การเพมผลผลตขาว ภาคเหนอ

ศนยฝกอบรมศนยเรยนรชมชนต าบลทางาม อ าเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก บานเลขท หมท 4 บานใหมใต ต าบลทางาม อ าเภอวดโบสถ จงหวดพษณโลก

แนวทางการผลตขาวใหถกตองและเหมาะสม (GAP) เปนแนวทางเพอ เพ มประสทธภาพในการผลตขาวใหสงขนทงปรมาณและคณภาพ รวมถงการใชทรพยากรดนและนาอยางเหมาะสมและรกษาสภาพแวดลอมใหยงยน ซงแนวทางในการผลตขาวดงกลาวนามาจากกรมวชาการเกษตร ตามทสถาบนวจยขาวและกองวชาการทเกยวของ นาผลงานจากงานวจยทผานมาใชประกอบการจดทา โดยการผลตขาวอยางถกตองและเหมาะสมจะครอบคลมถงขนตอนตางๆของการผลตขาวอยางถกตอง และเหมาะสม เรมตงแตสภาพพนท พนธขาว เทคโนโลยการผลต การปองกนกาจดศตรพช การเกบเกยว ตลอดจนการจดการผลผลตหลงการเกบเกยว ในการปลกขาวใหไดผลผลตสงนน ประกอบดวยปจจยทสาคญหลายประการ เชน การปลกดวยขาวพนธด วธการปลกและการดแลรกษาด มการปองกนและกาจดโรค และแมลงศตรขาว มการกาจดวชพช มการใสปยในนาขาวมการรกษาระดบนาในนา เหลานเปนตนขาวพนธดจะใหผลผลตสง ตอเมอมวธการปลกและดแลรกษาดเทานน ฉะนน ผปลกขาวจะตองมความเขาใจวา ขาวพนธด ทรฐบาลสงเสรมใหชาวนาปลกนน ควรไดรบวธการปลกและดแลรกษาอยางไร ทเปนเชนนเพราะขาวพนธดมลกษณะรปตนไมเหมอนกบพนธพนเมองทชาวนาปลกกนมาแตสมยกอน ขาวพนธดในทนหมายถงพนธทรฐบาลสงเสรมใหปลก เปนพนธขาวทมลกษณะรปตนด เชน มความสงประมาณ 100 – 120 เซนตเมตร จากพนดนถงคอรวงหรอปลายรวงของรวงทสงทสด แตกกอมาก ใบสเขยวแก ใบตรงไมโคงงอ และเปนพนธทมความตานทานตอโรคและแมลงศตรขาว ตอบสนองตอปยสง คอ ใหผลผลตมากขนเมอใสปยมากขน ดงนนการปลกขาวพนธดเพอใหไดผลผลตสงนน จงควรปฏบตดงน

แหลงปลก สภาพพนทๆ เหมาะสมตอการปลกขาว ควรเปนทราบลม ควบคมระดบนาได เนอดนเหนยวทเกบกกนาไดด ดนมความอดมสมบรณสง ความเปนกรดเปนดาง (pH) ประมาณ 5.5 - 6.5 อณหภมอากาศระหวาง 22 – 23 องศาเซลเซยส ปรมาณนาฝน 1,200 – 1,500 มลลเมตรตอป และมการกระจายตวของฝนด สภาพพนทปลกขาวในประเทศไทย จาแนกตามระบบนเวศ หรอสภาพแวดลอมทขาวเจรญเตบโตโดยคานงถงระดบนาเปนหลกได ดงน นาชลประทาน หมายถง พนททควบคมระดบนาได มนาขงประมาณ 5 - 15 เซนตเมตร ตลอดฤดปลก มคนนาเพอเกบกกนาและอาศยนาจากนาฝนเปนหลก ใชสาหรบการปลกขาวนาสวน นาชลประทาน นาน าฝน หมายถง พนททมนาขงไมเกน 50 เซนตเมตร มคนนาเพอเกบกกนา และอาศยนาจากนาฝนเปนหลก ใชสาหรบการปลกขาวนาสวน นานาฝน นาน าลก หมายถง พนทนาทมนาทวมขงเกนกวา 50 เซนตเมตร ใชสาหรบปลกขาวนาลก และขาวขนนา นาดอน หมายถง พนทดอนอาศยนาฝน ไมมนาขงและไมมคนนา ใชสาหรบการปลกขาวไร

เทคโนโลยการผลต นอกจากการเลอกใชพนธขาวใหถกตองเหมาะสมกบระบบนเวศ และฤดการปลกแลว เทคโนโลยการผลตตางๆ ตงแตชวงเวลาปลก การเตรยมเมลดพนธ การเตรยมดน วธการปลก การใหนา และการใสปย มบทบาทสาคญตอการผลตขาว ซงเกษตรกรจะตองเลอกใชใหถกตองกบพนธขาวและเหมาะสมกบสภาพพนทการทานาจงจะไดผลดตามตองการ

ชวงเวลาปลกทเหมาะสม การกาหนดชวงปลกใหถกตองกบสภาพแวดลอมในพนท โดยเฉพาะปรมาณนาชลประทาน ปรมาณและการกระจายตวของฝน และอณหภม การกาหนดระยะเวลาใหตนขาวอยในนาไมนอยไมมากเกนไป เชน ในนาชลประทาน ซงมสภาพแวดลอมและ ใชปจจยการผลตไดอยางเหมาะสม ตนขาวควรจะอยในนานานประมาณ 120 วน แตในนานาฝน ซงมสภาพแวดลอมอาจไมเหมาะสม และมปจจยการผลตคอนขางจากดควรเปดโอกาสใหตนขาวอยในนานานกวาในนาชลประทานเลกนอยประมาณ 140 วน จะทาใหตนขาวมเวลาสะสมนาหนกแหงไดนานขน เพอชดเชยการเสยโอกาส เพราะตนขาวทปลกในนานาฝนอาจมอตราการเจรญเตบโตในบางชางตากวาทควรเปน

ชวงเวลาปลกทเหมาะสม มดงน ฤดนาปรง : สามารถปลกไดตงแตเดอนพฤศจกายน - เดอนพฤษภาคม ถามนาอยางเพยงพอ แตควรหลกเลยงชวงปลกทสภาพแวดลอมมผลตอการเจรญเตบโตและผลผลตของขาว เชน ชวงเวลาปลกทตนขาวออกดอกในขณะทอณหภมตาและสงเกนไป และหรอชวงการเกบเกยว ทตองเกบเกยวในขณะทฝนชก ฤดนาป : ภาคเหนอ มถนายน – กรกฎาคม ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มถนายน – กรกฎาคม ภาคกลาง กรกฎาคม – สงหาคม ภาคใตฝงตะวนออก สงหาคม – ตลาคม ภาคใตฝงตะวนตก มถนายน – กรกฎาคม ข าวทนน าลกและขาวข นน า : กลางเดอนพฤษภาคม – ปลายเดอนมถนายน ขาวไร : ภาคเหนอ ตนเดอนพฤษภาคม – กลางเดอนมถนายน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ กลางเดอนพฤษภาคม – ปลายเดอนมถนายน ภาคกลาง เดอนมถนายน ภาคใตฝงตะวนออก กลางเดอนสงหาคม ภาคใตฝงตะวนตก กลางเดอนกรกฎาคม การเตรยมเมลดพนธ กอนปลกขาวจาเปนตองมการคดเลอกเมลดพนธอยางพถพถน เพอกาหนดอตราเมลดพนธตอหนวยพนทอยางเหมาะสมและลดปญหาขาวปน เกษตรกรควรมนใจวาเมลดพนธมความบรสทธสงโดยผานขนตอนการทาความสะอาดมาอยางด เชนเดยวกบความงอกซงตองเปนเมลดพนธทมความงอกสงไมตากวารอยละ 80 หลงจากนนใหนาไปแชในสารละลายเกลอแกง ซงมความถวงจาเพาะ 1.1 หรอทดสอบโดยนาไขไกไปลอยในสารละลายดงกลาวใหสวนทโผลพนนาขนมาเปนวงกลมมขนาดประมาณเทาเหรยญบาทเพอคดเลอกเมลดทสมบรณซงจมอยใตนา แลวลางดวยนาสะอาดกอนนาไปปลก การเตรยมดนและวธการปลก วตถประสงคหลกของการเตรยมดนคอ การสรางสภาพทเหมาะสมสาหรบการงอกและการเจรญเตบโตของตนขาว ความสามารถในการปลดปลอยธาตอาหารจากดน นอก จากนนยงเปนการกาจดวชพช โรค – แมลง และสตวศตรขาวบางชนดไดอกดวย ในการเตรยมดนจะตองสอดคลองกบวธการปลกขาว อาจเปนการเตรยมดนมาก ปานกลาง หรอเตรยมดนนอย ขนอยกบคณสมบตของดน และสภาพแวดลอมในแปลงนากอนปลกขาว เนองจากวธการปลกขาวมหลายวธ เกษตรกรสามารถเลอกวธการปลก ดงน

(1) วธปกด า เปนวธการปลกทเหมาะสมสาหรบนาในเขตชลประทาน ทสามารถควบคมนาได และนาในเขตนาฝนทมนาคอนขางสมบรณ การปฏบตแบงเปน 2 ขนตอน คอ การตกกลา และการปกดา (2) การตกกลา (2.1) ควรเลอกแปลงกลาทดนมความอดมสมบรณและสามารถระบายนาได (2.2) ไถดะ ไถแปร คราด และทาเทอก (2.3) แบงแปลงยอย กวางประมาณ 1 – 2 เมตร ยาวตามความยาวของแปลง เวนระหวางแปลงประมาณ 30 เซนตเมตร แลวลบเทอก (2.4) ใชเมลดพนธขาวทมความงอกไมตากวา รอยละ 80 ในอตรา 50 – 70 กรมตอแปลงกลา 1 ตารางเมตร สาหรบในพนทนา 1 ไร ใชเมลดพนธตกกลา 5 - 7 กโลกรม (2.5) นาเมลดขาวใสถงผาดบ หรอกระสอบปาน (2.6) นาเมลดขาวแชนาประมาณ 24 ชวโมง แลวนาไปหมประมาณ 36 – 48 ชวโมง ขนอยกบอณหภม (2.7) หวานเมลดขาวบนแปลงทเตรยมไว (2.8) หลงการหวานขาวแลว รกษาแปลงกลาไมใหนาทวมหลงแปลง แตตองใหมความชนเพยงพอสาหรบการงอก แลวคอยๆ เพมระดบนาตามการเจรญเตบโตของตนขาว แตไมควรเกน 5 เซนตเมตร (2.9) ปองกนกาจดโรคแมลงเทาทจาเปน (2.10) ถอนกลาเมออายกลาประมาณ 20 – 30 วน (3) การปกด า (3.1) ไถดะ ไถแปร คราด ใหผวดนเรยบ มนาขงไมเกน 5 เซนตเมตร (3.2) ปกดาขาวอาย 20 – 30 วน (3.3) ใชระยะปกดาระหวางกอและแถว 20 x 20 หรอ 25 x 25 เซนตเมตร จานวน 3 – 5 ตนตอจบ (4) วธหวานน าตม (4.1) ไถดะ ไถแปร คราด และทาเทอก (4.2) แบงแปลงกวางประมาณ 5 – 10 เมตร ความยาวตามขนาดความยาวของแปลง

(4.3) ใชเมลดพนธทมความงอกไมตากวารอยละ 80 อตราประมาณ 15 – 20 กโลกรมตอไร (4.4) นาเมลดขาวใสถงผาดบ หรอกระสอบปาน (4.5) นาเมลดขาวแชนาประมาณ 24 ชวโมง แลวนาไปหมประมาณ 36 – 48 ชวโมง ขนอยกบอณหภม (4.6) หวานเมลดขาวบนแปลงทเตรยมไว (4.7) หลงหวานเมลดพนธขาวแลวรกษาระดบนาไมใหทวมหลงแปลงแตใหมความชนเพยงพอสาหรบการงอก แลวคอยๆ เพมระดบนาตามการเจรญเตบโตของตนขาว (5) วธหวานขาวแหง (5.1) ไถดะ ไถแปร คราด และทาเทอก (5.2) ใชเมลดพนธทมความงอกไมตากวารอยละ 80 อตราประมาณ 15 – 20 กโลกรมตอไร (5.3) หวานเมลดขาวแลวคราดกลบ (6) วธหวานขาวเปนแถว หรอหยอด (6.1) ไถดะ ไถแปร คราด และทาเทอก (6.2) ใชเมลดพนธทมความงอกไมตากวารอยละ 80 อตราประมาณ 10 – 15 กโลกรมตอไร (6.3) โรยเมลดขาวเปนแถวโดยใชเครองหยอด หรอหยอดเปนหลมโดยใชอปกรณ

การใหน า ระดบนามความสมพนธกบการเจรญเตบโตทางลาตนและการใหผลผลตของขาวโดยตรง กลาวคอ ในระยะกลา หรอเรมหวานในการทานาหวานนาตม หรอระยะปกดาจนถงขาวแตกกอ หากใหนาระดบสงมากจะทาใหลาตนสงชะลดเพอหนนา เปนเหตใหลาตนออนแอและ ลมงาย ดงนนในระยะนจงควรรกษาระดบนาใหอยทประมาณ 5 เซนตเมตร ในทางตรงกนขาม หากขาวขาดนาจะทาใหวชพชเจรญเตบโตแขงกบตนขาวขาวจะเกดอาการใบเหลอง แคระแกรน และแตกกอนอย ในระยะขาวทองจนถงสรางเมลดจะทาใหขนาดของรวง จานวนเมลดดตอรวงลดลง ดงนน ระดบนาทเหมาะสมตอการปลกขาวตลอดฤดปลกจงควรรกษาไวทประมาณ 5 – 15 เซนตเมตร จนถงระยะกอนเกบเกยว ประมาณ 7 – 10 วน จงระบายนาออกเพอใหขาวสกแกพรอมกน และพนนาแหงพอเหมาะตอการเกบเกยว

การใสปย ปยเปนอาหารพชทตนขาวตองการมากสาหรบการเจรญเตบโต โดยเฉพาะดนนาทมความอดมสมบรณของดนเลว จะตองมการใสปยลงในดน เพอตนขาวจะไดมการแตกกอมากและใหผลผลตสง ปยควรใสทงในแปลงกลาและแปลงปกดา ตลอดถงพนทนาทปลกแบบนาหวาน ธาตอาหารทตนขาวตองการมากในปยไดแก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโปแตสเซยม เพราะฉะนนปยขาวจะตองมธาตเหลานจานวนมาก การใสปยควรแบงออกเปน 3 ระยะ คอ กอนตกกลา กอนปกดา ซงเรยกวาปยรองพน และกอนออกรวง ซงเรยกวาปยแตงหนา ปยรองพนชวยใหตนขาวเจรญเตบโตเรว และแตกกอมาก ปยแตงหนาชวยใหตนขาวเจรญเตบโตเรวและแตกกอมากปยแตงหนาชวยใหตนขาวมรวงโต เมลดมาก นาหนกเมลดด การใสปยอยางมประสทธภาพเพอเพมผลผลตขาว จะตองคานงถงลกษณะของดน ชนดของปยทใสตรงตามความตองการของตนขาว และปรมาณหรออตราปยทใชสาหรบขาวแตละพนธไมใสปยมากเกนไปจนตนขาวเกดอาการเฝอใบ ตนสง ลาตนออน และออนแอตอการทาลายของโรค – แมลง หรอใสปยนอยเกนไป ไมเพยงพอกบความตองการของขาวทาใหไดผลผลตตา หรอตนขาวแสดงอาการขาดธาตอาหาร (1) การใชปยเคม แนะนาใหใสปยเคมอยางนอย 2 ครง ปยเคมทจะแนะนา ไดแก ปยสตร 16–20–0, 18–22–0, และ 20–22–0 สาหรบใสในนาดนเหนยว หรอใชปยสตร 16–16–8, 18–12–6, และ 15–15–15 การใสปยเคมในนาขาว ตองใสใหถกชนดอตรา และเวลา จงทาใหผลผลตขาวสงขน โดยปฏบตดงน คร งทหนง เปนการใสรองพนใสกอนการปกดา 1 วน แลวคราดกลบ หรอ 10 วนหลงปกดา ถาเปนนาหวาน ใหใสหลงจากขาวงอก 20 – 30 วน โดยใชปยฟอสฟอรส และโปแตสเซยมทงหมด พรอมกบปยไนโตรเจนครงหนงของทงหมดทกาหนดใหใช อตราตามลกษณะเนอดนและพนธขาว คอ ดนเหนยว ใชปยเคมสตร 16 – 20 – 0 ในอตรา 20 – 25 กโลกรมตอไร สาหรบพนธขาวทไวตอชวงแสง (ขาวตนสง ปลกไดเฉพาะฤดฝน) และอตรา 25 – 35 กโลกรมตอไร สาหรบพนธขาวไมไวแสง (ขาวตนเตย ปลกไดตลอดป) ดนทรายหรอดนรวน ใชปยเคมสตร 16 – 16 – 8 หรอ 15 – 15 – 15 ในอตรา 20 – 25 กโลกรมตอไร สาหรบพนธขาวทไวตอชวงแสง (ขาวตนสง ปลกไดเฉพาะฤดฝน) และอตรา 25 – 35 กโลกรมตอไร สาหรบพนธขาวไมไวแสง (ขาวตนเตย ปลกไดตลอดป)

คร งทสอง เปนการใสปยแตงหนา ใสในระยะทตนขาวเรมสรางรวงออนหรอกาเนดชอดอกหรอประมาณ 25 – 30 วน กอนขาวออกดอกโดยใชปยไนโตรเจนสวนทเหลออกครงหนง ถาขาวแสดงอาการใบเหลองในระยะขาวแตกกอใหใสปยไนโตรเจนเพมอกครงหนง อตราตามลกษณะพนธขาว คอ ขาวไวตอชวงแสง ใชปยยเรย (46 – 0 – 0 ) อตรา 5 – 10 กโลกรมตอไร หรอปยแอมโมเนยมซลเฟต (21 – 0 – 0) ในอตรา 10 – 20 กโลกรมตอไร ขาวไมไวตอชวงแสง ใชปยยเรย (46 – 0 – 0 ) อตรา 10 – 15 กโลกรมตอไร หรอปยแอมโมเนยมซลเฟต (21 – 0 – 0) ในอตรา 20 – 30 กโลกรมตอไร สาหรบอตราปยเคมทแนะนาน เปนอตราเพอใหไดผลผลตขาวปานกลาง(ตวเลขหนา) และอตราทใหผลผลตสง(ตวเลขหลง) เพอใหเกษตรกรเลอกใชตามความเหมาะสมตอสภาพทางเศรษฐกจของเกษตรกรเอง รวมทงราคาขาวและราคาปยเคมในขณะนนๆ (2) การใชปยอนทรย การใสปยเคมเพยงอยางเดยวตดตอกนเปนระยะเวลานานๆ จะทาใหอนทรยวตถในดนซงเปนตวบงชถงความอดมสมบรณของดนคอยๆลดลง จงควรใสปยอนทรยหรออนทรยวตถดวย เพอรกษาหรอเพมความอดมสมบรณของดน และชวยเพมประสทธภาพการใชปยเคมใหดขน อนทรยวตถในดนมประโยชนหลายประการแตทสาคญคอ อนทรยวตถเมอสลายตวจะปลดปลอยธาตอาหารใหกบพช และเปนตวจบยดธาตอาหารจากปยเคมทใสลงไปในดนไมใหสญเสยรวดเรวเกนไป แตเนองจากอนทรยวตถจะคอยๆลดลง เมอปลกขาวไปนานๆ ดงนน ควรใสอนทรยวตถเพมเตมลงในดน ซงทาไดโดยการใสปยอนทรย ปยอนทรยทจะใสลงไปในดนนาควรเปนปยอนทรยทหาไดงายในทองถน มราคาถก การขนยายทาไดงาย และทสาคญปยอนทรยชนดนนควรจะมศกยภาพในการเพมผลผลตขาวไดสง หรอมธาตอาหารอยมากใชทดแทนปยเคมไดเลย เชน - ปยมลไก (เนอ)ใสแลวไถกลบระยะเตรยมดน กอนปลกขาว 15 วน ใชในอตรา 600 กโลกรมตอไร - โสนอฟรกนปลกกอนปลกขาว ใชอตรา 7 – 10 กโลกรมตอไร ไถกลบเมออายได 30 – 45 วนและควรไถกลบกอนปลกขาว 15 วน ในกรณทไมสามารถหาปยอนทรยมาใสได อยางนอยทสดทเกษตรกรควรปฏบตเพอรกษาความอดมสมบรณของดนไวคอใหไถกลบตอซงและฟางขาว อยาเผาทง โดยใชนาขงอยในนาแชฟางขาวไวประมาณ 1 สปดาห ฟางจะนมและไถกลบไดงาย

ควรมการกาจดวชพชกอนการใสปย โดยเฉพาะการใสปยรองพน (ใสครงแรก) และการใสปยทกครงจะตองมนาในแปลงนาอยางนอย 3 – 5 เซนตเมตร

การปองกนก าจดโรคและแมลง สตวศตรขาวและวชพช การปองกนกาจดศตรขาว จากการสารวจศตรขาวในเขตพนทภาคเหนอตอนลางพบวาแมลง และสตวศตรขาวทพบทาความเสยหายแกขาวอยางรนแรง คอ เพลยกระโดดสนาตาล และหอยเชอร รองลงมาไดแก หนอนกอ หนอนหอใบขาว แมลงบว แมลงสง หนอนปลอก แมลงดาหนาม และเพลยไฟ สวนโรคขาวทสาคญ คอ โรคไหม โรคกาบใบแหง โรคกาบใบเนา โรคขอบใบแหง และโรคใบหงก สาหรบวธการปองกนกาจดศตรขาวทสาคญบางชนด มดงน (1) เพล ยกระโดดสน าตาล เปนแมลงขนาดเลกยาวประมาณ 3 – 4 ม.ม. สนาตาลออนหรอสนาตาลปนเทาจนถงนาตาลเขมมทงปกสนและปกยาว ทงตวออนและตวเตมวยทาลายขาว โดยดดนาเลยงบรเวณกาบใบขาวใกลระดบนา ตงแตระยะกลาจนถงระยะขาวออกรวง ทาใหตนขาวเหลองและแหงตาย นอกจากนยงเปนพาหะนาโรคซงเกดจากเชอวสา (Virus) ทสาคญคอ โรคใบหงก (โรคจ) ทาใหขาวแคระแกรน รวงหดสน การปองกนก าจด - ปลกพชอนแทนการปลกขาวนาปรง เชน ถวตางๆ ขาวโพด พชผก เปนตน หรอปลอยแปลงนาใหวางสกระยะหนง เพอตดวงจรชวตของเพลยกระโดดสนาตาล - ไมควรปลกขาวพนธเดยวกนเปนผนใหญ - ใสปยใหพอเหมาะตามคาแนะนาของทางราชการ - ขาวนาหวานควรใชเมลดพนธในอตราทแนะนา คอ 15 กโลกรมตอไร หลงปกดาหรอหวานขาว 2 – 3 สปดาห จนถงระยะตงทองถาหากสามารถปรบนาไมใหมนาขงหนาดนโดยไขนาเขานาแตละครงใหพอดนเปยก หรอมนาขงเรยผวดน และปลอยไวจนตนขาวเรมแสดงอาการขาดนา (ใบมวนตอนกลางวน) จงไขนาเขาแปลงนาใหม จนถงระยะขาวตงทองจงใหนาตามปกต จะชวยลดการทาลายของเพลยกระโดดสนาตาลได - ตรวจดแมลงในแปลงนาทกสปดาห ตงแตระยะกลาจนถงออกรวง โดยเฉพาะระยะหลงปกดาใหมจนถง 1 เดอนครง สมดตามโคนขาว ไรละ 10 – 20 จดๆ ละ 1 กอ หรอ 10 ตน (นาหวาน) ถาพบแมลงเฉลย 10 ตวตอกอ หรอ 1 ตวตอตน ใหพนสารเคมฆาแมลงตามคาแนะนา

1.1 สารฆาแมลงทใชปองกนเพล ยกระโดดสน าตาล

ชอสามญ ชอการคา อตราการใช หมายเหต

ชนดเมด

- คารแทป พาดาน–มพซน 6 จ แปลงกลา 8 – 10 ก.ก./ไร สารฆาแลงชนดเมด

- ไอโซโพรคารบ ( 6 %G) แปลงปกดา 5 ก.ก./ไร ควรใชระยะตนกลวจน

นาหวา 5 ก.ก./ไร ถงระยะแตกกอ ระดบนา

- ฟโปรนล รเจนทจ (0.3 %G) 3 ก.ก./ไร ในนาไมควรเกน 5 ซ.ม.

เทมโป (0.2% G) 4 ก.ก./ไร

ชนดน า - อโทเฟนพรอกซ ทรบอน (10%EC) 15 มล./นา สารฆาแมลงชนดนา

ทรบอน (5%EC) 30 มล./นา และชนดผงผสมนา เพอมท (5%EC) 30 มล./นา สามารถใชไดตงแต

- ฟโนบคารบ บพเอมซ (50%EC) 30 มล./นา ระยะกลาจนถงระยะ โคเรส (50%EC) 30 มล./นา ออกรวง ฮอบซน (50%EC) 30 มล./นา

- ฟโปรนล แอสเซนด(5% EC) 50 มล./นา - อมดาโคลพรด แอดมาย (5% EC) 30 มล./นา

คอนฟดอร 10 15 มล./นา (10% SL)

- คารโบซลแฟน พอสซ (20% EC) 80 มล./นา

(1.2) สารฆาแมลงทใชปองกนเพล ยกระโดดสน าตาล

ชอสามญ ชอการคา อตราการใช หมายเหต - เฟนโทรไทออน + ซมบาส 25 มล./นา บพเอมซ (45%+15%EC) - คลอรไพรฟอส + ลอรสแบน 155( 15%+ 80 มล./นา บพเอมซ 5 % EC) ชนดพนฝน - ฟโนบคารบ เอส.บพระอาทตย (2% D) 4 กก./ไร ใชพนฝนในระยะขาว

เอส ซไซด (2% D) 4 กก./ไร ตงทองถงออกรวง ฟาสเตอรด ฝน (2% D) 4 กก./ไร ขณะลมสงบในชวง

เชาหรอเยน

(2) หนอนหอขาว หนอนหอขาวเปนตวออนของผเสอกลางคน มอย 3 – 4 ชนด ตวออนมสเขยว

ใสปนเหลอง หวสนาตาล ทาลายใบขาวโดยตวออนจะใชใยเหนยวจากปาก ยดขอบใบขาวสองขางตดกนตามความยาวของใบหมตวหนอนไว และอาศยแทะกนผวใบขาวสวนทเปนสเขยวอยภายในใบทหอจนเหลอแตเยอบางๆ เปนทางสขาวไปตามความยาวของใบ พบการทาลายตงแตเรมปกดาใหมๆ จนถงระยะออกรวงการทาลายจะรนแรงมากในแปลงทใสปยไนโตรเจนสง หรออยในรมเงา การทาลายในระยะตงทองทาใหเมลดขาวลบ การปองกนกาจดในระยะขาวแตกกอ จะมผลใหการทาลายนอยลงในระยะขาวตงทอ

การปองกนก าจด - ทาลายพชอาศยในนาขาวและบรเวณใกลเคยง เชนหญาขาวนก หญานกส

ชมพ หญาชนกาด ขาวปา เปนตน - ใชปยไนโตรเจนใหพอเหมาะหรอแบงใสครงละนอย จะลดการทาลายของ

หนอนหอใบขาวได - ใชสารฆาแมลง เมอพบวามใบขาวมวน 10 – 20 % หรอเฉลยแลวมใบขาว

มวน 5 – 10 ใบ/กอ ใหพนดวย คารโบซลแฟน (พอสซ 20% EC) อตรา 80 มล./ 20 ลตร หรอ ฟโปรนล (แอสเซนด 5% SC) อตรา 50 มล./นา 20 ลตร

(3) บว ตวเตมวยของแมลงบวมขนาดและรปรางคลายยง แตลาตวเปนสชมพปนสม ตวเมยจะวางไขบนใบขาวหรอกาบใบ ตวหนอนมสขาวจะแทรกตวเขาไปในระหวางลาตนกบกาบใบ แลวทาลายสวนทเปนจดเจรญของหนอออนขาวทาใหตนขาวสรางเนอเยอหมตวหนอนไว และเจรญมามลกษณะคลายหลอดหอม มเขยวเขม ถาการระบาดรนแรงตนขาวจะแตกกอมากแตแคระแกรน สวนใหญเปนหลอดซงจะไมใหรวงขาว การทาลายของบวจะพบมากตงแตระยะตนกลาจนถงแตกกอสงสด ในชวงตนฤดการทานา ตวเตมวยบว จะเคลอนยายจากหญาเขาสแปลงกลา ถามฝนตกชกความชนสมพนธสง (80 – 90%) การระบาดจะเพมขนอยางรวดเรว การปองกนก าจด - ทาลายวชพชรอบแปลงนา เพอทาลายแหลงอาศยของบว เชน เชนหญาขาวนก หญาไซ หญาแดง หญาชนกาด หญาขน เปนตน - ไมควรปลกขาวเหลอมฤดตดตอกนทงป - ใสปยไนโตรเจนแตพอเหมาะ และมฟอสฟอรสรวมดวย เชน ปยเคมสตร 16 – 20 – 0 - ใชกบดกแสงไฟลอตวเตมวยมาทาลาย - เมอพบหลอดบว 3 – 5 หลอด/ตนขาว 10 กอ หรอ 100 ตน ในชวงอาย 20 - 50 วน ใหใชสารเคม คอ เบนฟราคารบ (ออนคอล 3 % G) อตรา 6 กก./ไร, อโทโพรฟอส (โมแคป 10 %G) อตรา 2.2 กก./ไร (4) โรคไหม เกดจากเชอราลกษณะอาการตนขาวเปนโรคตงแตระยะกลาถงระยะออกรวง เชอราทาใหเกดแผลทใบ ขอตอใบ ขอลาตน คอรวง ระแง และเมลด แผลบนใบมลกษณะคลายรปตา หรอรปกระสวย ตรงกลางมสเทาออน ขอบแผลมสยาตาลปนแดง อาการของโรคจะรนแรงมากในแปลงนาทมความอดมสมบรณสง หรอใสปยไนโตรเจนมาก เชน ปยแมโมเนยมซลเฟต หรอปย ยเรย และเมอสภาพอากาศมความชนสง เชนระยะทฝนตกบอยๆ หรอมหมอกจด หรอในชวงเวลาทมนาคางอยบนใบขาวนานเกนกวา 10 ชวโมง การปองกนก าจด - ใชพนธขาวทมความตานทาน สพรรณบร 1 สพรรณบร 2 ชยนาท 1 หอมคลองหลวง 1 หอมพษณโลก 1 - อยาหวานขาวแนน ไมควรใชเมลดพนธขาวเกน 15 กก./ไร

- ไมควรใสปยเคมมากกวาททางราชการแนะนา โดยเฉพาะปยไนโตรเจน เชน ปยเคมสตร 46 – 0 – 0 หรอ 21 – 0 – 0 - รกษาแปลงนาอยาใหขาดนา - ทาลายพชอาศย เชน หญาชนกาด หญาขน หญาไซ - คลกเมลดพนธขาวกอนปลก 3 สปดาห ดวยสารปองกนกาจดโรคพช เชน ไตรไซคลาโซล (บม 75% WP) ไทอะเบนดาโซล (พรอนโต 90 %WP) คารเบดาซม (บาวสตน 50 % WP, เดอโรซาล 50 % WP, โกลดาซน 50 % WP) อตรา 25 กรม/เมลดขาว 1 ถง(10 กก.) -ตรวจแปลงนาอยเสมอ ถาพบลกษณะอาการของโรคพนสารปองกนกาจดตอไปน อยางใดอยางหนง คอ ไตรไซคลาโซล (บม 75 % WP) 15 กรม/นา 20 ลตร, ไอโซไพรไทโอเลน (ฟจ - วน 40 % EC) 30 มล./นา 20 ลตร, คารเบนดาซน (บาวสตน 50 % WP) 30 กรม/นา 20 ลตร, อดเฟนฟอส (ฮโนซาน 50 % EC) 30 มล./นา 20 ลตร หลงจากพนสารแลว 10 วน ตรวจดแผลบนใบ ถาขนาดขยายเพมขน และจานวนแผลเพมขน พนสารนซาอกครง (5) โรคกาบใบแหง เกดจากเชอรา พบในระยะขาวแตกกอเปนตนไป แปลงนาทสมบรณ หรอใสปยไนโตรเจนมาก ทาใหขาวแตกกอมาก จะเปนโรครนแรง ลกษณะอาการมแผลรปไขสเขยวปนเทาเกดขนทกาบใบบรเวณระดบนา แผลจะลกลามไปตามกาบใบถงใบขาวแผลหลายแผลขยายมาตดกน ทาใหมขนาดไมจากด แลวเปลยนเปนสนาตาล มขอบสนาตาลเขม ถาอาการรนแรงมาก แผลจะลกลามขนไปถงใบธง การปองกนก าจด - หลงจากการเกบเกยวขาวใหเผาตอซงบรเวณทมการระบาด - อยาใสปยไนโตรเจนมาก จะทาใหโรคระบาดมากขน - กาจดพชอาศย เชน หญาชนกาด หญานกสชมพ หนวดประหลาดก หญาไซ หญาไมกวาด - ตรวจดตนขาวในระยะแตกกอ ถาพบอาการแผลสเขยวปนเทาทตนขาว และแผลขยายขนมาสงถง 1 ใน 5 ของความสงตนขาว พนสารปองกนกาจดตอไปนอยางใดอยางหนง คอ วาลดาไมซน (วาลดาซน 3%) อตรา 30 มล./นา 20 ลตร, เบโนมล (เบนเลท โอด 50 % WP , เบโนมล 50 50%WP) อตรา 50 กรม/นา 20 ลตร, อดเฟนฟอส (ฮโนซาน 30 % EC) อตรา 30 มล./นา 20 ลตร

(6) โรคขอบใบแหง เกดจากเชอแบคทเรย สวนมากพบในระยะขาวแตกกอสงสด เรมแรกจะเกดรอยแผลเขยวชาเลกๆ บรเวณขอบใบ ตอมาแผลจะขยายไปตามความกวางและยาวของใบขาว แผลมลกษณะสเขยวชาขอบแผลมลกษณะเปนขอบหยกสเหลอง แลวเปลยนเปนสเทา ทแผลมหยดนาสครมกลมๆ ขนาดเทาหวเขมหมด ตอมากลายเปนสนาตาล และหลดลอยไปตามลม หรอนาฝน เชอแบคทเรยบางสายพนธมความรนแรงมากจะเขาไปอดทอนา ทออาหาร ทาใหตนขาวฟบตาย การปองกนก าจด - ใชใชพนธขาวทมความตานทาน สพรรณบร 1 สพรรณบร 2 หอมคลองหลวง 1 หอมพษณโลก 1 - อยาใสปยไนโตรเจนมาก เชน แอมโมเนยมซลเฟต หรอ ยเรยน จะทาใหตนขาวเปนโรคมากขน - ไถทาลายตอซงขาวในแปลงทเปนโรคมากอน - ทาลายพชอาศย เชน ขาวปา หญาไซ

-หลกเลยงการใชนาจากแปลงนาขางเคยงทเปนโรค เพราะเชอโรคตดตอกนทางนา (7) โรคใบหยก (โรคจ) เกดจากเชอวสา มเพลยกระโดดสนาตาลเปนพาหะ ลกษณะอาการ ตนขาวจะมสเขยวเขม และตนเตยกวาปกตขอบใบขาวบางใบจะมลกษณะแหวงวนเปนรอยเวาลกเขาสดานในใบเลยงไปตามความยาวของใบ ปลายใบของใบทแตกใหม หรอใบธงจะบดเปนเกลยวทเรยกวาโรคใบหงก เสนใบบวมเปนแนวยาวทงทใบและกาบใบ รองขาวโผลจากกาบใบธงไมสด เมลดขาวลบ การปองกนก าจด - ในแหลงทมการระบาดของโรคเปนประจา ถาสารวจพบเพลยกระโดดสนาตาล 1 ตว/กอ (10ตน) ตงแตระยะกลาถงแตกกอสงสดใหพนสารฆาแมลงตอไปนอยางใดอยางหนง - ไอโซโพรคารบ (มพซน 50%WP , เอมไอพซ 50%WP , เอมโทเมช 50%WP) อตรา 30 กรม/นา 20 ลตร - ฟโนบคารบ (บพเอมซ 50% EC, ฮอบซน 50% EC, โคเรส 50% EC) อตรา 30 มล./นา 20 ลตร - คารโบซลแฟน (พอสซ 20% EC) อตรา 80 มล./นา 20 ลตร

(8) หอยเชอร มลกษณะเหมอนหอยโขง ในประเทศไทยมอย 2 ชนดคอ ทมเปลอกสเหลองปนนาตาล และทมเปลอกสเขยวเขมปนดา หอยเชอรจะวางไขไดตลอดป ครงละ 400 – 3,000 ฟอง ตามตนพชใกลแหลงนาทหอยอาศยไขเปนฟองเลกๆสชมพ อยรวมกนเปนกลม ฟกออกเปนตวภายใน 7 – 12 วน หอยเชอรเมอมขนาด 1.5 ซม. จะเรมกนขาวกลาทมอายประมาณ 10 วน และทาลายตนขาวไดจนถงระยะแตกกอโดยกดสวนโคนตนขาว หลงจากนนจะกนสวนใบทลอยนาจนหมด หอยทอาศยอยในนาขาวเมอนาแหงจะปดฝา และหมกตวอยในโคลนหรออยในดนทแตกระแหง การปองกนและกาจด การปองกนและกาจดหอยเชอรใหประสบผลสาเรจจาเปนตองใชวธการตางๆ รวมกน การใชสารเคมเพยงอยางเดยวจะทาใหการกาจดไมไดผล อกทงยงตองใชสารเคมในปรมาณมาก ดงนนเกษตรกรควรคานงวาการปองกนและกาจดหอยเชอรทดทสด คอ ใชวธผสมผสาน โดยปฏบตดงน (8.1) ใชวสดกนทางนาทไขนาเขานา หอยเชอรแพรกระจายและระบาดเขาสนาขาวโดยทางนาเทานน ดงนนทกครงทสบนาเขานาไมวาจะเปนนาดาหรอนาหวาน ใหใชเฝอกกนสวะและหอยเชอรทมขนาดใหญกอนแลวจงกนตามอกชนดวยตาขายไนลอนตาถ ตองเกบหอยและสวะออกจากตาขายเพอไมใหกดขวางทางนาเขาอยางสมาเสมอ (8.2) ทาลายตวหอยและไข อยางนอยสปดาหละครงในเวลาเชา หรอเยนโดยใชกระชอนทมดามยาวชอนตวหอยและไข ซงตวหอยจะอยบรเวณทลมหรอทรมขางคนนา สวนไขมกจะตดอยตามตนขาวและวชพช อาจปกไมรวกรมคนนาทกระยะ 10 เมตร เพอชกจงใหหอยมาไขบนหลกไมจะสงเกตเหนไดชดเจนและเกบออกไดงาย ทงนเพราะถาปลอยทงไวใหหอยอยในนาขาวหอยจะกดกนตนขาวและวางไขแพรลกหลานอกเปนจานวนมาก (8.3) ใชสารเคมฆาหอย เพอกาจดหอยเชอรทฝงตวจาศลคางอยในนาตงแตฤดทแลว การใชสารจะตองใชขณะทนาในนาสง 5 ซม. และตองฉดพนใหมากขนในบรเวณ ทลมซงหอยมกจะรวมกนเปนจานวนมาก ดงนนในนาดาจงตองพนสารทนททปกดา สวนนาหวานนาตมใหใชสารหลงจากหวานขาวและไขนาขงนา 1 – 2 ชวโมง ทงใหระดบนาสงคงท 5 ซม. ขอสาคญในการใชสาร คอจะตองใชในวนทฝนไมตก ใชเพยงครงเดยวตอฤดปลกขาวกเพยงพอ เพอเปนการประหยดและ ลดมลภาวะตอสงแวดลอม และใชเพยงอยางใดอยางหนงทแนะนาดงตอไปนเทานน

- นโคลซาไมด ชอการคา ไบลสไซด 70% WP อตรา 50 กรม/ไร โดยนาสารซงเปนผงสเหลองมาละลายนา และพนดวยเครองฉดพน หรอลาดเฉพาะแหลงทมหอยมาก - เมทลดไฮด ชอการคา แองโกล – สลก 5% หรอเดทมล 4 % สารชนดนเปนเหยอพษสาเรจรปอดเมด ใชหวานในอตรา 0.5 – 1 กก./ไร - โปรเทก เปนสารทไดจากพชหรอสวนของพชบดเปนผง ใชหวานในนาขาว อตรา 3กก./ไร - คอปเปอรซลเฟต ใชอตรา 1 กก./ไร โดยนามาละลายนา และพนดวยเครองฉดพน หรอราดดวยบวเฉพาะแหลงทมหอยมาก (8.4) ควบคมระดบนา ภายหลงใสสารแลวอยางนอย 2 วน ตองควบคมใหระดบนาสงเฉลย 5 ซม. ทงนเพอรกษาความเขมขนของสารฆาหอยทใสลงในนาขาว ถานามากหรอนอยเกนไป ปรมาณสารทหอยไดรบจะไมเพยงพอทจะทาใหหอยตาย หลงจากระยะนผานไปแลว ถาหากเปนไปไดควรลดระดบนาในนาใหตาทสดเพอปองกนหอยทเหลอกดทาลายตนขาว (9) หน หนเปนสตวศตรขาวทมความสาคญ สามารถทาลายขาวไดตงแตระยะเรมปลก เมลดขาวงอก ขาวแตกกอ ตงทอง ออกรวงจนกระทงหลงการเกบเกยว เมอพบการระบาดของหน หรอรองรอยของหนไมมากไมจาเปนตองใชสารกาจดหน แตใชวธกล เชน การขด การดกดวยกรง หรอกบดก กาจดวชพชบนคนนาใหสะอาด แตถาพนททพบมากจาเปนตองดาเนนการปองกนกาจดหนอยางตอเนอง คอ - ลดจานวนประชากรหนอยางรวดเรว กอนการปลกขาวโดยวธกล หรอการใชสารกาจดหนประเภทออกฤทธเรว เชน ซงคฟอสไฟต ซงบรรจเปนเหยอพษสาเรจรปในซองไปวางในนาเปนจดๆละ 1 ซอง หางกนประมาณ 5 – 10 เมตร และวางบรเวณทอาศยของหน ไมควรใชสารกาจดหนออกฤทธเรวมากกวา 1 ครงตอ 1 ฤดกาลปลกขาว เพราะหนจะเขดขยาดตอเหยอพษ และจะไมมากนเหยอพษอก -รกษาระดบประชากรของหนใหตาอยเสมอ หนจะตายเปนจานวนมากหลงจากการปองกนกาจดในขอ 1 แตถาเรามไดปองกนกาจดอยางตอเนอง ประชากรหนอาจเพมขนอยางรวดเรวดงนนในระหวางการปลกขาว ควรจะใชวธกลตางๆ ผสมผสานกบการใชสารกาจดหนประเภทออกฤทธชา ทหนกนครงเดยวตาย เชน โฟลคมาเฟน (สะตอม 0.005%) ไดเฟทไทอะโลน (บาราค 0.0025%) โบรมาดโอโลน(เลด 0.005%) หรอไบรไดฟาคม (คลแรด 0.005%) อยางใดอยางหนง ซงเปนเหยอพษกาจดหนสาเรจรปชนดกอนขผง ควรเรมวางหลงจากการปองกากาจดหน

ในขอ 1 ไปแลวประมาณ 2 สปดาห โดยใชเหยอพษดงกลาววางตามคนนา หรอแหลงทพบรองรอยของหน จดละ 1 กอน แตละจดหางกน 5 – 10 เมตร วางเดอนละ1 ครง ตดตอกน 3 ครง (9.1) การควบคมวชพช วชพชแกงแยงธาตอาหาร นา และแสงแดดจากตนขาว ทาให ผลผลตขาวลดลงรอยละ 20 – 80 และยงเปนพชอาศยของโรคแมลงและสตวศตรพช การควบคมวชพชในนาขาวทาไดหลายวธ ตงแตเรมปลกขาวจนกระทงเกบเกยวและอาจใชผสมผสานกนมากกวาหนงวธโดยเลอกใชจากวธการทดเหมาะสมกบสภาพการปลกขาวของเกษตรกร - การเลอกใชพนธขาวทมลกษณะตนสง ใบใหญปรก รากแผในแนวนอนมความสามารถแขงขนกบวชพชไดด - เมลดพนธขาวตองสะอาดไมมเมลดวชพช เชน หญาขาวนก หญาแดง และเซง ปะปน - การปลกขาวกลาชวงกรกฎาคม – สงหาคม ลดจานวนวชพชได - การเตรยมดน โดยรอใหวชพชขนกอนแลวจงไถกลบ 2 – 3 ครง จะชวยลดปรมาณวชพชไดมาก - การใชอตราเมลดพนธขาวสงกวาปกต หรอปกดาถ สามารถแขงขนกบวชพชไดด - การไขนาเขาแปลงนาทนะนอยหลงขาวตงตวจนถงระดบ 5 – 10 ซม. และรกษาไวอยาใหแหง จะชวยลดวชพชพวกหญาได - การถอนวชพชดวยมอควรทาในชวง 20 – 30 วน หลงขาวงอกหรอปกดา - การใชสารกาจดวชพช ตองใชใหถกชนด อตรา และเวลาจงจะทาใหการควบคมวชพชไดผลด

(9.2) ชนดของสารก าจดวชพชทใชในนาขาว

เวลาใช ชอสามญของ ชอการคาของ อตราใช ชนดวชพช วธการใช (วน) สารก าจดวชพช สารก าจดวชพช (กรมสาร ทควบคมได

ออกฤทธ/ไร)

0 – 4 เพรททลาคลอร โซฟต 80 วชพชประเภท ไขนาเขานา

บวทาคลอร มาเซตเต เอคโค

160 หญา ใบกวาง และกก

ภายใน 7 -10 ว น หลงหวานขาว

5 – 10 ออกซาไดอาซอน รอนสตาร 160 วชพชประเภท ไขนาเขานา

ไธโอเบนคารบ แซทเทอน 320 หญา ใบกวาง และกก

หลงพน 3 วน

7 – 15 บวทาคลอร + ซาเลนจ 120 วชพชประเภท ขณะพนตอง

โพรพานล ซตเตอร หญา ใบกวาง ไมมนาขง บวตา-โปร และกก ไขนาเขานา

บวทาคลอร + 2, 4 – ด

นตา – ด เกเบล

160 หลงพน 3 วน

15 – 20 ไธโอเบนคารบ + แซทเทอนนล 320 วชพชประเภท ขณะพนตอง

ไพรพานล โซเฟกซ หญา ใบกวาง ไมมนาขง นาการด และกก ไขนาเขานา

2, 4 – ด เฮดโดนล 160 วชพชใบกวาง หลงพน 3 วน

ชางแดง และกก หมาแดง เอสเตอร ฯลฯ

20 – 30 ฟโนซาพรอพ วป , ฟเร 12 – 15 วชพชประเภท ขณะพนตอง

หญา ไมมนาขง เมทซลฟรอน + อลไลย + 1 + 1 วชพชใบกวาง ไขนาเขานา

คลอรมรอน คลาสสก และกก หลงพน 3 วน

(9.3) วทยาการกอนการเกบเกยว และหลงการเกบเกยว เพอใหไดเมลดขาวทมคณภาพด จาเปนตองมการปฏบตทถกตองเหมาะสม ดงน (1) การเกบเกยว ควรเกบเกยวขาวทระยะประมาณ 28 – 30 วน หลงขาวออกดอก 80 % หรอทเรยกวาระยะพลบพลง ซงขาวเปลยนเปนสเหลองเกอบทงหมด ยกเวน บางเมลดทโคนรวงยงเขยวอย และกอนเกบเกยวประมาณ 10 วน ถามนาขงอยควรระบายนาออกเพอใหขาวสกแกสมาเสมอ (2) การนวด ตาก เพอลดความชนเมลดลงใหพอเหมาะตอการเกบรกษา หรอการสขาว ควรทาใหเรวทสดหลงการเกบเกยว - การตากกอนนวด ถาเปนการตากสมซงหรอวางรายและแดดจดไมควรตากเกน 2 - 3 วนถาตากเปนกอง ไมควรใหความสงของกองขาวเกน 50 ซม. และหมนกลบกองขาว ตากประมาณ 3 - 5 วน - การตากหลงนวด ลานตากตองสะอาดแหง และมวสด รองพน เชน ผาใบ ผาพลาสตกเปนตน ความหนาของขาวทตากประมาณ 5 – 10 ซม. และควรพลกกลบขาววนละ 4 ครง เปนเวลา 2 – 3 วน (3) การเกบรกษา กอนนาขาวไปเกบตองลดความชนของเมลดลงเหลอ 13 – 14 % มฉะนนขาวจะเสยหายจากแมลงและเชอรา ถาเกบรกษาเปนเมลดพนธควรตากใหแหงมากทสด (ความชนตากวา 12%) บรรจกระสอบปาน วางบนแครสงจากพนมากกวา 5 ซม. อยในโรงเรอนทมอากาศถายเทไดสะดวก

(9.4) หนวยวดปรมาณสารฆาแมลง ชนดน า 1 ชอนแกง (ชอนสงกะส) = 8.63 มล. (ซซ) 1 ชอนโตะ = 8.25 มล. (ซซ) 1 ชอนกาแฟ = 3.25 มล. (ซซ) ชนดผง 1 ชอนแกงพน = 12.04 กรม 1 ชอนโตะพน = 11.48 กรม 1 ชอนกาแฟ = 4.98 กรม

ภาคกลาง

ศนยเรยนรเพอชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 85 ม.2 ต าบลเทพราช อ าเภอบานโพธ จงหวดฉะเชงเทรา

การลดตนทนการท านาและเพมผลผลตขาวตามแนวเศรษฐกจพอเพยง

(1) การใชเครองดานาแทนการหวานขาว เพอลดวชพช ลดตนทนในการฆาหญาและยงสมารถกาจดขาวดด รวมถงลดตนทนดานคาเมลดพนธ ปย (คร งแรก) ยาฆาเพลยไฟ ประหยดเวลาในการทานา (2) การใชเมลดขาวทรวงจากการใชเครองเกยว,นวด เพอทาเปนปยพชสดเครองเกยวขาวแบบใหมนนทาใหเกดมขาวรวงในนา 4-5 ถง (40-50 กก.) โดยประมาณ และเมอหวานขาวใหมประมาณ 20 วน ขาวทรวงตอนเกยวนนจะแทงยอดกอนและแยงปยของขาวใหมทาใหขาวทปลกใหมผลผลตตาลง วธท า เกบเกยวแบบแหง คอการสบนาขนเพอใหขาวทรวงตอนเกยวนนงอก โดยใชปยชวภาพชวยใหขาวโตเรวขนเตมนาทงไวประมาณ 25 วน เมอโตไดทกไถกลบตนขาวใหกลายเปนปย ขาวทปลกรอบใหมสามารถทานาหนกจากวธนไดถง 4ตน/1ไร (3) การทาปยจากฟาง/ซง/แกลบหลงจากเกยวขาวเสรจไมตองเผาฟาง/เผาซง สามารถเกบไวทาปยไดโดยนาฟางไปวางกระจายใหทวนาแลวใชปยชวภาพฉดพรอมกลบฟางซงลงดน สวนแกลบนามาทาปยหมกกอนโดยเอาแกลบทเตรยมไวจมลงในปยชวภาพแลวนามากองใหมขนาดสง 1 ศอก กวาง 1 เมตร โดยจะใหยาวเทาไหรกได ใชเวลาหมกประมาณ 1 เดอน กสามารถนาไปใชเปนปยได (4) การทาปยนาชวภาพจากของใกลตวชาวนา เชน จากปลา และจากฟางขาว วธท า เอาฟางมาตมพอสมควรในถง 200 ลตร โดยใสนาตมใหเดอดเพอใหแรธาตออกมาจนเปนสนาตาล เอาฟางออกไปทาปยหมก นานามาทงไวใหเยนใสกากนาตาล ใสเชอ พด.2 หรอใสนาทชวภาพทหมกแลว อตราสวน นาตม 40 ลตร กากนาตาล 10 ลตร เชอพด.2 1 ซอง หมกทงไว 15 วน สาหรบใสดนกอนปลกขาวใชผสมนาในอตราสวนนา 20 ลตร ตอนาตมฟางชวภาพ 5 ชอนแกง สามารถใชฉดพชและขาว ,ใชทาปยหมก และปยอดเมด

(5) การใชเครองพนยา ULV สาหรบพนปยนาชวภาพกบพชตางๆ นาชวภาพทหมกแลวควรใชเครองฉดมอแทน ทาใหประหยดกวาเครอง 3 สบ ซงจะเปนการสนเปลองนามนและใชแรงงานหลายคน ใหใชเครองพนยา ULV นาชวภาพ 6 ชอน ตอ นา 1 ลตร สามารถฉดได 1 ไร 1 วนสามารถฉดได 200 โดยใช แบตเตอร และเดนขวางแนวลมพด (6) การใชนาทาปยในนาชลประทาน ทาทางนาขนจนถงปลายนา และนาผามงเขยวไปรองทางนาขนมา 4 เมตร และหางจากคนนา 2 เมตร โดยปกทงไวในนา 10 วน จะเกดตระใครจบทมง สบนาเขาไปตามทางททาไวจนถงปลายนา จะหวานขาวบางๆในรองนากไดแลวปลอยนาลงตนนาคนละทางกบทางนาเขา ทาใหประหยดปยเพราะขาวสามารถงามเองได (7) ขาวหวานขาดอากาศ เอาอากาศทาปย เตมอากาศ 3 ครง ในฤด ครงท 1 กอนสบนาเขานาครงแรกเอาอากาศเขาไปดวย 2. หวานแลวตากแหง 15 วน แลวเอานาเขา อากาศกจะเขาดวย 3. เวลากอนขาวตงทองใหนาแหง 5 วนขาวจะออกรากใหมโผลจากผวดนแลวเอานาเขาพรอมอากาศ วธท า เอาสายยางเสยบไวใกลใบพดทอเอาเชอกผกไวใหแนนเมอดดนากจะดดเอาอากาศเขาไปดวยใบพดจะตอากาศบนกบนา (8) ตรวจ พเอช ของนาเพอใหระดบ พเอช อยท 8.5 ตลอดฤดทานาใชเครองวด พเอช ของนา หาซอไดท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ชดละ 2,000 บาท เพอนบานจะยมไปวดกสามารถทาเองได วธท า นาไปวดคา พเอช ของนากอนเขานา ถาหากวาตากวา 7 ใหแกไขกอนจะสบเขาไปในนา การจะปรบใหนาอยในสภาพดหรอคา พเอช ท 8.5 ไดนน ตองใชปนขาว ละลายนาใสภาชนะทสามารถสบนาลงนาได เชน โอง เมอปลอยนาปนขาวลงนาแลวกวดคา พเอช ใหอยท 8.5 เพราะคา พเอช ของนาสาคญกวาคา พเอช ของดน เมอนามคา พเอช 8.5 จะสามารถประหยดปยไดมาก เชน ถา ขาว 1 ไร ใชปย 50 กก. ถาปรบคา พเอช ของนาไดท 8.5 แลวกใชปยเพยง 35 กก. กเพยงพอ (9) ขเถาไมใชแทนปนขาวได ประสทธภาพดกวาปนขาวเพราะไดปยโปแตสเซยมจากขเถาดวย และหากตองการใสพรอมปยกสามารถนาขเถาไมผสมกบปยคอกใสลงในนาขาวชวยเพมผลผลตและความแขงแรงของขาวไดอยางมาก

วธท า นาปยคอก 200 กก. ผสมกบ ขเถา 50 กก. สาหรบนา 1 ไร ใสเรอยๆจนขาวงาม ปยแหนแดง ชวยบารงตนขาว บารงดน ในยคทปยแพงขนเรอยๆจาเปนตองใชธรรมชาตเพอลดตนทนของปยตางๆ ใชควบคกบวธการขางตนดวยแลวปยเคมไมจาเปนตองใชอกเลย วธท า 1 ไร ใชแหนแดง 2700 กก. โดยสามารถแพรพนธมนไดเองโดยการนามาปลอยในบอนา จะแพรพนธอยางรวดเรว ผสมกบพวกปยทเราเตรยมไวไดเลย หรอจะนาไปทาเปนปยพชสดระหวางกอขาว การใชปยอนทรยและปยชวภาพ แมลงจะไมมากนขาวไดทดลองพรอมกบวธตางๆในขนตน สงเกตวาไมคอยมแมลงมากดกนตอนขาวตงทอง และเมดกมขนาดใหญ ผลผลตทไดมากมปรมาณสงขนอกทงถาใชนาสมควนไมฉดพนไวกสามารถปองกนแมลงไดเปนอยางด (10) ขาวนาหวานขาดอากาศ เนองจากการหวานขาวทาใหขาวเกดกนอยางหนาแนน ทาใหอากาศไมเพยงพอจงตองเพมอากาศใหกบขาวโดยใสอากาศผสมกบนา วธท า กอนสบนาเขานาใหใชสายยางใสในหวกะโหลกใกลใบพดปมนา ปมจะดดอากาศเขาไปปนกบนาทาใหขาวงอกงามไดด ลดการใชปยอยางสนเปลอง รวมถงผลผลตจะสงขนดวย (11) เพมรากขาว กอนขาวตงทอง 5 วนใหดดนาออกจนแหงและเปลยนถายนาใหมเขานาขาวจะออกรากใหมมากมายบนดนเพมปยหลงจากใสนาใหมเขานาเพอเพมอาหารดวย อยาลมกอนใสนาใหมเขานาใหเชคคา พเอช ของนาใหมดวยใหได 8.5 เสมอ จะชวยใหตนขาวแขงแรง ขาวไมรวงงาย รวมถงผลผลตทเพมขนอยางชดเจน