สารบญ

บทน า

บทสรปผบรหาร ๒ - ๔

บทท ๑ ทศทางนโยบายการพทกษทรพยากรปาไม

๑.๑ หลกการและเหตผล ๕ ๑.๒ วตถประสงค ๖

๑.๓ กรอบแนวคดในการจดท าแผนแมบทการพทกษทรพยากรปาไม ๖ - ๘ ๑.๔ ความรวมมอในการพทกษทรพยากรปาไมในระดบภมภาค ๘ - ๑๐

บทท ๒ การวเคราะหสถานการณการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

๒.๑ สถานการณและแนวโนมการบกรกท าลายทรพยากรปาไม ๑๑ - ๑๒ ๒.๒ แนวทางการปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไม ๑๓ ๒.๓ ระดบความรนแรงของปญหาบกรกท าลายปาไม ๑๓ - ๑๔

ภาพท ๑ การแบงพนทตามความรนแรงของการบกรกท าลายทรพยากรปาไม ๑๕

บทท ๓ ยทธศาสตรการพทกษทรพยากรปาไม

๓.๑ วสยทศน ๑๖ ๓.๒ พนธกจ ๑๖ ๓.๓ เปาหมายหลก ๑๗ ๓.๔ วตถประสงค ๑๗

๓.๕ ยทธศาสตรการพทกษทรพยากรปาไม ๑๘ - ๒๙ ภาพท ๒ ยทธศาสตรพทกษปาไมของชาต ๑๗

บทท ๔ แผนแมบทการพทกษทรพยากรปาไม

๔.๑ เปาหมายของแผนแมบท ๓๐ ๔.๒ วตถประสงค ๓๐ ๔.๓ ด าเนนการ ๓๐ – ๓๑ ๔.๔ กลไกในการขบเคลอน และงบประมาณ ๓๒ - ๓๓ ๔.๕ หนวยงานรบผดชอบหลกและหนวยงานทเกยวของ ๓๓ – ๓๔

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒

๔.๖ ค าแนะน าในการประสานการปฏบต ๓๔ - ๓๗ ภาพท ๓ แผนแมบท การพทกษทรพยากรปาไมของชาต ๓๒

ภาคผนวก ๓๘ - ๔๐ เอกสารแนบทาย

บทสรปผบรหาร

จากสถานการณการบกรกท าลายทรพยากรปาไมอยางตอเนอง ท าใหพนทปาไมของประเทศไทย มจ านวนลดลงเปนปรมาณมาก กอใหเกดผลกระทบและความขดแยงเกยวกบทรพยากรปาไมทรนแรง คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช .) จงมอบให กอ .รมน .กบ กระทรวงทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม วางยทธศาสตรในการพทกษทรพยากรปาไมของชาต และจดท าแผนแมบทก าหนดเปาหมายทจะตองด าเนนการใหบรรลผล สมฤทธตามหวงเวลาทก าหนด และใหหนวยงาน ทเกยวของน าไปเปนแนวทางในการวางแผนปฏบตการในสวนของ ตนเองใหสอดคลองกบยทธศาสตร แผน และเปาหมายทก าหนด คอ การพทกษรกษาพนทปาไมใหมสภาพปาทสมบรณใหไดพนทปาไมอยางนอย ๔๐% ของพนทประเทศภายใน ๑๐ ป และก าหนดวตถประสงคไว ดงน ๑. เพอหยดยงการตดไมท าลายปาและทวงคนผนปาจากผบกรกครอบครองใหไดตามทเปาหมายก าหนดไวภายใน ๑ ป ๒. เพอใหมระบบบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และยงยน ภายใน ๒ ป

๓. เพอฟนฟสภาพปา ในพนทปาเปาหมายทวทงประเทศ ใหมสภาพทสมบรณ ภายใน ๒ – ๑๐ ป

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓

การด าเนนการ แผนแมบทฉบบนไดก าหนดแผนในระดบยทธศาสตรของการพทกษทรพยากรปาไมของชาตและกลยทธในการปฏบตเพอใหหนวยปฏบตใชเปนแนวทางในการวางแผนปฏบตการและการประสานงานของหนวยงานทรบผดชอบใหสอดคลองและเปนไปในแนวทางเดยวกน โดย “ยทธศาสตรการพทกษทรพยากรปาไม” แบงออกเปน ๔ ประเดนยทธศาสตรและก าหนดกลยทธในแตละประเดนยทธศาสตร รวม ๑๗ กลยทธดงน

๑. ประเดนยทธศาสตร ผนกก าลงปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากร ปาไม

๑.๑ กลยทธ “หยดยงการบกรกท าลายทรพยากรธรรมชาต” ๑.๒ กลยทธ “จดตงหนวยเฉพาะกจปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปา” ๑.๓ กลยทธ “สงเสรมการมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปา”

๑.๔ กลยทธ “ยดคนพนทปา ยบยงการบกรกปา และแกปญหาปาบกรกคน โดยใช ภาพถายทางอากาศเปนหลกฐานหลกรวมกบ หลกฐานอนทเกยวของ” ๒. ประเดนยทธศาสตร ปลกจตส านกรกผนปาของแผนดน

๒.๑ กลยทธ “ก าหนดใหการแกไขปญหาการบกรกตดไมท าลายปาเปน วาระแหงชาต” ๒.๒ กลยทธ “จดตงองคกรแนวรวมภาคประชาชนเพอปลกจตส านก” ๒.๓ กลยทธ “ปลกจตส านกใหเจาหนาทมความภาคภมใจในการปฏบตงาน”

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔

๓. ประเดนยทธศาสตร ปฏรประบบการพทกษทรพยากรปาไม ๓.๑ กลยทธ “ปรบปรงระบบการพทกษทรพยากรปาไม” ๓.๒ กลยทธ “พจารณาจดตงหนวยงานดานการบรหารจดการปาไมทงระดบจงหวดและ อ าเภอ”

๓.๓ กลยทธ “จดท าแนวเขตทรพยากรปาไมทกประเภทใหเปนแนวเดยวทชดเจน” ๓.๔ กลยทธ “จ าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม (Zoning)” ๓.๕ กลยทธ “ปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเปนอปสรรคในการพทกษทรพยากรปาไม”

๔. ประเดนยทธศาสตร ฟนฟและดแลรกษาปาอยางยงยน ๔.๑ กลยทธ “จดระบบการดแลรกษาทรพยากรปาไมอยางยงยนโดยการมสวนรวมกบ ประชาชน”

๔.๒ กลยทธ “จดระบบการปลกไมเศรษฐกจของประเทศเพอทดแทนความตองการและ ลดการบกรกตดไมท าลายปา” ๔.๓ กลยทธ “ใหคนอยกบปาพงพากนอยางมความสข” ๔.๔ กลยทธ “เสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศในการฟนฟและดแลปาอยางยงยน” ๔.๕ กลยทธ “สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาการบรหารจดการทรพยากรปาไม”

กลไกในการขบเคลอน และงบประมาณ ๑. ใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยรบผดชอบหลกในการด าเนนการวางแผนโดยจดท าแผนปฏบตการใหบรรลตามเปาหมายและวตถประสงคของแผนแมบทฉบบน โดยประสานการปฏบตงาน กบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามก ารตดไมท าลายปาแหงชาต(คปป.) และคณะกรรมการแกไขการบกรกทดนของรฐ(กบร.) ๒. ใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม และหนวยงานทเกยวของ จดท าแผนและโครงการในการดแลประชาชนในพนทปาและพนทรอบปาใหมรายได และความเปนอยทดขน ตามบทบาทหนาทของแตละกระทรวงใหสอดคลองกบแผนแมบทฉบบน และเสนอตอ คสช.เพอใหน าสการปฏบตอยางเรงดวน ทงนเพอใหเกดการปฏบตทสอดคลองกนและมเกดความซ าซอน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๕

๓. กอ.รมน. จดตงงบประมาณเพอบรณาการ ประสานงาน และข บเคลอนกลไก เสรมการปฏบตงานของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยจดตง ศนยปองกน และปราบปราม หรอ หนวยเฉพาะกจแกไขปญหาทรพยากรปาไมและทดนท ากน ดวยการประสานงานกบหนวยงานภาครฐตางๆ ใหสามารถด าเนนการไดอยางรวดเรว พรอมทงมระบบฐานขอมลและแผนทเพอบรณาการกบหนวยงานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ และด าเนนงานตามแผนแมบทฉบบน ใหเกดประสทธภาพสงสด และสมฤทธผล ตามหวงเวลาทก าหนด ๔. ใหทกหนวยงานทเกยวของจดท าแผนปฏบตงานของหนวยตามบทบาทหนาททเกยวของกบแผนแมบท ๕. ใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (กพร.) รวมกบกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และหนวยงานทเกยวของก าหนดตวชวดผลการด าเนนงานตามกลยทธ เพอใหทกหนวยงานใชเปนตวชวดผลสมฤทธของการปฏบตงาน ๖. ใหคณะกรรมการปองกน และปราบปรามการ ตดไมท าลายปาแหงชาต (คปป .) และคณะกรรมการแกไขการบกรกทดนของรฐ (กบร.) ประสานการปฏบตกบหนวยงานทเกยวของเพอใหเปนไปตามแผนแมบท

๗. ส านกงบประมาณจดสรรงบประมาณใหแกหนวยงานทเกยวของ ๘. ในระดบจงหวดใหผวาราชการจงหวดทกจงหวด ในฐา นะผอ านวยการรกษาความม นคงภายในจงหวดรบผดชอบในการบร ณาการ ประสานงาน ทกหนวยงานภายในจงหวด ทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เรงรดด าเนนการ และใหการสนบสนนใหเปนไปตามแผนแมบท

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๖

บทท ๑ ทศทางนโยบายการพทกษทรพยากรปาไม

๑.๑ หลกการและเหตผล จากการรายงานของกรมปาไมพบวา ในป พ.ศ. ๒๕๐๔ พนทปาไมของประเทศไทยมประมาณ ๑๗๑ ลานไร ในป พ .ศ. ๒๕๕๒ ลดลงเหลอประมาณ ๑๐๗ ลานไร และลดเหลอ ๑๐๒.๑ ลานไร ในป พ .ศ.๒๕๕๖ สาเหตของการลดลงของพนทปาไม เกดจากปจจยหลายประการ เชน การบกรกเพอขยายพนททางการเกษตร การบกรกจบจองของนายทน การออกโฉนดทดนหรอ เอกสารสทธทไมถกตอง การขาดจตสาธารณะ และการบรหารจดการตางๆ ของหนวยงานทเกยวของขาดประสทธภาพ ขอปญหาดงกลาว ไดกอใหเก ดผลกระทบดานสงคม สงแวดลอมและคณภาพชวต ทงทางตรงและทางออมมากมาย ซงรฐบาลในอดตไดพยายามแกไขปญหาเรองทดนท ากน และทรพยากรปาไมอยางตอเนองโดย การออกกฎหมาย และนโยบายตางๆ เพอสงวน และอนรกษปาไม แตยงไมสามารถแกปญหาดงกลาวไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ปญหาอกประการหนงคอ ขอจ ากดของเทคโนโลยการจดท าแผนทในอดตไมสามารถก าหนดรายละเอยดขอบเขตของพนทปาไมไดอยางชดเจน จงเกดความสบสนในการน าไป ใชท าใหเกดปญหาโดยตลอดอกทงยงพบขอผดพลาดทมไดกนพนทชมชน พนทท ากนของประชาชน ทอย กอนการประกาศเขตปาไม ออกจากพนทปาไมทสงวนคมครองท าใหประชาชนทควรเปนผมสทธในทดนเหลานแปรสภาพเปนผบกรก มาเปนระยะเวลามากกวา ๗๐ ป และในขณะเดยวกนมการบกรกพนท ปาไมตอเนอง และรนแรงมากขนตามสภาพการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยอาศยชองว างทเกดจากแนวเขตปาไมในแผนทไมชดเจน รฐบาลทผานมาไดพยายามจะ น าผนปาเสอมโทรมมาจดสรรพนทท ากนใหกบประชาชนในรปแบบตางๆ เชนพนทปฏรปเพอการเกษตร พนทน คมสรางตนเอง พนทนคมสหกรณ เปนตน ท าใหเกดความสบสนในเรองของแนวเขตทดนเพมขน เนองจากแนวเขตทดนของรฐเหลาน น และแนวเขตปาไมทบซอนกน เพราะแผนทแนวเขตของแตละหนวยงานไมไดจดท าบนพนฐานเดยวกน จงท าใหเกดความสบสนและยากตอการปองกน และปราบปรามการบกรก และการบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมประสทธผล นโยบายของรฐ บางประการ มสวนท าใหเกดการบกรกท าลายป าอยางกวางขวาง เรมจากการเขาไปตดไมถางปาเพอท ากน การซอขายพนทปา การเปลยนมอเขาครอบครองปา มการออกเอกสารสทธทดนในเขตพนทปา การขยายการครอบครองพนทของกลมคน เพอท าธรกจโรงแรม

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๗

รสอรท และท าการเกษตรแปลงใหญ โดย ไดรบความรวมมอจาก เจาหนาท มการปลอยปะละเลย จนยากทจะแกไขตามหลกกฎหมายได

๑.๒ วตถประสงค

วตถประสงคของการจดท าแผนแมบทฉบบนกเพอใหเปนแนวทางหลกในการพทกษทรพยากรปาไมของชาตและใหหนวยงานทรบผดชอบไดใชเปนแนวทางในการวางแผนปฏบตการ อ านวยการประสานงาน และประชาสมพนธท าความเขาใจใหทกภาคสวนของสงคมไดเขามามสวนรวม รวมทงเปนแนวทางในการประสานความรวมมอกบประชาคมโลกประชาคมภมภาคและประเทศเพอนบานทมอาณาเขตตดตอกนใหมความเขาใจทศทางการพทกษทรพยากรปาไมรวมกน

๑.๓ กรอบแนวคดในการจดท าแผนแมบทการพทกษทรพยากรปาไม พระราชด ารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เมอ ๒๕๑๙ ปลกไมในใจคน คอการ

ปลกปาลงบนแผนดน “เจาหนาทปาไมควรจะปลกตนไมลงในใจคนเสยกอน แลวคนเหลานนกพากนปลกตนไมลงบนแผนดนและรกษาตนไมดวยตนเอง”

พระราชด ารส พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ พระราชทานแกคณะบคคลทเขาเฝาฯ ณ ศาลาดสดาลย วนท ๔ ธนวาคม ๒๕๓๗ “เราจะท าใหประเทศไทยกลบมความอดมสมบรณ มความชมชนได ขออยาไปรงแกปาเทานนเอง”

วนพธท ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๓๙ พระราชทาน เพอเชญลงพมพในหนงสอทระลกในพธรบมอบเรอขจดน ามน ซงรฐบาลเดนมารกนอมเกลาฯ ถวาย “ปญหาตาง ๆ เกยวกบสภาวะแวดลอมอนเนองมาจากมลพษ หรอความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต ไมวาจะเกดขนในทหนงทใดกตาม ยอมสงผลกระทบตอเนองไปถงทอน ๆ ดวยเหตน ทกคนทกประเทศในโลกจงยอมมสวนรบผดชอบอยดวยกน ทงในการแกไข ลดปญหา และปรบปรงสรางเสรมสภาวะแวดลอม ใหกลบคนมาสสภาพอนจะเออตอการมชวตอยอยางเปนสขของตนเอง และเพอนมนษย” พระราชด ารส สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ วนท ๒๐ ธนวาคม ๒๕๒๕ “พระเจาอยหวเปนน า ฉนจะเปนปา ปาทถวายความจงรกภกดตอน า พระเจาอยหวสรางอางเกบน า ฉนจะสรางปา”และ วนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๓๔ “ปาไมชวยซมซบน าฝนไวใตดน เรยกวา น าใตดนคอยๆ ระบายลงมาเปนธารน า เปนล าคลอง เปนแมน าใหเราไดใชกนตลอดมา เราจงควรถนอมรกษาปาไวใหคงอยเปนตนน าล าธาร เพอวาลกหลานเราจะไดไมล าบาก”

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๘

ใชกรอบแนวคดตามค าสงคณะรกษาความสงบแหงชาตท ๖๔/๒๕๕๗ เรองการปราบปรามและหยดยงการบกรกท าลายทรพยากรปาไม และค าสงคณะรกษาความสงบแหงชาตท ๖๖/๒๕๕๗ เรองเพมเตมหนวยงานส าหรบการปราบปรามหยดยงการบกรกท าลายทรพยากรปาไม และนโยบายการปฏบตงานเปนการชวคราวในสภาวการณปจจบน ซงค าสงดงกลาวออกมาเพอใหการบรหารราชการในการปราบปรามและหยดยงการบกรกท าลายทรพยากรปาไมพนทตางๆ เปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถลดผลกระทบทจะกอใหเกดความเสยหายตอระบบเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของประเทศโดยก าหนดใหกระทรวงกลาโหม กระทรวงมหาดไทย ส านกงานต ารวจแหงชาต กระทรวงทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม กองก าลงรกษาความสงบเรยบรอย กองก าลงปองก นชายแดนของกองทพบก และกองทพเรอ กองอ านวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร และหนวยงานทเกยวของ ด าเนนการปราบปราม และจบกมผบกรกยดถอครอบครอง ท าลายหรอ กระท าดวยประการใดๆ อนเปนการท าใหเสอมเสยแกสภาพปา รวมทงสมคบและสนบสนนชวยเหลอใหไดผลอยางจรงจงในทกพนทรวมทงสกดกน การลกลอบตดไมมคาหรอไมหวงหาม การน าเขาและสงออกไมทผดกฎหมาย ตลอดแนวชายแดน ตลอดจนปราบปรามเครอขายขบวนการตดไมท าลายปาในทกหมบานและชมชนทวประเทศ พรอมกบก าหนดใหหนวยงานทรบผดชอบควบคม ตรวจสอบกจการแ ปรรปไม การตงโรงงานแปรรปไม การคาไมแปรรป ตลอดจนการคาหรอมไวครอบครองซงไมหวงหาม และสงประดษฐเครองใชหรอสงอนทท าดวยไมหวงหาม หากพบวามการละเลยหรอมเจตนาจงใจไมปฏบตตามระเบยบกฎหมายซงบญญตไว ใหด าเนนการลงโทษตามกฎหมายอยางเดดขาดกบเจาของหรอผประกอบการโดยทนท ใหตดตามผลคดปาไม และด าเนนการฟนฟพนทปาทถกบกรก ท าลาย ใหคนสภาพปาไมทสมบรณดงเดม โดยประสานกบทกหนวยงานทเกยวของ รวมทงภาคประชาชน และองคกรชมชนไดเขามามสวนรวมในการด าเนนการดงกลาวอยา งจรงจง เจาหนาทของรฐผใดปลอยปะละเลยหรอ เขาไปมสวนเกยวของกบการกระท าผดตามกรณดงกลาวขางตน จะตองถกด าเนนการลงโทษทงทางวนยและทางอาญาอยางเดดขาดโดยทนท และใหทกหนวยทเกยวของยดถอนโยบายการปฏบตงานเปนการชวคราวในสภาวการณปจจบนโดยก าหนดรายละเอยดในการปฏบตไวดงน ๑.๓.๑ การกระท าใดๆ ตองไมสงผลกระทบตอประชาชนผยากไร ผมรายไดนอย และผไรทดน ท ากน ซงอาศยอยในพนทเดมนนๆ กอนค าสง คสช. ท ๖๖/๒๕๕๗ มผลบงคบใช ยกเวนผบกรกใหม จะตองด าเนนการสอบสวน และพสจนทราบ เพอก าหนดวธการปฏบตทเหมาะสมและด าเนนการตามขนตอนตอไป ๑.๓.๒ การด าเนนการเรงดวน คอ การปองกนไมใหมการบกรกเพมเตม ดวยการใชกฎหมายอยางเขมงวดและเดดขาด

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๙

๑.๓.๓ การด าเนนการแกไขปญหาทสงสมมาแตเดม ใหหนวยทเกยวของรวมกน พจารณาก าหนดมาตรการและวธการอยางเปนระบบเพอแกไขตอไป ๑.๓.๔ กรณใดๆ ซงอยระหวางการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรมใหด าเนนการตอไปจนกวาจะสนสดกระบวนการทก าหนด นอกจากนก รอบแนวคดส าคญคอ ไดก าหนดเปาประสงค หรอผลลพธสดทายทแผนแมบทตองการคอ การพทกษรกษาทรพยากรปาไมของชาตใหมสภาพทสมบรณตามลกษณะประเภทของปาตามทก าหนดไวใหไดอยางนอย ๔๐% ของพนทประเทศภายในระยะเวลาไมเกน ๑๐ ป แตเนองจากคณะรกษาความสงบแหงชาต มความตงใจอยางยงทจะแกไขปญหาใหไดอยางรวดเรวจงไดก าหนดแนวทางการแกปญหาระยะเรงดวนใหมการรณรงคอยางจรงจงดวยการประสานความรวมมอของทกภาคสวน ด าเนนการตอทกพนททงประเทศโดยแบงการด าเนนการออกเปน ๓ สวน คอ สวนท ๑ เพอหยดยงการตดไมท าลายปาและทวงคนผนปาจากผบกรกครอบครองใหไดตามทเปาหมายก าหนดไวภายใน ๑ ป สวนท ๒ เพอใหมระบบบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และยงยน ภายใน ๒ ป

สวนท ๓ เพอฟนฟสภาพปาในพนทปาเปาหมายทวทงประเทศใหมสภาพทสมบรณ ภายใน ๒ – ๑๐ ป

๑.๔ ความรวมมอในการพทกษทรพยากรปาไมในระดบภมภาค

ปาไมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนผนปาทมความอดมสมบรณเปนทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศนทส าคญแหงหนงของโลกมพนทครอบคลมตามแนวแมน าโขงตงแตกมพชา ลาว พมา ไทย เวยดนาม ประมาณ ๖๐๐, ๐๐๐ ตารางกโลเมตร และยงรวมถงผนปาใจกลางเกาะบอรเ นยว ซงเปนทตงของประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และบรไน มพนทปาจ านวน ๒๔๐,๐๐๐ ตารางกโลเมตร ผนปาเหลาน มคณคาทงในทางเศรษฐกจ และนเวศวทยา และมคณคาตอความเปนอยของผคนจ านวนมาก นอกจากนปาทอดมสมบรณเปนเครองมอทส าคญในการชวยลด โลกรอนได

ในปจจบน สภาพปาทเสอมโทรม และ การตด ไมท าลายปามผลท าใหพนทปาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มจ านวนลดลงเรอยๆ ในป พ .ศ.๒๕๕๒ องคการอาหารและเกษตรกรรมของสหรฐอเมรกา มขอมลสถตการตดไมท าลายปาในภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต ซง

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๐

สงถง ๓๗,๐๐๐ ตารางกโลเมตรตอป ซงการทพนทปาลดลงน มผลกระทบตอระบบนเวศนในพนทและการตดไมท าลายปาท า ใหเก ดการปลดปลอยธาตคารบอนไดออกไซด ทสะสมอยในตนไมออกสชนบรรยากาศเพมขน ท าใหเกดสภาวะเรอนกระจก(Green House Effect) สงผลใหโลกรอนขน อกทงยงท าใหเกดไฟไหมปาบอยครงขนกวาปกต ซงมผลท าใหอตราการสญเสยของพนทปาไมเพมมากขนอกทางหนง

ดวยเหตน รฐบาลของประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะประเทศในกลมประชาคมอาเซยน ซงมความตระหนกรวมกนในความ ส าคญของการเกษตรและปาไมทมตอภมภาค และสวนอนๆของโลก ไดจดท าแถลงการณในการเสรมส รางความเขมแขงในการบงคบใชกฎหมายปาไมและการบรหารจดการทด (ASEAN Statement on Strengthening Forest Law Enforcement and Governance: FLEG) ขนในการประชมรฐมนตรอาเซยนดานเกษตรและปาไมครงท ๒๙ เมอวนท ๑ พฤศจกายน พ.ศ.๒๕๕๐ ณ กรงเทพมหานครเพอเปนการยนยนถงเจตนารมณของอาเซยนในการตอตานการท าลายปา และการคาผลตภณฑจากปาไมทผดกฎหมาย

ในการประชมรฐมนตรฯในครงนคณะรฐมนตรอาเซยน ยงเหนสมควรใหโครงการความรวมมอดานปาไมไดมการด าเนนการอยางตอเนอง เพอการบรหารจดการปาไมอยางยงยนสบไป การด าเนนการทส าคญ อาท การด าเนนงานตามอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศส าหรบสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ (Convention on International Trade of Endangered Species of Wild Fauna and Flora: CITES. และไดใหการรบรองเอกสารดงตอไปน คอ หลกเกณฑและตวชวดของอาเซยนส าหรบการจดการปาไมเมองรอนแบบยงยน รปแบบการตดตาม ประเมน และการรายงานส าหรบการจดการปาไมอยางยงยนในอาเซยน และ คมออาเซยนส าหรบการด าเนนการโครงการ ทเสนอโดย คณะกรรมการดานปาไมระหวางรฐ /สภาดานปาไมระหวางรฐ (IPF/IFF: Intergovernmental Panel on Forests/Intergovernmental Forum on Forests)

นอกจากความรวมมอในภมภาคแลว ยงมการขยายความรวมมอในดานการเกษตรและปาไมไปยงภมภาคใกลเคยง ตลอดจนภมภาคอนๆ ทเลงเหนความส าคญของผนปาและสภาพแวดลอมทมตอสงมชวตทอาศยอยบนโลก เพอรวมกนคดหายทธศาสตรในการแกปญหา โดยรวมตวกนจดตงคณะกรรมการ องคการตางๆ เพอหาแนวทางด าเนนการในการอนรกษปาและสงแวดลอม ความรวมมอภายในภมภาค และระหวางภมภาค

- Mekong River Commission: MRC มความมงหมายเพอป องกน พทกษรกษาพนทปาบรเวณลมแมน าโขงมประเทศสมาชก ๔ ประเทศคอ กมพชา ไทย ลาว และเวยดนาม

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๑

- องคกร Biodiversity Conservation Corridors Initiative: BCCI ตงขนในป พ.ศ. ๒๕๕๒ มจดมงหมายทคลายคลงกบ MRCโดยมแนวคดทวา การพฒนาการทางเศรษฐกจ และการอนรกษสงแวดลอม สามารถกาวไปพรอมกนได ประเทศสมาชกประกอบดวย กมพชา จน ลาว พมา ไทย และเวยดนาม

- องคกร AFoCO: Asian Forest Cooperation Organization เกดจากความรวมมอระหวางกลมประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต กบสาธารณรฐเกาหลใต โดยมความมงหมายในการทจะลดการปลอยกาซเรอนกระจก ซงมสาเหตมาจากการตดไมท าลายปา ในภมภาคเอเชยและด าเนนการปลกปาทดแทนเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Climate Change) รวมถงหาแนวทางในการบรหารทรพยากรปาไมอยางยงยน

- ความรวมมอระหวางประชาคมอาเซยน และประเทศเยอรมน [ASEAN-German Programme on Response to Climate Change (GAP-CC) Module “Mitigation and Adaptation Strategies in Support of the AFCC] โดยมความมงหมาย และมขอตกลงในการรวมกนด าเนนการก าหนดนโยบายและยทธศาสตรเพอรบมอกบสภาวะแวดลอมโลกทเปลยนแปลงในบรบทของเกษตรกรรมและการปาไม ความชวยเหลอและความรวมมอในดานสงแวดลอมระหวางรฐบาลไทยกบองคกรสงแวดลอมนอกภมภาคเอเชย

- โครงการจดการพนทคมครองอยางมสวนรวม (Joint Management of Protected Areas: JoMPA) เปนโครงการความรวมมอระหวาง รฐบาลไทย โดยกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช กบรฐบาลเดนมารกผาน โครงการความรวมมอดานการพฒนาแหงประเทศเดนมารก( Danish International Development Agency: DANIDA)

- โครงการผนปาตะวนตก (Western Forest Complex) เปนโครงการความรวมมอระหวางรฐบาลเดนมารก กบรฐบาลไทยโดยกรมปาไม จดใหมโครงการจดการผนปาตะวนตกเชงระบบนเวศน (The Western Forest Complex Ecosystem Management : WEFCOM) มระยะเวลาในการด าเนนโครงการตงแต ธ.ค.๒๕๔๒ ถง เม .ย.๒๕๔๖ โดยยดหลกการวา ๑) ใหถอวาผนปาตะวนตกโดยธรรมชาตเปนปาผนเดยวกนทงผน ๒)ใหวางแผนการอนรกษเปนกรอบปฏบตเดยวก นทงปา ๓)ตองรกษาและคงไวซงคณคาของผนปาตะวนตกอยางยงยน ๔)เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการอนรกษภายใตหลกการทวา “ปาเปนสมบตของคนไทยทงชาต”

- โครงการจดท าแผนแมบทพนทคมครองแหงชาต (National Protected Areas Master Plan) เปนโครงการความรวมมอระหวางกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธ พช

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๒

โดยส านกอทยานแหงชาตกบกองทนสงแวดลอมโลก (Global Environment Facility: GEF)เพอวางกรอบในการจดการพนทคมครองของประเทศไทย

- โครงการเรงเสรมความยงยนของระบบจดการพนทคมครอง (Catalyzing Sustainability of Thailand’s Protected Areas System: CATSPA) เปนความรวมมอระหวางกรมอทยานแหงชาต กบส านกงานพฒนาแหงสหประชาชาต (United Nations Development Programme: UNDP) โดยมความมงหมายในการพฒนารปแบบการจดการ โดยเนนการน าเสนอการจดการระบบงบประมาณของพนทคมครอง การด าเนนงานในพนทอนรกษ ๕ แหง คอ อทยานแหงชาต ดอยอนทนนท อทยานแหงชาตเขาแมวงก อทยานแหงชาตเขาชะเมา- เขาวง และอทยานแหงชาตตะรเตา

- โครงการ ลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกจากการท าลายปา แล ะการเสอมโทรมของปาในประเทศก าลงพฒนา (Reducing Emission from Deforestation and Forest Degradation in Developing Countries: REDD)โดยมกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช เปนหนวยงานหลก ขณะนก าลงด าเนนการขอการสนบสนนจาก กองทนสงแวดลอมโลก (Global Environment Facility: GEF)

ไดมการก าหนดไวใน พมพเขยวของประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community Blueprint) เกยวกบการด าเนนการในดานปาไม ดงน

- ใหด าเนนการคนควาวจยรวมกน ในระหวางประเทศสมาชกในกลมประเทศสมาชกอาเซยน ในดานผลผลตเกษตรกรรม อาหาร และการปาไม

- ใหมการรวมมอกนในการตอตานและด าเนนการตอการตดไมท าลายปาและ ไฟไหมปา ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เปนตน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๓

บทท ๒ การวเคราะหสถานการณการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

๒.๑ สถานการณและแนวโนมการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

ประเทศไทยมพนทประมาณ ๓๒๑ ลานไร นโยบายการปาไมแหงชาต และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๑ ก าหนดใหมพนทปาไมอยางนอยรอยละ ๔๐ ของประเทศ หรอประมาณ ๑๒๘.๓ ลานไร เพอการอนรกษ ดน น า และทรพยากรธรรมชาตอน ๆ เพอความมนคงทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม จากขอมลสถตพนทปาไม ในป พ.ศ. ๒๕๐๔ ประเทศไทยมพนทปาจ านวนรอยละ ๕๓.๓ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๑๗๑ ลานไร ตอมาในป พ .ศ.๒๕๒๕ มพนทปาเหลออยรอยละ ๓๐.๕๒ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๙๘ ลานไร ในป พ .ศ.๒๕๔๑ ประเทศไทยมพนทปาเหลออย รอยละ ๒๕ .๓ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๘๑ ลานไร และ ป พ.ศ.๒๕๕๑ ประเทศไทยมพนทปาเหลออย รอยละ ๓๓.๔ ของพนทประเทศ หรอประมาณ ๑๐๗ ลานไร ซงปจจบนพนทปาไมคงเหลอ ๑๐๒.๑ ลานไร คดเปน รอยละ ๓๑.๕๗ ของประเทศ จากการลดลงของพนทปาจ านวนมากในระยะเวลาทผานมา มผลกระทบตอความสมบรณของระบบนเวศปาไม และสถานภาพของพชและสตวหลายชนด ซงบางชนดไดสญพนธไปแลว และบางชนดเสยงตอการ สญพนธ หายาก และถกคกคาม โดยเฉพาะพนทภเขาตนน าของภาคเหนอจ านวนมากถกบกรกท าลายเปนภเขาหวโลน เกดภยพบตดนโคลนถลม และอทกภยส รางความเสยหายอยางมากในชวง ๑๐ ป ทผานมาสถานการณปจจบนมแนวโนมในการบกรกพนทปาและลกลอบ ตดไมท าลายปาเพมมากขน สงผลใหพนทปาของประเทศลดลงอยางตอเนองจากหลายสาเหต เชน การบกรกเพอขยายพนทท าการเกษตร การบกรกจบจองของนายทน การออกเอกสารสทธโดยมชอบดวยกฎหมาย การขาดจตส านกสาธารณะ และการบรหารจดการของหนวยงานทรบผดชอบขาดประสทธภาพ โดยผกระท าผดไดมการพฒนารปแบบ และวธการทสลบซบซอนมากขนก วาอดตทผานมา การบกรก พนทปาไม ใชรปแบบการปลกพชเกษตรเชงเดยว ทง ประเภทยนตนและลมลก การลกลอบตดไมมการท าเปนขบวนการ ใหญ ใชบคคลทมอทธพลทางการเมอง และเงนทนสนบสนนการกระท าผดเพ อสงขาย ยงตางประเทศ ถอวาเปนภยคกคามตอความมนคงภายในประเทศอกรปแบบหนง และยงคงมความรนแรงอยในปจจบน ซงหากไมมการปองกนแกไขอยางเรงดวนกจะสงผล ใหมการท าลาย ทรพยากร ปาไมเพมขนจน เกดผล กระทบตอสงแวดลอม และสมดลธรรมชาตมา กยงขน ปจจยส าคญทท าใหสถานการณในภาพรวมของประเทศมแนวโนมทจะรนแรงมากขน มหลายปจจย ดงน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๔

๒.๑.๑ นโยบายของรฐบาลบางประการทผานมาสงเสรมใหมการบกรกท าลายปามากขน เชน การน าพนทปาไมมาปฏรปเปนพนทเกษตร การสงเสรมการปลกยางพารา และการท าการเกษตรแปลงใหญ เปนตน ๒.๑.๒ วฏจกรของการท าลายปาเรมตนตงแตการเขาไปตดไมแผวถางปา การท ากน การขายทดนปา การเปลยนมอ การครอบครอง ปา จนไปถงการออกเอกสารสทธ ทดนในเขตปา โดยเฉพาะพนททเหมาะแกการสรางโรงแรม รสอรท หรอบานพกตากอากาศ ยงคงมอยมาก ๒.๑.๓ การขยายการครอบครองพนทของกลมทนเพอท าการเกษตร ซงสวนใหญท าเปนแปลงใหญโดยมงผลตอบแทนในเชงเศรษฐกจเพยงอยางเดยว โดยไมไดค านงถงผลกระทบ ตอสงแวดลอมและชมชนทองถน ๒.๑.๔ การขยายพนทท าการเกษตรสวน ใหญเปนการท าการเกษตรเชงเด ยว เชน ขาวโพด มนส าปะหลง ยางพารา เมอเกษตรกรตองการผลผลตเพมกขยายพนทเพม แทนทจะพฒนารปแบบและวธการท าการเกษตรเพอเพมปรมาณและคณภาพของผลผลต ๒.๑.๕ การปฏบตงานของเจาหนาทหนวยงานทรบผดชอบ หลายพนท เจาหนาทมการทจรต หรอปลอยปละละเลย จนกลมผบกรกมขนาดใหญยากทจะแกไขตามหลกกฎหมายได ๒.๑.๖ การถอครองทดนปาไมของประชาชนทไดรบการยกเวน หรอชะลอการจบกม ยงไมไดรบการจดระเบยบ และหลายพนทยงคงถอครองโดยผดกฎหมาย ๒.๑.๗ ปญหาการบกรกแผวถางปารายใหมยงคงมอย ทงในเขตพนทรกรางวางเปลาทเปนทดนของรฐ เชน ปาสงวนแหงชาต พนทสาธารณะ และในเขตปาอนรกษ เชน อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา และเขตหามลาสตวปา เปนตน ๒.๑.๘ การลกลอบตดไมท าลายปา โด ยเฉพาะการลกลอบตดไมพะย งและไมสก อยใน ขนวกฤตและมการ กระท ากน เปนขบวนการ ใหญมชาวตางชาต ผมอทธพลและเจาหนาทของรฐเขาไปเกยวของโดยเฉพาะการลกลอบตดไมพะยง เพอสงไปขายยงตางประเทศ เนองจากไมพะยงมราคาสงมากท าใหคนกลาทจะกระท าความผดเพอแลกกบผลประโยชน และเมอไมพะยงมจ านวนเหลอนอย กจะมการลกลอบตดไมชงชน ไมประด มาทดแทนมากขน ๒.๑.๙ การลกลอบลาและคาสตวปา ยงคงมขบวนการทเกยวของกบผมอทธพลและเจาหนาทของรฐ ทงในสวนทเปนสตวปาในประเทศ และสตวปาตางประเทศ ทงนประเทศไทย ไดถกจดใหเปนประเทศทางผานของขบวนการลาและคาสตวปานานาชาต ๒.๑.๑๐ การยบเลกหนวยงานปาไมจงหวดและปาไมอ าเภอ สงผลใหกรมปาไมไมมหนวยงานภมภาคในการบรหารจดการและประสานหรอบรการหนวยงานและประชาชนในพนท

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๕

๒.๑.๑๑ งบประมาณทไดรบการจดสรรไมเพยงพอเมอเปรยบเทยบกบพนททอยในความรบผดชอบของกรมปาไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และภารกจทไดรบมอบหมาย ๒.๑.๑๒ การปฏบตงานในพนทปาทมพนทตดตอกบประเทศเพอนบาน มราษฎรของประเทศเพอนบานเขามาลกลอบตดไมและขนล าเลยงกลบไปประเทศของตน เชน ในสวนของปาสาละว น ทมแนวเขตตดตอกบประเทศเมยนมาร หรอปารอยตอตามแนวเขตประเทศกมพชา และ สปป.ลาว มการลกลอบตดไมพะยง ประด ชงชน บางครงมกองก าลงตดอาวธคมกนการลกลอบตดไม ซงการปองกนดงกลาวเกนขดความสามารถในการปองกนของเจาหนาทปาไม ๒.๑.๑๓ ผกระท าผดไดรบโทษทไมรายแรงเมอเทยบกบความผดขอหาอนๆ ๒.๑.๑๔ การขาดอตราก าลงเจาหนาท และวสดอปกรณทใชในการปฏบตงาน เชน อาวธปน รถยนต วทยสอสาร เปนตน

๒.๒ แนวทางการปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

ด าเนนการโดย ใชแผนทภาพถายทางอากาศส ป ๒๕๔๕ ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนบรรทดฐานในการตรวจสอบสภาพความสมบรณของปา ทงปาสงวนแหงชาต (กรมปาไม) และปา อนรกษ (กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ) แลวน าเอาภาพถายทางอากาศส ป ๒๕๕๔ โครงการ DMC ของกรมแผนททหารมาตรวจสอบรวมหากพนทบรเวณใดทปรากฏในภาพถายป ๒๕๕๔ โลงเตยนไปจากป ๒๕๔๕ แสดงวาเปนพนท ทมการบกรกใหมอยางแนนอน ใหด าเนนการตามกฎหมายไดทนท โดยใหตรวจสอบและด าเนนการพรอมกนทงประเทศ โดยเฉพาะ พนทบกรก ปาใหมไมม มต ครม.หรอระเบยบใดๆ ผอนผนใหทงสน ตองด าเนนการตามกฎหมายทงหมด เพอน าพนททถกบกรกท าลาย มาฟนฟสภาพปาแลว บางแหงอาจ จดท าเปนปาชมชน มอบใหชมชนชวยกนดแลรกษาและใชประโยชนรวมกนตอไป โดยใชแนวทางในการแกไขปญหา ดงน ๒.๒.๑ ตองไมมการบกรกเพมเตมอกนบตงแตบดนเปนตนไป ๒.๒.๒ ด าเนนการตามก ฎหมายตอผ ทบกรกปาไม ตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ ม.ย.๔๑ และกฏหมายวาดวยการปาไมอยางเครงครด ๒.๒.๓ จดล าดบความเรงดวนกบ นายทนหรอผบกรกรายใหญทบกรกปาไมเปนล าดบแรก แลวด าเนนการกบรายอนๆ ตอไป ๒.๒.๔ การด าเนนการใดๆ ตองไมกระทบตอประชาชนทใชประโยชน ทดนปาไม ในพนท ทพสจนแลวควรไดรบสทธในทดนตามกฎหมาย หรอผไดรบผลกระทบจากนโยบายหรอการด าเนนการ

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๖

ของภาครฐ และจะตองเปนการแกไขปญหาทรพยากรปาไมทเปนระบบอยางยงยน

๒.๓ ระดบความรนแรงของปญหาบกรกท าลายปาไม

ปจจบนกรมปาไมไดจดตงส านกงานปาสงวนแหงชาตเพอควบคมดแลและปฏบตภารกจของกรมปาไมในพนทปาสงวนแหงชาตทกแหง แตยงไมมการสนบสนนบคลากรและงบประมาณใด ๆ รวมทงยงไมมอบอ านาจในการควบคมก ากบหนวยงานปาไมทปฏบตงานในพนทปาสงวนแหงชาต ท าใหการปฏบตงานซ าซอน และยงไมบรณาการในระดบพนท อกทงอ าเภอ และจงหวดไมมเจาหนาทปาไมทจะรบนโยบายการปฏบตงานดานปาไม ท าใหฝายปกครองซงมศกยภาพสงในการปองกนปราบปราม และควบคม ก านน ผใหญบาน ไมสามารถปฏบตงานปองกนรกษาทรพยากรปาไมอยางเตมประสทธภาพ สงผลใหมการบกรกพนทปาไมในเขตปาสงวนฯ เปนจ านวนมากกวาปาไมทอยในเขตพนทอทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา และเขตหามล าสตวปา ซง มบคลากร และงบประมาณ ในการปองกนดแลรกษาปา มากกวา โดยการบกรกปาไมมหลายลกษณะ ไดแก การลกลอบตดไม และแปรรปไม เพอขายหรอสงออกตางประเทศ โดยเฉพาะไมพะยง, ไมชงชน และไมสก ซงขณะน สถานการณ อยในขน วกฤต , การบกรกปาไมเ พอใชพนทท าการเกษตร เชน ยางพารา, ปาลมน ามน และมนส าปะหลง เปนตน และการบกรกเพอสรางรสอรท หรอบานพกตากอากาศ รวมทงการลกลอบลา และคาสตวปา ซงปญหาทสมควรตองแกไขอยางเรงดวน คอ การบกรกพนทตดไมท าลายปาทมนายทนอยเบองหลง การท าเปนขบวนการใหญมชาวตางชาต ผมอทธพลและเจาหนาทของรฐเขาไปเกยวของ จากสภาพปญหาดงกลาว กอ.รมน. กรมปาไม และกรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช ได รวมกนประเมนล าดบความรนแรงของสถานการณ โดยเรยงล าดบความรนแรงจากมากไปนอยในพนท ภาคตาง ๆ ดงน ภาคเหนอ , ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ , ภาคใต และภาคกลาง ปรากฏวามพนทวกฤตรนแรง ๑๒ จงหวด และพนทวกฤต ๓๓ จงหวด รวมพนทว กฤต ๔๕ จงหวด มากกวาครงของประเทศ ดงน

๒.๓.๑ พนทวกฤตรนแรง (๑๒ จงหวด) ไดแก จงหวด: เพชรบรณ, พษณโลก, สโขทย , นาน, ล าปาง, อบลราชธาน นครราชสมา, เลย, กระบ, เชยงใหม, ตาก, และแมฮองสอน ๒.๓.๒ พนทวกฤต (๓๓ จงหวด ) ไดแก จงหวด : กาญจนบร , ก าแพงเพชร , จนทบร , ฉะเชงเทรา, ชยภม, ชมพร, เชยงราย, ตรง , ตราด , บรรมย , ประจวบครขนธ , พะเยา , พงงา , พทลง , แพร, ภเกต,ระนอง, ศรสะเกษ, สกลนคร, สงขลา , สตล , สราษฎรธาน , สรนทร , อทยธาน , สระแกว, มกดาหาร, นครพนม, บงกาฬ หนองบวล าภ, สระบร, หนองคาย, อ านาจเจรญ และอตรดตถ ๒.๓.๓ พนทอน ๆ (๓๑ จงหวด ) ไดแก จงหวด : กาฬสนธ , ขอนแกน , ชลบร , ชยนาท , นครนายก , นครปฐม , นครศรธรรมราช , นครสวรรค , นนทบร , นราธวาส , ปทมธาน , ปราจนบร ,

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๗

ปตตาน, พระนครศรอยธยา, พจตร, เพชรบร, มหาสารคาม, ยโสธร, ยะลา, รอยเอด, ระยอง, ราชบร , ลพบร , ล าพน , สมทรปราการ , สมทรสาคร ,สมทรสงคราม , สงหบร , สพรรณบร , อางทอง , และอดรธาน

ภาพท ๑. การแบงพนทตามความรนแรงของการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

พนทวกฤตรนแรง

พนทวกฤต

พนทอนๆ

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๘

บทท ๓ ยทธศาสตรการพทกษทรพยากรปาไม

จากสถานการณการบกรกท าลายทรพยากรปาไมอยางตอเนอง ท าใหพนทปาไมของประเทศไทย มจ านวนลดลงเปนปรมาณมาก กอใหเกดผลกระทบและความขดแยงเกยวกบทรพยากรปาไมทรนแรง ประเทศไทยตองมการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตของประเทศใหมพนทสวนหนงเปนพนทปา เพอสรางสภาพแวดลอมทางธรรมชาตใหมความสมบรณและสมดล ประชาชนกบปาอยรวมกนอยางมความสข เพอใหมพนทปาไมอยางนอยรอยละ ๔๐ ของพนทประเทศ และเพอเปนการหยดยงการบกรกพนทตดไมท าลายปา และพทกษทรพยากรปาไมของชาตใหบรรลผลสมฤทธ จงได ก าหนดยทธศาสตรพทกษทรพยากรปาไม ดงน

๓.๑ วสยทศน (Vision) “ประเทศไทยมทรพยากรปาไมอดมสมบรณ อนเปนรากฐานการพฒนาชาตใหมนคงยงยน”

๓.๒ พนธกจ (Mission) ๓.๒.๑ หยดยงการบกรกพนทปาไมทกประเภทอยางเรงดวน ๓.๒.๒ หยดยงการลกลอบตดไมท าลายปา ๓.๒.๓ หยดยงการลกลอบลาและคาสตวปา ๓.๒.๔ จดท าแนวเขตปาใหชดเจน ๓.๒.๕ สรางจตส านกรกและหวงแหนทรพยากรปาไมอยางจรงจงและตอเนอง ๓.๒.๖ ขบไลรอถอนจบกมเอาผดกบผทเขาครอบครองพนทปาโดยผดกฎหมาย ๓.๒.๗ ปองกนการบกรกแผวถางปาของราษฎรรายใหมในเขตพนทรกรางหรอเสอมโทรม ๓.๒.๘ ปรบปรงโครงสรางการบรหารงานและกระบวนการท างานของหนวยงานทรบผดชอบ ใหมประสทธภาพ ๓.๒.๙ ปรบปรงกฎหมายทมความขดแยงกนท าใหเกดชองวาง หรออปสรรคในการพทกษทรพยากรปาไม รวมทง การปฏบตตามพนธกรณระหวางประเทศอยางเครงครด ๓.๒.๑๐ ฟนฟสภาพปาทเสอมโทรม ๓.๒.๑๑ สงเสรมการปลกปาบรเวณพนทถกบกรก และบรเวณชองทางผานแดนรวมกบประเทศเพอนบาน ใหเปนปาอาเซยน ๓.๒.๑๒ ปรบปรงระบบการดแลรกษาปาโดยใหทกภาคสวน มสวนรวมอยางจรงจงและตอเนอง

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๑๙

๓.๓ เปาหมายหลก (Goal) พทกษรกษาปาไมของประเทศใหมความสมบรณโดยใหมพนทปา อยางนอย ๔๐% ของพนทประเทศ ภายใน ๑๐ ป

๓.๔ วตถประสงค (Objective) ๓.๔.๑ เพอหยดยงการตดไมท าลายปาและทวงคนผนปาจากผบกรกครอบครองใหไดตามทเปาหมายก าหนดไวภายใน ๑ ป ๓.๔.๒ เพอใหมระบบบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และยงยน ภายใน ๒ ป

๓.๔.๓ เพอฟนฟสภาพปาในพนทปาเปาหมายทวทงประเทศใหมสภาพทสมบรณ ภายใน ๒-๑๐ ป

ภาพท ๒. ยทธศาสตรพทกษปาไมของชาต (๔ ป.)

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๐

๓.๕ ยทธศาสตรพทกษทรพยากรปาไม ประกอบดวย ๔ ประเดนยทธศาสตร คอ

๓.๕.๑ ประเดนยทธศาสตร ผนกก าลงปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไม สงส าคญในการปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไมคอ ความรวมมอจากทกภาคสวนในการรวมกนปกปองดวยความรกและหวงแหนทรพยากรปาไมของชาตอยางจรงจง ตองมความชดเจนในการก าหนดแนวเขต กฎหมาย อ านาจหนาท การสนบสนน รวมทงความรวมมอจากทกภาคสวน โดยเฉพาะประชาชนในพนทปาและพนทรอบปา ปจจยความส าเรจของ การปฏบตการคอความเขาใจรวมกน โดยมวตถประสงคคอ เพอหยดยงการบกรกท าลายทรพยากรปาไมใหไดอยางรวดเรว ยทธศาสตรนมกลยทธทส าคญดงน ๓.๕.๑.๑ หยดยงการบกรกท าลายทรพยากรธรรมชาต ๑) ใหยดถอแผนทภาพถายทางอากาศส พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๔๕ กระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนหลกในการก าหนดสภาพพนทปาไม ตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ ม.ย. ๒๕๔๑ และด าเนนการตามกฎหมาย หรอระเบยบอน ๆทเกยวของ ๒) เรงรดการจบกมผบกรกปาไม โดยจดล าดบความเรงดวนกบผบกรกรายใหญเปนล าดบแรก แลวด าเนนการกบรายอนๆ ตอไป ๓) ประสานความรวมมอใชอากาศยานในการปองกน และปราบปรามการลกลอบบกรกตดไมท าลายปา ๔) เรงรดตดตามใหไดตวผกระท าผดมาลงโทษและใชมาตรการทางกฎหมายด าเนนคดกบผกระท าผดอยางเฉยบขาดและจรงจง ๕) กรณคดตรวจยด /จบกมโดยไมไดตวผตองหา ใหก าหนดเวลาผตองหามารายงานตวหรอน าหลกฐาน/เอกสารสทธมาแสดง หากพนก าหนดใหสามารถ ท าลาย รอถอนสงปลกสราง ตามกฎหมายทเกยวของไดโดยไมตองรอการพจารณาตดสนของศาล ถอวาเปนพนทของราชการ ท าใหการฟนฟปาไม กระท าไดอยางรวดเรว ปองกนการกลบมาลกลอบใชประโยชนของผตองหาในระหวางทยงไมถกจบกมด าเนนคด ๖) ด าเนนการกบเจาหนาทซงรเหนเปนใจ หรอใหการสนบสนนการกระท าผดกฎหมายเกยวกบการปาไมทงทางวนย แพง และอาญา อยางเดดขาดและจรงจง ๗) เขมงวดกวดขนการตรวจสอบไมน าเขาและสงออกจากตางประเทศเพอปองกนมใหมการลกลอบตดไมท าลายปาของประเทศไทย ๘) เขมงวดกวดขนเพอปองกนการคา การน าเขา การสงออก และน าผานแดน ตามอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศส าหรบสตวปาและพชปาทใ กลสญพนธ (Convention

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๑

on International Trade of Endangered Species of Wild Fauna and Flora: CITES เชน การลกลอบคาสตวปา สตวสงวน งาชาง และพชปา เปนตน ๙) ส ารวจและจดท าบญช ผมพฤตกรรมเกยวของกบการลกลอบตดไมท าลายปาเพอเฝาระวงมใหกระท าความผด ๑๐) จดใหมการลาดตระเวนรวมกนของหนวยงานดานความมนคง ในบรเวณพนทลอแหลมตามแนวเขตตดตอระหวางประเทศ ๑๑) กรณผบกรกรายใหมเปนประชาชนผยากไร มรายไดนอยและผไรทดนท ากน ตามค าสง คณะรกษาความสงบแหงชาต ท ๖๖/๒๕๕๗ จะตองด าเนนการสอบสวน และพสจนทราบ เพอก าหนดวธการปฏบตทเหมาะสม และด าเนนการตามขนตอนตอไป

๓.๕.๑.๒ จดตงหนวยเฉพาะกจปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปา ๑) จดตงหนวยเฉพาะกจปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปาประจ าแตละภาค (ฉก.ปปม.) เพอสนบสนนก าลงเจาหนาทในการปฏบตงานปองกนและปราบปรามการท าลายทรพยากรปาไมและสตวปา ก าลงหลกเปนเจาหนาททหารสนธกบเจาหนาท ปาไม , ต ารวจ , ฝายปกครอง และฝายกฎหมาย เปนตน สามารถเขาปฏบตงานครอบคลมพนททวประเทศไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ โดยจดตงขนปตอปจนกวาสถานการณจะคลคลาย อยภายใตการควบคมอ านวยการ ประสานงาน และก ากบดแลของ กองอ านวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร ๒) ทกหนวยงานใหการสนบสนนการจดก าลงและการปฏบตงานของหนวย เฉพาะกจปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปาตามทรองขอ ๓) การคดเลอกเจาหนาทและหนวยปฏบตในการสนธก าลงของหนวยเฉพาะกจตองพจารณาผทมความซอสตยเสยสละ และไมมสวนเกยวของกบการกระท าผดกฎหมายปาไมโดยเดดขาด ๔) ใหมการจดตงดานตรวจ จดตรวจ และ จดสกด ท าการตรวจคน และจบกม การล าเลยงไมและสตวปาผดกฎหมายอยางเครงครด โดยใหมการสนธก าลงทงพลเรอนต ารวจและทหาร

๓.๕.๑.๓ สงเสรมการมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปา ๑) เพมชองทางการมสวนรวมภาคประชาชนใหมากขนในการแจงขาวสารโดยจดตง ศนยรบแจงเหต, ศนยรองเรยน, ศนยด ารงธรรม เปนตน ๒) ประสานความรวมมอสอมวลชน (วทย โทรทศน หนงสอพมพและสอออนไลน) ใหประชาสมพนธเผยแพรขาวสารการปองกนการบกรกตดไมท าลายปาอยางกวางขวางและ

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๒

ใหประณามการบกรกตดไมท าลายปาและกระท าผดกฎหมายปาไม เพอใหสงคมชวยกนตอตานและหยดยงการบกรกตดไมท าลายปา ๓) ประสานความรวมมอจากภาคเอกชน ภาคประชาชน และกล มจตอาสาในการรวมยบยงการบกรกท าลายทรพยากรปาไม ๔) ใหรางวลน าจบแกผแจงขอมล ขาวสาร และใหการสนบสนนจนน าไปสการจบกมไดเปนผลส าเรจ ๕) รณรงค ประชาสมพนธขอมล ขาวสารการปองกนและปราบปรามการบกรกตดไมท าลายปา ใหเขาถงประชาชนในชมชนในเขตพนทปาและพนทรอบปา อยางชดเจนและตอเนอง

๓.๕.๑.๔ ยดคนพนทปา ยบยงการบกรกปา และแกปญหาปาบกรกคน โดยใชภาพถายทางอากาศเปนหลกฐานหลก รวมกบหลกฐานอนทเกยวของ ๑) ตรวจสอบพนทปาไมทถกบกรกเพมเตมหลงจากมตคณะ รฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ ทผอนผนใหราษฎรอยอาศย /ท ากนในพ นทปาไมเพอแกไขปญหา โดยใชแผนทภาพถายส กระทรวงเกษตรและสหกรณ ป ๒๕๔๕ รวมกบการตรวจสอบภาคพนดนในการก าหนดพนทผอนผน โดยการจดท าแนวเขตปาไมทปรากฏอยบนแผนทภาพถาย ป ๒๕๔๕ เปนหลกฐานสภาพปาไมตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ น าไปวเคราะหรวมกบขอมลแนวเขตปาไมทปรากฏบนแผนทภาพถายทางอากาศในปจจบน เพอสรปแนวเขตพนททมการบกรกเพมเตมในชวงเวลาตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๕ เปนตนมา ใหตรวจสอบและด าเนนการทงประเทศ กา รบกรกพนทใหมไมมมตหรอระเบยบใดๆ ผอนผนใหทงสน ตองด าเนนการตามกฎหมายอยางเครงครดและเดดขาดเพอน าพนทมาฟนฟสภาพปา สวนพนททพสจนแลวพบวามการบกรกกอนป พ.ศ. ๒๕๔๕ ใหด าเนนการภายใตกรอบของกฎหมาย มตคณะรฐมนตร หรอระเบยบอ นๆ ทเกยวของ อยางเครงครด โดยใชภาพถายทางอากาศเปนหลกฐานหลก รวมกบหลกฐานอนทเกยวของ

๒) ในกรณทเมอด าเนนการตามกฎหมาย มตคณะรฐมนตร ระเบยบ และ หลกวชาการแลว จ าเปนตองด าเนนการเคลอนยายราษฎรออกมาจากบรเวณนน อาจมมาตรการชดเชยทเหมาะสมและเปนธรรม ทงน หากยงไมสามารถเคลอนยายราษฎรออกจากพนทไดทนท ใหด าเนนการควบคมขอบเขตพนทมใหขยายเพมเตมโดยเดดขาด และก าหนดเงอนไขการใชประโยชนบนพนฐานการอนรกษทรพยากรปาไม และการอนรกษทรพยากรดนและน า ๓) พนททไดด าเนนการยดคนพนทไดแลวใหเรงด าเนนการฟนฟตามหลกวชาการและด าเนนกจกรรมปองกนการบกรกซ าในพนทเดม หากมการบกรกซ าใหด าเนนการตามกฎหมายอยางเฉยบขาด ๔) ยบยงการบกรกปาไมเพมเตม ดวยการสรางระบบตดตามตรวจสอบสภาพปาอยางมประสทธภาพ เชน การจดท าแผนทภาพถายทางอากาศปลาสดทกรมแผนททหาร หรอ

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๓

หนวยงานอนไดบนถายแลว เพอจดท าแนวเขตพนททยงมสภาพเปนปาไมในปจจ บนไวเปนกรอบในการตรวจสอบการบกรกพนทปาไม และน าไปวเคราะหรวมกบขอมลพนทปาไมซงเปนผลการแปลภาพดาวเทยมทจะถายในอนาคตเพอก าหนด Hot Spot ทมการบกรก เพอยบยงการบกรกท าลายปาไมไดอยางมประสทธภาพ โดยจะตองเรงใหจดสรรงบประมาณใหมการบนถายภาพใหครบทงประเทศโดยเรว ๕) แกไขปญหาปาบกรกคนในพนททไดรบการรองเรยน ซงลดรอนสทธของราษฎรทท ากนในทดนของตนมาชานานกอนการประกาศแนวเขตปาไมตางๆ โดย (๑ ) เรงรดการจดท าและก าหนดเขตพนทปาไมตาม พ .ร .บ . ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ใหชดเจนโดยใชแผนทภาพถายทางอากาศ พ .ศ. ๒๔๙๕ – พ.ศ. ๒๔๙๙ จากโครงการเรงดวนเพอแกไขปญหาการบกรกท าลายทรพยากรปาไมของประเทศ ของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมกบแผนทภมประเทศมาตราสวน ๑:๕๐,๐๐๐ ชด L708 (๒) จดท าแปลงทดนท ากนและแปลงอยอาศยของราษฎรในพนทปาไมทกประเภท (๓) วเคราะหและตรวจสอบรองรอยการใชประโยชนในพนทกบแนวเขตปาไมตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ และแผนทภาพถายทางอากาศเกา และพสจนสทธและคนสทธ ในทดนใหกบราษฎรทถกรอนสทธมาเปนระยะเวลานาน

๓.๕.๒ ประเดนยทธศาสตร ปลกจตส านกรกผนปาของแผนดน ทรพยากรปาไมถอเปนสมบตของชาต เปนมรดกททกคนในชาตมสวนรบผดชอบ การปลกจตส านกใหทกคนในสงคมไดแสดงออกถงความรบผดชอบ เปนสงทจ าเปนในการรกษาปกปองทรพยากรเหลานซงมใชเปนความรบผดชอบของผใดผหนงหรอหนวยงานใดหนวยงานหนง ประชาชนตองรบรและมสวนรวมในการดแลรกษา โดยมวตถประสงคคอ เพอปลกจตส านกใหประชาชน รก หวงแหน และปกปอง ทรพยากรปาไมของชาต ยทธศาสตรนมกลยทธทส าคญดงน

๓.๕.๒.๑ ก าหนดใหการแกไขปญหาการบกรกตดไมท าลายปาเปน “วาระแหงชาต” ๑) ก าหนดนโยบายใหการแกไขปญหาเรองการบกรกพนทตดไมท าลายปาและทรพยากรธรรมชาต เปน “วาระแหงชาต ” เพอปลกจตส านกของคนในชาตใหเหนความส าคญของทรพยากร และใหหนวยงานทงภาครฐ เอกชน เขามามสวนรวมในการแกไขปญหา และก าหนดนโยบายตางๆ ในแนวทางเดยวกน ๒) ปลกจตส านกใหเยาวชนและประชาชนมความรกและหวงแหนทรพยากรปาไม ในรปแบบตางๆ เชน บรรจไวในหลกสตรการศกษาทกระดบ และสอดแทรกการปลกจตส านกในเนอหาของสอทกประเภท

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๔

๓) ประยกตใชกลไก PES (Payment for Environmental Services) มาสรางแรงจงใจทางเศรษฐกจในการอนรกษและจดการทรพยากรปาไมกบผทมบทบาทในการดแลรกษาทรพยากรปาไม ผทใชประโยชนทรพยากรปาไม และผทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของระบบนเวศปาไม

๓.๕.๒.๒ จดตงองคกรแนวรวมภาคประชาชนเพอปลกจตส านก ๑) จดต งองคกรแนวรวมภาคประชาชนเพอปล กจตส านก และเขารวมกบหนวยงานของรฐ เพอท าหนาท แจงเตอน เฝาระวง และคมครองรกษาพนทปาไม เชน อาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน (ทสม.) ๒) ประสานงานกบทกภาคสวน เพอใหมการใชประโยชนและดแลรกษาทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมใหมความสมบรณ สามารถสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และคณภาพชวตไดอยางยงยน ภายใตระบบการจดการพนทกบภารกจของหนวยงานและการเขามามสวนรวมของ ประชาชนใหเกดความตระหนกในการหวงแหนและปองกนรกษาทรพยากรธรรมชาตมากขน ๓) สงเสรมใหมความรวมมอระหวางหนวยงาน องคกรแนวรวมภาคประชาชนภายในประเทศกบหนวยงาน และองคกรแนวรวมประชาคมโลก เพอใหเกดกจกรรมสนบสนนการ ปองกนปราบปรามการบกรก ท าลายทรพยากรปาไม

๓.๕.๒.๓ ปลกจตส านกใหเจาหนาทมความภาคภมใจในการปฏบตงาน โดยปลกฝงอดมการณจนสามารถอทศตนใหกบการพทกษทรพยากรปาไมดวยวธการดงน ๑) ปลกฝง อบรมเจาหนาท ทเกยวของอยางตอเนองใหมอดมการณความรกหวงแหนทรพยากรปาไมและภาคภมใจทไดปฏบตหนาทเปนผพทกษมรดกของแผนดน ๒) กรณมขอมล เบาะแส หรอหลกฐานพอเชอไดวา เจาหนาทในกระบวนการยตธรรมทเกยวกบคดทร พยากรธรรมชาต และสงแวดลอม , ต ารวจ , ทหาร , อยการ , เจาหนาทชดจบกม, เจาหนาทกรมปาไม, เจาหนาทกรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช , ฝายปกครอง และเจาหนาทอนทเกยวของ กระท าการอนเปนการชวยเหลอ ผกระท าผดทงทางตรง และทางออม ไมวาจะไดผลประโยชนตอบแทนหรอไมกตาม ใหถอเสมอนเปนผมสวนรวมในการกระท าความผดนนๆ จะตองถกพกราชการทนท และหากศาลตดสนวาผตองหานนกระท าความผดจรงใหน าผลของคดมาพจารณาลงทณฑขาราชการผเกยวของนนดวยอยางเฉยบขาด

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๕

๓) จดตงสถาบนหรอโรง เรยนเพอสรางเจาหนาทพทกษปาทมคณภาพในการปฏบตงานคมครองปองกนและปฏบตงานอนๆ ทเกยวกบการอนรกษทรพยากรปาไมใหมจ านวนทสมดลกบจ านวนพนทปา ๔) เชดชวรกรรมหรอคณความดของผทอทศตนเปนแบบอยางของการพทกษ ทรพยากรปาไมสสงคมอยางตอเนองและจรงจง

๓.๕.๓ ประเดนยทธศาสตร ปฏรประบบการพทกษทรพยากรปาไม การจดระบบของการพทกษทรพยากรปาไมทด าเนนการอยในปจจบนยงมสงทเปนปญหาอยมากไมวาจะเปนเรองของกฎหมาย, ระเบยบวธการ , การจดโครงสรางขององคกรทเกยวของ , ปญหาดานก าลงคน, การกระจายอ านาจ , ระบบงบประมาณ , การประสานงาน , และการตรวจสอบประเมนผล, เปนอปสรรคและปญหาในการด าเนนการ จงมความจ าเปนทจะตองปฏรประบบใหม โดยมวตถประสงคคอ เพอปรบปรงระบบของการพทกษทรพยากรปาไมใหมประสทธภาพสงสด ยทธศาสตร นมกลยทธทส าคญดงน

๓.๕.๓.๑ ปรบปรงระบบการพทกษทรพยากรปาไม ๑) ปรบปรงและบรณาการนโยบายเกยวกบการปาไมใหมเอกภาพและเกดผลสมฤทธในทางปฏบต และแตงตงคณะกรรมการนโยบายปาไมแหงชาต ทมบทบาทในการเสนอนโยบาย ตดตาม และประเมนผลการบรหารจดการทรพยากรปาไมของประเทศอยางเปนรปธรรม ๒) จดตงศนยขอมลปาไมและทดนท ากน เพอท าหนาทในการรบปญหา ตดตาม และพสจนสทธในทดนท ากน และประสานงานกบหนวยงานภาครฐตางๆ เพอใหสามารถด าเนนการไดอยางรวดเรว พรอมทงมระบบฐานขอมลและแผนทเพอบรณาการประสานงานกบหนวยงานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ ๓) ปรบบทบาทภาระหนาทของ ทสจ . และศนยประสานงานปาไมจงหวดเพอตอบสนองการใหบรการดานการใชทรพยากรธรรมชาตไดอยางรวดเรว การอน ญาตด าเนนการใดๆ ตองมขนตอนทโปรงใส ๔) การก าหนดนโยบายในดานการพฒนาเศรษฐกจ และการเกษตรกรรมตองสอดคลองและไมเกดผลกระทบกบการปองกนรกษาทรพยากรธรรมชาตดวย เนองจากนโยบายรฐบางประการทผานมา อาจสงผลท าใหมการบกรกท าลายปามากขน เชน การน าพ นทปาไมมาปฏรปเปนพนทเกษตร การสงเสรมการปลกยางพารา การสงเสรมท าการเกษตรแปลงใหญ การพฒนาการทองเทยว ฯลฯ ๕) ปรบปรงรปแบบการบรหารจดการปาไมของกรมปาไมใหอยในรปการบรหารเชงพนท (area approach) โดยกระจายอ านาจการบรหาร งบประมาณ และบคลากรสส านกงานปาสงวนแหงชาตแตละแหง

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๖

๖) ใหปรบปรงโครงสรางการบรหารจดการของกรมปาไม และกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ใหมการบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางบรณาการ โดย (๑) ปรบปรงและพฒนาศกยภาพการบรหารองคกรในทกระดบ ทงในดานภารกจ โครงสรางการบรหารงาน อตราก าลง และแผน โดยก าหนดพนทในการบรหารจดการของทงสองกรมใหชดเจน (๒) เจาหนาทแตละหนวยงานสามารถปฏบตงานแบบบรณาการหรอชวยเหลอทดแทนกนได (๓) ผบรหารทกระดบทราบขอมลเชอมโยงกน เมอมการโยกยายหมนเวยนสามารถบรหารงานไดอยางตอเนอง มประสทธภาพ (๔) ชวยแกไขปญหาพนทรบผดชอบททบซอนกน (๕) พฒนาศกยภาพในการตดตอประสานงานกบทกหนวยเพอบรณาการแกไขปญหาอยางมเอกภาพ รวดเรว และมประสทธภาพ (๖) บรหารจดการพนทปาไมตามระบบนเวศ (Ecosystem Approach) หรอการบรหารจดการทรพยากรปาไมแบบกลมปาทงพนทปาอนรกษตามกฎหมายและปาสงวนแหงชาต

๓.๕.๓.๒ พจารณาจดตงหนวยงานดานการบรหารจดการปาไมทงระดบจงหวดและอ าเภอ ๑) ใหมส านกงานปาไมจงหวดและส านกงานปาไมอ าเภอ เพอปฏบตงานรวมกบฝายปกครอง และฝายอนๆ ในการปองกนรกษาทรพยากรปาไมและบรการประชาชน ๒) ปรบปรงอตราก าลงเจาหนาทปาไมในระดบจงหวดและอ าเภอ โดยก าหนดบทบาทและหนาทใหชดเจน ๓) เพมขดความสามารถการปฏบตงานปาไมในระดบภมภาค จงหวด อ าเภอ และระดบทองถน ๔) ใหองคการบรหารสวนทองถน เขามามสวนรวมในการรบผดชอบปองกนรกษาปา ๕) คดดานทรพยากรธรรมชาต ใหพนกงานฝายปกครอง (ปลดอ าเภอผเปนหวหนา ประจ ากงอ าเภอ นายอ าเภอ หรอผวาราชการจงหวด แลวแตกรณ) เปนหวหนาพนกงานสอบสวนทกคด

๓.๕.๓.๓ จดท าแนวเขตทรพยากรปาไมทกประเภทใหเปนแนวเดยวทชดเจน ๑) จดท าแนวเขตปาไมตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ทเดมไมเคยมแนวเขตทชดเจนและท าใหเกดปญหาในการบงคบใชกฎหมาย การจดท าแนวเขตท าไดดวยการใชภาพถายทางอากาศป พ.ศ. ๒๔๙๕ – ๒๔๙๙ รวมกบแผนทภมประเทศมาตราสวน ๑:๕๐,๐๐๐ ชด L708 (ในพนทซงไมมภาพถายทางอากาศป พ.ศ. ๒๔๙๕ –๒๔๙๙ และแผนทภมประเทศมาตราสวน ๑:๕๐,๐๐๐ ชด L708 ใหใชภาพถายทางอากาศปถดมาทมอยรวมกบแผนทภมประเทศมาตราสวน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๗

๑:๕๐,๐๐๐ ชด L7017) และจดท าแนวเขตปาสงวนแหงชาต และปาอนรกษตามกฎหมาย และปาชายเลนตามมตคณะรฐมนตร ใหมความถกตองชดเจน และเพกถอนในสวนทซอนทบกนออกจากปาสงวนแหงชาต และเพกถอนพนทซงมการใชประโยชนมาแลวตาม พ .ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ใหมความชดเจน รวมทงประกาศพนทปาไมทเปนชองวางใหเปนเขตปาสงวนแหงชาต หรอปาอนรกษ ตามกฎหมาย ๒) จดท าแนวเขตหรอแนวแปลงของกจกรรมตางๆ ทไดรบอนญาตใหด าเนนการหรอใชประโยชนในพนทปาไมทกประเภท รวมถงพนทปาชมชน เพอใหสามารถน าขอมลแนวเขตมาประกอบการบรหารจดการไดอยางเหมาะสม ๓) จดท าฐานขอมลแปลงทดนของราษฎรทอยอาศยหรอท าประโยชนในพนทปาไมทงหมด เพอการพสจนสทธและคนสทธในทดนใหกบราษฎรทถกรอนสทธมาเปนระยะเวลานาน จากปญหาปาบกรกคน และใชเปนขอมลในการบรหารจดการการฟนฟและใชประโยชนในพนทปาไม ๔) ให ส านกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส .ป .ก.) กนพนททยงไมไดด าเนนการจดสรร ตามมต ครม . เมอ ๔ พ.ค. ๒๕๓๖ และมสภาพเปนปาคนมาใหกรมปาไมเพอด าเนนการจดการหรอฟนฟ และใหยตการออก สปก. ๔-๐๑ ไวกอน สวนพนททไดรบการจดสรรแลวใหบงคบใชระเบยบทเกยวของกบทดนปาไมทไดรบการจดสรรแลวอยางเครงครด และใหควบคม ปองกน ตรวจสอบ การเปลยนผใชประโยชนจากผไดรบการจดสรรเปนบคคลอน ๕) จดท าระบบฐานขอมลแนวเขตปาไมและกจกรรมในเขตปาไม ในระบบภมสารสนเทศ โดยจะตองสามารถเรยกคนและแสดงขอมลแนวเขตปาไม ตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ แนวเขตปาสงวนแหงชาต ปาอนรกษตามกฎหมาย ปาชายเลน และกจกรรมตางๆ ทมในพนทปาไมทงหมด เพอใหสามารถน าขอมลไปใชในภารกจทเกยวของไดอยางรวดเรว และเชอมโยงใหหนวยงานตางๆ สามารถเขาถงขอมลแนวเขตปาไมเหลานไดอยางมประสทธภาพ เพอใหหนวยงานตางๆ สามารถตรวจสอบเกยวกบการทบซอนระหวางแนวเขตปาไมประเภทตางๆ และแนวเขตปาไมทอยภายใตภารกจของแตละหนวยงาน เพอทจะใชในการบรหารจดการตอไป ๓.๕.๓.๔ จ าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม (Zoning) ๑) จ าแนกเขตทดนปาไมทเหมาะสมโดยพจารณาถงความยงยนดานสง คม สงแวดลอม และเศรษฐกจของประเทศ โดยใชแนวเขตปาไมตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ทจดท าขน ใหม เปนฐาน รวมกบขอมลทางวชาการอนๆ และสนบสนนเปาหมายใหมพนทปาไมของประเทศไมนอยกวา ๔๐% ของพนทประเทศไทย ดวยการบรณา การขอมลทถกตองทนสมย และวเคราะหตามหลกวชาการ และก าหนดนโยบายของแตและประเภทพนท อยางเหมาะสม โดยผเชยวชาญสาขาตางๆ ใหประเทศสามารถใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทดนปาไมไดอยางมประสทธภาพทสด โดยค านงถงความสมดลทงดานความมนคง สงค ม สงแวดลอม และการพฒนาเศรษฐกจ และยดถอสทธทจะมทดนท ากนอยางเปนธรรมและพอเพยงของประชาชนชาวไทยทกคน และด าเนนการก าหนดมาตรการเยยวยาหรอชดเชยใหกบราษฎรทไดรบผลกระทบจากการจ าแนกเขตทดนปาไมอยางเหมาะสม

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๘

๒) ก าหนดการใชประโยชนทดนใหสอดคลองกบการจ าแนกการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไมในพนทแนวเขตปาไมตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ทจดท าขนใหม และบทบาทกจกรรมทอนญาตใหท าไดในพนปาไมทกประเภท เชน แปลงอนญาตใชประโยชนในพนทปาสวนแหงชาต การใหเชาพนทเพอใชประโยชนในพนทปาสงวนแหงชาต ปาชมชน เปนตน ๓) ปรบปรงและจดท าแนวเขตปาไมทกประเภท เชนแนวเขตปาสงวนแหงชาต อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา และปาคมครองหรอปาอนรกษอนๆ เพอใหแนวเขตมความชดเจนไมซอนทบกบแนวเขตอนๆ สรปแนวเขตไมใหมการทบซอน และถกตองตาม กฎหมายแตละประเภท และจดท าแนวสญลกษณเขตปาไมดงกลาวเพอใหเกดความชดเจนกบประชาชน และหนวยงานรฐอนๆ เชน แนวตนไมยนตน ขดคนค สรางทางตรวจการณ เปนตน ๔) หนวยงานของรฐ ทเกยวของ ตองตรวจสอบทดนในความดแลกบผงการใชประโยชนทดนของประเทศและแนวเขตปาไม พรอมทงจดการ เกยวกบสทธในทดน ทหนวยงานดแล ไดแก (๑) ปรบแกแนวเขตทดนของรฐใหเปนมาตรฐานเดยวกนทงประเทศ โดยอางองการจ าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม เปนหลก แลวประกาศเปนกฎหมายเพอใหเกดความชดเจน ตรวจสอบได ซงจะเปนการหลกเลยงปญหาขอพพาทตางๆ ทจะเกดขนในภายหลง (๒) ใหสทธในทดนทเหมาะสมในทดนของรฐตามนโยบายการแกไขปญหาปาบกรกคน และนโยบ ายการ จ าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม และการแกไขปญหาคนบกรกปา เพอใหเกดความชดเจน (๓) ใหสทธในทดน เอกชนหลงจากเกดความชดเจนระหวางแนวเขตทดนของรฐและทดนเอกชนแลว (๔) เยยวยาราษฎรทไดรบผลกระทบอยางเหมาะสม ๕) ภายหลงจากเสรจสนการจดท าแนวเขตปาไมตางๆ แลวจะตองประกาศแนวเขตทจดท าขนนใหมความชดเจนโดยใชคาพกดแผนทเปนหลก เพอแสดงขอบเขตแนวเขตปา ทกประเภทใหประชาชนไดรบทราบกนอยางเปดเผย และทวถง และยกเลกแนวเขตปาไมถาวรตามมต ค.ร.ม. เมอวนท ๑๔ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๐๔

๓.๕.๓.๕ ปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเปนอปสรรคในการพทกษทรพยากรปาไม ๑) หามมใหมการออกเอกสารแสดงสทธในทดนของกรมทดน (โฉนดทดน, นส.๓, ใบจอง) เพมเตมในพนททมสภาพเปนปา หรอพนททอยในแนวเขตปาไม เนองจากเอกสารดงกลาวทออกโดยกรมทดนท าใหสถานภาพทดนเปลยนจากทดนของรฐเปนทดนของราษฎรอยางถาวร

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๒๙

๒) หามมใหหนวยงานของรฐด าเนนการหรอมโครงการทท าใหประชาชนเ กดความเขาใจวาไดรบการรบรองสทธ หรอมสทธในทดนปาไม (เชน การออกเลขทบาน การขยายเขตไฟฟา การรบช าระภาษบ ารงทองท (ภบท.๕)) ๓) ออกกฎหมาย และระเบยบเพอด าเนนการเพกถอนสทธในทดนทออกโดยมชอบ โดยเรวและใหหนวยทเกยวของ เชน กรมทดน , ฝายปกครอง และหนวยงานปาไม ตองปฏบตตามเงอนไข และเวลาทก าหนด ๔) ก าหนดใหความผดตาม พ.ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ พ.ร.บ. อทยานแหงชาต พ .ศ. ๒๕๐๔ พ.ร.บ. สงวนและคมครองสตวปา พ .ศ. ๒๕๓๕ และประมวลกฎหมายทดน พ .ศ. ๒๔๙๗ บรรจในบญชทาย พ .ร.บ. การสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. ๒๕๔๗ ของกรมสอบสวนคดพเศษ ๕) ใหพจารณาก าหนดการเกบภาษทดนในอตรากาวหนา ส าหรบผทถอครองทดนทกประเภท เนองจากปจจบนการถอครองทดนมากกวารอยละ ๙๐ ของประเทศอยในมอของคนเพยงรอยละ ๑๐ หรอประมาณ ๖ ลานคน โดยเกษตรกรมากกวารอยละ ๑๐ ไมมทดนท ากนหรอทดนท ากนนอยกวา ๑๐ ไร รวมทงปญหาการบกรกพนทปาหรอทดนของรฐของนายทนทกวานซอแปลงทดนขนาดใหญ ท าใหราษฎรจ านวนม ากขายทดนทถอครอง และไปบกรกพนทปาใหมสรางความเสยหายอยางมากใหกบพนทปาทยงคงเหลอและสวนใหญเปนพนทปาตนน าล าธาร ๖) ก าหนดเวลาด าเนนการดานกระบวนการยตธรรมใหชดเจน เครงครด และเปดเผยตอสาธารณชนทกขนตอน ๗) ไมของกลางควรก าหนด วธการ กฎระเบยบทเออตอการน าไปใชใหเกดประโยชนตอสวนรวม และเศรษฐกจ ไมของกลาง และอปกรณทใชในการกระท าความผด (รถยนต ) อนญาตใหสวนราชการ และองคกรการกศล หรอ องคกรสาธารณะประโยชน น าไปใชประโยชนได ๘) ใชกฎหมายพเศษในการยดทรพย (ปปง.) กบผทเกยวของและเปนนายทนในกรณทเปนความผดเกยวกบทรพยากรธรรมชาต และมจดประสงคเพอการคา ๙) ปรบปรงขอระเบยบกฎหมาย ใหพนกงานเจาหนาทสามารถรอถอนท าลายพชผลและสงปลกสรางทผดกฎหมายในพนทปาไดทนททตรวจพบการกระท าผดชดเจน หรอ เมอศาลตดสนวาเปนกระท าผด เนองจากปจจบนด าเนนการตามมาตรา ๒๕ แหงพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ .ศ. ๒๕๐๗ ยงมขนตอนซบซอนและใชเวลามากในการรอถอนท าลายสงปลกสรางทผดกฎหมายในพนทปา บางแหงพชผลทปลกเตบโตจนยากทจะรอถอน รวมทงขอขดแยง ความไมชดเจนระหวางกฎหมายปาไมกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ท าใหเจาหนาทปฏบตงานไมกลาทตดสนใจรอถอนท าลาย

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๐

๑๐) แกไขระเบยบและกฎหมายทเปนอปสรรคตอการปฏบตงานในการปองกนและปราบปราม เชน การเพมบทลงโทษ เพมงบประมาณดานการปฏบตงานดานการสบสวนสอบสวน ดานการขนยายของกลาง เงนรางวลน าจบของเจาหนาท เปนตน ๑๑) เชอมโยงขอมลผครอบครองและใชประโยชนทดนปาไมกบขอมลบคคล โดยการน าหมายเลขบตรประชาชน ๑๓ หลก มาใชเปนฐานขอมลในการครอบครองและใชประโยชนทดนปาไมทกประเภท และก าหนดเวลาแลวเสรจใหชดเจน

๓.๕.๔ ประเดนยทธศาสตร ฟนฟและดแลรกษาปาไมอยางยงยน

ประเทศไทยไดมการฟนฟและปลกปามาอยางยาวนาน แตผลสมฤทธของโครงการยงไมเปนไปตามเปาหมาย ในขณะทการบกรกท าลายปามอยางตอเนอง จงจ าเปนตองวางแนวทางในการฟนฟ ปลกปา และดแลรกษาโดยใหมการมสวนรวมของทกภาคสวนเพอใหคนอยกบปาไดอยางมความสข และปาทไดรบการฟนฟ ดแล มความสมบรณและยงยน ยทธศาสตรนจงก าหนด กลยทธทส าคญดงน ๓.๕.๔.๑ จดระบบการดแลรกษาทรพยากรปาไมอยางยง ยนโดยการมสวนรวมกบประชาชน ๑) จดตงปาชมชนเพมขน และมอบใหชมชนรบผดชอบดแล โดยสงเสรมใหหนวยงานตางๆ ทงภาครฐ และเอกชนเขามามสวนรวม ใหการสนบสนนในการจดตง และการดแลปาชมชนใหครบทกแหง ๒) ดแลประชาชนและชมชนในพนทปาและพนทรอบปาใหมพออย พอกน พอใช โดยจดท าโครงการพฒนาคณภาพชวต ใหอยอยางมความสขเกอกลกนระหวางปากบคน อยางยงยน ๓) จดตงอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน (ทสม .)ในหมบานทมเขตตดตอพนทปา ท าหนาทดและบ ารงรกษาปาใหครอบคลมพนทปา ๔) ตรวจสอบและตดตามโครงการปลกปาและฟนฟทรพยากรธรรมชาตทผานมาเพอใหมนใจวาการปลกปาและฟนฟสภาพปาไมไดผลตามวตถประสงค และหากพบวามประเดนปญหาหรอขอขดของใหเรงด าเน นการแกไข เพอใหปาทปลกเจรญเตบโตและฟนฟสสภาพปาธรรมชาตโดยเรวอยางตอเนองและจรงจง

๕) เพมและพฒนาพนทปาในเขตเมองและชมชน โดยแสวงหาความรวมมอ และสนบสนนจากหนวยงานทงภาครฐ ประชาชน และเอกชนในการเพมและพฒนาพนทสเขยวในเขตเมองและชมชน และสรางความเขมแขงใหกบองคกรปกครองสวนทองถนในการสงเสรมและสนบสนนการสรางปาในพนทสาธารณะหรอพนทนอกเขตปาอนๆ

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๑

๓.๕.๔.๒ จดระบบการปลกไมเศรษฐกจของประเทศเพอทดแทนความตองการและล ดการบกรกตดไมท าลายปา ๑) สงเสรมการปลกไมเศรษฐกจ ในพนทเอกชนหรอนอ กเขตพนทปาไม รวมทงแกไขกฎหมายทเปนอปสรรคในการสงเสรมการปลกไมเศรษฐกจ เนองจากปจจบนมความตองการสง และเพอลดการลกลอบตดไมจากปามาใชประโยชน ๒) จดท าโครงการปลกตนไมเพอใชสอยในอนาคต เชน โครงการปลกตนไมไวใหลก โดยอนญาตใหปลกตนไมในพนท แปลงปลกปา หรอปาเสอมโทรม ใหกบเดกทกคนทมอาย ๗ ป ปลกคนละ ๒๕ ตน ไมจ ากดชนด ใหผเปนบดา - มารดา หรอผปกครองเปนผปลก และดแลรวมกบเดก เมอเดกอาย ๒๐ ปขนไป อนญาตใหตดเพอน าไปใชปลกสรางบานได (น าไปใชในการปลกสรางบาน ๒๔ ตน มอบใหสาธารณประโยชน เชน โรงเรยน วด โรงพยาบาล ๑ ตน) หลงจากครบก าหนดใหสงมอบพนทคนเพอจดท าโครงการใหกบเดกรนตอไป โดยเรมตนจากชมชนในพนทปาและพนทรอบปาเปนอนดบแรก ใหอยในความควบคมของ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยรวมมอกบกระทรวงศกษาธการ กระทรวงเกษตรและสหกรณและหนวยงานทเกยวของในพนท ๓) สงเสรมใหองคกร หนวยงาน ราชการและรฐวสาหกจ ทมพนทดแลรกษายงมไดใชประโยชนใหสามารถปลกไมเศรษฐกจไวส าหรบใชสอยในหนวยได โดยก าหนดหลกเกณฑการตดใชประโยชนตามความเหมาะสม ๔) สงเสรมและสรางแรงจงใจใหประชาชนน าทดนของตนมาปลกปาเศรษฐกจและสามารถยด เปนอาชพได เชน การสนบสนนเงนทนทงระยะสน และระยะยาว การสงเสรมและสนบสนน การใชกลาไมสายพนธดแกผปลกปา และการลดหยอนภาษ ๕) ก าหนดชนดไมและปรมาณในการสงเสรมการปลกปาเศรษฐกจทสอดคลองกบ ความตองการและกลไกตลาด

๓.๕.๔.๓. ใหคนอยกบปาพงพากนอยางมความสข ๑) สงเสรมสนบสนนและขยายผลการด าเนนการพฒนาตามแนวทางพระราชด ารและโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารในการดแลรกษาทรพยากรปาไม ๒) ดแลประชาชนและชมชนในพนทปาและพนทรอบปาใหมพออย พอกน พอใช และมคณภาพชวตทด มความสขเกอกลกนระหวางปากบคน อยางยงยน ๓) จดท าโครงการเสรมรายไดใหกบประชาชนและชมชนทอยในพนทปาและพนทรอบปา เชน โครงการทองเทยวเชงอนรกษธรรมชาต โครงการเสนทางศกษาธรรมชาต โครงการปาสมนไพร เปนตน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๒

๔) น าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนหลกในการพฒนาโครงสรางความเปนอยและรายได ใหสามารถพงพาตนเองได โดยสงเสรมใหม วสาหกจชมชน และระบบสหกรณ ใหกบชมชนใน พนทปาและพนทรอบปา

๓.๕.๔.๔ เสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศในการฟนฟและดแลปาอยางยงยน ๑) ประสานคว ามรวมมอกบประเทศในภมภาคอาเซ ยน โดยวางหลกการการท างานในการพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกน และผลกดนใหทกประเทศรวมมอกนตอตานการลกลอบตดไมท าลายปา การลกลอบคาขายทรพยากรปาไมทผดกฎหมายระหวางประเทศ ๒) รวมมอกบประเทศเพ อนบานในการปลกและดแลรกษาปาไมตามแนวเขตชายแดนรวมกน จดตงเปนคณะกรรมการระดบพนท ระดบจงหวด และระดบประเทศ เพอประชมหารอ แนวทางในการด าเนนการรวมกน

๓.๕.๔.๕ สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาการบรหารจดการทรพยากรปาไม ๑) สงเสรมและสนบสนนการด าเนนการวจยและพฒนารปแบบการบรหารจดการทดนปาไมทเหมาะสม ๒) พฒนาและถายทอดองคความร ทไดจากการวจยสหนวยงานหรอบคคลทเกยวของเพอน าไปใชประโยชน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๓

บทท ๔ แผนแมบทการพทกษทรพยากรปาไม

จากการวเคราะหสถานการณการบกรกท าลายทรพยากรปาไมของประเทศไทยในปจจบนทนบวนจะขยายตวเพมขนอยางรวดเรวจากปจจยหลายอยาง ท าใหปรมาณของพนทปาไมของประเทศมจ านวนลดลงอยางมาก คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช .) จงมอบให กอ .รมน .กบกระทรวงทรพยากรธร รมชาตและสงแ วดลอมวางยทธศาสตร “พทกษทรพยากรปาไมของชาต ” ซงประกอบดวย ๔ ประเดนยทธศาสตรตามทไดกลาวมาแลว ในบทท ๓ เพอใหการน ายทธศาสตรไปสการปฏบตจงไดจดท าแผนแมบทก าหนดเปาหมายของงานทจะตองด าเนนการใหบรรลผลตามหวงเวลาทก า หนด โดยใหหนวยงานทเกยวของน าไปวางแผนปฏบตการภายใตภารกจของหนวยงานใหสอดคลองกบยทธศาสตร กลยทธ และเปาหมายทก าหนดในแผนแมบทดงน

๔.๑ เปาหมายของแผนแมบท พทกษรกษาปาไมของประเทศใหมความสมบรณโดยใหมพนทปา อยางนอย ๔๐% ของพนท

ประเทศ ภายใน ๑๐ ป

๔.๒ วตถประสงค เพอใหบรรลเปาหมายของแผนแมบทจงไดก าหนดวตถประสงคไว ดงน ๔.๒.๑ เพอหยดยงการตดไมท าลายปาและทวงคนผนปาจากผบกรกครอบครองใหไดตามทเปาหมายก าหนดไวภายใน ๑ ป ๔.๒.๒. เพอใหมระบบบรหารจดการทรพยากรปาไมอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และยงยน ภายใน ๒ ป

๔.๒.๓ เพอฟนฟสภาพปาในพนทปาเปาหมายทวทงประเทศใหมสภาพทสมบรณ ภายใน ๒ – ๑๐ ป

๔.๓ การด าเนนการ

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๔

แผนแมบทฉบบนไดก าหนดแนวคดในระดบยทธศาสตรของการพทกษทรพยากรปาไมของชาตเพอใหหนวยปฏบตใชเปนแนวทางในการวางแผนปฏบตการและการประสานงานของหนวยงานทรบผดชอบใหสอดคลองและเปนไปในแนวทางเดยวกน ไวดงน

๔.๓.๑ “ยทธศาสตรพทกษทรพยากรปาไมของชาต” แบงออกเปน ๔ ประเดนยทธศาสตร ดงนคอ ๑. ประเดนยทธศาสตร การผนกก าลงปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไม

๒. ประเดนยทธศาสตร ปลกจตส านกรกผนปาของแผนดน ๓. ประเดนยทธศาสตร ปฏรประบบการพทกษทรพยากรปาไม

๔. ประเดนยทธศาสตร ฟนฟ และดแลรกษาปาอยางยงยน ๔.๓.๒. เพอใหทง ๔ ประเดนยทธศาสตรในการพทกษทรพยากรปาไมบรรลตามวตถประสงคของแผนแมบทจงไดก าหนดกลยทธไว ๑๗ กลยทธดงน

ประเดนยทธศาสตร การผนกก าลงปองกนและปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไม ๔.๓.๒.๑ กลยทธ “หยดยงการบกรกท าลายทรพยากรธรรมชาต” ๔.๓.๒.๒ กลยทธ “จดตงหนวยเฉพาะกจปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปา” ๔.๓.๒.๓ กลยทธ “สงเสรมการมสวนรวมในการปองกนและปราบปรามการตดไม ท าลายปา” ๔.๓.๒.๔ กลยทธ “ยดคนพนทปา ยบยงการบกรกปา และแกปญหาปาบกรกคน โดยใช

ภาพถายทางอากาศเปนหลกฐานหลก รวมกบหลกฐานอนทเกยวของ” ประเดนยทธศาสตร ปลกจตส านกรกผนปาของแผนดน

๔.๓.๒.๕ กลยทธ “ก าหนดใหการแกไขปญหาการบกรกตดไมท าลายปาเปน วาระแหงชาต” ๔.๓.๒.๖ กลยทธ “จดตงองคกรแนวรวมภาคประชาชนเพอปลกจตส านก” ๔.๓.๒.๗ กลยทธ “ปลกจตส านกใหเจาหนาทมความภาคภมใจในการปฏบตงาน”

ประเดนยทธศาสตร ปฏรประบบการพทกษทรพยากรปาไม ๔.๓.๒.๘ กลยทธ “ปรบปรงระบบการพทกษทรพยากรปาไม” ๔.๓.๒.๙ กลยทธ “พจารณาจดตงหนวยงานดานการบรหารจดการปาไมทงระดบจงหวด

และอ าเภอ” ๔.๓.๒.๑๐ กลยทธ “จดท าแนวเขตทรพยากรปาไมทกประเภทใหเปนแนวเดยว ทชดเจน”

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๕

๔.๓.๒.๑๑ กลยทธ “จ าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม (Zoning)” ๔.๓.๒.๑๒ กลยทธ “ปรบปรงกฎหมายและระเบยบทเปนอปสรรคในการพทกษ ทรพยากรปาไม”

ประเดนยทธศาสตร ฟนฟและดแลรกษาปาอยางยงยน ๔.๓.๒.๑๓ กลยทธ “จดระบบการดแลรกษาทรพยากรปาไมอยางยงยนโดยมสวน รวมกบประชาชน” ๔.๓.๒.๑๔ กลยทธ “จดระบบการปลกไมเศรษฐกจของประเทศเพอทดแทนความ ตองการและลดการบกรกตดไมท าลายปา” ๔.๓.๒.๑๕ กลยทธ “ใหคนอยกบปาพงพากนอยางมความสข” ๔.๓.๒.๑๖ กลยทธ “เสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศในการฟนฟและดแลปา อยางยงยน” ๔.๓.๒.๑๗ กลยทธ “สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาการบรหารจดการ ทรพยากรปาไม”

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๖

ภาพท ๓. แผนแมบท การพทกษทรพยากรปาไมของชาต

๔.๔ กลไกในการขบเคลอน และงบประมาณ ๔.๔.๑ ใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนวยรบผดชอบหลกในการด าเนนการวางแผนโดยจดท าแผนปฏบตการใหบรรลตามเปาหมายและวตถประสงคของแผนแมบทฉบบน โดยประสานการปฏบตงานกบคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการตดไมท าลายปาแหงชาต(คปป.) และคณะกรรมการแกไขการบกรกทดนของรฐ(กบร.) ๔.๔.๒ ใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงพาณช ย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงการคลง กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย และหนวยงาน ทเกยวของ จด ท าแผนและโครงการในการดแลประชาชน ในพนทปาและพนทรอบปาใหมรายได และความเปนอยทดขน ตามบทบาทหนาทของแตละกระทรวงใหสอดคลองกบแผนแมบทฉบบน และเสนอตอ คสช.เพอใหน าสการปฏบตอยางเรงดวน ทงนเพอใหเกดการปฏบตทสอดคลองกนและมใหเกดความซ าซอน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๗

๔.๔.๓ ใหกองอ านวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร รบผดชอบในการบรณาการ ประสานงาน ตดตาม ก ากบดแล จดตงและควบคมหนวยเฉพาะกจปองกนและปราบปราม การตดไมท าลายปา ใหเปนไปตามทแผนแมบทก าหนดไว พรอมทงมระบบฐานขอมลและแผนทเพ อบรณาการกบหนวยงานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ ๔.๔.๔ ใหทกหนวยงานทเกยวของจดท าแผนปฏบตงานของหนวยตามบทบาทหนาททเกยวของกบแผนแมบท ๔ .๔ .๕ ใหส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (กพร .) รวมกบกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และทกหนวยงานทเกยวของก าหนดตวชวดผลการด าเนนงานตาม กลยทธ เพอใชเปนตวชวดผลสมฤทธของการปฏบตงาน ๔.๔.๖ ใหคณะกรรมการปองกน และปราบปรามการตดไมท าลายปาแหงชาต (คปป .) และคณะกรรมการแกไขการบกรกทดนของรฐ(กบร.) ประสานการปฏบตกบหนวย งานทเกยวของเพอใหเปนไปตามแผนแมบท โดยก าหนดตวชวดผลการด าเนนงานตามกลยทธ เพอใชเปนตวชวดผลสมฤทธของการปฏบตงาน ๔.๔.๗ ใหสภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนหนวยงานหลกในการด าเนนการจ าแนกเขตการใชประโยชนทรพยากรและทดนปาไม (Zoning) ในพนทแนวเขตปาไม (ปาตาม พ .ร.บ. ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ ) ใหม โดยก าหนด ใหมพนทปาไมนอยกวา ๔๐% ของพนทประเทศไทย ดวยการบรณาการขอมลทถกตองทนสมยและวเคราะหตามหลกวชาการ โดย มสวนรวมในรปของคณะกรรมการ จากผเชยวชาญดานวชาการของหนวยงานทเกยวของ ใหแลวเสรจภายในระยะเวลา ๒ ป

๔.๔.๘ กองอ านวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร จดตงงบประมาณเพอบรณาการ ประสานงาน และขบเคลอนกลไก การแกไขปญหาบกรกท าลายทรพยากรปาไม การปรบปรงระบบบรหารจดการทรพยากรปาไม แ ละการฟนฟสภาพปาในพนทเปาหมาย เสรมการปฏบตงานของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๔.๔.๙ ส านกงบประมาณจดสรรงบประมาณใหแกหนวยงานทเกยวของ ๔.๔.๑๐ ในระดบจงหวดใหผวาราชการจงหวดทกจงหวด ในฐานะผอ านวยการรกษาความ มนคงภายในจงหวดรบผดชอบในการบรณาการ ประสานงาน ทกหนวยงานภายในจงหวด ทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เรงรดด าเนนการ และใหการสนบสนนใหเปนไปตามแผนแมบท

๔.๕ หนวยรบผดชอบหลก และหนวยงานทเกยวของ ๔.๕.๑ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๔.๕.๒ กระทรวงกลาโหม

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๘

๔.๕.๓ กระทรวงมหาดไทย ๔.๕.๔ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ๔.๕.๕ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๔.๕.๖ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ๔.๕.๗ กระทรวงอตสาหกรรม ๔.๕.๘ กระทรวงพาณชย ๔.๕.๙ กระทรวงยตธรรม ๔.๕.๑๐ กระทรวงศกษาธการ ๔.๕.๑๑ กระทรวงการคลง ๔.๕.๑๒ กระทรวงการทองเทยวและกฬา ๔.๕.๑๓ กระทรวงการตางประเทศ ๔.๕.๑๔ กองบญชาการกองทพไทย ๔.๕.๑๕ กองทพบก ๔.๕.๑๖ กองทพเรอ ๔.๕.๑๗ กองทพอากาศ ๔.๕.๑๘ ส านกงานต ารวจแหงชาต ๔.๕.๑๙ ส านกงบประมาณ ๔.๕.๒๐ ส านกขาวกรองแหงชาต ๔.๕.๒๑ ส านกงานอยการสงสด ๔.๕.๒๒ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน ๔.๕.๒๓ สภาความมนคงแหงชาต ๔.๕.๒๔ ส านกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ๔.๕.๒๕ กองอ านวยการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร

๔.๖ ค าแนะน าในการประสานการปฏบต

๔.๖.๑ กฎหมายและโครงการหลกทเกยวกบการก าหนดแนวเขต

กฎหมาย และ โครงการทส าคญเกยวกบทรพยากรปาไมของประเทศไทย มดงตอไปน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๓๙

พ.ศ.๒๔๘๑ พ.ร.บ. ปาสงวนคมครอง (เพมเตม พ .ศ.๒๔๙๖และ พ .ศ. ๒๔๙๗ ) ตอมายกเลก ในปพ.ศ. ๒๕๐๗ พ.ศ.๒๔๘๔ พ.ร.บ. ปาไม ( มาตรา ๔(๑) ปาหมายถง ทดนทยงมไดมบคคลไดมาตามกฎหมายทดน ) พ.ศ.๒๔๙๕ – ๒๕๐๔ กรมแผนท ทหารบก และ U.S. Army Map Service ไดถายภาพทางอากาศและส ารวจ จดท าแผนทมาตราสวน ๑ : ๕๐,๐๐๐ รหส L๗๐๘ พ.ศ.๒๕๐๓ ค.ร.ม. จอมพลสฤษด ธนะรชต มมตใหกรมทดน (ในขณะนน ) ท าการจ าแนกเขตปาไมตาม พ.ร.บ. ป ๒๔๘๔ ถายงมความสมบรณกก าหนดใหเปน ”ปาไมถาวร ” ถาเสอมโทรมกใหจดสรรเพอประโยชนอน ถาราษฎรครอบครองอยกอนกใหออกเอกสารสทธ พ.ศ.๒๕๐๔ พ.ร.บ. อทยานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๖ โอนหนวยง านการจ าแนกทดน กรมทดน ไปทกรมพฒนาทดน กระทรวงพฒนาการแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๗ พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาต (และยกเลก พ.ร.บ. ปาสงวนคมครอง ๒๔๘๑) มต คณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ พ.ศ.๒๕๕๒ โครงการเรงดวนเพอแกไขปญหาการบกรกท าลายทรพยากรปาไมของ ประเทศ กฎหมายอนๆ ทเกยวของ

๔.๖.๒ ขอมลทมอยในปจจบนสามารถน ามาใชไดทนท จากการด าเนนงานทผานมาของหนวยงานตางๆ ไดจดท าขอมลทอยในรปของกระดาษ และรปของขอมลดจตลซงมความจ าเปนอยางยงตอการแกไขปญหาทรพยากรปาไมและทดนท ากนอยางเปนระบบ ขอมลหรอสงทมอย มดงตอไปน ๖.๒.๑ ขอมลจากโครงการเรงดวนเพอการแกไขปญหาการบกรกท าลายทรพยากรปาไมของประเทศ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม พ.ศ.๒๕๕๒ เปนขอมลทมความส าคญอยางยงตอการด าเนนงาน ตามแผนแมบทการพทกษทรพยากรปาไม ซงโครงการฯ นไดจดท าขอมล ไดแก ๑. แผนทภาพถายทางอากาศเกา ๕ ชวงเวลา โครงการบ นถายภาพ ทางอากาศของประเทศไทย ตงแตป พ.ศ. ๒๔๙๕ มาจนถง พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงเปนแผนทภาพถายทางอากาศเกาทมความถกตองทางต าแหนง และมคาพกด ซงสามารถทจะน าไปใช ในการจดท าแนวเขตปาไมและการพสจนสทธทดน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๐

๒. แนวเขตปาไมทปรากฏอยตามแผนทภาพถายทางอากาศเกาโครงการ WWS พ.ศ. ๒๔๙๕ – ๒๔๙๙ ซงจะเปนขอมลส าคญในการจดท าแนวเขตปาไมแหงชาตตาม พ.ร.บ.ปาไม พ.ศ. ๒๔๘๔ ๓. ต าแหนงอาคารสงปลกสรางในพนทปาไมทกประเภท (ปาสงวนแหงชาต อทยานแหงชาตเขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตว และเขตปาชายเลนตามมตคณะรฐมนตร) ทปรากฏอยบนแผนทภาพถายทางอากาศสของกระทรวงเกษตรและสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๔ - ๒๕๔๕ ซงสามารถน ามาใชในการตรวจสอบจ านวนผทอยในพนทปาไม ในชวงดงกลาวและการบกรกพนทปาไมเพมเตมหลงจาก มต ค.ร.ม. ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ ๔. แนวเขตทรพยากรปาไมตามแผนททายประกาศ ไดแก ปาสงวนแหงชาต อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตว และปาชายเลน ซงสามารถน ามาใช ในการอางองแนวเขตปาไมทมการประกาศไวแลวเบองตน และสามารถน ามาใชในการคนหาพนททมสภาพเปนปาไม แตยงไมไดประกาศเขตปาสงวนแหงชาต แผนทภมประเทศ มาตราสวน ๑ : ๕๐,๐๐๐ ชด L๗๐๘ กรมแผนททหาร ซง U.S. Army Map Service, Far East ไดเขามาชวยจดท ารวมกบกรมแผนททหารเมอประมาณป พ .ศ. ๒๕๐๐ โดยการ แปลความภาพถายทางอากาศโครงการ WWS ป พ.ศ. ๒๔๙๕ – ๒๔๙๙ แลวลงภาคสนามเพอส ารวจ และตรวจสอบและจ าแนกการใชประโยชนในพนท ซงไดมการจ าแนกพนทการใชประโยชน เชน ทนา ทชมชน พรอมทงแสดงชอชมชนหรอหมบานอยางชดเจน แผนทนจะสามารถน ามาชวยในการพสจนสทธทดนท ากนและจดท าแนวเขตปาไมแหงชาต ตาม พ .ร.บ.ปาไม พ.ศ.๒๔๘๔ รวมกบแผนทภาพถายทางอากาศ พ.ศ. ๒๔๙๕ – ๒๔๙๙ ได

แผนทภาพถายทางอากาศออรโธส พ .ศ.๒๕๔๔ – ๒๕๔๕ กระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนแผนททภาพถายทางอากาศ ทเปนตวแทนของการก าหนดสภาพพนทปาไม ตามมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ ภาพถายทางอากาศส DMC ลาสด ของกรมแผนททหาร ซงปจจบนไดบนถายในพนทภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และพนทลมน าเจาพระยา เรยบรอยแลว และก าลงบนถายในพนท ภาคตะวนตก ภาคใต และบางสวนของภาคกลางอย ขอมลชดนจะสามารถน ามาจดท าเปนแผนทภาพถาย ทางอากาศทมคาพกดทถกตอง และสามารถน ามาจดท าแนวเขตสภาพพนทปาไมชด ลาสดเพอน ามาใชในการปองกนและปราบปรามการบกรกปาไมได

๔.๖.๓ หลกคดในการแกไขปญหาประกอบไปดวย ๔.๖.๓.๑ ตองไมมการบกรกเพมเตมอกนบตงแตบดนเปนตนไป

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๑

๔.๖.๓.๒ ด าเนนการตามกฎหมายตอผทบกรกปาไมหลงจากมมตคณะรฐมนตร ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ กอน แลวด าเนนการรายอนๆภายใตกรอบของกฎหมาย มตคณะรฐมนตร หรอระเบยบอนๆ ทเกยวของอยางเครงครด โดยใชภาพถายทางอากาศเปนหลกฐานหลก รวมกบหลกฐานอนทเกยวของ

๔.๖.๓.๓ จดล าดบความเรงดวนกบนายทนหรอผบกรกรายใหญทบกรกปาไมเปน ล าดบแรก แลวด าเนนการกบรายอนๆ

๔.๖.๓.๔ คนความเปนธรรมใหแกประชาชนทอาศยท ากนกอนการประกาศแนวเขตปาไมโดยดวน ๔.๖.๓.๕ รกษาทรพยากรปาไม (รวมถงทดนในเขตปาไมทงหมด ) ใหเปนสมบตสวนรวมของชาตตลอดไป ๔.๖.๓.๖ บรหารพนทปาไมและทรพยากรปาไมใหเกดประโยชนสงสด และไมมปาเสอมโทรม ๔.๖.๓.๗ ประชาชนคนไทยทยากจนทกคนจะตองมทดนท ากนอยางเหมาะสม ๔.๖.๓.๘ ใชหลกกฎหมายและหลกวชาการ เปนตวน า หลกรฐศาสตรและการมสวนรวมของประชาชนเปนสวนเสรม โดยผลประโยชนของบคคลหรอกลมบคคลจะตองไมเปนอปสรรค และเปนเงอนไขตอการแกปญหาทงระบบของประเทศ ๔.๖.๓.๙ เปนการแกไขปญหาทรพยากรปาไมทเปนระบบและยงยน ๔.๖.๓.๑๐ ประกาศเขตพนทปาไมใหชดเจน ตาม พ .ร.บ.ปาไม พทธศกราช ๒๔๘๔ โดยใชแผนทภาพถายทางอากาศ ป ๒๔๙๕ - ๒๔๙๙ ตามโครงการเรงดวนของ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนแนวหลกเดยว ส าหรบการบรหารจดการ โดยออกเปนกฎหมายรบรองแนวเขต ๔.๖.๓.๑๑ การด าเนนการใดๆ ตามแผนแมบทน นตองไมกระทบตอประชาชนทใชประโยชนในพนท ตามเงอนไขทไดรบหรอไดรบ สทธในทดนตามกฎหมาย ทไดรบผลก ระทบจากนโยบายหรอการด าเนนการของภาครฐ ๔.๖.๔ ขอมลพนทเปาหมาย ณ วนท ๑๔ มถนายน ๒๕๕๗ พนทวกฤตรนแรง (๑๒ จงหวด ) ไดแก จงหวด : เพชรบรณ , พษณโลก , สโขทย , นาน, ล าปาง, อบลราชธาน, นครราชสมา, เลย, กระบ, เชยงใหม, ตาก และ แมฮองสอน พนทวกฤต (๓๓ จงหวด ) ไดแก จงหวด : กาญจนบร , ก าแพงเพชร , จนทบร , ฉะเชงเทรา, ชยภม, ชมพร, เชยงราย, ตรง , ตราด , บรรมย , ประจวบครขนธ , พะเยา , พงงา , พทลง ,

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๒

แพร, ภเกต, ระนอง, สงขลา, ศรสะเกษ, สกลนคร, สตล, สราษฎรธาน, สรนทร, อทยธาน, สระแกว, มกดาหาร, นครพนม, บงกาฬ, หนองบวล าภ, สระบร, หนองคาย, อ านาจเจรญ และอตรดตถ พนทอน ๆ (๓๑ จงหวด ) ไดแก จงหวด : กาฬสนธ , ขอนแกน , ชลบร , ชยนาท , นครนายก , นครปฐม , นครศรธรรมราช , นครสวรรค , นนทบร , นราธวาส , ปทมธาน , ปราจนบร , ปตตาน, พระนครศรอยธยา, พจตร, เพชรบร, มหาสารคาม, ยโสธร, ยะลา, รอยเอด, ระยอง, ราชบร, ลพบร, ล าพน, สมทรปราการ, สมทรสงคราม, สมทรสาคร, สงหบร, สพรรณบร, อางทอง และ อดรธาน

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๓

ภาคผนวก

บนทกขอตกลงวาดวยความรวมมอในการอนรกษทรพยากรปาไม ในการประชมหารอความรวมมอในการอนรกษทรพยากรปาไม รวมกนระหวางผบญชาการทหารบก และปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เมอวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๕๑ ณ กองบญชาการกองทพบก ทประชมมมตใหกองทพบก และกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมประสานความรวมมอในการด าเนนงานดานการอนรกษทรพยากรปาไม กองทพบกโดย พลเอก อนพงษ เผาจนดา ผบญชาการทหารบก และกระทรวง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดย นาย ศกดสทธ ตรเดช ปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดลงนาม ณ ตกสนตไมตร ท าเนยบรฐบาล เมอวนท ๖ มถนายน ๒๕๕๑ โดยจดท าบนทกความรวมมอใน ๗ ดาน ดงน ๑. การลาดตระเวน ๒. การพฒนาองคความร ๓. การแตงตงใหเปนพนกงานเจาหนาท ๔. การสนบสนนเครองมอ และทรพยากร ๕. การประชาสมพนธ ๖. การสนบสนนโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร ๗. ความรวมมอ อนๆ

นอกจากนยงมขอตกลงตางๆ ในทางการเกษตรกรรม และกจการปาไมในกรอบของอาเซยนดงน ๑. ขอตกลงระหวางรฐบาลประเทศสมาชกประชาคมอาเซยนกบสาธารณรฐเกาหลในดานกจการปาไม (Agreement between the Governments of the Member States of the Association of Southeast Asian Nations and the Republic of Korea on Forest Cooperation) ๒.ขอตกลงในการปฏบต รวมกนระหวางประเทศเยอรมน และกลมประเทศสมาชก

ประชาคมอาเซยน ในการหาหนทางรบมอปญหาโลกรอนในบรบทของการเกษตรกรรม ปาไม และ

ดานอนๆทเกยวของ (Implementation Agreement for ASEAN-German Programme on

Response to Climate Change: Agriculture, Forestry and Related Sectors (GAP-CC)

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๔

๓. มการประชมระดบรฐมนตรของประเทศสมาชกอาเซยนในดานเกษตรกรรมและ

กจการปาไม (ASEAN Ministers Meeting on Agriculture and Forestry: AMAF)และการ

ประชมรฐมนตรอาวโส (The Senior Officials Meeting of The ASEAN Ministers on

Agriculture and Forestry: SOM-AMAF) เปนประจ าทกป โดยมความมงหมายเพอเสรมสราง

ความสมพนธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และภมภาคอนๆ และแลกเปลยนขาวสารระหวางกน

ในดาน อาหาร เกษตรกรรม และการปาไม นอกจากน ยงม การประชม SOM-AMAF+3 (The

Senior Officials Meeting of The ASEAN Ministers on Agriculture and Forestry:

SOM-AMAF+3)เพอรบฟงขอคดเหนจากสมาชกนอกประชาคมอาเซยนในดานกจการปาไมอกทาง

หนงดวย

๔.มการประชมผปฏบตงานอาวโสในกจการปาไมของอาเซยน ( ASEAN Senoir

Officials Meeting on Forestry: ASOF)โดยประชมเปนประจ าทกป มความมงหมายคอ

เสรมสรางความรวมมอระหวางประเทศสมาชก แลกเปลยนขาวสาร ประเมนสถานการณดานการปาไม

และใหขอมล ความเหน และขอเสนอทเปนประโยชนตอประชาคมเศรษฐกจของอาเซยน

๕.กลมปฏบตงานแปลงนโยบายดานการปาไมระหวางประเทศใหเปนการปฏบต

( ASEAN Ad-hoc Working Group on Implementing International Forest Policy

Processes)ปฏบตหนาทเหมอนเปนกลไกในการอภปรายท าความเขาใจกบคณะท างานในกลม

ประเทศอาเซยน ใหเกดความเขาใจ และปรบแนวทางใหสอดคลองกบ คณะกรรมการดานปาไม

ระหวางรฐ /สภาดานปาไมระหวางรฐ (Intergovernmental Panel on Forests: IPF and

Intergovernmental Forum on Forests: IFF)

๖. ASEAN Social Forestry Network: ASFN เปนการจดการกจการปาไม โดยค านงถง

สภาพแวดลอมทางสงคมของกจการทเกยวของกบการปาไมในแตละประเทศ เพอสงเสรมการพฒนา

อยางยงยน

๗. กลมผเชยวชาญการพฒนาผลตภณฑจากปาไม (ASEAN Experts Group on

Forest Products Development: FPD) มความมงหมายเพอสงเสรมความรวม มอในการพฒนา

ก าหนดและรกษามาตร ฐานของผลตภณฑทไดจากปาไม ในกลมประเท ศอาเซยน เพอใหอยภายใต

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๕

มาตรฐานเดยวกน ยกระดบคณภาพสนคาเกษตรของ อาเซยนใหมคณภาพใกลเคยงมาตร ฐานสากล

สามารถแขงขนไดในตลาดโลก

๘. เครอขายความรวมมอของอาเซยน เพอการปองกน และปราบปร ามการคาสตวปา

ขามชาตทผดกฎหมาย (ASEAN Wildlife Enforcement Network) เปนเครอขายในการปองกน

และปราบปรา มการคาสตวปาและพชปาทผดกฎ หมายในภมภาค โดยใชการรวมมอประสานงาน

ระหวางหนวยงานทเกยวของทงในระดบประเทศและระดบภมภาค หนวยงานในประเทศทเกยวของ

ไดแกหนวยปฏบตการตามอนสญญา CITES ต ารวจ ศลกากร อยการ และ หนวยงานทมหนาทในการ

บงคบใชกฎหมายทเกยวของ

๙. กลมปฏบตงาน Pan-ASEAN timber Certification เปนกลมปฏบตงานทมความมง

หมายเพอท าความเขาใจถงความส าคญของการใหการรบรองความถกตองของไมซงและผลตภณฑท

เกยวของในภมภาค เพอใหสอดคลองกบมาตรฐานสากลซงมองคการหลายองคการไดท าขอก าหนดไว

เชน ITTO C&I for SFM of Natural and Planted forests, FSCs Principles and Criteria

for Forest เพอการพฒ นาการบรหารปาไมอยางยงยน (Sustainable of Forests

Management: SFM)

การพทกษทรพยากรปาไมของชาต หนา ๔๖

คณะผจดท า แผนแมบท “การพทกษทรพยากรปาไมของชาต ”

ทปรกษา ๑. พล.อ.อดมเดช สตบตร รอง ผบ.ทบ. ๒. พล.อ.อกษรา เกดผล เสธ.ทบ. ๓. นางมงขวญ วชยารงสฤษฏ ปลดกระทรวงทรพยากรฯ ๔. พล.ท.คณต อทตสาร ผอ.ศปป.๔ กอ.รมน. ๕. พล.ต.ชยวฒน จ ารส ผบ.วทบ.

คณะผจดท า ๑. พ.อ.ดร.ปยพงศ พนธโกศล หน.คณะท างาน

๒. พ.อ.สรพงศ พชรกนกกล คณะท างาน

๓. พ.อ.ภรถ เทยนทองด คณะท างาน

๔. พ.อ.ทรงศกด นมนวล คณะท างาน

๕. นายอ านาจ ทองเบญญ คณะท างาน

๖. ดร.กานตพนธ พศาลสขสกล คณะท างาน

๗. ผศ.ดร.ขวญชย ดวงสถาพร คณะท างาน

๘. ผแทน กรมปาไม คณะท างาน

๙. ผแทน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช คณะท างาน

๑๐. ผแทน กรมทรพยากรทางทะเล และชายฝง คณะท างาน

๑๑. พ.อ.พงษเพชร เกษสภะ เลขานการฯ

๑๒. ส.อ.หญง นตยา เหลอนอย ผช.เลขานการฯ

จดพมพโดย กองสนบสนน วทยาลยการทพบก