ครพชร เปารก

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย (คหกรรม)

งานประดษฐ หมายถง การน าเอาวสดตางๆ มาท าเปนผลตภณฑใหมเพอประโยชน ใชสอยดานตางๆ เชน เปนของเลน ของใช หรอเพอความสวยงาม

ฝกใหเกดความคดรเรมสรางสรรค งานประดษฐสามารถใชวสดอนทดแทนกนได ฝกใหรจกการวางแผนท างานอยางเปนระบบ ใหนกเรยนรจกใชและดแลรกษาเครองมอในงานประดษฐอยางถกตอง ฝกการใชเวลาวางใหเกดประโยชน สามารถท างานไดอยางมสมาธและมความสข ฝกใหนกเรยนรจกประหยด สามารถน าสงของทเหลอใชมาท าใหเกดประโยชน เปนการอนรกษศลปวฒนธรรมทองถน สามารถเพมพนรายไดใหกบผประดษฐ เกดความภาคภมใจในชนงานของตนเอง

ความส าคญและประโยชนของงานประดษฐ

แบงออกได 2 ประเภท ◦1. งานประดษฐทวไป ◦2. งานประดษฐทเปนเอกลกษณไทย

1. ประเภทงานประดษฐเครองเลน เชนการประดษฐตกตา วาว และรถลาก

2. ประเภทเครองใช งานประดษฐเครองใช เชนเสอผา แจกน หมวก ตะกรา

3. ประเภทเครองตกแตง งานประดษฐตกแตง ท าขนเพอความสวยงาม เชน กรอบรป โคมไฟ ภาพวาด งานแกะสลก

4. ประเภทเครองใชในพธ เชน พานพม มาลย บายศร

ประเภทของงานประดษฐตามโอกาสใชสอย

1. ศกษารายละเอยดของงานทจะน ามาประดษฐใหเขาใจ คนควาหาความรเพมเตม

2. วางแผนการท างาน ก าหนดขนตอนการท างานใหสะดวก รวดเรว ประหยดเวลา แรงงาน คาใชจาย

3. การจดเตรยมวสดอปกรณทจะใชในการท างานประดษฐไวใหครบถวนและใชใหเหมาะสมกบการทออกแบบไว

หลกการท างานประดษฐ

1. ประเภทของเลน - วสดทใช เชน กระดาษ ใบลาน ผา เชอก พลาสตก กระปอง - อปกรณทใช เชน กรรไกร เขม ดาย กาว มด ตะป คอน แปรงทาส

2. ประเภทของใช - วสดทใช เชน กระดาษ ไม โลหะ ดน ผา - อปกรณทใช เชน เลอย ส จกรเยบผา กรรไกร เครองขด เจาะ

3. ประเภทของตกแตง - วสดทใช เชน เปลอกหอย ผา กระจก กระดาษ ดนเผา - อปกรณ เชน เลอย คอน มด กรรไกร ส แปรงทาส เครองตอก

4. ประเภทเครองใชในงานพธ - วสดทใช เชน ใบตอง ดอกไมสด ใบเตย ผา รบบน - อปกรณทใช เชน เขมเยบผา เขมรอยมาลย คม คน เขมหมด

วสดอปกรณทใชในงานประดษฐ

สามารถแบงเปนประเภทตามลกษณะการน าไปใชงานได ดงน 1. ประเภทใชหอหรอบรรจอาหารไดแก การหอแบบตางๆ กระทงถาดใบตองและกระเชา

2. ประเภทกระทงดอกไม เชน ใชเปนเครองสกการบชาพระรตนตรย ใชเปนเครองสกการะพระมหากษตรยและพระราชวงศ

3. ประเภทกระทงลอย กระทองลอย 4. ประเภทบายศร เชน บายศรใหญ, บายศรตน, บายศรปากชาม

งานใบตอง

งานประดษฐจากใบตอง เปนงานประณตใชฝมอและทกษะความช านาญ ใบตองมหลายชนดแตท มคณสมบ ต เ หมาะสมในการประด ษ ฐ ท ส ด ค อ ใบตองกลวยตาน วสด อปกรณทตองใชในงานใบตอง จ าเปนตองจดเตรยมไวใหเหมาะสมกบชนงาน และมประสทธภาพ ดงน

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

1.ใบตองตาน มผวเปนมน สเขยวเขม ไมแหงกราก เหนยวนม ไมเปราะ ไมฉกขาดงาย มความหนาบางพอเหมาะ สของใบตองจะไมตกตดอาหาร ถงแมจะถกความรอน

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

2. กรรไกร ขนาดและรปรางเหมาะมอ น าหนกเบาและคม ตลอดปลาย เวลาจบ นวทงหมดเขาชองไดพอด ตดใบตองใชกรรไกรขนาดใหญ ตดดายใชกรรไกรขนาดเลก

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

3. เขมมอ ถางานละเอยดชนเลกมากใชเบอร 9 ถางานปกตใชเบอร 8 เลอกทแขงแรง รกวางและตวยาว

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

4. เขมหมด ชนดหวมกใชในบางครงทตองการกลด หรอตรงใหอยกบทชวคราว สวนชนดหวเลกใชบอย ตองเลอกตวยาวและปลายแหลม

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

5. ไมกลด ขนาดเลกแหลมแขงแรง ใชไมตดผวหรอใกลผว

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

6. ดาย สเขยวเขมหรอสด าเบอร 60 ใชสองเสนดกวาเสนเดยว เพราะใชเสนเดยวจะมความคมตดใบตอง ใหขาดงาย

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

7. ผาขาวบาง ส าหรบหอใบตองทฉกแลวหรอหอผลงานทแชน าพอแลว

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

8. ผาเชดใบตอง ใชผาฝายดกวาผาผสม ใยสงเคราะห เพราะนมและ ดดซมไดดกวา

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

9. ไมบรรทด เลอกทเหนเสนและบรรทดชดเจน

วสดอปกรณทใชในงานใบตอง

ความส าคญและคณคางานใบตอง แบงออกได 3 ประเภท คอ 1. คณคาทางวฒนธรรมและสงคม 2. คณคาทางเศรษฐกจ 3. คณคาทางจตใจ

คณคาของงานใบตอง

สรป ใบตอง คอ ใบของกลวย ตนกลวย เปนตนไมทมความเกยวกบวถชวตของคนไทยเปนอยางยง ประโยชนจากกลวยไดทงตน ทงปล และผลกลวยมารบประทาน โดยเฉพาะใบตองทคนไทย ในอดตนยมน ามาใชเปนภาชนะใสอาหารทงคาวและหวาน นอกจากนยงนยมน าใบตองมาประดบพานรวมกบดอกไม เพอใชในงานพธการตาง ๆ ไมวาจะเปนการประดษฐกระทงลอย, บายศรพานขนหมากขนหมนการประดษฐถาดใบตอง