a, a · access control 4 rvt, january 26, 2004 10:56 am a_rvt.fm, 4 str. a redosledu koji korisniku...
TRANSCRIPT
RVT
, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 1 str.
A, a
A /
eˆ
/
skrañenica za amper; slovo koje u hek-sadecimalnoj notaciji (osnova 16) predsta-vàa decimalni broj 10 (deset).
A-240 /
»eˆ tu… fø…r «\¨
/
kompjuterski virus kojije mutacija virusa Jerusalem.
AA (Auto Answer) /
»eˆ
«eˆ
/
automatski odgo-vor; indikator na upravàaåkoj ploåi mode-ma koji se ukàuåuje kad se otkrije telefon-ski poziv na koji se automatski odgovara.
AAC (ATM Access Concentrator) /
»eˆ eˆ «si…
/
ATM koncentrator pristupa; ureœaj koji seupotrebàava za spajaçe viãe raznih uslugakao ãto su ãtafetni prenos okvira (
frame re-lay
), Internet Protokol (IP), video itd. prekojedne jedine ATM (Adobe Type Manager)veze za pristup mreæi.
A AND NOT B gate /
»eˆ \nd nÅt «bi… geˆt
/
logiå-ko kolo A i ne B; logiåko kolo s dva ulaza(A i B) koje daje izlazni signal samo ako sejavi signal na ulazu A a ne javi na ulazu B.
AAR (Automatic Alternative Routing) /
»eˆ eˆ«å…(r)
/
automatsko preusmeravaçe; auto-matsko prebacivaçe poziva na alterna-tivnu putaçu kad je prvoodabrana putaçazauzeta.
Abacus /
«æb\k\s
/
abakus; ureœaj za raåunaçena kome se aritmetiåke operacije izvode po-meraçem kuglica po æici ili ãipki. Smatra sepreteåom danaãçih kompjutera.
abandon /
\«bænd\n
/
napustiti, odustati; iza-ñi iz datoteke bez snimaça (
save
) podata-ka; napustiti program pre nego ãto se zavrãiizvrãavaçe.
abbreviated address calling /
\»bri…vˆeˆtˆd\«dres »kø…lˆ˜
/
pozivaçe skrañenom adre-som; u komunikacionim mreæama, moguñ-nost koriãñeça skrañenih adresnih kodovapri upuñivaçu poruka na odrediãte ili gru-pu odrediãta.
abbreviated addressing /
\»bri…vˆeˆtˆd
\«dresˆ˜
/
skrañeno adresiraçe, saæeto adresiraçe;modifikacija adresiraça u kom se koristisamo deo pune adrese i tako obezbeœujebræa obrada podataka.
abbreviated dialing /
\»bri…vˆeˆtˆd «daˆ\lˆ˜
/
skrañeno biraçe; biraçe telefonskog brojaupisivaçem ãifre umesto celog broja.
abbreviated key /
\»bri…vˆeˆtˆd «ki…
/
skrañenikàuå; poàe koje se koristi prilikom saæima-ça datoteka.
ABEND (ABnormal END) /
æb«end
/
nepravi-lan zavrãetak, nenormalan kraj; neplaniranprekid izvrãavaça programa zbog greãkekoja ne moæe odmah da se otkloni (deàeçenulom ili pokuãaj da se sabere broj i slovo).
ABEND dump /
æb«end »d√mp
/
ispis pri pre-kidu izvrãavaça; izveãtaj o greãkama kojisluæi programeru da ustanovi zaãto jeprekinuto izvrãeçe programa.
ABIOS (Advanced Basic Input/Output Sys-tem) /
»eˆ «baˆ\s
/
poboàãani osnovni sistemulaza
/
izlaza; skup usluænih programa kojise koristi u radu sa PS2 personalnim raåu-narima za podræavaçe zaãtiñenog reæimarada i uporedne obrade viãe zadataka.
abnormal end (ABEND) /
æb«nø…ml »end
/
ne-pravilan zavrãetak.
Videti
abend
.
abnormal termination /
æb«nø…ml t±…mˆ»neˆßn
/
nepravilan zavrãetak, prekid zbog greãke;prestanak prethodno iniciranog posla preplaniranog zavrãetka zbog nastale greãke.
abort /
\«bø…t
/
odbaciti, prekinuti, odustati,prevremeno zavrãiti; postupak kojim seprekida izvrãavaçe programa kad se javineotkloçiva greãka, neispravnost ili kvar.
aborting procedure /
\«bø…tˆ˜ pr\»si…dΩ\(r)
/
po-stupak prekidaça; metoda pri prenosu po-dataka ili izvrãavaçu programa, koja omo-guñava naglo zaustavàaçe prenosa porukeili izvrãavaça komande ili postupka.
ABR (Auto Baud Rate) /
»eˆ bi… «å…(r)
/
au-tomatsko odreœivaçe brzine prenosa.
absolute /
«æbs\lu…t
,
-lju…t
/
izvrãni program;program koji je spreman za izvrãavaçe tj.preveden je, ukàuåeni su svi potrebni mo-duli, postavàene apsolutne adrese i sl.
absolute address /
»æbs\lu…t \«dres
,
-lju…t-
/
apsolutna adresa, maãinska adresa; nume-riåka identifikacija svake memorijske lo-kacije koju je trajno dodelio konstruktor
absolute addressing 2
RVT
, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 2 str.
A
kompjutera; adresa koja neposredno iden-tifikuje memorijsku poziciju ili ureœaj(bez daàe modifikacije).
absolute addressing /
»æbs\lu…t \«dresˆ˜
,
-lju…t-
/
apsolutno adresiraçe; adresiraçe lokacijau memoriji pomoñu çihovih apsolutnihadresa; metoda adresiraça u kojoj adresnideo instrukcije sadræi apsolutnu adresu.
absolute Assembler /
»æbs\lu…t
\«sembl\(r)
,
-lju…t-
/
apsolutni asembler; asembler kojiza svako adresno poàe izvorne instrukcijeizraåunava apsolutnu adresu.
absolute code /
»æbs\lu…t «k\¨d
,
-lju…t-
/
apso-lutni kôd, maãinski kôd; kôd koji koristiapsolutne adrese i apsolutne kodove ope-racija tj. naznaåava taånu lokaciju na kojojse nalazi ili u koju ñe se upisati navedenioperand.
absolute coding /
»æbs\lu…t «k\¨dˆ˜
,
-lju…t-
/
program u apsolutnom obliku; programskeinstrukcije napisane u apsolutnom kodu iprihvatàive za kompjuter bez prethodnogprevoœeça u drugi oblik.
absolute command /
»æbs\lu…t k\«må…nd
,
-lju…t-
/
apsolutna komanda, naredba sa apsolut-nom adresom; u kompjuterskoj grafici, ko-manda koja nalaæe ureœaju za vizuelno pri-kazivaçe da podatke koji slede tumaåi kaoapsolutne koordinate.
absolute coordinate /
»æbs\lu…t k\¨«ø…dˆn\t
,
-lju…t-
/
apsolutna koordinata, prava koordi-nata; u kompjuterskoj grafici, jedna od ko-ordinata koje identifikuju mesto adresibil-ne taåke (na ekranu, grafiåkoj tabli ilipapiru).
absolute data /
»æbs\lu…t «deˆt\
,
-lju…t-
, -
«då…t\
/
apsolutni podaci; u kompjuterskoj grafici,vrednosti u kompjuterskom programu kojeoznaåavaju stvarne koordinate na povrãiniekrana (grafiåke ploåe) ili papiru crtaåa.
absolute disk address /
»æbs\lu…t «dˆsk \»dres
,
-lju…t-
/
apsolutna adresa na disku, fiziåkaadresa na disku; adresa na disku izraæenapomoñu broja cilindra, broja glave za åita-nje/pisanje (odnosno staze) i rednog brojana stazi (odnosno sektora).
absolute error /
»æbs\lu…t «er\(r)
,
-lju…t-
/
apso-lutna greãka; algebarski rezultat oduzima-ça stvarne, naznaåene ili teoretski taånevrednosti od vrednosti koja je izraåunata,opservirana, izmerena ili dobijena; veliåinagreãke izraæena istom jedinicom kojom jeizraæena veliåina koja sadræi greãku.
absolute expression /
»æbs\lu…t ˆk«spreßn
,
-lju…t-
/
apsolutni izraz; izraz åija se vrednost ne
meça prilikom pomeraça (relociraça)programa u memoriji.
absolute instruction /
»æbs\lu…t ˆn«str√kßn
,
-lju…t-
/
apsolutna instrukcija; kompjuterska in-strukcija u konaånom obliku, spremna zaizvoœenje.
absolute language /
»æbs\lu…t «læ˜gwˆdΩ
,
-lju…t-
/
maãinski jezik.
Sin.
machine language
.
absolute loader /
»æbs\lu…t «l\¨d\(r)
,
-lju…t-
/
modul za puçeçe apsolutnog koda; speci-fiåna rutina koja programe i odgovarajuñepodatke u formatu apsolutnih adresa sme-ãta u glavnu memoriju za izvrãavaçe.
absolute movement /
»æbs\lu…t «mu…vm\nt
,
-lju…t-
/
apsolutno pomeranje; pomeranjepredmeta po ekranu davanjem nove pozici-je u vidu konkretnog para X-Y koordinata.
absolute order /
»æbs\lu…t «ø…d\(r)
,
-lju…t-
/
ap-solutna komanda.
Sin.
absolute command
.
absolute positioning /
»æbs\lu…t p\«zˆß\nˆ˜
,
-lju…t-
/
apsolutno pozicioniranje, fiziåkopozicioniranje; definisanje zapisa u dato-teci na koji ñe se postaviti “prozor” tj. kojiñe se prikazati na ekranu terminala.
absolute program loader /
»æbs\lu…t «pr\¨græm
»l\¨d\(r)
,
-lju…t-
/
modul za puçeçe apsolut-nog koda.
Sin.
absolute loader
.
absolute programming /
»æbs\lu…t «pr\¨græmˆ˜
,
-lju…t-
/
apsolutno programiraçe, programi-raçe na maãinskom jeziku; pisaçe progra-ma koriãñeçem stvarnih adresa; pisaçeprograma u kome sve adrese imaju stvarnekodove u konkretnom kompjuterskom si-stemu.
absolute tab /
»æbs\lu…t «tæb
,
-lju…t-
/
apsolutnitabulator; znak za tabeliraçe na koji ne uti-åe promena vrednosti leve ili desne mar-gine.
absolute value /
»æbs\lu…t «vælju…
,
-lju…t-
/
ap-solutna vrednost; vrednost izraæena u ap-solutnom obliku, bez obzira na algebarskipredznak (+/-).
absolute value computer /
»æbs\lu…t «vælju…k\m»pju…t\(r)
,
-lju…t-
/
kompjuter apsolutnihvrednosti; kompjuter koji obraœuje sve po-datke izraæene punim vrednostima svihpromenàivih u bilo kom trenutku (za raz-liku od
incremental computer
).
absolute vector /
»æbs\lu…t «vekt\(r)
,
-lju…t-
/
apsolutni vektor; u kompjuterskoj grafici,vektor åije su polazna i krajça taåka dateapsolutnim koordinatama.
abstract /
«æbstrækt
/
izvod, rezime, saæetak;skrañeni oblik ili kratak opis dokumenta;skratiti ili rezimirati dokument.
3 access code
RVT
, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 3 str.
A
abstract code /
»æbstrækt «k\¨d
/
apstraktnikôd, pseudokod.
Videti
pseudocode
.
abstract machine /
»æbstrækt m\«ßi…n
/
ap-straktna maãina, prividna maãina, izmiãàe-na maãina; hipotetiåni kompjuter sa svimpotrebnim delovima i definisanim inter-akcijama tih delova koji sluæe za prañeçeosobina programa.
abstract symbol /
»æbstrækt «sˆmbl
/
nedefini-sani simbol; simbol åije se znaåeçe i upo-treba definiãu pri samom koriãñeçu.
abstract syntax /
»æbstrækt «sˆntæks
/
apstrak-tna sintaksa; opis strukture podataka kojinije vezan za odreœeni kompjuter.
Abstract Windowing Toolkit /
»æbstrækt«wˆnd\¨ˆ˜ »tu…lkˆt
/
komplet za apstraktneprozore; u Javi, komplet koji se koristi zaizradu grafiåkog korisniåkog interfejsa.
A-bus /
»eˆ «b√s
/
A magistrala, A sabirnica; umnogim mikrokompjuterima, osnovna in-terna magistrala za podatke u okviru arit-metiåko-logiåke jedinice.
AC (Advanced CMOS) /
»eˆ «si…
/
usavrãenCMOS; logiåka kola u kojima se koristiCMOS tehnologija (
Complementary MetalOxide Semiconductor
); troãe vrlo maloenergije s tim ãto im je brzina skoro jedna-ka brzini TTL kola (
Transistor TransistorLogic
).
AC (Alternating Current) /
»eˆ «si…
/
naizmeniå-na struja; tip elektriånog napajaça koje sekoristi u domañinstvima, ãkolama i kance-larijama; sufiks koji naznaåava
automaticcomputer
(npr. EDVAC, ENIAC, UNIVACitd.); skrañenica za
accumulator
.
ACC /
»eˆ si… «si…
/
skrañenica od
accumulator
.
Accelerated Graphics Port (AGP)/
\k»sel\reˆtˆd «græfˆks »pø…t
/
prikàuåak zaubrzanu grafiku.
Videti
AGP
.
acceleration time /
\k»sel\«reˆßn »taˆm
/
vremeubrzaça; vreme za koje sklop za pogonmagnetne trake ili bilo koji drugi mehaniå-ki sklop dostiæe radnu brzinu; vreme kojeprotekne od trenutka davaça zahteva zaåitaçe ili upisivaçe na perifernu jedinicudo trenutka kad zapoåne prenos podataka.
accelerator /
\k«sel\reˆt\(r)
/
akcelerator, ubr-zivaå; hardverski ureœaj koji ubrzava iliunapreœuje rad jednog ili viãe podsistema,poboàãavajuñi tako i performanse softvera(program).
accelerator card /
\k«sel\reˆt\(r) »kå…d
/
akcele-ratorska kartica; kartica sa ãtampanim ko-lima nameçena za ubrzavaçe rada s gra-fikom.
accelerator key /
\k«sel\reˆt\(r) »ki…
/
taster zaubrzavaçe, preåica; skrañeni put za da-vaçe komandi kombinacijom sa tastature(npr. u Wordu, Shift+X predstavàa preåicuza komandu Cut).
accept /
\k«sept
/
prihvatiti; primiti neãto kaoispravno ili pogodno; dobiti poruku koju jekompjuter poslao na terminal.
acceptable use /
\k»sept\bl «ju…s
/
prihvatàivokoriãñeçe; odnosi se na ograniåeça kori-ãñeça mreænih sredstava.
acceptable use policy /
\k«sept\bl ju…s »pÅlˆsˆ
/
politika prihvatàivog koriãñeça; odnosi sena ograniåavaçe aktivnosti korisnika In-ternet usluga tj. pismeno obaveãteçedavaoca usluga o dozvoàenim i za-braçenim aktivnostima.
acceptance test /
\k«sept\ns »test
/
test prihva-taça; test kojim se demonstrira stepenspremnosti opreme da zadovoài potrebekorisnika.
accepting station /
\k«septˆ˜ »steˆßn
/
prihvat-na stanica, prijemna stanica; pri komutaci-ji poruka, stanica na odrediãtu koja prihva-ta poruku.
access /
«ækses
/
pristup, pristupiti; procestraæeça, åitaça ili upisivaça podatka namemorijski medij; proces dobijaça poda-tka iz memorije (glavne ili pomoñne) ilismeãtaça podatka u memoriju; upotrebitikompjuter ili neki çegov deo da bi seproåitali, upisali ili promenili podaci.
Access /
«ækses
/
sistem za upravàaçe rela-cionim bazama podataka; program u okvirupaketa Microsoft Office koji je nameçenpojedinaånim korisnicima i maçim predu-zeñima, struktura podataka predstavàenaje tabelama izmeœu kojih postoje relacije apristup podacima je direktan.
access arm /
«ækses »å…m
/
pristupna poluga,pristupna ruåica; deo pristupnog mehani-zma na jedinici diska na kome se nalazeglave za åitaçe/upisivaçe.
access authority /
»ækses ø…«†År\tˆ
/
dozvola zapristup; dozvola koja se odnosi na tip pri-stupa podacima i moæe imati oblike: nijedozvoàen, samo za åitaçe, samo za aæuri-raçe itd.
access charge /
«ækses »tßå…dΩ
/
cena pristupa;suma koja se naplañuje korisnicima komu-nikacija za pristup lokalnoj ili regionalnojcentrali za slaçe ili primaçe poziva.
access code /«ækses »k\¨d/ ãifra za pristup,kôd pristupa; niz slova i/ili brojeva (kojinajåeãñe poåiçe slovom) po odreœenom
access control 4
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 4 str.
Aredosledu koji korisniku mora biti poznatda bi mogao da pristupi kompjuterskom si-stemu ili nekom çegovom delu.
access control /«ækses k\n»tr\¨l/ kontrolapristupa; hardverski, softverski i admini-strativni poslovi koji prate rad sistema,proveravaju korisnika i beleæe pristupaçesistemu i promene; ograniåavaçe pristupaodreœenim podacima u mreænom sistemukompjutera.
Access Control List (ACL) /»ækses k\n»tr\¨l«lˆst/ lista kontrole pristupa; spisak uslugakoje se mogu dobiti na serveru, a za svakuuslugu spisak glavnih kompjuterskih siste-ma (host) koji mogu koristiti tu uslugu.
access-control register /«ækses k\n»tr\¨l»redΩˆst\(r)/ registar za kontrolu pristupa;registar za evidentiraçe nivoa pristupa do-deàenog postupku koji je u toku; na nekimkompjuterima, registar kojim se kontroliãeprenos podataka i obiåno se koristi u paru– jedan na ulazu, drugi na izlazu – i to nasvakom kanalu.
access control word /«ækses k\n»tr\¨l »w±…d/reå kontrole pristupa; reå u glavnoj memo-riji koja sadræi neophodne podatke za upra-vàaçe protokom podataka izmeœu central-nog procesora i periferijskih ureœaja.
access cover /«ækses »k√v\(r)/ prilazni po-klopac; gorçi poklopac kuñiãta koji semoæe podiñi da bi se pristupilo delovimaureœaja.
access cycle /«ækses »saˆkl/ ciklus pristupa;niz operacija koje se izvode u fazi pristu-paça podatku.
access inoperable /»ækses n«Åp\r\bl/ nemo-guñ pristup, nema pristupa; poruka kojuãaàe operativni sistem ako zahtev za pri-stup podacima ne moæe da se ispuni.
access level /«ækses »levl/ nivo pristupa; uveñini kompjuterskih sistema postoji viãenivoa pristupa koji se numeriãu i svaki brojpredstavàa odreœeni nivo obezbeœeça kojipodrazumeva dozvolu pristupa resursimasa striktno zadatim pravima manipulacije.
access line /«ækses »laˆn/ linija pristupa, pri-stupna linija; linija koja omoguñava pove-zivaçe s veñim sistemom ili mreæom.
access matrix /«ækses »meˆtrˆks/ tabela mo-guñnosti pristupa; tabela koja za sve kori-snike mreæe prikazuje ãta je dostupno a ãtanije.
access mechanism /«ækses »mek\nˆzm/ pri-stupni mehanizam; mehaniåki ureœaj namagnetnom disku koji pomera jednu ili
viãe glava za åitaçe/upisivaçe do polo-æaja na kome se odreœeni podatak åita iliupisuje.
access method /«ækses »me†\d/ metoda pri-stupa; naåin na koji se podaci åitaju iz da-toteka ili struktura podataka ili upisuju uçih; tehnika pomeraça podataka izmeœuglavne memorije i ulazno/izlaznog ureœa-ja (sekvencijalni, direktan, preko indeksaitd.) koja se definiãe u programu a zavisiod logiåke i fiziåke strukture datoteke,svojstava operativnog sistema, upotrebàe-nog programskog jezika itd.
access mode /«ækses »m\¨d/ reæim pristu-paça podacima; posebno operativno staçekompjutera tokom koga se pristupa podaci-ma; tehnika za oåitavaçe/upisivaçe logiå-kog zapisa.
accessories /\k«ses\rˆz/ dodatni ureœaji,periferijski ureœaji, pribor, rekviziti, delo-vi pribora, pomoñne alatke; grupa ikonica(Calculator, Clock, Calendar itd.) a svakapredstavlja jednu aplikaciju.
accessory /\k«ses\rˆ/ dodatna moguñnost;novi ureœaj ili nova rutina koji doprinoseboàem funkcionisaçu i veñoj vrednosti iefikasnosti opreme.
access path /«ækses »på…†/ putaça pristupa;put od osnovnog, korenskog (root) imenikado odreœene datoteke.
access permission /«ækses p\»mˆßn/ dozvolapristupa; pravilo koje se odnosi na imenik,datoteku ili ãtampaå i odreœuje koji kori-snici mogu da pristupe odreœenom objektui na koji naåin.
access privilege /«ækses »prˆv\lˆdΩ, -vˆ-/ po-vlastica u pristupaçu, privilegovani pri-stup, pravo pristupa. Sin. access rights.
access provider /«ækses pr\»vaˆd\(r)/ dava-lac usluga pristupa Internetu. Videti Inter-net provider.
access request /«ækses rˆ»kwest/ zahtev zapristup; poruka operativnom sistemu ko-jom se traæi koriãñeçe neke datoteke.
access rights /«ækses »raˆts/ prava pristupa;skup pravila i dozvola kojima se korisnici-ma definiãe naåin pristupa (samo za åita-çe, åitaçe/upisivaçe ili samo upisivaçe).
access scan /«ækses »skæn/ pristup pretraæi-vaçem; åitaçe svih poàa u datoteci dok sepodatak ne naœe.
access security control /»ækses sˆ«kj¨\r\tˆk\n»tr\¨l/ sigurnosna kontrola pristupa; po-stupak koji spreåava nekontrolisano meça-çe podataka.
5 accuracy-control system
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 5 str.
Aaccess speed /«ækses »spi…d/ brzina pristupa,
vreme pristupa. Videti access time.access technique /«ækses tek»ni…k/ tehnika
pristupa, metoda pristupa. Videti accessmethod.
access time /«ækses »taˆm/ vreme pristupa;vreme za koje kompjuter naœe i prenesepodatke iz memorije ili u çu; interval vre-mena od trenutka pozivaça podataka izspoàne memorije do trenutka kad se pre-nos zavrãi, ili od trenutka kad su podacispremni za upisivaçe do trenutka kad suupisani na memorijski medij – zavisi odmetode pretraæivaça.
access type /«ækses »taˆp/ tip pristupa, vrstapristupa; odnosi se na radçe koje korisnikna mreæi moæe da obavàa (npr. samo åita-çe, åitaçe i upisivaçe, izvrãavaçe pro-grama itd.).
accidental error /»æksˆ«dentl »er\(r)/ sluåajnagreãka; greãka nastala usled delovaçaspoljnog faktora a ne zbog nepravilne kon-strukcije ili programa.
account /\«ka¨nt/ nalog, raåun, identifikacijakorisnika; u viãekorisniåkim sistemima,evidencija koriãñeça procesorskog vreme-na koja se vodi za svakog ovlaãñenog kori-snika; skup znakova kojim se odreœujeidentitet korisnika na mreæi kompjutera.
accountable time /\«ka¨nt\bl »taˆm/ naplati-vo vreme, vreme koje se obraåunava; vre-me u toku koga korisnici raspolaæu kom-pjuterom.
accounting /\«ka¨ntˆ˜/ obraåun, kçigovod-stvo s obraåunom, raåunovodstvo, obra-åunska funkcija; kod nekih kompjutera,operativni sistem vodi iscrpnu evidencijuo koriãñeçu kompjuterskih resursa (proce-sorsko vreme, obim zauzeña glavne memo-rije, broj pristupa periferijskim ureœajimaitd.); voœeçe evidencije za korisnike Inter-net usluga kod davaoca koji je otvorionalog.
accounting center /\«ka¨ntˆ˜ »sent\(r)/ cen-tralno obraåunsko mesto.
accounting detail card /\«ka¨ntˆ˜ »di…teˆlkå…d/ prometna obraåunska kartica.
accounting file /\«ka¨ntˆ˜ »faˆl/ datoteka obra-åuna; datoteka sa slogovima resursa koje jekoristio svaki pojedini posao.
accounting form /\«ka¨ntˆ˜ »fø…m/ obraåunskiobrazac, obrazac za kontiraçe, kontni for-mular.
accounting function /\«ka¨ntˆ˜ »f√˜kßn/ raåu-novodstvena funkcija, funkcija obraåuna;
deo izvrãnog sistema koji vodi evidenciju okoriãñeçu kompjuterskog vremena.
accounting journal /\«ka¨ntˆ˜ »dΩ±…nl/ ob-raåunski dnevnik; datoteka koju dnevnoaæurira operativni sistem – sluæi kao osnovza obraåun troãkova korisnika.
accounting machine /\«ka¨ntˆ˜ m\»ßi…n/ ma-ãina za raåunaçe, tabelirka, maãina za kçi-æeçe; maãina koja åita podatke s kartica ilipapirne trake i automatski generiãe obra-åunske slogove u vidu tabela, spiskova i to-tala na posebnim obrascima ili na nepre-kidnoj hartiji.
accounting software /\«ka¨ntˆ˜ «sÅftwe\(r)/kçigovodstveni softver, raåunovodstvenipaket programa; skup programa nameçe-nih obradi raåunovodstvenih operacija(kupci, dobavàaåi, magacinsko poslova-çe, LD, kadrovi i sl.).
accumulate /\«kju…mj\leˆt, -mj¨-/ akumulira-ti, sabirati, dodavati, kontrolni zbir; unetirezultat neke operacije u akumulator.
accumulator (AC) /\«kju…mj\leˆt\(r)/ akumu-lator, sabiraå; registar ili memorijska loka-cija u kojoj se formira rezultat aritmetiåkihili logiåkih operacija; deo aritmetiåko-lo-giåke jedinice koji se koristi kao meœume-morija za formiraçe algebarskog zbira i udruge (sliåne) svrhe.
accumulator register /\«kju…mj\leˆt\ »redΩˆst\(r)/akumulatorski registar, prihvatni registar;deo aritmetiåke jedinice u koji brojevi do-laze i iz koga se ãaàu u memoriju.
accumulator shift instruction /\«kju…mj\leˆt\߈ft ˆn»str√kßn/ instrukcija pomeraça u aku-mulatoru; instrukcija kojom se sadræaj aku-mulatora pomera ulevo ili udesno za od-reœeni broj pozicija.
accumulator word size /\»kju…mj¨leˆt\ «w±…d»saˆz/ duæina reåi akumulatora; veliåina ko-ja zavisi od broja bistabilnih elemenata umikroprocesoru (4, 8, 16, 32, 64 bita).
accuracy /«ækj\r\sˆ, -kj¨-/ taånost; stepen is-pravnosti i usklaœenosti s pravilima; opseggreãke, veliåina greãke.
accuracy check /«ækj\r\sˆ »tßek, -kj¨-/ prove-ra taånosti, ispitivaçe ispravnosti.
accuracy-control character /»ækj\r\sˆ k\n«tr\¨l»kær\kt\(r), -kj¨-/ znak za kontrolu taånosti,znak za ispitivaçe ispravnosti; svaki znakkoji se prikàuåuje podatku da bi se ustano-vilo da li je podatak ispravan.
accuracy-control system /»ækj\r\sˆ k\n«tr\¨l»sˆst\m, -kj¨-/ sistem kontrole taånosti; si-stem za otkrivaçe i kontrolu greãaka.
accuracy proof device 6
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 6 str.
Aaccuracy proof device /»ækj\r\sˆ «pru…f
dˆ»vaˆs, -kj¨-/ ureœaj za proveru ispravnosti.accuracy rating /«ækj\r\sˆ »reˆtˆ˜, -kj¨-/ rangi-
raçe ispravnosti, utvrœivaçe stepena is-pravnosti, procena taånosti, nominalnataånost.
AC/DC (Alternating Current/Direct Current)adapter /»eˆ si… «di… si… \»dæpt\(r)/ pretvaraånaizmeniåne struje u jednosmernu.
ac dump /»eˆ si… «d√mp/ iskàuåivaçe naizme-niåne struje; namerno, sluåajno ili uslovnoiskàuåivaçe napajaça celog sistema ilineke çegove komponente.
ACE (Advanced Computing Environment)/»eˆ si… «i…/ moderno kompjutersko okruæeçe;novi standardi koji su utvrœeni za sve kom-pjutere; konzorcijum kompanija za kom-pjuterski hardver i softver koji obuhvataCompaq, DEC i Microsoft.
ACIS /«eˆsˆs/ geometrijska maãina koju koristiveñina novijih CAD paketa a u çoj seprimeçuje sloæen objektno orijentisanpristup modeliraçu.
ACK (ACKnowledge) character /»eˆ si… «keˆ»kær\kt\(r)/ znak za potvrdan odgovor, po-tvrda ispravnog prijema; kontrolni znakpri prenosu na daàinu, koji predstavàa po-tvrdan odgovor primaoca poãiàaocu tj. po-tvrdu da je prijem ispravan.
acknowledgement /\k«nÅlˆdΩm\nt/ potvrdao prijemu; odgovor prijemnog ureœaja pre-dajnom kojim se saopãtava da je prijem is-pravan.
ACON (Address CONstant) /\«kÅn/ adresnakonstanta.
A-conversion /»eˆ k\n«v±…ßn/ prenos alfanu-meriåkih podataka; specifikacija naredbeFORMAT u FORTRAN-u kojom se nazna-åava prenos alfanumeriåkih podataka s pe-riferijskog ureœaja u glavnu memoriju iliobrnuto.
acoustic coupler /\«ku…stˆk »k√pl\(r)/ akustiå-ka spojka, akustiåki povezivaå, akustiåkispreænik; komunikacioni ureœaj koji omo-guñava da se kompjuter poveæe s telefon-skim sistemom tako ãto konvertuje kom-pjuterske signale u zvuåne a zvuke ukompjuterske signale.
acoustic delay line /\»ku…stˆk dˆ«leˆ »laˆn/ aku-stiåna linija za kaãçeçe; ureœaj koji propu-ãta akustiåne signale kroz sredinu sa dru-gaåijom brzinom prostiraça zvuka radipostizaça vremenskog kaãçeça signala.
acoustic feedback /\»ku…stˆk «fi…dbæk/ aku-stiåni povratni signal; povratni signal
pomoñu kojeg se podeãava izlaz; neæeàenipovratak signala koji pojaåava zvuk.
acoustic imaging /\»ku…stˆk «ˆmˆdΩˆ˜/ akustiå-na obrada slike, akustiåno stvaraçe slike;koriãñeçe akustiåne energije za stvaraçeslike nekog predmeta (npr. pregledaçeunutraãçih organa ultrazvukom).
acoustic memory /\«ku…stˆk »mem\rˆ/ akustiå-na memorija; kompjuterska memorija kojakoristi akustiånu liniju za kaãçeçe u kojojpovorka impulsa prolazi kroz sredine kaoãto su æiva ili kvarc.
acoustic receiver /\»ku…stˆk rˆ«si…v\(r)/ aku-stiåni prijemnik, prijemnik zvuka; ureœajkoji prima zvuåne signale a zatim ih poja-åava ili modulira.
acoustic signal processing /\»ku…stˆk sˆgn\l«pr\¨sesˆ˜/ obrada zvuånih signala; izdvaja-çe korisnih informacija iz zvuånih signala.
acoustic storage /\«ku…stˆk »stø…rˆdΩ/ akustiå-na memorija. Sin. acoustic memory.
acoustic transmission /\»ku…stˆk trænz«mˆßn,-trå…nz«-, -træn«smˆ, -trå…n«smˆ-/ prenoãeçezvuka, predaja zvuka, otpremaçe zvuka,transmisija zvuka; kretaçe zvuånih talasakroz medij.
acoustoelectronics /\»ku…st\¨ˆ»lek«trÅnˆks/akustoelektronika, akustiåna elektronika;grana elektronike koja se bavi koriãñeçemakustiåne energije za stvaraçe elektromag-netnih talasa.
acquisition /»ækwˆ«zˆßn/ prikupàaçe, skup-àaçe, beleæeçe. Videti data acquisition.
Acrobat /«ækr\bæt/ program koji je razvilakompanija Adobe Systems a korisnici ra-znih vrsta kompjutera upotrebàavaju ga zapregledaçe dokumenata.
acronym /«ækr\nˆm/ skrañenica; reå koja sesastoji (u veñini sluåajeva) od prvog ili pr-vih slova svake reåi u nazivu ili frazi (npr.ROM za Read Only Memory).
actigram (activity diagram) /«æktˆgræm/ di-jagram aktivnosti, grafiåki prikaz aktivno-sti.Videti activity diagram.
AC3 /»eˆ si… «†ri…/ audio format koji je postavilakompanija Sony a koristi se za viãekanalniaudio i za digitalni video.
action /«ækßn/ akcija; osnovna jedinica radakoja se sastoji od unoãeça poruke na ter-minalu, obrade te poruke, prikazivaça re-zultata i eventualnog åekaça dok se unesenova poruka na istom terminalu.
action address /«ækßn \»dres/ stvarna adresa;adresa dobijena indirektnim adresiraçemkao adresa za izvrãavaçe operacije.
7 ActiveX Control Interface Wizard
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 7 str.
Aaction code /«ækßn »k\¨d/ kôd akcije; na-
znaåava akciju koja treba da se preduzme.action cycle /«ækßn »saˆkl/ kompletna akcija,
ciklus akcije; sve operacije koje treba iz-vrãiti sa odreœenim podacima.
action diagram /«ækßn »daˆ\græm/ dijagramakcija. Videti diagram.
action message /«ækßn »mesˆdΩ/ poruka zaakciju; poruka poslana zbog staça kojezahteva odgovor operatera.
action period /«ækßn »pˆ\rˆ\d/ vreme akcije,period akcije; vreme tokom koga se memo-risani podaci åitaju ili se nov podatak upi-suje u memorije (odnosi se posebno naelektrostatiåku memoriju).
action program /«ækßn »pr\¨græm/ akcija,program akcije; nezavisni programski mo-dul u sistemu upravàaça informacijama,koji se izvrãava tokom jedne akcije.
activate /«æktˆveˆt/ staviti u pogon, aktivirati,pobuditi, pokrenuti; u Windows okruæe-çu, dovesti prozor u prvi plan i uåiniti gaaktivnim; akcija operatera kojom se nasta-vàa obrada prethodno obustavàenog posla.
activate button /«æktˆveˆt »b√tn/ dugme za ak-tiviraçe, dugme za iniciraçe.
activate key /«æktˆveˆt »ki…/ taster za aktivi-raçe.
active /«æktˆv/ aktivan; kompjuter, ureœaj,program ili datoteka koji se trenutno ko-riste; prozor ili ikonica koji se tog trenutkakoriste ili su upravo izabrani.
active cell /»æktˆv «sel/ aktivna ñelija; u pro-gramu za tabelarna izraåunavaça (spread-sheet), ñelija u kojoj se nalazi indikatorpozicije unosa (cursor).
active command /»æktˆv k\«må…nd/ aktivnakomanda; komanda koja je ispisana na me-niju tamnim slovima.
active computer /»æktˆv k\m«pju…t\(r)/ aktiv-ni kompjuter, radni kompjuter; u siste-mima s viãe kompjutera, kompjuter koji uodreœenom trenutku radi.
active content /»æktˆv «kÅntent/ aktivan sadr-æaj; zapis na Web stranici koji se vremenommeça na ekranu ili ga korisnik sam meça.
Active Desktop /»æktˆv «desktÅp/ aktivna rad-na povrãina; moguñnost da se na radnupovrãinu stave HTML stranice i drugi ob-jekti (kao zamena za tapet) s tim ãto ovajHTML sloj radne povrãine Windowsa pred-stavàa dinamiåno, interaktivno okruæeçe.
active document /»æktˆv «dÅkj¨m\nt/ aktivnidokument; dokument u kome trenutnoradite.
active element /»æktˆv «elˆm\nt/ aktivni ele-ment; element kola ili ureœaja koji dobijaenergiju iz drugog izvora a ne od ulaznogsignala (uglavnom se odnosi na tranzistor).
active file /»æktˆv «faˆl/ aktivna datoteka,operativna datoteka; datoteka s kojom seu datom trenutku radi; stalna ili privre-mena datoteka åiji datum åuvaça joã nijeistekao.
active line /»æktˆv «laˆn/ operativna linija, ak-tivna linija; telekomunikaciona linija kojaje u datom trenutku slobodna za prenospodataka.
active master file /»æktˆv «må…st\(r) »faˆl/aktivna matiåna datoteka; matiåna dato-teka koja se relativno åesto aæurira (aktiv-na je); matiåna datoteka s kojom se upravoradi.
ActiveMovie /«æktˆvmu…vˆ/ tehnologija kojuje razvila kompanija Microsoft a koristi seza prenoãeçe zvuka, grafike, animacije ividea s jedne platforme na drugu.
active phase /»æktˆv «feˆz/ tekuña faza, aktiv-na faza; faza koja je u toku (zapoåeta je,a nije zavrãena).
active printer /»æktˆv «prˆnt\(r)/ aktivni ãtam-paå; ãtampaå koji ñe koristiti programi.
active program /»æktˆv «pr\¨græm/ aktivniprogram, operativni program; svaki pro-gram koji se nalazi u glavnoj memoriji ispreman je za izvrãavaçe.
active state /»æktˆv «steˆt/ staçe aktivnosti,aktivno staçe; za posao se kaæe da je ustaçu aktivnosti kad je rasporeœen za iz-vrãavaçe, tj. kad postigne najviãi nivo pri-oriteta.
active station /»æktˆv «steˆßn/ aktivna stanica,operativna stanica; stanica s koje mogu dase ãaàu poruke u centralnu jedinicu ili kojamoæe da prihvata poruke iz procesora.
active task /»æktˆv «tå…sk/ aktivni zadatak, te-kuñi zadatak, zadatak u radu; deo posla ko-ji se trenutno izvrãava.
active window /»æktˆv «wˆnd\¨/ aktivni pro-zor; u Windows okruæeçu, prozor koji setrenutno koristi i moæe da prekrije sve drugeotvorene prozore na radnoj povrãini.
ActiveX /»æktˆv «eks/ interfejs za programi-raçe aplikacija koji olakãava rad s raznimInternet aplikacijama, unapreœuje i proãi-ruje funkcionalnost Microsoftovog åitaåaInternet Explorera.
ActiveX Control Interface Wizard /æktˆv»eksk\n»tr\¨l «ˆnt\feˆs »wˆz\d/ åarobçak za inter-fejs ActiveX kontrole.
ActiveX controls 8
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 8 str.
AActiveX controls /æktˆv»eks k\n«tr\¨lz/
ActiveX kontrole; softverske komponenteizgraœene na bazi ActiveX tehnologije.
ActiveX technology /æktˆv»eks tek«nÅl\dΩˆ/ActiveX tehnologija; skup tehnologija kojeomoguñavaju meœusobno povezivanje soft-verskih komponenata u mreæi, bez obzira najezik na kojem su komponente formirane.
activity /æk«tˆvˆtˆ/ aktivnost, procenat ko-riãñeça, frekvencija, zaposlenost; proce-nat podataka tokom obrade ili uåestalostpozivaça podataka iz datoteke; u mre-ænom planiraçu – radça izmeœu dva do-gaœaja; program ili korak posla.
activity diagram (actigram) /æk«tˆvˆtˆ»daˆ\græm/ dijagram aktivnosti, grafiåkiprikaz aktivnosti; aktivnosti sistema pred-stavàene pomoñu grafiåkih simbola (pra-vougaonika).
activity ratio /æk«tˆvˆtˆ »reˆßˆ\¨/ stepen aktivno-sti, uåestalost promena; odnos izmeœu brojazapisa koji se obraœuju i ukupnog broja za-pisa u datoteci; broj zapisa u datoteci iliskupu podataka koji se obradi u datom vre-menskom periodu ili tokom jedne obrade.
activity record /æk«tˆv\tˆ »rekø…d, -vˆ-/ beleæe-çe aktivnosti, zapis uåestalosti; zapis naosnovu kojeg se odreœuje naåin upisivaçai sortiraça zapisa (najpristupaåniji trebada budu najaktivniji tj. najåeãñe koriãñenizapisi).
Actor /«ækt\(r)/ objektno orijentisan pro-gramski jezik za pisaçe programa u do-menu veãtaåke inteligencije.
actual address /»æktߨ\l \«dres/ stvarna adre-sa, apsolutna adresa; adresa koju je proiz-voœaå ugradio u kompjuter kao memorij-sku lokaciju ili registar.
actual arguments /»æktߨ\l «å…gj¨m\nts/stvarni argumenti, pravi parametri; veliåi-ne koje se daju prilikom pozivaça nekeprocedure ili makro instrukcije a zameçu-ju formalne argumente.
actual code /»æktߨ\l «k\¨d/ stvarni kôd, pra-vi kôd. Sin. absolute code.
actual coding /»æktߨ\l «k\¨dˆ˜/ program uapsolutnom obliku. Sin. absolute coding.
actual decimal point /»æktߨ\l »desˆml «pøˆnt/stvarni decimalni zarez; za razliku od za-miãàenog (assumed), decimalni zarez kojise vizuelno prikazuje i zauzima prostor umemoriji.
actual hours /»æktߨ\l «å¨\z/ efektivni åasovi,åasovi rada; vreme u toku dana kad kom-pjuter radi normalno, bez greãaka i prekida.
actual instruction /»æktߨ\l ˆn«str√kßn/ stvar-na instrukcija, izvrãna instrukcija; instruk-cija u maãinskom kodu koja se izvrãava po-sle eventualnog indirektnog adresiraça iliindeksiraça.
actual minus sign /»æktߨ\l «måˆn\s »såˆn/stvarni znak minus; znak minus (-) koji za-uzima prostor u memoriji i ãtampa se na li-sti ili se prikazuje na ekranu.
actual parameter /»æktߨ\l p\«ræmˆt\(r)/stvarni parametar; vrednost parametra kojase u odreœenom trenutku koristi u kom-pjuteru (za razliku od formal parameter).
actual plus sign /»æktߨ\l «pl√s »såˆn/ stvarniznak plus; znak plus (+) koji zauzima pro-stor u memoriji i ãtampa se na listi ili seprikazuje na ekranu.
actual sign /»æktߨ\l «såˆn/ stvarni znak,stvarni algebarski predznak; znak plus (+)ili minus (-) koji se ãtampa na listi ili se pri-kazuje na ekranu.
actual time /»æktߨ\l «tåˆm/ stvarno vreme, re-alno vreme; odnosi se na vreme u kome sedeãava fiziåki proces.
actuating signal /«æktߨeˆtˆ˜ »sˆgn\l/ pobuœu-juñi signal, upravàaåki signal; specijalniulazni signal u mreæi kola koja upravàajuradom kompjutera.
actuation time /»æktߨ«eˆßn »tåˆm/ vreme po-buœivaça; vreme koje protekne od dovo-œeça pobudnog signala na neki sklop ilikolo, do poåetka izvrãavaça akcije traæenesignalom.
actuator /«æktߨeˆt\(r)/ aktuator, pobuœivaå,pokretaå; mehanizam u jedinici diska kojipokreñe glavu za åitaçe/pisaçe do æeàenepozicije na povrãini diska.
ACU (Automatic Calling Unit) /»eˆ si… «ju…/ je-dinica za automatsko biraçe; jedinica kojamoæe (a ne mora) da bude sastavni deo mo-dema a pozive bira automatski, na osnovucifara koje dobija od kompjutera.
acyclic feeding /eˆ»saˆklˆk «fi…dˆ˜/ acikliånopuçeçe, acikliåno uvlaåeçe papira; prioptiåkom prepoznavaçu znakova, postu-pak kojim se prepoznaje kraj proåitane stra-nice i automatski ubacuje nov list papira.
Ada /«eˆd\/ viãi programski jezik novije gene-racije sa elementima objektno orijentisanogprogramiraça – razvijen kasnih sedam-desetih za potrebe ameriåke vojske.
A/D (Analog to Digital) /»eˆ «di…/ iz analognogu digitalni oblik.
ADAPT (ADaptation of APT) /ȾdǾpt/ adap-tacija APT-a, varijanta APT-a. Videti APT.
9 add-on board
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 9 str.
Aadapter /\«dæpt\(r)/ adapter, prilagoœavaå,
podeãavaå; ureœaj ili sklop koji omoguñavameœusobno povezivaçe jedinica ili ureœa-ja razliåitih karakteristika.
adapting /\«dæptˆ˜/ prilagoœavaçe, adapta-cija; sposobnost sistema da promeni per-formanse u zavisnosti od okruæeça.
adaptive system /\«dæptˆv »sˆst\m/ prilago-dàiv sistem, sistem koji se moæe prilagodi-ti; sistem koji pokazuje sposobnost da uåi,meça svoje staçe ili na neki drugi naåinreaguje na stimulans.
ADC (Automated Data Collection) /»eˆ di… «si…/automatsko prikupàaçe podataka; ureœajikao ãto su åitaåi trakastog koda, optiåkiåitaåi i snimaåi magnetnih medija kojikonvertuju razliåite informacije u komp-juterske zapise.
ADC (Analog-to-Digital Conversion) /»eˆ di…«si…/ pretvaraçe iz analognog u digitalni ob-lik; metoda odabiraça i kodiraça (ãifro-vaça) analognog signala da bi se formiraodigitalni signal.
ADCCP (Advanced Data CommunicationsControl Procedure) /»eˆ di… si… si… «pi…/ poboà-ãan postupak za upravàaçe komunikacija-ma; protokol orijentisan na bit koji je raz-vio Zavod za standardizaciju SAD.
ADCON (ADdress CONstant) /«ædkÅn/adresna konstanta. Videti ADdress CON-stant.
ADC time /»eˆ di… »si… k\n«v±…ßn »taˆm/ vremekonverzije u AD pretvaraåu; trajaçe jednekonverzije u pretvaraåu analognih veliåinau digitalne.
AD converter /eˆ »di… k\n«v±…t\(r)/ analogno--digitalni pretvaraå; kolo koje se koristi zapretvaraçe informacije iz analognog obli-ka u digitalni.
add carry /»æd «kærˆ/ prenos pri sabiraçu.Videti carry.
addend register /\«dend »redΩˆst\(r)/ registarsabirka; registar u koji se smeãta broj kojitreba da se doda drugom broju.
adder /«æd\(r)/ sabiraå; ureœaj åiji su izlaznipodaci zbir brojeva predstavàenih ulaznimpodacima; ureœaj koji kao izlaz prikazujezbir dva ili viãe brojeva datih na ulazu.
adder-subtracter /»æd\ s\b«trækt\(r)/ sabi-raå-oduzimaå, ureœaj za sabiraçe/oduzi-maçe; ureœaj ili logiåki elemenat kojimoæe da sabira i/ili oduzima, zavisno odupravàaåkog signala koji primi.
add file /«æd »faˆl/ datoteka kojoj se dodajuzapisi.
add-in /«æd »ˆn/ dodatak, dodatni modul, do-datni program; elektronski sklop koji sedodaje u slobodne otvore na ãtampanojploåi koja je veñ prikàuåena na kompjuter;softverski dodatak osnovnom programu ra-di proãireça çegovih moguñnosti.
add instruction /«æd ˆn»str√kßn/ instrukcijasabiraça; aritmetiåka naredba kojom sedodaje sadræaj odreœenog operanda nasadræaj akumulatora.
adding circuit /«ædˆ˜ »s±…kˆt/ kolo za sabiraçe;kolo koje obavàa matematiåku operacijusabiraça.
adding element /«ædˆ˜ »elˆm\nt/ element zasabiraçe, sklop za sabiraçe. Sin. adder.
add-in memories /«æd n »mem\rˆz/ memorij-ska proãireça; odnosi se na tipove memo-rije koji se koriste za proãireçe glavne me-morije.
additional character /\«dˆß\nl »kær\kt\(r)/dodatni znak, specijalni znak; znak koji ni-je ni broj ni slovo, veñ uglavnom inter-punkcijski znak; znak koji je ålan skupaspecijalnih znakova a naznaåava posebnepodatke.
additional record /\«dˆß\nl »rekø…d/ dodatnizapis, nov zapis; pri aæuriraçu datoteke,zapis koji se dodaje datoteci zapisa.
addition item /\«dˆßn »aˆt\m/ dodatna stavka;podatak koji se dodaje na odreœeno mestou veñ formiranoj datoteci.
addition master item /\»dˆßn «må…st\r »aˆt\m/dodatno matiåno poàe; podatak koji se do-daje na odreœeno mesto u veñ formiranojmatiånoj datoteci.
addition record /\«dˆßn »rekø…d/ dodatni za-pis, nov zapis; nov zapis kojim se aæuriramatiåna datoteka, tj. koji se dodaje matiå-noj datoteci a da se pri tom ne pomera nitibriãe nijedan postojeñi zapis u datoteci.
addition without carry /\»dˆßn wˆ»∂a¨t «kærˆ/sabiraçe bez prenosa; sabiraçe u kome seprenos zanemaruje.
add key /«æd »ki…/ taster za sabiraçe; taster natastaturi maãine za raåunaçe pomoñu ko-jeg se izvodi operacija sabiraça.
add-on /«æd »Ån/ dodatak, dopunski pro-gram; hardverski ureœaj koji se dodajekompjuteru radi poboàãaça çegovih per-formansi; softverski dodatak osnovnomprogramu koji obezbeœuje neke nove mo-guñnosti.
add-on board /»æd Ån «bø…d/ ploåa za pro-ãireça, dodatna ploåa; ploåa sa ãtampa-nim kolima koja se dodaje kompjuteru da
add-on card 10
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 10 str.
Apopravi performansu ili omoguñi povezi-vaçe s nekim drugim ureœajem.
add-on card /»æd Ån «kå…d/ dodatna kartica,dodatna ploåa. Sin. add-on board.
add-on device /»æd Ån dˆ«vaˆs/ dodatni ure-œaj, periferijski ureœaj; ureœaj koji se moæeprikàuåiti na raåunar i funkcionisati podçegovom kontrolom.
add-on memory /»æd Ån «mem\rˆ/ dodatnamemorija, proãireçe memorije; memorijakoja poveñava postojeñi kapacitet a istovre-meno poboàãava performanse konkretnogsistema.
add-on module /»æd Ån «mÅdju…l/ dodatnimodul; poseban deo softvera ili hardverakoji moæe da se doda kompjuterskom siste-mu s ciàem da se poveña çegova snaga iliproãire funkcije.
add-on RAM /»æd Ån «ræm/ dodatna memori-ja, prikàuåna memorija; memorija koja sena raåunar prikàuåuje spoàa i koja sluæi zaproãireçe osnovne memorije raåunara.
add operation /«æd Åp\»reˆßn/ operacija sabi-raça; sabiraçe åiji je rezultat zbir koji seobiåno nalazi na prethodnoj poziciji jed-nog operanda.
address /\«dres/ adresa, adresirati; oznaka,naziv, broj ili simbol koji identifikuje od-reœeni registar, memorijsku lokaciju ili ure-œaj gde se nalazi podatak; deo instrukcijekoji oznaåava lokaciju operanda u glavnojmemoriji; pozvati ureœaj ili poàe podatakapomoñu çegove adrese.
addressability /\»dres\«bˆl\tˆ, -lˆ-/ adresibil-nost, moguñnost adresiraça; broj taåaka tj.adresibilnih pozicija na ekranu, papiru, ko-madu filma ili mikrofiãu, grafiåkoj tabli;moguñnost raspoznavaça nekog dela kom-pjuterskog sistema na osnovu adrese; mo-guñnost direktnog obrañaça nekom delukompjuterskog sistema iz programa.
addressable /\«dres\bl/ adresibilan, kojimoæe da se adresira.
addressable bit /\«dres\bl »bˆt/ adresibilnibit; bit koji se moæe adresirati; bit kojem semoæe pristupiti i direktno a ne samo prekobajta ili reåi u kojoj se nalazi.
addressable bulk storage /\»dres\bl «b√lk»stø…rˆdΩ/ spoàna adresibilna memorija s di-rektnim pristupom.
addressable point /\«dres\bl »pøˆnt/ adresibil-na taåka, pozicija koja moæe da se adresira; ukompjuterskoj grafici, svaka taåka na moni-toru ili grafiåkoj tabli koja moæe direktno dase adresira tj. kojoj moæe da se pristupi.
addressable register /\«dres\bl »redΩˆst\(r)/adresibilni registar, fiksni registar; registaru procesoru kome korisnik moæe da pri-stupi pomoñu adrese.
address adjustment /\»dres \«dΩ√stm\nt/ po-deãavaçe adrese, prilagoœavaçe adrese.
address arithmetic /\«dres \»rˆ†m\tˆk/ arit-metiåke operacije sa adresama, modifika-cija adresa; meçaçe adrese pod kontro-lom korisnikovog programa ili operativnogsistema.
address assignment /\»dres \«saˆnm\nt/ do-deàivaçe adrese; operativni sistem brine orezervisaçu resursa za svaki posao i dode-àivaçu slobodnih adresa (registrovaçemu odgovarajuñim tabelama).
Address Book /\«dres »b¨k/ adresar; programu okviru Outlook Expressa u kom se nalazeimena i adrese elektronske poãte kao imnogi drugi podaci.
address bus /\«dres »b√s/ adresna sabirnica,adresna magistrala; skup provodnika zaadresiraçe operativne memorije a eventu-alno i virtuelne; vodovi koji prenose adre-sne podatke iz jedne komponente sistemau drugu.
address comparator /\»dres k\m«pær\t\(r)/komparator adrese; sklop koji poreœenjemproverava ispravnost proåitane adrese uodnosu na naznaåenu adresu.
address computation /\»dres kÅmpj¨«teˆßn/izraåunavaçe adrese; izraåunavaçe stvarneadrese (effective address) neke instrukcijena osnovu simboliåke ili relativne adrese.
ADDress CONstant (ADCON) /\«dres »kÅnst\nt/adresna konstanta; poseban oblik konstan-te u asemblerskom jeziku koja predstavàasimboliåku oznaku mesta na kome se pre-uzima vrednost brojaåa pozicija; vrednost(izraz koji daje vrednost) koja se koristi priizraåunavaçu memorijske adrese.
address conversion /\»dres k\n«v±…n/ prevo-œeçe adrese, transformisaçe adrese; me-çaçe naåina predstavàaça adrese, bezpromene znaåeça; prevoœeçe simboliåkeili relativne adrese u apsolutnu adresu (po-moñu programa za prevoœeçe ili ruåno).
address counter /\«dres »ka¨nt\(r)/ brojaåadresa, adresni brojaå; brojaå koji sadræimemorijsku adresu i, åim se blok podatakaprenese u memorijske lokacije koje je ozna-åio brojaå, sadræaj mu se meça da ukaæe nasledeñu adresu.
address field /\«dres »fi…ld/ poàe adrese, adre-sno poàe; deo instrukcijske reåi koji sadræi
11 address translation
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 11 str.
Aadresu operanda ili informaciju pomoñukoje se dobija ta adresa.
address format /\«dres »fø…mæt/ format adre-se, oblik adrese; naåin na koji je organizo-van adresni deo instrukcije (jedno-, dvo- itroadresne instrukcije).
address generation /\»dres »dΩen\«reˆßn/ ge-nerisaçe adrese; formiraçe adrese doda-vaçem sadræaja osnovnog registra rela-tivnoj adresi navedenoj u adresnom deluinstrukcije; tehnika izraåunavaça adreseza pristupaçe zapisima u relativo ili rasu-to organizovanoj datoteci.
address index /\«dres »ˆndeks/ indeks adrese,adresni indeks; indeks (u jednom ili viãenivoa) pomoñu koga se pristupa nekomzapisu u indeksno organizovanim dato-tekama.
addressing /\«dresˆ˜/ adresiraçe; biraçeodreœene pozicije u memoriji ili jediniciza prijem podataka; dodeàivaçe adresainstrukcijama programa.
addressing capacity /\«dresˆ˜ k\»pæs\tˆ, -sˆ-/kapacitet adresiraça; koliåina memorijekoja moæe da se adresira.
addressing format /\«dresˆ˜ »fø…mæt/ formatadresiraça, naåin adresiraça.
addressing level /\«dresˆ˜ »levl/ nivo adresi-raça; postoji viãe nivoa adresiraça, zavi-sno od sadræaja adresnog dela instrukcije– direktno, indirektno i adresiraçe po-moñu indeksa.
addressing mode /\«dresˆ˜ »m\¨d/ naåinadresiraça; naåin na koji se kompjuterudaje lokacija nekog podatka.
addressing signals /\«dresˆ˜ »sˆgn\lz/ signaliza adresiraçe, adresni signali; signali kojiaktiviraju jedinicu koja treba da primi po-datke.
addressing system /\«dresˆ˜ »sˆst\m/ sistemadresiraça; sistem ili postupak koji se ko-risti za identifikovaçe memorijskih adresau glavnoj ili pomoñnoj memoriji.
addressing technique /\«dresˆ˜ tek»ni…k/ teh-nika adresiraça. Sin. addressing system.
addressing types /\«dresˆ˜ »taˆps/ tipoviadresiraça; deset i viãe naåina adresiraçakoji obuhvataju adresiraçe cele reåi, delareåi, bajta, pojedinaånih bitova (direktno,direktno sa indeksom, indirektno, indi-rektno sa indeksom, relativno itd.).
addressless /\«dreslˆs, -l\s/ bez adrese; odno-si se na deo kompjuterskog sistema koji ne-ma svoju adresu, odnosno kojem programne moæe da se obrati pozivom na adresu.
addressless instruction /\»dreslˆs ˆn«str√kßn/instrukcija bez adrese; poseban format in-strukcije koja ne sadræi adresni deo a kori-sti se kad adresa nije ni potrebna ili kada sepodrazumeva.
address mapping /\«dres »mæpˆ˜/ preslika-vaçe adresa, rasporeœivaçe adresa; pro-ces kojim se slogovima ili blokovima poda-taka dodeàuju memorijske lokacije; procespretvaraça prividne (virtual) adrese u ap-solutnu.
address marker /\«dres »må…k\(r)/ adresnamarkica, oznaka adrese; deo sloga podata-ka koji se nalazi na poåetku.
address modification /\«dres mÅdˆfˆ»keˆßn/modifikacija adrese, meçaçe adrese; pro-ces kojim se adresni deo instrukcije meçapod uticajem modifikatora.
address-out sort /\»dres a¨t «sø…t/ sortiraçeadresa, ureœivaçe adresa; metoda sorti-raça u kojoj se u izlaznoj datoteci nalazesamo adrese sortiranih zapisa.
address part /\«dres »på…t/ adresni deo, deoza adresu; deo instrukcijske reåi koji sadræiadresu registra ili operanda, odnosno ope-ranada.
address pointer /\«dres »pøˆnt\(r)/ pokazivaåadrese; unutraãçi registar (u mikroproce-sorskom integrisanom kolu), sluæi zaprivremeno smeãtaçe instrukcije koja jena redu za izvrãavaçe.
address register /\«dres »redΩˆst\(r)/ adresniregistar; registar u memoriji u kome se åuvaadresa pozicije na kojoj se nalazi instruk-cija na redu za izvrãavaçe (jedan od regi-stara centralnog procesora s posebnom na-menom).
address size /\«dres »saˆz/ veliåina adrese;maksimalan broj bitova u instrukciji koji sekoristi za adresiraçe memorije.
address space /\«dres »speˆs/ adresni prostor,adresibilno podruåje, dostupna memorija,raspoloæive adrese; opseg adresa u memo-riji koje moæe da koristi jedan program; op-seg adresa kojima moæe pristupiti procesordatog kompjutera u jednom trenutku.
address stop /\«dres »stÅp/ adresno zausta-vàaçe, adresni stop; prekid programa ilioperacije na naznaåenoj adresi.
address track /\«dres »træk/ staza adresa,adresna staza; staza na disku koja sadræiadrese i olakãava pristup podacima sa osta-lih staza.
address translation /\»dres trænz«leˆßn, -trå…nz«,-træn«sleˆ-, -trå…n«sleˆ-/ prevoœeçe adrese;
address translator 12
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 12 str.
Aproces zameçivaça adrese poàa podatakaili instrukcije adresom u glavnoj memoriji;u sistemima sa virtuelnom memorijom,proces zameçivaça prividne (virtual)adrese poàa podataka ili instrukcije stvar-nom memorijskom adresom.
address translator /\»dres trænz«leˆt\(r),-trå…nz«, -træn«sleˆ-, -trå…n«sleˆ-/ prevodilacadresa, modul za prevoœeçe adresa; funk-cionalna jedinica koja pretvara prividne(virtual) adrese u stvarne (real) memorij-ske adrese.
address value /\«dres »vælju…/ vrednost adre-se; veliåina koja identifikuje adresu.
add/subtract key /»æd s\b«trækt »ki…/ taster zasabiraçe/oduzimaçe.
add/subtract time /»æd s\b«trækt »taˆm/ vre-me sabiraça/oduzimaça; vreme za kojekompjuter sabira ili oduzima (ne raåuna-juñi trajaçe åitaça i upisivaça rezultata).
add time /«æd »taˆm/ vreme sabiraça; vremeza koje kompjuter izvrãi jednu operacijusabiraça (ne raåunajuñi trajaçe åitaça po-dataka i memorisaça rezultata).
Adidas /«ædˆdæs, \«di…d\s/ virus koji se moæepojaviti u kompjuteru a oglaãava se tek-stom “My Adidas”.
adjacency /\«dΩeˆs\nsˆ/ zbijenost; direktnaveza u komunikacijama; pri optiåkom pre-poznavaçu ãtampanih i rukom pisanihznakova, staçe koje nastaje zato ãto su dvasusedna znaka bliæa nego ãto je naznaåeno.
adjacent /\«dΩeˆsnt/ susedni; povezani di-rektnom linijom u mreæu (npr. susedni ter-minali).
adjust /\«dΩ√st/ podesiti, poravnati.adjustable point /\«dΩ√st\bl »pøˆnt/ pomer-
àivi zarez, pokretni zarez. Videti floatingpoint.
adjustment /\«dΩ√stm\nt/ podeãavaçe, po-ravnaçe.
adjustment layer /\«dΩ√stm\nt »leˆ\(r)/ slojza podeãavaçe; sloj koji moæe da se upo-trebi za brzu primenu komandi za korek-ciju bôja.
administrative data processing /\d»mˆnˆstr\tˆv»deˆt\ «pr\¨sesˆ˜, -»då…t\-/ obrada poslovnihinformacija. Sin. business data processing.
administrative function /\d«mˆnˆstr\tˆv »f√˜kßn/administrativna funkcija, izvrãna funkcija,upravna funkcija.
administrator /\d«mˆnˆstreˆt\(r)/ administra-tor; lice zaduæeno za instaliraçe i brigu okontrolerima domena ili lokalnim kompju-terima, o pojedinaånim korisniåkim i grup-
nim korisniåkim nalozima, o dodeàivaçulozinki i dozvola, o odræavaçu mreæa.
admissible error /\d«mˆs\bl er\(r)/ dozvoàe-na greãka; greãka koja ne ometa pravilnoodvijaçe procesa; odstupaçe od pravevrednosti u dozvoàenim granicama.
Adobe Illustrator /\«d\¨bˆ »ˆl\streˆt\(r)/ pro-gram kompanije Adobe Systems, sluæi zaizradu i obradu vektorske grafike (crteæa).
Adobe Type Manager (ATM) /\»d\¨bˆ «taˆp»mænˆdΩ\(r)/ program kompanije AdobeSystems, sluæi za upravàaçe radom s fon-tovima u Windows okruæeçu.
ADP (Automatic Data Processing) /»eˆ di…«pi…/ automatska obrada podataka; obradapodataka koju obavàa sistem elektronskih ielektriånih maãina tako povezanih da se po-treba za intervencijom svodi na minimum.
ADPE (Automatic Data Processing Equip-ment) /»eˆ di… pi… «i…/ oprema za automatskuobradu podataka.
ADPS (Automatic Data Processing Sys-tem) /»eˆ di… pi… «es/ sistem za automatsku ob-radu podataka.
ADP system /»eˆ di… «pi… »sˆst\m/ sistem zaautomatsku obradu podataka, kompjuter-ski sistem. Sin. computer system.
ADR /»eˆ di… «å…(r)/ adresa. Videti address.ADS (AutoCAD Development System) /»eˆ
di… «es/ AutoCAD-ov razvojni sistem.ADSL /»eˆ di… es «el/ (Asymmetric Digital
Subscriber Line) asimetriåna digitalnapretplatniåka linija; tehnologija koja omo-guñava bræe slaçe podataka preko telefon-ske linije u jednom smeru nego u drugom.
advance /\d«vå…ns/ napredovati, kretati se na-pred, pomerati se napred.
advanced /\d«vå…nst/ usavrãen, poboàãan,unapreœen, napredan, moderan, savremen,iskusan.
Advanced Basic Input/Output System(ABIOS) /\d»vå…nst »beˆsˆk ˆnp¨t «a¨tp¨t»sˆst\m/ poboàãani osnovni sistem ulaza/izlaza. Videti ABIOS.
Advanced Computing Environment (ACE)/\d»vå…nst k\m»pju…tˆ˜ n«vaˆr\nm\nt/ moder-no kompjutersko okruæeçe. Videti ACE.
Advanced Data Communications ControlProcedure (ADCCP) /\d»vå…nst »deˆt\k\»mju…nˆ«keˆßnz k\n»tr\¨l pr\»si…dΩ\(r), -»då…t\-/unapreœeni postupak za upravàaçe ko-munikacijama. Videti ADCCP.
Advanced Intelligent Tape (AIT) /\d»vå…nstˆn»telˆdΩ\nt «teˆp/ usavrãena inteligentnatraka, poboàãana pametna traka; oblik
13 aggregate type
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 13 str.
Amagnetne trake na koju se mogu memori-sati velike koliåine podataka (preko 50 gi-gabajta) a podaci se mogu preneti brzinomod ãest megabajta u sekundi.
Advanced Power Management (APM)/\d»vå…nst «pa¨\ »mænˆdΩm\nt/ usavrãenoupravàaçe napajaçem; moguñnost nekihmonitora (uglavnom prenosivih komp-jutera) da se napajaçe automatski iskàuåiposle unapred zadatog perioda vremenaradi uãtede elektriåne energije.
advanced priority scheduling /\d»vå…nstpraˆ«År\tˆ »ßedju…lˆ˜/ usavrãeno rasporeœi-vaçe po prioritetu; usavrãena metoda sta-vàaça programa na izvrãavaçe na osnovustepena prioriteta.
advanced query /\d«vå…nst »kwˆ\rˆ/ sloæeniupit; upit za pretraæivaçe Web stranica ukome se zadaju dve grupe kàuånih reåi:kriterijumi izbora (selection criteria) i kri-terijumi rangiraça rezultata (result rank-ing criteria).
Advanced SCSI Peripheral Interface(ASPI) /\d»vå…nst »skazi p\»rˆf\r\l «ˆnt\feˆs/usavrãeni SCSI periferijski interfejs. Vide-ti ASPI.
advance feed tape /\d»vå…ns «fi…d »teˆp/ traka svoœicama; izbuãena papirna traka s nizomrupica na koje naleæu voœice (za kretaçe tetrake) u istoj liniji s rupicama koje predsta-vàaju podatke.
advance listing /\d»vå…ns «lˆstˆ˜/ ãtampaçena novoj strani; nastavak ãtampaça na vr-hu naredne stranice.
advancing /\d«vå…nsˆ˜/ pomeraçe napred,kretaçe napred; kod ãtampaåa – prelaæe-çe u novi red, tj. pomeraçe vaàka una-pred; kod magnetnih traka – pomeraçetrake unapred, ispred glava za åitaçe/upi-sivaçe.
Advent /«ædvent/ kompjuterski virus koji seaktivira odreœenog datuma, odsvira boæiñ-nu pesmicu, napadne neke datoteke pa sepovuåe.
adventure game /\d«ventß\ »geˆm/ igra avan-tura; kompjuterska igra u kojoj igraå dolaziu razne situacije (opisane tekstom) i pre-duzima odgovarajuñe korake (biraçem ak-cije koju treba izvrãiti, ako je moguñe).
aerospace electronics /«e\r\¨speˆs lek»trÅnˆks/vazduhoplovna i kosmiåka elektronika;oblast elektronike koja ima primenu u va-zduhoplovstvu i vasionskim letovima.
A EXCEPT B gate /»eˆ ˆk»sept «bi… geˆt/ logiåkokolo A izuzev B. Sin. “a and not b” gate.
affine transformation /\«faˆn trænsf\»meˆßn/srodne transformacije, povezane transfor-macije.
affinity factor /\«fˆn\tˆ »fækt\(r), -nˆ-/ faktorsrodnosti; prilikom formiraça baze poda-taka, faktor prema kojem se odreœuje da lipodaci treba da budu svrstani zajedno (dali se istovremeno koriste).
AFIPS (American Federation of Informa-tion Processing Societies) /»eˆ ef »aˆ pi… «es/Ameriåki savez za obradu informacija(1990. godine promenio naziv u FOCUS).
AFK (Away From Keyboard) /»eˆ ef «keˆ/ uda-àen od tastature; fraza koja se koristi prili-kom ñaskaça na Internetu; signalizacija dase uåesnik u razgovoru privremeno udaàio.
afterglow /«å…ft\gl\¨/ ostaci svetlosti, odsjaj;postepeno iãåezavaçe osvetàeça ekrananakon prestanka delovaça elektronskogmlaza.
after images /«å…ft\r »ˆmˆdΩˆz/ kopija posleaæuriraça; kopija zapisa baze podataka na-kon modifikovaça – sluæi za rekonstrui-saçe datoteke u sluåaju greãke (recovery).
after-looks /«å…ft\ »l¨ks/ kopija posle aæurira-ça; kopija sloga (zapisa) baze podataka po-sle aæuriraça – sluæi za rekonstruisaçe pre-œaãçeg izgleda datoteke u sluåaju greãke.
after-looks journalizing /«å…ft\ l¨ks »dΩ±…n\laˆzˆ˜/registrovaçe promena, voœeçe dnevnikapromena; odræavaçe dnevnika svih pro-mena na zapisima baze podataka.
after positioning /«å…ft\ p\»zˆß\nˆ˜/ posle po-zicioniraça, posle pomeraça (vaàka); od-nosi se na ãtampaçe reda.
agate (ag) /«æg\t/ agat; 0,071 inåa – sluæi zamereçe duæine vertikalnog stupca u ma-lim oglasima.
agenda /\«dΩend\/ dnevni red, agenda; sre-œena lista glavnih operacija koje åine po-stupak reãavaça nekog problema ili kom-pjuterske obrade.
agent /«eˆdΩ\nt/ agent; u modelu klijent/ser-ver, deo sistema koji priprema informacijei razmeçuje ih u ime klijenta ili u ime ser-vera.
aggregate chart /«ægrˆg\t »tßå…t/ sloæena tabe-la, statistiåka tabela.
aggregate signal /«ægrˆg\t »sˆgn\l/ agregatnisignal, zbirni signal.
aggregate type /«ægrˆg\t »taˆp/ sumarni tippodataka, skup podataka; tip podataka kojise sastoji od viãe elemenata istog tipa(homogeni) kao ãto su matrica, lista u funk-cijskom jeziku, povezani niz znakova,
aggregate value 14
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 14 str.
Adatoteka, ili razliåitog tipa kao ãto je npr.struktura.
aggregate value /«ægrˆg\t »vælju…/ ukupnavrednost, sumarna vrednost, zbirna vred-nost.
aggregation /»ægrˆ«geˆßn/ prikupàaçe, sku-pàaçe, nagomilavaçe; tehnika za graœe-çe novog objekta od jednog ili viãe posto-jeñih objekata koji podræavaju neke ili sveinterfejse koje iziskuje novi objekat.
AGP (Accelerated Graphics Port) /»eˆ dΩi…«pi…/ prikàuåak za ubrzanu grafiku; Intelovatehnologija koja omoguñava bræi pristupglavnoj memoriji personalnih kompjuteraprebacujuñi grafiåke zahteve sa sistemskemagistrale na magistralu koja je dodeàenaobradi videa.
AI (artificial intelligence) /»eˆ «aˆ/ veãtaåka in-teligencija; grana kompjuterske nauke kojase trudi da obogati kompjutere i specijalneprograme simuliranom åovekovom inteli-gencijom, inicirajuñi maãine da izvrãavaju itakve zadatke kao ãto su donoãeçe zakàuåa-ka, odluåivaçe, prepoznavaçe predmeta,razumevaçe svakodnevnog govora i uåeçena osnovu iskustva.
aid /eˆd/ spas, prva pomoñ, paket za otkri-vaçe greãaka; grupa najåeãñe koriãñenihrutina za testiraçe programa i otkrivaçegreãaka.
air bearing /«e\ »be\rˆ˜/ vazduãni nosaå, va-zduãni jastuk, vazduãni leæaj.
airbrush /«e\br√ß/ vazduãna åetkica, rasprãi-vaå; u grafiåkim programima alatka koja ra-sprãava taåkice na mestu koje naznaåi ko-risnik.
airline reservation system /»e\laˆn rez\«veˆßn»sˆst\m/ sistem rezervacija u avio-saobraña-ju; softverski sistem koji omoguñava tre-nutno dobijaçe informacija o slobodnimmestima u avionima, odræavaçe datotekeslobodnih mesta, planiraçe letova itd.
air loss /«e\ »lÅs/ nedovoàan protok vazduha.air-spaced coaxial cable /»e\ speˆst
k\¨«æksˆ\l »keˆbl/ koaksijalni kabl ispuçenvazduhom; koaksijalni kabl u kojem vaz-duh u kablu predstavàa izolator izmeœuunutraãçe i spoàne æice.
AIT (Advanced Intelligent Tape) /»eˆ aˆ «ti…/usavrãena inteligentna traka, poboàãanapametna traka. Videti Advanced Intelli-gent Tape.
AIX (Advanced Interactive Executive) /»eˆ aˆ«eks/ usavrãen interaktivni izvrãilac; opera-tivni sistem (verzija Unixa) koji je razvio
IBM za koriãñeçe na svojim radnim stanica-ma, minikompjuterima i velikim sistemima.
alarm /\«lå…m/ alarm, upozoreçe; poruka ilizvuk koji upozorava na operaciju koja bimogla da izazove ãtetu ili najverovatnijeneñe moñi da se izvede.
alert /\«l±…t/ alarmirati, upozoriti.alert box /\«l±…t »bÅks/ okvir sa upozoreçem;
u grafiåkom operativnom sistemu, okvirkoji sluæi za prikazivaçe poruke ili opo-mene.
alert condition /\«l±…t k\n»dˆßn/ alarmno sta-çe; staçe koje zahteva paæçu.
alert message /\«l±…t »mesˆdΩ/ alarmna poru-ka; vaæno upozoreçe ili informacija kojase javàa u okviru za dijalog.
Alexander /»ælˆg«zå…nd\(r), -«zæn-, -ˆk«så…n-/kompjuterski virus koji napada komandnei izvrãne datoteke a zatim ostaje rezidentanu memoriji kompjutera.
algebraic adder /»ældΩˆ«breˆˆk »æd\(r)/ alge-barski sabiraå. Videti adder.
algebraic expression /»ældΩˆ«breˆˆk ˆk»spreßn/algebarski izraz; iskaz izraæen raznim sim-bolima, znacima ili skrañenicama – u skla-du s matematiåkim pravilima i sintaksom– radi opisivanja promenàive, konstante,funkcije i pravila.
algebraic language /»ældΩˆ«breˆˆk »læ˜gwˆdΩ/algebarski jezik; algoritamski jezik u komeje veñina iskaza konstruisana tako da pod-seña na strukturu algebarskih izraza.
algebraic notation /ældΩˆ»breˆˆk n\¨«teˆßn/ al-gebarska notacija; notacija u kojoj se alge-barske operacije naznaåavaju operatorima,normalnim algebarskim redosledom.
algebraic sign /»ældΩˆ«breˆˆk »saˆn/ algebarskipredznak; znak plus ili minus ispred broj-åanog podatka.
ALGOL languages /«ælgÅl »læ˜gwˆdΩˆz/ al-golski jezici; grupa problemski orijentisanihviãih programskih jezika (ALGOL-68, MO-DULA, SIMULA, Pascal, Ada) koji se zasni-vaju na prvobitnom ALGOL-u, a uglavnomse koriste za programiraçe nauånih apli-kacija.
algorithm /«ælg\rˆ∂\m/ algoritam; utvrœenipostupak, korak po korak, za reãavaçeproblema; definisani proces ili skup pravi-la koji se koristi za reãavaçe problema naosnovu datih podataka (ulaza).
algorithm analysis /»ælg\rˆ∂\m \«næl\sˆs/analiza algoritma; postupak razlagaça al-goritma na maçe delove i objaãçeçe tokapostupka u svakom od tih delova.
15 alphabetic character set
RVT, January 26, 2004 10:56 am
A_RVT.fm, 15 str.
Aalgorithmic /»ælg\«rˆ∂mˆk/ algoritamski; od-
nosi se na proces reãavaça problema odre-œenim brojem koraka.
algorithmic language /»ælg\«rˆ∂mˆk »læ˜gwˆdΩ/algoritamski jezik; veãtaåki jezik koji je po-godan za izraæavaçe algoritama.
algorithmic routine /»ælg\«rˆ∂mˆk ru…»ti…n/ algo-ritamska rutina; poseban program koji omo-guñava reãavaça problema pomoñu kom-pjutera u taåno naznaåenom broju koraka.
alias /«eˆlˆ\s/ drugo ime, alternativna oznaka,alternativni ulaz, pseudonim; jedan ili viãenaziva koji mogu da se daju nekom poàu ilitaåki u programu pored glavne identifika-cije; alternativno ime za skup korisnika namreæi kojim se zameçuje pojedinaåno sla-çe svakom korisniku; alternativna taåkaza ulaz u potprogram na kojoj moæe da poå-ne çegovo izvrãavaçe (ako je tako zadatodrugom rutinom).
aliased /«eˆlˆ\st/ nazubàen; prilikom rasteri-zovaça, ivice crteæa mogu biti testerasteãto moæe da se smaçi (ublaæi) operacijomanti-aliasing.
alias name /«eˆlˆ\s »neˆm/ alternativni naziv;ime koje u programu moæe da se koristiumesto pravog imena (poàa, datoteke, pro-menàive, zone i sl.).
align /\«laˆn/ poravnati, podesiti; pomeritineãto tako da bude nasuprot ili paralelnoneåem drugom.
aligner bar /\«laˆn\ »bå…(r)/ ãipka za poravna-vaçe, poluga za ravnaçe.
alignment /\«laˆnm\nt/ poravnaçe; procespodeãavaça komponenata kako bi se dobiliodgovarajuñi odnosi (sinhronizacija kom-ponenata sistema); memorisaçe podataka uodnosu na zadate repere. Videti boundaryalignment.
alignment mark /\«laˆnm\nt »må…k/ znak po-ravnaça, oznaka za poravnavaçe.
alignment rollers /\«laˆnm\nt »r\¨l\z/ vaàciza ispravàaçe, toåkiñi za poravnavaçe.
alive /\«laˆv/ pod naponom, æiv.all-electronic equipment /»ø…l ˆlek»trÅnˆk
ˆ«kwˆpm\nt/ potpuno elektronska oprema;kompjuterska oprema koja se sastoji is-kàuåivo od elektronskih ureœaja i/ili kom-ponenata.
allocate /«æl\keˆt/ dodeliti, rezervisati; dode-liti odreœene memorijske lokacije ili nekideo kompjutera na koriãñeçe; pridruæitiresurs (datoteku na disku ili disketi) od-reœenom poslu ili delu posla.
allocate storage /»æl\keˆt «stø…rˆdΩ/ dodeliti
memoriju, rezervisati memoriju, alociratimemoriju; izdvojiti odreœene lokacije me-morije za posebnu namenu – åuvaçe kon-stanti, ili ulaznih/izlaznih podataka, spe-cijalnih rutina ili izvrãnih instrukcija itd.
allocation /»æl\«keˆßn/ dodeàivaçe, raspo-reœivaçe, raspodela, razmeãtaj; proces da-vaça kompjuterskih resursa (memorije,periferijskih jedinica i sl.) odreœenom ko-raku posla ili åitavom poslu.
allocation counter /»æl\«keˆßn »ka¨nt\(r)/ bro-jaå dodeàenih memorijskih lokacija; sklopkoji odbrojava lokacije rezervisane u glav-noj memoriji.
allocation routine /»æl\«keˆßn ru…»ti…n/ rutinaza dodeàivaçe resursa; rutina koja upra-vàa resursima dodeàenim nekom procesu.
allocator /«æl\keˆt\(r)/ rutina za dodeàivaçeresursa; rutina koja dodeàuje apsolutnememorijske lokacije programu koji trebada se izvrãi.
allotter /\«lÅt\(r)/ dodeàivaå, rasporeœivaå;modul koji dodeàuje oznake odreœenimresursima.
all-purpose computer /ø…l»p±…p\s k\m«pju…t\(r)/univerzalni kompjuter, kompjuter opãtenamene; kompjuterski sistem koji moæe daobraœuje kako specifiåne (matematiåke,nauåne i sl.) tako i univerzalne probleme.
all-stations address /ø…l»steˆßnz \«dres/ zajed-niåka adresa. Videti broadcasting.
alpha /«ælf\/ alfa verzija; softverski proizvodu ranoj fazi razvoja koji se daje na testiraçezaposlenima u firmi.
alphabet /«ælf\bet/ alfabet, abeceda, azbuka;utvrœen sistem i poredak slova; skup zna-kova koji obuhvata slova nekog pisma; do-govoreni skup znakova i simbola za pred-stavàaçe alfabetskih podataka – najåeãñese koristi u prirodnom jeziku.
alphabetic /»ælf\«betˆk/ alfabetski, abecedni,azbuåni; odnosi se na podatke koji koristesamo slova abecede i specijalne znake (taå-ka, zarez i sl.).
alphabetic addressing /ælf\»betˆk \«dresˆ˜/alfabetsko adresiraçe; postupak koriãñe-ça alfabetskih ili alfanumeriåkih oznakaadresa u nekom programu.
alphabetic character /ælf\»betˆk «kær\kt\(r)/alfabetski znak, slovo azbuke.
alphabetic character set /ælf\»betˆk «kær\kt\»set/ skup alfabetskih znakova; skup zna-kova koji sadræi slova azbuke a moæe da sa-dræi i kontrolne znake, specijalne znake iznak za razmake.