การจ าแนกสาร

การจ าแนกสาร เปนการจดกลมสารโดยใชเกณฑตางๆ เชน • สถานะ • เนอสาร • ขนาดของอนภาค

การจ าแนกสารโดยใชเนอสารและขนาดของอนภาค

• ใชสายตาในการจ าแนก เชน – มองเหนสารเปนเนอเดยว – มองเหนสารเปนเนอผสม

• ใชกระดาษกรองและกระดาษเซลโลเฟน เชน – ไมสามารถผานกระดาษกรองและกระดาษเซลโลเฟน – ผานกระดาษกรองได แตไมสามารถผานกระดาษเซลโลเฟน – ผานกระดาษกรองและกระดาษเซลโลเฟนได

การสงเกตดวยตา

สามารถแบงสารออกเปน

• สารเนอเดยว

• สารเนอผสม

กระดาษกรอง • ใชคดเลอกขนาดของอนภาค • มรพรน 10-4 cm. กระจายอยตลอดเนอของ

กระดาษ • ถาสารเจอปนมขนาดใหญกวา 10-4 cm. จะ

ไมสามารถผานกระดาษกรองได • ถาสารเจอปนมขนาดเลกกวา 10-4 cm.

สามารถผานกระดาษกรองได

กระดาษเซลโลเฟน • ใชคดเลอกขนาดของอนภาค

• มรพรน 10-7 cm. กระจายอยตลอดเนอของกระดาษ

• ถาสารเจอปนมขนาดใหญกวา 10-7 cm. จะไมสามารถผานกระดาษเซลโลเฟนได

• ถาสารเจอปนมขนาดเลกกวา 10-7 cm. สามารถผานกระดาษเซลโลเฟนได

การจ าแนกสาร

สาร

สารเนอเดยว

สารบรสทธ

ธาต สารประกอบ

สารละลาย

สารเนอผสม

คอลลอยด สารแขวนลอย

การจ าแนกสารตามเนอสาร

สามารถจ าแนกสารโดยใชเนอสารเปนเกณฑ ไดแก • สารเนอเดยว • สารเนอผสม

สารเนอเดยว

คอ สารทมองเหนเปนเนอเดยวและมสมบตเหมอนกนตลอด อาจประกอบดวยสารเพยงชนดเดยว หรอ หลายชนดกได แบงออกเปนสารบรสทธ และสารละลาย

สารเนอผสม

คอ สารทมองคประกอบภายในแตกตางกน หรอ สารทมเนอไมเหมอนกนทกสวน เชน น าคลอง พรกเกลอ น าผสมน ามน

ของผสม

เปนสารทเกดจากการน าสารตงแต 2 ชนดมารวมกน โดยมอตราสวนขององคประกอบไมแนนอน หลงผสม อาจจะเปน สารเนอเดยว หรอ สารเนอผสม

สารบรสทธ

คอ สารเนอเดยวทประกอบดวยสารเพยงชนดเดยว แบงเปน ธาต และ สารประกอบ

สมบตของสารบรสทธ • จดเดอด จดหลอมเหลว คงท • ชวงการหลอมเหลวแคบ

สารไมบรสทธ

• สารทเกดจากการน าสารบรสทธตงแต 2 ชนดขนไป มาผสมกน โดยมอตราสวนไมแนนอน

• ไมเกดปฏกรยาเคมไดสารชนดใหม

• สารแตละชนดทน ามาผสมกนยงคงแสดงสมบตของสารนน

• ไดแก สารละลาย สารแขวนลอย คอลลอยด

การจ าแนกสารโดยใชขนาดของอนภาคเปนเกณฑ

สามารถแบงสารออกเปน 3 กลม • สารแขวนลอย (Suspension) • สารคอลลอยด (Colliod) • สารละลาย (Solution)

สารแขวนลอย (Suspension)

• อนภาคไมสามารถผานกระดาษกรองได

• อนภาคมเสนผานศนยกลางมากกวา 10-4 cm.

• สามารถมองเหนอนภาคไดชดเจน • อนภาคสามารถตกตะกอนได

สารคอลลอยด (Colliod) • อนภาคมขนาดเลกและไมละลายน า • อนภาคมเสนผานศนยกลางอย

ระหวาง 10-4 cm. - 10-7 cm. • มองเหนสารคลายๆ จะเปนเนอ

เดยวกน แตเมอวางทงไวสามารถตกตะกอนได

• สามารถเปนไดทง ของแขง ของเหลว แกส

ชนดของคอลลอยด • ซอลล (Sols) เปนคอลลอยดทมอนภาคคอลลอยดเปนของแขงแขวนลอย

ในของเหลว เชน โปรตนในน า แปงในน า ผงก ามะถนในน า

• สามารถแบงออกเปน 2 ชนด – ไลโอโฟบก ซอลส (Lyophobic Sols) อนภาคคอลลอยดทไมมขว อนภาคคอลลอยดไมสามารถถกลอมรอบดวยตวท าละลายทมขวได เชน ผงก ามะถนในน า ผงทองค าในน า

– ไลโอฟลก ซอลส (Lyophilic Sols) อนภาคคอลลอยดทมขว จงสามารถดงดดกบโมเลกลของตวท าละลายได

• อมลชน (Emulsion) เปนระบบคอลลอยดทมอนภาคเปนของเหลวทไมสามารถละลายเขากนได – ถามองดวยตาเปลาจะเหนเปนลกษณะเนอ

เดยวกน – ถามองขยายจากเดมจะเหนสารแยกเปนสวน

เปนเมดเลกๆ แทรกอยในของเหลวอกชนดหนง

– เชน น านม โปรตนแขวนลอยอยในน า

ชนดของคอลลอยด

• เจล (Gel) เปนระบบคอลลอยดโดยทมอนภาคของแขงโมเลกลใหญ ซงอาจเปนมาโครโมเลกล (macromolecule) แขวนลอยในของเหลว

• แอโรซอล (Aerosol) เปนระบบคอลลอยดทมอนภาคของแขงหรอของเหลว แขวนลอยอยในแกส เชน ฝน ควน และหมอกในอากาศ เมฆ สเปรยชนดตางๆ

ชนดของคอลลอยด

• โฟมของเหลว (Liquid foam) เปนระบบคอลลอยดทมอนภาคเปนแกส แขวนลอยอยในของเหลว เชน ฟองสบ ฟองแกสตางๆ ทแขวนลอยอยในน า

• โฟมของแขง (Solid foam) เปนระบบคอลลอยดทมอนภาคเปนแกสแขวนลอยอยในของแขง เชน ฟองอากาศในแรตางๆ ฟองน า

ชนดของคอลลอยด

สมบตของคอลลอยด • อนภาคเคลอนทแบบบราวเนยน (Brownian) คอ การเคลอนท

แบบมทศทางไมแนนอน

สมบตของคอลลอยด

เมอน าแสงไฟไปสองอนภาคคอลลอยด อนภาคคอลลอยดจะเกดการกระเจงแสง เรยกวา ปรากฏการณทนดอลล (Tyndall effect)

ปรากฏการณทนดอลล (Tyndall effect)

อมลชน (Emulsion) ของเหลวสองนดทไมละลายซงกนและกน เชน น าน าผสมกบ

น ามน แลวเขยาแรงๆ จะเปนคอลลอยดทไมถาวร

อมลซไฟเออร (Emulsifier) เปนสารบางชนดทเตมลงไปเพอใหเปนคอลลอยดทไมถาวรอยตว เชน

สบ ผงซกฟอก น าด

โฮโมจไนเซชน (Homogenization) เปนการท าใหคอลลอยดของน านม

อยตว โดยการอดน านมผานรเลกๆ โดยใชความดนสงๆ ท าใหไขมนในน านมแตกออก เปนอนภาคเลกๆ จงรวมตวกบน าได

คอลลอยดในชวตประจ าวน

คอลลอยดทพบมากในชวตประจ าวนจะเปน พวกอมลชน

น า + น ามน อมลซไฟเออร ไดแก สบ ผงซกฟอก น า + น าสมสายช + น ามนพช อมลซไฟเออร ไดแก ไขแดง น า + ไขมน (ทล าไสเลก) อมลซไฟเออร ไดแก น าด น านม + น า อมลซไฟเออร ไดแก โปรตนเคซน

สารละลาย (Solution)

• สารเนอเดยว • มองดวยตาเปลาเหนเปนเนอเดยวกน • เกดจากการผสมกนระหวาง ตวท าละลายกบตวละลาย • มขนาดอนภาคเลกกวา 10-7 cm. • ผานกระดาษกรองและกระดาษเซลโลเฟน ได • ประกอบดวย ตวท าละลายและตวถกละลาย

เปรยบเทยบสมบตของ สารละลาย คอลลอยด และสารแขวนลอย

สมบต สารละลาย คอลลอยด สารแขวนลอย

ขนาดอนภาค นอยกวา 10-7 cm. 10-7 - 10-4 cm. มากกวา 10-4 cm. การกรอง ผานกระดาษกรองและ

กระดาษเซลโลเฟน ผานเฉพาะกระดาษกรอง ไมผานทงกระดาษกรองและ

กระดาษเซลโลเฟน การแยกออกจากกน ไมสามารถแยกได ไมสามารถแยกได แยกไดชดเจน มองดวยตาเปลา ใส ขน ขน อนภาคแยกตวชดเจน

การฉายแสงผาน แสงทะลผานได เกดปรากฏการณทนดอลย แสงไมสามารถผานได