1

รอบสำรวจท 1 ฤดนาปรง ป 2563 : วนท 20-21 มกราคม 2563

ภาพรวมของจงหวดเชยงราย การผลตขาวฤดนาปรง ป 2563 ในพนท จงหวดเชยงราย สภาพพนท การเพาะปลกอย ในเขตชลประทาน และอางเกบนำ พนธขาวทนยมปลก ไดแก ขาวเหนยว พนธสนปาตอง 1 และพนธ กข -แมโจ 2 ขาวเจา ไดแก พนธหอมปทม (ปทมธาน 1) และพนธพษณโลก 2 บางพนทปลกขาวจาปอนกา (ขาวญปน) พนธ ก.วก.2 เกษตรกรสวนใหญใชวธการหวานนำตม โยนกลา และใชเครองปกดำ ผลการสำรวจแปลงสำรวจ จำนวน 7 จด ไดแก อำเภอพาน อำเภอแมจน อำเภอเชยงของ อำเภอเทง อำเภอเวยงปาเปา อำเภอแมลาว และอำเภอเวยงชย พบวา สวนใหญการเจรญเตบโตของตนขาวอยในระยะกลา และในบางพนทเชน แปลงสำรวจอำเภอเวยงปาเปาอยระหวางไถเตรยมดนสำหรบการปลก สวนการระบาดของโรคและแมลงศตรขาวยงไมพบในพนทแปลงสำรวจ ทงนไดแจงกบเกษตรกรใหมการสำรวจแปลงนาของตนเองอยางสมำเสมอเพอปองกนการระบาดของโรคและแมลงศตรขาวตอไป

ภาพท 1 การเตรยมดนในแปลงนาเพอทำการหวานขาว และตนขาวทอยในระยะกลา ฤดนาปรง ป 2563

1

2

จดท 1 ตำบลธารทอง อำเภอพาน

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจม พ นท ปล กข าว 5 ไร ปล กข าวพ นธ ส นป าตอง 1 ใช ว ธ การหว านน ำตม เม อว นท 7 มกราคม 2563 สภาพพ นท นาเปนท ราบ พกดแปลง lat 19.697311 long 99.682718 สำรวจวนท 20 มกราคม 2563 เวลา 07.40 น. ทองฟาแจมใส มแดดออก อากาศเยน

การเจรญเตบโตของขาว

ไมสามารถสมสำรวจได เนองจากตนขาวมขนาดเลกอยในระยะกลาหลงหวานขาว

โรค แมลง - สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

ไมสามารถสมสำรวจได เนองจากตนขาวมขนาดเลกอยในระยะกลาหลงหวานขาว

ภาพท 2 สภาพแปลงนาและการเจรญเตบโตของตนขาว ในแปลงสำรวจ ตำบลธารทอง อำเภอพาน จงหวดเชยงราย

3

จดท 2 ตำบลศรคำ อำเภอแมจน จงหวดเชยงราย

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจมพ นท ปลกขาว 7 ไร ปลกขาวพนธ กวก.2 ใช ว ธ การปกดำดวยเคร องปกดำ เมอวนท 28 ธนวาคม 2562 สภาพพนทนาเปนทราบ พกดแปลง lat 20.205711 long 99.873777 สำรวจวนท 20 มกราคม 2563 เวลา 09.20 น. ทองฟาแจมใส มแดดออก อากาศเยน

การเจรญเตบโตของขาว

จากการสำรวจตนขาวในนา 20 จด มจำนวนตนขาวเฉลย 14.30 ตนตอกอ ความสงของตนขาวเฉลย

27.85 ซม. วดคาสใบขาวจากแผนเทยบส (Leaf Color Chart : LCC) เฉลยระดบ 2.50 ระดบนำในแปลง

สำรวจ เฉลย 5.00 ซม

โรค แมลง - สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

การส มนบจำนวนแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตบรเวณกอขาวดวยตาเปลา จำนวน 20 จด

ไมพบแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต สำหรบการใชสวงโฉบแมลงในนาขาว ไมพบศตรขาวและพบศตรธรรมชาต

ภาพท 3 สภาพแปลงนาและการเจรญเตบโตของตนขาว ในแปลงสำรวจ ตำบลธารทอง อำเภอพาน จงหวดเชยงราย

4

จดท 3 ตำบลหวยซอ อำเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจมพ นท ปลกขาว 4 ไร 2 งาน ปลกขาวพนธ สนปาตอง 1 ใชว ธ การหวานนำตม เม อวนท 2 มกราคม 2563 สภาพพ นท นาเปนท ราบ พกดแปลง lat 20.064874 long 100.338305 สำรวจวนท 20 มกราคม 2563 เวลา 12.00 น. ในแปลงนามนำเลกนอย ทองฟาแจมใส ปลอดโปรง

การเจรญเตบโตของขาว

จากการสำรวจตนขาวในนา 20 จด มจำนวนตนขาวเฉลย 31.25 ความสงของตนขาวเฉลย 19.45

ซม. วดคาสใบขาวจากแผนเทยบส (Leaf Color Chart : LCC) เฉลยระดบ 2.50 ระดบนำในแปลงสำรวจ

เฉลย 9.20 ซม.

โรค แมลง - สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

การส มนบจำนวนแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตบรเวณกอขาวดวยตาเปลา จำนวน 20 จด

ไมพบแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต สำหรบการใชสวงโฉบแมลงในนาขาว ไมพบศตรขาวและพบศตรธรรมชาต

ภาพท 4 สภาพแปลงนาและการเจรญเตบโตของตนขาว ในแปลงสำรวจ ตำบลหวยซอ

อำเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย

5

จดท 4 ตำบลสนทรายมล อำเภอเทง จงหวดเชยงราย

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจมพ นท ปล กข าว 10 ไร ปล กข าวพนธ ส นปาตอง 1 ใช ว ธ การหว านนำตม เม อว นท 7 ธ นวาคม 2562 สภาพพ นท นาเปนท ราบ พกดแปลง lat 19.700549 long 100.175187 สำรวจวนท 20 มกราคม 2563 เวลา 15.20 น. ทองฟาแจมใส ปลอดโปรง แดดจดเปนสวนใหญ

การเจรญเตบโตของขาว

จากการสำรวจตนขาวในนา 20 จด มจำนวนตนขาวเฉลย 24.00 ความสงของตนขาวเฉลย 34.20 ซม. วดคาสใบขาวจากแผนเทยบส (Leaf Color Chart : LCC) เฉลยระดบ 2.50 ระดบนำในแปลงสำรวจ เฉลย 10.00 ซม.

โรค แมลง - สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

การส มนบจำนวนแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตบรเวณกอขาวดวยตาเปลา จำนวน 20 จด ไมพบแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาต สำหรบการใชสวงโฉบแมลงในนาขาว พบแมลงศตรขาว ไดแก เพลยกระโดดสนำตาล 1 ตว เพลยจกจนหวสสม 3 ตว และเพลยกระโดด Tagosodes 1 ตว ศตรธรรมชาต ทพบ ไดแก มวนเขยวดดไข 1 ตว

ภาพท 5 สภาพแปลงนาและการเจรญเตบโตของตนขาว ในแปลงสำรวจ ตำบลสนทรายมล อำเภอเทง

จงหวดเชยงราย

6

จดท 5 ตำบลเวยง อำเภอเวยงปาเปา จงหวดเชยงราย

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจมพ นทปลกขาว 4 ไร ปลกขาวพนธ สนปาตอง 1 ใชวธการปกดำดวยแรงงานคน คาดวาจะปลกขาวในชวงปลายเดอนมกราคม 2563 สภาพพนทนาเปนทราบ พกดแปลง lat 19.332514 long 99.514959 สำรวจวนท 21 มกราคม 2563 เวลา 09.30 น. ทองฟาแจมใส ปลอดโปรง แดดออก

การเจรญเตบโตของขาว

แปลงสำรวจอยระหวางการไถเตรยมดน

โรค แมลง - สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

แปลงสำรวจอยระหวางการไถเตรยมดน

ภาพท 6 การไถเตรยมดนในแปลงสำรวจ ตำบลเวยง อำเภอเวยงปาเปา จงหวดเชยงราย

7

จดท 6 ตำบลจอมหมอกแกว อำเภอแมลาว จงหวดเชยงราย

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจมพ นท ปลกขาว 10 ไร ปลกขาวพนธ สนปาตอง 1 โดยวธการโยนกลา เม อวนท 8 มกราคม 2563 สภาพพนทนาเปนทราบกวาง พกดแปลง lat 19.765256 long 99.728231 สำรวจวนท 21มกราคม 2563 เวลา 11.40 น. ทองฟาแจมใส มแดดออก

การเจรญเตบโตของขาว

ไมสามารถสมสำรวจได เนองจากตนขาวมขนาดเลกอยในระยะกลาหลงโยนกลา

โรค แมลง – สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

ไมสามารถสมสำรวจได เนองจากตนขาวมขนาดเลกอยในระยะกลาหลงโยนกลา

ภาพท 7 สภาพแปลงนาและการเจรญเตบโตของตนขาว ในแปลงสำรวจ ตำบลจอมหมอกแกว อำเภอแมลาว จงหวดเชยงราย

8

จดท 7 ตำบลเวยงชย อำเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

ขอมลและสภาพทวไป

แปลงสำรวจมพนทปลกขาว 1 ไร ปลกขาวพนธ สนปาตอง 1 โดยวธการหวานนำตม เมอวนท 23 ธนวาคม 2562 สภาพพนทนาเปนทราบกวาง พกดแปลง lat 19.883817 long 99.905876 สำรวจวนท 21มกราคม 2563 เวลา 13.00 น. ทองฟาแจมใส มแดดออกจด

การเจรญเตบโตของขาว

จากการสำรวจตนขาวในนา 20 จด มจำนวนตนขาวเฉลย 21.00 ความสงของตนขาวเฉลย 27.85 ซม. วดคาสใบขาวจากแผนเทยบส (Leaf Color Chart : LCC) เฉลยระดบ 2.50 ระดบนำในแปลงสำรวจ เฉลย 0 ซม.

โรค แมลง - สตวศตรขาว และศตรธรรมชาต

การสมนบจำนวนแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตบรเวณกอขาวดวยตาเปลา จำนวน 20 จด ไมพบแมลงศตรข าวและศตรธรรมชาต สำหรบการใชสว งโฉบแมลงในนาขาว พบแมลงศตรข าว ได แก เพลยจกจนสเขยว 1 ตว เพลยจกจนขาวใหญ 1 ตว และเพลยจกจนหวสสม 2 ตว ศตรธรรมชาตทพบ ไดแก ดวงเตา 3 ตว

ภาพท 8 สภาพแปลงนาและการเจรญเตบโตของตนขาว ในแปลงสำรวจ ตำบลเวยงชย อำเภอเวยงชย

จงหวดเชยงราย

9

กบดกแสงไฟ : การตรวจนบแมลงศตรขาวและศตรธรรมชาตจากกบดกแสงไฟ (Light trap) ทศนยวจยขาวเชยงราย เปดหลอดไฟเวลา 18.00 - 22.00 น. ทกวน โดยในชวงวนท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2562 – 21 มกราคม พ.ศ. 2563 พบแมลงศตรขาว ไดแก เพลยจกจนปกลายหยกมากทสดเมอเทยบกบแมลงศตรขาวชนดอนๆ รองลงมา คอ เพลยจกจนหวสสม (ภาพท 9) แมลงศตรธรรมชาตทพบเปนจำนวนมาก ไดแก มวนกรรเชยง และดวงกนกระดก

ภาพท 9 แผนภาพแสดงจำนวนแมลงศตรขาวจากกบดกแสงไฟ ณ ศนยวจยขาวเชยงราย ระหวางวนท

1 ธนวาคม พ.ศ. 2562 – 21 มกราคม พ.ศ. 2563 ณ ศนยวจยขาวเชยงราย

ภาพท 10 แผนภาพแสดงจำนวนแมลงศตรธรรมชาตจากกบดกแสงไฟ ณ ศนยวจยขาวเชยงราย ระหวางวนท

1 – 22 มกราคม พ.ศ. 2563 ณ ศนยวจยขาวเชยงราย

1

10

100

1000

10000

ธ.ค.-62 ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

จ านว

น (ต

ว)

เพลยจกจนสเขยว เพลยจกจนปกลายหยก เพลยกระโดดหลงขาว

เพลยกระโดดสน าตาล หนอนกอสครม หนอนหอใบขาว

ผเสอขาวเปลอก เพลยกระโดดปกลายภษานส เพลยจกจนหวสสม

เพลยจกจนขาวใหญ เพลยกระโดดแถบขาวเลก

1

10

100

1000

ธ.ค.-62 ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

จ านว

น (ต

ว)

มวนเขยวดดไข มวนจงโจน าเลก ดวงกนกระดก

ดวงดนคอยาว ดวงเตา มวนกรรเชยง

10

Blast Unit of Severity (BUS) : คาดชนทบอกถงความเหมาะสม หรอ ความเสยงในการเกดโรคไหมของขาว ซงไดจากการวเคราะหคาอณหภมความชนสมพทธ และชวงเวลานำคางของแตละวน ขอมลคา BUS ณ ศนยวจยขาวเชยงราย เกนคาวกฤต 2.25 ในเดอนมกราคม 2563 จำนวน 10 วน คอ วนท 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 21 และ 22 มคา BUS สงสด เทากบ 3.70

ภาพท 11 คาความเส ยงของอากาศตอการเกดโรคไหม (BUS) ทวเคราะหไดระหวางวนท 1 – 22

มกราคม 2563 ณ ศนยวจยขาวเชยงราย สภาพดนฟาอากาศ : พยากรณอากาศเพอการเกษตร (ฉบบท 10/63 กลมอตนยมวทยาการเกษตร สำนกพฒนาอตนยมวทยา กรมอตนยมวทยา) ภาคเหนอ ในชวงวนท 22 - 23 ม.ค. 63 มอากาศเยนถงหนาวกบมหมอกในตอนเชา อณหภมตำสด 14-22 องศาเซลเซยส อณหภมสงสด 30-35 องศาเซลเซยส ลมตะวนตก ความเรว 10-20 กม./ชม. บรเวณยอดดอยมอากาศหนาวถงหนาวจด อณหภมตำสด 4-14 องศาเซลเซยส สวนในชวงวนท 24 - 28 ม.ค. 63 อากาศเยนถงหนาว มฝนฟาคะนองรอยละ 10 ของพนทกบลมกระโชกแรงบางแหง ในระยะแรก หลงจากนน อณหภมจะลดลง 4-7 องศาเซลเซยสอณหภมตำสด 10-18 องศาเซลเซยส อณหภมสงสด 28-33 องศาเซลเซยส ลมตะวนตก ความเรว 10-20 กม./ชม. บรเวณยอดดอยมอากาศหนาวถงหนาวจดและมนำคางแขงบางพนทอณหภมตำสด 1-12 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธ 65-75 %

ศนยวจยขาวเชยงรายกองวจยและพฒนาขาว กรมการขาว กระทรวงเกษตรและสหกรณ

474 ถนนพหลโยธน ตำำบลเมองพำน อำำเภอพำน จงหวดเชยงรำย 57120 Tel . 053 - 721578 Fax. 053 - 722916

ขาวเตอนภยและเฝาระวงโรคระบาดในขาวระวง ! โรคใบไหมระบาดในนาขาว

ศนยวจยขำวเชยงรำยขอแจงเตอนเกษตรกรผทำำนำ ฤดนำปรง 2563 เนองจำกระหวำงเดอนมกรำคม 2563 คำ Blast Unit of Severity (BUS) ซงเปนคำดชนทบอกถงควำมเหมำะสม หรอ ควำมเสยงในกำรเกดโรคไหมของขำวซงพบวำคำ BUS ณ ศนยวจยขำวเชยงรำย ในเดอนมกรำคม 2563 เกนคำวกฤต 2.25 จำำนวน 10 วน คอ วนท 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 21 และ 22 โดยมคำ BUS สงสด เทำกบ 3.70 ดงนนจงขอใหเกษตรกรเฝำระวงกำรระบำดโรคใบไหมดงกลำวในแปลงนำของทำนดวย

โดยเฉพาะเกษตรกรผทปลกขาวพนธ พษณโลก 2 และขาวจาปอนกา (ขาวญปน) พนธ ก.วก.2 ซงเปนพนธขาวทไมตานทานโรคไหม รวมทงเกษตรกรผทใสปยยเรยมากเกนไปใหเฝาระวงเปนพเศษ เพราะจะทำาใหตนขาวออนแองายตอการเขาทำาลายของเชอสาเหตได

โดยใหเกษตรกรหมนตรวจแปลงนำ หำกพบวำตนขำวของทำนมอำกำรดงน คอระยะกลา ใบมแผล จดสนำำตำลคลำยรปตำ มสเทำอยตรงกลำงแผล ควำมกวำงของแผลประมำณ 2-5

มลลเมตร และควำมยำวประมำณ 10-15 มลลเมตร แผลสำมำรถขยำยลกลำมและกระจำยทวบรเวณใบ ถำโรครนแรงกลำขำวจะแหงฟบตำย อำกำรคลำยถกไฟไหม

ระยะแตกกอ อำกำรพบไดทใบ ขอตอของใบ และขอตอของลำำตน ขนำดแผลจะใหญกวำทพบในระยะกลำ แผลลกลำมตดตอกนไดทบรเวณขอตอ ใบจะมลกษณะแผลชำำสนำำตำลดำำ และมกหลดจำกกำบใบเสมอตองทำำกำรปองกนกำำจดโดยดวน

การปองกนกำาจด- ใชเชอรำไตรโคเดอรมำ ฉดพนปองกนโรคไหม - เมอพบแผลโรคไหมทวไป 5 เปอรเซนตของพนทใบ ควรฉดพนสำรปองกนกำำจดเชอรำ เชน ไตรไซคลาโซล

ไอโซโพรไทโอเลน คาซกาไมซน อดเฟนฟอส คารเบนดาซม ผสมสารจบใบตามอตราทระบ

“ขอควรระวงการใชสารเคมตองปฏบตตามคำาแนะนำาการใชสารเคมทถกตองและเหมาะสมอยางเครงคด”

ตดตอสอบถามเพมเตมไดท ศนยวจยขาวเชยงราย โทร 053-721578

ลกษณะของโรคใบไหมในขาว