หน้า :: 1 · หน้า :: 3 ธิชารัศมิ์...

หนา :: 1

ธชารศม ศรบญเรอง ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

หนา :: 2


ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es รายวชาเคม 3 (ว32223) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด อตราการเกดปฏกรยาเคม เลม 1

เรอง การเกดปฏกรยาเคม

โดย นางสาวธชารศม ศรบญเรอง

ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนซ าสงพทยาคม สงกดองคการบรหารสวนจงหวดขอนแกน

กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

หนา :: 3


ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es ชด อตราการเกดปฏกรยาเคม เลม 1 การเกดปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จดท าขนเพอพฒนาการเรยนการสอน และยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนนวตกรรมทางการศกษาทจดกจกรรมใหผเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเอง ตามความสามารถและความสนใจ มอสระในการคด ทกคนมโอกาสใชความคดอยางเตมท โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ซงชดกจกรรมน จะชวยใหใชเวลานอยลงในการน าเสนอขอมลตางๆ สามารถประกอบกจกรรมการเรยนดวยตนเองมากกวาทจะใหครบอกหรอก าหนดให โดยครเปนผสรางโอกาสทางการเรยนการสอน มกจกรรมใหกบนกเรยนเปนรายบคคล หรอรายกลม ซงผเรยนจะด าเนนกจกรรมการเรยนร จากค าแนะน าทปรากฏอยในชดกจกรรมเปนไปตามล าดบขนดวยตนเอง สอดคลองกบธรรมชาตของนกเรยนระดบมธยมศกษา และตอบสนองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมงเนนใหผเรยนไดรบการพฒนา ทงดานความร กระบวนการคด กระบวนการสบเสาะหาความร การแกปญหา ความสามารถในการสอสาร การตดสนใจ การน าความรไปใชในชวตประจ าวนตลอดจนมจตวทยาศาสตร คณธรรมและคานยมทถกตองเหมาะสม ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es วชาเคม 3 (ว32223) ชดอตราการเกดปฏกรยาเคม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ประกอบดวยชดกจกรรมการเรยนร ทงหมด จ านวน 7 เลม เลมนเปนเลมท 1 การเกดปฏกรยาเคม ใชเวลา 2 ชวโมง

หวงเปนอยางยงวา ชดกจกรรมกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es เลมนจะ เปนประโยชน ตอการพฒนาผเรยนและสงเสรมใหครจดกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ และเปนสวนส าคญในการพฒนาคณภาพ และมาตรฐานการศกษา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ขอขอบพระคณ นายมงคล อตอนวรรตน ผอ านวยการโรงเรยนซ าสงพทยาคม คณะผเชยวชาญทง 5 ทาน ตลอดจนผมสวนเกยวของทกทานทตรวจสอบ ใหขอเสนอแนะ ในการปรบปรงเพอการแกไขชดกจกรรมกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es ใหมความสมบรณอนสงผลใหชดกจกรรมนมประสทธภาพ และส าเรจลลวงไดดวยดไว ณ โอกาสน

นางสาวธชารศม ศรบญเรอง

ก

ค าน า

หนา :: 4


หนา ค าน า……………………………………………………………………………………………………………….… ก สารบญ............................................................................................................................. ข ค าชแจง............................................................................................................................ 1 ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร............................................................................ 2 บทบาทของนกเรยน......................................................................................................... 3 ล าดบขนตอนการศกษาชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es............................ 4 สวนประกอบกจกรรมการเรยนร ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es.............. 5 ผงมโนทศนการเรยนร...................................................................................................... 6 สาระส าคญ / สาระการเรยนร /มาตรฐานการเรยนร...................................................... 7 ผลการเรยนร / จดประสงคการเรยนร............................................................................. 8 แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม........................................................... 9 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม................................. 10 กจกรรมการเรยนร ขนท 1 สรางความสนใจ (Engage)

- กจกรรม 1.1 จ าแนกการเปลยนแปลงของสาร.........................................

11

ขนท 2 ส ารวจและคนหา (Explore) - การทดลองท 1.1 การเกดปฏกรยาเคม......................................................

15

ขนท 3 อธบายและลงขอสรป (Explain) - ใบความร 1.1 การเกดปฏกรยาเคม........................................................... - ใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม............................................................... - ใบงาน 1.2 อธบายและลงขอสรป (Explain).............................................

20 24 25

ขนท 4 ขยายความร (Elaborate) - ใบความร 1.2 สมการเคม ......................................................................... - ใบความร 1.3 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและผลกระทบตอสงมชวต

และสงแวดลอม....................................................................................... - ใบงาน 1.3 ขยายความร (Elaborate).......................................................

26

27 31

สารบญ

ข

หนา :: 5


หนา ขนท 5 ขนประเมน

- บนทกการเรยนร.................................................................................. .....

33

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคม..................................................................... 34 กระดาษค าตอบหลงเรยน เรอง ปฏกรยาเคม................................................................ 36 บนทกคะแนน เรอง ปฏกรยาเคม.................................................................................. 36 บรรณานกรม................................................................................................................... 37 ภาคผนวก........................................................................................................................ 39

- เฉลยกจกรรม 1.1 จ าแนกการเปลยนแปลงของสาร.................................. 40 - แนวทางบนทกผลการทดลอง 1.1............................................................. 42 - เฉลยค าถามเพอวเคราะหผลการทดลอง.................................................... 42 - แนวทางสรปและอภปรายผลการทดลอง................................................... 43 - เฉลยใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม...................................................... 44 - เฉลยใบงาน 1.2 ลงขอสรป “การเกดปฏกรยาเคม”………………………..…. 45 - เฉลยใบงาน 1.3 ขยายความร (Elaborate)............................................... 46 - เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน................................................. 48

สารบญ

ค

หนา :: 6


1. ชดกจกรรมนเปนชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es รายวชาเคม 3 (ว32223) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด อตราการเกดปฏกรยาเคม เลม 1 การเกดปฏกรยาเคม

2. สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es รายวชาเคม 3 (ว32223) ชนมธยมศกษาปท 5 ชด อตราการเกดปฏกรยาเคม เลม 1 การเกดปฏกรยาเคม ประกอบดวย ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน บทบาทนกเรยน แผนผงขนตอนการใชชดกจกรรมการเรยนร กระบวนการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร สาระ / มาตรฐานการเรยนร / ผลการเรยนร / จดประสงคการเรยนร / สาระส าคญ แบบทดสอบกอนเรยน ( Pre – test) กระดาษค าตอบ แบบทดสอบกอนเรยน กจกรรมการเรยนร แบบทดสอบหลงเรยน (Post – test) กระดาษค าตอบ แบบทดสอบหลงเรยน แบบบนทกคะแนนการเรยนร บรรณานกรม ภาคผนวก

3. ผใชควรศกษาค าแนะน ากอนใชชดกจกรรมการเรยนร

ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร

หนา :: 7


การเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es รายวชาเคม 3 (ว32223)

ชนมธยมศกษาปท 5 ชด อตราการเกดปฏกรยาเคม เลม 1 การเกดปฏกรยาเคม นกเรยนจะตองปฏบตตามขนตอน ดงน

1. ศกษาบทบาทของนกเรยนในการเรยนรโดยใชชดกจกรรมการเรยนรชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle : 5Es

2. การเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es ใชเวลา 2 ชวโมง 3. อานค าชแจง ค าแนะน า และขนตอนการเรยนรดวยชดกจกรรมการเรยนร Inquiry

Cycle 5Es ใหเขาใจกอนท ากจกรรม 4. ศกษามาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนร จดประสงคการเรยนร และ สาระส าคญ 5. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท เพอประเมนความรพนฐาน

ของนกเรยน 6. ปฏบตกจกรรมตามขนตอนทระบไวในชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle : 5Es

ประกอบดวย ขนท 1 สรางความสนใจ (Engage) ขนท 2 ส ารวจและคนหา (Explore) ขนท 3 อธบายและลงขอสรป (Explain) ขนท 4 ขยายความร (Elaborate) และ ขนท 5 ประเมนผล (Evaluate) เมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ เสรจเรยบรอยแลวใหตรวจค าตอบจากเฉลย แลวบนทกคะแนนลงในแบบบนทกคะแนนของนกเรยน นกเรยนจะตองไดคะแนนทกกจกรรมไมต ากวารอยละ 80 จงจะผานเกณฑ ถาไมผานเกณฑ ใหกลบไปอานท าความเขาใจเกยวกบเนอหาอกครงแลวตอบใหม

7. เมอศกษาและปฏบตกจกรรมครบทกกจกรรมแลวและไดคะแนนแตละกจกรรมผานเกณฑทก าหนด ใหท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท เพอเปรยบเทยบความกาวหนาของนกเรยน

8. ตรวจค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบกอน – หลงเรยน พรอมทงบนทกคะแนนทได เพอตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยน ซงนกเรยนตองท าแบบทดสอบหลงเรยนไดไมต ากวารอยละ 80 จงจะผานเกณฑ ถานกเรยนไมผานเกณฑตามทก าหนดใหทบทวนเนอหาแลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยนอกครง หากผานเกณฑใหศกษาชดกจกรรมการเรยนร เลม 2 ตอไป ขอควรปฏบต นกเรยนควรศกษาดวยความตงใจ เอาใจใส มความรบผดชอบตอตนเอง ไมควรดเฉลยกอนจะท ากจกรรม ซงจะท าใหนกเรยนเขาใจ และไดรบประโยชนจากการศกษาชดกจกรรมเลมนมากทสด

ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร

หนา :: 8


กรณไมมการแบงกลม o นกเรยนทกคนปฏบตกจกรรม ดวยความตงใจ และไมชวนเพอนคยหรอเลนกน o ปฏบตตามขนตอนในการท ากจกรรมใหเสรจทนเวลาทก าหนด o ปฏบตตามขนตอนในการท ากจกรรมดวยตนเองอยางเตมความสามารถ ไมลอกเลยนแบบคน

อน o ตงใจตอบค าถามและยกมอซกถามเมอพบปญหาหรอขอสงสย o เกบวสด อปกรณ สอการเรยนการสอน จดโตะ เกาอใหอยในสภาพเรยบรอยและท าความ

สะอาดกอนออกจากหองเรยน กรณมการแบงกลม

1. บทบาทของผน ากลม มหนาท ดงน o ควบคมการด าเนนกจกรรมภายในกลมใหเปนระเบยบเรยบรอย o เปนผตดตอกบคร เมอพบปญหาหรอขอสงสย o เมอปฏบตกจกรรมเสรจ ใหรายงานหรอแจงผลการปฏบตกจกรรมใหครทราบ o หลกจากสมาชกปฏบตกจกรรมภายในกลมเสรจแลว ใหเกบวสดหรออปกรณสงครตาม

เวลาทก าหนด 2. บทบาทของสมาชกภายในกลม มหนาท ดงน o ตอบค าถามดวยความตงใจใหทนเวลา โดยไมชวนเพอนคยหรอเลนกน o ควรปรกษากนดวยเสยงเบาๆ ไมควรปรกษากนเสยงดงเกนไป จนรบกวนกลมอน o ปฏบตตามขนตอนในการท ากจกรรม ตงใจตอบค าถามอยางเตมความสามารถ o เมอปฏบตกจกรรมเสรจเรยบรอยแลว ตองชวยกนเกบวสด อปกรณ สอการเรยนตาง ๆ

จดโตะ และเกาอ ใหอยในสภาพ เรยบรอย และท าความสะอาดกอนออกจากหองเรยน

บทบาทของนกเรยน

หนา :: 9


1. ศกษาค าชแจง ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es

6. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ 10 นาท

ศกษาชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es เลม 2

ตอไป

ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

ล าดบขนตอนการศกษา ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es

2. ศกษามาตรฐาน / สาระส าคญ /ผลการเรยนร /จดประสงคการเรยนร

3. ท าแบบทดสอบกอนเรยน 10 ขอ 10 นาท

4. ปฏบตกจกรรมการเรยนรตามขนตอน ประกอบดวย ขนท 1 สรางความสนใจ ขนท 2 ส ารวจและคนหา ขนท 3 อธบายและลงขอสรป ขนท 4 ขยายความร ขนท 5 ประเมนผล

5. ตรวจสอบค าตอบของใบงานและกจกรรมแตละขน เพอตรวจสอบความเขาใจ โดยจะตองผานเกณฑทก าหนด ถาไมผานเกณฑจะตองกลบไปศกษาเนอหาทไมผานเกณฑ อกครงจนกวาผานเกณฑทก าหนด

7. ตรวจค าตอบ ผานเกณฑ รอยละ 80

หนา :: 10


แบบทดสอบกอนเรยน ขนท 1 สรางความสนใจ ( Engage ) กจกรรมจ าแนกการเปลยนแปลงของสาร

ขนท 2 ส ารวจและคนหา ( Explore ) การทดลอง 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

ขนท 3 อธบายและลงขอสรป ( Explain ) ใบความร 1.1 การเกดปฏกรยาเคม ใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม ใบงานท 1.2 อธบายและลงขอสรป

ขนท 4 ขยายความร ( Elaborate ) ใบความร 1.2 สมการเคม ใบความร 1.3 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม ใบความร 1.3 ขยายความร

ขนท 5 ประเมน ( Evaluate ) บนทกการเรยนร

แบบทดสอบหลงเรยน

สวนประกอบกจกรรมการเรยนร ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es

หนา :: 11


การเกดปฏกรยา

เคม

การเปลยนแปลงทางเคมทท าใหเกดสารใหมซงมสมบต

แตกตางไปจากสารเดม

เกดฟองแกส

สเปลยน

เกดตะกอน

คาความเปนกรด - เบสเปลยนไป

อณหภมเปลยนแปลง

ผงมโนทศนการเรยนร ชดกจกรรมการเรยนร Inquiry Cycle 5Es เลม 1 การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 12


การเกดปฏกรยาเคม หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงทางเคมทเกดขนกบสารแลวสงผลใหไดสารใหมทมคณสมบตเปลยนไปจากเดม ซงเกดจากสารตงตน (reactant) ท าปฏกรยากน แลวเกดเปนสารใหม เรยกวา ผลตภณฑ (product) ซงมคณสมบตแตกตาง จากสารตงตน สงเกตไดจาก เกดฟองแกส สเปลยน เกดตะกอน คาความเปนกรด – เบสเปลยน หรอ อณหภมเปลยน หรอเกดขนหลายอยางพรอมกน

การเกดปฏกรยาเคม สมการเคม ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและผลกระทบตอสงแวดลอม

มาตรฐานการเรยนร ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกด

สารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระส าคญ

สาระการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร

หนา :: 13


ทดลอง อธบาย และเขยนสมการของปฏกรยาเคมทวไปทพบในชวตประจ าวน รวมทงอธบายผลของสารเคมทมตอสงมชวตและสงแวดลอม

1. ดานความร (Knowledge : K ) 1.1 นกเรยนสามารถอธบายการเกดปฏกรยาเคมเคมของสารได 1.2 นกเรยนสามารถบอกวธการสงเกตการเกดปฏกรยาเคมของสารบางชนดได 1.3 นกเรยนสามารถบอกปฏกรยาเคมทเกดขนในชวตประจ าวนและผลกระทบตอสงมชวต

และสงแวดลอมได

2. ดานทกษะกระบวนการ (Process : P ) นกเรยนสามารถท าการทดลอง รวบรวมขอมล แปลความหมายขอมล สรปผล และ

อภปรายผลการทดลอง เพอศกษาการเกดปฏกรยาเคมได

3. ดานคณลกษณะ (Attitude : A ) นกเรยนมความใฝรใฝเรยน มความรบผดชอบ มความตงใจในการท างานมการแสดงความ

คดเหน ยอมรบฟงความคดเหนของผอน และสามารถท างานรวมกบผอนได

ผลการเรยนร

จดประสงคการเรยนร

หนา :: 14


ค าชแจง : แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม เปนแบบทดสอบแบบเลอกตอบ 5 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท

ค าสง : จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบ

1. การเปลยนแปลงขอใด ทแสดงใหเหนวาไมมเกดปฏกรยาเคมเกดขน ก. น าเกลอปนละลายน ากลนไดน าเกลอ ข. น าน าบาดาลมาตมเกดตะกอนสขาวขน ค. จอดรถจกรยานทงไวแลววงลอเกดสนม ง. น าน ายาลางหองน าราดพนแลวเกดฟองแกสขน จ. น าสารละลายกรดกบเบสผสมกนมอณหภมสงขนแตสไมมการเปลยนแปลง

2. ขอใดไมใชขอสงเกตในการเกดปฏกรยาเคม ก. สเปลยนไป ข. อณหภมลดลง ค. สถานะเปลยน ง. มฟองแกสเกดขน จ. คาความเปนกรด – เบสเปลยนไป

3. ขอใดมปฏกรยาเคมเกดขน ก. การตมน า ข. การจดธป ค. การท าน าเชอม ง. การละลายของน าแขง จ. การระเหดของลกเหมน

4. การเปลยนแปลงทสงเกตไดจากการเกดปฏกรยาเคมเปนไปไดทกขอยกเวนขอใด ก. มตะกอนเกดขน ข. มฟองแกสเกดขน ค. มคาความเปนกรด – เบส เปลยนไป ง. มการละลายของสารเปนเนอเดยวกน จ. มความรอนหรอมสของสารเปลยนไป

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 15


5. การเปลยนแปลงขอใดเปนผลมาจากปฏกรยาเคม ก. การทาส ข. เกลอละลายน า ค. การบดของอาหาร ง. การเกดผลกของน าปลา จ. ไมมขอถก

6. การสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซดสามารถน าไปใชประโยชนกบสงใด ก. การดบไฟปา ข. การท าขนมเคก ค. การเกดฝนกรด ง. การผลตปนซเมนต จ. ฟอกสผมและฆาเชอโรค

7. สญลกษณในขอใดแสดงสารทละลายน าได ก. (aq) ข. (l) ค. (g) ง. (s) จ. ไมมขอถก

8. ขอใดไมเกดปฏกรยาเคม ก. เหลกเกดสนม ข. น าตาลละลายน า ค. การเผาไหมของแกสหงตม ง. การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร จ. การสงเคราะหดวยแสงของพชสเขยว

9. เมอผสมสารละลาย HCl กบ NaHCO3 ท าใหเกดสารใด ก. NaCl ข. CO2 และ H2O ค. NaCl และ CO2 ง. NaCl และ H2O จ. NaCl CO2 และ H2O

10. ขอใดเขยนสมการเคมแสดงการสลายตวของ NaHCO3 ไดถกตอง ก. NaHCO3(aq) → Na2CO3(aq) + CO2(g)

ข. NaHCO3(aq) → Na2O(aq) + CO2(g) + H2O(l) ค. 2NaHCO3(aq) → 2Na2CO3(aq) + 2CO2(g) + 2H2O(l) ง. NaHCO3(aq) → Na2CO3(aq) + CO2(g) + H2O(l) จ. ไมมขอถก

หนา :: 16


ชอ..........................................................................ชน....................................เลขท.....................

ขอ ก ข ค ง จ ขอ ก ข ค ง จ 1 6 2 7 3 8 4 9 5 10

ค าสง : จงเตมขอความ การเปลยนแปลงทางเคม หรอ ทางกายภาพ ใหสอดคลองกบภาพตอไปน

ภาพท 1 การระเบดของดอกไมไฟ ทมา : https://touchzy-sci.blogspot.com/2016/12/blog-post_20.html

ขนท 1 สรางความสนใจ ( Engage )

ภาพท 1 การเปลยนแปลง.....................................

กจกรรม 1.1 จ าแนกการเปลยนแปลงของสาร

กระดาษค าตอบกอนเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 17


ภาพท 2 น าแขงขวโลกละลาย ทมา : http://www.unigang.com/Article/6003

ภาพท 3 ผลไมสก ทมา : http://fic.nfi.or.th/technologyandinnovation-detail.php?smid=1333



http://www.unigang.com/Article/6003

http://fic.nfi.or.th/technologyandinnovation-detail.php?smid=1333

หนา :: 18


ภาพท 4 สนมเหลก ทมา : https://pixabay.com/th/วธการ-หวงโซ-ออกไซด-ออกซไดซ-1481562/

ภาพท 5 การระเหดของลกเหมน ทมา : http://www. siamchemi.com/ลกเหมน/



หนา :: 19


ภาพท 6 ขนมปงขนรา ทมา : http://terrabkk.com/news/30-สงประดษฐมหศจรรย/

จากกจกรรม 1.1 จ าแนกการเปลยนแปลงของสาร นกเรยนรอะไรบางจากกจกรรมน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


หนา :: 20


ค าสง : ใหนกเรยนศกษากจกรรมทดลอง 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

จดประสงคของกจกรรม

ท าการทดลองเพอศกษาผลการเปลยนแปลงของปฏกรยาบางชนด รวมทงเกณฑทวไปทใชตดสนวามปฏกรยาเคมเกดขนได

เวลาทใชในการทดลอง 35 นาท

คะแนน 20 คะแนน

ขอควรระวงระหวางท าการทดลอง

ควรระวงไมใหสารเคมบางประเภท โดยเฉพาะกรดและเบสเขาตาหรอถกมอและเสอผา ถาบงเอญถกใหลางดวยน าสะอาดมาก ๆ ไมควรทงสารเคมทกชนดลงในสงแวดลอมโดยตรง เชน ทอน า ดน และแมน าล าคลอง ถาจ าเปนตองทงควรท าใหเจอจางมาก ๆ กอน

ขนท 2 ส ารวจและคนหา ( Explore )

กจกรรมทดลอง 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 21


สารเคมและอปกรณ

ท รายการ ตอกลม สารเคม 1. แผนแมกนเซยม ขนาด 0.3 x 2.0 cm2 1 แผน 2. แผนสงกะส ขนาด 0.3 x 2.0 cm2 1 แผน 3. สารละลายกรดไฮโดรคลอรก 2.0 mol/dm3 15 cm3 4. สารละลายโพแทชเซยมเปอรแมงกาเนตเจอจาง 5 cm3 5. สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด 2.0 mol/dm3 5 cm3 6. สารละลายเลด (II) ไนเตรต 0.1 mol/dm3 5 cm3 7. สารละลายโพแทสเซยมไอโอไดด 0.1 mol/dm3 5 cm3 8. กรดซตรก 1 g 9. สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต 2.0 mol/dm3 5 cm3 อปกรณ 1. หลอดทดลองขนาดกลาง 6 หลอด 2. กระบอกตวงขนาด 10 cm3 6 ใบ

วธการทดลอง

1

หนา :: 22


.

2 3

4 5

หนา :: 23


1. ในหลอดทดลองใดมฟองแกสเกดขน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. ในหลอดทดลองใดมตะกอนเกดขน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. ในหลอดทดลองใดมอณหภมเปลยนแปลง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ท ปฏกรยา การเปลยนแปลงทเกดขน 1. สารลายกรดไฮโดรคลอรก + สารละลาย

โพแทชเซยมเปอรแมงกาเนต

2. สารละลายกรดไฮโดรคลอรก +สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด

3. สารละลายเลด (II) ไนเตรต + สารละลาย โพแทชเซยมไอโอไดด

4. กรดซตรก + สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต

5. แมกนเซยม + สารละลายกรดไฮโดรคลอรก สงกะส + สารละลายกรดไฮโดรคลอรก

บนทกผลการทดลอง

ค าถามเพอวเคราะหผลการทดลอง

หนา :: 24


……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สรปและอภปรายผลการทดลอง

หนา :: 25


ค าสง : ใหนกเรยนศกษาใบความร 1.1 การเกดปฏกรยาเคม แลวท าใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

การเปลยนแปลงทเกดขนในชวตประจ าวน เชน การเกดน าคาง ฝน เมฆ หมอก การละลายของเกลอ หรอน าตาลทรายในน า การเกดภาวะโลกรอนทท าใหน าแขงขวโลกหลอมเหลวมากกวาปกต เปนการเปลยนแปลงทสารหลงการเปลยนแปลงมสมบตเหมอนกบสารกอนการเปลยนแปลง สวนการตดไฟของเชอเพลงตาง ๆ การเกดสนมของเหลก การสกของผลไม การยอยอาหาร การสงเคราะหดวยแสงของพชสเขยว การเจรญเตบโตของสงมชวต การเปลยนแปลงนสารหลงเกดการเปลยนแปลงมสมบตตางจากสารกอนการเปลยนแปลง

ภาพท 7 ผลไมสก ภาพท 8 การเกดสนมเหลก ทมา : https://health.kapook.com/view13336.html ทมา : http://km.saard.ac.th/external_newsblog.php?links=709

ภาพท 9 การเกดน าคาง ภาพท 10 การสงเคราะหดวยแสงของพชสเขยว ทมา : https://rainweather.blogspot.com/2015/02/blog-post_27.html ทมา : http://science-01.wikispaces.com/การสงเคราะหดวยแสง

ขนท 3 อธบายและลงขอสรป ( Explain )

ใบความร 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

https://health.kapook.com/view13336.html%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ทมา

http://km.saard.ac.th/external_newsblog.php?links=709

https://rainweather.blogspot.com/2015/02/blog-post_27.html

http://science-01.wikispaces.com/การสงเคราะหดวยแสง

หนา :: 26


จากกจกรรมการทดลอง 1.1 การเกดปฏกรยาเคม เมอเทสารละลายกรดไฮโดรคลอรก ลงในสารละลายโพแทชเซยมเปอรแมงกาเนต พบวา สของสารละลาย โพแทชเซยมเปอรแมงกาเนตจางลงหรอหายไป เทสารละลายกรดไฮโดรคลอรกลงในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด พบวา สของสารละลายไมมการเปลยนแปลง แตอณหภมเพมขนเลกนอย เทสารละลายเลด (II) ไนเตรตลงในสารละลายโพแทชเซยมไอโอไดด เกดตะกอนสเหลองเขม เทกรดซตรกลงในสารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต เกดฟองแกส อณหภมของปฏกรยาลดลง น าแมกนเซยมหยอนลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก เกดฟองแกสมากและเรว และน าสงกะสหยอนลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก เกดฟองแกสนอยและชา การเปลยนแปลงทสงเกตได จากการทดลอง 1.1 มเกดตะกอนหรอฟองแกสเกดขน สของสารละลายหรออณหภมเปลยน หรออาจสงเกตเหนหลายๆ สงเหลานเกดรวมกนหรอบางปฏกรยาอาจไมเหนการเปลยนแปลงจากการสงเกต ตองใชการตรวจสอบดวยวธอน เชน การสมผส การใชเครองมอชวย เปนตน การเปลยนแปลงดงกลาวท าใหเกดสารใหมซงมสมบตแตกตางไปจากสารเดม เรยกวา การเกดปฏกรยาเคม ในการเกดปฏกรยาเคม สารทเขาท าปฏกรยากน เรยกสารนวา สารตงตน (reactant) สวนสารทเกดใหม เรยกวา สารผลตภณฑ (product) โดยสารใหมจะมสมบตแตกตางไปจากสารตงตน การเปลยนแปลงอะไรบางทเกดปฏกรยาเคม ตวอยางการเกดปฏกรยาเคม

การเกดน า การเกดน า จะมแกสไฮโดรเจน และแกสออกซเจน เปนสารตงตน เมอ

เกดปฏกรยา โมเลกลของ แกสไฮโดรเจน และแกสออกซเจนตางกแตกสลายเปนอะตอม แลวรวมกนใหมเปนโมเลกลของน าซงเปนผลตภณฑ ดงภาพท 11

สารตงตน (H2) สารตงตน (O2) สารผลตภณฑ (H2O) แทนอะตอมของไฮโดรเจน แทนอะตอมของออกซเจน

ภาพท 11 ปฏกรยาการเกดน า

ทมา : หนงสอเรยนวชาพนฐานวทยาศาสตร สารและสมบตของสาร ชนมธยมศกษาปท 4 -6 น.47

หนา :: 27


ปฏกรยาระหวางสารละลายโซเดยมคารบอเนต (Na2CO3) กบสารละลาย แคลเซยมไฮดรอกไซด หรอน าปนใส (Ca(OH)2)

ผสมสารละลายโซเดยมคารบอเนต (Na2CO3) กบสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด หรอน าปนใส (Ca(OH)2) ไดสารละลายใสไมมสของสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) และตะกอนสขาวของแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3)

ภาพท 12 ปฏกรยาระหวางสารละลายโซเดยมคารบอเนต (Na2CO3) กบสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด หรอน าปนใส (Ca(OH)2)

ปฏกรยาระหวางแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) กบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl)

ใสแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) ลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) ไดสารละลายใสไมมสของสารละลายแคลเซยมคลอไรด (CaCl2) น า (H2O) และฟองแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ดงภาพท 13

ภาพท 13 ปฏกรยาระหวางแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) กบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl)

หนา :: 28


ปฏกรยาระหวางสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) กบสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) ผสมสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) ทมสมบตเปนกรดกบสารละลายโซเดยมไฮดรอก-

ไซด (NaOH) ทมสมบตเปนเบส ไดสารละลายใสไมมสของสารละลายโซเดยมคลอไรด (NaCl) ทมสมบตเปนกลาง และน า (H2O) การเกดปฏกรยานไมสามารถสงเกตได จงจะตองใชกระดาษลตมสทดสอบความเปนกรด – เบส พบวากระดาษลตมสทงสแดงและสน าเงนไมเปลยนแปลง (แสดงวาการผสมสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) กบสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH) ท าปฏกรยากน) ดงภาพท 14

ภาพท 14 ปฏกรยาระหวางสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (HCl) กบสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (NaOH)

หนา :: 29


ค าสง : จงพจารณาขอความตอไปน วาขอความใดเกดปฏกรยาเคม และขอความใดไมเกดปฏกรยาเคม โดยท า

เครอง กากบาท (X) หนาขอความทไมเกดปฏกรยาเคม และ เครองหมายถก (√ ) หนาขอความทเกดปฏกรยาเคม ( 15 คะแนน)

ค าตอบ ขอท การทดลอง 1. น าน าตาลละลายน าไดน าเชอม

2. น าปนขาวไปละลายน า ไดสารละลายน าปนใส 3. ผสมสารละลายแบเรยนไฮดรอกไซดกบสารละลายกรดซลฟวรกไดตะกอนสขาว 4. ผสมโซเดยมไฮดรอกไซดกบน าไดสารละลายใสไมมส 5. ใหความรอนแกโลหะทองแดงกบโลหะสงกะส จนหลอมเขาดวยกนไดทองเหลอง 6. ผสมเอทานอลกบน า 7. บมมะมวงดวยถานแกสแคลเซยมคารไบดพบวามะมวงสกเรวขน 8. หยดกรดไฮโดรคลอรกลงในแคลเซยมคารบอเนตเกดแกสไมมส 9. น าขยะไปเผาในเตาเผา 10. น าน าแขงใสแกวแลวเกดหยดน าบรเวณผวแกวดานนอก 11. ท านาเกลอโดยน าน าทะเลมาขงไวในนาและทงไว 10 – 15 วนเพอใหน าระเหย

ออก 12. ตงอาหารทงไว 2 วนแลวเกดกลนบด 13. ผสมแคลเซยมไฮดรอกไซดกบผงแอมโมเนยมคลอไรด แลวใชแทงแกวคนใหทว

จะเกดกลนฉน 14. โปรยผงโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตลงฝนเปลวไฟแลวไฟดบ 15. วางตะปเหลกไวในสนามหญา 2 วน ตะปเหลกเปลยนสเปนสน าตาลแดงอฐ

ใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 30


ค าสง : ใหนกเรยนสรปความรทได จากการท ากจกรรมทดลอง 1.1 การเกดปฏกรยาเคม และ ใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม โดยการเขยนผงความคด (Mind mapping) ลงในใบงาน 1.2 ลงขอสรป “ การเกดปฏกรยาเคม” ( 5 คะแนน )

ใบงาน 1.2 ลงขอสรป “การเกดปฏกรยาเคม”

การเกด ปฏกรยาเคม

ความหมาย

สงเกตไดจาก

หนา :: 31


ค าสง : ใหนกเรยนศกษาใบความร 1.2 สมการเคม และใบความร 1.3 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม แลวท าใบงาน 1.3 ขยายความร

ปฏกรยาเคมสามารถเขยนแสดงไดดวยสมการเคม โดยเขยนสตรเคมของสารตงตนไวทางซายมอและเขยนสตรเคมของผลตภณฑไวดานขวามอ มลกศรอยตรงกลางเชอมระหวางสารตงตนและผลตภณฑ หวลกศรชไปทางผลตภณฑ และเขยนอกษรยอเพอบอกสถานะหรอภาวะของแตละสารในสมการ ดงน

(s) แทนของแขง (g) แทนแกส (l) แทนของเหลว (aq) แทนสารละลายในน า สมการเคมเปนการอธบายการเกดปฏกรยาเคมตามผลการทดลอง และตองดลสมการให

จ านวนอะตอมของธาตแตละชนดของสารตงตนและผลตภณฑเทากน โดยเตมเลขจ านวนเตมทนอยทสดขางหนาสารบางชนดในสมการ เพอปรบใหจ านวนอะตอมของธาตทางซายเทากบจ านวนอะตอมของธาตทางขวาของสมการ เชน

2H2(g) + O2(g) 2H2O(l)

แกสไฮโดรเจน แกสออกซเจน น า

HCl(aq) + NaOH (aq) NaCl(aq) + H2O(l) สารละลาย สารละลาย สารละลาย น า

กรดไฮโดรคลอรก โซเดยมไฮดรอกไซด โซเดยมคลอไรด

CH4(g) + 2O2(g) CO2(g) + 2H2O(g) แกสมเทน แกสออกซเจน แกสคารบอนไดออกไซด ไอน า

ขนท 4 ขยายความร ( Elaborate )

ใบความร 1.2 สมการเคม

หนา :: 32


ในชวตประจ าวนมปฏกรยาเคมเกดขนมากมาย ซงบางปฏกรยาน ามาใชประโยชนได แตอาจ

ใหโทษและมผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม ปฏกรยาการสงเคราะหแสงของพชสเขยว

ภาพท 15 การสงเคราะหดวยแสง ทมา : http://science-01.wikispaces.com/การสงเคราะหดวยแสง

พชเปนแหลงอาหารทส าคญของโลก สามารถสรางอาหารไดเอง ดวยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง โดยมคลอโรฟลลและแสงชวยใหน าเกดปฏกรยากบแกสคารบอนไดออกไซด ไดกลโคส และแกสออกซเจน ดงสมการ

6CO2 + 12H2O + พลงงานแสง → C6H12O6 + 6O2 + 6H2O

ใบความร 1.3 ปฏกรยาเคมในชวตประจ าวนและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

หนา :: 33


ปฏกรยาการสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2)

ภาพท 16 การยอมสผมทมไฮโดรเจนเปอรออกไซดเปนสวนประกอบ http://www.bucciime.com/hair-review-ash-green-pink-color-tob1-hairstation/

สารไฮโดรเจนเปอรออกไซด (H2O2) เปนสวนประกอบหนงของสารทใชในการฟอกสผม

นอกจากนนสามารถน ามาใชฟอกสในอาหาร ท าความสะอาด ฆาเชอโรค ท าน ายาบานปาก เปนตน ในภาวะปกตไฮโดรเจนเปอรออกไซดสลายไดเองอยางชา ๆ ใหแกสออกซเจนและน า แตถาไดรบแสงสวางและความรอน จะชวยใหการสลายตวเกดเรวขนได ปฏกรยาการสลายตวของ ไฮโดรเจนเปอรออกไซด ดงสมการ

2H2O2(l) 2H2O(l) + O2(g)

หนา :: 34


ปฏกรยาการสลายตวของโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตหรอผงฟ (NaHCO3)

ภาพท 17 ขนมตาลใสผงฟเปนสวนผสม ทมา : https://sites.google.com/site/phrsudathxngyxd/khnm-tal

ขนมถวยฟ ขนมสาล ขนมไข ขนมตาล และขนมเคก เนอขนมมลกษณะพรนและฟเนองจากมการผสมผงฟ หรอ โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) ลงไป เมอน าขนมไปนงหรออบ ความรอนจะท าให NaHCO3 สลายตวใหแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ซงสามารถขยายตว ดนและแทรกผานเนอขนม ท าใหเกดโพรงอากาศกระจายทวทงกอนขนม การสลายตวของ NaHCO3 ดงสมการ 2 NaHCO3(s) Na2CO3(s) + H2O(g) + CO2(g)

การสลายตวของ NaHCO3 สามารถน าไปใชประโยชนในการดบไฟปาได โดยการโปรยผง NaHCO3 จากเครองบนลงบรเวณเหนอไฟปา แกสคารบอนไดออกไซดทเกดจากการสลายตวของ NaHCO3 เปนแกสทหนกกวาอากาศจงลอยตวในระดบต า ปกคลมพนทไมใหเชอเพลงรวมตวกบออกซเจนในอากาศ เปนการบรรเทาหรอหยดการไหมลงไดระดบหนง

ภาพท 18 โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตชวยดบไฟปา ทมา : http://fanthai.com/?p=59064

http://fanthai.com/?p=59064

หนา :: 35


ปฏกรยาการเผาไหมเชอเพลง

ภาพท 19 การเผาไหมของแกสหงตม ทมา : http://www.homegasstove.com/blog/ทมา - แกสหงตม

แกสหงตม น ามนเบนซน น ามนดเซล น ามนกาด น ามนเตา เปนเชอเพลงทใชในชวตประจ าวน สวนใหญประกอบดวยสารประกอบไฮโดรคารบอน ทมธาตคารบอนกบไฮโดรเจนเปนองคประกอบ เชอเพลงเหลานเมอตดไฟและเผาไหมสมบรณจะใหผลตภณฑเปน แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) และไอน า (H2O)รวมทงพลงงานความรอนทสามารถน าไปใชประโยชนในกจกรรมตาง ๆ แกสหงตม ประกอบดวยแกสโพรเพน (C3H8) และ แกสบวเทน (C4H10) เมอเกดการเผาไหม ทสมบรณ ปฏกรยาทเกดขนดงสมการ C3H8(g) + 5O2(g) 3CO2(g) + 4H2O(g) + พลงงาน โพรเพน แกสออกซเจน แกสคารบอนไดออกไซด ไอน า 2C4H10(g) + 13O2(g) 8CO2(g) + 10H2O(g) + พลงงาน บวเทน แกสออกซเจน แกสคารบอนไดออกไซด ไอน า ปฏกรยาการเกดสนมของเหลก ภาพท 20 โลหะเปนสนม

ทมา : http://oknation.nationtv.tv/blog/estimate/2009/11/26/entry-1

http://www.homegasstove.com/blog/ทมา

http://oknation.nationtv.tv/blog/estimate/2009/11/26/entry-1

หนา :: 36


เหลกเปนโลหะทน ามาใชงานหลายดาน เชน เปนวสดในการกอสราง ผลตเปนเครองมอเครองใช เครองจกรในอตสาหกรรม ชนสวนในรถยนต เปนตน เมออายการใชงานเพมขน เหลกมกเกดการผกรอน และเปนสนมเนองจากเหลกท าปฏกรยากบแกสออกซเจนและความชนในอากาศ ค าสง : ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง ( 15 คะแนน )

1. จากการทดลองตอไปน สมการเคมของปฏกรยาเคมเปนอยางไร 1.1 ผานแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ลงในน าปนใสหรอสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด

(Ca(OH)2) เกดตะกอนแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) และน า (H2O) (1คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………

1.2 เมอเผาผงฟหรอโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) จะสลายตวเปนโซเดยมคารบอเนต (NaCO3) น า (H2O) และแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) (1คะแนน)

…………………………………………………………………………………………………………………………… 1.3 โลหะโซเดยม (Na) ท าปฏกรยากบน า (H2O) เกดสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด

(NaOH) และแกสไฮโดรเจน (H2) (1คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………

2. ถาพชไมสามารถสงเคราะหแสงได จะเกดผลกระทบตอสงมชวตอยางไร (2คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. เพราะเหตใดจงตองเกบไฮโดรเจนเปอรออกไซดในภาชนะสน าตาลเขมและเกบในทอณหภมต า (2คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. การสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซด สารใดเปนสารตงตน สารใดเปนผลตภณฑ(1คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………

5. แกสอะเซทลน (C2H2) เปนแกสทตดไฟได สมการแสดงการเผาไหมอยางสมบรณของแกสนเปนอยางไร (1คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………

ใบงาน 1.3 ขยายความร ( Elaborate )

หนา :: 37


6. ถาแกสหงตมตดไฟไมสมบรณเกดผลตภณฑชนดใดบาง (1คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………

7. ในการเผาไหมของเชอเพลง นอกจากจะใหพลงงานส าหรบใชประโยชนในกจกรรมตาง ๆ แลว อาจกอใหผลกระทบตอสงแวดลอมอยางไรบาง ( เขยนผงมโนทศนหรอวาดภาพ) (5 คะแนน)

หนา :: 38


ค าสง : ใหนกเรยนบนทกการเรยนร จากสงทไดเรยนรและท ากจกรรม เรอง การเกดปฏกรยาเคม ตามประเดนทก าหนดให ตอบดวยความเปนจรงและชดเจนตามความเหนของตนเอง

ขนท 5 ประเมนผล ( Evaluate )

เรยนรอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

มความรความเขาใจอยางไรในแตละเรอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงทยงไมร/ไมเขาใจ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

บนทกการเรยนร

หนา :: 39


ค าชแจง แบบทดสอบหลงเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม เปนแบบทดสอบแบบเลอกตอบ 5 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ ใชเวลา 10 นาท ค าสง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษค าตอบ

1. การเปลยนแปลงทสงเกตไดจากการเกดปฏกรยาเคมเปนไปไดทกขอ ยกเวน ขอใด ก. มตะกอนเกดขน ข. มฟองแกสเกดขน ค. มคาความเปนกรด – เบส เปลยนไป ง. มการละลายของสารเปนเนอเดยวกน จ. มความรอนหรอมสของสารเปลยนไป

2. การเปลยนแปลงขอใด ทแสดงใหเหนวา ไมม การเกดปฏกรยาเคมเกดขน ก. น าเกลอปนละลายน ากลนไดน าเกลอ ข. น าน าบาดาลมาตมเกดตะกอนสขาวขน ค. จอดรถจกรยานทงไวแลววงลอเกดสนม ง. น าน ายาลางหองน าราดพนแลวเกดฟองแกสขน จ. น าสารละลายกรดกบเบสผสมกนอณหภมสงขนแตสไมมการเปลยนแปลง

3. ขอใดมปฏกรยาเคมเกดขน ก. การตมน า ข. การจดธป ค. การท าน าเชอม ง. การละลายของน าแขง จ. การระเหดของลกเหมน

4. ขอใด ไมใช ขอสงเกตในการเกดปฏกรยาเคม ก. สเปลยนไป ข. อณหภมลดลง ค. สถานะเปลยนไป ง. มฟองแกสเกดขน จ. คาความเปนกรด – เบสเปลยนไป

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 40


5. ขอใด ไม เกดปฏกรยาเคม ก. เหลกเกดสนม ข. น าตาละลายน า ค. การเผาไหมของแกสหงตม ง. การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร จ. การสงเคราะหดวยแสงของพชสเขยว

6. การเปลยนแปลงใดเกดปฏกรยาเคม ก. การทาส ข. เกลอละลายน า ค. การบดของอาหาร ง. การเกดผลกของน าปลา จ. ไมมขอถก

7. การสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซดสามารถน าไปใชประโยชนอยางไร ก. การดบไฟปา ข. การท าขนมเคก ค. การเกดฝนกรด ง. การผลตปนซเมนต จ. ฟอกสผมและฆาเชอโรค

8. สญลกษณในขอใดแสดงสารทละลายน าได ก. (aq) ข. (l) ค. (g) ง. (s) จ. ไมมขอถก

9. ขอใดเขยนสมการเคมแสดงการสลายตวของ NaHCO3 ไดถกตอง ก. NaHCO3(aq) → Na2CO3(aq) + CO2(g)

ข. NaHCO3(aq) → Na2O(aq) + CO2(g) + H2O(l) ค. 2NaHCO3(aq) → 2Na2CO3(aq) + 2CO2(g) + 2H2O(l) ง. NaHCO3(aq) → Na2CO3(aq) + CO2(g) + H2O(l) จ. ไมมขอถก

10. เมอผสมสารละลาย HCl กบ NaHCO3 ท าใหเกดสารใด ก. NaCl ข. CO2 และ H2O ค. NaCl และ CO2 ง. NaCl และ H2O จ. NaCl CO2 และ H2O

หนา :: 41


ชอ..........................................................................ชน....................................เลขท.....................

ขอ ก ข ค ง จ ขอ ก ข ค ง จ 1 6 2 7 3 8 4 9 5 10

รายการประเมน คะแนนทได ผลการประเมน ผาน ไมผาน

ทดสอบกอนเรยน ( 10 คะแนน ) กจกรรมทดลอง 1.1 ( 20 คะแนน) ใบงานท 1.1 ( 15 คะแนน ) ใบงานท 1.2 ( 5 คะแนน ) ใบงานท 1.3 ( 15 คะแนน ) ทดสอบหลงเรยน ( 10 คะแนน)

กระดาษค าตอบหลงเรยน เรอง การเกดปฏกรยาเคม

บนทกคะแนน เรอง การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 42


นพนธ ตงคณานรกษ, คณตา ตงคณานรกษ. คมอเคมพนฐานและเพมเตม เลม 3 ม.5. กรงเทพฯ: บรษท ส านกพมพแมค จ ากด ; 2548. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, หนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานและ

เพมเตม เคม เลม 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 5. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว ; 2552.

. กระทรวงศกษาธการ. คมอคร สาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม เคม เลม 3 กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตร. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว ; 2554. . หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร สารและสมบตของสาร ชนมธยมศกษาปท 4-6

ส าหรบนกเรยนทไมเนนวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว ; 2554.

. กระทรวงศกษาธการ. คมอครรายวชาพนฐาน เคม ชนมธยมศกษาปท 4 – 6 กลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว ; 2556. . กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน เคม ชนมธยมศกษาปท 4 – 6 ส าหรบ

นกเรยนทเนนวทยาศาสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว ; 2556.

การระเบดของดอกไมไฟ. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559]จาก https://touchzy- sci.blogspot.com/2016/12/blog-post_20.html น าแขงขวโลกละลาย.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559]จาก

http://www.unigang.com/Article/6003 ผลไมสก.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก

http://fic.nfi.or.th/technologyandinnovation-detail.php?smid=1333 สนมเหลก.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก https://pixabay.com/th/วธการ-หวงโซ-

ออกไซด-ออกซไดซ-1481562/ การระเหดของลกเหมน.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จากhttp://www. siamchemi.com/ ลกเหมน/ ขนมปงขนรา.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จากhttp://terrabkk.com/news/30-

สงประดษฐมหศจรรย/ ผลไมสก.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก https://health.kapook.com/view13336.htmการเกดสนมเหลก.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก http://km.saard.ac.th/external_newsblog.php?links=709

บรรณานกรม

https://touchzy-/

http://www.unigang.com/Article/6003

http://fic.nfi.or.th/technologyandinnovation-detail.php?smid=1333

http://km.saard.ac.th/external_newsblog.php?links=709

หนา :: 43


การเกดน าคาง. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก

https://rainweather.blogspot.com/2015/02/blog-post_27.html การสงเคราะหดวยแสงของพชสเขยว. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก http://science-

01.wikispaces.com/การสงเคราะหดวยแสง การยอมสผมทมไฮโดรเจนเปอรออกไซดเปนสวนประกอบ. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559]

จาก http://www.bucciime.com/hair-review-ash-green-pink-color-tob1-hairstation/

ขนมตาลใสผงฟเปนสวนผสม. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก https://sites.google.com/site/phrsudathxngyxd/khnm-tal

โซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตชวยดบไฟปา. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก http://fanthai.com/?p=59064

การเผาไหมของแกสหงตม. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จากhttp://www.homegasstove.com/blog/ทมา - แกสหงตม

โลหะเปนสนม. [ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก http://oknation.nationtv.tv/blog/estimate/2009/11/26/entry-1 การเกดฝนกรดและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม.[ออนไลน][อางเมอ 4 เมษายน 2559] จาก http://home.knue.ac.kr/~biology/data/experi/acid-rain.htm

https://rainweather.blogspot.com/2015/02/blog-post_27.html



http://fanthai.com/?p=59064

http://www.homegasstove.com/blog/ทมา

http://oknation.nationtv.tv/blog/estimate/2009/11/26/entry-1

http://home.knue.ac.kr/~biology/data/experi/acid-rain.htm

หนา :: 44


ภาคผนวก

หนา :: 45


ภาพท 1 การเปลยนแปลง ทางเคม

ภาพท 2 การเปลยนแปลง ทางกายภาพ



ภาพท 5 การเปลยนแปลง ทางกายภาพ

เฉลยกจกรรม 1.1 จ าแนกการเปลยนแปลงของสาร

หนา :: 46



จากกจกรรม 1.1 จ าแนกการเปลยนแปลงของสาร นกเรยนรอะไรบางจากกจกรรมน การเปลยนแปลงของสาร มการเปลยนแปลง 2 ประเภท คอ

1. การเปลยนแปลงทางกายภาพ เปนการเปลยนแปลงของสารทเกยวกบสมบตกายภาพ โดยไมมผลตอองคประกอบภายใน และ ไมเกดสารใหม เชน การเปลยนสถานะ , การละลายน า

2. การเปลยนแปลงทางเคม การเปลยนแปลงของสารทเกยวของกบสมบตทางเคมซงมผลตอองคประกอบภายใน และจะมสมบตตางไปจากเดม นนคอ การเกดสารใหม

หนา :: 47


1. ในหลอดทดลองใดมฟองแกสเกดขน หลอดทท าปฏกรยาระหวางกรดซตรกกบสารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (หลอดท 4) และหลอดทท าปฏกรยาระหวางแผนแมกนเซยม แผนสงกะสกบสารละลายกรดไฮโดรคลอรก (หลอดท 5 และ 6)

2. ในหลอดทดลองใดมตะกอนเกดขน หลอดทท าปฏกรยาระหวางสารละลายเลด (II) ไนเตรตกบสารละลายโพแทชเซยมไอโอไดด (หลอดท 3)

3. ในหลอดทดลองใดมอณหภมเปลยนแปลง หลอดทท าปฏกรยาระหวางสารละลายกรดไฮโดรคลอรกกบสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด (หลอดท2) และ หลอดทท าปฏกรยาระหวางกรดซตรกกบสารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (หลอดท 4)

ท ปฏกรยา การเปลยนแปลงทเกดขน 1. สารลายกรดไฮโดรคลอรก + สารละลาย

โพแทชเซยมเปอรแมงกาเนต สของสารละลายโพแทชเซยมเปอรแมงกาเนตจางลงหรอหายไป

2. สารละลายกรดไฮโดรคลอรก +สารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด

สของสารละลายไมเปลยนแปลงใสไมมส และอณภมเพมขนเลกนอย

3. สารละลายเลด (II) ไนเตรต + สารละลาย โพแทชเซยมไอโอไดด

เกดตะกอนสเหลองเขม

4. กรดซตรก + สารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต

เกดฟองแกสอณหภมของปฏกรยาลดลง

5. แมกนเซยม + สารละลายกรดไฮโดรคลอรก เกดฟองแกสมากและเรว 6. สงกะส + สารละลายกรดไฮโดรคลอรก เกดฟองแกสนอยและชา

แนวทางบนทกผลการทดลอง 1.1

เฉลยค าถามเพอวเคราะหผลการทดลอง

หนา :: 48


จากการทดลอง 1.1 การเกดปฏกรยาเคม พบวา เมอเทสารละลายกรดไฮโดรคลอรกลงในสารละลายโพแทชเซยมเปอรแมงกาเนต พบวา สของสารละลายโพแทชเซยมเปอรแมงกาเนตจางลงหรอหายไป เทสารละลายกรดไฮโดรคลอรกลงในสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด พบวา สของสารละลายไมมการเปลยนแปลง แตอณหภมเพมขนเลกนอย เทสารละลายเลด (II) ไนเตรตลงในสารละลายโพแทชเซยมไอโอไดด เกดตะกอนสเหลองเขม เทกรดซตรกลงในสารละลายโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต เกดฟองแกส อณหภมของปฏกรยาลดลง น าแมกนเซยมหยอนลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก เกดฟองแกสมากและเรว และน าสงกะสหยอนลงในสารละลายกรดไฮโดรคลอรก เกดฟองแกสนอยและชา การเปลยนแปลงดงกลาว พบวามปฏกรยาเคมเกดขน ซงสงเกตไดจาก มเกดตะกอนหรอฟองแกสเกดขน สของสารละลายหรออณหภมเปลยน

เมอเกดปฏกรยาเคม สารเรมตนเกดการสลายเปลยนไปเปนสารใหมทเรยกวา ผลตภณฑ การเปลยนแปลงทเกดขนสงเกตไดจากการเกดตะกอนหรอเกดฟองแกส การเปลยนแปลงสของสารละลาย หรออณหภม หรอาจสงเกตเหนหลาย ๆ สงเหลานรวมกน หรอบางปฏกรยาอาจไมเหนการเปลยนแปลงจากการสงเกต ตองใชการตรวจสอบดวยวธอน เชน การสมผส การใชเครองมอชวย เปนตน

แนวทางสรปและอภปรายผลการทดลอง

หนา :: 49


ค าสง : จงพจารณาขอความตอไปน วาขอความใดเกดปฏกรยาเคม และขอความใดไมเกดปฏกรยาเคม โดยท า

เครอง กากบาท (X) หนาขอความทไมเกดปฏกรยาเคม และ เครองหมายถก (√ ) หนาขอความทเกดปฏกรยาเคม ( 15 คะแนน)

ค าตอบ ขอท การทดลอง X 1. น าน าตาลละลายน าไดน าเชอม

X 2. น าปนขาวไปละลายน า ไดสารละลายน าปนใส √ 3. ผสมสารละลายแบเรยนไฮดรอกไซดกบสารละลายกรดซลฟวรกไดตะกอนสขาว X 4. ผสมโซเดยมไฮดรอกไซดกบน าไดสารละลายใสไมมส √ 5. ใหความรอนแกโลหะทองแดงกบโลหะสงกะส จนหลอมเขาดวยกนไดทองเหลอง X 6. ผสมเอทานอลกบน า √ 7. บมมะมวงดวยถานแกสแคลเซยมคารไบดพบวามะมวงสกเรวขน

√ 8. หยดกรดไฮโดรคลอรกลงในแคลเซยมคารบอเนตเกดแกสไมมส

√ 9. น าขยะไปเผาในเตาเผา X 10. น าน าแขงใสแกวแลวเกดหยดน าบรเวณผวแกวดานนอก X 11. ท านาเกลอโดยน าน าทะเลมาขงไวในนาและทงไว 10 – 15 วนเพอใหน าระเหย

ออก √ 12. ตงอาหารทงไว 2 วนแลวเกดกลนบด

√ 13. ผสมแคลเซยมไฮดรอกไซดกบผงแอมโมเนยมคลอไรด แลวใชแทงแกวคนใหทว จะเกดกลนฉน

√ 14. โปรยผงโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนตลงฝนเปลวไฟแลวไฟดบ

√ 15. วางตะปเหลกไวในสนามหญา 2 วน ตะปเหลกเปลยนสเปนสน าตาลแดงอฐ

เฉลยใบงาน 1.1 การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 50


การเกด ปฏกรยาเคม

การเปลยนแปลง ของส

เกดฟองแกส การเปลยนแปลง

ของอณหภม

เกดตะกอน คาความเปนกรด –

เบส เปลยน

กระบวนการเปลยนแปลงทางเคมทเกดขนกบสารแลวสงผลใหไดสารใหมทมคณสมบตเปลยนไปจากเดม ซงเกดจากสารตงตน (reactant) ท าปฏกรยากน แลวเกดเปนสารใหม เรยกวา ผลตภณฑ (product) ซงมคณสมบตแตกตางจากสารตงตน

ความหมาย

สงเกตไดจาก

เฉลยใบงาน 1.2 อธบายและลงขอสรป ( Explain )

หนา :: 51


1. จากการทดลองตอไปน สมการเคมของปฏกรยาเคมเปนอยางไร 1.1 ผานแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) ลงในน าปนใสหรอสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด

(Ca(OH)2) เกดตะกอนแคลเซยมคารบอเนต (CaCO3) และน า (H2O) (1คะแนน) Ca(OH)2(aq) + CO2(g) → CaCO3(s) + H2O(l)

1.2 เมอเผาผงฟหรอโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต (NaHCO3) จะสลายตวเปนโซเดยมคารบอเนต (NaCO3) น า (H2O) และแกสคารบอนไดออกไซด (CO2) (1คะแนน)

NaHCO3(aq) → NaCO3(s) + CO2 (g) + H2O(l) 1.3 โลหะโซเดยม (Na) ท าปฏกรยากบน า (H2O) เกดสารละลายโซเดยมไฮดรอกไซด

(NaOH) และแกสไฮโดรเจน (H2) (1คะแนน) Na(s) + H2O(l) → NaOH(aq) + H2 (g)

2. ถาพชไมสามารถสงเคราะหแสงได จะเกดผลกระทบตอสงมชวตอยางไร (2คะแนน) ถาพชไมสามารถสงเคราะหแสงได จะเกดผลกระทบตอสงมชวต คอ สงมชวตจะขาดแหลงอาหารขนาดใหญ ขาดออกซเจนทใชในการหายใจ ขาดทอยอาศย ขาดยารกษาโรค จนไมสามารถด ารงชวตอยได เนองจากพชไมสามารถด ารงชวตอยได

3. เพราะเหตใดจงตองเกบไฮโดรเจนเปอรออกไซดในภาชนะสน าตาลเขมและเกบในทอณหภมต า (2คะแนน) สาเหตทตองเกบไฮโดรเจนเปอรออกไซดในภาชนะสน าตาลเขมและเกบในทอณหภมต า เพราะ ไฮโดรเจนเปอรออกไซดสามารถสลายตวไดเอง และถาไดรบความรอนอตราการสลายตวจะเรวขน ดงนนจะตองเกบไฮโดรเจนเปอรออกไซดในภาชนะสน าตาลเขมและเกบในทอณหภมต า เพอใหสมผสแสงและความรอนไดนอยทสด

4. การสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซด สารใดเปนสารตงตน สารใดเปนผลตภณฑ(1คะแนน) การสลายตวของไฮโดรเจนเปอรออกไซด สารไฮโดรเจนเปอรออกไซดเปนสารตงตน น าและแกสออกซเจนเปนผลตภณฑ

5. แกสอะเซทลน (C2H2) เปนแกสทตดไฟได สมการแสดงการเผาไหมอยางสมบรณของแกสนเปนอยางไร (1คะแนน) 2C2H2(g) + 5O2(g) → 4CO2(g) + 2H2O(g) แกสอะเซทลน แกสออกซเจน แกสคารบอนไดออกไซด ไอน า

เฉลยใบงาน 1.3 ขยายความร (Elaborate)

หนา :: 52


6. ถาแกสหงตมตดไฟไมสมบรณเกดผลตภณฑชนดใดบาง (1คะแนน)

ถาแกสหงตมตดไฟไมสมบรณเกดแกสคารบอนมอนอออกไซด และเขมาเปนสารผลตภณฑ 7. ในการเผาไหมของเชอเพลง นอกจากจะใหพลงงานส าหรบใชประโยชนในกจกรรมตาง ๆ

แลว อาจกอใหผลกระทบตอสงแวดลอมอยางไรบาง ( เขยนผงมโนทศนหรอวาดภาพ) (5 คะแนน) ตวอยางผงมโนทศนการเกดฝนกรดและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

ฝนกรด (Rain Acid)

เกดจากการเผาไหมของเชอเพลงซากดกด าบรรพ เชน ถานหน น ามนดบ

เนองจากม ก ามะถน (S) และ ไนโตรเจน (N) ปะปนอย

S(s) + O2(g)→SO2 (g) 2SO2(g) + O2(g)→SO3 (g)

SO3 (g) + H2O(l) → H2SO4(l) เมอเกดการเผาไมก ามะถนในเชอเพลงจะท าปฏกรยากบแกสออกซเจนเกดแกสซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ซงท าปฏกรยากบแกสออกซเจนเกดเปนแกสซลเฟอรไตรออกไซด (SO3) ซงเปนแกสทละลายน าไดด จงสามารถรวมตวกบละอองน าในอากาศเกดกรดซลฟวรก (H2SO4)เปนสาเหตของการเกดฝนกรด

N2(s) + O2(g)→2NO (g) 2SO(g) + O2(g)→2NO2 (g)

2NO2 (g) + H2O(l) → HNO3(l) + HNO2(l) เมอเกดการเผาไม ไนโตรเจนในเชอเพลงจะท าปฏกรยากบแกสออกซเจนเกดแกสไนโตรเจนมอนอออกไซด (NO) ซงท าปฏกรยากบแกสออกซเจนตอไปอกเกดเปนแกสไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) ซงเปนแกสทละลายน าไดด จงสามารถรถรวมตวกบละอองน าในอากาศเกดกรดซลฟวรก (HNO3) เปนสาเหตของการเกดฝนกรด

1. ฟอกจางสใบไม ท าใหพชสงเคราะหแสงไมได 2. การด ารงชวตของสตวน าแปรปรวนหรออาจ

ด ารงชวตอยไมได เนองจาก pH ของน าเปลยนแปลง

3. สงกอสรางทท าจากหนปน และโลหะสกกรอนได

สาเหต ผลกระทบ

การเกดปฏกรยาเคม

หนา :: 53


ตวอยางภาพการเกดฝนกรดและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม

ภาพท 21 การเกดฝนกรดและผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอม ทมา : http://home.knue.ac.kr/~biology/data/experi/acid-rain.htm

กอนเรยน หลงเรยน ขอ ก ข ค ง จ ขอ ก ข ค ง จ 1 × 1 × 2 × 2 × 3 × 3 × 4 × 4 × 5 × 5 × 6 × 6 × 7 × 7 × 8 × 8 × 9 × 9 × 10 × 10 ×

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

http://home.knue.ac.kr/~biology/data/experi/acid-rain.htm

หน้า :: 1 · หน้า :: 3 ธิชารัศมิ์...

Documents