- 18 -

บทที ่4

รายละเอยีดการปฏบัิติงาน

บริษทั สามมิตรมอเตอร์สแมนูแฟคเจอริง จาํกดั ประกอบธุรกิจ ผลิตช้ินส่วนตวัถงัรถยนต ์

และรถบรรทุก และทาํการประกอบกิจการนาํเขา้-ส่งออกสินคา้ไปยงัประเทศต่างๆ เช่น สาธารณรัฐ

ประชาชนจีน สิงคโ์ปร์ มาเลเซีย มีการกาํหนดการนาํเขา้-ส่งออกอยา่งเป็นระเบียบเพื่อให้พนกังาน

ในแผนกนําเข้า-ส่งออกได้ปฏิบัติตาม ทาํให้การดําเนินงานต่างๆ เก่ียวกับการนําเข้า-ส่งออก

ดาํเนินงานอยา่งมีประสิทธิภาพ

จากการปฏิบติังานในแผนกนาํเขา้-ส่งออก ไดศึ้กษาขอ้มูลเก่ียวกบัการจดัทาํเอกสารใบตรา

ส่งสินคา้ ซ่ึงไดศึ้กษารายละเอียดต่างๆ ดงัน้ี

4.1 ลกัษณะและความสาํคญัของเอกสารใบตราส่งสินคา้

4.2 ขั้นตอนการจดัทาํเอกสารใบตราส่งสินคา้ (Bill of lading)

4.3 วธีิการตรวจเอกสารใบตราส่งสินคา้ (Bill of lading)

4.4 เอกสารท่ีเก่ียวขอ้งกบัการขนส่งออกสินคา้

ก่อนท่ีจะศึกษาเอกสารใบตราส่งสินค้า คณะผู ้จ ัดทําได้ทําการสรุปขั้ นตอน และ

กระบวนการส่งออกของบริษทัสามมิตรฯ เพื่อใหเ้กิดความเขา้ใจในส่วนท่ีมีความสาํคญัของเอกสาร

ใบตราส่งสินคา้ (Bill of lading) (รูปภาพท่ี4.1)

- 19 -

ข้ันตอนและกระบวนการการส่งออกของบริษัทสามมิตร

รูปที ่4.1 ข้ันตอนและกระบวนการการส่งออกของบริษัทสามมิตร

4.1 ลกัษณะและความสําคญัของเอกสารใบตราส่งสินค้า (Bill of lading)

เอกสารใบตราส่งสินคา้ (Bill of lading) เป็นเอกสารท่ีผูข้นส่งสินคา้(สายเรือ) ออกใหก้บั

ผูส่้งออก เพื่อเป็นหลกัฐานในการรับขนสินคา้ (รูปภาพท่ี 4.4)

เอกสารใบตราส่งสินคา้ (Bill of lading) จะมีอยู ่4 ประเภทคือ

4.1.1 Clean Bill of lading คือใบตราส่งสินคา้ท่ีผูรั้บทาํการขนส่งสินคา้จะไม่ระบุถึงความ

บกพร่องต่างๆของตวัสินคา้

4.1.2 Non-Negotiable คือใบตราส่งสินคา้ท่ีไม่สามารถโอนได้ และ รับได้เฉพาะผูท่ี้มี

เอกสารใบตราส่งสินคา้เท่านั้น

4.1.3 Sea Waybill คือใบตราส่งสินคา้ท่ีไม่สามารถเปล่ียนสิทธิการเป็นเจา้ของของสินคา้

ใหก้บัผูอ่ื้นได ้

4.1.4 Surrendered Bill of lading คือ การใชส้ําเนาของเอกสารใบตราส่งสินคา้ เพื่อทาํการ

ตรวจปล่อยสินคา้ แต่สาํเนานั้นจะตอ้งไดรั้บการยนืยนัจากทางผูส่้งออกและสายเรือ

- 20 -

4.2 ขั้นตอนการจัดทาํเอกสารใบตราส่งสินค้า (Bill of lading)

การท่ีจะทาํเอกสารใบตราส่งสินคา้นั้นผูส่้งออกจะตอ้งทาํ Shipping Instruction (SI)

(รูปภาพท่ี 4.2) ส่งไปให้กบัทางสายเรือท่ีรับขนส่งสินคา้ และทางสายเรือจะออกเอกสาร Draft Bill

of lading (รูปภาพท่ี 4.3) ให้กบัผูส่้งออก ซ่ึงผูส่้งออกจะตอ้งตรวจสอบรายละเอียดของเอกสาร

ก่อนท่ีจะส่งไปให้กบัทางสายเรือเพื่อออกเอกสารใบตราส่งสินคา้ตวัจริง หรือ Original Bill of

lading (รูปภาพท่ี 4.4) เพราะถา้หากเอกสารเกิดความผดิพลาดทางสายเรือจะไม่รับผิดชอบ และผูน้าํ

เขา้ก็จะไม่สามารถมารับสินคา้ได ้

รายละเอยีดสําคัญต่างๆทีใ่ช้ในการทาํ Draft Bill of lading คือ

4.2.1. SHIPPING INSTRUCTION : ผูส่้งออกตอ้งกรอกรายละเอียดต่างๆลงไปเพื่อจองเรือ

และทางสายเรือจะนาํรายละเอียดเหล่านั้นทาํเป็นใบตราส่งสินคา้

4.2.2. SHIPPER : ผูส่้งออก จะประกอบไปดว้ย รายละเอียดต่างๆ เช่น ท่ีอยู ่

หมายเลขโทรศพัท ์FAX

4.2.3. CONSIGNEE : ผูน้าํเขา้ จะประกอบไปดว้ย รายละเอียดต่างๆ เช่น ท่ีอยู ่

หมายเลขโทรศพัท ์FAX

4.2.4. NOTIFY PARTY : ผูท่ี้มีสิทธ์ิในการครอบครองสินคา้

4.2.5. PRE-CARRIER : ช่ือเรือเล็กท่ีขนถ่ายสินคา้ไปยงัเรือใหญ่

4.2.6. VESSEL / STEAMER / CARRIER : เรือใหญ่ท่ีมีหน้าท่ีขนสินคา้ไปยงัเมืองท่า

ปลายทาง

4.2.7. VOY.NO./VOYAGE NO. : เท่ียวของการเดินเรือ

4.2.8. PLACE OF LOADING / PORT OF LOADING : ท่าเรือตน้ทาง

4.2.9. PLACE OF RECEIPT : สถานท่ีรับสินคา้

4.2.10. PORT OF DISCHARGE : เมืองท่าปลายทาง

4.2.11. PLACE OF DELIVERY : สถานท่ีสุดทา้ยท่ีจะส่งมอบสินคา้ให้กบัลูกคา้ สถานท่ี

ข้ึนอยูก่บัขอ้ตกลงระหวา่งผูส่้งออกและผูน้าํเขา้

4.2.12. MARK & NO. : เลขหมายท่ีบอกถึงการหีบห่อของสินคา้

4.2.13. QUANTITY AND KIND OF PACKAGES : จาํนวนและลกัษณะต่างๆของสินคา้

4.2.14. DESCRIPTION OF GOODS : รายการและรายละเอียดของสินคา้

4.2.15. MEASUREMENT / GROSS WEIGHT : นํ้าหนกัโดยรวมของสินคา้

4.2.16. CONTAINER AND SEAL NO. : เลขของตูสิ้นคา้

4.2.17. NUMBER OF ORIGINAL : BILL OF LADING ตวัจริง ซ่ึงจะมี 3 ใบ

4.2.18. PLACE AND DATE OF ISSUED : สถานท่ีและวนัท่ีจดัทาํเอกสาร

- 21 -

4.2.19. CFS (CONTAINER FREIGHT STATION) ผูส่้งออกจะตอ้งนาํสินคา้ไปมอบ

ให้กบัสายเรือ และทางสายเรือจะนาํสินคา้นั้นบรรจุเขา้ไปยงัตูค้อนเทนเนอร์ดว้ยตนเอง

เม่ือถึงปลายทาง จะเรียกเก็บค่าเปิดตูก้บัผูน้าํเขา้

4.2.20. CY (CONTAINER YARD) : ผูส่้งออกจะนาํตูค้อนเทนเนอร์มาบรรจุสินคา้

ดว้ยตนเอง หลงัจากบรรจุเสร็จส้ิน จะส่งมอบตูค้อนเทนเนอร์ท่ีบรรจุสินคา้เสร็จแลว้ ให้กบั

สายเรือเพื่อส่งไปยงัเมืองท่าปลายทาง หลงัจากนั้นผูน้าํเขา้มีหนา้ท่ีท่ีจะตอ้งมาเปิด

ตูค้อนเทนเนอร์และนาํสินคา้ออกดว้ยตนเอง และนาํตูค้อนเทนเนอร์คืนใหก้บัสายเรือ

4.2.21. FCL (FULL CONTAINER LOAD) : การส่งสินคา้แบบเตม็ตูค้อนเทนเนอร์

4.2.22. LCL (LESS THAN CONTAINER LOAD) : การส่งสินคา้แบบไม่เตม็ตู ้

คอนเทนเนอร์

4.2.23. SHIPPED ON BOARD / CLEAN ON BOARD / CLEAN SHIPPED ON

BOARD : สินคา้อยูบ่นเรือเรียบร้อยแลว้

4.2.24. FREIGHT PREPAID : ค่าระวางเรือจ่ายท่ีตน้ทาง

4.2.25. FREIGHT COLLECT / PAYABLE AT DESTINATION : ค่าระวางเรือจ่าย

ท่ีเมืองท่าปลายทาง

- 22 -

4.3 วธีิการตรวจเอกสารใบตราส่งสินค้า (Bill of lading)

การตรวจสอบเอกสารใบตราส่งสินคา้นั้น ตอ้งเร่ิมจากการตรวจสอบเอกสาร

Draft Bill of lading เพราะหาก Draft Bill of lading ถูกเอกสารใบตราส่งสินคา้ก็จะถูกตอ้งไปดว้ย

ซ่ึงวธีิการตรวจเอกสาร Draft Bill of lading นั้นมีดงัน้ี

ข้ันตอนที ่1 ตรวจรายละเอียด SHIPPER (บริษทัผูส่้งออก) VESSEL (เรือถ่ายลาํ)

VOY.NO. (เท่ียวเรือ) PORT OF LOANDING หรือ FROM (เมืองท่าตน้ทางท่ีส่งออก)

PORT OF DISCHARGE หรือ TO (เมืองท่าปลายทาง) PLACE OF RECEIPT (สถานท่ีรับสินคา้

ตน้ทาง) PLACE OF DELIVERY (สถานท่ีสุดทา้ยท่ีจะส่งมอบสินคา้)

PLACE AND DATE OF ISSUED สถานท่ีและวนัท่ีออก B/L ตรวจสอบคู่กบัเอกสารใบจองเรือ

ข้ันตอนที ่2 ตรวจรายระเอียด MARK & NO. (เคร่ืองหมายและเลขหมายหีบห่อสินคา้)

NET WEIGHT (นํ้าหนกัสุทธิของสินคา้) GROSS WEIGHT (นํ้าหนกัรวม)

ตรวจสอบคู่กบัเอกสาร COMMERCIAL INVOICE

ข้ันตอนที ่3 CONSIGNEE (บริษทัผูน้าํเขา้) NOTIFY PARTY (ผูรั้บสินคา้) ส่วนใหญ่จะเป็น

SAME AS CONSIGNEE LCL (LESS THAN CONTAINER LOAD) การส่งออกท่ีบรรจุสินคา้ไม่

เต็มตูค้อนเทนเนอร์ FREIGHT PREPAID (ค่าระวางเรือจ่ายท่ีตน้ทาง) ตรวจสอบคู่กบั ใบแจง้ส่ง

สินคา้(ส่งออก)

ข้ันตอนที ่4 QUANTITY AND KIND OF PACKAGES (จาํนวนและลกัษณะหรือชนิดของหีบห่อ)

DESCRIPTION OF GOODS (รายการสินคา้) ตรวจสอบคู่กบัเอกสาร PACKING LIST

ข้ันตอนที่ 5 CONTAINER AND SEAL NO. (หมายเลขตูสิ้นคา้และหมายเลขแถบผนึกตูสิ้นคา้)

ตรวจสอบคู่กบั ใบกาํกบัการขนยา้ยสินคา้

- 23 -

รูปที ่4.2 PARTICULAR (SI)

- 24 -

รูปที ่4.3 Draft Bill of Lading (Draft B/L)

- 25 -

รูปที ่4.4 Bill of lading

- 26 -

4.4 เอกสารทีเ่กีย่วข้องกบัการขนส่งออกสินค้า

174.4.1 ใบกาํกบัสินคา้ (Commercial Invoice) คือ เอกสารท่ีระบุรายละเอียดต่างๆ ของสินคา้

ท่ีขนส่ง วา่มีอะไรบา้ง เช่น ชนิด ราคาสินคา้ ปริมาณ รวมถึง ช่ือเรือ หรือวนัท่ีเรือออก

(รูปภาพท่ี 4.5)

1 74.4.21 7 Packing list ใบกาํกบัการบรรจุหีบห่อ คือ เอกสารท่ีทาํให้ทราบถึงรายละเอียดของ

สินคา้ในการส่งออกทั้งหมด และเพื่อให้เจา้หนา้ท่ีกรมศุลกากรทาํงานไดร้วดเร็วข้ึน ลกัษณะคลา้ย

กบั Commercial Invoice แต่มีขอ้มูลเพิ่มข้ึน17 (รูปภาพท่ี 4.6)

4.4.3 เอกสารกาํกบัการขนยา้ยสินคา้ คือ เอกสารท่ีใชใ้นการขนยา้ยสินคา้ซ่ึงมีรายละเอียด

ต่าง ๆ ได้แก่ การบรรจุสินคา้เต็มตูค้อนเทนเนอร์ (FCL) การบรรจุสินคา้ไม่เต็มตูค้อนเทนเนอร์

(LCL) ขนาดของตูค้อนเทนเนอร์ นํ้าหนกัรวมหีบห่อ เป็นตน้17 (รูปภาพท่ี 4.7)

4.4.4 เอกสารจองเรือ (Booking) คือ เอกสารเพื่อจองเรือในการส่งออกสินคา้ไปยงัประเทศ

ของผูน้าํเขา้17 (รูปภาพท่ี 4.8)

4.4.5 ใบแจง้สินคา้ส่งออก คือ ใบท่ีขออนุมติัจากรมศุลกากรในการนาํสินคา้ส่งออกไป

1 7ต่างประเทศ โดยในเอกสารจะมีรายละเอียดต่างๆ เช่น ช่ือสินคา้ สกุลเงิน จาํนวนสินคา้ เป็นตน้1 7(

รูปภาพท่ี 4.9)

- 27 -

รูปที ่4.5 COMMERCIAL INVOICE

- 28 -

รูปที ่4.6 PACKING LIST

- 29 -

รูปที ่4.7 ใบกาํกบัการขนย้ายสินค้า

- 30 -

รูปที ่4.8 เอกสารใบจองเรือ

- 31 -

รูปที ่4.9 ใบแจ้งส่งสินค้า (ส่งออก)