๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๑

♥

วกตารากฎหมายไทย

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ • 16 January 2013

th.wikibooks.org /wiki/redemption PDF

ขายฝาก Redemption

๒ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

ชดแบบอกษรทใช FONTS USED

ชอ • Name โดย • By

Fundamental Brigade Schwer Peter Wiegel

Fundamental Brigade Scvhlank Peter Wiegel

Just Old Fashion Manfred Klein

Just Old Fashion – Condensed Manfred Klein

Thai Sans Lite Letsego

TH Sarabun New ศภกจ เฉลมลาภ

Roskrift Måns Grebäck

ชดแบบอกษรเหลานใชและเผยแพรไดโดยเสร แตไมใชเพอการคา All these fonts can be used and distributed freely, but not for commercial purposes

♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๓

สารบญ หนา

หมายเหต ๕

อารมภบท ๗

บทท ๑ • ลกษณะ ๙

บทท ๒ • ผล ๑๑ ๑. ผลทางทรพย ๑๑ ๒. ผลทางหน ๑๒

บทท ๓ • การไถ ๑๓

๑. ผมสทธไถ ๑๓ ๑.๑ ผขายเดม หรอทายาทของผขายเดม ๑๓ ๑.๒ ผรบโอนสทธไถ ๑๓ ๑.๓ บคคลซงในสญญายนยอมไวโดยเฉพาะวาใหใชสทธไถได ๑๔ ๒. ผมหนาทรบไถ ๑๔ ๒.๑ ผซอเดม หรอทายาทของผซอเดม ๑๔ ๒.๒ ผรบโอนทรพยสนหรอสทธเหนอทรพยสนขายฝาก ๑๕ ๒.๒.๑ ภาพรวม ๑๕ ๒.๒.๒ แบบและเงอนไขในการโอน ๑๖ ๓. เวลาไถ ๑๗ ๓.๑ เวลาตามสญญา ๑๗ ๓.๑.๑ การกาหนดเวลาไถ ๑๗ ๓.๑.๒ การยนหรอขยายเวลาไถ ๑๘ ๓.๑.๓ แบบในการยนหรอขยายเวลาไถทรพยสนบางประเภท ๒๑ ๓.๒ เวลาตามกฎหมาย ๒๑

♥

♥

♥

♥

♥

๔ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

๔. สนไถ ๒๒ ๔.๑ สนไถตามสญญา ๒๒ ๔.๒ สนไถตามกฎหมาย ๒๔ ๕. การไถโดยชอบ ๒๕ ๖. ผลของการไถโดยชอบ ๒๖ ๖.๑ ผลทางทรพย ๒๖ ๖.๑.๑ การไดกรรมสทธทนท ๒๖ ๖.๑.๒ การไดทรพยสนคนไปโดยปลอดสทธตดพนทงปวง ๒๗ ๖.๒ ผลทางหน ๒๙ ๗. การไมไถหรอไถโดยมชอบ ๒๙ ๘. ความระงบสนลงของสทธไถ ๓๐

บทท ๔ • คาฤชาธรรมเนยม ๓๑

บทท ๕ • ฎ. บางฉบบเกยวกบการขายฝาก ๓๓

รายการอางอง ๓๙

♥

♥

♥

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๕

หมายเหต ๑. อกษรยอทใชในตารานมดงน ทฎ. หมายถง ทประชมใหญศาลฎกาในการประชมครงท ฎ. หมายถง คาพพากษาศาลฎกา ป.พ.พ. หมายถง ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ป.อ. หมายถง ประมวลกฎหมายอาญา (ไทย) ม. หมายถง มาตรา ว. หมายถง วรรค ๒. เพอประโยชนในการศกษาเพมเตม ตารานไดแทรกศพทกฎหมายทเปนภาษาองกฤษ

หรอภาษาอนไวดวย ศพทเหลานอางองประมวลกฎหมายแพงเยอรมน ญปน หรอฝรงเศส ซงเปนแมแบบ ป.พ.พ. เปนหลก

๓. ตารานยงแทรก ฎ. บางฉบบไวดวย แตพงทราบวา ในระบบซวลลอว (civil law) ซง

เปนระบบกฎหมายทใชในประเทศไทยนน คาพพากษาไมเปนกฎหมาย เปนเพยงการปรบใชกฎหมายเปนรายกรณไปเทานน

๔. ตาราฉบบ pdf นเปนรนประจาวนท ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ของฉบบ html ซงปรากฏ

บนเวบไซตวกตารา และเขาถงไดจาก th.wikibooks.org/wiki/repurchase หรอ th.wikibooks.

org/wiki/ขายฝาก ๕. ตาราฉบบ pdf นเผยแพรภายใตสญญาอนญาต (licence) เดยวกบฉบบ html ขางตน

วนครแหงชาต ๒๕๕๖ วกตารา

วก ตารา ตาราเสร (th.wikibooks.org) เปนโครงการพนองของ ว ก พเ ดย สารานกรมเสร

(th.wikipedia.org), ว ก ซอร ซ ห อ งสม ด เ สร (th.wikisource.org), ว กพจนานกรม พจนานกรม เสร

(th.wiktionary.org) และ วกคาคม แหลงคาคมเสร (th.wikiquote.org)

๖ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๗

ายฝาก (repurchase(๑), redemption(๒) หรอ sale with right of redemption(๓)) เปนสญญาซอขายรปแบบหนงซงกรรมสทธในทรพยสนตกไปยงผซออยดงสญญาซอขายทวไป แตแตกตางกนตรงทผขายอาจไถ (repurchase, buy back หรอ redeem) ทรพยสนนนคนไปได

ทผคนเลอกขายฝากทรพยสนกนนน อาจเปนเพราะเมอม

ความจาเปนทางการเงนและตองกหนยมสนแลว ผใหกมกเรยกใหนาทรพยสนหรอบคคลมาประกนการชาระหนดวย กลาวคอ ใหนาทรพยสนมาจานองหรอจานา หรอนาบคคลมาคาประกน แตบอยครงทหลกประกนเหลานไมชวยรบรองวาผใหกจะไดรบชาระ

(๑) เรยกเตมวา “repurchase agreement” และเรยกโดยยอวา “repo” หรอ “RP” เชน ประมวลกฎหมายแพงเยอรมน ม. ๔๕๖ วา

“Section 456 Coming into existence of the repurchase agreement “(1) If the seller has, in the purchase agreement, reserved the right of repurchase, the repurchase

agreement comes into existence when the seller declares to the buyer that he is exercising the right of repurchase. The declaration is not subject to the formal requirements laid down for the purchase agreement.

“(2) In case of doubt, the price at which the object was sold also applies to the repurchase.” (๒) เชน ประมวลกฎหมายแพงญปน ม. 579 วา “Article 579 (Special Agreement on Redemption) “The buyer of immovable property may cancel the sale by refunding the purchase money and costs of the

contract paid by the buyer in accordance with a special agreement on redemption executed simultaneously with the contract for sale. In such cases, unless a contrary intention is manifested by the parties, it shall be deemed that the fruit of the immovable property and the interest on the purchase money have been set off against each other.”

และประมวลกฎหมายแพงฝรงเศส ม. 1659 วา “A power of redemption or repurchase is an agreement by which the seller reserves to himself the taking

back of the thing sold, through restitution of the purchase price, and the reimbursement which Article 1673 deals with.” (๓) เปนคาทใชใน ป.พ.พ. เชน ม. 491 วา (Kamol Sandhikshetrin, 2007: 111) “Sale with right of redemption is a contract of sale whereby the ownership of the property sold passes to

the buyer subject to an agreement that the seller can redeem that property.”

ข

๘ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

หนดงใจ เพราะทรพยสนยงคงเปนคงผจานองหรอจานาอย กบทงตามกฎหมายแลว ผคาประกนยงมสทธอางดวยประการตาง ๆ เพอใหผใหกไปเรยกชาระหนจากผกเสยกอนได เปนตน ยงไมรวมกระบวนการซบซอนตามกฎหมายอก ผใหกจงมกเรยกใหผกนาทรพยสนมาขายฝากแทน(๔)

บรรดากฎหมายทเกยวของ เชน กฎหมายลกษณะนต

กรรมและสญญา กฎหมายลกษณะหน และกฎหมายลกษณะทรพยสน ตองนามาใชบงคบแกการขายฝากดวย เทาทกฎหมายลกษณะขายฝากมไดวาไวเปนอน

(๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๖๙.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๙

จากนยามใน ป.พ.พ. ม. ๔๙๑ จะเหนไดวา สญญาขายฝากมลกษณะสาคญ คอ ๑. สญญาขายฝากเปนสญญาซอขาย ทงน มขอสงเกตวา ขอความ “กรรมสทธในทรพยสนตกไป

ยงผซอ” ใน ป.พ.พ. ม. ๔๙๑ นน ยอมเปนเครองแสดงวา ในเวลาขายฝาก ผขายตองเปนเจาของทรพยสนแลว เพราะมฉะนน การโอนกรรมสทธจะเกดขนมได(๕) นบเปนขอแตกตางจากสญญาซอขายทวไปทสามารถตกลงซอขายทรพยสนซงผขายจะไดมาในอนาคตกได เปนตนวา ลาไยจะออกผลในฤดหนา ฤดนกตกลงซอขายกนไวกอนได

๒. ในสญญาขายฝาก ผซอกบผขายตกลงกนวา ผขายไถทรพยสนคนไปจากผซอไดใน

อนาคต(๖) ขอตกลงเชนนตองมขนแลวในเวลาทาสญญา มฉะนน ขาดองคประกอบของความเปนสญญาขายฝาก และอาจกลายเปนสญญาซอขายทวไปซงยอมมผลวา กรรมสทธโอนไปยงผซอเปนเดดขาด ไถคนกนไมไดอก(๗)

ขอตกลงใหผขายไถทรพยสนคนไปไดในอนาคตน ไมมลกษณะเปนการทผซอใหคามนวาจะขาย

ทรพยสนนนใหแกผขายในอนาคต เพราะขอตกลงดงกลาวเกดจากคาเสนอสนองตองตรงกนระหวางผซอผขายทงสองฝายแลว จงไมเขาองคประกอบของคามนอนเปนการทบคคลหนงแสดงเจตนาแตฝายเดยวเพอผกพนตว(๘) และไมเปนสญญาวาจะซอจะขายทรพยสนกนในอนาคตดวย เพราะคสญญาจะซอจะขายตองมาทาสญญาซอขายกนในอนาคต แตคสญญาขายฝากไถทรพยสนคนจากกนไปไดเลย ไมตองทาสญญาอกฉบบกนแตประการใด(๙)

(๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๔-๒๗๕. (๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๕. (๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๕. (๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๗. (๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๗.

ลกษณะ

๑

๑๐ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

อนง ป.พ.พ. ม. ๔๙๑ วา “ผขายอาจไถทรพยนนคนได” คาวา “อาจ” บงบอกอยในตวแลววา ผขายจะไถหรอไมกได กลาวคอ เปนสทธทจะเลอกใชหรอไมกได ไมไดเปนหนาทตองมาไถเสมอไป(๑๐) แตเมอผขายมและใชสทธนนโดยชอบ กยอมเปนหนาทของผซอทจะตองรบไถ(๑๑)

(๑๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๖. (๑๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๗๖.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๑๑

๑. ผลทางทรพย สญญาขายฝากนน เมอเกดขนสมบรณแลว กรรมสทธในทรพยสนซงขายยอมโอนจากผขายไปยงผซอ

ทนทเชนเดยวกบสญญาซอขายทวไปตาม ป.พ.พ. ม. ๔๕๘ ไมวาผซอจะไดชาระราคาแลวหรอยง หรอผขายจะไดสงมอบทรพยสนนนใหหรอยง(๑๒)

ในกรณทผขายเกรงวา ทรพยสนจะเปลยนมอไปยงผอนอกทอด และอาจเปนผลเสยตอตนในอนทจะ

มาไถคนในภายภาคหนา ป.พ.พ. ม. ๔๙๓ เปดใหผขายตกลงกบผซอกไดวา หามผซอจาหนายทรพยสนตอ ถาไมเชอฟง ผซอตองรบผดตอผขายในความเสยหายทเกดขน(๑๓)

ขอตกลงเชนนเรยก “ขอกาหนดหามโอน” (clause of inalienability) ซงจากดกรรมสทธของผ

ซอ แตตาม ป.พ.พ. ม. ๑๓๓๖ แลว กรรมสทธจากดไดกแตโดยกฎหมาย มใชโดยสญญา ประกอบกบสญญากอเพยงบคคลสทธ (ius in personam) มใชทรพยสทธ (ius in rem) กลาวคอ กอใหเกดความผกพนระหวางคสญญาเทานน ใชยนบคคลภายนอกไมได ดวยเหตน ขอตกลงดงกลาวจงไมมผลเปนการจากดกรรมสทธโดยแท(๑๔) ถาผซอฝาฝนโดยจาหนายทรพยสนใหแกบคคลทสามตอ ผซอกเพยงชอวาผดสญญา และตองรบผดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผขายสาหรบบรรดาความเสยหายทเกดขนเพราะการผดสญญา(๑๕) แตผขายจะอาศยเหตนนมาเรยกใหบคคลทสามรบผดดวยไมได เชน เรยกใหเขาคนทรพยสนมาหรอชาระราคาทรพยสนนนแทนไมได

อนง คาวา “จาหนาย” (disposal) แมโดยทวไปหมายถง การทบคคลจดการทรพยสนใหพนไปจากตว

เชน ขาย ให แลกเปลยน โอน จานอง จานา อปโภค บรโภค ทาลาย ฯลฯ แตกรณตามขอตกลงขางตนไมหมายความรวมถงการทาใหภาวะแหงทรพยสนนนสญไป เชน อปโภค บรโภค และทาลาย(๑๖), (๑๗), (๑๘)

(๑๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๒. (๑๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๓. (๑๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๓. (๑๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๓.

ผล

๒

๑๒ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

๒. ผลทางหน

สญญาขายฝากนน เมอเกดขนสมบรณแลว จะกอหนใหแกคสญญาสองประการ คอ(๑๙) ๑. หนในการซอขาย คอ ผขายมหนตองสงมอบทรพยสนใหแกผซอ และผซอมหนตองชาระราคา

ใหแกผขาย ๒. หนในการไถ อนเปนหนทเกดขนจากขอตกลงเรองไถ หนเชนนจะเกดแกผซอแตฝายเดยว

กลาวคอ ผซอมหนาทจะตองใหผขายไถทรพยสนคนไปไดตามตกลง ขณะทผขายนนไมมหนาทตองไถ จะไถหรอไมกได

(๑๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๓-๒๘๔. (๑๗) ไพจตร ปญญพนธ, ๒๕๒๕: ๔๙. (๑๘) ปรชา สมาวงศ, ๒๕๓๒: ๕๗๔-๕๗๕. (๑๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๔-๒๘๕.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๑๓

♥

♥

๑. ผมสทธไถ ตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๗ แลว มบคคลสามประเภทเทานนทใชสทธไถทรพยสนคนไปได บคคลนอกนนไม

มสทธเลย(๒๐) บคคลสามประเภททวา คอ ๑. ผขายเดม หรอทายาทของผขายเดม โดยปรกตแลว บคคลแรกทมสทธไถทรพยสนคนไปกคอ

ผขายทรพยสนนนเอง(๒๑) แตถาผขายยงไมทนใชสทธกตายเสยกอน สทธนนยอมเปนมรดกและตกทอดสทายาทของเขาตามกฎหมายลกษณะมรดก เพราะฉะนน ทายาทของผขายจงเปนอกคนหนงทใชสทธไถได แตตองเมอผขายตายแลวเทานน(๒๒) ยกเวนวาในระหวางทมชวตอย ผขายไดโอนสทธไถนนใหแกผอนไปแลว ในกรณเชนน ผขายยอมไมมสทธไถอก พอเขาตายลง กยอมไมมสทธไถเหลอใหตกทอดเปนมรดกอก และทายาทเขาจงไมมสทธไถไปดวย(๒๓)

๒. ผรบโอนสทธไถ ถาผขายไดโอนสทธไถใหแกผอน ผขายกจะหมดสทธไถไป และผรบโอนสทธ

ไถยอมเขาสวมสทธนนแทน(๒๔) โอนสทธไถนนตองกระทาอยางโอนสทธเรยกรองตาม ป.พ.พ. ม. ๓๐๖ คอ การโอนตองทาเปน

หนงสอ และตองทาหนงสอบอกกลาวการโอนใหผซอทราบดวย หรอผซอตองไดทาหนงสอใหความยนยอมแกการโอนนนแลว(๒๕)

(๒๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๗. (๒๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๕. (๒๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๕. (๒๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๕. (๒๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๕. (๒๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๕.

การไถ

๓

๑๔ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

♥

เชน พระฤๅษตดหนพนนฟตบอล จงหาเงนมาใชหนโดยขายเกาะแกวพสดารฝากไวกบนางผเสอสมทร และตกลงกนวาจะมาไถเกาะคนไปภายในหนงป หลงจากนนสามเดอน พระฤๅษไดทาหนงสอโอนสทธไถใหแกชเปลอย พรอมกบแจงการโอนใหนางผเสอสมทรทราบเปนหนงสอแลว ดงน พระฤๅษยอมหมดสทธไถเกาะแกวพสดาร และสทธนนยอมเปนของชเปลอยตอไป

๓. บคคลซงในสญญายนยอมไวโดยเฉพาะวาใหใชสทธไถได ผซอกบผขายอาจตกลงกนไวแต

แรกกไดวา ใหบคคลภายนอกมสทธไถ เรยกวาเปนสญญาเพอประโยชนของบคคลภายนอก(๒๖) ถาบคคลภายนอกนนตกลงจะรบสทธไถกตองแสดงเจตนาอยางนนใหผซอทราบตาม ป.พ.พ. ม.

๓๗๔ เมอบคคลภายนอกแสดงเจตนาแลว ผซอกบผขายจะตกลงกนเพอเปลยนแปลงหรอระงบสทธไถของบคคลภายนอกไมไดอก ตองหามตาม ป.พ.พ. ม. ๓๗๕ และจะมผลใหผขายหมดสทธไถ(๒๗) ในทางตรงกนขาม ถาบคคลภายนอกไมแสดงเจตนา ผขายกยงมสทธไถอยตอไป(๒๘)

๒. ผมหนาทรบไถ

ตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๘ แลว ผมหนาทรบไถมสองประเภท คอ ผซอเดม หรอทายาทของเขา หนง กบผรบโอนทรพยสนซงขายฝากหรอสทธเหนอทรพยสนนน หนง

๒.๑ ผซอเดม หรอทายาทของผซอเดม เนองจากผซอเปนคสญญาขายฝาก กยอมชดเจนอยแลววา ตามปรกตเขาตองมหนาทใหไถทรพยสน

ซงขายฝากนนคนไป(๒๙) แตถาผซอตายลงเสยกอนทจะไดทาหนาท หนาทนนยอมเปนมรดกตกทอดแกทายาทเขาตามกฎหมายลกษณะมรดก ทายาทของผซอจงเปนอกบคคลหนงซงมหนาทรบไถเมอผซอตายแลว(๓๐) เวนแตวา ในระหวางทผซอยงมชวตอย ผซอไดโอนทรพยสนซงขายฝากหรอสทธเหนอทรพยสนนนใหแกผอนไปแลว ผซอกจะหมดหนาทรบไถ และเมอเขาตาย จงไมมหนาทอนใดเหลอใหตกทอดสทายาทดวย(๓๑)

(๒๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๖-๒๘๗. (๒๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๗. (๒๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๗. (๒๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๘. (๓๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๘-๒๘๙. (๓๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๙.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๑๕

๒.๒ ผรบโอนทรพยสนหรอสทธเหนอทรพยสนขายฝาก

๒.๒.๑ ภาพรวม ถาผซอไดโอนทรพยสนซงขายฝากหรอโอนสทธเหนอทรพยสนนนใหแกผอนไป ผซอยอมหมดหนาท

รบไถ และผรบโอนยอมเขาสวมหนาทนนแทน(๓๒) ความขอนชใหเหนวา หนาทรบไถมใชเรองเฉพาะตว แตอาจตกตดไปกบทรพยสนได(๓๓)

โอนทรพยสน หมายความวา โอนกรรมสทธในทรพยสน สวนโอนสทธเหนอทรพยสนนน หมายความ

วา ไมไดโอนกรรมสทธ แตโอนสทธทยงใหผทรงสทธไดครอบครองตวทรพยสนอยชวระยะเวลาหนง เปนตนวา สทธจานา สทธจานอง สทธอาศย สทธเกบกน สทธเหนอพนดน รวมถงสทธอน ๆ ในลกษณะเดยวกน แมไมใชทรพยสทธกตาม เชน สทธเชาซงเปนบคคลสทธ(๓๔)

กรณโอนสทธเหนอทรพยสน แมวาผรบโอนสทธไมไดกลายเปนเจาของทรพยสน แตเหตทกฎหมายให

ผมสทธไถมาไถทรพยสนทผรบโอนสทธ แทนทจะไปไถจากผซอซงยงทรงกรรมสทธอยนน มเหตผลสองประการ คอ ประการทหนง ทรพยสนกาลงอยในครอบครองของผรบโอนสทธ ผไถจงตองมาแสดงเจตนาไถทเขา เพอทเขาจะไดโอนความครอบครองให และประการทสอง โดยปรกตแลว ผรบโอนสทธมสทธครอบครองทรพยสนไวจนกวาสทธนนจะหมดลง เชน ถาเชาอย กจนกวาสญญาเชาจะหมดอาย ถามคนมาไถทรพยสน ผรบโอนอาจโตแยงวา ยงมสทธครอบครองอย และไมไดมหนาทตองปลอยทรพยสนกได เพราะฉะนน กฎหมายจงตองกาหนดใหผรบโอนมหนาทรบไถ(๓๕)

กรณรบโอนสทธเหนอทรพยสนนน มนกกฎหมายเหนวา ผไถตองแสดงเจตนาไถตอผรบโอนสทธ และ

ตอผซอหรอทายาทของผซอดวย เพราะผซอหรอทายาทยงคงมกรรมสทธในทรพยสนอย(๓๖) นอกจากน ยงมนกกฎหมายเหนวา ถาโอนสทธกนหลายทอด จะแสดงเจตนาไถตอผรบโอนสทธทอดไหนกได แตกมนกกฎหมายเหนแยงวา ทรพยสนอยในครอบครองของผรบโอนสทธคนไหน กพงแสดงเจตนาไถตอคนนน จงจะมประโยชนทสด เพราะเขาจะไดไดโอนความครอบทรพยสนใหได(๓๗), (๓๘)

(๓๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๘ (๓๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๙. (๓๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๑-๒๙๒. (๓๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๒-๙๒๓. (๓๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๕. (๓๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๕. (๓๘) ไพจตร ปญญพนธ, ๒๕๒๕: ๘๖-๘๘.

๑๖ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

๒.๒.๒ แบบและเงอนไขในการโอน ไมวาจะโอนตวทรพยสน หรอโอนสทธเหนอทรพยสน มขอควรพจารณาตามประเภทของทรพยสน

ดงน ๑. สงหารมทรพยทวไป ป.พ.พ. ม. ๔๙๘ (๒) วา เมอจะโอนใหแกใคร ผซอตองบอกกลาวใหผรบ

โอนทราบเสยแตในเวลาโอนวา ทรพยสนอาจถกไถไปได ทงน เพราะนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยชนดพเศษนนมแบบบงคบวา ตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท ประวตทรพยสนนนจงตรวจดไดจากทะเบยนดงกลาว แตสงหารมทรพยทวไปไมมแบบบงคบไว ยอมเปนไปไดทผรบโอนจะไมทราบวา ทรพยสนอาจหลดไปจากเขาได กฎหมายจงกาหนดใหตองบอกกลาวกนใหรเอาไวเพอประโยชนของผรบโอน เชน เผอวาถารดงนนแลว ผรบโอนอาจปฏเสธไมรบโอนทรพยสนนนกได(๓๙)

ถาผซอไมไดบอกใหผรบโอนทราบในเวลาโอน หรอไปบอกภายหลง ผรบโอนไมมหนาทตองรบ

ไถ กลาวคอ ผมสทธไถมอาจไถทรพยสนคนไปไดอก ตองไปเรยกใหผซอรบผดฐานผดสญญาเอง(๔๐), (๔๑) เชน หมาขายตกแกภเขาตวหนงฝากไวกบเทง ตกลงกนวาจะมาไถคนภายในสามสปดาห หนง

สปดาหผานไป เทงยกตกแกตวนนใหแกโหนงโดยเสนหา แตเทงลมบอกโหนงในเวลานนวา หมามสทธไถตกแกคนไป มานกขนไดในอกหนงสปดาหใหหลงจงเพงโทรศพทไปบอก ครนวนสดทายของกาหนดสามสปดาหนน หมามาไถตกแกทโหนง โหนงสามารถบอกปดไมรบไถได โดยโตแยงวา เทงไมไดบอกวาหมามสทธไถไป ดงน หมาจะเรยกใหโหนงปฏบตหนาทรบไถมไดเลย แตตองไปฟองเรยกรองใหเทงใชคาเสยหายฐานผดสญญาแทน

๒. สงหารมทรพยพเศษ (เรอมระวางตงแตหาตนขนไป, แพ, สตวพาหนะ) และอสงหารมทรพย

ถาจะโอนใหแกกน ตองทาตามแบบใน ป.พ.พ. ม. ๑๒๙๙ และ ๑๓๐๒ กลาวคอ ตองทาเปนหนงสอ และจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท(๔๒)

เนองจากมการจดทะเบยน ประวตทรพยสนนนยอมตรวจดไดจากทะเบยนดงกลาวเอง จง

สนนษฐานวา ในเวลาโอน ผรบโอนทราบอยแลววา ทรพยสนอาจถกไถคนไปจากตนได ขอสนนษฐานนเปน

(๓๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๐. (๔๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๐-๙๒๑. (๔๑) ไพจตร ปญญพนธ, ๒๕๒๕: ๘๒-๘๒. (๔๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๙-๒๙๑.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๑๗

เดดขาด กลาวคอ ปดปากผรบโอนมใหกลาวอางวาไมทราบเรองนนโดยสนเชง แมเขาจะไมทราบจรง ๆ กตาม(๔๓)

๓. เวลาไถ สทธไถนนตองใชภายในเวลาทกาหนด พนเวลาแลวสทธกยอมสนอายไปดวย(๔๔) เวลานคสญญาอาจตกลงกาหนดกนไวในสญญา หรอถาไมไดตกลงกน กฎหมายกกาหนดรองรบไวแลว

(๔๕) เวลาไถจงแบงพจารณาไดสองกรณ คอ เวลาตามสญญา และเวลาตามกฎหมาย

๓.๑ เวลาตามสญญา

๓.๑.๑ การกาหนดเวลาไถ ตามหลกความศกดสทธในการแสดงเจตนา ผซอกบผขายยอมสามารถตกลงกนใหใชสทธไถภายใน

เวลาใดกได แตกฎหมายไดกาหนดขนเวลาสงสดไวมใหใชสทธไถเกนนน เพราะถาตองรอไถกนเปนเนนนาน ทรพยสนจะไมเปลยนมอเปนเวลานาน เปนเหตใหระบบเศรษฐกจไมหมนเวยน และเปนผลเสยตอสวนรวม(๔๖)

ขนเวลาสงสดดงกลาวนนเปนไปตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๔ คอ อสงหารมทรพย สบปนบแตเวลาขายฝาก

และสงหารมทรพย สามปนบแตเวลาขายฝาก(๔๗) คสญญาจะตกลงใหมาไถกนในเวลาชานานเทาใดกได แตตองไมเกนขนเวลาน ถาเกน ป.พ.พ. ม. ๔๙๕ กใหลดลงมาเทาขนเวลาตามกฎหมาย แลวแตประเภททรพยสน(๔๘)

เชน วนท ๑ มกราคม ๒๕๕๖ อเหนาตองการเงนไปจายคาอาหารทรานของนางจนตะหราซงไปกน

เชอมา จงขายภเขาวลศมาหราฝากไวกบนางพนลาบ โดยตกลงกนวาจะมาไถคนไปภายในสามสบป คอ ภายในวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๘๕ แตตามกฎหมายแลว การไถภเขาซงเปนอสงหารมทรพยตองกระทาภายในสบปนบแตเวลาขายฝาก กาหนดเวลาสามสบปดงกลาวจงตองลดลงเหลอสบปตามกฎหมาย กลาวคอ อเหนา หรอ

(๔๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๘๙-๒๙๑. (๔๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๖. (๔๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๖. (๔๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๖. (๔๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๖. (๔๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๖-๒๙๗.

๑๘ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

♥

♥

ทายาทของอเหนา หรอผรบโอนสทธไถจากอเหนา จะตองใชสทธไถภายในวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๖๕ พนไปแลวกเปนอนไถศาลเจาคนมไดอก

๓.๑.๒ การยนหรอขยายเวลาไถ เวลาทตกลงกาหนดกนไวแลวนน ผซอกบผขายจะตกลงยนหรอขยายกนในภายหลงกได ตามหลก

อสระในการแสดงเจตนา(๔๙) สาหรบการยนนน ยอมทาไดไมมปญหา เพราะไมมคสญญาฝายใดจะเสยหายเพราะการยน(๕๐) แตการขยายนน เดม ป.พ.พ. ม. ๔๙๖ หามไว เพราะอาจทาใหผซอเสยเปรยบ เชน ผซอยอม

คาดหมายอยวา หนาทรบไถหมดสนลงเมอใด กจะไดจดการทรพยสนอยางเปนอสระเสยท ถามาขยายกนอก หนาทนนกจะยดยาวไปดวย ทงยงเปนโทษแกระบบเศรษฐกจอก เพราะทาใหทรพยสนแชอยไมไดใชประโยชนนานมากขน(๕๑) อยางไรกด มการวพากษวจารณอยางเผดรอนตลอดมาวา ป.พ.พ. ม. ๔๙๖ คานงถงแตประโยชนของฝายผซอ ไมเหนใจฝายผขายทปรกตมกมฐานะทางการเงนดอยกวาผซอ ผขายเอาทรพยสนมาขายฝากกเพราะตกทนงลาบากตองการเงนทองอยแลว เขาอาจไมสามารถรวบรวมเงนมาไถภายในกาหนดกเปนได(๕๒) เพราะฉะนน หลงจากใชบงคบมาตงแตป ๒๔๗๑ ป.พ.พ. ม. ๔๙๖ จงไดรบการแกไขเพมเตมเมอป ๒๕๔๑ โดยยกเลกขอความเดมทงสน แลววางหลกการเสยใหมวา

๑. เวลาไถทตกลงกาหนดกนไวแลวนน ผมสทธไถกบผมหนาทรบไถจะตกลงขยายกนในภายหลงก

ได(๕๓) ๒. จะขยายเวลาไดกเฉพาะเมอเวลาเดมยงไมสนสดลง เพราะถาสนแลว สทธไถกยอมสนไปดวย

การขยายเวลาหลงจากนนจงไมใชการขยายเวลาไถอกตอไป(๕๔)

(๔๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๘. (๕๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๘. (๕๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๘-๒๙๙. (๕๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๙. (๕๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๙. (๕๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๒๙๙.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๑๙

♥

♥

♥

๓. เวลาไถทงของเดมและทขยายแลว เมอรวมกนทงหมด ตองไมเกนขนเวลาสงสดทระบไวใน ป.พ.พ. ม. ๔๙๔ ขางตน ถาเกนกใหลดลงมาเทาขนเวลานนแลวแตประเภททรพยสน(๕๕)

๔. การตกลงขยายเวลาไถตองทาเปนหนงสอลงลายมอชอผมหนาทรบไถ ถาไมมหลกฐานเปน

หนงสอดงกลาวน จะฟองรองบงคบสทธไถกนในระหวางผมสทธไถกบผมหนาทรบไถมได(๕๖), (๕๗) ๕. ในกรณททรพยสนซงขายฝากนนเปนอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยพเศษ และผซอไดโอน

ทรพยสนหรอสทธเหนอทรพยสนนนใหแกบคคลอนตอ ถาบคคลหลงนไดรบการโอนโดยสจรต กลาวคอ ในเวลารบโอนนน เขาไมทราบวามการขยายเวลาไถกน กบทงเขายงไดเสยคาตอบแทนในการรบโอน เชน ไดชาระราคาหรอเอาทรพยสนอนมาแลก และเขาไดจดทะเบยนสทธทเขาไดรบโอนมานนกบพนกงานหนาทแลวดวย หนงสออนเปนหลกฐานแหงการขยายเวลานนตองนาไปจดทะเบยนหรอแจงจดกบพนกงานเจาหนาท มฉะนน การขยายเวลาจะใชยนกบบคคลผรบโอนดงกลาวมได(๕๘) แตถาการรบโอนไมไดเปนตามเงอนไขดงกลาว กใชยนไดอย เชน ผรบโอนรอยในเวลาทรบโอนแลววามการขยายเวลาไถ หรอเขาไมตองทาอะไรตอบแทนการโอน หรอเขาไมไดจดทะเบยนสทธทไดรบโอนมา เปนตน(๕๙)

เหตผลทตองใหเอาหนงสอหลกฐานการขยายเวลาไถไปจดทะเบยนหรอจดแจงกบพนกงาน

เจาหนาทอก เพราะในทะเบยนยอมปรากฏแตเวลาไถเดม ผรบโอนจงอาจไมทราบเรองขยายเวลา และอาจเสยประโยชนได เปนตนวา ถาเขาทราบวามการขยายเวลาไถแลว เขาอาจไมรบโอนกได(๖๐)

สวนเหตทขอนมไดใชบงคบถงสงหารมทรพยทวไปดวยนน เพราะ ป.พ.พ. ม. ๔๙๘ กาหนดใหผ

ซอตองแจงผรบโอนทราบในเวลาโอนวาทรพยสนอาจถกไถคนไปไดอยแลวดงกลาวมาขางตน(๖๑) อยางไรกด มนกกฎหมายเหนวา แมผรบโอนสงหารมทรพยทวไปทราบวา สงหารมทรพยอาจถกไถไป แตกเปนไปไดทเขาอาจไมทราบวามการขยายเวลาไถ ดงนน ถาเขาไมทราบ จะอางการขยายเวลาไถตอเขามได กลาวคอ ผรบโอนมหนาทรบไถเฉพาะภายในเวลาไถทเขาทราบแลว ถาผมสทธไถมาไถตามเวลาทขยายกนซงผรบโอนไมทราบนน ผรบโอนไมมหนาทตองรบไถเลย(๖๒)

(๕๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๐. (๕๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๐-๓๐๑. (๕๗) วรวฒน จนทโชต; ๒๕๔๑, มถนายน: ๓๒๘-๓๔๒. (๕๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๑-๓๐๔. (๕๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๒. (๖๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๒. (๖๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๔. (๖๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๔.

๒๐ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

เลาปขายสาเภาลาใหญลาหนง หนกเจดตน ฝากไวกบเลาขลย ราคาหนงลานบาท ตกลงจะมาไถคน

ไปภายในหนงปนบแตทาสญญาขายฝาก และสนไถสองลานบาท การขายฝากทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทถกตองตามแบบท ป.พ.พ. บงคบไวใน ม. ๑๓๐๒ ประกอบ ม. ๑๒๙๙

ครนใกลจะครบกาหนดหนงป เลาปเหนวา ยงรวบรวมเงนใหครบสองลานบาทไมไดเลย เพราะมว

แตทาสงครามยดเยออยกบโจโฉและโจอบอย เลาปจงเขยนจดหมายขอขยายเวลาไถออกไปอกหนงป ใหมาเรวถอไปถงเลาขลย เลาขลยมใจเมตตา กเขยนจดหมายลงลายมอชอตอบกลบมาวา ตกลงขยายให เวลาไถทงหมดจงเปนสองปนบแตทาสญญาขายฝาก ซงเปนเวลาไถทใชได เพราะไมเกนขนเวลาสงสดท ป.พ.พ. ม. ๔๙๔ กาหนดไวสาหรบสาเภาซงเปนสงหารมทรพย คอ สามป ทวา เลาปกบเลาขลยไมไดนาจดหมายนนไปจดทะเบยนหรอแจงจดไวกบพนกงานเจาหนาทแตประการใด

ในระหวางทยงไมครบกาหนดสองป เลาขลยขายสาเภาลาขางตนใหแกเลาแคนตอ การซอขายทา

เปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทถกตองเชนกน เลาแคนจงชอวา ๑ ไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทน กลาวคอ เลาแคนไดกรรมสทธในสาเภามาโดยไดชาระราคา

ใหแกเลาขลย ๒ ไดสทธมาโดยสจรต กลาวคอ แมเลาแคนสามารถทราบไดวา สาเภานนอาจถกไถคนไปจาก

ตนไดภายในกาหนดเวลาหนงป เพราะการขายฝากมปรากฏอยในทะเบยน แตเลาแคนยอมไมสามารถทราบไดวา เวลาหนงปนนมการขยายออกไปเปนสองป เพราะเลาปกบเลาขลยไมไดจดทะเบยนหรอจดแจงเรองการขยายเวลา

๓ ไดจดทะเบยนสทธโดยสจรตแลว เพราะการซอขายระหวางเลาขลยกบเลาแคนไดจดทะเบยนดงกลาวมาแลว

ดวยเหตน เมอครบกาหนดสองป เลาปมาไถสาเภาทเลาแคน แมตามปรกตแลวเลาแคนมหนาทตอง

รบไถ แตกเฉพาะภายในเวลาทเลาแคนรบทราบแลวเทานน คอ หนงป สวนเวลาทขยายออกไปอกหนงปเปนสองปนน เลาแคนไมไดทราบ เลาปจะอางการขยายเวลาไมได เทากบวา เลาปมาไถสาเภาไปเมอพนเวลาไถ จงไมอาจไถคนไปไดอก แตกาหนดเวลาสองปนน เลาปยงใชอางตอเลาขลยไดอย เพราะมการทาเปนหนงสอลงลายมอชอเลาขลยไว เลาปจงเรยกใหเลาขลยรบผดฐานผดสญญาได

แตถาเลาแคนไดสาเภามาเพราะเลาขลยใหโดยเสนหา เลาแคนจะขาดองคประกอบหนงในสาม

ดงกลาว คอ เลาแคนไมไดสทธมาโดยเสยคาตอบแทน ทวา ไดมาเปลา ๆ ดงนแลว แมเลาปกบเลาขลยไมไดจดทะเบยนหรอจดแจงการขยายเวลา การขยายเวลานนยงใชยนตอเลาแคนไดอย ถาเลาปมาไถสาเภาคนภายในสองปนบแตทาสญญาขายฝาก เลาแคนกมหนาทตองรบไถ ไมไดรบความคมครองตามกฎหมายแตประการใด

ตวอยาง

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๒๑

๓.๑.๓ แบบในการยนหรอขยายเวลาไถทรพยสนบางประเภท สาหรบอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยพเศษนน จรงอยวา ถาจะขายฝาก กตองทาเปนหนงสอ

และจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทตาม ป.พ.พ. ม. ๑๒๙๙ ถาไมทาตามแบบนแลว เปนโมฆะตาม ป.พ.พ. ม. ๑๕๒ แตการขยายเวลาไถนน กฎหมายไมไดกาหนดแบบไวเลย เพยงแตวา ถาจะฟองรองกนเรองขยายเวลา กตองมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผรบไถมาแสดง มฉะนน ฟองรองกนไมไดตาม ป.พ.พ. ม. ๔๘๖ ว. ๒ ดงกลาวมาแลว อยางไรกด เรองแบบในการยนหรอขยายเวลาไถอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยพเศษน นกกฎหมายเหนตางกนเปนสองทาง

ทางหนงวา เมอนตกรรมใดมแบบกากบไว การแกไขเพมเตมนตกรรมนนกตองทาตามแบบเดยวกนดวย เพราะฉะนน เมอการขายฝากอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยพเศษตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท การยนหรอขายเวลาไถ ซงเปนการแกไขเพมเตมสญญาขายฝากดงเดมนน กตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทเหมอนกน มฉะนน เปนโมฆะไป กลาวคอ ไมมการยนหรอขยายแตประการใด(๖๓) อกทางหนงวา แบบยอมมเทาทกฎหมายกาหนดไว เมอไมมกาหนดไว จะทาอยางไรกได เชน เปนวาจาหรอเปนหนงสอ กสมบรณไดทงนน การยนหรอขยายเวลาไถอสงหารมทรพยหรอสงหารมทรพยพเศษกเชนเดยวกน ไมจาตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทแตประการใด(๖๔) คาวนจฉยของศาลในเรองนยงไมชดเจนนก(๖๕) แตนกกฎหมายสวนใหญเหนอยางทางแรก(๖๖), (๖๗), (๖๘)

๓.๒ เวลาตามกฎหมาย ถาคสญญาขายฝากไมไดตกลงกาหนดเวลาไถไว เวลาไถจะเปนไปตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๔ ดงอธบาย

มาแลว(๖๙)

(๖๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๕. (๖๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๕-๓๐๖. (๖๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๖. (๖๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๕. (๖๗) หมายเหตของจตต ตงศภทย ทาย ฎ. ๑๑๙๒/๒๕๑๘. อางถงใน ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๕. (๖๘) ประพนธ ศาตะมาน และไพจตร ปญญพนธ, ๒๕๓๙: ๑๖๔. (๖๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๖.

+

+

๒๒ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

๔. สนไถ

สนไถ (price of redemption) คอ เงนจานวนหนงซงผมสทธไถตองชาระใหแกผมหนาทรบไถในเมอมาใชสทธไถ(๗๐) แมกฎหมายวา “ทรพยอนเปนสนไถ” แตนกกฎหมายกเหนพองตองกนวา ทรพยนนหมายถงเงน จะชาระสนไถกนเปนทรพยอยางอนทมใชเงนมได(๗๑), (๗๒)

สนไถนนปรกตผซอกบผขายยอมตกลงกนไวอยแลว แตถาไมไดตกลง กฎหมายกกาหนดใหไวแลว

เชนกน

๔.๑ สนไถตามสญญา สนไถนน เดมกฎหมายไมไดควบคมไว คสญญาจะตกลงกนเทาไรหรอใหคานวณกนเชนไรกได เชน ให

คดสนไถเปนดอกเบยของราคาขาย หรอกาหนดจานวนสนไถสงกวาราคาขายกทาได(๗๓) นอกจากน ศาลฎกายงวนจฉยไวหลายตอหลายครงวา สนไถทคานวณแลวเกนอตรารอยละสบหาตอป ชอบดวยกฎหมาย เพราะแมจะคดในลกษณะเดยวกบดอกเบย แตสนไถไมใชดอกเบย จงไมอยในบงคบแหงขอหามคดเกนรอยละสบหาตอป(๗๔) จงปรากฏเนอง ๆ วา ผขายไมสามารถไถทรพยสนกลบคนไปได เพราะสนไถสงกวาราคาขายเสยลบลว(๗๕) แตทผคนสวนใหญยงเลอกขายฝากทรพยสนอย กดวยความยากจนบงคบ จะใชวธอน เชน กยม จานอง จานา กดจะยากลาบากยงกวา(๗๖)

ดวยเหตขางตน จงมการวพากษวจารณเสมอมาวา กฎหมายลกษณะขายฝากสงเสรมประโยชนผซอซง

มกเปนนายทน แตซาเตมผขายซงมกเปนคนยากเขญ(๗๗) ในป ๒๕๔๑ จงมการแกไขเพมเตม ป.พ.พ. ม. ๔๙๙ เพอควบคมการกาหนดสนไถ(๗๘) โดยเพม ว. ๒

เขาไปวา ถาในเวลาไถ ปรากฏวา สนไถสงกวาราคาขายฝากทแทจรง โดยทความสงนนเกนอตรารอยละสบหา

(๗๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๗. (๗๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๗. (๗๒) ไพจตร ปญญพนธ; ๒๕๔๒, ๒ มถนายน: ๓๐๓-๓๐๔. (๗๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๗-๓๐๘. (๗๔) เชน ฎ. ๗๐๗-๗๐๘/๒๕๐๕ (http://www.lawreform.go.th/lawreform/images/th/jud/th/thsc/2505/cd_1494.pdf)

และ ๔๑๐/๒๕๑๐ (http://www.lawreform.go.th/lawreform/images/th/jud/th/thsc/2500/cd_3688.pdf). (๗๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๗. (๗๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๗. (๗๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๗-๓๐๘.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๒๓

ตอปแลว กใหลดสนไถลงมาเทาราคาขายฝากทแทจรงบวกประโยชนตอบแทนในอตรารอยละสบหาตอป (real price of the sale including fifteen percent per year of profit) แสดงเปนสตรไดดงน คอ

สนไถ = ราคาขายฝากทแทจรง + ประโยชนตอบแทนรอยละสบหาตอป

พระสงทาหยงตองการทนรอนในการเดนทางไปอญเชญคมภรไบเบลทอตรกรทวป จงขายอาราม

พนปฝากไวกบเหงเลย ราคาหนงลานบาท สญญาทาตามแบบ คอ ทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท เรยบรอยทกประการ ตกลงกนจะมาไถคนไปภายในหาป และกาหนดสนไถไวสองลานบาท คานวณสนไถไดดงตอไปน

๑ ราคาขายฝากทแทจรง ถาราคาขายฝากทแทจรง คอ ราคาขายฝากตามทตกลงกน กจะเทากบ ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท ๒ ประโยชนตอบแทน (รอยละ ๑๕ ตอป)

๒.๑ คานวณโดย ราคาขายฝากทแทจรง x ๑๕ ๒.๒ ในกรณน ประโยชนตอบแทนตอ ๑ ป เทากบ ๑,๐๐๐,๐๐๐ x ๑๕ = ๑๕๐,๐๐๐ บาท ๒.๓ ประโยชนตอบแทนทง ๕ ป เทากบ ๑๕๐,๐๐๐ x ๕ = ๗๕๐,๐๐๐ บาท ๓ สนไถตามกรอบของกฎหมาย เมอราคาขายฝากทแทจรง = ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท และประโยชนตอบแทน = ๑๕๐,๐๐๐ ตอ ๑ ป สนไถตามกรอบของกฎหมายจง = ๑,๗๕๐,๐๐๐ ตอ ๕ ป มใช ๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท ตอ ๕ ป ดงตกลงกน

(๗๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๘.

ตวอยาง

๒๔ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

๔. เมอมาไถ

๔.๑ ถาพระสงทาหยงมาไถเมอเวลาครบ ๕ ป จะตองชาระสนไถ ๑,๗๕๐,๐๐๐ บาท ๔.๒ ถาพระสงทาหยงมาไถเมอเวลาครบ ๔ ป สนไถจะตองลดลงดงน ๑,๗๕๐,๐๐๐ – ๑๕๐,๐๐๐ = ๑,๖๐๐,๐๐๐ บาท ๔.๓ ถาพระสงทาหยงมาไถเมอเวลาครบ ๓ ป สนไถจะตองลดลงดงน ๑,๖๐๐,๐๐๐ – ๑๕๐,๐๐๐ = ๑,๔๕๐,๐๐๐ บาท

อยางไรกด บทบญญตใหมนไมไดแกปญหาเดมสกเทาไร เพราะอนทจรง มไดใหรายละเอยดวา ราคา

ขายฝากทแทจรงคออะไร และจะคานวณอยางไร นอกจากน เมอเปนหนาทศาลทจะวนจฉยเรองสนไถ ยอมหมายความวา ตองมการนาคดไปสศาลกอน เพราะฉะนน คสญญาจะตกลงสนไถกนมากนอยเทาไรกไดตามเดม ถาไมฟองรองกน สนไถนนกใชไดตอไป(๗๙)

สาหรบปญหาวา อะไรคอราคาขายฝากทแทจรงนน นกกฎหมายเสนอความเหนกนไปตาง ๆ นานา

เชน บางเหนวาไดแกราคาขายฝากตามสญญาขายฝากกม และทเหนวาไดแกราคาทแทจรงของทรพยสนโดยคานวณตามสภาพทรพยสนในเวลาขายฝากกนกม แตกยงมไดขอยตจนบดน(๘๐), (๘๑)

๔.๒ สนไถตามกฎหมาย ถาคสญญามไดตกลงสนไถกนไว ป.พ.พ. ม. ๔๙๙ ว. ๑ กกาหนดสนไถวา ใหเทากบราคาขายฝาก แตบทบญญตนกมปญหามาแตเดมเชนกน เพราะในทางปฏบต ปรากฏวา คสญญาตกลงราคาขายฝาก

ใหสงไวกอน แตชาระราคากนจรงไมมากเทานน ครนไมไดกาหนดสนไถ กจงจะตองคดกนตามราคาขายฝากดงกลาว ซงเสมอนวา ผซอคานวณกาไรไวอยแลว นบเปนเลหกลรปแบบหนงในทางการคา(๘๒) เมอป ๒๕๔๑

(๗๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๘-๓๐๙. (๘๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๐๙. (๘๑) ประพนธ ศาตะมาน และไพจตร ปญญพนธ, ๒๕๓๙: ๑๖๙. (๘๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๐.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๒๕

จงมการแกไขเพมเตม ป.พ.พ. ม. ๔๙๙ โดยเพม ว. ๒ เขาไป เพราะฉะนน ถาในเวลาไถ สนไถสงเกนกรอบของกฎหมาย กจะตองคานวณตาม ว. ๒ น ดงอธบายมาขางตนแลว(๘๓)

๕. การไถโดยชอบ ในการไถนน ผไถตองแสดงเจตนาขอไถตอผมหนาทรบไถ ภายในเวลาตามสญญาหรอตามกฎหมาย

กบทงผไถตองอยในฐานะชาระหนของตนได กลาวคอ มเงนพรอมสรรพสาหรบจายสนไถแลวดวย ทงน ตาม ป.พ.พ. ม. ๒๐๘-๒๑๑(๘๔)

สนไถนน จะชาระแกผมหนาทรบไถโดยตรง ตาม ป.พ.พ. ม. ๒๐๘-๒๑๑ หรอถาผรบไถไมยอมรบ

ชาระหน หรอมความขดของประการอน จะวางสนไถไวทสานกงานวางทรพยแทน ตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ ว. ๑ กได(๘๕) ในกรณวางทรพย ผไถตองแสดงเจตนาดวยวา จะไมถอนทรพยนนคนไป แตเขาไมจาตองแจงใหผรบไถทราบวา ตนไดวางทรพยไวแลว ตาม ป.พ.พ. ม. ๓๓๓ ว. ๓ เพราะเจาพนกงานสานกงานวางทรพยจะแจงใหเองตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ ว. ๒

อนง มนกกฎหมายเหนวา สนไถนนตองชาระกนทเดยว ถาแบงชาระกนเปนงวด ๆ จนกวาครบ ยงไม

นบเปนการไถจนกวาจะไดชาระครบถวนภายในเวลาไถ(๘๖) ศาลฎกาเคยวนจฉยไวทานองนเชนกน เปนตนวา ในคดหนงเมอป ๒๕๑๘ จาเลยขายเรอนฝากไวกบโจทก แลวชาระสนไถเพยงบางสวน แตสวนทเหลอไมไดชาระอกเลยจนกระทงพนเวลาไถ เรอนหลงนนจงตกเปนกรรมสทธของโจทกอยางถาวร เพราะยงไมอาจถอไดวาจาเลยไถเรอนแลว(๘๗), (๘๘)

นอกจากน ถามองวา การไถนนเปนการซอทรพยสนคน ซงจดเปนการซอขาย อนเปนนตกรรมรปแบบ

หนงแลว การไถสงหารมทรพยพเศษหรออสงหารมทรพยกจะอยในบงคบแหง ป.พ.พ. ม. ๑๒๙๙ หรอ ๑๓๐๒คอ ตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทดวย มฉะนน เปนโมฆะ ใชหรอไม สาหรบปญหาน มนกกฎหมายเหนวา สญญาขายฝากมการไถเปนเงอนไขบงคบหลง เพราะการไถเปนเหตการณในอนาคตซงไมแนวาจะเกดขน ถาเกดขนกจะยงใหสญญาสนสดลง และมผลใหกรรมสทธในทรพยสนทขายฝากนน

(๘๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๐-๓๑๑. (๘๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๒-๓๑๓. (๘๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๓. (๘๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๓. (๘๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๔. (๘๘) ด ฎ. ๕๗๖/๒๕๑๘ (http://www.lawreform.go.th/lawreform/images/th/jud/th/thsc/2501/cd_6465.pdf).

๒๖ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

ยอนกลบไปสผขายหรอผมสทธเสมอนผขาย เรยกวาเปนผลยอนหลงในทางทรพย (real retroaction) อนมลกษณะเดดขาด ใชอางตอบคคลทกคนไดทงนน ไมจาตองจดทะเบยนเพอรบรองอกดงผลในทางหน(๘๙)

๖. ผลของการไถโดยชอบ

เมอไถโดยชอบแลว ผไถจะไดกรรมสทธในทรพยสนซงไถนนทนท โดยททรพยสนปลอดจากสทธตดพนทงปวง และถามดอกผลงอกเงยจากทรพยสนนนในระหวางทผซอหรอผรบไถเปนเจาของ ผซอหรอผรบไถยอมไดดอกผลไป

๖.๑ ผลทางทรพย

๖.๑.๑ การไดกรรมสทธทนท เมอไถโดยชอบแลว ผลทเกดขนประการแรก คอ ผไถจะไดกรรมสทธในทรพยสนซงไถนนทนท เดม ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ วา เมอไถโดยชอบแลว ใหถอวา กรรมสทธในทรพยสนซงไถนนไมเคยตกไปแกผ

ซอเลย อนหมายความวา การไถมผลยอนหลงไปถงวนขายฝาก(๙๐) ทวา บทบญญตนมปญหา เพราะถาในระหวางทผซอหรอผรบไถครอบครองทรพยสนซงขายฝากอย และเกดมดอกผลงอกเงยขนมาจากทรพยสนนน ตามบทบญญตเรองกรรมสทธ (ป.พ.พ. ม. ๑๓๓๖) แลว เขายอมเปนเจาของดอกผลนนดวย แตถาการไถมผลยอนหลงไปวา เขาไมเคยเปนเจาของทรพยสนเลย ดอกผลกจะกลายเปนลาภมควรไดสาหรบเขา และเขาอาจตองสงดอกผลคนใหแกผไถ การบงคบใหเขาสงดอกผลคนเชนน จงขดกบบทบญญตเรองกรรมสทธอยในตว ประกอบกบการไถนนไมแนไมนอน ผมสทธไถจะใชสทธหรอไมกไมทราบได ถาผมหนาทรบไถคอยพะวกพะวงอยวาจะตองสงดอกผลคนเมอมคนมาไถแลว กจะไมอาจใชสอยดอกผลนนไดเตมท และอาจเปนผลเสยตอระบบเศรษฐกจอก ดวยเหตผลเหลาน จงสมควรแลวทจะใหผซอหรอผรบไถไดรบดอกผลอนเกดจากทรพยสนในขณะทเขาครอบครองทรพยสนนนอย(๙๑)

ในป ๒๕๔๑ จงมการแกไขเพมเตม ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ เปนวา เมอผไถไถโดยชอบแลว กจะไดกรรมสทธ

นบแตนนไป กลาวคอ การไถไมมผลยอนหลง แตใหเรมมผลนบแตเวลาไถเปนตนไป(๙๒)

(๘๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๖-๓๑๗. (๙๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๕. (๙๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๕. (๙๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๕.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๒๗

เมอไถโดยชอบแลว ไมวาทรพยสนทไถนนเปนสงหารมทรพยธรรมดา สงหารมทรพยพเศษ หรออสงหารมทรพย ผไถยอมไดกรรมสทธทนท ไมตองรอทาเปนหนงสอแลวจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทกอนเปนตน(๙๓) ทงน กเพอแกไขปญหาทเคยเกดขนมาแลว เนองจากผรบไถอาจไมเตมใจใหไถ จงมกไปจดทะเบยนโอนกรรมสทธในสงหารมทรพยพเศษหรออสงหารมทรพยใหเนนชา ครนมบทบญญตใหมนแลว เมอผไถไดกรรมสทธมา กจะอาศยอานาจแหงกรรมสทธเรยกใหผรบไถไปดาเนนการทางทะเบยนใหไดทนท(๙๔)

เชน โรเมโอตองการสนสอดไปสขอจลง จงขายยนคอรนประจาตระกลมอญตะครวฝากไวกบตะปเลด

ตกลงกนจะมาไถคนไปภายในหาป ในฐานะทยนคอรนเปนสตวพาหนะ การขายฝากจงไดทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทถกตองดงทกฎหมายบงคบ สองปตอมา ยนคอรนตวนนใหกาเนดลกสตว ครนปทสาม โรเมโอสามารถรวบรวมทรพยสนเงนทองมาเปนสนไถไดครบ จงมาไถยนคอรนคนไป เมอตะปเลดรบไถแลว แมยงไมไดไปขอแกไขทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทกน โรเมโอยอมไดกรรมสทธในยนคอรนคนไปทนท ตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ สวนลกยนคอรนทงสตวนน เปนดอกผลของยนคอรนตวแม ยอมไดเปนสทธของตะปเลดทงสน ตะปเลดมจาตองสงมอบใหแกโรเมโอแตประการใด ตาม ป.พ.พ. ม. ๑๓๓๖

๖.๑.๒ การไดทรพยสนคนไปโดยปลอดสทธตดพนทงปวง อนง ทรพยสนซงไถนน ถามสทธอนตดพนอย ยอมเปนอปสรรคตอกรรมสทธของผไถได(๙๕) เชน ผซอ

เมอซอบานหลงหนงมาจากการขายฝากแลว กจดทะเบยนใหญาตพนองมสทธอาศยในบานหลงนนได ถาผไถมาไถไปแลวยงมบคคลอนพานกอยเชนน ยอมเปนธรรมดาทเขาจะไมสามารถเขาใชสอยบานได ป.พ.พ. ม. ๕๐๒ ว. ๑ จงบญญตวา เมอผไถไถทรพยสนไปโดยชอบแลว ผไถยอมไดรบทรพยสนคนไป โดยททรพยสนนนปลอดจากสทธทงปวงทผซอไดกอขนกอนมการไถ

บทบญญตนยงหมายความรวมถง สทธทงหลายททายาทของผซอ หรอบคคลผไดรบโอนทรพยสนหรอ

สทธเหนอทรพยสน ไดกอขนดวย เพราะยอมมผลอยางเดยวกน(๙๖) ในกรณทสทธซงตดพนทรพยสนนนเปนสทธตามสญญาเชา เชน ผซอซอทรพยสนมาจากการขายฝาก

แลวกนาทรพยสนนนออกใหบคคลอนเชา มขอตองทาความเขาใจเปนพเศษตามลาดบดงน

(๙๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๕-๓๑๖. (๙๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๖. (๙๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๖. (๙๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๐.

๒๘ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

♥

♥

♥

๑. ตาม ป.พ.พ. ม. ๕๖๙ สญญาเชาจะไมระงบไปเพราะมการโอนกรรมสทธในทรพยสนซงเชา เพราะฉะนน ตามปรกตแลว เมอผไถมาไถทรพยสนทผเชา ผเชาจงยอมมสทธบอกปดไมรบไถ โดยอางวาเวลาเชายงไมสนลงตามสญญาได ขอนจงอาจเปนทขดขวางผไถในอนทจะใชกรรมสทธเหนอทรพยสนนนได(๙๗)

๒. อกประการหนง โดยสภาพการเชาแลว ผเชายอมมงหวงใชสอยทรพยสนเปนระยะเวลาหนง

ตามสญญาเชา เชน เชาเพออยอาศยหนงป หรอเชาเพอใชเพาะปลกซงยอมกนระยะเวลาประมาณหนงแลวแตสญญากน แตโดยท ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ ใหผไถไดกรรมสทธในทรพยสนซงไถนนโดยพลนทนททไดไถ ผไถยอมมอานาจใชกรรมสทธเพอเรยกใหผเชาปลอยการครอบครองทรพยสนได ไมวาผเชาจะไดใชสอยทรพยสนสมประสงคตามสญญาเชาแลวหรอยง จงอาจไมเปนธรรมตอผเชาได(๙๘)

๓. เมอประโยชนระหวางผไถทรพยสนกบผเชาทรพยสนขดกนเชนน ป.พ.พ. ม. ๕๐๒ ว. ๒ จงแก

ไววา เมอการเชาทรพยสนซงขายฝากนนไดจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท และมไดทาขนเพราะหวงจะใหผขายเสยหายแลว ถาสญญาเชายงไมสนสดลงในเวลาไถ กใหถอวา สญญาเชาสมบรณอยตอไป แตไมเกนหนงปนบแตวนไถ(๙๙)

เชน วนท ๑ มกราคม ๒๖๐๐ ปญญาขายอาคารแฟนพนธแยฝากไวกบมยรา ตกลงกนจะมาไถคนไป

ภายในสามป คอ ภายในวนท ๑ มกราคม ๒๖๐๐ ตอมาวนท ๑ เมษายน ๒๖๐๐ มยรานาอาคารนนออกให มยยงเชาเปนเวลาหาป การเชาไดทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท เพราะเปนการเชาอสงหารมทรพยเกนสามป ซง ป.พ.พ. ม. ๕๓๘ บงคบวา จะฟองรองกนไมไดถามไดทาเชนนน กระทงวนท ๑ มกราคม ๒๖๐๒ ปญญารวบรวมเงนมาไถอาคารคนทมยยง มยยงตองรบไถ และปญญายอมไดกรรมสทธในอาคารคนไปทนท อยางไรกด เมอไมปรากฏวา การเชาเปนเหตใหปญญาเสยหายแตประการใด มยยงจงมสทธเชาอยตอไป แตไมเกนวนท ๑ มกราคม ๒๖๐๓ อนเปนเวลาหนงปนบจากวนไถ ถงวนนนแลว มยยงตองสงมอบอาคารใหแกปญญา และสญญาเชายอมสนสดลง แมอนทจรงเวลาตามสญญาจะเหลออยกตาม

อนง เนองจากปญญาไดกรรมสทธในอาคารไปแลวตงแตวนท ๑ มกราคม ๒๖๐๒ คาเชาตงบดนน

จนถงวนท ๑ มกราคม ๒๖๐๓ กตองชาระใหแกปญญาแทน มใชมยรา

(๙๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๒. (๙๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๒. (๙๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๒-๓๒๓.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๒๙

๖.๒ ผลทางหน ตาม ป.พ.พ. ม. ๕๐๑ เมอผมสทธไถใชสทธไถโดยชอบแลว ผมหนาทรบไถตองคนทรพยสนใหแกผไถ

ตามสภาพททรพยสนนนเปนอยในเวลาไถ ทงน เพราะในการขายฝาก ผซอหรอทายาทยอมไดกรรมสทธในทรพยสน หรอผรบโอนทรพยสนหรอสทธเหนอทรพยสนยอมมสทธประการอน จงชอบจะใชสอยทรพยสนนนได ครนถงเวลาไถ เขาจงไมจาตองทาใหทรพยสนกลบสสภาพเดม(๑๐๐)

แตถาทรพยสนนนเสอมเสยไปเพราะความผดของผซอ ผซอตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกผไถ ตาม

ป.พ.พ. ม. เดยวกน ทวา ทรพยสนเสอมเสยไปเพราะความผดของผซอ หมายความวา ผซอไมไดใชทรพยสนนนดงทคน

ปรกตใชกน เปนตนวา ใชทรพยสนผดวตถประสงค จงใจหรอประมาทใหทรพยสนเสอมเสย หรอไมดแลรกษาทรพยสนนนตามควร(๑๐๑)

เชน อาลาดนขายพรมผนหนงฝากไวกบอาลาทราย อาลาทรายปพรหมนนไวทพนบาน แตเขาตดบหร

มกยนสบบหรอยบนพรม แลวทงขบหรลงบนนน พรมไหมเปนรประปราย เมออาลาดนมาไถ เหนสภาพพรมแลวตกใจแทบสนสต จงเรยกรองใหอาลาทรายชดใช ในการน อาลาทรายตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกอาลาดน เพราะแมจะใชพรมนนอยางคนทวไปใชกน คอ ปพนบาน แตมไดระวงรกษาพรมอยางทคนทวไปพงกระทา

อนง ป.พ.พ. ม. ๕๐๑ วา ถาทรพยสนเสอมเสยเพราะความผดของผซอ ผซอตองใชคาสนไหมทดแทน

คาวา “ผซอ” ในความขอนยอมหมายรวมถง ทายาทของผซอ และผรบโอนทรพยสนหรอสทธจากผซอดวย เพราะบคคลทงสองยอมทราบถงการไถ จงตกอยในหนาทตองใชสอยทรพยสนอยางสจรตเชนเดยวกบผซอ(๑๐๒)

๗. การไมไถหรอไถโดยไมชอบ ถาผมสทธไถไมใชสทธนนเลยจนพนเวลาไถแลว สทธไถและหนาทรบไถยอมสนสดลงพรอม ๆ กน

กลาวคอ ไถทรพยสนคนมไดอก(๑๐๓)

(๑๐๐) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๗. (๑๐๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๗. (๑๐๒) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๘-๓๑๙. (๑๐๓) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๔.

๓๐ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

สวนไถโดยมชอบนน หมายถง ชาระสนไถไมครบ หรอไถเมอพนเวลาไถแลว(๑๐๔) สาหรบผลของการชาระสนไถไมครบนนไดอธบายมาแลว จงไมกลาวซาอก เหลอแตกรณไถเมอพนเวลาไถทจะตองพจารณากน

ดงทกลาวแลววา สทธไถยอมสนสดลงเมอพนเวลาไถ เพราะฉะนน ถามาไถทรพยสนเมอพนเวลาไถไป

แลว แมคกรณอกฝายตกลงรบไถกตาม ยอมไมเปนการไถอก แตอาจเกดเปนสญญารายใหมแลวแตลกษณะทตกลงกน เชน อาจเกดเปนสญญาซอขายหรอจะซอจะขาย หรอถาไมเปนสญญา กอาจเปนการทคกรณผตกลงรบไถนนใหคามนผกพนตนเองวาจะใหไถ เปนตน(๑๐๕)

๘. ความระงบสนลงของสทธไถ

ตามสภาพแลว สทธไถยอมระงบสนลงเพราะไดใชไปเรยบรอยแลว สทธไถยงระงบเมอผทรงสทธบอกสละสทธนน(๑๐๖) ในการน มนกกฎหมายเหนวา ถาเปนสทธไถ

สงหารมทรพยพเศษหรออสงหารมทรพย การสละสทธกอยในบงคบแหงแบบตาม ป.พ.พ. ม. ๑๒๙๙ หรอ ๑๓๐๒ ประกอบ ม. ๑๒๙๙ ดวย(๑๐๗)

อนง สทธไถยงระงบลงเมอไมไดใชจนพนเวลาไถดงไดอธบายมาแลว(๑๐๘)

(๑๐๔) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๔. (๑๐๕) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๔-๓๒๕. (๑๐๖) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๘. (๑๐๗) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๘. (๑๐๘) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๒๙.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๓๑

ในสญญาขายฝาก มคาฤชาธรรมเนยม (cost) หลก ๆ อยสองประเภท คอ คาฤชาธรรมเนยมในการขายฝาก (costs of the sale) กบคาฤชาธรรมเนยมในการไถ (costs of redemption) คาฤชาธรรมเนยมเหลานอาจเกดขนหรอไมกไดแลวแตกรณ เชน ขายฝากทรพยสนทตองมการจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท รฐอาจคดคาธรรมเนยมในการจดทะเบยนดวย

ป.พ.พ. ม. ๕๐๐ ว. ๒ วา คาฤชาธรรมเนยมในการไถ ใหผไถชาระ สวนคาฤชาธรรมเนยมในการขาย

ฝากนน ป.พ.พ. ม. ๔๕๗ วา ใหผซอกบผขายแบงชาระกนคนละครง แตเมอมการไถ ผไถตองใชคาธรรมเนยมทผขายชาระไปนนคนใหแกผขายดวยตาม ป.พ.พ. ม. ๕๐๐ ว. ๑

ป.พ.พ. ม. ๕๐๐ นมทมาจากประมวลกฎหมายแพงฝรงเศส(๑๐๙) ม. ๑๖๗๓ ว. ๑ ซงวา(๑๑๐)

(๑๐๙) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๔. (๑๑๐) ประมวลกฎหมายแพงฝรงเศส ม. ๑๖๗๓ วา “A seller who makes use of a clause of redemption shall reimburse not only the purchase price, but also

the expenses and fair costs of the sale, the necessary repairs and those which have increased the value of the tenement, up to the amount of that increase. He may be vested into possession only after having discharged all those obligations.

“Where the seller comes into his property again through the effect of a clause of redemption, he retakes it free of all encumbrances and mortgages with which the purchaser may have burdened it, provided that the clause has been duly registered at the land registry, before the registration of the said encumbrances and mortgages. He is bound to carry out the leases made without fraud by the purchaser.”

อนง มขอสงเกตวา ประมวลกฎหมายแพงเยอรมนและญปนซงไทยใชเปนตนแบบในการราง ป.พ.พ. นนกมบทบญญตทานองเดยวกน โดยประมวลกฎหมายแพงเยอรมน ม. 459 วา

“Section 459 Reimbursement of outlays “The reseller may demand reimbursement for outlays that he made on the purchased object before the

resale to the extent that the value of the object is enhanced by the expenses. He may remove an installation which he has attached to the returnable thing.”

และประมวลกฎหมายแพงญปน ม. 583 วา “Article 583 (Implementation of Redemption)

คาฤชาธรรมเนยม ๔

๓๒ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

“ผขายซงใชประโยชนจากขอกาหนดการไถนน ใชแตตองชาระสนไถเทานน หากตองชาระคาใชจายและคาฤชาธรรมเนยมในการขาย คาซอมแซมตามจาเปน และคาใชจายอนบรรดาซงอาจยงใหโรงเรอนมมลคาสงขน เทาปรมาณทสงขนนนดวย ผขายจะไดครอบครองทรพยสนกตอเมอไดชาระหนทงปวงนสนแลวเทานน” ประมวลกฎหมายแพงฝรงเศส ม. ๑๖๗๓ ว. ๑ นมแนวคดอยวา เพราะกฎหมายจากดราคาสนไถไวม

ใหเรยกกนเกนควรอยแลว ผซอจงไมไดกาไรอะไรจากการไถมากนกหรออาจไมไดกาไรเลยกเปนได จะใหเขาชาระคาใชจายตาง ๆ อกกดมควร จะไมเปนธรรมแกเขาได จงกาหนดใหผขายมหนาทชาระคาใชจายแตฝายเดยวแทน(๑๑๑)

“(1) A seller may not effect redemption unless the seller provides the purchase money and the costs of

the contract within the period provided for in Article 580. “(2) If a buyer or subsequent acquirer incurs expenses with respect to immovable property, the seller

must reimburse those expenses in accordance with the provisions of Article 196; provided, however, that, with respect to useful expenses, the court may, at the seller's request, grant a reasonable period for the reimbursement.”

(๑๑๑) ศนนทกรณ โสตถพนธ; ๒๕๕๒: ๓๑๔.

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๓๓

# เลขท ใจความ หมายเหต

การเกดสญญา

๑ ๑๗๐/๒๔๙๗

ขายทดนและโรงเรอนใหแกกน โดยตกลงกนดวยปากเปลาวา ผขายมสทธมาไถคนไดภายในสบป ขอตกลงนมไดทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท จงสญเปลา ไมมผลบงคบแกกนได ผขายมาฟองโดยอาศยขอตกลงนมได อยางไรกด ตอมาอกสองปเศษ ผซอกบผขายสญญากนอกโดยทาเปนหนงสอวา ทดนกบโรงเรอนดงกลาวจะไมขายใหคนอน และภายในสบปนบแตวนซอขาย ถาผขายมเงนกจะมาซอกลบคนไป ดงน นบเปนการทผซอใหคามนแกผขายวาจะขายทดนกบโรงเรอนพพาทให เมอทาเปนหนงสอ คามนวาจะขายทรพยสนเชนวาจงใชไดตาม ป.พ.พ. ม. ๔๕๖ ว. ๒ และผขายฟองขอใหบงคบตามสญญาใหมนได

๒ ๑๐๗๕/๒๕๐๗

นองชายของจาเลยกยมเงนจาเลยแลวไมชาระหน โจทกจงรองทกขวานองชายของจาเลยฉอโกงโจทก เจาพนกงานตารวจจบกมนองชายของจาเลย จาเลยจงตกลงกบโจทกเพอเลกคด และพากนไปหาพนกงานสอบสวนเพอทาสญญากนไวเปนหลกฐาน พนกงานสอบสวนจงรางสญญาขนเพอปลดหนใหแกนองชายของจาเลย มขอความวา จาเลยจะขายทดนฝากไวกบโจทก ราคาหนงหมนบาท โจทกกบจาเลยลงลายมอชอในสญญาของพนกงานสอบสวนนนแลว พนกงานสอบสวนจงเอาหนงสอสญญากยมขางตนมาฉกทง แตสญญาของพนกงานสอบสวนไมไดระบวา โจทกจาเลยจะทาการขายฝากเปนหนงสอและจดทะเบยนการขายฝากกนเมอใด ยอมแสดงวา สญญาของพนกงานสอบสวนเปนสญญาจะขายฝากระหวางโจทกกบจาเลย กลาวคอ โจทกกบจาเลยตองไปทาสญญาขายฝากกนอกชนหนง และสญญาจะขายฝากน เมอไดทาเปนหนงสอทงลงลายมอชอโจทกกบจาเลยแลว ยอมสมบรณตาม ป.พ.พ. ม. ๔๕๖ ว. ๒ โจทกจงฟองรองบงคบใหจาเลยปฏบตตามสญญาจะขายฝากได

๓ ๓๖๗๐/๒๕๒๘

โจทกขายทดนใหแกจาเลย ทาเปนหนงสอและจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทแลว ตอมา โจทกกบจาเลยทาสญญากนอกฉบบวา โจทกมสทธซอทดนนนคนภายในกาหนดสบป ดงน มใชการทโจทกขายทดนฝากไวกบจาเลย เพราะขอตกลงใหไถคนไปนนตองมอยแลวในการซอขาย แตเปนคามนวาจะซอทรพยสนกนในอนาคตตาม ป.พ.พ. ม. ๔๕๖ ว. ๒

ฎ. บางฉบบ ๕

เกยวกบการขายฝาก

๓๔ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

# เลขท ใจความ หมายเหต

การเกดสญญา

๓ ๒๙๑/๒๕๔๑

จาเลยทงสองฎกาวา จาเลยท ๒ กบสามไดหยากน และตกลงยกทดนกบบานพพาทใหแกจาเลยท ๑ แลว สามของจาเลยท ๒ ยอมไมมอานาจเอาทดนกบบานนนไปขายฝากไวกบโจทกอก ศาลฎกาเหนวา การซงจาเลยท ๒ กบสามแบงทรพยสนกนโดยยกทดนกบบานพพาทใหแกจาเลยท 1 นน เปนการทาสญญาเพอประโยชนของบคคลภายนอก คอ จาเลยท 1 ตาม ป.พ.พ. ม. ๓๗๔ ว. ๒ เพราะฉะนน จาเลยท ๑ จะไดกรรมสทธในทดนกบบานไปกตอเมอไดแสดงเจตนาวาจะเขารบประโยชนดงกลาวแลว เมอไมปรากฏวาจาเลยท ๑ ไดแสดงเจตนาเชนนนแตประการใด กรรมสทธในทดนกบบานจงยงอยทสามของจาเลยท ๒ และเมอสามของจาเลยท ๒ ขายทดนกบบานฝากไวกบโจทก โจทกยอมไดกรรมสทธ

๔ ๗๗๙๕/๒๕๔๙

โจทกกบจาเลยทาสญญากน หนงสอสญญานนวา ผขายตกลงขายทนาจานวนสบหาไรฝากไวกบผซอ เปนเงนสองแสนบาท มกาหนดตงแตวนทาสญญาจนถงวนท ๑ เมษายน ๒๕๔๓ รวมสองป ถาผขายไมมเงนสองแสนบาทมาคนใหผซอ ผขายยอมยกทนาดงกลาวใหแกผซอ ดงน เปนสญญากเงน แลวเอาทนามาจานองไวเปนประกนการชาระหนเงนก มใชสญญาขายฝาก เพราะในเวลาทาสญญา กรรมสทธในทนามไดโอนไปยงผซอแตประการใด

๕ ๘๐๙๓/๒๕๕๑

สญญาขายฝากทดนพพาทระหวางโจทกกบจาเลยไมไดจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท จงตกเปนโมฆะตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๑ ประกอบ ม. ๔๕๖ ถอเสมอนวามไดมนตกรรมการขายฝากเกดขนเลย เมอสญญาขายฝากนเปนโมฆะแลว โจทกจะอางวามสทธครอบครองทดนพพาทโดยอาศยอานาจตามนตกรรมการขายฝากนนไมได

ความสมบรณของสญญา

๑ ๘๘๖/๒๕๑๕

ทรพยสนทรบซอฝากมานน ผซอโอนใหแกภรยาโดยเสนหา ทงทรอยวาผขายยงมสทธไถ ดงน เปนการฉอฉลใหผขายเสยเปรยบ ผขายขอใหศาลเพกถอนนตกรรมการใหนนได

๒ ๕๑๕/๒๕๒๕

จาเลยขายเรอนฝากไวกบโจทก จาเลยไมไดไถ เรอนยอมตกเปนของโจทก ตอมา จาเลยรอเรอนหลงนนแลวสรางขนใหมโดยใชวสดบางสวนทรอมา ศาลฎกาเหนวา เรอนอนเปนกรรมสทธของโจทกตามสญญาขายฝากไดสนสภาพไปแลว เรอนหลงใหมมใชวตถแหงการขายฝาก จงไมเปนกรรมสทธของโจทก โจทกมาฟองขบไลจาเลยจากเรอนหลงใหมมได ไดแตเรยกรองกรณจาเลยรอทาลายวตถแหงการขายฝากเทานน

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๓๕

# เลขท ใจความ หมายเหต

ความสมบรณของสญญา

๓ ๑๕๑๔/๒๕๒๘

จาเลยขายบานฝากไวกบโจทก โดยไมไดจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท ในสญญาขายฝากนนวา ถาจาเลยไมไถบานคนไปตามกาหนด โจทกมสทธรอบานไปได ดงน บานยอมมสภาพเปนอสงหารมทรพย จนกวาจะถกโจทกรอถอนไปตามเงอนไขดงกลาว กรณจงเปนการขายฝากอสงหารมทรพย มใชการซอขายไมทใชปลกสรางบานอนเปนสงหารมทรพย เมอสญญามไดจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท จงเปนโมฆะไปตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๑ ประกอบ ม. ๔๕๖ โจทกไมมสทธฟองขอใหบงคบตามสญญา

๔ ๑๕๒๓-๑๕๒๔/๒๕๒๘

กอนทาสญญา เจาพนกงานทดนเรยกจาเลยไปสอบถามเกยวกบรายการทตองกรอกในแบบแลว แสดงวา จาเลยทราบอยแลววากาลงทาสญญาขายฝากทดนพรอมสงปลกสราง มใชจานอง เมอการขายฝากเปนไปตามความประสงคของโจทกและความสมครใจของจาเลย อนเปนการกระทาไปตามปรกตธรรมดา การขายฝากจงสมบรณ มใชเปนนตกรรมอาพรางการจานองแตประการใด

๕ ๓๒๔๑/๒๕๓๓

โจทกขายทดนฝากไวกบจาเลย แลวไมไถ จาเลยยอมไดทดนเปนกรรมสทธ แมวาทดนตามทตกลงกนไวจะมากกวาทปรากฏอยในโฉนดกตาม กไมเปนการทจาเลยไดลาภมควรได เพราะจาเลยมมลเหตตามกฎหมายทใชอางองการไดทดนนนมา และไมเปนเหตใหโจทกเสยเปรยบดวย โจทกจงเรยกใหจาเลยสงทดนคนฐานเปนลาภมควรไดมได

๖ ๔๗๖๔/๒๕๓๓

โจทกไดยกทดนนาใหแกนางเวจ พนธมะล บตรสาวของโจทก โดยเสนหา นางเวจนาทดนไปขอออกหนงสอรบรองการทาประโยชน (น.ส.๓ ก.) แลวกยมเงนจาเลยโดยเอาทดนนนขายฝากไวกบจาเลยเพอประกนการชาระหนเงนก การขายฝากทาเปนหนงสอแตไมไดจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท ตอมา นางเวจประพฤตเนรคณตอโจทก โจทกจงฟองขอถอนคนซงการให และศาลฎกาพพากษาใหนางเวจคนทดนใหแกโจทก โจทกจงนาเงนไปชาระใหแกจาเลยเพอไถทดนคน จาเลยไมยอม โจทกจงวางเงนไวทสานกงานวางทรพย แลวฟองคดนเพอขอใหศาลสงใหจาเลยรบเงน และคนทดนใหแกโจทก กบทงหามจาเลยกบบรวารเขาเกยวของในทดนนนอกดวย

ศาลฎกาเหนวา เมอการขายฝากทดนพพาทซงเปนอสงหารมทรพยมไดจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท จงเปนโมฆะตาม ป.พ.พ. ม. ๔๕๖ จาเลยจงไมมสทธครอบครองทดนโดยอาศยการทนางเวจขายฝากไว และสทธครอบครองจงเปนของนางเวจอย ตอมาเมอโจทกถอนคนซงการใหแลว สทธครอบครองยอมกลบไปสโจทก โจทกมสทธไถทดนนนได ศาลฎกาจงพพากษาใหตามคาขอของโจทก

๓๖ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

# เลขท ใจความ หมายเหต

ความสมบรณของสญญา

๗ ๓๙๑/๒๕๓๔

จาเลยขอกยมเงนโจทก โจทกตกลง พนกงานเจาหนาททาสญญาแลวอานใหโจทกกบจาเลยฟงวา จาเลยตกลงขายฝากทดนใหแกโจทก จาเลยจงทวงขนวา ตองการกยมเงนโดยเอาทรพยสนมาจานอง ไมใชขายฝาก โจทกบอกจาเลยวา ขายฝากกเหมอนกบจานอง จาเลยปรกษากบภรรยาแลวกตกลงขายฝาก พฤตการณเชนนยอมบงชวา จาเลยประสงคจะทาสญญาขายฝากแลว มไดตองการจานองอก เมอการขายฝากเปนไปตามเจตนาของจาเลย จงสมบรณ ทจาเลยอางวาการขายฝากใชไมได เพราะทาขนเพออาพรางการกยมหรอจานองนน ฟงไมขน ตอมาเมอครบเวลาไถแลว จาเลยไมมาไถ โจทกจงบอกกลาวใหจาเลยออกไปจากทดนพพาท จาเลยไมยอมออก การกระทาของจาเลยจงเปนละเมดตอโจทก

๘ ๘๑๐/๒๕๔๖

นางแสงอรณ ประดบทอง มารดาของจาเลย เชาทดนจากวดพระพทธบาทราชวรมหาวหาร แลวปลกบานเพออยอาศยกบจาเลย ตอมา นางแสงอรณขายบานดงกลาวฝากไวกบนางละมย ปอมประสาร ภรยาโจทก โดยไมไดจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท เมอครบกาหนดเวลาขายฝาก นางแสงอรณไมไดใชสทธไถ นางละมยจงอาศยเหตนนไปเชาบานจากวดทนท ตอมา นางละมยถงแกความตาย และมโจทกเปนทายาทของนางละมย

มปญหาตองวนจฉยวา สญญาขายฝากรายนเปนโมฆะหรอไม โจทกฎกาวา ตามสญญา ถาผขายไมไถ ผซอมสทธรอถอนบานออกไปได จงเปนสญญาขายฝากสงทใชปลกสรางบานอนเปนสงหารมทรพย หาจาตองจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาทไม

ศาลฎกาเ หน ว า แ ม ในหน ง สอ สญญาระบช อ สญญา วา ขายฝากสงหารมทรพย แตเนอหากลบวา นางแสงอรณขายทงบานและทดนฝากไวกบนางละมย ประกอบกบพฤตการณปรากฏวา เมอนางแสงอรณไมไถ นางละมยกอาศยเหตนนไปเชาบานและทดนจากวดตอ ทงในการฟองคดน โจทกกขอใหขบไลจาเลยจากบานและทดนดวย แสดงวา นางละมยตองการรบซอฝากบานหลงนนไวเพออยอาศย มใชเพอรอถอนไปอยางสงหารมทรพย และทโจทกขอใหขบไล กเพอจะไดเขาใชสอยและอย อ าศยต อ ไป เชน กน กรณ จ ง เ ปน สญญาขายฝากบานใน ลกษณะอสงหารมทรพย เมอไมไดจดทะเบยนกบพนกงานเจาหนาท กยอมเปนโมฆะไปตาม ป.พ.พ. ม. ๔๕๖ ว. ๑ ประกอบ ม. ๔๙๑

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๓๗

# เลขท ใจความ หมายเหต

ความสมบรณของสญญา

๙ ๑๕๒๒/๒๕๔๖

โจทกขายทดนใหแกจาเลยท ๑ เพราะถกจาเลยท ๑ ใชกลฉอฉล การซอขายจงเปนโมฆยะ และโจทกไดใหทนายความมหนงสอไปบอกลางโมฆยกรรมนนแลว แตในระหวางนน จาเลยท ๑ ขายทดนดงกลาวฝากไวกบจาเลยท ๒ โดยทไมปรากฏวา จาเลยท ๒ รบทราบถงกลฉอฉลอนจาเลยท ๑ กระทาตอโจทกแตประการใด จาเลยท ๒ จงชอวา ไดรบซอฝากทดนมาโดยสจรตและโดยเสยคาตอบแทน การทโจทกบอกลางโมฆยกรรมกมผลทาใหการซอขายระหวางโจทกกบจาเลยท ๑ กลายเปนโมฆะเทานน แตหากระทบกระเทอนถงการขายฝากระหวางจาเลยท ๑ กบจาเลยท ๒ ไม โจทกไมมอานาจขอใหเพกถอนการขายฝากนน

๑๐ ๒๔๙๘/๒๕๕๐

ขอเทจจรงเปนอนยตวา จาเลยขายทดนฝากไวกบโจทก เพราะฉะนน โจทกยอมไดกรรมสทธในทดนพพาทไปตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๑ แลว ซงจาเลยมาอาศยอยบนทดนนนอกยอมเปนการอยโดยละเมดตอโจทก โจทกมอานาจฟองขบไลจาเลยได

ผมสทธไถ

๑ ๑๓๒/๒๕๒๓

เจาของรวมคนหนงเอาทรพยสนพพาทไปขายฝาก เจาหนของบรรดาเจาของรวมทงหลายจงสงใหเจาของรวมคนอน ๆ ไปไถทรพยสนคนมา ดงน ไมเปนการทเจาหนใชสทธไถ เพราะไมใชบคคลทกฎหมายกาหนดใหมสทธไถ เปนแตการทเจาหนใชสทธเรยกรองของลกหนแทนลกหน

๒ ๒๐๑๘/๒๕๓๐

ผมสทธไถนน กฎหมายกาหนดตวไวชดเจนแลว แมโจทกเปนภรยาโดยชอบดวยกฎหมายของจาเลยท ๒ ผขายฝาก กไมมสทธไถ เพราะไมใชบคคลทกฎหมายกาหนดไว โจทกจะอางวา ทรพยสนขายฝากเปนสนสมรสซงสามภรยามสทธดวยกนคนละครง แลวขอใชสทธไถนนมได

สนไถ

๑ ๘๕๙๑/๒๕๔๗

จาเลยขายบานพรอมทดนฝากไวกบโจทก ในสญญาระบวา ขายฝากกนราคาสามแสนหนงหมนบาท แตไมไดระบวา ใหคดสนไถกนเทาใด จงตองถอเปนปรยายวา ใหคดสนไถสามแสนหนงหมนบาทตามราคาขาย ตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๙ (เดม)

ทจาเลยตอสวา ทจรงขายฝากกนแคสองแสนบาท สวนทเขยนไวในสญญานนบวกดอกเบยดวย เมอคดแลวดอกเบยยอมสงกวารอยละสบหาตอป เปนการมชอบตามพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. ๒๕๔๐ ม. ๔ (๖) ศาลฎกาเหนวา ม. ๒ แหงพระราชบญญตน วา ใหใชพระราชบญญตเมอพนกาหนดหนงรอยแปดสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป พระราชบญญตลงราชกจจานเบกษาเมอวนท ๑๖ พฤศจกายน ๒๕๔๐ สญญาขายฝากรายนทาเมอวนท ๑๙ กมภาพนธ ๒๕๔๑ กอนพระราชบญญตใชบงคบ จงนาพระราชบญญตนมาปรบใชแกคดไมได และตองฟงวา สนไถเทากบสามแสนหนงหมนบาทดงวนจฉยมาแลว

เมอจาเลยไปไถบานพรอมทดนนนในราคาสองแสนสามหมนบาท จงเปนการไถโดยมชอบ โจทกมสทธบอกปดได ทศาลลางทงสองวนจฉยวา จาเลยยงมไดใชสทธไถโดยชอบนน ศาลฎกาเหนพองดวย

๓๘ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

# เลขท ใจความ หมายเหต

การไถ

๑ ๒๖๖๒/๓๕๓๐

โจทกฟองวา จาเลยขายทดนพรอมบานฝากไวกบโจทก พนเวลาไถแลว จาเลยไมไดไถถอน ขอใหขบไลจาเลยกบบรวารออกจากทรพยสนพพาท จาเลยรบวา ขายฝากกนและลวงเวลาไถแลวจรง แตโจทกยนยอมใหจาเลยมาไถในภายหลงอกได และจาเลยกาลงรวบรวมเงนมาไถอย ศาลฎกาเหนวา การยนยอมใหไถเมอพนเวลาไถแลว มใชการขยายเวลาไถ แตเปนการใหคามนวาจะขายทรพยสนให

๒ ๕๓๗๗/๒๕๓๙

โจทกชาระสนไถเ ปนแคชเชยร เชคทธนาคารออกให เชคดงกลาวเปรยบเสมอนเงนสด หากจาเลยสงสยวาปลอมหรอไมมเงน กสามารถตรวจสอบไดโดยงาย แตจาเลยยนกรานไมยอมรบไว ยอมผดปรกต ประกอบกบถาจาเลยตองการรบชาระหนดวยเงนสด กควรระบไวในสญญาหรอแจงใหโจทกทราบลวงหนา ดงน จงถอไดวา จาเลยบดพลวไมรบชาระหน และโจทกไดใชสทธไถโดยชอบแลว

๓ ๑๓๗๐/๒๕๔๔

โจทกฟองวา บดาขายทดนฝากไวกบจาเลย กาหนดไถภายในหนงป ตอมากอนครบกาหนด บดากไถ และจาเลยกรบไถ โดยตกลงจะไปจดทะเบยนการไถภายหลง จนบดาโจทกตาย จาเลยกยงไมจดทะเบยนให โจทกจงขอใหสงใหจาเลยไปจดทะเบยน ถาจาเลยไมไป กขอใหถอเอาคาพพากษาแทนการแสดงเจตนาของจาเลย จาเลยใหการวา นบตงแตเวลาไถจนถงเวลาฟองคดน เกนสบปแลว คดจงขาดอายตาม ป.พ.พ. ม. ๑๙๓/๙

ศาลฎกาวนจฉยวา เมอบดาโจทกไถโดยชอบแลว ยอมไดกรรมสทธในทดนพพาททนท ตอมาเมอบดาโจทกตาย โจทกเปนทายาท ยอมไดกรรมสทธในทดนนนดวย และยอมอาศยอานาจแหงกรรมสทธตดตามเอาทดนคนไดทกเมอ คดโจทกจงไมขาดอายความ

ท ค ด น ไ ม ข า ดอายความ เพราะตาม ป .พ .พ . ม . ๑๙๒/๙ แลว สทธเรยกรองจะเสยไป ถาไมใชภายในอายความ

แต ก ร รม สท ธมใชสทธเรยกรอง ( ก ร รม สท ธ เ ป นทรพยสท ธ สท ธเ ร ย ก ร อ ง เ ป นบคคลสทธ) จงไมอยบงคบวา ตองใชภายในกาหนด เวลาใด ๆ

๔ ๕๘๗๓/๒๕๕๐

ผรองเปนเจาของทดนพพาท และจดทะเบยนขายทดนนนฝากไวกบจาเลย ครนพนเวลาไถแลว จาเลยจงกยมเงนธนาคารกรงไทยโดยเอาทดนนนไปจานองไว ผรองขอใหศาลสงใหจาเลยปลอยการครอบครองทดน เพราะตนไดไถแลว ศาลฎกาเหนวา ตาม ป.พ.พ. ม. ๔๙๒ ผไถจะไดกรรมสทธในทรพยสนซงไถ กตอเมอชาระสนไถแลว สนไถนนจะชาระโดยตรงตอผมหนาทรบไถ หรอจะนาไปวางไวทสานกงานวางทรพยกได แตเมอปรากฏวา ผรองยงไมไดชาระสนไถหรอวางสนไถทสานกวางทรพย ผรองจงยงไมไดกรรมสทธคนไป เมอไมไดไถโดยชอบภายในกาหนดเวลา กรรมสทธยอมตกแกจาเลย ผรองไมมสทธรองขอใหศาลสงจาเลยปลอยทดนพพาท

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๓๙

รายการอางอง

ก ฎ ห ม า ย ด ด . ( ๒ ๕ ๕ ๕ ) . ป ร ะ ม ว ล ก ฎ ห ม า ย แ พ ง แ ล ะ พ า ณ ช ย . [ อ อ น ไ ล น ] . เ ข า ถ ง ไ ด จ า ก :

<http://www.lawdd.net/lawdd/detailedsection?lawId=4LibMDMtMjAtMjU1MS1BMDAwNXU%3D>. (เขาถงเมอ: ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖).

__________. (๒๕๕๕). คาพพากษาศาลฎกา (ป ๒๕๑๒ ถงปจจ บน) . [ออนไลน ] . เขาถ งไดจาก:

<http://www.lawdd.net/lawdd/petitionno?year=2540&type=1>. (เขาถงเมอ: ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖). ประพนธ ศาตะมาน และไพจตร ปญญพนธ. (๒๕๓๙). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะซอขาย. (พมพ

ครงท ๑๑). กรงเทพฯ: นตบรรณการ. ปรชา สมาวงศ. (๒๕๓๑). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยซอขาย แลกเปลยน ให. (พมพครงท ๖).

กรงเทพฯ: สานกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา. ไพจตร ปญญพนธ. (๒๕๒๕). คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยขายฝาก. (พมพครงท ๓). กรงเทพฯ: นต

บรรณการ. ราชบณฑตยสถาน. (๒๕๕๑, ๗ กมภาพนธ). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก:

<http://rirs3.royin.go.th/dictionary.asp>. (เขาถงเมอ: ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖). วรวฒน จนทโชต. (๒๕๔๑, มถนายน). “การแกไขบทบญญตเกยวกบสญญาขายฝากในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย:

ขอสงเกตบางประการ”. วารสารนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, (ปท ๒๘, ฉบบท ๒). ศาลฎกา. (๒๕๕๐, ๒๖ มกราคม). ระบบสบคนคาพพากษาและคาสงคารองศาลฎกา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก:

<http://www.deka2007.supremecourt.or.th/deka/web/search.jsp>. (เขาถงเมอ: ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖). ศนนทกรณ โสตถพนธ. (๒๕๕๒). คาอธบายซอขาย แลกเปลยน ให. (พมพครงท ๕). กรงเทพฯ: วญญชน. ISBN:

9789742888015. สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (๒๕๕๑, ๑๐ มนาคม). ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก:

<http://www.krisdika.go.th/wps/portal/general>. (เขาถงเมอ: ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖).

♥

♥

♥

♥

♥

♥

♥

♥

♥

♥

ภาษาไทย

๔๐ ♫ th.wikibooks/wiki/redemption

สานกงานศาลยตธรรม. (ม.ป.ป.) . คาพพากษาศาลฎกา (ป ๒๕๓๐ ถงปจจบน). [ออนไลน ] . เขาถงไดจาก: <http://www.library.coj.go.th/Eb_Sentence/Sentence0.html>. (เขาถงเมอ: ๑๖ มกราคม ๒๕๕๖).

Kamol Sandhikshetrin. (2007). The Civil and Commercial Code, Books I-VI, and Glossary. (8th edition).

Bangkok: Nitibannakan. ISBN 978-974-44-7349-3. Langenscheidt Translation Service. (2011). The German Civil Code. [Online]. Available: <http://www.

gesetze-im-internet.de/englisch_bgb/>. (Accessed: 16 January 2013). Legifrance. (2011). The French Civil Code. [Online]. Available: <http://195.83.177.9/code/liste.phtml?

lang=uk&c=22>. (Accessed: 16 January 2013). ________. (2011, 1 septembre). Code civil des français. [En ligne]. Disponible:

<http://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do;jsessionid=0B318A7293B7A6AB671B8A2491FB55A2.tpdjo17v_2?idSectionTA=LEGISCTA000006136539&cidTexte=LEGITEXT000006070721&dateTexte=20111213 >. (Accédé: 16 janvier 2013).

Ministry of Justice of Japan. (2011). The Japanese Civil Code. [Online]. Available: Parts 1-3

<http://www.japaneselawtranslation.go.jp/law/detail/?ft=2&re=02&dn=1&yo=civil+code&x=0&y=0&ky=&page=3>, Parts 4-5 <http://www.japaneselawtranslation.go.jp/law/detail/?ft=2&re=02&dn= 1&yo=civil+code&x=0&y=0&ky=&page=4>. (Accessed: 16 January 2013).

♥

♥

♥

♥

♥

♥

ภาษาตางประเทศ

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ ♥ ๔๑

th.wikibooks.org

/wiki/redemption

♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥

♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥

๑๖ มกราคม ๒๕๕๖ • 16 January 2013