a1c10 - tu truong va cam ung tu - fita.vnua.edu.vn · từ'trường' 6....
TRANSCRIPT
Chương'10'
Từ'trường'và'Cảm'ứng'từ'
7/11/15'
Từ'trường'
1. Tương(tác(từ(
7/11/15'
Tương'tác'từ'
I I!F
!FI I
!F!F
N
S
S N
!F !
FN
S!F
!F
Từ'trường'
2. Khái(niệm(
! Một(vấn(đề(đặt(ra(là(tại(sao(lại(xuất(hiện(tương(tác(giữa(các(dòng(điện(và(sự(tương(tác(đo(thực(hiện(nhu(thê(nào,(có(thông(qua(môi(trường(vật(chất(nào(không?(
! Vật(lý(duy(vật(hiện(đại(quan(niệm(rằng:(Sự(tương(tác(giữa(các(dòng(điện(thực(hiện(được(thông(qua(môi(trường(vật(chất(trung(gian(được(gọi(là(từ(trường.Sự(tương(tác(diễn(ra(nhu(sau:(Mỗi(dòng(điện(tạo(ra(xung(quanh(nó(một(từ(trường(và(từ(trường(này(tác(dụng(một(lực(từ(lên(các(dòng(điện(khác,(lên(kim(nam(châm(hay(một(cách(tổng(quát(là(lên(các(điện(tích(chuyển(động(trong(từ(trường(này.(
7/11/15'
Từ'trường'
2. Khái(niệm(
! “Vậy(từ(trường(là(một(dạng(vật(chất(tồn(tại(xung(quanh(các(dòng(điện,(và(là(nhân(tô(trung(gian(truyền(tương(tác(giữa(các(dòng(điện(với(nhau.(Từ(trường(cũng(là(một(dạng(đặc(biệt(của(trường(điện(từ”.(
! Để(đặc(trưng(cho(từ(trường(về(mặt(lực(tác(dụng(người(ta(sử(dụng(véc(tơ(cảm(ứng(từ(((((.(
! Nhu(vậy(véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((cũng(tương(tự(nhu(véc(tơ(cường(độ(điện(trường((((((của(điện(trường.(
! Để(xác(định(véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((người(ta(áp(dụng(định(luật(BioqSavartqLaplace(
7/11/15'
!B
!B!
E!B
Từ'trường'
3. Định(luật(BioqSavartqLaplace(
! Đinh(luật:(Véc(tơ(cảm(ứng(từ(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((do(một(phần(tử(dòng(điện(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((gây(ra(tại(điểm(M(cách(nó(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((một(khoảng(r(có:( Phương:(vuông(góc(với(mặt((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((phẳng(chứa(phần(tử((((((((((và(điểm(M(
Chiều(sao(cho(3((véc(tơ((((((((((,(((((và((((((((((lập(thành(một(tam(diện(thuận((xác(định(theo(quy(tắc(vặn(đinh(ốc)(
Độ(lớn(
! Trong(đó(((((((((((((((((((((((((((((((((((((là(hằng(số(từ(của(chân(không,(((((là(hằng(số(từ(tỷ(đối(của(môi(trường(
7/11/15'
Id!ℓ
!r d
!B
dB =µ0µ4π
Idℓ ⋅sinαr 2
Id!ℓα
!r
d!B
M
Id!ℓ
µ0= 4π ×10
−7Hm
−1
µ
Từ'trường'
4. Quy(tắc(vặn(đinh(ốc(xác(định(chiều(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(
! “Đặt(cái(đinh(ốc(theo(chiều(của(dòng(điện,(nếu(quay(cho(cái(đinh(ốc(tiến(theo(chiều(dòng(điện(thì(chiều(quay(của(cái(đinh(ốc(tại(một(điểm(sẽ(là(chiều(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(tại(điểm(đó”(
7/11/15'
Chiều'dòng'điện'
Chiều'từ'
trường'
Chiều'dòng'điện'
Từ'trường'
5. Nguyên(lý(chồng(chất(từ(trường(
! Cho(phép(tìm(véc(tơ(cảm(ứng(từ(do(toàn(bộ(dòng(điện(gây(ra(tại(một(điểm(nào(đó.(Véc(tơ(cảm(ứng(từ(do(một(dòng(điện(bất(ky(gây(ra(tại(một(điểm(nào(đó(bằng(tổng(các(véc(tơ(cảm(ứng(từ(do(các(phần(tử(dòng(điện(gây(ra(tại(điểm(đó.(
! Dưới(dạng(tích(phân(
7/11/15'
!B = Δ
!Bi
i=1
n
∑
!B = d
!B
Toàn dòng( )∫
Δ!Bi → d
!Bi; n →∞
Từ'trường'
6. Ví(dụ:(Từ(trường(của(một(dây(dẫn((((((((((((((((((((((((((((((((((((((có(cường(độ(I(thẳng(dài(vô(hạn(
7/11/15'
θ!r
Id!ℓ
A
B
!B
M
!B
R
ℓ
θ1
θ2
d!B =
µ0µ4π
Id!ℓ ×!r"
#$%
r 3
B = dB∫ =µ0µI
4πdℓ ⋅sinθ
r 2A
B
∫
r =R
sinθ và
ℓR= cotθ ⇒ dℓ = Rdθ
sin2 θ
B =µ0µI
4πdθ ⋅sinθ
Rθ1
θ2
∫ =µ0µI
4πRcosθ1 − cosθ2( )
θ1 = 0; θ2 = π ⇒ B =µ0µI
2πR
Từ'trường'
6. Ví(dụ:(Từ(trường(của(một(dây(dẫn((((((((((((((((((((((((((((((((((((((có(cường(độ(I(thẳng(dài(vô(hạn(
7/11/15'
Từ'trường'
7. Ví(dụ:(Từ(trường(của(một(vòng(dây(dẫn(hình(tròn(
7/11/15'
B =µ0µIR2
2 R2 +h2( )3/2 d
!B1
!r
Id!ℓ2
Id!ℓ1
!r
h
d!B2 d
!B
R
I
Định'lý'OstrogradskiIGauss'
1. Đường(cảm(ứng(từ(
! Để(biểu(diễn(từ(trường(một(cách(hình(ảnh(người(ta(dùng(các(đường(cảm(ứng(từ.(Đó(là(những(đường(còng(mà(tiếp(tuyến(tại(mọi(điểm(của(nó(trùng(với(phương(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(tại(điểm(đó.(Chiều(của(đường(sức(từ(trường(là(chiều(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ.(
! Quy(ước:(vẽ(số(đường(cảm(ứng(từ(qua(một(đơn(vị(diện(tích(đặt(vuông(góc(với(chúng(có(trị(số(bằng(độ(lớn(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(tại(điểm(đó.(
! Đặc(điểm:(đường(cảm(ứng(từ(là(những(đường(cong(kín(không(giao(nhau.(
! Chiều(đi(ra(từ(cực(bắc,(đi(vào(cực(nam(của(nam(châm(7/11/15'
Định'lý'OstrogradskiIGauss'
2. Từ(thông(
! Định(nghĩa(
! Ý(nghĩa:(Từ(thông(có(trị(số(bằng(số(lượng(đường(cảm(ứng(từ(gửi(qua(diện(tích(S(
7/11/15'
!B
!n
Bn!S
S
d!S
ΦM =!B ⋅!S = Bn ⋅S ΦM = dΦM =∫
!B ⋅d
!S∫
Định'lý'OstrogradskiIGauss'
3. Định(luật(OxtrogradskyqGauss(
! Từ(thông(toàn(phần(gửi(qua(mặt(kín(S(bất(kì(có(giá(trị(đại(sô(bằng(không.(
7/11/15'
ΦM =!B ⋅d
!S
S"∫ = 0
!n
!n
Từ(thông(đi(vào(Từ(thông(đi(ra(
Định'lý'dòng'toàn'phần'
1. Lưu(số(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(
! Lưu(số(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(dọc(theo(đường(cong(kín(là(đại(lượng(về(giá(trị(bằng(tích(phân(của((((((((((((dọc(theo(toàn(bộ(đường(cong(đó(
! Định(lý(“Lưu(số(của(véc(tơ(cảm(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((ứng(từ(dọc(theo(một(đường(cong(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((kín(có(giá(trị(bằng(tổng(đại(số(dòng((((((((((((((((((((((((((((((((((((((điện(xuyên(qua(mặt(cong(giới(hạn(((((((((((((((((((((((((((((((((((bởi(đường(cong(đó(nhân(với(μ0μ”(
7/11/15'
!B ⋅d
!ℓ
C( )#∫ = B ⋅dℓ ⋅cos
!B ⋅d!ℓ( )
C( )#∫
!B ⋅d
!ℓ
C( )#∫ = µ0µI
!B
Or
d!ℓ
!I
Định'lý'dòng'toàn'phần'
2. Chứng(minh((tham(khảo)(
7/11/15'
!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ = B ⋅dℓ ⋅cos
#B ⋅d#ℓ( )
C( )!∫
dℓ ⋅cos#B ⋅d#ℓ( ) = rdϕ
B = µ0µI
2πr!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ = µ0µ
I
2πr⋅r dϕ
C( )!∫
"B ⋅d
"ℓ
C( )!∫ = µ0µ
I
2πdϕ
C( )!∫ = µ0µI
!B
O dϕr
M
d!ℓ
Định'lý'dòng'toàn'phần'
3. Áp(dụng(
! Đường(cong(không(bao((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((quanh(dòng(điện(
! Nhiều(dòng(điện(
7/11/15'
1
2
ba
I1
I2
I3
!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ = −I1 + I2 − I3
!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ =
"B ⋅d
"ℓ
1a2
∫ +"B ⋅d
"ℓ
2b1
∫
⇒"B ⋅d
"ℓ
C( )!∫ = 0
Định'lý'dòng'toàn'phần'
3. Áp(dụng(
! Đường(cong(bao(quanh(dòng(điện(nhiều(lần(
7/11/15'
!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ = 2µ0µI
!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ = 0
Định'lý'dòng'toàn'phần'
3. Áp(dụng:(Từ(trường(trong(lòng(cuộn(dây(hình(xuyến(
7/11/15'
!B ⋅d
!ℓ
C( )!∫ = µ0µ ⋅nI
B dℓC( )!∫ = B ⋅2πR = µ0µ ⋅nI
B =µ0µ ⋅nI
2πR
n(là(số(vòng(dây(
Định'lý'dòng'toàn'phần'
3. Áp(dụng:(Từ(trường(của(ống(dây(thẳng((((((((((((((((((((từ(trường(của(cuộn(cảm)(
! Ống(dây(dài(vô(hạn(≡(hình(xuyến(có(bán(kính(bằng(vô(cùng.(
! n0(=(n/2πR(là(mật(độ(số(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((vòng(dây(trên(một(đơn((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((vị(độ(dài(của(ống(dây.(
! Trên(thực(tế(những(ống(dây(có(chiều(dài(lơn(hơn(khoảng(10(lần(đường(kính(của(nó(có(thể(coi(gần(đúng(là(có(từ(trường(đều(bên(trong(ống.(
7/11/15'
B = µ0µn0I
Tác'dụng'của'từ'trường'
1. Lực(Ampere(
! Thực(nghiệm(cho(thấy(rằng(mọi(dòng(điện(đặt(trong(từ(trường(đều(chịu(tác(dụng(của(một(lực(từ(gọi(là(lực(Ampere.(
! Một(phần(tử(dòng(điện(dài((((((có(cường(độ(I(đặt(trong(từ(trường(có(cảm(ứng(từ(B(sẽ(chịu(tác(dụng(của(một(lực(từ(dF( Có(phương(vuông(góc(với(mặt(phẳng(chứa(((((((((và((
Có(chiều(xác(định(theo(quy(tắc(bàn(tay(trái(
Có(độ(lớn:(((((((((((((((((((((((((((((((((((,(với((((((là(góc(hợp(bởi(hai(véc((((tơ((((((((((và(
7/11/15'
dℓ
Id!ℓ
!B
dF = dℓ ⋅Bsinα αId!ℓ
!B
!F
!B
Tác'dụng'của'từ'trường'
1. Lực(Ampere(
! Quy(tắc(bàn(tay(trái:(“Đặt(bàn(tay(trái(sao(cho(véc(tơ(cảm(ứng(từ(hướng(vào(lòng(bàn(tay,(chiều(từ(cổ(tay(tới(các(ngón(tay(chỉ(chiều(của(dòng(điện(khi(đó(chiều(của(ngón(tay(cái(choãi(ra(một(góc(90(độ(chỉ(chiều(của(lực(từ(tác(dụng(lên(dòng(điện”(
7/11/15'
!B !
F
I
I
Tác'dụng'của'từ'trường'
2. Lực(Lorentz(
! Giả(sử(có(điện(tích(+q(bay(với(vận(tốc(((((trong(từ(trường(đều(có(véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((,(khi(đó(q(sẽ(chịu(tác(dụng(của(một(lực(từ(gọi(là(lực(Lorentz(
! Alpha(là(góc(hợp(bởi(phương(của(véc(tơ(vận(tốc(((((và(phương(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ((
! Lưu(ý:( Chiều(của(dòng(điện(I(là(chiều(chuyển(động(của(điện(tích(dương,(cùng(chiều(với(vận(tốc(((((nếu(q(dương(và(ngược(lại(
((((vuông(góc(với(((((nên(chỉ(làm(thay(đổi(phương(của((7/11/15'
q = I ⋅ t!ℓ =!v ⋅ t
"#$⇒ I ⋅
!ℓ = q ⋅
!v ⇒ F = BIℓsinα = Bqvsinα
!v
!v
!B
!B
!v
!v
!v
!F
Tác'dụng'của'từ'trường'
2. Lực(Lorentz(
7/11/15'
R!B
!F
!v
R
!v
!F
!B
Tác'dụng'của'từ'trường'
3. Chuyển(động(của(hạt(tích(điện(trong(từ(trường(
7/11/15'
Tác'dụng'của'từ'trường'
4. Tương(tác(của(hai(dòng(điện(song(song(
! Dòng(điện(I2(gây(ra(một(từ(trường(xung(quanh(nó(
! Tại(vị(trí(của(I1(cách(I2(một(khoảng(a(từ(trường(này(có(phương(vuông(góc(với(I1,(chiều(như(hình(vẽ(và(có(độ(lớn(bằng(
! B2(tác(dụng(lên(I1(một(lực(từ(
! Theo(quy(tắc(bàn(tay(trái,(lực(này(hướng(về(I1(nếu(hai(dòng(điện(cùng(chiều(và(ngược(lại,(tức(là(chúng(hút(nhau(nếu(cùng(chiều,(đẩy(nhau(nếu(ngược(chiều(
7/11/15'
B2 =µ0µI2
2πa
ℓ
I1
a
!B2 !
F a
I2F = I1
!ℓ ×!B2 = I1ℓ ×B2 =
µ0µI1I2ℓ2πa
Tác'dụng'của'từ'trường'
5. Công(của(lực(từ(
7/11/15'
(((((((((((((((((((((,(là(phần(diện(tích(mà(dây(dẫn(quét(được(trong(quá(trình(chuyển(động;((((((((((là(từ(thông(gửi(qua(dS.(
( )
M
M
dIdA
dSBddSBIdA
dx90sinBIddxFdA
Φ⋅=
⇓
⋅=Φ⋅⋅=
⋅°⋅⋅=⋅= ℓ
dxddS ⋅= ℓ
MdΦ
B!
xd!
F!
ℓ
I
Tác'dụng'của'từ'trường'
6. Động(cơ(điện(
! Cặp(lực(từ(tác(dụng(lên(khung(dây(dẫn;(Động(cơ(điện(
7/11/15'
B!
A
B C
D
N S
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
1. Thí(nghiệm(Faraday(
! Khi(nam(châm((ống(dây(có(dòng(điện)(chuyển(động(có(dòng(điện(xuất(hiện(chạy(qua(điện(kế(
7/11/15'
1
2 2
1
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
2. Phân(tích(thí(nghiệm(
! Nam(châm(dịch(chuyển,(ống(dây(có(dòng(điện(dịch(chuyển.(
! Thay(đổi(dòng(điện(hoặc(dịch(chuyển(lõi(sắt(thì(từ(thông(qua(ống(dây(1(biến(thiên.(Ngoài(ra(không(còn(một(biết(đổi(nào(khác(trong(ống(dây(1.(
! Đảo(chiều(của(nam(châm(hay(ống(dây(thì(kim(điện(kế(dịch(chuyển(theo(hướng(ngược(lại.(
! Độ(lệch(của(kim(điện(kế(phu(thuộc(vào(tốc(độ(di(chuyển(của(các(thanh(nam(châm(và(ống(dây(1.(
! Mọi(sự(dịch(chuyển(đều(dẫn(dến(sự(thay(đổi(của(từ(thông(gửi(qua(ống(dây.(
7/11/15'
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
3. Kết(luận(của(Faraday(
! Sự(biến(đổi(của(từ(thông(gửi(qua(mạch(kín(là(nguyên(nhân(sinh(ra(dòng(điện(cảm(ứng(trong(mạch(đó(
! Dòng(điện(cảm(ứng(chỉ(tồn(tại(khi(từ(thông(gửi(qua(mạch(kín(thay(đổi(
! Cường(độ(của(dòng(điện(cảm(ứng(tỉ(lệ(thuận(với(tốc(độ(biến(đổi(của(từ(thông(gửi(qua(mạch(
4. Khái(niệm(
! Vậy(“hiện(tượng(cảm(ứng(điện(từ(là(hiện(tượng(xuất(hiện(suất(điện(động(cảm(ứng(trong(một(mạch(điện(khi(từ(thông(qua(mạch(đo(biến(thiên”.(
7/11/15'
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
5. Định(luật(Lens(
! “Dòng(điện(cảm(ứng(phải(có(chiều(sao(cho(từ(trường(mà(nó(sinh(ra(có(tác(dụng(chống(lại(nguyên(nhân(sinh(ra(nó”.(
! Nếu(từ(thông(qua(mạch(kín(tăng(thì(từ(trường(cảm(ứng(ngược(chiều(với(từ(trường(gây(ra(nó.(
! Nếu(từ(thông(qua(mạch(kín(giảm(thì(từ(trường(cảm(ứng(cùng(chiều(với(từ(trường(gây(ra(nó.(
7/11/15'
!B0
!Bc
Ic
!B0
!Bc
Ic
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
6. Suất(điện(động(cảm(ứng(
! Giả(sử(có(một(vòng(dây(dẫn(kín(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((dịch(chuyển(trong(một(từ(trường(((((((((((((((((((((((((((((((((((không(đều(sao(cho(từ(thông(qua(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((vòng(dây(thay(đổi(gây(ra(một(suất((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((điện(động(cảm(ứng(trong(vòng(dây.(
! Gọi(dA(là(công(của(lực(từ(tác(dụng(lên(vòng(dây(trong(khoảng(thời(giàn(dt,(khi(đó(
! Theo(định(luật(Lens(công(của(lực(từ(cản(trở(sự(dịch(chuyển(của(vòng(dây(cho(nên(để(dịch(chuyển(vòng(dây(ta(cần(phải(tốn(một(công(dA’(bằng(công(dA(về(trị(số.(
7/11/15'
1
2
dA = IcdΦM
dA' = −dA = −IcdΦM
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
6. Suất(điện(động(cảm(ứng(
! Mặt(khác(theo(địn(luật(bảo(toàn(năng(lương,(công(cơ(học(dA’(được(chuyển(thành(năng(lượng(của(dòng(cảm(ứng.(Nếu(gọi(ξc(là(suất(điện(động(cảm(ứng(thì(năng(lượng(của(dòng(cảm(ứng(sinh(ra(trong(khoảng(thời(gian(dt(là:(
! Vậy(
(! “Suất(điện(động(cảm(ứng(luôn(bằng(về(trị(số(nhưng(
trái(dấu(với(tốc(dộ(biến(thiên(của(từ(thông(gửi(qua(diện(tích(của(mạch(điện”.(
7/11/15'
dEc = ξcIcdt = dA'
dA' = −dA ⇔ ξcIcdt = −Ic ⋅dΦM
⇒ ξc = −dΦM
dt
Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ'
7. Một(vài(ứng(dụng(
7/11/15'
Hiện'tượng'tự'cảm'
1. Thí(nghiệm(
! Mạch(điện(1:(Đèn(sáng(tối(bình((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((thường(khi(đóng(ngắt(khó(K(
! Mạch(điện(2:(Đóng(khóa(K(đèn(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((sáng(từ(từ,(ngắt(khóa(K(đèn(tắt((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((từ(từ.(Khi(đóng(khóa(K(kim(điện((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((kế(lệch(về(a,(khi(ngắt(khóa(K(kim(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((điện(kế(lệch(về(b(trước(khi(quay(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((trở(lại(vị(trí(cân(bằng(0(
! Kết(luận:(Rõ(ràng(khi(ngắt(khóa(K(đã(có(một(dòng(điện(xuất(hiện(trong(mạch(làm(đèn(vụt(tắt(và(làm(kim(điện(kế(lệch(về(bị(trí(b(trước(khi(quay(trở(về(0(
7/11/15'
Đ
Đ RHình'1''''''Hình'2'
K
L
K
b 0 a
Hiện'tượng'tự'cảm'
2. Giải(thích(
! Bật(khóa(K,(i(tăng(=>(Φm(gửi(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((qua(ống(dây(L(tăng(=>(xuất(hiện(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((dòng(điện(tự(cảm(ic(trong(mạch(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((có(chiều(chống(lại(việc(tăng(i((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((=>(cuộn(cảm(L(tích(trữ(một(phần(năng(lượng(dưới(dạng(năng(lượng(từ(trường(làm(đén(sáng(từ(từ.(
! Ngắt(khóa(K,(i!giảm(=>(Φm(gửi(qua(ống(dây(L(giảm(=>(xuất(hiện(dòng(điện(tự(cảm(ic(trong(mạch(có(chiều(chống(lại(việc(giảm(i(=>(cuộn(L(giải(phóng(năng(lượng(tích(trữ(làm(đèn(tắt(từ(từ.(
7/11/15'
Đ L
K
b 0 a
Hiện'tượng'tự'cảm'
3. Định(nghĩa(
! Hiện(tượng((tự(cảm(là(hiện(tượng(xuất(hiện(dòng(điện(cảm(ứng(do(chính(sự(thay(đổi(của(dòng(điện(đang(chạy(trong(mạch(gây(ra(
4. Suất(điện(động(tự(cảm(
! “Trong(mạch(điện(đứng(yên(và(không(thay(đổi(hình(dạng,(suất(điện(động(tự(cảm(luôn(tỉ(lệ(thuận(nhưng(trái(dấu(với(tốc(độ(biến(thiên(cường(độ(dòng(điện(trong(mạch”.(
7/11/15'
ξtc = −dΦM
dt; mà ΦM ~ i
L(là(hệ(số(tự(cảm(của(ống(dây,(đơn(vị(henri((H)(
ΦM = Li ⇒ ξtc = −Ldi
dt
1. Năng(lượng(của(ống(dây((cuộn(cảm)(
! Đóng(khóa(K(dòng(điện(tăng(từ((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((từ(do(xuất(hiện(dòng(điện(tự(cảm(((((((((((((((((((((((((((((((((((trong(mạch,(dòng(điện(này(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((ngược(chiều(với(dòng(điện(do((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((nguồn(phát(ra.(Nhiệt(lượng(tỏa(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((ra(trên(điện(trở(R(nhỏ(hơn(((((((((.(
! Ngắt(khóa(K,(dòng(điện(giảm(từ((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((từ(=>(có(một(năng(lượng(dự(trữ((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((ở(đâu(đó(được(giải(phóng(ra(làm((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((tỏa(nhiệt(trên(điện(trở(R(dù(mạch(((((((((((((((((((((((((((((((((((hở.(
Năng'lượng'từ'trường'
7/11/15'
I0
Đóng(K(
I0
Ngắt(K(
K
LR
I02Rt
1. Năng(lượng(của(ống(dây((cuộn(cảm)(
! Áp(dụng(định(luật(Ohm(
! Nhân(hai(vế(với(idt(
! =>(Năng(lượng(từ(trường(
! Trong(cả(quá(trình(
Năng'lượng'từ'trường'
7/11/15'
I0
Đóng(K(
I0
Ngắt(K(
K
LR
ε + εtc = iR; εtc = −Ldi
dt
⇒ ε − Ldi
dt= iR
⇒ εidt − Lidi = i 2Rdt
dWm = −Lidi
Wm = dWm∫ = − Li di0
I0
∫ =1
2Li2
Năng'lượng'từ'trường'
2. Năng(lượng(từ(trường(
! Năng(lượng(từ(trường(
! Năng(lượng(này(tồn(tại(trong(khoảng(không(gian(có(từ(trường((tức(là(chỉ(tồn(tại(trong(thể(tích(của(ống(dây)(
! Mật(độ(năng(lượng(từ(trường(
7/11/15'
Wm =1
2Li2
ωm =Wm
V=
1
2Li2 ⋅
1
ℓ ⋅S=
1
2µ0µ
n2S
ℓ
"
#$
%
&'i
2 ⋅1
ℓ ⋅S=
1
2µ0µ
n2
ℓ2i 2
B = µ0µn
ℓi ⇒ωm =
1
2
B2
µ0µ
Năng'lượng'từ'trường'
2. Năng(lượng(từ(trường(
! Từ(trường(mang(năng(lượng.(
! Năng(lượng(từ(trường(định(sứ(trong(khoảng(không(gian(có(từ(trường((khoảng(không(gian(giới(hạn(bởi(thể(tích(của(ống(dây)(
! Mật(độ(năng(lượng(từ(trường(
! Biểu(thức(này(áp(dụng(cho(một(từ(trường(bất(kỳ.(
7/11/15'
ωm =1
2
B2
µ0µ
Hết'chương'10'
7/11/15'