ค ำพพำกษำศำลฎ¸กำ พ.ศ....
TRANSCRIPT
1
ค ำพพำกษำศำลฎกำ
พ.ศ. 2523
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 152/2523
ลกจางนดหยดงานและปดลอมเครองบนสายการบนลฟแฮนซา และสายการ
บนแอรฟรานซ กบบบบงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญาจางบรการกบนายจางถา
ไมเลกสญญากจะไมยอมเลกปดลอมและไมยอมใหเครองบนเดนทางตอไป การบบ
บงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญากบนายจางเชนน เปนการกระท าโดยมชอบดวย
กฎหมายท าใหนายจางเสยหาย เปนการละเมด
หมำยเหต
คดน ศาลฎกาวนจฉยขอกฎหมายวา “ขอเทจจรงฟงไดวาจ าเลยมสวนรวมในการนด
หยดงานดวย ขอทตองพจารณามวา จ าเลยมสวนรวมในการบบบงคบสายการบนลฟแฮนซา
และสายการบนแอรฟรานชหรอไม นายปเตอร เทรลลก ผจดการสถานของบรษทการบนลฟแฮน
ซาททาอากาศยานกรงเทพฯ เบกความวาจ าเลยไดบอกใหบรษทลฟแฮนซาเลกสญญาบรการกบ
โจทก แลวพวกปดลอมเครองบนจะเลกปดลอม บรษทแอรฟรานซกเกดกรณเชนเดยวกน คอให
เลกสญญากบโจทกแลวคนงานจงเลกปดลอม ฝายจ าเลยปฏเสธวาไมไดมสวนในการบบบงคบให
สายการบนทงสองเลกสญญากบโจทก ศาลฎกาเหนวา การนดหยดงานและปดลอมเครองบนครง
น มวตถประสงคเพอใหโจทกปฏบตตามขอเรยกรองของพนกงานบรษทโจทก เมอฟงวาจ าเลยม
สวนรวมในการนดหยดงาน กนาเชอวาเปนความจรงตามทนายปเตอร เทรลลก เบกความ
เพราะการบบบงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญากบโจทกยอมจะมผลเปนการบบบงคบโจทกให
ปฏบตตามขอเรยกรองนนเอง จงเหนพองกบศาลอทธรณทฟงวาจ าเลยรวมกบพวกในการนดหยด
งานและปดลอมเครองบนของสายการบนลฟแฮนซาและสายการบนแอรฟรานซ กบบบบงคบให
สายการบนทงสองเลกสญญากบโจทก ถาไมเลกสญญากจะไมยอมเลกปดลอมและไมยอมให
เครองบนเดนทางตอไป การบบบงคบใหสายการบนทงสองเลกสญญากบโจทกเชนน เปนการ
กระท าโดยมชอบดวยกฎหมาย ท าใหโจทกเสยหายเปนการละเมด
ขอตอมา จ าเลยฎกาวา การทโจทกตองหยดกจการหาท าใหโจทกเสยหายขาดรายไดไม
บรษทโจทกไมมรายได ไมมก าไร มแตขาดทน การหยดงานของโจทกจงไมเสยหาย
2
ศาลฎกาเหนวา โจทกจะมก าไรหรอขาดทนกตาม เมอจ าเลยท าละเมดจ าเลยกตองใชคา
สนไหมทดแทนเพอการละเมดนน แมโจทกจะขาดทนอยกอน จ าเลยกไมมสทธทจะท าความ
เสยหายใหขาดทนยงขน ศาลอทธรณใหจ าเลยใชคาเสยหายโดยพเคราะหถงพฤตการณและความ
รายแรงแหงละเมดทจ าเลยกบพวกกอขน เปนการใชดลพนจตามประมวลกฎหมายแพงและ
พาณชย มาตรา 438 จ าเลยมไดฎกาวาศาลอทธรณใชดลพนจโดยมชอบอยางใด ไมมเหตทจะ
เปลยนแปลง” พพากษายน
(จนทร ระรวยทรง – สวฒน รตรสาร – สไพศาล วบลศลป)
ชอสงเกต
ยงไมพบคดทศาลฎกาไดวนจฉยวา การทบคคลใดขมขบงคบใหคสญญาจ าตองเลก
สญญาอนกอใหเกดความเสยหายแกคสญญาอกฝายหนงนนเปนการกระท าละเมดตอคสญญาทถก
บอกเลกสญญา ในตางประเทศเชน ประเทศองกฤษไดมคดท านองน ขนมาสศาลมานานแลว
และศาลกไดวางหลกเกณฑไววา การทบคคลภายนอกจงใจเขาไปเกยวของชกชวน ยยง หรอขมข
บงคบใหคสญญาฝายหนงกระท าผดสญญา หรอเลกสญญา โดยไมมเหตอนสมควรจนเปนเหตให
เกดความเสยหายแกคสญญาอกฝายหนงนนเปนการกระท าละเมด โดยเรมตนจากคด Lumley
v. Gye (1853) 2. E. & B. 216 ทเปนการจงใจชกจงใหมการผดสญญารบใชสวนตวดวย
การยยงใหคนรบใชไปเสยจากนายจาง และตอมากไดขยายหลกเกณฑใหครอบคลมถงสญญาทก
ชนดดวย แตสญญาเหลาน จะตองเปนสญญาทสมบรณไมเปนโมฆะ และยงใชบงคบระหวาง
คสญญาอยและเฉพาะแตการจงใจยยง หรอชกจงโดยร วามสญญาเชนวานนเทานนจงจะเปนการ
กระท าละเมด หากเปนการกระท าโดยไมจงใจไมเปนละเมด เวนแตผกระท าจะจงใจปดห ปดตา
ไมยอมรบร วาไดมสญญาอยหรอไม ซงในกรณเชนนศาลอาจวนจฉยวาผกระท าไดทราบโดยปรยาย
วามสญญาอยแลวกได อยางไรกด หากบคคลทจงใจเขาไปยยงใหมการกระท าผดสญญามเหต
อนสมควรทจะกระท าการเชนนน เชน บดายยงใหบตรชายเลกสญญาหมนกบหญงคหมนซงมความ
ประพฤตไมดเชนน ไมเปนการกระท าละเมด
ประสพสข จตต
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 829/2523
ในขอสญญาจางแรงงานระหวางโจทกจ าเลยทวาจ าเลยมสทธจะบอกเลกสญญา
ไดทนทโดยไมตองใหเหตผลในการบอกเลกนน ตองปรากฏวาฝายใดฝายหนงเหนวา
ไมเหมาะสมในระหวางการทดลองงานหกเดอนแรกของการวาจาง เมอโจทกยงไมได
เรมทดลองงาน จ าเลยหามสทธบอกเลกสญญาโดยอาศยขอสญญาดงกลาวไดไม
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1322/2523
ขอบงคบเกยวกบการท างานนน มกฎหมายบงคบใหนายจางจะตองจดใหม
ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 68 ดงนน จ าเลยซง
เปนนายจางจะตองจดใหมขอบงคบเกยวกบการท างานและตองมรายการตางๆ ตามท
3
ขอ 68 ก าหนดไว ซงขอ 68 (6) มรายการเรองวนยและโทษทางวนยดวย ฉะนน
นายจางจงมสทธทจะออกขอบงคบเกยวกบการท างานวา การเลนการพนนในบรเวณ
บรษทเปนความผดสถานหนก มโทษถงปลดออกหรอไลออก และไมมสทธไดรบ
คาชดเชยได สวนการจายคาชดเชยตองบงคบตามขอ 47 (3) ของประกาศ
กระทรวงมหาดไทย ระเบยบขอบงคบของจ าเลย จงชอบดวยกฎหมาย
การเลนการพนนในบรเวณบรษท ไมวาจะเปนเวลาในขณะปฏบตงานหรอ
นอกเวลากตาม นอกจากจะเปนการกระท าทผดตอกฎหมายอาญาแลว ยงเปนบอ
เกดแหงอาชญากรรมท าลายความสามคคในระหวางหมคณะ ท าใหผลงานของลกจาง
ลดนอยลง และอาจท าใหบรษทจ าเลยไดรบความเสยหายทางชอเสยง การฝาฝน
ระเบยบขอบงคบดงกลาวจงเปนกรณทรายแรง จ าเลยมสทธเลกจางโดยไมตองวา
กลาวตกเตอนกอน และไมตองจายคาชดเชย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1323/2523
ในชนคณะกรรมการแรงงานสมพนธ ลกจางกลาวหาวา นายจางกระท าการฝา
ฝน พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 (1) แตนายจางอางวามอ านาจ
เลกจางไดเพราะลกจางกระท าผดตามมาตรา 123 (1) (3) ดงน ขอทวาลกจางกระท า
การดงทนายจางกลาวหาจรงหรอไม ยอมเปนประเดนทคณะกรรมการแรงงานสมพนธ
พงวนจฉยดวย มใชวากรณมประเดนขอพพาทเฉพาะขอทฝายลกจางกลาวหาเทานน
แมลกจางจะถกฟองเปนจ าเลยในคดอาญาในขอหาความผดเรองทเปน
ประเดนพพาทกนอยกไมมกฎหมายบญญตใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธตองรอ
ฟงค าพพากษาในคดอาญานนกอน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1508/2523
โจทกเปนลกจางประจ าบรษทจ าเลย ท างานเตมเวลาตดตอกนมา 15 ป
จ าเลยใหโจทกออกจากงานโดยโจทกไมมความผด โจทกจงมสทธไดรบบ าเหนจตาม
ระเบยบการจายเงนบ านาญของจ าเลย การทจ าเลยออกระเบยบการจายเงนบ านาญ
ใหมมาใชแทนระเบยบเดม โดยไมไดแจงใหสหพนธแรงงานและโจทกทราบ ระเบยบ
ดงกลาวไมมผลบงคบโจทก
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1565/2523
ค าวา นายจาง ลกจาง ตามความหมายของกฎหมายแรงงาน มความหมาย
กวางขวางไมเฉพาะนายจาง ลกจาง ทเกดจากสญญาจางแรงงานตามประมวลกฎหมาย
4
แพงและพาณชย บรรพ 3 ลกษณะ 6 เทานน แตหมายรวมถงบคคลผเขาท างาน
ใหแกบคคลอนในงานอตสาหกรรม หรอพาณชยกรรมโดยไดรบคาจางเปน
ผลประโยชนตอบแทนทวไป หากลกจางประเภทใดกฎหมายไมตองการใหอยใน
บงคบของกฎหมายแรงงานกจะก าหนดเปนขอยกเวนไว โจทกเปนพนกงานของการ
ทาเรอแหงประเทศไทย ซงเปนรฐวสาหกจตงข นโดยพระราชบญญตการทาเรอแหง
ประเทศไทย พ.ศ. 2494 จงถอวาโจทกเปนลกจางไดรบความคมครองของกฎหมาย
แรงงาน คอ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ก าหนดเวลาท างาน ลงวนท 23
มนาคม 2507 แกไขโดยฉบบท 3 พ.ศ. 2507 ลงวนท 23 มนาคม 2507 ขอ 2
ซงออกตามประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 19 ลงวนท 31 ตลาคม 2501
เงนชดเชยเปนสทธของลกจางทจะไดรบตามกฎหมาย มใชคาสนไหมทดแทน
หรอคาเสยหายในฐานละเมด และกฎหมายมไดก าหนดอายความไวเปนอยางอน จง
ตองใชอายความตาม ป.พ.พ. มาตรา 164 คอมก าหนด 10 ป
เงนทจ าเลยจายใหแกโจทกตามขอบงคบวาดวยการสงเคราะหพนกงานและ
คนงานของจ าเลย ทพระราชบญญตการทาเรอแหงประเทศไทย พ.ศ. 2499 มาตรา 46
ก าหนดใหจดตงกองทนขน โดยน าเงนสะสมทหกไวจากเงนเดอนของโจทกทกเดอน
กบเงนของจ าเลยอกจ านวนหนงเปนเงนสมทบจาย ซงมหลกเกณฑและวธการ
แตกตางกนไปจากเงนชดเชยตามกฎหมายแรงงาน เงนสงเคราะหนจงเขาลกษณะเปน
เงนประเภทอนตางหากจากเงนชดเชยดงก าหนดไวในประกาศกระทรวงมหาดไทย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1565/2523
การเลกจางตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงานฯ ขอ 46
แกไขโดยฉบบท 6 ขอ 2 วรรคสอง หมายถงการทนายจางใหลกจางออกจากงานไม
วากระท าดวยวธใด โดยทลกจางไมไดกระท าความผดตามทระบไว ไดความวาตาม
ระเบยบของจ าเลยการทลกจางของจ าเลยมอายครบ 60 ปบรบรณเปนเหตหนงท
จ าเลยจะสงใหลกจางออก ฉะนน จ าเลยสงใหโจทกออกจากงานเพราะครบ
เกษยณอาย จงเปนการเลกจาง แมประกาศกระทรวงมหาดไทย ขอ 46 ซงแกไข
เพมเตมแลวดงกลาวมไดระบความหมายของการเลกจางวา รวมถงกรณลกจางตองพน
จากต าแหนงเพราะเกษยณอาย ดงทระบไวเดมตามทแกไขโดยฉบบท 5 ขอ 2 กหา
ท าใหการทจ าเลยสงใหโจทกออกเพราะครบเกษยณอายไมเปนการเลกจางไม
จ าเลยมระเบยบก าหนดไววาลกจางทมอายครบ 60 ปบรบรณ จ าเลยมสทธสง
ใหออกจากงาน แตอาจมการพจารณาตออายการท างานใหเปนคราว คราวละไมเกน
5
หนงป จนถงปทอายครบ 65 กได ดงน การทจ าเลยสงใหโจทกออกเพราะครบ
เกษยณอายจงเปนการเลกจาง ระเบยบของจ าเลยดงกลาวไมใชการก าหนดระยะเวลา
การจางเพราะมใชเปนการตกลงกนวาจะจางกนจนกวาลกจางจะมอายครบ 60 ป
บรบรณ แตเปนเรองก าหนดคณสมบตของลกจางเปนการทวไป โจทกจงมใช
ลกจางประจ าทมก าหนดระยะเวลาการจางไวแนนอน
จ าเลยมระเบยบก าหนดใหจายเงนบ าเหนจแกลกจางทออกจางงานโดย ไมม
ความผดและไดท างานมาเกนกวา 3 ปแลว ระเบยบดงกลาวของจ าเลยมไดแสดงวา
ประสงคใหเงนบ าเหนจนนเปนคาชดเชยตามกฎหมาย จงเปนเงนประเภทอน ซง
นายจางตกลงจายใหแกลกจางหาใชคาชดเชยไม
เบ ยเลยงทนายจางจายใหลกจางในวนมาท างานเปนเงนทนายจางจายใหแก
ลกจางเปนการตอบแทนการท างานของลกจางเปนคาจางทตองน ามารวมค านวณ
คาชดเชยดวย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1568/2523
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ก าหนดกจการทไมใหใชบงคบตามประกาศ
กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงานฯ ก าหนดกจการไว 2 ประเภท คอ
1. งานเกษตรกรรม ฯลฯ 2. การจางงานทมไดมวตถประสงคเพอแสวงก าไรในทาง
เศรษฐกจ เมอจ าเลย (การทาเรอแหงประเทศไทย) เปนรฐวสาหกจมวตถประสงค
เพอแสวงหาก าไรในทางเศรษฐกจ จงมใชกจการทไดรบยกเวนมใหใชบงคบตาม
ประกาศฯ เรอง การคมครองแรงงาน
โจทกเปนผตกลงท างานใหจ าเลยผเปนนายจางเพอรบคาจางและงานนนไม
เกยวกบงานบาน ไมวาจ าเลยจะเรยกโจทกวาพนกงานหรอเรยกวาลกจาง และจ าเลย
จะวางขอบงคบก าหนดระเบยบปฏบตงาน และระเบยบการลงโทษ การแตงตง ถอน
ถอน เลอนขน เลอนขนเงนเดอนของพนกงาน ตลอดจนจดใหมกองทนสงเคราะห
แกพนกงานไวอยางไร กยงตองถอวาโจทกเปนลกจางของจ าเลยตามบทนยามของ
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ขอ 2 จ าเลยจงอยในบงคบ
ของประกาศฯ ฉบบน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1601/2523
สญญามขอความระบไววา สญญาจางไดกระท าข นเปนรายป แตโจทก
(ลกจาง) มสทธบอกเลกสญญาเมอไรกได หรอจ าเลย (นายจาง) อาจตออายสญญา
6
จางออกไปไดครงละ 1 ป นานเทาใดกไดนนท าใหระยะเวลาการจางไมแนนอน
ระยะเวลาทก าหนด 1 ปไมมผลบงคบอยางแทจรง โจทกจงมใชลกจางทมระยะเวลา
การจางก าหนดไวแนนอน อนจะเปนเหตใหจ าเลยไมตองจายคาชดเชยใหโจทกได
แมสญญาจางจะใหสทธจ าเลยก าหนดขนใหม หรอแกไขเปลยนแปลง ระเบยบ
ทมอยแลวกตามแตตราบใดทยงมไดแกไขกตองปฏบตตามระเบยบเดม จ าเลยจงตอง
ปฏบตตามระเบยบวาดวยการจายโบนสใหโจทก จะไมปฏบตตามโดยอางวามอ านาจ
เปลยนแปลงแกไขหาไดไม
โจทกไมไดปฏบตตามระเบยบเกยวกบการรกษาพยาบาล โดยมไดเขา
รกษาพยาบาลในโรงพยาบาลรฐบาล หรอโรงพยาบาลซงแพทยประจ าของจ าเลย
ก าหนดหรอแนะน า โจทกจงไมมสทธไดรบคารกษาพยาบาล การทจ าเลยจายคา
รกษาพยาบาลใหโจทกครงหนงนนไมเปนเหตใหโจทกกลบมสทธ ขน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1612 - 1613/2523
โจทกเปนลกจางจ าเลย พพาทกนเรองแรงงาน จงท าบนทกขอตกลงม
ขอความตอนหนงวา ในกรณทพนกงานบรษทถกใหออกจากงานโดยไมมความผด
บรษทจะจายเงนชดเชยให ฯลฯ ดงน การทจ าเลยเลกจางโจทกเพราะประสบภาวะ
ขาดทนจนตองโอนกจการบางสวนทโจทกท างานอยใหแกบรษทอน จงไมใชพฤตการณ
ทจะแสดงวาจ าเลยกลนแกลงโจทกดวยการเลกจาง อนจะถอวาจ าเลยปฏบตผดบนทก
ขอตกลง และถอไมไดวาเปนการกระท าทไมเปนธรรมตอโจทก ตาม พ.ร.บ.แรงงาน
สมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1646/2523
วนทจ าเลยมค าสงใหโจทกออกจากงานอนเปนการเลกจางโดยไมเปนธรรมนน
มาตรา 49 แหง พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 ยง
มไดประกาศใชบงคบ ศาลแรงงานกลางจงไมมอ านาจพจารณาและพพากษาสงให
จ าเลยรบโจทกเขาท างานในต าแหนงเดมและอตราเงนเดอน ทไดรบในขณะเลกจาง แต
เปนอ านาจหนาทของคณะกรรมการแรงงานสมพนธ ทจะวนจฉยช ขาดและมค าสงตาม
พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518
7
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1659 – 1660/2523
นายจางเปนไนตคลบ เงนทลกคาจายใหแกพนกงานบรการโดยตรงโดย
นายจางไมไดเกยวของดวยรบไดเทาไหรกเอาไป ไมใชเงนทนายจางจายใหเพอเปน
การตอบแทนการท างาน ไมเปนคาจาง
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1676/2523
การทกฎหมายและระเบยบของรฐวสาหกจก าหนดใหลกจาง ตองพนจาก
ต าแหนงเมอมอายครบหกสบปบรบรณ มใชเปนการก าหนดระยะเวลาการจาง เพราะ
มไดก าหนดใหผกพนจางกนจนกวาพนกงานจะมอายครบหกสบปบรบรณ แตเปนเรอง
ก าหนดคณสมบตพนกงานของรฐวสาหกจเปนการทวไป ดงนน เมอรฐวสาหกจเลกจาง
ลกจางเพราะเหตมอายครบหกสบปบรบรณจงตองจายเงนคาชดเชย ตามประกาศ
กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1677/2523
ขอบงคบเกยวกบการท างานของบรษทจ าเลยมไดนยามค าวา “พนกงาน” ไว
จงตองถอตามความหมายทเขาใจกนโดยทวไป โจทกไดรบแตงตงจากคณะกรรมการ
บรษทจ าเลยใหท าหนาทเลขานการบรษทจ าเลยโดยไดรบเงนเดอนตดตอกนทกเดอน
ถอไดวาเปนพนกงานของบรษทจ าเลยแลว แมโจทกจะมไดมาท างานทบรษทจ าเลย
เปนประจ าทกวน กเปนเรองของลกษณะของงานในหนาทของโจทก
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1701/2523
การทจ าเลยท 1 ซงเปนพนกงานตรวจแรงงานเหนวา โจทกซงเปนนายจางได
ฝาฝนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน จงใหค าเตอนแกโจทก
โดยอาศยอ านาจตามขอ 77 แหงประกาศดงกลาว เชนนแมจะไดพจารณาขอเทจจรง
และขอกฎหมายแลว กไมใชเปนกรณทจะถอไดวามขอโตแยงเกดข นระหวางโจทกกบ
จ าเลยท 1 เกยวกบสทธหรอหนาทของโจทกตามกฎหมายแพง ดงทบญญตไวใน
ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 55 โจทกจงไมมอ านาจฟองจ าเลยท 1
ค าวนจฉยของกรมแรงงานจ าเลยท 2 กไมมผลบงคบเปนพเศษไปกวาค าเตอนของ
จ าเลยท 1 โจทกจงไมมอ านาจฟองจ าเลยท 2 เชนกน จ าเลยไมยกข นอางในค าแก
อทธรณศาลฎกากยกขนวนจฉยได
8
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1756/2523
เมอพนกงานรฐวสาหกจไดรบความคมครองตามกฎหมายวาดวยการคมครอง
แรงงานเชนเดยวกบลกจางในกจการเอกชนทวไป ปญหาเรอง คาชดเชยของพนกงาน
รฐวสาหกจกตองพจารณาตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน
เชนเดยวกน ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 46 (ฉบบท 2)
ขอ 1 อนเปนประกาศทใชบงคบอยในขณะทโจทกออกจากงานไมมขอยกเวนเปน
พเศษแกกรณทพนกงานรฐวสาหกจตองออกจากงาน เพราะเหตขาดคณสมบต หรอม
ลกษณะตองหามดวยการทพนกงานรฐวสาหกจตองออก จากงานเพราะเหตนตองถอ
วาเปนการออกเพราะการเลกจางดวย
การทโจทกเปนผมลกษณะตองหามตาม พ.ร.บ.คณสมบตมาตรฐานส าหรบ
กรรมการและพนกงานรฐวสาหกจ พ.ศ. 2518 มาตรา 9 (2) เพราะมอาย เกน 60 ป
บรบรณแลว และตองพนจากต าแหนงนนเหนไดวา พ.ร.บ. ดงกลาวมไดยกเวนวาการ
พนจากต าแหนง เพราะขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม ไมใหถอวาเปนการออก
จากงานเพราะการเลกจาง และการทมการก าหนดคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการ
และพนกงานรฐวสาหกจในรปของพระราชบญญตกเพราะรฐตองการใหรฐวสาหกจ
ทงหลายใชขอบงคบในเรองนใหเปนระเบยบเดยวกน และมงหมายจะใหเปนขอบงคบ
ทมนคงถาวรไมเปลยนแปลงไดงาย มใชจะถอวามผลยกเวนการบงคบใชกฎหมายวา
ดวยการคมครองแรงงานไปในตว นอกจากนแม พ.ร.บ. ดงกลาวจะใชค าวา “พนจาก
ต าแหนง” ผลกเทากบใหรฐวสาหกจซงเปนนายจางจดการใหลกจางออกจากงานอน
ตองถอวาเปนการเลกจางอยนนเอง
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1799/2523
ผตายและ ป. เปนลกจางบรษท อ. โดยผตายมต าแหนงเปนผจดการฝาย
บคคล ป. อยในหองพกของบรษทโดยไมมสทธ แมจะฟงวาผชวยผจดการบรษทสง
ใหผตายด าเนนการให ป. ยายออกไปจากหอพก ผตายใหคนไปตาม ป. ไปพบ แต
ป. ไมไป ผตายจงไปพบ ป. เพอเจรจาเรยกหองพกคนกตาม แตในการเจรจานน
ไดความวา เมอผตายไปพบ ป. แลวไดท ารายรางกาย ป. กอนโดยไมจ าเปน ดงน
เปนเรองผตายท ารายรางกาย ป. ไปตามเจตนาของผตายเอง หาเกยวเนองกบการ
เจรจาเรยกหองพกคนอนเปนการท างานใหนายจางไม เมอ ป. บนดาลโทสะใชอาวธ
ปนยงผตายถงแกความตาย ความตายของผตายจงเกดข นเนองจากผตายท าราย
9
รางกาย ป.กอน ถอไมไดวาผตายประสบอนตรายถงแกความตายเนองจากการ
ท างานใหแกนายจาง โจทกซงเปนภรยาของตายจงไมมสทธไดรบทดแทนจากกองทน
เงนทดแทน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1888/2523
การทโจทกแถลงขอเรยกเงนตามฟองเพยง 230,000 บาท เหนไดวาโจทก
ตดใจเรยกเงนทกประเภทรวมทงคาชดเชยดวย ทงไมตดใจเรยกดอกเบ ยจากเงนท
กลาวนอก เมอศาลแรงงานกลางใชดลพนจลดเงนทโจทกตดใจเรยกรองลงมาเหลอ
เพยง 159,642.46 บาท เงนจ านวนนจงรวมคาชดเชยไวแลวนนเอง เมอเงน
จ านวนนสงกวาคาชดเชยทโจทกอางวามสทธไดรบตามกฎหมายแลว โจทกจงไมอาจ
อางวา ศาลใชดลพนจลดคาชดเชยลงใหโจทกไดรบต ากวาทกฎหมายบงคบไว
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1889/2523
บทบญญตมาตรา 100 แหง พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 เปนเพยง
ก าหนดใหสหภาพแรงงานด าเนนกจการตางๆ โดยทางผแทนทงหลายทเ รยกวา
คณะกรรมการเทานน และไมมมาตราอนใดบงคบวา สหภาพแรงงานจะด าเนนกจการ
ใดๆ ไดตองอาศยความเหนชอบของคณะกรรมการทกคน เมอขอบงคบของสหภาพ
แรงงานโจทกมไดระบไวเปนอยางอนกรณจงตองบงคบตามประมวลกฎหมายแพงและ
พาณชยมาตรา 77 วา การกระท าความ ตกลงตางๆ ในทางอ านวยกจการของนตบคคล
นน ใหเปนไปตามเสยงขางมากในหมผจดการทงหลายดวยกน
พระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ .ศ. 2522
มาตรา 36 ใหสทธแกลกจางทจะมอบอ านาจใหสหภาพแรงงานซงตนเปนสมาชก
ด าเนนคดทเกยวดวยกฎหมายแรงงานแทนลกจางผนนไดเทานน หาไดหมายถงการ
ฟองรองคดในสวนทอยในอ านาจหนาทของสหภาพแรงงานโดยเฉพาะไม สหภาพ
แรงงานโจทกมวตถประสงคระบไวในขอบงคบขอ 3 วา เพอแสวงหาและคมครอง
ผลประโยชนเกยวกบสภาพการจางซงตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518
มาตรา 98 (2) ก าหนดใหสหภาพ แรงงานมอ านาจหนาทจดการและด าเนนการ
เพอใหสมาชกไดรบประโยชนตามวตถประสงคของสหภาพแรงงาน ฉะนนเมอจ าเลย
ซงเปนคณะกรรมการแรงงานสมพนธวนจฉยช ขาดขอเรยกรองของโจทกไปในทาง
เสอมประโยชนของสมาชก โจทกจงมอ านาจฟอง
10
หนงสอกระทรวงการคลงใหประโยชนแกลกจางของรฐวสาหกจดขน โดย ใหน า
เงนคาครองชพมาบวกเขากบเงนเดอน คาจางเดม เปนยอดรวมของเงนเดอน คาจาง
ใหม บรษทซงเชากจการของโรงงานสราบางยขนยอมตอง ถกผกมดโดยสญญาเชาให
ปฏบตตามหนงสอดงกลาวดวย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1898/2523
เรอประมงทเขาไปจบปลาในนานน าประเทศกมพชามไดยงเสมอไป ผน าเรอ
เขาไปจบปลาดงกลาวจงไมอาจเลงเหนผลไดวาจะตองถกยง หรอนาจะถกยงไดรบ
อนตรายหรอถงแกความตายโดยแนแท การทผตายซงเปนไตกงเรอประมงของโจทก
น าเรอเขาไปจบปลาในนานน าดงกลาวแลว ถกยงถงแกความตาย จงมใชผตายประสบ
อนตรายเพราะเหตจงใจใหตนเอง ประสบอนตราย โจทกจงตองจายเงนทดแทน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1900/2523
การใหบ าเหนจความชอบแกพนกงานเปนอ านาจโดยเฉพาะของจ าเลยซงเปน
นายจาง หาใชเปนสทธของพนกงานไม การพจารณาข นเงนเดอนกรณปกตหนงขนม
หลกเกณฑวางไว โจทกทงสองไมไดรบการพจารณาข นเงนเดอน เพราะเหตขอเดยวท
จ าเลยอางวาโจทกมวนลาปวยเกนสทธ ขออางของจ าเลยนฟงไมได ยงมหลกเกณฑขอ
อนๆ อกทจ าเลยไมไดพจารณา จ าเลยจงตองพจารณาความดความชอบประจ าปของ
โจทกใหม
แมจ าเลยจะมอบใหผบงคบบญชาชนตนใชดลพนจเลอนขนเงนเดอนกรณ
ปกตหนงขนของพนกงานตามหลกเกณฑ และค าสงของจ าเลยเพราะมพนกงานอยเปน
จ านวนมากกตาม แตขนสดทายกเปนอ านาจของผอ านวยการธนาคารจ าเลยทจะ
พจารณาสง และตามค าสงของจ าเลยกก าหนดไวชดวา ผทจะสงขนเงนเดอนหรอไมข น
เงนเดอนกคอผอ านวยการธนาคารจ าเลย กรณจงหาใชเปนอ านาจพจารณาเดดขาด
ของผบงคบบญชาขนตนเทานนไม
ขอสงเกต
ในปจจบนยงไมมกฎหมายก าหนดใหนายจางปรบคาจางหรอขนคาจางประจ าปแกลกจาง
ดงนน นายจางจงมอ านาจทจะปรบคาจางใหแกลกจางหรอไมกได เชนเดยวกน การข นคาจาง
ประจ าปนายจางจะขนแกลกจางจ านวนเทาใดหรอไมขนใหเลยกได
อยางไรกตาม ถานายจางไดมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางกบสหภาพแรงงานหรอ
ลกจางใหปรบคาจางหรอขนคาจางประจ าปไว นายจางกตองปฏบตตามขอตกลงเกยวกบสภาพ
การจางนน หรอในกรณทมการเปลยนแปลงอตราคาจางขนต าเปนเหตใหคาจางของลกจางบางคน
ต ากวาอตราคาจางขนต า นายจางกจะตองปรบคาจางเฉพาะของลกจางนนใหเทาอตราคาจางขนต า
11
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1902/2523
จ าเลยจางโจทกท าหนาทควบคมดแลหองแลปฯ จนกวาจ าเลยจะหาคนท างาน
แทนโจทกได โดยใหเงนเดอนแกโจทกเดอนละ 1,400 บาทเปนเวลากวา 3 ป จ าเลย
จงหาคนงานมาท างานแทนโจทกได แลวจ าเลยจงเลกจางโจทก ยอมเหนไดวาโจทก
มไดตกลงรบจะท าการงานสงใดสงหนงจนส าเรจใหแกจ าเลย และจ าเลยจะใหสนจาง
เพอผลส าเรจแหงการทท านน หากแตเปนเรองโจทกตกลงท างานใหแกจ าเลยผเปน
นายจางในหนาท ซงจ าเลยยอมให และจ าเลยตกลงจายใหสนจางเปนรายเดอน
ตลอดเวลาทโจทกท างานให เปนสญญาจางแรงงาน มใชสญญาจางท าของ
ตามสภาพของงานโจทกท างานใหจ าเลยสปดาหละ 2 หรอ 3 วน ไมม
กฎหมายหรอประกาศกระทรวงมหาดไทยก าหนดขอยกเวนไว ในกรณทลกจางประจ า
ท างานสปดาหละไมเกน 3 วน ลกจางไมมสทธหยดพกผอนประจ าปอก และไมปรากฏ
วาจ าเลยไดก าหนดลวงหนาใหวนใดในแตละสปดาหเปนวนท างานซงโจทกผเปนลกจาง
มสทธหยดพกผอน โจทกท างานใหจ าเลยมาเปนเวลา 3 ปกวาโดยไมหยดพกผอน
ประจ าปเลย โจทกจงมสทธไดรบคาจางส าหรบวนหยดพกผอนประจ าป ปละ 6 วน
รวม 18 วน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 1903/2523
พนกงานตรวจแรงงานไดออกค าเตอนตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง
การคมครองแรงงาน ใหบรษทโจทกซงเปนนายจางจายคาชดเชยแก ฉ. ลกจางโจทก
ค าเตอนนไมมลกษณะเปนค าวนจฉยช ขาดทมผลบงคบในกฎหมาย ทงประกาศของ
คณะปฏวต ฉบบท 103 กมไดระบกรณฝาฝนค าเตอนวาเปนผดอาญา การออกค า
เตอนจงไมใชการโตแยงสทธหรอหนาท และไมใชกรณทจ าเปนตองใชสทธทางศาล
บรษทโจทกจงไมมอ านาจฟองใหเพกถอน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2019 - 2022/2523
ศาลแรงงานกลางวนจฉยวา บรษทโจทกจะเปลยนแปลงสภาพการจางจาก
ขอตกลงเดมเปนใหลกจางท างานเปนผลด หรอเปนกะ โดยลกจางไมยนยอมไมได
เพราะการท างานเปนผลดนนไมเปนคณแกลกจาง การทลกจางไมไดโตแยงประกาศ
ระเบยบขอบงคบการท างานฉบบใหม จะถอวาลกจางไดยนยอมแลวยงไมได การไมเขา
ท างานจงมใชการหยดงานหรอการนดหยดงาน การเลกจางจงสบเนองมาจากขอ
เรยกรองเกยวกบสภาพการจางในระหวางทขอตกลงยงมผลบงคบอย เปนการกระท าอน
12
ไมเปนธรรมตาม พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123 โจทกอทธรณวา
โจทกมเจตนาทจะเปลยนแปลงขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง หากจ าเลยซงเปนลกจาง
ไมเหนดวยกชอบทจะโตแยงทนท แตไมอาจหยดงานได การหยดงานจงเปนการ
ละเมดตอโจทก ตองใชคาเสยหาย ดงน เปนการโตเถยงขอเทจจรงซงศาลแรงงานกลาง
ฟงมา และไมมความตอนใดทเปนปญหาขอกฎหมายโดยชดแจง จงไมเปนอทธรณท
ศาลฎกาจะรบวนจฉย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2029/2523
โจทกขาดงานเพราะถกจบและถกควบคมตวตลอดมา การทโจทกไมแจงเรอง
ใหผบงคบบญชาทราบ เปนการประพฤตไมเหมาะสมตามขอ 8 แหงระเบยบวาดวย
การจางและเลกจางคนงานประจ าและคนงานชวคราวขององคการโทรศพทแหงประเทศ
ไทยจ าเลย จ าเลยสงเลกจางได แตถอไมไดวาโจทกละท งหนาท การไมแจงเหตท
ขดของ หรอไมขอลางานหาท าใหเปนการละท งหนาทข นไม จ าเลยตองจายคาชดเชยแก
โจทก
คาครองชพเปนสวนหนงของเงนเดอนทจ าเลยจายให เปนการตอบแทนการ
ท างาน จงเปนคาจาง ตองน ามาค านวณคาชดเชยดวย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2146/2523
แมระเบยบขอบงคบของกรมโรงงานอตสาหกรรมผใหจ าเลยเชาโรงงานจะวาง
ขอก าหนดใหมการสอบสวนโดยมผแทนสหภาพแรงงานของโรงงานเขารวมดวย เมอม
การจบกมคนงานหรอสมาชกสหภาพแรงงานของโรงงานในกรณทสงสยวากระท าการ
ทจรตในบรเวณโรงงาน แตกรณของโจทกหาไดมการจบกมโจทกหรอผใดไม จ าเลย
ตงคณะกรรมการสอบสวนเพอพจารณาโทษโจทกทงสองทางวนยตามระเบยบขอบงคบ
เกยวกบการท างานเทานน กรณจงไมตองตงผแทนสหภาพแรงงานเขารวมสอบสวนดวย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2155/2523
ตกลงจางกนไมนอยกวา 6 เดอน แตไมเกน 1 ป เปนสญญาจางทไมม
ก าหนดระยะเวลาการจางแนนอน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2193/2523
โจทกเลนการพนนในทท างานและในเวลาท างาน ขอบงคบเกยวกบการท างาน
ถอไดวาเปนความผดรายแรงซงจ าเลยมอ านาจลงโทษใหเหมาะสมกบความผดได การ
13
ทจ าเลยลงโทษโจทกโดยเลกจางและไมจายคาชดเชยจงกระท าไดโดยชอบ ตาม
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515 ขอ
47 (3)
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2194/2523
โจทกเปนลกจางของจ าเลยมหนาทรบพนกงานเขาท างาน โจทกรบพนกงาน
โดยไมคดเลอกผมคณสมบตผานคณะกรรมการสมภาษณ เปนการฝาฝนขอบงคบการ
ท างานและขอตกลงระหวางจ าเลยกบสหภาพแรงงาน ขอบงคบในเรองการรบพนกงาน
มความส าคญยงตอจ าเลย การทโจทกฝาฝนขอบงคบในเรองนจงเปนความผดวนย
รายแรง จ าเลยเลกจางโจทกไดโดยไมตองจายคาชดเชย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2210/2523
โจทกกบสหภาพแรงงานมขอขดแยงซงตกลงกนไมได กรมแรงงานไดรบเรอง
ขอขดแยงดงกลาวสงใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธพจารณา ค าช ขาดของ
คณะกรรมการแรงงานสมพนธทช ขาดใหโจทกปรบปรงอตราคาจางบางขนเปนการช
ขาดไปตามขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมไดตาม พระบญญตแรงงานสมพนธ
พ.ศ.2518 มาตรา 25 หาใชเปนการช ขาดตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง
อตราคาจางขนต า ซงก าหนดใหปรบอตราคาจางเฉพาะขนต าเปนวนละ 45 บาท
เทานนไม คณะกรรมการแรงงานสมพนธจงมอ านาจช ขาดได
พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มไดใหความหมายของค าวา “สวสดการ”
ไว จงตองถอตามความหมายทวไปซงหมายความถงการใหความอนเคราะหชวยเหลอ
ในดานตางๆ การทโรงงานสรานายจางจ าหนายสราใหลกจางในราคาซงต ากวาราคาท
จ าหนายทวไป ยอมเปนการอนเคราะหชวยเหลอลกจางอยางหนง จงเปนสวสดการซง
เปนสภาพการจางตาม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 5 ขอขดแยง
ระหวางนายจางกบลกจางในเรองนเปนขอพพาทแรงงานทคณะกรรมการแรงงาน
สมพนธมอ านาจช ขาดไดเชนกน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2211/2523
แมขอบงคบเกยวกบการท างานของโจทกก าหนดเพยงวา การขาดงาน 1 วน
เปนการกระท าผดวนย โดยมไดระบโทษไว แตเมอลกจางขาดงาน 1 วน โดยฝาฝน
ขอบงคบเกยวกบการท างาน โจทกกมอ านาจเลกจางลกจางนนไดตาม พระราชบญญต
14
แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123 (3) หากไดเคยวากลาวและตกเตอนเปน
หนงสอกนมาแลวหลายครงในการทลกจางขาดงานครงกอนๆ
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2212/2523
การทโจทกซงเปนลกจางประจ าในต าแหนงหวหนาแผนกตอนรบของโรงแรม
จ าเลยเครงครดตอการปฏบตหนาทเกยวกบการลา และเวลาท างานของลกจางอนทอย
ใตบงคบบญชา กเพอรกษาผลประโยชนใหแกจ าเลย ดงนนจงไมอาจถอไดวา โจทก
กระท าผดระเบยบขอบงคบทจ าเลยจะเลกจางโจทกโดยไมตองจายคาทดแทนใหได
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2261 – 2264/2523
เงนรางวลพเศษ ทนายจางจายใหแกพนกงานและคนงานทมเงนเดอนหรอ
คาจางเตมอตรา เกนอตรา หรอไมมอตรา โดยจายเปนรายเดอนและมขนวงเหมอน
เงนเดอน ถอไดวาเปนคาจางตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครอง
แรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515 จงตองน าเงนรางวลพเศษนไปรวมกบเงนเดอน
หรอคาจาง ค านวณเปนเงนบ าเหนจดวย อายความ 10 ตาม ป.พ.พ. มาตรา 164
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2265/2523
ประมวลการลงโทษผปฏบตงานของการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. 2517
ทก าหนดไววา กรณลกจางขดค าสงผบงคบบญชาไมไปปฏบตงานและขาดงาน มโทษ
ใหออกจากงาน โดยมไดระบวาตองขาดงานกวนจงจะเปนความผด แมจะแตกตางจาก
กฎหมายแรงงานซงก าหนดวาลกจางตองขาดงานตดตอกน 3 วนโดยไมมเหตอน
สมควรจงจะมโทษใหออกไดกตาม กไมขดตอกฎหมายคมครองแรงงาน เพราะเปน
ขอบงคบเกยวกบการท างานวาดวยวนยและโทษทางวนย ซงนายจางตองจดใหมตาม
ขอ 68 (6) แหงประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ลงวนท 16
เมษายน 2515 ฉะนนเมอโจทกขดค าสงผบงคบบญชาไมไปปฏบตงานและขาดงานแม
เพยง 1 วน กมความผดและถกลงโทษใหออกจากงานได
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2298/2523
โจทกเปนลกจางจ าเลย จ าเลยไดขายกจการใหบรษท ม. มขอตกลงใหบรษท
ม. รบลกจางของจ าเลยไปท างานดวยทงหมด แตปรากฏวาบรษท ม. ไดตงอตรา
เงนเดอนใหโจทกใหม และไมนบอายการท างานตอให จงเปนการใหโจทกออกจากงาน
15
อนเปนการเลกจาง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน จ าเลย
มหนาทตองจายคาชดเชยใหแกโจทก
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2323/2523
มาตรา 25 วรรคสอง ของ พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตวา ค า
ช ขาดของคณะกรรมการแรงงานสมพนธนนใหเปนทสดกด แตค าช ขาดทใหเปนทสดน
หมายความวาเปนค าช ขาดทถกตองตามกฎหมายใหอ านาจทจะช ขาดเชนนนได หากค า
ช ขาดใดไมมกฎหมายใหอ านาจหรอปราศจากพยานหลกฐานและเหตผลสนบสนน
เพยงพอ ค าช ขาดนนยอมไมชอบดวยกฎหมายและไมถงทสด ผทไดรบความเสยหาย
เพราะค าช ขาดยอมมอ านาจฟองคดขอใหศาลเพกถอน หรอเปลยนแปลงได ไม
ตองหามตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 25 วรรคสอง
เมอพเคราะหตามค าฟองทโจทกกลาวอางวาค าช ขาดของจ าเลยเปนค าช ขาดทไมชอบ
ดวยกฎหมายและ ไมมเหตผลเพยงพอในการท าค าวนจฉยแลว จงเปนค าฟองท
จะตองรบไวพจารณาตอไป ฉะนนท ศาลแรงงานกลางไมรบฟองของโจทก โดยอาง
แตเพยงวาค าสงหรอค าช ขาดของจ าเลยเปนทสดตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ
พ.ศ. 2518 มาตรา 25 ศาลฎกาไมเหนพองดวย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2334/2523
โจทกแกใบรบรองแพทยใหโจทกลาปายเพมข นอก 1 วน ยนตอจ าเลย เปน
การปลอมและใชเอกสารปลอม ท าใหจ าเลยไดรบความเสยหาย จงเปนการกระท า
ความผดอาญาโดยเจตนาตอนายจางตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการ
คมครองแรงงาน ขอ 47 (1) ตอนทาย จ าเลยเลกจางโจทกไดโดยไมตองใชคาชดเชย
ใหโจทก
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2335/2523
เงนคาเบ ยเลยงเดนทาง ซงนายจางจายใหแกลกจางเมอออกไปท างาน
ตางจงหวด เมอผบงคบบญชาสงเปนครงคราวนน เปนการตอบแทนการออกไปท างาน
ตางจงหวดนอกเหนอจากการท างานในเวลาปกตของวนท างาน มใชคาจางตาม
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515
ขอ 2 จงไมอาจน ามารวมค านวณคาทดแทนได
16
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2448/2523
แมไมมกฎหมายหามการเลนแชร แตจ าเลยผเปนนายจางกมอ านาจวาง
ขอบงคบหามมใหลกจางเลนแชรได แตการเลนแชรเปนสญญาอยางหนงซงใชบงคบ
ได ไมมกฎหมายหามการเชนแชร การเลนแชรฝาฝนขอบงคบ จงไมเปนกรณ
รายแรง
ลกจางหวหนาแผนกตอนรบ เครงครดตอการปฏบตหนาทเกยวกบการลาและ
เวลาท างานของพนกงานฝายตอนรบ ทงนกเพอรกษาผลประโยชนใหแกนายจาง การ
กระท าดงกลาวของหวหนาแผนกไมอาจถอไดวาเปนการกระท าผดระเบยบขอบงคบ
ของจ าเลย การทนายจางเลกจางหวหนาแผนกเพราะเหตดงกลาว ตองจายคาชดเชย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2449/2523
โจทกมต าแหนงเปนผชวยหวหนาแผนกบคคล โจทกถกจ าเลยเลกจางเพราะ
ขดแยงกนกบนายชชยหวหนาแผนกบคคล โจทกจงฟองวาการขดแยงกนนนโจทกกบ
หวหนามสวนผดดวยกน การทจ าเลยเลกจางโจทกผเดยวโดยมเหตผลเพยงวา นายช
ชยด ารงต าแหนงหวหนาแผนก ไมปรากฏวาด าเนนการอยางใดกบนายชชยนบวาไม
เปนธรรมตอโจทก
ศาลฎกาวนจฉยวา ในปญหาวาการทจ าเลยเลกจางโจทกไมเปนธรรมตอโจทก
หรอไม เหนวา เมอโจทกกบนายชชยหวหนาแผนกมการขดแยงกนในการท างาน ท า
ใหงานในแผนกบคคลระส าระสายเปนทเสยหายแกจ าเลย จงมเหตจ าเปนและสมควร
ทจ าเลยจะเลกจางโจทก การทนายชชยมสวนท าใหเกดความขดแยง มสวนผด
เชนเดยวกบโจทก ไมใชเหตทโจทกไมพงถกเลกจางทงเหตทจ าเลยไมเลกจางนายชชย
ดวย เพราะจ าเลยเหนวาหากใหทงสองออกจากต าแหนงจะเกดความเสยหายแกงาน
ของจ าเลย จงตองใหคนหนงคนใดออกเพยงคนเดยว และเหนวาควรเอานายชชยซง
เปนหวหนาแผนกไว จงเหนไดวาจ าเลยมเหตผลทจะปฏบตเชนนน ฉะนนการท
จ าเลยเลกจางโจทกผเดยวโดยไมด าเนนการอยางใดกบนายชชย จงไมเปนการเลกจาง
ทไมเปนธรรมตอโจทก ตามมาตรา 49 แหงพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานและวธ
พจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2452/2523
จ าเลยท 1 ซงถกเลกจางรองตอพนกงานตรวจแรงงานวา โจทกผเปนนายจาง
ฝาฝนกฎหมายไมจายคาชดเชยให พนกงานตรวจแรงงานพจารณาแลวใหค าเตอน
โจทกใหจายคาชดเชย กรมแรงงานจ าเลยท 2 ไดแจงตอโจทกอกวา การทโจทกไม
17
ปฏบตตามค าเตอนเปนการผดกฎหมาย ดงน พนกงานตรวจแรงงานไมมอ านาจวนจฉย
ช ขาดวา โจทกจะตองจายคาชดเชยหรอไม หากเหนวาตองจายกท าไดเพยงการให
ค าเตอน ซงไมมผลบงคบทางกฎหมายทจะใหโจทกตองปฏบตตาม ไมเปนการ
โตแยงสทธและหนาทของโจทก ฉะนน การทจ าเลยท 1 รองเรยนตอพนกงานตรวจ
แรงงาน จงไมเปนการโตแยงสทธและหนาทของโจทกดวย สวนทจ าเลยท 2 แจงตอ
โจทกกเปนเพยงการแสดงความเหน มใชเปนการช ขาดและไมมผลบงคบโจทกใหตอง
ปฏบตตาม จงไมเปนการโตแยงสทธและหนาทของโจทก ไมตองจายคาชดเชย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2453/2523
คาจาง ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 31 ท
ตองเสยดอกเบ ยรอยละ 15 ตอปนน ไมใชสนจางทตองจายเปนกรณพเศษตาม ป.
พ.พ. มาตรา 582 ทนายจางใหลกจางออกจากงานโดยมไดบอกกลาวลวงหนา ซงตอง
เสยดอกเบ ยรอยละ 7 ครงตอปตงแตวนผดนด
คาชดเชยและคาเสยหายทนายจางตองจายใหแกลกจางนนเปนหนเงน ซง
เกดขนในทนททนายจางเลกจาง เมอจ าเลยเลกจางโจทกโดยมไดจายเงน 2 จ านวนน
แกโจทก กยอมไดชอวาผดนดนบแตนน จงตองเสยดอกเบ ยใหแกโจทกตาม ป.พ.พ.
มาตรา 224 ในอตรารอยละเจดกงตอปดวย
ศาลชนตนวนจฉยใหจ าเลยรบผดชดใชเงนแกโจทก โจทกอางวาไดทดรองจาย
ไปในกจการของจ าเลย กเพราะอาศยเอกสารหมาย จ.8 เปนพยานหลกฐาน ซงเปน
เพยงส าเนาภาพถายเอกสาร เมอจ าเลยไมตกลงดวยวาส าเนาเอกสารนถกตองแลว จง
ไมอาจรบฟงเอกสารดงกลาวเปนพยานหลกฐานได เมอเอกสารฉบบนตองหามมใหรบ
ฟงเสยแลว จงไมมพยานหลกฐานอนทจะวนจฉยใหจ าเลยรบผดชดใชใหโจทกอก
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2501/2523
ลกจางบรษทโจทก 2 คน เปนสมาชกสหภาพแรงงานกจการขนสงผโดยสาร
รถยนตประจ าทางโดยเปนประธานและเลขาธการ ไมยอมยบสหภาพฯมารวมกบศนย
บ.ข.ส.ของโจทก ท งยงท าหนงสอรองเรยนเรองทจรต และน าพนกงานเรยกรอง
ผลประโยชนจากโจทก เปนเหตใหฝายบรหารไมพอใจ โดยเฉพาะเมอคณะปฏรป
การปกครองแผนดนเรยกสหภาพฯ ไปประชมเกยวกบนโยบายดานแรงงานบคคลทง
สองไปรวมประชมและเสนอขอคดเหนในนามสหภาพแรงงาน เกยวกบการปรบปรง
งานของโจทก หลงจากนน 3 วน บคคลทงสองกถกโจทกสงพกงานและปลดออกจาก
18
งาน พฤตการณดงกลาวนนาเชอวาบคคลทงสองถกปลดออกจากงานเพราะเหตเปน
สมาชกของสหภาพแรงงาน เปนการกระท าอนไมเปนธรรม ฝาฝน พ .ร.บ.แรงงาน
สมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 ค าสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธทสง
ใหโจทกรบบคคลทงสองกลบเขาท างานตามเดม จงเปนค าสงทถกตองและชอบดวย
เหตผล
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2524/2523
การเกษยณอายของพนกงานการรถไฟ เปนการเลกจางตามประกาศ
กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ขอ 46 ดวย เพราะตามกฎหมาย
ดงกลาว มไดยกเวนไวเปนพเศษแกกรณทพนกงานของรฐวสาหกจซงตองออกจากงาน
เพราะเหตขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามดวย ดงนน เมอผบงคบบญชาให
โจทกออกจากงานเพราะเหตเกษยณอายตามระเบยบการของจ าเลยซงตราข นให
สอดคลองกบกฎหมายวาดวยคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงาน
รฐวสาหกจ ยอมตองถอวาเปนการเลกจางตามขอ 46 แหงประกาศดงกลาวแลว
การจายเงนสงเคราะหรายเดอน ตามขอบงคบวาดวยกองทนส าหรบจาย
สงเคราะหผปฏบตงานในการรถไฟแหงประเทศไทย หลกเกณฑและวธการจายเงน
แตกตางกบคาชดเชยตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน เงน
ประเภทนจงเปนเงนประเภทอนตางหากจากคาชดเชย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2583/2523
จ าเลยเปนรฐวสาหกจพจารณาความผดทางวนยสงพกและไลโจทก ผเปน
ลกจางออกจากงานโดยไมเปดโอกาสใหโจทกแกขอกลาวหา ขดตอขอตกลงระหวาง
จ าเลยกบสมาคมลกจางเปนการไมยตธรรมไมชอบดวยกฎหมายและระเบยบแบบแผน
โจทกถกต ารวจจบจะวาขาดหรอละทงงานไมได โจทกฟองฐานละเมด มไดด าเนนการ
ตาม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 และขณะเกดเหตยงไมม พ.ร.บ.จดตง
ศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 ทใหสงใหกลบเขาท างาน โจทก
จงไดแตคาเสยหายตามทศาลเหนสมควร
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2602 – 2603/2523
การทลกจางยนขอเรยกรองตอบรษท อ . ผเปนนายจางใหเปลยนแปลง
ขอตกลงเกยวกบสภาพการจางนนแมจะยนในระหวางทยงใชขอตกลงเกยวกบสภาพ
19
การจางเดมทตกลงกน กถอไดวา ไดมการยนขอเรยกรองแลว บรษท อ. จงตองหาม
มใหเลกจางลกจางนนเพราะเหตทยนขอเรยกรองดงกลาวดงทบญญตไวใน พ .ร.บ.
แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 การเลกจางนนจงไมชอบ
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2640/2523
จ าเลยเลกจางโจทกดวยสาเหตทโจทกมสวนรวมรเหนในการลกทรพยซงอยใน
ความรบผดชอบของโจทกนน เปนการเลกจางโดยชอบดวยระเบยบของจ าเลยวาดวย
ระเบยบวนยการลงโทษ และการใหออกจากงานของลกจาง ซงระบวา เมอลกจางผใดม
ความประพฤตไมเปนทไววางใจทสมควรจะใหคงท างานตอไป เมอผบงคบบญชา
เหนสมควรสงใหลกจางผใดออกจากงานกใหกระท าได จ าเลยจงมเหตผลเพยงพอทจะ
เลกจางโจทกได พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 123 (1)
เปนบทบญญตทบงคบใชเพอคมครองลกจางซงเกยวของกบขอเรยกรองเพราะการ
กระท าอนไมเปนธรรมของนายจาง แตกรณนไมปรากฏวามการเรยกรองอะไรในคด
เลย จงไมอาจน าบทบญญตดงกลาวมาปรบใชได
ค าช ขาดขอพพาทแรงงานของคณะกรรมการแรงงานสมพนธทกฎหมาย
ก าหนดใหเปนทสดนน ฝายทไมพอใจจะอทธรณคดคานหรอด าเนนการในศาล
แรงงานไดเฉพาะกรณทเหนวาค าช ขาดนนไมชอบดวยกฎหมายในเรองเกยวกบการฟง
ขอเทจจรง หรอใชดลพนจโดยไมมพยาน หลกฐาน หรอมเหตผลสนบสนนเพยงพอ
หรอขดแยงตอพยานหลกฐาน หรอมไดเปนไปโดยสจรตเทานน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2641/2523
เมอการเรยกรองใหแกไขเพมเตมขอตกลงเกยวกบสภาพการจางทพพาทกนน
ไดม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 บญญตขนตอนและวธการใหปฏบต
จนกระทงมค าวนจฉยช ขาดจากคณะกรรมการแรงงานสมพนธดงทระบไวในมาตรา 25
แลว และเมอมาตรา 25 วรรคสองบญญตใหค าช ขาดดงกลาวเปนทสด ฝายนายจาง
และลกจางกตองปฏบตตามค าช ขาดนนโดยไมมสทธอทธรณคดคานหรอด าเนนการใน
ศาลแรงงานไดอก เวนแตจะเปนการฟองกลาวหาวาค าช ขาดนนไมชอบดวยกฎหมาย
ขอทวาไมชอบดวยกฎหมายนนตองเปนเรองทฟงขอเทจจรงหรอใชดลพนจ
โดยไมมพยานหลกฐาน หรอมเหตผลสนบสนนเพยงพอ หรอขดแยงตอพยานหลกฐาน
หรอมไดเปนไปโดยสจรต เมอคดนโจทกมไดกลาวอางเชนนน โจทกจงไมมอ านาจฟอง
20
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2650/2523
เมอขอเทจจรงฟงไดวา ลกจางมอ านาจหนาทท าการแทนนายจางโดยสมบรณ
ในกรณการจางคนงาน ไมวาเปนตวคนงานทวาจาง หรอคาแรง ตลอดจนกรณท
เกยวของกบเรองการจางนน จงเปนกรณทระบตามขอ 36 (1) แหงประกาศ
กระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน ลงวนท 16 เมษายน 2515 ลกจางไม
มสทธไดรบคาลวงเวลา และไมจ าตองพจารณาวาในการท างานของลกจาง ลกจาง
จะตองอยภายใตบงคบบญชาของนายจางหรอไม
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2651/2523
โจทกฟองเรยกคาเสยหายอางวาจ าเลยกลนแกลงใหโจทกออกจากงานอยางไม
เปนธรรม และแถลงตอบค าถามของศาลแรงงานกลางวาโจทกไดรบคาชดเชย คาทถก
เลกจางโดยไมไดรบการบอกกลาวจากจ าเลยครบถวนแลว คาเสยหายทโจทกเรยกรอง
นนเปนคาเสยหายทโจทกถกเลกจางโดยไมมสาเหตและไมไดบอกกลาวลวงหนา จง
เรยกคาเสยหายฐานถกเลกจางโดยไมเปนธรรม จ าเลยแถลงตอสคดวา จ าเลยเลกจาง
โจทกเพราะโจทกสมคบกบพวกขโมยแบบแปลนการสรางวงลอ ดงน หากฟง
ขอเทจจรงได ดงทโจทกฟองและแถลงกถอไดวาจ าเลยเลกจางโดยไมเปนธรรมตาม
พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 มาตรา 49 เพราะ
การเลกจางโดยไมมสาเหตยอมไมเปนธรรมอยในตว จงยงไมชอบทจะงดสบพยาน แต
ควรฟงขอเทจจรงให สนกระแสความกอน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2667/2523
คาชดเชยและเงนบ าเหนจทนายจางจายเปนเงนซงลกจางมสทธจะไดรบ เมอ
ถกเลกจางตามทก าหนดไวในประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงาน
และตามขอบงคบองคการ ร.ส.พ. วาดวยการสงเคราะหพนกงาน พ.ศ. 2519 เปน
คนละสวนกบคาเสยหายทลกจางจะไดรบเมอถกนายจางเลกจางโดยไมเปนธรรม
คณะกรรมการแรงงานสมพนธจงมอ านาจก าหนดใหนายจางชดใชไดตาม พ.ร.บ.
แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 มาตรา 41 (4) มใชเปนการซ าซอนกน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2669/2523
ขอตกลงและระเบยบวาดวยการจายเงนบ าเหนจของจ าเลย ตางกบสทธทจะ
ไดรบคาชดเชยกฎหมายแรงงาน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครอง
21
แรงงาน ขอ 46 (1) แกไขเพมเตมฉบบท 6 เงนบ าเหนจจงไมเปนเงนชดเชยทจ าเลย
ตองจายใหโจทก แมจะเปนจ านวนมากกวาคาชดเชยทกฎหมายก าหนดไวกตาม
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2685 - 2686/2523
เมอวนท 27 สงหาคม 2522 ส. กบพวกรวมกนยนขอเรยกรองตอ
บรษทโจทกใหปรบปรงขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง ระหวางทขอตกลงเมอวนท 15
กรกฎาคม 2520 ซงใชบงคบตงแตวนท 1 สงหาคม 2520 ยงมผลใชบงคบตอมา
คราวละ 1 ป และจะสนอายในวนท 1 สงหาคม 2523 โจทกไดสงเลกจาง ส. เพราะ
เหตยนขอเรยกรองดงกลาว เหนวา การท ส. ยนขอเรยกรอง ดงกลาวถอไดวามการยนขอ
เรยกรองตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 แลว
การทบรษทโจทกเลกจาง ส. เพราะเหตยนขอเรยกรอง จงเปนการกระท าอนไมเปน
ธรรมตามมาตรา 121
การทคณะกรรมการแรงงานสมพนธวนจฉยช ขาดและมค าสงแตยงมไดพมพ
ค าสงใหเรยบรอย คณะกรรมการฯเพยงแตลงลายมอชอไวทายค าสงนน ถอไดวา
คณะกรรมการฯ ไดวนจฉยช ขาดและมค าสงในวนนนซงอยในระยะเวลา 90 วน นบแตได
ยนค ารองค าสงดงกลาวจงชอบแลว
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2691 – 2694/2523
การเลนพนนไฮโลวเปนการพนนตามบญช ก. ทาย พ.ร.บ. การพนน
พทธศกราช 2478 แมจ าเลยจะเลนการพนนนนอกเวลาปฏบตงาน แตกเลนในหอพก
ทโจทกซงเปนนายจางจดใหเปนทอยอาศยของคนงานทงหลายภายในบรเวณโรงงาน
อนจะเปนชนวนววาทบาดหมางในหมคนงานดวยกน และชกน าใหประกอบอาชญากรรม
อยางอนได มผลกระทบกระเทอนถงการผลต และชอเสยงของโรงงานโจทก จงเปน
การฝาฝนระเบยบขอบงคบของโจทกอนเปนการรายแรง โจทกยอมมสทธเลกจาง
จ าเลย โดยไมตองวากลาวตกเตอนและไมตองจายคาชดเชยให
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2754/2523
การทโจทกซงเปนลกจางเรยกรองคาลวงเวลาจากจ าเลยผเปนนายจาง โดยอาง
วาจายใหต ากวาจ านวนทจะตองจายนน มก าหนดอายความสองปตาม ป.พ.พ. มาตรา
165 (9) เพราะเปนกรณคนงานเรยกรองเอาเงนจาง
คาลวงเวลา ซงแมจะมก าหนดจายเปนระยะเวลา แตจ านวนเงนทจายใหลกจาง
22
แตละคนไมแนนอน บางเดอนมาก บางเดอนนอย ไมเทากน แลวแตวาเดอนใดจะม
การท างานลวงเวลามากหรอนอยเพยงใด จงมใชเงนประเภททบญญตไวใน ป.พ.พ.
มาตรา 166
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2914 - 2915/2523
โจทกท 2 มผลงานไมเปนทพอใจโจทกท 1 ซงเปนนายจาง ไดถกตกเตอนถง
ขอบกพรองหลายครงเปนเวลาถง 5 ป หลงจากนนโจทกท 1 จงปลดโจทกท 2 ออก
จากงาน ถอไดวาโจทกท 2 ฝาฝนขอบงคบ ระเบยบ หรอค าสงอนชอบดวยกฎหมาย
ของนายจาง โดยนายจางไดตกเตอนเปนหนงสอแลวตามมาตรา 123 (3) แหง
พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 การกระท าของโจทกท 1 จงมใชเปนการ
กระท าทไมเปนธรรม
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2922/2523
ค าจ ากดความค าวา “นายจาง” และ “ลกจาง” ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย
เรอง การคมครองแรงงาน กด ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ กด เปนการ
ก าหนดความหมายทใชในประกาศและในพระราชบญญตนน เมอมคดมไดพพาทกน
เกยวดวยสทธหรอหนาทตามทก าหนดไวในประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การ
คมครองแรงงาน และพระราชบญญตแรงงานสมพนธ จงจะน าค าจ ากด ความดงกลาว
มาใชไมได
ตาม ป.พ.พ. มาตรา 575 สญญาจางแรงงานจะเกดข นตอเมอคกรณได
ตกลงกน เพยงแตไดความวา จ าเลยท 1 เปนผจายคาจางใหโจทกและโจทกท างานให
จ าเลยท 1 จะนบวาจ าเลยท 1 เปนนายจางของโจทกยงมได โจทกสมครเขาท างาน
กบบรษท ฟ. บรษทดงกลาวตกลงรบโจทกเขาท างานสญญาจางแรงงานระหวางบรษท
ฟ. กบโจทกจงเกดขน บรษท ฟ. มอบหมายใหโจทกมาท างานใหบรษทจ าเลย 1 ใน
ประเทศอนโดนเซยและดไบ และตอมามอบหมายใหโจทกไปท างานใหบรษทจ าเลยท 1
สาขาประเทศไทย สญญาจางแรงงานระหวางบรษท ฟ. กบโจทกยงคงมอย
ตอเนองกนตลอดมา เพยงแตไดความวาจ าเลยเปนผจายคาจางใหโจทก และโจทก
ท างานใหจ าเลยจะนบวาจ าเลยเปนนายจางของโจทก อนโจทกจะฟองเรยกคาเสยหาย
จากจ าเลยฐานผดสญญาจางแรงงานมได
23
ขอสงเกต
1. บรษทจ าเลยท 1 แมเปนบรษททอยในเครอเดยวกนกบบรษท ฟ. แตเปนนตบคคล
ตางหากจากกน บรษทจ าเลยท 1 จงเปนคนละคนกบบรษท ฟ. การทบรษท ฟ. ท าสญญาจาง
โจทกเปนลกจางประจ า ไมไดหมายความวาบรษทจ าเลยท 1 จะตองผกพนตามสญญาจางนน
ดวย
2. บคคลทจางโจทกเขาท างานคอ บรษท ฟ. บรษทจ าเลยท 1 ไมเคยตกลงจางโจทก
เขาท างาน แมเปนผจายคาจางใหโจทกและเปนผไดรบประโยชนจากการท างานของโจทก กไมใช
นายจางของโจทก เพราะบรษทจ าเลยท 1 กบโจทกไมไดท าสญญาจางแรงงานตอกน โจทกมา
ท างานใหแกบรษทจ าเลยท 1 ตามค าสงของบรษท ฟ. ผเปนนายจางอนแทจรงเทานน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2923/2523
คาลวงเวลาและคาท างานในวนหยดเปนเงนทนายจางจายใหนอกเวลาท างาน
ตามปกตและในวนหยด ยอมขนอยกบนายจางวามงานลวงเวลาหรองานในวนหยดให
ลกจางท าหรอไม และลกจางไดท างานลวงเวลาหรอในวนหยดหรอไม ถาลกจางไดท า
จงจะมสทธไดรบคาลวงเวลาและคาท างานในวนหยด และการไดรบแตละครงอาจไม
เทากน หรอบางครงไมไดรบเลยกม
คาลวงเวลาและคาท างานในวนหยดจงมใชจ านวนเงนทตกลงไวแนนอน แม
จะก าหนดจายเปนระยะเวลากตาม ฉะนนจะน ามาตรา 166 ป.พ.พ. มาปรบใชมได
ตองน ามาตรา 165 (9) ซงมอายความ 2 ปมาใชบงคบ
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2950/2523
การฝาฝนขอบงคบหรอระเบยบเกยวกบการท างาน หรอค าสงอนชอบดวย
กฎหมายของนายจาง อนจะท าใหนายจางมสทธเลกจางโดยไมตองจายคาชดเชยตาม
ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการคมครองแรงงานฯ ขอ 47 (3) หมายถงเปน
ขอบงคบระเบยบหรอค าสงทลกจางสามารถปฏบตตามได แลวลกจางไมกระท าโดย
เจตนาฝาฝน
เมอขอเทจจรงฟงไดวา เหตทลกจางไมเรยบอฐใหไดวนละ 8 คนรถ ตาม
ค าสงของหวหนาแผนก เปนเพราะเกนความสามารถของลกจางทจะท าได มใชลกจาง
จงใจฝาฝนค าสง นายจางจงไมมสทธเลกจางโดยไมจายคาชดเชย
24
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2963/2523
ระเบยบโรงงานยาสบ กระทรวงการคลง วาดวยคณสมบตมาตรฐานพนกงาน
ยาสบ พ.ศ. 2518 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2520 ขอ 5 ก าหนดวา
“พนกงานยาสบคนใดมอายครบหกสบปบรบรณแลว ถอวาครบเกษยณอายและพน
จากต าแหนงหนาท……..” เหนวา จ าเลยออกระเบยบมาเพอเลกจางพนกงานทมอาย
ครบหกสบปบรบรณ การทโจทกมอายครบหกสบปบรบรณและจ าเลยมค าสงใหโจทก
ออกจากงาน โดยโจทกมไดท าความผดตามขอ 47 ของประกาศกระทรวงมหาดไทย
เรอง การคมครองแรงงาน จงเปนการเลกจางตามความหมายในขอ 46 ของประกาศ
แลว
ตามพระราชบญญตคณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงาน
รฐวสาหกจและระเบยบโรงงานยาสบฯ ทวา ใหพนกงานทมอายครบหกสบปบรบรณ
พนจากต าแหนงหนาท เปนขอก าหนดเกยวกบคณสมบต มใชก าหนดระยะเวลาของ
การจาง ในระหวางทโจทกยงมอายไมถงหกสบปบรบรณ โจทกหรอจ าเลยยอม
แสดงเจตนาเลกสญญาจางไดโดยไมถอวาเปนการผดสญญา จงถอไมไดวาสญญาจาง
ระหวางโจทกจ าเลยมก าหนดระยะเวลาไวแนนอน
ค าสงโรงงานยาสบทก าหนดวา พนกงานยาสบทพนจากหนาทเพราะเหต
เกษยณอายไมมสทธไดรบเงนชดเชยนนเปนค าสงทมวตถประสงคทจะไมจายคาชดเชย
แกลกจางเมอเลกจาง จงเปนค าสงทขดตอประกาศกระทรวงมหาดไทย เรองการ
คมครองแรงงาน ขอ 46 ค าสงดงกลาวจงไมมผลบงคบโจทก
การทโจทกพนต าแหนงหนาทเพราะเหตเกษยณอาย โดยมไดกระท าความผด
เปนการเลกจาง เมอกรณไมตองดวยขอยกเวนทจ าเลยไมตองจายคาชดเชย จ าเลยก
ตองจายคาชดเชยแกโจทกตามขอ 46 ของประกาศกระทรวงมหาดไทย
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2964/2523
โจทกเปนลกจางการเคหะแหงชาตจ าเลย ต าแหนงคนงานท าความสะอาด
แฟลต ไดเขาไปในหองและรวมประเวณกบ ล. โดยไมปรากฏการขมขน ยงไมเปน
การกระท าผดฐานประพฤตชวอยางรายแรง แตเปนการไมเหมาะสมอยางยง โจทก
ไมมหนาทเขาไปในหองของผเชาอาศยในอาคาร โจทกอางต าแหนงหนาทไปกระท า
การดงกลาว เปนการเสอมเสยแกจ าเลย ซงตามขอบงคบของจ าเลยถอวาเปนการผด
วนยฐานประพฤตตนไมเหมาะสมกบต าแหนงหนาท จ าเลยมสทธเลกจางโจทกได
25
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2965/2523
พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคดแรงงาน พ.ศ. 2522 มผลใช
บงคบเมอวนท 12 พฤษภาคม 2522 ซงเปนเวลาภายหลงทการรถไฟแหงประเทศ
ไทยจ าเลยไดเลกจาง โดยมค าสงใหไลโจทกออกจากงาน ตงแตวนท 14 สงหาคม
2519 แลว โจทกจงไมมสทธฟองคดขอใหศาลแรงงานบงคบจ าเลยรบโจทกกลบเขา
ท างานใหมหรอเรยกคาเสยหายตาม พ.ร.บ. จดตงศาลแรงงาน ฯ มาตรา 49 ได สวน
พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ.2518 อนเปนกฎหมายทใชบงคบแกกรณของโจทกนก
ไมมบทบญญตใหสทธแกโจทก ทจะฟองคดขอใหศาลบงคบจ าเลยตามค าขอขางตน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2966/2523
การฝาฝนระเบยบเกยวกบการท างานของนายจางยอมตองพจารณาจากลกษณะ
ของการกระท านน ๆ มใชวาตองใหความเสยหายตอนายจางปรากฏขนดวยเสมอไปจง
จะนบวาการฝาฝนนน ๆ เปนกรณทรายแรง
เปนสทธของบรษทจ าเลยทจะใชดลพนจไมปลดหรอไลพนกงานทฝาฝน
ระเบยบออกจากงานได เพราะระเบยบฯ ใชค าวา “อาจเปนผลให” และ ความรายแรง
ของการฝาฝนของพนกงานอนอาจจะตางกบกรณของโจทกมากกได
ศาลไดพเคราะหการกระท าของโจทกแลว เหนวาการทโจทกฝาฝนระเบยบฯ
ของนายจางนนเปนกรณรายแรง การทบรษทจ าเลยมระเบยบฯทอาจจะเลกจาง
พนกงานโดยไมจายคาชดเชยนจงเปรยบเสมอนวาจ าเลยไดสรางกฎหมายข นมาใช
บงคบนอกเหนอกฎหมายคมครองแรงงาน หาไดไม
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 2967 - 2971/2523
โจทกอทธรณเปนขอแรกวา การนดหยดงานกบการละทงหนาทนนตางกน การ
นดหยดงานเปนอาวธของลกจางทใชเปนเครองตอรองกบนายจาง เพอท าความตกลง
เกยวกบขอเรยกรอง ลกจางมเจตนารวมกนไมท างานเพอใชเปนมาตรการตอรองใหขอ
เรยกรองมผล สวนการละทงหนาทหมายถงการทอดท งหนาทหรอการปลอยท งหนาท
เจตนาของการกระท าไมเหมอนกนกบการนดหยดงาน การนดหยดงานนนกฎหมาย
รบรองสทธเอาไว จงสามารถกระท าไดโดยชอบเวนแตจะหยดงานโดยฝาฝนมาตรา 34
หรอกรณเขามาตรา 36 แหงพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 จงจะเปน
การนดหยดงานโดยไมชอบดวยกฎหมาย การนดหยดงานโดยไมชอบดวยกฎหมาย
จะถกลงโทษทางอาญาตามมาตรา 133, 139, 141 ซงผเสยหายคอรฐ สวนการละท ง
26
หนาทนน นายจางเปนผเสยหาย ไมมโทษแกผละท งหนาท ทศาลแรงงานกลาง
วนจฉยวาการนดหยดงานของโจทกกบพวกเปนการละทงหนาทอยในตว จ าเลยจงชอบ
ทจะเลกจางโจทกไดตามมาตรา 31 (4) เปนการคลาดเคลอนตอกฎหมายนน
ศาลฎกาเหนวา การนดหยดงานกคอการทลกจางหลายๆ คนพรอมกนไม
ท างานตามปกตโดยไดนดหมายกนหยดงาน สวนมากจะกระท าเพอเปนเครองตอรองหรอ
บบบงคบนายจาง ใหยนยอมตามทฝายลกจางเรยกรอง สวนการละท งหนาทของ
ลกจางเพยงบางคนอาจกระท าไปโดยมไดมจดประสงคดงกลาวกตาม แตการนดหยด
งานนน เมอพจารณาในแงของการกระท าแลวกยอมเรยกไดวา ลกจางแตละคนซงรวม
ในการนดหยดงานนนตางไดละทงการงานซงตามปกตตนมหนาทปฏบตใหแกนายจาง
ดวย กรณทการนดหยดงานมข นดงโจทกทงหาน ไดกระท าไป คอกระท าเมออยใน
ระหวางการพจารณาวนจฉยของคณะกรรมการแรงงานสมพนธ อนเปนการฝาฝน
มาตรา 34 (6) ของพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 และกระท าไปใน
ระหวางทมประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ใหขอพพาทแรงงานเขาสการช ขาดและ
หามนายจางปดงานหรอลกจางนดหยดงานในระหวางประกาศใชกฎอยการศก ลงวนท
8 ตลาคม 2519 ทหามลกจางนดหยดงานโดยเดดขาดดวย การนดหยดงานของโจทก
จงเปนความผดอนมโทษทางอาญา ตามมาตรา 139 และ 141 ได แมลกจางผรวม
ในการนดหยดงานแตละคนอาจมความผดในทางอาญาแลว แตเมอการหยดงานของ
แตละคนกเปนการละทงหนาทของลกจางแตละคนอยในตว และไดนดหยดงานกน
โดยไมชอบดวยกฎหมายเปนเวลาสามวนท างานตดตอกน จงตองถอวาเปนการละท ง
หนาทเปนเวลาสามวนท างานตดตอกนโดยไมมเหตสมควรดวย กรณตองดวยมาตรา
31 (4) พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 และขอ 47 (4) แหงประกาศ
กระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน จ าเลยผเปนนายจางจงมสทธเลกจาง
โจทกได และเลกจางไดโดยไมตองจายคาชดเชย
โจทกอทธรณเปนขอ 2 วา ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง ใหขอพพาท
แรงงานเขาสการช ขาดฯ ลงวนท 8 ตลาคม พ.ศ. 2519 ซงหามนดหยดงานและปดงาน
นน มงทจะคมครองความสงบสขของรฐ ไมไดคมครองนายจางโดยเฉพาะ นายจาง
และลกจางตองปฏบตตาม ฝายใดฝาฝนจะตองไดรบโทษ จ าเลยผเปนนายจางไมอาจ
น ามาอางเพอเลกจางโจทกได และการปดงานงดจางชวคราวซงมผลไมรายแรงนก
กฎหมายยงไมอนญาตใหกระท า ทจ าเลยเลกจางลกจางจ านวนถง 256 คนเชนน
รายแรงกวา เพราะเลกจางลกจางครงละมากๆ โดยเดดขาดไปเลย จ าเลยจงไมอาจ
เลกจางโจทกกบพวกได
27
ศาลฎกาเหนวา ศาลแรงงานกลางอางการทโจทกกบพวกนดหยดงานโดยฝา
ฝนประกาศกระทรวงมหาดไทยฉบบดงกลาวนน เพอชใหเหนวา การละท งหนาทของ
โจทกกบพวกกระท าไปโดยไมมเหตผลอนสมควรเทานน และการนดหยดงานซงมโทษ
ทางอาญาเพราะท าลายความสงบเรยบรอยของรฐ ยอมไมลบลางสทธของนายจางทจะ
เลกจาง เมอการนดหยดงานนน นบวาเปนการละท งหนาทเปนเวลาสามวนท างาน
ตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควรอยดวยในตว สวนทโจทกเหนวา การเลกจางของ
จ าเลยครงน รายแรงกวาการ ปดงานงดจางชวคราวนน ไมวาจะเปนความจรงดง
ความเหนของโจทกหรอไม แตเมอการเลกจางของจ าเลยยงไมเปนกรณทจะถอไดวาเปน
การปดงาน อนจะเปนการฝาฝนประกาศกระทรวงมหาดไทยฉบบทกลาวแลว จ าเลย
ยอมมสทธเลกจางได ฯลฯ พพากษายน
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3058/2523
แมลกจางจะมสทธนดหยดงานได เพราะเปนวธเดยวทลกจางสามารถใชเปน
ฐานอ านาจในการเจรจาตอรองกบนายจาง แตจะตองอยในกรอบบงคบของกฎหมาย
มใชวาจะใชสทธไดเสมอไป สทธนดหยดงานจะเกดข นหรอ มข นไดเมอลกจางได
ปฏบตตามขนตอนและเงอนไขทบญญตไวใน พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ.
2518 เทานน กลาวคอ เมอพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานไดไกลเกลยขอพพาท
แรงงานแลว นายจางกบลกจางไมอาจตกลงกนได โดยถอวาขอพพาทแรงงานนนเปน
ขอพพาทแรงงานทตกลงกนไมได ลกจางจงจะมสทธนดหยดงาน
การนดหยดงานในระหวางทขอพพาทแรงงานอยในระหวางการช ขาดของผช
ขาดขอพพาทแรงงาน โดยไมไดแจงใหพนกงานประนอมขอพพาทแรงงานและนายจาง
ทราบลวงหนานน เปนการนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมาย
การนดหยดงานทไมชอบดวยกฎหมายเปนการละท งหนาทโดยไมมเหตผลอน
สมควร
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3059 - 3060/2523
โจทกเลกจางจ าเลยท 12 เนองจากจ าเลยท 12 เปนสมาชกสหภาพ แรงงาน
จ าเลยท 12 รองเรยนตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธ คณะกรรมการแรงงาน
สมพนธวนจฉยวา เปนการกระท าอนไมเปนธรรม ระหวางด าเนนคดการกระท าอนไม
เปนธรรม นายทะเบยนไดมค าสงใหเลกสหภาพแรงงาน แมตอมาจ าเลยท 12 ไมได
เปนสมาชกสหภาพแรงงานอก การกระท าของโจทกทเลกจางจ าเลยท 12 กยงคงเปน
28
การกระท าอนไมเปนธรรม การทจ าเลยท 12 มไดเปนสมาชกสหภาพแรงงานใน
ภายหลง จงหาท าใหค าสงของคณะกรรมการแรงงานสมพนธสนผลไปไม
เมอการเลกจางจ าเลยเปนการกระท าอนไมเปนธรรม ตองหามตาม พ .ร.บ.
แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มาตรา 121 (1) และ (2) แลว การกระท าของโจทก
จงหาเปนการใชสทธของนายจางตามกฎหมายไม แมโจทกยนยอมจายคาชดเชยใหแก
จ าเลยตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง การคมครองแรงงาน ลงวนท 16
เมษายน 2515 ขอ 46 กไมเปนเหตใหโจทกมสทธเลกจางจ าเลยโดยฝาฝนบทบญญต
วาดวยการกระท าอนไมเปนธรรมตาม พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 ได
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3063/2523
จ าเลยมค าสงเลกจางโจทกกอนม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคด
แรงงาน พ.ศ. 2522 ใชบงคบ โจทกจะมาฟองกลาวหาวาจ าเลย เลกจางโจทกโดยไม
เปนธรรม และขอใหยกเลกค าสงดงกลาวตอศาลแรงงานไมได แตเปนอ านาจและ
หนาทของคณะกรรมการแรงงานสมพนธทจะวนจฉยช ขาด
ค าสงเลกจางโจทกเปนไปตามความเหนชอบของกระทรวงอตสาหกรรมจ าเลย การ
ทจ าเลยตงคณะกรรมการอ านวยการโรงงานกระสอบปานซงเปนรฐวสาหกจข น กเพอให
คณะกรรมการรบมอบหนาทไปท าในนามของจ าเลยซงเปนนตบคคล จ าเลยจงมนต
สมพนธโดยตรงกบโจทก
แมโจทกไมมสทธฟองคดตอศาลแรงงานในขอกลาวหาวาจ าเลยเลกจางโจทก
โดยไมเปนธรรม และขอใหยกเลกค าสงดงกลาว แตเมอจ าเลยมนตสมพนธอยกบ
โจทก โจทกจงมอ านาจฟองขอใหศาลแรงงานพจารณาพพากษาถงสทธของโจทกทจะ
ไดรบเงนเดอนและบ าเหนจ
จ าเลยมค าสงฉบบแรกลงวนท 11 เมษายน 2518 สงเลกจางโจทก ตอมาม
ค าสงฉบบหลงยกเลกค าสงฉบบแรก มผลเปนการเลกจางโจทกเมอวนท 27 มกราคม
2519 โจทกจงมสทธไดรบเงนเดอนทยงไมไดรบในระหวางทโจทกยงไมถกเลกจาง
ระหวางวนท 11 เมษายน 2518 ถงวนท 26 มกราคม 2519
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3086 – 3087/2523
แมระเบยบของจ าเลยจะก าหนดวา ผปฏบตงานของจ าเลยเมออกจากงานแลว
มสทธไดรบเงนสงเคราะหตามขอบงคบของจ าเลย โดยใหไดรบเงนสงเคราะหครง
เดยวหรอรายเดอน โดยอนโลมตามพระราชบญญตบ าเหนจบ านาญขาราชการและ
29
ระเบยบการทเกยวของกบการจายบ านาญทงสนกตาม ถาตอมามพระราชกฤษฎกา
เงนชวยคาครองชพผรบบ านาญของขาราชการออกมา โจทกกไมอาจจะอางสทธตาม
พระราชกฤษฎกานได เพราะโจทกมใชผไดรบบ านาญตามกฎหมายวาดวยบ าเหนจ
บ านาญขาราชการ ทงพระราชกฤษฎกาฉบบนกมใชพระราชบญญตการบ าเหนจ
บ านาญหรอระเบยบการทเกยวของกบการจายบ านาญอนจ าเลยจะตองน าไปใชโดย
อนโลมตามระเบยบของจ าเลยไม
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3099/2523
โจทกเปนพนกงานขบรถไฟมหนาทตองปฏบตตามค าสงของนายสถานขณะขบ
รถอยในสถานตามขอบงคบและระเบยบการเดนรถ นายสถานสงใหโจทกซงขบรถอย
ในสถานแหงนนขบรถออกไปแตไมยอมลงลายมอชอในบนทกรบรองวาประแจไม
ถกตองตามทโจทกตองการ โจทกจงไมปฏบตตามค าสงการกระท าของโจทกดงกลาว
ไมวาจะเปนความผดฐานขดค าสงผบงคบบญชาหรอไมกตาม กเปนความผดฐานฝาฝน
ขอบงคบและระเบยบการเดนรถอยแลว จ าเลยยอมลงโทษโจทกได
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3101 - 3102/2523
จ าเลยท 13 ซงเปนพนกงานขายของโจทกไดปมบตรลงเวลาท างาน น า
รถบรรทกน าอดลมออกไปเพอขาย เมอไประหวางทางจ าเลยท 13 ลงจากรถไป โดย
ใหพนกงานส ารองท าการขายแทน ครนตอนเยนจ าเลยท 13 กลบไปทบรษทโจทกอก
เพอปมบตรเลกงาน การกระท าของจ าเลยท 13 ดงกลาวเปนการหลกเลยงละท งหนาท
ในมาตรา 123 (4) พ.ร.บ. แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 มใชอาศยอ านาจหนาทท
เปนพนกงานขายแสวงหาประโยชนทมควรไดอนจะถอวาทจรตตอหนาท สวนท
จ าเลยท 13 ไมไดท างานแตยงไดรบเบ ยขยนและเงนเปอรเซนตการขาย และจะไดรบ
เงนโบนสและการขนเงนเดอนประจ าป ซงสวนหนงจะพจารณาจากวนลาและขาดดวย
นน กเปนเรองทโจทกจะตองพจารณาตามระเบยบขอบงคบวา จ าเลยท 13 จะสมควร
ไดรบประโยชนดงกลาวเพยงไรหรอไม มใชเปนเรองจ าเลยท 13 ไมปฏบตหนาท
พนกงานขายเพอใหไดมาซงประโยชนเหลานน การกระท าของจ าเลยท 13 ไมเปนการ
ทจรตตอหนาท
ตามมาตรา 41 (4) แหง พ.ร.บ.แรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 เหนไดวา
เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานแลว จะไมสง
ใหจายคาเสยหายใหอกกได เมอศาลแรงงานกลางพพากษาใหโจทกรบจ าเลยท 13 ถง
ท 17 กลบเขาท างานแลว และปรากฏวาจ าเลยท 13 ถงท 17 มไดน าสบวาไดรบ
30
ความเสยหายอยางไรบาง ทงมสวนผดอยดวย ศาลแรงงานกลางจงชอบทจะใช
ดลพนจไมใหโจทกใชคาเสยหายแกจ าเลยท 13 ถงท 17 อกได
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3123/2523
เมอคณะกรรมการแรงงานสมพนธวนจฉยวา นายจางกระท าการอนไมเปน
ธรรมแตสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานอยางเดยว โดยไมสงใหนายจางจาย
คาเสยหายในระหวางเลกจางดวย อางวาไมมอ านาจทจะสงไดนน ถาลกจางประสงค
จะเรยกรองคาเสยหายดวย กฟองขอใหศาลแรงงานพพากษาใหนายจางจายได ไมม
เหตตองฟองใหคณะกรรมการแรงงานสมพนธแกไขค าสง และศาลมอ านาจพพากษา
ใหนายจางจายคาเสยหายดวยได
ค ำพพำกษำศำลฎกำท 3125/2523
บรษท ก. จางเหมานาย ข. ใหหาคนมาท างานขนถายสนคาจากเรอเดอนทะเล
เปนล าๆ ไป ในเดอนหนงๆ จะไดงานขนถายสนคา 1 - 3 ล า ล าหนงใชเวลาขนถาย
อยางมาก 7 วน บรษท ก. จายคาจางใหตามน าหนกของสนคาตนละ 9 บาท นาย
ข. เปนผรบเงนกอนไปจายใหคนงานอนๆ ดงน ความสมพนธระหวางบรษท ก. กบ
นาย ข. เปนเรองจางท าของ คนงานอนกมไดมนตสมพนธใดๆ กบบรษท ก. ดวย
จงมใชเปนลกจางของบรษท ก. ตามสญญาจางแรงงาน.
**********************