ศักยภาพแรกับการศักยภาพแรกับการลงทุนในลงทุนในประเทศพมาประเทศพมา

โดยโดย นายสมชัยนายสมชัย วงศสวสัดิ์วงศสวสัดิ์ นายวิวัฒน นายวิวัฒน โตธิรกุล โตธิรกุล นายชาตรี ศรีโวทานัยนายชาตรี ศรีโวทานัย

สํานักงานอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแรเขต สํานักงานอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแรเขต 3 3 จังจังหวัดเชียงใหมหวัดเชียงใหม กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแรกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร

กระทรวงอุตสาหกรรมกระทรวงอุตสาหกรรม

พฤศจิกายน พฤศจิกายน 25425477

ภาพปกจาก http://www.myanmar’s.net “ระฆังใหญที่สุดในโลก”

ศักยภาพแรกบัการลงทุนในประเทศพมาศักยภาพแรกบัการลงทุนในประเทศพมา

โดยโดย นายสมชัย วงศสวสัดิ์นายสมชัย วงศสวสัดิ์ นายวิวัฒน โตธิรกุลนายวิวัฒน โตธิรกุล นายชาตรี ศรีโวทานัยนายชาตรี ศรีโวทานัย

สํานักงานอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแรเขต สํานักงานอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแรเขต 33 จังหวัดเชียงใหม จังหวัดเชียงใหม กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแรกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร

กระทรวงอุตสาหกรรมกระทรวงอุตสาหกรรม

พฤศจิกายน พฤศจิกายน 25472547

ก

สารบัญ หนา

สารบัญรูป ค บทคัดยอ ง คําขอบคุณ จ 1. คํานํา 1 2. ประเทศพมา 1 3. ความสัมพันธระหวางไทย-พมา และการพัฒนาเศรษฐกิจชายแดน 4 4. สภาพธรณีวิทยาแหลงแร 5. ศักยภาพแรของประเทศพมา 5

5.1 น้าํมันและกาซธรรมชาติ 5 5.2 แหลงถานหิน 5 5.3 แหลงแรโครไมต 8 5.4 แหลงแรนกิเกิล 8 5.5 แหลงแรทองแดง 9 5.6 แหลงแรตะกั่ว สังกะส ี 9 5.7 แหลงแรพลวง 9 5.8 แหลงแรดบีุก ทงัสะเตน็ 9 5.9 แหลงแรทองคํา 10 5.10 แหลงแรเหล็ก 10 5.11 แหลงแรแมงกานีส 11 5.12 แหลงอญัมณี 11 5.13 แหลงแรยิปซ่ัม 11 5.14 แหลงแรแบไรต 12 5.15 แหลงหนิปูน 12 5.16 แหลงฟอสเฟต 12 5.17 แหลงแรฟลูออไรต 12

ข สารบัญ (ตอ)

หนา 6. สถานการณแรในปจจุบัน 25 7. นโยบายการลงทุนจากตางประเทศ 27 8. กฎระเบียบการลงทุนจากตางประเทศ 28

8.1 รูปแบบการลงทุน 28 8.2 ระบบภาษีอากร 28 8.3 สิทธิประโยชน 30 8.4 ระบบปริวรรตเงินตรา 31 8.5 การใชและถือครองที่ดิน 31 8.6 คาจางและเวลาทํางาน 31

9. โอกาสและลูทางการลงทุนสํารวจและพัฒนาทรัพยากรแร 31 10. ปญหาและอุปสรรคในการพัฒนา 32 11. สรุป 33 เอกสารอางอิง 33

ค สารบัญรูป

หนา รูปท่ี

1. แผนที่ประเทศพมา 2 2. โครงสราง Tectonic และ Geomorphology ของประเทศพมา 6 3. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรโครไมต (Chromite) 13 4. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรทองแดง (Copper) 14 5. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรตะกั่ว (Lead) 15 6. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรสังกะสี (Zinc) 16 7. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรพลวง (Antimony) 17 8. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรดีบุก (Tin) 18 9. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรทังสเตน (Tungsten) 19 10. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรเหล็ก (Iron) 20 11. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรแมงกานีส (Manganese) 21 12. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรแบไรต (Barite) 22 13. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรฟลูออไรต (Fluorite) 23 14. แผนที่แสดงพื้นที่ศักยภาพแรโดยรวมของประเทศพมา 24

ง

บทคัดยอ พมา เปนประเทศที่มีศักยภาพของแรสูง โดยเฉพาะกลุมโลหะพื้นฐานไดแก ทองแดง ตะกั่วและสังกะสี และแรอื่นๆ ไดแกดีบุก ทังสเต็น พลวง ทองคําและอัญมณี-หยก ถึงแมวาจะมีการสํารวจและผลิตแรในประเทศมานานแลวแตก็มีการดําเนินการในสภาพที่จํากัดของภูมิประเทศ การครอบครองของประเทศลาอาณานิคม ความผันผวนทางการเมือง และขอจํากัดภายในของพมา แรธาตุในพมายังคงมีความอุดมสมบูรณสมควรที่ประเทศไทย ที่มีทั้งองคความรูเรื่องเหมืองแร เทคโนโลยีการแตงแรและ การโลหกรรม เครื่องจักรและแหลงทุน ที่จะชวยสนับสนุนประเทศพมา ประเทศเพื่อนบานของไทยที่มีพรหมแดนติดตอกันถึง 1,800 กิโลเมตร ใหสอดคลองกับแผนการพัฒนาเศรษฐกิจภูมิภาคนี้ตอไป

จ

คําขอบคุณ

ขอขอบคุณ คุณอดุลย ไชยมังกร และคุณเกรียงศักดิ์ แกวแสง นักธรณีวิทยา ผูมีประสบการณในการสํารวจแรในประเทศพมา ที่ไดกรุณาแบงปนความรูเรื่องแหลงแรในประเทศพมาใหกับผูจัดทําเอกสารนี้ โดยหวังที่จะสงเสริมการลงทุนอุตสาหกรรมเหมืองแรในประเทศเพื่อนบานอยางเปนระบบ และขอขอบคุณ คุณสมบูรณ หอมรส ที่ใหขอมูลการไดไปพบเห็นแหลงแรในเชิงการลงทุน และถายทอดใหเห็นถึงสภาพความเปนไปในประเทศพมา

ขอขอบคุณ คุณสุรเดช เหลี่ยววงคภูธร ผูอํานวยการสวนติดตามประเมินผลและเผยแพรการพัฒนา ศูนยพัฒนาภาคเหนือ สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ที่ไดชี้แนะกรอบแนวคิดในการพัฒนาที่เหมาะสมสําหรับการนําเสนอขอมูลน้ี และเอกสารฉบับน้ีคงจะสมบูรณมิไดหากไมไดรับการชวยเหลือจาก ดร.พลยุทธ ศุขสมิติ และ คุณทิวา พวงไสว ที่ไดชวยพิสูจนอักษร และวิจารณรูปแบบของเอกสารฉบับน้ี เพื่อใหมีความสมบูรณ ในการนําเสนอ

ศักยภาพแรกับการศักยภาพแรกับการลงทุนในลงทุนในประเทศพมาประเทศพมา โดย นายสมชัย วงศสวัสดิ์ ผอ.สรข.3 (นักวิชาการทรัพยากรธรณี 9 บส)

นายวิวัฒน โตธิรกุล นักธรณีวิทยา 7ว. นายชาตรี ศรีโวทานัย ชางสํารวจ 5

1. คํานํา ประเทศที่กําลังพัฒนาตางๆ จะใชทรัพยากรธรรมชาติเปนฐานในการดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจปนหลัก โดยวิถีเศรษฐกิจท่ัวไปจะอยูในลักษณะการดํารงชีพ (Survival) การพัฒนาเศรษฐกิจใหมีมูลคามากขึ้น หรือมีกิจกรรมมากขึ้น จําเปนที่จะตองอาศัย เครื่องจักรและทุนจากภายนอก เพื่อใหไดมาซึ่งทรัพยากรดังกลาว

พมา (Burma) หรือท่ีเรียกเปนทางการวา เมียนมาร (Myanmar) เปนประเทศเพื่อนบานของไทยที่มีความสัมพันธกันมาแตอดีต และจะตองมีตอไปในอนาคตอยางเลี่ยงไมได (รูปท่ี 1) ความสัมพันธที่วานี้มีทั้งที่ดีและไมดี อยางไรก็ตาม ไทยกับพมาเปนบานพี่เมืองนองที่มีการพึ่งพาอาศัยกันทั้งดานเศรษฐกิจและสังคม เมื่อประเทศตางๆ ในโลกมีแนวทางการพัฒนาในเชิงทุนนิยม จําเปนยิ่งที่จะตองมีความเคารพในเอกภาพของแตละชาติ ดังนั้นความรวมมือระหวางประเทศจะทําใหภูมิภาคเอเชียอาคเนยนี้เจริญไปดวยกัน การพัฒนาของประเทศในภูมิภาคนี้ยังคงตองอาศัยปจจัยพื้นฐานทางดานทรัพยากรธรรมชาติไดแกการเกษตรกรรม การทําปาไม การประมง การทําเหมืองแรและอุตสาหกรรมที่เชื่อมโยงกับกิจกรรมที่กลาวมาแลว

การทําเหมืองแร เปนการนําหิน-แรที่เปนปจจัยในการผลิตของอุตสาหกรรมตนน้ํา ออกมาจากธรรมชาติ เพื่อเปนฐานสําหรับอุตสาหกรรมหนัก และอุตสาหกรรมตอเนื่อง อันจะกอใหเกิดการพัฒนาของประเทศนั้นๆ หรือสงขายเพื่อเปนรายไดของประเทศตอไป การทําเหมืองแรตองอาศัยความรูความชํานาญหลายดานประกอบกัน เพื่อสํารวจหาแหลง ประเมินศักยภาพเพื่อพัฒนาทั้งดานแหลงแร เศรษฐศาสตรและการลงทุน มักมีการตอยอดดวยงานแตงแรและโลหกรรม และที่สําคัญยิ่งคือการตลาดซึ่งมีทั้งตลาดในประเทศและตางประเทศ 2. ประเทศพมา อังกฤษ ไดยึดครองครองพมา ตั้งแตป พ.ศ. 2428 จนถึงหลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง นายอู อองซานและผูนําชนชาติไตและคะฉิ่นไดเขารวมลงนามในสัญญาปางโหลง (Panglong Agreement) เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ 2490 ซึ่งระบุวาพมา เปนชนชาติหนึ่งในลุมนํ้าอิระวดี และทุกชนชาติจะรวมกัน

2

รูปที่ 1 แผนที่ประเทศพมา 13

3 ตอสูเพื่อเอกราช เมื่อไดรับเอกราชครบ 10 ป แตละชนชาติซึ่งไดแก กะเหรี่ยง มอญ ไทยใหญและคะฉิ่นจะสถาปนาเอกราชของตนเอง ภายหลังจากที่ไดรับเอกราชจากอังกฤษแลว เมื่อวันที่ 4 มกราคม 2491 ก็ไดมีการจัดตั้งสหภาพพมา และมีนายอู อองซานเปนนายกรัฐมนตรีคนแรก 1

เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2491 ไดมีการสังหารนายอู อองซานและผูนําชนชาติตางๆ อีก 7 คน ซึ่งอาจมีความเกี่ยวเนื่องกับสัญญาปางโหลง เพราะเมื่อมีการแยกตัวเปนอิสระแลว ทรัพยากรธรรมชาติจํานวนมากจะอยูในดินแดนของชาติอื่น หลังเหตุการณดังกลาว นาย อู นุ ไดเปนนายกรัฐมนตรี และอางวาสัญญาปางโหลงเปนการทําสัญญากับนาย อู อองซานเทานั้น 1 พมาไดนําประเทศเขาสูระบบสังคมนิยมตั้งแตป พ.ศ. 2491 โดยมีผูนําที่มาจาก สันนิบาตประชาชนตอตานฟาสซีสม (AFPL) ไดมีนโยบายวาทุกครอบครัวจะไดรับการจัดสรรปนสวนโดยเสมอภาค มีบานของตนเอง มีรถยนตใชเอง มีเครื่องรับวิทยุและมีรายไดอยางนอยเดือนละ 800 รูป 5

ตอมาเมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2505 นายพลเนวิน ไดกอรัฐประหาร และกอตั้งพรรคโครงการสังคมนิยมพมา(Socialist Program Party-BSPP) เขาทําการปกครองประเทศ เศรษฐกิจของพมาก็มิไดเจริญกาวหนาเทาที่ควร การผลิตในประเทศต่ํา ขาดดุลยการคากับตางประเทศ คาครองชีพสูง รายไดต่ํา อัตราวางงานสูง พอจะกลาวไดวาระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมของพมาที่ผานมายังไมประสบผลสําเร็จเทาที่ควร5 ภายหลังไดเปลี่ยนนโยบายมาเปนแบบตลาดเสรีและเรงฟนฟูเศรษฐกิจของตน

ในเดือน กันยายน 2531 ไดมีการยึดอํานาจการปกครองของประเทศโดยคณะทหาร นําโดยนายพลซอ หมอง ซึ่งระยะแรกมีความผันผวนทางเศรษฐกิจมาก ตอมาพมาไดดําเนินมาตรการฟนฟูเศรษฐกิจหลายประการ เชนการสงเสริมการลงทุนจากตางประเทศ การผอนปรนกฏเกณฑดานการทองเที่ยว การปฏิรูปภาคการเกษตร การจัดระเบียบการคาชายแดนกับประเทศเพื่อนบาน ซึ่งไดแกไทยและจีนอยางเปนระบบและถูกตองตามกฎหมาย การเปดเสรีภาคการเงินการธนาคาร ซึ่งมาตรการเหลานี้สงผลดีตอการเติบโตทางเศรษฐกิจโดยสวนรวม 8

รัฐบาลที่นําโดยนายพลซอ หมอง ไดถูกกดดันจากประชาชนและประเทศตางๆ ใหเลือกตั้งสมาชิกรัฐสภา เมื่อป พ.ศ. 2532 พรรคสันนิบาติแหงชาติซึ่งเปนฝายคานไดรับชัยชนะในการเลือกตั้ง โดยไดที่นั่งในรัฐสภา 369 ที่นั่ง จากจํานวนทั้งหมด 485 ที่นั่ง แตรัฐบาลทหารไมโอนอํานาจใหแกรัฐบาลพลเรือนและประกาศใหมีการรางรัฐธรรมนูญเพื่อถวงเวลาการถายโอนอํานาจไปโดยไมมีกําหนด ทั้งยังกักบริเวณนางออง ซาน ซูจี เลขาธิการพรรคสันนิบาตแหงชาติ 1

4

ลาสุดเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 2547 ไดมีการเปลี่ยนแปลงนายกรัฐมนตรี จาก พล.อ.ขิ่น ยุนต เปน พล.ท. โซวิน ซึ่งการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้เปนการรัฐประหารอยางเงียบโดย พล.อ.อาวุโส ตาน ฉวย และ พล.อ.หมอง เอ ผูบัญชาการทหารบก2, 4 ซึ่งไดมีการวิเคราะหสถานการณวาผลกระทบทางดานเศรษฐกิจจะมีบางแตก็จะเปนระยะเวลาสั้นๆ 3

3. ความสัมพันธระหวางไทย-พมา และการพัฒนาเศรษฐกิจชายแดน หลังจากที่รัฐบาลของพลเอก ซอ หมอง ไดเขาบริหารประเทศเมื่อป พ.ศ.2531 โดยยึดนโยบายเศรษฐกิจแบบเปดกวางในการบริหารประเทศ รวมทั้งยกเลิกระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมที่ใชมานานเกือบ 30 ป ซึ่งการคาระหวาง ไทย-พมานั้น ไทยเปนฝายเสียเปรียบดุลการคาโดยตลอด โดยสินคาที่ไทยนําเขาจากพมาหลักๆ ไดแกผลิตภัณฑจากปา จากการประมง การเกษตรและเหมืองแร 6

เมื่อป พ.ศ.2537 ไดมีเขต เศรษฐกิจ 5 เชียง : ความรวมมือใหมในอนุภูมิภาคเอเชีย โดยหมายถึง เชียงใหม เชียงราย เชียงตุง เชียงรุง และเชียงทอง (หลวงพระบาง) ซึ่งการรวมตัวเปนศูนยกลางความรวมมือทางเศรษฐกิจน้ีเพื่อใหมีการพึ่งพาทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยูเชน ปาไม เหมืองแร รวมถึงการเกษตรกรรม ทั้งนี้ หนึ่งในปจจัยสําคัญที่ทําใหเกิดความรวมมือน้ีคือ ประเทศพมา ลาว จีนตอนใตและประเทศไทยตอนบน ยังมีทรัพยากรธรรมชาติ แหลงแร แหลงพลังงานจากน้ํา แหลงน้ํามันและกาซธรรมชาติมากพอท่ีจะพัฒนาในเชิงพาณิชย โครงการนี้ไทยมีบทบาทในการดําเนินการทั้งในดานการกอสราง ปจจัยทางเศรษฐกิจพื้นฐานและสนับสนุนแหลงเงินทุนเพื่อใชในโครงการนี้ เชนถนน ทางรถไฟ ทางน้ําและระบบการสื่อสารโทรคมนาคม โครงการเศรษฐกิจ 5 เชียงนี้เปนความรวมมือในรูปแบบที่คอนขางเล็ก แตเมื่อพิจารณาถงึศักยภาพและโอกาสในการพัฒนาเศรษฐกิจแลว บริเวณ 5 เชียงเปนพื้นที่ ที่ถือไดวาเปนศูนยกลางของการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจแหงหนึ่งในภูมิภาคเอเชีย 7

พ.ศ. 2539 พมาไดประกาศเปน “Visit Myanmar Year 1996”7 โดยตั้งแตป พ.ศ.2533 ไดมีการหลั่งไหลของนักทองเที่ยวเขาประเทศพมา รัฐบาลพมาจึงไดสนับสนุนโครงการลงทุนจากตางชาติเพื่อสรางโรงแรมขนาดใหญหลายโครงการ นอกเหนือจากการปรับปรุงโรงแรมเกาในเมืองยางกุง และสงเสริมธุรกิจดานการบิน การปรับปรุงสาธารณูปโภคและอื่นๆ ที่เกี่ยวของ

5 4. สภาพธรณีวิทยาแหลงแร สภาพธรณีวิทยาและธรณีวิทยาแหลงแรของประเทศพมา มีความสัมพันธใกลชิดกับโครงสรางทาง Tectonic และ Geomorphology สามารถแบงออกเปน 6 หนวย 1 ดังรูปท่ี 2 โดยโครงสรางดังกลาวอยูในแนวเหนือ-ใต ซึ่งลําดับจากทิศตะวันตกไปทางทิศตะวันออก ประกอบดวย

1. Arakan (Rakhine) Coastal Strip ไดแก เปนบริเวณชายฝงทะเลตะวันตกของประเทศ มีลักษณะเดนคือเปนรองลึกหนา foredeep or Indonesian-Andaman trench ซึ่งเปนแนวมุดตัวของเปลือกทวีป

2. Indo-Burman Ranges เปน fore arc หรือ outer island arc 3. Western Inner-Burman Tertiary Basin เปน inter-arc basin 4. Central volcanic Belt เปน volcanic arc เกิดจากการระเบิดของภูเขาไฟ 5. Eaestern Inner-Burman Tertiary Basin เปน back-arc basin 6. Sino-Burman Range เปนสวนของ continental region

จากโครงสรางทั้ง 6 หนวยนี้ มีอยู 3 หนวยโครงสรางที่มีความสําคัญทางดานทรัพยากรแร ซึ่งไดแก หนวยที่ 2. Indo-Burman Ranges ประกอบดวยหิน flysch, ophiolite อายุ Triassic-Cretaceous มีแรโครไมต แรนิกเกิล แรในกลุมแพลตินัม และโลหะมีคาและมีโอกาสพบแหลงแรทองแดงชนิด Cyprus type (Cu-Au) หนวยที่ 4. Central volcanic Belt ประกอบดวย intrusives and volcanics อายุ Late Cretaceous-Tertiary ซึ่งเปนแหลงของ Monywa porphyry Cu (Au) และสายแรทองคํา-เงินที่เกิดจากน้ําแรรอน อุณหภูมิต่ํา และหนวยที่ 6. Sino-Burman Range ประกอบดวยหินแปร-หินตะกอนอายุ Late PreCambrian – Palaeozoic บางแหงเปนหินตะกอนอายุ Mesozoic เปนแนวที่มีความอุดมสมบูรณของแรโลหะพื้นฐาน ซึ่งมีการเกิดอยางนอย 3 แบบ คือ volcanic-hosted type, Mississippi-Valley type, และ cavity filled epigenetic type เปนแหลงทับทิมคุณภาพสูงระดับโลก เปนแหลงพลอยไพลิน แหลงหยก และเปนพื้นที่ศักยภาพของเพชรที่เกิดรวมกับตะกอน ที่สําคัญยังมีแหลงแรดีบุก-ทังสเตนและทองคํา ซึ่งสัมพันธกับ Upper Cretaceous- Late Eocene granite

6

รูปที่ 2 โครงสราง Tectonic และ Geomorphology ของประเทศพมา1

7 5. ศักยภาพแรของประเทศพมา ไดมีการทําเหมืองแรตะกั่ว เงิน สังกะสี ดีบุก ทังสเต็นและอัญมณี ตั้งแตสมัยคริสตศรรษตวรรตที่ 15 12 ที่ผานมาการสํารวจแรในประเทศพมาสวนใหญไดมีการดําเนินงานโดย Department of Geological Survey and Mineral Exploration (DGSME) และมีการสํารวจจากบริษัทและนักธรณีวิทยาอิสระ ที่ตองการหาลูทางการลงทุนในประเทศพมา ทั้งนี้จะกลาวถึงทีละชนิดแรที่สําคัญๆ ดังนี้ 1, 14

5.1 น้ํามันและกาซธรรมชาติ

ที่ราบตอนกลางของพมามีศักยภาพของนํามันดิบสูงมาก พมาไดมีการนําเอาน้ํามันดิบมาใช กวา 700 ปแลว โดยสวนใหญนํามาใชจุดใหแสงสวาง เมื่อ พ.ศ.2290 ไดมีการสํารวจพบแหลงน้ํามันในเชิงพาณิชยแหงแรกที่ Yenangyoung ซึ่งแหลงนี้มีการดําเนินการโดยบริษัทน้ํามันตางชาติ ตอมารัฐบาลพมาพบแหลงน้ํามันอีกหลายแหลง ตอมาในป พ.ศ.2506 พมาไดเขาดําเนินการอุตสาหกรรมน้ํามันเองทั้งหมด ตอมาในป พ.ศ.2532 พมาไดเปดใหบริษัทน้ํามันตางชาติเขาไปสํารวจและพัฒนาอยางกวางขวาง 9 ปริมาณสํารองน้ํามันดิบจาก 5 แหลงใหญ ณ สิ้นป พ.ศ.2537 มีประมาณ 909 ลานบารเรล มีการผลิตมาแลวตั้งแตเริ่ม จนถึงป พ.ศ.2535 ผลิตไปแลวประมาณ 467 ลานบารเรล ปริมาณสํารองกาซธรรมชาติ คํานวณจาก 12 แหลงใหญ ณ สิ้นป พ.ศ.2536 มีประมาณ 9 ลานลานลูกบาศกฟุต มีการผลิตไปแลวจนถึงสิ้นป พ.ศ.2535 ประมาณ 588.49 พันลานลูกบาศกฟุต 1

5.2 แหลงถานหิน

• DGSME ไดสํารวจพบลิกไนต ถึงซับบิทูมินัส ปริมาณ 1.1 ลานเมตริกตัน โดยมีรายละเอียดของแหลงดังนี้ 14

o ที่ Township of Ngape, Pauk, Saw and Magwe Division พบชั้นถานหนา 0.3–1.5 เมตร

o ที่ Pinlaung Township, Shan State มีถานหินอยู 3 ชั้น มีความหนา 0.3-0.9 เมตร o ที่ Aungban Township, Shan State มีถานหินอยู 6 ชั้น มีความหนา 0.3-1.5 เมตร

8

o ที่ Seikphyu Township, Magwe Division มีถานหินโผล สํารวจพบ 33 จุด คลุมพื้นที่ 2.7 x 1.3 กิโลเมตร

• รัฐบาลพมา (ME-3) มีการทําเหมืองอยูที่ o Kalewa mine, Sagaing Division o Namma mine, Lashio Township, Shan State

• รัฐบาลพมาไดตั้งโรงไฟฟา ขนาด 120 MW ที่ Tigyit (Hsikip), Pinlaung Township, Shan State ซึ่งใชถานหิน 20 ลานตันตอป (คาดวาถานหินที่มีจะใชได 40 ป) โดยใชถานหินจาก

o Sam Lao mine, Thibow Township, Shan State (ME-3 and AAA International Co.Ltd.)

o Lweje area of Monmauk Township, Kachin State ที่กลาวมาขางตนเปนรายละเอียดเทาที่คนควาได เทาที่มีการคํานวณปริมาณถานหินจากแหลงขนาดใหญ 15 แหลง จากจํานวน 22 แหลงในพมา พบวามีประมาณ 219 ลานตัน 1 5.3 แหลงแรโครไมต

• แหลงแรโครไมต ที่เนินเขา Chin, Mwetaung Township มีปริมาณสํารองแรที่ 46 % Cr2O3 เทากับ 8,500 ตัน

• แหลงแรโครไมต ที่ Tagaung Taung Township มีปริมาณสํารองแรที่ 49 % Cr2O3 เทากับ 14,700 ตัน

แหลงอื่นๆ จะเปนแหลงเล็ก มีปริมาณสํารองนอยระหวาง 100-1,000 ตัน 1

5.4 แหลงแรนิกเกิล

พบแหลงแรนิกเกิลแบบศิลาแลงที่ Tagaung Taung Township อยูดานเหนือของ Mandalay ประมาณ 175 กิโลเมตร มีปริมาณสํารองแรที่ 2.01 % Ni เทากับ 40 ลานตัน 1

9 5.5 แหลงแรทองแดง

• พบที่ Monywa มีปริมาณแรสํารองมากกวา 800 ลานตัน 14 (ปริมาณสํารอง 1,800 ลานตัน ที่ความสมบูรณของโลหะทองแดง 0.5 % นอกจากนี้ยังมีทองคําเปนแรพลอยไดดวย 1) ปจจุบันในพื้นที่มีการทําเหมืองแรโดย Sabetaung and Kyisintaung Mine (S & K Mine) มีกําลัง การผลิต แทงทองแดง 99.99 % ที่ 30,000 เมตริกตันตอป

• ที่ Letapadaung deposit สํารวจพบสินแรทองแดง 4 % มีปริมาณสํารอง 1,000 ลานเมตริกตัน 14 5.6 แหลงแรตะกั่ว สังกะสี

• DGSME สํารวจพบที่ Bawdwin, Bawsaing and Yadanatheingi อยูดานเหนือของ Shan State มีการทําเหมืองแรโดยรัฐบาลพมา (ME-1) มีการผลิตและถลุงแยกโลหะได 50 ตันตอวัน ผลผลิตประกอบดวย ตะกั่ว 40 % ทองแดง 3 % และสังกะสี 8 % 14

• Loughkeng Zinc mine, Mong Pawn Township, Southern Shan State มีปริมาณแรสํารอง 550,000 เมตริกตัน สามารถถลุงไดโลหะสังกะสี 200,000 เมตริกตัน 16 สินแรมีการสุมตัวอยาง และวิเคราะหทางเคมีแลวมีโลหะสังกะสีเปนสวนประกอบ 31.5 -50.5% และตะกั่ว 0.3 – 0.8% นอกจากนั้นเปนธาตุอื่นๆ 10

5.7 แหลงแรพลวง

แหลงแรพลวงซัลไฟด 25-35 % Sb พบหลายแหงในเขต Mandalay, Shan State, Kayah State ไดแกแหลง Lebyin, Thazi Township; แหลง Peinchit and Konhsut, Loikaw Township 1 5.8 แหลงแรดีบุก ทังสะเตน

พมา มีแหลงดีบุก-ทังสเตน มากกวา 100 แหง 1 มีรายละเอียดเพิ่มเติมไดแก • ที่ Heinda deposit, Dawai Towmship, Tanintharyi Division มีการทําเหมืองโดย รัฐบาลพมา

(ME-2) รวมกับ Myanmar Pongpipat Co.Ltd. (MPC) ทําเหมืองดีบุกรวมกับอีก 6 บริษัททองถิ่น

10 • รัฐบาลพมา (ME-2) ไดใหสัมปทานเหมืองแรแกเอกชนที่ Dawai (Tavoy), Mawlamyaing,

Myeik (Mergui), Pyinmana Township, Tanintharyi Division 14 5.9 แหลงแรทองคํา

• ไดมีการบินสํารวจ Alluvial Gold ลุมแมน้ําอิรวดี โดย Care Mineral • แหลงแรทองคําที่มีการสํารวจพบแลวที่ สําคัญๆ ไดแก 1

o แหลง Kwinthonze มีปริมาณแรสํารองที่ประเมินไว 0.76 ลานตัน ที่ความสมบูรณ 2 กรัมตอตัน

o พื้นที่ Phayaung Taung อยูหางจาก Mandalay ไปทางเหนือ 20 กิโลเมตร คลุมพื้นที่ 250 ตารางกิโลเมตร พบทองคําทั้งที่เกิดเปนลานแรและอยูในหิน มีปริมาณแรสํารองประมาณ1 ลานตัน ที่ความสมบูรณเฉลี่ย 3.03 กรัมตอตัน

• รัฐบาลพมา (ME-2) มีการทําเหมืองแรทองคําที่ 14 o Sagaing Division,(ที่ Kyaukpahto in Kawlin Township and others places ยังมี

ปริมาณแรทองคําที่ cut off grade 1.0 กรัมตอตัน เทากับ 3.46 ลานตัน มีความสมบูรณเฉลี่ย 4.02 กรัมตอตัน 1)

o Kachin State o Mandalay Division (ME-2 and East Asia Gold Corp. ทําเหมืองทองที่ Wethe area of

Thabeikkyin Township) o Mon State

ปริมาณสํารองสินแรทองคํา ยังไมมีการประเมินคลุมท้ังประเทศ เทาที่มีการสํารวจไปบางแลว พบวามีประมาณ 5.6 ลานตัน หรือคิดเปน 18.2 ตัน โลหะทองคํา 1 5.10 แหลงแรเหล็ก

รัฐบาลพมาโดย ME-3 มีการทําเหมืองแรเหล็กที่ Kyatwinje และมีโรงถลุงอยูที่ Pyin Oo Lwin (เมือง Maymyo?1) อยูหางจาก Mandalay ไปทางตะวันออก 42 กิโลเมตร 14

11

5.11 แหลงแรแมงกานสี

มีการทําเหมืองแรแมงกานีส ที่ Kyaukpon and Nyaungyaing, Kyaukpadaung Township, Mandalay 1

5.12 แหลงอัญมณี 1

พมาเปนแหลงอัญมณีที่มีชื่อเสียงระดับโลก โดยเฉพาะพลอยทับทิมและหยกจักรพรรดิ พอที่จะสรุปขอมูลในเชิงพื้นที่ไดดังนี้ 1

• ใน Mogok belt อยูระหวางที่ราบลุมอิระวดีและที่ราบสูงฉาน (Shan) ใหพลอยทับทิม พลอยไพลิน โกเมน เพอริดอต เพทาย เพชร ฯลฯ

• แหลงเพชรพบในหุบเขา 30 กิโลเมตรทางเหนือของเมือง Mohauk มีการสะสมตัวในชั้นกะสะหนา 1.5 เมตร นอกจากเพชรแลวยังพบ ทับทิมและไพลิน

• บริเวณ Theindaw .ใกล Myeik (Mergui) พบเพชรปะปนกับตะกอนน้ําพา เปนแหลงที่มีคุณคาเชิงพาณิชย

• แหลงพลอยที่มีชื่อเสียง ไดแกแหลง Pyinlon, Namsa และแหลง Mongshu ที่อยูทางตะวันออกของพมา เปนแหลงที่ใหทับทิมคุณภาพสูง

• พบหยกเนื้อดี บริเวณ Khamti อยูทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของพมา

5.13 แหลงแรยิปซั่ม

ไดมีการประเมินปริมาณสํารองของแรยิปซ่ัมในพมา มีประมาณ 25.9 ลานตัน 1 ในรายละเอียดพบวาที่ Mankaung, Thibow Township โดย DGSME ไดประเมินพบวามีปริมาณแร 7 ลานตัน 14

(18 ลานตัน 1) ปจจุบันรัฐบาลพมา (ME-3) มีการทําเหมืองแรที่ Thibow mine, Thibow Township, Shan State 9 มีกําลังการผลิตปละ 35,000-40,000 ตัน 1

12 5.14 แหลงแรแบไรต

รัฐบาลพมา (ME-3) มีการทําเหมืองที่ Heho and Kyaukse Mine, Shan State 14 ปจจุบันมีกําลังการผลิตปละประมาณ 15,000-20,000 ตัน ที่เกรดเฉลี่ย 91-94 % BaSO4 และคาความถวงจําเพาะไมนอยกวา 4.1 1

5.15 แหลงหินปูน

มีการประเมินปริมาณหินปูนทั้งประเทศ มีประมาณ 2.5 พันลานตัน 1 รัฐบาลพมาโดย ME-3 มีการทําเหมืองหินอยูที่ Patheingyi near Mandalay and Pyinmana, Mandalay Division 14

5.16 แหลงฟอสเฟต

พบแหลงฟอสเฟตเกรดต่ํา ที่เมือง Thabeikyin และ Mandalay มีปริมาณสํารองมากกวา 2.8 ลานตัน มีความสมบูรณ 1.9 % P2O5 ไมสามารถใชทําปุยไดโดยตรง 1

5.17 แหลงแรฟลูออไรต

เหมืองแรฟลูออไรตที่ Bawningon, Kalaw Township, Shan State มีการทําเหมืองแบบเปด โดยมีอัตราการผลิตปละ 400 ตัน ที่ 40-50 % CaF2 1

หากจะมองภาพรวมของประเทศพมาแลว จะเห็นวายังคงมีความอุดมสมบูรณของแรธาตุในพื้นที่ ดวยการนํามาใชในอดีตยังไมดําเนินการอยางเขมขนเนื่องจากลักษณะภูมิประเทศที่ยากตอการสํารวจและพัฒนา และปญหาชนกลุมตางๆ ในพมา และความปลอดภัยของนักลงทุนตางชาติ ดังนั้นชองวางของการสํารวจแหลงแรในประเทศพมานั้นนาจะมีความเปนไปได แตทั้งนี้ตองประสานกับผูที่เกี่ยวของ และทําความเขาใจกับความเปนไปของพมาใหเหมาะสม

ศักยภาพแของพมาพอที่จะสรุปเปนขอบเขตพื้นที่ศักยภาพไดตามที่ปรากฏในรูปท่ี 3 ถึง 141, 15

13

รูปที่ 3 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรโครไมต (Chromite)

14

รูปที่ 4 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรทองแดง (Copper)

15

รูปที่ 5 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรตะกั่ว (Lead)

16

รูปที่ 6 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรสังกะส ี(Zinc)

17

รูปที่ 7 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรพลวง (Antimony)

18

รูปที่ 8 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรดีบุก (Tin)

19

รูปที่ 9 แผนที่แสดงพืน้ที่ศักยภาพแรทังสเตน (Tungsten)

20

รูปที่ 10 แผนที่แสดงพืน้ทีศั่กยภาพแรเหล็ก (Iron)

21

รูปที่ 11 แผนที่แสดงพืน้ทีศั่กยภาพแรแมงกานีส (Manganese)

22

รูปที่ 12 แผนที่แสดงพืน้ทีศั่กยภาพแรแบไรต (Barite)

23

รูปที่ 13 แผนที่แสดงพืน้ทีศั่กยภาพแรฟลูออไรต (Fluorite)

24

จัดทําแผนที่โดย นายชาตรี ศรโีวทานัย พ.ศ. 2547

รูปที่ 14 แผนที่แสดงจุดทีพ่บแรและตําแหนงเหมืองแรโดยรวม (ESCAP Map, 1991)

25 6. สถานการณแรในปจจุบัน การทําเหมืองแรในประเทศพมา มีการดําเนินการที่ยังไมไดสงผลตอการพัฒนาประเทศมากนัก มีการผลิตแรเพื่อสงขายเพื่อใชในประเทศและสงออกตางประเทศ และมีการนําไปเปนวัตถุดิบสําหรับอุตสาหกรรมพื้นฐานเชนผลิตปูนซีเมนต มีการเจียระไนอัญมณี ถลุงเอาโลหะตางๆ เชนทองคํา เงิน ทองแดง ตะกั่วและดีบุก และมีการนําไปผลิตปุยไนโตรเจน เพื่อใหเศรษฐกิจของประเทศฟนตัวขึ้น รัฐบาลพมาไดพยายามกระตุนการลงทุนดานนี้โดยเมื่อกลางป พ.ศ.2545 ไดมีการประกาศใหมีการพักชําระดอกเบี้ย ในชวงการลงทุนเบื้องตน สําหรับทองคําและโลหะมีคา การลดคาภาคหลวงจาก 5 % เหลือ 2.5 % และโลหะพื้นฐาน ลดลงจาก 4 % เหลือ 2 % แกนักลงทุนตางชาติ 14

ในชวงป พ.ศ.2538 ถึงปจจุบัน ไดมีนักลงทุนทั้งในและตางประเทศไดดําเนินกิจกรรมดานเหมืองแรในประเทศพมา มากกวา 60 บริษัท จากทั่วโลก รวมท้ังผูประกอบการจากประเทศไทย ประกอบดวย

• VES Group Company ไดรวมทุนกับองคการอัญมณีแหงพมา เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2535 ทําผลิตภัณฑอัญมณี มีการขยายกําลังการผลิตอัญมณีคุณภาพปานกลางและคุณภาพสูงเพื่อสงออกและจําหนายในประเทศ 1

• ASIA Investment (1995) Co. บางครั้งเรียก Asia Investors เปนบริษัทที่รวมหุนระหวาง City Realty และ บริษัท ผาแดงอินดัสทรี จํากัด (มหาชน) ซึ่งเปนผูถือหุนอยู 20% ไดมีการลงนามในความตกลงกับ Burma Ministry of Mines เมื่อ กันยายน 2539 เพื่อทําการสํารวจแรสังกะสีและทองแดง ในเนื้อท่ี 1,400 ตารางกิโลเมตร ตอมาเมื่อ กรกฎาคม 2540 บ.ผาแดงฯ ไดประกาศวา บริษัทฯ จะทําการสํารวจแรในประเทศเพื่อบานเอง 12

• Padaeng (Thailand) เปนบริษัทแถวหนาของไทย ที่ถอนการลงทุนสํารวจในพมาเพื่อมาดําเนินการเองเมื่อกลางป พ.ศ.2540 หลังจากที่ไดรวมทุนกับ Western Metals of Australia เมื่อตุลาคม 2541 บริษัท ผาแดงฯ ไดประกาศลงทุนสํารวจแรสังกะสีในประเทศพมา และมุงเนนที่แหลง Mawkhi (หรือ Mawchi) เปนเมืองที่อยูตรงขามกับเหมืองแรผาแดง12 ปจจุบันนี้บริษัทฯ ไดรวมทุนกับ Umicor (Belgium) ในการดําเนินกิจการ และแรในฝงพมานั้นพมาก็ไดทําเหมืองแรสังกะสีจากพื้นที่ดังกลาวเปนเหมืองเล็กๆ เพื่อปอนใหบริษัทฯ

26 • Atina Time Square (Thailand) ไดชนะการประมูลใน Block 1 และ 11 ในรอบที่ 1 และ 2

ตอมาในป พ.ศ. 2540 ไดยื่นซองประมูลสําหรับ Block 10 รอบที่ 3 แตไมมีการลงนาม 12

• Roong Siam Mining (Thailand) ในป พ.ศ.2536 ไดลงนามความตกลงในการแบงผลประโยชนจากการผลิตรวมกับ รัฐบาลพมา (ME-2) ในการสํารวจแรนอกชายฝงทะเล ใน Golf of Martaban and Tenassarim Cost. 12

เมื่อป พ.ศ.2545 พมาไดมีการสงออกผลิตภัณฑจากเหมืองแรมากขึ้น คิดเปน 34.4 % เปนอันดับที่ 1 ของการสงออก (รวมกาซธรรมชาติดวย) เปนเงิน 932.77 ลานเหรียญสหรัฐ ตามมาดวยสินคาเกษตร สิ่งทอและเสื้อผา และไมซุงรวมกับผลิตภัณฑจากปา 18 ซึ่งปจจุบันนี้ มีนักลงทุนจากไทยไดเขาไปสํารวจและทําเหมืองแรในประเทศพมา พอสมควร โดยรูปแบบในการดําเนินงานอาจแตกตางกันไป ทั้งที่ไปจดทะเบียนเปนบริษัทของพมา และผูรับเหมา ซึ่งอาจไมมีการบันทึกไวอยางเปนทางการ การนําแรจากพมาเขาประเทศไทยนั้นไดมีมาตรการทางดานศุลกากรรองรับตามดานตางๆ แลว บางครั้งก็ยังมีการลักลอบนําแรเขาสูประเทศไทย ที่พบเห็นบอยๆ ไดแก อัญมณีตางๆ

นอกจากประเทศไทยแลวปจจุบันก็ยังมีบริษัท Jet Gold Corp. and Leeward Capital Corp. บริษัทจากประเทศแคนาดา ไดทําการเจาะสํารวจและทําการเจาะสํารวจในพื้นที่ Set Ga Done concession (อยูดานทิศเหนือเฉียงตะวันออกของเมือง Mandalay ไปปะมาณ 200 กิโลเมตร ใกลกับชายแดนจีน) ซึ่งไดดําเนินการในชวงวันที่ 13 มีนาคม – สิ้นเดือนเมษายน 2547 (ไดรับการอนุมัติประทานบัตรเหมืองแรทองคํา เมื่อ วันที่ 10 ธันวาคม 2546) 12 ประเทศจีน เพื่อนบานของ พมาก็ไดเขาไปมีบทบาทดานเหมืองแรเชนกัน เชน เมื่อ วันที่ 26 กรกฎาคม 2547นี้ ไดมีการลงนามรวมกันระหวาง GSMED กับ Hainan Jiayi Machine Import & Export Co.Ltd. ทําความตกลงในการสํารวจแรทองแดงและแรอื่นๆ โดยสํารวจความเปนไปไดของ การทําเหมืองแรในพื้นที่

• Hsinbo-Nanlihsan Block in Bhamo Township, Kachin State, • Monywa Block-1 in Kani Township, Sagaing Division, and • Monywa Block-2 in Saligyi Township 17

27 7. นโยบายการลงทุนจากตางประเทศ การลงทุนจากตางประเทศไดเพิ่มข้ึนอยางตอเนื่องนับตั้งแตเริ่มมีการปฏิรูปทางเศรษฐกิจไปสูระบบตลาด รัฐบาลประเทศพมา ตั้งเปาหมายที่จะดึงดูดการลงทุนจากตางประเทศมากขึ้นเพื่อวางรากฐานทางเศรษฐกิจใหแข็งแรง โดยประกาศใชกฎหมายการลงทุนจากตางประเทศ เมื่อ พ.ศ. 2531 ซึ่งจะตองเปนการลงทุนที่สอดคลองกับหลักการพื้นฐานดังนี้

1. การสงเสรมิหรือขยายการสงออก 2. การใชประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งตองใชเงินทุนจํานวนมาก 3. การถายทอดเทคโนโลยี 4. การสนับสนุนและชวยเหลือดานการผลิตและบริการ ซึ่งตองใชเงินลงทุนสูง 5. การเปดโอกาสใหมีการจางงานเพิ่มมากขึ้น 6. การพัฒนาระบบงานที่จะชวยประหยัดพลังงาน 7. การพัฒนาภูมิภาค

รัฐบาลพมา ไดจัดตั้งคณะกรรมาธิการการลงทุนจากตางประเทศ (Foreign Investment Commission) เมื่อป พ.ศ.2533 ซึ่งมีหนาที่พิจารณาโครงการการลงทุนที่ยื่นขออนุมัติใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการลงทุนจากตางประเทศฉบับปจจุบัน คณะกรรมาธิการฯ อาจกําหนดเงื่อนไขตางๆ เกี่ยวกับการลงทุน และเปนผูพิจารณาเกี่ยวกับสิทธิประโยชนการลงทุนดวย ชาวตางประเทศที่ตองการไปลงทุนในประเทศพมา จะตองนําเงินเขาไปลงทุนไมต่ํากวา 100,000 เหรียญสหรัฐ รัฐบาลพมาไดยินยอมใหชาวตางประเทศสามารถเขาไปลงทุนในสาขาตางๆ ไดเกือบทุกสาขา ยกเวนบางกิจการที่สงวนไวสําหรับรัฐวิสาหกิจ (State-Owned Economic Enterprise) ซึ่งรวมถึงการสํารวจ ขุดเจาะ ตลอดจนการคาน้ํามันปโตรเลียมและกาซธรรมชาติรวมทั้งผลิตภัณฑ การสํารวจและทําเหมืองแรโลหะ หยก ไขมุก และหินมีคาตางๆ รวมถึงการสงออกสินคาเหลานี้ดวย อยางไรก็ตามนักลงทุนจากตางชาติจะไดรับอนุญาตใหประกอบกิจการขางตนไดในบางกรณี โดยรวมทุนกับองคกรของรัฐบาล นอกจากนี้รัฐบาลยังอนุญาตใหนักลงทุนตางชาติสามารถถือหุนได 100 เปอรเซ็นต สําหรับการสํารวจและทําเหมืองแรอุตสาหกรรม1

28 8. กฎระเบียบการลงทุนจากตางประเทศ 8.1 รูปแบบการลงทุน การลงทุนจากตางประเทศอาจอยูในลักษณะใดลักษณะหนึ่งดังนี้ 8.1.1 การรวมลงทุน (Joint-Venture) เปนการรวมลงทุนของตางชาติกับกิจการของรัฐ ซึ่งอยูในสังกัดกระทรวงตางๆ ของรัฐบาลพมา บุคคลธรรมดา บริษัท หรือสหกรณ เงินลงทุนของตางชาติจะตองไมนอยกวา รอยละ 35 ของทุนเรือนหุนทั้งหมด การรวมทุนอาจอยูในรูปของหางหุนสวน หรือบริษัทจํากัด ระยะเวลาของบริษัทรวมทุนนั้นขึ้นอยูกับลักษณะและจํานวนเงินลงทุน รัฐบาลกําหนดใหการลงทุนของตางชาติอยูในรูปของเงินตราตางประเทศและใชอัตราแลกเปลี่ยนของทางการ 8.1.2 การลงทุนโดยตางชาติทั้งสิ้น (Wholly Foreign-Owned Enterprise) สําหรับการลงทุนประเภทนี้รัฐบาลพมากําหนดใหผูลงทุนโอนเงินตราตางประเทศจํานวนที่กําหนดไวในธนาคารเพื่อการคาตางประเทศ (Myanmar Foreign Trade Bank) ซึ่งเปนธนาคารของรัฐกอน จึงจะรับจดทะเบียนใหดําเนินธุรกิจตอไปได ในการจดทะเบียนธุรกิจแตละประเทศ ผูลงทุนจะตองโอนเงินตราตางประเทศขั้นต่ําเปนจํานวนดังตอไปนี้

กิจการคาและกิจการอุตสาหกรรม : ไมต่ํากวา 1 ลานจาต (ประมาณ 1.65 แสนเหรียญสหรัฐ

กิจการคาอยางเดียว : ไมต่ํากวา 500,000 จาต กิจการขายบริการ : ไมต่ํากวา 300,000 จาต

8.1.3 การทําสัญญาแบงปนผลผลิตกับรัฐวิสาหกิจ การลงทุนประเภทนี้ใชกับการสํารวจ ขุดเจาะ และขายกาซธรรมชาติ ปโตรเลียมและการทําเหมืองแร โดยในสวนของการทําเหมืองแรนั้น กระทรวงเหมืองแรมี นโยบายเชิญชวนภาคเอกชนทั้งในและตางประเทศรวมลงทุนกับรัฐวิสาหกิจ ในรูปของการแบงปนผลผลิต (production-sharing) หรือการแบงปนผลกําไร (profit-sharing) 8.2 ระบบภาษีอากร โครงสรางภาษีอากรของพมาประกอบดวย ภาษี และอากรทั้งสิ้น 15 ประเภท ซึ่งแบงออกเปนหมวดใหญๆ 4 หมวดคือ (1) ภาษีที่เรียกเก็บจากการผลิตในประเทศและการบริโภค (2) ภาษีที่เรียกเก็บจากรายไดและกรรมสิทธิ์ (3) ภาษีศุลกากร และ (4) ภาษีที่เรียกเก็บจากการใชทรัพยสินของรัฐ ซึ่งในการลงทุนจากตางประเทศมีภาษีที่เกี่ยวของดังนี้ คือ

29 8.2.1 ภาษีเงินไดนิติบุคคล

บริษัทตางชาติที่จัดตั้งภายใตกฎหมายพมาจะเสียภาษีเงินไดนิติบุคคล ในอัตรารอยละ 30 ไมวาจะประกอบกิจการประเภทใด สําหรับสํานักงานสาขาของบริษัทตางประเทศ จะตองเสียภาษีในอัตรารอยละ 35 หรืออัตรากาวหนาตั้งแตรอยละ 3-50 ทั้งนี้ขึ้นอยูกับรายไดที่ไดจากการจัดเก็บ โดยเลือกอัตราที่รัฐจะไดรายไดสูงสุด 8.2.2 ภาษีเงินไดบุคคลธรรมดา

ชาวตางชาติที่อาศัยอยูในพมาเกินกวา 183 วัน ยกเวนผูมีรายไดต่ํากวา 19,000 จาต จะตองเสียภาษีในอัตรารอยละ 3-30 ทั้งนี้ขึ้นอยูกับระดับรายได สําหรับคนตางชาติที่พํานักอยูในพมาต่ํากวา 183 วัน จะเสียภาษีในอัตรารอยละ 35 ทุกระดับรายได หรืออัตรากาวหนาซึ่งเริ่มตั้งแตรอยละ 3 ถึง 50 โดยรัฐบาลจะเลือกเก็บในอัตราที่ไดรายไดสูงกวา รัฐบาลอนุญาตใหหักคาลดหยอนในการคํานวณภาษีไดรอยละ 20 จากรายไดทั้งหมด แตไมเกิน 6,000 จาต 8.2.3 ภาษีการคา ภายใตกฎหมายวาดวยภาษีการคาซึ่งแกไขในเดือน มีนาคม 2534 รัฐบาลเรียกเก็บภาษีการคาจากสินคาที่ผลิตในประเทศและสินคานําเขา แตสินคาที่มีความจําเปนพื้นฐานเชน อาหารและวัตถุดิบจะไดรับการยกเวนภาษีการคา อัตราภาษีการคาแตกตางกันไป ขึ้นอยูกับประเภทสินคาและบริการ อยูระหวางรอยละ 0-500 8.2.4 ภาษีนําเขา สินคานําเขาจะตองเสียภาษีอากรขาเขา แตมีบางสวนที่ไดรับการยกเวนตามเงื่อนไขของกระทรวงการคลัง และภายใตกฎหมายการลงทุนจากตางประเทศเปนกรณีๆ ไปอัตราอากรขาเขาอยูระหวาง 0-500 นอกจากนี้ยังมีการเรียกเก็บคาธรรมเนียมใบอนุญาตนําเขาตามมูลคาสินคา คาประกันภัย และคาขนสง อัตราคาธรรมเนียมประเภทนี้ต่ําสุด 250 จาต และสูงสุด 30,000 จาต 8.2.5 ภาษีสงออก สินคาที่ตองเสียภาษีสงออกไดแก ขาว ไมไผ อาหารสัตว ธัญพืช เมล็ดถั่ว และหนังสัตว ซึ่งการสงออกสินคาไมตองเสียคาธรรมเนียมใบอนุญาตสงออก ยกเวนไมซุง 8.2.6 ภาษีหัก ณ ที่จาย มีการหักภาษีดอกเบี้ยและจากการไดรับใบอนุญาตตางๆ 15% สําหรับชาวพมาและตางชาติที่พํานักในพมา และ 20% สําหรับตางชาติที่ไมพํานักอยูในพมา สําหรับภาษีที่จายเปนคาทําสัญญากับ

30

รัฐบาลหรือองคกรของรัฐ 4% สําหรับชาวพมาและตางชาติที่พํานักในพมา และ 3.5% สําหรับตางชาติที่ไมพํานักอยูในพมา 8.3 สิทธิประโยชน รัฐบาลพมาใหสิทธิประโยชนและการค้ําประกันตอไปนี้ เพื่อเปนการสงเสริมการลงทุนจากตางประเทศ

8.3.1 ยกเวนภาษีเงินไดในชวง 3 ปแรกและอาจมีการขยายระยะเวลายกเวนภาษีเงินไดเปนกรณีๆ ไป

8.3.2 ยกเวนภาษีเงินไดที่เรียกเก็บจากกําไร ถานําเงินสวนนั้นไปลงทุนภายใน 1 ป 8.3.3 ลดหยอนภาษีเงินไดไมเกินรอยละ 50 ของกําไรท่ีไดจากการสงสินคาออกไปตางประเทศ

สําหรับธุรกิจสงออก 8.3.4 ยกเวนอากรขาเขาและภาษีภายในสําหรับเครื่องจักร เครื่องมือ และวัตถุดิบท่ีนําเขาใน

ระยะ 3 ปแรกของการดําเนินการ 8.3.5 ยกเวนภาษีการคาสําหรับโครงการผลิตเพื่อสงออก ซึ่งจะดําเนินการใหเปนกรณีๆ ไป 8.3.6 หักคาเสื่อมราคาของเครื่องมือเครื่องจักรที่ใชในธุรกิจ รวมทั้งอาคาร หรือทรัพยสิน

ประเภททุนทุกประเภท 8.3.7 ลดหยอนภาษีโดยสามารถหักเงินทุนและคาใชจายดานการวิจัย และการพัฒนาที่กระทํา

ในพมาออกจากฐานภาษีได โดยถือวาเปนคาใชจาย 8.3.8 อนุญาตใหหักคาเสื่อมราคาในอัตรากาวหนาตามที่คณะกรรมาธิการการลงทุนจาก

ตางประเทศกําหนด และถาบริษัทขาดทุนติดตอกัน 2 ปหลังจากไดรับการยกเวนภาษีในชวง 3 ปแรกของการดําเนินการ รัฐบาลจะยินยอมใหบริษัทนํายอดขาดทุนไปตัดในชวง 3 ปตอมา

8.3.9 ใหการค้ําประกันธุรกิจของชาวตางประเทศจะไมถูกเวนคืน หรือยึดเปนของรัฐระหวางอายุสัญญาการทําธุรกิจ

8.3.10 อนุญาตใหนักลงทุนตางชาติโอนเงินทุนในรูปของเงินตราตางประเทศออกไปไดเมื่อเลิกกิจการ

8.3.11 อนุญาตใหนักลงทุนตางชาติสงผลกําไรออกนอกประเทศไดเมื่อชําระหนี้และภาษีอยางถูกตองแลว

31 8.4 ระบบปริวรรตเงินตรา รัฐบาลกําหนดใหรายรับและรายจายที่เปนเงินตราระหวางประเทศของบริษัทตางชาติตองสมดุลกัน ธุรกรรมที่เปนเงินตราตางประเทศจะตองกระทําผานธนาคารที่ไดรับอนุญาตโดยใชอัตราแลกเปลี่ยนที่รัฐบาลกําหนด บริษัทที่สัญญาการลงทุนหมดอายุลง จะสามารถนําเงินตราตางประเทศกลับออกไปไดเฉพาะจํานวนที่ไดนําเขาไปลงทุนภายในระยะเวลาที่กําหนด โดยเงินลงทุนที่กําหนดนี้ไดกําหนดเปนเงิน จาต แลวผูลงทุนจะตองใชอัตราและเปลี่ยนทางการในการแลกเปลี่ยนเงินตราตางประเทศเพื่อสงกลับออกนอกประเทศ 8.5 การใชและถือครองที่ดิน ชาวตางชาติไมไดรับอนุญาตใหถือกรรมสิทธิ์ที่ดิน แตสามารถครอบครองสิทธิ์ในการใชที่ดินได นักลงทุนตางชาติสามารถยื่นคํารองขอสิทธิ์ในการใชที่ดินไดที่คณะกรรมาธิการการลงทุน ระยะเวลาสูงสุดของสัญญาการใชที่ดินคือ 30 ป แตสามารถตออายุได 8.6 คาจางและเวลาทํางาน เงินเดือนสําหรับขาราชการเริ่มตนจาก 600 จาต อัตราคาจางขั้นต่ําสําหรับคนงานไรฝมือในองคกรของรัฐคือ 20 จาตตอวัน โดยทํางานวันละ 8 ชั่วโมง เงินเดือนและคาจางในภาดเอกชนสูงกวาภาคราชการ และขึ้นอยูกับการตกลงยินยอมระหวาง ลูกจางและนายจาง เวลาราชการเริ่มตั้งแต 09.30-16.30 น. วันจันทรถึงวันศุกร สวนธนาคารจะเปดทําการระหวาง 10.00-14.30 น. วันจันทร-วันศุกร รานคาและรานอาหารเปดนานกวาและเปดทุกวัน เวลาทํางานปกติสําหรับโรงงานของรัฐคือวันละ 8 ชั่วโมง และสัปดาหละ 48 ชั่วโมง อัตราคาทํางานลวงเวลาจะคิดเปน 2 เทาของอัตราจางปกติ 9. โอกาสและลูทางการลงทุนสํารวจและพัฒนาทรัพยากรแร จนถึงสิ้นป พ.ศ.2537 รัฐบาลพมาอนุมัติโครงการลงทุนจากตางประเทศไปทั้งสิ้น 116 โครงการมีเงินลงทุนรวม 1,339 ลานเหรียญสหรัฐ แหลงเงินที่สําคัญที่สุดคือสิงคโปร โดยมีไทยและสหรัฐอเมริกาเปนประเทศที่ลงทุนรองลงมา การลงทุนที่ไดรับการอนุมัติจําแนกตามกิจการ พบวายอดเงินลงทุนสูงสุดเปนกิจการน้ํามันและกาซธรรมชาติ ตามมาดวยธุรกิจโรงแรมและการทองเที่ยว การผลิต เหมืองแร ประมง และอื่นๆ สําหรับ

32

ภาคอุตสาหกรรมเหมืองแร องคการเหมืองแรหมายเลข 2 (ME-2) ซึ่งเปนหนวยงานที่ดูแลการผลิตหัวแรดีบุก ทังสเต็น และทองคํา ได มีการทําสัญญาพัฒนาเหมืองแรตางๆ ที่ดูแลกับบริษัท หลายรายการ เมื่อป พ.ศ. 2537-2538 และมีการเปดประมูลใหสิทธิในการสํารวจแร รวม 16 แปลงในบริเวณตอนเหนือและตอนกลางของประเทศเมื่อปลายป พ.ศ.2537 เมื่อป พ.ศ.2542 องคการเหมืองแรหมายเลข 1 (ME-1) ไดมีรายงานวากําลังหาผูรวมทุนในการพัฒนาโรงแตงแร ที่จะแตงแรจากตะกรันของแรตะกั่วจํานวน 3 ลานตัน ซึ่งประกอบดวยสังกะสี 60% และเงิน 13 กรัมตอตัน แลมีโครงการที่รัฐบาลพมาสนใจหาผูรวมทุน ในโครงการพัฒนาเหมืองแรดีบุกทั้งบนบกและชายฝงทะเล โครงการเหมืองแรเพชร โครงการพัฒนาแหลงแรเหล็ก และแรอีกหลายชนิด

10. ปญหาและอุปสรรคในการพัฒนา พมา เปนประเทศที่ถูกผูอื่นปกครองมากอน กวาที่จะพยายามยืนบนขาของตนเองไดเชนทุกวันนี้ ก็ไดผาฟนวิกฤติการณตางๆ มามากมาย พมายังคงตองการการลงทุนจากตางชาติ แตการที่ตางชาติยังลังเลที่จะเขาไปลงทุนในพมา ก็ดวยยังมีปญหาและอุปสรรคตางๆ ไดแก

1. รัฐบาลพมามีขอกําหนดดานธุรกรรมของบริษัทตางชาติที่เขมงวดมาก เชนตองเปดบัญชีทั้งที่เปนเงินสกุลตางประเทศและเงินจาดกับธนาคารที่ทางการกําหนดเทานั้น1 และมีปญหาอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราระหวางประเทศของทางการที่มีความตางกับอัตราตลาด และความไมคอยเสถียรของเงินที่ใชในประเทศ 6 รัฐบาลอาจยกเลิกธนบัตรบางชนิด ทําใหเกิดความเสียหายตอธุรกิจ 1

2. ปญหาการขาดแคลนสาธารณูปโภคและสาธารณูปการตางๆ เพื่ออํานวยความสะดวกตอ นักลงทุน 6 ในเบื้องตนไดแกถนน เนื่องจากพื้นที่แหลงแรมักอยูในภูมิประเทศที่ยากตอการเขาถึง 12

ที่สําคัญยิ่งคือการคมนาคมขนสง โดยรัฐวิสาหกิจบางแหงยังเปนผูผูกขาดการใหบริการ ซึ่งมักตั้งราคาคาบริการสูงเกินความเปนจริง 1

3. ปญหาความไมนิ่งทางดานการเมืองของพมาและการคอรัปช่ัน 6 นี่อาจรวมถึงความไมปรองดองในชาติ ที่มีเช้ือความขัดแยงมาแตอดีตของหลายชนชาติในพมา

4. ปญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนอยางรายแรง 6 ปญหาในเรื่องนี้ทําใหชาติตะวันตกที่รักในสิทธิมนุษยชน มีปญหาในการเขาไปเกี่ยวของทางดานเศรษฐกิจกับพมา เห็นไดจากการที่มีเพียง 2

33

บริษัทตางชาติตอบรับการเชิญใหลงทุนในพมาเมื่อเดือน ธันวาคม 2545 11 และไมนานมานี้ไดมีการประกาศคว่ําบาตรพมาจากชาติที่พัฒนาแลว

11. สรุป ในภาพรวมของประเทศพมาในแงมุมของการลงทุนในอุตสาหกรรมแรนั้น ยังมีความนาสนใจในการลงทุนสูง ดวยความอุดมสมบูรณของทรัพยากรแรธาตุที่ยังเหลืออยู และพมาไดผอนคลายกําหนดกฏเกณฑตางๆ ลงเพื่อจูงใจใหบริษัทตางชาติเขาไปลงทุน ประกอบกับปจจัยของคาแรงงานที่ต่ํา อีกทั้งไทยมีขอไดเปรียบชาติอื่นๆ ในดานระยะทางในการขนสง หากจะนําวัตถุดิบจากประเทศพมา มาปอนใหอุตสาหกรรมพื้นฐานในประเทศไทย ถาผูลงทุนจากไทยตั้งใจที่จะเขาไปลงทุนในประเทศพมา มีสํานึกอยูบนพื้นฐานความเทาเทียมกัน มีการแบงปนผลประโยชนที่ไดอยางเปนธรรม มีความรับผิดชอบตอหนาที่ ก็จะกอใหเกิดประโยชนแกทั้งพมาและไทย ซึ่งอาจจะนํามาสูความสมานฉันทมาสูภูมิภาคนี้ในอนาคต

อน่ึง เอกสาร “ศักยภาพแรกับการลงทุนในประเทศพมา” นี้ อาจมีขอจํากัดในความทันสมัยของเอกสารอางอิง ดังนั้นผูอาน ควรระลึกวา อาจมีการเปลี่ยนแปลงของขอมูล และสถานการณไดเสมอ

เอกสารอางอิง 1. กรมทรัพยากรธรณี, 2542, สารสนเทศทรัพยากรแรตางประเทศ ฉบับที่ 1 : สหภาพพมา,

กองเศรษฐธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงอุตสาหกรรม, พิมพครั้งที่ 1, 34 หนา 2. เดลินิวส, 2547, พมาจับขิ่นยุนตงาบ โซ วิน ผงาด บริหารประเทศแทน, ฉบับท่ี 20,097 วัน

พฤหัสบดีที่ 21 ตุลาคม 2547 3. เดลินิวส, 2547, พมาผลัดใบกระทบไทยอยางไร...?, ฉบับท่ี 20,096 วันพุธที่ 20 ตุลาคม 2547 4. ไทยรัฐ, 2547, ปลดขิ่น ยุนต หมองปฏิวัติ, ปที่ 55 ฉบับท่ี 17075 วันพฤหัสบดีที่ 21 ตุลาคม 2547 5. ธนาคารกสิกรไทย, 2517, สรุปขาวธุรกิจ, ปที่ 5 ฉบับท่ี 18 ประจํางวด 16-30 กันยายน 2517,

หนา 1-3

34

6. ธนาคารกสิกรไทย, 2535, สรุปขาวธุรกิจ, ปที่ 23 ฉบับท่ี 2 ประจํางวด 16-31 มกราคม 2535, หนา 19-25

7. ธนาคารกสิกรไทย, 2537, สรุปขาวธุรกิจ, ปที่ 25 ฉบับท่ี 19 ประจํางวด 1-15 ตุลาคม 2537, หนา 21-23

8. ธนาคารกสิกรไทย, 2537, สรุปขาวธุรกิจ, ปที่ 25 ฉบับท่ี 22 ประจํางวด 16-30 พฤศจิกายน 2537, หนา 26-33

9. รุนสามหา, 2533, มีชางมากมายจริงหรือในประเทศพมา: ตอนเปดสัมปทานบนบกครั้งใหม, ขาวสารการธรณี, ปที่ 35 ฉบับท่ี 2 กุมภาพันธ 2533, หนา 43-50

10. Adul Chaimangkorn, 1992, Report on a visit to the Loughkeng Zinc Mine, Southern Shan State, Union of Myanmar, p. 14-15

11. Agence France Press, 2002, Only two foreign firms answer Burma’s mining call, December 1, 2002 12. http://www.mineandcommunity.org 13. http://www.myanmar’s.net 14. http://www.usgs.gov 15. Pierre J. Goossens, 1978, The Metallogenic Provinces of Burma; Their Definitions,

Geologic Relationships and Extension into China, India and Thailand, Proceedings of the Third Regional Conference on Geology and Mineral Resources of Southeast Asia, Bangkok, Thailand, p. 431-492.

16. Pitt W. Hyde, 1952, Loughkeng Zinc Mine, Mong Pawn, Southern Shan State, Ministry of National Planning, Government of the Union of Burma, 4 p.

17. Reuter, 2004, Agreement on joint exploration of copper and other minerals signed, The New Light of Myanmar, July 26, 2004.

18. Xinhua news agency, 2003, Burma regime’s mine products lead in export, November 14, 2003.