[357]

การเปรยบเทยบผลของยาลกประคบกบยาพอกสมนไพรในการบรรเทา อาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม

A COMPARISON BETWEEN HERBAL COMPERESS AND HERBAL POULTICE ON PAIN RELIEF IN PRIMARY DYSMENORRHEA

กชมน อนทรบว1 จราลกษณ แกนแทน2 ศภนช กจนกล3 ปทมา เชยงด4 และ จนธมา จนทรเพชรบร5

บทคดยอ การเปรยบเทยบผลของยาลกประคบกบยาพอกสมนไพรในการบรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบผลของยาลกประคบกบยาพอกสมนไพรในการบรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม ในกลมอาสาสมครนกศกษาเพศหญง มหาวทยาลยรงสต อายระหวาง 20-25 ป จำนวน 45 คน ทมอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม โดยแบงอาสาสมครเปน 3 กลม กลมละ 15 คน กลมท 1 ไดรบการประคบกระเปานำรอน กลมท 2 ไดรบการลกประคบ และกลมท 3 ไดรบการยาพอกสมนไพร อาสาสมครทกคนจะไดรบการรกษาบรเวณมดลกและปกมดลกทง 2 ขาง เปนระยะเวลา 15 นาทตอครง โดยมการควบคมอณหภมกระเปานำรอน และลกประคบสมนไพรท 50-60 องศาเซลเซยส และใช pain scale วดระดบความเจบปวดกอนหลงการรกษา จากการนำขอมลทไดมาหาคาเฉลย และวเคราะหขอมลโดยใช One-way ANOVA พบวา ระดบความเจบปวดกอนการรกษาทง 3 กลม มคาเฉลยอยางมนยสำคญทางสถต P value คอ 0.710 หรอ P>0.05 และหลงการรกษาดวยการประคบกระเปานำรอน ลกประคบ และพอกยาสมนไพร มความแตกตางกน โดยระดบความเจบปวดลดลงอยางมนยสำคญทางสถตท P value คอ 0.002757* หรอ p<0.05 หลงจากไดรบการประคบกระเปานำรอน ลกประคบ และพอกยาสมนไพร 1 ครง ระดบความเจบปวดลดลงแตยงไมหายขาด ควรทำการประคบ และพอกยาสมนไพรมากกวา 1 ครง ทก ๆ 4 -6 ชวโมง หรอเมอมอาการ คำสำคญ: กระเปานำรอน, ลกประคบ, ยาพอกสมนไพร, ปวดประจำเดอนชนดปฐมภม

1 อาจารยประจำ วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต อเมล Kochamon2009@hotmail.com 2 อาจารยประจำ วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต อเมล Reejira@hotmail.com 3 นกศกษา หลกสตรการแพทยแผนไทยบณฑต วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต อเมล Nuch1545331@hotmail.com 4 นกศกษา หลกสตรการแพทยแผนไทยบณฑต วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต อเมล toei_f_33@hotmail.com 5 นกศกษา หลกสตรการแพทยแผนไทยบณฑต วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต อเมล janthima _jan38@hotmail.com

[358]

Abstract Women of childbearing age who have menstrual cramps. Most have mild pain and can work normally. The researcher interested in A comparison of Herbal Compress and Herbal Poultice on Pain Relief in Primary Dysmenorrhea. This study was aimed to Comparison Herbal Compress and Herbal Poultice on Pain Relief in Primary Dysmenorrhea. Among 4 5 female volunteers aged between 2 0 -25 years are studying at Rangsit University. Group 1 volunteer get hot water bottle, Group 2 get herbal Compress and Group 3 get herbal poultice for treatment on abdomen area (uterus and adnexa uteri) for 15 minutes.The herbal compress and hot water bottle was controlled at 5 0 -6 0 °C. The assessment was measured by pain scale before and after treatment.The data Analyzed by One-way ANOVA statistic solution,The results revealed that the pain scale level before treatment of all groups have statistical significance P value 0.710 or P>0.05, after treatment with hot water bottle, herbal compress and herbal poultice have a different, By the pain scale level decrease have statistical significance P value 0.002757 or p<0.05. After treatment with hot water bottle, herbal compress and herbal poultice 1 time, the pain scale decrease and recommend get more than 1 times every 4-6 hours when symptom. Keywords: Hot water bottle, Herbal compress, Herbal poultice, Primary dysmenorrhea. ความสำคญและทมาของปญหาวจย อาการปวดประจำเดอน (Dysmenorrhea) หมายถง อาการบด บบ เกรงบรเวณทองนอยทสมพนธกบการมประจำเดอน พบประมาณรอยละ 70 ของผหญงวยทมประจำเดอน สวนใหญจะมอาการปวดไมมากและสามารถทำงานไดตามปกต มสวนนอยทอาจจะปวดรนแรงจนตองพกงาน อาการปวดประจำเดอนแบงออกเปน 2 ชนด ไดแก อาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม และทตยภม อาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม (Primary Dysmenorrhea) คออาการปวดเกรงทองนอยทสมพนธกบรอบไขตกตามปกต โดยทไมพบรอยโรคในองเชงกราน สวนอาการปวดประจำเดอนชนดทตยภม (Secondary Dysmenorrhea) คออาการปวดเกรงทองนอยระดบปานกลางถงรนแรง และไมตอบสนองตอการรกษา จำเปนตองพบแพทยเพอรบการตรวจวนจฉยทเหมาะสม เพอหาสาเหตของความผดปกตในองเชงกรานตอไป การบรรเทาอาการปวดประจำเดอนมหลากหลายวธ เชนการรบประทานยาตานการอกเสบทไมใช สเตยรอยด การรบประทานยาคมกำเนดชนดฮอรโมนรวม รบประทานผลตภณฑเสรมอาหาร หรอการบรรเทาปวดประจำเดอนแบบไมใชยา เชนการประคบรอนเฉพาะท การออกกำลงกาย เปนตน (สรเกยรต อาชานภาพ , 2553, น. 882) ทฤษฎทางแพทยแผนไทย ไดกลาวถงลกษณะแหงโลหตสตรไวในคมภรมหาโชตรต วา โลหตระดนเปนธรรมชาตของสตร ผใดเคยมระดมา หากลมกองใดเคยกำเรบ ลมกองนนจะกำเรบทกเดอนทกครง จงเรยกวา “ปกตโลหต” ซงลกษณะของโลหตปกตโทษตามคมภรนน ม 5 ประการ ไดแก 1. โลหตระดอนเกดมาแตหวใจ เมอใกลจะมระดมานน มอาการใหคลงเพอ เจรจาดวยผ ใหนอนสะดงหวาดผวา มกซงโกรธไปตาง ๆ ครนมระดออกมาแลว อาการนนกหายไป 2. โลหตระดอนเกดแตขวด เมอใกลจะมระดมานน ใหมอาการเปนไข ใหคลงไคล ละเมอเพอพก เจรจาดวยผ ใหนอนสะดงหวาดไป ครนมระดออกมาแลว อาการนนกหายไป 3. โลหตระดอนเกดแตผวเนอ เมอใกลจะมระดมานน ใหมอาการรอนผวเนอผวหนง และแดงดงผลตำลงสก บางทใหผดขนทงตวดงยอดหด และฟกเปนดงไขรากสาด เปนอย 2 วน 3 วน ครนมระดมาแลว อาการนนกหายไป 4. โลหตระดอนบงเกดแตเสนเอน เมอใกลจะมระดมานน ให

[359]

เปนดจดงไขจบ ใหสะบดรอนสะบดหนาว ปวดศรษะมาก ครนพอมระดออกมาแลว อาการกหายไป 5. โลหตระดอนเกดแตกระดก เมอใกลจะมระดมานน ใหเมอยขบไปทกขอดงจะขาดออกจากกน ใหเจบบนเอวสนหลงมาก มกบดเกยจครานบอย ๆ ครนมระดออกมาแลวกหายไป (“ภมปญญาทางการแพทยและมรดกทางวรรณกรรมของชาต,” 2542, น. 523-524) ยาลกประคบ และยาพอกสมนไพร มสวนประกอบของสมนไพรทสามารถลดอาการปวด และลดการอกเสบได จงทำใหผวจยสนใจศกษาเปรยบเทยบผลของยาลกประคบกบยาพอกสมนไพรในการบรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม วตถประสงคของการวจย เพอเปรยบเทยบผลของยาลกประคบกบยาพอกสมนไพรในการบรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม เนอหาทเกยวของ สมนไพรและสดสวนทใชในการทำลกประคบสมนไพรและยาพอกสมนไพร ลกประคบไพล และยาพอกสมนไพร ตามบญชยาหลกแหงชาต 130 กรม ประกอบดวย ไพล (50 กรม) ชวยแกปวดเมอย เคลด ขดยอก ลดการอกเสบ, ขมนชน (10 กรม) ชวยลดอาการอกเสบ แกโรคผวหนง, ตะไครบาน (10 กรม) แตงกลนชวยใหหายใจสะดวกดวยผวมะกรด (20 กรม) มนำมนหอมระเหย แกลมวงเวยน, ใบมะขาม (30 กรม) แกอาการคนตามรางกาย ชวยบำรงผว, ใบสมปอย (10 กรม) ชวยบำรงผว แกโรคผวหนง, เกลอ (1 ชอนโตะ) ชวยใหตวยาซมผานผวหนงไดดขน, การบร (2 ชอนโตะ) แตงกลน ลดอาการบวม เคลดขดยอก งานวจยทเกยวของ 1. กชมน อนทรบว, กฤตยา แกวกล, จรยวฒน กลนมาหอม และขวญชนก เกณฑขนทด วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต ไดศกษาประสทธผลของยาลกประคบสมนไพรในการบรรเทาอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภม โดยศกษาในอาสาสมครหญง ทมอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภม อายระหวาง 20-25 ป จำนวน 30 ราย ใหไดรบการรกษาดวยวธการประคบ ดวยลกประคบสมนไพรสด ทมอณหภมของลกประคบ 50-60 องศาเซลเซยส ประคบบรเวณมดลก และปกมดลกทง 2 ขาง เปนเวลา 15 นาท ตอ 1 ครง ตออาสาสมคร 1 ราย หาคาเฉลย และวเคราะหขอมลโดยใช Paired t-test พบวา ระดบความเจบปวดกอน และหลงการรกษาดวยลกประคบสมนไพรมความแตกตางกน โดยระดบความเจบปวดลดลงอยางมนยสำคญทางสถตท P value คอ 6.6353E-16 หรอ p<0.01 การประคบสมนไพรจงเปนอกหนงทางเลอกในการบรรเทาอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภม และสำหรบผปวยบางรายทมระดบความเจบปวดมาก หลงจากไดรบการรกษาดวยวธการประคบสมนไพรไปแลว 1 ครง ระดบความเจบปวดลดลงแตยงไมหายขาด ควรทำการประคบมากกวา 1 ครง ทก ๆ 4-6 ชวโมง เมอมอาการ โดยไมพบอาการไมพงประสงค (กชมน อนทรบว, กฤตยา แกวกล, จรยวฒน กลนมาหอม และขวญชนก เกณฑขนทด, 2562, น. 1028-1035) 2. จราลกษณ แกนแทน , นฑากรณ ดำรกษ , ธญวรตน กจรญ และพชราภรณ สงขพน วทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต ไดศกษาผลของยาประสะกานพล และยาธาตบรรจบในการบรรเทาอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภม โดยศกษาในกลมอาสาสมครหญงทเปนนกศกษา มหาวทยาลยรงสต เพศหญง อายระหวาง 20-25 ป จำนวน 30 ราย โดยอาสาสมครแตละคนจะไดรบประทานยาประสะกานพล 3 แคปซล และยาธาตบรรจบ 3 แคปซล ในขณะทมอาการปวดทองประจำเดอน จำนวน 1 ครง โดยทอาสาสมครไมไดมการรบประทาน

[360]

ยาแกปวดอนใดมากอน ภายใน 6-8 ชวโมง กอนรบยาสมนไพร และใช pain scale วดระดบความเจบปวดกอน และหลงจากรบประทานยาไปแลว 30 นาท และนำขอมลมาหาคาเฉลย และวเคราะหขอมลโดยใชวธ paired t-test ซงพบวา คาเฉลยของระดบความเจบปวดกอน และหลงการรกษาอาการปวดประจำเดอนดวยยาประสะกานพล และยาธาตบรรจบ มความแตกตางกน โดยระดบความเจบปวดลดลงอยางมนยสำคญทางสถตท (p<0.01) ยาประสะกานพล และยาธาตบรรจบจงเปนอกหนงทางเลอกในการบรรเทาอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภมได และในกลมอาสาสมครบางคนหลงจากทำการรกษามระดบความเจบปวดทลดลงแตยงคงมความเจบปวดอย สามารถทำการรบประทานยาซำมากกวา 1 ครง ทก 4-6 ชวโมง (จราลกษณ แกนแทน, นฑากรณ ดำรกษ, ธญวรตน กจรญ และพชราภรณ สงขพน, 2562, น. 1036-1045) 3. วารณ เพไร และภทรพร อรณยภาค ศกษาความชกของการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม พฤตกรรมการจดการตนเอง และความสมพนธระหวางปจจยบางประการ ทมตอความรนแรงของการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมของในนกศกษามหาวทยาลยสยาม จำนวน 376 คน ผลการศกษาพบวา ความชกของอาการปวดประจำเดอนในกลมตวอยาง รอยละ 89.1 โดยมอาการปวดเลกนอย รอยละ 71.34 ปวดปานกลาง รอยละ 23.28 และปวดรนแรง

รอยละ 5.37 ตามลำดบ พฤตกรรมการจดการตนเองดานรางกายโดยรวมของกลมตวอยางอยในระดบปานกลาง ( x =

2.79,SD =.60) การจดการตนเองดานจตใจโดยรวมอยในระดบมาก ( x = 3.61,SD =.69) และปจจยทมความสมพนธกบความรนแรงของการปวดประจำเดอน พบวาระยะเวลาทเรมมประจำเดอนครงแรกมความสมพนธทางลบกบความรนแรงของการปวดประจำเดอน (r = -.108, p<.05) จำนวนวนของการมประจำเดอนมความสมพนธทางบวกกบความรนแรงของการประจำเดอน (r =.115, p<.05) ปรมาณประจำเดอนในแตละรอบเดอนมความสมพนธทางบวกกบความรนแรงของอาการปวดประจำเดอน (r =.905, p<.001) การจดการตนเองดานการหลกเลยงพงพาสารเสพตดมความสมพนธทางลบกบความรนแรงของอาการปวดประจำเดอน (r = -.114, p<.05) การจดการตนเองดานการปองกนโรค มความสมพนธทางลบกบความรนแรงของการปวดประจำเดอน (r= -.164, p<.01) การจดการตนเองดานการจดการอารมณ และความรสกมความสมพนธทางลบกบความรนแรงของการปวดประจำเดอน ( r = -.126, p) วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสำเรจรป โดยทำการวเคราะหสถตเชงพรรณนา โดยใชรอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน วเคราะหความแปรปรวนโดยใช ANOVA และทดสอบคาเฉลยรายคโดยวธ แอลเอสด (LSD) และหาความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตามโดยใชสถต Correltion (วารณ เพไร และภทรพร อรณยภาค, 2555) การประเมนความเจบปวดในผปวด (Pain scale) การประเมนความเจบปวด คอการรวบรวมขอมลเพอประเมนความเจบปวด เชน ความรสกทางกาย ความรนแรง ผลการตรวจรางกาย รวมทงผลการรกษาตาง ๆ ทเคยไดรบมากอน มาแปลผลเพอนำมาวนจฉยหาสาเหต และกลไกความปวด ดงนนการประเมนความปวดทถกตองจะนำไปสการรกษาทถกตอง และเหมาะสมตอไป โดยทวไปการประเมนความปวดมขนตอนคลายกบการตรวจวนจฉยโรคทวไป คอการซกประวต โดยเนนประวตความปวดเปนพเศษ ในการศกษาน ใชเครองมอวดความรนแรงของความปวดในดานเดยว (unidimensional tool) แบบ Numerical rating scale (NRS) คอการใชตวเลขมาชวยบอกระดบความรนแรงของอาการปวด ใชตวเลขตงแต 0 1 2…10 อธบายใหผปวยเขาใจกอนวา 0 หมายถงไมมอาการปวด และ 10 คอปวดมากทสด ใหผปวยบอกถงตวเลขทแสดงถงความปวดทผปวยมขณะนน ๆ ขอมลทไดสามารถนำมาเปรยบเทยบความปวดในผปวยรายนนไดระหวางการรกษา (สรศกด นลกานวงศ, 2534, น. 16-20)

[361]

การตความหมายของตวเลขกบ categorical scale มดงน 0 = no pain 1-3 = mild pain 4-6 = moderate pain 7-10 = severe pain วธดำเนนการวจย วธการดำเนนงาน 1. สงโครงการวจยเพอขอรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย 2. ประชมกบผชวยวจยทจะเกบขอมล ชแจงวตถประสงคและขนตอนในการชวยเกบขอมลแกผชวยวจย และทดลองฝกปฏบต พรอมซกถามขอสงสยจากผวจยกอนการเกบขอมลจรง 3. ตรวจสอบความถกตองในวธการประเมนระดบความเจบปวด โดยอาจารยกชมน อนทรบว 4. ประชาสมพนธกบอาสาสมครเขารวมโครงการ 5. ไดรบการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษยเลขท RSUERB2019-056 6. เตรยมลกประคบสมนไพรและยาพอกสมนไพร 7. คดเลอกผเขารวมวจยตามเกณฑการคดเขารวมวจย ( Inclusion criteria) จำนวน 45 คน โดยแบงกลมผรวมวจย เปน 3 กลม (แบบสมอยางมลำดบ) กลมท 1 จำนวน 15 คน สมลำดบหมายเลข 1, 4, 7, 10, 13, 16, 19, 22, 25, 28, 31, 34, 37, 40 และ 43 จะไดรบการรกษาดวยกระเปานำรอน กลมท 2 จำนวน 15 คน สมลำดบหมายเลข 2, 5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 26, 29, 32, 35, 38, 41 และ 44 จะไดรบการรกษาดวยลกประคบ และกลมท 3 จำนวน 15 คน สมลำดบหมายเลข 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30, 33, 36, 39, 42 และ 45 จะไดรบการรกษาดวยยาพอกสมนไพร เกณฑคดเลอกอาสาสมครเขาโครงการ (Inclusion criteria) 1. นกศกษาเพศหญง มหาวทยาลยรงสต อายระหวาง 20-25 ป ทมอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม 2. มสตสมปชญญะด 3. มความพรอมและสมครใจทจะเขารวมงานวจย เกณฑการคดออกอาสาสมครออกจากโครงการ (Exclusion criteria) 1. ไมพอใจในการรกษาหรอไมปฏบตตามคำแนะนำของคณะผทำงานวจย 2. ไดรบการวนจฉยวามอาการปวดประจำเดอนจากสาเหตอน เชน ความผดปกตของมดลกหรอรงไข 3. มไขสงเกน 38.5 องศาเซลเซยส 4. เปนโรคความดนโลหตสง (เกน 160/100 mm.Hg) และมอาการคลนไส อาเจยน ปวดศรษะ ใจสนรวมดวย 5. โรคเบาหวาน (นำตาลในเลอดเกน 126 มก./ดล.) 6. โรคมะเรง 7. ตดสารเสพตด 8. สบบหร

[362]

9. เปนโรคผวหนง เชน กลาก เกลอน เรอน 10. อวน (BMI เกน 25) 11. ประจำเดอนออกมาก และนานเกน 7 วน ตองใสผาอนามยครงละมากกวา 2 ชน เพอซบเลอดรอบเดอน 12. ใสหวงอนามย 13. มประวตแพยาสมนไพรตวใดตวหนงในตำรบยาทอยในการวจย 14. รบประทานยาแกปวดภายใน 4 ชวโมง กอนมาพบแพทย ขอตกลงเบองตน 1. ไมมการควบคมกจกรรมในชวตประจำวนของอาสาสมคร เชน การรบประทานอาหารของกลมอาสาสมคร 2. ใหกลมอาสาสมครงดยากลม NSAIDs ยาตานการอกเสบ ยาแกปวด ยาทาคลายกลามเนอกอนเขารบการรกษาอยางนอย 4 ชวโมง 3. เกบขอมลทกครงโดยคณะผวจยและผรวมวจยดวยความเตมใจตลอดการศกษาวจย 4. กลมอาสาสมครเปนกลมนกศกษาเพศหญง ในมหาวทยาลยรงสตทมอาการปวดทองประจำเดอน โดยการลงชอในใบยนยอมเขารวมโครงการวจยและใหความรวมมอดวยความเตมใจตลอดการศกษาน 5. การทดลองในครงนทำการประคบดวยลกประคบสมนไพรตามบญชยาหลกแหงชาตและยาพอกในชวง 1-2 วนแรกของการมประจำเดอนของอาสาสมครแตละคนเปนเวลานาน 15 นาท / ครงโดยมคณะผวจยเปนผทำการประคบทวทยาลยการแพทยแผนตะวนออก มหาวทยาลยรงสต 6. การทำวจยครงนคณะผวจยกระทำภายใตจรรยาบรรณวชาชพการแพทยแผนไทย ขนตอนการทำการรกษา 1. ผทำการรกษา เปนนกศกษาวทยาลยการแพทยแผนตะวนออก สาขาการแพทยแผนไทย ชนปท 4 ของมหาวทยาลยรงสต ภายใตการดแลของอาจารยผมใบประกอบโรคศลปะ สาขาเวชกรรมไทย สาขาเภสชกรรมไทย สาขาการนวดแผนไทย และสาขาผดงครรภไทย โดยใชตำรบยาสมนไพรตามบญชยาหลกแหงชาต 2. คณะผทำวจย สอบถามประวตทวไปของอาสาสมคร เชน อาย เพศ นำหนก สวนสง ตรวจสญญาณชพ ตรวจรางกายเบองตน และบนทกขอมลลงเวชระเบยน 3. ซกประวต และตรวจประเมนอาการ เพอคดเลอกอาสาสมครทมคณสมบตตามเกณฑทกำหนด 4. คณะผวจยแนะนำตนเอง อธบายวตถประสงคของการวจย ขนตอนการรวบรวมขอมล และขอความรวมมอในการทำวจยจากอาสาสมคร 5. คณะผวจยประเมนระดบความเจบปวดของอาสาสมครกอนทำการรกษาดวยกระเปานำรอน ลกประคบ และยาพอกสมนไพร 6. คณะผวจยทำการรกษาผทมอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม ดวยกระเปานำรอน ลกประคบ และยาพอกสมนไพร ใหกบอาสาสมคร จำนวน 45 คน โดยแบงกลมผรวมวจย เปน 3 กลม กลมละ 15 คน (แบบสมอยางมลำดบ) กลมท 1 จำนวน 15 คน สมลำดบหมายเลข 1, 4, 7, 10, 13, 16, 19, 22, 25, 28, 31, 34, 37, 40 และ 43 ทำการรกษาดวยกระเปานำรอน เปนเวลา 15 นาท กลมท 2 จำนวน 15 คน สมลำดบหมายเลข 2, 5, 8, 11, 14, 17, 20, 23, 26, 29, 32, 35, 38, 41 และ 44 ทำการรกษาดวยลกประคบ เปนเวลา 15 นาท

[363]

และกลมท 3 จำนวน 15 คน สมลำดบหมายเลข 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27, 30, 33, 36, 39, 42 และ 45 ทำการรกษาดวยยาพอกสมนไพร เปนเวลา 15 นาท 7. ตดตามผลการทำการรกษาโดยประเมนระดบความเจบปวดหลงการทำการรกษาใหกบผเขารวมการวจยแตละคนทนท 8. บนทกขอมลระดบความเจบปวดกอนและหลงการรกษาดวยกระเปานำรอน ลกประคบสมนไพร หรอยาพอกสมนไพร 9 คณะผทำวจยนำขอมลทไดจากผเขารวมการวจยมาตรวจสอบความถกตอง และความสมบรณของขอมลกอนนำไปวเคราะห และประมวลผล การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล การวจยครงน เปนการรบอาสาสมครหญง อายระหวาง 20-25 ป จำนวน 45 คน แบงกลมผรวมวจย เปน 3 กลม และมการเปรยบเทยบคาเฉลยกอนและหลงการรกษา จงเลอกใชการวเคราะห One-way ANOVA เพอศกษาประสทธผลเปรยบเทยบยาลกประคบกบยาพอกสมนไพร ในการบรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม สรปผลการวจย

ระดบความเจบปวดกอน และหลงประคบกระเปานำรอน ในกลมอาสาสมครเพศหญงมหาวทยาลยรงสต จำนวน 15 คน แกน x แสดงระดบความเจบปวด แกน y แสดงลำดบของอาสาสมคร กราฟแทงสฟาแสดงระดบความเจบปวดกอนการประคบกระเปานำรอน และกราฟแทงสสมแสดงระดบความเจบปวดหลงการประคบกระเปานำรอน พบวาระดบความเจบปวดหลงการรกษาของอาสาสมครลดลง จงกลาวไดวา ในกลมอาสาสมครทมระดบความเจบปวดเฉลยเทากบ 6.33 หรอ เจบปวดระดบปานกลาง เมอทำการประคบกระเปานำรอน 1 ครง สามารถทำใหระดบความเจบปวดลดลงเหลอ 3.73 โดยยงคงปวดระดบปานกลาง แสดงดงแผนภมท 1

แผนภมท 1 ระดบความเจบปวดกอน และหลงประคบกระเปานำรอน จำนวนอาสาสมคร 15 คน

[364]

ระดบความเจบปวดกอน และหลงการประคบลกประคบสมนไพร ในกลมอาสาสมครเพศหญงมหาวทยาลย

รงสต จำนวน 15 คน แกน x แสดงระดบความเจบปวด แกน y แสดงลำดบของอาสาสมคร กราฟแทงสฟาแสดงระดบ

ความเจบปวดกอนการประคบลกประคบ และกราฟแทงสสมแสดงระดบความเจบปวดหลงการประคบลกประคบ

พบวาระดบความเจบปวดหลงการรกษาของอาสาสมครลดลง จงกลาวไดวาในกลมอาสาสมครทมระดบความเจบปวด

เฉลยเทากบ 6.06 หรอ เจบปวดระดบปานกลาง เมอทำการประคบลกประคบ 1 ครง สามารถทำใหระดบความ

เจบปวดลดลงเหลอ 2.87 หรอเจบปวดระดบนอย แสดงดงแผนภมท 2

แผนภมท 2 ระดบความเจบปวดกอนและหลงการประคบลกประคบ จำนวนอาสาสมคร 15 คน

ระดบความเจบปวดกอน และหลงการพอกยาสมนไพร ในกลมอาสาสมครเพศหญง มหาวทยาลยรงสต

จำนวน 15 ราย แกน x แสดงระดบความเจบปวด แกน y แสดงลำดบของอาสาสมคร กราฟแทงสฟาแสดงระดบความ

เจบปวดกอนการพอกยาสมนไพร และกราฟแทงสสมแสดงระดบความเจบปวดหลงการพอกยาสมนไพร พบวาระดบ

ความเจบปวดหลงการรกษาของอาสาสมครลดลง จงกลาวไดวาในกลมอาสาสมครทมระดบความเจบปวดเฉลยเทากบ

5.86 หรอ เจบปวดระดบปานกลาง เมอทำการพอกยาสมนไพร 1 ครง สามารถทำใหระดบความเจบปวดลดลงเหลอ

2.53 แสดงดงแผนภมท 3

[365]

แผนภมท 3 ระดบความเจบปวดกอน และหลงการพอกยาสมนไพร จำนวนอาสาสมคร 15 คน

ผลของการวเคราะหขอมลทางสถต

พบวาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม กอนทำการรกษา ดวยกระเปานำรอนมคาเฉลยความปวดเทากบ

6.33 ±1.44 หลงทำการรกษา มคาเฉลยความปวดเทากบ 3.73 ±1.38โดยหลงทำการรกษา มคาความปวดนอยกวา

กอนทำการรกษา อยางมนยสำคญทางสถต P value คอ 0.002757* หรอ P <0.05 แสดงดงตารางท 1

ตารางท 1 สรปการเปรยบเทยบของระดบความปวดกอน และหลงทำการรกษา บรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนด

ปฐมภม ดวยกระเปานำรอน

ระดบอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม (Mean ±SD)

p-value ประเมนความเจบปวดกอน

การประคบกระเปานำรอน

ประเมนความเจบปวดหลง

การประคบกระเปานำรอน

6.33 ±1.44 3.73 ±1.38 2.19E-08

พบวาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม กอนทำการรกษา ดวยลกประคบสมนไพรมคาเฉลยความปวดเทากบ 6.06 ±1.75 หลงทำการรกษา มคาเฉลยความปวดเทากบ 2.87 ±1.64โดยหลงทำการรกษา มคาความปวดนอยกวากอนทำการรกษา อยางมนยสำคญทางสถต P value คอ 0.002757* หรอ P <0.05 แสดงดงตารางท 2

[366]

ตารางท 2 สรปการเปรยบเทยบของระดบความปวดกอน และหลงทำการรกษา บรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยลกประคบ

ระดบอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม (Mean ±SD) p-value ประเมนความเจบปวดกอน

การประคบลกประคบ ประเมนความเจบปวดหลง

การประคบลกประคบ 6.06 ±1.75 2.87 ±1.64 7.60E-10

พบวาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม กอนทำการรกษา ดวยยาพอกสมนไพรมคาเฉลยความปวดเทากบ 5.86 ±1.40 หลงทำการรกษา มคาเฉลยความปวดเทากบ 2.53 ±0.83โดยหลงทำการรกษา มคาความปวดนอยกวากอนทำการรกษา อยางมนยสำคญทางสถต P value คอ 0.002757* หรอ P <0.05 แสดงดงตารางท 3

ตารางท 3 สรปการเปรยบเทยบของระดบความปวดกอน และหลงทำการรกษา บรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยยาพอกสมนไพร

ระดบอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม (Mean ±SD) p-value ประเมนความเจบปวดกอน

การพอกยาสมนไพร ประเมนความเจบปวดหลง

การพอกยาสมนไพร 5.86 ±1.40 2.53 ±0.83 8.56E-07

พบวาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม กอนทำการรกษา ดวยประคบกระเปานำรอน ลกประคบ และยาพอกสมนไพร ทง 3 กลมมคาเฉลยอยางมนยสำคญทางสถต P value คอ 0.710 หรอ P >0.05 แสดงดงตารางท 4 ตารางท 4 ระดบความเจบปวดกอนรบการรกษา ประคบกระเปานำรอน ลกประคบและพอกยาสมนไพร

กอนการรกษาดวยกระเปานำรอน

กอนการรกษาดวยลกประคบสมนไพร

กอนการรกษาดวยการพอกยาสมนไพร

p-value

6.33 6.06 5.86 0.710

พบวาหลงการรกษาดวยการประคบกระเปานำรอน ลกประคบ และพอกยาสมนไพร มความแตกตางกน โดย

ระดบความเจบปวดลดลงอยางมนยสำคญทางสถตท P value คอ 0.002757* หรอ p<0.05 และพบวาจากการทำการ

รกษาทง 3 กลม การพอกยาสมนไพรเหนผลดทสด รองลงมาคอ ลกประคบ และลำดบสดทายทเหนผลนอยทสดคอ

การประคบกระเปานำรอน แสดงดงตารางท 5

ตารางท 5 เปรยบเทยบประสทธผลกอนและหลงของการประคบกระเปานำรอน ลกประคบ และยาพอกสมนไพร

กลม

กอน หลง

t

p-value

S.D.

S.D.

กระเปานำรอน (n=15) 6.33 1.44 3.73 1.38 11.255 0.000*

ประคบสมนไพร (n=15) 6.06 1.75 2.87 1.64 13.169 0.000*

ยาพอกสมนไพร (n=15) 5.86 1.40 2.53 0.83 14.466 0.000*

[367]

อภปรายผล จากการวเคราะหขอมลผลการทำการรกษา บรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม ดวยกระเปานำรอน

ลกประคบ และพอกยาสมนไพร ในกลมอาสาสมครเพศหญง มหาวทยาลยรงสต อาย 20-25 ป จำนวน 45 คน โดยอาสาสมครแตละคนจะไดรบการประคบดวยกระเปานำรอน ประคบลกประคบ และพอกยาสมนไพร บรเวณมดลกและปกมดลกทง 2 ขาง ระยะเวลา 15 นาทตอครง ตลอดระยะเวลาของการประคบมการควบคมอณหภมกระเปานำรอน และลกประคบ อณหภมประมาณ 50-60 องศาเซลเซยส อาสาสมครมดชนมวลกายอยในชวง 18.6-22.8 (สมสวน) มอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมทกเดอน และมอาการปวดขณะมประจำเดอน 1-2 วนแรก สวนใหญอาสาสมครแตละคนมอาการรวมมากกวา 1 อาการ แตมอาการออนเพลยรวมดวยมากทสด และพบวาอาสาสมครสวนใหญมวธการบรรเทาอาการ ดวยการรบประทานยาแกปวด กอนการประคบกระเปานำรอน อาสาสมครมระดบความเจบปวด 4-6 คอ ปวดปานกลาง และหลงการประคบกระเปานำรอน อาสาสมครมระดบความเจบปวด 4-6 คอ ปวดปานกลาง กอนการประคบลกประคบ อาสาสมครมระดบความเจบปวด 4-6 คอ ปวดปานกลาง และหลงการประคบลกประคบ อาสาสมครมระดบความเจบปวด 1-3 คอ ปวดนอย กอนการพอกยาสมนไพร อาสาสมครมระดบความเจบปวด 4 -6 คอ ปวดปานกลาง และหลงการพอกยาสมนไพร อาสาสมครมระดบความเจบปวด 1-3 คอ ปวดนอย ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนำผลวจยไปใช - ในผปวยบางรายทมระดบความเจบมาก หลงจากไดรบการรกษาดวยวธการประคบกระเปานำรอน ประคบและยาพอกสมนไพรไปแลว 1 ครง ระดบความเจบปวดลดลงแตยงไมหายขาด ควรทำการประคบและพอกยามากกวา 1 ครง ทก ๆ 4-6 ชวโมง ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป - ควรจะศกษาและเปรยบเทยบผลของการรกษาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยกระเปานำรอน ลกประคบและยาพอกสมนไพรกบการรกษาดวยวธอน ๆ เชน การเปรยบเทยบผลของการรกษาอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภมดวยลกประคบกบการรกษาดวยยาประสะกานพลและยาธาตบรรจบ, เปรยบเทยบผลของการรกษาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยลกประคบกบการรกษาดวยยาประสะไพล , เปรยบเทยบผลของการรกษาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยลกประคบกบการรบประทานยา Ponstan, เปรยบเทยบผลของการรกษาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยลกประคบกบยาพาราเซตามอล , เปรยบเทยบผลของการรกษาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมดวยลกประคบกบการนวดไทย เปนตน - ควรใช Pain scale เพอประเมนแยกโรค ระหวางปวดประจำเดอนชนดปฐมภมและทตยภม

เอกสารอางอง กชมน อนทรบว, กฤตยา แกวกล , จรยวฒน กลนมาหอม และขวญชนก เกณฑขนทด . (2562, กมภาพนธ).

ประสทธผลของยาลกประคบสมนไพรในการบรรเทาอาการปวดทองประจำเดอนชนดปฐมภม . การประชมวชาการเสนอผลงานวจยระดบชาต มหาวทยาลยพายพ ครงท 9, เชยงใหม.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2542). พระคมภรมหาโชตรตน (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. จราลกษณ แกนแทน, นฑากรณ ดำรกษ, ธญวรตน กจรญ และพชราภรณ สงขพน. (2562, กมภาพนธ). ผลของยา

ประสะกานพลและยาธาตบรรจบในการบรรเทาอาการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม. การประชมวชาการเสนอผลงานวจยระดบชาต มหาวทยาลยพายพ ครงท 9, เชยงใหม.

[368]

วารณ เพโร และ ภทรพร อรณยภาค. (2555). การศกษาความชกของการปวดประจำเดอนชนดปฐมภม พฤตกรรมการจดการตนเอง และความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบการปวดประจำเดอนชนดปฐมภมของนกศกษามหาวทยาลยสยาม. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสยาม.

สรเกยรต อาชานภาพ. (2553). ตำราการตรวจรกษาโรคทวไป 2 (พมพครงท 5),(น. 882).กรงเทพฯ:โฮลสตก พบลชชง.

สรศกด นลกานวงศ . (25 34). การประเมนผปวยทมอาการปวด , In The Common Chronic. (น.16-20). กรงเทพฯ : เรอนแกวการพมพ.