ภทรากรณ ศรมงคล

การแพยาและการจดการผปวยแพยา

น าเสนอโดย

การแพยาคออะไร

ปฏกรยาตอบสนองทเกดจากภมคมกนของรางกายตอตานยาทไดรบเขาไป คลายการตอตานสงแปลกปลอม และหากปฏกรยานมมากเกนไปกอาจตามมาดวยอาการแพยาออนๆ ไปจนถงขนรนแรง หรอเสยงอนตรายถงชวตได

กลไกระบบภมคมกน

การแพยามกประเภท

การแพยาม 4 ประเภท

ประเภท ระยะเวลาเรมอาการแสดง ยาทมกเปนสาเหตการแพ

Type I ภายใน 30 นาท Penicillins, Blood, Vaccines

Type II > 72 ชวโมงPenicillins, quinidines, sulfonamides

Type III > 72 ชวโมงPenicillins, sulfonamides, hydantoins

Type IV > 72 ชวโมง Tuberculin reaction

การแพยามกประเภท

อาการทเกดจากการแพยา

• Anaphylaxis เชน หายใจตดขด ผน ความดนตก อวยวะตางๆ ท างานผดปกตไป เปนตน

• Serum sickness เชน มไข ปวดเมอยกลามเนอ ตอมน าเหลอโต เปนตน

• Drug fever มไข

• Drug-induced autoimmunity เชน SLE, ปวดเมอยกลามเนอ ปวดขอ, ผนทหนา ผมรวง เปนตน

• Vasculitis เชน เกดตมน าใส, มแผล, อวยวะภายในถกท าลาย

• Dermatologic reaction เชน การเกดผนตางๆ, Steven Johnson Syndrome,

Toxic epidermal necrolysis

ผนแพยา

MP Rash Urticaria erythema multiforme

Steven Johnson syndrome Toxic epidermal necrolysis

Case study

ประวตผปวย• ผปวยชายไทยเดยว อาย 22 ป อาชพ นกศกษา

• CC: 1 days PTA มไขและผน

• PI: 1 day PTA มไขสง ตอมามผนเปนจดแดง ไมเจบไมคน เรมขนจากแขนไปทหนา ตว ขา ตามล าดบ ไมมปากเจบ ไมปวดทอง ปสสาวะไมแสบขด ไมมหนอง ไมมแผลทอวยวะเพศ ไมเจบตา

• MH: Dilantin (100) 3x1 po hs (start 16/02/56)

• Impression: Fever and generalized MP rash (R/O DRESS, viral exanthem, syphilis ระยะท 2)

การจดการผปวยแพยา

1. การวนจฉยผนแพยา

2. การหายาทสงสย

3. การหาสาเหตอนทอาจเปนไปได

4. การประเมนโดยใช algorithm

5. การสรปผลการประเมน บนทกประวตผปวยในเวชระเบยน

การจดการผปวยแพยาวนจฉยผนแพยาและหายาทสงสย

ส าหรบผปวยรายน ยาทคาดวาจะเปนสาเหตคอ Phenytoin ซงเปน Aromatic anticonvulsant ทมรายงานการเกด DRESS บอย ท าการประเมนการเกด DRESS ส าหรบผปวยรายน มอาการเขาได 3 ขอจาก 4 ขอ คอ 1) skin: พบผนแบบ Morbilliform rash 2) systemic symptoms: ผปวยมไขสง >38 C 3) organ involvement: ตรวจรางกายพบ Hepatomegaly

16/02 23/02 24/028 days

Dx. EpilepticOn Dilantin (100) 3x1 hs

ไขสง+ผนแดงลามจากแขน-> หนา->ขา

มา รพ.- Off Dilantin- CPM 1 amp IV stat -> - CPM 1x3 po pc- Paracetalmol

การจดการผปวยแพยาการหาสาเหตอนทอาจเปนไปได

• R/O viral exanthem >> Srub titer= NG, Lepto= NG

• syphilis ระยะท 2 >> ลกษณะผนไมเปน Morbilliform

• dengue fever >> ลกษณะผนไมเปน Morbilliform

Morbilliform Syphillis Dengue fever

การจดการผปวยแพยาการประเมนโดยใช algorithm

การจดการผปวยแพยาการประเมนโดยใช algorithm

• ระดบคะแนน

>9 Definite (แนนอน)

5-8 Propable (นาจะใช)

1-4 Possible (อาจจะใช)

<0 Doubtful (สงสย)

ส าหรบผปวยรายน จากผลคะแนน Naranjo’s Algorithm พบวาอาการผนแพแบบ Morbilliform rash จาก Phenytoin อยในระดบนาจะใช

การจดการผปวยแพยาบนทกประวตผปวยในเวชระเบยน

• Hos XP >> Pop up เตอนการแพยา

• ออกบตรแพยา

phenytoin ผนแดง มไข (DRESS)

2 ภญ. ภทรากรณ

Thank you for your attention