1

2

ชดวชา

การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3

รายวชาเลอกบงคบ

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

รหส พว32023

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551

ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

3

ค าน า

ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023 ตามหลกสตร

การศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ใชไดกบผ เรยนระดบ

มธยมศกษาตอนปลาย ชดวชานประกอบดวยเนอหาความรเกยวกบพลงงานไฟฟา การผลตไฟฟา

วงจรไฟฟาและอปกรณไฟฟา ตลอดจนการใชและการประหยดพลงงานไฟฟา ซงเนอหาความร

ดงกลาว มวตถประสงคเพอใหผเรยน กศน. มความรความเขาใจ ทกษะ และตระหนกถงความ

จ าเปนของการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน

ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ขอขอบคณการไฟฟา

ฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ทใหการสนบสนนองคความรประกอบการน าเสนอเนอหาและ

งบประมาณ รวมทงผมสวนเกยวของในการจดท าชดวชา หวงเปนอยางยงวาชดว ชาน จะเกด

ประโยชนตอผเรยน กศน. และน าไปสการใชพลงงานไฟฟาอยางเหนคณคาตอไป

ส านกงาน กศน.

เมษายน 2559

4

ค าแนะน าการใชชดวชา

ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023 ใชส าหรบนกศกษา

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ระดบมธยมศกษา

ตอนปลาย แบงออกเปน 2 สวน คอ

สวนท 1 โครงสรางของชดวชา แบบทดสอบกอนเรยน โครงสรางของหนวยการเรยนร

เนอหาสาระ กจกรรมเรยงล าดบตามหนวยการเรยนร และแบบทดสอบหลงเรยน

สวนท 2 เฉลยแบบทดสอบและกจกรรม ประกอบดวย เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและ

หลงเรยน เฉลย/แนวตอบกจกรรมทายเรองเรยงล าดบตามหนวยการเรยนร

วธการใชชดวชา

ใหผเรยนด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. ศกษารายละเอยดโครงสรางชดวชาโดยละเอยด เพอใหทราบวาผเรยนตองเรยนร

เนอหาในเรองใดบางในรายวชาน

2. วางแผนเพอก าหนดระยะเวลาและจดเวลาทผเรยนมความพรอมทจะศกษาชดวชา

เพอใหสามารถศกษารายละเอยดของเนอหาไดครบทกหนวยการเรยนร พรอมท ากจกรรมตามท

ก าหนดใหทนกอนสอบปลายภาค

3. ท าแบบทดสอบกอนเรยนของชดวชาตามทก าหนด เพอทราบพนฐานความรเดมของ

ผเรยน โดยใหท าลงในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรและตรวจสอบค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบ

เฉลย/แนวตอบกจกรรมทายเลม

4. ศกษาเนอหาในชดวชาในแตละหนวยการเรยนรอยางละเอยดใหเขาใจ ทงในชดวชา

และสอประกอบ (ถาม) และท ากจกรรมทก าหนดไวใหครบถวน

5. เมอท ากจกรรมเสรจแตละกจกรรมแลว ผเรยนสามารถตรวจสอบค าตอบไดจากเฉลย

แนวตอบทายเลม หากผเรยนยงท ากจกรรมไมถกตองใหผเรยนกลบไปทบทวนเนอหาสาระในเรอง

นนซ าจนกวาจะเขาใจ

6. เมอศกษาเนอหาสาระครบทกหนวยการเรยนรแลว ใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

และตรวจค าตอบจากเฉลยทายเลมวาผเรยนสามารถท าแบบทดสอบไดถกตองทกขอหรอไม หาก

5

ขอใดยงไมถกตอง ใหผเรยนกลบไปทบทวนเนอหาสาระในเรองนนใหเขาใจอกครงหนง ผเรยนควร

ท าแบบทดสอบหลงเรยนใหไดคะแนนมากกวาแบบทดสอบกอนเรยน และควรไดคะแนนไมนอย

กวารอยละ 60 ของแบบทดสอบทงหมด (หรอ 24 ขอ) เพอใหมนใจวาจะสามารถสอบปลายภาค

ผาน

7. หากผเรยนไดท าการศกษาเนอหาและท ากจกรรมแลวยงไมเขาใจ ผเรยนสามารถ

สอบถามและขอค าแนะน าไดจากครหรอแหลงคนควาเพมเตมอน ๆ

หมายเหต : การท าแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน และกจกรรมทายเรอง ใหท าและ บนทกลงในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา

การศกษาคนควาเพมเตม

ผเรยนอาจศกษาหาความรเพมเตมไดจากแหลงเรยนรอน ๆ เชน หนงสอเรยนรายวชา

การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน รหสรายวชา พว02027 การศกษาจากอนเทอรเนต

พพธภณฑ นทรรศการ โรงไฟฟา หนวยงานทเกยวของกบไฟฟา และการศกษาจากผร เปนตน

การวดผลสมฤทธทางการเรยน

ผเรยนตองวดผลสมฤทธทางการเรยน ดงน

1. ระหวางภาค วดผลจากการท ากจกรรมหรองานทไดรบมอบหมายระหวางเรยน

รายบคคล

2. ปลายภาค วดผลจากการท าขอสอบวดผลสมฤทธปลายภาค

6

โครงสรางชดวชา

สาระการเรยนร

สาระความรพนฐาน

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานท 2.2 มความร ความเขาใจและทกษะเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและ

เทคโนโลย

มาตรฐานการเรยนร มความร ความเขาใจ ทกษะและเหนคณคาเกยวกบกระบวนการ

ทางวทยาศาสตร เทคโนโลย สงมชวต ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใน

ทองถน ประเทศและโลก สาร แรง พลงงาน กระบวนการเปลยนแปลงของโลก และดารา

ศาสตร มจตวทยาศาสตรและน าความรไปใชประโยชนในการด าเนนชวต

ผลการเรยนรทคาดหวง

อธบาย ออกแบบ วางแผน ทดลอง ทดสอบ ปฏบตการเรองไฟฟาไดอยางถกตองและ

ปลอดภย คด วเคราะห เปรยบเทยบขอด ขอเสยของการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม แบบ

ขนาน แบบผสม ประยกตและเลอกใชความรและทกษะอาชพชางไฟฟาใหเหมาะสมกบดาน

บรหารจดการและการบรการเพอน าไปสการจดท าโครงงานวทยาศาสตร

สาระส าคญ

พลงงานไฟฟาเปนปจจยทส าคญในการด าเนนชวตและการพฒนาประเทศ ความตองการใช

พลงงานไฟฟาของประเทศไทยมแนวโนมเพมสงขนอยางตอเนอง ในปจจบนการผลตพลงงานไฟฟา

ของประเทศยงคงพงพาเชอเพลงฟอสซลเปนเชอเพลงหลกในการผลตกระแสไฟฟา ซง เชอเพลง

ดงกลาวก าลงจะหมดไปในอนาคตอนใกล ดงนนเพอเปนการลดปญหาการขาดแคลนพลงงาน

ไฟฟาในอนาคต จงตองมการจดหาพลงงานทดแทนเพอใชเปนพลงงานส าหรบผลตกระแสไฟฟา

แทนเชอเพลงฟอสซล และกระจายการใชเชอเพลงในการผลตกระแสไฟฟาใหมความหลากหลาย

เพอใหเกดความสมดลในการผลตพลงงานไฟฟาใหมากขน นอกจากนยงตองชวยกนประหยด

พลงงานไฟฟา ใชพลงงานไฟฟาใหคมคาทสด เพอใหมพลงงานไฟฟาใชตอไปในอนาคตไดอก

ยาวไกล

7

ขอบขายเนอหา

หนวยการเรยนรท 1 พลงงานไฟฟา

หนวยการเรยนรท 2 การผลตไฟฟา

หนวยการเรยนรท 3 อปกรณไฟฟาและวงจรไฟฟา

หนวยการเรยนรท 4 การใชและการประหยดพลงงานไฟฟา

สอประกอบการเรยนร

1.หนงสอเรยนรายวชาเลอก การใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน พว02027

2. ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023

3. สมดบนทกกจกรรมการเรยนร ทใชประกอบชดวชาการใชพลงงานไฟฟาใน

ชวตประจ าวน 3

4. วดทศน

5. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

จ านวนหนวยกต 3 หนวยกต (120 ชวโมง)

กจกรรมการเรยนร

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลม

2. ศกษาเนอหาสาระในหนวยการเรยนรทกหนวย

3. ท ากจกรรมตามทก าหนดและตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลม

4. ท าแบบทดสอบหลงเรยนและตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลม

การประเมนผล

1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน

2. ท ากจกรรมในแตละหนวยการเรยนร

3. เขารบการทดสอบปลายภาค

8

สารบญ

หนา ค าน า ค าแนะน าการใชชดวชา โครงสรางชดวชา สารบญ หนวยการเรยนรท 1 พลงงานไฟฟา 1

เรองท 1 การก าเนดของไฟฟา 3 เรองท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในอาเซยน และโลก 6 เรองท 3 หนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย 21

หนวยการเรยนรท 2 การผลตไฟฟา 26 เรองท 1 เชอเพลงและพลงงานทใชในการผลตไฟฟา 27 เรองท 2 โรงไฟฟากบการจดการดานสงแวดลอม 67

หนวยการเรยนรท 3 อปกรณไฟฟาและวงจรไฟฟา 77 เรองท 1 อปกรณไฟฟา 78 เรองท 2 วงจรไฟฟา 89 เรองท 3 สายดนและหลกดน 94

หนวยการเรยนรท 4 การใชและการประหยดพลงงานไฟฟา 97 เรองท 1 กลยทธการประหยดพลงงานไฟฟา 3 อ. 98 เรองท 2 การเลอกซอ การใช และการดแลรกษาเครองใชไฟฟาภายในบาน 105 เรองท 3 การวางแผนและการค านวณคาไฟฟาในครวเรอน 125

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 136 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 138 เฉลย/แนวตอบกจกรรมทายเรอง 140 บรรณานกรม 163 คณะผจดท า 173

1

หนวยการเรยนรท 1

พลงงานไฟฟา

สาระส าคญ

พลงงานไฟฟามก าเนดหลายลกษณะ ซงกอใหเกดพลงงานทสามารถน าไปใชประโยชนใน

ลกษณะตาง ๆ เชน ความรอน แสงสวาง เปนตน โดยการไดมาซงพลงงานไฟฟาจะตองอาศย

เชอเพลงในการผลตไฟฟา ในปจจบนเชอเพลงจากฟอสซลยงคงเปนเชอเพลงหลกทใชในการผลต

ไฟฟา และมแนวโนมจะหมดไปในระยะเวลาอนใกล แตทกประเทศมแนวโนมการใชพลงงานไฟฟา

เพมขนอยางตอเนอง ตามอตราการขยายตวของภาคครวเรอน เศรษฐกจ อตสาหกรรม และบรการ

จงเปนเหตผลใหทกประเทศตองมการวางแผนการผลตไฟฟาใหเพยงพอกบความตองการและเกด

ความมนคงทางพลงงานไฟฟา ส าหรบประเทศในกลมอาเซยนนอกจากจะมแผนในการจดการกบ

ความมนคงทางพลงงานไฟฟาแลว ยงมการวางแผนการผลตและการใชพลงงานไฟฟารวมกน โดย

มการเชอมโยงโครงขายระบบไฟฟาในระดบภมภาค การบรการดานพลงงานไฟฟาของประเทศไทย

จะมหนวยงานทรบผดชอบดแล

ตวชวด

1. บอกการก าเนดของไฟฟา

2. บอกสดสวนเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในกลมอาเซยนและโลก

3. ตระหนกถงสถานการณของเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาของประเทศไทย

4. วเคราะหสถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย

5. เปรยบเทยบสถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในกลมอาเซยนและโลก

6. อธบายองคประกอบในการจดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย (PDP)

7. ระบชอและสงกดของหนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย

8. อธบายบทบาทหนาทของหนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟา

9. แนะน าบรการของหนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 การก าเนดของไฟฟา

เรองท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในกลมอาเซยน และโลก

เรองท 3 หนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย

2

เวลาทใชในการศกษา 15 ชวโมง

สอการเรยนร

1. ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023

2. วดทศน เรอง ท าไมคาไฟฟาแพง เรอง ไฟฟาซอหรอสราง เรอง ขมพลงอาเซยน

3

เรองท 1 การก าเนดของไฟฟา ราชบณฑตยสถานไดใหความหมายของค าวา “ไฟฟา” ไววา “พลงงานรปหนงซง

เกยวของกบการแยกตวออกมา หรอการเคลอนทของอเลกตรอนหรอโปรตอนหรออนภาคอนทม

สมบตแสดงอ านาจคลายคลงกบอเลกตรอนหรอโปรตอน ทกอใหเกดพลงงานอน เชน ความรอน

แสงสวาง การเคลอนท ”เปนตน โดยการก าเนดพลงงานไฟฟาทส าคญ ๆ ม 5 วธ ดงน

1. ไฟฟาทเกดจากการเสยดสของวตถ เปนไฟฟาทเกดขนจากการน าวตถตางกน 2 ชนด

มาขดสกน เชน จากแทงยางกบผาขนสตว แทงแกวกบผาแพร แผนพลาสตกกบผา และหวกบผม

เปนตน ผลของการขดสดงกลาวท าใหเกดความไมสมดลขนของประจไฟฟาในวตถทงสอง เนองจาก

เกดการถายเทประจไฟฟา วตถทงสองจะแสดงศกยไฟฟาออกมาตางกน วตถชนดหนงแสดง

ศกยไฟฟาบวก (+) ออกมา วตถอกชนดหนงแสดงศกยไฟฟาลบ (-) ออกมา ซงเรยกวา

“ไฟฟาสถต” ดงภาพ

ภาพอปกรณไฟฟาทเกดจากการเสยดสของวตถ

2. ไฟฟาทเกดจากการท าปฏกรยาทางเคม เปนไฟฟาทเกดจากการน าโลหะ 2 ชนด

ทแตกตางกน โลหะทงสองจะท าปฏกรยาเคมกบสารละลายอเลกโทรไลท ซงปฏกรยาทางเคมแบบน

เรยกวา “โวลตาอกเซลล” เชน สงกะสกบทองแดงจมลงในสารละลายอเลกโทรไลท จะ

เกดปฏกรยาเคมท าใหเกดไฟฟาดงตวอยางในแบตเตอร และถานอลคาไลน (ถานไฟฉาย) เปนตน

แทงยาง

4

แบตเตอร ถานอลคาไลน 1.5 โวลต ถานอลคาไลน 9 โวลต

ภาพอปกรณไฟฟาทเกดจากการท าปฏกรยาทางเคม

3. ไฟฟาทเกดจากความรอน เปนไฟฟาทเกดขนจากการน าแทงโลหะหรอแผนโลหะตาง

ชนดกน 2 แทง โดยน าปลายดานหนงของโลหะทงสองตอตดกนดวยการเชอมหรอยดดวยหมด

ปลายทเหลออกดานน าไปตอกบมเตอรวดแรงดน เมอใหความรอนทปลายดานตอตดกนของโลหะทง

สอง สงผลใหเกดการแยกตวของประจไฟฟาเกดศกยไฟฟาขนทปลายดานเปดของโลหะ แสดงคา

ออกมาทมเตอร

ภาพการตออปกรณใหเกดไฟฟาจากความรอน

4. ไฟฟาท เกดจากพลงงานแสงอาทตย โดยสามารถสรางเซลลแสงอาทตย (Solar Cell) ทท าหนาทเปลยนพลงงานแสงอาทตยใหเปนพลงงานไฟฟา ปจจบนเครองใชไฟฟาหลายชนดใชพลงงานแสงอาทตยได เชน นาฬกาขอมอ เครองคดเลข เปนตน แตคาใชจายในการผลตกระแสไฟฟาจากแสงอาทตยคอนขางสง

5

ภาพเซลลแสงอาทตยทใชในการผลตไฟฟาของเขอนสรนธร จงหวดอบลราชธาน

5. ไฟฟาทเกดจากพลงงานแมเหลกไฟฟา กระแสไฟฟาทไดมาจากพลงงานแมเหลกโดยวธการใชลวดตวน าไฟฟาตดผานสนามแมเหลก หรอการน าสนามแมเหลกวงตดผานลวดตวน าอยางใดอยางหนง ทงสองวธนจะท าใหมกระแสไฟฟาไหลในลวดตวน านน กระแสทผลตไดมทงกระแสตรงและกระแสสลบ

ภาพ

อปกรณก าเนดไฟฟาจากพลงงานแมเหลกไฟฟา

นอกจากน ไฟฟายงมก าเนดจากวธอน ๆ อก เชน ไฟฟาจากแรงกดอด โดยอาศยผลกของสารบางชนด ทมคณสมบตท าใหเกดไฟฟาไดเมอไดรบแรงกดอด กระแสไฟฟาจะมากหรอนอยขนกบแรงทกด กระแสไฟฟาทไดจะมก าลงต า จงน ามาใชไดกบอปกรณบางประเภท เชน ไมโครโฟน หวเขมแผนเสยง เปนตน กจกรรมทายเรองท 1 การก าเนดของไฟฟา (ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

6

เรองท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในกลมอาเซยน และโลก ปจจบนการใชพลงงานไฟฟาของประเทศไทยและประเทศตาง ๆ ทวโลกเพมสงขน

อยางตอเนอง โดยเชอเพลงหลกทน ามาใชในการผลตไฟฟา คอ เชอเพลงฟอสซล เรมลดลงเรอย ๆ

ดงนนหากผใชพลงงานไฟฟายงไมตระหนกถงสาเหตดงกลาว จนอาจสงผลกระทบตอการผลต

ไฟฟาในอนาคตอนใกล จงจ าเปนตองเขาใจถงสถานการณพลงงานไฟฟา และแนวโนมการใชไฟฟา

ในอนาคต ในเรองท 2 ประกอบดวย 3 ตอน คอ

ตอนท 1 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย

ตอนท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศในกลมอาเซยน

ตอนท 3 สถานการณพลงงานไฟฟาของโลก

ตอนท 1 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย

พลงงานไฟฟาเปนปจจยทส าคญในการด าเนนชวตและการพฒนาประเทศ ทผานมาความ

ตองการใชไฟฟาของประเทศไทยเพมขนอยางตอเนองประมาณรอยละ 4 - 5 ตอป ซงสอดคลอง

กบจ านวนประชากรทเพมขนและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ปจจบนพลงงานไฟฟาไดเขามาม

บทบาทตอการด ารงชวตประจ าวนอยางหลกเลยงไมได รวมทงเปนปจจยส าคญในการขบเคลอน

เศรษฐกจของประเทศมากขน โดยในป พ.ศ. 2557 ประเทศไทยมการใชไฟฟาเปนอนดบท 24

ของโลก ซงเปนทนากงวลวาพลงงานไฟฟาจะเพยงพอตอความตองการใชไฟฟาในอนาคตหรอไม

ดงนนความมนคงทางพลงงานไฟฟาจงมประเดนส าคญทประชาชนทกคนควรร ดงน

1. สดสวนการผลตไฟฟาจากเชอเพลงประเภทตาง ๆ ของประเทศไทย

การผลตไฟฟาของประเทศไทยมการใชเชอเพลงทหลากหลาย ซงไดมาจากแหลง

เชอเพลงทงภายในและภายนอกประเทศ จากขอมลป พ.ศ. 2558 พบวา ประเทศไทยมการผลต

ไฟฟาจากกาซธรรมชาตเปนสวนใหญ คดเปนรอยละ 69.19 ของการผลตไฟฟาทงหมด รองลงมา คอ

ถานหนน าเขาและถานหนในประเทศ (ลกไนต) รอยละ 18.96 พลงงานหมนเวยน รอยละ 11.02

น ามนเตาและน ามนดเซล รอยละ 0.75 และมการน าเขาไฟฟาจากมาเลเซย รอยละ 0.07

7

แผนภมสดสวนเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาของประเทศไทย ป พ.ศ. 2558

แมวาในปจจบนการผลตกระแสไฟฟาของประเทศไทยจะเพยงพอและสามารถรองรบ

ความตองการได แตในอนาคตยงคงมความเสยงตอความมนคงทางพลงงานไฟฟาคอนขางสง

เนองจากประเทศไทยมการพงพากาซธรรมชาตในการผลตไฟฟามากเกนไป โดยกาซธรรมชาตท

น ามาใชผลตไฟฟาของประเทศไทยมาจาก 2 แหลงหลก ๆ คอ แหลงกาซธรรมชาตในประเทศไทย

ประมาณรอยละ 60 ซงจากการคาดการณปรมาณกาซธรรมชาตทพสจนแลวในอาวไทย ขอมล

ณ ป พ.ศ. 2557 มเหลอใชอกเพยง 5.7 ป เทานน สวนทเหลออกประมาณรอยละ 40 น าเขามา

จากเมยนมาร โดยมาจากแหลงยาดานาและเยตากน

จากการทประเทศไทยพงพากาซธรรมชาตในการผลตกระแสไฟฟามากเกนไปจงท าให

เกดปญหาอยางตอเนองทกป เมอแหลงผลตกาซธรรมชาตมปญหาหรอตองหยดการผลตเพอการ

ซอมบ ารง หรอในกรณของทอสงกาซธรรมชาตเกดความเสยหาย ท าใหไมสามารถสงกาซธรรมชาต

ได สงผลใหก าลงการผลตไฟฟาสวนหนงหายไป เชน ในชวงระหวางวนท 5 - 14 เมษายน

พ.ศ. 2556 เมยนมารไดหยดท าการผลตกาซธรรมชาตจากแหลงยาดานา เพอบ ารงรกษาตามวาระ

ไดสงผลกระทบตอการผลตไฟฟาของประเทศไทยเปนอยางมาก เนองจากโรงไฟฟาทใช

กาซธรรมชาตจากแหลงดงกลาวของเมยนมาร เชน โรงไฟฟาพระนครเหนอ โรงไฟฟาพระนครใต

โรงไฟฟาวงนอย เปนตน ตองหยดการผลตไฟฟา ท าใหก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทยหายไป

รอยละ 25 ของก าลงการผลตไฟฟาในแตละวน สงผลใหไมสามารถผลตไฟฟาไดเพยงพอตอความ

ทมา : การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, ธนวาคม 2558

8

ตองการไฟฟาสงสดทไดคาดการณไว ท าใหการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ตองจดท า

มาตรการรบมอไวหลายดาน เชน การประสานงานขอซอไฟฟาจากประเทศเพอนบาน การน า

น ามนมาใชเปนเชอเพลงส าหรบโรงไฟฟาทงหมดทสามารถเดนเครองดวยน ามนได เปนตน ซงใน

กรณทน าน ามนมาใชเปนเชอเพลงอาจท าใหราคาคาไฟสงขน เพราะตนทนคาเชอเพลงทน ามาใชม

ราคาสง นอกจากนยงไดมการประชาสมพนธรณรงคใหประชาชนประหยดพลงงาน เพอใหสามารถ

ผานพนชวงวกฤตไปได

ดงนนการสรางความมนคงทางพลงงานไฟฟา ประเทศไทยจงควรพจารณาการเลอกใช

เชอเพลงในการผลตไฟฟา โดยค านงถงปจจยดงตอไปน

1) ตองมปรมาณเชอเพลงส ารองเพยงพอและแนนอนเพอความมนคงในการจดหา

2) ตองมการกระจายชนดและแหลงทมาของเชอเพลง เชน การใชถานหน หรอ

พลงงานทางเลอกใหมากขน เปนตน

3) ตองเปนเชอเพลงทมราคาเหมาะสมและมเสถยรภาพ

4) ตองเปนเชอเพลงทเมอน ามาผลตไฟฟาแลว สามารถควบคมมลพษใหอยใน

ระดบมาตรฐานคณภาพทสะอาดและยอมรบได

5) ตองใชทรพยากรพลงงานภายในประเทศทมอยอยางจ ากดใหเกดประโยชนสงสด

2. การใชไฟฟาในแตละชวงเวลาในหนงวนของประเทศไทย

การเลอกใชเชอเพลงมาผลตไฟฟา นอกจากการพจารณาถงปจจยตาง ๆ ทไดกลาว

มาแลวนน อกปจจยส าคญทตองน ามาพจารณาดวย คอ ประเภทของโรงไฟฟาทตองการในระบบ

ใหสอดคลองกบความตองการใชไฟฟาในแตละชวงเวลา เพอความมประสทธภาพของระบบและ

ตนทนคาไฟฟาทเหมาะสม เพราะโรงไฟฟาแตละประเภทมความเหมาะสมในการผลตไฟฟาใน

แตละชวงเวลาทตางกน และโรงไฟฟาแตละประเภทกมการใชเชอเพลงทแตกตางกนดวย ดงภาพ

9

ภาพการใชไฟฟาแตละชวงเวลาในหนงวน

กลาวคอ การใชไฟฟาแตละชวงเวลาในหนงวนของประเทศไทย มปรมาณความ

ตองการใช ไฟฟ าไมสม า เสมอ โดยความตองการไฟฟาส งสดจะเกด 3 ช วง เวลา คอ

เวลา 10.00 – 11.00 น. เวลา 14.00 –15.00 น. และเวลา 19.00 –20.00 น. และความตองการ

ใชไฟฟาในแตละวนจะแบงออกเปน 3 ระดบ ดงน

ระดบ 1 ความตองการไฟฟาพนฐาน (Base Load) เปนความตองการใชไฟฟาต าสด

ของแตละวน ซงในแตละวนจะตองผลตไฟฟาไมต ากวาความตองการในระดบน โดยโรงไฟฟาทใช

เดนเครองผลตไฟฟาตามความตองการไฟฟาพนฐานจะเรยกวา “โรงไฟฟาฐาน” ซงเปนโรงไฟฟา

ขนาดใหญและตองเดนเครองอยตลอดเวลา จงควรเปนโรงไฟฟาทใชเชอเพลงราคาถกเปนล าดบแรก

ไดแก โรงไฟฟาพลงความรอนทใชถานหนเปนเชอเพลง โรงไฟฟาพลงความรอนรวม ทใช

กาซธรรมชาตเปนเชอเพลง และโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

ระดบ 2 ความตองการไฟฟาปานกลาง (Intermediate Load) เปนความตองการใช

ไฟฟามากขนกวาความตองการพนฐานแตกยงไมมากถงระดบสงสด โรงไฟฟาทผลตพลงงานไฟฟา

ชวงทมความตองการไฟฟาปานกลางควรเดนเครองโรงไฟฟาตลอดเวลาเหมอนกบโรงไฟฟาชนด

แรก แตสามารถเพมหรอลดก าลงการผลตได โดยการปอนเชอเพลงมากหรอนอยขนกบความ

ตองการ เชน โรงไฟฟาพลงความรอนรวมทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง พลงงานทดแทน เปนตน

ระดบ 3 ความตองการไฟฟาสงสด (Peak Load) เปนความตองการใชไฟฟาบาง

ชวงเวลาเทานน ส าหรบโรงไฟฟาทผลตไฟฟาในชวงทมความตองการนจะท าการเดนเครองผลต

โรงไฟฟาฐาน

โรงไฟฟาขนาดใหญ เดนเครองตลอด 24 ชวโมง ราคาถก

ความตองการไฟฟาพนฐาน

(โรงไฟฟาฐาน) กาซธรรมชาต ลกไนต

ความตองการไฟฟาปานกลาง

กาซธรรมชาต พลงงานทดแทน

ความตองการไฟฟาสงสด

พลงน า น ามน ระดบ 1

ระดบ 2 ระดบ 3

10

ไฟฟาในชวงเวลาทมความตองการไฟฟาสงสดเทานน และเปนโรงไฟฟาทเดนเครองแลวสามารถ

ผลตไฟฟาไดทนท เชน โรงไฟฟากงหนกาซทใชน ามนดเซลเปนเชอเพลง โรงไฟฟาพลงน า โรงไฟฟา

พลงน าแบบสบกลบ เปนตน

3. สภาพปจจบนและแนวโนมการใชพลงงานไฟฟา

ก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย ในป พ.ศ. 2558 มจ านวนรวมทงสน 38,774 เมกะวตต

แบงเปนก าลงการผลตภายในประเทศ 35,387 เมกะวตต คดเปนรอยละ 91.26 และก าลงผลตทม

สญญาซอไฟฟาจากตางประเทศอก 3,387 เมกะวตต คดเปนรอยละ 8.74 โดยมความตองการ

ไฟฟาสงสดท 27,346 เมกะวตต ซงความตองการไฟฟามแนวโนมเพมขนทกปตามสภาพภมอากาศ

จ านวนประชากรทเพมสงขน และการขยายตวทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม

11

ภาพการใชพลงงานไฟฟาของประเทศไทย

จากภาพ จะเหนไดวา การใชพลงงานไฟฟาของประเทศไทยมแนวโนมเพมข น

อยางตอเนอง โดยในป พ.ศ. 2558 มการใชพลงงานไฟฟา 183,288 ลานหนวย เพมขนจาก

ป พ.ศ. 2557 รอยละ 3.2 เนองจากกลมผใชไฟฟาเกอบทกประเภทมการใชไฟฟาตามภาวะ

เศรษฐกจทปรบตวดขน โดยภาคอตสาหกรรม มการใชไฟฟามากทสด ถงรอยละ 45 รองลงมา

คอ ภาคครวเรอน รอยละ 22 ภาคธรกจ รอยละ 19 ภาคกจการขนาดเลก รอยละ 11 และ

อน ๆ รอยละ 3

จากการประมาณการภาวะเศรษฐกจของประเทศไทย โดยส านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) คาดวาในป พ.ศ. 2559 เศรษฐกจจะขยายตว

รอยละ 3.7 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงานจงประมาณความตองการพลงงานไฟฟาของ

ประเทศภายใตสมมตฐานดงกลาว ซงไดมการคาดการณวา ความตองการไฟฟาสงสดในป พ.ศ. 2559

อยท 28,470 เมกะวตต หรอเพมขนรอยละ 4.1 และจากการพยากรณความตองการไฟฟาของ

ประเทศในอก 20 ปขางหนา พบวา ประเทศไทยจะมความตองการใชไฟฟาขนอยางตอเนอง

โดยคาดการณวาในป พ.ศ. 2579 ความตองการพลงงานไฟฟารวมสทธ 326,119 ลานหนวย

และมความตองการไฟฟาสงสดสทธ 49,655 เมกะวตต

12

4. แผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย (Power Development Plan :

PDP)

แผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา คอ แผนแมบทในการผลตไฟฟาของประเทศ วาดวย

การจดหาพลงงานไฟฟา ในระยะยาว 15 – 20 ป เพอสรางความมนคงและความเพยงพอตอความ

ตองการใชในการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน และเพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ

ประเทศ

ปจจบนใชแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทยป 2558 - 2579 (PDP 2015)

ซงเปนแผนฉบบลาสด และเปนแผนทสอดคลองกบแผนอนรกษพลงงาน ทมเปาหมายเพอประหยด

และเพมประสทธภาพการใชพลงงาน และแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก ซง

การจดท าแผน PDP ตองจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟาของประเทศ เพอน าคาพยากรณ

ความตองการไฟฟาจดท าแผนการกอสรางโรงไฟฟาใหเพยงพอในอนาคตตอไป

การจดท าคาพยากรณความตองการไฟฟาของประเทศนน ใชคาประมาณการแนวโนม

การขยายตวทางเศรษฐกจระยะยาว อตราการเพมของประชากร และมการประยกตใชแผนการ

อนรกษพลงงาน รวมทงพจารณากรอบของแผนพฒนาและพลงงานทางเลอกดวย ส าหรบกรอบใน

การจดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาประเทศไทย มดงน

1) ดานความมนคงทางพลงงาน (Security) ตองจดหาไฟฟาใหเพยงพอตอความ

ตองการใชไฟฟาและใชเชอเพลงหลากหลาย รวมทงมความเหมาะสมเพอลดความเสยงจากการ

พงพาเชอเพลงชนดใดชนดหนงมากเกนไป

2) ดานเศรษฐกจ (Economy) ตองค านงถงตนทนการผลตไฟฟาทเหมาะสมและ

ค านงถงการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพในภาคเศรษฐกจตาง ๆ

3) ดานสงแวดลอม (Ecology) ตองลดผลกระทบทเกดขนกบสงแวดลอมและชมชน

โดยเฉพาะเปาหมายในการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตอหนวยการผลตไฟฟา

13

ภาพปจจยทตองค านงถงในการจดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศ (PDP)

จากกรอบแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย ทใชเปนแนวทางในการจดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทยป 2558 - 2579 (PDP 2015) ซงไดวางแผนก าลงการผลตไฟฟาในอก 20 ปขางหนา (พ.ศ. 2579) เพอใหก าลงการผลตไฟฟาเพยงพอตอความตองการในป พ.ศ. 2579 จะตองมก าลงการผลตเพมขนจาก 37,612 เมกะวตต เปน 70,335 เมกะวตต โดยมการกระจายสดสวนการใชเชอเพลงในการผลตพลงงานไฟฟา

ตารางสดสวนการใชเชอเพลง ตามแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทยป 2558 – 2579

ทมา : ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน

•

• •

•

ดเซล / น ามนเตา

14

ตอนท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศในกลมอาเซยน

อาเซยน หรอ สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of

Southeast Asian Nation : ASEAN) เปนองคกรทกอตงขนเพอสรางสนตภาพในภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต อนน ามาซงเสถยรภาพทางการเมองและความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ

สงคมและวฒนธรรม โดยมงเนนใหอาเซยนเปนตลาดเดยวกนและเปนฐานการผลตรวมทม

ศกยภาพในการแขงขนทางการคากบภมภาคอน ๆ ของโลก ปจจบนมประเทศสมาชก 10 ประเทศ

แบงออกเปนประเทศสมาชกอาเซยนเดม 6 ประเทศ คอ บรไน อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส

สงคโปร และประเทศไทย ประเทศสมาชกใหม 4 ประเทศ คอ กมพชา ลาว เมยนมาร และ

เวยดนาม อาเซยนถอเปนภมภาคทมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ทรวดเรว ท าใหความ

ตองการพลงงานไฟฟาเพมสงขนอยางตอเนอง ดงนนเพอเปนการเตรยมพรอมรบมอกบสถานการณ

พลงงานไฟฟาทก าลงจะเกดขน จงจ าเปนตองมความรความเขาใจถงสถานการณพลงงานไฟฟาของ

ประเทศตาง ๆ ในอาเซยน เพอจะไดเลอกใชทรพยากรพลงงานไดอยางเหมาะสมและสามารถ

ส ารองพลงงานใหเพยงพอกบความตองการใชในอนาคต

อาเซยน เปนภมภาคทมทรพยากรพลงงานมากและมความหลากหลาย โดยกระจายอย

ในประเทศตาง ๆ ทงน ามน กาซธรรมชาต พลงน า และถานหน โดยทางตอนเหนอของภมภาค

ไดแก ประเทศเมยนมาร ลาว และเวยดนาม มแหลงน ามากทมศกยภาพในการน าน ามาใชผลต

ไฟฟา สวนตอนกลางและตอนใต ไดแก ประเทศมาเลเซย ไทย กมพชา บรไน และอนโดนเซย ม

แหลงกาซธรรมชาต นอกจากนยงมแหลงถานหนในประเทศไทย มาเลเซย และอนโดนเซย ดวย

สดสวนการผลตไฟฟาจากเชอเพลงประเภทตาง ๆ ของประเทศในกลมอาเซยน

จากความหลากหลายของทรพยากรพลงงานทแตกตางกนของแตละประเทศในกลม

ประเทศอาเซยน จงท าใหแตละประเทศมนโยบายและเปาหมายทางดานพลงงานไฟฟาทแตกตาง

กน โดยสดสวนการใชเชอเพลงในการผลตไฟฟาของประเทศในกลมอาเซยนจะแตกตางกนขนกบ

ทรพยากรพลงงานของประเทศนน ๆ โดยประเทศในภมภาคอาเซยนมการผลตไฟฟาจาก

กาซธรรมชาตมากทสด รองลงมา คอ ถานหน พลงน า น ามน และพลงงานทดแทน ตามล าดบ

ส าหรบสดสวนการใชเชอเพลงผลตไฟฟาของแตละประเทศในกลมอาเซยน ป พ.ศ. 2557 ดงภาพ

15

ภาพสดสวนการใชเชอเพลงในการผลตไฟฟาของประเทศในกลมอาเซยน ป พ.ศ. 2557

1) เมยนมาร (สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร)

เมยนมาร เปนประเทศทมทรพยากรธรรมชาตมากมาย ทส าคญ คอ กาซธรรมชาต

และน ามน นอกจากนยงมแหลงน าทมศกยภาพในการน าน ามาใชผลตไฟฟาอกดวย ดงนนสดสวน

เชอเพลงหลกในการผลตไฟฟาของเมยนมารจงมาจากพลงน าและกาซธรรมชาต โดย ในป

พ.ศ. 2557 มการผลตไฟฟาทงสน 8,910 ลานหนวย สวนใหญมาจากพลงน า รอยละ 71.2

รองลงมา คอ กาซธรรมชาต รอยละ 22.3 ถานหน รอยละ 6.3 และอน ๆ รอยละ 0.2

2) กมพชา (ราชอาณาจกรกมพชา)

กมพชา มแหลงเชอเพลงทส าคญ คอ พลงงานชวมวล แตเนองจากพลงงานดงกลาว

ไมเหมาะสมทจะน ามาใชเปนเชอเพลงหลกในการผลตไฟฟา ในป พ.ศ. 2557 มการผลตไฟฟา

ทงสน 1,220 ลานหนวย สวนใหญผลตจากน ามน รอยละ 48.4 และพลงน า รอยละ 34.4

รองลงมา คอ พลงงานความรอนใตพภพ รอยละ 13.1 ถานหน รอยละ 2.5 และอน ๆ รอยละ 1.6

3) เวยดนาม (สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม)

เวยดนาม มแหลงพลงงานทส าคญ คอ น ามน กาซธรรมชาต และถานหน นอกจากน

ยงมแหลงน าทมศกยภาพในการน าน ามาใชผลตไฟฟาดวย ดงนนสดสวนเชอเพลงหลกในการผลต

ทมา : The World Bank-World Development Indicators

16

ไฟฟาของเวยดนามจงมาจากพลงน า กาซธรรมชาต และถานหน โดยในป พ.ศ. 2557 มการผลต

ไฟฟาทงสน 140,670 ลานหนวย สวนใหญผลตจากพลงน า รอยละ 38.5 และกาซธรรมชาต

รอยละ 35.4 รองลงมา คอ ถานหน รอยละ 20.9 น ามน รอยละ 5.1 และอน ๆ รอยละ 0.1

เวยดนามเปนประเทศทจ าเปนตองเพมก าลงการผลตไฟฟาในปรมาณมาก เพอรองรบการเตบโต

ทางเศรษฐกจ โดยเนนการเพมก าลงการผลตจากถานหนและพลงงานนวเคลยร ทงนเวยดนามม

แผนสรางโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรเปนแหงแรกในอาเซยน พรอมทงมแผนจะพฒนาทงกงหนลม

(Wind farm) นอกชายฝงแหงแรกในเอเชยดวย

4) ลาว (สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว)

ลาวมสภาพภมประเทศทมแมน าหลายสายไหลผาน จงท าใหลาวอดมไปดวยพลงงาน

จากน า ดงนนสดสวนเชอเพลงหลกในการผลตไฟฟาของประเทศลาวจงมาจากพลงน า โดยในป

พ.ศ. 2557 มการผลตไฟฟาทงสน 10,130 ลานหนวย โดยการผลตเกอบทงหมดมาจากพลงน าถง

รอยละ 90.7 รองลงมา คอ ถานหน รอยละ 6.2 และน ามน รอยละ 3.1

5) มาเลเซย (สหพนธรฐมาเลเซย)

มาเลเซย มแหลงพลงงานทส าคญ คอ กาซธรรมชาต โดยในป พ.ศ. 2557 มการผลต

ไฟฟาทงสน 122,460 ลานหนวย ถอเปนประเทศทมก าลงการผลตไฟฟาเปนอนดบ 3 ของกลม

ประเทศอาเซยน โดยเปนการผลตจากกาซธรรมชาตมากทสด รอยละ 43.2 รองลงมา คอ ถานหน

รอยละ 39.2 น ามน รอยละ 9.0 พลงน า รอยละ 6.8 และอน ๆ รอยละ 1.9 อยางไรกตาม

มาเลเซยก าลงเผชญกบภาวะปรมาณส ารองกาซธรรมชาตคอย ๆ ลดลง จงมแผนลดสดสวนการ

ผลตไฟฟาดวยกาซธรรมชาตลง โดยเพมสดสวนการใชถานหน ซงตองมการน าเขาถานหนและ

พยายามกระจายแหลงน าเขาถานหนจากหลาย ๆ ประเทศ นอกจากนยงมแผนกระจายแหลง

เชอเพลงใหหลากหลายมากขน ทงมการสนบสนนพลงงานหมนเวยน และมแผนพฒนาโรงไฟฟา

พลงงานนวเคลยร

6) อนโดนเซย (สาธารณรฐอนโดนเซย)

อนโดนเซย เปนประเทศทมแหลงเชอเพลงจ านวนมาก ทงกาซธรรมชาต น ามน และ

ถานหน เนองจากมลกษณะภมประเทศทเปนเกาะและมภเขาไฟ จงท าใหมทรพยากรดงกลาว

มากกวาประเทศอนในกลมประเทศอาเซยน ส าหรบการผลตไฟฟา ในป พ.ศ. 2557 มการผลต

ไฟฟาทงสน 194,160 ลานหนวย ถอเปนประเทศทมก าลงการผลตไฟฟาเปนอนดบ 1 ของกลม

17

ประเทศอาเซยน โดยเปนการผลตจากถานหนมากทสด รอยละ 49.2 รองลงมา คอ น ามน รอยละ

22.5 กาซธรรมชาต รอยละ 19.8 พลงน า รอยละ 7.0 พลงงานความรอนใตพภพ รอยละ1.4 และ

อน ๆ รอยละ 0.1

อนโดนเซยเปนประเทศทตองเพมก าลงการผลตไฟฟาตามความตองการทมากขน

เพอสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ โดยมแผนการกระจายเชอเพลงและลดการใชน ามน การทเปน

ประเทศทมแหลงเชอเพลงมาก จงมงเนนการใชเชอเพลงในประเทศกอน แตเนองจากปรมาณ

กาซธรรมชาตกเรมลดลง จงมแผนทจะลดสดสวนการใชกาซธรรมชาตลง โดยเพมสดสวนพลงงาน

หมนเวยน ซงเนนพลงน าและพลงงานความรอนใตพภพ เนองจากมศกยภาพมากพอ

7) ฟลปปนส (สาธารณรฐฟลปปนส)

ฟลปปนส มแหลงพลงงานทส าคญ คอ กาซธรรมชาต ส าหรบการผลตไฟฟา ในป

พ.ศ. 2557 มการผลตไฟฟาทงสน 62,480 ลานหนวย โดยสวนใหญผลตจากถานหน รอยละ 48.3

เนองจากมตนทนการผลตทต ากวา รองลงมา คอ กาซธรรมชาต รอยละ 28.9 พลงน า รอยละ

13.8 น ามน รอยละ 8.6 และอน ๆ รอยละ 0.4 ฟลปปนสมแผนเพมก าลงการผลตไฟฟา โดยมง

ส ารวจหาแหลงกาซธรรมชาตและถานหนในประเทศมาใชเพมเตม แตขณะเดยวกนกมแผน

กระจายสดสวนการใชเชอเพลง โดยการเพมการผลตไฟฟาดวยพลงงานหมนเวยน ซงจะเนน

พลงน าและพลงงานความรอนใตพภพ

8) บรไน (เนการาบรไนดารสซาลาม)

บรไน มแหลงพลงงานหลก คอ กาซธรรมชาตและน ามน ส าหรบการผลตไฟฟา ในป

พ.ศ. 2557 มการผลตไฟฟาทงสน 3,490 ลานหนวย โดยการผลตเกอบทงหมดมาจาก

กาซธรรมชาต รอยละ 99.1 และน ามน รอยละ 0.9

9) สงคโปร (สาธารณรฐสงคโปร)

สงคโปร เปนประเทศทเปนตลาดการซอขายน ามนแหลงใหญแหงหนงในอาเซยน จง

มการใชพลงงานหลกจากน ามนและกาซธรรมชาต ส าหรบการผลตไฟฟา ในป พ.ศ. 2557 มการ

ผลตไฟฟาทงสน 47,210 ลานหนวย โดยสวนใหญผลตจากกาซธรรมชาต รอยละ 48.3 รองลงมา

คอ น ามน รอยละ 22.1 และอน ๆ รอยละ 2.5

ในอดตสงคโปรตองน าเขากาซธรรมชาตจากมาเลเซยและอนโดนเซย โดยสงผานทาง

ทอสงกาซเทานน ตอมาในป พ.ศ. 2556 สงคโปรไดสรางสถาน รบ - จาย กาซธรรมชาตเหลว

18

(Liquid Natural Gas : LNG) แลวเสรจ ท าใหสามารถกระจายแหลงน าเขากาซธรรมชาตจาก

หลายประเทศมากขน ในอนาคตสงคโปรมแผนจะรบซอไฟฟาจากหลายประเทศ โดยใชโครงขาย

ระบบสงทจะเชอมตอกนในภมภาค (ASEAN Power Grid) นอกจากนรฐบาลสงคโปรยงลงทนเพอ

พฒนาการผลตไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย และการวจยเพอหาความเปนไปไดในการใชพลงงาน

นวเคลยร จะเหนไดวา สงคโปรพยายามรกษาความมนคงทางพลงงาน โดยการกระจายแหลง

น าเขาเชอเพลง และพลงงานไฟฟาจากหลายประเทศ

10) ไทย (ราชอาณาจกรไทย)

ไทย มแหลงพลงงานหลก คอ กาซธรรมชาตและน ามน ส าหรบการผลตไฟฟา ในป

พ.ศ. 2557 มการผลตไฟฟาทงสน 174,960 ลานหนวย ถอเปนประเทศทมก าลงการผลตไฟฟาเปน

อนดบ 2 ของกลมประเทศอาเซยน โดยสวนใหญผลตจากกาซธรรมชาต รอยละ 70.4 รองลงมา

คอ ถานหน รอยละ 21.4 พลงน า รอยละ 3.2 น ามน รอยละ 2.3 และอน ๆ รอยละ 2.7

จะเหนไดวา ทกประเทศในกลมอาเซยน ตองรบมอกบความตองการใชไฟฟาทสงขน และ

เชอเพลงฟอสซลยงคงเปนแหลงพลงงานหลกททกประเทศตองพงพาอย แตขณะเดยวกนทก

ประเทศกมแผนในการจดการกบความมนคงทางพลงงานไฟฟา โดยเนนการกระจายแหลงเชอเพลง

ใหหลากหลาย แสวงหาแหลงพลงงานทดแทนอน ๆ ทงพลงงานหมนเวยนและพลงงานนวเคลยร

รวมถงแผนซอไฟฟาจากประเทศในภมภาคดวย

นอกจากนเพอเสรมสรางความมนคงทางพลงงานไฟฟาในภมภาคอาเซยน กลมประเทศ

สมาชกจงไดด าเนนโครงการผลตและการใชพลงงานรวมกน เชน โครงการเชอมโยงโครงขายระบบ

ไฟฟาของอาเซยน (ASEAN Power Grid) เปนโครงการทมวตถประสงค ในการสงเสรมความมนคง

ของการจายไฟฟาของภมภาค และสงเสรมใหมการซอขายพลงงานไฟฟาระหวางประเทศ เพอลด

ตนทนการผลตไฟฟา ซงมการด าเนนงานเพอเชอมโยงโครงขายทงสน 16 โครงการ เปนตน

ตอนท 3 สถานการณพลงงานไฟฟาของโลก

ปจจบนความตองการไฟฟายงคงเพมขนทวโลก สอดคลองกบจ านวนประชากรทเพมขน

และการขยายตวทางเศรษฐกจ จากการประเมนขององคการพลงงานระหวางประเทศ

(International Energy Agency : IEA) ระบวา การใชพลงงานของโลกมแนวโนมเพมสงขน

เรอยๆ โดยแหลงพลงงานทใชสงสด 3 อนดบแรก ไดแก น ามน กาซธรรมชาต และถานหน

19

ทส าคญหากโลกมการใชพลงงานในระดบทเปนอยในปจจบนและไมมการคนพบแหลงพลงงานอน

เพมเตมไดอก คาดวาโลกจะมปรมาณส ารองน ามนใชไดอก 52.5 ป กาซธรรมชาต 54.1 ป และ

ถานหนอกประมาณ 110 ป เทานน ดงนนการใชพลงงานจากแหลงพลงงานเหลานจ าเปนตอง

ค านงถงความสมดลระหวางความตองการใชพลงงานกบปรมาณส ารองของพลงงานทมเหลออย

อกทงจ าเปนตองท าการศกษาและพฒนาแหลงพลงงานใหม ๆ เพอทดแทนแหลงพลงงานเกาท

ก าลงจะหมดไป นอกจากนสงทตองตระหนกเปนอยางยง คอ ผลกระทบทจะเกดขน

อนเนองมาจากการใชพลงงานเหลานโดยเฉพาะปญหาดานสงแวดลอม

อตราการเพมขนของก าลงผลตไฟฟาในทวปตาง ๆ จะมความแตกตางกน ทงนเปนผล

เนองมาจากอตราการเจรญเตบโตของเศรษฐกจ โดยทวปเอเชยจะมอตราการผลตไฟฟาเพมขน

สงสด เนองจากประเทศในทวปเอเชยสวนใหญเปนประเทศทก าลงพฒนาจงมความตองการใช

ไฟฟาสง และมแนวโนมเพมสงขนอกในอนาคต ในขณะทประเทศในทวปยโรปซงเปนประเทศทม

อตราการเตบโตทางเศรษฐกจทดและประชาชนมการด ารงชวตทสงกวามาตรฐานนนจะมอตรา

การใชพลงงานคอนขางคงท

ในอดตการผลตไฟฟาสวนใหญอาศยแหลงพลงงานหลกจากน ามน กาซธรรมชาต และ

ถานหน แตเมอพจารณาถงแหลงพลงงานทมอยอยางจ ากด และค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอม

ทจะเกดจากการใชพลงงานเหลานมาผลตไฟฟา ท าใหทวโลกพยายามแสวงหาแหลงพลงงานอน ๆ

มาใชทดแทน เชน พลงน า พลงงานนวเคลยร พลงลม พลงงานแสงอาทตย ชวมวล เปนตน ดงจะ

เหนไดจากภาพแผนภมวงกลมแสดงการผลตไฟฟาจากแหลงพลงงานตาง ๆ ของโลก ป พ.ศ. 2557

ทมา: The World Bank-World Development Indicators

20

ภาพแผนภมแสดงการผลตไฟฟาจากแหลงพลงงานตาง ๆ ของโลก ป พ.ศ. 2557

จากขอมลป พ.ศ. 2557 พบวา ทวโลกมการผลตไฟฟาจากถานหนมากทสด รอยละ 38.9

รองลงมา คอ กาซธรรมชาต รอยละ 22.0 พลงน า รอยละ 16.8 พลงงานนวเคลยร รอยละ 10.8

น ามน รอยละ 4.6 และพลงงานทดแทนอน ๆ อกรอยละ 3.7 ถงแมวาปจจบนการผลตไฟฟายงคง

พงพาเชอเพลงฟอสซลเปนหลก ซงผลตจากถานหนมากทสด เนองจากถานหนเปนเชอเพลงราคา

ถก แตในหลายประเทศไดมนโยบายเรองสงแวดลอมและมการกระตนใหเปลยนไปใชเชอเพลง

สะอาด ซงเปนปจจยหนงทท าใหการผลตจากเชอเพลงฟอสซลทวโลกเรมลดลง สงผลใหมการใช

เชอเพลงหมนเวยนมากขน นอกจากนพลงงานนวเคลยรถกพจารณาวาจะมการน ามาใชมากขน

โดยจะสงขนกวาเดมรอยละ 80 ภายในป พ.ศ. 2583 แตปจจบนการกอสรางโรงไฟฟาพลงงาน

นวเคลยรชะลอตวลงหลงอบตเหตโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรทเมองฟกชมะในประเทศญปน เมอ

พ.ศ. 2554 เนองจากการพจารณาเรอง กฎระเบยบดานความปลอดภย แตอยางไรกด การผลต

ไฟฟาจากพลงงานนวเคลยรยงคงเพมขนโดยเฉพาะในประเทศจน เกาหลใต อนเดย และรสเซย

กจกรรมทายเรองท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในกลมอาเซยนและโลก (ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

21

เรองท 3 หนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย

หนวยงานทรบผดชอบเกยวกบไฟฟาในประเทศไทยตงแตระบบผลต ระบบสงจายจนถง

ระบบจ าหนายใหกบผใชไฟฟา แบงเปน 2 ภาคสวน คอ

1) ภาครฐ ไดแก การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) การไฟฟาสวนภมภาค

(กฟภ.) และการไฟฟานครหลวง (กฟน.)

2) ภาคเอกชน มเฉพาะระบบผลตไฟฟาเทานน เชน บรษท ผลตไฟฟาราชบรโฮลดง

จ ากด (มหาชน) บรษท ผลตไฟฟา จ ากด (มหาชน) เปนตน

นอกจากนยงมคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) ซงเปนองคกรอสระทท า

หนาทก ากบกจการไฟฟาและกจการกาซธรรมชาตภายใตกรอบนโยบายของรฐบาลและกระทรวง

พลงงาน

ภาพการสงไฟฟาจากโรงไฟฟาถงผใชไฟฟา

1. การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.)

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) กอตงขนเมอวนท 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2512 โดยรฐบาลไดรวมรฐวสาหกจทรบผดชอบในการจดหาไฟฟา ซงไดแก การลกไนท (กลน.) การไฟฟายนฮ (กฟย.) และการไฟฟาตะวนออกเฉยงเหนอ (กฟ.อน.) เปนหนวยงานเดยวกน คอ “การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย” มชอยอวา “กฟผ.” มนายเกษม จาตกวณช เปนผวาการ คนแรก

ระบบผลต

ระบบจ าหนาย

22

กฟผ. เปนรฐวสาหกจดานกจการพลงงานภายใตการก ากบดแลของกระทรวงพลงงาน

และกระทรวงการคลง มภารกจในการจดหาพลงงานไฟฟาใหแกประชาชน โดยการผลต จดสง และ

จ าหนายพลงงานไฟฟาใหแกการไฟฟานครหลวง การไฟฟาสวนภมภาค และผใชไฟฟารายอน ๆ

ตามทกฎหมายก าหนด รวมทงประเทศใกลเคยง พรอมทงธรกจอนๆ ทเกยวเนองกบกจการไฟฟา

ภายใตกรอบพระราชบญญต การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย โดยระบบผลตไฟฟาของ กฟผ.

ประกอบดวยโรงไฟฟา 5 ประเภท คอ โรงไฟฟาพลงความรอน โรงไฟฟาพลงความรอนรวม

โรงไฟฟาพลงน า โรงไฟฟาพลงงานทดแทน และโรงไฟฟาดเซล

นอกจากการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาของ กฟผ. แลว กฟผ. ยงรบซอไฟฟาจากผผลต

ไฟฟาเอกชน รวมทงรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟาในประเทศเพอนบาน ไดแก ลาว และมาเลเซย ซง

ด าเนนการจดสงไฟฟาทผลตจากโรงไฟฟาของ กฟผ. รวมถงทรบซอจากผผลตไฟฟารายอนผาน

ระบบสงไฟฟาของ กฟผ. ซงมโครงขายครอบคลมทวประเทศ เพอจ าหนายไฟฟาใหแก การไฟฟา

นครหลวง การไฟฟาสวนภมภาค ผใชไฟฟาทรบซอโดยตรง และประเทศเพอนบาน ไดแก ลาว

เมยนมาร และกมพชา

Call center

ของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

หมายเลข 1416

2. การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.)

การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) เปนรฐวสาหกจดานสาธารณปโภค สงกด

กระทรวงมหาดไทย กอตงขนตามพระราชบญญตการไฟฟาสวนภมภาค พ.ศ. 2503 โดยรบโอน

ทรพยสน หนสน และความรบผดชอบขององคการไฟฟาสวนภมภาคในขณะนนมาด าเนนการ

อยภายใตการก ากบดแลของกระทรวงมหาดไทย มภารกจในการผลต จดใหไดมา จดสง

23

จดจ าหนายและการบรการดานพลงงานไฟฟาใหแกประชาชน ธรกจ และอตสาหกรรมตางๆ

ในเขตจ าหนาย 74 จงหวดทวประเทศ ยกเวน กรงเทพมหานคร นนทบร และสมทรปราการ

การไฟฟาสวนภมภาคมส านกงานใหญตงอยทกรงเทพมหานคร มหนาทก าหนดนโยบาย

และแผนงาน ใหค าแนะน า ตลอดจนจดหาวสดอปกรณตาง ๆ ใหหนวยงานในสวนภมภาค ส าหรบ

ในสวนภมภาค แบงการบรหารงานออกเปน 4 ภาค คอ ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคกลางและภาคใต แตละภาคแบงออกเปนเขต รวมเปน 12 การไฟฟาเขต มหนาทควบคมและ

ใหค าแนะน าแกส านกงานการไฟฟาตาง ๆ ในสงกดรวม 894 แหง ในความรบผดชอบ 74

จงหวดทวประเทศ ไดแก การไฟฟาจงหวด 74 แหง การไฟฟาอ าเภอ 732 แหง การไฟฟาต าบล

88 แหง หากประชาชนในสวนภมภาคไดรบความขดของเกยวกบระบบไฟฟา เชน หมอแปลงไฟฟา

ระเบดเสาไฟฟาลม ไฟฟาดบ ไฟฟาตก บลคาไฟฟาไมถกตอง เปนตน นอกจากนยงรวมไปถง

การขอใชไฟฟา เปลยนขนาดมเตอรไฟฟา สามารถตดตอไดทการไฟฟาสวนภมภาคทอยในแตละ

พนท หรอตดตอ Call Center

Call Center ของการไฟฟาสวนภมภาค

หมายเลข 1129

3. การไฟฟานครหลวง (กฟน.)

การไฟฟานครหลวงจดตงขนเมอวนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2501ตามพระราชบญญต

การไฟฟานครหลวง พ.ศ. 2501 ซงมการแกไขเพมเตมในป พ.ศ. 2530 และ พ.ศ. 2535

เปนรฐวสาหกจประเภทสาธารณปโภค สาขาพลงงาน สงกดกระทรวงมหาดไทย มภารกจในการจด

ใหไดมา จ าหนาย ด าเนนธรกจเกยวกบพลงงานไฟฟา และธรกจเกยวเนองหรอทเปนประโยชน

แกการไฟฟานครหลวง โดยมพนทเขตจ าหนายใน 3 จงหวด ไดแก กรงเทพมหานคร นนทบร และ

สมทรปราการ

24

หากประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร นนทบร และสมทรปราการ ไดรบความ

ขดของเกยวกบระบบไฟฟา เชน หมอแปลงไฟฟาระเบด เสาไฟฟาลม ไฟฟาดบ ไฟฟาตก บลคา

ไฟฟาไมถกตอง เปนตน นอกจากนยงรวมไปถงการขอใชไฟฟา เปลยนขนาดมเตอรไฟฟา สามารถ

ตดตอไดทการไฟฟานครหลวงทอยในแตละพนท และมชองทางการตดตอ คอ ศนยบรการขอมล

ขาวสาร และศนยบรการขอมลผใชไฟฟา (MEA Call Center)

ศนยบรการขอมลขาวสารการไฟฟานครหลวง

โทรศพท 0-2252-8670

ศนยบรการขอมลผใชไฟฟา (MEA Call Center)

โทรศพท 1130 หรอ อเมล แอดเดรส :

CallCenter@mea.or.th (ตลอด 24 ชวโมง)

4. คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) จดตงขนเมอวนท 1 กมภาพนธ พ.ศ.

2551 ตามพระราชบญญตการประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. 2550 เพอแยกงานนโยบาย

และงานก ากบดแล ออกจากการประกอบกจการพลงงาน โดยเปดโอกาสใหภาคเอกชน ชมชน

และประชาชนมสวนรวมและมบทบาทมากขน รวมทงใหการประกอบกจการพลงงานเปนไป

อยางมประสทธภาพ มความมนคง มปรมาณเพยงพอและทวถงในราคาทเปนธรรมและมคณภาพ

ไดมาตรฐาน โดย กกพ. ท าหนาทก ากบกจการไฟฟาและกจการกาซธรรมชาตภายใตกรอบนโยบาย

ของรฐ

ในการด าเนนงานของ กกพ. มเปาหมายสงสด คอ การก ากบดแลกจการพลงงาน

ไทยใหเกดความมนคง และสรางความมนใจใหแกประชาชน โดยมการด าเนนงานทส าคญ ไดแก

การจดท าแผนยทธศาสตรการก ากบกจการพลงงาน การจดท ารางกฎหมายล าดบรองตามกฎหมาย

วาดวยการประกอบกจการพลงงาน เชน การเสนอรางพระราชกฤษฎกา การออกประกาศและ

ระเบยบเกยวกบการออกใบอนญาตการประกอบกจการพลงงาน ทงน ในการออกระเบยบและ

ประกาศทเกยวของกบการบรหารและก ากบดแลกจการพลงงานทมผไดรบผลกระทบ จะตอง

ด าเนนการดานกระบวนการรบฟงความคดเหนดวย การออกใบอนญาตการประกอบกจการ

25

พลงงานและการอนญาตผลตพลงงานควบคม ก าหนดโครงสรางคาไฟฟา โดยพจารณาปรบคาไฟฟา

ฐานและคาไฟฟาผนแปร (Ft) สามารถตดตอได ตามชองทางตาง ๆ

โทร: 0 2207 3599

Call Center: 1204

อเมล: support@erc.or.th

กจกรรมทายเรองท 3 หนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

26

หนวยการเรยนรท 2

การผลตไฟฟา

สาระส าคญ การผลตไฟฟาสามารถผลตไดจากเชอเพลงและพลงงานหลายประเภท ซงเชอเพลงและ

พลงงานแตละประเภทกมขอดขอจ ากดทงในแงตนทนและผลกระทบ ส าหรบเชอเพลงฟอสซลซงเปนเชอเพลงหลกในการผลตพลงงานไฟฟาในปจจบนก าลงจะหมดไปในอนาคต สงผลใหตองมการจดหาพลงงานทดแทนอนมาใชในการผลตพลงงานไฟฟา อยางไรกตามการผลตพลงงานไฟฟาไมวาจะเชอเพลงประเภทใด อาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมและประชาชน ดงนนจงตองมขอก าหนดใหโรงไฟฟาตองมการด าเนนการเกยวกบการวเคราะหผลกระทบผลกระทบสงแวดลอม (EIA) และการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมสงคมและสขภาพ (EHIA) ตวชวด

1. อธบายกระบวนการผลตไฟฟาจากเชอเพลงแตละประเภท 2. วเคราะหศกยภาพพลงงานทดแทนทมในชมชนของตนเอง 3. เปรยบเทยบขอด ขอจ ากดของเชอเพลงและพลงงานทใชในการผลตไฟฟา 4. เปรยบเทยบตนทนการผลตพลงงานไฟฟาตอหนวยจากเชอเพลงแตละประเภท 5. อธบายผลกระทบดานสงแวดลอมทเกดจากโรงไฟฟา 6. อธบายการจดการดานสงแวดลอมของโรงไฟฟา 7. อธบายขอก าหนดเกยวกบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) และการวเคราะห

ผลกระทบสงแวดลอม สงคม และสขภาพ (EHIA) 8. เปรยบเทยบการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) และการวเคราะหผลกระทบ

สงแวดลอม สงคม และสขภาพ (EHIA) 9. มเจตคตทดตอโรงไฟฟาแตละประเภท

ขอบขายเนอหา เรองท 1 เชอเพลงและพลงงานทใชในการผลตไฟฟา เรองท 2 โรงไฟฟากบการจดการดานสงแวดลอม

เวลาทใชในการศกษา 45 ชวโมง สอการเรยนร

ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023

27

เรองท 1 เชอเพลงและพลงงานทใชในการผลตไฟฟา

พลงงานไฟฟาเปนพลงงานรปหนงทมความส าคญและมการใชงานกนมาอยางยาวนานโดยสามารถผลตไดจากเชอเพลงตาง ๆ ไดแก เชอเพลงฟอสซลและพลงงานทดแทน ปจจบนมการใชพลงงานไฟฟาเพมมากขนท าใหตองมการแสวงหาเชอเพลงชนดตาง ๆ ใหเพยงพอตอความตองการโดยแตละประเทศมสดสวนการใชเชอเพลงในการผลตกระแสไฟฟาแตกตางกนไปตามศกยภาพของประเทศนน ๆ อยางไรกตามการผลตกระแสไฟฟายงตองค านงถงผลกระทบตอสงแวดลอมจงตองมการจดการและแนวทางปองกนทเหมาะสมภายใตขอก าหนดและกฎหมายแบงเปน 5 ตอน ดงน ตอนท 1 เชอเพลงฟอสซล ตอนท 2 พลงงานทดแทน ตอนท 3 พลงงานทดแทนในชมชน ตอนท 4 ตนทนการผลตพลงงานไฟฟาตอหนวยจากเชอเพลงแตละประเภท ตอนท 5 ขอดและขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากเชอเพลงแตละประเภท

ตอนท 1 เชอเพลงฟอสซล

เชอเพลงฟอสซล (Fossil Fuel) หมายถง เชอเพลงทเกดจากซากพช ซากสตวททบถมจมอยใตพนพภพเปนเวลานานหลายรอยลานปโดยอาศยแรงอดของเปลอกโลกและความรอนใตผวโลกมทงของแขง ของเหลวและกาซ เชน ถานหนน ามน กาซธรรมชาต เปนตน แหลงพลงงานนเปนแหลงพลงงานทส าคญในการผลตไฟฟาในปจจบนส าหรบประเทศไทยไดมการน าเอาพลงงานฟอสซลมาใชในการผลตไฟฟาประมาณรอยละ 90

1. ถานหน (Coal)

ถานหน เปนเชอเพลงประเภทฟอสซลทอยในสถานะของแขง เกดจากการทบถมกน

ของซากพชในยคดกด าบรรพ ถานหนมปรมาณมากกวาเชอเพลงฟอสซลชนดอน ๆ และมแหลง

กระจายอยประมาณ 70 ประเทศทวโลก เชน อนโดนเซย ออสเตรเลย แอฟรกา เปนตน จากการ

คาดการณปรมาณถานหนทพสจนแลว ขอมล ณ ป พ.ศ. 2557 จาก BP Statistical Review of

World Energy คาดวา ถานหนในโลกจะมเพยงพอตอการใชงานไปอก 110 ป และถานหนใน

ประเทศไทยมเหลอใชอก 69 ป ซงถานหนทน ามาเปนเชอเพลงส าหรบการผลตกระแสไฟฟา ไดแก

ลกไนต ซบบทมนส บทมนส

28

ถานหนสวนใหญทพบในประเทศไทยเปนลกไนต ทมคณภาพต า ปรมาณส ารองสวน

ใหญ ทน ามาใชเปนเชอเพลงในการผลตกระแสไฟฟาอย ท เหมองแม เมาะ จงหวดล าปาง

ในป พ.ศ. 2558 ประเทศไทยมการผลตไฟฟาดวยถานหนรอยละ 18.96 ซงมาจากถานหน

ภายในประเทศและบางสวนน าเขาจากตางประเทศ โดยน าเขาจากอนโดนเซยมากทสด

กระบวนการผลตไฟฟาจากถานหน

การผลตไฟฟาดวยถานหน เรมจากการขนสงถานหนจากลานกองถานหนไปยงยง

ถาน จากนนถานหนจะถกล าเลยงไปยงเครองบด เพอบดถานหนใหเปนผงละเอยดกอนทจะถกพน

เขาไปเผายงหมอไอน า เมอถานหนเกดการเผาไหมกจะถายเทความรอนใหแกน า ท าใหน ารอนขน

จนเกดไอน า จะมความดนสงสามารถขบใบพดกงหนไอน าท าใหกงหนไอน าหมนโดยแกนของกงหน

ไอน าเชอมตอกบเครองก าเนดไฟฟาจงท าใหเครองก าเนดไฟฟาท างาน สามารถผลตกระแสไฟฟา

ออกมาได

ภาพขนตอนการผลตไฟฟาดวยถานหน

การเผาไหมของถานหนจะเกดกาซไนโตรเจนออกไซด ฝนละออง และกาซ

ซลเฟอรไดออกไซด ซงอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนทอาศยอยใกล

โรงไฟฟาได ดงนนโรงไฟฟาถานหนในปจจบน เรยกวา “โรงไฟฟาเทคโนโลยถานหนสะอาด

(Clean Coal Technology)” ซงมการตดตงเครองก าจดกาซไนโตรเจนออกไซด เครองก าจด

29

กาซซลเฟอรไดออกไซด และเครองดกจบฝนแบบไฟฟาสถต ท าใหลดมลสารทเกดขนจากการเผา

ไหม และสามารถควบคมการปลอยมลสารใหอยในเกณฑมาตรฐานตามทกฎหมายก าหนด จงไม

กระทบตอสงแวดลอม

แมประเทศไทยจะเคยประสบปญหาเรองผลกระทบดานสงแวดลอมอนเกดมาจากฝน

ละออง กาซซลเฟอรไดออกไซด กาซไนโตรเจนไดออกไซด จากการใชถานหนลกไนตมาผลตไฟฟา

ของโรงไฟฟาแมเมาะ เนองจากถานหนมคณภาพไมดและเทคโนโลยในขณะนนยงไมทนสมย

แตหลงจากทประเทศไทยไดมการน าเอาเทคโนโลยถานหนสะอาดมาใชในการผลตกระแสไฟฟา

โดยการตดตงระบบก าจดและควบคมมลสารทมประสทธภาพสง ซงชวยรกษาสงแวดลอม

ของชมชนไดเปนอยางด ปจจบนแมเมาะเปนชมชนทนาอยและมอากาศบรสทธ

2. น ามน (Petroleum Oil)

น ามนเปนเชอเพลงประเภทฟอสซลทมสถานะเปนของเหลว เกดจากซากสตวและ

ซากพชทบถมเปนเวลาหลายรอยลานป พบมากในภมภาคตะวนออกกลาง ส าหรบประเทศไทย

มแหลงน ามนดบจากแหลงกลางอาวไทย เชน แหลงเบญจมาศ แหลงยโนแคล แหลงจสมน

เปนตน และแหลงบนบก ไดแก แหลงสรกต อ าเภอลานกระบอ จงหวดก าแพงเพชร จากการ

คาดการณปรมาณน ามนทพสจนแลว ขอมล ณ ป พ.ศ. 2557 จาก BP Statistical Review of

World Energy คาดวาน ามนในโลกจะมเพยงพอตอการใชงานไปอก 52.5 ป และน ามนในประเทศ

ไทยมเหลอใชอก 2.8 ป

น ามนทใชในการผลต ไฟฟาม 2 ประเภท คอ น ามน เตาและน ามนดเซล

ในป พ.ศ. 2558 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ใชน ามนผลตไฟฟาในสดสวนเพยง

รอยละ 1 เทานน เนองจากมตนทนการผลตสงส าหรบการใชน ามนมาผลตไฟฟานนมกจะใชเปน

เชอเพลงส ารองในกรณทเชอเพลงหลก เชน กาซธรรมชาต มปญหาไมสามารถน ามาใชได เปนตน

กระบวนการผลตไฟฟาจากน ามน

1) การผลตไฟฟาจากน ามนเตาใชน ามนเตาเปนเชอเพลงใหความรอนไปตมน า เพอ

ผลตไอน าไปหมนกงหนไอน าทตออยกบเครองก าเนดไฟฟา

2) การผลตไฟฟาจากน ามนดเซล มหลกการท างานเหมอนกบเครองยนตในรถยนต

ทวไป ซงจะอาศยหลกการสนดาปของน ามนดเซลทถกฉดเขาไปในกระบอกสบของเครองยนตทถก

อดอากาศจนมอณหภมสง และเกดระเบดดนใหลกสบเคลอนทลงไปหมนเพลาขอเหวยงซงตอกบ

30

เพลาของเครองยนต ท าใหเพลาของเครองยนตหมน และท าใหเครองก าเนดไฟฟาซงตอกบเพลา

ของเครองยนตหมนตามไปดวยจงเกดการผลตไฟฟาออกมา

ภาพการผลตไฟฟาจากน ามนดเซล

เนองจากการเผาไหมน ามนในกระบวนการผลตไฟฟานน จะมการปลดปลอยกาซ

ก ามะถน กาซซลเฟอรไดออกไซด กาซไนโตรเจนออกไซด รวมทงฝนละออง ซงอาจสงผลกระทบ

ตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชนทอาศยอยใกลโรงไฟฟาได จงไดมการตดตงเครองก าจด

กาซซลเฟอรไดออกไซด (Flue Gas Desulfurization: FGD) เพอลดการปลอยกาซก ามะถน และม

การควบคมคณภาพอากาศใหไดตามมาตรฐานสงแวดลอม

3. กาซธรรมชาต (Natural Gas)

กาซธรรมชาต เปนเชอเพลงประเภทฟอสซลทมสถานะเปนกาซ ซงเกดจากการทบถม

ของซากสตวและซากพชมานานนบลานป พบมากในภมภาคตะวนออกกลาง จากการคาดการณ

ปรมาณกาซธรรมชาตทพสจนแลว ขอมล ณ ป พ.ศ. 2557 จาก BP Statistical Review of

World Energy คาดวา กาซธรรมชาตในโลกจะมเพยงพอตอการใชงานไปอก 54.1 ป และกาซ

ธรรมชาตในประเทศไทยมเหลอใชอก 5.7 ป

กระบวนการผลตไฟฟาจากกาซธรรมชาต

เรมตนดวยกระบวนการเผาไหมกาซธรรมชาต ในหองสนดาปของกงหนกาซทม

ความรอนสงมาก เพอใหไดกาซรอนมาขบกงหน ซงจะไปหมนเครองก าเนดไฟฟา จากนนจะน ากาซ

รอนสวนทเหลอไปผลตไอน าส าหรบใชขบเครองก าเนดไฟฟาแบบกงหนไอน า ส าหรบไอน าสวนท

31

เหลอจะมแรงดนต ากจะผานเขาสกระบวนการลดอณหภม เพอใหไอน าควบแนนเปนน าและ

น ากลบมาปอนเขาระบบผลตใหมอยางตอเนอง

ภาพกระบวนการผลตไฟฟาจากกาซธรรมชาต

หมอแปลงไฟฟา

32

ตอนท 2 พลงงานทดแทน

พลงงานทดแทน (Alternative Energy) ตามความหมายของกระทรวงพลงงานคอ

พลงงานทน ามาใชแทนน ามนเชอเพลงซงเปนพลงงานหลกทใชกนอยทวไปในปจจบนพลงงาน

ทดแทนทส าคญ เชน พลงงานน า พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย พลงงานความรอนใตพภพ

พลงงานจากชวมวล และพลงงานนวเคลยร เปนตน

ปจจบนทวโลก โดยเฉพาะประเทศไทย ก าลงเผชญกบปญหาดานพลงงานเชอเพลง

ฟอสซล เชน น ามน กาซธรรมชาต เปนตน ทงในดานราคาทสงขน และปรมาณทลดลงอยาง

ตอเนอง นอกจากนปญหาสภาวะโลกรอนซงสวนหนงมาจากการใชเชอเพลงฟอสซลทมากขนอยาง

ตอเนองตามการขยายตวของเศรษฐกจโลก ดงนนจงจ าเปนตองมการกระตนใหเกดการคดคนและ

พฒนาเทคโนโลยทใชพลงงานชนดอน ๆ ขนมาทดแทนซงพลงงานทดแทนเปนพลงงานชนดหนงท

ไดรบความสนใจ และภาครฐไดมนโยบายสงเสรมใหมการพฒนาเทคโนโลยดานพลงงานทดแทน

อยางกวางขวางในประเทศ เนองจากเปนพลงงานทใชแลวไมท าลายสงแวดลอม

โดยพลงงานทดแทนทส าคญและใชกนอยในปจจบน ไดแก ลม น า แสงอาทตย ชวมวล

ความรอนใตพภพ และนวเคลยร ซงมรายละเอยดดงน

1. พลงงานลม

การผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานลมจะใชกงหนลมเปนอปกรณในการเปลยน

พลงงานลมเปนพลงงานไฟฟา โดยจะตอใบพดของกงหนลมเขากบเครองก าเนดไฟฟา เมอลมพด

มาปะทะจะท าใหใบพดหมน แรงจากการหมนของใบพดจะท าใหแกนหมนทเชอมอยกบเครอง

ก าเนดไฟฟาหมน เกดการเหนยวน าและไดไฟฟาออกมา อยางไรกดการผลตไฟฟาดวยพลงงานลม

กจะขนอยกบความเรวลม ส าหรบประเทศไทยมศกยภาพพลงงานลมต าท าใหผลตไฟฟาไดจ ากด

ไมเตมก าลงการผลตตดตงพลงงานทไดรบจากกงหนลม สามารถแบงชวงการท างานของกงหนลม

ไดดงน

1) ความเรวลมต าในชวง 1 - 3 เมตรตอวนาท กงหนลมจะยงไมท างานจงยง

ไมสามารถผลตไฟฟาออกมาได

2) ความเรวลมระหวาง 2.5 - 5 เมตรตอวนาท กงหนลมจะเรมท างาน เรยกชวงน

วา “ชวงเรมความเรวลม” (Cut in wind speed)

33

3) ความเรวลมชวงประมาณ 12 - 15 เมตรตอวนาท เปนชวงทเรยกวา “ชวง

ความเรวลม” (Rate wind speed) ซงเปนชวงทกงหนลมท างานอยบนพกดก าลงสงสด ในชวงท

ความเรวลมไตระดบไปสชวงความเรวลม เปนการท างานของกงหนลมดวยประสทธภาพสงสด

(Maximum rotor efficiency)

4) ชวงทความเรวลมสงกวา 25 เมตรตอวนาท กงหนลมจะหยดท างาน เนองจาก

ความเรวลมสงเกนไป ซงอาจท าใหเกดความเสยหายตอกลไกของกงหนลมได เรยกวา “ชวงเลย

ความเรวลม” (Cut out wind speed)

กงหนลมขนาดใหญในปจจบนนนมขนาดเสนผานศนยกลางของใบพดมากกวา

65 เมตร ในขณะทกงหนลมขนาดทเลกลงมามขนาดประมาณ 30 เมตร (ซงสวนมากใชอยใน

ประเทศก าลงพฒนา) สวนเสาของกงหนมความสงอยระหวาง 25 - 80 เมตร

ภาพกงหนลมเพอผลตพลงงานไฟฟา

ศกยภาพของพลงงานลมกบการผลตพลงงานไฟฟา

ศกยภาพของพลงงานลม ไดแก ความเรวลม ความสม าเสมอของลม ความยาวนาน

ของการเกดลม ปจจยตาง ๆ เหลาน ลวนมผลตอการท างานของกงหนลมเพอผลตพลงงานไฟฟา

ดงนนการตดตงกงหนลมเพอผลตพลงงานไฟฟาในพนทตาง ๆ จงตองพจารณาถงปจจยตาง ๆ ดงท

กลาวมา และตองออกแบบลกษณะของกงหนลมทจะตดตง ไดแก รปแบบของใบพด วสดทใชท า

ใบพด ความสงของเสาทตดตงกงหนลม ขนาดของเครองก าเนดไฟฟา และระบบควบคมใหม

ลกษณะทสอดคลองกบศกยภาพของพลงงานลมในพนทนน ๆ

ปจจบนมการตดตงเครองวดความเรวลมในพนทตาง ๆ ของประเทศไทย เพอหา

ความเรวลมในแตละพนท ซงแผนทแสดงความเรวลมมประโยชนมากมาย เชน ใชพจารณาก าหนด

34

ต าแหนงสถานทส าหรบตดตงกงหนลมเพอผลตพลงงานไฟฟา ใชออกแบบกงหนลมใหม

ประสทธภาพการท างานสงสด ใชประเมนพลงงานไฟฟาทกงหนลมจะสามารถผลตได และน ามาใช

วเคราะหและพฒนาเทคโนโลยพลงงานลมในดานตาง ๆ ใหมความเหมาะสมกบศกยภาพของ

พลงงานลม เปนตน

แผนทศกยภาพพลงงานลมของประเทศไทย

ความเรวลมในประเทศไทยในพนทสวนใหญเปนความเรวลมต าประมาณ 4 เมตร

ตอวนาท บางพนทมระดบความเรวลมเฉลย 6 - 7 เมตรตอวนาท ซงไดแก บรเวณเทอกเขาสงของ

ภาคตะวนตกและภาคใต พน ทบางสวนตรงบร เวณรอยตอระหวางภาคกลางกบภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ บรเวณรอยตอระหวางภาคตะวนออกกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

1 ขอมล 1 ป

ขอมลนอยกวา 1 ป

35

และชายฝงบางบรเวณของภาคใต ดงนนการใชประโยชนจากพลงงานลมจงควรพฒนากงหนลม

ผลตไฟฟาใหมความเหมาะสมกบความเรวลมทมอย

ประเทศไทยมการน าพลงงานลมมาใชเพอผลตพลงงานไฟฟายงไมคอยแพรหลาย

เนองจากความเรวลมโดยเฉลยมคาคอนขางต า ท าใหหลายพนทยงไมมความเหมาะสมทจะตดตง

กงหนลมเพอผลตพลงงานไฟฟาในเชงพาณชย ทตองใชความเรวลมในระดบ 6 เมตรตอวนาท ขนไป

ภาพโรงไฟฟากงหนลมบนเขายายเทยง อ าเภอสคว จงหวดนครราชสมา

2. พลงงานน า

การผลตไฟฟาจากพลงงานน าโดยการปลอยน าจากเขอนใหไหลจากทสงลงสทต า

เมอน าไหลลงมาปะทะกบกงหนน ากจะท าใหกงหนหมนแกนของเครองก าเนดไฟฟาทถกตออยกบ

กงหนน าดงกลาวกจะหมนตาม เกดการเหนยวน าและไดไฟฟาออกมา จากนนกปลอยน าใหไหลส

แหลงน าตามเดม แตประเทศไทยสรางเขอนโดยมวตถประสงคหลกคอการกกเกบน าไวใชใน

การเกษตร ดงนนการผลตไฟฟาดวยพลงงานน าจากเขอนจงเปนเพยงผลพลอยไดเทานน

36

ภาพการผลตไฟฟาดวยพลงงานน า

โรงไฟฟาพลงน าในปจจบนทมทงโรงไฟฟาขนาดใหญและขนาดเลก ซงหลกการท างานและลกษณะของโรงไฟฟาทง 2 ประเภท มดงน

2.1 โรงไฟฟาพลงน าขนาดใหญ มก าลงผลตพลงงานไฟฟามากกวา 15 เมกะวตต จะใชน าในแมน าหรอในล าน ามาเปนแหลงผลตพลงงานไฟฟา โดยจะสรางเขอนกนน า ไว 2 แบบ คอ 1) ในลกษณะของฝายกนน าและ 2) ในลกษณะของอางเกบน าโดยใชหลกการปลอยน าไปตามอโมงคสงน าจากทสงลงส ทมระดบต ากวา เพอน าพลงงานน าทไหลไปหมนกงหนน า ใหเครองก าเนดไฟฟาท างานและผลตพลงงานไฟฟาออกมาจากนนกจะปลอยน าใหไหลลงสแมน าหรอล าน าตามเดม

โรงไฟฟาพลงน า เขอนปากมล จงหวดอบลราชธาน

กนแมน ามล มก าลงการผลต 136 เมกะวตต โรงไฟฟาพลงน า เขอนภมพล จงหวดตาก

กนแมน าปง มก าลงการผลต 779.2 เมกะวตต

ภาพโรงไฟฟาพลงน าขนาดใหญ

37

2.2 โรงไฟฟาพลงน าขนาดเลก เปนแหลงผลตพลงงานไฟฟาทส าคญของประเทศ

ไทย จดประสงคหลกของโรงไฟฟาขนาดเลก คอ เพอใหชมชนทอยหางไกลจากระบบสายสงไฟฟา มพลงงานไฟฟาใชในครวเรอน และชวยแกปญหาขอจ ากดของโรงไฟฟาขนาดใหญทตองใชพนทในการกกเกบน าเปนบรเวณกวาง โรงไฟฟาพลงน าขนาดเลกมก าลงผลตพลงงานไฟฟาตงแต 200 กโลวตต จนถง 15 เมกะวตต จะใชน าในล าน าเปนแหลงในการผลตพลงงานไฟฟา โดยจะกนน าไวในลกษณะของฝายกนน าใหอยในระดบทสงกวาระดบของโรงไฟฟา จากนนจะปลอยน าจากฝายกนน าใหไหลไปตามทอสงน าเขาไปยงโรงไฟฟา เพอน าพลงงานน าทไหลไปหมนกงหนของเครองก าเนดไฟฟา เพอผลตพลงงานไฟฟา จากนนจะปลอยน าลงสล าน าตามเดม ซงหลกการน จะคลายคลงกบหลกการท างานของโรงไฟฟาพลงน าขนาดใหญ ส าหรบโรงไฟฟาพลงน าขนาดเลกในประเทศไทย เชน โรงไฟฟาบานขนกลางจงหวดเชยงใหม โรงไฟฟาพลงน าคลองชองกล าจงหวดสระแกว เปนตน

ภาพแสดงแผนผงองคประกอบของโรงไฟฟาพลงงานน าขนาดเลก

3. พลงงานแสงอาทตย

การผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยใชเซลลแสงอาทตย (Solar Cell) ซงเปน

สงประดษฐทางอเลกทรอนกสชนดหนงท ามาจากสารกงตวน าพวกซลคอนสามารถเปลยนพลงงาน

แสงอาทตยใหเปนพลงงานไฟฟาไดโดยตรง เซลลแสงอาทตยแบงตามวสดทใชผลตได 3 ชนดหลกๆ

คอ เซลลแสงอาทตยแบบผลกเดยว เซลลแสงอาทตยแบบผลกรวม และเซลลแสงอาทตยแบบ

อะมอรฟส มลกษณะดงภาพ

38

ภาพเซลลแสงอาทตยแบบผลกเดยว ภาพเซลลแสงอาทตยแบบผลกรวม ภาพเซลลแสงอาทตยแบบอะมอรฟส

เซลลแสงอาทตยแตละชนดจะมประสทธภาพของการแปรเปลยนพลงงาน

แสงอาทตยเปนพลงงานไฟฟาตางกน ดงน

1) เซลลแสงอาทตยแบบผลกเดยว มประสทธภาพ รอยละ 10 – 16

2) เซลลแสงอาทตยแบบผลกรวม มประสทธภาพ รอยละ 10 - 14.5

3) เซลลแสงอาทตยแบบอะมอรฟส มประสทธภาพ รอยละ 4 – 9

แมพลงงานแสงอาทตยจะเปนพลงงานสะอาดแตกมขอจ ากดในการผลตไฟฟา โดย

สามารถผลตไฟฟาไดแคชวงทมแสงแดดเทานน ประสทธภาพของการผลตไฟฟาขนอยกบความ

เขมรงสดวงอาทตย ซงจะมคาเปลยนแปลงไปตามเสนละตจด ชวงเวลาของวน ฤดกาล สภาพ

อากาศ

ศกยภาพของพลงงานแสงอาทตยกบการผลตพลงงานไฟฟา

ศกยภาพของพลงงานแสงอาทตยของพนทแหงหนงจะสงหรอต า ขนกบปรมาณ

ความเขมและความสม าเสมอของรงสดวงอาทตยโดยหากมการตดตงแผงเซลลแสงอาทตยในพนท

ทมความเขมรงสดวงอาทตยมาก ประสทธภาพการผลตไฟฟาจะสงขน ในขณะเดยวกนอณหภม

ของแผงเซลลแสงอาทตย ทจะเพมขนจากการตากแดด จะท าใหแผงเซลลแสงอาทตยม

ประสทธภาพลดต าลง โดยศกยภาพของพลงงานแสงอาทตยเปนดงภาพ

ภาพเซลลแสงอาทตยแบบผลกเดยว

39

ภาพแผนทศกยภาพพลงงานแสงอาทตยเฉลยตลอดปของประเทศไทย

ความเขมแสงอาทตยของประเทศไทยมการเปลยนแปลงตามพนทและฤดกาลโดย

ไดรบรงสดวงอาทตยคอนขางสงระหวางเดอนเมษายน และพฤษภาคม เทานน บรเวณทรบรงสดวง

อาทตยสงสดตลอดทงปทคอนขางสม าเสมออยในบรเวณจงหวดนครราชสมา บรรมย ศรสะ เกษ

รอยเอด ยโสธร อบลราชธาน และอดรธาน บางสวนในภาคกลางทจงหวดสพรรณบร ชยนาท

พระนครศรอยธยา และลพบร สวนในบรเวณจงหวดอน ๆ ความเขมรงสดวงอาทตยยงมความไม

สม าเสมอและมปรมาณความเขมต า ยงไมคมคากบการลงทนสรางโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย

เพอหวงผลในเชงพาณชย

ในการจดตงโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตยในประเทศไทย ควรค านงถงสภาพ

ภมประเทศ สภาพภมอากาศดงกลาวไปแลวขางตน เพราะโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตยนน

40

ตองการพนทมาก ในการสรางโรงไฟฟาขนาด 1 เมกะวตต ตองใชพนทมากถง 15 -25 ไร ซงหาก

เลอกพนททไมเหมาะสม เชน เลอกพนททมความอดมสมบรณของธรรมชาต มตนไมใหญหนาแนน

อาจตองมการโคนถางเพอปรบพนทใหโลง สงนอาจเปนการท าลายทรพยากรธรรมชาต นอกจาก

จะไมชวยเรองภาวะโลกรอนแลวอาจสรางปจจยทท าใหเกดสภาวะโลกรอนเพมขนดวย

ต าแหนงทตดตงแผงเซลลแสงอาทตยตองเปนต าแหนงทสามารถรบแสงอาทตยไดด

ตลอดทงวน ตลอดทงป ตองไมมสงปลกสรางหรอสงอนใดมาบงแสงอาทตยตลอดทงวน และไมควร

เปนสถานททมฝน หรอไอระเหยจากน ามนมากเกนไป เพอประสทธภาพในการแปรเปลยน

แสงอาทตยเปนไฟฟา

โรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย ทใหญ ทสดในประเทศไทยอย ทจงหวดลพบร

มขนาดก าลงการผลต 84 เมกะวตต ใชพนท 1,400 ไร แสดงดงภาพ

ภาพโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย จงหวดลพบร

4. พลงงานชวมวล

ชวมวล (Biomass) หมายถง อนทรยสารทไดจากสงมชวต ทผานการยอยสลาย

ตามธรรมชาต โดยมองคประกอบพนฐานเปนธาตคารบอน และธาตไฮโดรเจน ซงธาตดงกลาวไดมา

จากกระบวนการด ารงชวตของสงมชวตเหลานน แลวสะสมไวถงแมจะยอยสลายแลวกยงคงอย

ชวมวลมแหลงก าเนดมาจากภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม และภาคชมชน

ส าหรบประเทศไทยซงเปนประเทศเกษตรกรรม ท าใหมผลผลตและวสดเหลอทงจากการเกษตร

ในอดตชวมวลสวนใหญจะถกทงซากใหเปนปยอนทรยหรอเผาท าลายโดยเปลาประโยชน อกทง

41

ยงเปนการสรางมลพษใหกบสงแวดลอม อนทจรงแลวผลผลตและวสดเหลอทงจากการเกษตร

ดงกลาวมคณสมบตเปนเชอเพลงไดอยางด ซงใหความรอนในปรมาณสง สามารถน ามาใชประโยชน

ในการผลตพลงงานทดแทนได หรอน ามาใชโดยผานกระบวนการแปรรปใหเปนเชอเพลงทอยใน

สถานะตาง ๆ ไดแก ของแขง ของเหลว และกาซ เรยกวา “พลงงานชวมวล”

ชวมวล สามารถน าไปใชเปนแหลงพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy

Source) ทงในรปของเชอเพลงทใหความรอนโดยตรง และเปลยนรปเปนพลงงานไฟฟา อกทงยง

สามารถน ามาใชเปนวตถดบ (Materials) ส าหรบผลตภณฑอน ๆ ทไมใชพลงงานไดดวย เชน

อาหาร ปย เครองจกสาน เปนตน

ภาพแหลงก าเนดชวมวล

42

ผลผลตทางการเกษตรทมวสดเหลอทงสามารถน ามาใชเปนแหลงพลงงานชวมวลได

ดงตวอยางตอไปน

ชวมวลทไดจากพชชนดตาง ๆ

ชนดของพช ชวมวล ขาว แกลบ ฟาง ขาวโพด ล าตน ยอด ใบ ซง ออย ยอดใบ กาก สบปะรด ตอ ซง มนส าปะหลง ล าตน เหงา ถวเหลอง ล าตน เปลอก ใบ มะพราว กะลา เปลอก กาบ กาน ใบ ปาลมน ามน กาน ใบ ใย กะลา ทะลาย ไม เศษไม ขเลอย ราก

ชวมวลในทองถนหรอชมชนแตละชมชนอาจไมเหมอนกนขนอยกบพนทในแตละ

ทองถนวามชวมวลชนดใดบางทสามารถแปรรปเปนพลงงานหรอน ามาใชประโยชนได เชน พนทท

มการปลกขาวมากจะมแกลบทไดจากการสขาวเปลอก สามารถน ามาใชเปนเชอเพลง ใชผสมลงใน

ดนเพอปรบสภาพดนกอนเพาะปลก หรอในพนททมการเลยงสตวมากท าใหมมลสตว สามารถ

น ามาใชผลตกาซชวภาพและท าเปนปย เปนตน

ปจจบนในประเทศไทยมการผลตไฟฟาโดยใชชวมวลเปนเชอเพลงกนอยาง

แพรหลายซงมหลกการท างานจ าแนกเปน 2 ประเภท ดงน

1) โรงไฟฟาพลงความรอนชวมวล

การผลตไฟฟาจากชวมวลสวนใหญเลอกใชระบบการเผาไหมโดยตรง (Direct-

Fired) โดยชวมวลจะถกสงไปยงหมอไอน า (Boiler) หมอไอน าจะมการเผาไหมท าใหน ารอนขนจน

เกดไอน า ตอจากนนไอน าถกสงไปยงกงหนไอน า เพอปนกงหนทตออยกบเครองก าเนดไฟฟา ท าให

ไดกระแสไฟฟาออกมา

43

ภาพการผลตไฟฟาจากพลงงานความรอนชวมวล

การผลตไฟฟาจากชวมวลอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอม คอ การเผาไหม

ชวมวลอาจเกดฝน เถ าขนาดเลกลอยออกสบรรยากาศ เกดก าซคารบอนไดออกไซด

กาซซลเฟอรไดออกไซด กาซไนโตรเจน และกาซอน ๆ เชนเดยวกบการเผาไหมทวไป เพอไมใหเกด

ผลกระทบกบสงแวดลอม จงจ าเปนตองตดตงระบบในการดกจบกาซและฝนละอองทออกจาก

กระบวนการเผาไหมกอนปลอยกาซออกสบรรยากาศ

ระบบก าจดมลพษดงกลาวประกอบดวยระบบดกจบฝนระบบก าจดกาซ

ซลเฟอรไดออกไซดและระบบลดปรมาณกาซไนโตรเจนออกไซด

2) โรงไฟฟากาซชวภาพ

การผลตไฟฟาจากกาซชวภาพเปนการหมกหรอยอยสลายของเสย น าเสย ของทง และมลสตวทไดจากโรงงานอตสาหกรรมการเกษตร เชน โรงงานผลตแปงมนส าปะหลง โรงงาน ผลตเหลาเบยร อาหารกระปอง ฟารมปศสตว ใหไดกาซชวภาพไดแก ม เทน คารบอนไดออกไซด ไนโตรเจน ไฮโดรเจนซลไฟด และกาซอน ๆ ไปตมน าจนเกดไอน า ตอจากนนไอน าถกสงไปยงกงหนไอน า เพอปนกงหนทตออยกบเครองก าเนดไฟฟา ท าใหไดกระแสไฟฟาออกมา

44

ภาพการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพ

ศกยภาพของเชอเพลงชวมวลในประเทศไทย ศกยภาพของการผลตชวมวลในประเทศไทยจะประเมนจากปรมาณผลผลตทาง

การเกษตรทกอใหเกดชวมวลนน ๆ ศกยภาพชวมวลของประเทศไทย ป พ.ศ. 2552

ชนด ผลผลต (ตน) ชวมวล ปรมาณชวมวลเหลอใช

(ตน) ศกยภาพพลงงาน

(ktoe) ออย 66,816,446 ชานออย 4,190,794.31 1,428.54 ยอดและใบ 13,439,727.21 5,532.52 ขาว 31,508,364 แกลบ 3,510,598.90 1,185.87 ฟางขาว 25,646,547.96 6,216.73 ถวเหลอง 190,480 ตน/เปลอก/ใบ 170,383.17 78.41 ขาวโพด 4,616,119 ซง 584,539.15 249.62 ล าตน 2,758,777.36 1,178.11 ปาลมน ามน 8,162,379 ทะลายเปลา 1,024,868.34 433.29 ใย 162,970.06 67.97 กะลา 38,959.04 17.02 กาน 2,203,740 516.62 มนส าปะหลง 30,088,025 ล าตน 2,439,236.19 1,063.60 เหงา 1,834,466.88 799.89 มะพราว 1,380,980 กาน 628990.8 229.30 กาบ 464250.9 178.36 กะลา 128936.58 54.73 ไมยางพารา 3,090,280 กง/กาน 312,118.2 110.68 รวม 145,853,073 59,539,905.20 11,938.67

ทมา : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

45

ถงแมวาประเทศไทยมวสดเหลอใชจากการเกษตรอยจ านวนมาก สามารถใชเปน

เชอเพลงผลตไฟฟาในเชงพาณชยไดแตมขอจ ากดในการจดหาชวมวลในปรมาณทตองการใชใหคงท

ตลอดปเพราะชวมวลบางประเภทมจ ากดบางชวงเวลาหรอบางฤดกาลและขนอยกบผลผลตเชน

กากออย แกลบ เปนตน ท าใหเกดความผนผวนของราคาชวมวล นอกจากนการผลตไฟฟาดวย

ชวมวลยงมขอจ ากด คอ มการเกบรกษาและการขนสงทยาก ตองการพนทในการเกบรกษาขนาด

ใหญ

5. พลงงานความรอนใตพภพ

พลงงานความรอนใตพภพเปนพลงงานความรอนตามธรรมชาตทไดจากแหลงความ

รอนทถกกกเกบอยภายใตผวโลก แหลงพลงงานความรอนใตพภพจะตงอยในบรเวณทเรยกวา

“จดรอน” (Hot Spots) มกตงอยในบรเวณทเปลอกโลกมการเคลอนทเขตทภเขาไฟยงคกรน

และบรเวณทมชนของเปลอกโลกบาง ซงทงหมดนปรากฏใหเหนในรปของบอน าพรอนไอน ารอน

และบอโคลนเดอด

ภาพแหลงพลงงานความรอนใตพภพบนโลก

บรเวณแหลงพลงงานความรอนใตพภพสามารถพบไดตามบรเวณตาง ๆ ของโลก

เชน ประเทศทอยดานตะวนตกของทวปอเมรกาใต และอเมรกาเหนอ ญปน ฟลปปนส อนโดนเซย

ประเทศตาง ๆ บรเวณเทอกเขาหมาลย กรซ อตาล และไอซแลนด เปนตน

46

แหลงพลงงานความรอนใตพภพทอยภายในโลกมรปแบบทแตกตางกน

โดยแบงเปนลกษณะใหญ ๆ ได 4 ลกษณะ คอ

5.1 แหลงทเปนไอน า (Steam Sources) เปนแหลงพลงงานความรอนใตพภพทอย

ใกลกบแหลงหนหลอมเหลวในระดบตน ๆ แหลงพลงงานนจะมลกษณะเปนไอน ามากกวา

รอยละ 95 มอณหภมของไอน ารอนสงเฉลยกวา 240 องศาเซลเซยส สามารถใชผลตกระแสไฟฟา

ไดดทสดเพราะสามารถน าเอาพลงงานจากไอน ารอนไปหมนเครองก าเนดไฟฟาไดโดยตรง

5.2 แหลงทเปนน ารอน (Hot Brine Sources) สวนใหญจะเปนน าเคม จะม

อณหภมต ากวา 180 องศาเซลเซยส และบางแหลงอาจมกาซธรรมชาตรวมอยดวย

5.3 แหลงทเปนหนรอนแหง (Hot Dry Rock) เปนแหลงทสะสมพลงงานความรอน

ในรปของหนเนอแนนโดยไมมน ารอนหรอไอน าเกดขนเลย การน าแหลงทเปนหนรอนแหงนมาใช

ประโยชนจะตองมการอดน าลงไปเพอใหน าไดรบพลงงานความรอนจากหนรอนนน จากนนจงจะ

ท าการสบน ารอนนขนมาใชผลตไฟฟา

5.4 แหลงทเปนแมกมา (Molten Magma) เปนแหลงพลงงานความรอนทม

อณหภมสงกวา 650 องศาเซลเซยส สวนใหญจะพบในแองใตภเขาไฟ ในปจจบนยงไมสามารถ

น ามาใชผลตไฟฟาได

ประเทศไทยมแหลงพลงงานความรอนใตพภพทมศกยภาพเปนแหลงผลตพลงงาน

ไฟฟาไดนอย จงมการผลตไฟฟาจากความรอนใตพภพเพยงแหงเดยว คอ โรงไฟฟาพลงงานความ

รอนใตพภพฝาง ตงอยทต าบลมอนปน อ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม โดยไดเรมเดนเครองเมอวนท

5 ธนวาคม พ.ศ.2532 มขนาดก าลงผลต 300 กโลวตต มหลกการท างาน คอ น าน ารอนจากหลม

เจาะไปถายเทความรอนใหกบของเหลวหรอสารท างาน (Working Fluid) ทมจดเดอดต าจนกระทง

เดอดเปนไอ แลวน าไอนไปหมนกงหนเพอขบเครองก าเนดไฟฟาผลตไฟฟาออกมา

47

ภาพโรงไฟฟาพลงความรอนใตพภพฝางของ กฟผ.

พลงงานความรอนใตพภพมขอจ ากด คอ ใชไดเฉพาะในพนททมศกยภาพพลงงาน

ความรอนใตพภพอยเทานน นอกจากนการใชพลงงานความรอนใตพภพอาจมกาซและน าทม

แรธาตทเปนอนตรายตอรางกาย

6. พลงงานนวเคลยร

พลงงานนวเคลยร คอ พลงงานทเกดจากการเปลยนแปลงภายในนวเคลยสของ

อะตอมซงมนษยไดมการน าพลงงานนวเคลยรมาใชประโยชนในหลายดาน เชน การแพทย

เกษตรกรรม อตสาหกรรม และการผลตไฟฟา เปนตน

การผลตไฟฟาจากพลงงานนวเคลยรเหมอนกบโรงไฟฟาพลงความรอน ทวไป

แตกตางกนทแหลงก าเนดความรอน โรงไฟฟาพลงความรอนจะใชการเผาไหมของเชอเพลงฟอสซล

เชน ถานหน กาซธรรมชาต และน ามน เปนตน สวนโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรใชปฏกรยาแตกตว

นวเคลยสของอะตอมของเชอเพลงนวเคลยร ทเรยกวา “ปฏกรยานวเคลยรฟชชน” (Nuclear

Fission) ผลตความรอนในถงปฏกรณนวเคลยรธาตทสามารถน ามาใชเปนเชอเพลงในโรงไฟฟา

พลงงานนวเคลยร คอ ยเรเนยม – 235 ซงเปนธาตตวหนงทมอยในธรรมชาตโดยนวเคลยสของ

เชอเพลงนวเคลยรทจะแตกออกไดเปนธาตใหม 2 ธาต พรอมทงใหพลงงานหรอความรอนจ านวน

มหาศาลออกมา ความรอนทเกดขนนสามารถน ามาใหความรอนกบน าจนเดอดกลายเปนไอน าไป

หมนกงหนไอน าทตอกบเครองก าเนดไฟฟากจะสามารถผลตกระแสไฟฟาได

48

ภาพโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรโดยทวไปมสวนประกอบส าคญ 3 สวน ไดแก 1) สวนผลตไอน ามอปกรณส าคญ ไดแก เครองปฏกรณนวเคลยร ซงภายในบรรจ

แทงเชอเพลงนวเคลยร 2) สวนผลตไฟฟามอปกรณส าคญ ไดแก กงหนไอน าและเครองก าเนดไฟฟา 3) สวนระบายความรอน มอปกรณส าคญ ไดแก หอระบายความรอน โดยเฉพาะ

อยางยงโรงไฟฟาทอยไกลจากทะเลจะตองมหอระบายความรอนเพอชวยในการระบายความรอนของโรงไฟฟา แตถาเปนโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรทอยตดทะเล จะระบายความรอนออกสทะเลซงจะมการควบคมอณหภมไมใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม

ภาพโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร Isar

และหอระบายความรอนประเทศเยอรมน ภาพโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรตงอยตดทะเล

ในประเทศเกาหลใต

ถงปฏกรณ

เครองผลต

ไอน า กงหนไอน า

เครองผลตกระแสไฟฟา

เครองควบแนน

แทงเชอเพลง

เครองควบคมความดน

ไอน า สงไฟฟาไปยงครวเรอน

อาคารคอนกรต

คลมเครองปฏกรณ

แทงควบคม

ระบบระบายความรอนวงจร 1 ระบบระบายความรอนวงจร2

49

การจดการเชอเพลงนวเคลยรทใชแลว

โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรรนใหมมอายการใชงาน 60 ป สามารถเดนเครอง

ตอเนองเปนเวลานานถง 18 เดอน กอนทจะหยดเพอเปลยนเชอเพลงและบ ารงรกษา

สวนเชอเพลงทใชแลวซงเปนสารกมมนตรงสจะถกเกบอยางปลอดภยภายในโรงไฟฟาโดยสามารถ

เ ก บ แบบเปยกในส ระ น า หรอเกบแบบแหงในถ ง ค อนกรต ส า ห ร บ ว ธ ก า ร จดเกบกาก

กมมนตรงสแบบถาวรจะเกบโดยการบรรจในถงเกบซงท าจากเหลกกลา (Stainless Steel)

แลวน าไปฝงใตดนลกประมาณ 500 เมตร ในโครงสรางทมนคง นอกจากนเช อเพลงนวเคลยร

ใชแลวบางสวนยงสามารถน าไปแปรสภาพเพอน ากลบมาใชใหมได ซงจะชวยลดปรมาณของเสยได

มากถงรอยละ 95

ภาพการเกบเชอเพลงใชแลวแบบเปยก

ภาพการเกบเชอเพลงใชแลวแบบแหง

แทงเชอเพลงถกเกบใน

บอน าภายในโรงไฟฟา

50

ความปลอดภยของโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร 1) ดานการออกแบบและการกอสราง ภายในโรงไฟฟาจะมโครงสราง 5 ชน เพอ

ปองกนรงสรวไหล ซงชนสดทายคอ โครงสรางอาคารคลมปฏกรณท าจากคอนกรตเสรมเหลกหนาประมาณ 2 เมตร จงท าใหไมมรงสรวไหลออกสภายนอก และมความแขงแรงทนทานสามารถทนตอการชนของเครองบนได นอกจากนโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรถกออกแบบใหหยดเดนเครองอตโนมตเมอสภาวะภายในหรอภายนอกไมปกต ไมวาจะเปน อณหภม ความดน รงส ในอาคารเครองปฏกรณสงเกนก าหนด หรอเกดแผนดนไหว

ภาพแบบจ าลองโครงสรางอาคารคลมปฏกรณ ภาพตดขวางผนงอาคารคลมปฏกรณ

ภาพการทดสอบผนงอาคารคลมปฏกรณโดยการชนของเครองบน

51

2) ดานการอบรมพนกงานเดนเครอง พนกงานเดนเครองจะตองสอบใบอนญาต

เดนเครอง ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตในหองควบคมจ าลองโดยพนกงานตองสามารถตดสนใจ

แกไขปญหาและเหตขดของตาง ๆ ไดภายในระยะเวลาทก าหนด โดยใบอนญาตทไดเฉพาะส าหรบ

แบบปฏกรณนวเคลยรและขนาดทก าหนดเทานน ในทก 2 - 3 ป พนกงานเดนเครองจะตอง

เขารบการอบรมเพมเตมและสอบเพอตอใบอนญาต ทงนพนกงานทกคนในโรงไฟฟาพลงงาน

นวเคลยร จะไดรบการอบรมวฒนธรรมความปลอดภย โดยมมาตรการสงเสรม สนบสนน และจงใจ

ใหทกคนตระหนกวาความปลอดภยเปนเรองส าคญ ซงทกคนมสวนรวมในการสอดสองดแล

ปองกนและแกไข

ภาพหองควบคมจ าลองโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

3) ดานการก ากบดแลความปลอดภย นอกจากความปลอดภยในระบบปฏบตการ

ของโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรแลว ทกประเทศทมโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร จะตองมหนวยงาน

ทก ากบดแลความปลอดภยโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร โดยการด าเนนการทกอยางจะตองเปนไป

ตามมาตรฐานดานความปลอดภยของทบวงการพลงงานปรมาณระหวางประเทศ ( International

Atomic Energy Agency : IAEA) ซง IAEA จะตรวจสอบโรงไฟฟากอนเดนเครอง ตรวจสอบ

การเคลอนยายเชอเพลงเขา - ออก จากเครองปฏกรณ ตดตงกลองวงจรปดเพอตดตามการท างาน

และสมตรวจโดยไมแจงลวงหนาปละ 2 - 3 ครง ซงหากการเดนเครองโรงไฟฟาไมเปนไปตาม

ขอก าหนดดานความปลอดภย โรงไฟฟาจะถกสงใหหยดเดนเครองเพอแกไข จะสามารถเดนเครอง

ไดอกเมอไดรบการตรวจสอบและผานขอก าหนดดานความปลอดภยแลว

52

การปฏบตตนใหถกตองในการใชพลงงานนวเคลยร

การใชพลงงานทกรปแบบ เชน พลงงานไฟฟา พลงงานเชอเพลง พลงงานความรอน

หรอพลงงานนวเคลยร ลวนมขอจ ากด ดงนนนอกจากจะศกษาถงประโยชนทไดรบแลวยงคงตอง

ศกษาถงผลกระทบทอาจเกดขนจากการใชและความปลอดภยในการใชพลงงานทกรปแบบ แมวา

จะมประโยชนมากมาย แตถาหากใชดวยความประมาท ขาดความระมดระวง ขาดความรกอาจจะ

ท าใหไดรบอนตรายได พลงงานนวเคลยรกเชนกนตองใชอยางรเทาทนและปฏบตตนตามขอควร

ปฏบตกจะปลอดภยไดโดยเฉพาะจากรงส

ปกตแลวรงสเปนสงทเราไดรบจากธรรมชาตตลอดเวลาในชวตประจ าวน ไมวาจะ

เปนรงสจากพนโลกหรอจากนอกโลก เชน รงสคอสมก อากาศทเราหายใจ อาหาร และน าทบรโภค

การรบชมโทรทศน ผนงบาน พนอาคาร ผนงโรงเรยน และทท างานลวนประกอบดวยสาร

กมมนตรงสทงสน หรอพดไดวารงสสามารถพบไดในสงแวดลอมรอบ ๆ ตวเรา แมแตในรางกาย

ของเราเองกมธาตกมมนตรงสอย เชนกน (ธาตโพแทสเซยม - 40 หรอ K - 40 เปนแหลง

กมมนตภาพรงสหลกในรางกายของมนษย) สวนรงสจากโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรนนถอเปนรงส

ทมนษยผลตขน ซงเมอเปรยบเทยบกบรงสทเราไดรบจากธรรมชาตแลวถอวามคานอยกวามาก

ภาพสดสวนของปรมาณรงสในสงแวดลอม

53

ภาพรงสในชวตประจ าวน

แหลงก าเนดพลงงานนวเคลยรมอยทกหนแหง แตกมสถานทบางแหงทอาจม

ตนก าเนดรงสหรอมสารกมมนตรงสซงถกน ามาใชประโยชนในดานตาง ๆ เชน การแพทย

เกษตรกรรม อตสาหกรรม เปนตน ซงสถานททมตนก าเนดรงสหรอสารกมมนตรงสนนสามารถ

สงเกตไดจากสญลกษณรปใบพดสมวงแดงหรอด าบนพนสเหลอง

ภาพสญลกษณแสดงสถานททมตนก าเนดรงส

54

ตวอยางสถานททมการใชสารกมมนตรงส ไดแก

1. โรงพยาบาล

2. โรงงานอตสาหกรรมทใชสารกมมนตรงสในเครองมอ เครองจกร

3. สถาบนวจยทใชสารกมมนตรงส เชน สถาบนเทคโนโลยนวเคลยรแหงชาต

(องคการมหาชน) เปนตน

4. สถาบนการศกษาทใชสารกมมนตรงสเพอจดการเรยนการสอนและการวจย

หลกการปองกนอนตรายจากรงส มอย 3 ขอ ไดแก

1. เวลา (Time) : การปฏบตงานทางดานรงสตองใชเวลานอยทสด เพอปองกน

ไมใหรางกายไดรบรงสเกนมาตรฐานทก าหนดไวส าหรบบคคล

2. ระยะทาง (Distance) : ความเขมของรงสจะลดลงไปตามระยะทางทหางจาก

สารตนก าเนดรงส

3. การก าบง (Shielding) : ความเขมของรงสจะลดลงเมอผานวสดก าบง ซงจะ

มากหรอนอยขนอยกบพลงงานของรงส คณสมบต ความหนาแนน และความหนาของวสดทใชใน

การก าบง

55

ตอนท 3 พลงงานทดแทนในชมชน วกฤตการณดานพลงงานไดกอตว และมแนวโนมทวความรนแรงเพมมากขน ทงจากการ

ขาดแคลนแหลงพลงงาน และผลกระทบของการใชพลงงาน ทมตอสภาวะสงแวดลอม ดงนน ทกภาคสวนจงตองตระหนกถงวกฤตการณเหลาน และพยายามคดคนเพอหาทางออก หนทางหนงในการแกไขวกฤตการณดงกลาว คอ การใชพลงงานทดแทน

เนองจากแตละทองถนมโครงสรางพนฐาน สภาพแวดลอมและวตถดบทจะน ามาแปลงสภาพเปนพลงงานเพอใชงานในทองถนทแตกตางกนออกไป ดงนนแตละทองถน หรออาจจะเรมตนทครวเรอน จะตองพจารณาวามอะไรบางทมศกยภาพ เพยงพอทจะน ามาผลตเปนพลงงานเพอใชในครวเรอน หรอทองถนของตนเองไดบาง อาทเชน เชอเพลงชวมวล (Biomass) ซงเปนวสดหรอสารอนทรยทสามารถเปลยนแปลงเปนพลงงานได ชวมวลนบรวมถงวสดเหลอทงทางการเกษตร เศษไม ปลายไมจากอตสาหกรรมไม มลสตว ของเสยจากโรงงานแปรรปทางการเกษตร และของเสยจากชมชน หรอกากจากกระบวนการผลตในอตสาหกรรมการเกษตร เชน แกลบ ชานออย เศษไม กากปาลม กากมนส าปะหลง ซงขาวโพด กาบและกะลามะพราว และสาเหลา เปนตน

เชอเพลงชวภาพ (Biofuel) เชอเพลงทไดจากชวมวล (Biomass) เปนพลงงานทไดจากพชและสตวโดยมพนฐานจากการสงเคราะหแสงแลวเกบรวบรวมพลงงานจากดวงอาทตยเอาไว ในรปของพลงงานเคม หรอองคประกอบของสงมชวตหรอสารอนทรยตาง ๆ รวมทงการผลต จากการเกษตรและปาไม เชน ไมฟน แกลบ กากออย วสดเหลอใชทางการเกษตรอน ๆ พลงงานแสงอาทตย พลงงานน าตลอดจนพลงงานลม พลงงานความรอนใตพภพ เปนตน

เมอครวเรอน หรอทองถนทราบศกยภาพวาตนเองมความพรอมทจะผลตพลงงาน จากแหลงใดมากทสดแลว กสามารถพจารณาด าเนนการได โดยอาจเรมจากการไปศกษาดงาน หรอขอค าแนะน าจากหนวยงานทเกยวของ เชน จากครวเรอน หรอทองถนทประสบความส าเรจ ในการผลตพลงงานขนใชเอง หรอจากหนวยงานราชการ รวมถงสถาบนการศกษาตาง ๆ ซงจะ ท าใหไดแนวทางในการพฒนาพลงงานทองถนขนใชเองอยางเหมาะสมและมโอกาสประสบความส าเรจสง

ชมชนแตละชมชนจะมศกยภาพของแตละชมชนแตกตางกนไปตามศกยภาพของแตละพนท เชน พนททมการเลยงสตวจ านวนมากกจะมศกยภาพในการน ามลสตวมาท าไบโอกาซ หรอพนททมการเพาะปลกออย หรอมนส าปะหลง กจะมศกยภาพในการน ามาท าชวมวล เปนตน

ตวอยาง องคกรปกครองสวนทองถนทไดใหความส าคญกบการผลตพลงงานทดแทนใชอยางเปนรปธรรม

56

1. พลงงานทดแทนจากกระแสลม

องคกรปกครองรปแบบพเศษอยาง "เมองพทยา" อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร กม

ความตนตวในการคดหาพลงงานทดแทน คอ กงหนลมมาใช เพอลดการพงพาน ามนเชนกน

โครงการนเกดขนเนองจากบนเกาะลานมประชากรอาศยอย 489 ครวเรอน หรอ

ประมาณ 3,000 คน ไมรวมประชากรแฝงอกกวา 2,000 คน และยงมนกทองเทยวทงไทยและ

ตางชาตทหลงไหลเขามาพกผอนอยบนเกาะอกประมาณ 60,000 คนตอเดอน การผลตไฟฟาบน

เกาะยงตองพงพาเครองปนไฟของการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ทตองใชน ามนดเซลเปนตนทน

หลกทมราคาสงขนทกวนนอกจากจะมตนทนการผลตไฟสงขนเรอย ๆ เครองปนไฟแบบเดมยงเกด

การช ารดอยบอยครงท าใหเครองใชไฟฟาตามบานและสถานประกอบการบนเกาะไดรบความ

เสยหายจากเหตกระแสไฟฟาตก และบางวนกระแสไฟฟาทผลตไดกไมเพยงพอตอความตองการ

ดวย

เมองพทยา จงมแนวคดหาพลงงานรปแบบใหมมาทดแทนน ามน โดยค านงถงปญหา

สงแวดลอมเปนส าคญ ทงยงนอมน าแนวพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในดานการ

ใชพลงงานทดแทน และการพงพาตวเองอยางยงยนมาใช โดยการคดเลอกพนทเกาะลานทมความ

เหมาะสมทางสภาพภมประเทศ ทงกระแสลมและพลงงานแสงอาทตย ซ งสามารถผลต

กระแสไฟฟาไดทงป และยงเปนการชวยสงเสรมการทองเทยว และเปนแหลงเรยนรพลงงาน

ทดแทนอกทางหนงดวย

บรเวณหาดแสมหางจากจดเนนนมสาวประมาณ 20 เมตร คอ ท าเลทถกเลอกใหเปน

สถานทตดตงกงหนลม โดยแบงการด าเนนงานออกเปน 3 ระยะ ระยะละ 15 ตน รวมทงสนม

กงหนลม 45 ตน จากการตรวจวดความเรวลมทเกาะลานพบวามความเรวลมเฉลยทประมาณ

4 - 5 กโลเมตรตอวนาท ซงจะท าใหระบบกงหนลมผลตกระแสไฟฟาไดท 25 - 30 กโลวตต และ

หากมลมเฉลยตอเนองประมาณ 10 ชวโมง จะท าใหระบบสามารถผลตกระแสไฟฟาไดประมาณ

วนละ 200 หนวย และลดการใชน ามนดเซลเพอผลตกระแสไฟฟาไดถงวนละประมาณ 200 ลตร

หรอประมาณรอยละ 20 ของปรมาณการใชน ามนดเซล ขณะทตนทนการผลตไฟฟาจากกงหนลม

อยทหนวยละ 6 บาท ซงถกกวาการใชน ามนดเซลเปนเชอเพลงถง 3 บาท

การตดตงกงหนลม พรอมทงระบบควบคม จนเรมตนเดนเครองผลตกระแสไฟฟา

ส าเรจตงแตเดอนพฤศจกายน ป พ.ศ. 2550 โดยพลงงานทไดจากการหมนของกงหนลม จะถกเกบ

รวบรวมทหองส ารองพลงงาน ซงท าหนาทคลายแบตเตอรกอนใหญทควบคมการสงการไดทง

57

2 ระบบ คอ ระบบสงการโดยมนษย และระบบคอมพวเตอร ในระยะแรกกระแสไฟฟา

ทผลตได ถกจายเพอใชงานโดยตรงบรเวณทาหนาบาน บรเวณหาดแสม และกระแสไฟฟา

สาธารณะตาง ๆ บนเกาะ แตในปจจบนกระแสไฟฟาถกจายรวมเขาสระบบของการไฟฟา

สวนภมภาค กอนทจะกระจายตามสายสงเพอใชงานในชมชนตอไป

2. พลงงานทดแทนจากพลงน า โรงไฟฟาพลงน า ชมชนบานคลองเรอ หม 9 ต าบลปากทรง อ าเภอพะโตะ จงหวด

ชมพร เปนแหลงตนน าอยในพนทลมน าหลงสวนตอนบนในเขตรกษาพนธสตวปาควนแมยายหมอน สภาพพนทเปนปาดบชนบนภเขาสลบซบซอน มความหลากหลายทางชวภาพสง มงคงดวยทรพยากรธรรมชาต คลองเรอเปนชมชนขนาดเลก มประชากรอาศยอย 81 ครวเรอน รวมทงสน 183 คน ภายในหมบานไมมกระแสไฟฟาในป พ.ศ. 2537 หนวยอนรกษและจดการตนน าพะโตะ กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช ไดจดท าโครงการ “คนอย - ปายง” ตามแนวพระราชด ารในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ สรางการมสวนรวมของชมชน เพอสรางความมนคงดานเศรษฐกจแกชมชนภายใตกรอบการอนรกษสงแวดลอม มการจดการการใชประโยชนและปกปองรกษาทรพยากร ผสมผสานภมปญญาชาวบานและเทคโนโลยอยางเหมาะสม สงเสรมความรใหชมชนเขมแขงตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ท าใหชมชนพฒนาทางความคดและกลไกในการดแลตนเองมากขนสามารถบรหารจดการทรพยากรดน น า ปาไม ใหด ารงชวตอยรวมกบปาไมอยางสมดล อยางไรกตามชมชนบานคลองเรอ เปนหมบานทไมมไฟฟาใชและเปนความฝนอนสงสดของชมชนทตองการใหลกหลานในหมบานไดเหนขาวสารภายนอก ซงถอเปน “แสงสวางแหงปญญา” และชาวบานคลองเรอ ยงคงแสวงหาแหลงความรและภมปญญาจากการเดนทางไปดงานในทตาง ๆ อยางตอเนอง

ตอมาในป พ.ศ. 2551 ไดมโครงการการจดการความรดานพลงงานไฟฟาในพนทภาคใต โดยความรวมมอระหวางนกวชาการจากคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร และคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร มหาวทยาลยชวตเมองนครศรธรรมราชภายใตการสนบสนนจาก การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ซงไดรวมท างานกบชมชนบานคลองเรอ โดยใชกระบวนการท างานแบบมสวนรวมเรมตนจากการศกษาศกยภาพของชมชนในดานสงคม และทรพยากรธรรมชาต พรอม ๆ กบการเปดโลกทศน น าผน าชมชนศกษาดงานดานการผลตไฟฟา จากแหลงพลงงานตาง ๆ ทงจากเชอเพลง ถานหน น าตก และชวมวลในพนทภาคเหนอและพบวาชมชนบานคลองเรอ มความพรอมในดานตาง ๆ โดยเฉพาะศกยภาพทางทรพยากร (น า) และความเขมแขงของชมชน ดงนนทมงานดานวศวกรรมศาสตร จงเรมศกษารายละเอยดดานเทคนค ศกษาความเปนไปไดในการกอสรางโรงไฟฟาพลงน า บรเวณน าตกเหวตา

58

จนทร หลงจากการส ารวจ เกบขอมลสภาพพนท ชมชนจงไดเลอกโรงไฟฟาทมก าลงการผลต 100 กโลวตต ทไมสงผลกระทบตอสภาพทางธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนวถการด ารงชวตของชมชนทมมาแตเดม ในระหวางการด าเนนโครงการชมชนมสวนรวมในทกขนตอนมการเตรยมชางชมชนเขาอบรมเพมพนความร เรองการเดนระบบผลตไฟฟา การดแลรกษาเครองจกรอปกรณ ตลอดจนรวมกนวางแผนการกอสราง การระดมทน การประสานความรวมมอกบภาคตาง ๆ จนเกดองคกร / กลไกใหมขนมา ทงในระดบจงหวดและในระดบชมชน

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ไดเลงเหนถงศกยภาพทางทรพยากร โดยการน าทรพยากรมาใชใหเกดประโยชนสงสดและการสรางความเขมแขงของชมชนเพอใหเกดการพฒนาพลงงานอยางยงยน จงจดสงเจาหนาทศกษารายละเอยดความเปนไปไดของการพฒนาโรงไฟฟาชมชนบานคลองเรอ และใหการสนบสนน ดงน

1) เครองก าเนดไฟฟาพรอมอปกรณประกอบ ซงเปนผลงานการวจยเครองก าเนด ไฟฟาขนาดเลกของมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร จากทนการวจยของ กฟผ.

2) งบประมาณส าหรบการจดหาระบบสงไฟฟา จากโรงไฟฟาไปยงหมบาน จ านวน 9,000,000 บาท (เกาลานบาท)

3) สนบสนนบคลากรผเชยวชาญเครองจกรอปกรณและใหค าแนะน ารวมกบชมชน ระหวางการกอสรางทกขนตอน

ภาพโรงไฟฟาพลงน าชมชนบานคลองเรอ อ าเภอพะโตะ จงหวดชมพร

การสรางโรงไฟฟาพลงน าชมชนบานคลองเรอแหงน นอกจากจะท าใหชมชนมไฟฟาใชแลว ยงเปนการกระตนใหคนในชมชนและจากชมชนอน ๆ ไดตระหนกถงความส าคญและคณคาของการรกษาปาเพอสวนรวม ซงชวยใหเจาหนาทของหนวยพทกษปาและเขตปองกนรกษาสตวปา ในพนทสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพมากขน การใชบทเรยน โรงไฟฟาพลงน าชมชนใน

59

ฐานะทเปนเครองมอในการพฒนาชมชนใหเขมแขงและจดการทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมแบบบรณาการ และทส าคญทสด คอการสรางศนยรวมพลงชมชนตาง ๆ ทมศกยภาพคลาย ๆ กน รวมตวกนเปนเครอขายจดการ ดน ปา น า ไฟฟา อยางยงยนและเขมแขงตอไป

ปญหาเรองพลงงาน จงเปนปญหาเชงโครงสรางทเกยวของทงการเมอง เศรษฐกจ

สงคม วฒนธรรม และสภาพแวดลอม ซงการแกไขปญหาไมใชแคการก าหนดนโยบายจากสวนบน

เทานน แตตองสรางกระบวนการเรยนรใหเกดขนกบประชาชน สรางการมสวนรวมในการรวมคด

รวมท าตงแตระดบทองถน ซงตองค านงถงทรพยากร แหลงพลงงานในทองถน การก าหนด

มาตรการในการอนรกษพลงงานและการพฒนาเทคโนโลยพลงงานทดแทน การจดการพลงงาน

ระดบทองถนจงเปนกระบวนการหนงทชวยแกไขปญหาทกลาวมาขางตน เนองจากเปนเวท

การเรยนรทท าใหชมชนไดเหนสถานภาพพลงงานของชมชนเอง และไดตระหนกในศกยภาพ

ของชมชนดานการจดการทรพยากรภายใน ตลอดจนไดรแนวทางในการแกไขปญหาและ

มเปาหมายรวมกนในการจดการพลงงานของชมชน โดยเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมกบชมชนนน ๆ

นอกจากนยงชวยใหเกดการกระจายอ านาจสทองถน และยกระดบขดความสามารถของประชาคม

ทองถน ในระดบองคการบรหารสวนต าบล อ าเภอ จงหวด โดยชมชนไดเขามามสวนรวมอยางเปน

รปธรรมในการแกไขปญหาดานพลงงานของชมชนเอง อนเปนกระบวนการแหงประชาธปไตยท

ชวยลดความขดแยงทเกดขนและกอใหเกดพลงของภาคประชาชน ทงยงชวยใหเกดการสรางงาน

ในทองถน น าไปสการพฒนาชนบทและการพฒนาประเทศอยางยงยนตอไป

ตอนท 4 ตนทนการผลตพลงงานไฟฟาตอหนวยจากเชอเพลงแตละประเภท

การพจารณาตนทนของการผลตไฟฟาของพลงงานทดแทนประกอบไปดวย

1. มลคาในการวจยและพฒนาระบบของการผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน (Research

and Development Cost) เปนคาใชจายจมหรอคาใชจายในอดต (Sunk Cost) มกไมน ามา

พจารณาผลประโยชนหรอตนทน เพราะไมมผลตอการจะลงทนหรอไมลงทนในการตดตงระบบ

2. มลคาการลงทนหรอการจดหาการตดตงระบบผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน

(Investment Cost) เปนคาใชจายทเกดขนเพอท าใหเกดความพรอมทจะด าเนนการระบบ ไดแก

2.1 มลคาทดน ขนาดพนทขนอยกบสวนประกอบของโรงไฟฟาพลงงานทดแทนแตละ

ประเภท ซงพนทแตละแหงจะมราคาประเมนทแตกตางกน

60

2.2 มลคาวสดอปกรณทใชในการผลตไฟฟา เชน มลคากงหนลมทใชในโรงไฟฟา

พลงงานลม หรอมลคาแผงเซลลแสงอาทตยทใชในโรงไฟฟาพลงแสงอาทตย เปนตน

2.3 มลคาการตดตงระบบ คอ คาใชจายในการตดตงซงประกอบไปดวย คาปรบพนท

เชน การท าถนนเพอความสะดวกในการขนสงวตถดบ คาระบบเสรม เชน หมอแปลงไฟฟา

คาเชอมโยงระบบ เปนตน

3. มลคาการปฏบตงานและการบ ารงรกษาซงมรายละเอยดคาใชจายจ าแนกไดดงน

3.1 คาการปฏบตงานเปนคาใชจายในการด าเนนการ เชน คาน า - คาไฟ คาแรง

คาโทรศพท คาขนสง คาโฆษณาประชาสมพนธ คาประกนตาง ๆ คาฝกอบรม คาอะไหล

คาทปรกษา เปนตน เปนคาใชจายทจ านวนเงนไมเปลยนแปลงตามปรมาณการผลต ไมวาจะท า

การผลตในปรมาณมากหรอนอยกตาม

3.2 คาบ ารงรกษา เปนคาใชจายในการบ ารงรกษาวสดอปกรณ เครองจกรและ

สงกอสรางเพอใหด าเนนการตอไปไดตลอดอายของระบบ

61

ตารางเปรยบเทยบตนทนการผลตตอหนวยของพลงงานไฟฟาทผลตจากเชอเพลง

แตละประเภท ขนาด 1,000 เมกะวตต ประเภท ตนทนการผลต (บาท/หนวยไฟฟา)

พลงงานลม 5.00 – 6.00 พลงน าขนาดเลก 2.50 – 2.70

พลงงานแสงอาทตย 8.00 – 9.00

ชวมวล 3.00 - 3.50 ถานหนน าเขา 2.50 – 3.00

นวเคลยร 2.50 – 3.00 ทมา : การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

เนองจากการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยและพลงงานหมนเวยนอน ๆ ยงมตนทน

การผลตราคาสงเมอเทยบกบการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาทใชเชอเพลงจากฟอสซล ดงนนการ

จดการมาตรการสงเสรมเพอสรางสงจงใจใหกบนกลงทนเกดขน เรยกวา มาตรการสวนเพมราคา

รบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ระบบ Adder (Adder Cost) เปนการใหเงนสนบสนนการผลต

ตอหนวยการผลต เปนการก าหนดราคารบซอในอตราพเศษหรอเฉพาะส าหรบไฟฟาทมาจาก

พลงงานหมนเวยน ภายในระยะเวลารบซอไฟฟาทชดเจนและแนนอน

ชวงทผานมาประเทศไทยไดมการสนบสนนใหมการลงทนดานพลงงานทดแทนมากขน

โดยใชมาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟา ระบบ Adder การมสวนเพมราคารบซอไฟฟา

มวตถประสงคเพอชดเชยตนทนการลงทน (Capital Cost) ทมราคาสงกวาโรงไฟฟาทใชเชอเพลง

ปกต คาสวนเพมราคารบซอไฟฟานเปลยนแปลงตามประเภทของแตละพลงงานทดแทน

โดยเฉพาะโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตยไดรบเงนสวนเพมนมากทสด คาสวนเพมราคารบซอไฟฟา

ไดใชเงนจากกองทนสงเสรมอนรกษพลงงานเพมเตมจากคาไฟฟาปกต (ราคาทผขายไฟฟาจะไดรบ

คอ คารบซอไฟฟาปกต รวมกบสวนเพมราคารบซอไฟฟา) ท าใหมผลกระทบตออตราคาไฟฟาท

ผใชไฟฟาตองแบกรบ หากมโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตยมากเกนไป

จากมาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ระบบ Adder มขอเสย

คอ ผผลตไฟฟาเอกชนจะมก าไรเพมขนเรอย ๆ จากราคาคาไฟฟาทการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.)

รบซอ เนองจากคาไฟฟาฐานมแนวโนมสงขนทก 5 ป ขณะทผผลตมการลงทนครงเดยวเฉพาะตอน

62

เรมตนโครงการเทานน ท าใหผผลตมก าไรมากเกนไป และไมเปนธรรมกบประเทศ ทตองน า

เงนกองทนน ามนเชอเพลงไปอดหนน

คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ไดมมตจากการประชมเมอวนท

28 มถนายน 2553 ใหคณะอนกรรมการ ฯ พจารณาปรบ มาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจาก

พลงงานหมนเวยนเปนระบบ Feed-in Tariff (FiT) ซงถอเปนมาตรการจงใจทประเทศทพฒนา

แลวหลายประเทศใชเพอกระตนใหเกดการลงทนผลตพลงงานสะอาด ซงมความแตกตางจากระบบ

Adder ทการใหเงนสนบสนนในลกษณะเดมจะกระทบกบอตราคาไฟฟาทผบรโภคจะตองแบกรบ

ในอนาคต สวนระบบ Feed-in Tariff นน เปนอตราคาไฟฟารวมตอหนวยทสอดคลองกบตนทน

การผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนในแตละเทคโนโลย และราคาขายไฟทผลงทนไดรบภายใต

มาตรการนจะคงทตลอดอายโครงการ ไมเปลยนแปลงตามคาไฟฐาน และคา Ft เหมอนระบบ

Adder เดมท าใหเกดความเปนธรรมทงตอผประกอบการและผบรโภคโดยเบองตนส าหรบ

พลงงานแสงอาทตยรฐบาลตงไวท 5.94 บาท/หนวยและยงมแนวโนมการยดระยะเวลา

การท าสญญาจากเดม 10 ป ไปเปน 20 ปดวย

ตารางเปรยบมาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน

ระบบ Adder และระบบ Feed-in Tariff

มาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงาน

หมนเวยนระบบ Adder

มาตรการสวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงาน

หมนเวยนระบบ Feed - in Tariff

ผประกอบการจะไดรบ Adder เพมเตมจากคาไฟฟา

ฐาน + Ft ในการขายไฟฟาเปนระยะเวลา 7 หรอ 10

ป (ตามแตประเภทพลงงานหมนเวยน)

ผประกอบการจะไดราคารบซอคงทตลอดอาย

สญญา 20 ป หรอ 25 ป (ตามแตประเภทพลงงาน

หมนเวยน)

การสนบสนนภายใตระยะเวลาจ ากด 7 – 10 ป แมวา

จะมขอดทจงใจใหเอกชนลงทนมากกวา เนองจาก

ระยะเวลาคนทนเรวขน แตอาจสงผลใหผประกอบการ

หยดด าเนนโครงการภายหลงจากสนสดระยะเวลาการ

รบ Adder

FiT ท าใหภาครฐมความมนใจวา ผประกอบการจะม

แรงจงใจในการผลตไฟฟาจนครบอายสญญา

ภายหลงจากหมดระยะเวลา Adder 7 – 10 ป

ผประกอบการจะสามารถขายไฟฟาไดในราคาขายสง

เฉลย + Ft ซงมความไมแนนอนสงในอนาคต ท าให

สะดวกตอภาครฐในการก าหนดนโยบายการจดหา

ไฟฟาและโครงสรางราคา เนองจากภายใตโครงสราง

FiT ภาครฐสามารถทราบตนทนไฟฟาลวงหนาใน

63

เกดความเสยงตอผประกอบการ หรอความไมเปน

ธรรมตอภาครฐ / ประชาชน

ราคาคงทเปนระยะเวลา 20 – 25 ป ซงจะลดความ

ผนผวนดานราคาไฟฟาลงได

FiT ท าใหปญหาความซ าซอนในโครงสรางคาไฟฟา

หมดไป

ตอนท 5 ขอดและขอจ ากดของการผลตไฟฟาจากเชอเพลงแตละประเภท

พลงงานมประโยชนเปนสงทจ าเปนตอมนษยไมวาจะเปนพลงงานสนเปลองหรอพลงงาน

ทดแทน เพราะพลงงานทงหลายทงมวลเปนตวขบเคลอนใหกระบวนการพฒนาด าเนนไปอยาง

ตอเนองไมวาจะดานใดกตาม จงท าใหอตราการใชเพมปรมาณมากขนเรอย ๆ ในทางกลบกนเมอม

การใชเพมขน พลงงานบางอยางกก าลงมปรมาณลดนอยลง อยางไรกตามเชอเพลงแตละประเภทท

น ามาใชในการผลตพลงงานไฟฟามขอดและขอจ ากดทแตกตางกน ดงนนจงจ าเปนตองรขอด

และขอจ ากดเชอเพลงประเภทตาง ๆ เพอน ามาเปนขอมลในการพจารณาเลอกใชเชอเพลงในแตละ

ประเภทไดอยางถกตองและเหมาะสมตอไป

ตารางการเปรยบเทยบขอดและขอจ ากดของเชอเพลงแตละประเภท

แหลง

พลงงาน ขอด ขอจ ากด

ถานหน 1) มตนทนในการผลตต า 2) มปรมาณเชอเพลงส ารองมาก 3) สามารถผลตไฟฟาไดตลอด 24 ชวโมง 4) ขนสงงาย จดเกบงาย

1) ปลอยกาซเรอนกระจก 2) ใชเชอเพลงในปรมาณมาก 3) ประชาชนไมเชอมนเรองมลภาวะทาง

อากาศ

น ามน 1) ขนสงงาย 2) หาซอไดงาย 3) มผลกระทบตอสงแวดลอมนอยกวาการ

ผลตดวยถานหน 4) สามารถเดนเครองไดอยางรวดเรวเหมาะ

ส าหรบผลตไฟฟาในกรณฉกเฉนหรอชวงความตองการไฟฟาสงได

1) ปลอยกาซเรอนกระจก 2) มปรมาณเชอเพลงส ารองเหลอนอย 3) ตองน าเขาจากตางประเทศ 4) ราคา ไมคงท ข นกบราคาน ามนของ

ตลาดโลก 5) ไฟฟาทผลตไดมตนทนตอหนวยสง

กาซธรรมชาต 1) มการเผาไหมสมบรณจงสงผลกระทบตอส งแวดลอมนอยกวาเชอเพลงฟอสซล

1) ปลอยกาซเรอนกระจก 2) ตองน าเขาจากตางประเทศ

64

ประเภทอน ๆ 2) มประส ทธ ภ าพในการผล ต ไฟฟ าส ง

สามารถผลตไฟฟาไดตลอด 24 ชวโมง

3) มตนทนในการผลตต า

3) ราคากาซธรรมชาตไมคงทผกตดกบราคาน ามน

4) มปรมาณเชอเพลงส ารองเหลอนอย

พลงงานลม 1) เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาตไมม คาเชอเพลง

2) เปนแหลงพลงงานสะอาด 3) สามารถใชระบบไฮบรดเพอใหเกดประโยชน

สงสด คอ กลางคนใชพลงงานลม กลางวนใชพลงงานแสงอาทตย

1) มความไมแนนอนขนอยกบสภาวะอากาศ บางฤดอาจไมมลมตองใชแบตเตอรราคาแพงเปนแหลงเกบพลงงาน

2) สามารถใชไดในบางพนทเทานนพนทท เหมาะสมควรเปนพนททมกระแสลมพด สม าเสมอ

3) มเสยงดงและมผลกระทบตอทศนยภาพ 4) ท าใหเกดการรบกวนในการสงสญญาณ

โทรทศนและไมโครเวฟ 5) ตนทนสง 6) สาเหตหนงของการตายของนกจากการ

บนชนกงหนลมทก าลงหมนอย

65

ตารางการเปรยบเทยบขอดและขอจ ากดของเชอเพลงแตละประเภท (ตอ) แหลง

พลงงาน ขอด ขอจ ากด

พลงงานน า 1) ไมตองเสยคาใชจายในการซอเชอเพลง นอกจากใชเงนลงทนกอสราง

2) ไมกอใหเกดกาชคารบอนไดออกไซดจาก การผลตไฟฟา

3) โครงการโรงไฟฟาพลงน าขนาดใหญมขด ความสามารถสงในการรกษาความมนคงให แกระบบไฟฟาส าหรบรองรบชวงเวลาทม ความตองการใชไฟฟาสงสด

1) การเดนเครองผลตไฟฟาขนกบปรมาณน า ในชวงทสามารถปลอยน าออกจากเขอนได

2) การกอสรางเขอนขนาดใหญในประเทศไทยมขอจ ากด เนองจากอางเกบน าของเขอน ขนาดใหญจะท าใหเกดน าทวมเปนวงกวาง สงผลกระทบตอบานเรอนประชาชน

พลงงาน แสงอาทตย

1) เปนแหลงพลงงานธรรมชาตขนาดใหญ ทสด และสามารถใชเปนพลงงานไดไมม วนหมด

2) ไมมคาใชจายในเรองเชอเพลง 3) สามารถน าไปใชในแหลงทไมมไฟฟาใชและ

อยหางไกลจากระบบสงและสายจ าหนาย ไฟฟา

4) การใชประโยชนไมยงยาก การดแลรกษา งาย

5) เปนพลงงานสะอาดไมกอใหเกดมลภาวะ จากกระบวนการผลตไฟฟา

1) ตนทนมราคาแพง 2) แบตเตอรซงเปนตวกกเกบพลงงานแสงอาทตย

ไวใชในเวลากลางคนมอายการใชงานต า 3) ความเขมของแสงไมคงทและสม าเสมอ

เนองจากสภาพอากาศและฤดกาล

พลงงาน ชวมวล

1) ใชประโยชนจากเศษวสดเหลอใชทางการ เกษตร

2) ชวยเพมรายไดใหเกษตรกร 3) ชวยแกปญหาสงแวดลอมเรองของเหลอทง

ทางการเกษตร

1) ชวมวลเปนวสดทเหลอใชจากการแปรรป ทางการเกษตรมปรมาณส ารองทไมแนนอน

2) การบรหารจดการเชอเพลงท าไดยาก 3) ราคาชวมวลแนวโนมสงขนเนองจากมความ

ตองการใชเพมขนเรอย ๆ 4. ชวมวลทมศกยภาพเหลออยมกจะอย

กระจดกระจาย มความชนสง จงท าให ตนทนการผลตไฟฟาสงขน เชน ใบออย และยอดออย ทะลายปาลม เปนตน

พลงงาน ความรอน ใตพภพ

1) เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาต ไมม คาเชอเพลง

2) เปนแหลงพลงงานสะอาด

ใชไดเฉพาะในทองถนทมแหลงความรอนใตพภพอยเทานน

66

ตารางการเปรยบเทยบขอดและขอจ ากดของเชอเพลงแตละประเภท (ตอ)

แหลง

พลงงาน ขอด ขอจ ากด

พลงงาน

นวเคลยร

1) เปนแหลงผลตไฟฟาขนาดใหญโดยมตนทน

การผลตไฟฟาทแขงขนไดกบโรงไฟฟาชนด

อน ๆ

2) เปนโรงไฟฟาทสะอาดไมกอใหเกดมลพษ

และกาซเรอนกระจก

3) ชวยเสรมสรางความมนคงใหระบบผลตไฟฟา

เนองจากใชเชอเพลงนอยเมอเทยบกบ

โรงไฟฟาความรอนประเภทอน

4) มแหลงเชอเพลงมากมาย เชน แคนาดา

และออสเตรเลย และราคาไมผนแปรมาก

เมอเทยบกบเชอเพลงฟอสซล

1) ใชเงนลงทนในการกอสรางสง

2) จ าเปนตองเตรยมโครงสรางพนฐานและ

พฒนาบคลากรเพอใหการด าเนนงานเปน

ไปอยางมประสทธภาพ

3) ตองการการเตรยมการจดการกากกมมนตรงส

และมาตรการควบคมความปลอดภยเพอ

ปองกนอบตเหต

4) ยงไมเปนทยอมรบของประชาชน ประชาชน

มขอกงวลใจในเรองความปลอดภย

กจกรรมทายเรองท 1 เชอเพลงและพลงงานทใชในการผลตไฟฟา

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

67

เรองท 2 โรงไฟฟากบการจดการดานสงแวดลอม

การกอสรางโรงไฟฟาแตละแหงมการใชทรพยากรธรรมชาตและอาจกอใหเกดผลกระทบ

ตอสงแวดลอม ดวยเหตนในการกอสรางโรงไฟฟาแตละแหงจงใหความส าคญเกยวกบการใช

ทรพยากรธรรมชาต การปองกนแกไขและลดผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคม เพอสรางความ

สมดลระหวางโรงไฟฟากบสงแวดลอมและชมชนใหดทสด เพอใหสามารถตอบสนองความตองการ

ของภาคเศรษฐกจและสงคมไดอยางยงยน โดยเนนใหมการด าเนนการจดการคณภาพสงแวดลอม

ใหมประสทธภาพเพอใหเกดผลกระทบนอยทสดแบงเปน 2 ตอน ดงน

ตอนท 1 ผลกระทบดานสงแวดลอมและการจดการ

ตอนท 2 ขอก าหนดและกฎหมายทเกยวของกบโรงไฟฟาดานสงแวดลอม

ภาพโรงไฟฟาแมเมาะ จงหวดล าปาง

ตอนท 1 ผลกระทบดานสงแวดลอมและการจดการ

การเดนเครองโรงไฟฟาเพอผลตกระแสไฟฟา อาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมในดานตาง ๆ

เชน ผลกระทบทางอากาศเกดจากกาซพษ ซงเกดจากการเผาไหมเชอเพลง ผลกระทบทางเสยงเกด

จากเสยงของการเดนเครองจกร ผลกระทบทางน าเกดจากอณหภมและสารเคม เปนตน ดงนน

โรงไฟฟาจงตองมระบบการจดการเพอใหอยในเกณฑมาตรฐานหรอเปนไปตามมาตรฐานท

กฎหมายก าหนด และไมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและสงคม

68

1. ดานอากาศ

ผลกระทบดานอากาศ ถอเปนผลกระทบทส าคญทสดทโรงไฟฟาตองค านงถง โดย

ระดบของผลกระทบขนอยกบชนดของเชอเพลงทใชในโรงงานไฟฟา ถาเปนโรงไฟฟาพลงน าหรอ

พลงงานทดแทน เชน พลงงานแสงอาทตย พลงงานลม จะไมกอใหเกดมลพษ ถาเปนโรงไฟฟาทม

การเผาไหมของเชอเพลง จะกอใหเกดมลพษทางอากาศทส าคญ ไดแก ซลเฟอรไดออกไซด

ไนโตรเจนออกไซด กาซโอโซนในระดบพนดน คารบอนมอนอกไซด คารบอนไดออกไซด และฝน

ละออง

การจดการสงแวดลอมดานอากาศ เปนการจดการดานคณภาพอากาศของโรงไฟฟา

เพอลดกาซทเปนพษตอสขภาพอนามยและชมชน โดยมวธการดงน

1) การลดกาซซล เฟอรไดออกไซดท าโดยตดตงเครองก าจดกาซซล เฟอรได

ออกไซด (Flue Gas Desulfurization : FGD) ซงวธการนจะสามารถลดกาซซลเฟอรไดออกไซด

ไดรอยละ 80 – 90

2) ก า รลดกา ซ ไน โ ต ร เ จนออก ไซดกระบวนการทใชกนแพรหลายและ ม

ประสทธภาพสงคอ Selective Catalytic Reduction (SCR) และเลอกใชเตาเผาทสามารถลดการ

เกดไนโตรเจนออกไซด (Low Nitrogen Oxide Burner)

3) การลดกาซคารบอนมอนอกไซดท าไดโดยการเชคอปกรณเครองเผาไหมเปน

ประจ า และควบคมการเผาไหมใหมปรมาณออกซเจนทเหมาะสมเพอใหเกดการเผาไหมทสมบรณ

4) ก า รลดก า ซคาร บอน ไดออก ไซด โ ดยการรวบรวมและก ก เ ก บก า ซ

คารบอนไดออกไซดไวใตดนหรอน า เชน ในแหลงน ามนหรอกาซธรรมชาตทสบออกมาหมดแลว

หรออาจน ากาซคารบอนไดออกไซดไปใชในกระบวนการอตสาหกรรม

5) การลดฝนละอองโดยการใชอปกรณก าจดฝนละออง ไดแก เครองดกฝนดวยไฟฟา

สถต (Electrostatic Precipitator) เปนการก าจดฝนละอองโดยใชหลกการไฟฟาสถต ซงระบบน

ถอวามประสทธภาพสงมากในการดกจบฝนเครองแยกฝนแบบลมหมน (Cyclone Separator)

เปนการก าจดฝนละอองโดยใชหลกของแรงเหวยง และเครองกรองฝนแบบถงกรอง (Bag Filter)

เปนอปกรณทมถงกรองเปนตวกรองแยกฝนละอองออกจากกาซทเกดจากการเผาไหมถานหน

นอกจากนในดานคณภาพอากาศ โรงไฟฟาควรมระบบตรวจวดปรมาณสารเจอปน

จากปลองโรงไฟฟาแบบอตโนมตอยางตอเนอง (Continuous Emission Monitoring Systems:

CEMs) เพอตรวจตดตามและเฝาระวงสงผดปกตตาง ๆ เชน ปรมาณของมลพษเกนมาตรฐานจะได

69

หาสาเหตและหาทางแกไข เพอใหคาตาง ๆ กลบมาปกตเหมอนเดม ควรมการจดเกบขอมลทกวน

และตดตงเครองตรวจวดคณภาพอากาศในบรรยากาศทวไปแบบตอเนอง (Ambient Air Quality

Monitoring Systems: AAQMs) เพอวดคณภาพอากาศในบรเวณพนทชมชนรอบโรงไฟฟาโดยท า

การเกบขอมลอยางตอเนอง ทงนตองควบคมคณภาพอากาศทปลอยออกจากปลองโรงไฟฟาใหอย

ในเกณฑมาตรฐานและเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ

2. ดานน า

ผลกระทบดานน า น าทใชในกระบวนการผลตไฟฟาจะมการเตมสารเคมบางอยาง

เพอปรบปรงคณสมบตของน าใหเหมาะสมส าหรบน ามาใชกบอปกรณตาง ๆ ในโรงไฟฟารวมไปถง

น าหลอเยนทใชส าหรบระบายความรอนใหกบระบบตาง ๆ ภายในโรงไฟฟากจะมอณหภมสงขน

กวาแหลงน าในธรรมชาต ซงหากน าเหลานถกปลอยออกจากโรงไฟฟาลงสแหลงน าธรรมชาต เชน

แมน า ล าคลอง เปนตน โดยไมผานกระบวนการจดการบ าบดฟนฟน าทดอาจสงผลกระทบตอพช

และสตวน าทอาศยอยรอบ ๆ ได

การจดการสงแวดลอมดานน า โรงไฟฟาตองมมาตรการจดการน าเสยทมาจาก

กระบวนการผลตไฟฟา และจากอาคารส านกงานตามลกษณะหรอประเภทของน าเสย โดยคณภาพ

น าทงตองมการควบคมใหครอบคลมทงเรองของเสยและอณหภม ดงน

1) การควบคมอณหภมของน ากอนทจะปลอยสแหลงน าสาธารณะ โดยน าจาก

ทอหลอเยน เมอน าทงมความขนในระดบหนงจะถกระบายออกไปสบอพกน าท 1 เพอใหตกตะกอน

และลดอณหภมลงเหลอประมาณ 28 - 30 องศาเซลเซยสทงไวเปนเวลาอยางนอย 24 ชวโมง

จากนนจงระบายออกสบอพกท 2 เพอปรบสภาพน าใหมอณหภมใกลเคยงกบธรรมชาต ซงกรม

ชลประทานไดก าหนดมาตรฐานไวทระดบ 33 องศาเซลเซยส กอนปลอยออกสคลองระบายน า

ธรรมชาต

2) การจดการสารเคมตาง ๆ ทอยภายในน ากอนปลอยสสงแวดลอม ท าโดยการกกน า

ไวในบอปรบสภาพน าเพอบ าบดใหมสภาพเปนกลางและมการตกตะกอน หรอเตมคลอรนเพอฆา

เชอโรค

นอกจากนในโรงไฟฟาควรมระบบเฝาระวงคณภาพน า ไดแก การตรวจวดคณภาพน า

ทระบายออกจากโรงไฟฟาอยางสม าเสมอ เพอใหมนใจวาคณภาพน าทจะปลอยออกสธรรมชาตนน

มคณภาพอยในเกณฑมาตรฐานและเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ

70

3. ดานเสยง

ผลกระทบดานเสยง เกดจากกจกรรมของโรงไฟฟาทส าคญจะมาจากหมอไอน า

เครองก าเนดไฟฟากงหนกาซ และพาหนะทเขามาในพนทโรงไฟฟา

การจดการสงแวดลอมเสยง เกดจากกจกรรมของโรงไฟฟาทส าคญจะมาจากหมอไอ

น า เครองก าเนดไฟฟากงหนกาซ และพาหนะทเขามาในพนทโรงไฟฟา ดวยเหตนโรงไฟฟาควร

ก าหนดมาตรการควบคมระดบเสยงไว ดงน

1) กจกรรมทกอใหเกดเสยงรบกวนชมชนในเวลากลางคน ตองมระดบเสยงไมเกน 85

เดซเบล ในระยะ 1 เมตรจากจดก าเนดเสยง ตามมาตรฐานขอก าหนดความดงของเสยงจากโรงงาน

อตสาหกรรมเพอไมใหเปนทรบกวนตอผอยอาศยโดยรอบโรงไฟฟา

2) ตดตงอปกรณควบคมเสยงภายในโรงไฟฟาชวงเดนเครองผลตไฟฟาและตดตง

อปกรณดดซบเสยงแบบเคลอนทขณะท าความสะอาดทอทเครองกงหนไอน า เพอควบคมความดง

ของเสยงใหอยในมาตรฐานไมเกน 85 เดซเบล

นอกจากนในโรงไฟฟาควรท าการตรวจวดเสยงอยางสม าเสมอ โดยก าหนดจดตรวจวด

เสยงทงภายในโรงไฟฟา และชมชนรอบโรงไฟฟาไว 3 จด โดยตรวจวดตามแผนทก าหนดไว เชน

ตรวจครงละ 3 วน ตดตอกนทก 3 เดอน และท าการกอสรางแนวปองกนเสยง (Noise Barrier)

โดยการปลกตนไมรอบพนทโรงไฟฟา

ตอนท 2 ขอก าหนดและกฎหมายทเกยวของกบโรงไฟฟาดานสงแวดลอม

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ก าหนดให

จดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ส าหรบโครงการ หรอกจการแตละประเภทและ

แตละขนาดขน ตามหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบตและแนวทางการจดท ารายงานการวเคราะห

ผลกระทบสงแวดลอมทก าหนดโดยส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม

โครงการกอสรางโรงไฟฟา ทมขนาดตงแต 10 เมกะวตตขนไป จะตองจดท ารายงานการ

วเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) และ การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สงคม และสขภาพ

(EHIA) ตามประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดประเภทและขนาด

ของโครงการหรอกจการ โดยตองจดท ารายงานการว เคราะห ผลกระทบส งแวดลอม

ตามหลกเกณฑ วธการ ระเบยบปฏบตและแนวทางการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบ

สงแวดลอม

71

1. การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (Environmental Impact Assessment : EIA)

EIA (Environmental Impact Assessment) เปนวธการอยางหนงทใชเพอจ าแนก

และคาดคะเนผลกระทบทคาดวาจะเกดขนจากโครงการหรอกจกรรม ตลอดจนเสนอแนะมาตรการ

ในการแกไขผลกระทบ (Mitigation Measure) และแผนการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม

(Monitoring) ทงในระหวางการกอสรางและด าเนนโครงการในการจดท ารายงานส าหรบโครงการ

หรอกจการทกประเภททตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) จะตองเสนอ

รายละเอยดของขอมลเฉพาะทจะเปนประโยชนตอการวเคราะหผลกระทบจากแตละประเภท

โครงการดวย

องคประกอบของ EIA การจดท า EIA ประกอบดวย การศกษาครอบคลมระบบสงแวดลอม 4 ดาน คอ

1) ทรพยากรกายภาพ เปนการศกษาถงผลกระทบ เชน ดน น า อากาศ เสยง เปนตนวาจะมการเปลยนแปลงไปอยางไร

2) ทรพยากรชวภาพ การศกษาความเปลยนแปลงในดานตาง ๆ ทมตอระบบนเวศน เชน ปาไม สตวปา สตวน า ปะการง เปนตน

3) คณคาการใชประโยชนของมนษย เปนการศกษาถงการ ใชประโยชนจากทรพยากรทงทางกายภาพ และชวภาพของมนษย เชน การใชประโยชนทดน เปนตน

4) คณคาตอคณภาพชวต ซงจะเปนการศกษาถงผลกระทบทจะเกดตอมนษย ชมชน ระบบเศรษฐกจ การประกอบอาชพ วฒนธรรมประเพณ ความเชอ คานยม รวมถงทศนยภาพ คณคา ความสวยงาม

หลกการและวธการ EIA 1) การประเมนผลกระทบสงแวดลอม กอนตดสนใจพฒนาโครงการ 2) การประเมนผลกระทบสงแวดลอม เปนการศกษาเฉพาะกรณ เพอใชส าหรบ

การตดสนใจพฒนาโครงการใดโครงการหนง 3) การประเมนผลกระทบสงแวดลอม เปนการศกษาปญหาทจะเกดขนในอนาคต

ของโครงการพฒนา 4) การประเมนผลกระทบสงแวดลอม เปนการศกษาปญหาหลาย ๆ แงมม เพอ

วเคราะห หาผลกระทบทจะเกดขน 5) การประเมนผลกระทบสงแวดลอม ตองอาศยหลกการปองกนสงแวดลอม

2 ประการ คอ การวางแผนการใชทดน และการควบคมมลพษ

72

ดงนน ในกระบวนการประเมนผลกระทบส งแวดลอม นอกจากจะแสดงใหเหนผลกระทบอนเกดจากการด าเนนโครงการแลว ยงเนนใหมการปองกนดานสงแวดลอมเขาไปทกขนตอนของการวางแผนและออกแบบโครงการ ดวยหลกการกคอ ใหมการปองกนไวกอน นนคอ ใหมการพจารณาทางเลอกของโครงการเพอทจะสามารถเปรยบเทยบ พจารณาทางเลอกทมผลกระทบทางลบนอยทสด และใหประโยชนหรอผลกระทบในทางบวกมากทสด

ตารางประเภทและลกษณะโรงไฟฟาทตองท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

(EIA : Environmental Impact Assessment)

ประเภทโครงการหรอกจการ ขนาด หลกเกณฑ วธการ

ระเบยบปฏบต

โรงไฟฟาพลงความรอน ขนาดก าลงผลต

กระแสไฟฟารวม ตงแต

10 เมกะวตตขนไป

ให เ สนอ ในข น ขออนญาต

กอสรางเพอประกอบกจการ

หรอขนขออนญาตประกอบ

กจการ แลวแตกรณ

2. การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สงคม และสขภาพ (Environmental Health

Impact Assessment: EHIA)

ป พ.ศ. 2553 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดออกประกาศและ

ขอก าหนดทเกยวของเพมเตม ในเรองประเภท ขนาด และวธปฏบตส าหรบโครงการหรอกจการท

อาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง ทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากร

ธรรมชาต และสขภาพ เพอใหการเปนไปตามบทบญญตมาตรา 67 วรรคสองของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 และโดยเหนชอบของคณะรฐมนตร และตามมาตรา 46

และมาตรา 51 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

โดยความเหนชอบของคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอม ไดก าหนดใหการด าเนนงานโรงไฟฟาพลงความรอน ล าดบท 11 ตาม

ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง ก าหนดประเภท ขนาด และวธปฏบต

ส าหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรง ทงทางดานคณภาพ

สงแวดลอมทรพยากรธรรมชาตและสขภาพ ทสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอเอกชนจะตองจดท า

73

รายงาน การวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สงคม และสขภาพ (EHIA : Environmental Health

Impact Assessment) โดยมรายละเอยดโครงการ ฯ ทตองจดท ารายงาน ดงน

ตารางประเภทและลกษณะโรงไฟฟาทตองท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม

สงคม และสขภาพ (EHIA : Environmental Health Impact Assessment)

ประเภทโครงการหรอกจการ ขนาด หลกเกณฑ วธการ

ระเบยบปฏบต

1. โรงไฟฟาทใชถานหนเปนเชอเพลง ขนาดก าลงผลต

กระแสไฟฟารวม ตงแต

100 เมกะวตตขนไป

ให เสนอในข นขออนญาต

กอสรางเพอประกอบกจการ

หรอขนขออนญาตประกอบ

กจการ แลวแตกรณ

2. โรงไฟฟาทใชเชอเพลงชวมวล ขนาดก าลงผลต

กระแสไฟฟารวม ตงแต

150 เมกะวตตขนไป

ให เสนอในข นขออนญาต

กอสรางเพอประกอบกจการ

หรอขนขออนญาตประกอบ

กจการ แลวแตกรณ

3. โรงไฟฟาทใชกาซธรรมชาตเปน

เชอเพลง ซงเปนระบบพลงความ

รอนรวม ชนด combined cycle

หรอ cogeneration

ขนาดก าลงผลต

กระแสไฟฟารวม ตงแต

3,000 เมกะวตตขนไป

ให เสนอในข นขออนญาต

กอสรางเพอประกอบกจการ

หรอขนขออนญาตประกอบ

กจการ แลวแตกรณ

74

ตารางประเภทและลกษณะโรงไฟฟาทตองท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม สงคม และสขภาพ (EHIA : Environmental Health Impact Assessment) (ตอ)

ประเภทโครงการหรอกจการ ขนาด หลกเกณฑ วธการ

ระเบยบปฏบต

4. โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร ทกขนาด ให เสนอในข นขออนญาต

กอสรางเพอประกอบกจการ

หรอขนขออนญาตประกอบ

กจการ แลวแตกรณ

องคประกอบของ EHIA

การจดท า EHIA ประกอบดวย การศกษาครอบคลมระบบสงแวดลอม 4 ดาน

เชนเดยวกบการจดท ารายงาน EIA แตมขอแตกตางกน คอ

1) เนนเรองการประเมนผลกระทบสขภาพใหครอบคลมปจจยตาง ๆ ใหชดเจน

2) เนนกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนในทกขนตอน

ในการก าหนดขอบเขตการศกษา ควรพจารณาโอกาสทจะเกดผลกระทบตอสขภาพ

โดยพจารณาจากปจจย ดงน

1) สงคกคามสขภาพ

2) ผลกระทบตอระบบสขภาพ

3) ปจจยตอการรบสมผส

4) ลกษณะผลกระทบตอสขภาพ

5) ผลกระทบตอระบบสขภาพ

6) ผลกระทบตอสงคมและชวตความเปนอย

75

ขนตอนการจดท ารายงาน EHIA เปนดงขนตอนตอไปน

ภาพแผนผงขนตอนการจดท ารายงาน EHIA

ปจจบน ทรพยากรธรรมชาตของประเทศไทยมความเสอมโทรม และมจ านวนลดลง

อยางตอเนอง จงจ าเปนตองมมาตรการจดสรรการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตทมจ านวน

ลดลง ใหเกดประโยชนคมคาตอการลงทน และเหมาะสมกบปรมาณทรพยากรธรรมชาตทมอย

ในปจจบน และทจะลดลงในอนาคต

ในดานกฎหมาย และสทธชมชนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540

ก าหนดใหประชาชนเขามามสวนรวมในการสงวนบ ารงรกษา และใชประโยชนจากการสงเสรม

76

บ ารงรกษา และคมครองคณภาพสงแวดลอมตามหลกการพฒนาทยงยน ตลอดจนควบคม

และการจดการภาวะมลพษทางสงแวดลอม ทมผลตอสขภาพอนามย สวสดภาพ และคณภาพชวต

ของประชาชนเปนหลก ในการพฒนาโครงการตาง ๆ

ในกรณทผประกอบการโรงไฟฟาทมก าลงการผลตตงแต 5 เมกะวตตขนไป แตไมถง

10 เมกะวตต แมวาปจจบนยงไมตองจดท ารายงาน EIA และ EHIA แตตามกฎหมายบงคบใหตอง

ท ารายงานการศกษาและมาตรการปองกนแกไขผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมและความ

ปลอดภย (Environmental Safety Assessment : ESA)

ส าหรบผขอรบใบอนญาตผลตไฟฟาจากเชอเพลงชวมวล (ประเภทเชอเพลงแขง) ทม

ก าลงการผลตตดตงต ากวา 10 เมกะวตต จะตองด าเนนการตามประมวลหลกการปฏบตงาน

(Code of Practice: COP) โดยเสนอรายงานการตรวจสอบดานสงแวดลอม (Environmental

Checklist)

การจดท ารายงานวเคราะหทางดานสงแวดลอมตาง ๆ เพอใหการประกอบกจการผลต

ไฟฟาส าหรบประเภทและโครงการแตละประเภท มแนวทางปฏบตทเปนมาตรฐานเดยวกนและ

เปนเครองมอส าคญทจะชวยปองกนการเกดผลกระทบทอาจจะเกดขนตอทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอม และสขภาพของประชาชนทอยโดยรอบพนทโรงไฟฟา

กจกรรมทายเรองท 2 โรงไฟฟากบการจดการดานสงแวดลอม

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

77

หนวยการเรยนรท 3

อปกรณไฟฟาและวงจรไฟฟา

สาระส าคญ

การด าเนนชวตของมนษยในปจจบนมพลงงานไฟฟาเขามาเกยวของอยตลอดเวลา ดงนน

เพอใหการใชพลงงานไฟฟามความปลอดภย ผใชตองรจกวงจรไฟฟาในบาน อปกรณไฟฟา การ

เลอกใชอปกรณไฟฟาตาง ๆ ใหถกตองจะชวยใหเกดความปลอดภย รวมทงการรจกใชสายดนและ

หลกดน ซงเปนอปกรณทมไวเพอความปลอดภยตอการใชเครองใชไฟฟาในครวเรอน

ตวชวด

1. เลอกใชอปกรณไฟฟาไดถกตอง

2. อธบายการตอวงจรไฟฟาแบบตาง ๆ

3. ตอวงจรไฟฟาแบบตาง ๆ

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 อปกรณไฟฟา

เรองท 2 วงจรไฟฟา

เรองท 3 สายดนและหลกดน

เวลาทใชในการศกษา 30 ชวโมง

สอการเรยนร

1. ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023

2. สอการเรยน เรอง วงจรไฟฟา

3. แผงสาธตการตอวงจรไฟฟา

78

เรองท 1 อปกรณไฟฟา

อปกรณไฟฟาทใชในวงจรไฟฟามหลายชนด แตละชนดมหนาทและความส าคญท

แตกตางกนออกไป ไดแก

1. ฟวส (Fuse)

ฟวสเปนอปกรณปองกนกระแสไฟฟาไหลเกนจนเกดอนตรายตอเครองใชไฟฟา ถาม

กระแสไฟฟาไหลเกน ฟวสจะหลอมละลายจนขาดท าใหตดวงจรไฟฟาในครวเรอนโดยอตโนมต

ฟวสท าดวยโลหะผสมระหวางตะกวกบดบก มจดหลอมเหลวต าและมรปรางแตกตาง

กนไปตามวตถประสงคของการใชงาน ดงน

1.1 ฟวสเสนมลกษณะเปนเสนลวดนยมใชกบสะพานไฟในอาคารบานเรอน

1.2 ฟวสแผนหรอฟวสกามปมลกษณะเปนแผนโลหะผสมทปลายทงสองขางม

ขอเกยวท าดวยทองแดงนยมใชกบอาคารขนาดใหญ เชน โรงเรยน โรงงานตาง ๆ เปนตน

1.3 ฟวสกระเบองมลกษณะเปนเสนฟวสอยภายในกระปกกระเบองทเปนฉนวน

นยมตดตงไวทแผงควบคมไฟฟาของอาคารบานเรอน

1.4 ฟวสหลอดเปนฟวสขนาดเลก ๆ บรรจอยในหลอดแกวเลกนยมใชมากใน

เครองใชไฟฟาตาง ๆ เชน วทย โทรทศน ปลกพวงเตารบไฟฟา เปนตน

ภาพฟวสชนดตาง ๆ

79

ขนาดและการเลอกใชฟวส

1) ขนาดของฟวสถกก าหนดใหเปนคาของกระแสไฟฟาสงสดทไหลผานไดโดยฟวส

ไมขาด มขนาดตาง ๆ กนเชน 5, 10, 15 และ 30 แอมแปร เชน ฟวสขนาด 15 แอมแปร คอ ฟวส

ทยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดไมเกน 15 แอมแปรถาเกนกวานฟวสจะขาด เปนตน

2) การเลอกใชฟวส ควรเลอกขนาดของฟวสใหพอเหมาะกบปรมาณกระแสไฟฟา ท

ใชในครวเรอนซงเราสามารถค านวณหาขนาดของฟวสใหเหมาะสมกบปรมาณกระแสไฟฟา

จากความสมพนธตอไปน

P = IV

เมอ P คอ ก าลงไฟฟา มหนวยเปนวตต (Watt)

I คอ กระแสไฟฟา มหนวยเปนแอมแปร (Ampere)

V คอ ความตางศกยไฟฟา มหนวยเปนโวลต (Volt)

ตวอยาง บานหลงหนงใชเครองใชไฟฟาตาง ๆ ดงน ตเยน 100 วตต เตารด 1,000 วตต

โทรทศน 150 วตต หมอหงขาว 700 วตต และหลอดไฟฟลออเรสเซนต 25 วตต 4 ดวง

ถาบานหลงนใชไฟฟาทมความตางศกย 220 โวลต จะตองใชฟวสขนาดกแอมแปร

วธท า จากโจทย P = 100 + 1,000 + 150 + 700 + (25×4)

= 2,050 วตต

V = 220 โวลต

I = ?

จากสตร P = IV

แทนคา I = 2,050/220

= 9.32 แอมแปร

ตอบ บานหลงนควรใชฟวสขนาด 10 แอมแปร

80

2. อปกรณตดตอน หรอ เบรกเกอร (Breaker)

เบรกเกอร คอ อปกรณตดตอวงจรโดยอตโนมตเมอมกระแสไฟฟาไหลผานเกนไปปม

หรอคนโยกทเบรกเกอรจะดดมาอยในต าแหนงทเปนการตดวงจรอยางอตโนมต โดยอาศยหลกการ

ท างานของแมเหลกไฟฟาไมใชการหลอมละลายเหมอนฟวสจงไมจ าเปนตองเปลยนฟวส เบรกเกอร

มจ าหนายตามทองตลาดหลายแบบหลายขนาด ดงภาพ

ภาพเบรกเกอรแบบตาง ๆ

3. สวตช (Switch) สวตช เปนอปกรณปดหรอเปดวงจรไฟฟา เพอควบคมการจายกระแสไฟฟาใหกบ

เครองใชไฟฟา แบงออกเปน 2 ประเภท ประกอบดวย 3.1 สวตชทางเดยว สามารถโยกปดหรอเปดวงจรไฟฟาไดเพยงทางเดยว เชน วงจร

ของหลอดไฟฟาหลอดใดหลอดหนง เปนตน 3.2 สวตชสองทาง เปนการตดตงสวตช 2 จด เพอใหสามารถปดหรอเปดวงจรไฟฟา

ไดสองจด เชน สวตชไฟทบนไดทสามารถเปด - ปดไดทงอยชนบนและชนลางท าใหสะดวก ในการใชงาน

ภาพสวตชแบบทางเดยว ภาพสวตชแบบสองทาง

81

ขอควรรเกยวกบสวตช

1) ไมควรใชสวตชอนเดยวควบคมเครองใชไฟฟาหลายชนใหท างานพรอมกน

เพราะกระแสไฟฟาทไหลผานสวตชมากเกนไปจะท าใหจดสมผสเกดความรอนสง อาจท าให

สวตชไหม และเปนอนตรายได

2) ไมควรใชสวตชธรรมดาควบคมเครองใชไฟฟาทมกระแสไฟฟาไหลผานสง เชน

มอเตอรเครองปรบอากาศ เปนตน ควรใชเบรกเกอรแทน เนองจากสามารถทนกระแสไฟฟาทไหล

ผานไดสงกวา

4. สะพานไฟ (Cut-Out)

สะพานไฟเปนอปกรณส าหรบตดตอวงจรไฟฟาทงหมดภายในครวเรอนประกอบดวย

ฐานและคนโยกทมลกษณะเปนขาโลหะ 2 ขา ซงมทจบเปนฉนวนเมอสบคนโยกขนกระแสไฟฟาจะ

ไหลเขาสวงจรไฟฟาในครวเรอนและเมอสบคนโยกลงกระแสไฟฟาจะหยดไหล ซงเปนการตดวงจร

ภาพสะพานไฟและฟวสในสะพานไฟ

ขอควรรเกยวกบสะพานไฟ

1) สะพานไฟชวยใหเกดความสะดวกและปลอดภยในการซอมแซมหรอตดตงอปกรณ

ไฟฟา

2) ถาตองการใหวงจรเปด (ไมมกระแสไฟฟาไหลผาน) ใหสบคนโยกลงแตถาตองการ

ใหวงจรปด (มกระแสไฟฟาไหลผาน) ใหสบคนโยกขน

3) ในการสบคนโยกจะตองใหแนบสนทกบทรองรบ

82

5. เครองตดไฟรว (Earth Leak Circuit Breaker : ELCB)

เครองตดไฟรว เปนอปกรณเสรมความปลอดภยอกชนหนงทสามารถตดวงจรไฟฟา

กรณเกดไฟรว โดยก าหนดความไวของการตดตอนวงจรไฟฟาตามปรมาณกระแสไฟฟาทรว

ลงดนเพอใหมการตดไฟรวกอนทจะเปนอนตรายกบระบบไฟฟา

ภาพเครองตดไฟรว

6. เตารบ (Socket) และเตาเสยบ (Plug)

เตารบและเตาเสยบ เปนอปกรณทใชเชอมตอวงจรไฟฟา ท าใหกระแสไฟฟาไหลเขาส

อปกรณและเครองใชไฟฟา

1) เตารบหรอปลกตวเมย คอ อปกรณทเชอมตอกบวงจรไฟฟาในครวเรอน เชน

เตารบทตดตงบนผนงบานหรออาคาร เปนตน เพอรองรบการตอกบเตาเสยบของเครองใชไฟฟา

2) เตาเสยบหรอปลกตวผ คอ อปกรณสวนทตดอยกบปลายสายไฟของเครองใชไฟฟา

เตาเสยบทใชกนอยม 2 แบบ คอ

(1) เตาเสยบ 2 ขา ใชกบเตารบทม 2 ชอง

(2) เตาเสยบ 3 ขา ใชกบเตารบทม 3 ชอง โดยขากลางจะตอกบสายดน

83

ภาพเตารบและเตาเสยบ

ขอควรรเกยวกบเตารบและเตาเสยบ

1) การใชงานควรเสยบเตาเสยบใหแนนสนทกบเตารบและไมใชเตาเสยบหลายอน

กบเตารบอนเดยว เพราะเตารบอาจรอนจนลกไหมได

2) เมอจะถอดปลกออกควรจบทเตาเสยบ ไมควรดงทสายไฟเพราะจะท าใหสายหลด

และเกดไฟฟาลดวงจรได

7. สายไฟ (Cable)

สายไฟเปนอปกรณส าหรบสงพลงงานไฟฟาจากทหน งไปยงอกทหน ง โดยกระแสไฟฟาจะน าพลงงานไฟฟาผานไปตามสายไฟจนถงเครองใชไฟฟา สายไฟท าดวยสารทมคณสมบตเปนตวน าไฟฟา (ยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดด) เชน ทองแดง เปนตน โดยจะถกหมดวยฉนวนไฟฟาเพอความปลอดภยของผใชไฟฟา สายไฟทใชกนตามบานเรอนมดงภาพ

ชนดของสายไฟ พกดแรงดนและลกษณะการตดตง

VAF สายแขง

พกดแรงดน : 300 โวลต การตดตง : ใชในบานอยอาศยทวไป ใชในการเดนสายไฟตดผนงส าหรบระบบแสงสวาง หรอเตารบไฟฟา

พกดแรงดน : 300 โวลต การตดตง : เดนปลกลอยแบบมสายกราวด

84

VAF-G หรอสาย VAF แบบมกราวด เดนซอนในผนง พกดแรงดน : 750 โวลต การตดตง : ตอเขาเครองอปกรณไฟฟาหรอเครองใชไฟฟา

VFF สายออน

พกดแรงดน : 300 โวลต การตดตง : เครองใชไฟฟาตามบาน ปลกพวงชนดท าเองในบาน

VCT สายออน

พกดแรงดน : 750 โวลต การตดตง : ใชเปนสายเดนเขาเครองจกรใชใ น ก า ร เ ด น ส า ย ไ ฟ ส า ห ร บ ป ม น า เครองปรบอากาศ หรออปกรณไฟฟาทใชก าลงไฟฟาสง

ชนดของสายไฟ พกดแรงดนและลกษณะการตดตง

VSF สายออน

พกดแรงดน : 300 โวลต การตดตง : ใชเดนสายล าโพง เดนสายภายในเครองใชไฟฟาตางๆ, เดนระบบควบคมไฟฟาโรงงานเหมาะส าหรบเดนไฟในตควบคม

NYY

พกดแรงดน : 750 โวลต การตดต ง : น ยมใช อย า งกว า งขวางเนองจากทนตอสภาพแวดลอมเพราะมเปลอกหมอกหนงชน น าไปใชในการเดนสายไฟส าหรบระบบไฟฟาแสงสวางบรเวณสนามหญาและฝงสายไฟลงใตดน

THW สายแขงออน

พกดแรงดน : 750 โวลต การตดตง : นยมใชกนอยางกวางขวางทงในครวเรอนและในโรงงานอตสาหกรรมปกตจะเดนรอยในทอรอยสาย

85

การเลอกขนาดของสายไฟ ในการเลอกขนาดสายไฟใหมความเหมาะสมกบการใชงานนน จะดทพกดการทน

กระแสไฟฟาของสายไฟเปนส าคญ โดยดไดจากตารางเปรยบเทยบ ตารางเปรยบเทยบขนาดของตวน า ฉนวน และปรมาณกระแสไฟฟาทสายไฟสามารถทนได

ตวน าไฟฟา ความหนาของฉนวนไฟฟา (มลลเมตร)

ความหนาของเปลอกหมสายไฟ

(มลลเมตร)

พกดการทนกระแสไฟฟา

(แอมป)

พนทหนาตด (ตารางมลลเมตร) หรอ (sq.mm)

หมายเลข/เสนผาศนยกลาง

(มลลเมตร) 0.5 1/0.80 0.6 0.9 7 1.0 1/1.13 0.6 0.9 11 1.0 7/0.40 0.6 0.9 11 1.5 1/1.38 0.6 1.2 16 1.5 7/0.50 0.6 1.2 16 2.5 1/1.78 0.7 1.2 21 2.5 7/0.67 0.7 1.2 21 4 1/2.25 0.8 1.2 29 4 7/0.85 0.8 1.2 29 6 7/1.04 0.8 1.2 36 10 7/1.35 0.9 1.2 51 16 7/1.70 1.0 1.2 67 25 7/2.14 1.2 1.4 91 35 19/1.53 1.2 1.4 111

ตารางดานบน ใชส าหรบเลอกขนาดสายไฟใหมความเหมาะสมกบการใชงานแบบ งาย ๆ โดยใหด 2 ชองหลก คอ ชองพนทหนาตด และชองพกดการทนกระแสไฟฟา ตวอยาง สายไฟชนด VAF ขนาด 2.5 ตารางมลลเมตร จะมพกดการทนกระแสไฟฟาได 21 แอมป

หรอ สายไฟขนาด 25 ตารางมลลเมตร จะมพกดการทนกระแสไฟฟาได 91 แอมป จะเหนไดวา ขนาดของสายไฟยงมากเทาไร อตราพกดการทนกระแสไฟฟากจะยงมากขนเทานน ดงนนจงตองเลอกใชขนาดของสายไฟใหเหมาะสมกบขนาดการใชไฟฟาของอปกรณ

86

ขนตอนงาย ๆ ในการหาขนาดของสายไฟใหมความเหมาะสมกบอปกรณไฟฟา

มดงน

1) ตองรคากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา ส าหรบคากระแสไฟฟานนหาไดจากแผน

ปายทตดอยทโครงอปกรณไฟฟา แสดงดงภาพตวอยางฉลากบอกคากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา

ภาพตวอยางฉลากบอกคากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา

จากภาพตวอยางฉลากบอกคากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา ตวอยางอปกรณไฟฟา คอ เครองปรบอากาศ (รปซายมอ) จะเหนวาแผนปายทบอกขอมลทางไฟฟาของเครองปรบอากาศเครองนอยดานขางของเครอง (รปขวามอ) จากแผนปายจะบอกไววาเครองปรบอากาศจะกนกระแสไฟฟา มคา 10.50 แอมป

หมายเหต ในกรณทแผนปายของอปกรณไฟฟานน ๆ ไมบอกคากระแสไฟฟามา กมวธค านวณเพอหาคากระแสไฟฟาดวยวธงาย ๆ คอ น าคาก าลงไฟฟา (หนวยเปนวตต :W) หารดวย คาแรงดนไฟฟา (หนวยเปนโวลต :V) ถาเขยนเปนสตรกจะไดวา

สตร P = I x V

ก าหนดให Current : I = คากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา มหนวยเปน แอมป (A) Power : P = คาก าลงไฟฟาของอปกรณไฟฟา มหนวยเปน วตต (W) Voltage : V = คาแรงดนไฟฟาทอปกรณไฟฟาใชงาน มหนวยเปน โวลต (V)

87

ถาเครองปรบอากาศดงรป ไมบอกคากระแสไฟฟามา ใหค านวณหาคากระแสไฟฟาดงน

จากแผนปายจะไดคา ก าลงไฟฟา (P) = 2,330 วตต (W)

คาแรงดนไฟฟา (V) = 220 โวลต (V)

จะได I = 2,330 W 220 V

= 10.6 แอมป

2) เผอคากระแสไฟฟา อกรอยละ 25 โดยทวไปวสดและอปกรณไฟฟาเมอท างาน

ตดตอกนเกนกวา 3 ชวโมงขนไป ประสทธภาพการท างานจะลดลงเหลอประมาณรอยละ 80

ดงนนสายไฟ ทจะน ามาใชงานกเชนเดยวกน เมอใชงานตดตอกนเกนกวา 3 ชวโมง ประสทธภาพ

ในการทนกระแสไฟฟากจะลดลงเหลอประมาณรอยละ 80 เพอเปนการชดเชยประสทธภาพในการ

ทนกระแสไฟฟาของสายไฟในสวนทหายไป จงตองมการเผอคากระแสไฟฟาเพมอกรอยละ 25

กอน แลวน าคากระแสไฟฟาทไดไปหาขนาดสายไฟในขนตอนตอไป

จากขนตอนการหาคากระแสไฟฟา คากระแสไฟฟามคา 10.6 แอมป

ท าการเผออก 25% = (10.6 X 25) 100

= 2.65

คากระแสไฟฟาเมอท าการเผอคากระแส 25% = 10.6 + 2.65

= 13.25

จะไดคากระแสไฟฟาเทากบ 13.25 แอมป

3) น าคากระแสไฟฟา เปดตารางหาขนาดสายไฟ โดยน าคากระแสไฟฟาทไดท าการ

เผอไวแลวรอยละ 25 ซงมคาเทากบ 13.25 แอมป น าไปเทยบกบตาราง พบวา ตองใชสายไฟทม

ขนาด 1.5 ตารางมลลเมตร (ทนพกดกระแสไฟฟาได 16 แอมป) มาใชในการเดนสายไฟใหกบ

เครองปรบอากาศ ดงรป ทงน เนองจากสายไฟมอตราพกดการทนกระแสไฟฟาไดมากกวาคา

กระแสไฟฟาทไหลจรงในวงจรจงท าใหสายไฟไมรอนและไมเกดอบตเหตอคคภย

88

บทสรปการเลอกขนาดสายไฟชนด VAF ม 3 ขนตอน ดงรป

ขนตอนการเลอกขนาดสายไฟ

กจกรรมทายเรองท 1 อปกรณไฟฟา (ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

หาคากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา

เผอคากระแสไฟฟาอกรอยละ 25

เปดตารางหาขนาดสายไฟ

89

เรองท 2 วงจรไฟฟา

วงจรไฟฟา (Electrical Circuit) คอ การเชอมตอกระแสไฟฟาจากแหลงจายไฟฟาผาน

สายไฟไปยงเครองใชไฟฟาในครวเรอน

ส าหรบการเชอมตอกระแสไฟฟาจากแหลงจายไฟฟา ม 3 แบบ คอ แบบอนกรม

แบบขนาน และแบบผสม ดงน

วงจรไฟฟา ลกษณะการตอวงจรไฟฟา

การตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม เปนการ

น าเอาเครองใชไฟฟามาตอเรยงล าดบกนไป โดยน า

ปลายดานหนงตอเขากบปลายอกดานหนงของ

เครองใชไฟฟาแตละตวจนถงตวสดทาย แลวจงตอ

เขากบแหลงก าเนดไฟฟาท าใหกระแสไฟฟาไหลไป

ในทศทางเดยว และกระแสไฟฟาภายในวงจรจะม

คาเทากนทก ๆ จด

การตอวงจรแบบน ไม เหมาะทจะใชกบ

เครองใชไฟฟา เนองจากหากอปกรณตวใดตวหนง

เกดขาดหรอช ารดเสยหายกระแสไฟฟาจะไม

สามารถไหลผานไปยงอปกรณตวอน ๆ ได ดงนน

การตอวธนจงไมคอยนยมใชกนทวไป จะมใชกนอย

ในวงจรวทย โทรทศน

90

วงจรไฟฟา ลกษณะการตอวงจรไฟฟา

การตอวงจรไฟฟาแบบขนาน เปนการน าเอา

เครองใชไฟฟา 2 ชนดขนไป มาตอเรยงแบบขนาน

กน โดยน าปลายดานเดยวกนของเครองใชไฟฟาแต

ละต วมาต อ เ ข าด วยก น แล ว ต อปลายของ

เครองใชไฟฟาแตละตวทตอกนแลว ตอเขากบ

แหล ง ก า เ น ด ไ ฟฟ า โ ด ยแ ร งด น ไฟฟ า ขอ ง

เครองใชไฟฟาแตละตวจะมคาเทากน แตกระแสท

ไหลในแตละสาขายอยของวงจรจะมคาไมเทากน

อยางไรกตามเมอน าคามารวมกนจะไดเทากบ

กระแสทไหลผานวงจรทงหมด

การตอวงจรไฟฟาแบบผสม เปนการตอผสม

กนของวงจรไฟฟาแบบอนกรมและวงจรไฟฟาแบบ

ขนานแตไมนยมใชงาน เพราะยงยาก

วงจรไฟฟาภายในครวเรอนจะเปนการตอแบบขนานและเครองใชไฟฟาแตละชนดรบ

แรงดนไฟฟาขนาดเดยวกน หากเครองใชไฟฟาชนดหนงเกดขดของเนองจากสาเหตใดกตาม

เครองใชไฟฟาชนดอนกยงคงใชงานไดตามปกต

ภาพการตอวงจรไฟฟาภายในบาน

การตอวงจรแบบผสม

91

ส าหรบประเทศไทย ไฟฟาทใชในครวเรอนเปนไฟฟากระแสสลบทมความตางศกยไฟฟา

(ความตางศกยไฟฟา คอ พลงงานไฟฟาทตางกนระหวางจด 2 จด) 220 โวลต (V) ความถ 50 เฮรตซ

(Hz) โดยใชสายไฟ 3 เสน คอ

1) สายไฟหรอเรยกวา “สายเสนไฟ หรอสาย L” (Line) เปนสายเสนทมกระแสไฟไหล

ผานไปยงเครองใชไฟฟา มความตางศกยไฟฟา 220 โวลต

2) สายนวทรลหรอเรยกวา “สายศนย หรอสาย N” (Neutral) เปนสวนหนงของวงจร

มหนาทท าใหกระแสไฟฟาไหลครบวงจรมความตางศกยไฟฟา 0 โวลต

3) สายดน หรอเรยกวา “สาย G” (Ground) เปนสายเสนทไมมกระแสไฟฟา ท าหนาท

รบกระแสไฟฟาทรวมาจากเครองใชไฟฟา เพอปองกนกระแสไฟฟาลดวงจร และปองกนอนตราย

แกบคคล อปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟา

กระแสไฟฟาจะสงผานมเตอรไฟฟามายงแผงควบคมไฟฟา ซงแผงควบคมไฟฟา

ท าหนาทจายกระแสไฟฟาไปยงอปกรณเครองใชไฟฟา

92

แผงควบคมไฟฟาประกอบดวยอปกรณตดตอนหลก หรอเรยกวา “เบรกเกอร” (Main Circuit

Breaker หรอ Cut-Out) ซงม 1 ตวตอครวเรอน และมอปกรณตดตอนยอยหลายตวไดขนอยกบ

จ านวนเครองใชไฟฟาทใชในครวเรอน นอกจากนยงมจดตอสายดนทจะตอไปยงเตารบ หรอปลก

ตวเมย ทกจดในครวเรอน เพอตอเขาเครองใชไฟฟา

ภาพตวอยางแผงวงจรไฟฟาในครวเรอน

จากภาพตวอยางแผงวงจรไฟฟาในครวเรอน กระแสไฟฟาจะไหลจากสายไฟหลกไปยง

อปกรณตดตอนหลก และจายไปยงอปกรณตดตอนยอย เพอจายกระแสไฟฟาไปยงเครองใชไฟฟา

สาย L สาย N

สาย G

93

โดยปกตสายไฟ สายนวทรล และสายดน จะเปนการตอวงจรไฟฟาเขากบแผงควบคมไฟฟาภายใน

ครวเรอน

ขอควรรเกยวกบวงจรไฟฟา

1) การกดสวตชเพอเปดไฟ คอ การท าใหวงจรปด เพอใหมกระแสไฟฟาไหลเขาสวงจร

2) การกดสวตชเพอปดไฟ คอ การท าใหวงจรเปด ไมมกระแสไฟฟาไหลเขาสวงจร

3) ไฟตก คอ แรงดนไฟฟาตก อาจมสาเหตมาจากการทโรงไฟฟาขดของ หรอมการใช

ไฟฟามากขนอยางรวดเรว

4) วงจรลด หมายถง กระแสไฟฟาทไมไดไหลผานโหลดหรอตวตานทาน เพราะเกดการ

ลดวงจรขนหรอเรยกวา “ไฟชอต” สาเหตเกดจากสายไฟช ารดหรอเกาเกนไป ฉนวนหมสายไฟ

เปอย สายไฟทงสองเสนแตะกน นอกจากนแลวสายไฟแรงสงซงเปนสายเปลอย (สายไมหมฉนวน)

อาจจะมวตถซงเปนสอไฟฟาวางพาดระหวางสายทงสองนน หรอการเดนวงจรไฟฟาผดจะท าใหเกด

การลดวงจรได

กจกรรมทายเรองท 2 วงจรไฟฟา

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

94

เรองท 3 สายดนและหลกดน

สายดน (Ground Wire) คอ สายไฟทตอเขากบเครองใชไฟฟา โดยการตอลงดน เพอให

สายดนเปนตวน ากระแสไฟฟาทอาจเกดการรวไหล จากเครองใชไฟฟาลงสพนดน เปนการปองกน

ไมใหไดรบอนตรายจากกระแสไฟฟา

สวนปลายของสายดนจะถกฝงไวในดน ดวยการรวมสายดนจากทกจดภายในบานมาไวท

ตควบคมไฟฟา และตอสายอกเสนจากตควบคมไฟฟาลงสพนดน สวนทถกฝงไวในดน จะเปนแทง

ทองแดงเปลอย ไมมฉนวนหม ยาวประมาณ 6 ฟต เรยกวา “หลกดน” เนองจากดนมความชนอย

เสมอ จงท าใหเกดความตานทานไฟฟาต า กระแสไฟฟาจงไมไหลมาท าอนตราย

สายดนมไวเพอปองกนอนตรายทเกดจากไฟชอตหรอไฟรว เพราะหากเกดไฟชอตหรอ

ไฟรวขณะทใชงานอปกรณชนนน กระแสไฟจะไหลเขาสสวนทเปนโลหะ ซงถาสมผสโลหะของ

อปกรณนน โดยทไมมการตดตงสายดนไว กระแสไฟฟาทงหมดกจะไหลเขาสตวผใชเครองใชไฟฟา

อาจท าใหไดรบอนตรายและเสยชวตได แตถาทบานมการตดตงสายดนไว กระแสไฟฟาเหลานนก

จะไหลผานเขาไปทสายดนแทน อนตรายตาง ๆ ทเกดจากไฟชอตหรอไฟรวกจะไมเกดขน ทเปน

เชนน เพราะวา สายดนท าหนาทเหมอนทอน าลนของอางลางจานในครว เมอเปดน าจนถง

ทอน าลนแลว น ากจะไหลออกมาตามทอนน น าจงไมลนอาง

หลกดน (Ground Rod) คอ อปกรณทท าหนาทน ากระแสไฟฟาทรวไหลจาก

เครองใชไฟฟาผานสายดนลงสพนดน โดยหลกดนจะมลกษณะเปนแทงทรงกระบอก เสนผาน

ศนยกลาง 16 มลลเมตร และยาวไมนอยกวา 2.4 เมตร ท าจากวสดททนการผกรอน เชน

แทงทองแดงหรอแทงแมเหลกหมทองแดง เปนตน โดยหลกดนเปนองคประกอบทส าคญของระบบ

สายดน ดงน

1) เปนอปกรณปลายทางทจะท าหนาทสมผสกบพนดน

2) เปนสวนทจะท าใหสายดนหรออปกรณทตอลงดนมศกยไฟฟาเปนศนยเทากบดน

3) เปนเสนทางไหลของประจไฟฟาหรอกระแสไฟฟาทจะไหลลงสพนดน

4) เปนตวก าหนดคณภาพ อายความทนทาน และความปลอดภยของระบบการตอ

ลงดนในระยะยาว

95

ภาพสายดนและหลกดน

ภาพการตอสายดน

ส าหรบเครองใชไฟฟาทแนะน าใหตดตงสายดน เชน เครองท าน าอนไฟฟา ตเยน

เครองปรบอากาศ เครองซกผา เครองคอมพวเตอร เปนตน

จากการศกษาความรเกยวกบวงจรไฟฟาและอปกรณไฟฟา สามารถน ามาใชตอระบบ

ไฟฟาภายในบานได ดงตวอยางในภาพตอไปน

สายดน

หลกดน

96

ภาพการตอระบบไฟฟาภายในบาน

กจกรรมทายเรองท 3 สายดนและหลกดน

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

97

หนวยการเรยนรท 4

การใชและการประหยดพลงงานไฟฟา

สาระการเรยนร การใชพลงงานอยางมประสทธภาพ นอกจากจะชวยลดการใชพลงงาน ยงชวยใหประหยดคาใชจายอกดวย ซงในการประหยดพลงงานนนสามารถด าเนนไดโดยใชกลยทธ 3 อ. คอ อปกรณประหยดพลงงานไฟฟา อาคารประหยดพลงงานไฟฟา และอปนสยประหยดพลงไฟฟา สงทมความส าคญอยางมากอยางหนง ทจะชวยในการประหยดพลงงานไฟฟา คอ การเลอกซอ เลอกใช และดแลรกษาเครองใชไฟฟาใหสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพและมอายงานไดยาวนาน รวมทงความรเกยวกบการค านวณคาใชไฟฟาในเบองตนจะชวยใหสามารถวางแผนเพอลดการใชพลงงานไฟฟาไดงายขน

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. อธบายกลยทธการประหยดพลงงานไฟฟา 2. จ าแนกฉลากเบอร 5 ของแทกบของลอกเลยนแบบ 3. เลอกใชเครองใชไฟฟาไดเหมาะสมกบสถานการณทก าหนดให 4. วางแผนการประหยดพลงงานไฟฟาในครวเรอน 5. อธบายวธการดแลรกษาเครองใชไฟฟาในครวเรอน 6. อธบายองคประกอบของคาไฟฟา 7. อธบายปจจยทมผลตอคาไฟฟาแปรผน (Ft) 8. ค านวณคาไฟฟาในครวเรอน

ขอบขายเนอหา เรองท 1 กลยทธการประหยดพลงงานไฟฟา 3 อ. เรองท 2 การเลอกซอ การใช และการดแลรกษาเครองใชไฟฟาภายในบาน เรองท 3 การวางแผนและการค านวณคาไฟฟาในครวเรอน

เวลาทใชในการศกษา 30 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 รหสวชา พว32023 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนร ประกอบชดวชาการใชพลงงานไฟฟาในชวตประจ าวน 3 3. แผงสาธตการตอวงจรไฟฟา

98

เรองท 1 กลยทธการประหยดพลงงานไฟฟา 3 อ.

การประหยดพลงงาน คอ การใชพล งงานอยางมประสทธภาพ และรคณคา

การประหยดพลงงานนอกจากชวยลดปรมาณการใชพลงงาน ยงเปนการประหยดคาใชจายของ

ครวเรอนและประเทศชาตแลว ยงชวยลดปญหาผลกระทบจากสงแวดลอมไดดวย กลยทธหนงของ

ประเทศไทย ทประสบความส าเรจดานการประหยดการใชไฟฟาและพลงงานของชาต คอ การ

เลอกแนวทางทเหมาะสมสอดคลองกบชวตและอปนสยของคนไทย ดวยการใช “กลยทธการ

ประหยดพลงงาน 3 อ.” ไดแก อปกรณประหยดไฟฟา อาคารประหยดไฟฟา และอปนสยประหยด

ไฟฟา ซงฉลากประหยดไฟเบอร 5 ทด าเนนการโดย กฟผ. เปนตวอยางหนงของกลยทธประหยด

พลงงานทประสบความส าเรจ ตามกลยทธ 3 อ. โดยแบงรายละเอยดเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 กลยทธ อ. 1 อปกรณประหยดไฟฟา ตอนท 2 กลยทธ อ. 2 อาคารประหยดไฟฟา ตอนท 3 กลยทธ อ. 3 อปนสยประหยดไฟฟา

กลยทธการประหยดพลงงาน 3 อ.

1. กลยทธ อ. 1 อปกรณประหยดไฟฟา

กลยทธ อ. 1 อปกรณประหยดไฟฟา เปนการสงเสรมใหทกครวเรอนเปลยนมาใช

อปกรณไฟฟาทมประสทธภาพสง ประหยดไฟ กฟผ. จงไดด าเนนโครงการ “ฉลากประหยดไฟฟา

เบอร 5 หรอ ฉลากเบอร 5” มงสงเสรมใหผผลตเครองใชไฟฟา ผลตเครองใชไฟฟาทม

ประสทธภาพการประหยดพลงงาน โดยมการรบรองภายใตสญลกษณ “ฉลากประหยดไฟฟาเบอร

99

5” โดยในปจจบน กฝผ. ไดใหการรบรองอปกรณไฟฟาและเครองใชไฟฟาฉลากเบอร 5 รวม 24

รายการ ดงน

• ป 2536 โครงการประชารวมใจ ใชหลอดผอม

• ป 2537 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 ตเยน

• ป 2538 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เครองปรบอากาศ

• ป 2539 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 หลอดตะเกยบ

• ป 2541 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 บลลาสตนรภย

• ป 2542 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 ขาวกลองหอมมะล

• ป 2544 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 พดลมไฟฟา

• ป 2547 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 หมอหงขาวไฟฟา

• ป 2547 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 โคมไฟประสทธภาพสง

• ป 2550 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 บลลาสตอเลกทรอนกส T5

• ป 2551 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 พดลมสายรอบตว

• ป 2552 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 หลอดผอมเบอร 5

• ป 2553 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 Standby Power 1 Watt (เครองรบ

โทรทศน/จอคอมพวเตอร)

• ป 2554 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เตารดไฟฟา

• ป 2554 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 Retrofeit

• ป 2555 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 พดลมระบายอากาศ

• ป 2555 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เครองท าน าอนไฟฟา

• ป 2556 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เครองซกผาชนดฝาบนถงเดยว

• ป 2556 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 LED (Light Emitting Diode)

• ป 2557 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เตาไมโครเวฟ

• ป 2557 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เตาแมเหลกไฟฟา

• ป 2557 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 กาตมน าไฟฟา

• ป 2557 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 เครองรบโทรทศน

• ป 2558 โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 ตแชแสดงสนคา

100

อปกรณตดฉลากประสทธภาพสง

ปจจบนฉลากเบอร 5 มผลอกเลยนแบบจ านวนมากเพอใหประชาชนหลงเชอ โดยมการ

ตดฉลากเลยนแบบ หรอตดเพยงครงเดยว ซงหาก กฟผ. ตรวจพบจะแจงด าเนนคดตามกฎหมาย

ทงน กฟผ. ไดจดทะเบยนเครองหมายรบรองตามพระราชบญญตเครองหมายการคา หากบคคลใด

ลอกเลยนแบบถอวามความผดตามกฎหมาย ดงนน ในการเลอกซอเครองใชไฟฟา เพอใหมนใจวา

ไดเครองใชไฟฟาทมประสทธภาพในการประหยดพลงงานไดจรง ผบรโภคหรอผซอตองสงเกตและ

ตรวจสอบใหมนใจวาเปนฉลากเบอรทไดรบการรบรองจรงจาก กฟผ. โดยสามารถสงเกตลกษณะ

ของฉลากเบอร 5 ได ดงภาพ

101

ภาพฉลากเบอร 5 ของแท

ภาพฉลากเบอร 5 ของปลอม

2. กลยทธ อ. 2 อาคารประหยดไฟฟา

กลยทธ อ . 2 อาคารประหยดไฟฟา เปนการสงเสรมใหผประกอบการภาคธรกจ

และภาคอตสาหกรรม เหนความส าคญและพรอมใจกนใชอปกรณประหยดไฟฟาทมประสทธภาพ

สง เชนเดยวกบกลมภาคทอยอาศยพรอมไปกบการใชมาตรการตาง ๆ ทเปนการประหยดไฟฟา ซง

102

ไดแก การบรหารการใชไฟฟา การปรบปรงระบบปองกนความรอนเขาสอาคาร การใชระบบ

ปรบอากาศประสทธภาพสง การปรบปรงระบบแสงสวาง และการจดการอบรมใหความร

ดานการใชพลงงานอยางถกตอง ลดตนทนการผลตสนคาใหสามารถแขงขนไดในตลาดโลก โดยการ

ประหยดพลงงานไฟฟาในอาคารสามารถด าเนนการได ดงน

1) การออกแบบวางต าแหนงอาคาร ใหหนอาคารไปยงทศทหลบแดดทศตะวนตก

2) ถาพนทดนไมเอออ านวยใหวางอาคารหลบแดดทศตะวนตก ใหใชไมยนตนให

รมเงาแกอาคาร พรอมทงชายคาหลงคาหรอจดท าแผงบงแดดชวยเสรมการบงแดด

3) ผนง หลงคา และฝาเพดานอาคาร ใหใชวสดทมคณสมบตเปนฉนวนความรอน

สะทอน หรอปองกนความรอน

4) ใชวสดนวตกรรมชวยระบายความรอน เชน ลกระบายอากาศอลมเนยมทท างาน

โดยไมตองอาศยพลงงานไฟฟา

5) ระบบปรบอากาศ ใหใชชนดประหยดไฟ และแยกสวตชเปด – ปดเฉพาะเครอง

เพอใหควบคมการเปด - ปดตามความประสงคการใชงานในแตละบรเวณ

6) ลดจ านวนพดลมดดอากาศ เพอปองกนการสญเสยอากาศเยนมใหออกไปจาก

หองปรบอากาศมากเกนไป

7) ระบบไฟฟาแสงสวางใหพยายามใชประโยชนจากแสงธรรมชาตในเวลากลางวน

เชน ใชกระเบองโปรงแสง หนาตางใชกระจกใส เปนตน

8) หลอดไฟใหใชชนดเกดความรอนทดวงโคมนอย เชน หลอดฟลออเรสเซนต

เพอเครองปรบอากาศไมตองใชพลงงานมาลดความรอนจากหลอดไฟแสงสวางโดยไมจ าเปน

9) หลอดฟลออเรสเซนตใหใชอปกรณนวตกรรม คอ บลลาสตอเลกทรอนกส

เพอยดอายการใชงานของหลอดไฟ และประหยดคาไฟฟา ใชครอบโลหะสะทอนแสงชวยเพมความ

สวางแกหลอดไฟเปน 2 – 3 เทา โดยใชจ านวนหลอดไฟเทาเดม

10) ออกแบบภมทศนรอบอาคารเพอลดความรอนเขาสตวอาคาร เชน ปลกหญา

รอบอาคาร ขดสระน า ตดตงน าพ ดกลมกอนพดเขาสอาคาร และปลกไมยนตนใหรมเงา เปนตน

103

3. กลยทธ อ. 3 อปนสยประหยดไฟฟา

กลยทธ อ. 3 คอ อปนสยประหยดไฟฟา เปนการปลกจตส านกและอปนสยใหคนไทย

โดยเฉพาะอยางยงเยาวชนไทย ใชพลงงานอยางมประสทธภาพ โดย กฟผ. ไดมการน ารองจดท า

โครงการหองเรยนสเขยวขนในโรงเรยนระดบตาง ๆ ทวประเทศกวา 420 โรงเรยน ไดจดเปน

ฐานการเรยนร มการตดตงอปกรณการเรยนรใหเปนฐานกจกรรมตาง ๆ เชน ฐานการเรยนรไฟฟา

มประโยชนมากมาย แหลงก าเนดไฟฟา เปรยบเทยบประสทธภาพอปกรณไฟฟา เปนตน

และสอดแทรกแบบฝกหดเกยวกบการใชพลงงานอยางมประสทธภาพเขาไปในบทเรยน

เพอเสรมสรางทศนคตใหกบเยาวชน และผลการด าเนนโครงการประสบผลส าเรจสามารถขยายผล

ไปยงชมชน จงนบวาเปนโครงการทเสรมสรางทศนคตในการใชพลงงานไฟฟาไดอยางม

ประสทธภาพ

ภาพกจกรรมสงเสรมอปนสยประหยดพลงงาน

การสรางหรอพฒนาอปนสยประหยดพลงงานอาจไมใชเรองงาย จ าเปนตองไดรบ

ความรวมมอ รวมใจจากสมาชกในครวเรอน องคการหรอส านกงาน ซงจ าเปนตองสรางความร

ความเขาใจ ในเรองของแนวทางปฏบตทน าไปสอปนสยการประหยดพลงงาน และผลทจะไดรบ

ทงในสวนของตนเอง คอ สามารถประหยดคาใชพลงงานไฟฟา และการชวยประเทศชาตใหลดการ

ใชพลงงานไฟฟาในภาพรวม ซงจะเปนการเสรมสรางและสนบสนนความมนคงของพลงงานไฟฟา

ในเดอนมนาคม พ.ศ. 2559 กระทรวงพลงงานไดจดโครงการ “รวมพลงคนไทย ลดพคไฟฟา” เพอขอความรวมมอใหคนไทยรวมกนประหยดการใชไฟฟาในชวงหนารอนทมโอกาสจะเกดการใชไฟฟาสงสด เรยกวา “ปฏบตการ 4 ป. ไดแก ปด – ปรบ – ปลด – เปลยน”

104

ภาพปฏบตการ 4 ป.

ปด คอ ปดไฟดวงทไมจ าเปน

ปรบ คอ ปรบอณหภมเครองปรบอากาศท 26 องศาเซลเซยส

ปลด คอ ปลดปลกเครองใชไฟฟาทไมใชงาน

เปลยน คอ เปลยนมาใชอปกรณหรอเครองใชไฟฟาทประหยดพลงงาน

นอกจากนการใชเครองใชไฟฟาทกชนด ควรศกษา ท าความเขาใจเกยวกบระบบ การท างาน การตดตงและการใช การดแลรกษาใหถกตอง ซงจะชวยใหปลอดภย สามารถประหยดคาไฟฟา สามารถยดอายการใชงานไดยาวนานอกดวย

กจกรรมทายเรองท 1 กลยทธการประหยดพลงงานไฟฟา 3 อ.

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

105

เรองท 2 การเลอกซอ การใช และการดแลรกษาเครองใชไฟฟาภายในบาน

โดยทวไป เครองใชไฟฟาภายในครวเรอน มกมการใชพลงงานสงแทบทกชนด ดงนน

ผใชตองมความรเกยวกบการเลอกซอและการใชเครองใชไฟฟาแตละชนดใหเหมาะสมและถกวธ

เพอท าใหเกดความประหยดและคมคา ในทนจะกลาวถงเครองใชไฟฟาทมการใชทวไปในครวเรอน

ดงน

1. เครองท าน าอนไฟฟา

เครองท าน าอนไฟฟาเปนอปกรณทท าใหน ารอนขน โดยอาศยการพาความรอนจาก

ขดลวดความรอน (Electrical Heater) ขณะทกระแสน าไหลผาน สวนประกอบหลกของเครอง

ท าน าอนไฟฟา คอ

1) ตวถงน า จะบรรจน าซงจะถกท าใหรอน

2) ขดลวดความรอน เปนอปกรณทใหความรอนกบน า

3) อปกรณควบคมอณหภม จะท าหนาทตดกระแสไฟฟาเมออณหภมของน าถง

ระดบทตงไว

ภาพสวนประกอบตาง ๆ ของเครองท าน าอนไฟฟา

106

การเลอกซอและการใชอยางถกวธและประหยดพลงงาน

1) เลอกเครองท าน าอนไฟฟาใหเหมาะสมกบการใช ส าหรบบานทวไปเครองท าน าอน

ไฟฟา ขนาดไมเกน 4,500 วตต กนาจะเพยงพอ ซงจะชวยทงประหยดไฟฟาทใชในเครองท าน าอน

ไฟฟาและปมน า

2) ตงอณหภมน าไมสงจนเกนไป (ปกตอยในชวง 35 - 45 C)

3) ใชหวฝกบวชนดประหยดน า จะชวยประหยดน าไดถง รอยละ 25 - 75

4) ใชเครองท าน าอนทมถงน าภายในตวเครองและมฉนวนหม เพราะสามารถลดการ

ใชพลงงานไดมากกวาชนดทไมมถงน าภายใน รอยละ 10 - 20

5) ปดวาลวน าและสวตชทนทเมอเลกใชงาน

6) ไมเปดเครองตลอดเวลาขณะฟอกสบอาบน า หรอขณะสระผม

คาไฟฟาของเครองท าน าอนไฟฟาขนาดตาง ๆ เมอใชงานเปนเวลา 1 ชวโมง

ขนาดเครองท าน าอนไฟฟา คาไฟฟาตอชวโมงโดยประมาณ

ขนาดเลก (3,000 - นอยกวา 5,000 วตต) 13.20 บาท

ขนาดกลาง (5,000 - นอยกวา 8,000 วตต) 18.00 บาท

ขนาดใหญ (8,000 วตต ขนไป) 24.00 บาท

การดแลรกษาและความปลอดภย

1) หมนตรวจสอบการท างานของเครองใหมสภาพพรอมใชงานอยเสมอ โดยเฉพาะ

อยางยงระบบความปลอดภยของเครอง

2) ตรวจดระบบทอน าและรอยตออยาใหมการรวซม

3) เมอพบความผดปกตในการท างานของเครอง ควรใหชางผช านาญตรวจสอบ

4) ตองมการตอสายดน

107

2. กระตกน ารอนไฟฟา

กระตกน ารอนไฟฟาเปนอปกรณในการตมน าใหรอน ประกอบดวยขดลวดความรอน

(Electrical Heater) อยดานลางของกระตกน ารอนไฟฟา และอปกรณควบคมอณหภม

(Thermostat) เปนอปกรณควบคมการท างาน

เมอกระแสไฟฟาไหลผานขดลวด จะเกดความรอน และถายเทไปยงน าภายในกระตก

น ารอนไฟฟา ท าใหน ามอณหภมสงขนจนถงจดเดอด จากนนอปกรณควบคมอณหภมจะตด

กระแสไฟฟาในวงจรหลกออกไป แตยงคงมกระแสไฟฟาไหลผานขดลวดความรอน และแสดง

สถานะน โดยหลอดไฟสญญาณอนจะสวางขน เมออณหภมของน ารอนภายในกระตกน ารอนไฟฟา

ลดลงจนถงจด ๆ หนง อปกรณควบคมอณหภมจะท างานโดยปลอยใหกระแสไฟฟาผานขด

ลวดความรอนเตมทท าใหน าเดอดอกครง

กระตกน ารอนไฟฟาโดยทวไปทมจ าหนายในทองตลาดจะมขนาดความจตงแต 2 - 4

ลตร และใชก าลงไฟฟาระหวาง 500 - 1,300 วตต

ภาพสวนประกอบหลกของกระตกน ารอนไฟฟา

108

การเลอกซอและการใชอยางถกวธและประหยดพลงงาน

1) เลอกซอรนทมตรามาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.)

2) ใสน าใหพอเหมาะกบความตองการหรอไมสงกวาระดบทก าหนดไว เพราะจะท า

ใหกระตกน ารอนไฟฟาเกดความเสยหาย

3) ระวงอยาใหน าแหง หรอปลอยใหระดบน าต ากวาขดทก าหนด เพราะจะท าใหเกด

ไฟฟาลดวงจรในกระตกน ารอนไฟฟา เปนอนตรายอยางยง

4) ถอดปลกเมอเลกใชน ารอนแลว เพอลดการสนเปลองพลงงาน ไมควรเสยบปลก

ตลอดเวลา แตหากมความตองการใชน ารอนเปนระยะ ๆ ตดตอกน เชน ในทท างานบางแหงทม

น ารอนไวส าหรบเตรยมเครองดมตอนรบแขก กไมควรถอดปลกออกบอย ๆ เพราะทกครงเมอดง

ปลกออกอณหภมของน าจะคอย ๆ ลดลง กระตกน ารอนไฟฟาไมสามารถเกบความรอนไดนาน เมอ

จะใชงานใหมกตองเสยบปลก และเรมตมน าใหมซงเปนการสนเปลองพลงงาน

5) อยาน าสงใด ๆ มาปดชองไอน าออก

6) ตรวจสอบการท างานของอปกรณควบคมอณหภมใหอยในสภาพใชงานไดเสมอ

7) ไมควรตงไวในหองทมการปรบอากาศ

คาไฟฟาของกระตกน ารอนไฟฟาขนาดตาง ๆ เมอใชงานเปนเวลา 1 ชวโมง

ขนาดของกระตกน ารอนไฟฟา คาไฟฟาตอชวโมงโดยประมาณ

2 ลตร 2.40 บาท

2.5 ลตร 2.60 บาท

3.2 ลตร 2.88 บาท

การดแลรกษา การดแลรกษากระตกน ารอนไฟฟาใหมอายการใชงานนานขน ลดการใชพลงงานลง

และปองกนอบตเหต หรออนตรายทอาจจะเกดขน 1. หมนตรวจดสายไฟฟาและขวปลกใหอยในสภาพสมบรณเสมอ

109

2. ควรน าน าทสะอาดเทานนมาตม มฉะนนผวในกระตกน ารอนไฟฟาอาจเปลยนส เกดคราบสนมและตะกรน

3. หมนท าความสะอาดตวกระตกน ารอนไฟฟาดานใน อยาใหมคราบตะกรน ซงจะเปนตวตานทาน การถายเทความรอนจากขดลวดความรอนไปสน า ท าใหเวลาในการตมน าเพมขน เปนการสญเสยพลงงานโดยเปลาประโยชน

4. เมอไมตองการใชกระตกน ารอนไฟฟา ควรลางดานในใหสะอาด แลวคว าลง เพอใหน าออกจากตวกระตกน ารอนไฟฟา แลวใชผาเชดดานในใหแหง

5. การท าความสะอาดสวนตาง ๆ ของกระตกน ารอนไฟฟา - ตวและฝากระตกน ารอนไฟฟา ใชผาชบน าบดใหหมาดแลวเชดอยางระมดระวง - ฝาปดดานใน ใชน าหรอน ายาลางจานลางใหสะอาด - ตวกระตกน ารอนไฟฟาดานใน ใชฟองน าชบน าเชดใหทว ลางใหสะอาดดวยน า

โดยอยาราดน า ลงบนสวนอนของตวกระตกน ารอนไฟฟา นอกจากภายในกระตกน ารอนไฟฟาเทานน อยาใชของมคมหรอฝอยขดหมอขดหรอขดตวกระตกน ารอนไฟฟาดานใน เพราะจะท าใหสารเคลอบหลดออกได

3. พดลม พดลมทใชในบานเปนอปกรณหลกทชวยในการหมนเวยนอากาศ และระบายความ

รอนภายในบาน ซงในปจจบนพดลมทใชมหลากหลายลกษณะและประเภทขนอยกบการใชงาน สวนประกอบหลกของพดลม ไดแก ใบพด ตะแกรงคลมใบพด มอเตอรไฟฟา สวตช

ควบคมการท างาน และกลไกควบคมการหมนและสาย ดงรป

ภาพสวนประกอบหลกของพดลม

110

การเลอกซอและการใชอยางถกวธและประหยดพลงงาน

1. เลอกซอพดลมทเปนระบบธรรมดา เพราะจะประหยดไฟกวาระบบทม

รโมทคอนโทรล หรอระบบไอน า

2. เลอกซอยหอและรนทไดรบรองมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.) และมฉลากเบอร 5

3. เลอกทมขนาดใบพดและก าลงไฟฟาใหเหมาะสม และตรงกบความตองการใชงาน

4) เลอกใชความแรงของลมใหเหมาะกบความตองการ ความแรงของลมยงมากยง

เปลองไฟ

5) ปดพดลมทนทเมอไมใชงาน

6) ในกรณทพดลมมระบบรโมทคอนโทรลอยาเสยบปลกทงไว เพราะจะมไฟฟาเลยง

อปกรณตลอดเวลา

7) ควรวางพดลมในททมอากาศถายเทสะดวก เพราะพดลมใชหลกการดดอากาศจาก

บรเวณรอบ ๆ ทางดานหลงของตวใบพด แลวปลอยออกสดานหนา เชน ถาอากาศบรเวณรอบ

พดลมมการถายเทด ไมรอนหรออบชน กจะไดรบลมเยน รสกสบาย และยงท าใหมอเตอรสามารถ

ระบายความรอนไดด เปนการยดอายการใชงานอกดวย

การดแลรกษา

การดแลรกษาพดลมอยางสม าเสมอ จะชวยใหพดลมท างานไดเตมประสทธภาพ และ

ยงชวยยดอายการท างาน มขอควรปฏบต ดงน

1) หมนท าความสะอาดตามจดตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยง ใบพด และตะแกรงครอบ

ใบพด อยาใหฝนละอองเกาะจบ และตองดแลใหมสภาพดอยเสมอ อยาใหแตกหก ช ารด หรอโคง

งอ ผดสวน จะท าใหลมทออกมามความแรงของลมลดลง

2) หมนท าความสะอาดชองลมตรงฝาครอบมอเตอรของพดลม ซงเปนชองระบาย

ความรอนของมอเตอร อยาใหมคราบน ามนหรอฝนละอองเกาะจบ เพราะจะท าใหประสทธภาพ

ของมอเตอรลดลง และสนเปลองไฟฟามากขน

4. โทรทศน

โทรทศนเปนอปกรณทแปลงสญญาณคลนแม เหลกไฟฟาเปนภาพดวยวงจร

อเลกทรอนกสทมความซบซอน มสวนประกอบ ดงน

111

1) สวนประกอบภายนอก คอ ตวโครงทหอหมอปกรณอเลกทรอนกส จอภาพซงจะม

การเคลอบสารพเศษทางดานใน ปมหรอสวตชตาง ๆ และชองตอสายอากาศ เปนตน

2) สวนประกอบภายใน คอ อปกรณอเลกทรอนกส ตวรบเปลยนสญญาณทมาในรป

ของคลนแมเหลกไฟฟา เปนภาพและเสยง สวนประกอบของจอภาพและระบบเสยงรวมทงล าโพง

เปนตน

ภาพการสงสญญาณโทรทศนมายงเครองรบโทรทศน

ปรมาณพลงงานทโทรทศนใชขนอยกบเทคโนโลยและขนาดของจอภาพ โดยขนาด

จอภาพของโทรทศน ระบดวยความยาวเสนทแยงของมมจอภาพ โทรทศนแตละขนาดและแตละ

ประเภทจะมการใชไฟฟาแตกตางกน ยงขนาดจอภาพใหญกจะใชก าลงไฟฟามาก

วดตามเสนทแยงมม ชนขอบด า

หนวยเปนนว

112

คาไฟฟาของโทรทศนชนดและขนาดตาง ๆ เมอใชงานเปนเวลา 1 ชวโมง

ชนดและขนาดของจอโทรทศน คาไฟฟาตอชวโมงโดยประมาณ

จอแบน 20 นว 0.28 บาท

จอแบน 25 นว 0.67 บาท

จอ LCD 26 นว 0.35 บาท

จอ LCD 46 นว 0.76 บาท

จอ LED 26 นว 0.20 บาท

จอ LED 46 นว 0.40 บาท

การเลอกซอและการใชอยางถกวธและประหยดพลงงาน

1) การเลอกใชโทรทศนควรค านงถงความตองการในการใชงาน โดยพจารณาจาก

ขนาดและการใชก าลงไฟฟา ส าหรบเทคโนโลยเดยวกน โทรทศนทมขนาดใหญ ยงกนไฟมากขน

2) อยาเสยบปลกทง ไว เพราะโทรทศนจะมไฟฟาหลอเลยงระบบภายในอย

ตลอดเวลา ท าใหสนเปลองไฟ และอาจกอใหเกดอนตรายในขณะเกดฟาแลบได

3) ปดและถอดปลก ทนทเมอไมมคนด หากชอบหลบหนาโทรทศนบอย ๆ ควรใช

โทรทศน รนทตงเวลาปดโดยอตโนมต เพอชวยประหยดไฟฟา

4) หากชมโทรทศนชองเดยวกนควรดดวยกน ประหยดทงคาไฟ และอบอนใจไดอย

ดวยกนทงครอบครว

5) เลกเปดโทรทศนลวงหนาเพอรอดรายการทชนชอบ เปดดรายการเมอถงเวลา

ออกอากาศ

6) ไมควรปรบจอภาพใหสวางมากเกนไป และไมควรเปลยนชองบอย เพราะจะ

ท าใหหลอดภาพมอายการใชงานลดลง และสนเปลองไฟฟาโดยไมจ าเปน

การดแลรกษา

การดแลรกษาและใชโทรทศนใหถกวธ นอกจากจะชวยใหโทรทศนเกดความคงทน

ภาพทไดคมชด และมอายการใชงานยาวนานขน ควรมขอปฏบต ดงน

113

1) ควรวางโทรทศนไวในจดทมการถายเทอากาศไดด เพอใหเครองสามารถระบาย

ความรอนไดสะดวก

2) หมนท าความสะอาดเปนประจ าเพอลดปรมาณฝนละออง ทเกาะบนจอภาพ

โดยใชผานมเชดตวเครองโทรทศน สวนจอภาพควรใชผงซกฟอกอยางออน หรอน ายาลางจานผสม

กบน าเชดเบา ๆ จากนนเชดดวยผานมใหแหง และตองถอดปลกออกกอนท าความสะอาดทกครง

5. เตารดไฟฟา

เตารดไฟฟาเปนเครองใชไฟฟาทมใชกนแทบทกครวเรอน หากเปรยบเทยบกบ

เครองใชไฟฟาอน ๆ เตารดจดเปนเครองใชไฟฟาทใชก าลงไฟฟาสง การทราบแนวทางการเลอกซอ

และใชงานอยางถกวธจะสามารถลดการใชไฟฟาลงได ในทองตลาดเตารดสามารถแบงได

3 ลกษณะ คอ เตารดแบบธรรมดา แบบมไอน า และแบบกดทบ

สวนประกอบและการท างานเตารดมสวนประกอบส าคญ 3 สวน คอ

1) ไสเตารดไฟฟา ท ามาจากโลหะผสมระหวางนกเกลและโครเมยม ท าหนาทให

ก าเนดความรอนเมอไดรบกระแสไฟฟา โดยความรอนจะมากหรอนอยขนกบสวนผสมของโลหะ

และความยาวขดลวด

2) เทอรมอสแตต ท าหนาทปรบความรอนของไสเตารดใหเทากบระดบทไดตงไว

3) แผนโลหะดานลางของเตารด ท าหนาทเปนตวกดทบเวลารด และกระจายความรอน

แบบธรรมดา แบบไอน า แบบกดทบ

114

เตารดไฟฟาทมชนดและขนาดตางกน มอตราการใชก าลงไฟฟาไมเทากน ดงน

ชนดของ

เตารดไฟฟา

ขนาด

แรงกดทบ ลกษณะ

ก าลงไฟฟา

(วตต)

ธรรมดา 1 – 2 กโลกรม

ตวเตามอปกรณ 3 ชน คอ

แผนโลหะ ดามจบ

และปมควบคมความรอน

750 – 1,000

ไอน า 1 – 2 กโลกรม มชองไอน าทางดานลางเตารด และ

วาลวควบคมการเปดน าไหลออก 1,100 – 1,750

ชนดของ

เตารดไฟฟา

ขนาด

แรงกดทบ ลกษณะ

ก าลงไฟฟา

(วตต)

กดทบ 40 – 50

กโลกรม

มแผนความรอนทมขนาดใหญกวา

เตารดแบบธรรมดาและแบบไอน า

มคนโยกส าหรบกดทบ

900 – 1,200

การเลอกซอและการใชเตารดไฟฟาอยางถกวธและประหยดพลงงาน

ในการใชเตารดไฟฟาอยางประหยดพลงงาน เราไมควรทจะลดปรมาณความรอนทใชในการรดลง แตควรใชเตารดไฟฟา รดผาอยางรวดเรวทระดบความรอนทเหมาะสมกบความหนาและชนดของผา รวมทงควรปฏบตดงน

1) เลอกซอเฉพาะเตารดไฟฟาทไดรบมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.) และมฉลากเบอร 5 2) เลอกซอขนาดและก าลงไฟฟาใหเหมาะกบความตองการและลกษณะการใชงาน 3) ควรเกบผาทรอรดใหเรยบรอย และใหผายบนอยทสด 4) ควรแยกประเภทผาหนาและผาบาง เพอความสะดวกในการรด

5) ควรรวบรวมผาทจะรดแตละครงใหมากพอ การรดผาครงละชดท าใหสนเปลอง

ไฟฟามาก

6) ไมควรพรมน ามากจนเกนไป เพราะจะท าใหสญเสยความรอนจากการรดมาก

7) ควรเรมรดจากผาบาง ๆ หรอตองการความรอนนอยกอน จากนนจงรดผาท

ตองการความรอนสง และควรเหลอผาทตองการความรอนนอยสวนหนง ไวรดในตอนทาย

8) ควรถอดปลกกอนเสรจสนการรด 3 - 4 นาท

115

คาไฟฟาของเตารดไฟฟาชนดตาง ๆ เมอใชงานเปนเวลา 1 ชวโมง

ชนดของเตารดไฟฟา คาไฟฟาตอชวโมงโดยประมาณ

เตารดไฟฟาธรรมดา 4.00 บาท

เตารดไฟฟาไอน าขนาดเลก 5.32 บาท

เตารดไฟฟาไอน าขนาดใหญ 7.20 บาท

การดแลรกษา

1. ตรวจดหนาสมผสเตารดไฟฟา หากพบคราบสกปรก ใหใชฟองน าชบน ายา

ท าความสะอาดเชดออก เพราะคราบสกปรกจะเปนตวตานทานความรอน ท าใหสนเปลองไฟฟา

มากขนในการเพมความรอน

2. ส าหรบเตารดไฟฟาไอน า น าทใชควรเปนน ากลนเพอปองกนการเกดตะกรน ซง

ตะกรนจะเปนสาเหตของการเกดความตานทานความรอน

3. เมอเกดการอดตนของชองไอน าซงเกดจากตะกรน เราสามารถก าจดไดโดยเตม

น าสมสายชลงในถงเกบน าของเตารดไฟฟาไอน า แลวเสยบสายไฟใหเตารดรอนเพอท าให

น าสมสายชกลายเปนไอ จากนนเตมน าลงไป เพอลางน าสมสายชออกใหหมด แลวจงใชแปรงเลก ๆ

ท าความสะอาดชองไอน า

4. การใชเตารดไฟฟาไปนาน ๆ แมวาจะไมเกดการเสยหายช ารด กควรมการตรวจ

หรอเปลยนอปกรณภายในบางอยาง รวมทงสายไฟทตอกนอยซงอาจช ารด เสอมสภาพ ท าใหวงจร

ภายในท างานไมสมบรณ

116

6. ตเยน

ตเยน เปนอปกรณทมใชแพรหลายในครวเรอน เปนอปกรณท าความเยนเพอถนอม

อาหารโดยการลดอณหภม ตเยนเปนอปกรณทใชพลงงานตลอด 24 ชวโมง ดงนนการเลอกและใช

ตเยนอยางเหมาะสมจะชวยประหยดพลงงานไดมาก

ภาพตเยน

อปกรณหลก ๆ ทท าใหภายในตเยนเกดความเยน ประกอบดวย

1. คอมเพรสเซอร ท าหนาทในการอดและดดสารท าความเยนใหหมนเวยนในระบบ

ของตเยน

2. แผงท าความเยน มหนาทกระจายความเยนภายในตเยน

3. แผงระบายความรอน เปนสวนทใชระบายความรอนของสารท าความเยน

แผงระบายความรอนนตดตงอยดานหลงของตเยน

4. ตวตเยนท าจากโลหะ และอดฉดโฟมอยระหวางกลาง เพอท าหนาทเปนฉนวนกน

ความรอนจากภายนอก โดยปกตเราระบขนาดของตเยนเปนคว หรอลกบาศกฟต

5. อปกรณอน ๆ เชน อปกรณควบคมอณหภม สวตชโอเวอรโหลด พดลมกระจาย

ความเยน ฯลฯ

ความเยนของตเยนเกดขนจากระบบท าความเยน เมอเราเสยบปลกไฟฟาใหกบตเยน

คอมเพรสเซอรจะดดและอดไอสารท าความเยนใหมความดนสงขน และไหลไปยงแผงระบาย

117

ความรอนเพอถายเทความรอนสสงแวดลอมภายนอก จากนนจะเปลยนสถานะเปนของเหลว

ไหลผานวาลวควบคมสารท าความเยนเพอลดความดน ไหลตอไปทแผงท าความเยนเพอ

ดดความรอนจากอาหารและเครองดมทแชอยในตเยน ณ จดน สารท าความเยนจะเปลยนสถานะ

กลายเปนไอ และกลบไปยงคอมเพรสเซอรเพอเรมวงจรท าความเยนใหมอกครง

การเลอกซอและการใชอยางถกวธและประหยดพลงงาน

1) เลอกซอตเยนทไดรบการรบรองฉลากเบอร 5

2) เลอกซอประเภทและขนาดใหเหมาะกบความตองการและลกษณะการใชงาน

3) คาไฟฟาจะเพมตามจ านวนครงของการเปด - ปดตเยน เพราะเมอเปดตเยน

ความรอนภายนอกจะไหลเขาตเยน ท าใหคอมเพรสเซอรตองท างานหนกมากขนเพอรกษาอณหภม

ภายในตเยนใหคงเดมตามทตงไว

4) ถาอณหภมโดยรอบสงขน ปรมาณความรอนจะถกถายเทเขาไปในตเยนมากขน

เปนการเพมภาระใหกบระบบท าความเยน ดงนนจงไมควรตดตงตเยนใกลกบแหลงก าเนด

ความรอนใด ๆ หรอรบแสงอาทตยโดยตรง

5) ไมเกบอาหารในตเยนมากเกนไป เพราะจะท าใหอณหภมในตเยนไมสม าเสมอ

ควรใหมชองวาง เพอใหอากาศภายในไหลเวยนไดสม าเสมอ

6) ถาน าอาหารทมอณหภมสงไปแชในตเยนจะสงผลกระทบดงน

(1) ท าใหอาหารตาง ๆ ทอยในบรเวณขางเคยงเสอมคณภาพหรอเสยได

(2) หากตเยนก าลงท างานเตมทจะท าใหไอสารท าความเยนกอนเขาเครองอดรอน

จนไมสามารถท าหนาทหลอเยนคอมเพรสเซอรไดเพยงพอ และสงผลใหอายคอมเพรสเซอรสนลง

(3) สญเสยพลงงานไฟฟามากขน

7) เมอดงปลกออกแลวไมควรเสยบปลกใหมทนท เพราะเมอเครองหยด สารท า

ความเยนจากสวนทมความดนสงจะไหลไปทางทมความดนต าจนความดนภายในวงจรเทากน

ดงนนถาคอมเพรสเซอรเรมท างานทนท สารท าความเยนยงไหลกลบไมทน เครองจงตองออกแรง

ฉดมากเพอเอาชนะแรงเฉอยและแรงเสยดทาน ซงจะสงผลใหมอเตอรของเครองอดท างานหนก

และเกดการช ารดหรออายการใชงานสนลง

118

คาไฟฟาของตเยนขนาดตาง ๆ เมอใชงานเปนเวลา 1 ชวโมง

ขนาดของตเยน คาไฟฟาตอชวโมงโดยประมาณ

4 คว 0.21 บาท

6 คว 0.27 บาท

12 คว 0.72 บาท

การดแลรกษา

1. ส าหรบตเยนทมแผงระบายความรอนควรท าความสะอาดแผงระบายความรอน

ตเยนสม าเสมอ ถามฝนเกาะสกปรกมาก จะระบายความรอนไมด มอเตอรตองท างานหนก เปลอง

ไฟมากขน

2. อยาใหขอบยางประตมจดช ารดหรอเสอมสภาพ เพราะความรอนจะไหลเขาตเยน

ท าใหมอเตอรตองท างานหนกและเปลองไฟฟามาก ตรวจสอบโดยเสยบกระดาษระหวางขอบยาง

ประตแลวปดประต ถาสามารถเลอนกระดาษไปมาไดแสดงวาขอบยางเสอมสภาพ ควรตดตอชาง

มาเปลยนขอบยาง

3. อปกรณระบายความรอน จะตดตงอยดานหลงตเยน เพอใหสามารถระบายความ

รอนไดด ควรวางตเยนใหมระยะหางจากผนงไมนอยกวา 10 ซม. ดานบนอยางนอย 30 ซม. ดานขาง

อยางนอย 2 - 10 ซม.

7. หลอดไฟ

หลอดไฟ เปนอปกรณใหแสงสวางทมใชกนทกครวเรอน ถอเปนสงจ าเปนส าหรบการ

ด ารงชวต นอกจากประโยชนในเรองแสงสวางแลว ยงสามารถใชในการตกแตง และสราง

บรรยากาศอกดวย โดยหลอดไฟทใชกนอยมหลายชนด มคณสมบตในการใหแสงสวางและทาง

ไฟฟาตางกน ดงนนหากผใชรจกเลอกใชหลอดไฟอยางเหมาะสม จะท าใหสามารถประหยด

พลงงานไฟฟาและคาใชจายไดมาก เพอใหสามารถเลอกซอไดอยางถกตอง ผใชควรรจกคณสมบต

ของหลอดไฟกอน ซงคณสมบตของหลอดไฟตาง ๆ เหลาน สวนมากมกจะมบอกอยทขางกลอง

หรอฉลากก ากบผลตภณฑ กอนซอจงควรมความเขาใจเกยวกบคณสมบตดงกลาว เพอเลอกซอ

119

หลอดไฟประเภทตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม ตอไปนคอ ชนด คณสมบตและลกษณะการใชของ

หลอดไฟประเภทตาง ๆ ทนยมใชในบานพกและอาคารตาง ๆ

ชนดของหลอดไฟ คณสมบตและลกษณะการใช

หลอดไส มใชกนมาหลายสบป สมยกอนนยมใชกบงานให

แสงสวางในบานพกอาศย หองอาหาร หองรบแขก แตปจจบน

ไมคอยนยมเพราะกนไฟมาก คายความรอน เปดใชไมนาน

หลอดจะรอน อายการใชงานสนตอง มหลายขนาด เชน 3

วตต 25 วตต 40 วตต 100 วตต เปนตน ใชคกบขวชนด E14

หรอ E27 แสงของหลอดไสเมอสองกบวตถตางๆ แลวสของ

วตถจะไมผดเพยน ตามรานเสอผา กระเปา รองเทา ของ

ประดบต าง ๆ ชอบใชกน เพราะสสนของสนค าจะไม

ผดเพยน และยงควบคมปรบความเขมของแสงดวยสวตชหรไฟ

(Dimmer) ไดดวย

หลอดไส

หลอดฟลออเรสเซนตหรอหลอดนออน นยมใชใหแสง

สวางทวไปทงภายในและภายนอกบาน อายการใชงาน

ยาวนานกวา หลอดไส ทจะพบไดบอย เชน

- หลอด T8 ขวทใชรวมกนจะเปน G13 - หลอดผอมจอมประหยด T5 เปนหลอดฟลออเรสเซนต

รนเลกทสด แตใหแสงสวางเทากบหลอดนออนทวไปและกนไฟนอยกวา ม 3 เฉดส ไดแก สเดยไลท สคลไวท และสวอรมไวท หลอดรนนใชกบขว G5

- หลอดวงกลมเหมอนโดนท ทตดตงพรอมโคมเพดาน มหลายขนาด เชน 22 วตต 32 วตต 40 วตต เปนตน ใชงานพรอมชดขวหลอด หลอดฟลออเรสเซนต

หลอด T8

หลอดวงกลม

หลอด T5

120

ชนดของหลอดไฟ คณสมบตและลกษณะการใช

หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต เปนหลอดทพฒนาขนมา

แทนหลอดไส เพอใหกนไฟนอยลง ขนาดเลกลง แตก าลงสอง

สวางสงขน มทงหลอดตะเกยบ หลอดเกลยว เปนหลอดทกน

ไฟนอยกวาหลอดชนดอน ๆ สวนใหญใชงานใหแสงสวางทวไป

ในบานพกอาศย บรเวณทตองเปดไฟทงไวนาน ๆ อายการใช

งานหลอดจะยาวนานกวาหลอดไสถง 8 เทา และยาวนานกวา

หลอดนออน 4 เทา ม 2 แบบ คอ แบบมบลลาสตภายใน ใช

สวมแทนกบขวหลอดไสชนดเกลยวได และแบบ บลลาสต

ภายนอก ตองมขาเสยบกบบลลาสต เชน หลอดตะเกยบ

หลอดเกลยว หลอดจะมอยใหเลอก 3 ส ไดแก สเดยไลท สคล

ไวท และสวอรมไวท เหมอนหลอดฟลออเรสเซนต

หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต

หลอด LED (Light Emitting Diodes) เปนหลอดไฟ

ขนาดเลกทสด แตใหแสงสวางส เทากบหลอดรนอน ๆ

หลกการท างานของหลอด LED ตางจากหลอดไส เนองจาก

เปนหลอดไมมไส จงไมมการเผาไสหลอด หลอด LED ถงไม

แผความรอน เพราะพลงงานสวนใหญเปลยนเปนแสงไป

หมดแลว แลวกอายการใชงานของหลอดยาวนานขน กเพราะ

ไมมการเผาไหมนนเอง หลอด LED

นอกจากชนดของหลอดดงทกลาวมาแลว ยงมหลอดไฟชนดอน ๆ อกมากมายใหผ

ใชไดเลอกใชตามลกษณะหรอวตถประสงคของงาน เชน ไฟสองสวางในรปแบบตาง ๆ ไฟประดบ

และตกแตง เปนตน

121

การเลอกซอและการใชอยางถกวธและประหยดพลงงาน

1) ส ารวจรปทรงของหลอดไฟ เพอก าหนดการใชงาน ทศทางการใหแสง และองศา

ของแสง

2) ส ารวจขวหลอดทใช ซงมแบบขวเกลยว ขวเกลยวเลก ขวเขม หรอขวเสยบ

3) ตรวจสอบวา ตองมอปกรณใดทใชกบหลอดไฟ หรอ โคมไฟ เชน หมอแปลง บลลาสต สวตชหรไฟ เปนตน

4) พจารณาคณสมบตของหลอดไฟ ใหเหมาะสมกบการใชงาน โดยคณสมบตของ

หลอดไฟทตองน ามาพจารณา มดงน

- คาฟลกซการสองสวาง (Luminous Flux) เปนปรมาณแสงสวางทงหมดทไดจากแหลงก าเนดแสง มหนวยวดเปนลเมน (lm)

- คาความสวาง (Illuminance) เปนปรมาณแสงสวางทตกกระทบบนวตถ (lumen) ตอ 1 หนวยพนท มหนวยเปน ลเมนตอตารางเมตร (lm/sq.m.) หรอ ลกซ (Lux) นนเอง โดยทวไป อาจเรยกวา ระดบความสวาง (Lighting level) จงเปนตวทบอกวาแสงทไดเพยงพอหรอไม

- คาความเขมการสองสวาง (Luminous Intensity) เปนความเขมของแสงทสองออกมาจากวตถ โดยทวไปจะวดเปนจ านวนเทาของความเขมทไดจากเทยนไข 1 เลม จงมหนวยเปนแคนเดลา (Candela, cd)

- คาความสองสวาง (Luminance) เปนตวทบอกปรมาณแสงทสะทอนออกมาจากวตถ (candela) ตอ 1 หนวยพนท มหนวยเปน แคนเดลาตอตารางเมตร (cd/sq.m.) บางครงจงอาจเรยกวา ความจา (Brightness)

- คาประสทธผล (Efficacy) เปนปรมาณแสงสวางทออกมาตอก าลงไฟฟาทใช มหนวยวดเปน ลเมนตอวตต (lm/w) หลอดทมคาประสทธผลสง แสดงวา หลอดนใหปรมาณแสงออกมามากแตใชก าลงไฟฟานอย

- คาความถกตองของส (Colour Rendering, Ra หรอ CRI) เปนคาทใชบอกวาหลอดไฟประเภทตาง ๆ เมอแสงสองสไปบนวตถจะท าใหสของวตถนนผดเพยนจากความเปนจรงมากนอยเพยงใด ไมมหนวยแตมกเรยกเปน เปอรเซนต (%) ตามคาความถกตอง เชน แสงอาทตยมคา Ra = 100 เพราะแสงอาทตยใหสเปกตรมครบทกส เมอสองไปบนวตถจะไมเหนความผดเพยนของส เปนตน

122

- คาอณหภมสของแสง (Color Temperature) สของแสงทไดจากหลอดไฟเทยบกบสทเกดจากการเผาวตถด าอดมคตใหรอนทอณหภมนน มหนวยเปนเคลวน (K) อณหภมสเปนตวทบอกวาแสงทไดมความขาวมากนอยแคไหน ถามคาอณหภมสของแสงต าแสงทไดจะออกมาในโทนเหลองหรอแดง ถามคาอณหภมสของแสงสงแสงทไดจะออกมาในโทนขาวกวา ในทองตลาดทวไปมใหเลอก 3 โทนส

นอกจากนแลวสงทควรรเพมเตม คอ โทนสของอณหภมสของแสง เพอใหสามารถไดแสงตามตองการ โดยโทนสของหลอดไฟในปจจบน มดงน

สวอรมไวท (Warm White) ใหแสงสแดงออกโทนสม เปนโทนสรอน โทนอบอน คาอณหภมสของแสงอยท ต ากวา 3,000 เคลวน

สคลไวท (Cool White) ใหแสงสจะเรมออกมาทางสขาว เปนโทนสทดเยนสบายตา ดคอนขางสวางกวาเมอเทยบกบสวอรมไวท คาอณหภมสของแสงอยท 3,000 - 4,500 เคลวน

สเดยไลท (Day Light) ใหแสงสโทนออกขาวอมฟา แตคลายแสงธรรมชาต ตอนเวลากลางวน ดงนนคาความถกตองของสจงมมากกวาเมอเทยบกบสวอรมไวทหรอสคลไวท คาอณหภมสของแสงอยท 4,500 - 6,500 เคลวน ขนไป

5) พจารณาถงคาความสวางทเหมาะสม โดยสมาคมไฟฟาและแสงสวางแหงประเทศไทย ไดมการก าหนดคาความสองสวางทเหมาะสมของแตละหองในบาน ดงตาราง

ตารางความสองสวางในพนทใชงานตาง ๆ ในบานอยอาศย

พนท ความสองสวางทพนท (ลกซ)

ความสองสวางรอบขาง (ลกซ)

ทางเขา 150/500 60/100

หองครว 500/750 250/350

หองรบประทานอาหาร 300 100

หองนงเลน 60/300 60

หองท างาน 300 150

หองน า 500 200

หองน าแขก 250 100

123

หองเปลยนเสอผา 500 200

หองนอนใหญ 300/500 100/150

หองนอนเดก 300 150

ทางเดน 150 50

บนได 200 60

ถนนทางเขาบาน 300 100

ทมา : สมาคมไฟฟาและแสงสวางแหงประเทศไทย

สามารถค านวณจ านวนหลอดไฟทตองตดในพนทตาง ๆ เพอใหไดความสองสวางท

เหมาะสม ไดดงน

จ านวนหลอดไฟ = คาความสวาง (ลกซ) × พนทรบแสง (ตารางเมตร)

อตราพลงงานแสงทตกบนพนท (ลเมน)

โดยท จ านวนหลอดไฟ คอ จ านวนหลอดไฟทจะตดในหนงพนท

คาความสวาง (ลกซ) คอ ความสองสวางในพนทใชงานตาง ๆ ในบานอยอาศยทเหมาะสม (สามารถดไดจากตารางความสองสวางในพนทใชงานตาง ๆ ในบานอยอาศย)

พนทรบแสง (ตารางเมตร) คอ พนทรบแสงตอหนงหอง

อตราพลงงานแสงทตกบนพนท (ลเมน) คอ คาความสวางของหลอดไฟ (สามารถด

ไดจากกลองหลอดไฟ)

6) พจารณาโดยค านงถงการประหยดพลงงานไฟฟา หลอดไฟแตละชนดจะใช

พลงงานไฟฟาแตกตางกน โดยหลอด LED จะประหยดไฟฟามากทสด ซงสามารถเปรยบเทยบการ

ใชพลงงานไฟฟาและคาใชจายของหลอดไฟทง 3 แบบ ไดดงตาราง

124

ตารางประสทธภาพของพลงงานและคาใชจายจากหลอดไฟแตละประเภท

หวขอ หลอดไส หลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต

หลอด LED

คาเฉลยอายการใชงาน (ชวโมง)

1,200 8,000 50,000

คาเฉลยประสทธภาพการสองสวาง (ลเมนตอวตต)

12.5 – 17.5 45 – 75 69 – 100

ปรมาณไฟฟ า ท ใช เ ทยบกบหลอดไส 1 หลอดตอป (กโลวตตตอป)

109.5 25.6 11.0

คาใชจายตอป เทยบกบหลอดไส 1 หลอดตอป (บาท)

424.8 94.4 37.4

ทมา : http://www.hl.in.th/index/modules/plblog/frontent/details.php?plcn=knowledge&plidp=6&plpn=why-we-change-to-use-led

7) ควรเลอกซอหลอด LED หรอหลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต ทมฉลากเบอร 5

เนองจากกนไฟนอย และมอายการใชงานนาน 8) เลอกใชหลอดไฟทไดมาตรฐาน 9) ลดจ านวนหลอดไฟในบรเวณทอาศยแสงธรรมชาตได

10) ควรตงโคมไฟทโตะท างาน หรอตดตงไฟเฉพาะจด แทนการเปดไฟทงหองเพอท างาน 11) ปดสวตชไฟ เมอไมใชงาน การดแลรกษา 1) หมนท าความสะอาดหลอดไฟ เพราะจะชวยเพมแสงสวาง โดยไมตองใชพลงงาน

มากขน ควรท าความสะอาดอยางนอย 4 ครงตอป หรอทก ๆ 3 เดอน 2) ส าหรบหลอดไฟทเกบไว ควรเกบในบรเวณทไมมการกระทบกระทงกนจนเกดการ

ช ารดเสยหาย กจกรรมทายเรองท 2 การเลอกซอ การใช และการดแลรกษาเครองใชไฟฟาภายในบาน (ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

125

เรองท 3 การวางแผนและการค านวณคาไฟฟาในครวเรอน

แมวาทกคนจะชวยกนประหยดไฟฟา แตในบางครวเรอนยงไมสามารถลดคาไฟฟาลงได เนองจากไมทราบวาคาไฟฟาในแตละเดอนมาจากการใชเครองใชไฟฟาชนดใด และองคประกอบคาไฟฟามอะไรบาง ดงนนหากสามารถค านวณคาไฟฟาในครวเรอนและวางแผนการใชไฟฟาในครวเรอนได กจะสามารถชวยใหประหยดคาไฟฟาลงได โดยในเรองนประกอบดวย 2 ตอน คอ ตอนท 1 การค านวณคาไฟฟาในครวเรอน ตอนท 2 การวางแผนการใชไฟฟาในครวเรอน ตอนท 1 การค านวณคาไฟฟาในครวเรอน

คาไฟฟาทเราช าระอยทกวนน ไมเหมอนกบคาสนคาทว ๆ ไป เชน ซอน าทบรรจขวด ราคาขวดละ 5 บาท จ านวน 2 ขวด แมคาคดราคา 10 บาท แตถาซอ 12 ขวด แทนทจะคดทราคา 60 บาท อาจจะลดใหเหลอ 55 บาท นนหมายถงวา ยงซอจ านวนมาก ราคามแนวโนมจะถกลง เขาต าราเหมาโหลถกกวา แตคาไฟฟากลบใชหลกคดตรงกนขาม กลาวคอ ราคาไฟฟาถายงใชมาก คาไฟฟาจะยงสงขน เราเรยกอตราชนดนวา “อตรากาวหนา” สาเหตทใชอตรากาวหนาน เนองจากเชอเพลงทใชผลตไฟฟามจ ากดและตองน าเขาจากตางประเทศ สงผลกระทบตอประเทศชาต จงตองการใหประชาชนใชไฟฟาเทาทจ าเปนและใชอยางประหยด จงตงราคา คาไฟฟาใหเปนอตรากาวหนา

1) องคประกอบคาไฟฟา หากเรามาดคาไฟฟาทจายกนอยในปจจบน จะพบวา มองคประกอบ 3 สวนดวยกน

ไดแก คาไฟฟาฐาน คาไฟฟาผนแปร (Ft) และภาษมลคาเพม

(1) คาไฟฟาฐาน คาไฟฟาฐาน ซงการไฟฟานครหลวงใชค าวา คาพลงงานไฟฟา เปนคาไฟฟาท

สะทอนตนทนในการกอสรางโรงไฟฟา ระบบสายสง ระบบจ าหนาย และคาการผลตพลงงานไฟฟา ภายใตสมมตฐานความตองการไฟฟา คาเชอเพลง คาซอไฟฟา คาใชจายตามนโยบายของรฐ ณ วนทก าหนดโครงสรางคาไฟฟา โดยคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) จะพจารณาปรบคาไฟฟาฐานคราวละ 3 - 5 ป ดงนนในระหวางชวงเวลาดงกลาว คาใชจายทอยเหนอการควบคม คอ คาไฟฟาผนแปร (Ft) ทมผลตอตนทนการผลตไฟฟา ซงอาจมการเปลยนแปลงทงเพมขนหรอลดลง คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) จงใชกลไกตามสตรอตโนมตมาปรบคาไฟฟาผนแปร (Ft)

126

(2) คาไฟฟาผนแปร (Ft)

คาไฟฟาผนแปร หรอทนยมเรยกกนวาคาเอฟท (Ft) หมายถง คาไฟฟาทสะทอน

การเปลยนแปลงของคาใชจายทอยนอกเหนอการควบคม ไดแก คาเชอเพลง คาซอไฟฟา

และคาใชจายตามนโยบายของรฐทเปลยนไปจากคาไฟฟาฐาน โดยคณะกรรมการก ากบกจการ

พลงงาน (กกพ.) จะพจารณาปรบคาทก 4 เดอน

(3) ภาษมลคาเพม

ตามหลกการภาษแลว ผ ใชสนคาหรอผขอรบบรการ จะเปนผ รบภาระ

ภาษมลคาเพม ซงคาไฟฟากเชนเดยวกน ผใชไฟฟาจะเปนผรบภาระภาษมลคาเพม โดยคดจากคา

ไฟฟาฐานรวมกบคาไฟฟาผนแปร ในอตราภาษมลคาเพมรอยละ 7 โดยภาษในสวนนจะถกน าสง

ใหกบกรมสรรพากร

ภาพใบแจงคาไฟฟาของการไฟฟานครหลวง ภาพใบแจงคาไฟฟาของการไฟฟาสวนภมภาค

127

2) อตราคาไฟฟา อตราคาไฟฟาแบงออกเปน 8 ประเภท ไดแก (1) ประเภทท 1 บานอยอาศย

ส าหรบการใชไฟฟาภายในบานเรอนทอยอาศย รวมทงวด ส านกสงฆ และสถานประกอบศาสนกจของทกศาสนา ตลอดจนบรเวณทเกยวของ โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

(2) ประเภทท 2 กจการขนาดเลก ส าหรบการใชไฟฟาเพอประกอบธรกจ ธรกจรวมกบบานอยอาศย อตสาหกรรม

หนวยราชการ ส านกงาน หรอหนวยงานอนใดของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ สถานฑต สถานทท าการของหนวยงานราชการตางประเทศ และสถานทท าการขององคการระหวางประเทศ หรออน ๆ ตลอดจนบรเวณทเกยวของ ซงมความตองการพลงไฟฟาเฉลยใน 15 นาททสงสด ต ากวา 30 กโลวตต โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

(3) ประเภทท 3 กจการขนาดกลาง ส าหรบการใชไฟฟาเพอประกอบธรกจ อตสาหกรรม หนวยราชการ ส านกงาน

หรอหนวยงานอนใดของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ สถานฑต สถานทท าการของหนวยงานราชการตางประเทศ และสถานทท าการขององคการระหวางประเทศ ตลอดจนบรเวณทเกยวของ ซงมความตองการพลงไฟฟาเฉลยใน 15 นาททสงสด ตงแต 30 กโลวตต แตไมถง 1,000 กโลวตต และมปรมาณการใชพลงงานไฟฟาเฉลย 3 เดอนกอนหนาไมเกน 250,000 หนวยตอเดอน โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

(4) ประเภทท 4 กจการขนาดใหญ ส าหรบการใชไฟฟาเพอประกอบธรกจ อตสาหกรรม หนวยราชการ ส านกงาน

หรอหนวยงานอนใดของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ สถานฑต สถานทท าการของหนวยงานราชการตางประเทศ และสถานทท าการขององคการระหวางประเทศ หรออน ๆตลอดจนบรเวณทเกยวของ ซงมความตองการพลงไฟฟาเฉลยใน 15 นาททสงสด ตงแต 1,000 กโลวตตขนไป หรอมปรมาณการใชพลงงานไฟฟาเฉลย 3 เดอนกอนหนาเกน 250,000 หนวยตอเดอน โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

(5) ประเภทท 5 กจการเฉพาะอยาง ส าหรบการใชไฟฟาเพอประกอบกจการโรงแรม และ กจการใหเชาพกอาศย

ตลอดจนบรเวณทเกยวของ ซงมความตองการพลงไฟฟาเฉลยใน 15 นาททสงสด ตงแต 30 กโลวตตขนไป โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

128

(6) ประเภทท 6 องคกรทไมแสวงหาก าไร ส าหรบการใชไฟฟาขององคกรทไมใชสวนราชการ แตมวตถประสงคในการ

ใหบรการโดย ไมคดคาตอบแทน โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว (7) ประเภทท 7 สบน าเพอการเกษตร

ส าหรบการใชไฟฟากบเครองสบน าเพอการเกษตรของหนวยราชการ สหกรณเพอการเกษตร กลมเกษตรกรทจดทะเบยนจดตงกลมเกษตรกร กลมเกษตรกรทหนวยราชการรบรอง โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

(8) ประเภทท 8 ไฟฟาชวคราว ส าหรบการใชไฟฟาเพองานกอสราง งานทจดขนเปนพเศษชวคราว สถานททไมม

ทะเบยนบานของส านกงานทะเบยนสวนทองถน และการใชไฟฟาทยงปฏบตไมถกตองตามระเบยบของการไฟฟาสวนภมภาค โดยตอผานเครองวดไฟฟาเครองเดยว

สามารถดขอมลเพมเตมไดท การไฟฟานครหลวง (www.mea.or.th) และการไฟฟาสวนภมภาค (www.pea.co.th)

อตราคาไฟฟาประเภทท 1 บานอยอาศย มการก าหนดอตรากาวหนา ดงน อตราปกต

การใชพลงงานไฟฟา คาพลงงานไฟฟา (บาท/หนวย)

คาบรการ (บาท/เดอน)

1. ใชพลงงานไฟฟาไมเกน 150 หนวยตอเดอน 8.19

15 หนวยแรก (หนวยท 0 – 15) 2.3488

10 หนวยตอไป (หนวยท 16 – 25) 2.9882

10 หนวยตอไป (หนวยท 26 – 35) 3.2405

65 หนวยตอไป (หนวยท 36 – 100) 3.6237

50 หนวยตอไป (หนวยท 101 – 150) 3.7171

250 หนวยตอไป (หนวยท 151 – 400) 4.2218

เกน 400 หนวยขนไป (หนวยท 401 เปนตนไป) 4.4217

2. ใชพลงงานไฟฟาเกน 150 หนวยตอเดอน 38.22 150 หนวยแรก (หนวยท 0 – 150) 3.2484

250 หนวยตอไป (หนวยท 151 – 400) 4.2218

เกน 400 หนวยขนไป (หนวยท 401 เปนตนไป) 4.4217

129

อตราคาใชไฟฟาประเภทท 2 อตราตามชวงเวลาของการใช (Time of Use Rate : TOU)

คาพลงงานไฟฟา (บาท/หนวย) คาบรการ

(บาท/เดอน) Peak Off Peak

1. แรงดน 22 – 33 กโลโวลต 5.1135 2.6037 312.24

2. แรงดนต ากวา 22 กโลโวลต 5.7982 2.6369 38.22

หมายเหต 1) ผใชไฟฟาทตดตงเครองวดไฟฟาไมเกน 5 แอมป 220 โวลต 1 เฟส 2 สาย จะจดเขา

ประเภทท 1 บานอยอาศย ประเภท ก. แตหากใชไฟฟาเกน 150 หนวยตดตอกน 3

เดอน ในเดอนถดไปจะจดเขาประเภทบานอยอาศย ประเภท ข. และเมอใดทการใช

ไฟฟาไมเกน 150 หนวยตดตอกน 3 เดอน ในเดอนถดไปจะจดเขาประเภทท 1

บานอยอาศย ประเภท ก.

2) ผใชไฟฟาทตดตงเครองวดไฟฟาเกน 5 แอมป 220 โวลต 1 เฟส 2 สาย จะจดเขา

ประเภทท 1 บานอยอาศย ประเภท ข.

3) ผใชไฟฟาประเภทท 1 บานอยอาศย ประเภท ก. ทใชไฟฟาไมเกน 50 หนวยตอเดอน

ทกราย ยงคงไดรบสทธคาไฟฟาฟร ตงแตเดอนมกราคม 2559 โดยผทจะไดรบสทธ

จะตองไมเปนนตบคคลและมการใชไฟฟาไมเกน 50 หนวยตอเดอน ตดตอกนเปน

ระยะเวลาไมนอยกวา 3 เดอน นบถงเดอนปจจบน

4) ประเภทท 2 กรณตดตงเครองวดไฟฟาทางดานแรงต าของหมอแปลงซงเปนสมบต

ของผใชไฟฟา ใหค านวณหนวยคดเงนเพมขนอกรอยละ 2 เพอครอบคลมการสญเสย

ในหมอแปลงไฟฟาซงมไดวดรวมไวดวย

5) ประเภทท 2 เปนอตราเลอก ทงน ผใชไฟฟาจะตองช าระคาใชจายตามทการไฟฟา

สวนภมภาค หรอการไฟฟานครหลวงก าหนด และหากเลอกใชไปแลวไมนอยกวา 12

เดอน สามารถแจงความประสงคขอเปลยนกลบไปใชอตราประเภทท 1 ได

130

3) การค านวณคาไฟฟา

คาพลงงานไฟฟาคดไดจากปรมาณพลงงานไฟฟาทงหมดทใชในแตละเดอน พลงงาน

ไฟฟาทงหมดจะไดจากคาพลงงานไฟฟาทใชกบเครองใชไฟฟาแตละชนด คาพลงงานไฟฟาอานได

จากเครองวดทเรยกวา มาตรกโลวตต – ชวโมงหรอทรจกกนวา “มเตอรหรอมาตรวดไฟฟา”

เครองใชไฟฟาแตละชนดจะใชพลงงานไฟฟาตางกน ทงนขนอยกบชนดและขนาด

ของเครองใชไฟฟา ตามตวเลขทก ากบบนเครองใชไฟฟาทระบทงความตางศกย (V) และ

ก าลงไฟฟา (W) รวมไปถงความถ (Hz) ของไฟฟาทใชกบเครองใชไฟฟานน

ก าลงไฟฟา หมายถง พลงงานไฟฟาทน าไปใชงานในเวลา 1 วนาท มหนวยเปน

จลตอวนาท หรอ “วตต” (W) สามารถค านวณหาก าลงไฟฟาไดจากความสมพนธระหวางพลงงาน

ไฟฟาทถกใชไปในเวลา 1 วนาท ดงน

ก าลงไฟฟา (วตต) = พลงงานไฟฟาทใช (จล)

เวลาทใช (วนาท)

หรอ พลงงานไฟฟาทใช (จล) = ก าลงไฟฟา (วตต) x เวลาทใช (วนาท)

ตวอยางการค านวณก าลงไฟฟาของเครองใชไฟฟา

ตวอยาง ตเยนหลงหนงใชพลงงานไฟฟาไป 1,500 จล ในเวลา 10 วนาท ตเยนหลงนมก าลงไฟฟา

เทาไร

วธท า ก าลงไฟฟา (วตต) = พลงงานไฟฟาทใช (จล)

เวลาทใช (วนาท)

แทนคา ก าลงไฟฟา = 1,500

10 = 150 จลตอวนาท

หรอ = 150 วตต

ตอบ ตเยนหลงนมก าลงไฟฟา 150 จลตอวนาท หรอ 150 วตต

131

ตวอยางการค านวณพลงงานไฟฟาของเครองใชไฟฟา

ตวอยาง หลอดไฟขนาด 60 วตต จ านวน 2 หลอด เปดไวนาน 3 ชวโมง จะสนเปลองพลงงาน

ไฟฟาเทาใด

วธท า หลอดไฟ 2 หลอด ใชก าลงไฟฟา = 2 x 60

= 120 วตต = 120/1,000 = 0.120 กโลวตต

เวลาทใชงาน = 3 ชวโมง

พลงงานไฟฟาทใช (วตต-ชวโมง) = ก าลงไฟฟา (กโลวตต) x เวลาทใช (ชวโมง)

แทนคา พลงงานไฟฟาทใช = 0.120 x 3 กโลวตต - ชวโมง

= 0.360 กโลวตต - ชวโมง

แปลงคาเปน หนวย หรอ ยนต โดย 1 ยนต เทากบ 1 กโลวตต-ชวโมง

ดงนน 0.360 กโลวตต - ชวโมง = 0.360 หนวย หรอ ยนต

ตอบ หลอดไฟใชพลงงานไฟฟา 0.360 หนวย หรอ ยนต

132

เรองนาร :

การวดพลงงานไฟฟาทใชในบานนยมใชหนวยใหญกวาจล โดยใชเปน กโลวตต – ชวโมง

หรอ เรยกวา หนวย (Unit : ยนต)

พลงงานไฟฟา 1 กโลวตต – ชวโมง หมายถง พลงงานไฟฟาทใชไป 1,000 วตตในเวลา

1 ชวโมง หรอ พลงงานไฟฟา (หนวย) = ก าลงไฟฟา (กโลวตต) x เวลา (ชวโมง)

ตวอยางการค านวณคาไฟฟาจากเครองใชไฟฟา

ตวอยาง เปดเครองปรบอากาศทใชก าลงไฟฟา 2,000 วตต เปนเวลา 2 ชวโมง จะใชพลงงานไฟฟา

ไปกหนวย และจะเสยเงนเทาไร ถาพลงงานไฟฟาหนวยละ 2.50 บาท

วธท า พลงงานไฟฟา (หนวย) = ก าลงไฟฟา (กโลวตต) x เวลา (ชวโมง)

ก าลงไฟฟา = 2,000 วตต = 2,000

1,000 = 2 กโลวตต

เวลาทใช = 2 ชวโมง

แทนคา พลงงานไฟฟา = 2 x 2 = 4 หนวย

จะเสยเงนคาพลงงานไฟฟา = 4 x 2.50 = 10 บาท ตอบ ใชพลงงานไฟฟาไป 4 หนวย และเสยเงนคาพลงงานไฟฟา 10 บาท

ก าลงไฟฟามคามากหรอนอยขนอยกบปรมาณกระแสไฟฟาและความตางศกย ดงนนจง

สามารถค านวณหาคาก าลงไฟฟาไดจากผลคณระหวางความตางศกย กบกระแสไฟฟาดงน

ก าลงไฟฟา (วตต) = กระแสไฟฟา (แอมแปร) x ความตางศกย (โวลต)

หรอ P = IV

เมอก าหนดให P แทน ก าลงไฟฟา มหนวยเปน วตต (W)

I แทน กระแสไฟฟา มหนวยเปน แอมแปร (A)

V แทน ความตางศกย มหนวยเปน โวลต (V)

133

ตวอยาง กาตมน าไฟฟาใบหนงใชก าลงไฟฟา 990 วตต เมอตอเขากบความตางศกย 220 โวลต

จะมกระแสไฟฟาผานเทาไร

วธท า กาตมน าไฟฟาใชก าลงไฟฟา ( P ) = 990 W ความตางศกยของกาตมน าไฟฟา ( V ) = 220 V จาก P = IV ดงนน 990 = I x 220

I = 990

220

I = 4.5 A ตอบ กระแสไฟฟาทผานกาตมน าไฟฟาเทากบ 4.5 แอมแปร ตอนท 2 การวางแผนการใชไฟฟาในครวเรอน

การวางแผนการใชเครองใชไฟฟาชนดตาง ๆ ในครวเรอน ชวยใหสามารถควบคมคาไฟฟา

ในแตละเดอนได การเรมวางแผนการใชเครองใชไฟฟาภายในบาน สามารถท าไดดงน

5) ส ารวจเครองใชไฟฟาภายในบาน ก าลงไฟฟา และจ านวนเวลาการใชงานวาม

เครองใชไฟฟาชนดใดบาง มขนาดก าลงไฟฟาเทาใด และใชงานเปนเวลานานเทาใด

6) น าขอมลทส ารวจมาค านวณคาไฟฟา และวางแผนการใชเครองใชไฟฟาแตละประเภท

ใหเกดความประหยดมากขนตอไป

นอกจากนการวางแผนการใชไฟฟา ยงชวยใหผใชไฟฟาสามารถสงเกตไดถงความผดปกต

ของเครองใชไฟฟา เชน คาไฟฟาอาจมคามากกวาทประมาณการไว กเปนจดสงเกตใหผใชไฟฟา

ทบทวนการใชงาน และตรวจสอบวามเครองใชไฟฟาประเภทใดผดปกตหรอไม อาจเกดไฟฟารว

หรอเสอมสภาพ หมดอายการใชงาน เปนตน

134

ตวอยาง ถาบานของนาย ก. ตองการจายคาไฟฟาในแตละเดอนประมาณ 500 บาท จะตอง

วางแผนการใชเครองใชไฟฟาอยางไร

1) ส ารวจเครองใชไฟฟาภายในบาน ก าลงไฟฟา และจ านวนเวลาการใชงาน (สามารถหาคาก าลงไฟฟาไดจากฉลากบอกคาทางไฟฟาทตดมากบอปกรณนน ๆ)

ชนดเครองใชไฟฟา ก าลงไฟฟา

(วตต)

จ านวน เวลาใชงาน (ชวโมง)

จ านวน หนวยไฟฟา

(หนวย)

คาไฟฟา (บาท)

เตารด 1,000 10 10 35 โทรทศนส 100 150 15 52.5 เครองปรบอากาศ 1,500 100 150 525 ตเยน 70 720 50.4 176.4

รวม 788.9

* คาก าลงไฟฟา ทใชในตวอยางเปนคาประมาณ อาจมากหรอนอยกวาทแสดงไวตามขนาดของ

เครองใชไฟฟา * คาไฟฟาตอหนวยทน ามาค านวณ คอ 3.5 บาท

2) วเคราะหคาไฟฟาทเกดขนวามาจากเครองใชไฟฟาชนดใดมากทสด สามารถลด การใชงานไดอยางไรบาง โดยสามารถดค าแนะน าการใชงานเครองใชไฟฟาอยางประหยดไดในหวขอแนวปฏบตการประหยดพลงงานไฟฟาในครวเรอน ทไดเรยนรมาแลว

จากตารางการใชอปกรณไฟฟาดานบน แสดงใหเหนวาบานของนาย ก. มคาไฟฟาจากเครองปรบอากาศมากทสด เมอนาย ก. ทราบดงนนจงปรบลดการใชเครองปรบอากาศ โดยการเปดใชงานนอยลงจาก 100 ชวโมง / เดอน เหลอ 50 ชวโมง เมอรดผากรดครงละมาก ๆ คอ สปดาหละ 1 ครง จากทเมอกอนรดผาทกวน สวนโทรทศนกปดทกครงทไมใชงาน จากทเมอกอนเปดทงไวจนหลบ กสามารถชวยลดการใชไฟฟาได สวนตเยนนน เนองจากตองเสยบปลกใชไฟฟาตลอด 24 ชวโมง คงไมสามารถลดการใชงานเพอลดคาไฟฟาไดมากนก แตการใชอยางถกวธกเปนการยดอายการใชงานและใชไฟฟาลดลงเลกนอย โดยหลงจากนาย ก. ปรบการใชงานอปกรณไฟฟาดงกลาว ท าใหบานของนาย ก. ลดคาไฟฟารายเดอนใหอยในงบประมาณ 500 บาท ได ดงตาราง

135

ชนดเครองใชไฟฟา ก าลงไฟฟา (วตต)

จ านวน เวลาใชงาน (ชวโมง)

จ านวน หนวยไฟฟา

(หนวย)

คาไฟฟา (บาท)

เตารด 1,000 4 4 14 โทรทศนส 100 120 12 42 เครองปรบอากาศ 1,500 50 75 262.5 ตเยน 70 720 50.4 176.4

รวม 494.9

กจกรรมทายเรองท 3 การวางแผนและการค านวณคาไฟฟาในครวเรอน (ใหผเรยนไปท ากจกรรมเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร)

136

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1. ค. มอเตอรไฟฟา

2. ก. ถานหน

3. ง. กาซธรรมชาต

4. ง. เมยนมาร

5. ก. ลาว

6. ง. เลอกใชเชอเพลงเพยงชนดเดยวในการผลตไฟฟา

7. ค. 14.00 – 15.00 น.

8. ก. โรงไฟฟาถานหน

9. ง. คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

10. ข. การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.)

11. ข. น ามนดเซล และน ามนเตา

12. ง. อนโดนเซย

13. ข. โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

14. ข. กงหนน าและเครองก าเนดไฟฟา

15. ง. สามารถใชไดในพนททมกระแสลมพดสม าเสมอ

16. ง. ถกทกขอ

17. ค. โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

18. ข. กาซซลเฟอรไดออกไซด

19. ง. โรงไฟฟาพลงความรอนรวม ชนด combined cycle ขนาดก าลงผลต 1,000 เมกะวตต

20. ง. รายงานเกยวกบการศกษามาตรการปองกนและแกไขผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม

และความปลอดภย (ESA)

21. ค. สายไฟ สายนวทรล สายดน

22. ค. แบบขนาน

23. ง. การปองกนไมใหไดรบอนตรายจากกระแสไฟฟา

137

24. ข.

25. ง. 220 โวลต

26. ง. เครองตดไฟรว

27. ก. ฟวส

28. ข. 10 แอมแปร

29. ค. หลกดน

30. ก. การท าใหวงจรปด มกระแสไฟฟาไหล

31. ก. เครองท าน าอนไฟฟา

32. ค. 74.00 หนวย

33. ง. 280.52 บาท

34. ก. คาไฟฟาฐาน

35. ค. คาไฟฟาทสะทอนการเปลยนแปลงของคาใชจายทอยนอกเหนอการควบคม

36. ค. 3 หนวย

37. ข. เปดสวตชไฟและเครองใชไฟฟาเมอเลกใชงาน

38. ง. อปกรณ อาคาร อปนสย

39. ข. ปด – ปรบ – ปลด – เปลยน

40. ก. ถายงใชไฟฟามากขน คาไฟฟาจะยงสงขน

138

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

1. ง. กาซธรรมชาต

2. ก. ถานหน

3. ข. ปด – ปรบ – ปลด – เปลยน

4. ก. ลาว

5. ง. เมยนมาร

6. ง. อปกรณ อาคาร และอปนสย

7. ค. 12.00 – 15.00 น.

8. ง. เลอกใชเชอเพลงเพยงชนดเดยวในการผลตไฟฟา

9. ก. ถายงใชไฟฟามากขน คาไฟฟาจะยงสงขน

10. ก. โรงไฟฟาถานหน

11. ค. มอเตอรไฟฟา

12. ง. คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

13. ค. สายไฟ สายนวทรล สายดน

14. ข. โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

15. ข. กงหนน าและเครองก าเนดไฟฟา

16. ง. สามารถใชไดในพนททมกระแสลมพดสม าเสมอ

17. ง. ถกทกขอ

18. ข. กาซซลเฟอรไดออกไซด

19. ค. โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร

20. ง. โรงไฟฟาพลงความรอนรวม ชนด combined cycle ขนาดก าลงผลต 1,000 เมกะวตต

21. ข. การไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.)

22. ค. แบบขนาน

23. ค. 74.00 หนวย

24. ง. 280.52 บาท

25. ง. อนโดนเซย

139

26. ง. การปองกนไมใหไดรบอนตรายจากกระแสไฟฟา

27. ข. คาไฟฟาฐาน

28. ง. 220 โวลต

29. ก. ฟวส

30. ข. เครองท าน าอนไฟฟา

31. ก. การท าใหวงจรปด มกระแสไฟฟาไหล

32. ข.

33. ง. เครองตดไฟรว

34. ข. 10 แอมแปร

35. ค. หลกดน

36. ง. รายงานเกยวกบการศกษามาตรการปองกนและแกไขผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม

และความปลอดภย (ESA)

37. ค. คาไฟฟาทสะทอนการเปลยนแปลงของคาใชจายทอยนอกเหนอการควบคม

38. ค. 3 หนวย

39. ข. เปดสวตชไฟและเครองใชไฟฟาเมอเลกใชงาน

40. ข. น ามนดเซล และน ามนเตา

140

เฉลย/แนวตอบกจกรรมทายเรอง หนวยการเรยนรท 1

พลงงานไฟฟา

กจกรรมทายเรองท 1 การก าเนดของไฟฟา

กจกรรมท 1.1 จบครปภาพและประเภทของแหลงก าเนดไฟฟา

1) จ 2) ค 3) ข 4) ก 5) ง

กจกรรมทายเรองท 2 สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย ประเทศในกลมอาเซยนและโลก

กจกรรมท 2.1 ชมวดทศน เรอง “ท าไมคาไฟฟาแพง” และเรอง “ไฟฟาซอหรอสราง” ประกอบการเรยน เรอง สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย แลวตอบค าถามตอไปน

1) สดสวนการใชเชอเพลงประเภทตางๆ ในการผลตพลงงานไฟฟาในประเทศไทยของป พ.ศ.

2558 เปนดงน

กาชธรรมชาต รอยละ 69.19 ถานหนน าเขาและลกไนต รอยละ 18.96 พลงงานหมนเวยน รอยละ 11.02 ซ งแบง เปนพลงงานหมนเวยนจากพลงน า

ภายในประเทศ การรบซอไฟฟาทผลตมาจากพลงน าจากประเทศลาว และพลงงานหมนเวยนอนๆ น ามนเตาและน ามนดเซล รอยละ 0.75

2) ปจจบนสดสวนการใชเชอเพลงในการผลตไฟฟาของประเทศไทยไมเหมาะสม เนองจากมการพงพากาซธรรมชาตมากเกนไป ซงกาซธรรมชาตทน ามาใชมาจาก 2 สวน คอ

สวนท 1 อาวไทย ซงคาดวาจะหมดภายใน 5.7 ป สวนท 2 จากประเทศพมา ซงขณะนก าลงมการขยายตวทางเศรษฐกจคอนขางสง

ท าใหมความตองการแหลงพลงงานไปพฒนาประเทศของตนเองเพมมากขน

141

หากยงมการพงพากาซธรรมชาตในสดสวนทสงตอไป อาจไมมกาซธรรมชาตเพยงพอตอความตองการในอนาคต

การวางแผนการเลอกใชเชอเพลง เราตองวางแผนการเลอกใชเชอเพลงโดยการกระจายสดสวนเชอเพลงใหสมดล โดยตองพงพาเชอเพลงจากประเภทศตางๆในสดสวนทเทากนและเหมาะสม เชน เพมสดสวนการใชถานหน แสวงหาแหลงพลงงานทดแทนอนๆ ทงพลงงานหมนเวยนและพลงงานนวเคลยร รวมถงแผนซอไฟฟาจากประเทศในภมภาคดวย

3) ปจจยทตองค านงถงในการจดท าแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย จดท าโดย

การหาคาพยากรณความตองการไฟฟาของประเทศ ซงไดมาจากการพจารณาแนวโนมการขยายตว

ทางเศรษฐกจระยะยาว อตราการเพมของประชากร เพอน ามาจดท าแผนการกอสรางโรงไฟฟาให

เพยงพอในอนาคต โดยพจารณาจากกรอบ ตอไปน

- ความมนคงทางพลงงาน (Security) ตองจดหาไฟฟาใหเพยงพอตอความตองการใชไฟฟา และใชเชอเพลงหลากหลาย รวมทงมความเหมาะสมเพอลดความเสยงจากการพงพาเชอเพลงชนดใดชนดหนงมากเกนไป

- เศรษฐกจ (Economy) ตองค านงถงตนทนการผลตไฟฟาทเหมาะสม และค านงถงการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพในภาคเศรษฐกจตางๆ

- สงแวดลอม (Ecology) ตองลดผลกระทบทเกดขนกบสงแวดลอมและชมชน โดยเฉพาะเปาหมายในการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดตอหนวยการผลตไฟฟา กจกรรมท 2.2 ชมวดทศน เรอง “ขมพลงอาเซยน” ประกอบการเรยนรเรอง สถานการณไฟฟาของประเทศในกลมอาเซยน พรอมทงตอบค าถามในประเดนตอไปน

1) สดสวนเชอเพลงในการผลตไฟฟาของประเทศในอาเซยน

ประเทศ กาซธรรมชาต

(รอยละ) ถานหน (รอยละ)

พลงน า (รอยละ)

น ามน (รอยละ)

ความรอนใตพภพ (รอยละ)

อนๆ (รอยละ)

อนโดนเซย 19.8 49.2 7.0 22.5 1.4 0.1

มาเลเซย 43.2 39.2 6.8 9.0 - 1.9

บรไน 99.1 - - 0.9 - -

เวยดนาม 35.0 20.9 38.5 5.1 - 0.1

ไทย 70.4 21.4 3.2 2.3 - 2.7

142

เมยนมาร 22.3 6.3 71.2 - - 0.2

ฟลปปนส 28.9 48.3 13.8 8.6 - 0.4

ลาว - 6.2 90.7 3.1 -

กมพชา - 2.5 34.4 48.4 13.1 1.6

สงคโปร 75.4 - - 22.1 - 2.5

2) ปจจยส าคญทท าใหประเทศในอาเซยนมสดสวนการใชเชอเพลงผลตไฟฟาทแตกตางกนมาจาก

ความหลากหลายของทรพยากรแตละประเทศ นโยบายและเปาหมายทางดานพลงงานไฟฟา

กจกรรมท 2.3 บอกแนวโนมของการใชเชอเพลงในการผลตพลงงานไฟฟาของโลก

ในหลายประเทศไดมนโยบายเรองสงแวดลอมและมการกระตนใหเปลยนไปใช

เชอเพลงสะอาด ซงเปนปจจยหนงทท าใหสดสวนผลตไฟฟาจากเชอเพลงฟอสซลทวโลกเรมลดลง

สงผลใหมการใชเชอเพลงหมนเวยนมากขน และไดพจารณาถง การน าพลงงานนวเคลยรมาใช

มากขน

กจกรรมทายเรองท 3 หนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาในประเทศไทย

กจกรรมท 3.1 เลอกตวอกษรทเปนหนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟา ไปเตมลงในชองวาง

ทเปนภารกจของหนวยงานทเกยวของดานพลงงานไฟฟาดานลางใหถกตอง

1) ง 6) ก และ ง 2) ค 7) ค 3) ข 8) ก 4) ข 9). ข 5) ค 10) ง

143

หนวยการเรยนรท 2

การผลตไฟฟา

กจกรรมทายเรองท 1 เชอเพลงและพลงงานทใชในการผลตไฟฟา

กจกรรมท 1.1 อธบายกระบวนการผลตไฟฟาจากเชอเพลงแตละประเภทดงน

1) กระบวนการผลตไฟฟาจากถานหน การผลตไฟฟาดวยถานหน เรมจากการขนสงถานหนจาก

ลานกองถานหนไปยงยงถาน จากนนถานหนจะถกล าเลยงไปยงเครองบด เพอบดถานหนใหเปนผง

ละเอยดกอนทจะถกพนเขาไปเผายงหมอไอน า เมอถานหนเกดการเผาไหมกจะถายเทความรอน

ใหแกน า ท าใหน ารอนขนจนเกดไอน า จะมความดนสงสามารถขบใบพดกงหนไอน าท าใหกงหนไอ

น าหมนโดยแกนของกงหนไอน าเชอมตอกบเครองก าเนดไฟฟาจงท าใหเครองก าเนดไฟฟา

ท างาน สามารถผลตกระแสไฟฟาออกมาได

2) กระบวนการผลตไฟฟาจากน ามน ม 2 แบบ ดงน

(1) การผลตไฟฟาจากน ามนเตา ใชน ามนเตาเปนเชอเพลงใหความรอนไปตมน า เพอผลตไอน า

ไปหมนกงหนไอน าทตออยกบเครองก าเนดไฟฟา

(2) การผลตไฟฟาจากน ามนดเซล มหลกการท างานเหมอนกบเครองยนตในรถยนตทวไป

ซงจะอาศยหลกการสนดาปของน ามนดเซลทถกฉดเขาไปในกระบอกสบของเครองยนตทถกอด

อากาศจนมอณหภมสง และเกดระเบดดนใหลกสบเคลอนทลงไปหมนเพลาขอเหวยงซงตอกบเพลา

ของเครองยนต ท าใหเพลาของเครองยนตหมน และท าใหเครองก าเนดไฟฟาซงตอกบเพลาของ

เครองยนตหมนตามไปดวย จงเกดการผลตไฟฟาออกมา

3) กระบวนการผลตไฟฟาจากกาซธรรมชาต เรมตนดวยกระบวนการเผาไหมกาซธรรมชาต

ในหองสนดาปของกงหนกาซทมความรอนสงมาก เพอใหไดกาซรอนมาขบกงหน ซงจะไปหมน

เครองก าเนดไฟฟา จากนนจะน ากาซรอนสวนทเหลอไปผลตไอน าส าหรบใชขบเครองก าเนดไฟฟา

แบบกงหนไอน า ส าหรบไอน าสวนทเหลอจะมแรงดนต ากจะผานเขาสกระบวนการลดอณหภม

เพอใหไอน าควบแนนเปนน าและน ากลบมาปอนเขาระบบผลตใหมอยางตอเนอง

144

กจกรรมท 1.2 น าขอมลทก าหนดใหในตารางตอบประเดนคาถามขอ 1) และ 2)

1) พนท 1 เหมาะสมทจะสรางโรงไฟฟากงหนลม เนองจาก เปนความเรวลมในระดบทสามารถ

ผลตไฟฟาไดก าลงสงสด คออยในชวง 12-15 เมตรตอวนาท และมลมพดอยางสม าเสมอ ซงเปน

ปจจยส าคญในการผลตไฟฟาจากกงหนลม

2) พนท 4 เหมาะสมทจะสรางโรงไฟฟาชวมวล เนองจากมศกยภาพของเชอเพลงชวมวล

คอ แกลบ ทไดจากการท านา

กจกรรมท 1.3 วเคราะหศกยภาพพลงงานทดแทนในชมชนของตนเอง ในประเดนดงตอไปน

1) ชนดและปรมาณ 2) ความพรอมของพนท 3) การใชหรอแนวทางการน ามาใช 4) ประโยชนทเกดหรอคาดวาจะเกดกบชมชน

หากมการใชพลงงานทดแทนในชมชน มพลงงานทดแทนชนดใด ปรมาณเทาไร

น ามาใชประโยชนอยางไร พนทสามารถพฒนาน าเอาพลงงานทดแทนชนดนนมาใชประโยชนได

และหากน ามาใชจะมประโยชนตอชมชนอยางไร

หากไมมการใชพลงงานทดแทนในชมชน ใหบอกเหตผลประกอบ เชน ไมมเชอเพลง

ชวมวล ไมวาจะเปนวสดทางการเกษตร วสดเหลอทงจากการเกษตร ขยะมลฝอย น าเสยจากชมชน

วสดเหลอทงภายหลงจากกระบวนการเปลยนรปผลผลตทางการเกษตร ของเสยจากกระบวนการ

ผลต เปนตน

กจกรรมท 1.4 ตอบค าถามตอไปน 1) ตนทนในการผลตไฟฟาของพลงงานทดแทน เกดจากปจจยดงน

1.1) มลคาในการวจยและพฒนาระบบของการผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน (Research and Development Cost) เปนคาใชจายจมหรอคาใชจายในอดต (Suck Cost) มกไมน ามาพจารณาผลประโยชนหรอตนทน เพราะไมมผลตอการจะลงทนหรอไมลงทนในการตดตงระบบ

1.2) มลคาการลงทนหรอการจดหาการตดต งระบบผลตไฟฟาดวยพลงงานทดแทน (Investment Cost) เปนคาใชจายทเกดขนเพอท าใหเกดความพรอมทจะด าเนนการระบบ ไดแก

1.2.1) มลคาทดน ขนาดพนทขนอยกบสวนประกอบของโรงไฟฟาพลงงานทดแทน แตละประเภท ซงพนทแตละแหงจะมราคาประเมนทแตกตางกน

145

1.2.2) มลคาวสดอปกรณทใชในการผลตไฟฟา เชน มลคากงหนลมทใชในโรงไฟฟาพลงงานลม หรอมลคาแผงเซลลแสงอาทตยทใชในโรงไฟฟาพลงแสงอาทตย เปนตน

1.2.3) มลคาการตดตงระบบ คอ คาใชจายในการตดตงซงประกอบไปดวย คาปรบพนท เชน การท าถนนเพอความสะดวกในการขนสงวตถดบ คาระบบเสรม เชน หมอแปลงไฟฟา คาเชอมโยงระบบ

1.3) มลคาการปฏบตงานและการบ ารงรกษา ซงมรายละเอยดคาใชจายจ าแนกไดดงน 1.3.1) คาการปฏบตงาน เปนคาใชจายในการด าเนนการ เชน คาน า - คาไฟ คาแรง

คาโทรศพท คาขนสง คาโฆษณาประชาสมพนธ คาประกนตาง ๆ คาฝกอบรม คาอะไหล คาทปรกษา เปนตน เปนคาใชจายทจ านวนเงนไมเปลยนแปลงตามปรมาณการผลต ไมวาจะท าการผลตในปรมาณมากหรอนอยกตาม

1.3.2) คาบ ารงรกษา เปนคาใชจายในการบ ารงรกษาวสดอปกรณ เครองจกรและสงกอสรางเพอใหด าเนนการตอไปไดตลอดอายของระบบ

2) สวนเพมราคารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนแบบ Adder (Adder Cost) คอ เงนสนบสนนการผลตตอหนวยการผลต เปนการก าหนดราคารบซอในอตราพเศษหรอเฉพาะส าหรบไฟฟาทมาจากพลงงานหมนเวยนของรฐบาล โดยผผลตไฟฟาเอกชนทผลตจากพลงงานหมนเวยนจะขายไฟไดในราคาเทากบคารบซอไฟฟาปกตบวกกบ Adder Cost (ราคาทผขายจะไดรบ = คารบซอไฟฟาปกต + Adder) ซง Adder Cost จะกระทบกบอตราคาไฟฟาทผบรโภคจะตองแบกรบในอนาคต

3) ราคาตนทนการผลตไฟฟาตอหนวย

เชอเพลง ตนทนการผลต

(บาท/หนวยไฟฟา) ล าดบ

ลม 5.00 – 6.00 5 พลงน าขนาดเลก 2.50 – 2.70 1

แสงอาทตย 8.00 – 9.00 6

ชวมวล 3.00 - 3.50 4 ถานหน 2.50 – 3.00 2

นวเคลยร 2.50 – 3.00 2

146

กจกรรมท 1.5 น าขอมลทเปนขอด – ขอจ ากด เขยนลงในตารางใหตรงกบชนดของเชอเพลงหรอ

แหลงพลงงานแตละประเภท

เชอเพลง /

แหลงพลงงาน ขอด-ขอจ ากด ของพลงงานทดแทนแตละประเภท

ถานหน

ขอด

1. มปรมาณเชอเพลงส ารองจ านวนมาก 2. สามารถผลตไฟฟาไดตลอด 24 ชวโมง 3. ตนทนคาไฟตอหนวยต า

ขอจ ากด

1. มการปลอยกาซเรอนกระจก

2. ใชเชอเพลงในปรมาณมาก

3. ประชาชนไมเชอมนเรองมลภาวะทางอากาศ

เชอเพลง /

แหลงพลงงาน ขอด-ขอจ ากด ของพลงงานทดแทนแตละประเภท

กาซธรรมชาต

ขอด

1. สามารถผลตไฟฟาไดตลอด 24 ชวโมง 2. ตนทนคาไฟตอหนวยต า

ขอจ ากด

1. มการปลอยกาซเรอนกระจก 2. มปรมาณส ารองเหลอนอย

น ามน

ขอด

สามารถผลตไฟฟาไดตลอด 24 ชวโมง ขอจ ากด

1. มการปลอยกาซเรอนกระจก

2. มปรมาณส ารองเหลอนอย

พลงงานลม

ขอด

1. เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาตไมมคาเชอเพลง 2. เปนแหลงพลงงานสะอาดไมกอใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟา

147

เชอเพลง /

แหลงพลงงาน ขอด-ขอจ ากด ของพลงงานทดแทนแตละประเภท

ขอจ ากด

1. มความไมแนนอนขนอยกบสภาวะอากาศ

2. สามารถท าไดเฉพาะพนททมศกยภาพเพยงพอเทานน

3. มเสยงดงและมผลกระทบตอทศนยภาพ ท าใหเกดการรบกวนในการสงสญญาณ

โทรทศนและไมโครเวฟ

4. ตนทนคาไฟตอหนวยสง

พลงงานน า

ขอด

1. เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาตไมมคาเชอเพลง 2. เปนแหลงพลงงานสะอาด ไมกอใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟา 3. สามารถน าไปใชในแหลงทยงไมมไฟฟาใชและอยหางไกลจากระบบสายสงและสาย

จ าหนายไฟฟา

4. ตนทนคาไฟตอหนวยต า

ขอจ ากด

การกอสรางเขอนขนาดใหญตองใชพนทกวางและอาจท าใหเกดน าทวมเปนบรเวณกวางสงผลกระทบตอบานเรอนประชาชน

เชอเพลง /

แหลงพลงงาน ขอด-ขอจ ากด ของพลงงานทดแทนแตละประเภท

พลงงานแสงอาทตย

ขอด

1. เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาตไมมคาเชอเพลง 2. เปนแหลงพลงงานสะอาดไมกอใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟา

ขอจ ากด

1. มความไมแนนอนขนอยกบสภาวะอากาศ

2. สามารถท าไดเฉพาะพนททมศกยภาพเพยงพอเทานน

3. ตนทนคาไฟตอหนวยสง

พลงงานชวมวล

ขอด

ใชประโยชนจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร และชวยแกปญหาสงแวดลอม เรอง ของ

148

เชอเพลง /

แหลงพลงงาน ขอด-ขอจ ากด ของพลงงานทดแทนแตละประเภท

เหลอทงทางการเกษตร

ขอจ ากด

ปรมาณส ารองทไมแนนอนท าใหการบรหารจดการเชอเพลงท าไดยาก

พลงงานความรอนใตพภพ ขอด

1. เปนแหลงพลงงานทไดจากธรรมชาตไมมคาเชอเพลง 2. เปนแหลงพลงงานสะอาดไมกอใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟา

ขอจ ากด

สามารถท าไดเฉพาะพนททมศกยภาพเพยงพอเทานน

พลงงานนวเคลยร

ขอด

1. ชวยเสรมสรางความมนคงใหระบบผลตไฟฟาเนองจากใชเชอเพลงนอยเมอเทยบกบ

โรงไฟฟาความรอนประเภทอน

2. มแหลงเชอเพลงมากมาย เชน แคนาดาและออสเตรเลย และราคาไมผนแปรมากเมอ

เทยบกบเชอเพลงฟอสซล

3. เปนแหลงพลงงานสะอาดไมกอใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดจากการผลตไฟฟา

ขอจ ากด

1. ใชเงนลงทนในการกอสรางสง

2. ตองมมาตรการควบคมความปลอดภยอยางเขมงวด เพอปองกนอบตเหต

149

กจกรรมทายเรองท 2 โรงไฟฟากบการจดการดานสงแวดลอม

กจกรรมท 2.1 เลอกผลกระทบดานสงแวดลอมจากโรงไฟฟา และวธการจดการสงแวดลอม จากนนน าค าตอบใสลงในตารางใหถกตอง

ผลกระทบดานสงแวดลอม การจดการสงแวดลอม

ดานน า น าหลอเยน ทใชส าหรบระบายความรอนใหกบระบบตางๆ ภายในโรงไฟฟา

ปรบสภาพน าใหมอณหภมใกลเคยงกบธรรมชาต

ดานเสยง เสยงทเกดจากกจกรรมของโรงไฟฟา ตดตงอปกรณดดซบเสยง

ดานอากาศ

1. ไนโตรเจนออกไซด

2. ซลเฟอรออกไซด

3. ฝนละออง

1. ตดตงเครอง SCR (Selective Catalytic Reduction)

2. ตดตงเครอง FGD (Flue Gas Desulfurization)

3. ตดตงเครองดกฝนดวยไฟฟาสถต (Electrostatic Precipitator)

กจกรรมท 2.2 เลอกอกษรทแสดงการจดท ารายงานทโรงไฟฟาตองท า โดยน าอกษรมาเตมลงในชองวางดานซายมอโรงไฟฟาแตละประเภทใหถกตอง

1) ก 6) ข 2) ข 7) ก 3) ก 8) ข 4) ก 9) ก 5) ค 10) ข

150

กจกรรมท 2.3 การจดท ารายงาน EIA และรายงาน EHIA มความเหมอนและความแตกตางกน

อยางไร

1) การจดท ารายงาน EIA และรายงาน EHIA มการศกษาสงแวดลอมเหมอนกน 4 ดาน คอ

1.1) ทรพยากรกายภาพ

1.2) ทรพยากรชวภาพ

1.3) คณคาการใชประโยชนของมนษย

1.4) คณคาตอคณภาพชวต

2) การจดท ารายงาน EHIA แตกตางกบรายงาน EIA คอ

2.1) มการประเมนผลกระทบสขภาพดวย ซงไดประเมนปจจยตาง ๆ ดงน

- สงคกคามสขภาพ

- ผลกระทบตอระบบสขภาพ

- ปจจยตอการรบสมผส

- ลกษณะผลกระทบตอสขภาพ

- ผลกระทบตอระบบสขภาพ

- ผลกระทบตอสงคมและชวตความเปนอย

2.2) เนนกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนในทกขนตอน

กจกรรมท 2.4 แสดงความคดเหนโดยท าเครองหมายถก () ลงในชองเหนดวย หรอ ไมเหนดวย

เหนดวย ขอละ 1 คะแนน

ไมเหนดวย ขอละ 0 คะแนน

รวมคะแนนไดมากกวารอยละ 80 (16 คะแนน) ถอวา มทศนคตทด

151

หนวยการเรยนรท 3

อปกรณไฟฟาและวงจรไฟฟา

กจกรรมทายเรองท 1 อปกรณไฟฟา

กจกรรมท 1.1 น าตวอกษรทอยหนาค าตอบดานขวามอมาเตมลงในชองวางดานซายมอใหถกตอง

1) ช 2) ค 3) ซ 4) ข 5) จ 6) ง 7) ก 8) ญ 9) ฉ 10) ฌ

กจกรรมท 2.1 วาดภาพการตอวงจรไฟฟา พรอมอธบาย

1) ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม

การตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม เปนการน าเอาเครองใชไฟฟามาตอเรยงล าดบกนไป โดย

น าปลายดานหนงตอเขากบปลายอกดานหนงของเครองใชไฟฟาแตละตวจนถงตวสดทาย แลวจงตอเขากบแหลงก าเนดไฟฟา

152

2) ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบขนาน

การตอวงจรไฟฟาแบบขนาน เปนการน าเอาเครองใชไฟฟา 2 ชนดขนไป มาตอเรยง

แบบขนานกน โดยน าปลายดานเดยวกนของเครองใชไฟฟาแตละตวมาตอเขาดวยกน แลวตอปลายของเครองใชไฟฟาแตละตวทตอกนแลว ตอเขากบแหลงก าเนดไฟฟา

3) ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบผสม

การตอวงจรไฟฟาแบบผสม เปนการตอผสมกนของวงจรไฟฟาแบบอนกรมและ

วงจรไฟฟาแบบขนาน

การตอวงจรแบบผสม

153

กจกรรมท 2.2 ศกษาสอการเรยน เรอง วงจรไฟฟา และท ากจกรรมตามทก าหนด 1) การตอหลอดไฟฟาแบบอนกรมใน lab02 หวขอยอย content2_4

ผลการทดลอง อปกรณ แรงดน (V) กระแส (A)

หลอดไฟ 1 2 0.15 หลอดไฟ 2 2 0.15 หลอดไฟ 3 2 0.15

ผลการทดลอง เมอถอดหลอดไฟออก 1 หลอด

อปกรณ แรงดน (V) กระแส (A) หลอดไฟ 1 3 0.15 หลอดไฟ 2 3 0.15

สรปผลการทดลอง เมอถอดหลอดไฟออก 1 หลอด กระแสไฟทไหลผานอปกรณจะเพมขน และแรงดนตก

ครอมอปกรณกจะเพมขน แตผลรวมของแรงดนทตกครอมอปกรณจะเทากบแหลงจายและกระแสทไหลผานอปกรณจะเทากน

2) การตอหลอดไฟฟาแบบขนานใน lab02 หวขอยอย content2_5 ผลการทดลอง

อปกรณ แรงดน (V) หลอดไฟ 1 6 หลอดไฟ 2 6 หลอดไฟ 3 6

สรปผลการทดลอง

เมอตอแบบขนาน แรงดนทตกครอมอปกรณแตละตวจะเทากบแหลงจาย

154

กจกรรมท 2.3 ท าการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม โดยใชแผงสาธตการตอวงจรไฟฟา ปฏบตตามขนตอนทก าหนดให แลวเขยนผลการทดลอง พรอมทงสรปผลการทดลอง

ผลการทดลอง

เมอท าการถอดหลอด LED ออก 1 หลอด พบวาหลอด LED ทเหลอจะดบ

สรปผลการทดลอง

การตอวงจรแบบอนกรม คอ การตอวงจรดวยอปกรณไฟฟาตงแต 2 ตวขนไปเรยงตอกน

โดยกระแสไฟฟาจะไหลจากแหลงจายผานไปยงอปกรณไฟฟาตวท 1 ผานอปกรณไฟฟาตวท 2และ

ผานตวตอ ๆ ไป จนกลบมาครบวงจรทแหลงจายไฟ เมออปกรณตวใดตวหนงขาดหรอ หลดจาก

วงจร จงเปรยบเสมอนวาวงจรขาด กระแสไฟฟาไมสามารถไหลไดครบวงจร ท าใหอปกรณทเหลอ

ในวงจรไมสามารถท างานไดเชนกน จากการทดลองเมอท าการถอดหลอด LED ออก

1 หลอด จงเปนเหตใหหลอด LED ทเหลอดบ

กจกรรมท 2.4 ท าการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบขนานโดยใชแผงสาธตการตอวงจรไฟฟา ปฏบตตามขนตอนทก าหนดให แลวเขยนผลการทดลอง พรอมทงสรปผลการทดลอง

ผลการทดลอง

เมอถอดหลอดไฟออกหนงหลอด หรอปดสวทชบางตวบนแผงสาธต หลอดไฟทเหลอยงคง

ตดอย

สรปผลการทดลอง

การตอวงจรแบบขนาน เมออปกรณไฟฟาตวใดช ารดหรอหลดออกจากวงจร อปกรณไฟฟา

ทเหลอยงสามารถท างานได เนองจากกระแสในวงจรขนานไหลแยกกนแตละวงจร

กจกรรมท 2.5 ท าการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบผสมโดยใชแผงสาธตการตอวงจรไฟฟา

ปฏบตตามขนตอนทก าหนดให แลวเขยนผลการทดลอง พรอมทงสรปผลการทดลอง

ผลการทดลอง

- เมอท าการถอดหลอด LED หลอดท 1 หรอ 2 ออก พบวา หลอด LED ทเหลอยงคงตดอย

- เมอท าการปลดหลอด LED หลอดท 3 ออก หลอด LED ทเหลอดบ

155

สรปผลการทดลอง

วงจรไฟฟาแบบผสม คอ การตอวงจรไฟฟารวมกนระหวางวงจรไฟฟาแบบอนกรมและ

วงจรไฟฟาแบบขนาน

จากการทดลอง เมอปลดหลอด LED หลอดท 1 หรอ 2 ออกพบวา หลอด LED ทเหลอ

ยงคงสวางอย เนองจากเปนสวนของวงจรขนาน ซงกระแสไฟฟาสามารถไหลครบวงจรได แต

เมอท าการปลดหลอด LED หลอดท 3 ออก พบวาหลอด LED ทเหลอดบทกหลอด เนองจากเปน

สวนของวงจรอนกรม ท าใหกระแสไฟไมสามารถไหลไดครบวงจร

กจกรรมทายเรองท 3 สายดนและหลกดน

กจกรรมท 3.1 บอกถงความส าคญของสายดนและหลกดน

สายดนและหลกดนทตอเขากบเครองใชไฟฟา โดยการตอลงดนนน มไวเพอปองกน

อนตรายทเกดจากไฟชอตหรอไฟรว หากเกดไฟชอตหรอไฟรวกระแสไฟเหลานนกจะไหล

ผานเขาไปทสายดนแทน แตถาไมมการตดตงสายดน กระแสไฟทงหมดกจะไหลเขาสตวเราท าให

ไดรบอนตรายและเสยชวตได

กจกรรมท 3.2 บอกเครองใชไฟฟาในครวเรอนทตองตดตงสายดน มาอยางนอย 3 ชนด

1. เครองท าน าอนไฟฟา

2. เครองซกผา

3. เครองปรบอากาศ

156

หนวยการเรยนรท 4

การใชและการประหยดพลงงานไฟฟา

กจกรรมทายเรองท 1 กลยทธการประหยดพลงงานไฟฟา 3 อ.

กจกรรมท 1.1 อธบายแนวทางการประหยดพลงงานไฟฟา ตามกลยทธ 3 อ. มาพอสงเขป

แนวทางการประหยดพลงงานไฟฟาทเหมาะสมสอดคลองกบชวตและอปนสยของ

คนไทย คอ การใช “กลยทธการประหยดพลงงาน 3 อ.” ไดแก

- อ.1 อปกรณประหยดไฟฟา เปนการสงเสรมใหทกครวเรอนเปลยนมาใช

อปกรณไฟฟาทมประสทธภาพสง ทเรยกวา “ฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5 หรอ ฉลากเบอร 5”

- อ.2 อาคารประหยดไฟฟา เปนการสงเสรมใหผประกอบการภาคธรกจและ

ภาคอตสาหกรรม เหนความส าคญและพรอมใจกนใชอปกรณประหยดไฟฟาทมประสทธภาพสง

เชนเดยวกบกลมภาคทอยอาศยพรอมไปกบการใชมาตรการตาง ๆ ทเปนการประหยดไฟฟา ซงจะ

สงผลใหเกดการประหยดพลงงานไฟฟาในอาคาร

- อ.3 อปนสยประหยดไฟฟา เปนการปลกจตส านกและอปนสยใหคนไทย

โดยเฉพาะอยางยงเยาวชนไทย ใชพลงงานอยางมประสทธภาพ

กจกรรมท 1.2 อธบายสาระส าคญทปรากฏอยบนฉลากประหยดไฟเบอร 5

157

กจกรรมท 1.3 จากความรทไดจากการศกษาแนวทางการประหยดพลงงานไฟฟา ใหจดท า

แผนพบ/ แผนปลว เพอเผยแพรและเชญชวนใหมการประหยดพลงงานไฟฟา โดยใหมประเดน

เนอหาดงน

1) สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทย

2) เหตผลและความจ าเปนทตองชวยกนลดหรอประหยดพลงงานไฟฟา

3) รวมแรง รวมใจประหยดพลงงานไฟฟา (กลยทธ 3 อ. /ปฏบตการ 4 ป.)

แนวทางการประหยดพลงงานควรจะมประเดนเกยวกบ สถานการณพลงงานไฟฟาของประเทศไทยในปจจบนทมการพงพากาซธรรมชาตมากเกนไป และกาซธรรมชาตจากอาวไทยใกลจะหมดลง จงควรรวมมอกนประหยดพลงงานไฟฟา โดยใชกลยทธประหยดพลงงานไฟฟา 3 อ. ไดแก อปกรณประหยดไฟฟา อาคารประหยดไฟฟา และอปนสยประหยดไฟฟา รวมทงปฏบตการ 4 ป. คอ ปด ปรบ ปลด เปลยน

กจกรรมทายเรองท 2 การเลอกซอ การใช และการดแลรกษาเครองใชไฟฟาภายในบาน

กจกรรมท 2.1 บอกวธ / แนวทางการเลอกซอ และการใชเครองใชไฟฟาเพอประหยดพลงงาน

ไฟฟา มา 5 ชนด

1) กระตกน ารอนไฟฟา มแนวทางการเลอกซอ และการใชใหประหยดพลงงานไฟฟา ดงน

(1) เลอกซอรนทมตรามาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.)

(2) ใสน าใหพอเหมาะกบความตองการหรอไมสงกวาระดบทก าหนดไว เพราะจะท า

ใหกระตกน ารอนไฟฟาเกดความเสยหาย

(3) ระวงอยาใหน าแหง หรอปลอยใหระดบน าต ากวาขดทก าหนด เพราะจะท าใหเกด

ไฟฟาลดวงจรในกระตกน ารอนไฟฟา เปนอนตรายอยางยง

(4) ถอดปลกเมอเลกใชน ารอนแลว เพอลดการสนเปลองพลงงาน ไมควรเสยบปลก

ตลอดเวลา แตหากมความตองการใชน ารอนเปนระยะๆ ตดตอกน เชน ในทท างานบางแหงทม

น ารอนไวส าหรบเตรยมเครองดมตอนรบแขก กไมควรถอดปลกออกบอย ๆ เพราะทกครงเมอดง

ปลกออกอณหภมของน าจะคอย ๆ ลดลง กระตกน ารอนไฟฟาไมสามารถเกบความรอนไดนาน เมอ

จะใชงานใหมกตองเสยบปลก และเรมตมน าใหมซงเปนการสนเปลองพลงงาน

(5) อยาน าสงใด ๆ มาปดชองไอน าออก

158

(6) ตรวจสอบการท างานของอปกรณควบคมอณหภมใหอยในสภาพใชงานไดเสมอ

(7) ไมควรตงไวในหองทมการปรบอากาศ

2) พดลม มแนวทางการเลอกซอ และการใชใหประหยดพลงงานไฟฟา ดงน

4. เลอกซอพดลมทเปนระบบธรรมดา เพราะจะประหยดไฟกวาระบบทมรโมทคอนโทรล

หรอระบบไอน า

5. เลอกซอยหอและรนทไดรบรองมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.) และมฉลากเบอร 5

6. เลอกทมขนาดใบพดและก าลงไฟฟาใหเหมาะสม และตรงกบความตองการใชงาน

7. เลอกใชความแรงของลมใหเหมาะกบความตองการ ความแรงของลมยงมากยงเปลองไฟ

8. ปดพดลมทนทเมอไมใชงาน

9. ในกรณทพดลมมระบบรโมทคอนโทรลอยาเสยบปลกทงไว เพราะจะมไฟฟาเลยง

อปกรณตลอดเวลา

10. ควรวางพดลมในททมอากาศถายเทสะดวก เพราะพดลมใชหลกการดดอากาศจาก

บรเวณรอบ ๆ ทางดานหลงของตวใบพด แลวปลอยออกสดานหนา เชน ถาอากาศบรเวณรอบ

พดลมมการถายเทด ไมรอนหรออบชน กจะไดรบลมเยน รสกสบาย และยงท าใหมอเตอรสามารถ

ระบายความรอนไดด เปนการยดอายการใชงานอกดวย

3) โทรทศน มแนวทางการเลอกซอ และการใชใหประหยดพลงงานไฟฟา ดงน

(1) การเลอกใชโทรทศนควรค านงถงความตองการในการใชงาน โดยพจารณาจากขนาด

และการใชก าลงไฟฟา ส าหรบเทคโนโลยเดยวกน โทรทศนทมขนาดใหญ ยงกนไฟมากขน

(2) อยาเสยบปลกทงไว เพราะโทรทศนจะมไฟฟาหลอเลยงระบบภายในอยตลอดเวลา

ท าใหสนเปลองไฟ และอาจกอใหเกดอนตรายในขณะเกดฟาแลบได

(3) ปดและถอดปลก ทนทเมอไมมคนด หากชอบหลบหนาโทรทศนบอย ๆ ควรใช

โทรทศน รนทตงเวลาปดโดยอตโนมต เพอชวยประหยดไฟฟา

(4) หากชมโทรทศนชองเดยวกนควรดดวยกน ประหยดทงคาไฟ และอบอนใจไดอยดวยกน

ทงครอบครว

(5) เลกเปดโทรทศนลวงหนาเพอรอดรายการทชนชอบ เปดดรายการเมอถงเวลา

ออกอากาศ

159

(6) ไมควรปรบจอภาพใหสวางมากเกนไป และไมควรเปลยนชองบอย เพราะจะท าให

หลอดภาพมอายการใชงานลดลง และสนเปลองไฟฟาโดยไมจ าเปน

4) เตารดไฟฟา มแนวทางการเลอกซอ และการใชใหประหยดพลงงานไฟฟา ดงน

(1) เลอกซอเฉพาะเตารดไฟฟาทไดรบมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.) และมฉลาก เบอร 5

(2) เลอกซอขนาดและก าลงไฟฟาใหเหมาะกบความตองการและลกษณะการใชงาน (3) ควรเกบผาทรอรดใหเรยบรอย และใหผายบนอยทสด (4) ควรแยกประเภทผาหนาและผาบาง เพอความสะดวกในการรด (5) ควรรวบรวมผาทจะรดแตละครงใหมากพอ การรดผาครงละชดท าใหสนเปลอง

ไฟฟามาก

(6) ไมควรพรมน ามากจนเกนไป เพราะจะท าใหสญเสยความรอนจากการรดมาก

(7) ควรเรมรดจากผาบาง ๆ หรอตองการความรอนนอยกอน จากนนจงรดผาทตองการความ

รอนสง และควรเหลอผาทตองการความรอนนอยสวนหนง ไวรดในตอนทาย

(8) ควรถอดปลกกอนเสรจสนการรด 3 - 4 นาท

5) ตเยน มแนวทางการเลอกซอ และการใชใหประหยดพลงงานไฟฟา ดงน

8) เลอกซอตเยนทไดรบการรบรองฉลากเบอร 5

9) เลอกซอประเภทและขนาดใหเหมาะกบความตองการและลกษณะการใชงาน

10) คาไฟฟาจะเพมตามจ านวนครงของการเปด - ปดตเยน เพราะเมอเปดตเยน ความรอน

ภายนอกจะไหลเขาตเยน ท าใหคอมเพรสเซอรตองท างานหนกมากขนเพอรกษาอณหภมภายใน

ตเยนใหคงเดมตามทตงไว

11) ถาอณหภมโดยรอบสงขน ปรมาณความรอนจะถกถายเทเขาไปในตเยนมากขน เปน

การเพมภาระใหกบระบบท าความเยน ดงนนจงไมควรตดตงตเยนใกลกบแหลงก าเนด

ความรอนใด ๆ หรอรบแสงอาทตยโดยตรง

12) ไมเกบอาหารในตเยนมากเกนไป เพราะจะท าใหอณหภมในตเยนไมสม าเสมอ

ควรใหมชองวาง เพอใหอากาศภายในไหลเวยนไดสม าเสมอ

13) ถาน าอาหารทมอณหภมสงไปแชในตเยนจะสงผลกระทบดงน

(6.1) ท าใหอาหารตาง ๆ ทอยในบรเวณขางเคยงเสอมคณภาพหรอเสยได

160

(6.2) หากตเยนก าลงท างานเตมทจะท าใหไอสารท าความเยนกอนเขาเครองอดรอนจน

ไมสามารถท าหนาทหลอเยนคอมเพรสเซอรไดเพยงพอ และสงผลใหอายคอมเพรสเซอรสนลง

(6.3) สญเสยพลงงานไฟฟามากขน

14) เมอดงปลกออกแลวไมควรเสยบปลกใหมทนท เพราะเมอเครองหยด สารท า

ความเยนจากสวนทมความดนสงจะไหลไปทางทมความดนต าจนความดนภายในวงจรเทากน

ดงนนถาคอมเพรสเซอรเรมท างานทนท สารท าความเยนยงไหลกลบไมทน เครองจงตองออกแรง

ฉดมากเพอเอาชนะแรงเฉอยและแรงเสยดทาน ซงจะสงผลใหมอเตอรของเครองอดท างานหนก

และเกดการช ารดหรออายการใชงานสนลง

กจกรรมท 2.2 บอกหลกการหรอเหตผลทใชในการตดสนใจเลอกซอเครองใชไฟฟาในครวเรอนมา

1 ชนด (ยหอ ขนาด เหตผลทเลอก)

ควรเปนการเลอกซอโดยยดหลกการเลอกซอเครองใชไฟฟาอยางประหยดพลงงาน

ไฟฟา เชน มฉลากเบอร 5

กจกรรมทายเรองท 3 การวางแผนและการค านวณคาไฟฟาในครวเรอน

กจกรรมท 3.1 อธบายเกยวกบคาไฟฟาฐานและคาไฟฟาผนแปร (Ft)

คาไฟฟาฐาน ซงการไฟฟานครหลวงใชค าวา คาพลงงานไฟฟา เปนคาไฟฟาท

สะทอนตนทนในการกอสรางโรงไฟฟา ระบบสายสง ระบบจ าหนาย และคาการผลตพลงงานไฟฟา

ภายใตสมมตฐานความตองการไฟฟา คาเชอเพลง คาซอไฟฟา คาใชจายตามนโยบายของรฐ ณ

วนทก าหนดโครงสรางคาไฟฟา โดยคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) จะพจารณาปรบ

คาไฟฟาฐานคราวละ 3 - 5 ป ดงนนในระหวางชวงเวลาดงกลาว คาใชจายทอยเหนอการควบคม

คอ คาไฟฟาผนแปร (Ft) ทมผลตอตนทนการผลตไฟฟา ซงอาจมการเปลยนแปลงทงเพมขนหรอ

ลดลง คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) จงใชกลไกตามสตรอตโนมตมาปรบคาไฟฟาผน

แปร (Ft)

คาไฟฟาผนแปร หรอทนยมเรยกกนวาคาเอฟท (Ft) หมายถง คาไฟฟาทสะทอน

การเปลยนแปลงของคาใชจายทอยนอกเหนอการควบคม ไดแก คาเชอเพลง คาซอไฟฟา

161

และคาใชจายตามนโยบายของรฐทเปลยนไปจากคาไฟฟาฐาน โดยคณะกรรมการก ากบกจการ

พลงงาน (กกพ.) จะพจารณาปรบคาทก 4 เดอน

กจกรรมท 3.2 เพราะเหตใด การค านวณคาใชไฟฟาในปจจบน จงก าหนดเปน “อตรากาวหนา”

(ยงใชมากราคายงสงขน)

เนองจากเชอเพลงทใชผลตไฟฟามจ ากดและตองน าเขาจากตางประเทศ สงผล

กระทบตอประเทศชาต จงตองการใหประชาชนใชไฟฟาเทาทจ าเปนและใชอยางประหยด จงตง

ราคาคาไฟฟาใหเปนอตรากาวหนา

กจกรรมท 3.3 ท าการทดลองการตอวงจรไฟฟาแบบขนาน โดยใชแผงสาธตการตอวงจรไฟฟา

ปฏบตตามขนตอนทก าหนดให แลวเขยนผลการทดลอง พรอมทงสรปผลการทดลอง

ผลการทดลอง

1. คาแรงดนไฟฟา (V) 220 โวลต (ใหใชคาจรงทอานไดจากมเตอร)

2. สมมตใหใชงานอปกรณไฟฟาเปนเวลา 240 ชวโมง (คาสมมตตามความเหมาะสม)

3. สมมตใหคาไฟฟา 4 บาท ตอ หนวย (คาสมมตตามความเหมาะสม)

ตารางบนทกผลการทดลอง

ล าดบ อปกรณไฟฟา

คากระแสไฟฟา (แอมป)

(คาสมมต)

คาก าลงไฟฟา (วตต)

P = V x I

คาพลงงานไฟฟา (หนวย)

ยนต=(Pxชวโมง)/1,000

คาไฟฟา (บาท)

คาไฟฟา=ยนตxราคาตอหนวย

1 หลอดไส 0.283 0.283x220 = 62.26

(62.26x240)/1000 = 14.94

14.94x4 = 59.76

2 หลอด

ตะเกยบ 0.078

0.078x220 = 17.16

(17.16x240)/1000 = 4.12

4.12x4 = 16.48

3 หลอด LED 0.061 0.061x220 = 13.42

(13.42x240)/1000 = 3.22

3.22x4 = 12.88

รวม 0.422 92.84 22.28 89.12

162

สรปผลการทดลอง

หลอดไฟทง 3 ชนด ใหความสวางแตกตางกน และหลอดไฟทกนไฟมากไปนอย ไดแก

หลอดไส » หลอดตะเกยบ » หลอด LED สงผลใหคาไฟฟาจากการใชหลอดไส มคามากทสด และ

คาไฟฟาจากหลอด LED มคานอยทสด ดงนนในการเลอกใชหลอดไฟ เราควรเลอกใชหลอด LED

เพราะเปนหลอดทชวยประหยดไฟฟา นอกจากนยงมอายการใชงานทนานกวาหลอดทกชนดอก

ดวย

กจกรรมท 3.4 ใหปฏบตการลดคาไฟฟา โดยด าเนนการดงน

1) ส ารวจชนด ก าลงไฟฟา และจ านวนเครองใชไฟฟาทมอยในครวเรอน และจ านวนชวโมงการใช

โดยประมาณในหนงเดอน ลงในตาราง

ชนดเครองใชไฟฟา ก าลงไฟฟา

(วตต) จ านวน

เวลาใชงาน (ชวโมง)

จ านวน หนวยไฟฟา

(หนวย)

คาไฟฟา (บาท)

รวม

2) พจารณาวา เครองใชไฟฟาจากตารางชนดใดบางทสามารถลดจ านวนเวลาในการใชงานลงได

3) ท าการลดการใชงานเครองใชไฟฟาชนดทสามารถท าไดเปนเวลา 1 เดอน

4) แสดงใบแจงคาไฟฟากอนและหลงด าเนนการลดการใชไฟฟาตามแผน

สรปผลปฏบตการ

หากสามารถลดคาไฟฟาลงได จากการด าเนนการปฏบตการลดคาไฟฟา สามารถลดคา

ไฟฟาลงได บาท หรอคดเปนรอยละ

หากไมสามารถลดคาไฟฟาลงได จากการด าเนนการปฏบตการลดคาไฟฟา ไมสามารถ

ลดคาไฟฟาลงได เนองจากใชไฟฟาอยางประหยดอยแลว

163

บรรณานกรม

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. พลงงานทดแทน. นนทบร: กองผลตสอการสอสารองคการ ฝายสอสารองคการ กฟผ. 2554.

คมอการพฒนาและการลงทนผลตพลงงานทดแทน ชดท 1. ไฟฟาพลงงานลม. กรมพฒนา พลงงานทดแทน และอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน. 2555.

คมอการพฒนาและการลงทนผลตพลงงานทดแทน ชดท 2. พลงงานแสงอาทตย. กรมพฒนาพลงงานทดแทน และอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน. 2555.

คมอการพฒนาและการลงทนผลตพลงงานทดแทน ชดท 4. ชวมวล. กรมพฒนาพลงงานทดแทน และอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน. 2555.

นวลฉว รงธนเกยรต. พลงงานนวเคลยรเพอมนษยชาต. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.2547.

แผนทศกยภาพพลงงานลมของประเทศไทย. กรมพฒนาและสงเสรมพลงงาน. 2544.

วสนต เตชะวงศธรรม. “ทศทางใหมของสายลม” ใน เมอสองมอรวมคลายโรครอน. (หนา 86-93).กรงเทพฯ: ส านกพมพทางชางเผอก. 2552.

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงานกระทรวง กระทรวงพลงงาน. การใชไฟฟาและการผลตไฟฟาของประเทศไทย. กรงเทพฯ. 2554.

สถานการณการผลต-ใชไฟฟา ป 2558. กองวางแผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟา ฝายวางแผนระบบไฟฟา การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (ขอมล ณ ธนวาคม 2558)

BP Corporation (2015), BP Statistic Review of World Energy June 2015.

164

แหลงอางองออนไลน กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน. (2554). รายงานไฟฟาของ

ประเทศไทยป 2554. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.dede.go.th/dede/images/stories/stat_dede /electric54_1.pdf. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

กลมพฒนาการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ศอ.4. กรอบแนวคด การประเมนผลกระทบตอสขภาพจากโรงไฟฟา (HIA for Power Plant). [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://hpe4.anamai.moph.go.th/hpe. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

การเลอกขนาดสายไฟฟาใหเหมาะสมกบการใชงาน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://clover.tatc.ac.th/index.php?usid=08122513132352&p=newsblog. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.egat.co.th/. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. โครงการฉลากประหยดไฟฟาเบอร 5. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://labelno5.egat.co.th/index.php?option=com_content& view =article & id=6&Itemid=108&lang=th. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2559).

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. ทศทางพลงงานของเพอนบานอาเซยน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1142:article-20150827-01&catid=49&Itemid=251. (วนทคนขอมล: 17 มนาคม 2559).

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. ผลการด าเนนงาน กฟผ. ป 2558 และทศทางในป 2559. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1313:egatnews-20160106-02&catid=30&Itemid=112. (วนทคนขอมล: 17 มนาคม 2559).

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย. โรงไฟฟาพลงน า ชมชนบานคลองเรอ ต าบลปากทรง อ าเภอพะโตะ จงหวดชมพร โดยชมชน เพอชมชนและสงคม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1046&Itemid=170. (วนทคนขอมล: 26 มนาคม 2559).

การไฟฟาสวนภมภาค. อตราคาไฟฟาการไฟฟาสวนภมภาค. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.eppo.go.th/power/pw-rate-PEA.html (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

165

การไฟฟาสวนภมภาค. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.pea.co.th. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

การไฟฟานครหลวง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.mea.or.th/home/index.php?l=th. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

ชดการสอน เรองวงจรไฟฟา กจกรรมท 11. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://sanchai2506.wordpress.com/. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

ประกายนคร. Tips Electrical. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.praguynakorn.com/tip3- (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

ประเภทของสายไฟฟา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.srptc.ac.th/news/05-01-2012-InRoXHKThu52521.pdf. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

รจกหลอดไฟในบานกอนซอ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://community.akanek.com/th/content/%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B9%84%E0%B8%9F-%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99. (วนทคนขอมล: 7 เมษายน 2559).

วธตดตงสายดนทถกตอง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: www.clef-audio.com/pic/correct_grounding.pdf. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

วธวดขนาดของจอ LCD [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://repair-notebook.com/archives/554. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

สถาบนวจยและพฒนาพลงงาน. (2556). พลงงานไฟฟา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.rmutphysics.com/charud/scibook/electric4/bottee3.htm. (วนทคนขอมล 20 มนาคม 2555).

สมาคมนวเคลยรแหงประเทศไทย. การเปรยบเทยบขอดและขอเสยของโรงไฟฟานวเคลยรกบโรงไฟฟาทใชเชอเพลงชนดอน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.nst.or.th/powerplant/pp04.htm. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

166

ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน. (2554). การใชไฟฟาและการผลตไฟฟาของประเทศไทย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.eppo.go.th/power/power2554.pdf. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

ส านกนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน. เครองใชไฟฟาภายในบาน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-utilities.pdf. (วนทคนขอมล: 20 มนาคม 2556).

ส านกนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน. แผนพฒนาก าลงการผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. 2558 – 2579 (PDP2015). [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.eppo.go.th/power/PDP2015/PDP2015.pdf. (วนทคนขอมล : 17 มนาคม 2559).

MAC eKnowledge. วงจรไฟฟาในบาน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.maceducation.com/e-knowledge/2432209100/10.htm. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

Thailand Energy and Environment Network. โรงไฟฟาพลงความรอนใตพภพฝาง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://teenet.cmu.ac.th/sci/fang_th.php. (วนทคนขอมล: 21 มนาคม 2556).

Breakdown of Electricity Generation by Energy Source. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.tsp-data-portal.org/Breakdown-of-Electricity-Generation-by-Energy-Source#tspQvChart. (วนทคนขอมล: 17 มนาคม 2559).

167

ทมาของภาพและขอมล

ล าดบ ภาพ แหลงทมาของขอมล

หนวยการเรยนรท 1 พลงงานไฟฟา 1 ภาพไฟฟาทเกดจากการเสยดสของวตถ http://weerajit14.blogspot.com/2011/09/electrostar

tic.html

2 ภาพอปกรณไฟฟาทเกดจากการท าปฏกรยาเคม (แบตเตอร)

https://market.onlineoops.com/802286

3 ภาพอปกรณไฟฟาทเกดจากการท าปฏกรยาเคม (ถานอลคาไลน 1.5 โวลต)

http://www.ksrv.ac.th

4 ภาพอปกรณไฟฟาทเกดจากการท าปฏกรยาเคม (ถานอลคาไลน 9 โวลต)

http://pantip.com/topic/30216515

5 ภาพการตออปกรณใหเกดไฟฟาจากความรอน http://www.rmutphysics.com/charud/scibook/electric4/bottee3.htm

6 ภาพเซลลแสงอาทตยทใชในการผลตไฟฟา ของเขอนสรนธร จงหวดอบลราชธาน

http://thailandindustry.com/indust_newweb/news_preview.php?cid=10072

7 ภาพอปกรณทมการใชไฟฟาทเกดจากพลงงานแมเหลกไฟฟา (ซาย)

http://lsp-acsp.exteen.com/20100421/entry

8 ภาพอปกรณทมการใชไฟฟาทเกดจากพลงงานแมเหลกไฟฟา (ขวา)

http://www.kelenor.com/index.php?controller=category&path=633

9 ภาพคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.)

http://www.erc.or.th/ERCWeb2/Default.aspx

10 ภาพการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.)

http://www.egat.co.th/

11 ภาพการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) https://www.pea.co.th/SitePages/home.aspx

12 ภาพการไฟฟานครหลวง (กฟน.) http://www.mea.or.th/home/index.php

หนวยการเรยนรท 2 ไฟฟามาจากไหน 1 ภาพขนตอนการผลตไฟฟาดวยถานหน http://www.banpu.com/operation_coal_process.php 2 ภาพการผลตไฟฟาจากน ามนดเซล http://www.balanceenergythai.com/%E0%B8%A3%

E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2/

3 ภาพกระบวนการผลตไฟฟาดวยกาซธรรมชาต https://jobs.tva.com/power/cumb_turbineart.htm

168

ล าดบ ภาพ แหลงทมาของขอมล 4 ภาพกงหนลม

http://www.ubmthai.com/leksoundsmf3/index.php?topic=95765.0

5 ภาพการผลตไฟฟาจากพลงงานน า https://napeiadotcom.wordpress.com/tag/%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%94%E0%B9%81%E0%B8%97%E0%B8%99/

6 ภาพโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย http://yoghurt11.siam2web.com//?cid=1164245 7 ภาพแผนทศกยภาพพลงงานแสงอาทตย

เฉลยตลอดปของประเทศไทย

http://www.dede.go.th/article_attach/solarmap2552.pdf

8 ภาพโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย จงหวด

ลพบร

http://www.thailandindustry.com/news/view.php?id=11728&section=3&rcount=Y

9 ภาพขบวนการผลตกาซชวภาพจากขยะอนทรยครวเรอน

http://www.ku.ac.th/e-magazine/july51/agri/energy.htm

10 ภาพแหลงพลงงานความรอนใตพภพบนโลก http://teenet.cmu.ac.th/sci/intro01.php

11 ภาพโรงไฟฟาพลงความรอนใตพภพฝางของ กฟผ.

http://teenet.cmu.ac.th/sci/fang_th.php

12 ภาพโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร http://www.npc-se.co.th/npc_date/npc_previews.asp?id_head=11&id_sub=36&id=575

13 ภาพโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร Isar

และหอระบายความรอน ประเทศเยอรมน

http://www.kernenergie.de/kernenergie-wAssets/img/kernkraftwerke/kki-isar-atw2009.jpg?viewmode=blank

14 ภาพโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรตงอยตด

ทะเลในประเทศเกาหลใต

http://blogs.cfr.org/asia/2012/03/20/what-south-korea-gains-from-hosting-the-nuclear-security-summit/

15 ภาพการเกบเชอเพลงใชแลวแบบเปยก http://www.nst.or.th/article/article5001/article5001d.htm

16 ภาพการเกบเชอเพลงใชแลวแบบแหง http://www.world-nuclear.org/info/Nuclear-Fuel-Cycle/Nuclear-Wastes/Waste-Management-Overview/#.UZXOrqKeOcc

169

ล าดบ ภาพ แหลงทมาของขอมล 17 ภาพแบบจ าลองโครงสรางภายในปฏกรณ http://www.phanphit.ac.th/it/web/seta/set3/page6.

html 18 ภาพตดขวางโครงสรางคลมปฏกรณ http://www.safesecurevital.com/images/containment

wall.jpg

19 ภาพการทดสอบโครงสรางคลมปฏกรณโดย

การชนของเครองบน

http://mouv4x8.perso.neuf.fr/11Sept01/A0084b_Sandia_Collision_Test_F_4_nuclear_plant.jpg

20 ภาพหองควบคมจ าลองโรงไฟฟาพลงงาน

นวเคลยร

คณะกรรมาธการการพลงงาน สภาผแทนราษฎร. หนพน...โรงไฟฟานวเคลยร?. เอกสารประกอบการเสวนา. หนา 36. กรงเทพฯ. 2553

21 ภาพสดสวนของปรมาณรงสในสงแวดลอม คณะกรรมาธการการพลงงาน สภาผแทนราษฎร. หนพน...โรงไฟฟานวเคลยร?. เอกสารประกอบการเสวนา. หนา 12. กรงเทพฯ. 2553

22 ภาพรงสในชวตประจ าวน คณะกรรมาธการการพลงงาน สภาผแทนราษฎร. หนพน...โรงไฟฟานวเคลยร?. เอกสารประกอบการเสวนา. กรงเทพฯ. 2553

23 ภาพสญลกษณแสดงสถานททมตนก าเนด

รงส

http://www.iaea.org/newscenter/features/radsources/radsrc_gallery/gallery_1/pages/015.shtml

24 ภาพโรงไฟฟาพลงน าชมชนบานคลองเรอ http://www.posttoday.com/biz/news/242021

หนวยการเรยนรท 3 วงจรไฟฟาและอปกรณไฟฟา 1 ภาพฟวสชนดตาง ๆ http://www.maceducation.com/e-

knowledge/24322

09100/10.html 2 ภาพเบรกเกอรแบบตาง ๆ http://www.sp-powerpros.com/344537/emergency-

exit-light 3 ภาพสวตชแบบทางเดยว (ซาย) และแบบ

สองทาง (ขวา) http://www.maceducation.com/e-knowledge/243220 9100/10.html

4 ภาพสะพานไฟและฟวสในสะพานไฟ (ซาย) http://www.krucherdpua.com/wp-content/uploads/web/cycle/cutout.htm

5 ภาพสะพานไฟและฟวสในสะพานไฟ (ขวา) http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=kanichikoong&month=25-02-2015&group=17&gblog=18

6 ภาพเครองตดไฟฟารว http://www.thaitechno.net/t1/productdetails.php?i

170

ล าดบ ภาพ แหลงทมาของขอมล d=91449&uid=36831

7 ภาพเตารบและเตาเสยบ http://www.ksv.ac.th/tb/cai/science2007/chap7_22.htm

8 ภาพสายไฟ http://www.c-grow.com/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%84%E0%B8%9F.html

9 ภาพตวอยางฉลากบอกคากระแสไฟฟาของอปกรณไฟฟา

http://clover.tatc.ac.th/index.php?usid=08122513132352&p=newsblog

10 ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม http://www.myfirstbrain.com/teacher_view.aspx?id=50790

11 ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบขนาน

http://www.myfirstbrain.com/teacher_view.aspx?id=50790

12 ภาพการตอวงจรไฟฟาแบบผสม https://physicskruadd.wordpress.com/2012/03/13/การวเคราะหวงจรไฟฟาเ/

13 ภาพการตอวงจรไฟฟาภายในบาน http://webhtml.horhook.com/wbi/ec/4parallel-03.htm

14 ภาพแสดงตวอยางแผงวงจรไฟฟาในครวเรอน http://www.praguynakorn.com/tips/3/%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%B1%E0%B8%A2

15 ภาพการตอสายดน http://teenet.cmu.ac.th/emac/journal/2004/23/04.php

16 ภาพสายดนและหลกดน (บน) http://www.sysnetcenter.com/accessories/649-ground-rod-ground-30-cm.html

17 ภาพสายดนและหลกดน (ลาง) https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B

171

ล าดบ ภาพ แหลงทมาของขอมล 9%8C_(%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2)

18 ภาพตวอยางการตอระบบไฟฟาภายในบาน http://www.siambe.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=539549118

หนวยการเรยนรท 4 การใชและการประหยดพลงงานไฟฟา 1 ภาพกลยทธการประหยดพลงงาน 3 อ. เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดไฟเบอร 5

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

2 ภาพอปกรณไฟฟาทตดฉลากประสทธภาพสง เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดไฟเบอร 5

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

3 ภาพฉลากเบอร 5 ของแท เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดไฟเบอร 5

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

4 ภาพฉลากเบอร 5 ของปลอม เอกสารประกอบโครงการฉลากประหยดไฟเบอร 5

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

5 ภาพสวนประกอบตางๆ ของเครองท าน าอนไฟฟา

http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-utilities.pdf

6 ภาพสวนประกอบหลกของกระตกน ารอนไฟฟา

http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-utilities.pdf

7 ภาพสวนประกอบหลกของพดลม http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-utilities.pdf

8 ภาพการสงสญญาณโทรทศนมายงเครองรบโทรทศน

http://www.eppo.go.th/encon/ebook/ep-51/home-utilities.pdf

9 ภาพการวดเสนทแยงมมของโทรทศน http://suwanneee.blogspot.com/

10 ภาพเตารดไฟฟาแตละชนด (ซาย) http://checkprice.net/price_list/DEFHkm6N90w.html

11 ภาพเตารดไฟฟาแตละชนด (กลาง) http://checkprice.net/price_list/AeEkMNPrsTz.html

12 ภาพเตารดไฟฟาแตละชนด (ขวา) http://www.plazathai.com/show-700803.html

13 ภาพตเยน http://topicstock.pantip.com/home/topicstock/2009/12/R8643243/R8643243.html

14 ภาพหลอดไส http://futuretechled.blogspot.com/ 15 ภาพหลอดฟลออเรสเซนต http://yusabuy.com/2015/02/25/%E0%B8%81%E0

%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%8B%

172

ล าดบ ภาพ แหลงทมาของขอมล E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B9%84%E0%B8%9F/

16 ภาพหลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต http://futuretechled.blogspot.com/ 17 ภาพหลอด LED http://futuretechled.blogspot.com/

173

คณะผจดท า

คณะทปรกษา นายสรพงษ จ าจด นายประเสรฐ หอมด

เลขาธการ กศน. ส านกงาน กศน. รองเลขาธการ กศน. ส านกงาน กศน.

นายรตนชย นามวงศ นายทนงรกษ แสงวฒนะชย นายนรา เหลาวชยา นางตรนช สขสเดช

รองผวาการพฒนาโรงไฟฟา ผชวยผวาการวศวกรรมโรงไฟฟา ผอ านวยการส านกงาน กศน.จงหวดพษณโลก ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย

นายสรพงษ คลอวฒเสถยร ผอ านวยการฝายบรหารงานวศวกรรมโรงไฟฟาและพลงงานนวเคลยร

นายศภผล รตนากร ผชวยผอ านวยการฝายบรหารงานวศวกรรมโรงไฟฟา และพลงงานนวเคลยร การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวนทกล เกรยงชยพร หวหนาแผนกปฏกรณนวเคลยร การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

คณะท างาน

นางสาวกรรณการ อนทราย ผอ านวยการ กศน.เขตราชเทว กรงเทพมหานคร

นายเชาวลต ธาดาสทธเวท ครช านาญการพเศษ สถาบนการศกษาทางไกล

นางบษบา มาลนกล ครช านาญการพเศษ สถาบน กศน.ภาคเหนอ

นางกมลวรรณ มโนวงศ ครช านาญการพเศษ กศน.อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม

นางปญญดา ชาวงคศร บรรณารกษช านาญการพเศษ ส านกงาน กศน.จงหวดเพชรบรณ

นางสาวบรรยาย ทมธรรม ครอาสาสมครฯ กศน.อ าเภอบางละมง จงหวดชลบร

นายพชย ชกาญจนพทกษ วศวกร ระดบ 9 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวนภากาญจน สวรรณคช นกวทยาศาสตร ระดบ 6 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวศรกล กาญจนปฐมพร นกวทยาศาสตร ระดบ 6 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

174

คณะบรรณาธการ

นางสาววมลรตน ภรคปต ผอ านวยการ กศน. เขตบางเขน ส านกงาน กศน. กรงเทพฯ

นางสาวอนงค ชชยมงคล ครเชยวชาญ กศน. อ าเภอเมองอทยธาน จงหวดอทยธาน นายสพจน เชยวชลวทย ครเชยวชาญ กศน. เขตประเวศ กรงเทพฯ

นางสาวพจนย สวสดรตน ครช านาญการพเศษ กศน. อ าเภอเมองก าแพงเพชร

จงหวดก าแพงเพชร

นายเชาวลต ธาดาสทธเวท ครช านาญการพเศษ สถาบนการศกษาทางไกล

นางกมลวรรณ มโนวงศ ครช านาญการพเศษ กศน. อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม

นางญาณศา สขอดม นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ ส านกงาน กศน.

นายศภโชค ศรรตนศลป นกวชาการศกษาช านาญการพเศษ ส านกงาน กศน.

นางสาวนธมา ศรพานช วศวกร ระดบ 6 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวกาญจนา กตด นกวทยาศาสตร ระดบ 6 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวนภากาญจน สวรรณคช นกวทยาศาสตร ระดบ 6 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวจรดา วทยพบลย วศวกร ระดบ 6 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นางสาวศรกล กาญจนปฐมพร นกวทยาศาสตร ระดบ 5 การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

นายบญชนะ ลอมสรอดม คร คศ. 1 กศน. เขตหนองแขม กรงเทพฯ

นายธณลฐวรรธน ภคพฑวฒนฐากร ครศนยการเรยนชมชน กศน. เขตหนองแขม กรงเทพฯ

ผออกแบบปก

นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย

175