สาร บัญ - amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ...
TRANSCRIPT
![Page 1: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/1.jpg)
คำนำสำนกพมพ (8)คำนำผเขยน (10)
บทนำ โรคไบโพลารคออะไร 1 1 โรคไบโพลาร-วน 2 2 โรคไบโพลาร-ท 8 3 โรคไซโคลไทมก 11 4 แมเนยเฉยบพลนและแมเนยทตยภม 16 5 พนธกรรม 21 6 พนธกรรมทำงานอยางไร 24 7 ปวยแลวจะเปนอยางไรตอไป 27 8 โรคไบโพลารพบบอยเพยงใด 31 9 โรคไบโพลารในเดก 35
สารบญ
![Page 2: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/2.jpg)
10 การฆาตวตาย 40 11 พยายามฆาตวตายและฆาตวตายสำเรจ 43 12 ตวบงชการฆาตวตาย 47 13 ปองกนฆาตวตาย 50 14 เรองจรงทนาสนใจ 1 54 15 เรองจรงทนาสนใจ 2 66 16 บทสงทายและไปตอไป 75 17 อนาคตทดมากบเงอนไขบางประการ 78 18 สามประสาน 81 19 พฒนาการทสญหาย 84 20 เมอผปวยไมยอมไปโรงพยาบาล 88
เกยวกบผเขยน 93
![Page 3: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/3.jpg)
คำนำสำนกพมพ
เราอาจจะเคยเหนคนทอารมณขน ๆ ลง ๆ เดยวเหวยง เดยววน
เดยวซม เดยวเศรา เดยวกคกคก มความสขขนมาแบบสดขด ฯลฯ กมก
จะทกทกวามสาเหตจาก “นสยแย – อกหก – ฮอรโมนตก - เปนวยทอง - เปน
ไบโพลาร” แลวกมกคด (ตอ) ไปวา เดยวกหายไปเอง ไมไดเฉลยวใจวา
“นอาจเปนสญญาณบงบอกอาการปวยทางจตจรง ๆ กได”
ทง ๆ ทอาการปวยทางจตหรอความผดปกตทางอารมณทเกดขนน คอ
การปวยจรง ๆ ไมใชเลน ๆ และยงสามารถนำไปสการทำรายตวเอง หรอ
ฆาตวตายได หากไมไดรบการรกษาอยางถกตองและทนเวลา
ขอมลจากกรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข เผยตวเลขทนาตกใจวา
พ.ศ. 2560 มผปวยโรคไบโพลารเขารบการรกษาในโรงพยาบาลรฐทวประเทศ
ราว 31,521 คน โดยทวโลกมผปวยโรคไบโพลารประมาณ 60 ลานคน และ
เชอวายงมคนอกมากทยงไมรวาตนเองปวย หรอไมกร แตไมกลามาพบแพทย
ขอมลยงเผยวา ผปวยไบโพลารบางรายมอาการซมเศราถงขนฆาตวตาย จาก
สถตพบวา คนไข 1 ใน 5 สามารถฆาตวตายไดสำเรจ
“ไบโพลาร” เปนโรคอารมณแปรปรวน ทเกดขนไดทงเดก วยรน และ
ผใหญ สาเหตเกดจากความผดปกตของสารสอประสาทในสมอง ความเครยด
การใชสารเสพตด การถายทอดทางพนธกรรม อาการเดนคอ อารมณจะ
แปรปรวนอย 2 ขว ไดแก ขวแมเนย (ไฮเปอรทงความคด การพด และ
การกระทำ) และ ขวซมเศรา ซงขวทงสองจะเกดขนสลบไปมาเปนระยะ ๆ
นอกจากนยงมการซอนทบกบอาการแสดงอน ๆ อก ทำใหยากตอการแยกแยะ
อาการของโรคนอกจากจะสงผลตอสขภาพและชวตของผปวยโดยตรง
แลว ยงสงผลกระทบตอคนรอบขางและสงคมอกดวย อยางไรกด ไบโพลาร
![Page 4: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/4.jpg)
เปนโรคทสามารถรกษาใหหายเปนปกตได หากผปวยไดรบการตรวจวนจฉย
รกษาอยางถกตองและทนเวลาจากจตแพทยผเชยวชาญ (สวนใหญจะไดรบ
การวนจฉยลาชาไป 11 ป) แตหากไมไดรบการรกษา อาการจะรนแรงยงขน
หรอหากเขารบการรกษาเพยงครง ๆ กลาง ๆ กจะควบคมอาการไดยากเชนกน
ดวยเหนวา “ไบโพลาร” เปนโรคทางจตทควรคาแกการทำความรจกและ
ทำความเขาใจ เพอเปนแนวทางในการรกษา ดแล และอยรวมกบผปวย
ไบโพลารไดอยางสงบสข สำนกพมพอมรนทรเฮลทจงตดตอ นายแพทย
ประเสรฐ ผลตผลการพมพ จตแพทยผมประสบการณมายาวนานกวา 30 ป
เพอเขยนตนฉบบ โรคไบโพลาร ขน เปนผลงานตอจาก โรคซมเศรา ซงตพมพ
และออกจำหนายเมอพฤศจกายน 2560
เมอพลกสารบญดเนอหาในเลมอาจจะดยากและซบซอน แตขอใหพลก
เขาไปอาน จะเหนความตงใจของผเขยนทพยายามอธบายความซบซอนของ
โรคนใหเขาใจไดงายทสด ทงดวยภาษาและการยกตวอยางตาง ๆ คอย ๆ อาน
พยายามทำความเขาใจไปทละนด เชอวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนใหผสนใจ
ไดไมมากกนอย
เมษายน 2562
![Page 5: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/5.jpg)
คำนำผเขยน
โรคไบโพลารเปนทรจกกนมากขน ซงเปนเรองนายนด
เมอสาธารณชนรจกโรคไบโพลารมากขน ขอดทเหนไดคอ แพทย
สามารถอธบายเรองนใหแกตวผปวยเอง หรอญาตของผปวยไดสะดวกขน
โดยเฉพาะอยางยงประเดนสำคญคอ ไบโพลารเปน “โรค”
ขนชอวาโรคแลว แปลวาผปวยมไดคดไปเอง และเขาไมสามารถบงคบ
ตวเองได คำพดหรอพฤตกรรมบางอยางทเขาแสดงออกเปนสวนหนงของ “โรค”
และสมควรไดรบการรกษา
สำหรบญาต ความรนควรจะชวยใหญาตเขาใจผปวยมากขน และ
กลาวโทษเขานอยลง
จำไดวาในตอนแรกเรามคำศพทเรยกวา โรคอารมณแปรปรวน ซงเปน
คำทสอความหมายด โดยสวนตวผมชอบใชคำนมากกวาเพอน เวลาตอมา
เรมมการใชคำวาโรคสองขว ซงแปลมาตรง ๆ จากคำวา Bipolar Disorder
ผมไมชอบใชคำนเทาไรนก ดวยไมรแปลวาอะไร เวลาผานมาอกจงเรมม
คำเรยกทบศพทวา “โรคไบโพลาร” ซงกนาจะงายในการสอสารวาเรากำลงพดถง
โรคอะไรกนแน ชวยลดความกำกวมลงไปไดมาก
อยางไรกตาม โรคไบโพลารมไดแปลวาเดยวดเดยวราย และมไดแปลวา
อารมณสวงขนสวงลง รวมทงมไดมผปวยมากนกทมลกษณะสองขวแยกกน
ชดเจน คอ ขวแมเนย และ ขวซมเศรา (Mania & Depression) ในความ
เปนจรงแลวมการซอนทบของสองขว และการซอนทบกบอาการแสดงอก
บางอาการทำใหเกดโรคไบโพลารหลากหลายชนดทยากตอการแยกแยะ
ปญหาในเวชปฏบตคอ หากเราแยกแยะผด การใชยาทควรจะไดผล
กลบจะทำใหผปวยมอาการกำเรบมากยงขน การวนจฉยโรคและการวนจฉย
![Page 6: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/6.jpg)
แยกโรคไบโพลารทำไดยาก และควรเปนหนาทของแพทยซงเปนบคคลทสาม
ทเลาเรยนมาไดเปนผสงเกตการณและตรวจสภาพจตผปวยโดยตรง
“ตรวจสภาพจต” หรอ Mental Examination เปนเครองมอทาง
การแพทยทมวธการจำเพาะเชนเดยวกบการตรวจรางกายของแพทยทวไป ดงนน
เราจะไมวนจฉยโรคไบโพลารจากคำบอกเลา โดยเฉพาะอยางยงไมวนจฉยจาก
ขาวในโซเชยลมเดย โทรทศน หรอหนงสอพมพ
สำนกพมพไดขอใหผมเขยนหนงสอเลมนขนมาใหมเพอใหความรท
ถกตองแกสาธารณชน เนองจากความรทถกตองอยในตำรา หนงสอเลมน
จงใชตำราแพทยเปนตวตง เลมทใชมากทสดคอ Kaplan&Sadock’s
Comprehensive Textbook of Psychiatry ฉบบพมพครงท 10 ป ค.ศ.
2017 สำนกพมพ Wolters Kluwer บรรณาธการโดย Benjamin James
Sadock, Virginia Alcott Sadock และ Pedro Ruiz เพมเตมดวยหนงสอ
บางเลมทตนเองใชเรยนและอางองเสมอมา
ควรกลาวถงหนงสอเลมนสกเลกนอย สมยทเปนแพทยประจำบานสาขา
จตเวชศาสตรทโรงพยาบาลสมเดจเจาพระยาเมอ พ.ศ. 2529 ตำราเลมนเปน
ฉบบพมพครงท 4 ขนาดสองเลมจบ มความหนารวม 3,000 กวาหนา ฉบบ
ลาสดทใชวนนมความหนาเกน 4,000 หนาไปแลว (ตวเลขทถกตองคอ 4,622
หนา และดชนคนคำอก 127 หนา) วางซอนกนหนามากกวา 6 นว และหนก
มากกวา 10 กโลกรม เฉพาะบททวาดวยโรคไบโพลารและพฤตกรรมฆาตวตาย
มความยาวมากกวาสมยกอนมาก แสดงใหเหนถงความกาวหนาดานงานวจย
ทรดหนาอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงในรอบทศวรรษทผานมา
ดวยความทโรคไบโพลารเปนหนงในโรคทางจตเวชทมความเปน “ชวเคม”
มากทสด งานวจยจงทำไดสะดวก ชดเจน และไมคอยผดพลาด เรารเรอง
โรคนมากกวาโรคจตเภท (Schizophrenia) และอาจจะมากกวาโรคซมเศรา
(Major Depression) ดวย แตกเปนไปตามทคาดการณไดคอ ยงรมาก
ยงดเหมอนจะหางไกลออกไปทกท นนคอสวนทไมรดเหมอนกลบจะมมาก
ยงกวา กลาวเฉพาะความหลากหลายของโรคเพยงประการเดยวกยากตอการ
ทำความเขาใจและจำแนกแลว
![Page 7: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/7.jpg)
หนงสอททานถออยนเขยนขนโดยไมเกรงใจผอาน กลาวคอ ตงใจเขยน
ใหสาธารณชนอานโดยไมคำนงวาจะเปนหรอไมเปนบคลากรทางสาธารณสข
ใชภาษาไทยสามญแทนคำศพทแพทยและภาษาองกฤษมากทสดเทาทจะมากได
และแนบคำศพทเดมตามความจำเปน ขยายความดวยความรทไดจากการ
ทำงานและประสบการณการดแลผปวยซงกเปนไปตามทตำราเขยนเอาไว
ทกประการ สวนทเปนตวอยางผปวยไดจากการผสมผสานผปวยหลายคนและ
หลายเพศ เปลยนแปลงขอมลสวนบคคล รวมทงเขยนเพมเตมถงผลลพธ
ของการรกษาตามทเปนจรง
ขอบพระคณบรรณาธการหนงสอทชวยอานรางแรก เสนอแนะ ซกถาม
แกไข แลวทำงานรวมกนกบผเขยนเปนอยางด เพอใหไดหนงสอวชาการทอาน
ไดโดยสะดวกและเปนประโยชนตอสาธารณชนทจะไดเรยนร รจก เขาใจ
และชวยเหลอผปวยโรคไบโพลารตามกำลงความสามารถ
5 มกราคม 2562
![Page 8: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/8.jpg)
บทนำโรคไบโพลารคออะไร
โรคไบโพลาร (Bipolar Disorder) คอ โรคทางจตเวช
ประกอบดวยความเจบปวย 2 ลกษณะสลบกนไป
ลกษณะท 1 เรยกวา ระยะซมเศรา ผปวยเปนโรคซมเศรา
เตมรปแบบ
ลกษณะท 2 เรยกวา ระยะแมเนย ผปวยมกลมอาการแมเนย
ตามแบบฉบบ
คำอธบายนเปนคำอธบายอยางงายเพอใหเหนภาพ แตในชวต
จรงแลวแทบไมมผปวยคนใดเลยทจะปรากฏอาการชดเจนและแบง
ระยะไดงาย ๆ ดงทเขยน ผปวยโรคไบโพลารมหลายชนด แตละชนด
แสดงออกหลายรปแบบดงทจะคอย ๆ อธบายตอไป
จะเหนวา เมออาการหลายชนดคณดวยการแสดงออกหลาย
รปแบบ เราจะไดผปวยหลากหลายลกษณะอยางทนกไมถง ผปวย
มไดมหรอถกแบงออกเปน 2 ขวสลบกนไปมาไดงาย ๆ คำศพทอกคำ
ทใชเรยกผปวยกลมใหญนคอ โรคอารมณแปรปรวน
![Page 9: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/9.jpg)
1
โรคไบโพลาร-วน
![Page 10: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/10.jpg)
3นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ
โรคไบโพลาร-วน (Bipolar I) คอ กลมผปวยทรจกกนมากทสด
ในบรรดากลมโรคไบโพลาร แตจะพบมากทสดหรอเปลานน มขอคำถาม
ไบโพลาร-วน จะประกอบดวย 2 ระยะทกลาวขางตน สลบกนไปมา
รปแบบการสลบกนอาจจะเปนหนงตอหนง หนงตอสอง หรอไรรปแบบ เชน
ผปวยปวยดวยโรคซมเศราหลายรอบกอนทจะมกลมอาการแมเนยหนงรอบ
จากนนอาจจะคนดวยโรคซมเศราไดอกกอนทจะมกลมอาการแมเนยอก หรอ
อาจจะมกลมอาการแมเนยมากกวาหนงรอบกอนทจะเปลยนกลบมาเปนโรค
ซมเศรา เปนตน
ในตอนเรมตนของโรคไบโพลาร-วน ผปวยมอาการนำแตกตางกน
ยากแกการจำแนก แตโดยรวม ๆ แลวทพบบอยม 3 แบบ
โรคไบโพลาร-วนแบบท 1 ผปวยมอาการซมเศราเลกนอย ตามดวย
อาการงวงนอนและนอนหลบมากเกอบทงวนทงคน อาการนอาจจะกนเวลานาน
เปนสปดาห หรอเปนเดอน กอนทจะเกดกลมอาการแมเนยเตมรปแบบ แลว
กลายเปนไบโพลาร-วน
โรคไบโพลาร-วนแบบท 2 ผปวยเรมตนดวยกลมอาการแมเนยเตม
รปแบบทนทและรนแรง หลายคนมอาการเกอบจะเหมอนผปวยโรคจตเภทคอ
มประสาทหลอน อาจจะมทงภาพและเสยงทคนอนไมเหน หรอไมไดยน ตาม
ดวยอาการหวาดระแวงและกาวราว
ในการระเบดของอาการทางจตทรนแรงเชนนยากทจตแพทยจะวนจฉยวา
เปนโรคจตเภทหรอโรคไบโพลาร-วนกนแน ตองตรวจสภาพจตโดยละเอยดและ
การตดตามดอาการอยางนอย 1 - 2 เดอน คอ เมออาการรนแรงในชวงแรกน
![Page 11: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/11.jpg)
4 โรคไบโพลาร
ผานพนไปกอนจงจะเหนรปแบบของกลมอาการแมเนยทชดเจนกอนทจะกลาย
เปนไบโพลาร-วน
โรคไบโพลาร-วนแบบท 3 ผปวยเรมตนดวยโรคซมเศราเตมรปแบบอย
สก 2 - 4 รอบ และอาจจะใชเวลาหลายปกวาจะเรมมกลมอาการแมเนยรอบท 1
แลวจงกลายเปนไบโพลาร-วน
อาการของโรคไบโพลาร-วน
![Page 12: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/12.jpg)
5นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ
จากทบรรยายมาทง 3 กลมน ขอใหทำความเขาใจคำศพทภาษาไทย
แตละคำดงน
คำท 1 “อาการซมเศรา” หมายถง Depression เปนอารมณเศรา
ระดบออน ๆ หรอรนแรงทพบไดในคนทวไป แตมไดพฒนาไปจนถงกบจะเรยก
วา โรคซมเศราได
คำท 2 “โรคซมเศรา” หมายถง Major Depression คอ โรคซมเศรา
เตมรปแบบ มอารมณเศราตอเนองเปนเวลานาน เบอหนายตนเอง เบอหนาย
ชวต เบอหนายคนรอบตว ไมมความหวงกบอนาคต ไมสนกกบเรองทเคย
สนก และไมมแรงจงใจจะทำอะไรอก มอาการนอนไมหลบอยางรนแรง สมาธ
ลดลงอยางมากถงระดบเรยนหนงสอและทำงานไดลำบาก ตามดวยความรสก
อยากตายและคดฆาตวตายไปจนถงลงมอฆาตวตาย รวมทงอาการอน ๆ เชน
เบออาหาร เบอเซกซ และรสกออนเพลยทงวนโดยไมทราบสาเหต
โรคซมเศราสวนใหญเปนเชนน แตขอใหทราบวา ยงมโรคซมเศราอก
บางชนดทแตกตางจากน
คำท 3 “โรคจตเภท” หมายถง Schizophrenia คอ โรคจตชนดรนแรง
มหลายชนด ทพบบอยคอ ชนดหวาดระแวงซงมกมอาการประสาทหลอน
ทงภาพและเสยง รวมกบอาการหวาดระแวงวามคนคดรายไปจนถงคดทำราย
คำท 4 “กลมอาการแมเนย” หมายถง Mania คอ กลมอาการท
ผปวยคดเรว พดเรว และทำเรว ไปจนถงคดสารพดเรอง พดมาก และทำ
มาก บางใชคำวามอาการไฮเปอรทงการคด การพด และการกระทำ กลาวคอ
คดเรว คดสารพด เชน มโครงการจะทำนนนมากมายหลายสง
หลายอยาง หรอมแผนจะทำการสงหนงซงดจะมากมายเกนขนบปกตของผคน
หรอเกนกวาอปนสยของเจาตวทเคยเปนมากอน
พดเรว พดมาก เชน พดเรองหนงไมทนจะจบความกโยงไปทอก
เรองหนงซงอาจจะเกยวกนหรอไมเกยวกน แลวพนไปทเรองทสาม ส หา
และหก หรอกลบไปกลบมาไดอก หากนงฟงนานพอจะพบวาเขาพดรเรอง
แตเรองเยอะไปจนถงเยอะมาก ดมใชคนเดมทเคยรจก
![Page 13: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/13.jpg)
6 โรคไบโพลาร
ทำเรว ทำเยอะ เชน พดปบทำปบ อยากเปดรานใหมกเปด อยาก
กเงนอยากออกรถใหมกออก สรางงานหลายชนขนมาพรอม ๆ กน งานแตละชน
ดมเหตผลอยบาง แตมนเยอะไปจนถงเยอะมาก ในผหญงอาจจะพบอาการ
แตงหนาสวยกวาทกครงมากเกนไป แตงกายงามฟรงฟรงมากกวาทเคยรจก
ไปจนถงใชเงนเปลองผดปกต เชน เดนชอปปงในหางสรรพสนคาทกวน หรอ
นงชอปปงออนไลนไปเรอย ๆ จนถงขนแจกเงนพนองหรอคนไมรจก
ลกษณะพดเรว ทำเรวน บางทกมากมายเสยจนเขาใกลเสยสต เชน
แตงหนาทาปาก หรอแตงกายดวยเสอผาและเครองประดบทไมเหมาะสมกบ
กาลเทศะอยางมาก หรอดผดปกตมนษยมนาไปเลย ไปจนถงมกรยาทดเวอร
เสยจนไมเหมาะสม เชน เดนทกทายคนไปทวทง ๆ ทไมรจกกนโดยทแตเดม
มใชคนเชนนน การไหวสงศกดสทธทกครงทผานไปเจอจนถงกมกราบแพทย
![Page 14: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/14.jpg)
โรคไบโพลาร หรอโรคอารมณแปรปรวน มหลายชนด ชนดทรจกกนมากคอ ไบโพลาร- วน ผปวยไบโพลาร-วนจะมอาการของโรค ซมเศราและกลมอาการแมเนยสลบกนเปนระยะ ๆ
กว าท จ ต แพทยคนหน งจ ะม น ใจ ได ว า ใครกำลงปวยดวยโรคไบโพลาร ตองตรวจ สภาพจตและตดตามดการเปลยนแปลงของ ผปวยชวระยะเวลาหนงเสมอ
7นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ
เปนตน อาการเหลานชวนใหเขาใจผดวาผปวยปวยดวยโรคจตแท ๆ
วงรอบของการเกดสลบกนระหวางระยะซมเศรากบระยะแมเนยไมแนนอน
อาจจะเปนรอบป หรอสนกวานน
ระยะเวลาของแตละระยะกนเวลายาวนานไมแนนอน บางครงสน บางครง
ยาว และบางครงไมเตมรปแบบ แตโดยภาพรวมแลวมกจะมอาการเตมรปแบบ
ใหเหนเปนระยะ ๆ
นคอทมาของคำวา โรคไบโพลาร หรอโรคอารมณแปรปรวน
เรองควรสนใจ
![Page 15: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/15.jpg)
โรคไบโพลาร-ท
2
ในขณะทไบโพลาร-วนเปนกลมทรจกกนด แตรายงานผปวย
ในระยะ 30 ปทผานมา พบวาผปวยสวนมากเปนไบโพลาร-ท (Bipolar
II) ซงมรายงานตวเลขจากทวโลกวา พบรอยละ 50 - 65
ไบโพลาร-ท คอ ผปวยทมการดำเนนโรค 2 ระยะ คอระยะ
ซมเศราและระยะไฮโปแมเนย (Hypomania)
ระยะซมเศราจะมโรคซมเศราเตมรปแบบ ในขณะทระยะไฮโป-
แมเนยมอาการคลาย ๆจะเปนแมเนย แตไมมากเทาและไมชดเจน อาการ
สวนใหญ ไดแก สดชนรนเรงแบบไมมปมขลย แอคทฟ และขยน
ออกสงคม พดเกงมากขน มนอกมนใจ มองโลกแงดเสมอ ไมคอย
จะยบยงชงใจ นอนนอยลง มเซกซมากขน อาการเหลานเกดขนเอง
โดยมไดใชแอลกอฮอลหรอยาเสพตดชวย และมกไมมสาเหต สามารถ
กนเวลาเปนวน หรอเปนสปดาหได แตเปนอยไมนานนกกเหอดหาย
ไปเอง
![Page 16: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/16.jpg)
9นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ
ไบโพลาร-ทถายทอดทางพนธกรรมเชนเดยวกบไบโพลาร-วน เกดขน
เปนโรคเดยว หรอซอนทบกนและกน แตมรายงานทพบวา บางครงไบโพลาร-
ทกเกดขนซอนทบกบผปวยไซโคลไทมก
ผปวยไซโคลไทมก (Cyclothymic Disorder) คอ ผปวยทมการ
ดำเนนโรค 2 ระยะ คอ ระยะซมเศราไมมากนกสลบกบระยะแมเนยไมมากนก
ประเดนสำคญคอ นมใชผปวยไซโคลไทมกพฒนาเปนไบโพลาร-ท แต
เปนไบโพลาร-ททซอนทบลงไปบนไซโคลไทมก สงทเกดขนคอ เราจะไดผปวย
โรคอารมณแปรปรวนทแปรปรวนไรรปแบบมากทสด กลาวคอ มทงโรคซมเศรา
เตมรปแบบ อารมณเศราธรรมดา และไฮโปแมเนยทมาจากสองโรคซงซอนทบกน
และเหลอมกน
ความอลหมานของระยะตาง ๆ นสามารถทำใหกระจางได
ดวย “แผนภมการดำเนนโรค” ซงแมจะยาก แตพอจะแยกแยะ
ได อยางไรกตาม สงทเกดขนตามมาคอเราไดผปวยททนทกข
ทรมานกบความแปรปรวนอยางไมเปนระบบและไมตอบสนอง
ตอยารกษาโดยงาย ทำใหคณภาพชวตของผปวย
เสอมลงอยางตอเนอง
![Page 17: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/17.jpg)
10 โรคไบโพลาร
อกรปแบบหนงของไบโพลาร-ททรกษาไดยากคอ โรคอารมณแปรปรวน
แบบวงจรกระชน (Rapid Cycling Bipolar Disorder) ผปวยจะมอาการของ
ระยะซมเศราประเภทเฉอยชาสลบกบระยะไฮโปแมเนย หรอแมเนยเตมรปแบบ
อยางนอย 4 ครงตอป
พบวา ผปวยมไดมโรคซมเศราตามแบบฉบบทเพยงแคเฉอยชา แต
มแมเนยหรอไฮโปแมเนยหมนเวยนกนเขามาหาหลายครงตอป ทำใหชวต
อลหมานขน ๆ ลง ๆ เหมอนเลนรถไฟเหาะ และถาไดยาตานอารมณเศราเขาไป
ตวยาตานอารมณเศรานนเองทจะไปกระชากผปวยออกจากภาวะเฉอยชา แลว
โยนใสรถไฟเหาะทพงสงขนไปยงกวาเดม กอนทจะถงจดสงสดแลวดำดงลง
กนเหวแหงความเฉอยชาหนกขอกวาเดม
กลายเปนอกหนงชนดของโรคอารมณแปรปรวนทยากตอการรกษา
เรองควรสนใจ
ตงแตแรกจนถงตรงนคงเหนแลววา โรคไบโพลารมได มสองขวบวกลบงาย ๆ ดงทมกเขาใจ อกทงมไดหมายถงคน ทเดยวดเดยวรายชวงสน ๆ ตามทรสก เดยวดเดยวรายนน เปนบคลกภาพ
ทบรรยายยดยาวนเพอใหคนทวไปไดเหนวานคอ “โรค” เปนโรคภยไขเจบชนดหนง เปน “Disease” ทางการแพทย ถายทอดทางพนธกรรม ผปวยไมไดอยากเปน มใชเรอง นสยไมด และผปวยไรความสามารถจะตานทานเมอตวโรค กำลงกอตวแลวพงขนมา หรอดำดงลงไป
เหมอนคลนสนามทไมมใครตานทานได แมวาอยากจะ ตานทานกตาม
![Page 18: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/18.jpg)
-
โรคไซโคลไทมก
3
โรคไซโคลไทมก (Cyclothymic Disorder) คออะไร
กอนหนาทจะเกดไบโพลาร-วน วยรนจำนวนมากปวยดวยโรค
ไซโคลไทมกมากอน
ผปวยไซโคลไทมกมอาการ 2 แบบสลบกนเปนระยะ ๆ เหมอน
ผปวยไบโพลาร-วน แตทไมเหมอนกนคอ ทงสองระยะคอระยะซมเศรา
และระยะแมเนยไมมอะไรทเตมรปแบบเลย
ระยะซมเศรา ผปวยมตวบงชโรคซมเศราบางตว แตไมมาก
พอทจะวนจฉย
ระยะแมเนย ผปวยมกลมอาการแมเนยไมเตมรปแบบ
หมายความวา มอาการแตไมครบ เปนแตไมมาก
![Page 19: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/20.jpg)
13นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ
พบวาครงหนงของวยรนทปวยดวยโรคไซโคลไทมกจะใชสารเสพตด
เพอบำบดตวเอง และจำนวนหนงตดสนใจฆาตวตาย วยรนสวนนอยกวาน
มอาการคอเรยนหนงสอไมไดเพราะสมาธลดลงอยางมาก ฟงเลกเชอรไมรเรอง
จดงานไมทน ทำการบานไมได อานหนงสอสอบไมได และหากโรคดำเนน
ตอไปจนกระทงเปนผใหญกไมสามารถทำงานเปนชนเปนอนได อารมณท
กลบไปกลบมาเรอย ๆ โดยจบสงเกตไดยากนทำใหเกดปญหากบคนรก และ
กอปญหากบชวตสมรส โดยทคนรกหรอคสมรสไมอาจจะเขาใจได
หลายครงทผปวยไซโคลไทมกจะพฒนาเปนไบโพลาร-วนเตมรปแบบ
แตหลายครงกไม รวมทงหลายครงทมอาการโดดเดนบางประการเขามากอกวน
ระยะซมเศรา หรอระยะแมเนยใหแปรรปไปมากเสยจนแพทยเองกตองทำงาน
หนกเพอแยกโรคใหได
อาการโดดเดนทเปนตวกวนเหลานพบมากอย 3 รปแบบ ดงน
แบบท 1 คอ ความเฉอยชาอยางหนก (Psychomotor Retardation)
ความเฉอยชาอยางหนกนมกถกญาตเรยกวา “ความขเกยจ” และถา
ผปวยเคยไดรบยาจากจตแพทยไปกอนแลวกจะไดรบคำอธบายจากญาต
หรอตวผปวยเองวาเพราะกนยาของคณหมอแลวงวง แทจรงแลวความเฉอยชา
อยางหนกนมไดเกดจากความขเกยจ ดงนนผปวยไมผดและมไดนสยไมด
แลวกมไดเกดจากยาทคณหมอให แตเกดจากสารเคมในระบบประสาทสวนกลาง
บางตวขาดหายไปอยางรวดเรวแลวไมกลบมาโดยงายอกเลย
ความเฉอยชาอยางหนกนมกเกดในระยะซมเศราทำใหบดบงอาการอน ๆ
ของโรคซมเศราไปเกอบหมดสน เมอการแพทยวนจฉยดวยการใชเกณฑ
![Page 21: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/21.jpg)
14 โรคไบโพลาร
มาตรฐานทนบจำนวนอาการเดนชดใหครบจำนวน ทำใหเราไมสามารถนบครบ
จำนวนเสยท เพราะอาการหลายอยางไดถกความเฉอยชาอยางหนกนกวาด
หายไปหลายครงอาการเฉอยชานกเปนมากเสยจนเขาใกลโรคจตเภทบางประเภท
ทำใหผปวยไดรบยารกษาโรคจตเภทแทนทจะไดรบยารกษาโรคอารมณแปรปรวน
แบบท 2 คอ แมเนยผสม (Mixed Mania)
พบวาระหวางทผปวยไบโพลาร-วนอยในระยะแมเนยนนเอง มบาง
บางวนทเขาหรอเธอจะรองไหอยางไรเหตผล หรอมเหตผล บางครงกรองไห
เพยงชวงสน ๆ แตบางครงกรองไหซำ ๆ ไดนาน 2 - 3 วน ไปจนถง 2 - 3 สปดาห
ทงทยงคดเรว พดมาก แตงตวเกง และใชเงนไมยงมอ
สภาวะแมเนยผสมนกอปญหาการรกษามาก ดวยมกทำใหแพทยบางทาน
เรมตนใหยาตานอารมณเศราโดยเผชญความเสยงวา ยาตานอารมณเศรา
จะไปทำใหกลมอาการแมเนยทวความรนแรงมากยงขนและกอความเสยหาย
มากยงขน ในขณะทแพทยบางทานใหยารกษาโรคจตดวยเขาใจผดวา ผปวย
มอารมณแปรปรวนดวยความถสง ผลทไดคอ ทำใหอารมณเศราเปนมากขน
สภาวะแมเนยผสมเปนสภาพทยากตอการรกษามากทสดเรองหนง
แบบท 3 คอ แมเนยเรอรง (Chronic Mania)
หลงจากทรกษาไบโพลาร-วนไปแลวสกระยะหนง พบวาผปวยรอยละ 5
จะแปรสภาพเปนผปวยแมเนยเรอรง ไมมระยะซมเศราทมโรคซมเศรา
เตมรปแบบใหเหนอก แตมกลมอาการแมเนยในระดบไมมากนกคงอยอยาง
ตอเนองโดยไมมวนใดเลยทจะหายไป ภาวะแมเนยเรอรงนจะบนทอนคณภาพ
ชวตผปวยลงทกเดอน กลายเปนคนทไมมใครวางใจ นำไปสการเสอมถอย
ทงรางกาย จตใจ และสงคม
สภาพแมเนยเรอรงกอปญหาการรกษาดวย เพราะเมอไรทหยดยา เขา
หรอเธอจะเกดกลมอาการแมเนยเตมรปแบบ สรางความเสยหายตอชวตตนเอง
และครอบครวขนมาอก แตครนถาไมหยดยา เขาหรอเธอกจะอยในสภาพทมได
ปวยเตมท แตขาดพลงและความกระตอรอรนในการทำงาน เปนชวตทไมสดใส
ไมมชวตชวา หรอไมรงโรจนเทากบครงทไฟคโชน คดเรว พดเรว ทำเรว
![Page 22: สาร บัญ - Amarinbooks.com15 เรื่องจริงที่น่าสนใจ 2 66 ... การใช้สารเสพติด การถ่ายทอดทางพันธุกรรม](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060903/609f536d3297a85a2538387a/html5/thumbnails/22.jpg)
เรองควรสนใจ
โรคไบโพลารทรจกกนมากและพบพอสมควร คอไบโพลาร-วน แตไบโพลาร-วนมไดเดนออกมา จากตำราแพทยโดยมสลากตดหนาผากมาดวย การแสดงของโรคมหลากหลายดวยตวแปรมากมาย และทามกลางความมากมายนนมตวกวนมากมาย ทงจากพนธกรรม สงแวดลอม และยาตานอารมณ เศรา หรอยาตานโรคจตทแพทยให
ดงนนการชนวไปทคนใดคนหนงวาเขาเปนโรค ไบโพลารจงมใชเรองงาย
15นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ