การงานอาชีพ -...
TRANSCRIPT
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน
ชนประถมศกษาปท 5
กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ
ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551
ผเรยบเรยง
อรณ ลมศร กศ.บ., กศ.ม.
สกนา หนแกว วท.บ.
ผตรวจ
ดร.มณกาญจน ทองใย กศ.บ., กศ.ม., กศ.ด.
สายใจ เจรญร� น คศ.บ. (เกยรตนยม)
โสฬส นพรตน ค.บ.
บรรณาธการ
สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.
สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.
สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.
สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.สดารตน อนเมอง วท.บ., วท.ม.
สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.
การงานอาชพ
2
ผŒเรยบเรยง อรณ ลมศร สกนา หนแกว
ผŒตรวจ ดร.มณกาญจน ทองใย สายใจ เจรญรน โสฬส นพรตน
บรรณาธการ สระ ดามาพงษ สดารตน อนเมอง
สงวนลขสทธตามกฎหมายหามละเมด ทำ ซำ ดดแปลง เผยแพร สวนหนงสวนใด เวนแตจะไดรบอนญาต
B
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน
การงานอาชพ
ชนประถมศกษาปท 5กล‹มสาระการเรยนรŒการงานอาชพตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551
ISBN 978-974-18-7498-9พมพ�ท บรษท โรงพมพ�วฒนาพานช จำ กด นายเรงชย จงพพฒนสข กรรมการผจดการ
พมพครงท 1พ.ศ. 2562จำ นวน 20,000 เลม
3
คานา
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพ ชนประถมศกษาปท 5 เลมน จดทาขนตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 สาหรบนกเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 5 โดยมเปาหมายใหนกเรยนและครใชเปนสอในการจดการเรยนรเพอพฒนานกเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานทกาหนดไวในหลกสตร มสมรรถนะสาคญดานการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย ตลอดจนพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค และทาประโยชนใหสงคม เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไทยและสงคมโลกไดอยางมความสข หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพ เลมน ยดแนวการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ใชหลกการสงเสรมใหนกเรยนมความรความเขาใจธรรมชาตของการงานอาชพ และสามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวนไดอยางมประสทธภาพและยงยน โดยพฒนานกเรยนแบบองครวมอยบนพนฐานของการบรณาการความคดรวบยอดทเนนใหนกเรยนเรยนรดวยการปฏบต (Active Learning) และเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain-based Learning) เนนการเรยนรใหตรงกบรปแบบการเรยนร (Learning Styles) และเนนทกษะทสรางเสรมความเขาใจทคงทนของนกเรยนซงเปนผลลพธปลายทางทตองการใหเกดตามหลกสตร การจดทาหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพ เลมน คณะผจดทา ซงเปนผเชยวชาญในสาขาวชาและการพฒนาสอการเรยนรไดศกษามาตรฐานการเรยนรและตวชวด (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทงดานวสยทศน หลกการ จดหมาย สมรรถนะสาคญของนกเรยน คณลกษณะอนพงประสงค มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง แนวทางการจดการเรยนร และการวดและประเมนผลการเรยนร แลวจงนาองคความรทไดมาออกแบบหนวยการเรยนร แตละหนวยการเรยนรประกอบดวยตวชวดชนป ผงมโนทศนสาระการเรยนร ประโยชนจากการเรยน ลองคด ลองตอบ เนอหาสาระเรองตาง ๆ สาระนาร แหลงคนขอมล ผงมโนทศนสรปเนอหา กจกรรมเสนอแนะ โครงงาน การประยกตใชในชวตประจาวน และคาถามทบทวน ซงองคประกอบเหลานจะชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดความเขาใจทคงทน และเกดการเรยนรอยางครบถวนตามหลกสตร หวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพ ชนประถมศกษาปท 5 เลมน จะชวยสนบสนนใหนกเรยนไดพฒนาทกษะพนฐานในการทางาน การจดการ การคดสรางสรรค และการใชเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพในการดารงชวต บรรลตามจดมงหมายของหลกสตร คณะผŒจดทา
4
คาชแจง
หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน การงานอาชพ ชนประถมศกษาปท 5 เลมน ไดออกแบบหนวยการเรยนรใหแตละหนวยการเรยนรประกอบดวย 1. ตวชวดชนป เปนเปาหมายในการพฒนานกเรยนแตละชนป ซงสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร มรหสกากบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด เชน ง 1.1 ป. 5/1 (รหสแตละตวมความหมาย ดงน ง คอ กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ 1.1 คอ สาระท 1 การดารงชวตและครอบครว มาตรฐานการเรยนรขอท 1 ป. 5/1 คอ ตวชวดชนประถมศกษาปท 5 ขอท 1) 2. ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ เปนผงทแสดงขอบขายเนอหาสาระในแตละหนวยการเรยนร โดยมชอหนวยการเรยนรและหวขอหลกของเนอหาในหนวยการเรยนรนน ๆ 3. ประโยชน�จากการเรยน คอ ประโยชนทนกเรยนจะไดรบหลงจากเรยนจบแตละหนวยการเรยนร ซงเขยนไวเปนประเดนเพอกระตนใหนกเรยนนาความรและทกษะจากการเรยนไปใชในชวตประจาวน 4. ลองคด ลองตอบ เปนคาถามหรอสถานการณเพอกระตนใหนกเรยนเกดความสงสยและสนใจทจะคนหาคาตอบ 5. เนอหา ตรงตามสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระการเรยนรแกนกลาง โดยแบงเนอหาเปนชวง ๆ แลวแทรกกจกรรมพฒนาการเรยนรทพอเหมาะกบการเรยน รวมทงมการนาเสนอดวยภาพ แผนภม และแผนทความคด เพอเปนสอใหนกเรยนสรางความคดรวบยอดและเกดความเขาใจทคงทน 6. สาระน‹ารŒ เปนความรเสรมหรอเกรดความรเพอเพมพนใหนกเรยนมความรกวางขวางขน โดยคดสรรเฉพาะเรองทนกเรยนควรร 7. แหล‹งคŒนขŒอมล เปนแหลงการเรยนรตาง ๆ เชน หนงสอ สถานท บคคล เวบไซต เปนตน เพอใหนกเรยนศกษาคนควาความรทสอดคลองกบเรองทเรยนเพมเตม 8. ผงมโนทศน�สรปเนอหา เปนการสรปความรหลงจากจบเนอหาของแตละหนวยการเรยนร ซงนาเสนอเปนผงมโนทศน (Concept Map) เพอใหนกเรยนไดทบทวนความร 9. กจกรรมเสนอแนะ เปนกจกรรมบรณาการทกษะทรวมหลกการและความคดรวบยอดในเรองตาง ๆ ทนกเรยนไดเรยนรไปแลวมาประยกตในการปฏบตกจกรรม 10. โครงงาน เปนการเสนอแนะหวขอโครงงานและแนวทางการปฏบตโครงงานทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชนปของหนวยการเรยนรนน เพอพฒนาทกษะการคด การวางแผน และการแกปญหาของนกเรยน 11. การประยกต�ใชŒในชวตประจาวน เปนกจกรรมทเสนอแนะใหนกเรยนไดนาความร ทกษะในการประยกตความรในหนวยการเรยนรนนไปใชในชวตประจาวน 12. คาถามทบทวน เปนคาถามเพอทบทวนความรและความเขาใจเนอหาของนกเรยน 13. บรรณานกรม เปนรายชอหนงสอ เอกสาร หรอเวบไซตทใชคนควาอางองประกอบการเขยน 14. อภธานศพท� เปนการนาคาสาคญทแทรกอยในเนอหามาอธบาย และจดเรยงตามลาดบตวอกษร เพอสะดวกในการคนควา
5
สารบญ
คานา ............................................. ๓คาชแจง ..........................................๔
หน‹วยการเรยนรŒท 1 กระบวนการทางาน 1ตวชวดชนป......................................1 ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ ..................1ประโยชน�จากการเรยน ........................1ลองคด ลองตอบ ...............................1 การทางานกบสมาชกในครอบครว ......2 หลกการทางานรวมกน ...................2 มารยาทและคณธรรมในการทางาน ..4 การดแลรกษาเสอผŒา .......................7 การซกผาและการตากผา ................7 การพบผา .....................................9 การรดผา ....................................10 การซอมแซมเสอผา ......................12 การปลกพช ................................ 19 การปลกผกบงจน ........................19ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรŒท 1 ......................... 22กจกรรมเสนอแนะ ........................... 23โครงงาน ....................................... 23การประยกตใชŒในชวตประจาวน ........... 24คาถามทบทวน ................................ 24
หน‹วยการเรยนรŒท 2 การจดการในบŒาน 25ตวชวดชนป.................................... 25 ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ ................ 25ประโยชน�จากการเรยน ...................... 25ลองคด ลองตอบ ............................. 25
การจดโต�ะอาหาร ตŒอาหาร ตŒเยน และหŒองครว ............................... 26 การจดโตะอาหาร .........................26 การจดตอาหาร ............................27 การจดตเยน ...............................29 การจดหองครว ...........................30 การทาความสะอาดหŒองนา และหŒองสŒวม .............................. 32ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรŒท 2 ......................... 36กจกรรมเสนอแนะ ........................... 37โครงงาน ....................................... 37การประยกตใชŒในชวตประจาวน ........... 38คาถามทบทวน ................................ 38
หน‹วยการเรยนรŒท 3 รŒจกใชŒ รŒจกรกษา . 39ตวชวดชนป.................................... 39 ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ ................ 39ประโยชน�จากการเรยน ...................... 39ลองคด ลองตอบ ............................. 39 การใชŒและดแลรกษาสมบตส‹วนตว ครอบครว และส‹วนรวม................. 40 การใชและดแลรกษาสมบตสวนตว ..40 การใชและดแลรกษาสมบต ครอบครว ...................................44 การใชและดแลรกษาสมบต สวนรวม .....................................46 การใชŒเสอผŒา .............................. 47 การดดแปลงเสอผา ......................47ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรŒท 3 ......................... 51
6
กจกรรมเสนอแนะ ........................... 52โครงงาน ....................................... 52การประยกตใชŒในชวตประจาวน ........... 53คาถามทบทวน ................................ 53
หน‹วยการเรยนรŒท 4 งานช‹างชวนคด งานประดษฐ�ชวนมอง 54ตวชวดชนป.................................... 54 ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ ................ 54ประโยชน�จากการเรยน ...................... 54ลองคด ลองตอบ ............................. 54 การใชŒและบารงรกษาของใชŒในบŒาน .. 55 ประเภทของของใชในบาน .............55 การซ‹อมแซมของใชŒในบŒาน ............ 58 วธการซอมแซมเครองใชไฟฟา ในบาน .......................................58 วธการซอมแซมสายยประต ...........61 การประดษฐ�ของใชŒจากวสดเหลอใชŒ ในทŒองถน .................................. 63 การประดษฐหมวกจากกลองนม ....63 การประดษฐกลองใสสบ ...............65 การประดษฐ�ของตกแต‹งจากวสด เหลอใชŒในทŒองถน ........................ 67 การประดษฐโครงเครองแขวน .......67 การประดษฐดอกสารภจาก เปลอกขาวโพด ............................68ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรŒท 4 ......................... 72กจกรรมเสนอแนะ ........................... 73โครงงาน ....................................... 73การประยกตใชŒในชวตประจาวน ........... 74คาถามทบทวน ................................ 74
หน‹วยการเรยนรŒท 5 สนกกบงานบญช .. 75ตวชวดชนป.................................... 75 ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ ................ 75ประโยชน�จากการเรยน ...................... 75ลองคด ลองตอบ ............................. 75 การทาบญชครวเรอน .................... 76 การจดเกบเอกสารของครอบครว ...... 79ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรŒท 5 ......................... 83กจกรรมเสนอแนะ ........................... 84โครงงาน ....................................... 84การประยกตใชŒในชวตประจาวน ........... 85คาถามทบทวน ................................ 85
หน‹วยการเรยนรŒท 6 รŒจกงานอาชพ ...... 86ตวชวดชนป.................................... 86ผงมโนทศน�สาระการเรยนรŒ ................ 86ประโยชน�จากการเรยน ...................... 86ลองคด ลองตอบ ............................. 86 อาชพต‹าง ๆ ในชมชน .................. 87 ความแตกต‹างของอาชพ ................ 89 ความแตกตางดานรายได ..............90 ความแตกตางดานลกษณะงานและ คณสมบตของผประกอบอาชพ ......91 ขอควรคานงเกยวกบอาชพ ...........95ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรŒท 6 ......................... 97กจกรรมเสนอแนะ ........................... 98โครงงาน ....................................... 98การประยกตใชŒในชวตประจาวน ........... 99คาถามทบทวน ................................ 99
บรรณานกรม ................................ 100อภธานศพท� ................................. 101
กระบวนการทำางาน
ประโยชนจากการเรยน
1.อธบายเหตผลในการทำงานแตละขนตอนถกตองตามกระบวนการทำงาน(ง1.1ป.5/1)2.ใชทกษะการจดการในการทำงานอยางเปนระบบ ประณต และมความคดสรางสรรค
(ง1.1ป.5/2)3.ปฏบตตนอยางมมารยาทในการทำงานกบสมาชกในครอบครว(ง1.1ป.5/3)4.มจตสำนกในการใชพลงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา(ง1.1ป.5/4)
1.รหลกในการทำงานรวมกนมคณธรรม และมารยาททดในการทำงานกบสมาชก ในครอบครว2.ดแลรกษาเสอผาดวยการซกตากเกบ รด และซอมแซมเสอผา พรอมทง
ปลกพชไดตามขนตอนของกระบวน การทำงาน
1.นกเรยนมวธการทำงานรวมกบสมาชกในครอบครวอยางไร
2.นกเรยนเคยซกผาหรอไม มขนตอน ในการทำงานอยางไร
3.การปลกพชตองมการวางแผนการ ทำงานหรอไมอยางไร
กระบวนการทำางาน1
ลองคด ลองตอบ
ตวชวดชนป
ผงมโนทศนสาระการเรยนร
การดแลรกษาเสอผา
การปลกพช
หลกการทำงานรวมกน
การซกผาและการตากผา
มารยาทและคณธรรมในการทำงาน
การพบผาการรดผาการซอมแซมเสอผา
การปลกผกบงจน การทำ�งานกบสมาชกในครอบครว
2� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
หลกการทางานรวมกน
การทางานกบสมาชกในครอบครว
การทำงานในครอบครวเชนการทำความสะอาดบานการทำความสะอาดเสอผาการประกอบอาหาร การประดษฐของใช การปลกพชผกสวนครว เปนหนาททสมาชกทกคนในครอบครวมสวนรบผดชอบโดยทกคนควรชวยกนทำงานเพอใหงานแตละอยางเสรจเรยบรอยภายในเวลาอนรวดเรว
พอ แม และลกรวมกนทำ งานบาน
การทางานกบสมาชกในครอบครวเปนการแสดงความมนาใจและรจกชวยเหลอซงกนและกน เชน ขณะทแมกวาดบานลกอาจชวยเชดถโตะพออาจชวยถพนบานเปนตน สงเหลานหากทกคนชวยกนทากจะกอใหเกดความสมพนธทดตอกนของสมาชกในครอบครว
หลกการทำงานใหไดผลดนนจะตองมกระบวนการทำงานและการจดการทด เพอใหงานสำเรจไดอยางรวดเรวประหยดและมประสทธภาพ กระบวนการทำ งานหมายถงลำดบขนตอนการทำงานตงแตเรมตนจนงานสำเรจเสรจสน การจดการหมายถงการจดระบบงานหรอระบบของคนโดยใหทำงานคนเดยวหรอทำงานเปนกลมเพอใหงานตางๆสำเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ ประโยชน�ของการทำ�งานตามกระบวนการทำ�งานและการจดการทด การฝกทำงานตามขนตอนของกระบวนการทำงานมประโยชนตอตวเราดงน 1.ทำใหรลำดบขนตอนการทำงานรวาตองทำงานใดกอนหรอหลงสามารถสงงานตดตามควบคมและกำกบการทำงานไดอยางมประสทธภาพ 2.สามารถเตรยมการลวงหนาหรอรปญหาทอาจจะเกดในการทำงานและสามารถกำหนดแนวทางในการแกปญหากอนปฏบตงานได 3.สามารถทำงานรวมกบผอนไดมความเปนผนำและผตามทดและยอมรบฟงความคดเหนของผอน
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 3
1.�การวางแผน�
3.�การตรวจสอบผลงาน�
4.�การปรบปรงแกไข� 2.�การปฏบตงาน�
4.ชวยปลกฝงนสยการทำงานอยางมระเบยบและมความรบผดชอบในการทำงาน 5.สามารถทำงานสำเรจลลวงตามเปาหมายทกำหนดไว 6.ทำใหไดผลงานทดมคณภาพโดยใชเวลาแรงงานและทรพยากรอยางประหยดและคมคา� วธการทำ�งานตามกระบวนการทำ�งานมขนตอนดงน
� 1.�การวางแผน�คอการกำหนดรายละเอยดของการทำงานไวลวงหนาเพอเปนแนวทางในการทำงานโดยตอบคำถาม6ขอตอไปน 1)มงานอะไรตองทำบาง 2)ทำงานนทำไมหรอทำเพอวตถประสงคอะไร 3)ตองเรมทำและทำใหเสรจเมอใด 4)ใครเปนคนทำและจะตองมอบหมายใหใครรบผดชอบบาง 5)ทำทไหนใชเครองมอและอปกรณอะไรบาง 6)มวธการทำงานอยางไร 2.�การปฏบตงานคอการทำงานตามลำดบขนตอนทวางแผนไวในขนตอนท 1ใหเกดผลตามวตถประสงคทกำหนดไว 3.�การตรวจสอบผลงาน�คอการตรวจสอบผลงานททำเสรจแลวโดยการเปรยบเทยบผลการปฏบตงานกบแผนงานวา ผลการปฏบตงานเปนไปตามแผนทไดวางไวหรอไมอยางไร 4.�การปรบปรงแกไข� คอ การดาเนนการปรบปรงแกไขหลงจากตรวจสอบแลวพบวาผลงานไมเสรจตามเปาหมายอาจจะตองเพมเวลาการทางานแตถาผลงานไมมคณภาพ
4� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
สาระน�าร
ในกรณททำงานไมไดตามแผนผลงานไมเสรจตามเปาหมาย เนองจากมปญหาบางอยางเกดขน ควรวเคราะหหาสาเหตของปญหาใหไดและหาวธการแกไข
มารยาทและคณธรรมในการทางาน
เนองจากไมไดทางานตามขนตอนหรอกาหนดคณภาพของงานสงเกนไปอาจตองปรบปรงแกไขวธการทางานหรอกาหนดเกณฑคณภาพของงานใหตาลงเพอใหสามารถทางานไดสาเรจตามความตองการ หลกการทำ�งานกบสมาชกในครอบครว 1.สมาชกในครอบครวควรมการวางแผนการทำงานในบานรวมกน 2.จดแบงหนาทตามความถนดและความสามารถของสมาชกแตละคน 3.ปฏบตงานตามขนตอนของกระบวนการทำงาน 4.รวมมอกนทำงานและมนำใจชวยเหลอกน เพอใหงานตาง ๆ เสรจสนไปพรอมๆกน 5.สมาชกทกคนในครอบครวควรรกษามารยาทและมคณธรรมในการทำงาน เพอใหทำงานไดสำเรจอยางมประสทธภาพ
มารยาทในการทำ�งาน�การทำงานรวมกบสมาชกในครอบครวควรรจกรกษามารยาทในการทำงานเพอใหทำงานรวมกบผอนไดอยางมความสขและทำใหงานสำเรจอยางรวดเรว มารยาททดในการทำงานควรปฏบตดงน 1.มความรบผดชอบและทำงานในหนาทตามทไดรบมอบหมาย 2.มนำใจชวยเหลอซงกนและกนในการทำงาน 3.ทำงานดวยความรอบคอบและมสต 4.มทศนคตทดตอผทรวมงานดวย 5.ยมแยมแจมใสและมอารมณดอยเสมอ 6.ทำงานดวยความสามคครวมมอรวมใจกน 7.มมนษยสมพนธทดตอผรวมงาน 8.เสนอความคดและแนวทางในการทำงานแกผอน พรอมทงรบฟงและยอมรบความคดเหนของผรวมงานดวย 9.ไมพดคยหรอตะโกนเสยงดงเวลาทำงาน10.มระบบการสอสารทดและสรางความเขาใจทดตอกน
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 5
เดกทำ ความสะอาดหองเรยนเปนผทมความรบผดชอบ
การกรอกนำ ใสขวดเปนการชวยทำ งานบาน
ผทมความซอสตยมกจะทำ การบานดวยตนเอง
คณธรรมในการทำ�งาน� หมายถง ลกษณะนสยทดทควรปฏบตในขณะทำงานดวยตนเองหรอทำรวมกลมกบเพอนๆ เพอใหการทำงานราบรนเชนความรบผดชอบความขยนความซอสตยความประหยดและรวมถงการมความรสกทดตอการทำงาน� 1.�ความรบผดชอบ�คอการทำงานทกอยางตามหนาทของเรา หรอการทำงานตามทไดรบมอบหมายเพอประโยชนของสวนรวม เชน ลางจาน กวาดบาน กรอกนำใสขวดซงเปนงานทตองทำเปนประจำทกวน เมอเรามหนาทตองทำแลวหากไมทำกจะทำใหเกดความไมสะดวกเชนสมาชกในบานไมมจานใช บานเรอนสกปรก ไมมนำสำหรบดม ทำใหผอนเกดความเดอดรอนได ผทมหนาทตองทำแลวไมทำถอวาเปนผทไมมความรบผดชอบ
สำหรบในหองเรยนถาเวรประจำวนไมกวาดหองไมเทขยะไมลบกระดานหองเรยนกจะสกปรกมกลนเหมน ทำใหเสยบรรยากาศในการเรยน ทำใหครและเพอนๆไดรบความเดอดรอนเพราะฉะนนเราจงควรมความรบผดชอบในหนาทของตนเองและทำงานตามทไดรบมอบหมายซงจะชวยใหสงคมทอยมความสข 2.� ความขยน คอ การทำงานอยางแขงขน
โดยประพฤตปฏบตอยางสมำเสมอเชนไปโรงเรยนทกวนเพอเรยนหนงสอและหาความรใสตว แลวไปพฒนาคณภาพชวตและหางานทำในอนาคต นกเรยนบางคนตนนอนตงแตเชารบแตงตวและเดนทางมาถงโรงเรยนกอนโรงเรยนเขาเมอกลบบานกรบทำการบานเสรจแลวจงชวยงานพอแมผปกครองการปฏบตดงกลาวแสดงวานกเรยนคนนมความขยน 3.� ความซอสตย��คอ ความประพฤตทตรงไปตรงมาไมคดโกงและไมหลอกลวงผอนนกเรยนทมความซอสตยเมอมการบานจะรบทำใหเสรจ ถาทำไมไดกจะถามครหรอผปกครองเพอทำการบานใหสำเรจ แตนกเรยนบางคนไมยอมทำการบานแลวมาลอกเพอนในตอนเชาและนำไปสงครแสดงวานกเรยนคนนไมมความซอสตย เพราะไมไดทำดวยตนเอง แตนำการบานมาสงเพอใหครเขาใจวานกเรยนทำดวยตนเอง
6� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
1.หนงสอ ตำราเกยวกบกระบวนการทำงานการทำงานกลม 2.เวบไซตคนหาขอมล เชน www.google.com
งานในบานทเดกทำไดเชนเทขยะกวาดและถพนหองตางๆ ทำความสะอาดของใชในบาน รดเสอผา เกบผา จดโตะอาหารเปนตน
แหลงคนขอมลสาระน�าร
กจกรรมพฒนาการเรยนร
1.อภปรายเกยวกบหลกการทำงานกบสมาชกในครอบครว2.เขยนแผนภาพความคดกระบวนการทำงานแลวนำเสนอผลงานหนาชนเรยน3.แสดงความคดเหนเกยวกบมารยาทในการทำงานมผลดอยางไรแลวสรปผล4.จบคกนสำรวจคณธรรมในการทำงานของเพอนแลวบนทกผล
เดกบางคนผปกครองใชใหไปซอของในตลาด เชน ซอปลาท 1 เขง ใหเงนไป
10บาทเมอไปถงตลาดเดกซอปลาทไดเขงละ8บาทไดเงนทอนมา2บาทแตกลบมา
บอกผปกครองวาปลาทเขงละ10บาทแสดงวาเดกคนนไมมความซอสตย
4.� ความประหยด คอ การรจกใชอยางคมคา และการรจกคดไตรตรองอยาง
รอบคอบ การทำงานดวยความประหยดเปนการทำงานใหสำเรจโดยใชเวลานอยทสด
ใชแรงงานนอยทสด และเสยคาใชจายนอยทสด เชน การใชไมถพนแทนการใชผาถ
ดวยมอการนำนำทเหลอจากการซกผาไปรดนำตนไมการปลกผกสวนครวไวรบประทานเอง
การนำวสดเหลอใชมาประดษฐเปนของใชในบานเปนตน
5.�การมความรสกทดต‹อการทำ�งาน�คอความชอบความพอใจและความเตมใจ
ทำงานในการทำงานตางๆนกเรยนควรคนหาประโยชนทไดรบจากการทำงานนนเชน
ถาเรากวาดบานถบานเรากจะไดอยบานทสะอาดเปนตนถาเรามความรสกทดตอการ
ทำงานกจะชวยใหเราทำงานไดอยางมความสขและมความพยายามทจะทำงานตางๆ
ใหสำเรจ
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 7
– ขนตอนการเตรยมเสอผากอนซก– ขนตอนการซกผาดวยมอ– การตรวจสอบผลงาน– การปรบปรงแกไข
เพอทำใหเสอผาสะอาด
การดแลรกษาเสอผา
การซกผาและการตากผา
การแชผาควรแยกผาสตกไวตางหาก
วธการซกผาดวยมอ
วตถประสงค�
ศกษาวธการ
สงทตองจดเตรยม วสดอปกรณ�
– ผงซกฟอก– นำ– กะละมง– แปรงซกผา– กระดานรองถผา– ไมแขวนเสอ– ไมหนบผา– ตะกรา– มานง
การซกผารดผาและซอมแซมเสอผาเปนการดแลรกษาเสอผาใหสะอาดเรยบรอยทำใหผสวมใสแลดสภาพเรยบรอยมความมนใจในตนเองและประหยดคาใชจายในการซอเสอผาใหม
เสอผาทสวมใสแลวมกจะมคราบเหงอไคลและรอยเปอนตางๆตดอยจงจำเปนทจะตองนำมาซกทำความสะอาดกอนทจะนำไปสวมใสตอไป การซกผาดวยมอมกระบวนการทำงานดงน 1.�การวางแผนเปนการกำหนดกรอบของการซกเสอผาดวยมอโดยสรางแผนทความคดเพอใหเหนภาพรวมของการทำงานดงน
2.�การปฏบตงานโดยทำการซกผาดวยมอตามขนตอนตอไปน 1)นำผาแชในนำเปลา5–10นาทโดยแยกผาสตกและสไมตกไวคนละกะละมง 2) ผสมผงซกฟอกกบนาในกะละมง ใชมอตผงซกฟอกใหละลายขยผาทแชนาเปลาเพอลางสงสกปรกออก
8� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
สาระน�าร
การซกผาในนำ สะอาด
การซกผาทมรอยเปอนควรใชแปรงซกผาถใหสะอาด
การสลดผากอนตากจะชวยใหผาเรยบ
การตากกระโปรงควรแขวนกระโปรงกบราวตากผาหรอไมแขวนเสอ แลวใชไมหนบผาหนบตรงขอบเอวเพอปองกนไมใหกระโปรงยบ
บดผา แลวแชในนาผสมผงซกฟอกประมาณ 20 นาท โดยแยกผาสตกและสไมตกไวคนละกะละมง 3) ซกผาทละชน ถาผาเปอนมากใหขยมากเปนพเศษหรออาจตองใชแปรงซกผาถตรงบรเวณทสกปรกมากไดแกบรเวณคอเสอปลายแขนเสอปลายขากางเกงโดยใชแปรงซกผาถไปทางเดยวกน ไมถกลบไปกลบมา ไมควรใชแปรงซกผาถเสอยดเมอซกผาแตละชนเสรจแลวควรบดผาเบาๆ 4)ซกผาในนำสะอาดจากกะละมงหนงเสรจแลวใสในกะละมงอกใบหนง ทำเชนนประมาณ 2–3 ครง จนผาสะอาดดบดผาแลวนำไปตาก� 3.�การตรวจสอบผลงาน เปนการตรวจสอบความสะอาดของเสอผาทซกวาสะอาดหรอไม� 4.�การปรบปรงแกไข�เมอพบขอบกพรองเชนเสอผายงไมสะอาดกปรบปรงแกไขโดยซกใหมอกครงใหสะอาดกอนทจะนำเสอผาไปตาก� การตากผา�มวธปฏบตดงน 1.กอนตากผาควรคลผาแลวสลดผาออกผาจะไดไมยบเขารปทรงดเมอตากแหงแลวจะรดใหเรยบไดงาย 2.การตากผาควรกลบดานในออกดานนอกและควรตากผาสไวในทรมเพอปองกนไมใหผาสซดผาขาวทเปนพวกผาใยสงเคราะห เชน ผาไนลอนสขาวไมควรตากแดดเพราะจะทำใหผามสเหลองออน สวนผาขาวทเปนผาฝายและผาปานควรตากในททมแดดจดได สำหรบผาเชดตวและผาหมควรตากแดดใหแหงเพราะถาตากไมแหงจะมกลนเหมนอบ การตากผาควรตากบนราวตากผาโดยใชไมหนบผาหนบผาไวเพอปองกนไมใหตกขณะลมพด หรอจะแขวนบนไมแขวนเสอแลวตากไวทราวตากผากได
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 9
สาระน�าร
กอนพบผาทมเนอบางควรใชกระดาษขาวสะอาดรองไวหลวมๆ เพอไมใหผายนและยบ
การพบผา
เมอผาทตากไวแหงแลวใหเกบเขาบานโดยถอดไมหนบผาออกเกบเสอผาใสตะกราผาแลวแยกเปนประเภทดงน 1. เสอผาทตองรด เชนชดนกเรยนชดทำงานของพอแมผาเชดหนาใหพบวางไวในตะกราผาหรอกะละมงทสะอาดเพอรอการรดตอไป 2. เสอผาทไมตองรดเชนผาเชดตวถงเทาเสอยดชดชนในควรนำมาพบใหเรยบรอยแยกไวเปนกองๆแลวนำไปเกบในตเสอผาใหเปนระเบยบ วธพบผา 1.ผาถงหรอผาเชดตวใหพบทบครงไปเรอยๆจนมขนาดตามตองการ
2.ชดชนในใหพบตามรอยประดงน
3.เสอกลามใหพบตามรอยประดงน
10� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
การรดผา
วตถประสงค�
ศกษาวธการ
– เพอรดผาใหเรยบ– ชวยทำงานบาน
– การพรมผา– ขนตอนการรดผา– การตรวจสอบผลงาน– การปรบปรงแกไข
– เตารด– กระบอกฉดนำ– ทรองรด– ไมแขวนเสอ– เสอผาเชนชดนกเรยน ชดไปเทยว
วธการรดผา
สงทตองจดเตรยม วสดอปกรณ�
4.การพบเสอทำไดดงน
5.การพบกางเกงทำไดดงน
การรดผาเปนวธการทำใหผาเรยบโดยอาศยความรอนจากเตารดเสอผาทควรนำมารดไดแกชดนกเรยนชดทำงานและชดไปเทยวซงการสวมใสเสอผาทรดแลวจะทำใหผสวมใสแลดเรยบรอยสะอาดและมบคลกภาพด การรดผา�ตามกระบวนการทำงานมขนตอนดงน 1.�การวางแผน เปนการกำหนดกรอบของการรดผา โดยสรางแผนทความคดเพอใหเหนภาพรวมของการทำงานดงน
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 11
การรดเสอ
2.�การปฏบตงาน�โดยทำการรดผาตามขนตอนตอไปน การรดเสอควรปฏบตดงน 1) ใชกระบอกฉดนำฉดพรมเสอผาทจะรดแคพอชน แลวมวนใสกะละมงรวมกนไวหลายๆตว 2)เสยบเตารดปรบอณหภมใหเหมาะกบชนดของผาทจะรดแลวทดลองรดสวนทอยดานในกอนเชนสาบเสอชายเสอ 3)เรมรดโดยวางเตารดลงบนผาดานหนงแลวใชมอทไมไดจบเตารดดงผาใหตง รดไปตามยาวของเนอผา(ไมควรรดตามขวางเพราะจะทำใหเสยรปทรง)รดตามลำดบไดแกสาบเสอดานหนาทงดานซายและขวาถงชายเสอตวเสอดานหนาดานหลงแขนเสอสวนปกเสอรดไปจนผาทพรมนำไวแหงและเรยบ 4) นำเสอทรดแลวใสไมแขวนเสอ ตดกระดมคอ จดแขนเสอใหเรยบรอยแลวแขวนเกบในตเสอผา การรดกางเกงควรปฏบตดงน
1)รดขอบเอวกางเกงดานในและสวนทเปนถงกระเปาทกใบ ทงกระเปาดานขางและกระเปาหลง
2) รดดานหนาของกางเกงถามจบอาจใชหมอนรองรดชวยในการรดใหเรยบ
3) รดดานหลงของกางเกงตงแตขอบเอวกางเกงถงดานหลง
4)รดสวนขาของกางเกงโดยจบจบทละขางวางซอนกนทงซายและขวา รดทงดานนอกและดานในใหเรยบ ระวงอยาใหเปนสองจบเสรจแลวแขวนเกบในตเสอผา
12� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
เขมเ
บอร
7
เขมเ
บอร
8
เขมเ
บอร
9
การรดกระโปรง
การซอมแซมเสอผา
การรดกระโปรง ควรปฏบตดงน 1)รดขอบกระโปรงดานในและดานนอก แลวจงรดตวกระโปรง 2)ถากระโปรงนกเรยนมจบรอบตว ควรจบจบกระโปรงตามรอยพบแลวรดทบรอยจบใหเรยบ 3.�การตรวจสอบผลงาน ตรวจสอบดวาเสอผาทรดเรยบหรอไม 4.�การปรบปรงแกไข�ถาพบวาเสอผาทรดไวไมเรยบควรนำมารดใหมอกครง
เสอผาทเราสวมใสเมอใชไประยะหนงจะเกดการชำรดเชนกระดมหลดเสอขาดกระเปาฉกขาด ชายกระโปรงหรอชายกางเกงหลด เราควรซอมแซมเสอผาทชำรดเหลานดวยตนเองเพอเปนการประหยดและใชเวลาวางใหเปนประโยชน อปกรณ�ทใชในการซ‹อมแซมเสอผา�มดงน 1.� เขมเยบผา� มหลายขนาด เชน เขมเบอร 7มขนาดใหญ ใชสำหรบเยบผาทมเนอหนาหรอใชเยบกระดมเขมเบอร8มขนาดเลกลงมาใชในงานเยบทวไปเขมเบอร9มขนาดเลกบางเรยกวาเขมสอยใชสำหรบการสอยหรอชนผา
2.�เขมหมด เปนเขมทไมมร แตมหวลกษณะกลมเพอใหหยบจบไดสะดวกใชสำหรบกลดผาตงแต2ชนขนไปใหตดกนชวคราว
3.�ดาย�ใชคกบเขมดายมหลายสถาตองการใชดายเพอเยบผาชวคราวไมควรใชดายทเหนยวมากและจะใชสอะไรกได แตถาเปนงานเยบปะผาหรอชนผาควรเลอกใชดายทเหนยวไมขาดงายและมสเดยวกบผา
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 13
วตถประสงค�
ศกษาวธการ วธการซ‹อมแซมกระดมเสอทหลด
เพอซอมแซมกระดมเสอทหลดได
– ดาย– กระดมแปบ– เขมเยบผา– กรรไกร
(1) (2) (3) (4)
– ขนตอนการซอมแซมกระดมเสอทหลด– การตรวจสอบผลงาน– การปรบปรงแกไข
วสดอปกรณ�สงทตองจดเตรยม
4.�กรรไกร�ใชสำหรบตดดายหรอตดผาโดยเฉพาะไมควรนำไปใชตดกระดาษเพราะจะทำใหกรรไกรไมคม
การซ‹อมแซมกระดมเสอทหลดมกระบวนการทำงานดงน 1.�การวางแผนเปนการกำหนดกรอบของงานซอมแซมกระดมเสอทหลดโดยสรางแผนทความคดเพอใหเหนภาพรวมของการทำงานดงน
2.�การปฏบตงาน�โดยทำการซอมแซมกระดมเสอทหลดดวยการตดกระดมแปบตามขนตอนตอไปน 1)หาตำแหนงทกระดมเสอหลดซงจะเหนเปนรอยอยบนเสอ 2)เยบกระดมตวผตามวธการดงน
14� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
(1) (2) (3) (4)
(1)รอยดายยาวพอประมาณขมวดปมปลายดาย
(2)วางกระดมหงายขนตรงตำแหนงทตองการจะเยบใชเขมแทงเขาไปใน
ชองทอยรมกระดม
(3)เยบกระดมเหมอนขนตอนท2ประมาณ6–8ครงจากนนแทงเขม
ใหทะลในชองถดไปของกระดมแลวเยบเชนเดยวกบชองแรกจนครบทกชอง
(4)พนปลายเขม3–4ครงเพอเกบดายแลวตดดายทเหลอออก
3)เยบกระดมตวเมยตามวธการดงน
(1)รอยดายยาวพอประมาณขมวดปมทปลายดาย
(2)วางกระดมตรงตำแหนงทตองการจะเยบใชเขมแทงเขาไปในชองทอย
รมกระดม
(3)เยบกระดมเหมอนขนตอนท2ประมาณ6–8ครงจากนนแทงเขม
ใหทะลในชองถดไปของกระดมแลวเยบเชนเดยวกบชองแรกจนครบทกชอง
(4)พนปลายเขมกบขอบกระดม2–3ครง เพอเกบดายแลวตดดายท
เหลอออก
3.�การตรวจสอบผลงาน�ตรวจดความแนนของกระดมแปบทตดใหม
4.�การปรบปรงแกไขถากระดมแปบตดไมแนนหรอวางไมตรงกนตองเลาะออก
แลวตดใหม
การซ‹อมแซมชายกระโปรงหรอชายกางเกงหลดมกระบวนการทำงานดงน
1.�การวางแผนเปนการกำหนดกรอบงานซอมแซมชายกระโปรงหรอชายกางเกงหลด
โดยสรางแผนทความคดเพอใหเหนภาพรวมของการทำงานดงน
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 15
1)
1)
2)
2)
3)
3)
วตถประสงค�
ศกษาวธการ
สงทตองจดเตรยม
– เพอซอมแซมชายกระโปรงและชายกางเกงหลดได– ฝกการสอยผา
วธการซ‹อมแซมชายกระโปรงและชายกางเกงหลด
– ขนตอนการซอมแซมชายกระโปรงและชายกางเกงหลด– การตรวจสอบผลงาน– การปรบปรงแกไข
– ดาย– เขมสอย– กรรไกร
วสดอปกรณ�
2.�การปฏบตงาน� โดยทำการซอมแซมชายกระโปรงหรอชายกางเกงทหลดดวยวธการสอยผาตามขนตอนตอไปน การสอยธรรมดาควรปฏบตดงน
1)ใชเขมรอยดายยาวประมาณ1ฟตใชดายเสนเดยวขมวดปมทปลายดายพบเกบรมผาใหเรยบรอยประมาณ 2 ทบ แลวแทงเขมขนตรงรอยพบ ดงดายใหตงโดยเรมจากทางดานขวามอ 2)แทงเขมใหตดทงผาและรอยพบในแนวเฉยง 3)ทำซำขนตอนท1และ2จนสดปลายผาเกบปลายดายใหเรยบรอย 4)เกบเขมดายกรรไกรเขาทใหเรยบรอย การสอยซอนดŒายควรปฏบตดงน
16� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
1) 2)
1)ใชเขมรอยดายยาวประมาณ1ฟตใชดายเสนเดยวขมวดปมทปลายดายพบเกบรมผาใหเรยบรอยประมาณ2ทบแลวแทงเขมขนตรงรอยพบครงท1เรมจากทางดานขวาดงดายใหตงแลวจรดปลายเขมสอดเขาใตเสนดายของเนอผาชนลาง1–2เสนแลวดงเขมขนจนสดดาย 2)ใชเขมสอดเขาตามรอยพบยาวประมาณ1–1.5เซนตเมตรแลวดงเขมขน 3)ทำซำขนตอนท1และ2จนสดปลายผาเกบปลายดายใหเรยบรอย 4)เกบเขมดายกรรไกรเขาทใหเรยบรอย
การสอยแบบกŒางปลาควรปฏบตดงน 1)ใชเขมรอยดายยาวประมาณ1ฟตใชดายเสนเดยวขมวดปมทปลายดายพบเกบรมผาใหเรยบรอยประมาณ2ทบแลวแทงเขมขนตรงรอยพบครงท1ทางดานขวาแลวดงเขมจนสดดาย จากนนจรดปลายเขมสะกดเสนดายของเนอผาชนลางขนมา3–4เสนแลวดงเขมขนจนสดดาย 2)สอดปลายเขมเขาไปในรอยพบประมาณ 1/4 เซนตเมตร ดงเขมขนแลวสอดปลายเขมไปตรงรอยพบในลกษณะทแยงไขวไปมาสลบเปนระยะ 3)ทำเชนเดมจนสดปลายผาแลวเกบดายใหเรยบรอย 4)เกบเขมดายกรรไกรเขาทใหเรยบรอย 3.�การตรวจสอบผลงาน�ตรวจดความเรยบรอยของชายกระโปรงหรอชายกางเกงทซอมแซมเสรจแลว� 4.�การปรบปรงแกไข� ถาชายกระโปรงหรอชายกางเกงทสอยมรอยยน ไมเรยบตองแกไขโดยการเลาะดายออกแลวสอยใหม� การซ‹อมแซมเสอทมรอยขาด�มกระบวนการทำงานดงน� 1.�การวางแผนเปนการกำหนดกรอบของการซอมแซมเสอทมรอยขาดโดยสรางแผนทความคดเพอใหเหนภาพรวมของการทำงานดงน
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 17
วตถประสงค�
ศกษาวธการ
สงทตองจดเตรยม
– เพอซอมแซมเสอทมรอยขาดได– ฝกซอมแซมเสอผาดวยวธการปะผา
– ผา– ดาย– สะดง– เขมเยบผา– กรรไกร– เขมหมด
1)
5)
2)
6)
3)
7)
4)
8)
วธการซ‹อมแซมเสอทมรอยขาด
– ขนตอนการซอมแซมเสอทมรอยขาด– การตรวจสอบผลงาน– การปรบปรงแกไข
วสดอปกรณ�
2.�การปฏบตงาน� โดยทำการซอมแซมเสอผาทมรอยขาดดวยวธการปะผาตามขนตอนตอไปน
1)ใชกรรไกรเลมรอบๆรอยขาดของเสอทมดายรยออก 2)เลอกเศษผาทมสเหมอนหรอคลายกนกบเสอทมรอยขาดนำมาตดเปนรปสเหลยมใหมขนาดใหญกวารอยขาดประมาณ 2.5 เซนตเมตร ทาบบนรอยขาดของเสอดานนอก 3)พบรมเศษผาเขาขางในแลวใชเขมหมดกลดโดยรอบ 4)ดงเขมหมดออกทละ1ตวแลวเนารมผาใหรอบ
18� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
1.หนงสอตาราเกยวกบการดแลรกษาเสอผาการเยบผา 2.คอมพวเตอรแผนวซดโทรทศน 3.ครผปกครองชางตดเสอ 4.รานรบซอมแซมเสอผารานรบซกรด
ในขณะเยบรอยปะผา ผาทนามาปะมกจะเคลอนควรเนาหางๆ หรอนาเทปกาวใสมาปดทบผาหรอทากาวเลกนอยใตผาทงนเพอยดผาใหตดกน (กาวจะหลดออกไปเมอซกผา)
แหลงคนขอมลสาระน�าร
กจกรรมพฒนาการเรยนร
1.แบงกลมนาเสอผาจากบานมากลมละ1ชดแลวรวมกนวางแผนซกผาและตากผาตามขนตอนทเรยนมา แลวสงตวแทนนาเสนอผลงานหนาชนเรยนจากนนใหเพอนประเมนผลงาน 2.จบคกบเพอน ฝกพบผา โดยแยกกนพบผา แลวใหเพอนประเมนผลวาพบผาไดถกตองหรอไมถาไมถกตองใหแกไขขอบกพรอง 3.แบงกลม ฝกรดผา โดยวางแผนการทางานตามกระบวนการทางานแลวผลดกนนาเสนอผลงานหนาชนเรยน 4.นาเศษผามาจากบานคนละ2ชนแลวฝกซอมแซมเสอผาตามขนตอนทเรยนมา2วธจากนนนาเสนอผลงานหนาชนเรยนและใหเพอนประเมนผลงาน
5)ใชสะดงดงผาใหตง สอยแบบธรรมดา โดยสอยใหถ ๆ รอบเศษผาทปะเสรจแลวดงดายเนาออก 6)กลบเสอดานในใชกรรไกรขรบรอยขาดทเลมไวเปนระยะหางๆ 7)พบรมรอยขาดทเลมไวเขาดานในแลวเนาโดยรอบ 8)สอยแบบธรรมดา โดยสอยถ ๆ ตดกบตวเสอ ขณะสอยใหสอดเขาใตเสนดายของตวเสอเพยง2–3เสนเสรจแลวดงดายเนาออก 9)เกบเครองมอทกชนดเขาทใหเรยบรอยและเกบกวาดเศษผาไปทงขยะ 3.�การตรวจสอบผลงานตรวจดความเรยบรอยในการปะผาและการสอยผา 4.�การปรบปรงแกไข�ถาพบปญหาดายทสอยไมเรยบรอยควรแกไขโดยเลาะดายออกแลวสอยใหม
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 19
การปลกผกบงจน
การปลกพช
ผกบงจน
วตถประสงค�
สงทตองจดเตรยม
– จอบ– สายยาง– บวรดนำ– มด– ถงนำ– เมลดพนธผกบงจน– ปยคอกปยเคมปยยเรย– ฟางแหง
การปลกผกบงจน
ศกษาวธการ
เพอปลกผกบงจนไวจำหนายหรอประกอบอาหาร
วธการปลกผกบงจน
– ขนตอนการปลกผกบงจน– ขนตอนการดแลบำรงรกษา– การตรวจสอบผลงาน– การปรบปรงแกไข
วสดอปกรณ�
การปลกพชโดยทวไปสามารถปลกไดทงในภาชนะและแปลงปลก การปลกพชเพอบรโภคหรอจำหนายควรเลอกปลกพชทสามารถเกบเกยวผลผลตไดในระยะเวลาอนรวดเรวเชนผกสวนครวทมอายเกบเกยวสนมระยะการเจรญเตบโตประมาณ30วนโดยทวไปจะเปนผกสวนครวทเรานำสวนตางๆ มาใชเปนอาหารเชนผกบงจนผกกาดหอมผกกาดขาว ผกช เปนตน ซงผปลกผกสวนครวจะตองศกษาเกยวกบวธการปลกการเตรยมเมลดพนธการดแลบำรงรกษาการเกบเกยวและการจดการผลผลต
ผกบงจนเปนพชทปลกไดงายมระบบรากตนสามารถปลกไดตลอดป โดยปลกในแปลงปลกกระถางกระบะหรอภาชนะอนๆ� การปลกผกบงจน�มกระบวนการทำงานดงน 1.�การวางแผน� เปนการกำหนดกรอบการปลกผกบงจนโดยสรางแผนทความคดเพอใหเหนภาพรวมของการทำงานดงน
20� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
2.�การปฏบตงานโดยทำการปลกผกบงจนตามขนตอนตอไปน การเตรยมเมลดพนธผกบŒงจน กอนนำไปปลกควรนำเมลดพนธผกบงจนไปแชนำนาน4–6ชวโมงเพอใหงอกไดเรวขน การเตรยมดน มขนตอนดงตอไปน 1)ใชจอบขดดนเปนแปลงลก20เซนตเมตรกวาง1เมตรยาว5เมตรเกบวชพชออกใหหมดตากดนไว7วน 2)ยอยดนใหละเอยดใสปยคอกคลกเคลาใหทวแปลงปลก การปลกผกบŒงจนมขนตอนดงตอไปน 1)หวานเมลดพนธผกบงจนทแชนำไวใหทวแปลงหรอใชวธโรยเปนแถวใหมระยะระหวางแถวปลก15เซนตเมตร 2)นำดนกลบเมลดพนธผกบงจนหนา2–3เซนตเมตร 3)รดนำใหชมคลมดวยฟางแหงผกบงจนจะงอกเปนตนกลาภายใน2–3วน การดแลบำ รงรกษา ควรหมนเกบวชพชโดยใชมอถอน ใสปยเคมสตร15–15–15 ในอตรา 1 ชอนตอพนท 1 ตารางเมตร ทก ๆ 10–15 วนตอครงหรอใสปยยเรยเพอเรงใบและงดการใหปยเมอใกลเกบเกยว5–7วน การเกบเกยวผลผลตเมอผกบงจนมอายได25–30วนหลงจากปลกทำการเกบเกยวไดโดยใชมดตดลำตนปลอยโคนตนสงจากพนดน1คบแลวรดนำใสปยดแลตอไปผกบงจนจะสามารถเจรญเตบโตไดอก1รนถาไมเหลอตอไวตองเกบเกยวโดยการถอนผกบงออกทงตนแลวลางรากใหสะอาด การจดการผลผลตนำผกบงจนมาบรรจถงพลาสตกหรอมดรวมกนเพอจำหนายหรอนำไปประกอบอาหารโดยการผดเชนผกบงไฟแดง 3.�การตรวจสอบผลงานตรวจดการกระจายตวของเมลดพนธผกบงจนการคลมแปลงปลกและการรดนำ 4.�การปรบปรงแกไข หากพบวาบรเวณใดไมมฟางแหงคลม รดนำไมทว หรอมวชพชปะปนตองจดการใหเรยบรอย
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 21
1.หนงสอ ตำราเกยวกบการปลกผกสวนครว 2.คอมพวเตอรแผนวซดโทรทศน 3.คร ผปกครอง เจาหนาทเกษตรเกษตรกร 4.โรงเรยนชมชนสำนกงานเกษตร
ควรนาวสดและอปกรณคลมดนมาปดตามชองวางระหวางรองแนวผกและทวางระหวางผกแตละตน เพอปองกนวชพชเจรญเตบโต
แหลงคนขอมลสาระน�าร
กจกรรมพฒนาการเรยนร
1.แบงกลมเลอกปลกผกสวนครวทสนใจโดยศกษาขอมลเพมเตมและดำเนนงานตามกระบวนการทำงาน 2.แบงกลมรวมกนอภปรายเกยวกบการดแลรกษาและการจดจำหนายผกสวนครวแลวสรปผล
22� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
ผงมโนทศนสรปเนอหาหนวยการเรยนรท 1
การทางานกบสมาชกในครอบครว
การดแลรกษาเสอผา
การปลกพช
กระบวนการทางาน
การทางานกบสมาชกในครอบครวควรทางานตามกระบวนการทำงาน ไดแก การวางแผน การปฏบตงานการตรวจสอบผลงาน และการปรบปรงแกไข นอกจากนควรมมารยาทและคณธรรมในการทำงานดวย มารยาททดในการทำงานไดแกการชวยเหลอซงกนและกนในการทำงาน ไมพดคยหรอตะโกนเสยงดงเวลาทำงานทำงานดวยความรอบคอบและมสตยมแยมแจมใสอารมณดและมทศนคตทดตอผรวมงาน คณธรรมในการทำงานคอลกษณะนสยทดทควรปฏบตในขณะทำงานดวยตนเองหรอทำรวมกลมกบเพอนๆเชนความรบผดชอบความขยนความซอสตยความประหยดและการมความรสกทดตอการทำงาน
การดแลรกษาเสอผา โดยการซกผา การตากผา การเกบผาการพบผาการรดผาและการซอมแซมเสอผาเชนการซอมแซมกระดมเสอหลดการซอมแซมชายกระโปรงหรอชายกางเกงหลด การซอมแซมเสอทมรอยขาด ควรปฏบตงานตามขนตอนกระบวนการทางาน
การปลกพชในแปลงเพอบรโภคหรอจาหนาย เชน การปลกผกบงจนควรศกษาวธการปลกการเตรยมเมลดพนธการดแลบารงรกษาการเกบเกยวและการจดการผลผลต
หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5� 23
กจกรรมเสนอแนะ
1.นกเรยนเลาประสบการณการทำงานกบสมาชกในครอบครวใหเพอน ๆ ฟงจากนนชวยกนวเคราะหหลกการทำงานคณธรรมและมารยาทในการทำงาน 2.นกเรยนแบงกลมกลมละ4–5คนปฏบตการซกผาการตากผาการเกบผาการพบผาและการรดผาแลวสรปผลการทำงาน 3.นกเรยนแบงกลมกลมละ5คนชวยกนซอมแซมชายเสอหรอชายกระโปรงทมรอยชำรดโดยเตรยมวสดอปกรณมาจากบานหรอครเตรยมใหแลวนำเสนอผลงานหนาชนเรยน 4.นกเรยนแบงกลมกลมละ4–5คนชวยกนทำแผนพบผลงานการซอมแซมเสอผา โดยนำเศษผามาทำรอยชำรด แลวซอมแซมวธการละ 1 ชน จะทำกวธกไดแลวนำไปตดลงบนกระดาษทำเปนแผนพบสงคร 5.นกเรยนแบงกลม กลมละ 4–5 คน สมภาษณผทมอาชพปลกพชในชมชนเกยวกบวธการปลกพชการดแลบำรงรกษาการเกบเกยวผลผลตและการจดการผลผลตแลวจดทำรายงานสงคร
โครงงาน
นกเรยนเลอกทำโครงงานจากเรองทกำหนดให1เรองหรออาจเลอกทำตามความ
สนใจโดยเลอกเรองทเกยวของกบเนอหาทเรยนแลวตงชอโครงงานพรอมทงวางแผน
การทำโครงงานนำเสนอครเพอพจารณาอนมตกอนลงมอทำ
� เรองทกำ�หนดให
1.การศกษาคนควาเกยวกบคณธรรมในการทำงาน
2.การรวบรวมวธการซอมแซมเสอผา
3.การปลกผกกาดขาว
24� หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพป.5
คาถามทบทวน
การประยกตใชในชวตประจาวน
1.ถานกเรยนตองชวยผปกครองซกเสอสแดง เสอสขาวกางเกงสดากระโปรง
สชมพถงเทาและผาเชดหนานกเรยนจะมวธการซกอยางไร
2.ถานกเรยนไปวงเลนในสวนหลงบานแลวถกกงไมเกยวเสอขาดเปนรนกเรยน
จะมวธการซอมแซมเสอผาอยางไร
1.กระบวนการทำงานมขนตอนอะไรบาง
2.คณธรรมในการทำงานมอะไรบาง
3.การรกษามารยาททดในการทำงานมประโยชนอยางไร
4.การซกผามขนตอนอยางไรบาง
5.การตากผามวธการปฏบตอยางไร
6.เสอผาประเภทใดบางทจดเกบดวยวธการพบ
7.อปกรณทใชในการรดผามอะไรบาง
8.การรดกางเกงควรรดทบรเวณใดกอน
9.เสอผาทรดเสรจแลวควรจดเกบอยางไร
10.การซอมแซมเสอผาดวยตนเองมประโยชนอยางไร
11.การสอยซอนดายมวธการอยางไร
12.วสดอปกรณในการซอมแซมเสอผาทมรอยขาดไดแกอะไรบาง
13.ถากางเกงถกตะปเกยวจนขาดเปนรนกเรยนจะมวธการซอมแซมเสอผาอยางไร
14.การปลกผกบงจนตามกระบวนการทำงานมวธการอยางไร
15.ผกบงจนควรเกบเกยวผลผลตเมออายเทาใดและมวธการเกบเกยวอยางไร