สาระสำคญ กายวภาค และสรรวทยาของระบบไหลเวยนเลอด ทางเดนหายใจ ประสาท อวยวะรบสมผสพเศษ และอนๆทเกยวของ สำหรบเจาหนาทเวชศาสตรใตนำ และความดนบรรยากาศสง

กายวภาค และสรรวทยา (Anatomy and Physiology) 1. กายวภาค เกยวของกบ รป (form) และองคประกอบ (organization) ของสวนตางๆของรางกาย 2. สรรวทยา เกยวของกบ หนาทของสวนตางๆ ระดบขององคประกอบ (Levels of organization) 1. รางกายประกอบดวยสวนตางๆ ทอาจพจารณาถงระดบทแตกตางกนขององคประกอบ 2. สสาร (Matter) ประกอบดวย อะตอม (Atoms) ทมสวนประกอบเปนอณภาคทเลกกวาอะตอม (Sub-atomic particles) 3. อะตอม รวมกนเพอเกดเปนโมเลกล 4. อวยวะเซลล (Organelles) ประกอบดวยการรวมกนของโมเลกลขนาดใหญ 5. เซลล (Cells) ประกอบดวยอวยวะเซลล และเปนหนวยพนฐานของโครงสราง และการทำงานของรางกาย 6. เซลล จดระเบยบเปนชนตางๆ และกลมกอน เรยกวาเนอเยอ (tissues) 7. เนอเยอ (Tissues) จดระเบยบเปนอวยวะ (organs) 8. อวยวะ (Organs) กอใหเกดระบบอวยวะ (ogan systems) 9. ระบบอวยวะ (Organ systems) สราง อนทรย (organism)

R

สวนประกอบของรางกาย (Body Composition) 1. รางกายประกอบดวยสวนทเปนธาตพนฐาน ไฮโดรเจน 62% ออกซเจน 20% คารบอน 10% ไนโตรเจน 1.5% และอนๆ หากแบงดวยสวนประกอบโมเลกลจะม นำ 66% โปรตน 20% ไขมน 10% และคารโบไฮเดรต 3%

ตำแหนงทางกายวภาค (Anatomical Position) 1. กายวภาคของมนษย อธบายอางองตามทากายวภาคมาตรฐาน ซงหลกเลยงความกำกวมของคำนยามทอางถงตำแหนงของรางกาย. ระนาบทางกายวภาค (Anatomical Planes) 1. โครงสรางภายในทมกใชในการอธบาย เปนหนงในสามระนาบผานรางกายทตงฉากกน เปนระนาบ sagittal (แบงซายขวา), frontal (แบงหนาหลง), และ transverse (แบงตามขวาง). นยามทศทาง (Directional Terms) 1. ตำแหนงของโครงสรางหนงๆ สมพนธกบโครงสรางอน มกพบบอยในการอธบายเปนคๆของนยาม ดงน superior-inferior (สวนบน-สวนลาง), medial-lateral (สวนใกลกลาง-สวนขาง), proximal-distal (สวนตน-สวนปลาย), และอนๆ .

M M กายวภาคของพนผว (Surface Anatomy) 1. รางกายถกแบงเปนสวนแกนกลาง มศรษะลำคอ และลำตว และสวนตอ หรอระยางค 2. ชองทอง (abdomen) สามารถแบงเปน 4 เสยว (quadrant) หรอ 9 พนท ในการใชอธบายตำแหนงของอวยวะ อาการ และภาวะผดปรกต. 3. แตละระยางค แบงออกเปน 5 พนท จากสวนตนไปยงสวนปลาย

R

R ชองในรางกาย และเยอบ (Body Cavities and Membranes) 1. รางกายแบงภายในเปนชองสวนหลง และสวนทอง (dorsal and ventral body cavity) อวยวะภายในชองเหลาน ถกเรยกวา อวยวะภายใน (viscera) 2. ชองในรางกายถกบไปดวยเยอเลอม (serous membranes) เปน เยอสมองและไขสนหลง (meninges) เยอหมปอด (pleurae) เยอหมรอบหวใจ (pericardium) และเยอบชองทอง (peritoneum). 3. เยอหมสามอยางหลง มชนนอก (parietal layers) และใน (ชนหมอวยวะภายใน (visceral layers)) โดยมนำหลอลนระหวางชน (เปนนำในชองเยอหมปอด หวใจ และชองทอง (pleural, pericardial, and peritoneal fluid)) 4. อวยวะหลงเยอบชองทอง เชนไต และตบออน วางอยระหวางเยอบชองทองกบผนงของรางกาย มากกวาอยภายในชองเยอบชองทอง (peritoneal cavity) 5. ชองเยอบชองทอง ยนตอจาก เยอแขวนลำไส (mesentery) ทแขวนลำไส และอวยวะอนๆจากผนงรางกายสวนหลง เยอเลอม (serosa) รอบพนทของอวยวะในชองทองบางอวยวะ และ โอเมนตม 2 อนทตดอยกบกระเพาะอาหาร

R

ระบบอวยวะ (Organ Systems) 1. รางกายประกอบไปดวย 11 ระบบของอวยวะ ไดแก ระบบผวหนง (integumentary-), ระบบกระดก (skeletal-), และระบบกลามเนอ (muscular-) สำหรบการปกปอง การคมยน และการเคลอนไหว ระบบประสาท (nervous-) และระบบตอมไรทอ (endocrine-) สำหรบการสอสารภายใน ระบบไหลเวยน (circulatory-) และระบบนำเหลอง (lymphatic-) สำหรบการขนสงของเหลว ระบบหายใจ (respiratory-), ระบบปสสาวะ (urinary-) และระบบทางเดนอาหาร (digestive-) สำหรบการรบเขา และถายออก และระบบสบพนธ (reproductive-) สำหรบการสบทายาท.

กายวภาค และสรรวทยา ของ ระบบการไหลเวยนเลอด 1. ระบบไหลเวยนเลอด (circulatory system) จะประกอบดวยเลอด และระบบหวใจและหลอดเลอด (cardiovascular system) ซงประกอบดวย หวใจ และเสนเลอด (blood vessels). หนาท และคณสมบตของเลอด (Functions and Properties of Blood) 1. เลอดทำหนาทขนสง O2, CO2, สารอาหาร, ของเสย, ฮอรโมน, และความรอน; ชวยปกปองรางกายโดย สารแอนตบอด (antibodies),เมดเลอดขาว (leukocytes), เกรดเลอด (platelets), และบทบาทในการอกเสบ (inflammation); และชวยคงสมดลของนำในรางกาย และคาความเปนกรดดางของนำในรางกาย. 2. เลอดประกอบดวย พลาสมา (plasma) 55% และสวนประกอบทเปนรปราง 45% 3. สวนประกอบทเปนรปราง รวมถง เมดเลอดแดง (erythrocytes) เกรดเลอด (platelets) และ เมดเลอดขาว (leukocytes) 5 ชนด.

R พลาสมา (Plasma) 1. โปรตนเปนสงละลายในพลาสมามากทสดเมอเทยบเปนนำหนก. โปรตนในพลาสมาไดแก แอลบมน (albumins) โกลบลน (globulins)และ ไฟบรโนเจน (fibrinogen). 2. สวนประกอบทมไนโตรเจน แตไมใชโปรตน รวมถงกรดอะมโน และของเสยไนโตรเจน ทมากทสดคอ ยเรย (urea). 3. สารอาหารทขนสงในพลาสมา ไดแก กลโคส กรดอะมโน ไขมน โคเลสเตอรอล ฟอสโฟไลปด วตามน และเกลอแร. 4. อเลกโทรลยตในพลาสมา ประกอบดวยเกลออนนทรย ทมากทสดไดแก โสเดยม (Na+) เมดเลอดแดง (Erythrocytes) 1. เมดเลอดแดงทำหนาทในการขนสง ออกซเจน และคารบอนไดออกไซด รปรางคลายจาน และบมตรงกลาง ไมมอวยวะภายใน 2. สวนประกอบทสำคญทสดในซยโตพลาสซม คอ ฮโมโกลบน (hemoglobin (Hb)) ททำหนาทขนสงออกซเจน และเอนซยมคารบอนค แอนไฮเดรส (carbonic anhydrase (CAH)) ททำหนาทเรงปฏกรยาไปกลบของ CO2 + H2O ↔ H2CO3

3. ฮโมโกลบน ประกอบดวยสวนของโกลบน และ สายโปรตนแอลฟา และเบตา รวม 4 สายของโปรตน หรออาจเรยกวาเปนสวนฮม (Heme) ทม Fe2+ เปนสวนประกอบ 4. ออกซเจนจบกบสวนทเปน Fe2+ ทตรงกลางของฮม 5. ปรมาณของเมดเลอดแดง และฮโมโกลบน นบเปนรอยละของปรมาตรเลอดทเปนเมดเลอดแดง หรอ ฮมาโทครต (hematocrit) และความเขมขนของฮโมโกลบน hemoglobin concentration (g/dL)() และการนบเมดเลอดแดง (RBCs/L).

ระบบหวใจและหลอดเลอด

กายวภาคของหวใจ 1. ระบบหวใจและหลอดเลอด (cardiovascular system) ประกอบดวย หวใจ และเสนเลอด (blood vessels). 2. ระบบหวใจและหลอดเลอดประกอบดวย 2 แขนงวงจร. วงจรของปอด (pulmonary circuit) ทำหนาทเลยงปอด วงจรของทวกาย (systemic circuit) ทำหนาทเลยงทวรางกายยกเวนปอด. 3. หวใจอยบรเวณประจนอก (mediastinum) โดยประมาณ 2 ใน 3 อยทางซายตอแนวตรงกลาง (median) 4. หวใจอยภายในถงหมหวใจ (pericardium) ทเปนถงเสนใย (fibrous sac) 2 ชน. เยอหมหวใจชนใน (visceral pericardium) ปกคลมพนผวของหวใจภายนอก (epicardium) และ เยอหมหวใจชนนอก (parietal pericardium) กอเปนถงเยอหมหวใจหลอลนดวยนำถงเยอหมหวใจ (pericardial fluid). 5. ผนงของหวใจประกอบไปดวย ผนงดานนอก (epicardium) กลามเนอหวใจ (myocardium) ผนงดานใน (endocardium) 6. หวใจม 4 หอง (chambers) เปน หองรบเลอดเอเตรยม (atrium; atria) 2 หอง และหองสบฉดเลอด เวนตรเคล (ventricles) 2 หอง แตละหองแยกจากกนโดย ผนงกนระหวางเอเตรยม (interatrial septum) และเวนตรเคล (interventricular septum) 7. ลนหวใจเอตรโอเวนตรคลาร (Atrioventricular (AV) valves) ควบคมการไหลของเลอดจากเอเตรยมไปยงเวนตรเคล. ลนดานขวา คอลนไตรคสปด (tricuspid valve) และลนดานซาย คอลนไบคสปด (bicuspid valve หรอ mitral valve) 8. ลนหวใจเซมลนาร (Semilunar valves) ทำหนาทควบคมการไหลของเลอดจากเวนตรเคลไปยงเสนเลอดใหญ ไปยงเสนเลอดปอด (pulmonary trunk) คอลนพสโมนารย (pulmonary valve) ไปยงเอออรตา (aorta) คอ ลนเอออรตค (aortic valve)

R R

9. เลอดทวกายเขาสหวใจทางหองเอเตรยมขวา ไหลผานลนเอวขวา ไปยงหองเวนตรเคลขวา และสบฉดไปยงลนพลโมนารย ไปยงวงจรปอด (pulmonary circuit). เลอดกลบมาจากปอดมายงหองเอเตรยมซาย ผานลนเอวซายไปยงหองเวนตรเคลซาย และสบฉดเลอดผานลนเอออรตคไปยงวงจรทวกาย (systemic circuit). 10. เนอเยอหวใจ เลยงโดยระบบหลอดเลอดโคโรนารย (coronary blood vessels) การอดกนของหลอดเลอโคโรนาร สามารถทำใหเกด กลามเนอหวใจตาย (myocardial infarction) จากการขาดออกซเจน ปรมาตรสงออกหวใจ (Cardiac Output) 1. ปรมาตรสงออกหวใจ (Cardiac output (CO)) คอ ปรมาตรเลอดทสบฉดออกจากแตละเวนตรเคลใน 1 นาท. คานเปนผลจากอตราการเตนของหวใจ และปรมาตรเลอดหวใจบบ (stroke volume) และโดยเฉลยประมาณ 5.25 ลตรตอนาท. 2. อตราการเตนของหวใจ (Heart rate) โดยตรงแบบแลว ประมาณ 70 ถง 80 ครงตอนาทในผใหญอายนอย และสงขนในเดก และผสงอาย. หากคาสงอยางตอเนองเรยกวาหวใจเตนเรว (tachycardia) หากคาชาอยางตอเนองเรยกวาหวใจเตนชา (bradycardia) 3. ศนยหวใจ (cardiac center) อยทกานสมองสวนปลาย (medulla oblongata). ประกอบดวยศนยกระตนหวใจ (cardioacceleratory center) เพมอตราการเตนของหวใจผานทางประสาทซมพาเทตค (sympathetic nerves) และศนยยบยงหวใจ (cardioinhibitory center) ผานทางใยประสาทพาราซมพาเทตค (parasympathetic fibers) ในเสนประสาทวากส (vagus nerve). 4. ศนยหวใจรบขอมลจากปลายประสาทรบรอากบปกรยา (proprioceptors) ปลายประสาทรบแรงดน (baroreceptors) ตวรบสญญาณเคม (chemoreceptors). ศนยนปรบอตราการเตนของหวใจ เพอคงความดนโลหต คาความเปนกรดดาง ระดบออกซเจน และคารบอนไดออกไซดในเลอด ใหอยภายในภาวะธำรงดล (homeostasis). 5. ปรมาตรเลอดหวใจบบ (Stroke volume) ถกประเมนโดยความสมพนธระหวาง ความดนกอนถงหวใจ (preload), ความสามารถการบบตว (contractility), และความตานทานหลงหวใจ (afterload). ความดนกอนถงหวใจ (Preload) เปนปรมาณของความตงของกลามเนอหวใจกอนบบตว ความสามารถในการบบตวคอปรมาณแรงทกลามเนอหวใจบบตว สวนความตานทานหลงหวใจ (afterload) คอแรงตานจากความดนโลหตในหลอดเลอดขนาดใหญทตดตอกบหวใจ. 6. การออกกำลง (Exercise) มอทธพลตอปรมาตรสงออกหวใจ (cardiac output) ผานผลกระทบตอปลายประสาทรบรอากบปกรยา (proprioceptors) และปรมาณเลอดดำไหลกลบสหวใจ (venous return) . การออกกำลงอยางตอเนอง เพมขนาดเวนตรเคล และปรมาตรเลอดหวใจบบ (stroke volume) และลดอตราการเตนของหวใจขณะพก.

กายวภาคของหลอดเลอด (General Anatomy of the Blood Vessels) 1. การไหลของเลอดออกไปจากหวใจทางหลอดเลอดแดง (arteries) และกลบสหวใจทางหลอดเลอดดำ (veins). 2. ระหวางหลอดเลอดแดง และดำ โดยปรกตไหลตอถงกนผานทางรางแหหลอดเลอดฝอย (capillary bed) ยกเวนระบบพอรทล (Portal systems) และการเชอมตอเสนเลอด (anastomoses). 3. หลอดเลอดแดงถกแบงออกเปน หลอดเลอดแดงนำพา (conducting-) หลอดเลอดแดงจดสรร (distributing-) และหลอดเลอดแดงตาน (resistance-). 4. หลอดเลอดแดงตานทมขนาดเลกทสดคอ หลอดเลอดแดงจว (arterioles) โดยเชอมตอกบหลอดเลอดฝอยดวย Metarterioles.5. หลอดเลอดฝอย (Capillaries) เปนสถานทหลกในการแลกเปลยนนำในเนอเยอ. ผนงของมนประกอบดวยเพยงเนอเยอบหลอดเลอด (endothelium) และเยอบฐาน (basement membrane). 6. หลอดเลอดฝอยเรยงตวกนเปนโครงขายเรยกวา รางแหหลอดเลอดฝอย (capillary beds) ควบคมการไหลของเลอดเขาสรางแหหลอเลอดฝอยโดยหรดกอนถงหลอดเลอดฝอย

7. หลอดเลอดดำทเลกทสด หรอหลอดเลอดดำเลก (venule) รวมทำหนาทแลกเปลยนนำในเนอเยอ. หลอดเลอดดงกลาวรวมตวกนเปนหลอดเลอดดำกลาง (medium veins) และรวมตวตอเปนหลอดเลอดดำใหญ (large veins). 8. หลอดเลอดดำคอนขางมความดนเลอดตำ และมผนงบางกวา และมกลามเนอกบเนอเยอยดหยนนอยกวาหลอดเลอดแดง. หลอดเลอดดำกลางทแขนขา มลนเพอปองกนการไหลกลบของเลอด.

ความดนโลหต แรงตาน และการไหล (Blood Pressure, Resistance, and Flow) 1. อตราการไหลของเลอด (Blood flow มล.ตอนาท) และการกำซาบ (perfusion (อตราการไหลตอกรมของเนอเยอ) แปรเปลยนตามความตองการในการครองธาต (metabolic needs) ของเนอเยอ 2. การไหล (Flow (F)) แปรผนตรงกบความแตกตางของความดนระหวางจด 2 จด (pressure (P)) และแปรผกผนกบแรงตาน (resistance (R)) F ∝ ∆P/R.3. ความดนโลหต (Blood pressure (BP)) โดยทวไปดวยเครองมอมาตรวความดนเลอด (sphygmomanometer). ความดนเลอดแดงแสดงคาเปน ความดนชวงหวใจบบ (ความดนซสโตลย (systolic-)) และความดนชวงหวใจคลาย หรอความดนไดแอสโตลย (diastolic-) ตวอยางเชน 120/80 มม.ปรอท. 4. ความดนชพจร (Pulse pressure) คอ systolic pressure ลบ diastolic pressure. คาเฉลยความดนเลอดหลอดแดง (mean arterial pressure) คอคาเฉลยของคาความดนในหลอดเลอดตลอดหวงวงจรหวใจ ซงประมาณความดนชวงหวใจคลาย (diastolic pressure) + 1/3 ของความดนชพจร (pulse pressure). 5. ความดนโลหตทสงผดปรกตเรอรง เรยกวา ความดนโลหตสง (hypertension) และความดนโลหตตำ เรยกวา hypotension. 6. การไหลของหลอดเลอดแดงมลกษณะเตนเปนจงหวะ (pulsatile) หลอดเลอดฝอย และหลอดเลอดดำ ไมมลกษณะดงกลาว. 7. แรงตานรอบนอก (Peripheral resistance) เปนแรงตานของการไหลของเลอดผานหลอดเลอด. แรงตานแปรผนตรงกบความหนดของเลอด และความยาวของหลอดเลอด. แปรผกผนกบรศมของหลอดเลอดยกกำลงส (r4) . การเปลยนแปลงขนาดหลอดเลอด (vasomotion) มอทธพลสงสดตอการไหล ณ ชวงเวลาหนงใด. 8. อตราการไหลของเลอด เรวทสดทเอออรตา ชาทสดทหลอดเลอดฝอย และเรวขนตอมาในหลอดเลอดดำ. 9. ความดนโลหตถกควบคมหลกโดยการเปลยนแปลงขนาดหลอดเลอด (vasomotion) ทงเฉพาะท ผานทางระบบประสาท และฮอรโมน. 10. การกำกบตนเอง (Autoregulation) เปนความสามารถของเนอเยอในการควบคมเลอดทมาเลยงตนเอง. ในระยะสน การเปลยนขนาดหลอดเลอดเฉพาะท ถกกระตนโดยสารเคมทมฤทธตอหลอดเลอด (histamine, nitric oxide, และอนๆ). ในระยะยาว การกำกบตนเอง (autoregulation) สามารถกระทำไดโดย การสรางหลอดเลอดใหม (angiogenesis). 11. การควบคมทางระบบประสาทของหลอดเลอด (Neural contro) อยทศนยปรบขนาดหลอดเลอด (vasomotor center) ทกานสมองสวนปลาย (medulla oblongata). ศนยเหลาน ประสาน รเฟลกซตางๆทง baroreflexes, chemoreflexes, และ medullary ischemic reflex, และสงสญญาณไปทางหลอดเลอดผานทางใยประสาทซมพาเทตค. 12. ความดนโลหตถกควบคมหลายชองทาง ดวยฮอรโมน angiotensin II, aldosterone, atrial natriuretic peptide (ANP), antidiuretic hormone (ADH), epinephrine, และ norepinephrine. 13. การปรบขนาดหลอดเลอด (Vasomotion) พบบอยทำใหการไหลของเลอดเปลยนจากอวยวะทตองการการกำซาบตอหวงเวลาหนงนอย ไปยงอวยวะทตองการการกำซาบมากกวา ตวอยางเชน ไปเลยงลำไสนอยลง ไปทกลามเนอแทน ในระหวางการออกกำลง.

การแลกเปลยนทหลอดเลอดฝอย (Capillary Exchange) 1. การแลกเปลยนทหลอดเลอดฝอย เปนการเคลอนยายสองทางของนำ และตวละลาย ระหวางเลอดกบนำในเนอเยอผานทางผนงของหลอดเลอดฝอย และหลอดเลอดดำจว (venules). 2. สสารผานผนงหลอดเลอด โดยการแพร (diffusion) ระหวางซยโตพลาสซม (transcytosis) การกรอง (filtration) และการดดซมกลบ (reabsorption) ผานทางรอง (clefts) ระหวางเซลล การเจาะชอง (fenestrations) และซยโตพลาสซมของเซลลบหลอดเลอด (endothelial cell). 3. นำถกขบออกจากหลอดเลอดโดยความดนโลหต และความดนนำทเปนลบของชองแทรก (interstitial space). แรงในการดงนำกลบเขาสหลอดเลอดฝอยเรยกวา ความดนคอลลอยด ออสโมตก (colloid osmotic pressure). ความแกตางระหวางแรงภายนอก และใน คอความดนในการกรองออกนอก และในตามลำดบ. 4. หลอดเลอดฝอย โดยแบบทวไป ใหนำทปลายหลอดเลอดแดง ทซงความดนโลหตทสงอยเหนอตอการดดซมกลบ และดดซมกลบประมาณรอยละ 85 ทหลอดเลอดดำสวนปลาย ทซงความดนออสโมตก อยเหนอความดนโลหตทตำ. 5. ประมาณ 15% ของนำในเนอเยอถกดดซมกบโดยระบบนำเหลอง. 6. พลศาสตรของการแลกเปลยนของเหลว มการแปรเปลยนจากทหนงไปยงอกทหนงในรางกาย (หลอดเลอดฝอยบางแหงทำหนาทเพยงการกรอง และบางแหงทำหนาทเพยงการดดซมกลบ) และจากขณะหนง ไปยงอกขณะหนง (เชนการเปลยนแปลงขนาดเสนเลอด ยายสมดลระหวาง การกรอง และการดดซมกลบ) 7. การสะสมนำในเนอเยอมากเกนไปเรยกวา บวม (edema). เปนเหตจากการเพมขนของการกรองหลอดเลอดฝอย, การลดลงของการดดซมกลบ, หรอการอดกนของการระบายของนำเหลอง

การคนกลบของเลอดดำ และภาวะชอกของการไหลเวยน (Venous Return and Circulatory Shock) 1. การคนกลบของเลอดดำ, การไหลของเลอดกลบคนสหวใจ, ไดรบการผลกดนโดยความชนของความแตกตางของความดนเลอดดำ (venous blood pressure gradient) แรงโนมถวง การอดโดยกลามเนอโครงราง (skeletal muscle pump) (ชวยโดยลนในหลอดเลอดดำของแขนขา) การอดโดยชองอก (thoracic pump) และการดดของหวใจ (cardiac suction). 2. การออกกำลง เพมการคนกลบของเลอดดำ เพราะหลอดเลอดขยาย การอด โดยชองอก และกลามเนอโครงราง ออกแรงมากขน และการเพมขนของปรมาตรเลอดสงออก (cardiac output). 3. การไมเคลอนไหว ทำใหเลอดสะสมอยในตำแหนงตำของรางกายจากแรงโนมถวง ทำใหเกดภาวะทเรยกวา การขงของเลอดดำ (venous pooling). สามารถเปนสาเหตของการเปนลมหมดสต หากเลอดจำนวนมากไมไปเลยงสมอง. 4. ภาวะชอกของการไหลเวยน (Circulatory shock) เปนสถานะใดๆทปรมาตรสงออกของหวใจไมเพยงพอ. สองกลมพนฐาน ไดแก ชอคเหตหวใจ (cardiogenic shock) และ ชอคจากการคนกลบของเลอดดำตำ (low venous return (LVR) shock). 5. รปแบบหลกของ LVR shock ไดแก ปรมาตรเลอดนำ (hypovolemic), การอดกนของการคนกลบของเลอดดำ (obstructed venous return), และชอคจากการขงของเลอดดำ (venous pooling shock). 6. ชอคเหตพษตดเชอ (Septic shock) และชอคเหตแอนาฟแลกซส (anaphylactic shock) รวมเหตจากปรมาตรเลอดนอย (hypovolemia) และ การขงของเลอดดำ (venous pooling). 7. ชอคทไดรบการชดเชย (Compensated shock) ไดรบการแกไขโดยกลไกภาวะธำรงดลของรางกาย. ชอคทไมไดรบการชดเชย (Decompensated shock) เปนภาวะคกคามตอชวต ไมสามารถแกไขโดยตนเอง และตองการหตถการทางคลนก.

การไหลเวยนของเลอดในเสนทางพเศษ (Special Circulatory Routes) 1. สมองไดรบอตราการไหลของเลอดคอนขางคงท ประมาณ 700 มล.ตอนาท. 2. สมองควบคมอตราการไหลของเลอดของตนเอง ในการตอบสนองตอการเปลยนแปลงความดนโลหต และความเปนกรดดาง. 3. โรคลมเหตหลอดเลอดสมอง (cerebral vascular accident (stroke)) เปนผลจากการสญเสยการกำซาบ (perfusion) อยางถาวรของการอดตนหรอแตกของหลอดเลอดแดง. 4. กลามเนอโครงราง (Skeletal muscles) รบอตราการไหลทแปรเปลยนตามกจกรรม. ในระหวางการออกกำลง อตราการไหลเพมขนในการตอบสนองตอผลผลตจากการเผาผลาญพลงงาน (metabolites) ของกลามเนอ และการขยายหลอดเลอดเหตประสาทซมพาเทตค (sympathetic vasodilation). 5. วงจรปอด (pulmonary circuit) เปนเพยงวงจรเดยวทหลอดเลอดแดงนำปรมาณออกซเจนนอยกวาหลอดเลอดดำ. 6. หลอดเลอดแดงปอด (Pulmonary arteries) คอนขางมความดนโลหตตำ และอตราการไหลทชา ซงใหเวลาเพยงพอในการแลกเปลยนแกส และสงเสรมการดดกลบของหลอดเลอดฝอย. สงหลงปองกนไมใหมการสะสมรวมตวของนำในปอด. 7. หลอดเลอดแดงปอด (Pulmonary arteries) ไมเหมอนหลอดแดงทวกาย หดตวในการตอบสนองตอการขาดออกซเจน (hypoxia) ทำใหเลอดสงไปตำแหนงทระบายอากาศไมดนอยลง.

กายวภาคของวงจรปอด (Anatomy of the Pulmonary Circuit) 1. เสนทางของการไหลของเลอดในวงจรปอด คอ หองเวนตรเคลขวาของหวใจ → แขนงใหญปอด (pulmonary trunk) → หลอดเลอดแดงปอด (pulmonary arteries) → หลอดเลอดแดงกลบ (lobar arteries) → รางแห

หลอดเลอดฝอยถงลม (alveolar capillary beds) → หลอดเลอดดำเลก (venules) → หลอดเลอดดำปอด (pulmonary veins) → หองเอเตรยมซายของหวใจ

R 2. วงจรปอด ทำหนาทเพยงการแลกเปลยน CO2 กบ O2 ในเลอด. ความตองการในการครองธาต (metabolic needs) ของเนอเยอปอด ไดรบแยกกนจากเลอดเลยงทวรางทไปยงปอด ผานทางหลอดเลอดแดงหลอดลม (bronchial arteries).

กายวภาคของหลอดเลอดแดงทวกาย (Anatomy of the Systemic Arteries) 1. การไหลเวยนทวกาย เรมตนจากเอออรตาขาขน (ascending aorta). 2. ศรษะ และลำคอ ไดรบเลอดจากหลอดเลอดแดงแคโรตดรวม (common carotid) และหลอดเลอดแดงเวอรทบรล (vertebral arteries). 3. ระยางคบน (upper limbs) ไดรบเลอดจากหลอดเลอดแดงซบเคลเวยน (subclavian arteries). 4. อวยวะในทรวงอก (thoracic organs) ไดรบเลอดจากแขนงเลกๆของเอออรตาสวนทรวงอก (thoracic aorta) และหลอดเลอดแดงซบเคลเวยน(subclavian arteries) และหลอดเลอดแดงแอกซลลารย (axillary arteries) 5. ภายหลงทะลกระบงลม หลอดเลอดแดงขาลง (descending aorta) ใหแขนงไปเลยงอวยวะภายในชองทอง. 6. ทตำแหนงตอนลางของเอออรตา (abdominal aorta) เอออรตาสวนชองทองแยกออกเปนหลอดเลอดแดงรวมอลแอค (common iliac arteries) ซงแขนงปลายเลยงอวยวะในชองเชงกราน (pelvic region) และระยางคสวนลาง (lower limb). 7. หลอดเลอดแดง แนวโนมอยลกกวาหลอดเลอดดำ หากแตในบางตำแหนงอยตนพอทจะคลำได. ตำแหนงดงกลาวใชในการจบชพจร และอาจใชเปนจดกดในการหยดการตกเลอดจากหลอดเลอดแดง.

R

กายวภาคของหลอดเลอดดำทวกาย (Anatomy of the Systemic Veins) 1. ในการไหวเวยนเลอดดำ (venous circulation), เลอดไหลจากหลอดเลอดดำขนาดเลก ทรวมตวกนเปนหลอดเลอดดำทใหญขน. หลอดเลอดดำทรวมตวกนและกอใหเกดขนาดใหญขนเรยกวา tributaries. 2. ศรษะ และลำคอ ระบายไปยงหลอดเลอดดำจกลาร (jugular veins) และหลอดเลอดดำเวอรทบรล (vertebral veins) ซงทายสดจะไปรวมตวกนเปน ซพเรยร เวนา คาวา (superior vena cava (SVC)) 3. ระยางคสวนบน ระบายเลอดไปยง หลอดเลอดดำแอกซลารย (axillary veins) และหลอดเลอดดำซบเคลเวยน (subclavian veins). 4. อวยวะในทรวงอก (thoracic viscera) ระบายเลอดไปยงระบบอะไซกอส (azygos system) 5. อวยวะในชองทอง (abdominal viscera) ระบายเลอดไปยง อนฟเรยร เวนา คาวา (inferior vena cava (IVC)) 6. ระบบทางเดนอาหาร ระบายดวยระบบเฮฟาตก พอรทล (hepatic portal system). 7. ระยางคสวนลาง ระบายเลอดไปยงหลอดเลอดำรวมอลแอค (common iliac veins) และทงสองรวมตวกนเปน IVC.

R

กายวภาคของระบบทางเดนหายใจ 1. การหายใจ (Respiration) รวมถง การระบายอากาศ (ventilation) ของปอด การแลกเปลยนแกส (gas exchange) ในเลอด และการใชออกซเจนของเนอเยอ 2. แขนงนำอากาศ (conducting division) ของระบบทางเดนหายใจ ทำหนาทหลกเปนทางผานของอากาศประกอบดวย จมก คอหอย (pharynx) กลองเสยง (larynx) ทอลม (trachea) หลอดลม (bronchi) หลอดลมฝอยสวนใหญ (bronchioles) 3. แขนงหายใจ (respiratory division) ประกอบดวย ถงลม (alveoli) และแขนงสวนปลายทแลกเปลยนแกสไดของปอด

R R 4. จมกเรมจากรจมกสวนหนา (anterior nares) ไปยงชองจมกสวนหลง (posterior nares) และถกแบงดวยผนงกนจมก (nasal septum) เปนแองจมก (nasal fossae) ดานซายและขวา 5. แตละแอง (fossa) ม nasal conchae ลกษณะคลายเปลอกหอยมวน 3 อน ปกคลมดวยเยอเมอกทมซเลยอย. Conchae ทำหนาทอน ใหความชน และลางอากาศทไหลผานตน. 6. คอหอย (pharynx) เปนชองกลามเนอทแบงแยก คอหอยสวนจมก (nasopharynx) คอหอยสวนปาก (oropharynx) และ คอหอยสวนกลองเสยง (laryngopharynx) . 7. กลองเสยง (larynx) เปนหองทำดวยกระดกออน เรมตนดานบนจากชดสายเสยง (glottis) และสนสดประมาณ 4 ซม.ใตตอ ทอลม (trachea). ประกอบไปดวยสายเสยง (vocal cord) และปองกนจากอาหารและเครองดมออกจากชองทางเดนหายใจ. กลามเนอภายในของกลองเสยงทำหนาทในการพด และกลามเนอภายนอกชวยในการปดกลองเสยงระหวางการกลน. 8. ทอลม (trachea) เปนทอขนาด 12 ซม. ประกอบไปดวยวงแหวนกระดกออน สนสดบรเวณทมนแตกแขนงดานลางเปนหลอดลมหลก 2 ขาง. เยอบทมขนเซลลของทอลม ทำหนาทเปรยบเปนบนไดเลอนเมอกทมขนเซลล เพอเอาเศษทตดเมอกทอลมในการหายใจเขา ออกจากระบบทางเดนหายใจ. 9. ปอดแตละขาง เปนอวยวะรปโคน ยนจากปลายยอดทางดานบน (superior apex) มากยง ฐานกวางทางดานลาง (inferior, broad base). ปอดซายแบงเปน 2 กลบ และปอดขวาแบงเปน 3 กลบ. 10. หลอดลมหลก หรอหลอดลมปฐมภม (primary bronchus) แตละขาง เลยงปอดแตละขาง และใหหลอดลมทตยภม (secondary bronchus) ในแตละกลบของปอด และหลอดลมดงกลาวยงแบงแขนงยอยเปนหลอดลมตตยะภม (tertiary bronchi) ทเลกลงไปอก 11. หลอดลมฝอย (Bronchioles) เปนแขนงละเอยดของทางเดนหายใจทปรากศจากกระดกออน. แขนงยอยของทางเดนอาหาศ (conducting division) ทเลกทสดคอหลอดลมฝอยสวนปลาย (terminal bronchioles) ถดไปจากน หลอดลมฝอยหายใจ (respiratory bronchioles) ทมผนงบาง จะเปนสวนเรมตนของแขนงหายใจ (respiratory

division). หลอดลมฝอยหายใจมถงลม (alveoli) แนบตามผนงและแขนงของมนทตอไปยงทอถงลม (alveolar ducts). 12. ถงลม (alveolus) เปนถงทมผนงบาง ลอมรอบดวยตะแกรงหลอดเลอดฝอย (blood capillaries). ประกอบไปดวยเซลรปแผนสเหลยม (squamous cells) และเซลลใหญถงลม (great alveolar cells) และประกอบไปดวยแมคโครฟาจของถงลม (alveolar macrophages). ถงลมเปนแหลงหลกของการแลกเปลยนแกสในเลอด.

R R 13. ผวของปอดแตละขางเปนเยอเลอม (serous membrane) เรยกวา เยอหมตวปอด (visceral pleura). ผวทหมปอดจะตอเนองไปเปน เยอหมปอดสวนผนงอก (parietal pleura) ซงวางตวอยดานในของโครงกระดกซโครง. ชองวางระหวางเยอหมปอด 2 ดานเรยกวา โพรงเยอหมปอด (pleural cavity) หลอลนดวย นำเยอหมปอด (pleural fluid). เยอหมปอดชวงลดการเสยดทานระหวางการหายใจ มสวนรวมทำใหเกดความแตกตางลาดชดของความดน ทเคลอนอากาศเขาออกจากปอด และชวยจดแบงชองอก (thoracic cavity).

กลศาสตรของการระบายอากาศ (Mechanics of Ventilation) 1. การไหลของอากาศ ถกควบคมดวยความสมพนธของความดน และแรงตาน (resistance). 2. คาเฉลยของความดน (ความดนบรรยากาศ) ทระดบนำทะเล เทากบ 760 มม.ปรอท (mmHg) (1 บรรยากาศ (atm)). 3. การหายใจเขา (Inspiration) กระทำไดโดยการออกแรงกลามเนอทเพมปรมาตรของปอด. สงนลดความดน intrapulmonary (ตามกฎของ Boyle) ตำลงจากความดนบรรยากาศไมก มม.ปรอท และอากาศไหลจากบรรยากาศเขาสปอดตามความชนในความแตกตางของความดน (pressure gradient). 4. การหายใจออก (Expiration) เกดเมอ การหดกลบยดหยน (elastic recoil) ของโครงชองอก ลดปรมาตรปอด และเพมความดน intrapulmonary ไปยงไมก มม.ปรอทสงตอความดนบรรยากาศ. ดงนนอากาศจงไหลออกจากปอดสบรรยากาศ. 5. การหายใจ กระทำไดหลกโดยการหดตวของ กระบงลม (diaphragm) และกลามเนอ external intercostal. กลามเนออนๆทชวยในการหายใจเขาลก. การหายใจออกกระทำไดโดย การหดกลบยดหยนของโครงชองอก แต กลามเนอ internal intercostals กลามเนอทอง และกลามเนออนชวยเหลอในการหายใจออกลก หรอหายใจออกเรว.

6. การไหลของอากาศ แปรผกผนกบแรงตานในทางเดนหายใจ การปฏบตตามของปอด (pulmonary compliance) สงหมายถงปอดขยายงาย และแรงตานตำ. การปฏบตตามของปอดตำพบในบางโรค เชน วณโรค ทำใหปอดฝด. 7. แรงตาน ยงคงแปรเปลยนตามขนาดเสนผานศนยกลางของทางเดนอากาศ. ภาวะหลอดลมตบ (bronchoconstriction) เพมแรงตาน และลดการไหลของอากาศ ขณะทหลอดลมขยาย (bronchodilation) เพมการไหลของอากาศ. หอบหด (Asthma) และ แอนาฟแลกซส (anaphylaxis) สามารถทำใหเกดหลอดลมตบ และถงแกชวต. 8. แรงตงผวในถงลม (Alveolar surface tension) ยงสงผลกระทบตอแรงตาน โดยแนวโนมทำใหเกดการยบตวของถงลม ระหวางการหายใจออก และตานการพองระหวางการหายใจเขา หากแตแรงตงผวปรกตทำใหลดนอยลงทสด โดยไลโปรโปรตน (lipoprotein) ทเปนสารตานแรงตงผวของปอด ทหลงจากเซลใหญของถงลม (great alveolar cells). การขาดสารตานแรงตงผวเปนสาเหตของการหายใจลำบากในเดกทารกทเกดกอนกำหนด. 9. ขณะพก ผใหญทวไป หายใจเขา 500 มล. ของอากาศในหนงการหายใจเขา. ประมาณ 150 มล.ของสงนเปนบรเวณเสยเปลาเชงกายวภาค (anatomic dead space) ทเตมแขนงทางเดนอากาศ (conducting division) ทซงไมมการแลกเปลยนแกส. 350 มล. ระบายอากาศในถงลม. ปรมาตรคณดวยอตราการหายใจ คออตราการระบายอากาศของถงลม (alveolar ventilation rate) ตวอยางเชน 350 มล.ตอการหายใจ มอตราการหายใจ 12 ครงตอนาท ดงนนอตราการระบายอากาศของถงลมเทากบ 4200 มล.ตอนาท. 10. เพมเตมจากการแลกเปลยนแกส การหายใจยงตอบสนองตอการพด หวเราะ รองไห การหาว การสะอก การสำลกควนระคายเคอง การไอ การจาม และการเบงไลของในทอง (โดยกลวธ วาลซลวา (Valsalva maneuver)). 11. การทำงานของปอด (Pulmonary function) วดไดดวยเครองมาตรอากาศหายใจ (spirometer) ซงวดปรมาตร และความจ ของการหายใจทหลากหลาย และชวยนกเวชปฏบต ประเมนความรนแรงของความผดปรกตของ การหดรด และอดกนของระบบทางเดนหายใจ. ความผดปรกตในการหดรดลดการปฏบตตามของปอด (pulmonary compliance) และความผดปรกตของการอดกน ลดอตราการไหลของอากาศ.

R

การควบคมทางประสาทของการระบายอากาศ (Neural Control of Ventilation) 1. จงหวะในการหายใจ ถกควบคมดวยตวกระตนจงหวะ () ทกานสมอง ซงควบคมกลามเนอในการหายใจ. 2. กานสมองสวนทาย (medulla oblongata) ประกอบดวย 2 นวเคลยสทเกยวกบระบบหายใจ. หนงในนนเปนศนยการหายใจเขา (inspiratory center) ประกอบดวยเซลลประสาทหายใจเขา (inspiratory (I) neurons) เปนสวนใหญ. การปลอยกระแสนำประสาทจากเซลลประสาทเหลาน สดทายกระตนใหกระบงลม (ผานทางเสนประสาทฟรนก (phrenic nerves)) และกลามเนอ external intercostal (ผานทางเสนประสาท intercostal nerves) และทำใหเกดการหายใจเขา. 3. ศนยการหายใจออกของกานสมองสวนทายดงกลาว ประกอบดวยทงเซลลประสาทหายใจเขา และหายใจออก. ไมไดใชงานในการหายใจเขาออกปรกต หากแตยบยงศนยการหายใจเขา เมอตองการหายใจออกลกๆ. 4. กานสมอง สวนพอนส (pons) ประกอบดวย ศนยแอบนสตก (apneustic center) ซงดเหมอนทำหนาทในการยดเวลาการหายใจเขา และศนยนโมแทกซก (pneumotaxic center) ทำหนาทสงการศนยหายใจเขาทเมดลลา ในการแปรเปลยนอตราและความลกของการหายใจ. 5. ศนยการหายใจทกานสมอง รบขอมลจากระบบลมบค (limbic system) ไฮโปทาลามส (hypothalamus) และสมองสวนหนา (frontal lobe) ของสมองใหญ (cerebrum) สงผลใหภาวะทางจตใจมผลกระทบตอการหายใจ. 6. ศนยการหายใจ ยงคงไดรบขอมลจาก ตวรบสญญาณทางเคม (chemoreceptors) จากหลอดเลอดแดง และจากตวรบสญญาณในทางเดนอากาศ และปอด ทตอบสนองตอสงระคายเคองในอากาศ การยดของปอด และสงกระตนอนๆ.

การแลกเปลยนแกส และการขนถาย (Gas Exchange and Transport) 1. อากาศ ประกอบไปดวยใกลเคยงกบ 79% N2, 21% O2, 0.5% H2O, และ 0.04% CO2. ความเขมขนของแกสเหลานไดรบการชแจงเปน ความดนยอย (partial pressure), ซงคอสดสวนของแตละแกสทรวมกนเปนความดนบรรยากาศรวม (total atmospheric pressure) (อานกฎของดอลตน (Dalton’s law)). 2. อากาศทหายใจออก แสดงใหเหนถงการเปลยนแปลงอนเปนผลจากรางกายเพมหรอดงไปใชจากอากาศทใชหายใจ หรอประมาณ 75% N2, 14% O2, 6% H2O, and 5% CO2.

R R

3. ณ ตำแหนงทประสานกนระหวาง อากาศ-นำ ในถงลม แกสแพรเขาไปตามความชนของการแตกตาง ดวยอตราทขนกบความสามารถในการละลายในนำ และความดนยอยของแกสในอากาศของถงลม และเลอด (ดกฎของเฮนร (Henry’s law)). ดงนนเลอดจงปลอง CO2 เขาไปในถงลม เพอทปลอยไปในลมหายใจออก และบรรทก O2 ไปยงเนอเยออนๆของรางกาย. 4. ประสทธผลของการแลกเปลยนแกสในถงลม ขนกบความชนของความแตกตางของความเขมขนของแกส (อากาศ กบ เลอด) ความสามารถในการละลายของแกสในนำ ความหนาของเยอระหวางเลอด และอากาศในถงลมของระบบทางเดนหมายใจ และการเขาคกนของ การระบายอากาศ-การกำซาบ (ventilation-perfusion). 5. การเขาคกนของ การระบายอากาศ-การกำซาบ (ventilation-perfusion) เปนแนวโนมของปอดทจะนำเลอดสวนใหญไปยงสวนทระบายอากาศดทสด และนำอากาศไปยงสวนทมเลอดกำซาบดทสด เพอทจะลดการระบายอากาศเสยเปลาไปยงสวนทกำซาบไมด และเลอดเสยเปาไปในตำแหนงทระบายอากาศไมด. 6. ประมาณ1.5% ของ O2 ในเลอดถกละลายในพลาสมา, และ 98.5% ยดตดกบฮโมโกลบน ในเมดเลอดแดง. แตละฮโมโกลบนจะบรรทกไดถง 4 โมเลกลของ O2. หากจบอยางนอย 1 โมเลกลจะเรยกกนวาออกซฮโมโกลบน (oxyhemoglobin (HbO2)). 7. ความสมพนธระหวางความเขมขนของออกซเจน (PO2) และรอยละของ HbO2 คอ oxyhemoglobin dissociation curve. แสดงถงวาการจบกบออกซเจนโมเลกลแรก จะเรงการจบทมากขน จนกวาฮโมโกลบนจะอมตวดวยออกซเจน. 8. ประมาณ 90% ของ CO2 ในเลอดถกขนสงดวย ไอออนไบคารบอเนต (bicarbonate (HCO3) ions), 5% จบอยกบโปรตน เปนสวนประกอบคารบามโน (carbamino compounds) รวมถงฮโมโกลบน เปน carbaminohemoglobin ,และ 5% ละลายในพลาสมา. 9. การขนถาย CO2 จากนำในเนอเยอ ไดรบการสงเสรมโดย carbonic anhydrase, เอนซยมชนดหนงในเมดเลอดแดง ทสงเสรมปฏกรยาของ CO2 และนำ เปนกรดคารบอนก (carbonic acid). กรดคารบอนก แตกตวเปน HCO3- และ H+. H+ สวนใหญจบกบฮโมโกลบน, ขณะท HCO3 ถกแลกเปลยน Cl จากพลาสมาในเลอด. 10. การจบของ H+ กบฮโมโกลบน สงเสรมการปลอย O2 ไปยงเนอเยอแตละระบบ. ในภาวะพกเลอดปลอย 22% O2 ใหกบเนอเยอในแตละครงทเลอดไหลผาน (สมประสทธการใช (utilization coefficient)). 11. ในถงลม, ฮโมโกลบน ปลอย O2. การปลอยนทำให H+ แยกตวออกจากฮโมโกลบน และรวมตวกบ HCO3 เกดกรดคารบอนค. กรดคารบอนคถกสลายดวย carbonic anhydrase ไดเปนนำ และ CO2 ซงหายใจทงออก. 12. ฮโมโกลบนปลอยปรมาณของ O2 อยางหลากหลาย ไปยงหลากหลายเนอเยอตามความตองการ. ฮโมโกลบนปรบการปลอย O2 ตามการตอบสนองตอปจจยการแปรเปลยนในเนอเยอของ PO2, อณหภม และ pH (Bohr effect), และความเขมขนของ bisphosphoglycerate (BPG) ในเมดเลอดแดงเอง.

เคมในเลอด และจงหวะของระบบหายใจ (Blood Chemistry and the Respiratory Rhythm) 1. การหายใจไดรบการกระตนโดยเฉพาะจาก pH ของนำในรางกาย โดยรวมกบ PCO2 และ PO2 ในระดบหนง. ไดรบการเฝาตดตามโดยสวนรบทางเคมสวนกลาง (central chemoreceptors) ในกานสมอง (brainstem) และ สวนรบเคมสวนปลาย (peripheral chemoreceptors) ทสวนโคงของเสนเลอดแดงเอออรตา และเสนเลอดแดงแคโรตด. 2. ทายทสด การหายใจถกปรบเพอใหระดบ pH ในสมองคงท. pH ในเลอดเกดสวนใหญจาก PCO2 อนเปนผลจากปฏกรยาระหวาง CO2 และ water ดงน : CO2 + H2O ↔ H2CO3 ↔ HCO3- + H+ ยงม CO2 มากเทาไร การ

สราง ไฮโดรเจนไอออน (H+) จะมากขน และกลบกน 3. ปรกต pH ในเลอด มพสย 7.35 -7.45. pH ตำกวาพสยนจะเรยกวา เปนกรด (acidosis) และหากมากกวาพสยน จะเรยกวา เปนดาง (alkalosis).

4. Acidosis โดยทวไปเกดจาก ภาวะคารบอนไดออกไซดมากเกน (CO2 excess (hypercapnia)) และสามารถแกไขไดโดยการเพมการระบายอากาศของปอดเพอทจะไล CO2. 5. Alkalosis โดยทวไปเกดจาก ภาวะพรองคารบอนไดออกไซด (CO2 deficiency (hypocapnia)) และสามารถแกไขไดโดยการลดการระบายอากาศของปอดเพอใหมการสะสมของ CO2 จากเมแทบอลซมขนในเลอด. 6. PCO2 สามารถมผลกระทบโดยตรงตอการระบายอาหาศ (ventilation) แม pH คงท. 7. PO2 โดยปรกตมผลกระทบเลกนอยตอการระบายอากาศ แตการพรองออกซเจนในเลอดอยางยาวนาน (long-term hypoxemia (PO2 60 mmHg)) สามารถกระตน hypoxic drive, ซงทำใหการระบายอากาศถกกระตนจาก O2 มากกวาระดบ CO2. เหตการณนเกดขนในบางภาวะ เชน การปนเขา และถงลมโปงพอง (emphysema).

ความผดปรกตของระบบหายใจ (Respiratory Disorders) 1. การพรองออกซเจน (Hypoxia), การขาดออกซเจนในเนอเยอ สามารถเกดไดจากการพรองออกซเจนในเลอด (hypoxemic) การขาดเลอด (ischemic) โลหตจาง (anemic) หรอพษระดบเซลลเนอเยอ histotoxic) ทำใหเกดอาการเขยว (cyanosis) และถาเปนรนแรงยาวนาน ทำใหเกดการตายของเนอเยอ (tissue necrosis) 2. ออกซเจนทมากเกน สามารถกอใหเกด hydrogen peroxide และอนมลอสระ (free radicals) ททำใหเกด พษออกซเจน (oxygen toxicity)

กระโหลกศรษะ (The Skull) และโพรงอากาศขางจมก (Paranasal Sinuses) 1. กระโหลกศรษะคลมรอบหลายชอง ไดแก ชองกระโหลก (cranial) ชองจมก (nasal) ชองปาก (buccal) ชองหชนกลาง (middle-ear) และชองหชนใน (inner- ear) ชองนยนตา (orbits) และโพรงอากาศขางจมก (paranasal sinuses) ไดแก frontal, sphenoid, ethmoid, และ maxillary ซงเปนชองบรรจอากาศ อยในกระดกตามชอ โดยเยอบเมอกทบชองจมก จะตอเนองและเชอมตอ ไปบในโพรงอากาศขางจมก ผานทางชองเปดตางๆ สงคดหลงทสรางโดยเยอบเมอกจะถกระบายออกทางชองจมก โพรงอากาศดงกลาวทำใหกระโหลกศรษะมนำหนกเบา และยงทำใหเสยงสะทอน และกอง ทำใหเสยงชดเจน และยาวนาน หรอทำใหคณภาพของเสยงด.

R R

ลำกระดกสนหลง (Vertebral Column) และโครงทรวงอก (Thoracic cage)1. ลำกระดกสนหลงปรกตม กระดกสนหลง (vertebrae) 33 ชน และหมอนกระดกสนหลงทเปนกระดกออน 23 ชน.

มลกษณะเปนรปตวอกษร S ม 4 โคง ทสวนคอ (cervical) สวนอก (thoracic) สวนเอว (lumbar) และสวนเชงกราน (pelvic). 2. มนษยสวนใหญมกระดกสนหลงม 5 ประเภท สวนคอ (cervical) 7 ชน สวนอก (thoracic) 12 ชน สวนเอว (lumbar) 5 ชน สวนใตกระเบนเหนบ (sacral) 5 ชน และ สวนกนกบ (coccygeal) 4 ชน. ในผใหญกระดกสวนใตกระเบนเหนบจะตดรวมกนเปน กระเบนเหนบชนเดยว และกระดกสวนกนกบเปน กนกบชนเดยว. 3. โครงทรวงอก (thoracic cage) ประกอบดวย กระดกสนหลงสวนอก กระดกอก (sternum) และซโครง (ribs). 4. มซโครง 12 ค โดย 7 คแรก อาจเรยกเปนซโครงจรง เพราะมกระดกออนซโครง (costal cartilage) ของตนเอง

ระบบประสาท 1. ระบบประสาทแบงไดเปน ระบบประสาทสวนกลาง (central nervous system (CNS)) และระบบประสาทสวนปลาย (peripheral nervous system (PNS)) โดยระบบประสาทสวนปลายยงจำแนกตอเปน แขนงรบความรสก (sensory) และ สงการ (motor) และแตละแขนงยงจำแนกตอเปน แขนงยอย กาย (somatic) และอวยวะภายใน (visceral). 2. ระบบประสาทสวนกลาง (central nervous system (CNS)) ประกอบดวยสมอง อยในกระดกหมสมอง (cranium) และไขสนหลง อยในลำกระดกสนหลง (vertebral column) 3. แขนงยอยอวยวะภายใน (visceral motor division) ยงเรยกวา ระบบประสาทอตโนมต (autonomic nervous system) ซงมแขนงซมพาเธตก (sympathetic divison) และพาราซมพาเธตก (parasympathetic division)

สมอง (Brain)

1. สมองผใหญมนำหนกประมาณ 1,450 ถง 1,600 กรม แบงเปนสมองใหญ หรอ ซรบรม (cerebrum), สมองนอย หรอ ซรเบลลม (cerebellum), และกานสมอง (brainstem).

R

สมองสวนหลง และสวนกลาง (Hindbrain and Midbrain) 1. กานสมองสวนทาย (medulla oblongata) เปนสวนทอยทาย (caudal part) สดของสมอง มเสนประสาทสมองคท IX ถง XII ออกมากานสมองสวนเมดลลา. 2. กานสมองสวนพอนส (pons) อยหนา (rostral) ตอเมดลลา มเสนประสาทสมองคท VI ถง VIII ออกมาจากบรเวณพอนสและเมดลลา 3. สมองนอย (cerebellum) มขนาดใหญทสดของสมองสวนหลง เกยวของกบการทำงานประสานงานของประสาทยนต (motor coordination) และอนๆ. 4. สมองสวนกลาง (midbrain) อยหนาตอพอนส มเสนประสาทสมองคท III และ IV ออกมา. สมองสวนหนา (Forebrain) 1. สมองสวนหนา ประกอบดวย ไดเอนเซฟฟาลอน (diencephalon) และสมองใหญ (cerebrum). 2. ไดเอนเซฟฟาลน ประกอบดวย ธาลามส (thalamus) ไฮโปธาลามส (hypothalamus) และ อพธาลามส (epithalamus). 3. สมองใหญ เปนสวนทใหญสดของสมอง แบงเปนครงทรงกลม (hemispheres) 2 ซก ประกอบดวยกลบสมอง 5 กลบ ไดแก สมองสวนหนาผาก (frontal) ขางขมอม (parietal) ทายทอย (occipital) ขมบ (temporal) และอนซลา (insula).

เสนประสาทสมอง (Cranial Nerves) 1. เสนประสาทสมอง 12 ค ออกมากจากใตหรอฐานสมอง ผานออกทางรทฐานกระโหลกศรษะ และเกยวของกบโครงสรางบรเวณศรษะ และลำคอ.

2. เสนประสาทสมอง (Cranial nerves (CN)) คท I และ II ทำหนาทรบความรสก (sensory) อยางเดยว. คทเหลอผสมกน แมวาสวนประกอบในการรบความรสก จะเปนเพยงแค การรบรอากปกรยา (proprioceptive) และชวยในการควบคมประสาทยนต (motor control) และมกถกพจารณาวาเปนเสนประสาทยนต หรอเสนประสาทสงการ (CN III, IV, VI, XI, และ XII). 3. หนาทการทำงานของเสนประสาทสมองเปนไปตามคำอธบาย

R

I. Olfactory. เปนเสนประสาทรบกลน II. Optic. เปนเสนประสาทของการมองเหน III. Oculomotor. ควบคมกลามเนอภายนอกของนยนตาททำหนาทกลอกตาภายในเบาตา IV. Trochlear. ควบคมกลามเนอภายนอกของนยนตาททำหนาทกลอกตาภายในเบาตา V. Trigeminal. รบความรสกของใบหนา และควบคมการสงการกลามเนอในการเคยว VI. Abducens. ควบคมกลามเนอภายนอกของนยนตาททำหนาทกลอกตาภายในเบาตา VII. Facial. ควบคมกลามเนอในการแสดงออกของกลามเนอใบหนา VIII. Vestibulocochlear. เปนเสนประสาทรบการไดยน และการทรงตว IX. Glossopharyngeal. รบความรสกบรเวณคอหอย และรสทลน ควบคมการทำงานของกลามเนอในการกลน X. Vagus. ควบคมกลามเนอบรเวณคอหอย และกลองเสยง ประสาทอตโนมตบรเวณชองอก และชองทอง XI. Accessory. ควบคมกลามเนอ ทราปเซยส (trapezius) และสเตอรโนไคลโดมาสตอยด (sternocleidomastoid) XII. Hypoglossal. ควบคมกลามเนอลน

ไขสนหลง (Spinal Cord) 1. ไขสนหลงทำหนาทนำสญญาณขนลง. 2. ไขสนหลงครอบครองพนทในชองกระดกสนหลงจาก กระดกสนหลง C1 ถง L1. มดรากประสาท (nerve roots) ทเรยกวา กลมรากประสาทคลายหางมา (cauda equina) ครอบครองพนทชองไขสนหลงจาก C2 ถง S5. 3. ไขสนหลงแบงเปนสวนคอ สวนอก สวนเอว และสวนใตกระเบนเหนบ ไดชอตามระดบของกระดกสนหลงทซงเสนประสาทไขสนหลงออกมา.

เสนประสาทไขสนหลง (Spinal Nerves) 1. เสนประสาทไขสนหลงมลกษณะเปนสาย ประกอบดวยใยประสาท และเนอเยอเกยวพน (connective tissue) มทงสน 31 ค ทเขาและออกไขสนหลงผานทางรระหวางกระดกสนหลง (intervertebral foramina) . 2. เสนประสาทไขสนหลงแตละเสนยกเวน C1 รบขอมลการรบความรสกจากตำแหนงของผวหนงจำเพาะ ทเรยกวา เดอรมาโทม (dermatome) ดงภาพ

รเฟลกซรางกาย (Somatic Reflexes) 1. รเฟลกซ คอปฏกรยาทรวดเรว ไมไดจงใจ (involuntary) และเคลอนไหวซำๆ (stereotyped) ของตอม หรอกลามเนอ ตอสงกระตน. 2. รเฟลกซการเหยยด (stretch reflex) เปนการหดตวเมอไดรบการเหยยด เชน รเฟลกซเอนสะบา (patellar tendon) หรอเขา (knee-jerk).

M

ระบบประสาทอตโนมต (Autonomic Nervous System) 1. ระบบประสาทอตโนมต นำรเฟลกซอวยวะภายใน (visceral reflexes) ทระบบประสาทสงการอวยวะภายใน ออกฤทธตอ กลามเนอหวใจ กลามเนอเรยบ และตอม. 2. การทำงานของระบบประสาทอตโนมตสวนใหญไมไดจงใจ หรอไมรสกตว. 3. แขนงซมพาเธตก (sympathetic division) เตรยมความพรอมของรางกายตอสงอนตราย ในสถานการณทตองสหรอหน. 4. แขนงพาราซมพาเธตก (parasympathetic division) ผลตอรางกายทำใหสงบ หากแตกระตนการยอยอาหาร. อวยวะรบสมผสพเศษ (Sense Organ)

การไดยน และสมดล (Hearing and Equilibrium) 1. เสยงกำเนดจากการสนไหวของวตถ. ชวง หรอ แอมปลจด (amplitude) ของการสน บงชถงความดงของเสยง วดเปนหนวยเดซเบล (decibels (db)) ความถของการสน (frequency) บงชถงระดบเสยง (pitch) วดหนวยเปนเฮรตซ 2. มนษยไดยนดทสดทความถ 1,500 ถง 4,000 Hz, แตหทไวสามารถไดยนเสยงตงแต 20 Hz ถง 20,000 Hz. ระดบกน (threshold) ของการไดยน คอท 0 db และระดบกน (threshold) ของการปวด คอท 140 db; การสนทนาทวไป คอท 60 db. 3. หภายนอก (outer ear) ประกอบดวย ใบห (auricle) และชองห (auditory canal). หชนกลาง (middle ear) ประกอบดวย แกวห (tympanic membrane) และโพรงหสวนกลาง (tympanic cavity) ทบรรจดวยอากาศ ประกอบดวยกระดก 3 ชน (คอน (malleus) ทง (incus) และโกลน (stapes)) ตามลำดบ โดยกระดกโกลนจะมแผนรองคลายของเตารดเชอมตอกบหชนใน ผานทางหนาตางวงร (oval window) และกลามเนอ 2 มด (กลามเนอ tensor tympani และกลามเนอ stapedius). หชนใน (inner ear) ประกอบหอง (chambers) และทอ (tubes) ทบรรจดวยของเหลว ประกอบดวย หองหนาเวสตบล (vestibule) ทอกงวงกลม (semicircular ducts) และโคเคลย (cochlea).

R R 4. ทางดานหลงของโพรงหสวนกลางเชอมตอกบคอหอยสวนจมก (nasopharynx) ผานทางทอห (eustachian tube หรอ auditory tube) ขนาดประมาณ 4 ซม. ทอดยาวทางเปดทคอหอยสวนจมกแคบและเปนกระดกออน โพรงหสวนกลางยงเชอมกบเซลลอากาศบรเวณกกห (mastoid air cells) ซงอาจเรยกวาโพรงอากาศกกห (mastoid sinus)

5. สวนทสำคญทสดของโคเคลย อวยวะในการรบการไดยน คอ อวยวะเกลยวของคอรต (spiral organ of Corti) ซงมเซลลรบสมผสทมขน.

R R 6. เสนประสาทโคเคลย รวมกบเสนประสาทเวสตบลาร รวมกนเปนเสนประสาทสมองคท 8 (cranial nerve VIII). 7. แซคคล (saccule) และ ยทรเคล (utricle) เปนหองอยในหองหนาเวสตบล ของหชนใน แตละแหงมแมคคลา ทประกอบไปดวยเซลลทมขน. 8. การรบรของศรษะ เกดจาก 4 ตำแหนงของแมคคลา (maculae) โดยการเรงในแนวตง (Vertical acceleration) เกดจากการกระตน แมคคลา แซคคไล (macula sacculi) และการเรงในแนวระนาบ (horizontal acceleration) กระตน แมคคลา ยทรคไล (macula utriculi).

R

R R

9. หชนในยงคงประกอบดวยทอกงวงกลม (semicircular ducts) จำนวน 3 ทอ ทมเซลลทมขนทเรยกวา ครสตา แอมพลารส (crista ampullaris) ในแตละทอ ขนของเซลลฝงอยใน คปลา (cupula). 10. การเอยง หรอหมนศรษะ เคลอนทอเมอเทยบกบของเหลว (เรยก endolymph) ทอยภายใน ทำใหมการเคลอนของคปลา สมองตรวจจบการเรงในระนาบมมของศรษะ (angular acceleration) จากขอมลของทง 6 ทอ. 11. สญญาณจาก ยทรเคล แซคคล และทอกงวงกลม รวมเปนเสนประสาทเวสตบลาร ซงรวมกบเสนประสาทโคเคลยร เปนเสนประสาทสมองคท 8 (cranial nerve VIII) ไปยงกานสมองสวนพอนส และ สมองนอย.

การมองเหน (Vision) 1. การมองเหน เปนการตอบสนองตอการแผรงสทางแมเหลกไฟฟา (electromagnetic radiation) ทมคลนความยาว จากประมาณ 400 ถง 750 นาโนเมตร. 2. โครงสรางประกอบของเบาตา (orbit) รวมถงคว เปลอกตา เยอบนยนตา ตอมนำตา และกลามเนอภายนอกของนยนตา.

R R 3. ผนงของนยนตาประกอบดวยชนเสนใยภายนอกรวมกนเปนเยอบตาขาว (sclera) และกระจกตา (cornea) ชนหลอดเลอดตรงกลางประกอบดวย โคลอยด (choroid) ซลอารบอด (ciliary body) และมานตา (iris) และชนในประกอบดวย จอตา (retina) และสวนกำเนดของประสาทตา หรอเสนประสาทสมองคท 2 (optic nerve). 4. สวนประกอบของนยนตาเกยวกบสายตา รบและหกเห (หรองอ) รงสของแสง และนำภาพไปยงจดโฟกสบนจอตา. สวนประกอบดงกลาวไดแก กระจกตา (cornea) สารนำนยนตา (aqueous humor) เลนส (lens) และวนตา (vitreous body). สวนใหญของการหกเหแสงเกดขนทระหวางผวอากาศ และกระจกตา และเลนสเปนสวนปรบโฟกส. 5. สวนประกอบของนยนตาเกยวกบประสาท ดดซบแสง และแปลงขอมลเปนสงกระตนสงผานไปยงสมอง. สวนนไดแกจอตา และประสาทตา. สวนของการมองเหนทชดทสดอยในบรเวณจอตาทเรยกวา รอยบมจอตา (fovea centralis) ขณะทจานประสาทตา (optic disc) ทเปนจดกำเนดของประสาทตา เปนจดบอดและไมมเซลลรบสญญาณ. 6. สายตาปรกต (emmetropic vision) ขณะพก โฟกสทวตถ 6 เมตรขนไป. การมองใกล (near response) ตองใชการโฟกสสำหรบวตถทอยใกลกวาน. การมองใกลรวมถง การเบนเขา (convergence) ของตา การหดตวของรมานตา (pupil) และการปรบสายตา (accommodation) โดยการหนาขนของเลนส. 7. แสงทตกกระทบบนจอตา ถกดดซบโดยสารสในการเหน (visual pigments) ทอยสวนนอกของเซลลรปแทง และกรวย (rod and cone cells). เซลลรปแทง และโรดอปซน (rhodopsin) ทำหนาททความเขมของแสงตำ หรอการมองเหนในเวลากลางคน (night, or scotopic vision) หากแตไมคมชด และเปนสเดยว. เซลลทรงกรวย และโฟทอปซน (photopsins) ตองการความเขมของแสงทสงกวา หรอการมองเหนในเวลากลางวน (day or photopic vision) และภาพคมชด และมสสรร. 8. นยนตาตอบสนองตอการเปลยนแปลงของความเขมขนแสง โดยการปรบสภาพแสง (การหดของรมานตา และการฟอกขาวของสารส) และการปรบตอความมด (การขยายของรมานตา และการสรางสารสขนใหม) 9. เซลลประเภทกรวยม 3 ชนด ไดแก นำเงน เขยว และแดง มความแตกตางกนเลกนอยในโฟทอปซน ทำใหดดซบคลนทแตกตางกน ทำใหเกดความสามารถในการแยกแยะส.

R R 10. การเหนสามมต หรอ การเหนลก (Stereoscopic vision) เกดจากแตละนยนตามองวตถทมมตางกนเลกนอย ทำใหภาพตกลงในบรเวณจอภาพทแตกตางกน. 11. ใยประสาทตาประสานไขวกนทบรเวณสวนไขวประสาทตา (optic chiasm) ทำใหภาพทางดานซายของลานสายตาไปยงสมองซกขวา และภาพทางดานขวาของลานสายตาไปยงสมองซกซาย. 12. ตอจากสวนไขวของประสาทตา เสนใยประสาทจะไปยงสมองสวนธาลามส และตอเนองไปยงสมองสวนการมองเหน ทกลบสมองสวนทายทอย (occipital lobe) 16. เสนใยประสาทบางสวนของประสาทตาไปยงสมองสวนกลาง (midbrain). สมองสวนกลางมหนาทสวนหนงในการควบคม รเฟลกซการเหนของกลามเนอภายนอกของนยนตา รเฟลกซของรมานตา และรเฟลกซปรบสายตา (accommodation).

สาระสำคญสรรวทยาของการควบคมอณหภมในรางกาย 1. มนษยเปนสงมชวตทอณหภมคงท (homeotherms) และถกควบคมใหอยในพสยแคบๆ 2. กระบวนการทางสรระและกายภาพ ทำงานอยางตอเนองในการทำใหสมดลระหวางการผลตความรอน และการสญเสยความรอน และเพอทจะคงระดบอณหภมของรางกาย 3. รางกายสามารถแลกเปลยนพลงงานความรอนกบสงแวดลอม ผานทาง การนำ (conduction) การพา (convection) การแผรงส (radiation) และการระเหย (evaporation)

4. การนำภายใน (Internal conduction) และการพาของการไหลเวยน (circulatory convection) สงผานความรอนจากแกนกลางของรางกายไปยงเปลอกนอก 5. สวนใหญของพลงงานในการครองธาต (metabolic energy) ทใชในการกระบวนการของเซลลถกแปลงเปนความรอนภายในรางกาย และอตราการครองธาต (metabolic rate) คอปรมาณของอาหารทแปลงเปนความรอนตอหนวยเวลา 6. อตราการครองธาตพนฐาน (Basal metabolic rate) เปนการวดคาการครองธาตในการดำรงชพ โดยวดภายใตสภาวะมาตรฐาน 7. อตราการครองธาต ไดรบการประมาณทางออมของอปกรณวดพลงงาน (indirect calorimetry) ภายใตการวดอตราการใชออกซเจน (rate of oxygen consumption) 8. การแลกเปลยนความรอน แปรผนตรงกบพนทผว และเปนไปตามหลกการของชวฟสกส 9. ภาวะเหงอออก (Sweating) จำเปนตอการสญเสยความรอน และเกยวของกบการหลงสารละลายอเลกทรอลยตเจอจาง (dilute electrolyte solution) ของตอมเหงอ บนพนผวหนง ทระเหย (evaporate) ตออยางรวดเรวในสภาวะแวดลอมทรอน ทำใหรางกายเยนลง 10. การเพมขนของการไหลของเลอดทผวหง นำอณหภมของผวหนงใกลเคยงกบอณหภมของเลอด และการลดลงของการไหลเวยนเลอดทผวหนง นำอณหภมของผวหนงใกลเคยงกบอณหภมแวดลอม ทำใหเกดการสญเสยความรอน และการพา และการแผรงส 11. มนษยมระบบยอย 2 ระบบในการควบคมอณหภมของรางกาย ไดแก พฤตกรรม และการควบคมอณหภมทางสรระ โดยอนหลง ทำงานผานการควบคมเปนระดบของการสรางความรอน และการตอบสนองตอการสญเสยความรอน 12. ตวรบสญญาณอณหภมในแกนกลางของรางกาย และผวหนง สงตอขอมลผานทางเสนประสาทนำเขาไปยงกานสมอง โดยเฉพาะอยางยงไฮโปธาลามส (hypothalamus) ทมการบรณาการขอมล 13. สญญาณสำหรบกลไกในการถายเทความรอน และการสรางความรอน อยบนพนฐานของขอมลอณหภมแกนกลาง และพนผว เชนเดยวกนกบขอมลทไดรบโดยประสาทสวนกลาง และคากำหนดทตงไวของการควบคมอณหภม 14. ภาวะไข เพมอณหภมของแกนกลางในขณะพก การปรบสภาพใหชนกบความรอน (heat acclimatization) ลดอณหภมแกนกลาง และเวลาในแตละหวงวนทเปลยนเปนวงรอบ มการปรบคากำหนดทตงไวในการควบคมอณหภม 15. การออกกำลงอยางหนกอาจเพมการสรางความรอนภายในรางกาย 10 เทาหรอมากกวานน ตองการการเพมขนของไหลเวยนของเลอดทผวหนง และออกเหงอ เพอปรบสมดลอณหภม 16. การสมผสกบสภาพแวดลอมทมความเครยดอยางตอเนอง หรอซำๆ สรางการเปลยนแปลงทางสรระเพอจะลดความเครยดนนๆ 17. รางกายคงอณหภมแกนกลางในภาวะหนาวเยน โดยการลดการสญเสยความรอน และเมอไมเพยงพอ จะเพมการสรางความรอน 18. ไขเสรมกลไกในการปองกน ในขณะทความเครยดทางความรอน และหนาวเยน สามารถทำใหเกดอนตราย.

สาระสำคญของสรรวทยาของการออกกำลง (Exercise Physiology) 1. การออกกำลงเปนการกระทำ ของกจกรรมบางกจกรรมทเกยวของกบการหดตวของกลามเนอ และการงอ หรอเหยยดของขอ และทำใหเกดความเครยดทจำเพาะตอระบบอวยวะของรางกาย 2. การวดปรมาณการใชออกซเจนสงสด (maximal oxygen uptake) เปนวธทใชบอยสดในการวดปรมาณการออกกำลงทมพลวตร (dynamic exercise)

3. การใชออกซเจน (oxygen consumption) เกนระหวางสองสามนาทแรกหลงพกฟน (recovery) เรยกวา หนออกซเจน (oxygen debt) 4. การไหลของเลอดไดรบการผนไปยงกลามเนอโครงสรางในระหวางการออกกำลง 5. ระหวางการออกกำลง ความดนโลหต อตราการเตนของหวใจ ปรมาตรเลอดสงออก และการบบตวของหวใจ เพมเตมขนทกอยาง 6. หวใจปรบตวตอการออกกำลงทตอเนอง และเปนจงหวะ ทเกยวของกบการออกกำลงทมความดนโลหตตำ จะมปรมาตรของเวนตรเคลซายมากขน แตความหนาของผนงเวนตรเคลปรกต สำหรบการออกกำลงทเกยวของกบ isometric contraction และมความดนโลหตสงขน ความหนาของผนงเวนตรเคลจะเพมขน แตปรมาตรเวนตรเคลปรกต 7. การออกกำลงทมพลวตร อยางตอเนอง มความสมพนธกบการเพมขนของการไหลเวยน ไลโปโปรตนชนดความหนาแนนสง (high-density lipoproteins (HDLs)) และลดลงของไลโปโปรตนชนดความหนาแนนตำ ทำใหอตราสวนระหวาง HDL ตอโคเลสเตอรอลรวมเพมขน 8. การออกกำลงมบทบาทในการปองกน และการฟนตวจากโรคของหวใจและหลอดเลอดหลายโรค 9. การตงครรภมลกษณะคลายกบคณลกษณะทางหวใจและหลอดเลอดของผทไดรบการฝกฝน 10. การระบายอากาศของปอด (Pulmonary ventilation) เพมขนระหวางการออกกำลงเปนสดสวนกบความตองการออกซเจน (O2 demand) และความตองการในการกำจดคารบอนไดออกไซด 11. โรคของปอด ขอจำกดทางระบบหายใจ ไดแกการหายใจลำบาก (shortness of breath) หรอการลดลงของปรมาณออกซเจนในเลอดแดง และชดเจนขนระหวางการออกกำลงมากกวาขณะพก 12. ความลาของกลามเนอ (Muscle fatigue) คอการลดลงของสมรรถนะกำลงของกลามเนอสงสด (maximal force capacity) ทเกดจากการออกกำลง และไมขนอยกบระดบกรดแลคตค (lactic acid) 13. กจกรรมการฝกความทนทาน (Endurance activity) ทระดบงานตำ เสรมใหขดความสามารถในการออกซเดชนของกลามเนอดขน โดยไมทำใหกลามเนอโต (hypertrophy) หากแตการเพมขนของกจกรรมทระดบงานสง จะทำใหกลามเนอโต (muscle hypertrophy) 14. ถงแมวาผลของการออกกำลงตอการทำงานของกระเพาะอาหารและลำไสยงไมทราบแนชด การออกกำลงอยางตอเนอง มบทบาทสำคญในการควบคมภาวะอวน และเบาหวาน ประเภทท 2 15. เมออายมากขน ผลของการออกกำลงตอสมรรถนะการทำงานเหนไดอยางชดเจนกวาอายทยนยาว

เอกสาร และตำราอางอง 1. Marieb EN. Human anatomy. 6th ed. and media update. Pearson Benjamin Cummings. 2012 2. Saladin K. Anatomy & Physiology. 3rd ed. McGraw-Hill. 2003