การประชมวชาการโรงพยาบาลนพรตนราชธานครงท 9 ประจำาป 2548

บทคดยอOral

Presentation

ความตองการการกษาทางทนตกรรมของผปวยทโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

Dental Treatment Demands in Dental Department

of Nopparat Rajathanee Hospital

ทพญ.กรณา ทวสขเสถยรทพญ.มลมาล โสตถทต

บทนำาในการรกษาทางทนตกรรมจำาเปนตองมการวางแผนการกษา

อยางรอบคอบ เพอใหการรกษานนประสบความสำาเรจ โดยอาศยขอมลตาง ๆ ทเปนตวอยางบงชถงปญหาของผปวยผวางแผนการรกษาตองการขอมล 2 สวน ไดแก ขอมลจากผใหบรการ ซงเปนผกำาหนดวาประชาชนมปญหาอะไรบาง จากการตรวจสงเกตซงมความถกตองแมนยำาและไดความตองการทจำาเปน (need) ในสายตาของผใหบรการ แตอาจไมตรงความตองการของผรบบรการถงแมวา (demand) ซงเปนขอมลสวนทสองผวางแผนตองรความตองการของผรบบรการถงแมวาความถกตองเชอถอได ขอมลจะไมแนนอน เนองจากความเขาใจผดหรอความไมรของประชาชน แตเมอนำาขอมลทงสองสวนจากผใหบรการและผรบบรการมาประกอบกน จะชวยใหการวางแผนการรกษาและใหบรการทนตกรรมเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน กลมงานทนตกรรมโรงพยาบาลนพรตนราชธานเปนหนวยงานทมหนาทใหบรการดานทนตกรรมทวไปและเฉพาะดาน โดยคำานงถงความตองการของผปวยหรออาการเรงดวนของผปวยไดถกตอง ซงตรงกบวตถประสงคของกลมงานทจะใหบรการทางทนตกรรมแกผปวยไดอยางมประสทธภาพและรวดเรว

วตถประสงคศกษาความตองการของประชาชนทมารบการรกษาทางทนต

กรรม ทกลมงานทนตกรรมทกลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน เพอทราบถงประเภทของบรการทประชาชนมความตองการในการรกษา และทราบถงสภาวะหรอโรคในชองปากของ

ประชาชน ซงจะเปนประโยชนตอการปรบปรงงานทางทนตกรรม ในการจดรปแบบการบรการใหเหมาะสมและมประสทธภาพตอไป

วสดและวธการการศกษาดำาเนนการโดยสำารวจขอมลจากแบบสอบถามความ

ตองการ การรกษาทางทนตกรรมของประชาชนทมารบการตรวจและรกษาทกลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน ตงแตเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2546 จำานวน 2,098 ราย ในประชาชนอาย 13-60 ปขนไป บนทกขอมลซงประกอบดวย อาย เพศ อาชพและความตองการในการรกษาทางปทนตกรรมของผปวย โดยแบงกลมประชาชนเปนกลมอาย 6 กลม คอ กลมอาย 13-20กลมอาย 21-30 ป กลมอาย 41-50 ป กลมอาย 51-60 ป และกลมอาย 60 ปขนไป โดยจำาแนกตามตองการในการรกษาทางทนตกรรมเปน 9 ชนด คอ การอดฟน (restorative treatment) การรกษาโรคปรทนต (scaling and periodontal therapy) ศลยกรรมชองปาก (oral surgery)การใสฟนปลอม (prosthodontics)การรกษาคลองรากฟน (endodontics) การจดฟน(orthodontics)ทนตกรรมบดเคยว (bcclusion)และทนตกรรมดานอน ๆ เชน การรกษาทางเวชศาสตรชองปาก (oral medicine)การเอกซเรยฟน (dental roentrography) นำาขอมลทงหมดมาศกษาเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง อาย เพศ อาชพและความตองการใน การรกษาทางทนตกรรมนำาเสนอขอมลโดยการแจกแจงจำานวนและความถเปนรอยละ

ผลการศกษา

จากการศกษาโดยจำาแนกจำานวนประชาชนตามชวงอาย คอ 13-20 ป, 21-30 ป, 31-40 ป, 41-50 ป, 51-60 ป และ 60 ปขนไป พบวา ชวงอาย 21-30 ป เปนชวงอายทประชาชนมารบการรกษาทางทนตกรรมมากทสด คดเปนรอยละ 22.00 รองลงมาคอชวงอาย 31-40 ป, 41-50 ป, 60 ปขนไป, 51-60 ป, 13-20 ป คดเปนรอยละ 20.1, 19.7, 16.9, 11.6 และ 9.7 ตามลำาดบ แสดงวาจำานวนประชาชนทมารบการรกษาทางทนตกรรมจะลดลงตามชวงอายทเพมขน ยกเวนชวงอาย 60 ปขนไป ซงสามารถรบการรกษาไดสะดวกเพราะไมตองทำางานประจำา และชวงอาย 13-20 ป ซงอยระหวางการศกษาไมสามารถมารบการรกษาทางทนตกรรมในเวลาราชการได

เมอจำาแนกตามเพศของประชาชน พบวาเปนหญง 1,299 ราย (รอยละ 6.19) และชาย 799 ราย (รอยละ 38.1) คดเปนอตราสวนหญงตอชาย เทากบ 1.6:1 เมอจำาแนกตามอาชพของประชาชน พบวาอาชพรบจางหรอเอกชนมจำานวนมากทสดคดเปนรอยละ 41.5 รองลงมาคอ กลมแมบานหรอพอบาน กลมขาราชการและพนกงานรฐวสาหกจ กลมนกเรยนนกศกษา และกลมไมระบอาชพ คดเปนรอยละ 21.2, 19.9, 13.1 และ 4.3

ความตองการของประชาชนทมารบการรกษา ซงประเมนจากแบบสอบถามพบวาความตองการการรกษาทางทนตกรรมทมากทสด คอการอดฟน คดเปนรอยละ 35.3 รองลงมาคอการถอนฟน การรกษาโรคปรทนต การใสฟนปลอม คดเปนรอยละ 24.7, 18.3 และ 11.8 ตามลำาดบ นอกจากนนเปนความตองการในดานการรกษารากฟน การรกษาทางเวชศาสตรชองปาก การเอกซเรยฟน การแกไขปญหาระบบบดเคยว และขอตอขากรรไกร การจดฟน ตามลำาดบ

เมอสำารวจความตองการในแตละชวงอายจะแตกตางกน พบวาประชาชนทกชวงอายยกเวน 60 ปขนไป มความตองการอดฟนมากทสด สวนอาย 60 ปขนไป ตองการถอนฟนมากทสด

สรปความตองการในการรกษาทางทนตกรรมของประชาชนจาก

มากไปนอย 4 ลำาดบแรกคอ การอดฟน รอยละ 35.3 การถอนฟน รอยละ 24.7 การรกษาโรคปรทนต รอยละ 18.3 การใสฟน รอยละ 11.8 กลมอายทใหความสนใจในการดแลทนตสขภาพมากทสด คอ กลมอาย 21-30 ป เพศหญงมความสนใจและเอาใจใสตอสขภาพในชองปากมากกวาเพศชายในอตราสวน 1.6:1 ประชาชนอาชพรบจางหรอทำางานเอกชนมารบการรกษาทนตกรรมมากกวาอาชพอน (คดเปนรอยละ 41.5)

กลมงานทนตกรรมโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

การใช Heparin-Free Saline Drip Technique ขณะฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม

ในผปวยทมภาวะเสยงตอการมเลอดออกHeparin-Free Saline Drip Technique in

hemodialysis patients with high risk of bleeding

บญรกษา เหลานภาพร พย.บ.*นนทนา ยงปรางค พย.ม.*

จตรดา ดวงคง พย.บ.*สมนกาญจน ลาภกตตเจรญชย พย.บ.*

สไลพร ลงบปผา พย.บ.*ไพโรจน ยงวฒนเดช พ.บ.**

ชยนตรธร ปทมานนท D.Sc.****หนวยไตเทยม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

**กลมงานอายรกรรม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน***คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

หลกการและเหตผลการฟอกเลอดดวยวธงดใชสารตานทานการแขงตวของเลอด

(heparin-free) เปนการลดความเสยงตอภาวะเลอดออกในผปวยฟอกเลอดทมโอกาสเลอดออกสง แตอาจเพมปญหาทเกดจากการอดตนของตวกรองเลอดและสายสงเลอด การฟอกเลอดโดยใชวธ flush saline แบบเดมตองใช saline จำานวนมากและตอง flush ทก 15-30 นาท การศกษาทผานมาพบวาการอดตนมกเรมเกดทบรเวณ venous trap chamber กอนการอดตนในตวกรองเลอด ดงนนการศกษาครงนจงตองการการใชเทคนค saline drip แบบใหมเพอเจอจางความเขมขนของเลอดตรงจด venous trap chamber เพอลดการอดตนและชวยใหการฟอกเลอดมประสทธภาพมากขน

วตถประสงค

เพอประเมนประสทธภาพการฟอกเลอดดวยวธ heparin free-saline drip technique (HSD) แบบใหมเปรยบเทยบกบวธ heparin free-saline drip technique (HSF) แบบเดม

วธการศกษาเปนการศกษาเขงทดลองทางคลนก (Clinical trial) โดยสม

ผปวยฟอกเลอดของโรงพยาบาลนพรตนราชธาน ทมความเสยงตอภาวะเลอดออกสง จำานวน 14 คน ในการฟอกเลอดทงหมด 31 ครงเขากลมศกษาทใชวธ HSD และกลมเปรยบเทยบซงใชวธ HSF ดวยการจบฉลากลวงหนา โดยใชอตราการไหลของเลอด (blood flow rate) ท 150-250 มลลลตรตอนาทตลอดการฟอกเลอด เปรยบเทยบประสทธภาพอตราการอดตนในรปรอยละ คาเฉลยและ incidence rate

ผลการศกษาพบวากลมทฟอกเลอดดวยวธ HSD เกดการอดตน 2 ครง

(13.3%) เปนสดสวนทนอยกวากลม HSF ซงอดตน 5 ครง (31.3%) (p=0.394) และในรายทมการอดตนระยะเวลาเฉลยกอนการอดตนในกลม HSD นานกวาในกลม HSF คอเทากบ 190 นาท (?10.0 นาท) และ 150 นาท (? 26.8 นาท) (p=0.417) ความเสยงของการอดตนในกลม HSD นอยกวากลม HSF 0.33 เทา (risk ratio = 0.33, 95%CI=0.04 ถง 2.97 เทา, p=0.324)

สรปจากการศกษาแสดงใหเหนวาการฟอกเลอดดวยวธ HSD ลด

การอดตนของตวกรองเลอดและสายสงเลอดได แตเนองจากกลมตวอยางมจำานวนนอย จงไมมอำานาจทางสถตเพยงพอทจะทำาใหเหนนยสำาคญทางสถตได ซงเปนขอบงชวาควรสนบสนนใหทำาการศกษานตอไปจนกวาจะไดขอสรปทชดเจน

ขอเสนอแนะ1. การใชวธ HSD ตองใชอปกรณเพมคอ infusion pump

อาจไมสะดวกในทางปฏบตในศนยฟอกเลอดทมขอจำากด2. ยงพบการอดตนในสวนของ trap chamber ดาน A

และเปนสาเหตของการอดตนในบางครงของงานวจย ซงเปนขอมลทอาจนำามาพจารณาหาขอแกไขการอดตนทมประสทธภาพตอไป

Key Words: Hemodialysis, Anticoagulant, Heparin

การประเมนสมรรถนะหลกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ

โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

สนนทา หรญยปกรณ และคณะ ผนพนธ

บทนำาสมรรถนะหลกทางการพยาบาล เปนผลรวมของความร ทกษะ

และทศนะคตของบคคลทสามารถปฏบตการพยาบาลไดตามมาตรฐานทกำาหนด กาประเมนสมรรถนะหลกทางการพยาบาล มความสำาคญเพอทราบวาพยาบาลมสมรรถนะตรงตามเกณฑทกำาหนดหรอไมเพอเปนแนวทางในการพฒนาสมรรถนะหลกทางการพยาบาล สวนทยงไมสมบรณเพราะถาพยาบาลมสมรรถนะทางการ

พยาบาลทไมไดมาตรฐาน จะทำาใหการพยาบาลไมมประสทธภาพและอาจทำาใหเกดอนตรายตอผรบบรการ

การศกษาครงนเปนงานวจยเชงพรรณนา มวตถประสงคเพอศกษาสถานการณสมรรถนะหลกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ จากการประเมนโดยตนเองและการประเมนโดยหวหนาหอผปวย ประชากรทศกษาคอ พยาบาลวชาชพทมอายการทำางานตงแต 1 ปขนไปทปฏบตงานในหอผปวยตางๆ ของกลมภารกจบรการวชาการโรงพยาบาลนพรตนราชธาน การคดเลอกกลมตวอยางเปนไปตามเกณฑการคดเลอกประชากรเขา โดยมกลมตวอยางทไดรบการประเมน โดยตนเองและไดรบการประเมนโดยหวหนาหอผปวย จำานวน 253 ราย เครองมอทใช คอ แบบประเมนสมรรถนะหลก“ทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลนพรตนราชธาน ”ทดดแปลงจากแบบประเมนสมรรถนะหลกทางการพยาบาลของ Medical Central Health : Clinical Competency Pathway (New Zealand , 2002) ของ Schwirian (1978) และของสภาการพยาบาล โดยแบงเปน 6 ดาน ไดแก ดานการเปนผนำา ดานการสอสารสมพนธภาพ ดานการพฒนาตนเอง ดานวชาชพ ดานการปฏบตการพยาบาลแบะการผดงครรภ ตามมาตรฐานวชาชพโดยยดหลกจรยธรรมและกฎหมายวชาชพ ดานการจดการดานความปลอดภยของผปวย บคลากรและสงแวดลอมและดานการบรหารจดการและปฏบตการพยาบาลในภาวะวกฤตและฉกเฉนเกบขอมลเดอนมนาคม 2548 รวมระยะเวลา 1 เดอน

ผลการศกษาพบวาพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลนพรตนราชธาน สวนใหญอยในชวงอาย 31-40 ป (รอยละ 55.7) จบปรญญาตร (รอยละ 91.3) มประสบการณทำางานทงหมดอยในชวง 11-20 ป (รอยละ 61.7) มประสบการณในหนวยงานปจจบน 1-5 ป (รอยละ 34.4) รองลงมาชวง 11-20 ป (รอยละ 33.6) และเกนครงไมเคยไดรบการอบรมเพมเตมทางการพยาบาล (รอยละ 57.3) ผลการประเมนสมรรถนะหลกทางการพยาบาลของพยาบาลวชาชพ

ในภาพรวมทง 6 ดาน พบวาอยในเกณฑดทงจากการประเมนตนเองและประเมนโดยหวหนาหอผปวย ( =3.21, 2.96 ตามลำาดบ) ดานทมคะแนนประเมนสงสดตรงกนทงจากการประเมน โดยตนเองและจากการประเมนโดยตนเองและจากการประเมนโดยหวหนาหอผปวยคอ ดานการบรหารจดการและปฏบตการพยาบาลในภาวะวกฤตและฉกเฉน ( = 3.8, 3.13 ตามลำาดบ) ดานทมคะแนนประเมนตำาสดตรงกนทงจากกาประเมนโดยตนเองและจากการประเมนโดยหวหนาหผปวยคอ ดานการพฒนาตนเองดานวชาชพ ( = 2.55, 2.69 ตามลำาดบ) และเมอเปรยบเทยบความแตกตางพบวาระดบสมรรถนะหลกทางการพยาบาลในภาพรวมจากประเมนโดยตนเองและจากการประเมนโดยหวหนาหอผปวยไมตางกน (t = 1.503) ปจจยสวนบคคลดานอาย ประสบการณการทำางานทงหมดและประสบการณการทำางานในปจจบน มความสมพนธทางบวกระดบนอยกบสมรรถนะหลกทางการพยาบาลในภาพรวมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .001 (r = .204, .224 และ .255 ตามลำาดบ) ระดบการศกษามความสมพนธกบสมรรถนะหลกทางการพยาบาลในภาพรวมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .005 (X = 98.104) สวนการอบรมเพมเตมทางการพยาบาลไมมความสมพนธกบสมรรถนะหลกทางการพยาบาลในภาพรวม

จากผลการศกษาผบรหารทางการพยาบาลควรมแนวทางในการพฒนาสมรรถนะหล กด านการพฒนาตนเองด านวชาชพ เนองจากมระดบคะแนนตำาสด และควรมการประเมนสมรรถนะเฉพาะทางการพยาบาลในสาขาตาง ๆ เพอเปนแนวทางในการพฒนาตอไป

กลมภารกจบรการวชาการโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

การตรวจหาความชกและคดกรองของโรคธาลสซเมยในหญงฝากครรภของ

โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

นายแพทยบญสง ระหวางบานนายทองพน พลเกด

นายธวชชย จนใจวงศนางนยนา วฒนกลนางอญชล ยศสงา

บ ท น ำาธาลสซเมยเปนโรคเลอดทางพนธกรรมชนดหนงทเกดจาก

ความผดปกตของฮโมโกลบนในเมดเลอดแดง พบไดทวโลกและเปนปญหาสำาคญทางดานสขภาพของประชากรไทยในระดบตน ๆ ซงอยในแผนการควบคมและปองกนของประเทศ จากการสำารวจพบวา ในแตละปมเดกเกดใหมเปนโรคธาลสซเมยประมาณ 12 คนตอเดกเกดใหม 1,000 คน และจะมคาใชจายในการรกษาผปวยตอคนตอปเปนเงนประมาณ 150,000-200,000 บาท ฉะนนการควบคมและปองกนจงเปนสงจำาเปน ซงในแตละพนทจะมความแตกตางในการเกดอบตการณของโรคธาลสซเมย ดงนนการทเราทราบขอมลของการเกดโรคธาลสซเมยและพาหะ จะทำาใหเราสามารถวางแผนการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงไดอยางมประสทธภาพ

ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค เพอศกษาระบาดวทยาของคนทเปนพาหะและโรคธาลสซเมยใน

หญงฝากครรภ เพอใชเปนขอมลพนฐานสำาหรบวางแนวทางในโครงการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงในลำาดบตอไ ป

ว ธ ก า ร ศ ก ษ ารวบรวมขอมลจากหญงทเขารบการฝากครรภในโรงพยาบาล

นพรตนราชธาน จำานวน 1,000 คน ในชวงระหวางเดอนเมษายน ถง กรกฎาคม 2547 โดยใชวธการวจยเชงพรรณามงเนนศกษาขนาดของปญหา โดยหาความชกของพาหะและโรคธาลสซเมยในหญ งท มารบการฝากครรภ ในโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

ผ ล ก า ร ศ ก ษ าจากการศกษาในหญงทมารบบรการฝากครรภทโรงพยาบาล

นพรตนราชธาน จำานวน 1,000 คน พบวามผเปนพาหะหรอเปนโรคธาลสซเมย จำานวน 323 คน (32.3%) ในจำานวนน เราแบงเปนพ า ห ะ แ ล ะ โ ร ค ธ า ล ส ซ เ ม ย ช น ด ต า ง ๆ ไ ด เ ป น

Homozygous Hemoglobin E 42คน (13%)Hemoglobin E trait 196 คน(60.7%)Hemoglobin E trait with Thallasemia trait orHemoglobin E trait with Iron Def

15 คน (4.6%)B Thallasemia 2 คน(0.6%)B Thallasemia with Hemoglobin E 3คน (0.9%)B Thallasemia trait 16 คน(5%)

Hemoglobin H disease 1 คน(0.3%)Thallasemia trait or Iron Def

48 คน (14.9%)

แตเนองจากกรงเทพฯ เปนเมองทมประชากรอพยพมาจากทตาง ๆ หลายภมภาค ดงนนจงตองคำานงถงการแพรกระจายของประชากรจากภมภาคตาง ๆ ดวย ซงผลจากการวจยพบวาหญงตงครรภทเปนพาหะหรอโรคธาลสซเมย มภมลำาเนาเดมจากภาคตาง ๆ ดงน

ภาคเหนอ 29 คน (9%)ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 179 คน(55.4%)ภาคกลาง 38 คน(11.8%)ภาคตะวนออก 5 คน(1.5%)ภาคใต 15 คน(4.6%)และกรงเทพฯ 57 คน(17.6%)

ข อ ว จ า ร ณ แ ล ะ ส ร ปจากผลการวจยหญงฝากครรภทมารบบรการในโรงพยาบาล

นพรตนราชธาน จะมผเปนพาหะหรอเปนโรคธาลสซเมย ประมาณ 1 ใน 3 และเกนครงหนงเปนผทมภมลำาเนามาจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงหญงฝากครรภนนสวนมากเปนพาหะของโรคธาลสซเมยชนด Hemoglobin E trait จงสอดคลองกบผลการวจยหลาย ๆ คณะททำามาจากขอมลในการวจยคร งนจะไดเปนขอมลพนฐานและแนวทางในการวางแผนปองกนและควบคมโรคธาลสซเมย รวมทงเปนพนฐานในการทำาวจยเกยวกบโรคธาลสซเมยในลำาดบตอไป

กลมงานพยาธวทยา โรงพยาบาลนพรตนราชธาน การศกษาภาวะเศรษฐกจของผปกครองวยอนบาลกบการเจบปวย

แพทยหญงเตมแสง ศรสวรรณภรณ

บ ท น ำาผวจยเลงเหนคามสำาคญของการเสรมสรางสขภาพ และการ

ปองกนโรคในเดกอนตรายในเดกสวนใหญ จะอยในชวงวยทารกและเดกกอนวยเรยน แตการเจบปวยในเดกททำาใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจรวมถงคารกษาพยาบาล ซงยงไมมผศกษารายละเอยดหรอรายงานไวผ วจยจงมความสนใจศกษาในกล มเด กอนบาล

ว ต ถ ป ร ะ ส ง ค 1. เพอศกษาระบาดวทยา อตราปวยชนดของโรคในพนทชานเมอง

กรงเทพฯ ดานตะวนออกเฉยงเหนอ ในความดแลของ รพ.นพร ต น ร า ช ธ า น

2. เพอศกษาความสญเสยทางเศรษฐกจ ทเกดจากการเจบปวย

ว ธ ก า ร ศ ก ษ าเปนการศกษาแบบพรรณนาเชงตดขวาง Cooss sectional

descriptive study

ผ ล ก า ร ศ ก ษ า แ ล ะ ผ ล ส ร ป ก า ร ว จ ยการศกษาครอบครวเดกอนบาล จ ำานวน 512 ครอบครว

โดยเปนนกเรยนระดบชนอนบาล 1 จำานวน 241 ครอบครว คดเปนรอยละ 47.1 นกเรยนระดบชนอนบาล 2 จำานวน 184 ครอบครว คดเปนรอยละ 35.9 และนกเรยนระดบชนอนบาล 3 จำานวน 87

ครอบครวคดเปนรอยละ 17.0 ซงเปนนกเรยนชาย ตอ นกเรยนหญง 1:2 นกเรยนสวนใหญอาศยอยกบบดามารดา คดเปนรอยละ 93.0 รองลงมาเปนญาตสายตรง คดเปนรอยละ 6.3 และอาศยอ ย ก บ ญ า ต ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ 0.7

ระดบการศกษาของผปกครองสวนใหญอยในระดบตำากวามธยมตน คดเปนรอยละ 42.8 รองลงมาอยในระดบการศกษามธยมปลาย หรอ ปวช. หรอ ปวส. หรอ อนปรญญา คดเปนรอยละ 33.4 และระดบการศกษาปรญญาตร หรอ สงกวาปรญญาตร ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ 23.8

อาชพของผปกครองสวนใหญประกอบอาชพเปนลกจางบรษท คดเปนรอยละ 50.2 รองลงมาประกอบอาชพ คาขาย รบราชการ พนกงานในโรงงานอตสาหกรรม รฐวสาหกจ และรบจางทว ๆ ไป ค ดเป นรอยละ 15.0, 13.1, 7.7, 7.2 และ 6.8 ตามล ำาด บ

เดกอนบาลมอายระหวาง 3.00 ถง 7.33 โดยมอายเฉลย 4.85±1.02 ป รายไดของครอบครวอยระหวาง 1,000 ถง 110,000 บาท โดยมร า ย ไ ด เ ฉ ล ย 19,107±16,912 บ า ท

การเจบปวยของเดกอนบาล จากการศกษาเดกอนบาลจำานวน 512 ครอบครว สวนใหญเดกอนบาลเปนไขหวด คดเปนรอยละ 97.27 รองลงมาเปนโรคอจจาระรวงหลอดลมอกเสบ และปอดอกเสบ คดเปนรอยละ 31.05, 9.37 และ 3.71 ตามลำาดบ

การเจบปวยของเดกอนบาลจากการศกษาเดกอนบาลจำานวน 512 ครอบครว สวนใหญเดกอนบาลเปนไขหวด คดเปนรอยละ 97.27 รองลงมาเปนโรคอจจาระรวง หลอดลมอกเสบ และปอดอกเสบ ค ดเป นรอยละ 31.05, 9.37 และ 3.71 ตามล ำาด บ

จำานวนครงของเดกอนบาลสวนใหญเปนไขหวดอยระหวาง 1 ถง 12 คร งตอป โดยจำานวนคร งทเจบปวยเฉลย 3.47±1.56 ครงตอป รองลงมาเปนโรคหลอดลมอกเสบอยระหวาง 1 ถง 10 ครงตอป โดยจำานวนครงทเจบปวยเฉลย 2.69±2.02 ครงตอป

โรคอจจาระรวงอยระหวาง 1 ถง 7 ครงตอป โดยจำานวนครงทเจบปวยเฉลย 1.93±1.18 ครงตอป และโรคปอดอกเสบอยระหวาง 1 ถ ง 5 ค ร ง ต อ ป โ ด ย จ ำา น ว น ค ร ง ท เ จ บ ป ว ย เ ฉ ล ย 1.26±0.93 ค ร ง ต อ ป

ค าใชจายในการรกษาพยาบาลทงหมดอยระหวาง 60 ถง 16,880 บาท โดยคารกษาพยาบาลสวนใหญเกดจากโรคปอดบวมเสยคารกษาพยาบาลอยระหวาง 100 ถง 10,000 บาทตอคนตอป โดยคารกษาพยาบาลเฉลย 1,595±2,497 บาทตอคนตอป โดยคารกษาพยาบาลเฉลย 1,084±1,326 บาท โรคหลอดลมอกเสบ อยระหวาง 100 ถง 5,000 บาทตอคนตอป โดยคารกษาพยาบาลเฉลย 915±968 บาทตอคนตอป และโรคอจจาระรวง อยระหวาง 10 ถง 15,000 บาทตอคนตอป โดยคารกษาพยาบาลเฉลย 633±1,578 บ า ท ต อ ค น ต อ ป

คาใชจายในการเดนทางทงหมดอยระหวาง 4 ถง 3,840 บาท โ ด ย ค า เ ด น ท า ง เ ฉ ล ย 379±513.10 บ า ท ต อ ค น ต อ ป

ครอบครวทหยดงานคดเปนรอยละ 97.5 โดยผปกครองสวนใหญจะหยดงานบางครงทเดกเจบปวยคดเปนรอยละ 88.3 รองลงมาผปกครองจะหยดงานทกครงทเดกเจบปวย คดเปนรอยละ 9.2

ครอบครวหยดงานมการขาดรายไดอยระหวาง 60 ถง 4,125 บาทตอครอบครวตอปโดยมการขาดรายไดเฉลย 964±972 บาทต อ ค ร อ บ ค ร ว ต อ ป

กลมงานกมารเวชศาสตร โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

ความสมพนธของรอง Palatogerigival กบรอยโรค Endoperio

ทนตแพทยหญงวทยาพร เทศศรเมอง

บ ท น ำาฟน ซ งมเวอรท ค ล ด เวโลพเมนทล แรด ค วลาร กร ฟ

(developmental radicular groove) เปนฟนทเจรญผดปกตอกรปแบบหนง ซงเกดจากความผดปกตในการเจรญคลคลายของฟนขณะทกำาลงอยในระยะสรางรากฟน ลกษณะทผดปกตนจะพบไดในฟนตดบนซกลางและซขาง โดยจะปรากฎเปนรองลกนอาจจะเร มตนทลงกวลฟอสซา (lingual fossa) ของสวนตวฟน และเปนรองพาดผ านซนก วลม (cingulum) และแลเทรล มาจน ล ร ดจ (lateral marginal ridge) แลวทอดยาวไปตามรากฟนเปนระยะตาง ๆ กน บางรายอาจจะทอดยาวไปจนสดปลายรากฟน หรอเฉยงออกดานขางหรออาจจะเปนรองทอดยาวไปตามจนสดปลายรากฟนเพยงเลกนอย แลวคอย ๆ ตนข นและกลมกลนหายไปกพบได

สาเหตของการเกดรองน อาจจะเกดขนขณะทอยในระยะของการสรางรากฟนกล าวค อ เฮ ร ทว กส อ พ ธ เล ยล ร ท ซท (Hertwig’s epithelial root sheath) ซงเปนเหมอนแมพมพ (mlod) ของสวนรากและเรมใหมการสรางเนอฟน เซลลดงกลาวนจะชกน ำา ให เซลล เน อเย อยดต อ (connective tissue cells) กลายเปนเซลลทท ำาหนาทสรางเนอฟน (odontoblasts) และจะสรางเนอฟน (dentin) ชนแรกซงคอผวรากฟนทงหมด ดงนนถาเฮรทเทวกส อพธเลยล รท ซท เสยหายไปกอนทจะมการสรางเนอฟน กจะเปนผลใหมความผดปกตทผนงเนอฟนบางสวนของรากฟนขาดหายไปเกดเปนชองทางตดตอระหวางเนอเยอใน (pulp) และอวยวะปรทนต (periodontium) หรอถาความผดปกตของรทซทไ ม ม า ก น ก ก อ า จ จ ะ พ บ เ ป น ร อ ง ห ร อ แ อ ง บ น ผ ว ร า ก ฟ น

ตามรายงานของ Kogon แสดงใหเหนถงจดกำาเนดของรองดงกลาว มตำาแหนงไดตางๆกน เชน อาจจะเร มจากลงกวล ฟอสซ า , ซ น ก ว ล ม , ร อ ย ต อ ข อ ง เ ค ล อ บ ร า ก ฟ น แ ล ะเ ค ล อ บ ฟ น (cemento-enamel junction) ห ร อ ภ า ย ใ ต ต วรากฟนเอง ตำาแหนงพาดผานของรองนอาจจะอยทตำาแหนงใดกได เชน อย ค อนไปทางด านใกล กลาง (mesial) ดานไกลกลาง (distal) หรอตรงกลางของรากฟน รองนจงมชอเรยกตาง ๆ กนตามตำาแหนงท พบกนคอ ด สโท ลงกวล กร ฟ (disto-lingual groove) แ ร ด ค ว ล า ร ล ง ก ว ล ก ร ฟ (redicular lingual groove) พาลาโทจนจวล กรฟ (palatogingival groove) และด เวโลพเมนท ล แรด ค วลาร อะนอมาล (developmental radicular anomaly) เปนตน Kogon พบวารอยละ 58 ของรองนจะเร มตนจากรอยตอเคลอบรากฟนและเคลอบฟน และทอดย า ว ไ ป ต า ม ผ ว ร า ก ฟ น เ ป น ร ะ ย ะ ท า ง ก ว า 5 ม ล ล เ ม ต ร

ความชกของการเกดรองทรากฟนตดบนนพบรอยละ 2.33 สวนใหญ (ประมาณรอยละ 93.8) จะพบในฟนตดบนซขางมากกวาซก ล า ง

ฟนทมรองดงกลาวนจะเปนสาเหตใหเกดโรคปรทนตเฉพาะตำาแหนงขนได เนองจากจะเปนทสะสมของเชอจลนทรยแผนคราบจลนทรยและหนนำาลาย ซงสารเหลานจะสะสมหรอเกาะอยตามแนวรองตลอดความยาว รองนไมมผลตอการเจรญเตบโตของฟน รวมทงอวยวะปรทนต Simon และคณะ ไดรายงานไดวา ฟนสามารถเจรญเตบโตไดจนเตมทรวมทงเยอบผวเชอมตอทบรเวณรองนจะใหเกดเปนกระเปาปรทนตใตสนกระดก (infrabony pocket) ลงไปตามความยาวของรองบนรากฟน ซงจะทำาใหยากทจะรกษาโรคปร ทนตใหประสบผลสำาเรจ ทงนเนองจากไมสามารถกำาจดกระเปาปร ทนตใตสนกระดกใหหมดไปได และเม อยงคงมชองทางตดตอระหวางรากฟนกบชองปากจะมผลทำาใหเกดการอกเสบเร อรงของ

เนอเยอบรเวณนนรวมกบการตดเชอเปนเวลานาน ๆ จะนำาไปสการอกเสบของเนอเยอในและเปนผลใหฟนตายในทสดหรอโดยทางกลบกนฟนนอาจจะผมาก เชอจลนทรยลกลามไปสเนอเยอในจนเกดการอกเสบและตาย แลวเช อแพรออกไปสปลายราก ท ำาใหเกดการอกเสบจากปลายรากผานชองเอนแผนปรทนต (periodontal ligament space) สชองปากไมวาสาเหตจะเกดจากฟนหรออวยวะปรทนตกอนกตาม ถาไมไดรบการรกษาผลสดทายจะเกดเปนรอยโรคเอ นโดดอนตด เพอรโอดอนตก (endodontic-periodontic lesion) ซงตองใหการรกษารวมกนทงการรกษาคลองรากฟนและรกษาโรคปรทนตจงจะหายไดอยางสมบรณ ถารกษาเฉพาะคลองรากฟน แมจะผาตดปลายรากรวมกบขดเนอเยอทเป นโรคบรเวณปลายรากออกดวยผลการรกษาก ล มเหลวได

ลกษณะภาพถายรงสของรอยโรคทเกดจาก เวอรทคล ด เวโลพเมนทล เรดควลารกรฟ นมลกษณะเปนรปคลายหยดนำาและสวนรองทผดปกตจะเหนเปนเสนสด ำาแนวตงจากจดเร มตนยาวคขนานหรอซอนไปกบคลองราก ในบางตำาแหนงของฟนทเรยงตวอยในกระดกขากรรไกร และลกษณะรองทลกและกวางอาจจะทำาใหเหนจ า ก ภ า พ ถ า ย ร ง ส ค ล า ย ก บ ฟ น น น ม ส อ ง ร า ก

หลกการรกษาควรพจารณาวาขณะตรวจพบฟนกำาลงอยในพ ย า ธ ส ภ า พ เ ช น ไ ร1. ถาพบกอนฟนตายและเปนโรคปรทนตไมรนแรงใหการรกษาโดย

เกลารากฟนใหเรยบและสะอาด (root planing) รวมกบการแกไขรองฟนใหหมดไปเลย ใชหวกรอหนละเอยดใหรองตนขนหรอหมดไป (saucerization or odontoplasty) ถารองล กมากหรอลกและกวางควรแกไขโดยการอด นอกจากนควรใหการศ ก ษ า ผ ป ว ย เ ร อ ง ก า ร ค ว บ ค ม อ น า ม ย ใ น ช อ ง ป า ก

2. พบกอนฟนตายและโรคปรทนตอยในระยะแรง (advanced periodontitis) อาจตองผาตดเหงอกเพอใหสามารถกำาจดสง

สกปรกและเนอเยอทเปนโรคออกใหหมดพรอมกบการควบคมอ น า ม ย ใ น ช อ ง ป า ก (plaque control)

3. พบในระยะทเปนรอยโรครวมกนระหวางเนอเยอในและอวยวะปร ทนต ใหรกษาคลองรากฟนรวมกบการรกษาโรคปรทนต และแกไขรองฟนโดยการกรอแตงเพยงอยางเดยวหรออดรองนดวย

หลงจากรกษาแลวควรใหผปวยกลบมาตรวจอกเพอดผลการรกษาและเปนการกระตนใหผปวยรกษาความสะอาดชองปากใหด ควรตรวจทงทางคลนกและภาพถายรงสประกอบกนในชวงเวลาทเหมาะสม ซงอาจจะเปน 1 เดอน, 3 เดอน และ 6 เดอน ใน 1 ปแรก

สำาหรบรายงานนไดแสดงถงผลสำาเรจของการรกษารอยโรคเอนโดดอนตกเพรอรโอดอนตก ซงมสาเหตมาจากเวอรทคอล ดเวโลพเมทล กรฟ ในผปวย 2 ราย ทไดรบการรกษาคลองรากฟนรวมกบการรกษาโรคปรทนต และการแกไขรองทผดปกต สำาหรบอกรายผปวยไมขอรบการรกษาดวยวธนน จงไดถอนและนำาฟนมาศกษารปรางลกษณะทวไปเทยบกบทเหนจากภาพถายรงส

กลมงานทนตกรรมโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

การประเมนความเสยงในการบาดเจบของแมนดบลารคาแนลจาก

การผาฟนคด โดยใชภาพถายรงส(A DEVICE TO PREDICT MANDIBULAR CANAL

INJURY FROMTHIRD MOLAR SURGERY BY USING RADIO-

GRAPH0)

ทนตแพทยนฤมต ผลากรกล

บทคดยอศกษาการบาดเจบของ mandibular canal จากการผาตด

ฟนคดซงเปนฟนกรามลางซท 3 โดยพจารณาจากภาพรงสทแสดงถงความสมพนธระหวาง mandibular canal และปลายรากฟนคด โดยศกษาจากการบาดเจบของลกษณะทพบจรงขณะผาตดและอาการบาดเจบทเกดขนภายหลง วจยนศกษาจากการผาตดฟนคดกระดกขากรรไกรลาง จำานวน 65 ซ ทกลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน ในชวงป พ.ศ. 2542-2544 ซงมภาพรงสกอนการรกษาชนดถายในชองปากแบบ periapical film พบวามการทบกนหรอสมผสของ lamina duira ปลายรากฟนคดซนนตอ mandibular canal ซงสามารถแบงเปน 8 ลกษณะตามการเปลยนแปลงของรากฟนคดและ mandibular canal การผาตดทำาโดยกรอกกระดกสวนทคลมใหมากพอ และตดแบงฟนตามแนวทเหมาะสมเพอหลกเลยงแรงทจะเปนอนตรายตอ mandibular canal ขณะนำารากฟกคดสวนนนออกมา ทดสอบผลการวจยในรปความถดวยวธ Chisquare test (x ) ทดสอบความเปนอสระในลกษณะขอมล 2 ทาง และกำาหนดระดบนยสำาคญท 5% (p < 0.05) ถา x >3.841 และกำาหนดระดบนยสำาคญท1% (p < 0.01) x > 6.635

ผลการวจยพบวา ภาพรงสกอนการรกษาม 2 ลกษณะทพบมความสมพนธตอการบาดเจบตออวยวะทอยใน mandibular canal คอลกษณะภาพรงสทม mandibular canal เบยงเบนออกไปตามปลายแนวรากฟน (x =7.86 ระดบนยสำาคญท 1%) และลกษณะภาพรงสทมรอยลบเลอนขาดหายไปของเสนทบขาวของกระดกขอบบนหรอขอบลางของ mandibular canal กอนสมผสกบสวนรากฟน (x =4.04, ระดบนยสำาคญท 5%)

จากการผาตดฟนคดกรามลางซสดทาย 65 ราย พบวามความสมพนธทแทจรงของการบาดเจบทเกดขนตอ mandibular canal จำานวน 25 ราย (38.48%) และจากลกษณะจำาเพาะของภาพรงสทงหมด 74 ภาพ พบมความสมพนธกนอยางแทจรง ทงภาพรงสและการบาดเจบ 30 ภาพ (40.54%) จากผลการผาตดสามารถมองเหน inferior dental nerve ม nerve fiber ฉกขาดทเบากระดกรองรบฟนถง 22 ราย (33.84%) ในจำานวนนมผปวยเลอดออกมากขณะนำารากฟนออก 14 รายโดย 11 ราย สามารถหยดไดโดยปกตโดยใชแรงจากผากอซ ทเหลอ 3 ราย ตองใชสารสงเคราะหหามเลอดในจำานวนผปวย 22 ราย ทเหนการฉกขาดของ nerve fiber ของ inferior dental nerve นกลบพบวามถง 8 รายทเลอดออกตามปกต และมผปวย 5 ราย (3.85%) ทมอาการชาตกคางทบรเวณรมฝปากและใตคาง ในระดบชาปานกลาง 1 ราย ชาเลกนอย 4 ราย และกลบเปนปกตในระยะเวลา 2 สปดาห, 4 สปดาห, 8 สปดาห, 12 สปดาห ตามลำาดบ (เฉลย 5.3 สปดาห) ซงจดเปนการบาดเจบประเภทปฐมภม และไมพบผปวยรายใดมเลอดออกหลงผาตดนานผดปกตหรอมอาการชาตกคางถาวร

ในการวจยครงนไดพบวามผปวย 1 ราย ทมอาการชาตกคางเนองจาก inferior dental nerve ถกกดจากสารหามเลอดชนดขผง (bone wax) และอาการชาตกคางไดหายไปหลงจากผาตดอกครงเมอผานไป 1 สปดาหเพอนำาสารขผงนออก

การประเมนความสมพนธระหวางการบาดเจบตอแมนดบลารคาแนล จากการผาตดฟนคดบรเวณนน โดยใชลกษณะภาพรงสไดอยางถกตองและแมนยำา เพอใหทนตแพทยผรกษาสามารถวางแผนการรกษาไดด ลดปญหาแทรกซอนอนไมพงปรารถนาทงในขณะทำาการรกษาและภายหลง หรอเพอลดความรนแรงของปญหาใหเกดนอยทสดในกรณของเหตสดวสย อกทงสามารถบอกเลาใหผปวยทราบลวงหนา ลดความกงวล และยอมรบถงสภาวะผลแทรกซอนทอาจเกดขนได และควรศกษาปญหาลวงหนา ใชภาพรงสทมคณภาพและชดเจน วางแผนการผาตดใหเหมาะสมโดยหลกเลยงอนตรายและลดความรนแรงทจะเกดกบ mandibular canal ใหเหลอนอยทสด

เมอพบภาพรงสทปลายรากฟนคด ม lamina dura สมผสกบกระดกขอบบนสดของ mandibular canal หรออยระหวางกระดกขอบบนและขอบลางของ mandibular canal และมลกษณะของปลายรากเปลยนแปลงไป เชน mandibular canal เปลยนทศทางบดเบนออกไปตามปลายของรากฟน หรอ มการขาดหายไปของเสนทบขาวของกระดกขอบบน หรอขอบลางของ mandibular canal กอนสมผสกบสวนของฟนเปนตน ควรสงสยวาจะเกดมการบาดเจบตอเสนประสาทหรอเสนเลอดทอยภายใน mandibular canal จากการทมปลายรากฟนคดซนนตดตอกน

กลมงานทนตกรรมโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

ระบาดวทยาของผปวยทไดรบการรกษาทดแทนไตใน รพ. นพรตนราชธาน

ป 2542 – 2547Epidemiology of Renal Replacement Therapy

in Nopparatrajathnee Hospital1999 – 2004

นนทนา ยงปรางค พย.ม.*บญรกษา เหลานภาพร พย.บ.*

จตรดา ดวงคง พย.บ.*สมนกาญจน ลาภกตตเจรญชย พย.บ.*

สไลพร ลงบปผา พย.บ.*ไพโรจน ยงวฒนเดช พ.บ.**สมชาย ฉายชยานนท พ.บ.**

* หนวยไตเทยม โรงพยายบาลนพรตนราชธาน** กลมงานอายรกรรม โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

หลกการและเหตผลการรกษาทดแทนไตในโรงพยาบาลนพรตนราชธาน ไดเรม

ดำาเนนการมาตงแตป พ.ศ. 2542 จนถงเดอนตลาคม พ.ศ. 2547 พบวามจำานวนเพมขนอยางรวดเรว ซงปจจบนยงไมมขอมลของอบตการณและสาเหตของการเกดโรคไตวายเรอรงระยะสดทายทแนชดในโรงพยาบาลนพรตนราชธาน สำาหรบเปนแนวทางในการเตรยมความพรอมรองรบงานบรการเฉพาะทางในอนาคต

วตถประสงค1. เพอทราบถงอบตการณของการรกษาผปวยโรคไตวายเรอรงระยะ

สดทายในการรกษาทดแทนไตในโรงพยาบาลนพรตนราชธาน2. เพอทราบโรคทเปนสาเหตของภาวะไตวายเรอรงระยะสดทาย

ผปวยและวธการเปนการศกษายอนหลง (Retrospective study) จากเวช

ระเบยนในกลมผปวยทไดรบการบำาบดทดแทนไตในโรงพยาบาลนพรตนราชธาน ตงแตเดอนตลาคม พ.ศ. 2545 จนถงตลาคม 2547 จำาแนกผปวยโดยใชเกณฑการลงทะเบยนการรกษาทดแทนไตสำาหรบผปวยไตวายเรอรงระยะสดทายในประเทศไทย (Thailand Register of Renal Replancement Therapy)

ผลการศกษาพบวามผปวยไตวายทไดรบการบำาบดทดแทนไตเพมจาก 27

ราย เมอป 2542 เปน 106 รายในป 2547 ไดรบการรกษาดวยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมเพมขนคอเพมจาก 16 ราย ตอป (59.2%) ในป 2542 เปน 75 ราย ตอป (77.3%) ในป 2547 สวน CAPD มความชกเพมขนเชนเดยวกน โดยเพมจาก 4 ราย (3.9%) เมอป 2546 เปน 5 ราย (4.4%) ในป 2547 สาเหตของโรคไตวายเรอรงระยะสดทาย สวนใหญเกดจากโรคเบาหวาน 55 – 56.7% โรคความดนโลหตสง 12.1 – 15.9% และ chronic glomeronephritis 7.5 – 14.8%

สรปการรกษาทดแทนไตในโรงพยาบาลนพรตนราชธานมอตราเพม

ขนทกป เชนเดยวกนกบอตราการเพมของประเทศไทยและสาเหตของโรคไตวายเรอรงระยะสดทาย สวนใหญยงเกดจากโรคเบาหวานและอยในเกณฑทไมตางจากรายงานในสถาบนอน

ขอเสนอแนะ1. ควรมการเตรยมความพรอมเพอรองรบบรการการบำาบดทดแทน

ไตเนองจากมอตราการเพมขนทกป2. สงเสรมบรการเชงรกเพอปองนภาวะไตวายในกลมเสยงโดย

เฉพาะกลมผปวยเบาหวาน

Key word : การบำาบดทดแทนไต โรงพยาบาลนพรตนราชธาน

ผลของการออกกำาลงกายระดบปานกลางตอการเปลยนแปลงระดบลมโฟซยต

ทมตอซดสในผปวยตดเชอเอชไอวในระยะไมมอาการ

นางมาเรยม นมนวล

บทนำาปจจบนนจำานวนผตดเชอ HIV (Human

Immunodeficiency Virus) ซงเปนสาเหตของโรคเอดส (AIDS, Acquired immunodeficiency syndrome) มจำานวนเพมมากขนในป พ.ศ. 2002 The Joint United Nation Program on HIV/AIDS. และองคการอนามยโลก พบวามผตดเชอ HIV หรอเปนโรคเอดสทวโลกจำานวน 42 ลานคน

การรกษาโรคเอดสในปจจบนนนยาตานไวรสเอดสไดผลดแตไมสามารถรกษาใหหายขาดได การรกษาดวยยาตานไวรสเอดสนน เปนเพยงแคการลดอตราการเพมของจำานวนเชอ HIV แตอยางไรกตาม

เชอ HIV กยงคงมการเขาไปทำาลายในเซลล CD4 ไดและการใชยาตานไวรสเอดสในขนาดทสงกมผลขางเคยงมาก ฉะนนการดแลรกษาผปวยเอดส โดยยาเพยงอยางเดยวจะทำาใหการดำาเนนของโรคชาลง

ผลของการออกกำาลงกายแบบ aerobic สามารถทำาใหรางกายแขงแรงขน โดยมการพฒนาระบบการทำางานของหวใจและปอดใหดขน กลามเนอแขงแรงทนทานขนและสามารถลดอตราการเกดโรคตาง ๆ ได ในผปวยโรคเอดส การออกกำาลงกายระดบปานกลางสามารถชวยเพมระดบภมคมกนได อยางไรกตามการออกกำาลงกายมากไปกอาจเปนอนตรายตอรางกายไดผลของการออกกำาลงกายตอผตดเชอ HIV ยงไมทราบแนชด อยางไรกตามการเขาใจเรองการออกกำาลงกายตอระบบภมคมกนในประชากร HIV มความสำาคญเนองจากระบบภมคมกนเปนเปาหมายหลกของการโจมตของเชอ HIV ถาการออกกำาลงกายสามารถเพมความสามารถของระบบภมคมกนทจะตอสกบเชอ HIV ได กจะนาจะทำาใหผตดเชอมคณภาพชวตทดขน อยางไรกตาม ผตดเชอ HIV ควรตระหนกถงการปองกนตนเอง ไมรบเชอซำาซอนหรอปองกนตวเองจากโรคตาง ๆ ทจะทำาใหระบบภมคมกนตำาลงไปอก ดงนนการออกกำาลงกายจงเปนทางเลอกหนงทผตดเชอจะสามารถทำาไดอยางปลอดภยและมคณภาพฃวตทดขน

วตถประสงคของการวจยเพอศกษาผลของการออกกำาลงกายระดบปานกลางตอระดบ

CD Lymphocyte ในผตดเชอ HIV แบบไมมอาการ

วธการศกษาเปนการวจยแบบ Experimental Controlled Trial

เพอศกษาผลของการออกกำาลงกายระดบปานกลางตอการ

เปลยนแปลงระดบ CD Lymphocyte ในผปวยตดเชอ HIV แบบไมมอาการ โดยเกณฑการเขาคดเลอกเขาศกษา (Inclusion criteria)1. ผตดเชอทมอายระหวาง 18 – 45 ป2. CD Lymphocyte เทากบ 200 Cell/mm ไมเกน 500

Cell/mm3. ไมมโรคประจำาตวทมผลตอการออกกำาลงกายตามความเหนของ

แพทย4. ไมมภาวะความผดปกตทางจต ตามความเหนของนกจตวทยา5. ไมมอาการสมพนธกบโรคเอดส6. ยนดเขารวมโครงการวจยดวยความเตมใจ โดยใหเซนตใบยนยอม

การเขารวมการวจย

เกณฑการคดออกจากการศกษา1. ผปวยตงครรภ2. ไดรบยาตานไวรส3. ไดรบยาทมผลตอการออกกำาลงกายเชน B blocker

วธการดำาเนนการวจย1. คดกรองเบองตนตามเกณฑการคดเลอกแลวตรวจหาระดบ CD

และ Antibody HIV2. ผเขารวมลงชอในใบยนยอม3. ผเขารวมโครงการวจยผานการตรวจรางกาย4. แบงกลมผเขารวมโครงการวจยเปน 2 กลมตามความสมครใจ5. กลมทดลองและกลมควบคมจะทำาการวดคา predicted

VO2max โดยใช Ramp Protocol เพอหา predicted VO ของแตละบคคล

6. กลมทดลองจะไดรบการออกกำาลงกายทหองออกกำาลงกายโรงพยาบาลนพรตนราชธาน ดวยการป นจกรยานวดงานทความหนก

predicted VO ของแตละบคคลนาน 30 นาท 3 ครงตอสปดาหตอเนอง 12 สปดาห

7. กลมควบคมจะมารบคำาปรกษา 1 ครงตอเดอน เปนระยะเวลา 3 เดอน

8. เมอครบ 12 สปดาห ผเขารวมวจยจะไดรบการเจาะเลอดเพอดระดบ CD Lymphocyte และทำาการประเมนคา predicted VO โดยการป นจกรยานวดงานตามโปรแกรม Ramp (Ramp protocol)

9. นำาขอมลมาวเคราะหในการวเคราหขอมลใช Pair T-test ในการคำานวณคาความแตกตางของจำานวน CD Lymphocyte ในแตละกลมและคำานวณคาความแตกตางระหวางกลมโดยใช Independent T-test

ผลการศกษาผตดเชอ HIV แบบไมมอาการ จำานวน 67 คน แบงออก

เปน กลมทดลอง 32 คน และกลมควบคม 35 คน กลมทดลองอายเฉลย 30 (7) ป CD Lymphocyte เฉลย 380(83) Cell/mm predicted VO เฉลย 28.85 (5.53) cc/kg/min เมอสนสดสปดาหท 12 พบวากลมออกกำาลงกายมการเพมของระดบ CD Lymphocyte phocyte และคา predicted VO อยางมนยสำาคญทางสถตวจารณและสรป

ในการวจยครงนสมรรถภาพความทนทานของปอดและหวใจของผตดเชออยในเกณฑตำา ตามเกณฑสมรรถภาพของคนไทยเมอมการออกกำาลงกายทำาใหรางกายมความแขงแรงขน มความสามารถในการทำากจกรรมไดมากขน คาสมรรถภาพความทนทานของปอด หวใจ ขนมาอยในระดบทพอใชตามเกณฑมาตรฐานซงมผลจาก training effect ของการออกกำาลงกายสวนในระดบ CD Lymphocyte ของรางกายทเพมขนเนองจากเปนผลมาจากการออกกำาลงกายระดบปานกลาง มสวนชวยลดการตดเชอในรางกายและลดการหลงของ stress-related hormones และในการ

ออกกำาลงกายนนผตดเชอมารวมกลมกนทำาใหสขภาพดขน และในประชากรผตดเชอของไทยนนมภาวะสขภาพตำาเมอกระตนดวยการออกกำาลงกายทถกวธกทำาใหเกดการตอบสนองทดได ทงหมดเปนกลไกของการเพมระดบ CD ได ซงสอดคลองกบการศกษาของ Perna (1999) ซงพบการเพมของระดบ CD Lymphocyte ในผตดเชอ HIV ทออกกำาลงกายระดบปานกลางเชนกน

สรปดงนนในการศกษาครงนมการตอบสนองตอการออกกำาลงกาย

โดยทำาใหผเขารวมวจยมสมรรถภาพทแขงแรงขน โดยสงเกตจากระดบ predicted VO ทเพมขนและภมคมกนทดขนโดยสงเกต จากระดบ CD ทเพมขน และการเขารวมกจกรรมทำาใหมความมนใจในการเขาสงคมมากขน ทำาใหสรปไดวาการออกกำาลงกายระดบปานกลาง สามารถเปนทางเลอกหนงของสงคมของผตดเชอ HIV ททำาไดโดยไมเปนอนตรายตอผตดเชอเอง และยงทำาใหสขภาพรางกายและจตใจดขน

ตก 5/2 พเศษโรงพยาบาลนพรตนราชธาน

เฮลคอปเตอร เพอชวยเหลอผปวยในพนทคมนาคมหางไกล

นายแพทยธรวฒ โกมกบตร

เรองยอในทองทหางไกล ในบรเวณทมภเขา ปาลก แมกระทงจดใด ๆ

กตามทรถยนตเขาถงผปวยอบตเหต หรอฉกเฉนไมได เฮลคอปเตอร เปนคำาตอบสำาคญททกหนวยงาน Per Hospital

care ควรจะประสานงานเตรยมไวลวงหนาและฝกซอมรวมปฏบตงานรวมทงพฒนาอยางตอเนอง เมอไดเกดการปฏบตงานรวมกนจรงในเหตการณ

ดงนนโรงพยาบาลนครพงค จงไดมการซอมแผนการในการชวยเหลอผประสบอบตเหต โดยใชเฮลคอปเตอรในการลำาเลยงผปวย ในวนท 23 ธนวาคม 2547 ณ สำานกงานพฒนาเกษตรทสง (กาแล) อำาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

การแจงเหต ความพรอม เทคนคการชวยเหลอตลอดจน อปกรณ ประคบประคอง ผปวยระหวางลำาเลยงสงสถานพยาบาล เรองนาสนใจสมควรถายทอดประสบการณเพอเปนระบบของทกจงหวดตอไป

สรปประเมนผลการซอมแผนวนท 23 ธนวาคม 2547 ณ สำานกงานพฒนาเกษตรทสง (กาแล) อำาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม

1. การแจงเหต (ระยะเวลาการรบแจงเหต)- อยในระยะเวลาทเหมาะสม 5 นาท2. ความพรอมเฮลคอปเตอรในการลำาเลยงผบาดเจบ- นกบนและบคลากรทเกยวของมความพรอม 100%- อปกรณบนเครองทเกยวของกบการลำาเลยงผปวยไมสมบรณ

ทงของหนวยบนตำารวจและกองบน 41 ตองมการประยกตใชและมความเสยงไมปลอดภย ควรไดรบการสนบสนนวสดอปกรณ เหลานเพอใหเกดความปลอดภยมากขน ไดรบการสนบสนนวสดอปกรณ เหลานเพอใหเกดความปลอดภยมากขน

3. ความเหมาะสมของการชวยเหลอ ณ จดเกดเหต- มรถพยาบาลจากหลายหนวยงานทเขามาชวยเหลอผบาดเจบได

ทนท4. ความเหมาะสมของการคดกรองและการเคลอนยายผบาดเจบ

- ไมเหมาะสม จดคดกรองไมชดเจน ผปวยไมไดอยตามกลมทคดกรอง สวนการเคลอนยายผบาดเจบมความเหมาะสมตามอปกรณทม

5. การประสานงานของแตละหนวยงานและการสอสาร- การประสานงานและการสอสารยงคงตองปรบปรงเรองคลน

ความถของวทยภาคพนดนและบนเฮลคอปเตอร6. ระยะเวลาตงแตเกดเหตจนถงสถานการณสภาวะปกต- ใชเวลาเหมาะสมประมาณ 1 ชวโมง

ปญหาและอปสรรค

- ปรบปรงระบบสอสารและสนบสนนอปกรณทเกยวของในการชวยเหลอใหไดรบความปลอดภยมากทสด

ขอเสนอแนะ

มตทประชม

- เหนควรใหมแผนสำารองไวรองรบหากแผนแรกขดของ เชน Hoist ไมทำางานควรมการลำาเลยงโดยวธอน ๆ

- สำารวจอปกรณทขาดแคลนของแตละหนวยงานทเกยวของกบการลำาเลยงผปวยทางเฮลคอปเตอร เพอเสนอหนวยเหนอขอรบการสนบสนนตอไป

- ในภาพรวมการซอมมความพรอมเพยงด

โรงพยาบาลนครพงค จงหวดเชยงใหม

โครงการศนยฟ นฟสมรรถภาพเดกเยาวชนและครอบครว

“””ตลาการเฉลมพระเกยรต

เภสชกรหญงอาภรณ สายเชอ

เภสชกรหญงนสตา ปญญาภรณ

นางนพวรรณ สทธรตน

นางสาวปณณธร ดวงด

นางสาวเรณ ไชยวฒ

โรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต สำานกงานศาลยตธรรม

บทคดยอ

ดวยโรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต เปนหนวยงานหนงทสงกดในสำานกงานศาลยตธรรม ซงนบไดวาเปนโรคพยาบาลเฉพาะทางแหงแรกในประเทศไทยทใหบรการทางดานการปองกน บำาบด รกษา แกไขและฟ นฟเดกและเยาวชนและครอบครวทมปญหาเกยวกบยาเสพตด ปญหาครอบครว ปญหาสขภาพจตและจตเวช ปญหาพฤตกรรมและอารมณ รวมทงความผดปกตทางกายและทางจตของเดกและเยาวชนทกระทำาผดและมปญหาเพอรองรบภารกจของศาลเยาวชนและครอบครวทวราชอาณาจกร ในโครงการศนยฟ นฟสมรรถภาพเดก เยาวชนและครอบครว ตลาการเฉลมพระเกยรต “ ” ทสำานกงานศาลยตธรรมกำาหนดใหโรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรตเปนผดำาเนนการและปฏบตการเปนเฉพาะ โดยมวตถประสงคทสำาคญเพอใหโครงการดงกลาวนเปนโครงการนำารอง

เปน ศนยกลางปองกนและแกไขปญหาเยาวชนและครอบครว“วกฤต และมนโยบายใหปฏบตการทงในเชงรกและในเชงรบ ตาม”เจตนารมณและบทบญญตแหงกฎหมายตามพระบญญตจดตงและวธพจารณาคดศาลเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2534 พระราชบญญตฟ นฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 และพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 ทงนเพอเปนการพฒนารกระบวนการพจารณาพพากษาอรรถคดของศาลเยาวชนและครองครวในการนำาวธการทเปนมาตรฐานสากลมาปรบปรงประยกตใชเพอการคมครองสทธและสวสดการสำาหรบเดกและเยาวชนมาใชอยางมประสทธภาพและประสทธผลรวมกบองคการภาครฐและภาคเอกชนใหเขามาชวยเหลอและรบภารกจในการแกไขใหมากทสด เพอยตความแตกราวหรอความรนแรงในครอบครวและชมชนตามอนสญญาวาดวยสทธเดกและกฎอนเปนขนตำาแหงสหประชาชาตวาดวยการบรหารงานยตธรรมเกยวกบคดเดกและเยาวชน

ดวยเหตน เมอวนท 22 พฤษภาคม 2545 ศาลเยาวชนและครอบครวกลางจงไดจดตงศนยฟ นฟสมรรถภาพเดก เยาวชนและครอบครว ตลาการเฉลมพระเกยรต แหงนขนเปนครงแรก “ ”โดยคำานงถงประโยชนของเดก เยาวชนและครอบครวทไดรบเปนสำาคญเพอเปน

การพฒนาคณภาพชวตใหกลบตนเปนคนด ไมหวนกลบไปกระทำาผดซำาอกและมความรความสามารถในการประกอบสมมาชพและลดภาระของรฐบาลเกยวกบการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมเพอใหเปนพลเมองทดของชมชนและสงคมตอไป ตรงตามวตถประสงคและเปาหมายทกำาหนดไวทกประการ

ศนยฟ นฟสมรรถภาพเดกเยาชนและครอบครว ตลาการ“เฉลมพระเกยรต ณ โรงพยาบาลตลาการเฉลมพระเกยรต ”ประกอบดวย 4 ดวยงาน ดงกลาวขางตนน มรปแบบในการใหบรการแกเดก เยาวชนและครอบครวตามคำาสงศาลและบคคลทวไปทมาขอรบบรการ 2 รปแบบ คอ รปแบบผปวยนอกและผปวยใน

ดวยวธการชมชนและกายจต สงคมบำาบด และทกษะชวตผสมผสานเขาดวยกน แพทย จตแพทย พยาบาล นกจตวทยา นกสงคมสงเคราะห นกบำาบดและนกวชาการรวมกนเปนสหสาขาวชาชพ ในการใหปองกนและแกไขปญหาวกฤตของเดก เยาวชน ครอบครว ชมชนและสงคมอยางเปนรปแบบและรปธรรม ณ ศนย 4 ศนย ประกอบดวย

1. ณ ศนยใหคำาปรกษาปญหาเยาวชนและครอบครว2. ณ ศนยฟ นฟสมรรถภาพเดก เยาวชนและครอบครว ตลาการ“

เฉลมพระเกยรต”3. ณ ศนยการเตรยมความพรอมกอนกลบสสงคม บานฐานชวต“ ”4. ณ ศนยเครอขายตดตามและประเมนผล รวมทงการสรางเครอ

ขาย เพอใชพลงเดก เยาวชน ครอบครวและชมชนในการปองกนและแกไขปญหาดงนนดวยปณธานและเจตนารมณอนแนวแนของโรงพยาบาล

ตลาการเฉลมพระเกยรตทจะ

1. เพอการพฒนาและสรางคนรนใหม2. เพอการปองกน บำาบด รกษาแกไขรวมแรงและรวมใจกบหนวย

งานภาครฐและภาคเอกชน รวมทงประชาชนทวไปเพอมารวมกนดำาเนนการบรณาการในกระบวนทศนใหม โดยกำาหนดแผนยทธศาสตรและกลยทธในโครงการศนยฟ นฟสมรรถภาพเดก เยาวชนและครอบครว ตลาการเฉลมพระเกยรต เพอบบรลผล“ ”ตามวตถประสงคและเปาหมายทกำาหนดไวทกประกา ซงจะตองประกอบดวย 4 หลกใหญ คอและฟ นฟ โดยการปรบเปลยนพฤตกรม

3. เพอการชวยเหลอ สงเคราะห เฝาระวง ตดตามและประเมนผล

เพอการสรางเครอขาย เยาวชน ครอบครวและชมชนเพอความมนคงตอเนองและยงยน