รวบรวมโดยส ำนกงำนปลดส ำนกนำยกรฐมนตร

รายงานผลการตรวจราชการแบบบรณาการของผตรวจราชการ

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘(Annual Inspection Report : Fiscal Year 2015)

ประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดานการจดการขยะมลฝอย

สารบญ

หนา

บทสรปผบรหารรายงานผลการตรวจราชการแบบบรณาการ ประเดนนโยบายการจดการ (1) ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘

บทท ๑ บทน า ๑.๑ ความส าคญของเรอง ๑ ๑.๒ แนวทางการตรวจราชการแบบบรณาการของผตรวจราชการ ประจ าปงบประมาณ ๒ พ.ศ. ๒๕๕๘

บทท ๒ การขบเคลอนการด าเนนการประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

๒.๑ ผลการตรวจตดตาม ๕ ๒.๑.๑ การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต ๕ (ขยะเกาสะสม) ๒.๑.๒ การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม ๑๐ (ขยะมลฝอยใหม) ๒.๑.๓ การวางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ๑๘ ๒.๑.๔ การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน ๒๓ ๒.๒ ปญหา อปสรรค ขอก าจดในการด าเนนการก าจดขยะมลฝอย ๒๙ ๒.๓ ความคดเหนของทปรกษาผตรวจราชการภาคประชาชน ๓๑ ๒.๔ ขอเสนอแนะเพอสนบสนนการขบเคลอนประเดนนโยบายในระดบพนท ๓๓ ๒.๕ ขอเสนอแนะเชงนโยบายเพมเตม ๓๙ ๒.๖ สรปผลการด าเนนการในภาพรวม ๔๒

บทท ๓ ผลการด าเนนงานตามขอเสนอแนะทสงผลตอการขบเคลอนประเดนนโยบาย ๓.๑ การด าเนนการตามขอเสนอแนะระดบนโยบาย ๔๔ ๓.๒ การด าเนนการตามขอเสนอแนะสวนกลาง ๔๙

(๑)

บทสรปผบรหาร รายงานผลการตรวจราชการแบบบรณาการ ของผตรวจราชการ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘

ประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

คณะรกษาความสงบแหงชาตก าหนดใหการแกไขปญหาขยะเปนวาระแหงชาต และไดเหนชอบ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (เมอวนท ๒๖ สงหาคม ๒๕๕๗) และแผนปฏบตการ การแกไขปญหาในพนทวกฤตทตองเรงแกไขปญหาก าจดขยะมลฝอยไมถกตองและตกคางสะสม (ระยะเรงดวน ๖ เดอน) ซง Roadmap ประกอบดวย ๔ ขนตอน คอ

๑. การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา) ๒. การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) เนนการ

ลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง มการจดการขยะมลฝอยแบบรวมศนย ก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสาน เนนการแปรรปเปนพลงงานหรอท าใหเกดประโยชนสงสด และสงเสรมและสนบสนนเอกชนมาลงทน หรอรวมลงทนในกระบวนการรวบรวม เกบและขนยาย และก าจดขยะมลฝอย

๓. การวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ๔. การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน

และมแนวทางการขบเคลอนในระยะเรงดวน (๖ เดอน) ระยะปานกลาง (๑ ป) และระยะยาว (๑ ปขนไป) มเปาหมายส าคญทจะเรงก าจดขยะมลฝอยเกาสะสมทมมากกวา ๓๐ ลานตน โดยเรวทสด และมพนทเปาหมายระยะเรงดวน ๑๑ จงหวด ระยะปานกลาง ๒๐ จงหวด และระยะยาว ๔๖ จงหวด

ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร และผตรวจราชการกระทรวงทกกระทรวง รวมทงจเรต ารวจแหงชาต ไดก าหนดตรวจตดตามการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย แบบบรณาการรวมกนในพนทจงหวดตาง ๆ ทวประเทศ โดยเนนการด าเนนตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ซงไดมการรายงานผลการตรวจตดตาม พรอมทงน าขอเสนอแนะเชงนโยบาย กราบเรยนนายกรฐมนตรพจารณา และไดเหนชอบมอบหมายใหหนวยงานทรบผดชอบ และหนวยงานทเกยวของรบขอเสนอแนะของผตรวจราชการไปพจารณาด าเนนการแลว โดยมผลการตรวจตดตาม และผลการด าเนนการตามขอเสนอแนะเชงนโยบาย ดงน ๑ การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา) ๑.๑ จงหวดเปาหมายซงเปนพนทวกฤต ๖ จงหวด ไดมการด าเนนการเปน ๒ สวน คอ ๑.๑.๑ การด าเนนการโดยองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในพนท ๔ จงหวด จงหวดพระนครศรอยธยา ไดมการขนยายขยะเกาจากต าบลบานปอม อ าเภอพระนครศรอยธยามาฝงกลบอยางถกวธ เสรจเรยบรอยแลว และอยระหวางเรมด าเนนการสรางโรงไฟฟาเชอเพลง RDF เพอน าขยะมาเปนเชอเพลง ส าหรบสถานทก าจดขยะต าบลบานปอม (บอขยะเกา) จงหวดพระนครศรอยธยา จะปรบพนทและภมทศนใหเปนสวนสาธารณะ เพอใชเปนสถานทพกผอนแกประชาชนในชมชน จงหวดลพบร ไดมการปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยทมอยเดมใหมศกยภาพสามารถรองรบปรมาณขยะอยางมประสทธภาพ และก าจดขยะเกาสะสมโดยใหเอกชนมารบซอขยะทบอ พรอมทงเกบขนขยะออกจากพนท จงหวดนครปฐม ไดมการจดการขยะมลฝอยโดยการตกและขนสงจากบอขยะของเทศบาลนครนครปฐม (ต าบลตากอง) ไปก าจด ณ บอขยะของเอกชน และไดก าหนดแผนระยะสน ๑ - ๒ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๒) ในการก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมและขยะมลฝอยทก าจดไมถกตองในสถานทก าจดขยะมลฝอยของ อปท. จ านวน ๖ แหง และปรบปรง ฟนฟ/ปดสถานทก าจดขยะมลฝอยของ อปท. จ านวน ๕ แหง และจงหวดสระบร มการจดการขยะมลฝอยโดยการเกบรวบรวมขยะมลฝอยน าไปก าจดทงดวยการฝงกลบในบอฝงกลบแบบถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill) เทกอง และไถกลบเปนครงคราว ๑.๑.๒ การด าเนนการโดยสนบสนนใหบรษทเอกชนด าเนนการก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยของบรษทเอกชนใน ๒ จงหวด ไดแก ปทมธาน และสมทรปราการ ซงเอกชนผรบผดชอบไดมการก าจดขยะมลฝอยโดยปรบปรงแกไขใหท าการฝงกลบถกหลกสขาภบาล มการเตรยมการรองรบ

(๒)

ขยะมลฝอยใหม และลดปรมาณขยะมลฝอยเดมตกคางสะสมในพนทพรอมทงลดผลกระทบจากกลน แมลง และปรมาณฝนละอองจากการขนสงขยะและขยะจากบอฝงกลบ และมโครงการผลตพลงงานไฟฟา ผลตน ามน Pyrolysis ผลตเชอเพลง RDF และผลตสารปรบปรงดนจากขยะ ๑.๒ จงหวดซงเปนพนทเปาหมายในการลดขยะมลฝอยตกคาง ระยะปานกลาง (๑ ป) จ านวน ๒๐ จงหวด และระยะยาว (๑ ปขนไป) จ านวน ๔๗ จงหวด ไดมการด าเนนการส ารวจปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสม และสถานทก าจดขยะมลฝอยใน อปท. เพอใหไดขอมลทถกตองน ามาจดท าฐานขอมลและแผนฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอย พรอมทงปด/ปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอย เพอใหมการด าเนนการใหถกตองตามหลกวชาการ และสงเสรมใหภาคเอกชนเขามาด าเนนการก าจดขยะมลฝอยทงเกาและใหมใหถกตองตามหลกวชาการ และน าขยะไปแปรรปเปนแทงเชอเพลง (RDF) อยางไรกตาม ยงพบปญหาอปสรรคส าคญทอาจสงผลใหการด าเนนการตาม Roadmap ไมบรรลผลส าเรจตามระยะเวลาทก าหนด กลาวคอ อปท. บางแหงไมมเครองจกรในการด าเนนการฝงกลบขยะและ งบประมาณทเพยงพอในการจดการขยะมลฝอยทถกหลกวชาการ ประกอบกบ อปท. สวนใหญใหความส าคญในการ จดการขยะมลฝอยเปนภารกจรอง แนวทางการด าเนนการในพนทไมสอดคลองกบปรมาณขยะ และปรมาณขยะสะสม ในสถานทก าจดขยะมจ านวนมากและสะสมมานาน นอกจากน อปท. ตองชะลอการลงนาม MOU กบบรษทเอกชน เพอด าเนนการก าจดขยะเกาสะสม เนองจากตองด าเนนการตามกฎหมายวาดวยการใหเอกชนรวมทนในกจการของรฐ (ตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖) ใหถกตอง โดย อปท. ตองศกษาและวเคราะหผลกระทบโครงการใหมทงหมด ซงตองใชเวลานานและจะสงผลกระทบใหจงหวดประสบปญหาขยะตกคางสะสมมากยงขน ๒. การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) จงหวดตาง ๆ ไดมการเรงรดให อปท. ดแลสถานทก าจดขยะมลฝอย และก าหนดใหมพนทน ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมอยางนอย ๑ แหง ๑ อปท. โดยมการคดแยกตงแตตนทางถงปลายทาง (มกจกรรม ๓ R (Reduce, Reuse, Recycle) เพอลดปรมาณสงของทจะทงใหนอยลง และยดอายการใชงานใหมากขน มการจดหารถขยะใหเพยงพอ ก าหนดเสนทาง วน เวลาในการเกบขน มการจดการขยะอนทรยท าปย คดแยกขยะ รไซเคล ขยะอนตราย) และมการรวมกลมพนทของ อปท. ในการจดการสรางศนยก าจดขยะมลฝอย (Cluster) ขนาดเลก กลาง ใหญ (S, M, L) เพอรองรบการจดตงศนยก าจดขยะมลฝอยรวม รวมถงพนททมศกยภาพในการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานไฟฟา ทงน ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมของ อปท. บางกลมพนท ยงมการจดการขยะแบบไมถกหลกวชาการ เนองจากไมมสถานทก าจดแบบถกหลกวชาการในพนท และขาดงบประมาณและเทคโนโลยในการสนบสนนการรวมกลมเพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ในสวนของการสงเสรมพนททมศกยภาพในการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานไฟฟา บางพนทไมมความสามารถทจะสรางโรงไฟฟาจากขยะได เนองจากปรมาณขยะในพนทมไมเพยงพอตอการลงทน และประชาชนไมยอมรบและ มการตอตาน อกทงการใหเอกชนรวมลงทนจะตองปฏบตใหถกตองตามขนตอน หลกเกณฑ ตามแนวทางประกาศคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ และพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ซงตองใชระยะเวลาในการด าเนนการและตองผานขนตอนการเสนอเรอง ประกอบกบบคลากรของ อปท. ยงไมมความรความเขาใจในขนตอนการปฏบตงานใหเปนไปตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ สงผลใหการด าเนนการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายมความลาชาและไมทนตอสถานการณยงขน นอกจากน จงหวดไดก าหนดให อปท. จดใหมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนในพนท เพอรองรบหรอรวบรวมของเสยอนตรายจากชมชน สงไปยงสถานทรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด เพอน าไปก าจดยงสถานทก าจดขยะทถกหลกวชาการตอไป ซงเอกชนจะเปนผรบจางด าเนนการในสวนน และส าหรบจงหวดทไมมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด จงหวดไดให อปท. หาสถานทชวคราวส าหรบ

(๓)

เกบรวบรวมของเสยอนตราย โดยเมอมปรมาณมากพอและตองการน าของเสยอนตรายไปก าจด อาจด าเนนการ โดยรวมกบทองถนหรอชมชนอน นดวนและสถานทเพอรวบรวมของเสยอนตรายจาก อปท. ทกแหง สงก าจด อยางถกหลกวชาการตอไป เพอใหเกดความคมคากบราคาทสงไปก าจด ส าหรบการจดการขยะมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข จะใชวธการก าจดมลฝอยโดยสงไปก าจดภายนอกโรงพยาบาล ทงการจางเอกชนและ อปท. ด าเนนการ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล จดการมลฝอยโดยใหโรงพยาบาลแมขายทงโรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลชมชน รบผดชอบก าจดมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลเพอน าไปก าจด โรงพยาบาลรฐอน ๆ โรงพยาบาลเอกชน และคลนกเอกชน สวนใหญใชวธการสงบรษทเอกชนด าเนนการ และบางแหงมการจดระบบการรวบรวมมลฝอยตดเชอโดยใหคลนกเกบรวบรวมมลฝอยตดเชอสงโรงพยาบาลชมชนในพนท โดยใหคลนกเอกชนเปนผออกคาใชจายทงหมด และมนโยบายใหคลนกเอกชนซงตองมาขอใบอนญาตและตออายใบอนญาตสถานพยาบาลจากส านกงานสาธารณสขจงหวด ตามพระราชบญญตสถานพยาบาลฯ ตองมหลกฐานแสดงวาคลนกเอกชนนนมการก าจดมลฝอยตดเชอ ตามกฎหมาย และ อปท. บางแหงใหบรการเกบรวบรวมและน าไปก าจด สวนโรงพยาบาลสตวและคลนกสตว บางจงหวดรวมกบปศสตวจงหวดในการใหค าแนะน าแกผประกอบการคลนกสตวในการจดการมลฝอยตดเชอ ใหถกสขลกษณะ การจดการขยะของเสยอนตรายชมชน ซงสวนใหญ เปนสารเคมท ใชในอตสาหกรรม ครวเรอน การเกษตรกรรม รถยนต และการแพทย โดย อปท. มการประชาสมพนธขอความรวมมอใหประชาชนแยกขยะอนตรายใสถงและปดผลกใหเรยบรอยเพอไมกอใหเกดอนตรายกบพนกงานจดเกบขยะ สรางความเขาใจใหประชาชนตระหนกในปญหามลพษจากขยะของเสยอนตราย จดหาภาชนะส าหรบทงขยะอนตรายชมชนไวทหนวยงานหรอตามจดทก าหนดในแหลงชมชนขนาดใหญ และสรางแรงจงใจใหประชาชนคดแยกขยะของเสยอนตราย ใหความรเกยวกบกฎหมาย ขอบงคบ และความปลอดภย อยางไรกตาม ปจจบนการจดการของเสยอนตรายของ อปท. ยงไมมการคดแยกของเสยอนตรายจากชมชน ยงถกทงปะปนกบมลฝอยทวไป แมวาบางทองถนมการรณรงคการคดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจากมลฝอยทวไปแลวกตาม ๓. การวางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย จงหวดตาง ๆ ไดมการแตงตงคณะกรรมการบรหารจดการขยะมลฝอยจงหวด ในการขบเคลอนการบรหารจดการขยะมลฝอยใหเปนไปตาม Roadmap และไดจดท าแผนบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายระยะ ๕ ป (พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒) เพอเปนกรอบแนวทางปฏบตให อปท. รวมทงสงเสรมให อปท. ออกขอก าหนดทองถนใหครบตาม พ.ร.บ. การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยสวนใหญ อปท. ไดมการออกขอบญญต/ เทศบญญต เรองการก าจดสงปฏกลและมลฝอยตาม พ.ร.บ. การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ แลว แตไมมเนอหา ในเรองของการคดแยกขยะ จงตองออกเปนขอบญญตฉบบเพมเตมเปนฉบบใหม ทงน อปท. บางแหงอยระหวางด าเนนการทบทวน/ปรบปรง/ออกขอบญญต/เทศบญญต การก าจดขยะมลฝอยและสงปฏกลควบคไปกบรอความชดเจนของกฎหมายทเกยวของจากสวนกลาง ส าหรบการออกกฎหมาย กฎ ระเบยบ หลกเกณฑ มาตรการทจะใชในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของสวนกลาง กระทรวงตาง ๆ ทเกยวของไดมการออก/ปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบ หลกเกณฑ และมาตรการ ใหเออตอการบรหารจดการขยะแบบยงยนในระยะยาว เชน ออกกฎหมายล าดบรองและแนวทางปฏบตตาง ๆ ทจ าเปนตอการด าเนนโครงการใหเอกชนรวมลงทนในกจการ ของรฐ ตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ยกรางแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ. .... รางพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและซากผลตภณฑอน พ.ศ. .... รางกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการใหบรการในการจดการสงปฏกลหรอมลฝอย พ.ศ. .... และรางกฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ. .... เปนตน ส าหรบมาตรการการควบคมการจดการขยะมลฝอยตดเชอในโรงพยาบาล ไดมการตดตาม การด าเนนงานตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ ตามพระราชบญญตการสาธารณสข

(๔)

พ.ศ. ๒๕๓๕ และค าสงกระทรวงสาธารณสข ท ๑๘๕๒/๒๕๕๖ เรองก าหนดใหสถานบรการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสขทมการจางเอกชนด าเนนการขนสงมลฝอยตดเชอ ใชเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) ๔. การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน จงหวดตาง ๆ ไดสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน โดยการสงเสรมใหสถานทราชการในจงหวดเปนผน ารกษาความสะอาดและเปนตนแบบในการจดการขยะ และขอความรวมมอ อปท. รณรงคประชาสมพนธใหความร ปลกจตส านก สรางความตระหนกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการ ขยะมลฝอย รวมทงจดกจกรรม/โครงการตาง ๆ โดยมกลมเปาหมาย คอ บานเรอน ชมชน สถานศกษา สถานทราชการ สถานทสาธารณะ สถานประกอบการ หางสรรพสนคา ในสวนของโรงเรยนและสถานศกษา ไดมการจด การเรยนการสอนเกยวกบการจดการขยะมลฝอยโดยสอดแทรกความรเรองการจดการขยะมลฝอยและการรกษาสงแวดลอมในหลกสตรการเรยนการสอนบรณาการใน ๘ กลมสาระการเรยนร และมกจกรรมดานการก าจดขยะทเปนรปธรรมคอนขางชดเจน โดยนกเรยนและคร บคลากรทางการศกษาไดรบทราบและลงมอปฏบตดวยตวเองแมวาจะไมไดรบการจดสรรงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานเกยวกบการจดการขยะมลฝอยอยางตอเนอง สวนการรณรงค ประชาสมพนธใหความร ปลกจตส านก สรางความตระหนกใหกบประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยยงด าเนนการไดผลไมเตมทนก แมจะมการรณรงคมาโดยตลอดแตกด าเนนการไดเพยงในสถานศกษาเทานน อยางไรกด ทผานมาการรณรงคสรางความตระหนกร ความเขาใจและการมสวนรวมยงไมกระจายไปสชมชนและสงคมทองถนภายนอกโรงเรยนเทาทควร เพราะชมชนยงไมเหนความส าคญและยงขาดวนยในการทงขยะทงในดานการลดและคดแยกขยะครวเรอนตงแตตนทางของแหลงก าเนดขยะชมชน อกทงภาชนะ ทใชในการใสขยะทคดแยกมนอยเกนไปไมเพยงพอกบขยะมลฝอยทเพมมากขนทกป ส าหรบการตรวจสอบและด าเนนการทางกฎหมาย จงหวดรวมกบทองถนจงหวด และ อปท. ด าเนนการเฝาระวงและตรวจสอบการลกลอบทงในบอขยะชมชน บอดนรกราง หรอบรเวณอนในพนท อปท. เพอปองกนการลกลอบทงขยะและกากอตสาหกรรม และมเครอขายทองถน/อาสาสมครในพนท รวมสอดสอง เฝาระวง และแจงขอมลขาวสารการลกลอบทงในพนท หากไดรบรายงานวามผลกลอบจะมการประสานและบรณาการระหวางหนวยงานทกระดบในจงหวดมารวมกนตรวจสอบ ทงนสวนใหญยงไมพบการกระท าผดในพนทจงหวด ส าหรบแนวทางในการปองกนลกลอบทงขยะมลฝอยตดเชอ สถานพยาบาลทกแหง ไดมการแยกขยะเปนขยะตดเชอ มการจดการขยะตดเชอโดยสงใหบรษทเอกชนเกบขนไปก าจดอยางถกตอง และในการวาจางเอกชนน ามลฝอย ตดเชอไปก าจดใหใชเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) เพอควบคมการขนสงส าหรบการควบคมการประกอบกจการรานรบซอของเกา ท งน โรงพยาบาลในสงกดส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขทกแหงมความพยายามทจะด าเนนการจดการมลฝอยตดเชอตามกฎกระทรวงวาดวย การก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ แตยงมอปสรรคดานสงอ านวยความสะดวกในการด าเนนงาน เชน สถานทพก มลฝอยตดเชอ หรอพาหนะขนสง เปนตน ทงน จากผลการตรวจตดตาม และปญหาอปสรรคดงกลาวขางตน คณะผตรวจราชการจงไดมขอเสนอแนะเชงนโยบายใหหนวยงานทรบผดชอบ และหนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย ส านกงบประมาณ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงการคลง กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไปพจารณาด าเนนการ โดยมผลการด าเนนการตามขอเสนอแนะ ดงน

๑. การบรหารจดการขยะ การจดการขยะแบบครบวงจรและเปนศนยรวมตองใชงบประมาณในการลงทนสง ทงน การท อปท. จะม

การจดการขยะมลฝอยตามรปแบบดงกลาวใหมประสทธภาพขนอยกบศกยภาพ และความพรอมของทองถน รวมทงการใหความส าคญกบแผนงานการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ซงในปจจบน อปท. ยงขาดศกยภาพ องคความร และปจจยทสนบสนนดงกลาว ซงในเรองน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษ

(๕)

ส านกงานสงแวดลอมภาค และส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดไดถายทอดองคความรใหกบ อปท. เพอให อปท. สามารถบรหารจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตรายจากชมชน และมลฝอยตดเชอไดอยางตอเนองและถกตองตามหลกวชาการ และในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดพจารณาจดสรรงบประมาณในการกอสราง/เพมประสทธภาพระบบก าจดขยะมลฝอยและครภณฑในระบบของ อปท. ทเปนศนยรวม (Cluster) รวมทงการจดหาครภณฑนอกระบบก าจด (รถเกบขน) ส าหรบ อปท. ทเขามาใชบรการศนยรวม ส าหรบกระทรวงมหาดไทย โดยกรมสงเสรมการปกครองทองถนไดด าเนนการศกษาแนวทางแกไขปญหาขยะมลฝอยของ อปท. ในภาพรวมของประเทศ เพอก าหนดหลกเกณฑและวธการบรหารจดการขยะมลฝอยฯ ไดแก การรวมกลมพนท (Clusters) จดการขยะมลฝอยรวมกน การพจารณาคาใชจายในการด าเนนการก าจดขยะมลฝอยและการแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวของ นอกจากน ส านกงบประมาณยงพรอมทจะสนบสนนงบประมาณหากการจดท าแผนแมบทฯ แลวเสรจ และในเบองตนไดจดสรรงบประมาณรายจายเพอด าเนนโครงการเกยวกบการจดการขยะมลฝอย จ านวน ๑๑๕ โครงการ วงเงนรวม ๒,๖๒๖,๓๗๑,๔๐๐ บาท ไวทส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒. รปแบบ มาตรการการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และการบงคบใชกฎหมาย ๒.๑ การลงทนในการจดการขยะแบบครบวงจร จ าเปนตองใชงบประมาณในการด าเนนการทสงมาก

ซงปจจบนการจางภาคเอกชนมาด าเนนการแปรรปขยะมลฝอยในรปของพลงงานและเชอเพลงตาง ๆ ในแตละทองถน/จงหวดมหลกเกณฑและแนวทางการปฏบตทแตกตางกนมาก และมขอจ ากดในเรองของกฎหมาย เงอนไข หลกเกณฑตาง ๆ ดงนน เพอใหการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในภาพรวมของประเทศบรรลผลได ตามเปาหมายทก าหนดไว กระทรวงการคลง โดยส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจจงไดมมาตรการสงเสรมและสนบสนนใหภาคเอกชนเขามาลงทนบรหารจดการขยะตาม พ.ร.บ. รวมลงทนฯ ป พ.ศ. ๒๕๕๖ ไดแก การจดท าแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒ ซงคณะรฐมนตรใหความเหนชอบแลว เมอวนท ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๘ นอกจากน ไดออกกฎหมายล าดบรองและแนวทางปฏบตตาง ๆ ทจ าเปนตอการ ด าเนนโครงการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ครบถวนแลว ทงน กระทรวงอตสาหกรรมไดมการผลกดนและสงเสรมสถานประกอบการภาคการผลตใหด าเนนกจการอยางมประสทธภาพ โดยไมสงผลกระทบตอสงคม ชมชน และสงแวดลอม โดยจดท าโครงการ ธรรมาภบาลสงแวดลอม เพอใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการตรวจสอบสถานประกอบการรวมกนกบภาครฐ ภาคเอกชน ในการแกไขปญหาทเกดจากการประกอบการทสงผลกระทบตอความเปนอยของประชาชนทอาศยรอบ สถานประกอบการ จดท าโครงการสงเสรมและพฒนาสถานประกอบการสอตสาหกรรมสเขยวผานการรบรอง GI Mark เพอผลกดนอตสาหกรรมไทยไปสการเปนสงคมคารบอนต า สงเสรมการใชประโยชนกากอตสาหกรรม ลดปรมาณกากทตองฝงกลบ และลดผลกระทบตอสงแวดลอม สงเสรมใหน าของเสยกลบมาใชประโยชนในรปแบบตาง ๆ ศกษาการใชประโยชนกากอตสาหกรรมและด าเนนโครงการน ารองเพอพฒนาศกยภาพการใชประโยชนของเสย ในเชงอตสาหกรรม จดท าแนวทางและหลกเกณฑคณสมบตของเสยทเหมาะสมในการน ามาใชประโยชนไดจรง สงเสรมใหโรงงานผกอก าเนดบรหารจดการกากของเสยตามหลก 3Rs และสามารถใชประโยชนของเสยไดทงหมด (Zero Waste to Landfill) สวนกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษ ไดเสนอรางพระราชบญญต การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและซากผลตภณฑอน ๆ พ.ศ. ... ซงคณะรฐมนตรไดเหนชอบ ในหลกการแลว ๒.๒ จากการทบาง อปท. ทออกขอบญญต/เทศบญญตทองถนในการจดการขยะมลฝอยและ ของเสยอนตรายแลวยงไมไดมการบงคบใชมาตรการทางกฎหมาย ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ อยางเครงครด และบาง อปท. ทยงไมไดออกขอบญญต/เทศบญญต เนองจากรอความชดเจนเกยวกบแนวทาง ในการด าเนนการจากสวนกลาง นน กระทรวงสาธารณสข โดยกรมอนามยไดรวมกบกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนในการประชมชแจงและอบรมใหความรแนวทางพฒนาคณภาพระบบบรหารอนามยสงแวดลอม และเกณฑมาตรฐาน

(๖)

ระบบการจดการมลฝอย การจดการมลฝอยทวไป การจดการมลฝอยตดเชอ การจดการมลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน ใหแกบคลากรดานสาธารณสขและสงแวดลอมของ อปท. รวมทงไดประเมนรบรอง อปท. ทขอรบการประเมนมาตรฐานคณภาพระบบบรการอนามยสงแวดลอม นอกจากน ยงมการประชมเพอแลกเปลยนเรยนร สงเสรมบทบาท อปท. ในการพฒนาคณภาพระบบบรการอนามยสงแวดลอม อปท. และยกยองเชดชเกยรตแบบอยางระดบเกยรตบตร โดยมอบประกาศนยบตรรบรองดานการจดการมลฝอย อกทงยงประเมนความเสยงและเฝาระวงผลกระทบตอสขภาพจากการจดการบอขยะในพนทวกฤต ๖ จงหวดน ารอง รวมกบ อปท. โดยประชมชแจงและสรางความร ความเขาใจกบหวหนาหนวยงาน อปท. และเจาหนาท ในดานการจดการมลฝอยอยางถกหลกวชาการ ดานเทคโนโลยดานการจดการมลฝอย รวมทงดานกฎหมาย และเกบตวอยางคณภาพสงแวดลอมบรเวณสถานทก าจดมลฝอยและบรเวณโดยรอบ เพอเฝาระวงผลกระทบตอสขภาพทอาจเกดจากการแกไขปญหาการจดการขยะในพนท รวมถงไดประสานกบกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย เกยวกบการออกขอก าหนดทองถน ซงกรมสงเสรมการปกครองทองถน ไดมหนงสอถงผวาราชการจงหวดทกจงหวด เพอให อปท. พจารณาออกขอก าหนดทองถนแลว

๓. การสรางวนยของคนในชาต มงสการจดการทยงยน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษ ไดบรณาการการลด คดแยก

ขยะมลฝอยและของเสยอนตรายภายในหนวยงานกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยให ทกหนวยงานในกระทรวงฯ ด าเนนการตามเปาหมายหลก 4 ประการ คอ ใหมการคดแยกขยะมลฝอย ๔ ประเภท ไดแก ขยะยอยสลาย ขยะรไซเคล ขยะอนตราย ขยะทวไป ก าจดปรมาณขยะมลฝอยลดลงรอยละ ๒๐ รานคาในโรงอาหารไมมการใชกลองโฟม และจ านวนถงพลาสตกและกลองโฟมททงในถงขยะลดลงรอยละ ๒๐ ซงขณะนม หนวยงานทสามารถท าไดตามเปาหมาย ไดแก ส านกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม องคการสวนพฤกษศาสตร และกรมควบคมมลพษ นอกจากน กระทรวงศกษาธการยงไดด าเนนการจดการขยะมลฝอยและ ของเสยอนตรายในสถานศกษา โดยไดด าเนนโครงการใชประโยชนจากเศษวสดทเหลอใช โครงการขยะก าไร กลาคด กลาท า กลารไซเคล รรกสงแวดลอม ใหความรเรองพษและโทษของการเผาขยะทเปนพษจากโฟมพลาสตก คดเลอกโรงเรยนตนแบบดานการบรหารจดการขยะมลฝอย การศกษาพฤตกรรมการทงขยะ ก าหนดมาตรการการบรหารจดการขยะมงสโรงเรยนสะอาดอยางยงยน และเขารวมโครงการโรงเรยนปลอดขยะ (Zero Waste school) ของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และโครงการบานนไมมขยะ ส าหรบกระทรวงมหาดไทย โดยกรมสงเสรมการปกครองทองถน อยระหวางการด าเนนการเสนอแกไขพระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. ๒๕๓๕ เพอใหการแกไขปญหาขยะมลฝอยของประเทศในภาพรวมเปนไปดวยความเรยบรอย มเอกภาพ สอดคลองกบสภาวการณในปจจบน นอกจากนยงมการด าเนนการจดท าคมอแนวทางปฏบตในการจดการขยะมลฝอยในเขตพนท อปท. เพอใหการแกไขปญหาขยะมลฝอย มกรอบการด าเนนการทชดเจนเปนแนวทางเดยวกน ทงน จงหวด อ าเภอ อปท. และหนวยงานทเกยวของมการด าเนนการรณรงค สรางพฤตกรรมและจตส านกประชาชนในการทงขยะมลฝอยลงภาชนะทจดเตรยมไวรองรบ การรกษาความสะอาดของบานเมอง เชน จดโครงการประกวดหนาบานนามอง จดกจกรรมปลกฝงคานยม/วนยการรกษาความสะอาดในกจกรรมการเรยนการสอน ประกวดการรกษาความสะอาดภายในโรงเรยน รณรงคใหสถานทราชการ/ทท าการ อปท. รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของส านกงาน เสนทางเข า - ออก โดยใหจดเตรยมภาชนะรองรบขยะมลฝอยใหเพยงพอ รณรงคสรางวนยใหแกขาราชการ พนกงาน และลกจางตระหนกถง การรกษาความสะอาดฯ เพอเปนแบบอยางแกประชาชน อกทงใหหนวยงานทเกยวของจดท าปายประชาสมพนธใหประชาชนทมาใชบรการรวมถงนกทองเทยว รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยสถานทสาธารณะ/ แหลงทองเทยว พรอมทงขอความรวมมอสถานประกอบการ/หางสรรพสนคา ผประกอบการรณรงครกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของสถานท ทางเขา - ออก การจดเตรยมภาชนะรองรบขยะมลฝอยใหเพยงพอ

********************

๑

บทท ๑ บทน ำ

๑.๑ ควำมส ำคญของเรอง

๑.๑.๑ คณะรกษาความสงบแหงชาตไดเหนความส าคญของปญหาขยะมลฝอยชมชนประเทศ ทจะตองแกไขโดยเรงดวน และก าหนดใหเรองการจดการขยะมลฝอยเปนวาระแหงชาต โดยมอบหมายใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนเจาภาพด าเนนการรวมกบหนวยงานทเกยวของในการก าหนดมาตรการ แนวทางแกไขปญหาขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และคณะรกษาความสงบแหงชาตไดเหนชอบ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย เมอวนท ๒๖ สงหาคม ๒๕๕๗ โดยอนมตงบประมาณจ านวน ๕๒๖.๙๔ ลานบาท เพอใหกรมควบคมมลพษเรงจดการปญหาขยะมลฝอยในระยะเรงดวนประกอบดวย ๔ ขนตอน คอ

(๑) การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา) (๒) การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม)

เนนการลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง มการจดการขยะมลฝอยแบบรวมศนย ก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสาน เนนการแปรรปเปนพลงงานหรอท าใหเกดประโยชนสงสด และสงเสรมและสนบสนนเอกชน มาลงทน หรอรวมลงทนในกระบวนการรวบรวม เกบและขนยาย และก าจดขยะมลฝอย

(๓) การวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (๔) การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน

มแนวทางการขบเคลอนในระยะเรงดวน (๖ เดอน) ระยะปานกลาง (๑ ป) และระยะยาว (๑ ปขนไป) โดยมเปาหมายส าคญทจะเรงก าจดขยะมลฝอยเกาสะสมทมมากกวา ๓๐ ลานตน โดยเรวทสด และมพนทเปาหมายระยะเรงดวน ๑๑ จงหวด (ก าจดขยะมลฝอยเกาสะสมในพนทวกฤต ๖ จงหวด และน ารองรปแบบ การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ๕ จงหวด) ระยะปานกลาง ๒๐ จงหวด และระยะยาว ๔๗ จงหวด นอกจากนไดมการก าหนดการด าเนนการตามแผนปฏบตการการแกไขปญหาในพนทวกฤตทตองเรงแกไขปญหาก าจดขยะมลฝอยไมถกตองและตกคางสะสม เปน ๒ สวน คอ (๑) ด าเนนการใน ๔ จงหวด ไดแก พระนครศรอยธยา ลพบร นครปฐม สระบร เพอก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) (๒) ด าเนนการใน ๒ จงหวด ไดแก ปทมธาน และสมทรปราการ เนองจากสถานทก าจดขยะมลฝอยเปนของเอกชน ในเบองตนจะใหราชการสวนทองถนบงคบใชกฎหมายใหเอกชนรบผดชอบด าเนนการก าจด ขยะมลฝอยทตกคางสะสมดวยวธการตาง ๆ ทถกตอง ในกรณทไมเปนผลจะไดรวมกบหนวยงานอน ๆ เสนอแนะแนวทางปฏบตตอไป ๑.๑.๒ พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรไดแถลงนโยบายของรฐบาลตอสภานตบญญตแหงชาต เมอวนท ๑๒ กนยายน ๒๕๕๗ โดยมนโยบายเกยวกบสงแวดลอม คอ ขอ ๙.๕ “ใหเรงรดการควบคมมลพษทงทางอากาศ ขยะ และน าเสย ทเกดจากการผลตและบรโภค เพอสรางคณภาพสงแวดลอมทดใหแกประชาชน โดยใหความส าคญในการเรงรดแกไขปญหาการจดการขยะเปนล าดบแรก สงเสรมใหเกดกลไกการคดแยกขยะเพอน ากลบมาใชใหมใหมากทสด เรงก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะในพนทวกฤตซงจะใชทดนของรฐเปนหลก ในพนทใดทสามารถจดการขยะมลฝอยโดยการแปรรปเปนพลงงาน กจะสนบสนนใหด าเนนการ สวนขยะอตสาหกรรมนน จะวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการเปนพเศษ โดยก าหนดใหทงในบอขยะอตสาหกรรมทสรางขนอยางถกตองตามมาตรฐานและใหแยกเปนสดสวนจากบอขยะชมชน ส าหรบขยะของเสยอนตราย ขยะอเลกทรอนกส และขยะตดเชอจะพฒนาระบบก ากบตดตามตรวจสอบและ

๒

เฝาระวงไมใหมการลกลอบทง รวมทงจดการสารเคม โดยลดความเสยงและอนตรายทเกดจากการรวไหล และการเกดอบตเหต ใหความส าคญในการจดการอยางครบวงจร และใชมาตรการทางกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายอยางเดดขาด ในระดบพนทจะเรงแกไขปญหาในพนทมาบตาพดซงเปนฐานอตสาหกรรมหลกของประเทศอยางตอเนองครอบคลมทกมตทงการลดและขจดมลพษ การฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การดแลคณภาพชวตประชาชนทไดรบผลกระทบจากอตสาหกรรม รวมทงการพฒนาปรบปรงขดความสามารถโครงสรางพนฐาน และการพฒนาสเมองอตสาหกรรมเชงนเวศ”

๑.๑.๓ นายกรฐมนตรไดมค าสงส านกนายกรฐมนตรท ๒๕๖/๒๕๕๗ ลงวนท ๒๙ ธนวาคม ๒๕๕๗ มอบหมายผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร และผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตรรวมกบ ผตรวจราชการกระทรวงตรวจราชการตามแผนการตรวจราชการแบบบรณาการของผตรวจราชการ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘ เพอสนบสนนนโยบายรฐบาลประเดนนโยบายส าคญการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๑.๒ แนวทำงกำรตรวจรำชกำรแบบบรณำกำรของผตรวจรำชกำร ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ. ๒๕๕๘

๑.๒.๑ เปำหมำยหลกในกำรตรวจตดตำม เพอตดตาม ชวยเหลอ และเรงรดการด าเนนงานแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยใหเปนไปตามเปาหมายของ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามนโยบายเรงดวนของรฐบาล เพอสรางคณภาพสงแวดลอมทดใหแกประชาชน

๑.๒.๒ วตถประสงคในกำรตรวจตดตำม (๑) เพอตรวจตดตามความคบหนาการด าเนนงานแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอย ใหเปนไปตามเปาหมายของ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (๒) เพอรบทราบปญหาอปสรรคขอคดเหนและขอเสนอแนะในการด าเนนงาน พรอมทง ชวยประสานเพอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาว เพอใหการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยสามารถด าเนนการไดอยางรวดเรว และมประสทธภาพ

๑.๒.๓ ประเดนในกำรตรวจตดตำม (๑) การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา)

(๒) การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) เนนการลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง มการจดการขยะมลฝอยแบบรวมศนย ก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสาน เนนการแปรรปเปนพลงงานหรอท าใหเกดประโยชนสงสด และสงเสรมและสนบสนนเอกชน มาลงทน หรอรวมลงทนในกระบวนการรวบรวม เกบและขนยาย และก าจดขยะมลฝอย

(๓) การวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (๔) การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน

โดยตรวจตดตามการด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ในระยะเรงดวน (๖ เดอน) ระยะปานกลาง (๑ ป) และระยะยาว (๑ ปขนไป)

๑.๒.๔ ขอบเขตในกำรตรวจตดตำม (๑) กำรตรวจตดตำมรวมกนในพนท

(๑.๑) ผตรวจรำชกำรส ำนกนำยกรฐมนตรและผตรวจรำชกำรกระทรวง รวมกนคดเลอกพนทเปาหมายเพอลงตรวจราชการแบบบรณาการรวมกน ในพนทอยางนอยเขตตรวจราชการละ ๑ จงหวด และรวมกนวเคราะหขอมลทไดรบจากพนทและหนวยรบตรวจ เพอน ามาประกอบการก ากบ เรงรดตดตาม

๓

สอบทานการด าเนนการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยในพนท ตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย หรอรวมกนแกไขปญหา อปสรรค และขอจ ากดทพบในแตละพนท

ส าหรบจงหวดท ไม ได ไปตรวจรวมกน ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามเพอแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยในพนทในแตละกจกรรม และแตละระยะทก าหนดตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย

(๑.๒) ผตรวจรำชกำรกระทรวง ตรวจตดตามแผนงาน/โครงการ กฎหมาย และภารกจทเกยวของกบกระทรวง ตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และสงใหส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร (๒) พนทในกำรตรวจตดตำมตำม Roadmap กำรจดกำรขยะมลฝอยและของเสยอนตรำย

ขนตอน ระยะเรงดวน (๖ เดอน ระยะปานกลาง (๑ ป) ระยะยาว (๑ ปขนไป) ๑. ก าจ ดขยะม ลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา)

จ านวน ๖ จงหวด ไดแก พระนครศรอยธยา ลพบร สมทรปราการ นครปฐม สระบร และปทมธาน

จ านวน ๒๐ จ งหว ด : กาญจนบร ราชบร เพชรบร นครศร ธรรมราช แพร สราษฎรธาน ขอนแกน ปราจนบร ชมพร ระนอง ประจวบครขนธ ยะลา กระบ ชยนาท ล าปาง เพชรบรณ นครราชสมา ฉะเชงเทรา และสมทรสาครชลบร

จ านวน ๔๗ จงหวด : ตรง ตาก มหาสารคาม พะเยาสมทรสงคราม นราธวาส พทลง สระแกว ศรสะเกษ ช ยภม พจ ตร ส ร นทรหนองบวล าภ บงกาฬ กาฬสนธ อตรดตถ นาน ตราด สตล ก าแพงเพชร สงหบร นครนายก อดรธาน อ านาจเจรญ พษณโลก สกลนคร พงงา จนทบร ย โ ส ธ ร น ค ร ส ว ร ร คอทยธาน แม ฮองสอน มกดาหาร อบลราชธาน เชยงราย ระยอง ล าพน หนองคาย เช ยง ใหม นครพนม ปตตาน รอยเอด อางทอง บรรมย เลย และสพรรณบร

๒. สรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม)

Model L ไดแก จ งหวดนนทบ ร จ งหว ดภ เกต เทศบาลนครหาดใหญ และเ ท ศ บ า ล น ค ร ส ง ข ล า

จ านวน ๒๖ จ งหว ด : นครปฐม อยธยา สระบรปทมธาน ลพบร เพชรบรสมทรปราการ กาญจนบร น ค ร ศ ร ธ ร ร ม ร า ช

จ านวน ๔๗ จงหวด : ตรง ตาก มหาสารคาม พะเยาสมทรสงคราม นราธวาส พทลง สระแกว ศรสะเกษ ส โขท ย ช ยภ ม พ จ ตร

๔

ขนตอน ระยะเรงดวน (๖ เดอน ระยะปานกลาง (๑ ป) ระยะยาว (๑ ปขนไป) จงหวดสงขลา จ.เชยงรายกรงเทพมหานคร และ Model M ไดแก เทศบาลเมองนาน จงหวดนาน และเทศบาลต าบลเมองแกลง จงหวดระยอง Model S ไดแก เทศบาลต าบลทาวงผา จงหวดนาน เทศบาลเมองสคว เทศบาลต าบลโนนแดง จ งหว ดนครราชสมา และเทศบาลต าบลล าปลายมาศ เทศบาลต าบลอสาณ จ งหวดบรรมย

ส ร าษฎร ธาน ราชบร ขอนแก น ปราจ นบ ร ประจวบครขนธ ชลบร นครราชส มา (ยกเว น เทศบาลเมองสคว เทศบาลต าบลโนนแดง) ล าปาง แพร ระนอง ช ยนาท เพชรบรณ ชมพร ยะลา ฉะเชงเทรา กระบ และสมทรสาคร

หนองบวล าภ ส รนทร บงกาฬ กาฬสนธ นานอตรดตถ (ยกเวนเทศบาลต าบลทาวงผา เทศบาลเมองนาน) ตราด สงหบรก าแพงเพชร นครนายก สตล พงงา อ านาจเจรญ อดรธาน พษณโลก ยโสธรสกลนคร นครสวรรคจ นทบ ร แม ฮ องสอน อทยธาน อบลราชธาน มกดาหาร ระยอง (ยกเวนเทศบาลเมองแกลง) ล าพน เช ยง ใหม หนองคาย รอยเอด นครพนม ปตตาน อางทอง บรรมย (ยกเวนเทศบาลต าบลล าปลายมาศ เทศบาลต าบลอสาณ) เลย และ สพรรณบร

๓. วางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะม ลฝอยและของ เ ส ยอนตราย

---------------------- ทวประเทศ -----------------

๔. สรางวนยของคนในชาตม งส การจดการทยงยน

---------------------- ทวประเทศ -----------------

(๓) ระยะเวลำในกำรตรวจตดตำม (๓.๑) รอบท ๑ (Project and Progress Reviews) ชวงเดอนกมภาพนธ – มนาคม ๒๕๕๘ เพอตดตามความกาวหนาและปญหาอปสรรคในการด าเนนการ และใหขอเสนอแนะแนวทางในการแกไขปรบปรงการด าเนนการ (๓.๒) รอบท ๒ (Monitoring/Evaluation) ชวงเดอนสงหาคม – กนยายน ๒๕๕๘ เพอตดตามประเมนผลความกาวหนาการด าเนนการ และการด าเนนการตามขอเสนอแนะในภาพรวม พรอมทงประเมนผลลพธของการด าเนนการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยของจงหวด

๕

บทท ๒ การขบเคลอนการด าเนนการประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ดานการจดการขยะมลฝอย

๒.๑ ผลการตรวจตดตาม คณะผตรวจราชการ ประกอบดวย ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ผตรวจราชการกระทรวง ทกกระทรวง ผแทนจเรต ารวจแหงชาต ทปรกษาผตรวจราชการภาคประชาชนดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานวชาการ และดานสงแวดลอม และคณะกรรมการธรรมาภบาลจงหวด ไดมการตรวจราชการแบบบรณาการ เพอขบเคลอนการด าเนนการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยใหเปนไปตามเปาหมายของ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายรวมกนทกจงหวดทวประเทศ จ านวน ๒ รอบการตรวจ คอ ชวงเดอนกมภาพนธ – มนาคม ๒๕๕๘ และชวงเดอนสงหาคม – กนยายน ๒๕๕๘ จากการตรวจตดตามการด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ซ งแบงการด าเนนการของแตละจงหวดตามระยะเวลาการด าเนนการ ๓ ระยะ คอ ระยะเรงดวน (๖ เดอน) ระยะปานกลาง (๑ ป) และระยะยาว (๑ ปขนไป) ใน ๔ กจกรรม พบวา จงหวดตาง ๆ มผลการด าเนนการ และปญหาอปสรรคในการด าเนนการ โดยมสาระส าคญ ดงน ๒.๑.๑ การก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะเกาสะสม) (๑) ระยะเรงดวน (๖ เดอน) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดจดสรรงบประมาณประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ งบกลาง เพอจดการขยะมลฝอยตกคางสะสม ๖ จงหวดวกฤต ไดแก จงหวดพระนครศรอยธยา จงหวดลพบร จงหวดนครปฐม จงหวดสระบร สมทรปราการ และปทมธาน จ านวน ๔๒๗,๒๒๑,๔๐๐ บาท ซงจากการตรวจตดตาม พบวา ในภาพรวม ๖ จงหวด สามารถด าเนนการก าจดขยะมลฝอยเกาสะสมไดแลวประมาณ ๙.๐๑ ลานตน จากทงหมด ๑๑ ลานตน ซงผลการด าเนนการก าจดขยะขยะมลฝอยตกคางสะสมในพนท ๖ จงหวด มการด าเนนการใน ๒ ลกษณะ ดงน (๑.๑) การด าเนนการโดยองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในพนทจ านวน ๔ จงหวด ไดแก จงหวดพระนครศรอยธยา ลพบร นครปฐม และสระบร - จงหวดพระนครศรอยธยา ไดรบมอบหมายจากกระทรวงมหาดไทยใหด าเนนโครงการน ารองในพนทจงหวด เพอเปนตนแบบในการก าจดขยะอยางถกวธใหกบจงหวดอน โดยใชงบประมาณของกระทรวงมหาดไทย ซงการด าเนนการทผานมาจงหวดไดก าหนดแนวทางและขนตอนการด าเนนการแกไขปญหาขยะมลฝอย โดยขอใชพนทราชพสด จ านวน 372 ไร 2 งาน 29 ตารางวาง ในต าบลมหาพราหมณ อ าเภอบางบาล (ซงอยในพนทความครอบครองขององคการสรา กรมสรรพสามต) เพอด าเนนการกอสรางระบบฝงกลบขยะแบบถกหลกสขาภบาล สงกอสราง และรองรบการขนยายขยะเกาจากต าบลบานปอม อ าเภอพระนครศรอยธยา จ านวน ๒๒๓,๐๐๐ ตน (ซงเปนขยะแบบเทกองและเปนมลพษมานานเกอบ ๓๐ ป) มาฝงกลบอยางถกหลก เพอรอการน าไปใชเปนเชอเพลงผลตกระแสไฟฟาในอนาคตตอไป นอกจากน น าเสย ทเกดจากขยะจะไดรบการบ าบดและน ามาใชเปนน าสะอาดในบรเวณสถานทก าจดขยะ เพอไมใหเปนการสรางมลภาวะรบกวนตอสภาพแวดลอม ขณะนการขนยายขยะเกาจากต าบลบานปอม อ าเภอพระนครศรอยธยา มาฝงกลบอยางถกวธไดด าเนนการเสรจเรยบรอยแลว และอยระหวางเรมด าเนนการสรางโรงไฟฟาซงทางการไฟฟาสวนภมภาคเปนผรบผดชอบ โดยสรางโรงไฟฟาเชอเพลง RDF เพอน าขยะมาเปนเชอเพลง และน าไปเผาเพอเปนพลงงานไฟฟา โดยมการไฟฟาสวนภมภาคเปนหนวยรบผดชอบด าเนนการ

๖

ส าหรบสถานทก าจดขยะต าบลบานปอม (บอขยะเกา) จงหวดพระนครศรอยธยาจะปรบพนท โดยปรบภมทศนใหเปนสวนสาธารณะ และปลกตนไม เพอใชเปนสถานทพกผอนแกประชาชน ในชมชน ทงน จงหวดไดด าเนนการจดท าแผนประชาสมพนธการรบฟงความคดเหนและประชาสมพนธเพอสรางความเขาใจกบประชาชนเรยบรอยแลว - จงหวดลพบร มปรมาณขยะเกาสะสมรวม ๑๕๓,๐๐๐ ตน (เปนขยะจากเทศบาลเมองลพบร ๘๐,๐๐๐ ตน เทศบาลต าบลเขาสามยอด ๒๗,๐๐๐ ตน เทศบาลต าบลล านารายณ ๒๒,๐๐๐ ตน และองคการบรหารสวนต าบลโคกสลง ๒๔,๐๐๐ ตน) ทงน เทศบาลเมองลพบร เทศบาลต าบลล านารายณ และองคการบรหารสวนต าบลโคกสลง ไดขอเปลยนแปลงงบประมาณในวาจางขนยายขยะมลฝอยไปก าจดทจงหวดสระบร มาเปนการปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยทมอยเดมใหมศกยภาพสามารถรองรบปรมาณขยะอยางมประสทธภาพ ส าหรบเทศบาลเมองเขาสามยอด ไดด าเนนการก าจดขยะเกาสะสมโดยใหเอกชนมารบซอขยะ ทบอขยะ พรอมทงเกบขนขยะออกจากพนท - จงหวดนครปฐม ไดก าหนดใหมการด าเนนการก าจดขยะมลฝอยในพนทของเทศบาลนครนครปฐม ซงมเนอททงหมด ๒๓๒ ไร แบงเปนพนทขยะมลฝอยเกา จ านวน ๓๐ ไร (เปนกอง ขยะมลฝอยเกาทกองมากกวา ๒๐ ป ประมาณ ๔๘๐,๐๐๐ ตน) และพนทขยะมลฝอยใหมรายวน จ านวน ๒๐ ไร (มขยะมลฝอยกองกระจดกระจายอยทวพนทประมาณ ๑๙๐,๐๐๐ ตน) โดยการตกและขนสงจากบอขยะของเทศบาลนครนครปฐม (ต าบลตากอง) ไปก าจด ณ บอขยะของเอกชน แตเนองจากขยะมลฝอยในพนทก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลนครนครปฐมมจ านวนมาก การด าเนนการก าจดขยะโดยการตกและขนสง และก าจดโดยวธฝงกลบ อาจไมสามารถด าเนนการไดแลวเสรจทนก าหนด จงหวดนครปฐมจงไดมการหารอเพอขอปรบแนวทางการด าเนนการตอส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดนครปฐม นอกจากน จงหวดไดก าหนดแผนงานการจดการขยะมลฝอยใหถกตองตาม หลกวชาการ ซงเปนแผนระยะสน ๑ - ๒ ป (พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๒) ดงน ก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมและขยะมลฝอยทก าจดไมถกตองในสถานทก าจดขยะมลฝอยของ อปท. จ านวน ๖ แหง ไดแก เทศบาลต าบลโพรงมะเดอ เทศบาลต าบลดอนยายหอม เทศบาลต าบลบางเลน เทศบาลต าบลล าพญา องคการบรหารสวนต าบลมหาสวสด และองคการบรหารสวนต าบลไทยาวาส ปรบปรง ฟนฟ/ปดสถานทก าจดขยะมลฝอยของ อปท. จ านวน ๕ แหง ไดแก เทศบาลนครนครปฐม เทศบาลต าบลสามงาม เทศบาลต าบลบางเลน เทศบาลต าบลบางหลวง และองคการบรหารสวนต าบลหนองงเหลอม - จงหวดสระบร มการจดการมลฝอยโดยการเกบรวบรวมขยะมลฝอย น าไปก าจดทงดวยการฝงกลบในบอฝงกลบแบบถกหลกสขาภบาล (Sanitary Landfill) เทกอง และไถกลบเปนครงคราว ซงมขนาดพนททงหมดประมาณ ๑๖๗ ไรเศษ ในเบองตน และไดเสนอขอรบการสนบสนนงบประมาณ ภายใตแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด (เพมเตม) เพอใหเทศบาลเมองพระพทธบาทสามารถจดการขยะมลฝอยตกคางทยงกองอยบนพนดนอกจ านวนมากไดอยางถกหลกสขาภบาลบนพนท ทเทศบาลฯ ไดจดเตรยมไว โดยจงหวดสระบรไดก าหนดแผนการด าเนนงานการก าจดขยะมลฝอยดงกลาวไว ๓ ระยะ ดงน

ระยะท ๑ กอสรางคนดนบอขยะฝงกลบทถกตองตามหลกวชาการใหสามารถ ฝงกลบไดมากขน ระยะท ๒ ขดบอขยะฝงกลบใหมทถกตองตามหลกวชาการอก ๔ บอ พรอมทงกอสรางระบบบ าบดน าเสย จดหาเครองจกรกลส าหรบขนสงและฝงกลบขยะ และปรบปรงภมทศน ระยะท ๓ กอสรางโรงคดแยกขยะ

๗

(๑.๒) การด าเนนการโดยสนบสนนใหบรษทเอกชนด าเนนการก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยของบรษทเอกชน ใน ๒ จงหวด ไดแก จงหวดสมทรปราการ และปทมธาน - จงหวดสมทรปราการ มขยะมลฝอยสะสมรวม ๑๐,๐๙๐,๐๐๐ ตน สามารถก าจดขยะมลฝอยได ๔,๘๐๑,๐๐๐ ตน คดเปนรอยละ ๔๗ เหลอขยะมลฝอยสะสม ๕,๕๒๗,๒๒๐ ตน มสถานทก าจดขยะมลฝอยซงด าเนนการโดยบรษทเอกชนจ านวน ๓ แหง ซงไดปดบอขยะไปแลว ๒ แหง ไดแก ๑) บอขยะต าบลแพรกษา อ าเภอเมองสมทรปราการ ซงปจจบนไดปดบอขยะไมมการน าขยะใหมเขามาทง เนองจากบรษท เดนชยปากน า จ ากด ไมไดมการขออนญาตประกอบกจการรบท าก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย ประกอบกบเกดเหตเพลงไหมบอขยะ โดยไดวางมาตรการในการฟนฟ โดยการน าขยะเกาทอยในบอน ามาท าการตากและผงใหแหง จากนนจงใชดนกลบทบ และมการสรางก าแพงลอมรอบบอขยะ และ ๒) บอขยะต าบลบางปลา อ าเภอบางพล ซงเดมบรษทแพลนเนอรซสเตมทรานสปอรต จ ากด รบด าเนนการก าจดขยะมลฝอย แตเนองจากใบอนญาตประกอบกจการรบท าก าจดสงปฏกลหรอมลฝอยของบรษทฯ สนอายลงวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๔ ประกอบกบบรษทฯ ด าเนนการก าจดขยะมลฝอยไมถกตองตามหลกสขาภบาล อบต.บางปลา จงไดระงบการตอใบอนญาตด าเนนกจการ ปจจบนจงไดปดบอขยะไมมการน าขยะใหมเขามาทง และผประกอบการ ๒ ราย คอ บรษท อนทาเนย กรนพาวเวอร จ ากด และบรษท สมทรปราการ รนวเอเบล เอเนอรจ จ ากด โดยผประกอบการทงสองรายมโครงการจะผลตไฟฟาและน ามน Pyrolysis

นายไพโรจน อาจรกษา ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดสมทรปราการ ปจจบนเหลอเพยง ๑ แหง คอ บอขยะต าบลแพรกษาใหม อ าเภอเมองสมทรปราการ โดยปจจบนบรษท อสเทรน เอเนอรจ พลส จ ากด เอกชนผรบผดชอบด า เนนการก าจดขยะมลฝอยโดยปรบปรงแกไขใหท าการฝงกลบถกหลกสขาภบาล และมโครงการผลตพลงงานไฟฟา ผลตน ามน Pyrolysis ผลตเชอเพลง RDF และผลตสารปรบปรงดนจากขยะ ทงน มการด าเนนการลดปรมาณขยะมลฝอยเดมตกคางสะสมในพนท โดยตดตงเครองรอรอนขยะเกาจากบอฝงกลบ เพอคดแยกขยะมาผลตน ามน Pyrolysis เชอเพลง RDF เพอผลตกระแสไฟฟา และผลตสารปรบปรงดนจากขยะ นอกจากน ยงลดผลกระทบจากกลน แมลง และปรมาณฝนละอองจากการขนสงขยะและขยะจากบอฝงกลบ โดยฉดพนน ายาจลนทรยชวภาพ (EM) ฉดน ายาชวภาพชวยดบกลน รดน า เพอลดฝนละออง ปลกตนไมสนแซมตามแนวตนไมสนเดมตลอดแนว เพอปองกนแนวลมและปองกนกลน พรอมทงเสรมสรางทศนยภาพ และน าดนมาปดทบบอขยะเดม เพอบ าบดกลนและลดการฟงกระจาย มการขดลอกครองน ารอบบอขยะเพอระบายน า และเสรมแนวคนคลองใหสงขนเพอปองกนน าทวม อกทงมระบบปองกนอคคภยดวย เปนตน ทงน ในการเตรยมการรองรบ ขยะมลฝอยใหม บรษทฯ ไดปรบปรงพนทวางเดม จ านวน ๕๐ ไร เพอฝงกลบขยะโดยการปผายาง HDPE และวางทอระบบดดซบกาซน ากลบมาใชงาน และด าเนนการฝงกลบขยะใหมโดยถกตองตามหลกสขาภบาล

๘

- จงหวดปทมธาน มขยะมลฝอยสะสมรวม ๕๐,๐๐๐ ตน สามารถคดแยกเปน ขยะอนทรย วสดรไซเคล และขยะเชอเพลง เพอเกบรวบรวมสงโรงปนซเมนตตอไป

นางประภาศร บญวเศษ ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดปทมธาน (๒) ระยะปานกลาง (๑ ป) และระยะยาว (๑ ปขนไป) จากการตรวจตดตาม พบวา อปท. มด าเนนการก าจดขยะมลฝอยทงก าจดขยะมลฝอยแบบถกหลกวชาการและไมถกหลกวชาการ กลาวคอ - การก าจดขยะมลฝอยแบบฝงกลบอยางถกหลกวชาการ อปท. ไดมการก าจดขยะมลฝอยแบบผสมผสาน เปนการคดแยกวสดรไซเคล การหมกท าปย การท าน าหมกชวภาพ การเผาในเตาเผาขนาดเลก และการฝงกลบ และเทกองแบบควบคม มการก าจดขยะมลฝอยแบบยอมรบได - การก าจดขยะมลฝอยแบบไมถกหลกวชาการ เปนการเทกองกลางแจง และฝงกลบโดยใชดนกลบเปนครงคราว หรอเผากลางแจง และการก าจดขยะมลฝอยแบบใหชมชนก าจดเองใน อปท. ขนาดเลกทมปรมาณขยะไมมาก (ใหชมชนจดการเองในระดบครวเรอน) อปท. ไมตองจดหาถงขยะ รถเกบขน และหาสถานทก าจด ซงประชาชนสวนใหญใชวธการคดแยก ใชประโยชน ขดหลมฝง และเผาเปนครงคราว จงหวดซงเปนพนทเปาหมายในการลดขยะมลฝอยตกคาง ระยะปานกลาง (๑ ป) จ านวน ๒๐ จงหวด และระยะยาว (๑ ปขนไป) จ านวน ๔๗ จงหวด ไดมการด าเนนการในการลดขยะมลฝอยตกคาง โดยส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดรวมกบส านกงานสงแวดลอมภาค และ อปท.ด าเนนการ - ส ารวจปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสม บอก าจดขยะทถกตองและไมถกตองตามหลกวชาการ เพอใหไดขอมลทถกตอง และน ามาจดท าแผน/โครงการฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมเพอจดการกบขยะมลฝอยเกาท สะสมอย และรองรบขยะมลฝอยใหมท เกดขน และปรบปร งสถานท ก าจ ด ขยะมลฝอยเดมใหถกตองตามหลกวชาการ - สถานทก าจดขยะมลฝอยทไมถกหลกวชาการจะมการด าเนนการปรบปรง/ฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยใหถกตอง โดยหามเทกองขยะมลฝอยกลางแจง (Open Dump) หรอเผากลางแจง หากด าเนนการเทกองตองปรบปรงใหเปนการเทกองแบบควบคม (Control Dump) มการก าหนดเขตพนทหามเทกอง ปดสถานทก าจดขยะมลฝอยและน าขยะมลฝอยไปก าจดแบบถกหลกวชาการทสถานทก าจดขยะมลฝอย พรอมทงปรบปรงฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอย โดยรอรอนขยะเกาสะสมในพนท และเพมพนทบอฝงกลบ

๙

- มการสงเสรมใหภาคเอกชนเขามาด าเนนการก าจดขยะมลฝอยทงเกาและใหม ใหถกตองตามหลกวชาการ และใหบรษทเอกชนน าขยะไปแปรรปเปนแทงเชอเพลง (RDF) พรอมทงปรบปรงและพฒนาสถานทก าจดขยะมลฝอยใหเปนศนยก าจดขยะมลฝอยรวม (Cluster) หรอเปนสถานขนถายเพอรองรบการจดการขยะแบบศนยรวม ทงน จากการด าเนนการก าจดขยะเกาสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในหลายพนท พบวา อปท. มการด าเนนการก าจดขยะมลฝอย ๓ แนวทาง คอ ๑) การด าเนนการฝงกลบอยางถกหลกวชาการ (ฝงกลบชวคราว เพอรอการน ากลบมาใช) ๒) การขนยายไปก าจดอยางถกตอง ๓) การน าขยะไปผลตเชอเพลง (Refuse Derived Fuel : RDF) ใหกบโรงงานซเมนต ซง อปท. ตาง ๆ ไดมการด าเนนการก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมอยางตอเนอง สงผลใหสามารถก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในพนทไดมากขน

นายจระชย มลทองโรย หวหนาผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดล าพน และจงหวดเชยงใหม อยางไรกตาม การด าเนนการยงพบปญหาอปสรรคส าคญทอาจสงผลใหการด าเนนการตาม Roadmap ไมบรรลผลส าเรจตามระยะเวลาทก าหนด และมปญหาขยะตกคางสะสมในพนทมากขน คอ - อปท. บางแหงไมมเครองจกรในการด าเนนการฝงกลบขยะ และงบประมาณทเพยงพอในการจดการขยะมลฝอยทถกหลกวชาการ อาท งบประมาณในการด าเนนการปรบปรงและฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอย จงตองเสนอขอรบการจดสรรงบประมาณภายใตแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ - อปท. สวนใหญใหความส าคญในการจดการขยะมลฝอยเปนภารกจรอง - ปรมาณขยะสะสมในสถานทก าจดขยะมจ านวนมากและสะสมมานาน - บางพนทมการตอตานจากประชาชน - แนวทางการด าเนนการในพนทไมสอดคลองกบปรมาณขยะ - อปท. ตองชะลอการลงนาม MOU กบบรษทเอกชนเพอด าเนนการก าจดขยะเกาสะสม เนองจากตองด าเนนการตามกฎหมายวาดวยการใหเอกชนรวมทนในกจการของรฐ (ตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖) ใหถกตอง โดย อปท. ตองศกษาและวเคราะหผลกระทบโครงการใหมทงหมด ซงตองใชเวลานานและจะสงผลกระทบใหจงหวดประสบปญหาขยะตกคางสะสมมากยงขน อนง ในกรณท อปท. มการจางเหมาบรษทเอกชนด าเนนการก าจดขยะมลฝอย และเอกชนมการด าเนนการไมถกตอง ใหบงคบใชกฎหมายใหสถานทก าจดขยะมลฝอยของเอกชนปรบปรงและฟนฟสถานทก าจดขยะมลฝอยเดมใหถกหลกวชาการ หรอปดสถานทก าจดขยะ และสงเพกถอนใบอนญาตการด าเนนงานของเอกชนนน ๆ

๑๐

(๓) กรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครไมมปญหาขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะ และ ในพนทตาง ๆ และไมมขยะถกกองทงแบบกลางแจง โดยขยะทเกดขนในแตละวนจะถกเกบรวบรวมและ จางเอกชนสงไปฝงกลบไดทงหมด ทงนยงไดก ากบภาคเอกชนด าเนนการฝงกลบขยะอยางถกตอง โดย มคณะกรรมการตรวจรบพสด ผควบคมงานตรวจสอบการด าเนนการอยางตอเนอง ซงบอฝงกลบของบรษทเอกชนมมาตรฐาน ISO ๑๔๐๐๐ มระบบปองกนผลกระทบตอสงแวดลอม และระบบการน าแกสมเทนจากบอฝงกลบไปเปนเชอเพลงผลตกระแสไฟฟาเพอใชในพนทบอฝงกลบและสงขายการไฟฟา (๔) การขยายผลโครงการแกไขปญหาขยะมลฝอยตกคางสะสม กระทรวงมหาดไทย ไดมการขยายผลโครงการแกไขปญหาขยะ โดยพจารณาคดเลอกพนททมความพรอมจะเปนตนแบบและมศกยภาพในการจดการขยะมลฝอยในเขตพนท ๑๖ จงหวด รวม ๒๐ จด ครอบคลมทกภมภาคประเทศ พรอมทงให อปท. ทเปนจดก าจดขยะไดเสนอแผนการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยในพนท และน าไปสการแกไขปญหาจดการขยะมลฝอยในพนทเรงดวนอยางเปนรปธรรม โดยมการจดท า Workshop รวมกนของคณะท างาน ซงประกอบดวย ผวาราชการจงหวด สวนราชการจงหวดทเกยวของ อปท. และหนวยงานสวนกลาง ซงคาดวาจะสามารถก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมได ๖.๔๗ ลานตน และสามารถก าจดขยะมลฝอยอยางถกตองตามหลกวชาการอยางตอเนองไดวนละ ๓,๙๙๑ ตน ซงขณะนกระทรวงมหาดไทย ไดแจงใหจงหวดจดท าโครงการเสนอตามขนตอนแผนปฏบตการเพอจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด และเสนอขอรบงบประมาณจากกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

นายอ านวย โชตสกล ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดรอยเอด ๒.๑.๒ การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) จงหวดตาง ๆ ไดด าเนนการโดยเนนการลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง มการจดการขยะมลฝอยแบบรวมศนย ก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสาน เนนการแปรรปเปนพลงงานหรอท าใหเกดประโยชนสงสด และสงเสรมและสนบสนนเอกชนมาลงทน หรอรวมลงทนในกระบวนการรวบรวม เกบและ ขนยาย และก าจดขยะมลฝอย โดย (๑) การน ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในพนทน ารองระยะเรงดวน ๖ เดอน ตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ไดก าหนดรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายเปน ๓ รปแบบ คอ Model S รองรบปรมาณขยะมลฝอย นอยกวา ๕๐ ตน/วน Model M รองรบปรมาณขยะมลฝอย ตงแต ๕๐ – ๓๐๐ ตน/วน Model L รองรบปรมาณ ขยะมลฝอย ตงแต ๓๐๐ ตน/วน โดยมระยะเวลาการด าเนนงานออกเปน ๓ ระยะ คอ ๑) ระยะเรงดวน

๑๑

๖ เดอน ๒) ระยะปานกลาง ๑ ป๓) ระยะยาว ๑ ปขนไป ซงจากการตรวจตดตาม พบวา พนทน ารองระยะเรงดวน ๖ เดอน มผลการด าเนนการ ดงน Model L - จงหวดภเกต ไดแบงการจดการขยะมลฝอยเปน ๓ แนวทาง คอ ตนทาง เนนย าใหมการคดแยกขยะตงแตแหลงก าเนด โดยขยะอนทรยน าไปแปรสภาพเปนปย ขยะรไซเคลน าไปจ าหนายพรอมทงมการจดตงศนยถายทอดเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอยและศนยจดการขยะมลฝอยชมชน เพอให อปท. และประชาชนทวไปไดเรยนรการจดการขยะมลฝอยทตนทาง ระหวางทาง ให อปท. ทกแหงปรบปรงรถเกบขนขยะใหอยในสภาพพรอมใชงานไดอยางมประสทธภาพ พรอมทงจดหารถเกบขนขยะใหเพยงพอเพอใหสามารถจดเกบขยะไดครอบคลมทกพนท ไมมขยะตกคาง และควบคมเอกชนทรบสมปทานเกบขนขยะใหปฏบตตามเงอนไขอยางเครงครด ปลายทาง ในปจจบนจงหวดมบอฝงกลบขยะเดม ๕ บอ ซงเตมแลว และมเตาเผา ๓ ชด โดยเตาเผาขยะ (stoker type) ชด A ขนาด ๒๕๐ ตน/วน ช ารดเพราะอายการใชงานมากกวา ๑๕ ป (จงหวดไดขอรบการสนบสนนงบประมาณเพอปรบปรงซอมแซมเตาเผา และปรบปรงฟนฟบอฝงกลบขยะเพอใหสามารถน ากลบมาใชฝงกลบขยะใหมไดอก) เตาเผาชด B และชด C ขนาด ๓๕๐ ตน/วน สามารถเผาเชอเพลงทเปนขยะสดรวมน าได ๗๐๐ ตน/วน และผลตไฟฟาไดเกนกวา ๑๐ เมกะวตต/วน และมกระแสไฟฟา ทสามารถน าไปใชในโรงงานและสงขายใหกบการไฟฟาสวนภมภาคได

นางอรวรรณ ขมทรพย ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดภเกต และจงหวดตรง - จงหวดสงขลา (เทศบาลนครหาดใหญ) ไดด าเนนการเปดเดนระบบของโรงงานก าจดขยะม ล ฝอยและแปร ร ป เป นพล ง ง าน ไฟ ฟ า ขอ ง เทศบาลนครหาด ใหญ แ ล ะ เ ต ร ย ม ร อ ร อน ขยะมลฝอยเกาสะสมจากระบบฝงกลบของเทศบาลนครหาดใหญมาเขาระบบการผลตเพมเตม (เทศบาลนครสงขลา) ไดมการรวบรวมขยะมลฝอยเขาระบบฝงกลบทถกหลกสขาภบาล และด าเนนการกอสรางโรงงาน เผาขยะมลฝอยชมชน เพอผลตเปนพลงงานไฟฟา - จงหวดเชยงราย ไดก าหนดใหเทศบาลต าบลเวยงเทง อ าเภอเทง เปนพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยท เหมาะสมของจงหวด โดยมการบรหารจดการขยะมลฝอยท เหมาะสม คอ ตนทาง จะมการจดกจกรรมรณรงคคดแยกขยะในพนทอยางตอเนอง โดยใหทกครวเรอนมการคดแยกขยะ กอนน ามาทง มบานตวอยางคดแยกขยะ และมการจดกจกรรม/โครงการรองรบขยะทท าการคดแยก กลางทาง มการก าหนดเสนทางและวนเวลาในการเกบขนขยะครอบคลมทกหมบาน ปลายทาง คอ การจดการขยะอนทรยโดยการหมกปยในกลองคอนกรต จดกจกรรมคดแยกขยะรไซเคลทปนมากบขยะ การจดการ ขยะอนตราย และการจดการขยะทวไป

๑๒

Model M - จงหวดนาน ไดก าหนดให เทศบาลเมองนาน เปนพนทตนแบบการจดการ ขยะมลฝอยทเหมาะสมของจงหวด “๑ จงหวด ๑ อปท. ตนแบบ” โดยไดมการด าเนนการสงเสรมชมชนใหมการคดแยกขยะตงแตตนทาง มการจดการขยะแบบรวมศนย โดยปจจบนมหนวยงานรวมทง จ านวน ๑๖ หนวยงาน มการฝงกลบถกตองตามหลกวชาการ - จงหวดระยอง (เทศบาลต าบลเมองแกลง) ไดมการจดการขยะมลฝอยหลายวธ ไดแก การคดแยกขยะตงแตตนทาง การแปรรปของเสยดวยสตวตางสายพนธ การหมกน าจลนทรยและแกสชวภาพ ท าไขมนอดแทง ด าเนนโครงการเกบ แยก คนหลอดฟลออเรสเซนต ฟนชวตใหสงแวดลอม จดตงธนาคารขยะในชมชนและโรงเรยน และขนถายมลฝอยในหลมฝงกลบเพอน าไปก าจดทโรงปน จงหวดสระบร Model S - จงหวดนาน (เทศบาลทาวงผา) ไดมด าเนนการจดตงศนยจดการสงแวดลอมอยางยงยน โดยมรปแบบการก าจดขยะมลฝอยแบบครบวงจร มการเกบรวบรวมขยะมลฝอยทงหมดแลวน ามาจดการทศนยจดการสงแวดลอม (๒) การน ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในพนทอน ๆ จงหวดตาง ๆ ไดก าหนดพนทน ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม อยางนอย ๑ แหง ๑ อปท. โดย - มการคดแยกขยะตงแตตนทางจนถงปลายทาง คอ การคดแยกขยะตนทาง เชนคดแยกขยะอนทรยไปท าปยหมก น าหมก คดแยกขยะรไซเคลเพอน าไปขายเพมรายได คดแยกขยะอนตรายเพอรวบรวมสงจงหวด คดแยกขยะทวไปเพอเกบขนไปก าจดอยางถกตอง มกจกรรม ๓ R ไดแก (Reduce, Reuse และ Recycle) เพอลดปรมาณสงของทจะทงใหนอยลง และยดอายการใชงานใหมากขน เปนตน

นางสาวอมพวน เจรญกล ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร

ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ณ จงหวดตาก

การจดการขยะกลางทาง โดยจดเกบขนขยะเปนประจ าไมใหมขยะตกคางและมงเนนทจะจดการขยะมลฝอยใหถกตองตามหลกวชาการ แตไมสามารถด าเนนการไดทกพนท เนองจากปญหาคาใชจายทเกดขนและสถานทก าจดขยะมลฝอยบางพนทอยไกล ไมสะดวกในการขนถายขยะไปก าจดในสถานทก าจดขยะ การจดการขยะปลายทาง โดยใหมระบบการก าจดขยะทถกตองตามหลกวชาการ เชน การฝงกลบ การเทกองแบบควบคม การจดการขยะแบบผสมผสาน และเตาเผา ซงขนอยกบความเหมาะสมของสภาพพนท พรอมกนนบางจงหวดไดก าหนดใหหนวยงานราชการเปนพนทน ารองดานการจดการขยะมลฝอย

๑๓

และของเสยอนตราย โดยการรณรงคลดการใชถงพลาสตกและโฟม จดท าหลกสตรการจดการ ขยะมลฝอยเพอสอนในสถานศกษา และสงเสรมการใชสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม และสรางความรวมมอกบทกภาคสวน เชน ประสานหางสรรพสนคาขนาดใหญ สถานประกอบการ และทองถนในจงหวด เพอขอความรวมมอลดการแจกถงพลาสตก และประชาสมพนธงดการใชถงพลาสตก เปนตน

- มการจดการขยะมลฝอยแบบรวมศนย โดยศนยก าจดขยะมลฝอยรวมของแตละจงหวด จะม อปท. เปนหนวยงานหลกในการด าเนนการ ซง อปท. จะมการรวมกลมพนทในการจดการสรางศนยก าจดขยะมลฝอย (Cluster) ขนาดเลก กลาง ใหญ (S, M, L) เพอรองรบการจดตงศนยก าจดขยะมลฝอยรวม รวมถงพนททมศกยภาพในการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานไฟฟา โดยมรปแบบขนอยกบการยอมรบของประชาชนในพนททจะด าเนนการกอสรางศนยก าจดขยะมลฝอย ปรมาณขยะมลฝอยทรวบรวมไปก าจด และสภาพพนท ทงนแตละกลมพนทไดมการด าเนนการทเนนรปแบบการจดการขยะแบบครบวงจร เพอน าขยะ ไปแปรรปใหเกดประโยชนสงสด โดยการน าระบบการจดการมลฝอยแบบผสมผสานทมประสทธภาพและ ถกหลกสขาภบาลมาใชก าจดขยะมลฝอย เชน ระบบการคดแยก หมกท าปย สารปรบปรงดนฝงกลบขยะมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาล เตาเผามลฝอยตดเชอ เปนตน และมการกอสรางโรงผลตกระแสไฟฟาจากขยะมลฝอย ผลตแทงเชอเพลง (RDF) มการสรางโรงคดแยกและสถานรวบรวมและขนถายขยะ เพอใชเปนสถานทรวบรวมขยะเพอสงไปก าจดยงศนยก าจดขยะรวม มการพฒนารปแบบและฟนฟสถานทก าจดขยะใหถกหลกวชาการ โดยปรบปรง/ฟนฟบอฝงกลบใหถกตองตามหลกวชาการ เพอใหสามารถรองรบปรมาณขยะไดมากขนและมการจดการขยะมลฝอยทถกตองตามหลกวชาการ พรอมทงลดปญหาผลกระทบดานสงแวดลอม

นายสรศกด เรองเครอ ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดนราธวาส และจงหวดยะลา อยางไรกตาม ศนยก าจดขยะมลฝอยรวมของ อปท. บางกลมพนทยงมการจดการขยะแบบไมถกหลกวชาการ เนองจากไมมสถานทก าจดแบบถกหลกวชาการในพนท ประชาชนไมยอมรบและมการตอตาน ขาดงบประมาณและเทคโนโลยในการสนบสนนการรวมกลมเพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย นอกจากน บางพนทไมมความสามารถทจะสรางโรงไฟฟาจากขยะได เนองจากปรมาณขยะในพนทมไมเพยงพอตอการลงทน จงตองด าเนนการฝงกลบอยางถกวธ โดยจะตองมการคดแยกขยะกอนเ พอฝงกลบซ ง เมอฝงกลบไปแลวในระยะเวลาหน งแตขยะไมยอยสลาย จ าเปนตองหาท ใหม เ พอ ฝงกลบขยะ - มการสงเสรมเอกชนใหเขามามสวนรวมในการเกบรวบรวม ขนสง ก าจดขยะมลฝอย และแปรรปเปนพลงงาน ซงปจจบน อปท. บางแหง ไดมเอกชนเขามาเสนอขอมลและหารอรปแบบการจดการ ขยะมลฝอยทเหมาะสมแกพนท เพอเปนทางเลอกใหแก อปท. และบางแหงอยระหวางศกษาความเหมาะสม

๑๔

จดหาสถานท โดยประสานขอใชพนทราชพสดหรอทดนสาธารณประโยชนในการด าเนนการ และเตรยมชแจงรบฟงความคดเหนจากประชาชน

นายจราย นนทธราธร ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดอดรธาน และจงหวดหนองบวล าภ

- มการจดการขยะมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาล โดย โรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข (โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป และ

โรงพยาบาลชมชน) จ านวน ๕๐ จงหวด ๖๑๗ แหง มปรมาณมลฝอยตดเชอเกดขนประมาณ ๓๖,๘๒๘ กโลกรมตอวน สามารถก าจดไดจ านวน ๓๖,๗๖๘ กโลกรมตอวน คดเปนรอยละ ๙๙.๘๔ โดยมโรงพยาบาล ๕๕๓ แหง ใชวธการก าจดมลฝอยโดยสงไปก าจดภายนอกโรงพยาบาล ทงการจางเอกชนและ อปท. ด าเนนการ ซงมโรงพยาบาล ๓๗๐ แหง มการควบคมก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอเพอปองกนไมใหเกดการลกลอบทง โดยใชระบบควบคมก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ ( Infections Waste Manifest System) ส าหรบคณภาพ การจดการขยะมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาล มโรงพยาบาล ๕๕๓ แหง ผานการประเมนการจดการ ขยะมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาล โดยโรงพยาบาลทไมผานมาตรฐานสวนใหญอยระหวางการกอสรางและปรบปรงสถานทพกรวมขยะมลฝอยตดเชอใหถกสขลกษณะ

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) จ านวน ๕,๕๔๒ แหง พบวา รอยละ ๗๓.๔๗ มรปแบบการจดการมลฝอยโดยใหโรงพยาบาลแมขายทงโรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลชมชน รบผดชอบก าจดขยะมลฝอยตดเชอของ รพ.สต. โดยมการเกบรวบรวมขยะมลฝอยตดเชอ ๒ แบบ คอ การจดรถจากโรงพยาบาลแมขายไปรบขยะมลฝอยตดเชอจาก รพ.สต. และ รพ.สต. รวบรวมและขนสงขยะมลฝอยตดเชอ สงใหโรงพยาบาลแมขายเพอน าไปก าจดตอไป ทงน รอยละ ๑๘.๓๗ ของ รพ.สต.ทรายงาน มการก าจดขยะ มลฝอยตดเชอ ณ แหลงก าเนด โดยการเผาในเตาเผาของ รพ.สต. และบางสวนจางเอกชนด าเนนการ

การจดการขยะมลฝอยตดเชอของโรงพยาบาลรฐอน ๆ โรงพยาบาลเอกชน และคลนกเอกชน สวนใหญใชวธการสงบรษทเอกชนด าเนนการ และบางแหงมการใชระบบควบคมก ากบการขนสง มลฝอยตดเชอแลว โดยจงหวดนาน แมฮองสอน พะเยา บรรมย ยโสธร และตรง มการจดระบบการรวบรวม ขยะมลฝอยตดเชอโดยใหคลนกเกบรวบรวมขยะมลฝอยตดเชอสงโรงพยาบาลชมชนในพนท โดยใหคลนกเอกชนเปนผออกคาใชจายทงหมด จงหวดนนทบร ฉะเชงเทรา หนองคาย และนราธวาส มนโยบายใหคลนกเอกชนซงตองมาขอใบอนญาตและตออายใบอนญาตสถานพยาบาลจากส านกงานสาธารณสขจงหวดตามพระราชบญญตสถานพยาบาลฯ ตองมหลกฐานแสดงวาคลนกเอกชนนนมการก าจดขยะมลฝอยตดเชอตามกฎหมาย และจงหวดนนทบร และนครราชสมา ด าเนนการโดยองคกรปกครองสวนทองถนใหบรการเกบรวบรวมและน าไปก าจด

๑๕

โรงพยาบาลสตวและคลนกสตว จงหวดสวนใหญยงไมมการรายงานขอมลการจดการมลฝอยตดเชอมเฉพาะบางจงหวด ไดแก พจตร และนราธวาส มแผนการด าเนนงานรวมกบปศสตวจงหวดในการใหค าแนะน าแกผประกอบการคลนกสตวในการจดการขยะมลฝอยตดเชอใหถกสขลกษณะ - มการจดการขยะของเสยอนตรายชมชน ซงสวนใหญเปนสารเคมทใชในอตสาหกรรม ครวเรอน การเกษตรกรรม รถยนต และการแพทย เชน ถานไฟฉาย หลอดฟลออเรสเซนต แบตเตอร โทรศพทเคลอนท ภาชนะบรรจสารก าจดศตรพช กระปองสเปรยบรรจสหรอสารเคม เปนตน ซงจงหว ดไดใหความส าคญกบการคดแยกขยะมลฝอยและของเสยอนตรายออกจากขยะโดยทวไป เพอน าไปก าจดตามวธการทถกตอง โดยมการประชาสมพนธขอความรวมมอใหประชาชนแยกขยะอนตรายใสถงและปดผลกใหเรยบรอยเพอไมกอใหเกดอนตรายกบพนกงานจดเกบขยะ สรางความเขาใจใหประชาชนตระหนกในปญหามลพษจากขยะของเสยอนตราย จดหาภาชนะส าหรบทงขยะอนตรายชมชนไวทหนวยงานหรอตามจดทก าหนดในแหลงชมชนขนาดใหญโดยเฉพาะเขตเทศบาลเมอง และสรางแรงจงใจใหประชาชนคดแยกขยะของเสยอนตราย ใหความรเกยวกบกฎหมาย ขอบงคบ และความปลอดภยในการท างานกบผประกอบการรานรบซอของเกา สรางแนวรวมเครอขาย รานรบซอของเกาเพอก าจดขยะใหมโครงขายกวางมากยงขน อยางไรกตาม ปจจบนการจดการของเสยอนตรายของ อปท. ยงไมมการคดแยกของเสย อนตรายจากชมชน ยงถกทงปะปนกบขยะมลฝอยทวไป แมวาบางทองถนมการรณรงคการคดแยกของเสยอนตรายชมชนออกจาก ขยะมลฝอยทวไปแลวกตาม

นายนพปฎล เมฆเมฆา ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดชลบร (๓) รปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในพนทกรงเทพมหานคร (๓.๑) การลดปรมาณขยะมลฝอยทแหลงก าเนด เพอลดขยะมลฝอยทจะเกบขนและก าจดใหเหลอนอยทสด แตสามารถน ากลบมาใชประโยชนใหมากทสด โดยสงเสรมใหมการลดปรมาณ ขยะมลฝอย ตามหลกการ 3Rs ซงประกอบดวย - Reduce ไดแก การลดการใชบรรจภณฑ การกนใชเทาทจ าเปน การน าขยะ เศษอาหารไปใชเปนอาหารสตว หมกท าปย หรอแกสชวภาพ - Reuse ไดแก การสรางสงประดษฐจากวสดเหลอใช การใชกระดาษ 2 หนา การน าบรรจภณฑมาใชใหม

- Recycle ไดแก การน าสงของหรอบรรจภณฑทใชแลวมาแปรรปเปนวตถดบในกระบวนการผลตใหม และมการประชาสมพนธและจดท าโครงการตาง ๆ อยางตอเนอง เชน โครงการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน โครงการศกษาและพฒนารปแบบการจดการขยะและสงแวดลอมในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร โครงการจดการ

๑๖

ขยะและน าเสยชมชนดวยชมชน โครงการแปรรปขยะเศษอาหารไปใชประโยชน พฒนาตนแบบการจดการขยะในส านกงานเขต 50 เขต เพอเปนศนยเรยนรการจดการขยะในพนทเขต โครงการจดการขยะครบวงจรในระดบพนทแขวงจตจกร โครงการจดการขยะเปนการจดการทรพยากรในพนทเขตสวนหลวง โครงการประกวดอาคารปลอดขยะ โครงการประกวดชมชนเปนมตรกบสงแวดลอม โครงการจดประกวดผลตภณฑและวสดเหลอใช โครงการอาสาสมครพทกษสงแวดลอมกรงเทพมหานคร เพอพฒนาบคลากรของกรงเทพมหานคร ผน าชมชน นกวชาการ ครและประชาชนทวไป จ านวน 750 คน พรอมสรางเครอขายอาสาสมครพทกษสงแวดลอม ดวยกระบวนการท างานดวยจตอาสา ผลทไดท าใหประชาชนสามารถปฏบตตนใหเปนมตรกบสงแวดลอม ชวยเฝาระวงและรกษาสงแวดลอม ซงเปนการสรางจตส านกในการดแลรกษาสงแวดลอมใหกบคนกรงเทพฯ โครงการพฒนาตนแบบการคดแยกมลฝอยและการจดการมลฝอยครบวงจรในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร (๓.๒) บรการเกบขนขยะมลฝอย ซงมแนวทางการด าเนนการ ดงน - การก าหนดเวลาจดเกบมลฝอยในถนนสายหลกและสายรอง ก าหนดเวลาใหประชาชนตงวางขยะเพอรอการจดเกบตงแตเวลา 20.00–03.00 น. และเกบขนขยะใหแลวเสรจภายในเวลา 06.00 น. ชมชน ตรอก ซอย ใหส านกงานเขตพจารณาตามความเหมาะสม ส าหรบชมชนทรถเกบขยะ เขาไมถง ใหส านกงานเขตจดหาอาสาสมครชกลากขยะตามตรอก ซอย แคบ ๆ

- ก าหนดจดพกขยะในชมชน โดยชมชนขนาดเลก ก าหนดใหมจดพกขยะ 1 จด จ านวน 628 ชมชน และชมชนขนาดใหญ ก าหนดใหมจดพกขยะ 2 จดขนไป จ านวน 339 ชมชน รวมทงสน 967 ชมชน

- การเกบขยะแยกประเภท และความถในการจดเกบขยะแตละประเภท ขยะทจดเกบไดในแตละวนเปนขยะทเหลอจากการคดแยกเพอน าไปใชประโยชนทแหลงก าเนด กอนทงลงถงขยะจดเกบแยกประเภท ไดแก ขยะทวไปและขยะเศษอาหาร จดเกบทกวน หรอตามทส านกงานเขตก าหนด ขยะรไซเคล จดเกบทกวนอาทตย หรอตามทส านกงานเขตก าหนด ขยะอนตรายจากชมชน จดเกบทกวนท 1 และ 15 ของเดอน หรอตามทส านกงานเขตก าหนด ขยะกงไมนดเกบเฉพาะกงไม เพอรวบรวมสงโรงงานหมกปยอนทรย ขยะชนใหญ เชน ต โตะ เตยง ทนอน น าไปซอมแซมใชซ าโดยบรจาคใหผทตองการน าไปใช หรอ แยกชนสวนรไซเคลกรณทไมสามารถน าไปใชได โดยก าหนดเสนทางการเดนรถเกบขยะ (Route map) ใหส านกงานเขตจดท าแผนก าหนดสถานทเกบขยะ พรอมวน เวลา เกบขยะแตละประเภท พรอมประชาสมพนธโดยท าประกาศ ใหประชาชนทราบการเกบขนขยะมลฝอย นอกจากน ยงปรบปรงเสนทางการจดเกบขยะมลฝอย (Route Map) ใหเหมาะสมกบสภาพพนท และน าระบบสารสนเทศมาใชควบคมประสทธภาพการท างานของรถเกบขนมลฝอย และพฒนาการควบคมเสนทางการเกบขนขยะมลฝอยใหมประสทธภาพโดยใชระบบ GPS (Global Positioning System) - มาตรการแกไขปญหาขยะตกคาง มแนวทางการด าเนนการ คอ ส านกงานเขตส ารวจจดเสยงทมการทงขยะนอกเวลาและจดทมการลกลอบทงขยะในทวางรมทาง และจดเจาหนาทชดเรงดวนเขาจดเกบขยะทมการทงนอกเวลาทกเสนทาง เฝาระวงพนทวางรมทาง เพอไมใหเปนททงขยะ ประสานเจาของทดนลอมรว ปลกตนไมเปนรว เปนตน โดยในการด าเนนงานมการบรณาการภารกจจากทกฝายทเกยวของ ไดแก ฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ ฝายเทศกจ ฝายสงแวดลอมและสขาภบาล ฝายโยธา และ ฝายรายได พรอมบงคบใชกฎหมายจบปรบการทงนอกเวลาและการลกลอบทงขยะในทวางรมทาง โดย ส านกสงแวดลอมก ากบ ตดตาม ผลการด าเนนการแกไขจดทมการลกลอบทงขยะอกทางหนง (๓.๓) การก าจดขยะมลฝอย กรงเทพมหานครมสถานทก าจดมลฝอยเพยงพอตอการรองรบปรมาณขยะมลฝอยทท าการจดเกบได โดยขยะมลฝอยทท าการจดเกบไดจะถกเกบขนไปยงศนยก าจด ขยะมลฝอยทง 3 แหง ไดแก ศนยก าจดมลฝอยออนนช ศนยก าจดมลฝอยหนองแขม และศนยก าจดมลฝอย สายไหม โดยขยะมลฝอยทงหมดจะถกน าไปก าจดดวยเทคโนโลยการหมกท าปย รอยละ 12 และก าจดดวยการ

๑๗

ฝงกลบอยางถกสขลกษณะรอยละ 88 ขยะมลฝอยประเภทกงไมและกากจากตะกอนสงปฏกล จะถกน ามาท าปยหมกทโรงงานผลตปยอนทรยออนนชและหนองแขม และขยะมลฝอยจากการกอสรางจะถกน าไปแปรรปทโรงก าจดและแปรรปมลฝอยจากการกอสรางทศนยก าจดมลฝอยออนนช ซงจะชวยเพมมลคาและลดปรมาณขยะมลฝอยทตองน าไปก าจดซงแตละศนยฯ มเทคโนโลยการก าจดขยะมลฝอย ดงน - ศนยก าจดมลฝอยออนนช มเทคโนโลยการหมกท าปย Compost ขนาด 1,200 ตน/วน และขนาด 600 ตน/วน เทคโนโลยฝงกลบ โดยขยะมลฝอยจะถกขนสงไปก าจดโดยการฝงกลบ ทอ าเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา เทคโนโลยการแปรรปขยะมลฝอยจากการกอสราง ขนาด 500 ตน/วน เทคโนโลยการหมกท าปยจากกงไมใบไมและกากสงปฏกล ขนาด 500 ตน/วน - ศนยก าจดมลฝอยหนองแขม มเทคโนโลยฝงกลบ โดยขยะมลฝอยจะถกขนสงไปก าจดโดยการฝงกลบทอ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม - ศนยก าจดมลฝอยสายไหม มเทคโนโลยฝงกลบ โดยขยะมลฝอยจะถกขนสงไปก าจดโดยการฝงกลบทอ าเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา - สถานขนถายมลฝอยยอยพรอมตดตงเครองจกรและอปกรณ บรเวณทาง ตางระดบรชวภา เขตจตจกร ขนาดไมนอยกวา 700 ตน/วน รองรบขยะมลฝอยจากเขตพนทใกลเคยงสถานฯ ชวยใหรถเกบขนขยะมลฝอยสามารถเพมเทยวในการเกบขนขยะมลฝอยสงผลใหไมใหมขยะตกคาง โดยขยะ มลฝอยทเขาสสถานดงกลาวจะถกอดบบ ท าใหมความชนลดลงและมคาความรอนสงขน สามารถน าเขาสระบบการก าจดไดมประสทธภาพดยงขน (๔) การจดใหมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด ทกจงหวดไดสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนพนทตงศนยรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด โดยปจจบนมพนทตงศนยรวบรวมของเสยอนตรายของจงหวด จ านวน ๘๓ แหง (๕,๓๑๓ อปท.) มการเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนเขาสศนยฯ แลว ๔๒ แหง (๑,๑๒๗ อปท.) มปรมาณของเสยอนตรายชมชนเขาสศนยฯ แลวประมาณ ๒๕๐ ตน สงไปก าจดแลวประมาณ ๑๗๔ ตน ทงน จงหวดก าหนดให อปท. ทกแหงจดใหมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนในพนท เพอรองรบหรอรวบรวมของเสยอนตรายจากชมชน สงไปยงสถานทรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด เพอน าไปก าจดยงสถานทก าจดขยะทถกหลกวชาการตอไป ซงเอกชนจะเปนผรบจางด าเนนการในสวนน และมอบหมายให อปท. รายงานขอมลปรมาณขยะและของเสยอนตรายใหส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด เพอรวบรวมขอมลใหองคการบรหารสวนจงหวดพจารณาสนบสนนคาใชจายในการขนสงและน าไปก าจดตอไป

นายสมพาศ นลพนธ ผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ จงหวดสราษฎรธาน

๑๘

ในการน อปท. ไดมการก าหนดแผนการจดตงศนยรวบรวมของเสยอนตรายใน แผนบรหารจดการขยะมลฝอยจงหวด และมการประชาสมพนธใหประชาชนมการคดแยกขยะอนตรายจาก ขยะประเภทอนตงแตครวเรอนน าขยะอนตรายทเกดจากการใชในชวตประจ าวนในครวเรอนมาเกบรวบรวม ไวทสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชน ซง อปท. บางแหงไดก าหนดใหใชพนทบรเวณศนยก าจด ขยะมลฝอยรวม หรอปรบปรงสถานทของสถานขนถายขยะเปนสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด และมการตดตงภาชนะรองรบส าหรบทงของเสยอนตราย รวมถงมจดรวบรวมในหมบานและชมชนดวย โดยมองคการบรหารสวนจงหวดเปนหนวยงานหลกในการรวบรวมและจดการของเสยอนตรายชมชนของจงหวดเพอสงก าจดอยางถกหลกวชาการตอไป นอกจากน อปท. บางแหงยงไมไดด าเนนการเนองจากอยระหวางขอรบการสนบสนนงบประมาณเพอกอสรางอาคารเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด ผานแผนปฏบตการเพอจดการคณภาพสงแวดลอมระดบจงหวด พ.ศ. ๒๕๖๐ อยางไรกตาม จงหวดทไมมสถานทเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด จงหวดไดให อปท. หาสถานทชวคราวส าหรบเกบรวบรวมของเสยอนตราย โดยเมอมปรมาณมากพอและตองการน าของเสยอนตรายไปก าจด อาจด าเนนการโดยรวมกบทองถนหรอชมชนอนนดวนและสถานทเพอรวบรวมของเสยอนตรายจาก อปท. ทกแหง สงก าจดอยางถกหลกวชาการตอไป เพอใหของเสยอนตรายมปรมาณมากพอทจะสงไปก าจดและเกดความคมคากบราคาทสงไปก าจด (๕) การสงเสรมภาคเอกชนลงทนหรอด าเนนงานระบบเกบรวบรวม ขนสงและก าจด ขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของจงหวด จงหวดไดมการสงเสรมและสนบสนนใหภาคเอกชนลงทนหรอด าเนนงาน ระบบ เกบรวบรวม ขนสงและก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของจงหวดตามนโยบายของรฐบาล รวมถงสงเสรมพนททมศกยภาพในการแปรรปขยะมลฝอยเพอผลตพลงงานไฟฟา ซงจงหวดสวนใหญอยระหวางการด าเนนการสงเสรมใหเอกชนเขามารวมลงทนในการจดระบบการก าจดขยะมลฝอย รวมทงการด าเนนการ แปรรปขยะมลฝอยในรปของพลงงาน และเชอเพลงตาง ๆ และบางจงหวดไดมภาคเอกชนเขามาน าเสนอแนวทางบรหารจดการขยะเพอผลตเปนพลงงานไฟฟาทดแทนจากขยะ เพอเปนทางเลอกใหแกกลมพนท อปท.ในการพฒนาและเพมประสทธภาพของสถานทก าจดขยะใหถกหลกสขาภบาลและสามารถรองรบปรมาณขยะของทองถนไดอยางยงยนตอไป ทงน บางจงหวดไมมการสงเสรมใหภาคเอกชนเขามารวมทน เนองจากมพนทหางไกล การคมนาคมขนสงไมสะดวก และปรมาณขยะของจงหวดมไมเพยงพอตอการด าเนนงานของเอกชน ซงเปนอปสรรคส าคญในการด าเนนงานของภาคเอกชน ๒.๑.๓ การวางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (๑) การแตงตงคณะกรรมการบรหารจดการขยะมลฝอยจงหวด จงหวดตาง ๆ มการแตงตงคณะกรรมการบรหารจดการขยะมลฝอยจงหวด ซงม ผวาราชการจงหวดเปนประธาน มผแทนทกภาคสวนรวมเปนคณะกรรมการ อาท หนวยงานภาครฐทเกยวของ อปท. ภาคเอกชน และประชาชน และมผอ านวยการส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด เปนเลขานการ ท าหนาทในการขบเคลอนการบรหารจดการขยะมลฝอยใหเปนไปตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย จดท าแผนการบรหารจดการขยะของจงหวดระยะ ๕ ป แผนปฏบตการประจ าป และอ านวยการ ก ากบดแล ตดตาม และประเมนผลการด าเนนงาน ตลอดจนปรบปรงแผนการบรหารจดการขยะของจงหวด และแผนปฏบตการประจ าป ใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน โดยจงหวดไดประชมรวมกนเพอหารอแนวทางการด าเนนงานตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย สนบสนนขอมลในการจดท าแผนการจดการขยะมลฝอย รวมทงไดมการประชมพจารณารางแผนบรหารจดการขยะมลฝอยของจงหวด ระยะ ๕ ป สงกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๑๙

พรอมทงไดมการตดตามและรายงานผลความคบหนาการจดการขยะมลฝอยของจงหวดตามกรอบเวลาทก าหนด (ทก ๑๕ วน ใน ๓ เดอนแรก และทก ๑ เดอน ใน ๓ เดอนถดไป) (๒) การวางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยของจงหวด (๒.๑) จงหวดตาง ๆ ไดมการด าเนนการ ดงน - จดท าแผนบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายระยะ ๕ ป (พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒) เพอเปนกรอบแนวทางปฏบตให อปท. และมนโยบายใหทกหนวยงานเปนผสนบสนนการด าเนนงานรวมทงใหขอมล ชแจงท าความเขาใจกบประชาชน โดยเฉพาะ อปท. ซงเปนหนวยงานหลก ในการบรหารจดการขยะมลฝอยในพนท ตองเขมงวดในการบงคบใชกฎหมาย ในสวนของหนวยงานทเกยวของตองพจารณาออกกฎหมาย กฎ ระเบยบ หลกเกณฑ มาตรการ เพอสนบสนนการด าเนนงานทเหมาะสมเออตอการด าเนนการตาม Roadmap - สงเสรมให อปท. ออกขอก าหนดทองถนใหครบตาม พ.ร.บ. การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยสวนใหญ อปท. ไดมการออกขอบญญต/เทศบญญตเรองการก าจดสงปฏกลและมลฝอย ตาม พ.ร.บ. การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ แลว แตไมมเนอหาในเรองของการคดแยกขยะ จงตองออกเปนขอบญญตฉบบเพมเตม เปนฉบบใหม ส าหรบ อปท. ทยงไมเคยออกขอบญญต พบวา บางแหงอยระหวางด าเนนการทบทวน/ปรบปรง/ออกขอบญญตการก าจดขยะมลฝอยและสงปฏกลควบคไปกบรอความชดเจนของกฎหมายทเกยวของจากสวนกลาง สวนในการออกขอบญญตวาดวยอตราคาธรรมเนยมการเกบขนและก าจด ขยะมลฝอย นน อปท. บางแหงไดมการออกขอบญญตวาดวยอตราคาธรรมเนยมการเกบขนและก าจด ขยะมลฝอย เพอใชเปนแนวทางในการด าเนนการในชมขนแลว แตบางแหงอยระหวางด าเนนการออกขอบญญตและรอความชดเจนจากสวนกลาง จงท าให อปท. ดงกลาวไมสามารถจายคาก าจดขยะมลฝอย แก อบจ. ทด าเนนการเกบขนและก าจดขยะมลฝอยได ดงนน จงหวดจงไดมอบหมายให อปท. เตรยมความพรอมในการออกขอบญญต/เทศบญญตทองถนเกยวกบการคดแยกขยะมลฝอย และการหามทงขยะมลฝอยอนตรายปะปนกบขยะทวไป อยางไรกตาม ส านกงานสาธารณสขจงหวดบางจงหวด ไดด าเนนการประชมชแจงแนวทาง การด าเนนงานการออกขอบญญต/เทศบญญตใหแก อปท. ซงพบวา อปท. มการออกขอบญญต/เทศบญญตดานการจดการขยะมลฝอย แตยงไมครอบคลม จงใหมการทบทวนและด าเนนการออกขอบญญตใหครอบคลม โดยมเปาหมายใหทกอ าเภอม อปท. ตนแบบ ทสามารถมขอบญญตไดครอบคลมและเปนตวอยางใหกบ อปท. อน ๆ ได (๒.๒) กระทรวงสาธารณสข ไดมการด าเนนการ ดงน - ผลกดนใหมการแตงตงคณะอนกรรมการสาธารณสขจงหวด ซงเปนกลไกตามกฎหมาย ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ ใหมครอบคลมทกจงหวด และยงสนบสนนการด าเนนงานและพฒนาศกยภาพฝายเลขานการคณะอนกรรมการฯ อยางตอเนอง - ใหส านกงานสาธารณสขจงหวดทกแหง ด าเนนการดานจดการขยะมลฝอย ในสถานบรการสาธารณสข ตามกฎกระทรวงวาดวยการจดการมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ และค าสงกระทรวงสาธารณสข ท ๑๘๕๒/๒๕๕๖ เรองก าหนดใหสถานบรการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสขทมการจางเอกชนด าเนนการขนสงมลฝอยตดเชอใชเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) และมโรงพยาบาลสวนนอยทด าเนนการโดยก าจดดวยเตาเผาของโรงพยาบาล - ใหส านกงานสาธารณสขจงหวด ด าเนนการจดอบรมบคลการในสถานพยาบาลทกระดบ เพอสนบสนนใหโรงพยาบาลมการบรหารจดการมลฝอยตดเชอแบบศนยรวมจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลและคลนกในพนท

๒๐

นายแพทยรฐวฒ สขม ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข

ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ณ โรงพยาบาลขอนแกน

- ใหส านกงานสาธารณสขจงหวด ไดมการประสานความรวมมอระดบพนท โดยด าเนนงานรวมกบส านกงานสงแวดลอมภาค และ อปท. (เทศบาล) จดท าพนทน ารองรปแบบการจดการ ขยะมลฝอยทเหมาะสม อาท การจดตงศนยก าจดมลฝอยตดเชอ และการจดตงศนยรวบรวมขยะอนตราย ในพนทเขตเทศบาลเมองนาน และการพฒนาระบบบรหารจดการมลฝอยตดเชอ ในรปแบบเครอขายระหวางเทศบาลและหนวยงานสาธารณสขในระดบจงหวด เชน จงหวดนาน จงหวดอบลราชธาน เปนตน - สนบสนนการพฒนาคณภาพระบบบรการอนามยสงแวดลอมของ อปท. ทเนนระบบการจดการขยะมลฝอยเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด และพฒนาศกยภาพเจาหนาทสาธารณสขระดบจงหวดใหเปนผตรวจแนะน าเพอการพฒนา และเจาหนาทศนยเขตและกรม เปนผประเมนรบรองในชวง ไตรมาสท ๓ - อยระหวางด าเนนโครงการประเมนความเสยงและเฝาระวงผลกระทบตอสขภาพจากการจดการขยะมลฝอยในพนทวกฤต ๖ จงหวด ไดแก อยธยา ปทมธาน สระบร ลพบร นครปฐม และสมทรปราการ (๓) การวางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยของกรงเทพมหานคร กรงเทพมหานครไดออกขอก าหนดทองถน ประกอบดวย (๓.๑) ขอบญญตกรงเทพมหานคร เรอง คาธรรมเนยมการเกบและขนสงปฏกล หรอ มลฝอยตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข พ.ศ.2546 และขอบญญตกรงเทพมหานคร เรอง คาธรรมเนยมการเกบและขนสงปฏกล หรอมลฝอยตามกฎหมายวาดวยการสาธารณสข (ฉบบท 2) พ.ศ.2548 โดยจดเกบ ในอตราไมเกนทก าหนดในกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการใหบรการเกบขนและก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย (๓.๒) ขอบญญตกรงเทพมหานคร เรอง การเกบขนและก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย พ.ศ. 2544 บญญตเกยวกบกรอบการด าเนนงานใหบรการเกบขนมลฝอยของกรงเทพมหานคร (๓.๓) ขอบงคบกรงเทพมหานครวาดวยหลกเกณฑการจดการมลฝอย และสงปฏกลของอาคาร สถานทและสถานบรการการสาธารณสข พ.ศ. 2545 ใหเจาของหรอผ ครอบครองอาคาร หรอสถานท ทตองการใหมการด าเนนการ เกบขนมลฝอยทเกดจากการกอสราง ดดแปลง รอถอนหรอเคลอนยายอาคารหรอสงปลกสรางอนหรอมลฝอยทเปนวสดเหลอใชจากการด าเนนการดงกลาว รวมทงมลฝอยทโดยสภาพไมอาจ ทงรวมกบมลฝอยอนได (๓.๔) ประกาศกรงเทพมหานคร เรองก าหนด วน เวลา และสถานททงมลฝอย โดยมผอ านวยการเขตปฏบตราชการแทนผวาราชการกรงเทพมหานครลงนามในประกาศกรงเทพมหานคร

๒๑

(๔) การพจารณากฎหมาย ระเบยบ มาตรการทเกยวของในการบรหารจดการขยะมลฝอย (๔.๑) กระทรวงสาธารณสข ไดผลกดนการออกกฎกระทรวงสาธารณสขทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ไดแก รางกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมการใหบรการในการจดการสงปฏกลหรอมลฝอย พ.ศ. ... และรางกฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ. ... รวมทง ก ากบ ตดตามการด าเนนงานตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ และค าสงกระทรวงสาธารณสข ท ๑๘๕๒/๒๕๕๖ เรองก าหนดใหสถานบรการสาธารณสขและหองปฏบตการเชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสขทมการจางเอกชนด าเนนการขนสง มลฝอยตดเชอ ใชเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) (๔.๒) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มการด าเนนงานตามระเบยบ ส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดระบบบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๗ โดยการ - ยกรางพระราชบญญตการบรหารจดการขยะแหงชาต เพอเปนกฎหมายการบรหารจดการขยะในภาพรวมของประเทศ แกไขปญหาทเกดจากขยะมลฝอยอยางครบวงจร บรหารกฎหมายใหเกดการบรณาการ และอดชองวางของกฎหมายเดมทมอย ปจจบนอยในขนตอนเสนอรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมพจารณากอนเสนอคณะรฐมนตร - ยกรางแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ. ... เพอใชเปนกรอบนโยบายการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในภาพรวมของประเทศ และบรณาการ การด าเนนงานรวมกนของหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และประชาชน โดยมแนวคดทส าคญ คอ การใชนอย การใชซ า และการน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหม ตามหลกการ ๓Rs (Reduce, Reuse และ Recycle) การก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตรายแบบศนยรวม และการแปรรปผลตพลงงาน สงเสรมการมสวนรวมของ ทกภาคสวนในการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายและความรบผดชอบของผผลตในการจดการ ซากผลตภณฑ ตามหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility : EPR) โดยไดจดประชมสมมนารบฟงความคดเหนตอรางแผนแมทบการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๔) เมอวนท ๑๐ สงหาคม ๒๕๕๘ และไดรบฟงความคดเหนผาน website ของ กรมควบคมมลพษ และไดเสนอคณะกรรมการควบคมมลพษเมอวนท ๒ กนยายน ๒๕๕๘ แลว ขณะน อยในขนตอนของการปรบแกไขรางแผนแมบทฯ กอนเสนอรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมพจารณา และเสนอคณะรฐมนตรตอไป - (ร าง ) พระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑ เคร องใช ไฟ ฟาและอเลกทรอนกสและซากผลตภณฑอน พ.ศ. ... ซงคณะรฐมนตรในคราวประชม เมอวนท ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๕๘ ไดอนมตหลกการรางพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส ตามทกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสนอ โดยมวตถประสงคเพอก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไข การจดระบบรบคนรวบรวม เกบรกษา การขนสง การรไซเคล และการก าจดซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและของเสยอนตรายจากชมชนอยางถกตองตามหลกวชาการ ขณะน อยในขนตอนของคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา กอนเสนอสภานตบญญตแหงชาตตอไป - การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส : คณะรฐมนตร ในคราวประชม เมอวนท ๑๗ มนาคม ๒๕๕๘ มมตเหนชอบยทธศาสตรการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสเชงบรณาการ ป พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๔ เพอใชเปนกรอบนโยบายการบรหารจดการซากผลตภณฑและอเลกทรอนกสอยางครบวงจร ตงแตตนทาง ซงมงเนนการพฒนาผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสใหมมาตรฐานดานสงแวดลอมทดเทยมระดบสากล จนถงปลายทาง และเนนการพฒนากลไก การจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสอยางเปนมตรกบสงแวดลอม

๒๒

(๔.๓) กระทรวงอตสาหกรรม มการจดการกากอตสาหกรรม โดยจดท าแผนการจดการกากอตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒ ก าหนดแผนงานเพอการจดการกากอตสาหกรรมอยางตอเนองเปนเวลา ๕ ป ตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒ ภายใตแนวคดการเปลยนกระบวนทศนในการก ากบดแลกากอตสาหกรรมตงแตตนทางจนถงปลายทางอยางครบวงจร ครอบคลมผมสวนไดสวนเสยทกฝาย ไดแก ผ ก อก า เ น ดของ เ ส ย (Waste Generator) ผ ขนส ง ของ เ ส ย (Waste Transporter) ผ บ าบ ด /ก า จ ด / ร ไซเคลของเสย (Waste Processor) รวมท งผ ก ากบดแลของเสย (Waste Regulator) ด วย เ พอให กากอตสาหกรรมเขาสระบบบรหารจดการไดไมนอยกวารอยละ ๙๐ โดยบางสวนของแผนนสามารถสนองตอบแผนงานตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายไดดวย

นายเสร อตภทธะ ผตรวจราชการกระทรวงอตสาหกรรม และ นายศกดา พนธกลา ผตรวจราชการกระทรวงอตสาหกรรม

ตรวจตดตามการสมมนาเชงปฏบตการ เรอง “การสรางวทยากรการบรหารจดการกากอตสาหกรรม” ระหวางวนท 23 – 25 เมษายน 2558 ณ กรมโรงงานอตสาหกรรม

(๔.๔) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย มการจดการกากกมมนตรงส โดยด าเนนโครงการพฒนาระบบก ากบดแลกากกมมนตรงสของประเทศ เพอมระบบฐานขอมลของสถานประกอบการและทะเบยนกากกมมนตรงสโดยสมบรณ และเปนศนยกลางขอมลกากกมมนตรงสของประเทศ ใชในการตดตามตรวจสอบ และบรหารจดการ เพอความปลอดภยของประชาชนและสงแวดลอม รวมทงมกฎ ระเบยบ แนวปฏบต เกณฑมาตรฐานในการก ากบดแลทเหมาะสมกบสถานการณของประเทศ และเปนไปตามมาตรฐานสากล โดยไดด าเนนการใน ๓ กจกรรม ไดแก กจกรรมท ๑ การจดท ารางกฎ ระเบยบ แนวทางปฏบต เกณฑมาตรฐานในการก ากบดแลการจดการกากกมมนตรงส โดยไดวาจางผแปลเอกสารทางวชาการ และอยระหวางจดท า TOR ในการจดจาง กจกรรมท ๒ การจดท าฐานขอมลและทะเบยนกากกมมนตรงส ซงอยระหวางทดสอบการใชงานระบบและด าเนนการจดเกบขอมลกากกมมนตรงสจากหนวยงานและสถานประกอบการตาง ๆ กจกรรมท ๓ การใหความรการจดการกากกมมนตรงส และก ากบดแล ความปลอดภยทถกตอง โดยมการใหความรการจดการกากกมมนตรงสแกผไดรบอนญาตครอบครองและใชวสดกมมนตรงสในเขตกรงเทพและปรมณฑลแลว ซงเปนการด าเนนการตอเนองจากปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ และไดด าเนนการแลว ๕ ภมภาค ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคใต ภาคกลาง ภาคตะวนตก และภาคตะวนออก นอกจากน ยงไดจดอบรมเรองการสรางความเขาการใชวสดกมมนตรงสประเภท standard sources ทใชในการเรยนการสอน เพอลดการเกดกากกมมนตรงสโดยไมจ าเปน

๒๓

นางนนทวรรณ ชนศร ผตรวจราชการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย

ณ ส านกงานปรมาณเพอสนต

๒.๑.๔ การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน โดยการใหความรประชาชน และบงคบใชกฎหมาย ซงมแนวทางการด าเนนการ ดงน (๑) การใหความรประชาชน (๑.๑) การรณรงค ประชาสมพนธใหความร ปลกจตส านกสรางความตระหนกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ตงแตการลด คดแยกทตนทางจนถงการก าจดขนสดทาย ตลอดจนลดการใชถงพลาสตก และหนมาใชวสดอนแทน

จงหวดตาง ๆ ไดมการสงเสรมให อปท. และหนวยงานราชการ - มการรณรงคใหชมชนมการคดแยกขยะตงแตตนทาง การน าขยะกลบมาใชใหม การท าปยหมก/น าหมกชวภาพ เพอสรางใหเปนชมชนตนแบบดานการจดการขยะ (Zero Waste) และน าไปขยายผลในพนทตาง ๆ ใหครอบคลมมากขน รวมทงจดกจกรรม/โครงการตาง ๆ เชน โครงการหนาบาน นามอง โครงการณรงคลดการใชโฟมและถงพลาสตก สนบสนนการใชถงผาเพอลดปรมาณขยะ โครงการ “เมองสะอาด คนในชาตมสข” โครงการเสรมสรางศกยภาพชมชนในการบรหารจดการขยะมลฝอย กจกรรมอบรมใหความรแกเจาหนาท อปท. ผน าชมชน ประชาชน คร นกเรยน และ เครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรและสงแวดลอมหมบาน เพอใหทราบถงแนวทางในการลดปรมาณขยะการจดการขยะควบคกบการตอยอดโดยน าขยะไปใชหรอดดแปลงใหเกดประโยชนหรอเกดมลคาในเชงพาณชย - จดเวทใหความรสรางความเขาใจแกชมชนโดยรอบศนยก าจดขยะมลฝอย และเปดโอกาสใหประชาชน เยาวชนแสดงออกถงความคดสรางสรรค และมสวนรวมในการจดการและแกไขปญหาสงแวดลอม โดยเฉพาะปญหาขยะมลฝอย ตลอดจนสงเสรมพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยโดยใชหลก ๓Rs เพอจดการขยะมลฝอยในวด/ตลาด/สถานประกอบการอยางนอย อปท. ละ ๑ แหง จากการด าเนนการทผานมาท าใหประชาชนไดรบทราบถงการจดการขยะอยางถกวธตงแตตนทาง ทราบถงอนตรายของขยะหากจดการไมถกตอง สามารถคดแยกขยะไดอยางถกตอง และประชาชนเรมมสวนรวมในการจดการขยะในพนท และหากมการผลกดน รณรงค และสนบสนนการด าเนนการอยางตอเนองจะท าใหสามารถถอดแบบพนททมการจดการขยะดวยตนเองมาเปนแบบอยาง เพอน าไปใชกบพนทอนได สงผลใหหนวยงานภาครฐจดการขยะปลายทางไดงายขน ลดพนทในการฝงกลบ และลดคาใชจายทเกดขนจากการจดการขยะมลฝอย เนองจากประชาชนมความรความเขาใจ มความตระหนก ปรบเปลยนพฤตกรรม และมวนย ท าใหการแกไขปญหาขยะมประสทธภาพมากขน และลดปญหาการลกลอบทงขยะ

๒๔

นอกจากน จงหวดยงไดสงเสรมใหสถานทราชการในจงหวดเปนผน าในการรกษาความสะอาดและเปนตนแบบในการจดการขยะ โดยมการคดแยกขยะมลฝอยและลดการใชโฟม และถงพลาสตก และจดซอจดจางสนคาและบรการท เปนมตรกบส งแวดลอมดวย ทงน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดไดจดวทยากรใหความรกบสวนราชการ อปท. และชมชน ในเรองการบรหารจดการขยะมลฝอยตาม Roadmap ซงไดรบความรวมมอเปนอยางด และสงเสรม สนบสนนในการจดท าคมอการลด คดแยกขยะมลฝอย และการน ากลบมาใชประโยชนใหม และจดโครงการประกวดสรางสรรคสงประดษฐจากวสดเหลอใชดวย

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ไดมการผลกดนทงระดบนโยบายและระดบปฏบต เพอใหเกดการมสวนรวมและ มเครอขายในการจดการขยะมลฝอย โดย

- การจดประชมหารอแนวทางรปแบบการจดการขยะมลฝอยในระดบจงหวด ระดบอ าเภอ และระดบต าบล และจดท าแผนการจดการขยะมลฝอยในระดบพนท

- เผยแพร ประชาสมพนธ การรณรงคปลกจตส านกและสรางวนยใหแกประชาชนเพอเขามามสวนรวมในการก าจดขยะมลฝอย การสรางความรความเขาใจแกประชาชนและการปรบพฤตกรรม และสรางคานยมในการทงขยะของประชาชนใหถกตอง โดยเฉพาะการเกบและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทางจนถงการก าจด และท าความสะอาดสถานทสาธารณะ

- จดกจกรรม/โครงการ อาท กจกรรมโครงการเมองสะอาดคนในชาตมสขเฉลมพระเกยรตพระบาทสม เดจพระเจาอยหวเนองในโอกาสทรงเจรญพระชนมพรรษา ๘๗ พรรษา กจกรรมเนองในวนสงแวดลอมไทย และวนอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบานแหงชาต การสมมนาวชาการธรรมาภบาลสงแวดลอมในรฐธรรมนญใหม หวใจของการพฒนาสความผาสกและยงยน การสรางวนยคนในชาตมงสการจดการขยะทยงยนเฉลมพระเกยรตฯ กจกรรมรณรงคลดการใชถงพลาสตก โดยรวมท าบนทกขอตกลงกบหนวยงานภาคธรกจ ๑๕ หนวยงาน เพอขอความรวมมอไมใหถงพลาสตกกบลกคาในทกวนท ๑๕ ของเดอน โครงการบตรเดยวเขยวทวไทย Green Card ส าหรบสะสมคะแนนจากการซอสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม ด าเนนการรวมกบกระทรวงศกษาธการในการใหค าปรกษาเรองการจดการขยะในโรงเรยน เพอเสรมสรางวนยและจตส านกแกเยาวชน กจกรรมเผยแพรความรความเขาใจในการจดการขยะ ณ แหลงก าเนด ประกอบดวย การสรางส านกสวนยเพอคดแยกขยะตงแตตนทางในพนทเรงดวน ๓๑ จงหวดเปาหมาย และพนททวประเทศ เพอมงสสงคมรไซเคล และจดประกวดสรางแรงจงใจสงคมรไซเคลในโรงเรยนและชมชน

- จดท าคมอการสรางวนยสการจดการขยะทยงยน จดท าสอ สารคด สงพมพ และเผยแพรประชาสมพนธการจดการขยะและของเสยอยางยงยน

จากการด าเนนทผานมา สามารถสรางจตส านกและกระตนใหเกดความตระหนก และสงเสรมความรวมมอในการด าเนนกจกรรมเพอการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเปนระบบตามบทบาทหนาท โดยสงเสรมการน าขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนในกลมเปาหมาย รอยละ ๓๕.๗๐ สรางความรวมมอกบกระทรวงมหาดไทยในการด าเนนการสรางเครอขายในพนท ๑ จงหวด ๑ อปท. ตนแบบ และสงเสรมความรความเขาใจในการจดการขยะตงแตตนทาง ซงในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ จะมการด าเนนงานในพนทดงกลาวตอเนองตอไป

กระทรวงสาธารณสข โดยส านกงานสาธารณสขจงหวด ไดมการสงเสรม สนบสนนใหโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลรวมกบ อปท. ด าเนนโครงการบานสะอาด อนามยด ชวตสมบรณ เพอใหครวเรอนมการปรบปรงสขาภบาล บานเรอน ทงสขลกษณะน าดม น าใช การสขาภบาลอาหาร หองสวม

๒๕

และเนนการคดแยกขยะครวเรอน อกทงมการรณรงคใหลด เลกการใชภาชนะโฟมบรรจอาหารเพอความปลอดภยของอาหาร และเพอลดปรมาณขยะมลฝอย นอกจากน ยงสงเสรม สนบสนนใหโรงพยาบาลในสงกดกระทรวงสาธารณสข ด าเนนการคดแยกขยะมลฝอยตดเชอออกจากขยะทวไป และใชระบบก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Manifest System) ในการควบคม ตรวจสอบการขนสง และการก าจดมลฝอยตดเชอ เพอลดปญหาการลบลอบทงมลฝอยตดเชอ ทอาจกอใหเกดปญหาการแพรกระจายเชอโรคสบคคลชมชน ตลอดจนสงแวดลอม

กรงเทพมหานคร ไดด าเนนการ ดงน - สรางการรบรใหแกประชาชนผานการด าเนนโครงการประชาสมพนธ

ในภาพรวมผานสอประชาสมพนธ เชน โทรทศน วทย สอสงพมพ ไดแก หนงสอพมพ วารสาร แผนพบ คมอ โปสเตอร ฯลฯ และจดกจกรรมรณรงคประชาสมพนธกระตนใหประชาชนมสวนรวมในการลดและคดแยกขยะอยางตอเนอง เชน โครงการกรงเทพฯ เมองสเขยว โครงการรณรงคการลดการใชถงพลาสตกในหางสรรพสนคา และสงเสรมการจดการขยะครบวงจรในชมชนโดยด าเนนโครงการจดการขยะลฝอยโดยชมชน (CBM) โครงการรกษสงแวดลอมเพอชมชนยมสดใส โครงการจดการขยะและน าเสยชมชนดวยชมชน และโครงการจดการขยะ ครบวงจรในแขวงจตจกร โดยสงเสรมใหคดแยกขยะรไซเคลขายหรอบรจาค และคดแยกขยะเศษอาหาร กงไมใบไม หมกท าปย เพอลดปรมาณขยะพรอมถอดบทเรยนเผยแพรตอสาธารณะ

- สรางวนยขาราชการกรงเทพมหานครลดและคดแยกขยะ และพฒนาเปนตนแบบการจดการขยะโดยส านกงานเขต 50 เขต ศาลาวาการกรงเทพมหานคร และกรงเทพมหานคร 2 จดระบบการเกบรวบรวมขยะมลฝอยแยกประเภท แยกรไซเคลขาย เศษอาหารหมกท าปย อาหารสตว แยกขยะอนตราย เพอสงก าจด โดยแยกจากขยะทวไป และเหลอขยะทวไปก าจดนอยทสด

- สรางวนยและจตส านกการคดแยกขยะ โดยส านกการศกษาไดก าหนดใหศกษานเทศกแนะน าใหโรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร อบรมนกเรยนใหลดและคดแยกขยะ และน าขยะไปใชประโยชน จดระบบถงรองรบขยะมลฝอยแยกประเภท จดกจกรรมธนาคารขยะ และตดตงถงไบโอแกส ขณะนอยระหวางการจดพมพหนงสออานประกอบส าหรบนกเรยนโดยส านกการศกษาเพอแจกจายไปยงโรงเรยนตาง ๆ ตอไป (๑.๒) การสรางจตส านกและวนยในการจดการขยะมลฝอยในโรงเรยนและสถานศกษา โดยสถานศกษาไดจดการเรยนการสอนเกยวกบการจดการขยะมลฝอยโดยสอดแทรกความรเรองการจดการขยะมลฝอยและการรกษาสงแวดลอมในหลกสตรการเรยนการสอนบรณาการใน ๘ กลมสาระการเรยนร และมการจดกจกรรมพฒนาผเรยนในทกชนเรยน เชน กจกรรมลกเสอ เนตรนาร กจกรรมจตอาสา เกบขยะในวนเดกแหงชาต กจกรรมสหกรณขยะ/ธนาคารขยะ กจกรรมโครงการโรงเรยนปลอดขยะ (Zero Waste School) กจกรรมโครงการโรงเรยนสงแวดลอม (Eco-school) การจดคายกจกรรม การบรรยายใหความรและการเรยนรปฏบตจรงในวถชวตประจ าวน เปนตน อกทงยงไดรณรงค ประชาสมพนธใหความร ปลกจตส านก สรางความตระหนกใหกบประชาชน เขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย มการน าขยะจากครวเรอน มาฝากธนาคารขยะของโรงเรยนเพอจ าหนาย ท าใหมมลคาเพมมากขน นกเรยนไดเรยนร การคดค านวณ การจดท าสถต และมรายได ลดภาระคาใชจายในครวเรอน มการประเมนโครงการเศรษฐกจพอเพยง การประกวดโครงงานนวตกรรมเกยวกบการจดการขยะ รวมกบองคกรภาครฐ องคกรทองถน และเอกชน ตลอดจนสถานศกษามการเผยแพรเพอปลกฝงวนยและจตส านกทดในการจดการขยะมลฝอยของนกเรยนและชมชน เชน จดท าปายรณรงค ค าขวญ เสยงตามสาย และประชาสมพนธผานทางเวบไซต นอกจากน ยงไดรบความรวมมอ สนบสนน สงเสรมกจกรรมไปเผยแพรปฏบต ในมหาวทยาลย เชน มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยมหาสารคาม มหาวทยาลยราชภฏรอยเอด

๒๖

มหาวทยาลยราชภฏกาฬสนธ และมหาวทยาลยทเปนสถานศกษาทประสบความส าเรจในการด าเนนงานดานขยะมลฝอยและเปนพนทตนแบบ ไดแก มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จงหวดนครราชสมา สวนโรงเรยนทประสบความส าเรจในการด าเนนงานดานขยะมลฝอยและเปนพนทตนแบบ ไดแก โ รงเรยนวดสระจระเข จงหวดนครราชสมา โรงเรยนบานกรวดพทยาคม และโรงเรยนหนองกพทยา จงหวดบรรมย เปนตน อยางไรกด การด าเนนการของกระทรวงศกษาธการทผานมาสามารถสนองนโยบายดานการจดการขยะมลฝอยไดเปนอยางด สถานศกษามกจกรรมด าเนนการดานการก าจดขยะทเปนรปธรรมคอนขางชดเจน นกเรยนและคร บคลากรทางการศกษาไดรบทราบและลงมอปฏบตดวยตวเอง แมวา จะไมไดรบการจดสรรงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานเกยวกบการจดการขยะมลฝอยอยางตอเนอง สวนการรณรงค ประชาสมพนธใหความร ปลกจตส านก สรางความตระหนกใหกบประชาชนเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยยงด าเนนการไดผลไมเตมทนก แมจะมการรณรงคมาโดยตลอดแตกด าเนนการไดเพยงในสถานศกษาเทานน หากตองใหการปลกฝงจตส านกในตวเดกด าเนนการไปไดอยางตอเนองยงยน ตองมการเชอมโยงการปฏบตสผปกครอง ชมชน และองคกรทองถนภายนอก ทผานมาการรณรงคสรางความตระหนกร ความเขาใจและการมสวนรวมยงไมกระจายไปสชมชน และสงคมทองถนภายนอกโรงเรยนเทาทควร เพราะชมชนยงไมเหนความส าคญและยงขาดวนยในการทงขยะทงในดานการลดและคดแยกขยะครวเรอนตงแตตนทางของแหลงก าเนดขยะชมชน เพอเปนแบบอยางทดใหนกเรยนเหนและปฏบตตาม อกทงภาชนะ ทใชในการใสขยะทคดแยกมนอยเกนไปไมเพยงพอกบขยะมลฝอยทเพมมากขนทกป และหากขาดการเชอมตอกบการด าเนนงานของหนวยงานทรบผดชอบ เชน ทองถนหรอชมชนโดยรอบสถานศกษา จะสงผลกระทบตอการปลกฝงภายในสถานศกษาดวยเชนกน ทงน หนวยงานทางการศกษาและสถานศกษาตองใหความส าคญและสนบสนนงบประมาณอยางตอเนอง และก าหนดมาตรการในการสรางวนยการจดการขยะมลฝอยสกระบวนการจดการเรยนร และดานกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมศกษาใหครอบคลม ประสานการมสวนรวมกบเครอขายในชมชนและเครอขายดานสงแวดลอมเพอศกษารปแบบและวธการทหลากหลาย และประสานกบองคกรปกครองสวนทองถนในการประชาสมพนธใหความร สรางความตระหนก และมสวนรวมในการรณรงคการคดแยกขยะในครวเรอนอยางจรงจง รวมทงมความรวมมอระหวางโรงเรยนและผปกครอง ชมชนและทองถนในการประชาสมพนธ เสรมสรางความร ความเขาใจในเรองการลดและคดแยกขยะครวเรอนเพอสรางความเชอมโยงในการปฏบตของเดกนกเรยนในโรงเรยนและชมชน (๒) การบงคบใชกฎหมาย การตรวจสอบและด าเนนการทางกฎหมายแกผลกลอบทง ลกลอบก าจดขยะมลฝอยชมชน กากอตสาหกรรม กากกมมนตรงส ของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอ ทไมถกตองตามหลกเกณฑ ทก าหนด

จงหวดรวมกบทองถนจงหวด และ อปท. ด าเนนการเฝาระวงและตรวจสอบการลกลอบทงในบอขยะชมชน บอดนรกราง หรอบรเวณอนในพนท อปท. เพอปองกนการลกลอบทงขยะและ กากอตสาหกรรม และมเครอขายทองถน/อาสาสมครในพนท เครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรและสงแวดลอมหมบาน (ทสม.) เครอขายสภาองคกรชมชน เครอขายอตสาหกรรมสงแวดลอม รวมสอดสอง เฝาระวง และแจงขอมลขาวสารการลกลอบทงกากอตสาหกรรมในพนท หากไดรบรายงานวามผลกลอบ น าขยะอตสาหกรรม ขยะสารเคม ไปทงในทหรอทางสาธารณะ จะมการประสานและบรณาการระหวางหนวยงานทกระดบในจงหวด โดยในระดบจงหวด เชน ส านกงานสาธารณสขจงหวด ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ระดบอ าเภอ เชน นายอ าเภอในพนท และระดบต าบล เชน อปท.ในพนท รวมกนตรวจสอบทมาของผลกลอบทง ประเภทขยะทน าไปทง และประสานขอมล

๒๗

ในการตรวจสอบผลกระทบทางดานสงแวดลอมและสขภาพ พรอมทงรวมกนแกไขเหตทเกดขนโดยอาศย หลกกฎหมาย ระเบยบขนตอนในการปฏบต และรวมสรปรายงานผลการด าเนนงานใหผบงคบบญชา

ทงน สวนใหญยงไมพบการกระท าผดในพนทจงหวด จะมเพยงบางจงหวดทพบการกระท าผด เชน จงหวดนครปฐม มการลกลอบน ากากอตสาหกรรมซงเปนกากตะกรนมาทงไวในอาคารราง ปจจบนอยระหวางสอบปากค าเพมเตมเพอรวบรวมสงขอมลสงฟองศาลตอไป จงหวดระยอง มการฝงทอส าหรบเกบของเหลวสด ามกลนเหมนสารเคม ซงส านกงานอตสาหกรรมไดด าเนนการขดและเกบตวอยางสงศนยวเคราะห ผลวเคราะหระบวาเปนน าปนไฮโดรคารบอนเปนวตถอนตราย จงไดแจงความกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนและสงการใหน าไปก าจด โดยการเกบกดนปนเปอนสารเคมดงกลาว

กรงเทพมหานคร โดยส านกเทศกจและส านกงานเขตไดบงคบใชกฎหมาย โดยตรวจและจบปรบการทงขยะในทสาธารณะ การลกลอบทงมลฝอยในทรกรางวางเปลา การลกลอบทงกากอตสาหกรรม กากกมมนตรงส ของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอทไมถกตองตามหลกเกณฑทก าหนด

ส านกงานสาธารณสขจงหวดทกแหง มการด าเนนการเกยวกบขยะมลฝอยตดเชอ โดยมการจดการมลฝอยในสถานบรการสาธารณสขตามกฎกระทรวงวาดวยการจดการมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ และค าสงกระทรวงสาธารณสข ท ๑๘๕๒/๒๕๕๖ เรองก าหนดใหสถานบรการสาธารณสขและหองปฏบตการ เชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสขทมการจางเอกชนด าเนนการขนสงมลฝอยตดเชอใชเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ ( Infectious Waste Manifest System) ซงมโรงพยาบาลสวนนอยทด าเนนการ โดยก าจดดวยเตาเผาของโรงพยาบาลเอง และไดด าเนนการจดอบรมบคลากรในสถานพยาบาลสาธารณสข ทกระดบ เพอสนบสนนใหโรงพยาบาลมการบรหารจดการขยะมลฝอยตดเชอแบบศนยรวมจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลและคลนกในพนท รวมทงมการประสานความรวมมอระดบพนท โดยส านกงานสาธารณสขจงหวดรวมกบส านกงานสงแวดลอมภาค และ อปท. (เทศบาล) จดท าพนทน ารองรปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม อาท การจดตงศนยก าจดมลฝอยตดเชอ และการจดตงศนยรวบรวมขยะอนตราย ในพนทเขตเทศบาลเมองนาน และการพฒนาระบบบรหารจดการมลฝอยตดเชอ ในรปแบบเครอขายระหวางเทศบาลและหนวยงานสาธารณสขในระดบจงหวด เชน ทจงหวดนาน จงหวดอบลราชธาน เปนตน

นายแพทยธรพล โตพนธานนท รองหวหนาผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข

ตรวจตดตามประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ณ จงหวดนราธวาส จงหวดยะลา จงหวดปตตาน และจงหวดพทลง

นอกจากน ส านกงานสาธารณสขจงหวด ไดมการตดตาม ใหค าแนะน าแกเจาหนาทโรงพยาบาลในการด าเนนงานตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ และไดรวมกบ ศนยอนามยด าเนนการตรวจสอบขอเทจจรง พรอมใหค าแนะน าการใชมาตรการทางกฎหมายตามอ านาจ หนาทแหง พ.ร.บ. การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ หากพบเหตรองเรยนเหตร าคาญจากการทงมลฝอยหรอ บอขยะรบกวนประชาชน/ชมชนในพนททมปญหา

๒๘

ทงน โรงพยาบาลในสงกดส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขทกแหงมความพยายาม ทจะด าเนนการจดการขยะมลฝอยตดเชอตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. ๒๕๔๕ แตยงตดขดดานสงอ านวยความสะดวกในการด าเนนงาน เชน สถานทพกขยะมลฝอยตดเชอ หรอพาหนะขนสง เปนตน

ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด มการด าเนนการเกยวกบกากอตสาหกรรม โดยมการก ากบดแลโดยพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ และมอบหมายพนกงานเจาหนาทตรวจสอบก ากบดแลโรงงานภายในจงหวด ด าเนนการแจงผประกอบการอตสาหกรรมใหถอปฏบตตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรมเรองการก าจดสงปฏกลหรอวสดท ไมใชแลวในโรงงาน พ.ศ. ๒๕๕๘ ออกตามความในพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 ซงก าหนดใหผประกอบกจการโรงงานทมสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลวตองขออนญาตน าสงปฏกลหรอวสดท ไมใชแลวออกนอกบรเวณโรงงาน โดยใหค าแนะน าผประกอบการอตสาหกรรมอยางตอเนองในการยนขออนญาตน าวตถทไมใชแลวออกนอกโรงงาน โดยสามารถยนเปนเอกสาร หรอผานระบบอเลกทรอนกส และส านกงานอตสาหกรรมจงหวด ในฐานะหนวยงานทมหนาทในการก ากบดแล และบรหารจดการกากอตสาหกรรม ไดจดท าโครงการเรงรดน ากากอตสาหกรรมเขาสระบบ เพอเรงรด สถานประกอบการกจการโรงงานน ากากอตสาหกรรมเขาสระบบการจดการกากอยางถกตอง โดยในป ๒๕๕๘ เปนตนไป การตออายใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน (รง.๔) ผประกอบการจะตองแสดงเอกสารการด าเนนการจดการกากอตสาหกรรม หากไมมการด าเนนการจะไมอนญาตการตออายใบอนญาต และมการตดตามการขนสงกากของเสยอนตรายอตสาหกรรมดวย ระบบ GPS เพอปองกนการลกลอบทงกากอตสาหกรรม อนจะท าใหสามารถบรหารจดการกากอตสาหกรรมไดอยางเบดเสรจ ครบวงจร

ทงน กรมโรงงานอตสาหกรรมและส านกงานอตสาหกรรมจงหวด ไดด าเนนการสรางความร ความเขาใจ ใหกบบคลากรของสถานประกอบกจการโรงงานผกอก าเนดกาก ทงกากของเสยอนตรายและไมอนตรายทวประเทศแลว ๗๖ จงหวด มสถานประกอบกจการโรงงานเขารบการอบรมจ านวน ๓๒,๔๙๙ ราย จากจ านวนทงหมด ๕๒,๓๔๖ ราย ซงปจจบนมสถานประกอบกจการโรงงานลงทะเบยนเขาสระบบรวม ๔๐,๙๐๐ ราย คดเปนรอยละ ๗๘

อยางไรกตาม ยงมผประกอบการบางรายไมใหความส าคญการเขารวม แจงขอมลประกอบกจการโรงงานไมตรงกบฐานขอมลในระบบ เชน เปลยนแปลงทอย เลกกจการ ขาดตออายใบอนญาต ยงไมแจงประกอบกจการโรงงาน และมขอจ ากดในการใชงานระบบสารสนเทศ ซงอาจสงผลใหการด าเนนงานไมเปนไปตามเปาหมาย

นายธวช ผลความด หวหนาผตรวจราชการกระทรวงอตสาหกรรม และ นางรชดา อสระเสนารกษ ผตรวจราชการกระทรวงอตสาหกรรม

ตรวจตดตามการสมมนาเชงปฏบตการ เรอง “การเรงรด ตดตามการน ากากอตสาหกรรมเขาสระบบ” ระหวางวนท 28 – 29 มถนายน 2558 ณ จงหวดเชยงใหม

๒๙

การควบคมการประกอบกจการรบซอของเกา จงหวดไดมการจดประชม อบรม ใหความรดานความปลอดภยในการท างาน (ขยะอนตรายชวอนามย) ความรเกยวกบกฎหมายทเกยวของกบ การรบซอของเกา มการประเมนมาตรฐานรานคาของเกาและมอบปายรานรไซเคลมาตรฐาน (รานรบซอ ของเกาสเขยว) โดยผประกอบกจการตองปฏบตตามระเบยบ กฎหมายทเกยวของอยางเครงครด หากรายใด ไมปฏบตตาม อาจมการพจารณายดใบอนญาต รวมทงหากผประกอบการใหมรายใดตองการประกอบกจการ ตองมเอกสาร และตองตกลงทจะปฏบตตามกฎ ระเบยบได จงจะผานการพจารณาออกใบอนญาตให นอกจากน แตละจงหวดไดมการสนบสนนให อปท. ควบคมการประกอบกจการรานรบซอของเกาซงเปนกจการทตองขออนญาตตอเจาพนกงานทองถนตามกฎหมายวาการสาธารณสข เพอควบคมดแลไมใหเกดปญหา กลนเหมน เสยงดง หรอกอใหเกดปญหาความเดอนรอนแกประชาชน รวมทงผลกระทบตอสงแวดลอม และหนวยงานทเกยวของตองมการเกบขอมลสถตทเกยวของกบผประกอบการกจการรบซอของเกา และซาเลง ครบถวน เพอประโยชนในการน าขอมลดงกลาวไปก าหนดเปนนโยบายในการบรหารจดการเรองดงกลาว อยางไรกตาม ปญหาผประกอบการรบซอของเกายงไมเหนความส าคญในการเขารวมโครงการรานรบซอ ของเกาสเขยว ซงเปนโครงการทมวตถประสงคเพอสรางจตส านก ความรความเขาใจ เกยวกบแนวทางการด าเนนกจการของผประกอบการรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขอนามยทด มระบบการจดการรานทด ไมเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและประชาชนใกลเคยง สงผลใหผประกอบการเหลานนขาดความรความเขาใจทถกตองในการด าเนนงาน อาจสมเสยงตอสขอนามย และมผลกระทบตอสงแวดลอม

๒.๒ ปญหา อปสรรค ขอก าจดในการด าเนนการก าจดขยะมลฝอย ๒.๒.๑ ดานการบรหารจดการขยะ (๑) การด าเนนการวางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายโดยรวมของประเทศ จ าเปนตองมกรอบการด าเนนงานทชดเจนทงนโยบายระดบชาต ระดบกระทรวงและระดบพนท มการบรณาการประสานความรวมมอกนทกหนวยงานทเกยวของ และตองผานกระบวนการรบฟงความเหนจากผทรงคณวฒ ผแทนภาครฐ เอกชน นกวชาการ และภาคประชาชน ซงตองใชระยะเวลาการด าเนนงาน สงผลใหการด าเนนงานแกไขปญหาขยะมลฝอยตาม Roadmap มกรอบแนวทางการด าเนนงาน ทไมชดเจน โดยเฉพาะการมอบอ านาจผวาราชการจงหวดเรองการจดจางและการเบกจายงบประมาณ รวมถงความชดเจนของการจดท าแผนปฏบตการในระดบพนท จงเปนขอจ ากดทท าใหไมสามารถด าเนนงานตาม Roadmap ทก าหนดไวได (๒) การบรหารจดการขยะมลฝอยภายในจงหวดยงไมมแนวทางการปฏบตทเปนไปในทศทางเดยวกน ประกอบกบนโยบายการจดการขยะมลฝอยของผบรหาร อปท. บางแหงไมชดเจน และไมตอเนอง สงผลใหไมมแผนการบรหารจดการในระดบพนททชดเจน และขาดศกยภาพในการด าเนนการ (๓) การพจารณาจดสรรงบประมาณดานการจดการขยะตามแผนงาน/โครงการ การจดการฟนฟบอเดม/การศกษาออกแบบบอก าจดขยะใหม มขนตอนการพจารณาอนมตงบประมาณทตองค านงถงหลกเกณฑดานเทคนควชาการและความคมคา ซงมความยงยากและมขนตอนทตองใชระยะเวลาในการด าเนนการ จงท าให อปท. ด าเนนการเสนอโครงการไมทนตามปฏทนของการจดท าค าของบประมาณ เนองจากขาดความเขาใจในการเสนอโครงการ (๔) การพจารณาใชงบประมาณรวมกบจงหวด และ อปท. ในพนทควรพจารณาจดสรรงบประมาณใหกบ อปท. ทมความพรอมและไดจดท าโครงการ/กจกรรม เพอบรรจในแผนการบรหารจดการขยะมลฝอยของจงหวด พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒

๓๐

๒.๒.๒ ดานรปแบบ มาตรการการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และการบงคบใชกฎหมาย (๑) การจดท าโครงการก าจดขยะมลฝอยของ อปท. โดยวาจางเอกชนมารวมลงทนจะตองปฏบตใหถกตองตามขนตอน หลกเกณฑ ตามแนวทางประกาศคณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ และพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ซงตองใชระยะเวลาในการด าเนนการและตองผานขนตอนการเสนอเรองใหกรมสงเสรมการปกครองทองถน และส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ ประกอบกบบคลากรของ อปท. ยงไมมความรความเขาใจในขนตอนการปฏบตงานใหเปนไปตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ สงผลใหการด าเนนการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายมความลาชาและไมทนตอสถานการณ จงท าใหจงหวดประสบปญหาขยะตกคางสะสมในพนทวกฤตมากยงขน (๒) บางพนทไมสามารถก าจดขยะใหถกหลกวชาการได เนองจาก อปท. สวนใหญขาดงบประมาณในการจดการขยะ ขาดเครองมอ/อปกรณในการด าเนนการ ไดแก รถแทรกเตอรไถกลบ รถขดตก เครองรอน เพอแยกวสดเชอเพลง และรถเกบขนขยะมลฝอยแบบแยกประเภทขยะ จงท าใหกระบวนการจดเกบขยะของ อปท. ยงไมเปนระบบ กลาวคอ ถงแมจะมการคดแยกขยะจากตนทาง แตในข นตอนของการเกบขนขยะ กลบน าขยะทคดแยกแลวมารวมกนอกครง อกทงสถานทก าจดขยะทถกหลกวชาการอยหางไกลจากพนทท าใหขนยายไมสะดวก (๓) พนทแหลงชมชนขนาดใหญหรอแหลงทองเทยวทมชอเสยงหลายแหงยงประสบปญหา การจดการขยะมลฝอย เนองจากถงหรอภาชนะเพอใหประชาชนทงขยะมไมเพยงพอและไมไดแยกประเภทขยะ การจดเกบขยะท าไดไมทวถงทกพนทท าใหเกดปญหาขยะตกคางสะสมสงกลนรบกวน และเปนแหลงเพาะเชอโรค ซงสาเหตส าคญประการหนงเกดจากผบรหาร อปท. ในพนทใหความส าคญในการพฒนาโครงสรางพนฐานมากกวาการบรหารจดการขยะมลฝอย (๔) พนททจะใชกอสรางสถานทก าจดขยะสวนใหญเปนพนทของเอกชน หรอพนททหาร ซงการขออนญาตใชพนทตองใชเวลานาน จงท าใหการกอสรางลาชา นอกจากน การขอใบอนญาตประกอบกจการโรงงานเกยวกบการรบก าจด/บ าบด/รไซเคลของเสยอนตราย มกถกตอตานจากประชาชนในพนท เชน โรงงานผลตพลงงานไฟฟาทใชเชอเพลงจากขยะชมชน เปนตน จงท าใหโรงงานประเภทนเกดขนไดยาก (๕) อปท. ทมสถานทก าจดขยะมลฝอยแบบเทกอง บางแหงสงผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชนใกลเคยง ซงควรมการปรบปรงสถานทก าจดขยะใหเปนแบบเทกองแบบควบคมตามความเหมาะสมของสภาพพนทและงบประมาณของ อปท. นอกจากน อปท. หลายแหงยงประสบปญหาไมมทดนส าหรบสรางเตาเผาขยะหรอบอขยะ จงไดมการด าเนนการน าขยะเกาออกจากสถานท ก าจดขยะโดยบรษทเอกชนซงม บรษทเดยวทเขามาด าเนนการจงกอใหเกดความลาชาในการด าเนนการก าจดขยะเกาออกจากพนท เนองจากตองรอเวลาใหบรษทดงกลาวเขามาจดเกบ (๖) อปท. บางแหงไมใหความส าคญกบการก ากบ ดแล ควบคมเรองการเกบขนขยะมลฝอยตดเชอไปก าจดท าลาย เนองจากยงไมเขาใจหรอไมเหนความจ าเปนในเรองดงกลาว จงยงไมมมาตรการทถกวธ ในการก าจดขยะมลฝอยตดเชอในชมชนจากการรกษาผปวยพกฟนหรอผปวยเรอรงทรกษาตวเองทบาน สงผลใหมการทงปะปนอยกบขยะทวไปททางเทศบาล/อบต. ก าจดเกบ ขน เพอน าไปก าจด (๗) อปท. ทมการออกกฎหมายหรอเทศบญญต ยงไมมการบงคบใชกฎหมาย ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ (๘) อปท. หลายแหงยงไมเขาใจวธการ รปแบบ กระบวนการในการจดการ เทาทควร โดยเฉพาะการท างานเพอรณรงคใหมการจดการขยะตนทางจากครวเรอน และเหนวาเปนภาระทจะตองมา

๓๑

รบผดชอบ จงยงไมคอยใหความส าคญในการจดสรรงบประมาณ สงผลใหการขบเคลอนหรอการด าเนนการไมเกดความตอเนอง (๙) บคลากรของทองถนหลายแหงยงไมมความรทางดานวชาการในการบรหารจดการ ขยะมลฝอย จงท าใหการบรหารจดการขยะของ อปท. สวนใหญยงไมเปนไปตามมาตรฐานคณภาพระบบบรการอนามยสงแวดลอม (๑๐). ขาดระบบการจดเกบขอมลปรมาณขยะมลฝอยตดเชอ และการจดการขยะตดเชอของคลนกเอกชน และคลนกสตว (๑๑) ผประกอบการบางสวนยงไมเหนถงความส าคญในการเขารวมโครงการในการน ากากอตสาหกรรมเขาสระบบ และการตดตามการขนสงกากของเสยอนตรายดวย GPS เนองจากผประกอบการ บางรายมขอจ ากดในการใชงานระบบสารสนเทศ เชน ไมมระบบ Internet E-mail อกทงขอมลการแจงประกอบกจการโรงงานไมตรงกบฐานขอมลในระบบ (๑๒) ระเบยบและกฎหมายทเกยวของกบการบรหารจดการขยะมลฝอยมเปนจ านวนมาก (๑๓) ขาดมาตรการการเรยกคนซากผลตภณฑ และการสงคนซากผลตภณฑ ๒.๒.๓ ดานการสรางวนยของคนในชาต มงสการจดการทยงยน (๑) ระบบการคดแยกขยะของจงหวดยงไมมประสทธภาพเทาทควร เนองจากประชาชน ยงไมเหนความส าคญของการคดแยกขยะ การน าขยะไปใชประโยชน หรอประโยชนทไดรบจากโครงการบรหารจดการขยะ และคดวาเปนเรองยงยาก (๒) การประชาสมพนธและรณรงคใหคดแยกขยะตงแตตนทางของชมชน/ครวเรอน ยงไมทวถงและไมมความตอเนอง ท าใหไมเกดการขยายผลในการปฏบตทยงยน ตองใชงบประมาณจ านวนมากในการรณรงค ประชาสมพนธ ซงการรณรงคประชาสมพนธ เพอสรางความรความเขาใจ จตส านกในการ ลดขยะ รวมกนก าจดขยะตงแตตนทาง ตลอดจนวธการจดการขยะทดและเหมาะสม รวมทงความเขาใจในกฎหมายทจะบงคบใชกบประชาชนอยางทวถงทกกลมเปาหมายตองใชระยะเวลาในการด าเนนการ (๓) นโยบายในเรองการจดการขยะของสถานศกษายงไมชดเจน ประกอบกบผบรหารสถานศกษาบางแหงไมใหความส าคญกบเรองสงแวดลอมในสถานศกษา จงท าใหการด าเนนการของสถานศกษาไมตอเนอง นกเรยนยงขาดวนยในการรกษาความสะอาด ทงน การสรางจตส านกและวนยในการจดการขยะมลฝอยจะตองอาศยระยะเวลาและการปฏบตอยางสม าเสมอ (๔) การขบเคลอนเพอใหสวนราชการเปนตนแบบในการลด และคดแยกขยะตงแตตนทางตองใชระยะเวลา และตองมมาตรการอน ๆ เขามาประเมนรวมดวย เนองจากผใหญจะมความเคยชนกบความสะดวก ไมคอยยอมเปลยนแปลงพฤตกรรม ดงนน การปรบเปลยนพฤตกรรมจงตองใชระยะเวลานาน ประกอบกบหนวยงานทก ากบดแลยงไมใหความส าคญเทาทควร เชน ในการรณรงคงดใชกลองโฟมบรรจอาหารในสถานทราชการ กยงไมสามารถงดใชโฟมได ๑๐๐ เปอรเซนต เพราะตนทนกลองโฟมมราคาถกกวาผลตภณฑทน ามาทดแทน ท าใหรานคาในศนยราชการยงมการน ากลองโฟมมาใชบรรจอาหารเชนเดม

๒.๓ ความคดเหนของทปรกษาผตรวจราชการภาคประชาชน ๒.๓.๑ อปท. ควรเรงรดการด าเนนการก าจดขยะใหเปนระบบและมการบรณาการใหมากขน รวมทงควรมการบรณาการกบจงหวดใกลเคยงอยางใกลชด นอกจากน ควรตระหนกถงความส าคญในการจดการขยะมลฝอย ดวยการจดอบรมเจาหนาทผรบผดชอบใหเขาใจถงการคดแยะขยะ และการน าขยะเกากลบมาใชใหม เพอเปนการแกไขปญหาอยางยงยน ๒.๓.๒ ควรมการคดคาบรการการจดเกบขยะตามปรมาณของขยะในแตละครวเรอน

๓๒

๒.๓.๓ ปญหาการจดการขยะในพนทถอเปนปญหาใหญทสะสมมานาน นบวนแตจะพฒนาปญหาขนมาโดยตลอด ซงปญหาทงหมดมาจากการใชชวตประจ าวนของประชาชน ฉะนนการแกไขปญหาควรพจารณาทตนเหตแหงปญหา และวนยในการทงขยะ ซงจะเปนการแกไขปญหาการก าจดขยะอยางมประสทธภาพ ดงนน (๑) ควรสงเสรมใหประชาชนเรยนรการจดการขยะอยางถกวธ โดยการคดแยกขยะ เพอลดปรมาณขยะ และเหลอปรมาณขยะทตองการก าจด หรอท าลายขยะนอยลง และจดการขยะไดถกประเภท รวมถงการสรางวนยแกประชาชน ชมชนในการรณรงคการลดขยะ และการคดแยกขยะตงแตตนทางอยางเปนรปธรรม ควรมการประชาสมพนธ อบรม สรางจตส านก ปลกฝงความตระหนก และท าตวอยางทดใหเดกนกเรยนไดเหนตงแตชนอนบาล (๒) ผบรหารโรงเรยนจะตองเปนผน าทมความจรงจงและจรงใจในการด าเนนการรณรงคปลกจตส านกเรองการก าจดขยะใหกบบคลากรและนกเรยนในโรงเรยน เพอทบคลากรและนกเรยนในโรงเรยนจะไดน าสงทไดรบในเรองของการคดแยกขยะ การน าขยะเกากลบมาใชใหมกลบไปใชประโยชนในครวเรอนและชมชน ควรเพอใหการจดการขยะเกดประสทธภาพและเกดความยงยนอยางแทจรง (๓) ควรจดท าหลกสตรเรองการบรหารจดการขยะในการเรยนการสอนตงแตระดบประถมศกษาจนถงระดบอดมศกษา เพอปลกฝงวนยแกเยาวชน (๔) อปท. ควรกระตนใหประชาชนในพนทเกดการเรยนรผลกระทบของการมขยะในพนท และมความคดรเรมน าขยะมาท าใหเกดเปนทรพยดวยตนเอง โดยการสรางกระบวนการมสวนรวมใหกบประชาชนเพอใหตระหนกและรวมมอรวมใจกนก าจดขยะมลฝอยในพนทของตนเอง ผานการจดกจกรรม อาท การประกวดชมชนปลอดขยะ การจดตงธนาคารขยะขนภายในชมชน เพอเปนการลดปรมาณขยะ และเปนการเพมรายไดใหกบประชาชนในพนท การใหความรแกประชาชนถงโทษของการใชขยะพลาสตก และระยะเวลา ในการยอยสลาย รณรงคใหชมชนใชวสดธรรมชาตหรอสงของบรรจภณฑทสามารถน ากลบมาใชใหม เชน การน าถงผามาใชแทนถงพลาสตก การใชใบตองมาหออาหารแทนการใชโฟม ใหมการซอมแซมเครองมอเครองใชเพอใหสามารถใชประโยชนตอไปไดอยางคมคา การสรางภาคเครอขายอาสาสมครภาคประชาชนในการจดการขยะ ๒.๓.๔ ปญหาการขาดแคลนพนทในการก าจดขยะ สวนใหญยงคงใชวธการฝงกลบเปนหลกในการก าจดขยะมลฝอย ซงตองใชพนทจ านวนมากเปนทวางกองขยะจากการเพมขนของขยะเปนจ านวนมากทงดานชนดและปรมาณ สงผลให อปท. ตองจดหาสถานทใหม ๆ เพมเตม สถานทตองมปรมาณเนอทเหมาะสม และหางไกลชมชนพอทจะไมมกลนเหมนรบกวนชมชนหาไดยากมากยงขน และมกไดรบการตอตานจากประชาชนในพนทตลอดมาทงการจดหาพนทใหมเพม และการขอให อปท. ยายบอขยะเกาออกนอกพนท อปท. ซงเปนหนวยงานหลกในการจดหาพนทจดการขยะมลฝอย จงควรมการวางแผนการด าเนนงานลวงหนา เปนแผนระยะยาวเพอแกไขปญหาดงกลาว โดยอาจประสานงานกบสวนราชการอน ๆ เพอขอใชพนทรกรางวางเปลา หางไกลชมชนมาจดตงเปนบอจดการขยะมลฝอย รวมทงควรด าเนนการประชาสมพนธ สรางความเขาใจทถกตองเกยวกบการด าเนนงานทไดมาตรฐานสากล เปนไปตามหลกวชาการ ไมมผลกระทบตอสขอนามยของประชาชนทอยรอบพนทแตอยางไร รวมทงมมาตรการเหมาะสมระดบตาง ๆ ในการปองกนมลพษทอาจเกดจากบอก าจดขยะมลฝอยปนเปอนตอสงแวดลอมรอบ ๆ ๒.๓.๕ ภาครฐควรรวมมอกบภาคเอกชน และประชาชน โดยเฉพาะ อปท. ในการประชาสมพนธใหประชาชนทราบถงประโยชนตาง ๆ ในการจดตงโรงงานก าจดขยะมลฝอย หรอศนยก าจดขยะครบวงจร เพอน าขยะมาแปลงเปนพลงงาน นอกจากนในการจดตงศนยรวบรวมของเสยอนตรายควรตองใหชาวบาน เขามามสวนรวมในการก าหนดพนทและแนวทางการท างานรวมดวย

๓๓

๒.๓.๖ ควรศกษาขอมลผลกระทบ ขอด ขอเสย ของการด าเนนการบรหารจดการขยะแตละระยะ ทงระยะเรงดวน ระยะปานกลาง และการสรางรปแบบในการด าเนนการของทองถนใหสามารถด าเนนการจดการไดโดยแบงกระบวนการก าจดออกเปน ขยะพษเขาสโรงงานก าจด ขยะเปยกและขยะทวไปเขาสโรงงานก าจด ขยะรไซเคลน าไปขายตอได เศษผกผลไมเขาสขบวนการหมกเพอท าปยอนทรย เขาสกระบวนการเผา ในโรงงานก าจดขยะ (ขยะบางสวนเปนเชอเพลงได) นอกจากน ควรศกษาวธการบรหารจดการก าจดขยะมลฝอยของโรงปน TPI แกงคอย การแปรรปขยะเปนพลงงานเชอเพลงแบบครบวงจร SCG บานหมอทด าเนนการ แปรรปขยะเปนเชอเพลงแบบทางเลอกรวมกบถานหนลกไนส ๒.๓.๗ ควรมหนวยงานเฝาระวงและตดตามขยะอนตราย วตถมพษ เปนกรณพเศษและสามารถเขาด าเนนการจบกมปราบปรามผกระท าผดใหเกดขนอยางเปนรปธรรม การใชเทคโนโลยในการตดตามของเสยอนตรายขยะมพษในประเทศ หรอการตรวจจบท าลายของเสยอนตรายอยางมระบบและรดกม โดย มอบอ านาจภารกจใหกบหนวยงานทรบผดชอบเพยงหนวยงานเดยว เพอลดความซ าซอนในการปฏบตงาน ๒.๓.๘ กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงสาธารณสข รวมกนวางแผนการสรางนคมอตสาหกรรม ก าจดขยะมลฝอยและขยะอนตราย/ขยะตดเชอในระบบมาตรฐานเดยวกน รวมทงใหโรงงานอตสาหกรรมทผลตสนคาออกขายมนโยบายตองรบผดชอบตอขยะสนคาเหลานนดวย ๒.๓.๙ กฎหมายท เกยวของยงไม เอออ านวยใหการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย มประสทธภาพและการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายบางขนตอนยงขาดกฎระเบยบและแนวทางปฏบตทชดเจน เชน ไมมขอบงคบการคดแยกขยะมลฝอย ขาดกลไกการเรยกคนซากผลตภณฑและบรรจภณฑ ดงนน หนวยงานทเกยวของควรปรบปรงแกไขกฎ ระเบยบตาง ๆ ใหสอดคลองกบสถานการณ/ปญหาในปจจบน เพอใหสามารถปฏบตไดอยางเครงครด จรงจง และรวดเรว รวมถงเพมมาตรการในการตดตาม ตรวจสอบ เพมบทลงโทษผลกลอบน าขยะไปทงท าลายสภาพแวดลอม บกรกทสาธารณะ การทงสารพษ ของเสยอนตรายจากโรงงานอตสาหกรรม และการลกลอบทงกากของเสยอตสาหกรรม และผทเลยงสตวทปลอยใหถายอจจาระในทสาธารณะหรอหนาบานผอน โดยจดเจาหนาททองถนปฏบตงานอยางเครงครด และประเมนผลการด าเนนการอยางตอเนอง และมการแจงใหประชาชนในทองถนทราบอยางชดเจนทวถง

๒.๔ ขอเสนอแนะเพอสนบสนนการขบเคลอนประเดนนโยบายในระดบพนท จากการตรวจตดตามการด าเนนการจดการขยะมลฝอยของจงหวดตาง ๆ เพอขบเคลอนประเดนนโยบายการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ของคณะผตรวจราชการ ไดพบปญหาอปสรรคสงผลตอการขบเคลอนการจดการขยะมลฝอยในระดบพนท ซงคณะผตรวจราชการจงไดใหขอเสนอแนะกบหนวยรบตรวจในพนท และหนวยงานทเกยวของเพอปรบปรงแกไขปญหาดงกลาว และหนวยงานตาง ๆ ไดมการด าเนนการตามขอเสนอแนะของผตรวจราชการ โดยมรายละเอยด ดงน ๒.๔.๑ การบรหารจดการขยะมลฝอย (๑) จงหวดสวนใหญอยระหวางการด าเนนการสงเสรมใหเอกชนเขามารวมลงทนในการจดระบบการก าจดขยะมลฝอย รวมทงการด าเนนการแปรรปขยะมลฝอยในรปของพลงงาน และเชอเพลงตาง ๆ ดงนน เพอใหจงหวดมขอมลในเชงวชาการและเชงพนทในการตดสนใจด าเนนการโครงการตาง ๆ จงหวด ควรหารอรวมกบหนวยงานทเกยวของทงในระดบกระทรวง และหนวยงานทเกยวของในระดบพนท อปท. ผเชยวชาญในมหาวทยาลย และวทยาลยตาง ๆ ตลอดจนภาคเอกชน และประชาชนในพนท เพอรวมระดมความคดเหนในการน าขยะไปแปรรปเปนพลงงานอยางเปนรปธรรม ซงหากไดแนวทางการด าเนนการทชดเจน และ ไมตดขดในขอระเบยบและกฎหมายทเกยวของ รวมทงชมชนมความเหนพองตอการด าเนนการ โดยไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม การด าเนนการจะกอใหเกดประโยชนกบชมชนและประชาชนในพนทไดอยางแทจรง

๓๔

ในการน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดไดก าหนดแนวทางการจดการขยะมลฝอยของจงหวดระยะ ๕ ป (๒๕๕๘-๒๕๖๒) โดยส านกงานสงแวดลอมภาคไดสนบสนนขอมลทางดานวชาการ เชน เทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการขยะ แนวทางการศกษาความเปนไปไดโดยไดมการก าหนดขนตอนและกระบวนการ มการประชมคณะกรรมการในระดบจงหวด และการประชมเพอรบฟงความคดเหนของผมสวนไดเสย การจดท าแผนบรหารจดการขยะเพอขอรบการจดสรรงบประมาณในการด าเนนการเพมประสทธภาพ ระบบก าจดขยะมลฝอยของเทศบาลเพอแปลงเปนเชอเพลงแทง (RDF) การไดเขารวมประชาคมเพอรบฟงความคดเหนของประชาชนในการกอสรางโรงไฟฟาขยะชมชน โรงไฟฟาจากเชอเพลงขยะชมชน และรวมเปนวทยากรถายทอดความรเรองการคดแยกขยะและแนวทางในการจดการขยะเพอเปนเชอเพลงใหกบ อปท. กอนการด าเนนการ (๒) การด าเนนการก าจดขยะมลฝอยเกาซงมปรมาณมากสงผลตอสงแวดลอม ภาครฐโดย อปท. ตองมการด าเนนการรวมกบภาคเอกชน ซงการด าเนนงานตาง ๆ อาจเกดความลาชา เพราะขาดความเขาใจแนวทางและขนตอนการด าเนนงานตามระเบยบของทางราชการ ขาดความรเกยวกบเทคนคดานงบประมาณและมขอขดของดานกฎหมาย ดงนน จงหวดและสวนราชการทเกยวของควรมการบรณาการการท างานรวมกน ในการแกไขปญหาขอจ ากดในดานตาง ๆ เพอใหการด าเนนการดานการก าจดขยะมลฝอยเปนไปในทศทางเดยวกน ซงในเรองน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ไดมการลงพนทใหค าแนะน าในการบรหารจดการขยะมลฝอยสะสมคงคางแก อปท. รวมถงมการสนบสนนใหเกดการรวมกลมกนของ อปท. เพอลดตนทนในการขนสง และประสานความรวมมอกบภาคเอกชนในการเขามามสวนรวมในการด าเนนการก าจดขยะมลฝอย สงผลใหปรมาณขยะมลฝอยสะสมคงคางลดลง และการรวมกลมของ อปท. ในการบรหารจดการขยะ สงผลให อปท. บรหารจดการขยะไดมประสทธภาพมากขน และยงสามารถประหยดงบประมาณในการขนยายขยะ รวมทงสามารถท าใหบรเวณพนทในชมชนมสภาพแวดลอมทดขน

(๓) การด าเนนโครงการชมชนปลอดขยะตนแบบ (Zero waste) เปนโครงการท อปท. ในการด าเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยแบบครบวงจร นอกจากน การด าเนนโครงการ “๑ ต าบล ๑ ศนยวสดรไซเคล” โครงการธนาคารขยะ ลวนเปนโครงการทดท ควรมการสงเสรมและรณรงค ใหมการด าเนนการในทก พนท ทงในชมชนและโรงเรยน ซงนอกจากจะกอใหเกดความสามคคในการรวมกนจดการขยะในพนทของตนเองแลว ยงเปนการสรางจตส านกในการรกษาสงแวดลอม รวมทงเปนการสรางรายไดใหแกชมชน โรงเรยน ซงส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดมการด าเนนโครงการสงเสรมเฝาระวงและควบคมคณภาพสงแวดลอม (การลดปรมาณขยะมลฝอยดวยการรไซเคล) ภายใตงบพฒนาจงหวด พ.ศ. ๒๕๕๘ การอบรมใหความรแกชมชน การจดตงธนาคารรไซเคลในชมชน เพอเปนการลดปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในชมชน ซงเปนการตอยอดมาจากงบประมาณ ๒๕๕๗ นอกจากน ไดรวมกบส านกงานสงแวดลอมภาคคดเลอกเทศบาลเปนพนทตนแบบในการจดการขยะมลฝอย การจดกจกรรมเพอสงเสรมการจดขยะมลฝอยในทองท จงหวด เชน โครงการเพมประสทธภาพศนยวสดรไซเคลชมชน การจดกจกรรมอบรมเชงปฏบตการ ๑ ต าบล ๑ ศนยวสดรไซเคล กจกรรมการคดเลอกศนยวสดรไซเคลชมชนตนแบบ เปนตน (๔) ขอใหทองถนจงหวดมอบหมายให อปท. ในจงหวดจดท าแผน โครงการ หรอจดท ากจกรรมในการแกไขปญหาขยะมลฝอยแบบบรณาการรวมกน นอกจากน ควรมก าหนดมาตรการในการตรวจสอบ ก ากบดแล และบงคบใชกฎหมายแกผลกลอบทงขยะมลฝอย มลฝอยตดเชออนตรายทไมถกตองตามหลกเกณฑอยางจรงจง เขมงวดยงขน รวมทง รวมกบส านกงานประชาสมพนธจงหวดรณรงคประชาสมพนธใหความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอย และการคดแยกขยะ ซงในเรองนส านกงานประชาสมพนธจงหวดซงมสอทมความหลากหลายควรมการประสานหนวยงานทเกยวของ ไดแก ส านกงานสาธารณสขจงหวด ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด และส านกงานเขตพนทการศกษา ก าหนดรปแบบ และจดเนนในการรณรงคประชาสมพนธ สรางจตส านกในการบรหารจดการขยะ

๓๕

และชวยกนแกไขปญหาขยะมลฝอยใหเกดผลเปนรปธรรม ทงน ส านกงานสงเสรมการปกครองสวนทองถน ไดมอบหมายให อปท. จดท าแผน โครงการหรอจดกจกรรมในการแกไขปญหาขยะมลฝอยแบบบรณาการรวมกน รวมทงไดบรณาการการท างานรวมกบส านกงานประชาสมพนธจงหวด ส านกงานสาธารณสขจงหวด ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด และส านกงานเขตพนทการศกษา ในการรณรงคประชาสมพนธใหความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอย และการคดแยกขยะ รวมถงการประสานงานกบหนวยงานในการก าหนดมาตรการในการตรวจสอบ ก ากบดแล และบงคบใชกฎหมายแกผลกลอบทงขยะมลฝอย มลฝอยตดเชออกทางหนงดวย ท าให อปท. ในพนทจงหวด มความตนตวในการบรหารจดการขยะในพนทเพมมากขน โดยไดมการออกขอบญญต/เทศบญญตในการจดการ สงปฏกลและมลฝอย รวมทงท าแผนการลดปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในพนท มการรณรงคใหความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอยและการคดแยกขยะในครวเรอน ใหความรแกประชาชนเกยวกบโรคภยทเกดจากขยะ ๒.๔.๒ รปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม

(๑) แตละจงหวดมการก าจดขยะทหลากหลาย ซงอาจไมถกตองเหมาะสมเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนา ซงในระยะยาวอาจแกไขปญหาไดไมยงยน ท าใหมปญหาขยะสะสมเกดไฟไหม เกดมลพษตอประชาชน ดงนน จงหวดควรพจารณาหารปแบบทชดเจนและเหมาะสมกบพนทตนเองในการบรหารจดการขยะมลฝอยใหเปนรปธรรมและยงยน ทงน ควรน าผลการวจยคนควาทประสบความส าเรจแลวของสถาบนการศกษาตาง ๆ มาใชเปนแนวทางการด าเนนงานตอไป ทงน จงหวดไดมการก าหนดรปแบบการจดการขยะหลายรปแบบ เชน การจดการ ขยะมลฝอยแบบเดยว โดยให อปท. แตละแหงบรหารจดการขยะในพนทของตนเอง และการจดการขยะมลฝอยแบบรวมศนย โดยแบงกลมพนทเพอจดตงศนยจดการขยะมลฝอยรวมของจงหวด เนนการน าขยะไปแปรรปใหเกดประโยชนสงสด เชน แปรรปเปนพลงงาน การท าปยหมก เปนตน และส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดไดมการศกษาแนวทาง เทคโนโลยการจดการและการแปรรปขยะมลฝอย จากการศกษาวจยของสถาบนการศกษาตาง ๆ เชน มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนตน หรอใหสถาบนการศกษาด าเนนการคนควาวจยในพนท รวมถงการด าเนนงานของภาคเอกชน เชน บรษท TPI จ ากด เพอน ามาใชเปนแนวทางในการจดการขยะของแตละแหง ซงรปแบบขนอยกบการยอมรบของประชาชนในพนททจะด าเนนการกอสรางศนยก าจดมลฝอย ทงน จากการศกษาแตละรปแบบยงมขอจ ากดและเงอนไขในการด าเนนงานแตกตางกน (๒) การเรงก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะทเกดจากการผลตและบรโภคของประชาชน ซงยงทงขยะมลฝอยโดยไมมการคดแยกท าใหมขยะมลฝอยปรมาณมากทตองน าไปก าจด และจ านวนสถานทก าจดขยะมลฝอยมไมเพยงพอทจะจดการขยะมลฝอยทเกดขนทงหมด อกทงสถานททมอยในขณะนสวนใหญด าเนนการไมถกตองตามหลกวชาการ ดงนน เพอใหการบรหารจดการขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยทไมถกหลกวชาการ จงหวดควรมสถานทก าจดขยะมลฝอยหรอสถานทขนถายขยะมลฝอยตามกลมพนท (Cluster) ใหครบถวน ทงน เนองจากระบบก าจดขยะมลฝอยทถกตองตามหลกวชาการ เชน ระบบฝงกลบ ระบบแปลงขยะเปนพลงงานไฟฟา เปนตน จ าเปนตองใชงบประมาณการลงทนสงและบคลากรดแลระบบตองมความรความช านาญเฉพาะดาน ท าให อปท. ขาดความพรอมในการด าเนนงาน จงจ าเปนตองขอรบการสนบสนนงบประมาณแผนดน หรอสงเสรมใหเอกชนเขามาลงทนด าเนนการบรหารจดการขยะมลฝอย ซงส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดรวมกบส านกงานสงแวดลอมภาค ไดผลกดนให อปท. เปาหมายเสนอรายละเอยดโครงการ โดยการแสนอขอความเหนชอบตอคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตเพอขอตงงบประมาณหมวดเงนอดหนนเฉพาะกจ โครงการสนบสนนแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด ตามพระราชบญญตก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงจงหวดไดเสนอโครงการภายใตแผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวด ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ ดงกลาว

๓๖

(๓) ขอใหหนวยงานทด าเนนการดานการจดการขยะ ปรบกระบวนการจดเกบขยะตงแต ตนทางจนถงปลายทาง เชน การจดภาชนะรองรบแบบแยกประเภทขยะใหเพยงพอ การไมน าขยะทคดแยกจากตนทางแลวมารวมกนอก และการจดใหมจดรวบรวมขยะมลฝอยในชมชน เปนตน และควรจดอบรมใหความรกบผปฏบตงาน เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพตอไป ในเรองน จงหวดไดมการจดระบบเกบขนขยะ แยกเปนรถเกบขยะทวไป และรถเกบขนขยะตดเชอ มการวางถงขยะแยกประเภท ไวตามจดตาง ๆ บรเวณเขตพนท เพอเปนการเสรมสรางการคดแยกขยะในเบองตน กอนทจะขนยายมาก าจด สวนขยะรไซเคลทเกดขนในเขตชมชนเมองจะถกคดแยกตงแตตนทาง โดยประชาชน รถซาเลง เจาหนาทรถขยะ และทบอฝงกลบขยะ มผลใหขยะรไซเคลเหลออยทศนยก าจดขยะไมถงรอยละ ๕ ของขยะทเกดขน นอกจากน ยงไดมการอบรมเจาหนาททปฏบตงานอยางสม าเสมอถงการคดแยกขยะอยางถกวธ และมอบกลองคดแยกขยะใหกบชมชนตนแบบและโรงเรยน เพอน าไปใชคดแยกขยะในชมชนและโรงเรยนของตน ซงจะเปนการชวยลดปรมาณขยะตงแตตนทางไดอกทางหนง (๔) เพอใหการด าเนนการแกไขปญหาการจดการขยะมลฝอยด าเนนไปอยางมประสทธภาพ มความคมคาในการด าเนนงาน เกดประโยชนตอประชาชนสงสด หนวยด าเนนงานแกไขปญหาการจดการขยะในพนทจงหวด ซงประกอบดวย อปท. ในพนท ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ส านกงานสาธารณสขจงหวด และส านกงานอตสาหกรรมจงหวด ควรมการบรณาการการท างานรวมกน มการแลกเปลยนขอมลการด าเนนงานทเปนปจจบน ตลอดจนปญหาอปสรรคในการด าเนนงานทเกดขน และแนวทางการแกไขปญหารวมกนอยางตอเนอง ซง อปท. ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ส านกงานสาธารณสขจงหวด ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด และทองถนจงหวด ไดจดประชมเพอบรณาการฐานขอมล แนวทางในการจดการขยะมลฝอยรวมกน โดยรวมกนบรณาการองคความรใหมความเขาใจตรงกน มการพจารณาแนวทางการจดการขยะของเสยอนตรายชมชน เพอก าหนดรปแบบ ขนตอน การบรหารจดการขยะมลฝอยอยางมประสทธภาพ โดยสรางการมสวนรวมของประชาชน ผประกอบการในชมชนกบหนวยงาน ทเกยวของ และบรณาการการท างานรวมกบ อปท. รวมประชาสมพนธ รณรงค และกระตนใหประชาชนไดตระหนกถงประโยชนในการคดแยกขยะ และรวมกนคดแยกขยะในระดบหมบาน ชมชน รวมทงมการระดมความคดเหนรวมกบ อปท. พรอมทงรวมเปนคณะกรรมการตรวจสอบและแกไขปญหาขยะมลฝอยของจงหวด และแกไขปญหาขอรองเรยนจากประชาชนทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ตลอดจนใหค าปรกษา แนะน า เกยวกบการจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตรายจากครวเรอนและสถานประกอบการ เพอการจดการขยะมลฝอยดงกลาวเปนไปอยางมประสทธภาพ ปลอดภย ปองกนการปนเปอนของสารเคม ทเปนอนตรายสสงแวดลอม (๕) เพอเปนการชวยแกไขปญหาการจดเกบขยะมลฝอย และเปนการสงเสรมชมชน ปลอดขยะ Zero Waste อปท. ควรมการก าหนดกจกรรม ทเปนการกระตน จงใจใหประชาชนเกดการคดแยกขยะ อาท มนโยบายเกบถงขยะคน และใหแตละครวเรอนในชมชนมการคดแยกขยะเพอขาย โดยทองถนจงหวดควรมการสงเสรมให อปท. มการก าหนดจดรบซอขยะประจ าชมชน ส าหรบในสวนของเสยอนตราย อปท. จะเปนผจดเกบเอง นอกจากน ทองถนควรศกษาการบรหารจดการของทองถนอนทมกจกรรมทเปนแบบอยางทด มาปรบใชกบทองถนของตนเอง ทงน ส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวด ไดมการท ากจกรรมตาง ๆ ทเปนการกระตน จงใจใหประชาชนเกดการคดแยกขยะ โดยแจงโครงการ “ขบเคลอนแบบอยางการจดการขยะมลฝอย ทเหมาะสม 1 จงหวด 1 อปท. ตนแบบ” โดยใหอ าเภอคดเลอก อปท. ในพนททมการจดการขยะตามเกณฑการพจารณาทกรมสงเสรมการปกครองทองถนก าหนดมากทสดอ าเภอละ 1 แหง เพอด าเนนการคดเลอก ในระดบจงหวดใหเหลอเพยง อปท.เดยว และจดท าโครงการใหครวเรอนแยกขยะ การรวมมอกนระหวางทองถน ในการมสถานททงขยะรวมกน นอกจากน ยงให อปท. ทประสบความส าเรจในการบรหารจดการขยะ เชน เทศบาลต าบลเกาะคา ประสบความส าเรจดานการใหครวเรอนรวมคดแยกขยะ เทศบาลต าบลบานสา ประสบความส าเรจในการน าขยะ

๓๗

เปนเชอเพลง และน าไปขายใหกบบรษทปนซเมนตไทย (ล าปาง) จ ากด มาเลาประสบการณและเปนแหลงศกษาเรยนร รวมทงรวมมอกบส านกงานสาธารณสขจงหวดในการใชมาตรการทางกฎหมายตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 มาจดการขยะมลฝอยในทองถนท าใหทองถนหลายแหงสามารถจดการปญหาขยะมลฝอยในพนทได สามารถลดปรมาณขยะมลฝอย เกดศนยเรยนรการจดการขยะมลฝอยในชมชน ๒.๔.๓ การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และการบงคบใชกฎหมาย (๑) จงหวดปราจนบร ฉะเชงเทรา และสมทรปราการ เปนเมองทมศกยภาพและมการขยายตวของภาคอตสาหกรรมสง สงผลใหมขยะอตสาหกรรมจ านวนมาก โดยทกระทรวงอตสาหกรรมไดออกประกาศ และมมาตรการส าคญในการควบคมโรงงานอตสาหกรรมไมใหมการลกลอบทงขยะอตสาหกรรม แตยงคงมการลกลอบทงขยะอตสาหกรรมรวมกบขยะชมชน หรอลกลอบน าไปทงในพนทจงหวดใกลเคยง ดงนน หนวยงานทเกยวของ ไดแก ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวด ควรรวมมอกนในการตรวจสอบ และควบคมโรงงานอตสาหกรรม เพอไมใหมการลกลอบทงขยะอตสาหกรรมอยางเครงครด นอกจากน ควรมการใหความรความเขาใจแกโรงงานอตสาหกรรมในการคดแยกขยะอตสาหกรรม เพอลดปญหาการสะสมของขยะอตสาหกรรมในพนท ทงน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด และส านกงานสงเสรม การปกครองทองถนจงหวดไดมการบรณาการรวมกนในการตรวจสอบ การสอดสองดแล และเฝาระวง การลกลอบการทงกากอตสาหกรรมในพนทอยางเครงครด เพอปองกนและการลกลอบทงของเสยอตสาหกรรม รวมถงมการอบรมใหความร ความเขาใจ การสรางจตส านกใหแกประชาชน และผประกอบการโรงงานในการ ทงขยะตงแตตนทาง รวมถงใหผประกอบการโรงงานมการบรหารจดการกากอตสาหกรรมใหถกตองตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. ๒๕๓๕ สงผลใหมผลกลอบทงขยะอตสาหกรรมรวมกบขยะชมชน หรอลกลอบน าไปทงในพนทจงหวดใกลเคยงลดลง ซงการรวมกนตรวจสอบดแล เฝาระวงการลกลอบทงขยะอตสาหกรรม ท าใหผประกอบการโรงงานตองจดการขยะอตสาหกรรมอยางถกวธ สงผลใหสภาพแวดลอมของชมชน มความสะอาดปลอดภย ไรมลพษ และโรงงานสามารถอยรวมกบชมชนไดอยางปกต (๒) หนวยงานทเกยวของในการอนญาตและก ากบดแลผประกอบกจการก าจดขยะมลฝอย ตดเชอ ควรเพมความเขมงวดในการก ากบ ดแล และควบคมการด าเนนการก าจดขยะมลฝอยและของเสยอนตรายใหเปนไปตามมาตรฐานการก าจดขยะมลฝอยตเชออยางตอเนอง ซงในเรองน ส านกงานสาธารณสขจงหวด ไดมการก ากบดแลผประกอบกจการก าจดขยะมลฝอยตดเชอใหปฏบตภายใตมาตรฐานการก าจดมลฝอยตดเชออยางตอเนอง และก ากบดแลโรงพยาบาลในจงหวดเกยวกบการจดการขยะมลฝอยตดเชอตงแตตนทางจนถงปลายทางอยางถกหลกวชาการ ทงในกรณทโรงพยาบาลนนมเตาเผาขยะมลฝอยตดเชอเปนของตนเอง หรอ สงใหบรษทน าไปก าจดกตองปฏบตภายใตระเบยบการก าจดขยะมลฝอยตดเชอทไดมาตรฐาน นอกจากน ไดประสานใหเทศบาลตาง ๆ ด าเนนการตามเทศบญญตทเกยวของกบการก าจดขยะมลฝอยตดเชอ สวนเทศบาลใดทยงไมไดออกเทศบญญตกสนบสนนสงเสรมใหมการออกเทศบญญตทเกยวของกบการก าจดขยะมลฝอยตดเชอ เพอจะไดมกรอบในการด าเนนการดแลขยะมลฝอยตดเชอในพนทรบผดชอบของตน (๓) มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ปจจบนการจดการกบขยะมลฝอย ตดเชอของโรงพยาบาลของรฐและเอกชนสวนใหญมการจางใหเอกชนขนสงขยะมลฝอยตดเชอเพอน าไปเผาท าลาย โดยในสวนของสถานบรการสาธารณสขและหองปฏบตการตดเชออนตรายในสงกดกระทรวงสาธารณสขทมการจางเอกชนขนสงตองมเอกสารก ากบ การขนสงดวย แตยงพบมการลกลอบน าขยะมลฝอยตดเชอไปทงในเขตปาไม หรอทสาธารณะทไมมหนวยงานรบผดชอบโดยตรง ดงนน เพอปองกนปญหาดงกลาว ส านกงานสาธารณสขจงหวด ควรท าสญญาโดยมการระบใหมการน าเอกสาร การเผาขยะมลฝอยตดเชอมาแสดงกอนจงจะมการช าระเงนคาจาง หนวยงานทเกยวของควรมการบงคบใชกฎหมาย กบผลกลอบทงขยะมลฝอยชมชน ของเสยอนตราย และขยะมลฝอย ตดเชอทไมถกตองตามหลกเกณฑทก าหนดอยางเขมงวด ทงน ส านกงานสาธารณสขจงหวดไดมการแจงให

๓๘

สถานพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขและโรงพยาบาลเอกชนทมการสงขยะมลฝอยตดเชอไปก าจดใหมการบนทกเอกสารก ากบการขนสงมลฝอยตดเชอ (Infectious Waste Manifest System) โดยใหผขนสงขยะมลฝอยตดเชอกรอกบนทกเอกสารทกครงเมอไดชงน าหนกปรมาณขยะมลฝอยตดเชอในแตละครงของการขนขยะมลฝอยตดเชอแลวเสรจ และใหสงกลบใหโรงพยาบาลเปนส าเนาตรวจสอบกบตนฉบบทกครง ๒.๔.๔ การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน (๑) การจดการปญหาขยะมลฝอยเปนเรองทเกยวของกบการเปลยนแปลงพฤตกรรมของประชาชนโดยตรง ซงตองใชระยะเวลาและความตอเนองในการด าเนนการ เพอใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสวนราชการทเกยวของในการบรหารจดการขยะทงในระดบ อปท. และจงหวด จงควรใหความส าคญกบการรณรงคปลกจตส านกในเรองดงกลาวอยางตอเนองและขยายใหครอบคลมในทกพนท ทงในชมชน โรงเรยน สถานทราชการ และสถานประกอบการของเอกชน ทงน จงหวดไดจดท าแผนบรหารจดการขยะมลฝอย โดยก าหนดรปแบบการจดการขยะมลฝอย ไดแก ๑) สงเสรมชมชนปลอดขยะ (Zero Waste) ๒) ก าหนดมาตรการลด/คดแยกขยะ เพอการสรางวนยและจตส านกลดและคดแยกขยะพนทน ารอง และจดท ากจกรรมตนแบบ/โครงการตาง ๆ เพอสนบสนนการลดปรมาณขยะจากแหลงก าเนด เชน การตงรานคาโดยการน าขยะไปรบแลกเปนสนคาภายในชมชน การใหความร แกชมชนในการน าขยะมาร ไซเคล เปนส งประดษฐ เ พอ น ากลบมาใชใหม การประกวดสรางสรรคสงประดษฐจากวสดเหลอใช กจกรรมการใหความรในการศกษาดงานโรงเรยนตนแบบการจดการขยะ นอกจากน ไดมการรณรงค ประชาสมพนธใหสวนราชการในจงหวดมการ คดแยกขยะในส านกงานและงดใชโฟมอยางตอเนอง และสนบสนนหนงสอคมอใหกบชมชน โรงเรยน สถานทราชการ และสถานประกอบการทกแหง เพอน าไปเผยแพรประชาสมพนธ (๒) ปจจยส าคญแหงความส าเรจของการจดการขยะทมประสทธภาพและยงยน เกดผลอยางเปนรปธรรม ขนอยกบจตส านกความรบผดชอบของประชาชนและการมสวนรวมของทกภาคสวน ดงนน ในการรณรงคปลกจตส านกจงควรยดหลก ๓Rs คอ การรไซเคล (Recycle) การน ากลบมาใชใหม (Reuse) การลดปรมาณขยะ (Reduce) ในการลดปรมาณขยะและคดแยกขยะตงแตตนทาง การปลกจตส านกรบผดชอบไมทง ไมสรางขยะ การใชประโยชนจากขยะมาท าน าหมกจลนทรย และจลนทรยบอล รวมถงลดการใชทรพยากรโดยหมนเวยนกลบมาใชใหม ในการน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกบส านกงานสงแวดลอมภาคไดจดประชมชแจงแนวทางด าเนนงานตามแผนบรหารจดการขยะมลฝอยแก สวนราชการทเกยวของในการบรหารจดการขยะ ทงในระดบของ อปท. และจงหวด โดยยดหลก ๓Rs คอ การรไซเคล (Recycle) การน ากลบมาใชใหม (Reuse) การลดปรมาณขยะ (Reduce) ใหมการจดการขยะตงแตตนทาง กลางทางและปลายทาง ซงจงหวดไดมการตดตงปายประชาสมพนธการลดและคดแยกขยะตามหลก ๓Rs เพอลดปรมาณขยะและคดแยกขยะตงแตตนทาง และสรางจตส านกใหกบประชาชนในทกพนท มการจดกจกรรมเครอขายอาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหมบาน โดยการใหความรในการท าน าหมกชวภาพหรอน าหมกจลนทรย การคดแยกขยะรไซเคล การลดการใช การใชซ า และการน ากลบมาใชใหม ตามนโยบายในการรณรงคปลกจตส านกการจดการขยะมลฝอยตามหลก ๓Rs (๓) ขอใหส านกงานเขตพนทการศกษาทกเขต และสถานศกษาจดกจกรรมรณรงคประชาสมพนธสรางจตส านก สรางความตระหนก ความเคยชน และวนยในการจดการขยะมลฝอยใหกบครนกเรยน ผปกครอง และชมชนอยางตอเนอง และเปนรปธรรมมากยงขน นอกจากน ควรถายทอดองคความร โดยการจดท าเอกสาร หรอคมอเกยวกบการจดการขยะ เพอเปนการสรางความรความเขาใจใหกบเดก เยาวชน คร ผปกครอง เพอใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมในการลดการสรางขยะ รจกแยกประเภทของขยะ ทงน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดจดท า Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในสถานศกษา โดยใหสถานศกษาจดท าท ามาตรการ แนวทางการด าเนน แผนงาน โครงการทเปนการลดปรมาณการเกด ขยะมลฝอย และการคดแยกขยะในสถานศกษา และแจงผลการด าเนนงานให สพฐ. ทราบ รวมทงส านกงาน

๓๙

เขตพนทการศกษา ไดแจงใหสถานศกษาในสงกดทราบเพอปฏบตตามนโยบายดงกลาว และรณรงคประชาสมพนธ ปลกจตส านก สรางความตระหนก และความมวน ย โดยจดกจกรรมรณรงคการจดการขยะ อยางเปนระบบ จดท าปายประกาศ ปายประชาสมพนธใหความรความเขาใจเรองขยะ การคดแยกขยะ และการบรหารจดการขยะรปแบบตาง ๆ ใหกบคร นกเรยน ชมชน ผปกครอง เพอใหเขามามสวนรวมในการบรหารจดการขยะ ใชมาตรการพฒนาเพอใหเกดนวตกรรมการจดการขยะ (Zero west) ในสถานศกษา โดยบรณาการ เรองการบรหารจดการขยะกบกลมสาระความรแตละชน ปลกฝงนสยนกเรยนทกชนในการคดแยกขยะ การมวนยในการทงขยะ การแยกขยะไปจ าหนาย และน ากลบมาใชในรปแบบตาง ๆ ทงในโรงเรยน/ทบาน/ชมชนทองถน ท าใหโรงเรยนเหนความส าคญของการจดการขยะตงแตตนทางการคดแยกขยะ และการปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรมของนกเรยน ผานกระบวนการใหความรและสรางความตระหนกในพษภยของขยะ ทจะมผลกระทบตอทงมนษยและสงแวดลอม เพอใหลดการสรางขยะรจกการแยกประเภทของขยะ และการน าขยะทขายไดไปเขาธนาคาร สงตอไปยงกระบวนการของการออม โดยการจดการเรยนรทงหมดสอดคลองกบแนวทางของหลกเศรษฐกจพอเพยง (๔) สถานศกษาควรรณรงคปลกจตส านกใหเดกและเยาวชนไดรจกการก าจดขยะมลฝอย โดยยดหลก ๓ R คอ การรไซเคล (Recycle) การน ากลบมาใชใหม (Reuse) การลดปรมาณขยะ (Reduce) เพอลดปรมาณขยะและคดแยกขยะตงแตตนทาง การปลกจตส านกรบผดชอบไมทง ไมสรางขยะ สรางจตส านกใหเดกและเยาวชนไดรรกษสงแวดลอม การใชวสดทเปนมตรกบสงแวดลอม โดยจ าเปนตองมกจกรรมเพอกระตนพฤตกรรม โดยการยกยองชมเชย การแขงขนเกมส สอ ทงในโรงเรยน และนอกโรงเรยน ใหเปนไปอยางตอเนอง จนเกดเปนนสยและสามารถน าไปปฏบตและน าไปใชในชวตประจ าวนรวมกบครอบครว ชมชน สงคม ได ทงน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ไดมการประชาสมพนธใหโรงเรยนในสงกดด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย การแจงใหผบรหารด าเนนการเกยวกบการจดการขยะมลฝอยของเสยอนตราย และแกไขปญหาการก าจดขยะทไมถกตอง การก าหนดใหโรงเรยนสร างความตระหนกแกนกเรยนและเยาวชนใหเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ผานกจกรรมตาง ๆ การจดนทรรศการ การใหความรหนาเสาธง การด าเนนโครงการทสรางประโยชนและรายไดจากขยะ นอกจากน ไดมการพฒนาครผ สอนในการจดการเรยนการสอนสงแวดลอม ใหกบครวทยาศาสตรในสาระชวตกบส งแวดลอม ครผ สอนพานกเรยนรวมท ากจกรรมโครงงานเกยวกบปญหาสงแวดลอม (ขยะ) การสรางสงประดษฐรไซเคลจากขยะ รวมทง การจดการเรยนการสอน เกยวกบการจดการขยะมลฝอย โดยก าหนดใหมหลกสตรและการจดการเรยนการสอนเพอสรางจตส านกการอนรกษสงแวดลอม เปนตน

๒.๕ ขอเสนอแนะเชงนโยบายเพมเตม ๒.๕.๑ การด าเนนการแกไขปญหาขยะมลฝอยตกคางสะสม การด าเนนการแกไขปญหาขยะมลฝอยตกคางสะสมในแตละพนทควรค านงถงบรบทการก าจดขยะมลฝอยใหครอบคลมทกดาน ตองวางมาตรการในเชงรกเพอเพมสมรรถนะในการปฏบตงานใหเกด ผลสมฤทธ เชน ตองมขอมลปรมาณขยะมลฝอยตกคางสะสมทแทจรงโดยเฉพาะขยะประเภทพลาสตก ซงมปรมาณมากและยอยสลายยาก ตองหาวธการก าจดใหเหมาะสม ๒.๕.๒ การสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (๑) หนวยงานทเกยวของควรใหความส าคญกบการก าจดและคดแยกขยะมลฝอยตงแต ตนทาง โดยเฉพาะขยะมลฝอยในครวเรอน ขยะตดเชอในชมชน โดย อปท. ควรใหความร ความเขาใจ รณรงคสรางจตส านกและแนวคดการจดการขยะมลฝอย กลาวคอ ขยะมลฝอยเกดขนในพนทใด ควรเปนความรบผดชอบในการก าจดของพนทนน นอกจากน เพอเปนการสรางความคดในเรองการมสวนรวมรบผดชอบและแกไขปญหาทเกดขนในแตละพนทชมชน ควรมการพจารณาจดพนทรองรบการจดการขยะมลฝอยและวธการ

๔๐

จดการขยะทเหมาะสมรวมกน โดยพจารณาถงความคมทนในการน าขยะไปก าจด ตลอดจนการออกขอบญญตการจดการขยะมลฝอยของทองถนเพอเปนมาตรการในการสรางการมสวนรวมและลดภาระดานงบประมาณ (๒) เนองจากในพนทแหลงชมชนขนาดใหญหรอตามแหลงทองเทยวทมชอเสยงหลายแห ง ยงประสบปญหาการจดการขยะมลฝอย เชน ถงหรอภาชนะเพอใหประชาชนทงขยะมไมเพยงพอและไมไดแยกประเภทขยะ การจดเกบขยะท าไดไมทวถงทกพนทท าใหเกดปญหาขยะตกคางสะสมสงกลนรบกวนและเปนแหลงเพาะเชอโรค เปนตน ซงสาเหตส าคญประการหนงเกดจากผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน ในพนทดงกลาวไดใหความส าคญในการพฒนาโครงสรางพนฐานมากกวาการบรหารจดการขยะมลฝอย ดงนน ในการจดสรรงบประมาณเพออดหนนการด าเนนงานของทองถน รฐบาลควรพจารณาก าหนดสดสวนงบประมาณเพอเปนคาใชจายในการบรหารจดการขยะมลฝอยใหชดเจน พรอมก าหนดตวชวดเพอกระตนเตอนให อปท. ทกแหงใหความส าคญในการบรหารจดการขยะมลฝอยมากยงขน

(๓) การด าเนนการสรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสมของจงหวด ไดมการคดเลอกพนทเพอเปนแบบอยางในการด าเนนการตามแนวทางปฏบตของ Roadmap โดยเนนลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง หลงจากด าเนนการดงกลาว กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมควรมการประเมนผลและคดเลอกแบบอยางทด เพอน าไปขยายผลยงพนทอน ๆ ใหกวางขวางขน โดยอาจใชการจงใจหรอบงคบ (๔) การบรหารจดการขยะมการรณรงคใหมการคดแยกขยะ แตระบบการจดเกบขยะตงแตตนทางไปจนถงปลายทางยงไมเออตอการคดแยกขยะ เชน เมอประชาชนคดแยกขยะแลว แตรถทใชในกา รจดเกบขยะไมไดมการเกบแบบแยกขยะ และสดทายกตองน ามาเทรวมกนทบอขยะ ดงนน ในเรองน รฐบาลควรมการสนบสนนระบบการบรหารจดการขยะทสามารถแยกขยะไดตงแตตนทางไปจนถงปลายทาง อกทง ควรมการเตรยมความพรอมเพอรองรบขยะของเสยอนตราย โดยจะตองมสถานทและวธการก าจดทถกตองตามหลกวชาการทจะมปรมาณมากขนในอนาคต เชน สนคาอเลกทรอนกส เปนตน ๒.๕.๓ วางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย (๑) รฐบาลควรพจารณาก าหนดมาตรการในการสงเสรม/สนบสนนใหภาคเอกชนเขามาลงทนในการบรหารจดการขยะมลฝอยใหมากขน โดยการปรบแกกฎหมาย/ระเบยบทเออตอการเขามาลงทนของภาคเอกชน รวมทงพจารณาเรองการก าหนดมาตรการทางภาษ การจดหาแหลงเงนกดอกเบยต า และการอนญาตใหใชสถานทประกอบกจการจากหนวยงานเจาของพนท เชน กรมธนารกษ กองทพบก กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เปนตน นอกจากน ในการผลตพลงงานไฟฟาและแปรรปเปนปยตามนโยบายรฐบาล เพอมใหเปนภาระตองบประมาณของรฐควรพจารณาก าหนดมาตรการ เชน ระยะเวลาปลอดภาษเงนไดในชวงแรกของการกอตงโรงงาน จ านวนเงนตอหนวยทใหเพมจากราคาทซอกระแสไฟฟาจากโรงงานก าจดขยะ การก าหนดเขตสงเสรมการลงทนในการสนบสนนการจดตงโรงงานก าจดขยะมลฝอยและผลตพลงงานไฟฟา เพอจงใจใหเอกชนลงทน (๒) แนวทางการสนบสนนการน าขยะมาใชเปนเชอเพลงทดแทนโดยตรงใหกบโรงงานของเอกชน หรอผลตเปนแทงเชอเพลง (RDF) หรอสงเสรมการลงทนของเอกชนเพมเตม พบวา ยงมขอจ ากดทงในเรอง มาตรการกระตนจงใจ และการสงเสรมสนบสนนและองคความร เทคโนโลย แหลงงบประมาณ ดงนนควรก าหนดเปนนโยบายและแนวทางการด าเนนงานทชดเจน (๓) ตามทกระทรวงมหาดไทยไดมหนงสอสงการ ดวนทสดท มท ๐๘๙๑.๔/ว๓๗๓๘ ลงวนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เรองการบงคบใชกฎหมายวาดวยการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (กรณโครงการก าจดขยะมลฝอยของ อปท.) โดยไดพจารณาเหนวา การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐจะตองด าเนนการใหเปนไปตามหลกเกณฑของขอกฎหมาย ขอก าหนด รวมทงประกาศคณะกรรมการ นโยบาย

๔๑

การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ เพราะการรวมลงทนทก าหนดตามกฎหมาย หมายความวา การรวมลงทนกบเอกชนไมวาโดยวธใด หรอมอบใหเอกชนลงทนแตฝายเดยว โดยวธการอนญาต หรอใหสมปทาน หรอใหสทธไมวาในลกษณะใด ซงการใหบรการสาธารณะของ อปท. โดยเฉพาะเรองการก าจดขยะมลฝอยซงมอบหรออนญาตใหเอกชนด าเนนการจงอยในความหมายของการรวมลงทนดวย ดงนน จงสงการใหจงหวดแจงให อปท.ตรวจสอบการด าเนนโครงการ และใหปฏบตใหถกตองตามขนตอน หลกเกณฑ ประกาศ และ พ.ร.บ.การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ.๒๕๕๖ โดยปจจบนม อปท. ในพนทหลายจงหวดไดมการลงนาม MOU กบบรษทเอกชน เพอน าขยะเกาในหลมฝงกลบไปผลตเปนเชอเพลงทดแทน (RDF) ซงประสบผลส าเรจในการจดการขยะมลฝอยเกาทสะสมอยในพนทอยางมประสทธภาพ และเปนตนแบบให อปท. แหงอน ๆ ไปศกษา ดงาน พรอมจดเตรยมด าเนนการตามแนวทางท อปท. ตนแบบไดเคยด าเนนการมากอน การทกระทรวงมหาดไทยไดมหนงสอสงการดงกลาวจงท าให อปท.ทเตรยมการลงนามใน MOU กบเอกชนตองชะลอการด าเนนงานทงหมด และตองเรมตนด าเนนการตามกระบวนการทก าหนดไวในพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทน ในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ซงการด าเนนการดงกลาวไดสงผลใหการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายตกคางสะสม (ขยะมลฝอยเกา) เกดความลาชา รวมทงสงผลใหจงหวดประสบปญหาขยะตกคางสะสมในพนทวกฤตมากยงขน ดงนน จงเหนสมควรทกระทรวงมหาดไทยจะทบทวนหนงสอสงการดงกลาว เพอใหจงหวดสามารถก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา) ตามแนวทางทก าหนดไวใน Roadmap ไดเชนเดม (๔) การด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย พบวา หนวยงานในพนทยงไมสามารถขบเคลอนการด าเนนการใหเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไดอยางเตมท เนองจากแผนแมบทในการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศมความลาชา จงหวดและหนวยงานทรบผดชอบ จงไมสามารถจดท าแผนปฏบตการภายใตแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของจงหวด เพอขอรบการสนบสนนงบประมาณในการด าเนนโครงการ/กจกรรม ดงนน กระทรวงมหาดไทยในฐานะเจาภาพหลก และกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในฐานะผรบผดชอบการจดท าแผนฯ ควรไดเรงประสานการด าเนนงานในเรองดงกลาว (๕) การออกกฎ ระเบยบ พระราชบญญตทเกยวของในการด าเนนการจดการขยะมลฝอย เชน เรองการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและซากผลตภณฑ การก าหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการในการจดการสงปฏกลหรอขยะมลฝอย รวมทงการออกเทศบญญต/ขอบญญตตาง ๆ มขนตอนและระยะเวลาในการด าเนนการ ท าใหหนวยงานในระดบพนทรอความชดเจน จงเหนควรทหนวยงาน ทเกยวของควรเรงด าเนนการเรองดงกลาวเพอใหหนวยปฏบตสามารถด าเนนงานใหเปนไปตามเปาหมาย ทก าหนด (๖) การสงเสรมการตลาด/การกระตนจงใจ (Promotion) ซงในภาครฐอาจหมายถงการรณรงคและสงเสรมแนวคดการคดแยกขยะและของเสยอนตราย หากประชาชนสามารถท าไดอาจมของสมนาคณ/สทธพเศษ (Privilege) เชงสรางสรรค และควรน าภาคเอกชน สอมวลชน หรอสอทองถนเขารวมการรณรงคและประชาสมพนธ เชงสงคม (เพอปรบเปลยนพฤตกรรม) ในเรองดงกลาวดวย ซงอาจมโครงการน ารองการเรยกคนซากผลตภณฑเครองใชไฟฟา และผลตภณฑอเลกทรอนกสตามหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility : EPR) เปนตน ๒.๕.๔ การสรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน (๑) ถงแมกระทรวงศกษาธการจะไดก าหนดนโยบายใหสถานศกษาก าหนดหลกสตร หรอคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.๒๕๕๑ ดานความสะอาด ธรรมชาตและสงแวดลอม โดยก าหนดใหมการรกษาความสะอาดเปนนสย และการรกษธรรมชาตและสงแวดลอมเพมเตมเพอเปนการปลกจตส านกเรองการคดแยกและจดการขยะมลฝอยใหเดกและเยาวชนใน

๔๒

สถานศกษานน แตการจะปลกจตส านกในการจดการขยะมลฝอยโดยเฉพาะการลดและคดแยกขยะใหบงเกดผลและมความยงยนนน ควรกระท าอยางตอเนองในการศกษาทกระดบชน โดยเรมตนจากผบรหารโรงเรยน ซงจะตองเปนผน าทใหความส าคญในการจดการขยะมลฝอยในสถานศกษาของตนอยางจรงจงเพอเปนแบบอยางแกบคลากรในสถานศกษาเพอใหเกดการเรยนรและขยายตอเนองไปยงครวเรอน ชมชน สงคม และประเทศชาตตอไป นอกจากน หนวยงานทางการศกษาและสถานศกษาควรจดกจกรรมทนกเรยนมบทบาท ในการแกไขปญหา และใหรางวลนกเรยนทปฏบตงานดเยยมเพอเปนการสรางแรงจงใจและกระตนใหนกเรยนเกดความรบผดชอบตอสงแวดลอมมากขน (๒) การรณรงคและประชาสมพนธการคดแยกขยะตงแตตนทางทงในเขตชมชนเมองและชมชนชนบทยงไมทวถงและตอเนอง โดยพบวา มการทงขยะมลฝอยโดยไมมการคดแยกใหถกตองตามหลกสขาภบาล ท าใหมขยะมลฝอยปรมาณมากโดยมทงขยะอนตรายปะปนไปกบขยะมลฝอยทวไป นอกจากน การรณรงคสงเสรมใหมการลดการใชโฟม/พลาสตก ซงเปนวสดทยอยสลายยากและกอใหเกดมลพษสวนใหญยงมการใชวสดดงกลาวเปนภาชนะใสอาหารตามสถานททว ๆ ไป ดงนน หนวยงานทเกยวของโดยเฉพาะกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ควรจดสรรงบประมาณเพอใหหนวยงานทเกยวของ อาท กระทรวงศกษาธการซงเปนหนวยงานหลกในการประชาสมพนธการลด และคดแยกขยะตงแตตนทาง มการรณรงคและประชาสมพนธ ปลกจตสรางจตส านกใหกบประชาชนทกพนทเกดความร และตระหนกถงความรบผดชอบ เหนความส าคญของการลด คดแยกขยะมลฝอย การก าจดขยะทถกวธ การน าวสดเหลอใช มาแปรรปเพอน ากลบมาใชประโยชนใหม และการลดการใชขยะทยอยสลายยาก อยางเชน ถงพลาสตก ฯลฯ โดยมการวางแผนการประชาสมพนธผานชองทางสอตาง ๆ เชน โทรทศน วทย อยางตอเนอง เพอใหเขาถง ทกกลมเปาหมายอยางทวถง จรงจงและตอเนอง สามารถเหนผลไดอยางเปนรปธรรม นอกจากน ภาครฐควร มมาตรการและนโยบายทชดเจนในการแกไขปญหาขยะโดยเฉพาะการใชวสดทยอยสลายยาก และกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม (๓) กระทรวงมหาดไทยควรมการก าชบใหจงหวดตดตามเฝาระวงปญหาขยะในพนท อยางใกลชด รวมทงสงสญญาณเตอนภยลวงหนาตงแตเนน ๆ หากคาดการณวาปญหาขยะสะสมและ ขยะอนตรายตดเชอจะลกลามเขาสภาวะวกฤตในอนาคตอนใกล (๔) ควรมการก ากบ ตดตาม และประเมนผลการบงคบใชกฎหมายใหมการก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมทถกตองตามหลกวชาการ ทงสถานทก าจดขยะมลฝอยของภาครฐ และของเอกชน อยางตอเนอง รวมทง ควรมการประเมนผลความส าเรจของการด าเนนงานในภาพรวมระดบประเทศวา สามารถลดขยะ มลฝอยตกคางสะสมได ๑๑.๔๐ ลานตน (รอยละ ๔๑ ของขยะมลฝอยตกคางสะสมทงประเทศ ๒๘ ลานตน) ไดหรอไม เพอก าหนดเปนแนวทางการด าเนนงานและแนวทางการพฒนาในปตอไป

๒.๖ สรปผลการด าเนนการในภาพรวม ผตรวจราชการผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ผตรวจราชการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข ผตรวจราชการกระทรวงอตสาหกรรม ผตรวจราชการกระทรวงศกษาธการ ไดลงพนทตรวจตดตามการด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในจงหวดตาง ๆ ทง ๒ รอบ และผตรวจราชการกรงเทพมหานคร ตรวจตดตามในพนทกรงเทพมหานครในภาพรวม พบวา ในสวนของหนวยงานทรบผดชอบ และหนวยงานทเกยวของในระดบจงหวด ไดมการด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายอยางตอเนอง โดยในพนทวกฤต ๖ จงหวด ไดแก พระนครศรอยธยา ลพบร นครปฐม สระบร สมทรปราการ และปทมธาน สามารถด าเนนการก าจดขยะมลฝอยเกาสะสมไดประมาณ ๙.๐๑ ลานตน จากทงหมด ๑๑ ลานตน และในภาพรวมทงประเทศก าจดได ๑๙ ลานตน จาก ๓๐ ลานตน ทงน ไดด าเนนการส ารวจปรมาณขยะมลฝอย และสถานท

๔๓

ก าจดขยะมลฝอยใน อปท. เพอใหไดขอมลทถกตองน ามาจดท าฐานขอมลและแผนฟนฟสถานทก าจด ขยะมลฝอย พรอมทงปด และปรบปรงสถานทก าจดขยะมลฝอยใหถกตองตามหลกวชาการ นอกจากน ยงมการก าหนดรปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมกบสภาพพนท ไดแก การเรงรดให อปท. ดแลสถานทก าจดขยะมลฝอย ใหชมชนมการลด คดแยกขยะ ตงแตตนทาง การเกบขนแบบแยกประเภท และน าไปก าจดอยางถกตอง โดยมพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม มการคดเลอกพนทเปนศนยรวบรวมของเสยอนตรายชมชนของจงหวด และมการเกบรวบรวมของเสยอนตรายชมชน และสงเสรมพนททมศกยภาพในการแปรรปขยะเปนพลงงาน ผลตเชอเพลง พรอมทงด าเนนการปรบปรงกฎหมายใหเออตอการบรหารจดการขยะแบบยงยนในระยะยาว ทงในการผลตไฟฟา การขนยาย การก าจดใหถกวธ ก าหนดคาธรรมเนยม โดยท าควบคกบการรณรงค ปลกจตส านกประชาชนในการรกษาความสะอาดและการทงขยะมลฝอย (กลมเปาหมาย คอ บานเรอน ชมชน สถานศกษา สถานทราชการ สถานทสาธารณะ สถานประกอบการ หางสรรพสนคา) มการจดภาชนะรองรบขยะมลฝอยใหเหมาะสมกบสถานทตาง ๆ อยางไรกตาม ถงแมทกจงหวดจะมการด าเนนการตาม Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย แตยงมปจจยส าคญหลายประการทสงผลใหการขบเคลอนการจดการขยะมลฝอยตาม Roadmap ไมสามารถด าเนนการใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายได เชน งบประมาณสนบสนนการด าเนนงานมจ ากด หนวยงานรบผดชอบยงไมใหความส าคญในการด าเนนงานดานการจดการขยะมลฝอยตามภารกจหนาทดวยความมงมนทจะใหชมชนปราศจากปญหามลพษและสงแวดลอมอยางจรงจง รวมถงการทประชาชนสวนใหญไมสนใจรบรรบทราบปญหาขยะมลฝอยททกคนมสวนรวมในการกอ เพราะขาดจตส านกในการรกษาความสะอาดและการอนรกษสงแวดลอม จงทงขยะกลาดเกลอนโดยไมมการคดแยกประเภท เพอใหสะดวกในการน าไปก าจด และสามารถน ากลบไปรไซเคล ดงนน เพอใหการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายซงเปนวาระแหงชาตบรรลผลส าเรจและเกดความยงยนอยางแทจรง หนวยงานทเกยวของทงหนวยงานหลกและหนวยงานสนบสนนจะตองใหความส าคญและมสวนรวมรบผดชอบในการขบเคลอนการด าเนนงานอยางจรงจง และตอเนอง โดยเฉพาะการปลกจตส านก การสรางวนย และใหความรทถกตองกบกบประชาชนในการลด การคดแยก และการน าขยะมลฝอยกลบมาใชใหม (Reduce, Reuse และ Recycle) มการใชทรพยากรอยางประหยดและคมคา ซงจะตองเรมตงแตเยาววยและมความตอเนองในทกระดบการศกษาเพอใหเตบโตเปนผใหญทมคณภาพ จงจะท าใหสามารถลดปรมาณขยะมลฝอยได นอกจากน ภาครฐควรจะขอความรวมมอจากผประกอบการใหมการปรบเปลยนการผลตสนคาอปโภคและบรโภคทเปนมตรกบสงแวดลอม เพอลดปรมาณขยะและคาใชจายในการก าจด รวมถงใหความส าคญในการบงคบใชกฎหมายดานการรกษาความสะอาดและการจดการขยะอยางเขมงวดและตอเนอง เพอสรางบรรทดฐานในการรกษาคณภาพสงแวดลอมของประเทศตอไป ทงน จากขอเสนอแนะในระดบพนทและระดบนโยบายของผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตรและ ผตรวจราชการกระทรวงทรวมใหไวในการตรวจราชการแบบบรณาการประเดนนโยบายส าคญการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘ แกหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ นน หนวยงานทเกยวของสามารถน าไปเปนแนวทางปรบปรงและแกไขปญหา การด าเนนงานดานตาง ๆ ทสงผลตอการพฒนาและน าไปสการปฏบตไดอยางมประสทธภาพ

๔๔

บทท ๓ ผลการด าเนนงานตามขอเสนอแนะทสงผลตอการขบเคลอนประเดนนโยบาย

จากการตรวจราชการแบบบรณาการรวมกนของผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตรผตรวจราชการกระทรวง และจเรต ารวจแหงชาต ตามประเดนนโยบายส าคญการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานการจดการขยะมลฝอย ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘ ไดพบปญหา อปสรรค และมขอเสนอแนะ ทเกยวของกบการก าหนดนโยบายและกรอบแนวทางการปฏบตเพอขบเคลอนนโยบายซงผตรวจราชการส านกนายกรฐมนตร ผตรวจราชการกระทรวง จเรต ารวจแหงชาต และหนวยงานทเกยวของไดมการรวมกนระดมความคดเหน และประมวลขอเสนอแนะระดบนโยบาย และขอเสนอแนะสวนกลางรวมกน และน ากราบเรยน นายกรฐมนตร พจารณาขอเสนอแนะของผตรวจราชการ และการมอบหมายใหหนวยงานทรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของรบขอเสนอแนะไปพจารณาด าเนนการ ซงนายกรฐมนตรไดพจารณาแลว และมขอสงการ “ใหแกไขทกขอใหท าได มประสทธผล ประชาชนไมขดแยง รวมมอ/เลกกอนใหญกได ชมชน ฯลฯ”

ทงน ส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตรไดแจงหนวยงานทรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของ รบขอเสนอแนะของผตรวจราชการไปด าเนนการ และแจงผลการด าเนนการใหส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตรทราบ เพอสรปน ากราบเรยนนายกรฐมนตรทราบ

ในการน หนวยงานทรบผดชอบ และหนวยงานทเกยวของ ไดแก กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ ส านกงบประมาณ กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดแจงผลการด าเนนงานตามขอเสนอแนะระดบนโยบายของผตรวจราชการ โดยมสาระส าคญ ดงน ๓.๑ การด าเนนการตามขอเสนอแนะระดบนโยบาย ๓.๑.๑ การบรหารจดการขยะ ในปจจบน อปท. ยงขาดองคความร และทรพยากรในการจดการ รวมทงใหความส าคญกบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในระดบทต ากวาแผนงานพฒนาอน ซงหนวยงานทรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของไดแกไขปญหาตามแนวทางขอเสนอแนะของผตรวจราชการ สงผลใหการบรหารจดการขยะในภาพรวมมประสทธภาพเพมขน ดงน (๑) การสนบสนนและสงเสรม อปท. ทงดานวชาการ บคลากร รวมทงจดสรรงบประมาณใหเพยงพอในการจดการขยะมลฝอยแบบศนยรวมในกลมพนทอยางเหมาะสม โดยกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษ ส านกงานสงแวดลอมภาคและส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกนด าเนนโครงการเมองสวยใส ไรมลพษ (Clean & Green City) เพอสนบสนนสงเสรม เปนทปรกษา ใหขอแนะน าทางวชาการ รวมทงถายทอดองคความรใหกบ อปท. และขบเคลอนและผลกดนให อปท. สามารถบรหารจดการขยะมลฝอย ของเสยอนตรายจากชมชน และ ขยะมลฝอยตดเชอไดอยางตอเนองและถกตองตามหลกวชาการ และในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดพจารณาจดสรรงบประมาณในการกอสราง/เพมประสทธภาพระบบก าจดขยะมลฝอยและครภณฑในระบบของ อปท. ทเปนศนยรวม (Cluster) รวมทงการจดหาครภณฑ นอกระบบก าจด (รถเกบขน) ส าหรบ อปท. ทเขามาใชบรการศนยรวม กระทรวงมหาดไทย โดยกรมสงเสรมการปกครองทองถนไดด าเนนการศกษาแนวทางแกไขปญหาขยะมลฝอยของ อปท. ในภาพรวมของประเทศ ทสอดคลองกบ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และไดศกษาวเคราะหขอมลเพอก าหนดหลกเกณฑและวธการบรหารจดการขยะมลฝอยฯ ไดแก การรวมกลมพนท (Clusters) ในการจดการขยะมลฝอยรวมกน การพจารณาคาใชจายในการด าเนนการก าจดขยะมลฝอย และการแกไขปรบปรงกฎหมายทเกยวของ

๔๕

(๒) ในการจดการขยะเชงบรณาการและการบรหารจดการขยะมลฝอยแบบศนยรวมใหมประสทธภาพ และเกดผลในการแกไขปญหาในระยะยาว โดยการสนบสนนงบประมาณเปนการเฉพาะ เพอด าเนนการใหเกดความตอเนองตาม Roadmap/แผนแมบท นน ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ ส านกงบประมาณไดจดสรรงบประมาณรายจายเพอด าเนนโครงการเกยวกบการจดการขยะมลฝอย จ านวน ๑๑๕ โครงการ วงเงนรวม ๒,๖๒๖,๓๗๑,๔๐๐ บาท ไวทส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม นอกจากน การจดท าแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ. ๒๕๕๙ – พ.ศ. ๒๕๖๔) ซงขณะนอยระหวางการจดท าของกรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หากแลวเสรจส านกงบประมาณกพรอมทจะสนบสนนงบประมาณตามความจ าเปนและเหมาะสม เพอใหการด าเนนงานในกรณดงกลาวเปนไปตามแผนแมบทฯ ๓.๑.๒ รปแบบ มาตรการการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และการบงคบใชกฎหมาย ซงพบปญหาการลงทนในการจดการขยะแบบครบวงจรซงตองใชงบประมาณสง แตละทองถน/จงหวด มหลกเกณฑและแนวทางการปฏบตทแตกตางกนมาก และมขอจ ากดในเรองของกฎหมาย เงอนไข หลกเกณฑตาง ๆ นอกจากนยงมปญหาในเรองของการออกขอก าหนดของ อปท. ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงหนวยงานทรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของไดแกไขปญหาตามแนวทางขอเสนอแนะของผตรวจราชการ ดงน (๑) การลงทนในการจดการขยะแบบครบวงจร (๑.๑) กระทรวงการคลง (ส านกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ) ไดจดใหมมาตรการสงเสรมและสนบสนนใหภาคเอกชนเขามาลงทนบรหารจดการขยะตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ แลว โดย คณะกรรมการนโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐไดจดท าแผนยทธศาสตรการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๒๕๖๒ (แผนยทธศาสตรฯ) ซงคณะรฐมนตรใหความเหนชอบแลวเมอวนท ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๕๘ โดยมกจการพฒนาระบบจดการขยะมลฝอยเปนกจการภายใตแผนยทธศาสตรฯ และไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลว เมอวนท ๒๕ มถนายน ๒๕๕๘ นอกจากนไดออกกฎหมายล าดบรองและแนวทางปฏบตตาง ๆ ทจ าเปนตอการด าเนนโครงการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ครบถวนแลว (๑.๒) กระทรวงอตสาหกรรม ไดด าเนนการตามนโยบายรฐบาลในการเพม ขดความสามารถในการแขงขนของภาคอตสาหกรรมบนพนฐานของการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอมงสการเปนเศรษฐกจสเขยว จงไดมการผลกดนและสงเสรมสถานประกอบการภาคการผลตใหด าเนนกจการอยางมประสทธภาพ โดยไมสงผลกระทบตอสงคม ชมชน และสงแวดลอม อาท - โครงการธรรมาภบาลส งแวดลอม เ พอใหประชาชนมส วนร วม ในกระบวนการตรวจสอบสถานประกอบการรวมกบภาครฐ และภาคเอกชน ในการแกไขปญหาทเกดจากการประกอบการซงสงผลกระทบตอความเปนอยของประชาชนทอาศยอยรอบสถานประกอบการ รวมถงอาจสงผลกระทบตอความสมดลของระบบนเวศ - โครงการสงเสรมและพฒนาสถานประกอบการสอตสาหกรรมสเขยว ผานการรบรอง GI Mark (เพอใหสอดคลองกบปฏญญามะนลาวาดวยอตสาหกรรมสเขยวในภมภาคเอเชย เมอเดอนกนยายน ๒๕๕๒) เพอผลกดนอตสาหกรรมไทยไปสการเปนสงคมคารบอนต า มความรบผดชอบ ตอสงคม โดยการสรางแรงจงใจใหผประกอบการธรกจอตสาหกรรมทเขารวมโครงการไดพฒนาและยกระดบการผลต ระบบการบรหารจดการสงแวดลอม ตลอดถงการพฒนาผลตภณฑ การสรางนวตกรรม การประยกตใชเทคโนโลยการผลตทเปนมตรตอสงแวดลอม เชน การอนรกษพลงงานในกระบวนการผลต การใชทรพยากร ใหคมคาโดยใชหลก ๓ Rs (Reduce, Reuse และ Recycle) และเทคโนโลยการผลตทสะอาด (Clean Technology)

๔๖

การปรบปรงผลตภณฑสเขยว (Green Productivity) การออกแบบผลตภณฑรกษสงแวดลอม (Eco Design-Eco Product) การใหการรบรองผลตภณฑฉลากเขยว (Green Label หรอ Eco-Label) การศกษาและวเคราะหขอมลวฏจกรชวตผลตภณฑ (LCI-LCA) การลดมลพษ การลดการปลอยกาซเรอนกระจก ลดปรมาณของเสย ในภาคอตสาหกรรม ปจจบนมสถานประกอบการภาคการผลตทวประเทศไดรบการประเมนเปนอตสาหกรรม สเขยวแลว จ านวน ๒๐,๒๑๔ ราย และมเปาหมายทจะสงเสรมใหครบ ๔๐,๐๐๐ ราย ในป ๒๕๖๑ ทงน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยงไดใหความส าคญและน าเรองอตสาหกรรมสเขยวของกระทรวงอตสาหกรรม ไปบรรจอยใน “แผนจดการคณภาพสงแวดลอม ป พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๙”

- โครงการจดท าแนวทางปฏบต ทเปนเลศ (Best Practice) เพอ Green Supply Chain ของอตสาหกรรมเปาหมาย เพอการสงออก เ พอด าเนนการฝกอบรมใหความรแกบคลากรของ สถานประกอบการดานการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานอยางเปนมตรกบสงแวดลอม และวธการวเคราะหคาคารบอนฟตพรนท นอกจากน ยงด าเนนการใหค าปรกษายนขอการรบรองฉลากคารบอนฟตพรนทส าหรบผลตภณฑน ารอง และมผลตภณฑทไดรบการขนทะเบยนฉลากคารบอนฯ ไมนอยกวา 38 ผลตภณฑ และมสถานประกอบการไดรบการขนทะเบยนคารบอนฯ ขององคกร 5 ราย

- โครงการสงเสรมการใชประโยชนกากอตสาหกรรม ลดปรมาณกากทตอง ฝงกลบตามนโยบายการใชทรพยากรอยางคมคา และลดผลกระทบตอสงแวดลอม สงเสรมใหมการน าของเสยกลบมาใชประโยชนในรปแบบตางๆ การศกษาการใชประโยชนกากอตสาหกรรมและด าเนนโครงการน ารองเพอพฒนาศกยภาพการใชประโยชนของเสยในเชงอตสาหกรรม ตลอดจนสงเสรมใหมการประยกตใชหลก 3Rs คอ Reduce, Reuse และ Recycle มการจดท าตวอยางความส าเรจของการน าของเสยทฝงกลบมาใชประโยชนในระดบอตสาหกรรม จดท าแนวทางและหลกเกณฑคณสมบตของเสยทเหมาะสมในการน ามาใชประโยชนไดจรง โดยมรปแบบการน าของเสยไปใชประโยชน

(๑.๓) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยกรมควบคมมลพษ ไดเสนอรางพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกสและซากผลตภณฑอน ๆ พ.ศ. ... เขาสการพจารณาของคณะรฐมนตร ทงน คณะรฐมนตรในคราวการประชม เมอวนท 19 พฤษภาคม 2558 อนมตหลกการรางพระราชบญญตการจดการซากผลตภณฑอน ๆ พ.ศ. .... ตามทกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเสนอ และสงใหส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณา แลวใหสงคณะกรรมการประสานงาน สภานตบญญตแหงชาตพจารณากอนเสนอสภานตบญญตแหงชาตตอไป (๒) การออกออกขอก าหนดของทองถน ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๑๘ คอ ก าหนดใหการจดการสงปฏกลและมลฝอย เปนอ านาจหนาทของราชการสวนทองถน และ มาตรา ๒๐ ก าหนดใหราชการสวนทองถนมอ านาจออกขอก าหนดของทองถน หามการถาย เท ทง หรอท าใหมขนในทหรอทางสาธารณะซงสงปฏกลหรอมลฝอย นอกจากในททราชการสวนทองถนจดไวให รวมทงการก าหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการในการเกบ ขน หรอก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย ไมเกนอตราทก าหนดในกฎกระทรวง แตทผานมา อปท. ทออกขอก าหนดของทองถนแลว ยงไมไดมการบงคบใชมาตรการทางกฎหมาย ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ อยางเครงครด ทงน บาง อปท. ยงไมไดออกขอก าหนดของทองถน ในการจดการขยะมลฝอยโดยใหเหตผลวารอความชดเจนเกยวกบแนวทางในการด าเนนการจากสวนกลาง เนองจากขณะนกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขอยระหวางการปรบปรงกฎกระทรวงหลายฉบบ (อาท กฎกระทรวง วาดวยสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ. .... และกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมฯ พ.ศ. .... ) จงอาจท าให อปท. บางแหงขาดความมนใจในการออกขอก าหนดของทองถน จงชะลอการออกขอก าหนดของทองถน เพอรอความชดเจนของกฎกระทรวงดงกลาว ซงในเรองน (๒.๑) กระทรวงสาธารณสข โดยกรมอนามยมการสงเสรมสนบสนนการพฒนาศกยภาพบคลากร อปท. ดานกฎหมาย องคความรและเทคโนโลย เพอใหการด าเนนงานตามพระราชบญญตการ

๔๗

สาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ เปนไปอยางมประสทธภาพ ดวยการรวมกบกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน ในการประชมชแจงและอบรมใหความรแนวทางพฒนาคณภาพระบบบรหารอนามยสงแวดลอม และเกณฑมาตรฐานทง ๙ ระบบ โดยมระบบการจดการมลฝอย (EHA ๔๐๐๐) คอ การจดการมลฝอยทวไป (EHA ๔๐๐๑) การจดการมลฝอยตดเชอ (EHA ๔๐๐๒) และการจดการมลฝอยทเปนพษหรออนตรายจากชมชน (EHA ๔๐๐๓)) ใหแกบคลากรดานสาธารณสขและสงแวดลอมของ อปท. ทงหมด ๔ รน มการประเมนรบรอง อปท. ทขอรบการประเมนมาตรฐานคณภาพระบบบรการอนามยสงแวดลอม ซงม อปท. ทขอรบการประเมน EHA ทงสน ๑,๐๐๐ แหง และม อปท. ทผานประเมนดานการจดการมลฝอย (EHA ๔๐๐๐) ทงสน ๑๐๗ แหง มการจดการประชมเพอแลกเปลยนเรยนร สงเสรมบทบาท อปท. ในการพฒนาคณภาพระบบบรการอนามยส งแวดลอม อปท. และยกยองเชดช เกยรตแบบอยางระดบเกยรตบตร (EHA Forum ๒๐๑๕) โดย มอบประกาศนยบตรรบรองดานการจดการมลฝอย (EHA ๔๐๐๐) มจ านวนทงสน ๑๐๗ แหง นอกจากนยงไดประเมนความเสยงและเฝาระวงผลกระทบตอสขภาพจากการจดการบอขยะในพนทวกฤต ๖ จงหวด ซงไดด าเนนการในพนทน ารองจงหวดพระนครศรอยธยา รวมกบ อปท. โดยการเขาประชมชแจงและสรางความร ความเขาใจ กบหวหนาหนวยงาน อปท. และเจาหนาทในดานการจดการขยะมลฝอยอยางถกหลกวชาการ เทคโนโลยดานการจดการขยะมลฝอย รวมทงดานกฎหมาย และเกบตวอยางคณภาพสงแวดลอม ไดแก คณภาพน าใตดน น าผวดน ดน คณภาพอากาศ เปนตน บรเวณสถานทก าจดขยะมลฝอยและบรเวณโดยรอบ เพอเฝาระวงผลกระทบตอสขภาพทอาจเกดจากการแกไขปญหาการจดการขยะในพนท สวนกระทรวงมหาดไทย โดย อปท. ไดมการด าเนนการเปนไปตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 ซงก าหนดอ านาจหนาทของ อปท. ในมาตรา 18 - 20 (๒.๒) การออกขอก าหนดของทองถน และก ากบให อปท. เรงรดการออกขอก าหนดของทองถน กรณกฎกระทรวงวาดวยสขลกษณะการจดการมลฝอยทวไป พ.ศ.... และกฎกระทรวงวาดวยอตราคาธรรมเนยมฯ พ.ศ. ... ผานความเหนชอบจากคณะรฐมนตรและคณะกรรมการกฤษฎกาเรยบรอยแลว และมผลบงคบใชแลว กระทรวงสาธารณสข (กรมอนามย) ไดด าเนนการเกยวกบการออกขอก าหนดของทองถน โดยไดประสานกบกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย ซงกรมสงเสรมการปกครองทองถนไดมหนงสอถงผวาราชการจงหวดทกจงหวด เพอให อปท. พจารณาออกขอก าหนดทองถนแลว นอกจากน ไดมการจดตงอนกรรมการสาธารณสขจงหวด ตามอ านาจหนาทตามความในมาตรา ๑๘ มาตรา ๒๐ แหงพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ เพอเปนกลไกระดบพนทในการก ากบตดตามการด าเนนงานของราชการสวนทองถน ขณะนไดมค าสงแตงตงคณะอนกรรมการสาธารณสขจงหวดครบทกจงหวดแลว (๗๖ จงหวด) ทงน กระทรวงมหาดไทย โดยองคกรปกครองสวนทองถน กไดมการด าเนนการเปนไปตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 ซงก าหนดอ านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน ในมาตรา 18 - 20 ๓.๑.๓ การสรางวนยของคนในชาต มงสการจดการทยงยน ดวยการรณรงคสรางความตระหนกร และเขาใจ และการมสวนรวมยงไมกระจายสชมชนเทาทควร ประกอบกบประชาชนสวนหนงยงขาดจตส านกและมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชน ทงในดานการลดและคดแยกขยะครวเรอนตงแตตนทางของแหลงก าเนดขยะชมชน ดงนน จงควรเนนย าใหทกภาคสวนมการประชาสมพนธและเสรมสรางความร ความเขาใจในเรองการลดและคดแยกขยะครวเรอนตงแตตนทางใหแกประชาชน นกเรยน นกศกษา เยาวชน อยางจรงจง เพอใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมของคนในชาตในการจดการขยะของตนเอง ตงแตระดบโรงเรยน ชมชน ทองถน จนถงระดบชาต ซงหนวยงานทรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของไดแกไขปญหาตามแนวทางขอเสนอแนะของผตรวจราชการ ดงน

๔๘

(๑) กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (กรมควบคมมลพษ) ไดบรณาการ การลด คดแยกขยะมลฝอยและของเสยอนตรายภายในหนวยงานกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยใหทกหนวยงานในกระทรวงฯ ด าเนนการตามเปาหมายหลก 4 ประการ คอ - ใหมการคดแยกขยะมลฝอย 4 ประเภท ไดแก ขยะยอยสลาย ขยะรไซเคล ขยะอนตราย และขยะทวไป - ปรมาณขยะมลฝอยทตองน าไปก าจดลดลงรอยละ 20 - รานคาในโรงอาหารไมมการใชกลองโฟม - จ านวนถงพลาสตกและกลองโฟมททงในถงขยะลดลงรอยละ 20 ขณะน มหนวยงานทสามารถท าไดตามเปาหมายแลว 3 หนวยงาน ไดแก ส านกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม องคการสวนพฤกษศาสตร และกรมควบคมมลพษ นอกจากน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมไดมการประชาสมพนธเสรมสรางความรความเขาใจเรองการลดและคดแยกขยะตงแตตนทางใหแกประชาชน เยาวชน โรงเรยน ชมชน ทองถน ผานสอประชาสมพนธในรปแบบตาง ๆ และสรางจตส านกสวนยของคนในชาตสการจดการทยงยน โดยการจดตงศนยเรยนรชมชนและโรงเรยนปลอดขยะ zero waste เฉลมพระเกยรต ระดบประเทศ และจดกจกรรมสรางองคความร 1 จงหวด 1 อปท. ตนแบบ ดานการจดการขยะมลฝอยการสมมนาเสรมสรางวนยคนในชาต มงสการจดการขยะทยงยน เปลยนขยะใหเปนผลประโยชนของประชาชน 1 จงหวด อปท. ตนแบบ จ านวน ๔ ครง เพอการสรางจตส านกสวนยเพอคดแยกขยะตงแตตนทาง ในพนทเปาหมายเรงดวนการจดการขยะมลฝอย 31 จงหวดและทวประเทศ พรอมพนทเครอขาย อปท. ทวประเทศ และพนท อปท. ทไดรบการคดเลอกจากกระทรวงมหาดไทยใหเปน 1 จงหวด 1 อปท. ตนแบบ ดานการจดการขยะมลฝอย จาก 69 จงหวด อปท. ตนแบบ จ านวน 73 แหง (๒) กระทรวงศกษาธการไดจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในสถานศกษา โดยด าเนนโครงการใชประโยชนจากเศษวสดทเหลอใช โครงการการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ในสถานศกษา กจกรรมน าชวภาพ โครงการขยะก าไร กลาคด กลาท า กลารไซเคล รรกสงแวดลอม การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในสถานศกษา และแยกกลองลดขยะ ลดภาวะโลกรอน และโครงการ “เมองสะอาด คนในชาตมสข” โครงการสรางจตส านกการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ในสถานศกษา จดระบบการคดแยกขยะมลฝอยโดยใชหลก ๕ R ใหความรเรองพษและโทษของการเผาขยะ ทเปนพษจากโฟมพลาสตก กจกรรมการจดการขยะในโรงเรยน คดเลอกโรงเรยนตนแบบดานการบรหารจดการขยะมลฝอย การศกษาพฤตกรรมการทงขยะ กจกรรมคดสกนดกอนทงขยะ โครงการตาว เศษโรงเรยนสะอาด การก าหนดมาตรการการบรหารจดการขยะมงสโรงเรยนสะอาดอยางยงยน กจกรรม ๓ Rs ยทธศาสตรสรางยาก คดแยกงาย มาตรการสรางความสะดวก การพฒนาหลกสตรการเรยนการสอนการจดการขยะมลฝอยและของเสยในสถานศกษา จดกจกรรมคายวทยาศาสตรเทคโนโลย และสงแวดลอมในการจดการขยะมลฝอย ตงแตการลด คดแยกขยะ จนถงการก าจดขยะ การจดท าบอขยะและการจดการขยะมลฝอยแบบศนยรวม การประชาสมพนธขบเคลอนนโยบาย ลด และการคดแยกขยะมลฝอยในสถานศกษา การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายในสถานศกษา กจกรรมคดแยกขยะ เขารวมโครงการโรงเรยนปลอดขยะ (Zero Waste school) ของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และโครงการบานนไมมขยะ (๓) กระทรวงมหาดไทย โดยกรมสงเสรมการปกครองทองถน ไดด าเนนการ ดงน (๓.๑) อยระหวางการเสนอแกไขพระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. 2535 เพอใหการด าเนนการเกยวกบการแกไขปญหาขยะมลฝอยของประเทศในภาพรวมเปนไปดวยความเรยบรอย มเอกภาพ สอดคลองกบสภาวการณในปจจบน

๔๙

(๓.๒) จดท าคมอแนวทางปฏบตในการจดการขยะมลฝอยในเขตพนท อปท. เพอใหการแกไขปญหาขยะมลฝอยมกรอบการด าเนนการทชดเจนเปนแนวทางเดยวกน (๓.๓) รณรงคสรางจตส านกประชาชนในการทงขยะมลฝอยและการบรหารจดการขยะโดยใหจงหวด อ าเภอ อปท. และหนวยงานทเกยวของรณรงค สรางพฤตกรรมและจตส านกประชาชนในการทงขยะมลฝอยลงภาชนะทจดเตรยมไวรองรบ เพอลดปรมาณขยะมลฝอยและเพอการรกษาความสะอาดของบานเมอง อาท ในสวนของบานเมอง/ชมชน ไดประชาสมพนธรณรงคใหประชาชนรกษาความสะอาดบานพกอาศย (จดโครงการประกวดหนาบานนามอง) การทงขยะใหเปนทเปนทาง จดกจกรรมใหประชาชนมสวนรวมรกษาความสะอาดพนทชมชน โรงเรยน/สถานศกษา ไดจดกจกรรมปลกฝงคานยม/วนยการรกษาความสะอาดในกจกรรมการเรยนการสอน การจดเวรรกษาความสะอาด จดประกวดการรกษาความสะอาดภายในโรงเรยน สถานทราชการ/ทท าการ อปท. ไดรณรงคใหรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของส านกงาน เสนทางเขา - ออก ใหจดเตรยมภาชนะรองรบขยะมลฝอยใหเพยงพอ รณรงคสรางวนยใหแกขาราชการ พนกงาน และลกจางในการตระหนกถงการรกษาความสะอาดฯ เพอเปนแบบอยางแกประชาชน สถานทสาธารณะ/แหลงทองเทยว ไดใหหนวยงานทเกยวของจดท าปายประชาสมพนธ รณรงคใหประชาชนทมาใชบรการรวมถงนกทองเทยว รกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของสถานท โดยเตรยมภาชนะรองรบขยะมลฝอยใหเพยงพอ เปนตน ส าหรบสถานประกอบการ/หางสรรพสนคา ไดขอความรวมมอผประกอบการรณรงครกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของสถานท ทางเขา - ออก การจดเตรยมภาชนะรองรบขยะมลฝอยใหเพยงพอ ๓.๒ การด าเนนการตามขอเสนอแนะสวนกลาง หนวยงานทรบผดชอบและหนวยงานทเกยวของไดด าเนนการแกไขปญหาตามขอเสนอแนะของผตรวจราชการ ดงน ๓.๒.๑ รปแบบ มาตรการการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และการบงคบใชกฎหมาย (๑) การเกบรวบรวมและก าจดขยะมลฝอยตดเชอจากคลนกเอกชน คลนกสตวและโรงพยาบาลสตว กระทรวงสาธารณสข โดยโรงพยาบาลเอกชนไดมการตรวจตามพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๔๕ ใหผอนญาตจดใหพนกงานเจาหนาทตรวจลกษณะของสถานพยาบาลและการประกอบกจการของสถานพยาบาลใหเปนไปตามพระราชบญญตน อยางสม าเสมอ ในการน หากพบวาสถานพยาบาลตลอดจนเครองมอเครองใช ยาและเวชภณฑของสถานพยาบาลนนมลกษณะทอาจกอใหเกดอนตรายตอผทอยในสถานพยาบาลหรอผทอยใกลเคยงกบสถานพยาบาล ผอนญาตมอ านาจออกค าสงให ผรบอนญาต แกไขปรบปรงใหเหมาะสมภายในระยะเวลาทก าหนดได ซงส านกสถานพยาบาลและการประกอบโรคศลปไดออกตรวจมาตรฐานคณภาพบรการของสถานพยาบาลประเภททรบผปวยไวคางคนทกป โดยมการตรวจประเมนดานอนามยสงแวดลอมซงมการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกลอยในการตรวจประเมนดวย กระทรวงเกษตรและสหกรณ (กรมปศสตว ) ไดมการตรวจการก าจดขยะมลฝอยตดเชอ และใหค าแนะน าผประกอบการในการปฏบตใหถกตองตามกฎกระทรวง กระทรวงมหาดไทย โดย อปท. ไดด าเนนการใหเปนไปตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 ซงก าหนดอ านาจหนาทของ อปท. ในมาตรา 18 – 20 คอ ด าเนนการจดใหมการเกบรวบรวมและก าจดมลฝอยตดเชอจากแหลงก าเนดใหครอบคลมทกประเภท (คลนกคน คลนกสตว หองปฏบตการ) ตามอ านาจหนาทตามกฎกระทรวงวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ เพอใหเปนไปตามบทบาทหนาทตามกฎหมาย (พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535) (๒) ขยะมลฝอยตดเชอ (infectious waste) ทมาจากครวเรอน จากการรกษาผปวย ในชมชน (กรณรกษาตวเองทบานหรอผปวยพกฟนหรอผปวยเรอรง) ยงไมไดรบการคดแยกจากตนทางทชดเจน อกทง อปท.สวนใหญยงไมมระบบการเกบรวบรวมขยะมลฝอยตดเชอ เพอน าไปก าจด นน กระทรวงมหาดไทย

๕๐

โดย อปท. ไดด าเนนการใหเปนไปตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 มาตรา 18 มาตรา 19 และมาตรา 20 ทใหราชการสวนทองถนมอ านาจออกขอก าหนดของทองถน ไดแก หามการถายเท ทงหรอท าใหมขนในทหรอทางสาธารณะซงสงปฏกลหรอมลฝอยนอกจากในททราชการสวนทองถนไดจดไวให ก าหนดใหมทรองรบสงปฏกล หรอมลฝอยตามทหรอทางสาธารณะและสถานทเอกชน ก าหนดวธการเกบ ขน และก าจดสงปฏกลหรอมลฝอย หรอใหเจาของหรอผครอบครองอาคารหรอสถานทใด ๆ ปฏบตใหถกตองดวยสขลกษณะตามสภาพ หรอลกษณะการใชอาคารหรอสถานทนน ๆ ก าหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการของราชการสวนทองถน ในการเกบและขนสงปฏกลหรอมลฝอย ไมเกนอตราตามทก าหนดในกฎกระทรวง ก าหนดหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขในการเกบ ขน และก าจดสงปฏกลหรอมลฝอยเพอใหผรบใบอนญาตตามมาตรา 19 ปฏบต ตลอดจนก าหนดอตราคาบรการขนสงตามลกษณะการใหบรการทผรบใบอนญาตตามมาตรา 19 พงจะเรยกเกบได และก าหนดการอนใดทจ าเปนเพอใหถกตองดวยสขลกษณะ (๓) พนทก าจดขยะมลฝอยซงมไมเพยงพอ เนองจากการเตบโตของเมองอยางรวดเรว ประกอบกบพนทชมชนมการขยายตว ท าใหชมชนเขาไปใกลบอขยะมากยงขน สงผลกระทบตอสภาพแวดลอมของชมชน ซงในเรองน กระทรวงมหาดไทย โดยกรมโยธการและผงเมอง จะมการศกษาในเรองพนทเพอการจดการขยะ หรอการก าหนดทตงพนททเหมาะสมกบการก าจดขยะ โดยศกษาวเคราะหสภาพการด าเนนการในปจจบน และความตองการในอนาคต ซงการก าหนดพนทจะตองมการพจารณาเรองระยะหางจากชมชน รวมทงระยะหางจากพนทส าคญหรอพนททมคณคา เชน โบราณสถาน แหลงทองเทยว พจารณาแหลงน าผวดนโดยรอบ ระดบน าใตดน ระดบของพนท ทศทางลม ความสอดคลองในการใชประโยชนทดนกบพนทโดยรอบ ฯลฯ ดงนน ในปจจบนการจดท าผงเมองจงมการพจารณาและด าเนนการก าหนดพนทก าจดขยะไวดวยแลว เพอใหการ ใชประโยชนทดนและมาตรการตาง ๆ สามารถใชเปนแนวทางในการพฒนา แกปญหาและด ารงรกษาเมองและชนบทใหเหมาะสมกบสภาพพนท

จากการทรฐบาลใหความส าคญกบการจดการขยะมลฝอย และผลการตรวจตดตามในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๘ พบวา ระบบการคดแยกขยะของจงหวดยงไมมประสทธภาพเทาทควร นโยบายการจดการ ขยะมลฝอยของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนบางแหงไมชดเจน บคลกรไมมความรดานวชาการ อกทง ขาดแคลนอปกรณเครองจกร และงบประมาณในการด าเนนการก าจดขยะมลฝอย ท าใหการก าจดขยะไมถกตองตามหลกวชาการการใหจางเอกชนรวมทนในการจดการขยะมลฝอย จะตองด าเนนการตามแนวทางประกาศคณะกรรมการ นโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ ซงตองผานขนตอนการเสนอเรองและใชระยะเวลาด าเนนการ ท าใหการด าเนนการลาชา ประชาชนและชมชนยงขาดจตส านก ไมเหนถงความส าคญหรอการไดรบประโยชนจากการจดการขยะมลฝอยอยางแทจรง ประกอบกบการประชาสมพนธและรณรงค ใหคดแยกขยะตงแตตนทางของชมชน/ครวเรอน ยงไมทวถงและไมมความตอเนอง จงยงไมเกดการขยายผลในทางปฏบตทยงยน ส าหรบการจดการขยะตดเชอในโรงพยาบาล สวนใหญใหบรษทเอกชนเขามาเกบขนและสงไปก าจด แตขยะตดเชอจากผปวยตดเตยงทอาศยอยทบาน บางพนทยงไมมมาตรการก าจดทถกวธ ยงปะปนอยกบขยะทวไป ซงปญหาดงกลาว ผตรวจราชการไดมขอเสนอแนะให พนทด าเนนการแกไข และท าใหการบรหารจดการขยะในระดบพนทดขนในระดบหนง ประกอบกบผลการด าเนนการของหนวยงานทรบผดชอบ และหนวยงาน ทเกยวของในการแกไขปญหาการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย ตามขอเสนอแนะของ ผตรวจราชการในระดบนโยบาย และสวนกลางดงกลาวขางตน ซงหนวยงานตาง ๆ ไดด าเนนการเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการขยะมลฝอย และแกไขปญหาขยะมลฝอยในระยะยาว โดยการศกษา แนวทางแกไขปญหาขยะมลฝอยใหสอดคลองกบ Roadmap รวมทงสงเสรม สนบสนนทงดานวชาการ งบประมาณตามความจ าเปนและเหมาะสม มการเรงรดออกกฎ ระเบยบ ขอก าหนด และมาตรการตาง ๆ

๕๑

มการบรณาการการบงคบใชกฎหมายทเครงครด ด าเนนการประชาสมพนธ และเสรมสรางความรความเขาใจในเรองการลด และคดแยกขยะครวเรอนตงแตตนทางใหแกประชาชน นกเรยน นกศกษา เยาวชน เพอใหมการปรบเปลยนพฤตกรรมในการจดการขยะ อยางไรกตาม พบวา ในสวนของการเรงรดออกกฎ ระเบยบ ขอก าหนดมาตรการใหผประกอบการ มการเรยกคนซากผลตภณฑทตนเองผลต หรอจดจ าหนาย การรบคนหรอการเกบรวบรวมซากผลตภณฑ และจดสถานทก าจดซากผลตภณฑ ขณะนยงอยระหวางขนตอนการพจารณากอนเสนอสภานตบญญตแหงชาต จงยงไมไดมการประกาศใช สวนของมาตรการสงเสรมและสนบสนนใหภาคเอกชนเขามาลงทนบรหารจดการขยะตามพระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ดวยการออกกฎหมายล าดบรองและแนวทางปฏบตทจ าเปน ซงเปนการเพมบทบาทภาคเอกชนในการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย นน ยงพบวา มปญหาในทางปฏบต กลาวคอ กระทรวงมหาดไทยไดมหนงสอสงการ ดวนทสดท มท ๐๘๙๑.๔/ว๓๗๓๘ ลงวนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๕๘ เรองการบงคบใชกฎหมายวาดวยการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ (กรณโครงการก าจดขยะมลฝอยของ อปท.) โดยไดพจารณาเหนวา การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐจะตองด าเนนการใหเปนไปตามหลกเกณฑของขอกฎหมาย ขอก าหนด รวมทงประกาศคณะกรรมการ นโยบายการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ เพราะการรวมลงทนทก าหนดตามกฎหมาย หมายความวา การรวมลงทนกบเอกชนไมวาโดยวธใด หรอมอบใหเอกชนลงทนแตฝายเดยว โดยวธการอนญาต หรอใหสมปทาน หรอใหสทธ ไมวาในลกษณะใด ซงการใหบรการสาธารณะของ อปท. โดยเฉพาะเรองการก าจดขยะมลฝอยซงมอบหรออนญาตใหเอกชนด าเนนการจงอยในความหมายของการรวมลงทนดวย ดงนน จงสงการใหจงหวดแจงให อปท.ตรวจสอบการด าเนนโครงการ และใหปฏบตใหถกตองตามขนตอน หลกเกณฑ ประกาศ และพระราชบญญต การใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖

โดยทปจจบนม อปท. ในพนทหลายจงหวดไดมการลงนาม MOU กบบรษทเอกชน เพอน าขยะเกา ในหลมฝงกลบไปผลตเปนเชอเพลงทดแทน (RDF) ซงประสบผลส าเรจในการจดการขยะมลฝอยเกาทสะสมอยในพนทอยางมประสทธภาพ และเปนตนแบบให อปท. แหงอน ๆ ไปศกษาดงาน พรอมจดเตรยมด าเนนการตามแนวทางท อปท. ตนแบบไดเคยด าเนนการมากอน การทกระทรวงมหาดไทยไดมหนงสอสงการดงกลาว จงท าให อปท.ทเตรยมการลงนามใน MOU กบเอกชนตองชะลอการด าเนนงานทงหมด และตองเรมตนด าเนนการตามกระบวนการทก าหนดไวใน พระราชบญญตการใหเอกชนรวมลงทนในกจการของรฐ พ.ศ. ๒๕๕๖ ซงการด าเนนการดงกลาวไดสงผลใหการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายตกคางสะสม (ขยะมลฝอยเกา) เกดความลาชา รวมทงสงผลใหจงหวดประสบปญหาขยะตกคางสะสมในพนทวกฤตมากยงขน ส าหรบในเรองของพระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ. ๒๕๓๕ อยระหวาง การน าเสนอแกไข เพอใหเกดความเปนเอกภาพ สอดคลองกบสภาวการณในปจจบน

ดงนน เพอใหการบรหารจดการขยะมลฝอยมผลเปนรปธรรม จงควรมการตรวจตดตามการแกไขปญหา การบรหารจดการขยะมลฝอยอยางตอเนองในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๙ โดยเฉพาะในเรองของการบรหารจดการ ขยะมลฝอยตนทาง (การคดแยก) การบรหารจดการขยะมลฝอยกลางทาง (การจดเกบขององคกรปกครอง สวนทองถน) การบรหารจดการขยะมลฝอยปลายทาง (การก าจดขยะ)