Infrastructure for Electronic Business on the Internet

kapitulli 1

hyrje

Interneti sht nj rrjet global kompjuterash pr t komunikuar m njri tjetrin, duke prdorur nj shumllojshmri t protokolleve,dhe mbshteur n nj larmi m t madhe sherbimsh [Rajkumar99] (post elektronike, world wide web, etj.). Ka shum analogji ndermjet internetit dhe rrjetit telefonik klasik. Sigurisht dikush duhet t jet i kujdesshem m analogjit [Markus99].

1.far sht interneti?

Kur nj zoteri i vjeter qe ishte familjarizuar m rrjetin telefonik klasik pyet nj haker t ri pr ti shpjeguar thelbin e posts elektronike, pergjigja ishte: Kjo sht si sistemi telefonik, prvec asaj qe ju telefononi ather kur sht e prshtatshm pr ju,dhe ana tjeter pergjigjet kur sht m e prshtatshm pr palen tjeter. Zoterise se vjeter i pelqeu pergjigja, sepse ai urrente gjithmon q dikush e telefononte dhe e nderpriste ndonj pune m prioritet t lart (si duke ngrn ushqimin e tij t preferuar,ose duke pasur ndonj knaqesi t llojit t ndryshem).

Kur zoteria i vjeter kerkoi shpjegimin e World Wide Web, pergjigja ishte: Kjo sht si t paturit nj makine pergjigjesh, t tilla qe ju jo vetem qe mund t regjistroni voice/sound, por dhe t levizni imazhet, kshtu qe kur t tjert ju thrrasin pergjigjet makinen tuaj t pergjigjes t dyja se bashku m degjimin dhe pamjen e msazhit. Zoteria i vjeter e pelqeu serisht pergjigjen sepse t tjert mund t shohin dhe t marrin fotot e reja t klubit t tenisit,pa e mrzitur at.

M n fund, ai pyeti pr mimin, dhe kur pergjigja ishte q sherbimet jan marr praktikisht falas, vendosi zoteria i vjeter q ishte koha pr nj haker t vjeter. N t njjtn kohe, hakeri i ri vendosi qe ishte koha qe t behej nj zoteri i vjeter.

Kjo histori e shkurter ilustron tri prparsi t mdha t internetit:komoditetin e rritur(increased comfort), prmbajtjen e lart t informacionit dhe cmimin e ult. Dhe e gjitha e prhapur globalisht. Nga pikpamja e biznesit, globalizimi do t thot, prodhimi i mallrave dhe shrbimve t cilat jan m pak t shtrenjta,shitja e tyre kur ajo sht m e shtrenjt, dhe qe jetojn aty ku sht m e kendshm ose m emocionuese.(psh n Serbi).

Interneti sht m i madh, m i vjeter, dhe m i efektshem se sa n mund ta mendojm. Ai sht rreth 30 vje, Ai mbshtet(supports) m shum se 10TB(TeraBytes) e t dhenave t rrjedhes se prditshme(of data flow daily), dhe dyfishohet cdo vit. Ndikimet e teknologjise se internetit jan shumdimensionale (dimensioni social dhe dimensioni i biznesit jan m t theksuar).

Teknologjia e internetit ka evoluar gradualisht. Filloi me transferimin e file-ve, postn elektronike, TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol), lajmet e rrjetit, WWW (World Wide Web), dhe sherbime t lidhura (Archie, Gopher, etj.). Keto tani prfaqesojn rreth 10% t EBI [(biznesi elektronik n internet) (Electronic Business on the Inernet)]. Evolimi vazhdoi me lidhjet on-line, pagesa t sigurta, multimedia, veprimtari e prparuar (advanced authoring), dhe sherbimet e ngjashme. Kto tani prfaqsojn rreth 20% t EBI. Pjesa tjeter e tregut mbulohet nga aplikacionet n internet, sherbimet e mimve baze (price-based services), komunintett jetojn (live communities), etj.

Ketu sht interesant pr t theksuar faktin se sherbimet shkojn e vin, dhe teknologjia shkon mbi ta (as the technology runs over them). Pr shembull, n fillim t vitve 90, sherbimet si Archie dhe Gopher ishin popullore. (Archie sht nj program q viziton vendet anonim FTP dhe krijon bazen e t dhenave e cila sht n dispozicion. Gopher sht nj menu nderfaqja e t cilit sht drejtuar pr kt krkim). Ata ishin n gjendje t tregojn se cfar FTP (File Transfer Protocol) serveri prmban q prputhet me disa informacione t paraspecifikuar. M hyrjen e WWW, ato bhen m t vjetra. Nj dit nj sherbim m i fuqishem do t marr vendin e WWW (edhe pse dicka e tille tani tingellon absurde). N fakt n fushen e internetit, t besosh n absurden do t thot t bhesh realist!

Ceshtjet Hardware (Hardware Issues)

Bringing bandwidth to homes, offices, and factories: ADSL, relaed issues, and beyond Remote control of resources at homes, offices, and factories: 1390, mobile IP, and beyond

Software Issues

Efficient search for remote information: Agents technology, genetic algorithms, simulated annealing, XML, and beyond Efficient reuse of local information: Proxy caching, mdia caching, and beyond.

Figure 1.1 Hot topics in infrastructure for EBI.

Legend: ADSL - Asymmetric digital subscriber line; XML - Extensible markup language; 1390 - The IEEE 1390 standard.

Comment: This book concentrates on the subjects specified here, as well as on the related issues.

1.2 far sht biznesi elektronik n internet ?

Termi EBI (Electronic Business on the Internet (biznesi elektronik n internet)) i referohet nj bashkveprimi synergistic t nj numri disiplinash, si multimedia elektronike, bashkpunimi elektronik, tregtia elektronike, si dhe njohurite e duhura t biznesit dhe infastukturs t sherbimit t fsheht.

Vini re se termi EBI prfshin dhe termin EC (electronic commerce (tregtia elektronike)), i cili sht aq i prdorur gjersisht. Termi EBI sht nj superset i termit EC, i cili i referohet reklams, shitjeve, charging, ofrimit, mirmbajtjn, dhe aktivitet e lidhur me t. Termi EBI i referohet nj fushe shum m t gjr t aktivitetve (krahasuar me termin EC), dhe prfshin cdo gje qe sht e lidhur m fitim t br (profit making).

Sipas shum, aspekti m i rendsishem i EBI sht globalizimi i saj. Tregu m i gjr, kufijt e fitimeve m t mdha(njra an), dhe cmimet m t uleta pr perdoruesit (ana tjeter). Shenim, mgjithat, jo vetem problemet teknike jan nj rruge pr globalizimin e biznesit efikas. Kultura t ndryshme dhe biznese t ndryshme lidhur m shprehit mund t bhen probleme shum m t mdha se cdo problem teknik.

1.3 far jan Hot Topics n EBI?

Ka disa bllokime t mdha t infrastruktures pr prdorimin efikas t EBI, dhe ata jan t prmbledhura n figurn 1.1. Keto kerkime jan, n t njjtn kohe, tema kerkimore e t ardhmes se afert (bllokimin e rendesishem n mnyre tipike t kthehet shpejt n problem kerkimore t rendesishm).

Disa nga bllokimet jan n hardware ndersa disa t tjera n software. Shnim, mgjithat, problemet e hardware dhe software jan t nderlidhura. Gjithashtu, nuk ka ngushtim rruge t tipit hardware apo vetem t tipit sotware. Gjithmon nj nga dy komponentt n tersi, dhe kjo sht arsyeja pse ishte i mundur klasifikimi i temave krkimore i figurs 1.1. N domain hardware, probleme t mdha jan se si t sjell bandwidth t perdoruesit dhe si ti kontrolloj burimet e largta (control remote resources) (q rrisin kapacitett dhe punn e tyre). N domain software, probleme t mdha jan si t bejm kerkim efikas t informacionit dhe riprdorimin (q ul krkesat bandwidth). Vini re se problemet n lidhje me sigurin jan jasht qellimit t ketij libri.

kapitulli 2

ADSL

The ADSL (Asynchronous Digital Subscriber Line) sht nj element marketi 10-billion-unit t nxitura nga interneti. Forca drejtuese prapa arritjeve sht Forumi ADSL [ADSL99]. Fokusimi m i rendsishem i aktivitetit sht t siguroj (perdoruesve t zakonshem) nj bandwidth prrreth mbi 50Mb/s, duke prdorur infastrukturen e kabllit t rrjetit telefonik ekzistues (twisted pair).

2.1 Thelbi i ADSL

N fillim, kjo tingllon absurde q sht e mundur pr t marr 50MB/s prmes linjave telefonike, n kushtet kur linja telefonike modem shfaq veshtirsi n shpejtsi m t ulet se 50Kb/s. M fjal t tjera, nuk ka probleme n shpejtsi q jan tre mnyrat t nj rndsie t lart (magnitude higher), dhe shum nga problemet n shpejtsi qe jan tre mnyra t nj rendesie t ulet (magnitude lower).

Burimi i konfuzionit sht n arsimin ton formal, i cili shpesh her sht mashtrues, sepse shpesh her harron t specifikoj n cfar kushtsh nj deklarate e caktuar sht e vertet. Bandwith nominale n linja telefonike sht 4KHz. M nj bandwith t tille, duke prdorur modulime shumnivelesh (multilevel modulations), sht realisht e mundur pr t transmetuar t dhena n nj shpejtsi rreth 50Kb/s, dhe jashtzakonisht e veshtir pr t transmetuar t dhna m shpejtsi m t lart.

Megjithat, bandwith m 4KHz sht pr shkak t pranise (a) filtrat e linjave t uleta tek lidhjet e input ose output t PBXes (public branch exchanges), ose (b) prforcuesit e ulet t segmentve t linjave m t gjata (low pass amplifiers at longer line segments (m t shumtn e herve keto linja jan t lokalizuara n distanca pr nj milje nga njra tjetra)). N qoft se kto linjat e filtrave ose linjat prforcuese jan hequr, teoria e bandwith m linjn bvhet e pacaktuar, dhe forma e tij sht e prcaktuar m kurbe tipe RC.

Prandaj, sapo linjat e filtrave dhe prforcuesit jan hequr, kushtet jan vendosur pr t dhna m shpejtsi shum m t lart q t bhen t arritshme. Pa linjat e filtrave, paksimi brenda bandwith nuk sht m konstant, por e rendsishme sht vetem pr transmetimin e zrit analog (analog voice transmission), dhe pr transmetimin e t dhnave dixhitale (digital data transmission). N rrethana t tilla, pyetja sht se cili sht lloji m efikas n linjn e kodimit (line coding) dhe rregullimin e sinjalit (signal modulation).

Arritjet e ADLS jan bazuar n transmetimin e sinjalit analog, dhe dy linja t ndryshm t kodimit ose t rregullimit t sinjalit jan prdorur n sistemet ekzistuese: (a) DMT (discrete multitone) dhe (b) CAP (carrierless amplitude/phase). Prpara se thelbi i dy algoritmave sht prshkruar, sht e nevojshme t shqyrtohen nevojat e bandwith pr aplikacionet e mdha. Kjo bandwith duhet t prcaktoje parametrat e projektimit n sisteme reale.

Figura 2.1 ilustron kushtet e bandwith pr aplikacione t ndryshm n tri fusha t ndryshm: argetuese (Entertainment), t konsumit(Consumer), dhe profesionale(professional). Prtj aplikimit t konsumimit t tprt t kapacitetit t linjs jan ato qe paraqesin nj time sink, si psh video games( mund t kerkoje deri n 16 Mbps ose m shum) By far the most bandwidth-consuming application are those that represent a time sink, like video games (may require up to 16Mbps, or even more). Nga ana tjeter, nj kerkese relativisht e specifikuar fitim-marrje (profit-making) si video konferenca mund t kerkojn m pak se 1.5Mbps. Mgjithat, shumica e aplikacioneve kerkojn deri n 6Mbps dhe ky sht faktori m prcaktueskur vendos pr nj dizajn t ri pr bandwith.

Figura 2.2 ilustron evolimin e kompjuterit n shtpi, n mbare botn. Pritet, deri n fund t vitit 2000 se rreth 90% e familjeve do t jet e pajisur m disa paisje kompjuterike (t fardo lloji, edhe nqs pronaret nuk jan t vetdijshem pr t,ose jan t vetdijshem por nuk din si ti prdorin ato), rreth 60% e familjeve do t jet e pajisur m nj PC t lidhur(psh m nj rrjet telefonik dial-up), dhe vetem rreh 15% e familjeve do t ken nj PC t lidhur duke prdorur ADSL. Teknologjia ADSL sht bere e mundshemn fillim n fushat e teknologjise se lart metropoliane n USA (Chicago, Bay Area, etj..) dhe BE (Belgjika, Enland, etj.).

Figura 2.3 ilustron konfigurimin baze t ADSL. Pjesa e siprme prshkruan nj linj telefonike qe lidh nj modem n shtpi (ose n zyre apo faqe prodhimi(production site)) dhe zevendesimin e linjave publike (si pike lidhese pr kalimin e rrjetit telefonik (rrjetin e telefonave t ndryshuar) the switched telephone network). Bandwith 4KHz sht prcaktuar nga karta e linjave t filtrave, dhe transmetimi i t dhenave sht i limituar rreth 33Kbps. Nse nj modem ADSL sht prdorur n vend t kesaj , karta e linjave t filtrave duhet t zevendesohet m nj kart interface ADSL m bandwithm gjeresi t prshtatshm (psh., rreth 1MHz); natyrisht, i gjithe rrjeti duhet t jet broadband (psh., ATM), n mnyre qe t mundesoje shpejtsin e ADSL (psh.,deri n 52Mbps ose m shum) pr tu arritur.

Entertainment

Broadcast TV

6Mbps

TV

VOD

3 Mbps

TV

Internet-Text

0.014-6 Mbps

PC/NT (TV)

Internet-Graphics

0.5-6 Mbps

PC/INT (TV)

Gambling

0.014-2 Mbps

PV/NT/TV

Games

0.014-16 Mbps

PC/NT/TV

Consumer

Shopping

0.5-6 Mbps

PC/NT/TV

Education

0.5-6 Mbps

PC/NT

Education

1.5-6 Mbps

TV

Professional

Work at Home

0.014-6 Mbps

PC

SOHO

0.014-6 Mbps

PC

Video Conf

0.128-1.5 Mbps PC

Figure 2.1 Bandwidth requirements of popular applications

Legend: NT - Network terminal;

SOHO - Small office home office; VOD - Video on demand.

Comment: Note that some relatively sophisticated and productivity increasing applications require a relatively low bandwidth (e.g., video conferencing), while time sink and dumb lazy applications may be extremely bandwidth thirsty (e.g., video games).

Figura 2.4 ilustron shpejtsin ndermjet marrdhenieve n distance pr ADSL; gjithashtu specifikon gjeresin e spectrum nominal pr DSL (100kHz), HDSL (250KHz), ADSL (1MHz), and VDSL (from 10MHz to 30MHz). N parim, shpejtsi m e lart, distance m e shkurter mund t tejkalohen duke prdorur nj teknike specifike. Kjo sht pr shkak t lehtsimve t demtimeve paresore (primary impairment is attnuation), e cila rritet m distance dhe m frekuence (shpejtsi). Demtimet m t mdha dytsore jan kalimi i fjaleve dhe zhurma e impulsive; si rrjedhoje ata limitojn distancen (duke e krahasuar m far tregohet n figuren 2.4) M lehtsim vetem, VDSL mund t arrije rreth 4.5kft (rreh 1500 metra); ADSL mund t arrije rreth 18kft (rreth 6000 metra).

Figure 2.2 Evolution of household computing.

Legend: X axis - Time in years;

Y axis - Percentage of households worldwide. DarkGray - Households with PCs; AlmostBlack - Households with connected PCs; LightGray - Households with PCs connected via ADSL;

Comment: Note that all curves are S-type curves. This means: (a) Slow start, (b) Sudden increase, and (c) Slow motion into saturation.

Figura 2.5 I hedh m shum drite mbi karakteristikat kryesore t HDSL, SDSL, ADSL, dhe VDSL (shkurtime t prcaktuara n titullin e Figures 2.5). HDSL dhe SDSL karakterizohen m t njjtn shpejtsi upstream dhe downstream (simetrike); mgjithat, SDSL sht projektuar pr linja t vetm mbi POTS dhe sht m i prshtatshm pr sherbimet residenciale. ADSL sht asimetrike. Shpejtsite Downstream jan nga 1.5Mbps n 9Mbps dhe shpejtsia upstream sht vetem 640 Kbps. ADSL gjithashtu sht projektuar pr linjat e vetm mbi POTS, dhe gjithashtu sht i prshtatshem pr sherbimet residenciale. Ai prdor prpara kontrollin gabim(error control) (FEC) dhe mund t bazohet n nderrimin e qarkut(circuit switching), nderrimin e pakets(packet switching), ose ATM multiplexing. Prsa i prket VDSL, shum sht akoma n ajer. sht asimetrike. Shum sisteme prdorin 3Mbps upstream, ndersa shpejtsia downstream aktualisht sht arritur nga 13Mbps n 52Mbps. Sisteme t tjere prdorin 6Mbps upstream dhe nga 16Mbps n 26Mbps downstream. Ajo bazohet n linj t vetm mbi POTS dhe ISDN.

Figure 2.3 Basic ADSL configuration.

Legend: ATM - Asynchronous transfer mode; RC - Resistance and capacitance.

Comment: Current voice channel modems experience difficulties on speeds above 33Kb/s (voice channel is 4KHz wide).

Yet, ADSL modems, on the same transmission mdium, can achieve the speed as high as 52Mb/s.

The question is how is that possible. The answer is simple. Once the line filters of voice channels are removed, the bandwidth of a twisted copper pair is not any more 4KHz; instad, it becomes theoretically unlimited, and of the classical RC-curve shape

Dy kodet e linjs jan prdorur pr ADSL (tani e tutje, termi ADSL mund t thot dy gjera: (a) Teknika t vecanta ADSL t prdorura n Figuren 2.4 dhe Figuren 2.5, dhe (b) Cdo teknike e prdorur ne Figuren 2.4

Figure 2.4 The speed versus distance relationship for ADSL/VDSL.

Legend: HDSL - High DSL;ga - gage;

VDSL - Very high rate DSL; kft - Kilo feet;

Comment: Note that the speed of 52Mb/s can be achieved only on distances below lkft.

dhe n Figuren 2.5 qe sht e lidhur ADSL; kuptimi i sakt duhet t rrjedh nga konteksti). Keto dy teknika jan: (a) QAM/CAP, e cila sht teknike e vetm transporti,si ato t prdorura pr voice band modems, dhe (b) DMT, qe sht nj teknike multi tone.

QAM/CAP nuk sht nj ANSI standard; mgjithat, ajo sht prdorur n nj numr relativisht t madh t fushave t proves(field trials), dhe kjo sht teknika qe ndihmoi t provoje konceptin dhe potncialet e saj.

DMT sht nj ANSI standard; mgjithat, ajo sht prdorur n nj numr relativisht t vogel been used in a relatively small number t fushave t proves, dhe kjo sht teknika qe ndihmoi t provoje se ADSL sht n gjendje t arrije shpejtsi t larta.

HDSL

1.5/2.0 Mbps symmetric

T1/E1 service only (2/3 lines, no FEC)

SDSL

1.5/2.0 Mbps symmetric

T1/E1 rates on single line over POTS

Suitable for residential services

ADSL

1.5-9.0 Mbps, asymmetric (640 max upstream)

Single line over POTS

FEC, multiple premises interfaces

Circuit, packet and ATM multiplexing

(Figure 2.5 A summary of DSL technologies.)Nj pyetje sht se cila nga dy teknikat sht m e mire? Ato t dyja punojn, por ato nuk jan t nderveprueshm (ato prdorin nj lloj sinjali krejtsisht t ndryshem, pasi do t shpjegohet se shpejti). Kompleksiteti i prodhimit t tyre dhe konsumi i energjise duket se jan t krahasueshm,kshtu qe mbett

Legend: FEC - Forward error control;

POTS - Plain old telephone service;

HDSL-High DSL;

SDSL-Single line DSL;

ADSL - Asymmetric DSL;

VDSL - Very high rate DSL;

ATM - Asynchronous transfer mode;

ISDN - Integrated Services Digital Network.

Comment: Symmetric means that upstream and downstream speeds are the same.

Asymmetric means that the downstream speed is higher than the upstream speed. This is so because a typical user does downloading of documents much more oftn than uploading of documents.

t shihet nse karakteristikat e tyre themlore (t prseritura m posht (reviewed next)) do t bejn ndonj ndryshim n treg n t ardhmn.

Sipas avokatve t saj kryesore, prfitime t mdha nga DMT jan: (a) The 32Kbps rate granularity, n krahasim m 320Kbps rate granularity of CAP, (b) mund t jet n baze t transmetimit multiple line, (c) Ajo karakterizohet m nj imunitt m t madh t zhurms impuls( immunity to impulse noise), (d) Lejon prdorimin e teknikave t menaxhimit fantazm( spectral management techniques), (e) dhe ai ishte I pari e t behet nj ANSI standard.

Sipas avokatve t saj kryesor, prfitime t mdha nga CAP jan: (a) It dominated field trials to date and consequently more exploitation related expriences exist, (b) kuptohet mjaft mire, (c) Ajo sht duke u prdorur nga disa industry t mdha n ket fushe, (d) sht e nderveprueshm m QAM, dhe (e) sistemet ekzistues CAP jan karakterizuar me nivele paksa m t larta t integrimit, n krahasim m sistemet ekzistuese DMT; nivel m t lart t integrimit do t thot m shum prfitime potnciale.

Figure 2.6 The DSL as a point-to-point solution.

Legend: ATU-C - DSL modem on the side of the access provider's network;

ATU-R - DSL modem on the side of the service subscriber's premises (customr's network or residential terminal).

Comment: Network interfaces of ATU-C and ATU-R may be compatible with one or more of the following: Ethernet, fast Ethernet, frame relay, ATM, ISDN, T-1/E-l, etc. The ATU-C and ATU-R are connected through a local loop.

Figura 2.6 jep nj prespektive m globale t ADSL,nga ana e komunikimit pike-m-pike (point to point). Ajo mund t verehet nga figura qe sistemi prbehet nga tre fusha kryesore: (a) The network access provider's domain (b) Fusha e lidhjes point to point bazohet n nj form t ADSL, dhe (c) The local area domain. Tri fushat jan t nderlidhura ngusht(are tightly interconnected and correlated.).

Prcaktimi i fushes n hyrje t rrjetit ADSL prfshin sherbim t ndryshm (si Frame Relay, ATM, ose n Internet), plus hyrja n rrjetin ADSL. Interface i fushes se lidhjes point-to-point sht zbatuar m nj modem t prshtashem (ATU-C).

Figure 2.7 One-dimensional and two-dimensional line coding.

Legend: T - Duration of one signaling interval.

Comment: The left-hand side of the picture shows an example of one-dimensional binary line coding, using the two-level phase shift keying.

The right hand side of the picture shows an example of two-dimensional binary line coding, using the four-level phase shift keying.

These simple cases represent the starting point for encoding used in DSL systems.

Fusha e lidhjes point-to-point prfshin lidhjen locale t modemit n ann e network access provider domain dhe modemin n ann e zons locale. Gjatsia e local loop sht prcaktuar nga Figura 2.4.

Figure 2.8 Bit mapping for the 64-level CAP.

Legend: CAP - Carrierless amplitude/phase modulation.

Comment: With more levels of coding, the margin to line impairments and all kinds of noise becomes smaller.

local area domain mund t prfshije nj pjese t madhe t rrjetit corporate local area ose just a simple residential user prsonal computer environment. Interface fusha e lidhjes point-to-point sht zbatuar m nj modem t prshtatshem (ATU-R).

Funksionimi themlor i t dyve CAP dhe DMT shpjegohet m mire duke prdour Figuren 2.7. Ajo tregon PSK-n (phase shift keying) pr rastin e modelimit binar (nj-dimensional line coding) dhe rastin e modelimit kuaternare (quaternary) (dy-dimensional line coding). Pr rastin nj-dimensional, shenjat e linjave t mundshm jan, pr m tpr t paraqitura n Figuren 2.7 (sinjal x), ose inverse e tij (dy mundesi). Pr rastin dy-dimensional, shenjat e linjave t mundshm jan, pr m tpr sinjal x dhe inverse e tij, ose sinjal y dhe inverse e tij (kater mundesi). N rastin nj-dimensional, sinjal x korrespondon m bitin 0 dhe inverse e tij m bitin 1, ose anasjellta. N rastin dy-dimensional, kater format e ndryshm t sinjalit (n fushen analoge) korrespondojen m dibits 00, 01, 11, or 10 (n fushen dixhitale). Kohezgjatja e simbolit t periodes (intervali i sinjalizimit) shenohet m T.

Figure 2.9 Channel multiplexing in CAP systems.

Legend: f,(Iow,high) - Lower sub-channel border-line frequencies;

f?(low,high) - Higher sub-channel border-line frequencies.

Comment: Note that the telephone service continues to exist after the two additional CAP channels are added.

Drejtimi (approach) i CAP fillon nga rasti dy-dimensional n Figuren 2.7 dhe shfrytzon kodimin multilevel m shum agresivitt (more aggressively), i treguar n Figuren 2.8. Sinjali i drejtimit(approach) 64-CAP sht gjithashtu dy-dimensional, por m shum nivele n secilin prej dy dimensioneve. Secila pike e shkruar n an t Figures 2.8 korrespondon m nj kombinim t ndryshem m 6 bit. M shum nivele t kodimit, zhurma e margin ulet(the noise margin decreases), dhe behet m e veshtire t prballoje demtimet e kanalit t transmetimit (transmission channel impairments). Sistemi 64-CAP sht przgjedhur si je tregti optimal n ms t kompleksitetit t sistemit(system complexity) dhe prformaces t sistemit(system prformance).

Figura 2.9 tregon se si dyshja e telit t prdredhur(twisted pair) sht i prdorur n rastin e CAP. Sherbimi telefonik konvencional(The conventional telephone service) vazhdon t veproje n frekuence m pak se 4KHz. Frekuenca m e lart (see Figure 2.4 for information on the width of the spectrum used) sht prdorur pr transmetimin simplex ose duplex. Pjesa e siprme e spektrit sht e ndare n dy pjese. Pjesa m e ulet dhe pjesa e ngusht sht prdorur pr transmetim duplex dhe pr kanalin e kontrollit. Pjesa m e lart dhe m e gjere sht prdorur pr transmetimin simplex dhe pr kanalin e kontrollit.

Figure 2.10 Structure of a CAP transceiver.

Legend: AGC - Automatic gain control;

A/D - Analog to digital converter; D/A - Digital to analog converter.

Comment: This figure depicts the DSL modem on the side of the access provider, since the downstream data go towards the analog line, and vice versa - the upstream data go from the analog line.

Figura 2.10 tregon bllokun e diagrams t brendshem t marresit-transmetues (transceiver) CAP. T dhnat downstream (psh., ofruesi i sherbimit t internetit (Internet service provider))fillimisht hyjn n pjesen e transmetuesit CAP( procesimi digjital i sinjalit) dhe pastaj ana e prparm e ADSL-se prfundon (procesimi analog i sinjalit). T dhenat upstream nga linja ADSL shkojn fillimisht n ann e prparm t prfundimit analog dhe pastaj prms pjeses marrese t CAP digital. Bllokimet n pjeset analoge dhe dixhitale jan paraqitur shkurtimish n Figuren 2.10. Pr strukturen dhe funksionimin e tyre t brendshem,lexues t interesuar i jan drejtuar burimve(sources) t tjera (ky liber pranon egzistncen e nj njohurie baze n kompjuter dhe n inxhinierin e komunikimit). Sigurisht, sht e qart nga dikutimet e mparshm qe transmetimi ADSL prdor sinjale analoge dhe transmetimi i t dhenave t interntit prdor sinjale dixhitale.

Drejtimi(approach) DMT fillon nga i njjti rast dy-dimensional i pr shkruar n Figuren 2.7 dhe shfrytzojn transmetimin shumkanalesh t nj sinjali t tille, sic tregohet n Figure 2.11. Prseri,sherbimi telefonik ekzistues vazhdon t funksionoje normalisht,frekuenca m posht se 4kHz nuk prdoret pr ADSL-n. Frekuenca m t larta (shikoni Figuren 2.4 pr informacion mbi gjersin e spektrit t prdorur) jan prdorur pr nj numr kanalesh paralele. Ekzistnca e standarte pr ADSL n tipin e kabllit UTP (universal twisted pair) prfshin 256 nnkanale, secili prej tyre 4 KHz gjeresi, e cila krijon sinjalin total t kapacitetit t linjs e cila sht 1MHz e gjere. Natyrisht, nn-kanali m I ulet prfshin kanalin baze telefonik bandwith (m t ulet se 4KHz).

Figure 2.11 Channel multiplexing in DMT systems.

Legend: DMT - Discret multitone;

UTP - Universal twisted pair cable type.

Comment: Again, like in the case of CAP, the telephone service continues to exist after the DMT is incorporated.

Figura 2.12 tregon bllokun e diagrams t brendshm t marresit-transmetues(transceiver) DMT. T dhnat downstream (psh., t dhenat input nga ofruesi i sherbimit t internetit (Internet service provider)) si fillim fusim bitin buffer dhe encoder dhe pastaj procesorin inverse FFT pr t formuar fushen e mosterave pr kohen e sinjalit t prbre. Keto mostra prcillen n kan t ndryshm, pr transmetimin analog pas konverimit dixhital n analog, dhe kalon m filtrim m t ulet. N drejtimin e kundert, sinjalet analoge nga linja ADSL jan t konvertuara n formn dixhitale, t ekspozuara (subjected) n procesorin FFT, dhe n fund m bitin buffer dhe encoder. Zemra e sistemit sht transformimi Fourier. Transmetimi i t dhenave mbi nn kanale parallel nnkupton interval t gjata sinjalizimi n cdo nnkanal dhe m shum kohe pr t kopjuar m shprndarjet e sinjalit t cdo lloji. Drejtimi(approach ) DMT besohet t jet m I fuqishem; kjo do t thot nj prformance m e mire (arritje t mdha ose norma t larta).

Tipi i sinjalit i gjetur n sistemin DMT nuk sht i ri. Ndoshta pr here t pare sht prdorur n vit 60 n sistemin Kineplex pr transmetimin e t dhenave mbi HF (frekuence e lart(high frequency)), kanale radio. Keto kanale prfshijn jo vetem zhurma shtse t tipeve t ndryshm (Gaussian, impulse, etj.), por gjithashtu dhe zhurmat multiplicative t llojeve t ndryshm (signal fading due to the time-changing spectral characteristics of the HF radio channel).

Figure 2.12 Structure of a DMT transceiver.

Legend: ADC - Analog to digital converter;

DAC - Digital to analog converter;

LPF - Low pass filter;

P/S - Parallel to serial converter;

S/P - Serial to parallel converter;

QAM - Quadrature amplitude modulation.

Comment: Note that the processing of the signal in one specific DMT channel is not too complex (requires less sophisticated resources).

Nse transmetimi i t dhenave mbi nn-kanalet paralele m shpejtsi t ulet sht prdorur, intervali i sinjalizuar n cdo nn-kanal t fundit t gjat(sic sht treguar m pare). Si pasoje, n ann marrese t kanalit analog, sht m e leht pr nxjerrjen e sinjalit nga zhurma. i njjti tip sinjali sht prdorur n implementimin m t fundit t VLSI chips pr modemet HF. M n fund, i njjti tip sinjali sht prdorur pr rezolucion t lart GPS (global positioning system(system i pozicionit global)) i bazuar n komunikimin m radio HF (zgjidhja e GPS bazuar n komunikim satelitor sht konsideruar m keq se zgjidhja e fituar nga komunikimi radio HF, sepse gjatsite fizike qe prfshin sinjali jan m t gjata n rastin e infrastructures baze t satelitit).

Krahasimi CAP dhe DMT nuk sht i hapur. Prodhuesit e paisjeve CAP pretndojn qe konsumi i energjise i CAP sht i ulet, dhe anasjellas. Kjo ceshtje sht ndoshta m shum e varur nga teknologjia e implementimit se sa nga algoritmi themlor. Prodhuesit e paisjeve CAP ndonjhere nnvleresojn dobin e DMT n mjedisin e internetit, thjesht sepse ajo ishte prdorur m pare n mjedisin e VOD (video on demand(video sipas kerkeses). T dyja drejtimet mund t behen norm adaptive, except that the engineering of rate adaptivity with CAP is easier if coarse granularity is used (n hapa rreth 300 Kbps), dhe the engineering of rate adaptivity with DMT sht relativisht e leht t implementoje if fine granularity is used (n hapa 32Kbps). Mbett pr tu pare qe nj nga t dyja rezulton t behet m konkuruese n treg, n prfundim. Sigurisht, si tipike, nuk sht vetem arsye teknike, por gjithashtu arsye jo-teknike, qe t prcaktoje rezultatin prfundimtar t nj konkursi.

2.2 Krahasimi i ADSL dhe Cable Technologies

Ka nj gare ndermjet teknologjise ADSL dhe cable technology. N kohen qe po shkruhej ky liber, normat popullore pr ADSL ishin 9 Mbps pr downstream dhe 1 Mbps pr upstream. N rastin e cable technology, normat popullore ishin 3 Mbps (t dyja downstream dhe upstream).

Karakteristika qe ADSL mund t prshtatt lehtsisht m shpejtsite downstream dhe upstream m nevojat tipike n internet sht e dobishm por jo vendimtare por jo vendimtare n prcaktimin e teknologjise qe do t prdoret. Shpejtsia dhe cmimi i cable technology sht prmiresuar gjat vitve t fundit; kabllot po mrren m t shpejt dhe m pak t shtrenjt. Ky sht vecanrisht rasti qysh kur standarti IEEE 802.14 sht themluar (the cable TV metropolitan area network standard).

Nj avantazh i rendesishem i ADSL sht n t qenurit n gjendje pr t arritur shpejtsi t mdha. Pr shembull, shpejtsia shum e lart DSL (52 Mbps downstream dhe 13Mbps upstream) ka qn n dispozicion pr mjaft kohe. Nj nga kompanit e pare qe ofroi ket shpejtsi Orckit Communications, dhe n site-n(vendodhjen) e tyre WWW dikush mund t gjeje mjaft informacion mbi ket tem.

N ann tjeter, pr nj prdorim m t njohur, Microsoft ka vendosur t investoje rreth SIB n nj kompani t quajur Comcast, pr t zhvilluar UDSL (universal DSL) nga viti 2000. Mjaft e cuditshm, shpejtsia e UDSL sht relativisht e ulet (1.5Mbps downstream dhe 512Kbps upstream). Mgjithat, analiza e tregut ka treguar se tregu i populluar nuk sht akoma gati pr nj shpejtsi jashtzakonisht t lart, dhe se kufiri i lart i fitimit sht arritur potncialisht m shpejtsi relativisht t ulet t UDSL. Nse avantazhi i shpejtsise t DSL sht eliminuar is, athere gara e teknologjise ADSL dhe cable technology vendosen n baza t tjera.

Disavantazhet krahasuese t teknologjise ADSL do t prmblidhen shkurtimisht ketu. Nse teknologjia DSL sht prdorur, nj ndares (splitter) 4KHz sht e nvojshm, n mnyre qe t ndahet zeri nga DSL. Nj splitter i tille nuk sht i nevojshem nse sht prdorur cable technology. Infastruktura e teknologjise DSL sht m pak e prhapur, sepse modifikimet jan t nevojshm n sistemet PBX (public branch exchange). Tjetra, teknologjia DSL sht m e shtrenjt pr tu shfrytzuar. N disa zona, ADSL mund t jet m shum sec sht rreth dy here m shum e shtrenjt, sepse kjo nnkupon jo vetem tarifen baze, por gjithashtu dhe modemin analog dhe nj linj t dyt. Se fundi, n krahasim m DSL, eksperiencat tradicionale t kompanive kabllore (cable compagnie) mund t shfrytzohen n mnyre m efikase n mjediset e shtpive.

Sigurisht, cable technology sht karakterizuar gjithashtu m nj numr disavantazhesh. Cable technology nnkupon qe t dhenat jan derguar kur bandwidth sht n dispozicion, kshtu qe dergimi i numrit t fiksuar t paketave n kohe nuk mund t jet i garantuar. Besohet se cable technology lejon m shum rreziqe n siguri (nderhyrje mund t behet n problemet e cable technology). Tjetra, vetem rreth 20% of the cable technology egzistuese mund t mund t transmetoje upstream, ndersa absolutish e gjithe teknologjia DSL mund t transmetoje upstream. Se fundi, t gjitha shtpit dhe bizneset kan linj telefonike, i cili sht nj avantazh i dukshem i DSL, nderkohe qe nuk sht rast m cable technology. sht vleresuar se vetem rreth 60% n shtpi dhe vetem rreth 20% e bizneseve prdorin kabllo.

Pr m shum informacion pr ket tem, lexues t interesuar i jan referuar [Lawton98], dhe ofertat e vecanta n nj ose nj tjeter fushe (DSL ose cables). Rezultati i gares varet shum nga norma e investimeve t reja.

Autori dhe bashkpuntoret e tij kan qn aktiv n forma t ndryshme pr implementimin transmetues-marres (transmitter/receiver) t sinjalit DMT, dhe puna sht botuar gjeresisht. Puna e ngjashm sht n fushen e kontrollit t kursit ATM (hartimi i nj motori kerkimi, n baze t algoritmit hashing zbatohet plotsisht n hardware, duke prdorur teknologjin FPGA). Pr m shum detaje, shiko WWW site t autorit.

2.3 Problema

1. Hollesira mbi tipin e komunikimit dhe Objekteve switching qe mund t prmiresohen leht pr t mundesuar prdorimin e ADSL. far jan tipet e komunikimit dhe Objekteve switching (PABX ose t ngjashm) qe jan t veshtira pr t prmiresur ADSL? Shpjegoni pse?

Duke prdorur t dhenat nga Figura 2.4, njohur m raportin e gjeresise t spektrit shpejtsise se arritur, pr teknika t ndryshm t DSL. Cili sht konkluzioni?

Gjej m shum t dhena mbi dallimet ndermjet HDSL dhe SDSL. Cili drejtim sht m shum I prshtatshem pr bizneset, dhe cili pr aplikimet n shtpi? Shpjegoni pse?

Shpjegoni pse DMT ka imunitt t mire t zhurms impuls. N mnyre qe ti pergjigjeni kesaj pyetje, jeni t lire t konsultoheni m literature ekzistuese mbi modemin e t dhenave radio m frekuence t lart.

N rastin e DMT, shpjegoni rolin e nn-kanalit m t ulet, e cila prputhet m sherbimin e telefonit ekzistues. Si sht I prdorur ky nn-kanal?

Zhvillon fiksimin e vijave t lakuara, e cila pr shum parametra dizenjuese (Develop the set of curves, which for various design parameters), tregon kur sht m mire t prdoresh ADSL dhe kur t prdoresh cable technology. Cdo ceshtje e prmndur n [Lawton98] mund t prdoret si parameter n ket kthese (curves).

Mundohuni t zhvilloni disa hardware dhe software alternative dhe ti implementoni m ADSL. N zgjidhjen software-ike, cila pjese duhet t sillet n hardware (should be ported into hardware), pr shpejtsi m t mire? N zgjidhjen hardware-ike, cila pjese duhet t sillet n software (should be ported into software), pr kompleksitetin e ulet?

Jepni shembuj n cilat teknologji ndryshimi nnkuptojm ndryshimin n algoritmin m t mire t prdorur pr t dhen nj aplikacion. Shpesh here, kur ndryshon teknologjia, inxhinieret harrojn t rivelersojn kushtt sipas t cilave zgjidhja e prdorur m pare ishte m e mira, dhe vazhdojn ta prdorin at, mgjithese nuk sht m e mira tani.

Benin je ekspriment n mjedisin tuaj, pr t gjetur cili sht raporti optimal i bandwidth download-to-upload. far prmban ky raport? Raporti 10:1 shpesh here sht cituar si m optimali. Ju lutem, komentoni mbi ket!

Msoni m shum pr zhvillimet e fundit n forumin ADSL, dhe shpjegoni t mirat dhe t keqijat e zgjidhjeve e diskutuara.

KAPITULLI 3

Software tools for EBI

Ekzistojn disa toolse software t cilat prdoren pr t zhvilluar aplikacionet e EBI. Disa nga ata kan qn prdorur si rruge prpara se teknologjia EBI sht zhvilluar,ndersa t tjert kan qn t zhvilluar vecanrisht pr t ndare n mnyre shum t mire eficencen dhe funksionalitetin e aplikimit t EBI. Ky kapitull prmbledh disa nga keto. Teknologjia e bazes se t dhenave, e cila gjithashtu prfaqeson nj gure ndertimi i rendesishem pr EBI, jan jasht qellimit t ketij libri dhe uk do t trajtohen.

3.1 HTML

N ditt e sotm shum njrez ngaterrojn internetin m WWW, i cili sht vetem nj nga sherbimet e internetit. WWW sht krijuar n CERN( keshilli europian pr kerkimet nukleare-Conseil Europeen pour le Richerche nucleare) n Gjeneve dhe Zvicerr, dhe shkakun kryesore pr krijimin e ketij aktiviteti n emrgjencen e tij ishte t mos lejont hyrjen universale t dokumentve t shumt t punonjsve t CERN dhe t mos lejont lidhjen e dokumentve bashke. Aktiviteti u njoh m emrin Wide Area Hypermedia Information Retreival Initiativ. Idea kryesore t prktheje konceptin hypertext, nj gjuhe e cila do t mund t nderfuse linke brenda dokumentave kshtu qe prdoruesi mund t shkoje nga njri dokument n tjetrin duke i lidhur ato n kerkim t informacionit. Ky koncept, pr sa i prket prdorimit t protokollit TCP/IP pr rilidhjen e xhepave shprndares dhe emrgjences t sistemit t sistemit t programimit t quajtur shfletues pr leverdin e t parit dokument t shkruar n gjuhen hypertext prodhon nj pranim m t shpejt t WWW. HTML sht nj aplikim i nj gjuhe tjeter t quajtur SGML( standart generalize markup language). HTML sht shenues i vertt i gjuhes ( gjat vitve 90 ishte gjuha m e prdorur n publikimin e Internetit) . Nderkohe qe SGML sht nj metode pr krijimin e structures se ndryshueshm t dokumentve (pro nj metode m t cilen ju mund t prcaktoni sintaksen e gjuheve t tilla si HTML, prcaktimi i nj structure dokumenti duke prdorur nj gramatike specifike t quajtur definicion i tipit t dokumentit(DTD), shton shenjuesin qe t tregoje kapitujt strukturor qe ju keni prcaktuar n DTD. Dokumentat e shkruar n HTML encompass t dy informacionin local dhe at remot dhe jan t shfaqur m program shfletuese popullore. Prvec shfletuesit ka disa toolse qe prdoren pr t mbajtur dokumentt n WWW si psh: (a) nj variett Toolset e autorizuar (m pak ose m shum editore t sofistikuar pr krijimin dhe shtimin e dokumentve HTML qe prdorin nj konstrukt gjuhe n nivel t lart) (b) t gjitha llojet e filtrave (toolse qe kthejn dokumentt legacy n formatin HTML) (c) nj variett i gjuheve t skriptuera prdoren pr t bere dokumnett WWW t nderveprojn m perdoruesin dhe qe t gjenerohen n mnyra dinamike. (d) t gjithe llojet e tools-ve pr indexing dhe indexing t bazuara n kerkim si psh: WAIS( Wide area information servers) qe prdoren pr lehtsimin e kerkimitdhe terheqjen e informacioneve nga WWW.

Koncepti tradicional i WWW sht i bazuar n nj arkitture klasike klient/server. Thelbi i veprimit sht ilustruar n figuren 3.. dokumenti sht i vendosur n faqen WWW. Serveri WWW sht aktualisht nj program qe i pergjigjet kerkesave t HTTP (protokolli i transferimit t hipertekstit- hypertext transfer protocol). N ann tjeter perdoruesi i dokumentve sht i lokalozuar n faqen e klientit.

Klienti WWW sht nj nderfaqe programi i cili inicion kerkesen e HTTP. Klienti WWW si fillim lidhet m serverat WWW t specifikuar nga rruget specifike t lidhjes nga URL( burimi universal lokalizues- Universal Resource Locator) dhe vendi i kerkeses t skedarit i t cilit emri ndodhet n URL. Serveri WWW pergjigjet skedarit t derguar. Klienti WWW i formatit t nderfaqes se programit dhe shfaqjes t dokumentit HTML t marre.

Figure 3.1 Basic principles of WWW.

Legend: ETF - School of Electrical Engineering, University of Belgrade; HTML - Hypertext Markup Language; HTTP - Hypertext Transfer Protocol; WWW - World Wide Web.

Comment: Note that "INFORMATION ABOUT ETF BELGRADE" is a file containing the needed data.

Pasi dokumenti sht pranuar dhe shfaqet, disa opsione t tjera jan n dispozicion (ruajtjen, shtypje, etj.)

Kuptimi i vendodhjes se serverit n Internet sht URL. URL do t thot burimi universal i lokalizuar. Ajo specifikon adresen e nj Interneti t nj materiali t rregjistruar nga nj server host t lidhur m internetin cdo skedar ne internet, nuk ka rendesi se cila sht protokolli, kan nj URL unike. URL jan t prkthyera nm adresa numrike duke prdorur internetin Domain Name System DNS. Adresa numrike sht faktikisht URL reale. Prderisa stringat numrike jan t veshtira pr tu prdorur nga njrezit. Adresat -numrike jan prdorur nga perdoruesit. Pasi prkthimi sht bere, web serveri mund t dergoje faqen e kerkuar t perdoruesi Web browser. Pjeset prberese t URL jan:

protokolli (b) hostname (c) pathi i direktorise pjeset funksionale jan (d) emri i skedarit (nqs nuk jepet, index.html sht e pranuar) (e) port ( nqs nuk jepet 8080 sht e pranuar) (f) kerkon komponentt (g) kerkon variabel. Pr shembull, kjon sht nj URL e nj faqeje Web e nj ETF :

http://www.etf.bg.ac.yu: 1999/~vm/book/books.html? comvar#

Tipi i sistemi( protokolli) sht http, emri i sistemit (host) sht www.etf.ac.ya parta e sistemit (host) sht 1999, dhe pathi i direktorise sht /~vm/book/. Emir I skedarit sht books.html dhe termi convar I referohet kerkimit t komponentve ose variablave. Pjesa tjeter jan t ndryshueshm.

Kodimi n HTML sht i mundur por rralle here konsumohet. N vend t kesaj shpesh here identifikohet toolse speciale pr nj krijim efficient pr ruajtjen dhe mbajtjen n html jan t sugjeruara. Toolsa m t leverdisshem jan ato t tipit WYSIWYG( far ju keni sht far ju shikoni- What You See is What You Get). Shpesh here disa toolset e mira t tipit WYSWYG ( duke mbledhur disa nivele minimale t imagjinimit n pjesen e perdoruesit ). N konkurimin e disa manipulimve t lehta, toolset e tilla zakonisht ndajn sintaksen e kerkuar dhe sht korrektsi automatike. Shembulli i autorevet t mire t toolseve jan HoTMetaL, asistnti HTML, kompozimi netscape, faqet kryesore etj. Disa nga ato jan t dhena.

Pyetja sht far presim n nderfaqen e HTML dhe nga far ndiqet. N nderfaqen e kapacitetit ka dy mundesi zgjidhje (a) zgjerimi i HTML ekzistuese (b) krijimi i supersetve t reja gjuhesore n nderfaqen e prformances( n sensin m t gjere) zhvillimet e reja m t mdha jan ( a) sigurimi (b) karikimi (c) shpejtsia

Konkurimi i mundshem i HTML prfshihet, por jan t limituara n qeshtje si gramatika, matematika, kontrolli i shfaqjes, magazinimi pr nj kerkim m efficient. Gjuhet e reja prfshijn VRML( gjuha shenjuese virtuale reale) e orientuar nga eficienca e nj aplikimi m t specializuar ose XML(extnsible marup language) e orinetuar n nj kerkim m specific( m,e shum detaje mbi XML do t trajtohen m posht n ket liber).

Pr detaje t HTML, XML, VRML, CGI dhe ASP lexuesit e inetresuar mund t referohen n tekstet e librave t specializuar ose n literaturen origjinale t manufactures.

3.2 CGI

Mnyra se si sht prshkruar deri tani, WWW nnkupton prmbajtjen statike , dhe sht n thelb nj faqe nj drejtimore. N rastin e prmbajtjes statike WWW, shuma e bashkeveprimit n ms nj klienti WWW dhe nj serveri WWWsht e kufizuar pet ti derguar/pergjigjur kerkesave t HTTP dhe duke terhequr filet e krijuara. Gjithashtu faqet duhet t redaktohen , t hartuara, t lidhura manualisht (pa motivim t vecant pr prmbajtjen dinamike)

N rastin e prmbajtjes dinamike WWW bashkeveprimi ndermjet nj klientit WWW dhe nj serverit WWW sht maksimale, dhe faqet (ose pjeset ) t marra t gjeneruara/t ndryshuera (kur nj klient WWW kerkon nj faqe nga serveri WWW )

M futjen e CGI (Cammon Gateway Interface), WWW u be nj nderfaqe e dyanshm, duke beret e mundur nderveprimin ndermjet klientve dhe serverave. Programet CGI jan aplikacione qe mund t ekzekutohen n serverin virtual qe ndervepron m shfletuesin Web. Kur nj faqe WWW po sht hapur, prdoruesit ekzekutojn nj program script t inkorporuar n nj skedar n makinen server t lidhur m filet HTML m an t hiperlinkut . Informacion nga klienti (q shkakton fillimin e ekzekutimit t programit script, si dhe kalimi i parametrave input dhe t dhnat pr kt program script) sht kaluar n serverin prms nj zvendsuesi nj lloj form e nderfaqes, si jan flett e t dhnave , mnut, kuti t kontrolluar, si dhe struktura t ngjashm.

CGI Scripts jan ruajtur n faqen e serverit, n nj direktori t quajtur cgi-bin. Scripts prdorin input standarte pr t marr t dhnat e kaluar nprmjet formave, dhe output standarte pr t prodhuar kodin HTML. Programet CGI mund t jen t shkruara n disa gjuh t programimit t ndryshm. Deri tani, m e prdorura gjeresisht n gjuhn e programimit CGI e prdorur n internet sht nj gjuh e quajtur Perl. T tjera gjuh programimi popullore CGI prfshijn C, C + +, Miva dhe PHP3. Mgjithat, CGI Scripts nuk jan t integruara n filet HTML .

3.3 ASP

Shum t meta t CGI jan tjkaluar nga ASP (Active Server Pages). ASP jan skedar teksti m zgjerimin .asp , q mund t prmbaj t dy server-side scripting dhe klientit-side scripting. Server-side ekzekutohet nn Server Information Internet (IIS) dhe ka edhe versione q t ekzekutohen nn UNIX. Shpesh, m qllim t kodit t server-side sht pr t ndrtuar HyperText markup language (HTML)tags t cilat do t dergohen n shfletues.

do klient side scripting n ASP jan ekzekutuar nga shfletuesi. Shpesh, ky klient-side scripting sht br m JavaScript, por ai gjithashtu mund t bhet m VBScript. Prezantimi pr t ndjekur prshkruan qasjen Microsoft - [ASP Microsoft 98].

Koncepti ASP sht e bazuar n server-side Scripts integruar plotsisht m file HTML. Kto skript jan t ndara nga pjesa tjeter e skedave HTML m duke prdorur karakteret speciale (), dhe mund t vendoset kudo brenda (ose jasht) nj dokument HTML. Motori server side scripts proceson t gjitha skedaret .asp t krkuara nga klientt WWW. Pjeset e kodit HTML iu drgohen klientve, dhe pjeset e skriptit jan duke u interpretuar. T dhnat Output prodhuar gjat periudhs se ekzekutimit t scriptit(s), jan miratuar nga klienti, se bashku m kodin HTML.

Motori standart Microsoft script suporton VBScript (Visual basic script edition)dhe ghuhen JavaScript. T tjera gjuhe skriptimi mund t suportohen nqs sht shtuar motori i prshtatshem i sitit t serverit script. Puna m ASP sht shum e rehatshm pr shkak se nuk ka kompilim manuale ose lidh programet e cila sht shum e nevojshm.

Gjithashtu sht e mundur pr t prdorur editorin e faqes visuale WWW dhe t vendosim skriptimin visual. N mnyre qe t jet n gjendje pr t ekzekutuar aplikacionet ASP, si fillim duhet t instalohet serveri i microsoftit t informacionit t internetit n serverin Windows NT dhe Microsoft Peer Web Service n workstation Windows Nt(pr t pakesuar kerkesat e prdoruesve m workstation Windows 95/98, microsoft web server prsonal nevojitt )

Si prfundim , kur klient browser kerkon n skedarin .asp nga serveri WWW, serveri WWW i referohet motorit t ASP, dhe scripti fillon t ekzekutohet. Rezultatt e ekzekutimit t skriptit jan prcjelle tk klientt se bashku m dokumentt HTML. Vini re se perdoruesi(klienti)nuk jan n gjendje pr t pare prmbajtjen e skedareve .asp(t cilat jan t rendesishm pr sigurin e biznesit)

Gjithashtu ASP prfshin ndertimin e Objekteve dhe metodave pr operacione t prdorura m se shpeshti, ashtu si: (a) Ndarja e informacionit pr prdoruesit, (b) t numruar nga hitt e faqes, (c) terheqja e vlerave t miratuara nga browseri i klientit pr server, (d) Drgimi i t dhnave output t klientit, etj

Si prfundim ASP duke prfshire komponentt e serverit ActiveX pr: (a) terheqja e t dhenave nga baza e t dhenave duke prdorur ADO ose t Dhenat Objektive t ActiveX (b)shfaqja e reklamave (c)prcaktimi i aftesive browser (d) leximi m/ose shkrim i skedareve ,(e)menaxhim faqesh navigimi etj.

Si nj shembull t ASP, mrrni parasysh formn e mposhtm [Microsoft99], e integruar n nj dokument HTML (t dhnat jan vet-shpjeguese):

Your first name:

What is your favorite ice cream flavor:

Vanilla Strawberry Chocholate Rocky Road

Nga kjo form trupi i kerkeses se mposhtem mund t dergohet:

Firstname = James & flavour = Rocky + Road

Skripti i mposhtem mund t prdoret:

Welcome, . Your favorite flavor is .

Outputi n vazhdim sht rezultati:

Welcome, James. Your favorite flavor is Rocky Road.

Pr m shum shembuj mbi ASP, lexuesi i interesuar sht referuar tutorials Microsoft, i cili mund t gjendet n WWW [Microsoft99] Prseri, qllimi i ktij libri sht vetem pr t prezantuar konceptet, n ket mnyre nuk do tae prpunohet m tj.

3.4 Vendosja e nj Sistemi Klient-Server WWW

Kur duam t vendosim nj sistem t ri klient-server WWW, ka dy opsione baze : (a) parakonfigurimi (b) sistemi i integruar. Parakonfigurimi i qasjes nnkupton se klienti WWW sht i gatshem pr ta prdorur dhe serveri software (ose edhe ai hardware) jan prdorur. Qasja e integruar nnkupton qe jan prdorur produkt t ndryshm nga shits t ndryshem, intercombined dhe prshtatjen pr t prmbushur m mire nevojat e klientit.

Shembuj t qasjeve t parakonfiguruara jan : (a) SUN Netra Internet Server (b) SGI WebFORCE Challenge S,(c) Apple Internet Server Solution, (d) DEC Internet AlphaServer (e) intergrafi i web serverit 10. Natyrisht, qasja e parakonfiguruar nnkupton m pak prpjekje nga ana e klientit.

Shembull i qasjes se integruar jan t shumta-ofruesit e internetit n mbare botn shpesh here kuptojn se cmimi m i mire n raport m prformancen sht nga kombinimi i mire i prodhuesve t botve t ndryshm. Sigurisht kjo qasje kerkon m shum njohuri dhe m shum prpjekje.

3.5 Java

Java sht nj gjuhe kompjuterike n dizpozicion pr internetin (edhe pse ajo sht e dobishm n rrjett vanilje ose si nj gjuhe e pavarur). M Java, aplikimet mund t kerkohen nga nj prdorues n internet dhe t ekzekutohen n nj makine lokale.

HLL(gjuhe m nivel t lart-High Level Language) java sht zhvilluar nga SUN [Pramanick98] m keto kusht kryesore t mposhtm: (a) t thjesht por t fuqishm, (b) t levizshm (c) i orientuar nga Objektet (d) t shprndare (e) shum t nderprere (f) t fuqishem dhe t sigurt (g) arkitkture (platform) e panvarur dhe (h) interpretueshm.

Prpjekje definitive ndodhen n fushat e thjeshtsise dhe transportueshmrise. Platforma e saj e pavarur dhe e interpretueshm jan ilustruar n Figuren 3.2. kompiluesi i Javes prodhon bytecode in e Javes e cila sht e njjt m t gjitha platformat e mundshm. Platforma e vecant e kodit objekt sht fituar nprmjet procesit t interpretimit.

Java sht nj gjuhe HLL e orientuar nga objektet si C, C++, ose ADA. Nj krahasim i Javes m HLL t tjera popullore t orientuar nga Objektet(C,C++,ADA)sht dhen n figuren 3.3. pr shjegimin e konstruktit t gjuhes Java, lexuesi i interesuar mund ti referohet librave t specializuar. Kshtu qe qellimi kryesore sht t shpjegoje kuptimin e Javes dhe mjedisin e tij.

Cikli i jets se kodit Java sht prcaktuar n figuren 3.4. Nj programues gjeneron skedare .java t cilat sherbejn si input pr kompiluesit e Javes. Outputi i kompiluesit t javes sht nj skedar .class i prbere m Java bytecode. Bytecode java leviz lirshem ndermjet Intranetit dhe internetit, dhe sht nj subjekt i cili na jep karakteristiken e transportueshmrise t Javes. N kohen e ekzekutimit, bytecodi sht verifikuar dhe lidhur m Jva CL(klasen e librarive). Prpara verifikimit dhe lidhjes ,

Figure 3.2 Platform independence of Java.

Legend: Terms compiler and interpreter are used interchangeably in this environment.

Comment: Java compiler generates the Java bytecode, which is the same for all platforms.

Java interpreter differs from platform to platform. Most of the complexity is inthe compiler, and interpreters are relatively simple. This fact justifies the statement that Java, as a language, is platform independent.

Feature

C++

Objective C

ADA

Java

Encapsulation

Yes

Yes

Yes

Yes

Inheritance

Yes

Yes

No

Yes

Multiple Inherit

Yes

Yes

No

No

Polymorphism

Yes

Yes

Yes

Yes

Binding (Early/Late)

Both

Both

Early

Late

Concurrency

Poor

Poor

Difficult

Yes

Garbage Collection

No

Yes

No

Yes

Generics

Yes

No

Yes

No

Class Libraries

Yes

Yes

Limited

Yes

kodi hyn n Java VM(makinen virtuale). Ai sht i interpretuar nga interpretuesi i Javes. N prgjithesi bytecodi gjithashtu mund t trajtohet nga Java JITC(vetem n kohen e kompilimit-just the time Compiler), i cili prfshin kapacitetin pr t modifikuar kodin, n mnyre qe ta zgjedhe at, bazuar n statistikat e ekzekutimeve t mparshm. Java RS(sistemi n kohen e ekzekutimit- run-time system) sht ndertuar krejtsisht n krye t OS(sistemit t shfrytzimit-operating system) qe do t thot t gjitha burimet e sistemit(hardwaret, periferiket,etj) jan t shfrytzuara m ndermjetesin e OS.

3.6 JDK

Zhvilimi i kodit Java SUN sht bere m i mire m prdorimin e dizenjimin e toolseve speciale t quajtura JDK( zhvillimi i Java Kit-Java Developments Kit). Ajo prfshin si komponent kryesore, kompiluesin e Javes (javac), interpretuesin e Javes (java), java debugger (jdb), dhe shtyllat t cilat prdoren pr t ekzekutuar apletet e Javes(shikuesitaplet). Ajo gjithashtu prfshin nj numr t shtyllave sekondare si nj pr printimin e bytecode java (javap), profili i Javes (javaprof), gjeneratori i dokumentacionit t Javes(javadoc) dhe nj pr t krijuar koken e skedarit C(javah).

Figure 3.3 A comparison of 00 languages.

Legend: 00 - Object oriented.

Comment: Note that Java is deficient only in domains of multiple inheritance and generics.

3.6.1 Qendrimi m vet i aplikacioneve Java

Figura 3.5 na jep nj shembull t nj programi t parendesishem Java.ky sht nj program, i cili vetem printon msazhe t thjeshta n ekran dhe dizenjon nj aplikacion t qendruar m vet. Shembulli nis m nj koment, vazhdon m nj deklarim t klases, nj strukture t dhenash t prkufizuar dhe n fund m printimin e deklarates.

Figura 3.6 paraqet thirrjen e perpiluesit t Javes ( i cili rezulton n gjeneraten e klases HelloInternet) dhe thirrjen e interpretuesit t Javes ( i cili rezulton n printimin e msazhit Hello Internet n ekranin e perdoruesit).

Figure 3.4 The life cycle of Java code.

Legend: Term "Network" may refer to either an Intranet or the Internet.

Comment: Note the clear distinction between the two environments:

Compile-time environment and

Run-time environment.

The only entity that links the two environments is the Java bytecode.

Also, note that the Java virtual machine is located completely on the top of the operating system, and uses all resources controlled by the operating system.

Aplikacionet qendrim m vet jan t kompiluar, t lidhur dhe t ekzekutuar n makinen e perdoruesit. Nuk ka bashkveprim m serverin, t paktn jo n mnyren e shfletuesit(ju mund t shkruani aplikacionet Java pr ti lidhur m serverin dhe pr t terhequr skedarin, por kjo mund t behet n nivelin e rrjetit).

3.6.2 Apletet e Javes

Apletet jan program t shkruara n gjuhen e programimit Java qe mund t prfshihen n faqen e HTML, n t njjtn mnyre si jan t prfshira imazhet. Kur ju prdorni fushen teknologjise Java pr t pare nj faqe e cila prmban nj aplet, kodi i apletit sht i transferuar n sistemin tuaj dhe ekzekutohet nga fusha.

Figure 3.5 A "Hello Internet" program in Java.

Legend: This is a .Java file

Comment: The purpose of this trivial program is to give interested readers the flavor of Java coding. For details of Java coding, readers are referred to specialized textbooks.

N rastin e apleteve t Javes, invocation sht e shkaktuar nga nj skedar HTML, dhe sintaksa sht paksa e ndryshueshm, sic tregohet n Figuren 3.7. Nderfutja e nj apleti n nj skedar HTML dhe thirrja e tij sht e treguar n Figuren 3.8 m t njjtin shembull hello Internet.

3.6.3 Sevlets Java

Servlets jan module t cilat e shtrijn kerkesen /serverat pr pergjigje dhe orientim, t tilla si serveri i aktivizuar i Java Web. Pr shembull, nj servlets mund t jet prgjegjes pr marrjen e t dhenave n formn e nj rendi hyrjeje n HTML dhe aplikimin e logjikes se biznesit t prdorur pr t rinovuar qellimin e kompanise se bazes se t dhenave.

Servelets jan n serverat pr t treguar far apletesh jan n browser. Mgjithat apletet e padeshiruera , servlats nuk kan GUI(nderfaqja grafike e prdoruesve-graphical user interface)

Servlets mund t ngarkohen n disa servera t ndryshem sepse API i servlets, t cilin ju prdorni pr t shkruar servlets, nuk mrr asgje n lidhje m

Comment: Note the syntax differences between a Java program and Java applet

Mjedisit t serverit ose protokollit. Servlets jan bere gjeresisht m t prdorur se bashku m serverat HTTP, disa servera web suportojn Servlet API.

Servlets jan nj zevendeim i efektshem pr scrpitin CGI. Ato ofrojn nj mnyre pr t gjeneruar dokumentt dinamike t cilat jan m t lehta pr tu shkruar dhe m t shpejt pr tu ekzekutuar. Servlats gjithashtu trajtojn problemin e t berit t programimit server sidem platformn specifike API:ato jan zhvilluar m Java Servlets API, nj standart Java i zgjatur.

Disa perdorime t servlets jan:

Pr t procesuar t dhenat POSTed mbi nj form HTTPS, duke prfshire blerjen ose t dhenat e karts se kreditit. Nj servlets si kjo mund t jet pjese e nj rendi hyrjes dhe sistemit t procesimit, duke punuar m produktin dhe inventarin e bazes se t dhenav, dhe ndoshta nj sistemi pagese on-line.

Lejimin e bashkeveprimit ndermjet njrezve. Nj servlets mund t trajtoje njkohesisht kerkesa t shumta, dhe mund t sinkronizojn kerkesat. Kjo lejon servlets pr t mbshttur sisteme t tilla si mbledhje online

Parashtrimi i kerkesave. Servlets mund t bjn kerkese serverave t tjere dhe servlets. Kshtu serverat mund t t prdoren pr t balancuar ngarkesen e disa serverave qe pasqyrojn t njjtn prmbajtje, dhe pr ndarjen e nj sherbimi t vetem logjik mbi disa servera sipas llojit t detyres ose kufijve organizativ.

Java servlet e thjesht sht treguar n Figuren 3.9. e ngarkuar m servlets n nj skedar HTML dhe e quan t tij dhe sht e treguar n Figuren 3.10 pr shembullin e njjt Hello Internet.

(Figure 3.8 Calling a Java applet.)

Legend: All syntax is related to the HTML language.

Comment: Java applets are called from HTML code.

This enables utilization of Java applets for animation and for other more sophisticated purposes.

3.6.4 Shijet e reja t Internetit.

Prpara se Java t prezantohet, operacioni thelbesor i WWW ishte statik dhe e bazuar teresisht n faqet m cikel kerkimi t nivelit web, filluar nga fusha dhe i prfunduar nga serveri(e cila do t leshont kerkimin e informacionit nga nj disk lokal n server dhe do ta kalont at n fushen e klientit). Nj nderveprim i tille sht n nivelin e faqeve. Ky skenar sht paraqitur n Figuren 3.11.

M futjen e Javes, WWW sht bazuar n nj koncept tjeter dhe m shum efektiv. Aplikimi dhe suportimi i kodit jan shkarkuar automatikisht.

Bashkeveprimi sht n nivelin e struktures se t dhenave t Javes. Skenari i tille tregohet n Figuren 3.12. Operacioni esencial i WWW behet m t vertt interaktiv dhe mund t pasurohet m animacione qe bien shum n sy. Apletet reagojn ndaj kontributit t perdoruesit dhe t shfaqin ndryshimet dinamike t t dhenave. Servelets reagojn ndaj inputit t perdoruesit , t ekzekutuar n makinat e serverave dhe t gjenerojn dinamikisht faqet web qe t kthehen t perdoruesi.

Figure 3.9 A "Hello Internet" servlet in Java [Sun99].

Legend: This is also a .java file.

Comment: Note the syntax differences between a Java servlet and Java applet.

Figure 3.10 Calling a Java servlet [Sun99].

Legend: All syntax is related to the HTML language.

Comment: Java servlets are called from browser, by typing the URL, or following the link in HTML document.

Figure 3.11 Classical WWW perspective.

Legend: URL - Universal resource locator.

Comment: The essence of the classical WWW utilization is in the request-reply cycle, which is initiated explicitly.

3.7 Procesimi n kohe reale n WWW

Ajo far dihet nga Java sht se ajo sht e pershtatshm jo vetem pr qellim t prgjithshme dhe t biznesit informatik(n fushat si EBI) por gjithashtu edhe pr kohen reale dhe pr informatiken on-line ( n fusha si faktorin prodhues). Nj eksperiment interesant i ketij lloji sht prshkruar n [Atherton98].

Problemi i madh sht trajtuar n [Atherton98] sht levizja e Javes prbrenda fushes se kohes reale. Zgjidhja e propozuar nga ky kerkim i sht referuar si SFA Java ( Arkitektura kat-dyqan Shop-Floor Architcture). Arkitektura kat-dyqan sht e orientuar nga korporata intranets. Sensoret e nderfaqeve t Javes, kontrollojn procesin, dhe prformojn funksionet e ndermarrjes se niveleve t larta. I gjithe kerkimi sht bazuar n mjedisin e SUN JCAF( Korniza e Java Kontrollit dhe automatizimit).

Figure 3.12 Java WWW perspective.

Legend: Shop.html - An .html file with one or more applets.

Comment: The essence of the Java WWW utilization is in the request-reply cycle, which is initiated implicitly.

3.8 Arkitektura e dokumentve active.

Arkitktur e dokumentve aktiv (ADA), sht futur m qllim pr t krijuar nj mjedis q do t'ju ndihmoj t integrohen informacioni multimedial nga burim t ndryshm n internet, n mnyr t disiplinuar. Qasja ADA sht mundsuar nga prparimet e teknologjise se PC (kompjuter personal) nga teknologjia e GP (portave personale). N teknologjin e GP, do njsi n Internet prezanton shrbimet e saj duke prdorur nj ndrfaqe t nivelit t lart. T tjert mund t shohin vetem aspektt thelbsore t shrbimit, dhe nuk ka detaje implementimi t shrbimit.

Qasja(approach) e ADA ka tre komponent baze: (a) proces lokal tk mbajts/hapesire pune, (b) mbajts/ hapesire pune t prbashket (c) rrjeti i shprndare I Objekteve ( si CORBA nga OMG, ose elementt COM nga Microsoft). M termin CORBA kuptojm Arkitkturen e Kerkeses pr Ndermjetesi pr Objekte t Prbashketa (Common Object Request Broker Architcture). M termin OMG kuptojm Grupi i Menaxhimit t Objekteve (Object Management Group) kreatori i qasjes se ADA,

Duke prdorur qasjen e ADA, mund t kryejm detyrat n vazhdim (a) platforma e thjesht e integrimit, (b) platforma shumfishe e integrimit (c) zbatimi i mkanizmit t quajtur nga objekti-n-objekt ( e quajtur sistemi i menaxhimit t objektit m IBM, ose skembimi dinamik i t dhenave m Microsoft).

Ky prezantim do t kalont ofertat komrciale t IBM dhe Microsoft dhe do t fokusohej n prpjekjet e OMG, si dhe prpjekjet pr t krijuar nj arkitkture standarte qe mundeson programimin e OO( objektit t orientuar) pr t hyre n DC( shprndaresin informatik).

OMG ka dale m propozimin e nj OMA t prgjithshm (Arkitektura e menaxhimit t objektit) i cili mbshtt enkapsulimin, abstraktin,polimorfizmin, dhe koncepte t tjera t OO, n mjediset tipike t informatikes se shprndare. N fakt Arkitektura CORBA e prmndur m lart sht vetem nj form e prgjithshm e arkitktures OMA. N thelb CORBA po trajtohet si nj specifikim I standartit t prbashket pr msazhet e Objekteve t shprndare.

3.9 Arkitektura e kerkesave pr ndermjetesin e Objekteve t prbashket

Kater elementt kyc t CORBA( dhe e ndonj arkitkture t menaxhimit t Objekteve) jan : (a) kerkesa pr ndermjetesin e Objekteve ose ORB e cila sht nj gjuhe e nivelit t lart e cila keshillon klientt pr mkanizmat e komunikimit t prdorur, (b) sherbimet dhe standartet e objektit ose OSS, e cila sht nj grup sherbimsh t nivelit t lart ( nj form e nj niveli t lart gjuhesor t funksionit t libraries) n lidhje m aktivittt m t shpeshta si transaksionet, licensimi, kontrolli I konkurrences etj. (c) Objektet e prbashketa ose CF( nj form e mbshttjes se sistemit) si rregullat e nderveprimit n fushat e nderfaqes se prdoruesit, menaxhimi i informacionit, menaxhimi I siistemit dhe menaxhimi I detyres dhe (d) aplikimi I objektit ose AO e cila sht nj grup I Objekteve t perdoruesit n fund t aplikimit ( nj form e aplikimit t libraries n nivelet m t larta)

Sipas disa autoreve CORBA sht nj plumbing universal t nevojshem pr t promovuar tregtin elektronike ( n kuptimin m t ngusht ) n internet. Pr t prmbushur ket qellim CORBA mbshttt edhe n metodologjin (ceshtjet strategjike) dhe n shtresen e msm ( ceshtje taktike) jo vetem n kusht t infrastructures se sistemit t informacionit t interntit I cili sht shprndare vetem pore she n heterogjenitt.

Ajo qe njihej ( nga krijuesit e CORBA) qe depot (mbajtja e t dhenave) dhe t burimve ( mban kapacitett) ka nevoje pr nj nderveprim t leht, n mnyre qe t arrije integrimin efikas t sitemit.Qasja klasike pr t realizuar nderveprimin nnkupton portat dhe programimin n nivel t ulet. Qasja e CORBA nnkuton nj arkitkture menaxhimi t Objekteve dhe nj nivel t lart programimi.

3.9.1 CORBA: nj shembull

Konceptet m t ndrlikuar jan shpjeguar m mir duke prdorur shembuj t thjesht. Ktu, nj prpjekje do t bhet pr t shpjeguar thelbin e CORBA, duke prdorur nj shembull t thjesht lidhur m shrbimin e largt printimit lazer.

Supozojm se nj faqe interneti ofron pr klientt e saj elektronike nj shrbim q u mundson atyre t vshtir pr t gjeneruar kopje t dokumentve t zgjedhur. M fjal t tjera, nj printer lazer i posam sht ngritur pr kt qllim, dhe sht n dispozicion t

N parim, mund t le qasjen e prdoruesit n printer lazer duke prdorur komandat e nivelit m t ult qe ajo ta kuptoje, mgjithat, nj qasje e till ka dy t meta t rndsishm: (a) Se pari, konsumatoret duhet t dim nivelin m t ult t t shtypjes se gjuhs lazer, m qllim qe t jet n gjendje t komunikojn m printer lazer, e cila sht ajo q konsumatort pelqejn pr t shmangur, dhe (b) Se dyti, konsumatort q kan qasje n printer lazer n nivelin m t ult mund t vendosin q t abuzojn m shrbimet, dhe t krkojn shum kopje , ose t ngjashm. Nj nderfaqe e nivelit t ulet korrespondon m qasjen e nj port klasike, dhe ai ka t meta qe CORBA prpiqet ti kaprceje.

Qasja e CORBA nnkupton qe prdoruesi vetem vendin lidhur m kerkesen pr printim lazer n Internt, duke prdorur specifikimin e kerkesave n nivele m t larta, dhe mkanizmi themlor i CORBA ben dy gjera (a) se pari shtypjen e duhur t burimve lazer qe sht e vendosur dhe aktiv se bashku m nevojat e konsumatoreve t din ku sht dhe se si funksionon ajoe cila mbron konsumatorin, dhe (b) e dyta, kjo detyre sht e kryer pa ndonj rrezik pr ofruesin e sherbimit n kuptimin e abuzimit/keqprdorimit apo ngarkimin/mbingarkimin e burimve, e cila mbron ofruesin e sherbimve.

Si konkluzion, qasja e CORBA jo vetem zgjidh problemin n qasjet klasike, por edhe paraqet mundesi t reja jot e mndueshm m prpara.

3.9.2 CORBA: eshtje strategjike

N CORBA Objektet komunikojn nprmjet nj ORB, e cila ofron sherbim ndermjetesimi ndermjet klientve dhe serverave. Elementt kryesore t ndermjetesimit jan (a) venodhja e synuar e Objekteve, (b) ofrimi i msazhit dhe, (c) metodat e detyrueshm. Secili nga t tre elementt mund t njihen leht n shembullin e dhn m lart.

Klientt dergojn kerkesat pr ORB, duke pyetur pr sherbimet qe kryhen nga cilido server qe sht n dizpozicion. Vetem ORB njh vendet dhe detajet, klienti dhe serveri njohin vetem strukturen e nderfaqes dhe si t programohen ato. Kjo nderfaqe programimi sht arritur m mire m nj gjuhe e specializuar n nivel t lart.

Nj gjuhe e prdorur m mire e nivelit m t lart pr nderfaqet e programimit sht IDL ( gjuha e prcaktimit t nderfaqes ). Ajo i ngjan C++, dhe prcakton nj sere veprimsh t vlefshm qe mund t prdoren nga konsumatori.

3.9.3 CORBA eshtje taktike

N CORBA fale operacioneve sht bere nj mjedis baze t dhenash. Figura 3.13 prcakton pozicionin e ORB n nj mjedis t tille. Sic tregohet n Figuren 3.13 pozicioni i ORB sht n ms t klientit n bazen e t dhenave dhe n serverin e bazes se t dhenave. Kjo sht ku emri ndermjetesi vjen nga emri ORB.

Figure 3.13 The position of ORB in a client-server system.

Legend: DBMS - Database Management System.

ORB - Object Request Broker.

Comment: Essentially, ORB is an interface layer "fluent in speaking both of the two interface languages."

Mnyra e thirrjes t prdorur nga CORBA jan si m posht (a) sinkronizues, (b) sinkronizim i shtyre, (c) nj mnyre. N moden e sinkronizimit klienti prt deri sa veprimi i kerkuar t jet kompletuar dhe nuk inicion veprimin tjeterderi sa veprimi i mparshem sht prfunduar plotsisht. N metoden e sinkronizimit t shtyre klienti vazhdon ekzekutimin por mban kontakt m serverin deri sa veprimi i mparshem t jet kompletuar plotsisht.n metoden nj mnyre klienti supozon se cdo gje do t jet n rregull dhe vazhdon ekzekutimin e tij pa asnj shqetsim n lidhje m prfundimet e veprimve t mparshm.

Pr cdo aplikim konkret dhe pr cdo rast konkret n kuader t aplikimit t caktuar duhet t kuptoje qe nj nga tre mnyrat e prshkruara m lart punojn shum mire. Tradeoff sht m e shpejt kundrejt besueshmrise.

3.10 XML

XML sht aprovuar si nj standart nga W3C (konsortiumi WWW). Ajo sht e bazuar n SGML ( gjuha standarte e prgjithshm markup). Ajo mund t trajtohet si nj superset e nj nnbashkesie t SGML. M fjale t tjera, nj subset i SGML u zgjerua m ndertimin e konceptin jo t parashikuar n kohe kur u krijua SGML.

Thelbi i XML sht shpjeguar m mire relativisht m HTML. Prezantimi qe duhet ndjekur bazohet n [Clark98]. Pr nj pamje m t hollesishm, lexues t interesuar ti referohen burimve m t hollesishm ( pr shembull ato nga WWW)

HTML prcakton vetem mnyren n t cilen shfletuesit t shfaqin informacion n nj dokument. XML gjithashtu prcakton prmbajtjen e dokumentit ( duke prdorur tags pr qellim t vecanta ) n mnyre qe t behet ndonj kerkim m efikas duke prdorur metoda kerkimi m pak t sofistikuara.

HTML ka nj grup t caktuar tags dhe kapacitet saj jan t kufizuara. XML n fakt sht nj gjuhe e msm qe mund t prdoret pr t hartuar vet gjuhen markup si edhe tags t vecanta t cilat shtojn fleksibilitetin e konceptit XML.

HTML trajton DTD komplekse (definicimi i llojeve t dokumentve ) vetem prms Scripts CGI dhe Java. XML trajton DTD komplekse duke prdorur konstruktin e specializuar t gjuhes i cili eleminon nvojen pr t prdorur CGI Scripts ose apletet Java.

Sigurisht fushat jan duke prparuar vazhdimisht, dhe e reja e di- si sht krijuar cdo dit. Si pasoje pas leximit t ketij kapitulli ( dhe ketij libri n prgjithesi) sht e nvojshm nj prpjekje e vazhdueshm nga ana e lexuesit m qellim pr t rinovuar njohurite e pr min e site-ve e-commerce ose e-business. Tre teknika gjithshm.

3.11 Ceshtjet praktike

N ditt e sotm ka mjaf mjete dhe teknika pr kriji tipike jan paraqitur n Appendix A, duke prdorur prcaktimin e tre mjeteve specifik. E para, dhe m e thjeshta sht Yahoo! Store. Nj mjet disi m i nderlikuar sht ecBuilder, dhe opsioni m i fuqishem i paraqitur n Appendix sht Microsoft Site Server Commerce Edition.

3.11.1 Yahoo! Store

Yahoo! Store sht nj system online qe siguron perdoruesi me mjete(tools) t shumta, n organizimin e prdorimit t thjesht t interface. Perdoruesi sht i afte t krijoje site e-commerce mjaft t thjesht, por struktura e fuqishm sht bazuar n tre tipet e faqes HTML: front page (prezanton vizitorin m site-in), section pages (cdo artikull qe prmbahet ofrohet pr shitje), dhe n fund item pages (secili prmban saktsisht nj produkt).

N prgjithesi, front page prmban lidhjen(link) e section pages, dhe cdo section page prmban lidhjen(link) e item pages. Mgjithat, perdoruesi mund ta hap ket structure vetem pr pak, dhe cdo mundesi sht e shpjeguar m n detaje n Appendix A. Bleresi mund t blej artikull duke hapur faqen e prshtatshm section page. Pastaj, ai/ajo mund t klikoje mbi artikullin e interesur, dhe do t drejtoje n faqen e prshtatshm item page. Vetem n faqen e klientit item pages mund t blihet nj artikull. Klienti mund ta prseris ket hap t thjesht n disa artikuj t ndryshem.

T gjitha sendet e blera jan mbledhur n t ashtuquajturen shporta e blerjeve(shopping basket), ose thjesht shporta (basket). Sa here qe prdoruesi zgjedh nj numr t nj pjese tn je artikulli specific,prmbajtja e shports dhe cmimi jan t updat-uar. Pas zgjidhjes t t gjithe artikujve t deshiruar, klienti mund t shikoje prmbajtjen dhe cmimin e shports, kontrollon normat e taksave dhe zgjedh metoden shipping. Kjo sht teknika e prgjithshm e pazarit, i pandare jo vetem n Yahoo! Store, por tk t gjitha site-t e tjera e-commerce.

M n fund, konsumatori mund t kerkoje transaksion duke plotsuar formularin prkats. Yahoo! Store offers ofron teknika mjaft t thjeshta pr trajtimin e transaksionit, i cili bazohet n kartat e kreditit. Disa kompanive t mdha kartat e krediti jan mbshttur mnjhere, dhe lista mund t zgjerohet m lehtsi nse sht e nvojshm.

3.11.2 ecBuilder

ecBuilder sht nj paket software qe shprblehet shum qe ofron shits m mjete pr krijimin e site-ve e-commerce m strukture dhe prmbajtje nganjhere mjaft komplekse. Procesi i plot n ndertimin e faqes (site) mund t kryhet duke prdorur Wizard. Wizard prmban gjasht hapa, por disa hapa mund t kaprcehen n varesi t situats. Perdoruesi sht i udhezuar nga Wizard n nj mnyre t thjesht dhe t kuptueshm, dhe rezultati i ketij procesi sht nj faqe e-commerce plotsisht e ndertuar. Faqja (site) mund t jet direkt e ngarkuar, duke prdorur mjetet (tools) e prshtatshm ecBuilder, ose t ruhet n disk pr ngarkim (uploading) t mvonshem.

ecBuilder siguron jo vetem mjetet (tools) pr zhvillimin e faqes (site), por gjithashtu siguron mjete (tools) pr promovimin dhe regjistrimin e site-ve n disa motore t mdhenj kerkimi(search engines). Keto mjete(tools) jan shum t dobishm, sepse ata jan t ruajtur pr shum kohe zakonisht t shpenzuar n veprim t tilla sic sht motori I kerkimit. Sic u tha, disa motore kerkimi jan tt mbshttur sot, por duhet t pritet qe list at zgjerohet n versionet e ardhshm.

Gjeja m e rendesishm n cdo mjet ndertimi t faqes e-commerce ndoshta sht puna e paguar. N kundershtim m Yahoo! Store, ecBuilder siguron perdoruesit m numr t opsioneve lidhur m metoden e pageses, monedha (currency), metoda e prpunimit t transaksioneve online, etj. N Yahoo! Store, perdoruesi nuk ishte n gjendje t nderhyje m shumicen e parametrave t transaksionit t pageses. Pr shembull, vetem dollaret amrikan (US Dollars) jan prkrahur n Yahoo! Store si valut/monedhe (currency), ndersa ecBuilder I siguron perdoruesit nj list t gjat mbshttur n valut/monedha. Gjithashtu, cdo metode e pageses qe perdoruesi mund t imagjinoje, mund t realizohet duke prdorur mjetet e prshtatshm t ecBuilder.

ecBuilder sht paket shprblyese, dhe nuk sht pa arsye. Procesi i ndertimit t site-ve behet shum I leht duke prdorur keto mjete (tool) dhe, n t njjtn kohe, rezultatt e arritura m kohe relativisht t shkurter dizenjimi ndoshta cuditerisht harxhim t lart. Site mund t prmbaje artikuj konceptualisht shum t ndryshem, t tille si products/services ofrohen pr shitje, katalogje, forma hetimi, etj.

Mgjithat, site t krijuar n ket mnyre vuajn (suffer) nga nj devijim i dukshem. T gjitha site-t jan t detyruara t ken kryesisht t njjtn strukture. M Yahoo! Store, kjo pengese sht e dukshm n cdo hap. M ecBuilder, perdoruesi sht e pajisur m t paktn disa shkalle lirie, por site-t kan akoma pamje t ngjashm. N shumicen e rastve, ajo mund t kuptohet m lehtsi qe site ka nj strukture t ngjashm m disa site tjera e-commerce, dhe qe mund t ket shije t keqe klientin. Por, por nuk sht cdo gje kaq gri nse perdoruesi sht i afte t marre maksimumin e aftesive nga t dy mjetet e paraqitura (Yahoo! Store dhe ecBuilder), madje edhe personi m i trajnuar do t befasohej m origjinalitetin e pamjes se faqes (site). Kjo sht sigurisht nj sfide e mjaftueshm pr dizenjuesit.

3.11.3 Microsoft Site Server Commerce Edition

Mundesia e tret pr zhvillimin e site-t e-commerce sht Microsoft Site Server Commerce Edition. Ky sht mjeti m i fuqishem i afte jo vetem pr t prodhuar site e-commerce, por gjithashtu komplet sistemi e-business, ndertuar n maje t bazave t t dhenave relacionale. Cdo veprim n site, psh. disa renditje artikujsh t vecant, sht e ndare n hapa. Cdo hap sht konsideruar sin je faze pipeline. Pr t kryer veprim t plota, cdo faze duhet t kreyj veprimet e saj atomike.

Shum gabime dhe probleme lindin gjat nj ekzekutimi pipeline: pr shembull, nj faze mund t zbuloje se aksionet nuk prmbajn sasi t mjaftueshm t artikujve n mnyre qe t kryeje blerjen. Nse asnj nga fazat nuk deshton, veprimi do t kryhett n fund t saj. Organizim pipelined i sistemit t plot ofron fleksibilitt t mahnitshem. Cdo faze sht e afte pr t kryer disa veprim atomike, ose pr t zbuluar ndonj problem t vecant. Ky thjeshtsim ka sjelle n ekzistncen e shum komponentve (faza) ndertuese, i afte pr t kryer disa veprim t przgjedhura. N shum rast, prdoruesit nuk kan nevoje t shkruajn ndonj koment t ri. sht e mjaftueshm qe t prdoren disa komponent qe jan t prshtatshm pr situat t vecanta. Kjo mund ta ruaj kohen e projektimit, pa asnj humbje n funksionalitt.

T gjitha temat e shenuara n ket pjese jan paraqitur n mnyre m t detajuar n Appendix A. Ka shembuj t shumt, code samples and practical guidelines, pr qellim qe ti jape lexuesit m njohuri praktike mbi zhvillimin e site-ve e-commerce.

3.12 Problema

Krijoni site-in tuaj WWW duke prdorur HTML, masen e kohes se shpenzuar n ket detyre.

Rikrijoni site-in tuaj WWW duke prdorur disa lloje t WYSIWYG tool, dhe masen e kohes se ruajtur duke prdorur mjetet e nivelit t lart. Cilat jan karakteristikat qe , sipas mndimit tuaj, nse shtohen n mjetet e prdoruara, do t ndihmoje t kurseni edhe m shum kohe?

Shtoni disa opsione lidhur m nderveprimin e site-it tuaj WWW, t implementohen duke prdorur skriptt CGI, dhe t mase kohen e harxhuar.

Prserit t njjtat opsione t lidhura m nderveprimin duke prdorur ASP, dhe t mase kohen e ruajtur duke prdorur ket mjet i cili sht m i sofistikuar. far karakteristikash do t shtoni n ASP, n mnyre qe t rrise m shum efikasitetin e tij. Krijoni kodin qe implementon keto karakteristika.

Krijoni nj Java applet pr animacion t zgjedhjes tuaj, dhe shtonjni ket n site-in for WWW.

Beni nj sondazh pr ekzistncen e Java Just in Time compilers, dhe diskutoni pr pro dhe kundra cdo produkti t vecant.

Listoni karakteristikat qe mund t gjeni n kohe reale ekzistncen e produktve Java, dhe mndoni pr shtimin e karakteristikave qe do t jen t doishm pr ti prfshire. Kjo ceshtje sht shum aplikacion i varur(This issue is very much application dependent), kshtu qe prqendroni prpjektjet tuaja pr nj aplikacion t vecant t zgjedhjes tuaj.

Krijoni nj aplikacion CORBA e cila u mundeson prdoruesve t tjere t printojn kopje t veshtira n printerin tuaj m lazer, por vetem nj kopje n dit. Cila ishte pjesa m e veshtire e implementimit dhe pse?

Mndoni pr mnyra t reja pr t bere EBI nj nj mjedis qe ju keni zgjedhur, dhe diskutoni pr pro-t dhe tundra-t e tyre. Propozoj arkitkturen software, e cila do tiu mbshtse idet tuaja.

Krijoni nj probleme qe do probleme qe do t donit t pyesnit msuesin tuaj qe t pergjigjej. Sigurohuni qe pergjigja ti ket t dyja, njohurite e prgjithshm rreth ku ti gjejm faktt dhe duke mnduar krijimin e nj zgjidhje eficent.

Krijoni nj probleme qe do t donit qe msuesi juaj tiu pyest juve, kshtu qe ju mund ti tregoni atij/asaj se sa I zgjuar dhe krijues jeni.

KAPITULLI 4

Ky kapitull sht i dedikuar pr shtpi, zyra, fabrika dhe automatizimi prdorimin e internetit, n mjediset statike apo celular. Ajo mbulon nj numr shtjesh t lidhura me kt tem t drejtprdrejt ose t trthort. Pika e par t zgjedhur n kt kapitull pasqyron prvojat specifike t autorit.Ideja themelore sht q t ket sensor t sofistikuara n shtpi, zyra, dhe fabrikat, pr t grumbulluar t dhnat prkatse. Kto t dhna jan miratuar pr ofruesin e shrbimit (i cili sht gjithashtu nj ofrues t internetit, n t njjtn koh). Klienti mund t hyni ne t dhnave prmes internetit, dhe ai gjithashtu mund t aktivizohet (nga nj vend i largt ).Azhornimi i bazs s t dhnave, ofruesi i shrbimit mund t bhet prmes linjs telefonike (pavarsisht nse pronari prdor vendosur telefoni ose jo), ose kjo mund t bhet duke prdorur teknika t tjera.lidhja ne distanc n bazn e t dhnave ofruesi i shrbimit mund t bhet duke prdorur teknika klasike lidhjes inernet,n baz t statike TCP / IP, ose duke prdorur teknikat m t prparuara n baz t TCP / dynamicIP.

Me t gjitha kto shtje n mendje, ky kapitull mbulon nj numr shtjesh t ndryshme q mund t shfaqen heterogjene n pamje t par, por jan shum t lidhen n mjedise tipike t interesit pr kt kapitull.

4.1 IEEE 1390

(Figure 4.1 Utility telemetry service architecture [Vuletic99J.)Tregu i standardit IEEE 1390 sht mbi 10 bilon njsi, me do njsi aktualisht kushton sa dyfishi . Kjo sht pr shkak se do shtpi, zyr, dhe njsia e prodhimit duhet t jete e mundshme t prfshij nj n jsi IEEE 1390, pr t ndihmuar per t lexuar distance t largt n mjedise t ngjashme si ne figure.

Koment: N kt kontekst, termi metr i referohet nj spektr t gjer t mundsive (rrym, uj, gaz, kanalizimi, etj).Figura 4.1 tregon se t gjith n shtpi (zyr, fabrik, etj), burimet jan t lidhura me nj njsi t posame ndrfaqe telemetris (TIU) dhe pastaj t rrjetit, prmes nj njsi t siguris fakultative. N ann tjetr t rrjetit telefonik sht kontrollues shrbimeve dhe pastaj server shrbimeve me regjistrin e saj t shrbimeve. Edhe pse nuk sht treguar n figurn 4.1, server shrbimeve mund t jet i lidhur n internet ose ne t gjitha llojet e tjera t komunikimit .Pjesa m e sofistikuar e standardit IEEE 1390 sht e lidhur me sinjalizuar n linj telefonike, e cila sht prshkruar n figurn 4.2. Dy lloje t sinjalizimit mund t prdoren pr: (a) SAT vetm vigjilent, dhe (b) DTA. Zgjedhja e SAT dhe frekuencave DTA dhe vlera e tyre konkrete jan dhn n figurn 4.2.Krkesa me e rndsishme pr hartimin e chip VLSI pr tu zbatuar n zbulimin e SAT ose sinjale DTA jane te thejshta . Kjo sht pr shkak thjeshtesia do t thot mim t ult mikroprocesor n kushtet e nj treg tejet konkurrues, q nnkupton miliarda t prdoruesve t cilat shumica sht me potenciale t vogl ekonomike.Ekzistojne zgjidhjet e prdorimit optim Metodat e zbulimit Altenative Ktu eshte nj metod alternative qe do t prshkruhet e bazuar n parimet e zbulimit t pasakt. Me fjal t thjeshta, kjo sht vrejtur se kanal telefonik karakterizohet me nj nivel t ult t mjaftueshme t zhurms dhe dmtime t tjera, n mnyr q metodat e pasakt (shum m pak komplekse dhe t shtrenjta pr t zbatuar) japin nj performanc t knaqshme.

SAT (Single Alert Tone) and DAT (Dual Alert Tone)

Detection

SAT: {f f2, f3, f4, f5, f6, f7, f8, f,}

DAT: {fg & fx, where fx is one of fi, f2, f3, f4, f5, f6, fi, or f8}

Frequency values:

f, = 375.2 Hz, f2 = 404.3 Hz, f3 = 468.0Hz,

U = 495.8Hz, f5 = 520.6Hz, f6 = 548.0Hz,

f7 = 562.8Hz, f8 = 578.4Hz, f9 = 1633.0Hz,

Figure 4.2 The SAT and DAT frequencies [Vuletic99].

Legend: DAT - Dual Alert Tone;SAT - Single Alert Tone.

Koment: T gjitha frekuencat e rndsishme jan definuar nga standardi IEEE 1390.

Ka disa metoda t pasakt zbulimin: DMH ((digital matched filtering), SAS (sample and sum), WPD (weighted partial detection dhe BMF (binary matched filtering)N rastin e DMH, algoritmi sht e njjt si n rastin e zbulimit optimale (bazuar n shumimin e sinjalit t dhna dhe sinjal vendore), prve se numri i bit sinjal input (Sb) dhe numrin e bit sinjal lokale (LB) sht reduktuar, n mnyr q efektet e zhurms kuantizohen.

Figure 4.3 Percentage of successful IEEE 1390 signal detection [Vuletic99].

Sb - Numri i bit sinjal t dhna; M - Metoda e zbulimit;Lb - Numri i bit sinjal lokale; fs - frekuenca e marrjes s mostrs;Id - kushte ideale; A Amplituda (vlera maksimale);AFI - Prezenca e amplitud, frekuenc, dhe ndrhyrjes; DMH - Digital prputhet me filtrim, I- Inteferenca ; BMF - Binary prputhet me filtrim, SAS - Sample dhe shuma; WPD - ponderuar Zbulimi i pjesshm; F - Frekuenca ndryshim.

Koment: Ky eksperiment vrteton se zgjidhja optimale (nga pika punn e par) nuk sht gjithmon zgjidhja optimale (nga mimi / performance).

Si do t shihet m von, n analizn q sht br para t zbatimit t chip IEEE 1390 zbulimin sinjal / qeliz, numri i bit sinjal t dhna pr DMH sht zgjedhur t jet 8, 4, 3, dhe 2. N rast t SAS, algoritmi I njjt sht prdorur, prve se si sinjal lokal. Kjo eliminon nevojn pr nj sasi te shumes (t cilat n mnyr drastike redukton chip / kompleksitetin qelizore), dhe gjithashtu ul magazinimet lokale pr mostrat e sinjalit local . Sigurisht, m te ulta algoritmet ne kompleksitetit do t thot performanc t ult (por ende mjaft e mir pr nj numr t aplikacioneve t ndryshme). N rastin e WPD, prsri nuk ka ndryshime n algoritmet themelore, prve se tani sinjali input sht "me kufizim te larte ." Kjo eliminon si shumzues dhe A / D converter. Prsri, kompleksiteti I ulet do te thote performance e ulet dhe me nje cmim te ulet.

N rastin e BMF, sinjale t dyja jan "kufizueshmeri te larte ," q do t thot kompleksitet minimal dhe teorikisht performancs minimale, por ende mjaft t knaqshme pr disa aplikime. Figura 4.3 jep rezultatet e krahasimit t katr metodat e zbulimit t pasakt, nga pikpamja e IEEE 1390. Kushtet dhe supozimet e ksaj analize jan dhn m posht. Ndrsa interpretimi i rezultateve nga Figura 4.3, lexuesi duhet t ket kushtet e mposhtme n mendje: (a) SAT dhe sinjalet DTA jan t 600ms kohzgjatje ose m pak, (b) frekuenca e marrjes s mostrs sht ose 8KHz ose lOKHz, (c) shtrembrim amplitud maksimale n rastin e SAT sht-3dB, (d) raport relativ amplitude maksimale n rastin e DTA sht-6dB, (e) Minimal SNR (sinjal, n proporcion t zhurms) sht lOdB, dhe (f) zhvendosje e lejuara frekuenc sht +- 1%. Lexuesi duhet t ket gjithashtu supozimet e mposhtme n mendje: (a) ndrhyrje maksimal nga frekuenca t tjera sht nn 10%, dhe (b) Nuk ka deformime t tjera t sinjal jan t pranishm, prve atyre t prmendura m lart. 4,3 Figura tregon prqindjen e zbulimit t sakt t sinjalit IEEE 1390, n kushte t ndryshme t interesit. sht e qart se metoda t pasakt zbulimin, me prjashtim t atyre shum t thjeshta, kryejn mjaft mir, dhe t justifikojn shfrytzimin e tyre. Moralin e ksaj historie n lidhje me analizat sht se, n mjedise t mdha-vllimisi Internet dhe EBI, thjeshtsim me punn adekuate sht elsi i suksesit

Detection Method

BMF

WPD

SAT/DAT gate-level complexity:

ROM (max number of bits)

133500

534000

Logic (max number of gates)

8000

9500

SAT/DAT total transistor count:

165500

572000

Figure 4.4 Complexity comparison of the most promising two suboptimal detection schemes [Vuletic99].

Legend: ROM - Read only memory.

Koment: Shnim diferenca relativisht t mdha n madhsi ROM dhe dallimet relativisht i vogl n madhsi t circuitry logjika (ROM transistorve lidhur me paket n nj zon t vogl VLSI).

4.4 Figura hedh m shum drit mbi shtje t kompleksitetit (e shprehur n numrin e transistorve n ip ,q t dy m t shquar t procedurave t pasakt zbulimin (WPD dhe BMF). Vini re se bit ROM jan m pak t shtrenjt, ather bit zbatimin e logjiks digjitale, pasi ata mund t jen t paketuara n nj zon t vogl VLSI. Gjithsesi, numrimin total tranzitor pr WPD sht vetm rreth 0.5MTr, dhe pr BMF shum m e vogl, e cila sht nj garanci e nj kosto relativisht t ult.Pr ata t interesuar n t dhnat e implememntuara , Figura 4.5 jep skemen thelbi I kontrollit detektor (modulin e kontrollit dhe prodhimit moduli), ndrkoh q Figura 4.6 jep nj detektor thelbin algoritmit (shot , regjistro, dhe memorja ). Hollsi t mtejshme mund t merren n baz t krkess, ose nga letra t botuar deri tani. Zbatimi prfundimtar ip u sponsorizua nga et Communications, Inc e San Jose, Kaliforni....

4.2 Cilat jan hapat e ardhshm?

Sipas [Domazet98], hapi tjetr sht e largt dhe fabrikat virtuale , e bazuar n teknologjin q mund t trajtohen si zgjerim ose ekstrapolim e IEEE 1390 dhe standardeve prkatse (duke prdorur Internetin)

Letr] [Domazet98 vjen nga CIM mjedisi / CAM (prodhim kompjuter-integruar dhe kompjuter prodhimit ndihmoi), dhe stresi sht n prodhim

Figure 4.5 The hierarchical schematic of the IEEE 1390 signal detector [Vuletic99].

Legend: elk Clock;ClkGen - Clock generator;

CMP - Comparator; DetCore - Detector core; fs - Sampling frequency; HF - High pass filter; LF - Low pass filter.

Comment: The DET line goes high if one (for SAT) or two (for DAT) correct tones are detected.

Nse nj ton (ose t dyja tonet) nuk jan zbuluar si duhet, t vij gaboj eets aktivizimit (eoes hieh). Sipas [Jameel98], hapi tjetr sht e njjt dhe m shum, bazuar n teknologjin q sht m fleksibile dhe plotsisht celular (prdorimin e internetit nga selia e dinamike, n lvizje). Letr] [Jameel98 vjen nga mjedisi makin-marrjes, dhe stresi sht n makin inteligjente Internet e orientuar drejt s ardhmes (viti 2002 dhe m von).

4.3 Fabrikat Virtual

Fabrikat Virtual jan fabrika pa njerz (dhe madje edhe jo t lehta brenda, q nga njerzit me llambat vijn vetm nga koha n koh pr "yndyrat" makina). fazave t ndryshme t prodhimit mund t bhet m t ndryshme.

Ndrsa fazat e prpunimit dhe t ndrveprimit jan t kontrolluara nga vende t largta.

Figure 4.6 Components of the detector core [Vuletic99].

Legjenda: ARM - adder, regjistrat, dhe kujtes; CM - Kontrolli i modulit; - Om modul Output.Koment: Qllimet e sinjaleve t kontrollit jan ln pr lexuesit t deshifroj.

N fakt, t gjith procesin (e cila prfshin analiza fillestare, projektimin, prgatitjen e materialeve prkatse, prodhimit, marketingut dhe menaxhimit, mund t bhet n mnyr t shprndar plotsisht, me njerzit e prfshir direkt vetm n detyrat m t sofistikuara.

4.7 Figura ilustron konceptin e "unifikuar produkt" i Gintic n Singapor. N kt shifr, sht theksuar se procesi mund t menaxhohet me t vrtet nga do vend n Tok. far sht e rndsishme sht se qllimet jan t prcaktuar mir, struktura e investimeve konceptuar mir, dhe njerzit t aft t organizuar mir.Nj tjetr pik e Figura 4,7 sht se, pr mimin m t mir /