าลังพัฒนา · 2016-05-11 · แนวทางการ ......

แนวทางการควบคมปองกนภาวะอวนในเดกวยเรยน 1

ลกฐานทางการแพทยไดระบไวชดเจนแลววา ความอวนเปนโรคชนดหนง และเปนปญหา

ทางสาธารณสขทส�าคญทจะตองเรงแกไขการศกษาทางระบาดวทยาของโรคอวนในตางประเทศ

พบวาเดกทเปนโรคอวนเมอเตบโตเปนผใหญจะมโอกาสเปนโรคอวน1ใน4และหากอวนจนถงวยรนโอกาสเสยง

สงถง 3 ใน 4 คนทเปนโรคอวน มผลน�าไปสการเกดโรคเรอรงทไมตดตอ (Non-communicable chronic

diseases,NCD)ตางๆทงในเดกและผใหญรายงานขอมลจากWorldHealthReportระบวาสาเหตการตาย

จากโรคเรอรง ทไมตดตอทงในประเทศทพฒนาแลวและประเทศทก�าลงพฒนา พบมากกวาครงหนงของ

การเจบปวยจะเสยชวตดวยโรคหลอดเลอดหวใจและปจจยสาเหตหนงทน�าไปสการเกดโรคไมตดตอเรอรง(NCD)

คอการมภาวะโภชนาการเกนและโรคอวนปญหาดงกลาวนอกจากจะสงผลกระทบรนแรงตอสขภาพแลวยงสง

ผลเชงลบตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศอกดวยผลการส�ารวจตางๆในประเทศไทยพบวาภาวะเรมอวน

และอวนของเดกวยเรยนยงคงอยในอตราทสงและแนวโนมสงขนทกปโดยเฉพาะในเขตเมองทกภมภาคดงนน

การควบคมปองกนไมใหเดกวยเรยนมภาวะเรมอวนและอวนเพมขนจ�าเปนจะตองเรมด�าเนนการควบคมปองกน

ไมใหเปนโรคอวนตงแตอายนอยซงตองอาศยความรวมมอจากผเกยวของทกฝายเพอชวยขบเคลอนงานใหบรรล

วตถประสงค

หนงสอแนวทางการควบคมปองกนภาวะอวนในเดกนกเรยนเลมน ไดพฒนาและปรบปรงจาก

คมอการควบคมปองกนภาวะโภชนาการเกนในเดกนกเรยนฉบบเดม โดยการปรบขอมลใหกระชบขน และ

เพมเนอหาบางสวนทส�าคญและเปนประโยชนตอการด�าเนนงานในโรงเรยนเปาหมายหรอหนวยงานทเกยวของ

สามารถน�าไปใชเปนแนวทางในการจดการปญหาภาวะเรมอวนและอวนในพนทไดอยางเหมาะสมมประสทธภาพ

และประสทธผลทจะน�าไปสเปาหมายส�าคญคอนกเรยนไทยสขภาพดไมมโรคอวนตอไป

ส�ำนกโภชนำกำร

กนยำยน 2557

ห

ค�ำน�ำ

แนวทางการควบคมปองกนภาวะอวนในเดกวยเรยน2

สำรบญ

หนำ

ค�าน�า 1

บทน�า 3

ความส�าคญของปญหาเดกวยเรยนเรมอวนและอวน 3

สาเหตของโรคอวน 3

ผลกระทบและภาวะแทรกซอนทเกดจากการเปนโรคอวน 4

กระบวนการด�าเนนโครงการ 6

แนวคดและหลกการด�าเนนงานลดปญหาภาวะเรมอวนและอวน 6

การเฝาระวงและตดตามภาวะโภชนาการของเดกวยเรยน 11

มาตรฐานและเทคนคการชงน�าหนก 11

มาตรฐานและเทคนคการวดสวนสง 12

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศชายอาย5-18ป 14

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเพศหญงอาย5-18ป 15

การแปลผลภาวะโภชนาการ:น�าหนกตามเกณฑสวนสง 16

หลกการบรโภคอาหารของเดกนกเรยนทมภาวะอวน 17

หลกในการลดน�าหนก 20

ขอปฏบตส�าหรบเดกวยเรยนทมภาวะเรมอวนและอวน 20

ขอแนะน�าการจดอาหารส�าหรบเดกวยเรยนทมภาวะเรมอวนและอวน 21

การจดอาหารลดพลงงานส�าหรบเดกทมภาวะอวน 22

การเคลอนไหวรางกายการออกก�าลงกายกบการลดน�าหนก 25

ขอแนะน�าการออกก�าลงกายส�าหรบเดกอวน 26

ขอควรระวงในการออกก�าลงกายส�าหรบเดก 27

การจดคายปรบเปลยนพฤตกรรมเพอควบคมน�าหนกเดกเรมอวนและอวน 28

เอกสารอางอง 31


ความส�าคญของปญหาเดกวยเรยนเรมอวนและอวน โรคอวนในเดกวยเรยนเปนปญหาสาธารณสขททาทายในศตวรรษท21ไมเฉพาะประเทศทมรายไดสง

(high-income country) เทานน แตยงมแนวโนมสงขนในประเทศทมรายไดต�าและปานกลาง (low and

middle income countries) โดยเฉพาะในเขตเมอง สถานการณภาวะอวน องคการอนามยโลกรายงานวา

เดกทเปนโรคอวนไดเพมขนทวโลกจาก31ลานคนในป2533เปน44ลานคนในป2555และภายในป2568

หรออก10ปขางหนาคาดการณวาจะมเดกเปนโรคอวนทวโลก70ลานคน ในการประชมสมชชาอนามยโลก

สมยท65(2012WorldHealthAssembly)ประเทศสมาชกไดรบขอตกลงทจะด�าเนนการมงสการจดการภาวะ

อวนในเดกไมใหเพมขนซงเปน1ใน6ขอของเปาหมายโลกดานโภชนาการ(Sixglobalnutritiontargets)

ทจะพฒนาภาวะโภชนาการแมและเดกใหส�าเรจภายในป2568

เดกทเรมอวนและอวนจะมผลกระทบตอพฒนาการทงรางกายสตปญญาอารมณและสงคมทส�าคญ

ไปกวานนคอโอกาสเสยงของเดกอวนเมอเตบโตเปนผใหญจะเปนผใหญทอวนรอยละ25คอเดกอวน4คน

จะเปนผใหญอวน1คนและหากเปนวยรนอวนโอกาสเสยงจะสงถงรอยละ75คอวยรนอวน4คนจะเปน

ผใหญทอวน3คนผลเสยทตามมาจากการเปนโรคอวนตงแตวยเดกคอท�าใหระดบน�าตาลในเลอดสงเปนสาเหต

ของการเกดโรคเบาหวานซงพบวาเดกทอวนมากจะมโอกาสเปนโรคเบาหวานสงถงรอยละ40มความเสยงใน

การเปนโรคความดนโลหตสงมากกวารอยละ60และท�าใหมภาวะไขมนในเลอดสงซงอยในรปของVLDL(Very

LowDensity Lipoprotein) เปนไขมนชนดไมด ซงจะท�าหนาทพาเอาไขมนไปสะสมอยในบรเวณหลอดเลอด

ทวรางกาย ท�าใหเกดหลอดเลอดตบแขง มโอกาสเปนโรคหวใจสง นอกจากนนยงเกดปญหาเกยวกบระบบ

ทางเดนหายใจเนองจากเกดการคงของกาซคารบอนไดออกไซดโดยเฉพาะเวลานอนหลบปอดจะขยายตวนอย

ท�าใหรางกายไดรบออกซเจนไมเตมท อาจเกดอนตรายถงแกชวต เดกทอวนมกมปญหาเกยวกบขอและกระดก

ท�าใหปวดหวเขาปวดขอเทากระดกงอและขาโกงเพราะตองแบกรบน�าหนกมากอยตลอดเวลามปญหาทางดาน

พฒนาการทตองใชกลามเนอคอจะท�าใหเดนไมคลองตวเมอเดนหรอวงจะเหนอยงายในเดกโตอาจพบอาการ

ปวดสะโพก ท�าใหเดนไมได ผลกระทบตอสขภาพเหลานท�าใหประเทศไทยตองสญเสยคาใชจายในการรกษา

โรคเรอรงอนเกดจากโรคอวนหลายพนลานบาทตอปทงๆทเปนเรองปองกนไดดวยการสงเสรมใหเดกวยเรยน

มพฤตกรรมการบรโภคและการออกก�าลงกายทถกตองเหมาะสม

ดงนนการใหความร ความเขาใจทถกตองเกยวกบสาเหตของโรคอวน ความผดปกตของเมตาบอลซม

ในเดกอวนภาวะแทรกซอนและผลกระทบดานสขภาพทเกดขนจากการเปนโรคอวนจงเปนสงส�าคญทตองสราง

ความตระหนกใหเกดขนกบผเกยวของทกฝายเพอน�าไปสการควบคมปองกนและแกไขปญหาภาวะเรมอวนและ

อวนในเดกวยเรยนใหเกดความยงยนตอไป

สาเหตของโรคอวน โรคอวนเปนโรคทเกดจากความผดปกตของการเผาผลาญพลงงานเปนผลจากความไมสมดลกนระหวาง

พลงงานทไดรบกบพลงงานทเผาผลาญท�าใหเกดการสะสมพลงงานในรปของ Triglycerides ในเนอเยอไขมน

บทน�ำ


อบตการณทเพมขนของผใหญและเดกเปนตวชวดทบงชถงการเปลยนแปลงในระบบพนฐาน (Fundamental Shift)

ของการไดรบและการใชพลงงานทมผลตอความสมดลของพลงงาน

การจ�าแนกโรคอวนในเดก โดยทวไปเราสามารถแบงเดกและวยรนทอวนออกเปน2กลมใหญคอ

1. กลมเดกทอวนและเตย(Pathologicalobesity)

2. กลมเดกทอวนและสง(Simpleobesity,nutritionalobesity)

กลมเดกทอวนและเตย(Pathologicalobesity) ในกลมนสามารถแบงไดเปน2กลมยอยไดแก

1. กลมอวนและเตยทมระดบสตปญญาปกตมกพบในเดกและวยรนทมความผดปกตของฮอรโมน

ตาง ๆ เชน ขาดฮอรโมนทชวยในการเจรญเตบโต (Growth hormone deficiency) ขาดธยรอยดฮอรโมน

(Acquiredhypothyroidism)มฮอรโมนกลโคคอรตนอยดเกน(Cushingsyndrome)

2. กลมอวนเตยทมระดบสตปญญาดอยกวาปกต มกพบในเดกทเปนโรคจ�าเพาะบางอยาง เชน

PraderWillisyndrome,Laurance-Moon-BiedlsyndromeหรอPsuedohypoparathyroidismเปนตน

ซงเดกและวยรนทเขาขายสงสยใน2กลมนควรไดรบการตรวจวนจฉยเพอหาสาเหตของโรคและรกษาตอไป

กลมเดกทอวนและสง(Simpleobesity,nutritionalobesity) ในกลมเดกวยรนทอวนและสงนน เปนกลมทพบไดบอยในปจจบน ซงสาเหตของเดกทอวนกลมน

มาจากความไมสมดลของพลงงานคอไดรบพลงงานจากสารอาหารมากกวาพลงงานทรางกายใชไปท�าใหมพลงงาน

เหลอสะสมเปนไขมนในรางกายเกดเปนภาวะอวนขน

ผลกระทบและภาวะแทรกซอนทเกดจากการเปนโรคอวน 1. ผลกระทบดำนสงคมและจตใจ เดกอวนจะเขาสวยหนมสาวเรวกวาเดกในวยเดยวกน เพราะการ

เขาสวยหนมสาวเรวมความสมพนธกบปรมาณไขมนในรางกายการศกษาพบวาเดกทเปนหนมสาวเรวกวาเพอน

ในวยเดยวกนจะมความเชอมนในตนเอง(Self-esteem)ต�าเดกทอวนมกจะตวโตกวาเดกในวยเดยวกนดงนน

เดกกลมนมกจะถกคาดหวงจากผใหญเพราะตวโตเกนกวาอายจรง ซงเดกผหญงจะมปญหามากกวาเดกผชาย

มองวาตนเองไมเกง ไมมความสามารถทางกายภาพจะมผลกระทบดานลบตออารมณการพฒนาความคดและ

ทางรางกายภาพลกษณตอรางกายของเดกวยรนความรสกดานลบมผลกระทบตอสถานะทางสงคมการศกษา

ของเดกวยเรยนและวยรนพบวาเดกทน�าหนกเกนมกถกเพอนมองในแงลบมากกวาเปนตวถวงไมนาคบท�าให

เดกอวนมองตนเองดานลบเกดปญหาในการเขาสงคมจะมความรสกโดดเดยวเหงามภาวะซมเศราวตกกงวล

การศกษาในตางประเทศพบวา เดกวยรนทเปนโรคอวนมผลการเรยนต�า เมอเปนผใหญมกไดท�างานทมรายได

ต�ากวากลมเพอนทไมเคยอวนและถกกดกนจากบางอาชพสงผลกระทบตอสงคมและเศรษฐกจในอนาคตได

2. ผลกระทบทำงดำนสขภำพรำงกำย

2.1 กำรเจรญเตบโตและภำวะเปนหนมสำวเรว เดกทมน�าหนกมากเกนกวาปกตมกจะเปนหนมสาว

เรวกวาเดกทมน�าหนกปกตกบเพอนในวยเดยวกนและเมออายถงวยมประจ�าเดอนพบวามความสมพนธโดยตรง

กบอตราการเพมขนของปรมาณไขมนในรางกาย ซงมบทบาทส�าคญตอการเรมมประจ�าเดอนครงแรกและความ

สม�าเสมอตอการมประจ�าเดอน ผลทเกดขนในเดกทมน�าหนกมากหรออวนกบการมประจ�าเดอนเรวขนกวาเดก

ทมน�าหนกปกตซงเดกอาจจะยงไมพรอมทจะดแลตนเองได ในเดกไทยทผานมาพบเดกหญงอวนหลายราย

มประจ�าเดอนเมออาย9-10ปซงคอนขางเรวกวาเกณฑเฉลยทมประจ�าเดอนอายเฉลย11-12ป


2.2 โรคเบำหวำน โรคอวนท�าใหมการตานฤทธฮอรโมนอนซลนท�าใหระดบน�าตาลในเลอดสง

โดยเฉพาะเดกทมประวตครอบครวเปนเบาหวานจะยงมความเสยงสงเพมขนซงพบความผดปกตในเดกอวนคอ

ระดบอนซลนสงกวาเดกปกตเกดภาวะดออนซลน(insulinresistance)น�าไปสโรคเบาหวานชนดท2(type2

diabetes)ซงพบความชกมากในชวง15ปทผานมาในเดกและวยรนพบโรคเบาหวานมากขนซงมความสมพนธ

กบโรคอวนอยางมนยส�าคญทางสถต

2.3 โรคไขมนเลอดสง ระดบไขมนในเลอดของเดกและวยรนอวน โดยม LDL-C (Low Density

Lipoprotein-cholesterol)สงแตHDL(HighDensityLipoprotein-cholesterol)ต�ากลไกเหมอนกบผใหญ

ทอวนท�าใหเกดโรคหลอดเลอดตบแขงและโรคหวใจ เมอเดกอวนกนอาหารทมไขมนมาก และรางกาย

ไมสามารถน�าไปใชไดหมดท�าใหมไขมนมากในกระแสเลอดไปเกาะอยตามผนงหลอดเลอดท�าใหหลอดเลอดตบ

หรอแขงมผลท�าใหเปนโรคหวใจและอมพาตไดเพราะเลอดไปเลยงกลามเนอหวใจและสมองไมเพยงพอ

2.4 โรคควำมดนโลหตสงเดกทตรวจพบวามความดนโลหตสงมากกวา60%มกจะมน�าหนกมากกวา

120% เดกอวนจะมความดนโลหตสงกวาเดกทไมอวน โดยเฉพาะในกลมทมไขมนสะสมบรเวณหนาทอง

(abdominalobesity)เดกอวนมความดนโลหตสงจะมปรมาณเลอดทออกจากหวใจ(cardiacoutput)และ

ปรมาณเลอดในหลอดเลอด(intravascularvolume)เพมขนระบบประสาทอตโนมตsympatheticท�างาน

เพมขนท�าใหมการคงของเกลอโซเดยมในรางกาย การทระดบของอนซลนในเลอดสงขนและความดนโลหตสง

เปนปจจยเสยงทส�าคญของโรคหลอดเลอดหวใจอดตน

2.5 โรคขอและกระดก เดกและวยรนทอวนพบวามความผดปกตของกระดกและขอรอยละ50-70

เดกอวนจะมอาการปวดกระดกและกลามเนอตางๆ เชนกระดกสนหลงขอสะโพกขอเขาขอเทามการเคลอนไหว

ลดลงเทาแบนท�าใหเดนล�าบากและมทาเดนทผดปกตน�าหนกตวทมากเกนวยจะลดลงบนกระดกออนและแผน

เยอเจรญ(growthplate)ของกระดกขาของเดกท�าใหเกดความผดปกตของขอทรบน�าหนกโดยเฉพาะขอเขา

พบบอยทสดไดแกขาโกงซงเดกเลกทเปนโรคอวนจะมขาโกงเพมขนอยางตอเนองเกดจากน�าหนกตวท�าอนตราย

ตอแผนเยอเจรญกระดกเขาดานในสวนวยรนโรคอวนมกมขาทอนบนใหญท�าใหเกดอนตรายตอหวกระดกและ

ตนขา(femur)เกดโรคหวกระดกสะโพกเลอนและknockkneesเกดจากน�าหนกทกดลงบนgrowthplate

ของกระดกทยงไมปดการแกไขท�าไดโดยการลดน�าหนกและใชอปกรณชวยเดน

2.6 โรคระบบทำงเดนหำยใจ พบไดในเดกทน�าหนกเกน150%ของเดกวยและเพศเดยวกนระยะ

แรกจะเหมอนการนอนกรนตองพลกตวไปมาถายงอวนตอไปกจะเกดภาวะคลายอาการส�าลกสะดงตนเปนผล

จากการหยดหายใจเปนพกๆ ขณะทนอนหลบมผลท�าใหพกผอนไมเพยงพองวงนอนตอนกลางวนท�าใหผลสมฤทธ

ทางการเรยนตกต�าถาเปนมากท�าใหเกดความผดปกตของระบบประสาทสวนกลางมผลตอการควบคมการหายใจ

เกดภาวะทเรยกวา“พควคเกยน”(PickWickiansyndrome)ควรรบใหการดแลรกษาหากปลอยไวอาจท�าใหเสยชวตได

2.7 อำกำรทำงผวหนง ทพบไดบอยคอ โรคเชอราทผวหนงผวหนงอกเสบตดเชอไดงาย โดยเฉพาะ

ในเดกอวนทเปนโรคเบาหวานท�าใหผวหนงอกเสบรนแรงและลกลามจนเกดภาวะตดเชอในกระแสโลหตได


กระบวนการด�าเนนโครงการ

แนวคดและหลกการด�าเนนงานลดปญหาภาวะเรมอวนและอวน เดกวยเรยนและเยาวชนเปนกลมทมความส�าคญมากตอการสรางรากฐานใหมนคงตอการพฒนาประเทศ

ในอนาคต การทเดกจะเจรญเตบโตเปนผใหญทมศกยภาพไดนน จะตองไดรบการเลยงดและสงเสรมสขภาพ

ใหเหมาะสมกบวยเมอสขภาพดจะสงผลตอการเรยนท�าใหผลสมฤทธทางการเรยนดขนดงนนโรงเรยนจงมความ

ส�าคญอยางยงตอการพฒนาคณภาพของเดกทงดานองคความรจากการเรยนการสอนรวมถงการปลกฝงพฤตกรรม

สขภาพทดใหกบเดก

การจดการปญหาภาวะเรมอวนและอวนในเดกวยเรยนจะตองด�าเนนการอยางมระบบ โดยม

กระบวนการดงน

ผบรหำรโรงเรยน :มความรความเขาใจใหความส�าคญกบการควบคมปองกนและแกไขปญหาภาวะเรมอวน

และอวนในเดกวยเรยนทสงผลกระทบตอสขภาพผลสมฤทธทางการเรยนและผลกระทบทางดานจตใจ

:มนโยบายและมาตรการทชดเจนเรองการลดปญหาภาวะเรมอวนและอวนในเดกวยเรยน

การจดการดานอาหาร โภชนาการ การออกก�าลงกาย ทงภายในและรอบรวโรงเรยน การจดการสงแวดลอม

ทเกยวของทง2ดานพรอมทงตดประกาศหรอมหนงสอแจงเวยนใหบคลากรทกคนในโรงเรยนทราบและปฏบต

ไปในทศทางเดยวกน

: น�าแผนการลดปญหาภาวะเรมอวนและอวน เขาสแผนปฏบตงานหรอปฏทนของโรงเรยน

มค�าสงแตงตงคณะกรรมการหรอคณะท�างานก�าหนดบทบาทหนาทใหชดเจนโดยใหบคลากรทกคนในโรงเรยน

มสวนรวมในการจดการปญหาดงกลาว

:มนโยบายสนบสนนใหครผสอนมการบรณาการองคความรทเกยวของกบการปองกนและแกไข

ปญหาโรคอวน การใหความรดานอาหาร โภชนาการ และการออกก�าลงกายเพอน�าไปสการลดปญหาภาวะเรม

อวนและอวนทกกลมสาระหรออยางนอย5กลมสาระ

: เปนแกนน�าในการสรางความรวมมอระหวางภาคทเกยวของทกภาคสวน ไดแก ผปกครอง

แกนน�านกเรยนชมชนองคปกครองทองถนหนวยงานภาครฐและเอกชนอนๆในพนท

ครผรบผดชอบงำน : มหนาทในการจดกจกรรม/สนบสนนใหผเกยวของมการจดกจกรรม เพอน�าไปสการลด

ปญหาภาวะเรมอวนและอวนไดแก

1. การคนหาปญหา โดยการชงน�าหนก วดสวนสง และประเมนภาวะโภชนาการ โดยใชกราฟแสดง

เกณฑอางองการเจรญเตบโตน�าหนกตามเกณฑสวนสง(weightforheight)หรอโปรแกรมเฝาระวงการเจรญ

เตบโตของเดกแรกเกด–18ปกรมอนามย

ผด�าเนนการ:ครอนามยครโภชนาการครประจ�าชนแกนน�านกเรยนหรอผทไดรบมอบหมาย

โดยท�าหนาทดงน

1) ตรวจสอบมาตรฐานเครองชงน�าหนกทวดสวนสงและการใชเครองมอ

2) ด�าเนนการชงน�าหนกวดสวนสงและประเมนภาวะโภชนาการ

3) เจาหนาทสาธารณสขทรบผดชอบการดแลสขภาพของนกเรยนในพนทตรวจสอบมาตรฐาน

ความถกตอง และความครอบคลมจ�านวนนกเรยนทไดรบการชงน�าหนก วดสวนสงและด�าเนนการจดสงขอมล

ภาวะโภชนาการตามระบบ


2. ระบบการรายงานภาวะโภชนาการของนกเรยน

2.1 โรงเรยนด�าเนนการสงขอมลเขาตามระบบรายงานโรงเรยนระดบประถมศกษา รายงานสง

ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา(สพป.)โรงเรยนระดบมธยมศกษารายงานสงส�านกงานเขตพนทการ

ศกษามธยมศกษา(สพม.)

2.2เจาหนาทสาธารณสขรวบรวมและบนทกขอมลภาวะโภชนาการของนกเรยนในโรงเรยนเขต

พนทรบผดชอบทกสงกดไดแกสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานสงกดส�านกการศกษาเทศบาล

(โรงเรยนเทศบาล) และสงกดมหาวทยาลย (โรงเรยนสาธต) ทงระดบประถมศกษา และมธยมศกษาตอนตน

สงส�านกงานสาธารณสขจงหวดตามระบบ

3.การจดการดานอาหารและโภชนาการ

3.1 ในโรงเรยน : โรงเรยนด�าเนนการเองหรอใหรานคามาจดจ�าหนาย ควรมการควบคมการจด

อาหารกลางวนอาหารวางนมขนมและเครองดมใหไดตามมาตรฐานโภชนาการเนนการจดอาหารลดหวาน

มนเคมมผกและผลไมเพยงพอตามปรมาณและสดสวนทแนะน�าในธงโภชนาการ

3.2 รอบรวโรงเรยน : ขอความรวมมอกบแมคา ใหจด/จ�าหนายอาหารนม ขนม และเครองดม

ทมคณคาทางโภชนาการลดการจดอาหารหวานมนเคมเนนการจดอาหารทมประโยชนตอสขภาพ(Healthy

foodและHealthysnack)และควรประสานขอความรวมมอจากองคกรปกครองทองถนเทศบาลหรอเทศกจ

เพอก�าหนดมาตรการควบคมการจด/จ�าหนายอาหารบรเวณทางเทารวมกน

3.3 จดตงคณะกรรมการเพอควบคมการจดอาหารใหมมาตรฐาน ประกอบดวย คร แกนน�า

นกเรยนแกนน�าผปกครองหรออาสาสมครอนๆ

4. การจดการดานการออกก�าลงกาย

4.1 สงเสรมใหมการเรยนการสอนวชาพลศกษาเพมขนเปน2ชวโมงใน1สปดาห

4.2จดกจกรรมออกก�าลงกายเพมเตมนอกเวลาเรยน โดยใหเดกไดมการออกก�าลงกายหรอ

เลนแบบอสระนอกเหนอจากชวโมงพลศกษา

4.3สนบสนนอปกรณการเลนกฬาหรอการออกก�าลงกายใหมเพยงพอและจดหาตามความตองการ

ของเดก

4.4จดเตรยมสถานทออกก�าลงกายใหเหมาะสมกบกบกจกรรมเพยงพอและปลอดภย

4.5 จดเตรยมผรบผดชอบดแลความปลอดภยของเดกขณะออกก�าลงกาย และใหค�าแนะน�า

ทถกตองในการออกก�าลงกาย

4.6 จดกจกรรมรณรงคแขงขนการออกก�าลงกาย/เลนกฬาในวนส�าคญตางๆ

5. การบรณาการในหลกสตรการเรยนการสอนทกกลมสาระ โดยจดตงคณะท�างานจดท�าหลกสตร

การเรยนการสอนโดยบรณาการ8กลมสาระหรออยางนอย5กลมสาระ ใหมเนอหาสอดคลองกบการเรยนร

เพอน�าไปสการลดปญหาภาวะเรมอวนและอวน

6. จดท�าโครงการลดปญหาภาวะเรมอวนและอวน ก�าหนดกจกรรมใหชดเจนทงดานการจดอาหาร

โภชนาการ การออกก�าลงกาย การจดการสงแวดลอม ทสงผลกระทบตอการเกดภาวะเรมอวนและอวนในเดก

วยเรยนและด�าเนนการอยางตอเนอง

7. การจดกจกรรมคายปรบเปลยนพฤตกรรม เพอควบคมน�าหนกในเดกวยเรยน โดยการจดคาย

ตามความเหมาะสมของชวงเวลาและศกยภาพทมการจดแบงเปน 2 ประเภท คอ แบบพกคาง และไมพกคาง


โดยมรปแบบ คอ คาย 1 วน (Intensive) คายวนหยดสดสปดาห (เสาร-อาทตย) คายปดเทอมกลางป

(MidtermCamp)หรอคายภาคฤดรอน(SummerCamp)กได

กรณไมสามารถจดกจกรรมคายปรบเปลยนพฤตกรรมเพอลดปญหาภาวะเรมอวนและอวนได

ใหบรณาการไปกบคายอนๆ ทโรงเรยนด�าเนนการเชนคายวชาการตางๆ ไดแกคายวทยาศาสตรคายคณตศาสตร

คายภาษาองกฤษคายลกเสอและคายยวกาชาดเปนตน

8.สนบสนนใหแกนน�านกเรยน อสร.และยสร. มสวนรวมในการใหความชวยเหลอกจกรรมดาน

การลดปญหาภาวะเรมอวนและอวนของเพอนนกเรยน เชน ชมรมเดกไทยไมอวน ชมนมเดกไทยหนด

ชมรมเพอนชวยเพอน(SelfHelpGroup)พรอมทงสนบสนนใหนกเรยนมโครงงานทเกยวของกบการดแลสขภาพ

เนนการลดปญหาภาวะเรมอวนและอวน

9. กจกรรมรณรงคในวนส�าคญตาง ๆ เปดโอกาสใหนกเรยน ผปกครอง มสวนรวมในกจกรรมของ

โรงเรยน เชน วนเดก ใหมกจกรรมเตนแอโรบก หรอการแสดงทบงบอกถงการดแลสขภาพทเปนการปองกน

โรคอวนการประกวดนทานหรอภาพวาดเดกสขภาพดเปนตนการจดตลาดนดสขภาพในโรงเรยนโดยใหนกเรยน

คร ผปกครอง หรอชมชน น�าพชผกสวนครว และผลไม ทปลกเองและปลอดสารพษ มาจ�าหนายในโรงเรยน

เพอเปนการณรงคใหเดกกนผกผลไมเพมขน

10. การใหความรเกยวกบการปองกนโรคอวน ทงดานอาหารและการออกก�าลงกาย โดยใหเดกอาน

บทความหนาเสาธงเสยงตามสายชวงพกกลางวนเปดวดทศนในโรงอาหารการจดปายนเทศในบรเวณโรงเรยน

โรงอาหารและหองเรยนเปนตน

11.สนบสนนใหนกเรยน/ผปกครองมการจดตงชมนม/ชมรมทมการจดการลดปญหาภาวะเรมอวน

และอวนโดยมครเปนทปรกษาและใหค�าแนะน�าทถกตอง

นกเรยนทมภาวะเรมอวนและอวน: 1. ครและผปกครองใหค�าแนะน�ากบนกเรยนจะตองมการเฝาระวงภาวะโภชนาการดวยตนเองโดยการ

ชงน�าหนก วดสวนสง และประเมนภาวะโภชนาการ เปนประจ�าทกสปดาห โดยการท�าเครองหมายทจดตดบน

กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตน�าหนกตามเกณฑสวนสง(weightforheight)เพอดแนวโนมการขน-ลง

ของน�าหนกการปรบพฤตกรรมการกนและการออกก�าลงกายใหถกตองเหมาะสม

2. กนอาหารในปรมาณและสดสวนทเหมาะสมกบวยลดหรองดการกนอาหารทมไขมนสงเชนอาหาร

ประเภททอดน�ามนลอยอาหารทใชเนยหรอกะทเปนสวนประกอบอาหารและเครองดมทมรสหวานจดโดยเฉพาะน�าอดลม

และน�าหวานทกชนดลด/งดขนมขบเคยวไมเตมเครองปรงประเภทน�าตาลน�าปลาในอาหารทปรงส�าเรจแลว

3. จดบนทกการบรโภคอาหาร(Fooddiary)เปนประจ�าทกวนเปนระยะเวลา1สปดาหรวมวนหยด

เสาร-อาทตยเพอตรวจสอบพฤตกรรมการบรโภคของตนเองและปรบเปลยนใหเหมาะสม

4. หมนออกก�าลงกายเปนประจ�าทกวน ใหไดอยางนอยวนละ 60 นาท ส�าหรบนกเรยนทไมเคย

ออกก�าลงกายหรอไมชอบออกก�าลงกายควรปฎบตดงน

4.1 ใหเลอกประเภทการออกก�าลงกายหรอกฬาทตนเองชนชอบมากทสด

4.2 เรมตนออกก�าลงกายครงแรกประเภทเบา ๆ กอน เชน การเดนเพอเตรยมความพรอม และ

ปรบสภาพรางกาย การออกก�าลงกายทเหมาะสมความเหนอยควรอยทระดบปานกลาง คอ สามารถพดกบ

คนขางๆ ไดรเรอง เมอรางกายปรบตวไดแลวจงคอยเพมความหนกและระยะเวลา ส�าหรบเดกทไมสามารถ

ออกก�าลงกายตอเนองได60นาทสามารถสะสมเวลาไดครงละ10หรอ20นาทกไดจนครบ60นาทใน1วน


4.3 จดบนทกกจกรรมการเคลอนไหวรางกายและการออกก�าลงกาย (Exercise diary) ทกวน

พรอมทงระบเวลาทใชท�ากจกรรมเพอตรวจสอบวาใน1วนนกเรยนออกก�าลงกายเพยงพอหรอไม

ผปกครอง :

1. ใหความส�าคญกบการแกไขปญหาภาวะเรมอวนและอวนของนกเรยนและใหความรวมมอกบ

ทางโรงเรยนในการจดการปญหาดงกลาวเชนการเขาประชมผปกครองการเขารบอบรมกบทางโรงเรยนทจดขน

เพอแกไขปญหาภาวะเรมอวนและอวนของบตรหลาน

2. ควบคมก�ากบดแลเรองการจดอาหารทบานหรอการพาเดกออกไปรบประทานอาหารนอกบาน

ตองเนนการลดอาหารประเภทขาว แปง น�าตาล และไขมนสง และใหกนอาหารในปรมาณทพอเหมาะสมกบ

ความตองการของรางกาย

3. จ�ากดเงนคาขนมมาโรงเรยนไมใหมากจนเกนไปท�าใหเดกขาดการยบยงชงใจในการซออาหาร

หรอขนมเพมเตม การจ�ากดเงนคาขนมในแตละวนสามารถชวยเดกใหลดการเขาถงแหลงอาหารและการกน

จบจบไดทส�าคญยงเปนการควบคมไมใหรางกายไดรบพลงงานเกนความตองการอกดวย

4. การเปนตวอยางทดของผปกครองในเรองการกนอาหารและการออกก�าลงกายและควรสงเสรม

ใหเดกไดกนผกผลไมทกมอโดยเนนผลไมทมรสหวานนอย

ในการแกปญหาภาวะเดกอวนในวยเรยนจ�าเปนตองอาศยความรวมมอจากหลายภาคสวนทงจาก

ภายในโรงเรยนและภายนอกโรงเรยน เพอรวมก�าหนดแนวทางการแกไขและน�าไปปรบใชกบกลมเปาหมาย

มงเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมทเออตอภาวะอวนในวยเรยนดงน

1. ความรวมมอภายในโรงเรยนประกอบดวย:

1.1ผบรหารโรงเรยนท�าหนาทสนบสนนและผลกดนนโยบาย

1.2ครและบคลาการภายในโรงเรยน ผรบผดชอบตามกลมงานตางๆ เชน กลมงานอนามย

กลมงานอาหารกลางวน ประกอบดวยครโภชนาการ แมครว และกลมสาระพลศกษา เปนตน รวมด�าเนนการ

จดกจกรรมสงเสรม ควบคม ปองกนและแกไขปญหาภาวะเรมอวนและอวน โดยเนนการปรบเปลยนพฤตกรรม

การบรโภคและออกก�าลงกายทเหมาะสมกบนกเรยน รวมถงการเยยมบานนกเรยนทมปญหาภาวะอวน เพอให

เหนสภาพทแทจรง

2. ความรวมมอภายนอกโรงเรยนประกอบดวย:

2.1 ผปกครองนกเรยน ซงถอเปนภาคทส�าคญ ควรมการจดท�า MOU หรอบนทกขอตกลง

เพอการดแลบตรหลานอยางตอเนองทบานโดยเนนย�าเรองการบรโภคอาหารตามหลกโภชนาการทดและสงเสรม

ใหออกก�าลงกายอยางตอเนอง

2.2 รานคาทงภายในและภายนอกบรเวณโรงเรยนตองสรางความตระหนกใหเกด

ความรวมมอกบการจดการปญหาภาวะเรมอวนและอวนของโรงเรยนโดยจด/จ�าหนายอาหารทมคณคา

ทางโภชนาการงดจ�าหนายอาหารทสงผลตอภาวะอวน

2.3ส�านกงานสาธารณสขจงหวด อบรมถายทอดองคความรใหกบนกเรยน คร แมครวแมคา

แกนน�านกเรยนและบคลากรทเกยวของภายในโรงเรยน


การสรางภาคเครอขายเพอสนบสนน การลดปญหาภาวะเรมอวนและอวนในเดกวยเรยน หนวยงานหลกจะตองสรางภาคเครอขาย

เพอก�าหนดแนวทางวตถประสงคกลมเปาหมายในการด�าเนนงานพรอมทงบทบทหนาทใหชดเจนดงน

1. นกเรยนซงถอเปนเจาของปญหาทแทจรงจะตองเขามามบทบาทกบการแกไขปญหาและใหความ

รวมมอกบทกฝายทพรอมจะใหการชวยเหลอสงส�าคญทเครอขายจะตองด�าเนนการคอวธการทจะท�าใหเดกเกด

ความรวมมอมากทสดเกดความตระหนกกบการควบคมปองกนและแกไขปญหาสขภาพของตนเอง

2. สภานกเรยนหรอแกนน�านกเรยน ชวยด�าเนนการ รวบรวมปญหาภายในและรอบรวโรงเรยน

รวมถงพฤตกรรมการกนและการออกก�าลงกายของนกเรยนทมปญหาภาวะเรมอวนและอวนสรปสงครผรบผดชอบ

โครงการครประจ�าชนหรอครอนามยโดยอาจจดตงเปนศนยหรอเครอขายการดแลเดกอวนในโรงเรยน

3. ผปกครองนกเรยนตองเขาใจปญหาและตระหนกถงผลกระทบดานสขภาพและโรคตางๆอนเนอง

มาจากการเปนโรคอวน ใหความรวมมอกบทางโรงเรยนควบคมพฤตกรรมการกนและการออกก�าลงกายของ

นกเรยนทบาน

4. ครประจ�าชน น�าแนวนโยบายและกลยทธการแกปญหาภาวะเรมอวนและอวนทไดรบจากการ

ถายทอดองคความรจากหนวยงานทเกยวของโดยน�ามาบรณาการรวมกบแผนการเรยนการสอนตามกลมสาระ

5. ส�านกงานสาธารณสขจงหวดสถานบรการสาธารณสขทกระดบทดแลรบผดชอบโรงเรยนในพนท

และชมชน ไดแก รพศ. รพท. รพช. และรพ.สต. หรอสถานบรการสาธารณสขเทศบาล จดกจกรรมใหความร

ดานอาหาร โภชนาการ และการออกก�าลงกายพรอมทงขอความรวมมอกบชมชนใหชวยกนผลตแหลงอาหาร

และจ�าหนายประเภทผกผลไมหรอไขฯลฯเพอใชเปนวตถดบในการปรงประกอบอาหารของโรงเรยน

6. ศนยอนามยท�าหนาทเปนพเลยง(Coacher)ใหกบจงหวดๆท�าหนาทเปนพเลยงใหกบโรงเรยน

ในพนทใหการสนบสนนดานองคความรและสอตางๆเกยวกบการดแลสขภาพโดยรวมของนกเรยนเพอเปนการ

ปองกนมใหมภาวะเรมอวนและอวน และรวมมอแกไขปญหากบทางโรงเรยน เมอพบวามปญหาดงกลาว

รวมถงการใหค�าปรกษาเปนระยะอยางตอเนอง

7.อปท.สนบสนนงบประมาณใหกบหนวยงานทอยในความรบผดชอบอยางตอเนองจดหาวสดอปกรณ

และอ�านวยความสะดวกการใชสถานทและการโนมนาวใหกลมเปาหมายทงนกเรยนผปกครองและคนในชมชน

เขารวมกจกรรมตางๆททางหนวยงานอปท.จดขนทงภายในชมชนหรอโรงเรยน

8. วด สนบสนนใหใชสถานทตามความเหมาะสมทงการอบรมหรอการออกก�าลงกาย และการจด

กจกรรมอนๆทเกยวเนองกบการแกปญหาภาวะเรมอวนและอวนของนกเรยนในพนท

จะเหนไดวาการจดการปญหาภาวะเรมอวนและอวนในเดกวยเรยนจะส�าเรจไปไมไดหากเจาของ

ปญหาไมใหความรวมมอและเกดความตระหนกอยางแทจรง ทงในสวนของนกเรยนและผปกครองของนกเรยน

ทมภาวะอวน จะตองปรบพฤตกรรม แนวความคดและวธปฏบตทไมถกตองใหถกตองเหมาะสมการแกปญหา

กไมใชเปนเรองยากอกตอไปบคคลอนๆเปนเพยงผสนบสนนใหเกดพฤตกรรมทดเทานน


การเฝาระวงและตดตามภาวะโภชนาการของเดกวยเรยน

การเฝาระวงและตดตามภาวะโภชนาการของเดกวยเรยนมความส�าหรบเปนอยางยงเพราะจะไดทราบ

แนวโนมการเจรญเตบโตทางดานรางกาย โดยการน�าน�าหนกและสวนสง เปรยบเทยบกบเกณฑในกราฟแสดง

เกณฑอางองการเจรญเตบโตของเดกวยเรยนอาย 5-18 ป ของกรมอนามย เพอประเมนความอวน ความผอม

ของนกเรยนวาอยในเกณฑใด สวนการประเมนโดยใชสวนสงตามเกณฑอาย กเพอประเมนวานกเรยนมสวนสง

ตามเกณฑหรอไม

เครองมอทใชในการประเมนการเจรญเตบโตและการรายงานผล 1. เครองชงน�าหนกชนดคานและลกตมแบบสปรงและดจตอล

2. ทวดสวนสงแบบแถบวดโลหะแบบไมMicrotoise(แถบวดสวนสง)และแบบดจตอล

3. กราฟแสดงเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเดกวยเรยนอาย 5-18 ป โดยใชเกณฑน�าหนก

ตามเกณฑสวนสงและสวนสงตามเกณฑอาย (ในสมดแบบตรวจสขภาพของนกเรยน คมอแนวทางการควบคม

ปองกนภาวะอวนในเดกนกเรยนแผนกราฟทหนวยงานจดพมพโดยเฉพาะหรอโปรแกรมส�าเรจรปทใชประเมน

การเจรญเตบโตของเดกวยเรยน)

4. แบบรายงานสรปผลภาวะโภชนาการของนกเรยนแยกตามระดบชนและสรปผลรวมทงโรงเรยน

มาตรฐานและเทคนคการชงน�าหนก 1. เครองมอ:เครองชงน�าหนกตองเลอกทมความเทยงตรงสงสามารถบอกคาน�าหนกทมความละเอยด

เปน0.1กโลกรมหรอ1ขด

1.1 เครองชงแบบคานและลกตม ตองมการทดสอบความเทยงตรง ดวยตมน�าหนกมาตรฐาน

1กโลกรมหรอ5กโลกรมทกครงหรอวสดสงของอนๆทมน�าหนกเทยงตรงตามมาตรฐานกได

1.2 เครองชงแบบสปรงกอนชงทกครงตองใหเขมอยในต�าแหนงเลข0และหมนเปลยนถานใหใหม

อยเสมอ

1.3 เครองชงแบบดจตอล กอนชงทกครงตองอยในต�าแหนงเลข 0 และหมนเปลยนถาน ใหใหม

อยเสมอ

หมำยเหต :เครองชงแบบสปรงและแบบดจตอลตองมการทดสอบความเทยงตรงดวยตมน�าหนก

มาตรฐานเชนเดยวกน

2.เทคนคการชงน�าหนก

2.1 ตรวจสอบความเทยงตรงของเครองชงโดยใหลกตมหรอเขมขในต�าแหนงเลขศนยกอนชงทกครง

2.2ถอดรองเทาเสอผาทหนามน�าหนกของเลนหรอสงของในกระเปาทไมจ�าเปนออกเพอใหได

น�าหนกตวทแทจรง

2.3 ใหนกเรยนยนตรงกลางแผนรองรบน�าหนกหนหนาเขาหาเครองชงหรอหนาปด เวลาอานผล

ผจดบนทกจะตองมองตรงๆ บนตวเลขทจะอานถามองเอยงจะท�าใหคลาดเคลอนจากความเปนจรงไดถาจ�านวน

น�าหนกมเศษใหอานทศนยมหนงต�าแหนงน�าหนกมหนวยเปนกโลกรม

2.4การชงน�าหนกเพอตดตามผลควรใชเครองชงตวเดมทกครงและควรก�าหนดเวลาชงน�าหนก

ใหเปนชวงเวลาเดยวกนโดยทวไปควรเปนชวงเชา


มาตรฐานและเทคนคการวดสวนสง 1. เครองมอ : เทปตลบโลหะมาตรฐานความยาว2 เมตรทาบตดกบแผนไมเรยบหรอตดกบฝาหนง

เรยบทตงฉากกบพนเรยบMicrotoise(แถบวดสวนสง)

2. เทคนคการวดสวนสง

2.1กอนวดสวนสงใหถอดรองเทาถงเทาโบวกบตดผมทคาดผมหรอมวนผมออก

2.2 ยนหนหลงชดแผนวดสวนสงยนตวตรงนองตงยดอกไหลผายตามองตรงเทาชดใหสนเทา

และศรษะชดแผนวดสวนสง

2.3 เลอนไมวดระดบหรอไมฉากจนชดสวนบนสดของศรษะ

2.4อานคาสวนสงถามเศษใหอานทศนยมหนงต�าแหนงหนวยของสวนสงเปนเซนตเมตร

ขอควรระวง :ในขณะทอานคาสวนสงผทท�าการวดสวนสงตองใชมอกดไมฉากใหแนบกบแถบวด

ใหมากทสด เพราะอาจจะท�าใหไมฉากเลอนลงมาหรอเดกอาจจะเดนออกมากอนทจะอานคาเสรจท�าใหเกด

ความผดพลาดในการอานคาสวนสงได

(ภำพแสดงวธกำรยนชงน�ำหนกทถกตอง)

(ภำพแสดงวธกำรยนวดสวนสงทถกตอง)


การวเคราะหและแปลผล เมอทราบน�าหนก และสวนสงของนกเรยนแลว ใหน�าไปจดลงบนกราฟน�าหนกตามเกณฑสวนสง

โดยลากเสนสวนสงขนไปในแนวตงใหตดกบเสนน�าหนกในแนวนอนแลวอานคาตรงจดตดหากอยระหวางเสน

+2S.D.ถง+3S.D.แปลผลไดวามภาวะเรมอวนหากอยเหนอเสน+3S.D.ขนไปแปลผลไดวามภาวะอวน

จากนนใหบนทกลงในแบบฟอรมรายงาน

กรณทใชโปรแกรมส�าเรจรปประเมนการเจรญเตบโตของเดกวยเรยนโปรแกรมจะประเมนผลให

อยางถกตองเพยงแตผปอนขอมลจะตองตรวจสอบความถกตองขอมลทน�าเขาทกครงเพอปองกนความผดพลาด


1. อยเหนอเสน+3S.D.ขนไป อวน

2. อยระหวางเสน+2S.D. เรมอวน

ถง+3S.D.

3. อยระหวางเสน+1.5S.D. ทวม

ถง+2S.D.

4. อยระหวางเสน-1.5S.D. สมสวน

ถง+1.5S.D.

ควำมหมำยชวง

ท

คำน�ำหนก

ตำมเกณฑสวนสง

กำรแปลผลภำวะ

โภชนำกำร

อวน ควรจะรบแกไขโดยการปรบเปลยน

บรโภคนสยชนดของอาหารทควรหลกเลยง

คออาหารทมไขมนและแปงสง ขนมหวาน

ทอฟฟน�าอดลม และควรออกก�าลงกาย

สม�าเสมอทก ๆ วนละ 60 นาท หรอ

อยางนอยสปดาหละ3วน

เรมอวน

น�าหนกเรมมากวาเดกทมสวนสงเทากน

อยางชดเจนควรรบแกไขเชนเดยวกบภาวะอวน

ทวม

ทวม น�าหนกตามเกณฑสวนสงยงอย ใน

เกณฑแตน�าหนกจะคอนขางมากกวาเดกท

มสวนสงเทากน เปนการเตอนใหระวงเรอง

น�าหนกเกนเกณฑ

สมสวน

สมสวน น�าหนกเหมาะสมกบสวนสงโดย

แนวโนมทดควรอยในชวงใกลเสนมธยฐาน


หมวดท 1 น�ำนมนมเปนสารอาหารทมประโยชนตอรางกายเชนคารโบโฮเดรตโปรตนไขมนและ

พลงงานรวมทงเปนแหลงใหวตามนและแรธาตทส�าคญหลายชนดเชนวตามนเอบดและบ12รวมทงแรธาต

พลงงาน แคลเซยม แมกนเซยม ฟอสฟอรส นมจงเหมาะสมส�าหรบเดกเพอการเจรญเตบโต ควรใหเดกไดดม

นมสดพรอมดมทกวน ควรเปนชนดจด เดกวยเรยนทตองลดน�าหนก ควรดมนมสดพรองมนเนย หรอนมสด

ขาดมนเนยหรอหลกเลยงไขมนในนม

หมวดท 2 ผก ผกเปนแหลงของวตามนและแรธาตผกใบเขยวและสเหลองจะเปนแหลงของวตามนเอ

ผกแบงเปน2ชนดคอ

ผกชนด ก . คอ ผกประเภทใบตาง ๆ เชน ใบเขยว-ขาว ทกชนด ซงอดมดวยวตามนเอ วตามนซ

ผกประเภทนมใยอาหารมากและใหหลงงานนอย

ผกชนดข.คอผกประเภททเปนหวและถวตางๆเชนแครอทฟกทองหอมใหญเปนตนผกชนดข.

จะใหพลงงานมากกวาชนดก.

หลกการบรโภคอาหารของเดกนกเรยนทมภาวะอวน

สงทตองตระหนกเปนพเศษในเดกวยเรยน คอ การเจรญเตบโตตองอาศยอาหารทกนเขาไปชวยใน

กระบวนการน โดยการเจรญเตบโตขยายขนาดของเซลลรวมกน การสรางเนอเยอเพอเกบสะสมไขมนภายใต

การควบคมของฮอรโมนตางๆทสรางขนโดยตอมไรทอเชนโกรทฮอรโมน(GrowthHormone)ซงมบทบาท

ในการกระตนใหรางกายน�าสารอาหารโปรตนไปสรางเนอเยอตางๆโดยเฉพาะกลามเนอและโครงสรางกระดก

กระตนใหรางกายน�าแคลเซยมไปเกาะตามโครงสรางของกระดก ท�าใหกระดกเจรญตามยาวและแขงแรงในวย

ทยงมการเจรญเตบโต

หลกการบรโภคอาหารของเดกวยเรยนทมภาวะอวนเกนจะตองค�านงถงความเพยงพอกบความตองการ

ของรางกาย เพอใหรางกายของเดกไดรบสารอาหารตางๆ เขาไปมหนาทชวยเสรมสรางการเจรญเตบโตใหเตม

ศกยภาพพรอมทงบ�ารงรางกายสรางภมตานทานโรคภยไขเจบตางๆชวยใหอวยวะทกสวนด�ารงสภาพตามปกต

และสงส�าคญชวยบ�ารงสมองเพอใหมความพรอมในการเรยนรทกๆดานเสรมสรางพฒนาการทางดานรางกาย

สตปญญาสงคมและอารมณอยางเตมท

ดงนนเพอชวยใหการจดการส�าหรบเดกนกเรยนทมภาวะเรมอวนและอวนเปนไปโดยงายจงไดจ�าแนก

อาหารเปน 6 หมวด ในแตละหมวดอาหารจะใหพลงงานและคณคาทางโภชนาการทใกลเคยงกน ไมมอาหาร

หมวดใดหมวดหนงทจะใหสารอาหารครบถวนจงควรใหเดกนกเรยนกนอาหารใหครบทกหมวดใน1วน


หมวดท 3 ผลไม เปนแหลงทใหวตามนแรธาตและใยอาหารเชนเดยวกนกบผกแตผลไมจะมน�าตาล

ผลไมอยในตวเองโดยธรรมชาต แนะน�าใหกนผลไมแทนขนมหวานเปนประจ�าทกกวนทกมอ แตควรเปนผลไม

ทมรสหวานนอย เชน สม มะละกอ ฝรง พทรา มงคด เปนตน พยายามงดหรอลดผลไมทมรสหวานจด

เชนทเรยนละมดนอยหนาขนนล�าไยผลไมกระปองผลไมเชอมหรอผลไมแชอมผลไมกวนเปนตน

หมวดท 4 ขำวและผลตภณฑจำกขำวและแปง ขาวและผลตภณฑจากขาวและแปงจะใหสารอาหาร

ประเภทคารโบไฮเดรตจ�านวนมากรวมทงใหพลงงานความรอนแกรางกายขาวทผานการขดสแตนอยใหใยอาหาร

แกรางกายอกดวย

หมวดท 5 เนอสตวและไข เนอสตวเปนแหลงของสารอาหาร โปรตน วตามน และแรธาตตาง ๆ

เชน เหลก ฟอสฟอรส แคลเซยม สงกะส วตามนเอ วตามนซ เนอสตวและไข มสารอาหารไขมนจ�านวนมาก

และมคอเลสเตอรอลสง เชน หมตดมน ไขแดง เครองในสตว หนงไก หนงเปด ควรกนอาหารเหลานลดลง

หรองดไปใหกนอาหารจ�าพวกเนอสตวทมไขมนต�าเชนหมเนอแดงไกชนดไมมหนงเนอววไมตดมน

หมวดท 6 ไขมนไขมนทใชประกอบอาหารควรใชน�ามนจากพชเชนน�ามนถวเหลองน�ามนขาวโพด

น�ามนร�าขาวเปนตนเพอหลกเลยงคอเลสเตอรอลและไดกรดไขมนทจ�าเปนแกรางกาย

การก�าหนดอาหารส�าหรบเดกนกเรยนทมภาวะเรมอวนและอวน ก�าหนดอาหารตามพลงงานและสารอาหารดงน

1. ควรไดสารอาหารคารโบไฮเดรตรอยละ50-55ของจ�านวนพลงงานทงหมดตอวน

2. ควรไดรบสารอาหารโปรตนรอยละ20-25ของจ�านวนพลงงานทงหมดตอวนเดกตองการโปรตน

เพอการเจรญเตบโตดวย

3. ควรไดรบสารอาหารไขมนรอยละ20-25ของจ�านวนพลงงานทงหมดตอวน

ตวอยำง การค�านวณหาสารอาหารคารโบไฮเดรตโปรตนและไขมนในเดกนกเรยนทมภาวะอวน

ก�าหนดความตองการพลงงาน1,200กโลแคลอรตอวน

1. หาคารโบไฮเดรตรอยละ55

1,200X55=165กรม

100X4

2. หาสารอาหารโปรตนรอยละ25

1,200X25=75กรม

100X4

3. หาสารอาหารไขมนรอยละ20

1,200X25=27กรม

100X9


วธการค�านวณหาจ�านวนอาหาร

นมสดพรองมนเนย 1 12 8 5 120

ผกชนดก. ตามชอบ - - - -

ผกชนดข. 2 10 4 - 50

22 12 170

ผลไม 3 45 - - 180

ขาวและแปง 67 - - 350

165-67=6.5

15 6.5 97.5 19.5 520

เนอสตว 164.5 31.5 5 870

75-31.5=6.2 6 - 42 18 330

7 73.5 23 1,200

หมวดอาหาร จ�านวนแลกเปลยน(สวน)

คารโบไฮเดรต(กรม)

โปรตน(กรม)

ไขมน(กรม)

พลงงาน(กโลแคลอร)

สรปปรมาณอาหาร/วน นม 1 แกว

ผกสก 3 ทพพ(ผกใบ1ทพพผกหว2ทพพ)

ผลไม 3 สวน(แลวแตชนดของผลไม)

ขาวสวย 6.5ทพพ

เนอสตวไมตดมน 12 ชอนกนขาว

การกระจายมออาหาร

นม - 1แกว - -

ผก 1ทพพ - 1ทพพ 1ทพพ

ผลไม 1สวน - 1สวน 1สวน

ขาว 2ทพพ - 2ทพพ 21/2ทพพ

เนอสตว 4ชอนกนขาว - 4ชอนกนขาว 4ชอนกนขาว

หมวดอำหำร

มออำหำรเชำ วำงเชำ กลำงวน เยน


หลกในการลดน�าหนก

การลดน�าหนกทถกวธ ควรใหน�าหนกคอย ๆ ลดลงสปดาหละ 0.5 กโลกรม ไมควรลดเรวจนเกนไป

จะท�าใหรางกายออนเพลยและเจบปวยได การทจะใหน�าหนกลด 0.5 กโลกรมตอสปดาห ท�าไดโดยกนอาหาร

ใหไดพลงงานนอยลงไปวนละ 500 กโลแคลอร รวมกบการออกก�าลงกาย เพอใหรางกายใชพลงงานเพมขน

สงทควรปฏบตคอ

1. กนอาหารใหครบ5หมแตลดปรมาณใหนอยลงโดยเฉพาะควรลดอาหารประเภทขาวแปงน�าตาล

และไขมนโดยเฉพาะขนมหวานน�าหวานน�าอดลมผลไมทมรสหวานจดอาหารทมไขมนสงมากเชนหมสามชน

หนงสตวอาหารทใสกะทเนยนมและอาหารทอดในน�ามนลอย

2.การอดอาหารเพอลดน�าหนกตวเปนวธการทไมถกตอง และไมควรท�าเปนอยางยง ควรลดอาหาร

ทใหพลงงานทละนอยโดยลดใหไดวนละ200-300กโลแคลอรตอวนจนรางกายเกดความเคยชนอาหารประเภท

โปรตนและวตามนไมควรลดเพมผกใหมากขนทกมอและผลไมชนดหวานนอยใหมากขน

3.กนอาหารทปรงประกอบดวยวธการตมนงตนอบย�าลวกหลกเลยงอาหารประเภททอดน�ามนลอย

และอาหารประเภทผดทใชน�ามนมาก

4.ออกก�าลงกายสม�าเสมอ นอกจากควบคมการกนอาหารแลว กตองออกก�าลงกายควบคไปดวย

จะท�าใหการลดน�าหนกเหนผลเรวขนเพราะจะเปนการใชพลงงานทรางกายไดรบจากอาหารไมมการสะสมไขมน

จากการทรางกายใชพลงงานไมหมด ส�าหรบผทไมเคยออกก�าลงกายมากอนตองเรมจากสงทงาย ๆ กอน เชน

การเดนเรวใชเวลาสนจากนนคอยเพมเวลาในนานขนเมอรางกายปรบสภาพไดแลวจงคอยออกก�าลงกายประเภท

อนๆทชนชอบและควรท�าใหไดวนละ60นาทหากไมสามารถท�าตดตอกนไดกใหออกก�าลงกายแบบสะสม

เวลาเชนเชา20นาทบาย20นาทและเยนอก20นาทเปนตน

ขอปฏบตตนส�ำหรบเดกวยเรยนทมภาวะเรมอวนและอวน

1. กนอาหารใหครบ3มอโดยเฉพาะมอเชาส�าคญมากไมควรงดเพราะมผลตอการเรยนรท�าใหเกด

สมาธในการเรยนและไมกนอาหารเพมในมออนๆเพอทดแทน

2. กนอาหารใหครบ5หมทกวนในปรมาณทพอเหมาะกบความตองการของรางกาย

3. เลอกกนอาหารทมพลงงานต�าเชนผกผลไมใหมากงดการกนอาหารจบจบ

4. เลอกประเภทอาหารทกนงายๆ มสารอาหารทหลากหลายและครบถวนเชนอาหารจานเดยวแบบ

ไทยๆหรอประเภทกวยเตยว

5. พยายามลดพลงงานหรอไขมนสะสมในรางกายใหได สปดาหละ 0.5 กโลกรม จะปลอดภยทสด

โดยเนนการลดอาหารประเภทขาวแปงน�าตาลและไขมน


6. กนอาหารชาๆเคยวใหละเอยด1ค�านบใหได30ครง

7. อาหารวางควรเนนอาหารหรอขนมแบบไทยๆทมรสหวานนอยและควรงดของขบเคยวประเภท

แปงน�าตาลและไขมน

8. กนผก ผลไม ใหไดทกมอและทกวน เพราะผก และผลไมมใยอาหารนอกจากวตามนและแรธาต

ทส�าคญแลวยงชวยดดซบน�าตาลและไขมนใหดดซมเขาสกระแสเลอดชาลงอกดวย

9. กนอาหารใหอมแคพอดทกมอและท�าความพอใจกบปรมาณอาหารทจะตองกนใน1วนในระหวาง

ทควบคมน�าหนก

10.ถาตดนสยตองกนอาหารกอนเขานอนตองแบงพลงงานจากอาหารของทงวนไวในมอกอนเขานอนดวย

แตตองหางจากเวลานอนอยางนอย4ชวโมง

11.พยายามปรบตนเองใหชอบรสชาตอาหารทไมหวานไมมนและไมเคมโดยกนอาหารไมปรงรสเพม

โดยเฉพาะน�าตาลหรอใสกระเทยมเจยวเพม

12.ถารสกหวกอนเวลาอาหารควรกนผลไมทรสหวานนอยเชนฝรงชมพแอปเปลเปนตน

13. พยายามนกถงความตงใจทจะลดน�าหนกตวไวตลอดเวลา เมอร สกหวหรออยากกนอาหาร

นอกเหนอจากมอปกตทเคยกนเพอจะไดเปนก�าลงใจในการควบคมอาหารและไมรสกเครยด

14. กนอาหารใหเปนเวลา ไมอดมอใดมอหนง เดกวยเรยนบางคนอาจมความตองการลดน�าหนก

ใหเหนผลในระยะเวลาอนรวดเรว ท�าใหมการอดอาหารบางมอ เชน มอเชาหรอกลางวน หรอกนเฉพาะอาหาร

บางชนดซ�าๆกนหรอการลวงคอใหอาเจยนเปนตนซงเปนพฤตกรรมทไมควรปฏบต

ขอแนะน�าการจดอาหารส�าหรบเดกวยเรยนทมภาวะเรมอวนและอวน การจดอาหารส�าหรบเดกวยเรยน ควรค�านงถงการเจรญเตบโตสมวย ไดสดสวน มสขภาพแขงแรง

มสมรรถภาพในการเรยนการเลนการออกก�าลงกายและการท�ากจกรรมอนๆ ในการจดอาหารพอแมผปกครอง

และทางโรงเรยนควรใหความส�าคญดงน

1. อาหารทมพลงงานเหมาะสมราคาประหยดถกหลกโภชนาการและสขาภบาลอาหาร

2. การแบงมออาหารอาจแบงเปน3มอหรอ4-5มอโดยก�าหนดเปนอาหารมอเชากลางวนเยน

และ/หรอมอวางเชาหรอวางบายหรอกอนนอนกไดเพอไมใหเดกตองกนอาหารแตละมอในปรมาณทมากเกนไป

เดกควรไดรบพลงงานจากอาหารไมต�ากวา2 ใน3ของทควรไดรบตอวนและควรไดพลงงานในแตละมอเฉลย

1ใน3ของพลงงานทตองการใน1วน

3. ลกษณะอาหารทวไป ควรยอยงาย รสไมจด สสน รสชาตชวนกน ปรมาณเหมาะสม และถกกบ

บรโภคนสยของเดกทงนควรปลกฝงบรโภคนสยทดใหกบเดกตลอดเวลาเชนการเลอกชนดอาหารการไมกนผก

การอดขาวการกนอาหารมากหรอนอยเกนไปควรใหการอบรมและชกชวนใหปรบเปลยนใหถกตอง

4. จดอาหารใหมความหลากหลายเชนขาวกลองกวยเตยวขนมจนถวเมลดแหงตางๆ ไขเนอสตว

ตางๆและควรมผกผลไมทกมอเปนตน

5. สรางบรรยากาศและสงแวดลอมขณะกนอาหารไมเครงเครยดเกนไป

6. เปดโอกาสใหเดกเขามามสวนรวมในขนตอนการปรงอาหารตงแตการเตรยม การจดโตะ การตก

อาหารการเกบลางภาชนะและทส�าคญเดกควรชวยตวเองในเรองการกนอาหารและสามารถเสนอแนะรายการ

อาหารกบผทจดเตรยมอาหารใหทงในสวนของโรงเรยนและทบานดวย


7. การกนขนมขบเคยว ขนมหวาน น�าอดลม ซงใหแตพลงงานอยางเดยวไมมสารอาหารอนทเปน

ประโยชนตอรางกาย (Empty Calories) หากเดกอยในภาวะเสยงตอการน�าไปสการเกดโรคอวน ควรมการ

ใหความรถงผลเสยตอสขภาพทจะเกดจากการกนอาหารเหลาน

8. ความเขาใจและเหนสภาพปญหาของเดกวยเรยนเปนสงส�าคญ พอแมผปกครอง ครอาจารยหรอ

ผดแลเดก ควรท�าการศกษาคนหาสาเหตทแทจรงวาเดกอวนเกดจากสาเหตใด มองคประกอบหรอสงแวดลอม

ใดบางทเออตอการเกดโรคอวนและใหความชวยเหลอหรอแกไขปญหาใหทนตอเหตการณ

การจดอาหารลดพลงงานส�าหรบเดกทมภาวะอวน การกนอาหารในปรมาณทพอเหมาะและเพยงพอกบความตองการของรางกาย จะท�าใหมภาวะ

โภชนาการทด ไมมภาวะเรมอวนและอวน ซงโดยปกตแลวเดกวยเรยนอาย 6–13 ป จะตองไดรบพลงงาน

จากอาหารวนละ1,600กโลแคลอรสวนเดกทมภาวะเรมอวนกใหกนอาหารพลงงานเทากบเดกทมภาวะโภชนาการ

ทอยในเกณฑปกต เพยงแตตองควบคมการกนอาหารประเภทขาว แปง น�าตาล และไขมน เทานน แตหาก

เมอไหรเดกเรมมภาวะอวน อวนมาก หรออวนอนตราย จ�าเปนตองลดพลงงานจากอาหารลงใหเหลอวนละ

1,200 กโลแคลอร โดยเนนการลดพลงงานจากอาหารประเภทขาว แปง น�าตาล และไขมน ควบคไปกบการ

ออกก�าลงกายเพมขนเพอใหรางกายไดเผาผลาญพลงงานมากขนการกนอาหารลดพลงงานควรท�าในชวงสนๆ

เพราะอาหารยงมความส�าคญตอการเจรญเตบโตของเดก และเมอไหรกตามทเดกมภาวะโภชนาการลดลงอยใน

เกณฑปกตแลวกใหกนอาหารพลงงาน1,600กโลแคลอรเทาเดม

ตวอยางอาหาร1,200กโลแคลอรอำหำรชดท 1

อาหารเชา ขาวกลอง1½ทพพ

แกงจดต�าลง(ผกต�าลง2ทพพหมเนอแดงสบ1ชอนกนขาว)

ไขเจยว(ไขไก1ฟองน�ามนพชเลกนอย)+มะละกอสก9ชนค�า

อาหารวางเชา นมสดพรองมนเนย1แกว

อาหารกลางวน บะหมหมแดง(บะหม1½ทพพหมเนอแดง2ชอนกนขาวผกกวางตง1ทพพ)+สบปะรด

9ชนค�า

อาหารวางบาย นมสดพรองมนเนย1แกว

อาหารเยน ขาวกลอง1ทพพ

ไกอบ(อกไกไมตดหนง1½ชอนกนขาวแครอทถวแขก1ทพพ)

ตมย�าปลาทน�าใส(ปลาท1½ชอนกนขาว(1½ตวเลก)เหดฟาง1ทพพ)+สมเขยวหวาน1ผลใหญ

อำหำรชดท 2

อาหารเชา ขาวกลอง1½ทพพ

ตมจบฉาย (หวไชเทา ผกคะนา 1 ทพพ, ผกกาดขาว ผกคนชาย (ตามชอบ) เตาหเหลอง 2

ชอนกนขาวหมเนอแดง2ชอนกนขาว)+สมเขยวหวาน1ผลใหญหรอ2ผลเลก



อาหารกลางวน เสนหมน�าไก(เสนหม1½ทพพถวงอก1ทพพอกไกหรอสนในไกฉกเปนเสน2ชอนกนขาว)

+มะละกอสก9ชนค�า



แกงสมผกกาดขาว(เนอปลา1ชอนกนขาวผกกาดขาว1ทพพน�าพรกแกงสม)

ปลากะพงอบ(เนอปลากะพง2ชอนกนขาวบรอคโคล1ทพพ)+แตงโม6ชนค�า


อาหารเชา ขนมปงไขดาว

ขนมปงโฮลวท 2 แผน ไขไก 1 ฟอง แฮม 2 ชอนกนขาว (1 ชน) มะเขอเทศ แครอท

แตงกวา1½ทพพ+มะละกอสก9ชนค�า

หมำยเหต : ไขดาวน�าและแฮมลวกไมใชน�ามน


อาหารกลางวน เสนหมลกชนปลา(เสนหม1ทพพลกชนปลา2ชอนกนขาวถวงอก2ทพพ)

ถวเขยวตมน�าตาลทรายแดงถวเขยว2ชอนกนขาวน�าตาลทรายแดง(เลกนอย)



หมอบ(สนในหม1ชอนกนขาวถวแขก½ทพพแครอท½ทพพแกงจดฟกเขยวฟกเขยว

1ทพพซอวขาวเลกนอย)+ฝรง½ผลหรอพทรา1ผล


อาหารเชา ขาวตมปลา

ขาวกลอง1½ทพพ

(เนอปลากะพง 3 ชอนกนขาว เหดหอม และคนชาย 1 ทพพ ตนหอม ผกช เลกนอย) +

กลวยน�าวา1ผลหรอกลวยหอม½ผลหรอพทรา1ผล


อาหารกลางวน ขาวคลกกะป(ขาวกลอง1½ทพพหมเนอแดง1½ชอนกนขาวไขไก½ฟองมะมวงซอย

แตงกวาหอมแดง2ทพพ)+มะละกอ9ชนค�า



แกงปาไก (อกไกไมตดหนง 1½ ชอนกนขาว มะเขอเปราะ ฟกทอง ถวฝกยาว ชะอม หรอ

ผกอนๆทชอบ2ทพพน�าพรกแกงปา)+ไขตม(ไขไก1ฟอง)+สบปะรด6ชนค�า


อาหารเชา ขาวผดสสหาย(ขาวกลอง1½ทพพหมเนอแดง1ชอนกนขาวไขไก1ฟองฟกทองแครอท

ถวฝกยาวมะเขอเทศ2ทพพ)+มะละกอสก6ชนค�า


อาหารกลางวน กวยเตยวน�า (เสนใหญ 1½ทพพ หมเนอแดงสบ 1 ชอนกนขาวลกชนปลา 1 ชอนกนขาว

ผกชตนหอมถวงอก1ทพพ)+สบปะรด9ชนค�า




แกงเลยงกงสด(กงสด1ชอนกนขาวกงแหง1ชอนกนขาวฟกทองบวบต�าลงใบแมงลก

ขาวโพดออน2ทพพ)

ปลาอบมะเขอเทศ(ปลาดอลลหรอปลากะพง2ชอนกนขาวมะเขอเทศ1ลกใหญ)+ฝรง½ผล


อาหารเชา ขาวตมไกสบ(ขาวกลอง1½ทพพอกไกหรอสนในไกสบ(ไมตดหนงและมน)2ชอนกนขาว

เหดหอม½ทพพตนหอมผกชเลกนอยซอวขาวเลกนอย)+มะละกอ9ชนค�า


อาหารกลางวน ขาวผดกงใสไข ขาวกลอง1½ทพพ กงสด2ชอนกนขาว ไขไก½ฟองแตงกวาตนหอม

มะเขอเทศ 1½ ทพพ น�ามนพชเลกนอย + ซปใสผก (หอมใหญ มะเขอเทศ แครอท

คนชาย½ทพพ)+สมเขยวหวาน1ผลใหญหรอ1ผลเลก



ผดผกรวมมตร(ผกกาดขาวแครอทถวฝกยาว1½ทพพน�ามนพชเลกนอย)

ตมย�าปลากะพงน�าใส(ปลากะพง2ชอนกนขาวเหดนางฟา1ทพพน�าปลามะนาว)+ชมพ2ผล

ภาพตวอยางอาหาร

ขำวหนำไกอบ

ผดผกรวมมตร

ขำวตมปลำ

ขำวคลกกะป

ขำวผดสสหำย

เสนหมลกชนปลำ

หมำยเหต : 1.รายการอาหารทจดส�าหรบ5วนสามารถสลบเปลยนได

2.รายการอาหารทมผกเปนสวนประกอบสามารถปรบเปลยนเปนผกทชอบไดโดยเนนผกใบ

3.รายการอาหารทมผลไมสามารถปรบเปลยนไดตามชอบโดยเนนผลไมทหวานนอย

4.รายการอาหารทตองใชน�ามนเปนสวนประกอบควรใชในปรมาณนอยทสด

5.การปรงอาหารโดยภาพรวมเนนรสชาตไมหวานไมมนและไมเคม


การเคลอนไหวรางกายและออกก�าลงกายกบการลดน�าหนก การเคลอนไหวรางกายเปนปจจยส�าคญในการเพมการใชพลงงานทเกบสะสมในรปของไขมนการเพม

การเผาผลาญไขมนสวนเกนนบไดวาเปนการลดน�าหนกทถกหลกการการลดไขมนตางกบการลดน�าหนกในรางกาย

กลาวคอ การลดหรอรดน�าออกจากรางกายจะเหนผลเรวแตน�าหนกกกลบคนมาเรวเชนกนการลดไขมนใชเวลานาน

ซงพอ ๆ กบการเพมไขมนทเปนแบบคอยเปนคอยไป ในกรณทน�าหนกตวไมเปลยนแปลงการเพมไขมน

อาจเกดรวมกบการลดองคประกอบรางกายสวนอน เชนกลามเนอท�าใหเราไมสงเกตเหนการเปลยนแปลงของ

การเพมไขมนกเปนได จากผลศกษาวจยทผานมาหลายสบป มหลกฐานยนยนแนชดแลววาการเคลอนไหว

และการออกก�าลงกายสามารถควบคมน�าหนกไมใหเพม คงสภาพน�าหนกทลดปองกนและแกไขปญหาโรคอวน

ไดอกดวย

เมอเรมกจกรรมการเคลอนไหวรางกาย เรามกจะมความคาดหวงสงในการลดน�าหนกอยางมากและ

อยากเหนผลในระยะสนซงมกไมเปนเชนนนท�าใหเกดความทอแทหรอเลกกจกรรมตางๆถาหวงผลใหเกดการ

ลดน�าหนกตองมความจรงจงและท�าเปนประจ�าในการเคลอนไหวและออกก�าลงกาย นอกจากนการศกษาทผานมา

พบวาสตรส�าเรจของการดแลการลดน�าหนกในคนอวนจะไดผลขนตองการ3ปจจยรวมกนไดแกลดการบรโภค

อาหารเพมการเคลอนไหวรางกายและการปรบพฤตกรรมซงตองท�าในระยะยาว

เปาหมายของการลดน�าหนก:ปองกนการเพมและรกษาน�าหนกตว ปกตการตงเปาหมายการลดน�าหนก 10% ของน�าหนกตวมความเปนไปได ถาท�าอยางจรงจง และ

ตอเนองอตราการลดน�าหนกไมควรเกน0.5กโลกรม/สปดาหถาใชเวลา6เดอน0.5กโลกรม/สปดาหX26สปดาห

(โดยทมสมมตฐานวาปรมาณแคลอรในการเผาผลาญไขมน 7,200 แคลอร/กโลกรม) ดงนน ในเวลา 6 เดอน

การเผาผลาญไขมนจะท�าใหน�าหนกลด2-3กโลกรมหลงจากนนมกจะไมคอยมการเปลยนแปลงน�าหนกมากนก

เนองจากการใชพลงงานรางกายลดลงเมอน�าหนกลด

การทจะลดน�าหนก10%ในชวง6เดอนมขอแนะน�าวา

• คนทน�าหนกเกนควรลด300-500แคลอร/วน

• คนทอวนควรลด500-1,000แคลอร/วน

การลดน�าหนกท�าไดใน2ลกษณะคอลดการบรโภคและเพมการใชพลงงานดวยการเคลอนไหว

รางกายและออกก�าลงกาย

1. กำรลดกำรบรโภค การลดปรมาณไขมนและลดปรมาณพลงงานทไดรบตอวนการบรโภคอาหาร

ทมแคลอรเทาเดม (Isocaloric diet) โดยการลดไขมนและทดแทนดวยคารโบไฮเดรท ซงใหปรมาณแคลอร

เทาเดมนน ชวยลดปรมาณไขมนทรางกายไดรบ แตไมไดชวยลดน�าหนก เนองจากปรมาณแคลอรยงเทาเดม

ดงนนการปรบเปลยนชนดอาหารทบรโภคยงไมพอควรลดการบรโภคลงดวย

2. เพมกำรเคลอนไหวรำงกำย การลดน�าหนกมกเนองมาจากการลดปรมาณพลงงานทไดรบรวมกบ

การเพมการเคลอนไหวรางกายชวยปองกนไมใหน�าหนกทลดนนเพมกลบมาอกและยงชวยระบบหวใจและหลอดเลอด

ลดความเสยงการเกดโรคเบาหวาน ซงดกวาลดการบรโภคเพยงอยางเดยว การเคลอนไหวและออกก�าลงกาย

ควรเปนแบบคอยเปนคอยไปชาๆแตใหท�าประจ�าและสม�าเสมอเชนการเดนวงเตนแอโรบกวายน�าเปนตน

3. กำรปรบพฤตกรรม การปรบพฤตกรรมจะเกดขนเมอคนๆ นนมประสบการณทมการเปลยนแปลง

พฤตกรรมท�าใหเหนผลทดขน (self-experience approach) ท�าใหมความมนใจวาตวเองท�าได และเมอไดรบ

ความชนชมจากผคนและสงคมรอบดานการเปนแบบอยางใหผอนรวมทงการตอกย�า(reinforcement)และ


การใหรางวล(reward)จะสรางพลงแหงความเชอมนการปรบเปลยนพฤตกรรมจ�าเปนตองเปนการดแลตนเอง

(self-monitoring)ทงเรองการด�าเนนชวตการบรโภคอาหารการเคลอนไหวและออกก�าลงกายและการลดปจจย

เสยงในการเกดโรคไมตดตอเรอรงตางๆ

ขอแนะน�าการออกก�าลงกายส�าหรบเดกอวน ธรรมชาตของเดกมการเคลอนไหวตลอดเวลา เดกไมไดนกถงเรองการเคลอนไหวและออกก�าลงกาย

วามความสมพนธกบสขภาพแตนกถงการละเลนทสนกสนานเพลดเพลนสภาพในโรงเรยนการมชวโมงพลศกษา

เปนการสรางพนฐานในการเคลอนไหวออกก�าลงกายและยงตองการการสรางทศนคตการสรางนสยและจตส�านก

เพอทเลนกฬาตางๆนนเดกจะตดนสยรกการเลนและออกก�าลงกายไปจนโต

ปจจยทท�าใหเดกวยเรยนมการเคลอนไหวรางกายการวงเลนอยางอสระและออกก�าลงกายนอยมาจาก

สาเหตหลก3ประการคอการบานมากไมมเวลาและอากาศรอนเกนไปดงนนค�าแนะน�าในการออกก�าลงกาย

ในเดกจ�าเปนตองค�านงถงองคประกอบทงตวเดกและปจจยแวดลอมเปนส�าคญดงน

1. ทบาน…พอแมเปนแบบอยางทดในการเคลอนไหวและออกก�าลงกายการมสวนรวมพาเดกไปออกก�าลงกาย

จะเปนการสรางนสยทดแกเดกและเปนประโยชนตอสขภาพพอแมและเดก ความอบอน ภายในครวเรอน

ความไววางใจซงกนและกนรวมทงการสรางจตส�านกวาการออกก�าลงกายเปนสวนหนงในการด�าเนนชวตอยางไรกด

เดกอวนมกจะมพอแมทอวนดวยอาจจะคนเดยวหรอทงสองคนการใหพอแมเขามามสวนรวมในการสรางสรรค

และมการออกก�าลงกาย โดยพอแมจดเวลาพาเดกไปออกก�าลงกายจะไดประโยชนอยางยงทงในแงสขภาพและ

ความสมพนธในครอบครวการสรางกระแสเพอรณรงคใหครอบครวเขมแขงและมสขภาวะทดเปนสงจ�าเปน

2. ทโรงเรยนในชวงชนประถมศกษาจะเปนชวงทส�าคญทสดในการสรางนสยของเดกดงนนการสราง

นสยรกการเคลอนไหวและออกก�าลงกายการสรางกจกรรมททาทายความสามารถของเดกการท�าตามแบบอยาง

ครทนกเรยนชนชอบ จะเปนสงทดใหเดกไดลองปฏบต รวมทงการเปลยนหองเรยนท�าใหเดกไดเดน/วง

นอกจากจะชวยใหเดกมการเคลอนไหวแลวยงท�าใหเปลยนบรรยากาศในการเรยนและคลายเครยดดวย

3. การจบคใหเดกไดมกจกรรมการเคลอนไหววงเลนดวยกนชวยใหเดกไดมเพอนเลนครควรสนใจและ

หาทางใหเดกทชอบวงเลนไดจบคกบเดกอวนเพอใหเกดการชกจงใหมกจกรรมการเคลอนไหวรางกายมากขน

4. การมเกณฑชวดความอวนทนกเรยนเขาใจไดงายแตเดมการชงน�าหนกวดสวนสงเปนหนาทของคร

เกบขอมลเพอรายงานหนวยงานทเกยวของ เพอใหเหนภาพรวมภาวะโภชนาการของเดกในโรงเรยนทวประเทศ

ผปกครองจะไดรบทราบจากสมดพกนกเรยน ซงสวนใหญจะเปนการบอกวนทท�าการชงน�าหนก และวดสวนสง

โดยไมไดเหนภาพการเปลยนแปลงของน�าหนกและสวนสงเดกโดยตลอด ถงแมบางโรงเรยนมกราฟน�าหนกและ

สวนสงใหลงขอมลแตกยงใชประโยชนไมเตมทควรใหเปนเรองของเดกนกเรยนลงขอมลในกราฟการเจรญเตบโต

แลวดวาเดกอยในเกณฑปกตอวนหรอผอมและเมอพบวาเดกอวนควรมค�าแนะน�าโดยทางโรงเรยนจดรปแบบ

ไดหลายอยางตามความเหมาะสม เชน การใชกระบวนการกลม การใหรางวลเมอสามารถลดน�าหนกหรอ

เพมน�าหนกเขาสเกณฑปกตรวมทงการทสามารถรกษาน�าหนกตวไมใหเพม

5. การมเกณฑชวดอนๆททาทายเชนการวดความแขงแรงรางกาย(physicalfitness)ซงเดกอาจ

ท�าในชวโมงพลศกษาโดยมครพลศกษา/ครสขศกษาเปนผดแลการทดสอบสมรรถภาพทางกายอาจใชเกณฑของ

กรมพลศกษาทบอกถงสมรรถภาพทางกาย หรอใชเกณฑสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ การวดความแขงแรง

ไมใชใหเดกแขงขนแตเปนการกระตนใหเดกนกเรยนรวาสมรรถภาพทางกายเปนอยางไรและควรปรบปรงอยางไร

เพอใหไดตามเกณฑทควรจะเปน


6. การลดกจกรรมทไมคอยไดเคลอนไหวรางกาย จากการศกษาในตางประเทศ และในประเทศ

พบความสมพนธของความอวนกบการดโทรทศนและเลนเกม การจ�ากดเวลาการดโทรทศน และเลนเกมกด/

เกมคอมพวเตอรและเพมกจกรรมการเคลอนไหวรางกายทเดกชอบ/สนกสนาน ซงตองการความรวมมอจาก

ผปกครองชวยดแลเดกใหสงเสรมการเคลอนไหวและลดกจกรรมทไมคอยไดเคลอนไหว รวมทงพฤตกรรม

การบรโภคขนม/อาหารขณะดโทรทศนมกจะเกดการบรโภคมากเกนเหตท�าใหเพมโอกาสเปนเดกอวนได

7. ปรมาณการออกก�าลงกาย ผเชยวชาญไดแนะน�าวาเดกควรมการเคลอนไหวและออกก�าลงกายใน

ระดบปานกลางอยางนอยใหหายใจเรวขนเหงอซมไมนอยกวา60นาททกวนเปนกจกรรมทสนกสนานซงอาจจะเปนการ

เลนกฬาการเดนเลนปนจกรยานหรอการรวมเลนในชวโมงพลศกษาเปนสวนหนงของการด�าเนนชวตประจ�าวน

8. เนองจากมความแตกตางของบคคลและปรมาณพลงงานทไดรบตอวน จงตองพจารณาเปนราย ๆ

ตามความเหมาะสมโดยมแนวคดทวา

การลดน�าหนกทไดผล คอ การลดไขมน ซงจ�าเปนตองเผาผลาญพลงงาน 7,700 แคลอร/กโลกรม

ซงวธการทไดผลด คอ การลดปรมาณและองคประกอบของอาหาร ไดแก การลดไขมน โดยเฉพาะอยางยง

ไขมนชนดอมตวลดคอเลสเตอรอลและลดเกลอควรลดใหได300-500แคลอร/วนซงอาจมาจากการลดปรมาณ

และชนดของอาหารทมไขมนสงและเพมการออกก�าลงกายโดยเลอกประเภททชอบและเหมาะสม

เปาหมายของการลดน�าหนกไมควรตงเปาใหสงเกนความสามารถทจะท�าไดควรตงเปาระยะสนกอน

เมอไดผลแลวจงตงเปาระยะยาวตอไป เพอจะไดมก�าลงใจในการ ปรบเปลยนพฤตกรรมทงการกนและการออก

ก�าลงกายอยางตอเนอง และยงยน ดงนน จงควรท�าแบบคอยเปนคอยไป การลดพลงงานลงใหไดวนละ 500

แคลอรนน ภายใน 1 สปดาหกจะสามารถลดพลงงานลงไดถง 3,500 แคลอร เปนผลท�าใหน�าหนกลดลง 0.5

กโลกรม/สปดาหส�าหรบเดกการลดน�าหนกไมควรเกน2.5กโลกรม/สปดาหและผใหญไมควรเกน1กโลกรม/

สปดาหซงอยในระยะทปลอดภยทสด

การเพมความถเวลาและความหนกของกจกรรมเคลอนไหวรางกายจะชวยเพมประโยชนตอสขภาพ

แตไมควรมากเกนไปจนเกนก�าลงขาดความระมดระวงและอาจเกดอนตรายได

ขอควรระวงในการออกก�าลงกายส�าหรบเดก ถงแมการออกก�าลงกายจะสงผลดในทก ๆ ดานส�าหรบเดก แตกมขอควรระวง ซงจะเปนตวบงชวา

เมอใดเดกควรหลกเลยงการออกก�าลงกายดงน

1.ในแตละวนเดกควรจะเรมท�ากจกรรมออกก�าลงกายประเภทเบาๆ กอนและคอยเพมระดบไปเปนปานกลาง

2. ภาวะทเดกเปนไข เดกทมอาการตวรอน หรอมไข หามออกก�าลงกาย ถงแมจะมไขเพยงเลกนอย

กไมควรใหเดกไปเลนหรอออกแรงทตองมการท�างานของกลามเนอมาก

3. ภาวะขาดน�าในรางกาย เดกทมอาการถายเหลว หรออาเจยนมาก ๆ มอาการออนเพลยมาก

ควรงดกจกรรมการเลนของเดกไมควรใหเดกออกแรงเคลอนไหวรางกายมากเกนไป

4. ควรระมดระวงเพอไมใหเกดการบาดเจบจากการออกก�าลงกายเนองจากเดกมกชอบเลนเพอความ

สนกสนานจงไมไดค�านงถงความปลอดภยและล�าดบขนตอนทถกตองเดกจงมโอกาสเกดการบาดเจบไดงาย

5.ควรออกก�าลงกายในสภาพอากาศทเหมาะสมหลกเลยงการออกก�าลงกายในขณะทอากาศรอนจด

มแสงแดดมากๆหรอถามการออกก�าลงกายกควรมการจดหาน�าดมใหเพยงพอส�าหรบความตองการของเดก


การจดคายปรบเปลยนพฤตกรรมเพอควบคมน�าหนกเดกเรมอวนและอวน คายปรบเปลยนพฤตกรรมเปนกลยทธหนงทส�าคญกบการจดการปญหาภาวะเรมอวนและอวนในเดก

วยเรยนการจดกจกรรมในคายจะตองก�าหนดวตถประสงคใหชดเจนเพอใหเดกเกดการเรยนรและมการพฒนา

ตนเองใหมากทสดตามศกยภาพของตนเองโดยการฝกใหเดกไดลงมอปฏบตดวยตนเองการคดวเคราะหคนหา

สาเหตของความอวนและแนวทางแกไขปญหาดวยตนเองซงสงผลดตอการควบคมน�าหนกในระยะยาวและเกด

ความยงยนซงการจดคายมหลกการจดคายทจะตองค�านงถงคอ

1. ยดหลกการมสวนรวมโดยเปดโอกาสใหครพอแมผปกครองชมชนองคกรทงภาครฐและเอกชน

มสวนรวมในการจดกจกรรม

2. ใชกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญมทกษะในการแสวงหาความรจากแหลงเรยนรในชมชน

3. ใชกระบวนการกลมในการจดประสบการณการเรยนร ฝกใหคดวเคราะห สรางสรรค จนตนาการ

ทเปนประโยชนและสมพนธกบวถชวต

4. มทงกจกรรมวชาการและกจกรรมนนทนาการทใหผเขาคายไดทงความรและความสนกสนาน

ท�างานรวมกนเปนกลมเพอเสรมสราง ความสามคค มนษยสมพนธ ความเปนผน�า และควรมครเปนทปรกษา

หรอพเลยงประจ�ากลมไวดวยตลอดจนเปนกจกรรมทปลกฝงเจตคตทดตอสงแวดลอม

5. ตองค�านงถงความปลอดภยในดานตางๆเชนการเดนทางทพกอาหารเปนตน

6. จดใหเหมาะสมกบความสนใจความถนดและความสามารถของผเขาคายเหมาะสมกบเพศระดบ

อายวฒภาวะและวฒนธรรมทดงาม

7. จ�านวนสมาชกมความเหมาะสมกบกจกรรมกจกรรมใดๆทก�าหนดขนควรใหผเขาคายรวมกนท�า

เปนกลมเพอทจะใหผเขาคายไดกระบวนการกลมและมความสมพนธทดตอกนจ�านวนคนทอยในกลมตองมความ

เหมาะสมไมมากและนอยเกนไปขนอยกบกจกรรมนนๆเปนหลกและในแตละกลมมจ�านวนคนใกลเคยงกน

8. สอวสดอปกรณตองนาสนใจ แตละกจกรรมควรจะมสอหรออปกรณทชวยในการท�ากจกรรม

เพราะสอหรออปกรณสามารถดงดดความสนใจและเปนตวเราใหผเขาคายอยากศกษาหาความร และอยากท�า

กจกรรมนนๆ

9. มการก�าหนดระยะเวลาในการท�ากจกรรมใหเหมาะสมในแตละกจกรรมจะตองก�าหนดเวลา

ในการท�ากจกรรมใหแนนอนเปนการฝกใหผเขาคายตรงตอเวลาและมความรบผดชอบตอตนเองและผอน

10. สงเสรมความรกความสามคค การเขาคายเปนการทคนหมมากมาอยรวมกนและท�ากจกรรม

รวมกนดงนนการสรางกระบวนการกลมและความสามคคเปนเรองทจ�าเปนทตองปลกฝงใหกบผเขาคาย

11.กจกรรมควรอาศยธรรมชาตและสงแวดลอมเปนหลกการอาศยธรรมชาตและสงแวดลอมเปนการ

สรางจตส�านกใหเยาวชนมความรกและหวงแหนธรรมชาตเขาใจในธรรมชาตและอยรวมกบธรรมชาตไดอยาง

กลมกลน

12. ควรเปนกจกรรมทสงเสรมทศนคตทดสรางความคดในแงบวก หรอการมองโลกในแงดเปนสงท

ควรใหเกดขนกบผเขาคายเปนอยางยงเพราะจะเปนการน�าไปสการอยรวมกนอยางมความสขในสงคม


สงส�าคญในการจดคายจะตองค�านงถงความเหมาะสมของภาวะสขภาพของกลมเปาหมายดวยเนองจาก

เดกทอวนมากจะมความยากในการแกไขจงจ�าเปนตองอาศยกระบวนการกลมและเพอนชวยเพอน(peergroup)

เปนกลไกในการขบเคลอนใหเกดกจกรรมจนบรรลวตถประสงคซงมองคประกอบในการจดกจกรรมคายดงน

ทมงานจดคายประกอบดวย:

1. แพทยทวไป/กมารแพทย ท�าหนาทตรวจรางกาย เพอคดกรองเดกอวนทมโรคประจ�าตว

และจดกจกรรมใหเหมาะสมกบกลมดงกลาว กรณทหนวยงานไมมแพทยประจ�า อาจใหพยาบาลวชาชพ

ตรวจรางกายเพอคดกรองเบองตนแทน

2. นกโภชนาการหรอนกก�าหนดอาหารท�าหนาทเปนวทยากรในการถายทอดองคความรดานอาหาร

โภชนาการและจดอาหารในคายใหเหมาะสม

3. นกวทยาศาสตรการกฬา หรอครพลศกษา ท�าหนาทเปนวทยากรในการถายทอดความร

ดานการออกก�าลงกายเพอควบคมน�าหนกอยางปลอดภยการใหค�าแนะน�าทเหมาะสมในขณะทเดกออกก�าลงกาย

และดแลความปลอดภย

4. การบรหารจดการภายในคายโดยมผจดการคายและคณะท�างานฝายตางๆตองมการมอบหมาย

หนาทใหชดเจน ประกอบดวย ตอนรบและลงทะเบยน อาคารและสถานท อาหารและเครองดม การพยาบาล

ประชาสมพนธการเงนฝายด�าเนนการท�าหนาทจดเตรยมอปกรณบนทกภาพยานพาหนะและทมพเลยงจ�านวน

คณะท�างานฝายตางๆจะขนอยกบความจ�าเปนความพรอมศกยภาพและจ�านวนเดกทเขาคาย

รปแบบกำรจดคำย

คายลดน�าหนกจะสมฤทธผลไดนนควรจดเปนเวลาอยางนอย 1 สปดาห อาจจดแบบเชาไป-เยนกลบ

(ไมพกคาง) เรมตงแตเวลา 08.30–16.30 น. หรอพกคางกไดตามความเหมาะสม ขนอยกบบรบทของแตละ

โรงเรยน หากพกคางควรจดกจกรรมกลางคนรอบกองไฟกได เชน คายฤดรอน คาย “ปลกพลง ตานภยอวน”

คาย“ไมอวนเอาเทาไร”โดยมงเนนทการปรบเปลยนพฤตกรรมนกเรยนอยางยงยนและตอเนอง

ในกรณทโรงเรยนไมสามารถจดกจกรรมคายลดน�าหนกโดยเฉพาะไดสามารถบรณาการการจดกจกรรม

คายรวมกบคายอนๆททางโรงเรยนจดเปนประจ�ากได เชนคายลกเสอคายยวกาชาดคายวทยาศาสตรและ

คายภาษาองกฤษฯลฯ

โดยด�าเนนการเปนล�าดบขนตอนดงน

1. เชญผปกครองนกเรยนเขารวมกจกรรมคาย เพอตระหนกรถงภยจากภาวะอวนของเดกนกเรยน

สรางความรวมมอเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมเดกอวนอยางตอเนอง

2. ขนตอนการใหความร เชญวทยากรจากภาคเครอขายดานสาธารณสขและโรงพยาบาลมาใหความร

แกนกเรยนและผปกครอง

3. จดกจกรรมเสรมความร ทกษะจากการปฏบต และแนวทางในการปฏบต โดยเนนกจกรรมฐาน

การเรยนร แบงเปนการเรยนรเสรมทกษะการออกก�าลงกาย เรยนรเสรมทกษะการประกอบอาหาร เรยนร

การบรโภคใหเหมาะสม โดยในฐานกจกรรมเหลานผปกครองรวมเรยนร เพอน�าแนวทางปฏบตเหลานไปใชกบ

บตรหลานของตนเองทบาน

4. ประเมนผลพฒนาการของนกเรยนทรวมเขาคายปรบเปลยนพฤตกรรม เชน การชงน�าหนก

วดสวนสงและประเมนภาวะโภชนาการประเมนพฤตกรรมการกนและการออกก�าลงกายกาย

5. สรปผลและจดท�าเปนรายงาน


การจดคายแบบ“SummerCamp”ในชวงปดภาคเรยนโดยจดกจกรรม5วนดงน

กรณทโรงเรยนหรอหนวยงานไมสามารถจดกจกรรมไดครบทง5วนสามารถปรบเปลยนไดตามความ

เหมาะสมและบรบทของพนทโดยเลอกเฉพาะกจกรรมทส�าคญๆ ทเดกควรเรยนรและน�าไปใชไดในชวตประจ�าวน

1. ตรวจสขภาพโดยแพทยเพอคดกรองนกเรยนอวนทมโรคประจ�าตว ใหค�าแนะน�าการ

ปฏบตตวและสงตอโรงพยาบาลเพอรบการรกษาหลงปดคาย

2. ส�ารวจพฤตกรรมการกนและการออกก�าลงกายของนกเรยนและผปกครอง โดยใช

แบบสอบถาม

3.คนหาปญหาดวยตวเอง โดยใหนกเรยนชงน�าหนก วดสวนสง เพอประเมนภาวะ

โภชนาการโดยใชเกณฑอางองการเจรญเตบโตของเดกไทยกรมอนามย

4.กจกรรมกลมสมพนธ(Icebreaking)เพอสรางบรรยากาศความเปนกนเองและท�าความ

รจกกน

5. ฐานใหความรอาหารโภชนาการการออกก�าลงกายและการควบคมอารมณความอยาก

อาหารเนน3อ.ทงนกเรยนและผปกครอง(ภาคทฤษฎ)

6. ใหความรกบผปกครอง

1. กจกรรมWalkRally

2. นกเรยนก�าหนดเมนอาหารดวยตนเอง โดยมผก ผลไมเปนสวนประกอบ เนนอาหาร

ลดหวานมนเคมและวางแผนการเลอกซออาหารตามเมน

ทศนศกษานอกสถานทเชนการกฬาแหงประเทศไทยเพอจดประกายความคดเรองการ

ออกก�าลงกาย และองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาตเพอใหความรดานอาหาร

โภชนาการท�าใหเดกเกดความสนกสนาน(Edutainment)ในการเรยนร

1.ฝกจายตลาดดวยตนเอง โดยมครพเลยงใหค�าแนะน�าการเลอกซออาหาร การลาง

การปรง/ประกอบอาหาร

2. การประกวดอาหารทนกเรยนปรง/ประกอบ เนนอาหารสขภาพทใหพลงงานต�าโดยม

ผกและผลไมเปนสวนประกอบ

3.ออกก�าลงกายในน�าเชนแอโรบกวายน�าโปโลน�าและแชรบอล

1. นกเรยนวางแผนการลดน�าหนกดวยตนเอง/สญญาใจเมอปดคายและกลบไปบาน

2.ลงนามในสญญาใจ(MOU)ระหวางนกเรยนและผปกครองเนนเรองการปรบแบบแผน

การกนอาหารทบานใหเหมาะสมสงเสรมการออกก�าลงกายรวมถงการเปนแบบอยาง

ทดของผปกครอง

3. ประเมนผลลพธความรความเขาใจและการน�าไปใชโดยผานการแสดงของนกเรยน

4. คดเลอกขวญใจคายและอ�าลาคาย

วนท 1

วนท 2

วนท 3

วนท 4

วนท 5

การจดกจกรรมคายเพอน�าไปส การปรบเปลยนพฤตกรรม ควรมการบรณาการองคความร

การใหค�าปรกษา การแกไขปญหา และการฝกปฏบตจรง โดยก�าหนดกจกรรมใหเหมาะสมกบเพศ วย ภาวะ

โภชนาการและภาวะสขภาพของนกเรยนทมภาวะอวนโดยจดเปนฐานการเรยนรดงตวอยาง


เอกสารอางอง

1. กองออกก�าลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย. 60 เคลดลบลด 100 แคลอร. กรงเทพ:ส�านกงานกจการ

โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

2. กองออกก�าลงกายเพอสขภาพกรมอนามย.(2557).ขอแนะน�าการออกก�าลงกายส�าหรบเดกวยเรยน.กรงเทพ:

ส�านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

3. ชนกาตจนดา,สรยเดวทรปาต,ปยะดาประเสรฐสมคณะบรรณาธการ.(2547).พฤษภาคม.เลยงลกอยางไร

หางไกลโรคอวน.บรษทรกลกแฟมลกรปจ�ากด.พมพครงท1.

4. ชมรมโภชนาการเดกแหงประเทศไทยราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย.แนวทางเวชปฏบตการปองกน

และรกษาโรคอวนในเดกพ.ศ.2555

5. ปณณพฒนจนทรสวาง.เดกอวน.http://taamkru.com/th/สบคนเมอ8เมษายน2558

6. พรวภา ดาวดวง. ดแลหนสวยดวยตวเองส�าหรบเดกวยเรยนและวยใส...อยากผอมมาลองท�าด. (2557).

ส�านกโภชนาการกรมอนามย.กรงเทพฯ.โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.พมพครงท3.

7. วณชากจวรพฒน.(2551).กมภาพนธ.โปรแกรมควบคมน�าหนก.กองโภชนาการกรมอนามย.กรงเทพฯ.

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ�ากด.

8. สภาวดลขตมาศกลและจนทราภรณเคยมเสง.(2545).โรคอวนในเดกและวยรน:ผลกระทบและเคลดลบ

การปองกนชมรมโรคอวนแหงประเทศไทย.มถนายน.โรงพมพเรอนแกวการพมพ

9. สรยเดวทรปาตและสนทรรตนชเอก.(2551).มถนายน.กรงเทพฯ.โรคอวนในเดก...แนวทางปองกนดแล

รกษาและพนฟ.โรงพมพชยเจรญ.พมพครงท1.

10. ส�านกโภชนาการ กรมอนามย. (2557). คมอการควบคมและปองกนภาวะโภชนาการเกนในเดกนกเรยน

พมพครงท5.กรงเทพมหานคร.ส�านกกจการโรงพมพองคการทหารผานศก.

11.ส�านกโภชนาการกรมอนามย.(2557).แนวทางการจดคายลดน�าหนกกนพอดไมมอวน.มนาคม.กรงเทพฯ.

ส�านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.พมพครงท5.

12. อมาพร สทศนวรวฒ คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด. สบคนเมอวนท 1 เมษายน 2558

http://www.thaihealth.or.th/Content/

13.WHO:http://www.who.int/dietphysicalactivity/childhood/en/.สบคนเมอวนท31มนาคม2558.


ทปรกษา

ดร.นายแพทยพรเทพศรวนารงสรรค อธบดกรมอนามย

นายแพทยณรงคสายวงศ รองอธบดกรมอนามย

แพทยหญงนภาพรรณวรยะอตสาหกล ผอ�านวยการส�านกโภชนาการ

คณะผจดท�า

นางสาวพรวภาดาวดวง ส�านกโภชนาการ

นางสาวใจรกลอยสงเคราะห ส�านกโภชนาการ

จดพมพและเผยแพรโดย

ส�ำนกโภชนำกำร กรมอนำมย กระทรวงสำธำรณสข จงหวดนนทบร

พมพครงท 1

ปทพมพ กนยายน2557

จ�ำนวน 12,500เลม

พมพท ส�านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก

สงวนลขสทธโดย ส�านกโภชนาการกรมอนามยกระทรวงสาธารณสข

http://nutrition.anamai.moph.go.th

าลังพัฒนา · 2016-05-11 · แนวทางการ ......

Documents