ธาลัสซีเมีย for the care of thalassemia patients in ...€¦ · guidelines...

ในเวชปฏบตทวไป

ผปวยธาลสซเมยผปวยธาลสซเมยผปวยธาลสซเมย

ผปวยธาลสซเมย

แนวทางการดแลรกษา

• กรมการแพทย� และกรมว�ทยาศาสตร�การแพทย� กระทรวงสาธารณสข• สำนกงานหลกประกนสขภาพแห�งชาต • ศนย�บร�การโลหตแห�งชาต สภากาชาดไทย• มลนธโรคโลหตจางธาลสซเมยแห�งประเทศไทย • คณะแพทยศาสตร� มหาว�ทยาลยขอนแก�น• สถาบนสขภาพเดกแห�งชาตมหาราชน • โรงพยาบาลพระมงกฎเกล�า• โรงพยาบาลขอนแก�น • สถาบนชวว�ทยาศาสตร�โมเลกล มหาว�ทยาลยมหดล

Guidelines

for the care of thalassemia patients

in general practice

• กรมการแพทยและกรมวทยาศาสตรการแพทยกระทรวงสาธารณสข

• สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต • ศนยบรการโลหตแหงชาตสภากาชาดไทย

• มลนธโรคโลหตจางธาลสซเมยแหงประเทศไทย • คณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

• สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน • โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา

• โรงพยาบาลขอนแกน • สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกลมหาวทยาลยมหดล

แนวทางการดแลรกษา

Guidelines

for the care of thalassemia patients

in general practic

ชอหนงสอ แนวทางการดแลรกษาผปวยธาลสซเมยในเวชปฏบตทวไป

Guidelines for the care of thalassemia patients in general practice

บรรณาธการ แพทยหญงจตสดาบวขาว

ทปรกษากรมการแพทยและผอ�านวยการส�านกวชาการแพทย

ทมบรรณาธการ

1. นางสาวศวาพร สงรวม ส�านกวชาการแพทย

2. นายสมทธกร เยนวฒนา ส�านกวชาการแพทย

3. นางสาวภทราภรณ สมศร ส�านกวชาการแพทย

4. นางสาวลลตา พนาคร ส�านกวชาการแพทย

5. นางสาวบหลน ภสดสง ส�านกวชาการแพทย

6. นายโสภณ เกษส�าโรง ส�านกวชาการแพทย

7. นางสาวสภทรา ฝอฝน ส�านกวชาการแพทย

8. นางสาวสาวตร ยาหอม ส�านกวชาการแพทย

จดท�าโดย ส�านกวชาการแพทยกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข

ถนนตวานนทอ�าเภอเมองจงหวดนนทบร11000

โทรศพท025906220โทรสาร025918244

พมพครงท1 กนยายน2560

พมพท ส�านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปถมภ

ISBN978-974-422-837-6

ก แนวทางการดแลรกษา ผปวยธาลสซเมย ในเวชปฏบตทวไป

ค�ำน�ำ

ธาลสซเมย เปนโรคทางพนธกรรมทพบบอยมากทสดในโลกและในประเทศไทย เปนปญหาทส�าคญ

ดานทางสขภาพเศรษฐกจและสงคมยงเปนปญหาทยากตอการบรหารจดการเนองจากมลกษณะของโรคทซบซอน

ยากตอการเขาใจทงในบคลากรทางการแพทยและในประชาชนทวไป

กรมการแพทย โดยส�านกวชาการแพทย ไดวางแผนจดท�าแนวทางการดแลรกษาผปวยโรคธาลสซเมย

ในเวชปฏบตทวไป (Guidelines for the care of thalassemia patients in general practice) โดยไดรบ

ความรวมมอจากผเชยวชาญจากหนวยงานตางๆ ไดแก กรมวทยาศาสตรการแพทย ส�านกงานหลกประกนสขภาพ

แหงชาต (สปสช.) มลนธโรคโลหตจางธาลสเมยแหงประเทศไทย สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน โรงพยาบาลขอนแกน ศนยบรการโลหตแหงชาต สภากาชาดไทย

ศนยวจยธาลสซเมย มหาวทยาลยมหดล เปนตน ในการด�าเนนงานทผานมา ไดท�าการ การศกษารวบรวมขอมล

ทเกยวของ ทงจากการส�ารวจ การวจย การทบทวนวรรณกรรม การพฒนารปแบบการด�าเนนงาน (Model)

รวมถงขอคดเหนจากผเชยวชาญ แมวาทผานมาจะมการด�าเนนงานดานการพฒนาแนวทางการดแลรกษาผปวย

โรคธาลสซเมยมาโดยตลอดโดยหนวยงานตางๆ แตยงมชองวางของขอมลบางสวนทจ�าเปนส�าหรบการวางแผน

เพอพฒนาระบบบรการเพอใหหนงสอแนวทางการดแลรกษาผปวยโรคธาลสซเมยในเวชปฏบตทวไป(Guidelines

for the care of thalassemia patients in general practice) เลมนมความแตกตางจากเอกสารวชาการ

ทวไป และเปนขอมลทเปนประโยชนส�าหรบบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทเกยวของ รวมถงประชาชน

ทสนใจ ซงจะประกอบไปดวยขอมล ระบาดวทยา สถานการณคณภาพการดแลรกษาในปจจบน ภาระโรค

แนวทางการดแลรกษา รวมทงขอมลตวอยางการด�าเนนงานทชดเจน ซงคณะท�างานหวงเปนอยางยงวาขอมล

ดงกลาวจะเกดประโยชนตอผสนใจศกษาคนควา เพอเพมพนความร หรอสามารถน�าไปประยกตใชไดอยาง

เหมาะสมตามบทบาทหนาท อยางไรกตามการทจะชวยลดอตราการเกดผปวยโรคธาลสซเมยรายใหม รวมถง

การเพมคณภาพชวตของผปวยธาลสซเมยในปจจบนและอนาคต จ�าเปนตองไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน

เพอสขภาพของประชาชนไทยไทยตอไป

คณะท�ำงำน

ข Guidelines for the care of thalassemia patients in general practice

หวขอ หนา

บทน�า(Introduction) 1

ระบาดวทยา(Epidemiology) 3

ภาระโรค(Burdenofdisease) 5

สถานการณปจจบนของระบบรการ 8

การวนจฉยและการตรวจคดกรองพาหะ 17

แนวทางการดแลรกษาผปวยธาลสซเมย 25

แนวทางการบรการโลหตส�าหรบผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมย 40

การตรวจวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทางหองปฏบตการ 45

แนวทางการจดบรการของเขตบรการสขภาพรอยแกนสารสนธ(Model) 53

ขอเสนอแนะเพอการพฒนา 80

ภาคผนวก

แบบส�ารวจขอมลพนฐานการด�าเนนการพฒนาระบบบรการโรคธาลสซเมย 82

ขอมลหนวยบรการธาลสซเมยในประเทศไทย 84

สำรบญ

1 แนวทางการดแลรกษา ผปวยธาลสซเมย ในเวชปฏบตทวไป

โรคโลหตจางธาลสซเมยเปนโรคทเกดจากความผดปกตในการสงเคราะหฮโมโกลบนซงเปนโปรตนส�าคญ

ในเมดเลอดแดง โดยเปนตวน�าออกซเจนจากปอดไปยงอวยวะตางๆ ทวรางกายและน�าคารบอนไดออกไซดมาสง

ทปอด ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมยนโกลบนทผดปกต ท�าใหสรางโปรตนโกลบนไมไดหรอสรางไดนอยลง

เมดเลอดแดงจงเกดพยาธสภาพ ขาดความยดหยนและถกมามจบท�าลาย ผปวยทเปนโรคโลหตจางธาลสซเมย

มอาการโลหตจางมาแตก�าเนดและตาเหลองถาเปนมากจะเตบโตไมสมอาย

การเกดพยาธสภาพยงพบไดในแทบทกอวยวะทวรางกายเชนการมตบโตมามโตหวใจวายและมอาการ

แทรกซอนอน เนองจากธาลสซเมยเปนโรคพนธกรรม วธการรกษาใหหายขาดไดในปจจบน ท�าไดโดยการปลกถาย

เซลลตนก�าเนดเมดโลหตจากผอน ซงมลกษณะพนธกรรมของเมดเลอดขาวเหมอนกบผปวย แตมโอกาสเกดภาวะ

แทรกซอนจากการรกษาและอาจมความเสยงจนถงเสยชวตได จงใชวธนไดเฉพาะในผปวยเดกบางรายเทานน

การรกษาสวนใหญเปนการรกษาโรคตามอาการและรกษาภาวะแทรกซอนตางๆทเกดขนจากอาการซด

โรคธาลสซเมย เปนโรคทางพนธกรรมทพบบอยมากทสดในโรคและประเทศไทย เปนปญหาทส�าคญทง

ทางสขภาพเศรษฐกจและสงคมเปนปญหาทยากตอการบรหารจดการเนองจากมลกษณะของโรคทซบซอนยากตอ

การเขาใจทงในบคลากรทางการแพทยและในประชาชนทวไปเปนโรคเรอรงทมมตความเชอมโยงทหลากหลายเชน

การตรวจเลอดในคสมรส เพอลดโอกาสเสยงการเกดโรคธาลสซเมยในทารกเกดใหม เมอเดกเกดมาและมอาการ

ผดปกตจ�าเปนตองไดรบการดแลรกษาทมคณภาพมาตรฐานจากผเชยวชาญในสถานบรการอาการผดปกตทเกดขน

ใหเดกทปวยเปนโรคธาลสซเมย สญเสยโอกาสพฒนาตนเองในดานตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในดานการศกษา

ซงนบวาเปนพนฐานส�าคญของชวตในการสรางอนาคตสงผลกระทบในดานสงคมทตองเขารบการรกษาอยางตอเนอง

และสภาพจตใจของผปวย ในขณะทประเทศไทยทเปนประเทศก�าลงพฒนา แตผปวยสวนใหญมรายไดนอย

มขอจ�ากดดานการศกษา และบรบทของสงคมทอยอาศย ท�าใหยงมขอจ�ากดในการเขาถงการรกษา การตดตาม

การรกษา และการดแลรกษาตนเอง และฐานะทางเศรษฐกจของครอบครวผปวยการคดกรองเพอควบคมจ�านวน

ผปวยธาลสซเมยรายใหมจงมความส�าคญ ในขณะเดยวกนการดแลรกษาผปวยธาลสซเมยกตองเพมระดบหรอ

ปรบเปลยนตามบรบทของโรคทมการเปลยนแปลงไปไดแกการตรวจคดกรองพาหะการตรวจวจยทางหองปฏบต

การทมมาตรฐาน การใชวธการดแลรกษาแบบตางๆ ทชวยเพมคณภาพชวตผปวยธาลสซเมย เชน การใหเลอด

บทน�ำ

(Introduction)

2 Guidelines for the care of thalassemia patients in general practice

การใหยาขบเหลก การตดมาม การปลกถายเซลลตนก�าเนด เปนตน นอกจากนนโรคธาลสซเมยเปนโรคเรอรง

การดแลผปวยหลงจากเขารบการรกษาทโรงพยาบาลกเปนสวนหนงทตองด�าเนนการตอเนอง โดยใชการดแล

แบบองครวมทค�านงถงผปวยมากกวาในฐานะของผปวยมกระบวนการในการดแลเยยวยาสภาพจตใจใหค�าแนะน�า

ผปวยและครอบครวใหอยในสงคมได

อยางไรกตามเนองจากปจจยทเกยวของมการเปลยนแปลงองคประกอบทเกยวของในการพฒนาการด�าเนน

งานยอมมการปรบเปลยนเพอความเหมาะสมขอมลตางๆจงเปนสงส�าคญอยางยงในการวางแผนในระดบเขตบรการ

สขภาพระดบภมภาคหรอระดบประเทศจงตองทราบถงขอมลสถานการณเชงระบบของการดแลรกษาทเปนอยใน

ปจจบนเพอใหสามารถก�าหนดแนวทางการพฒนาการด�าเนนงานใหใกลเคยงเปาหมายอยางทควรจะเปนไดแกขอมล

ระบาดวทยาขอมลภาระโรคขอมลคณภาพการดแลรกษาขอมลทเปนเนอหาของแนวทางปฏบตทมคณภาพมาตรฐาน

ไดแกการคดกรอง(screening)การวนจฉย(diagnosis)การรกษา(treatment)การตดตาม(followup)ขอมล

ของหองปฏบตการ รวมถงการถอดบทเรยนการถายทอดประสบการณจากผเชยวชาญในการด�าเนนงานในพนท

เพอคนหาปจจยความส�าเรจ สามารถน�าไปปรบใชในพนทอนๆ และใหสามารถมนใจไดวาจะน�าไปสการพฒนาการ

ด�าเนนงานการดแลรกษาผปวยโรคธาลสซเมยของประเทศตอไป


โรคโลหตจำงธำลสซเมย (thalassemia) เปนโรคพนธกรรมทางโลหตวทยาซงมอบตการณ

สงมากในประเทศไทยประมาณรอยละ20.0–30.0ของประชากรมยนalpha(a)-thalassemiaรอยละ3.0-9.0

มยน beta (β)-thalassemia และพบยนของฮโมโกลบน ผดปกต 2 ชนด คอ hemoglobin E (Hb E)

โดยเฉลยประมาณรอยละ13.0และพบสงขนในคนอสานถงรอยละ30.0-40.0ทจงหวดสรนทรพบHbEสงถง

รอยละ 52.0 ฮโมโกลบนผดปกตอกชนดหนงทพบไดบอย คอ Hb Constant Spring (Hb CS) พบประมาณ

รอยละ1.0–8.0อบตการณดงตารางท1

ตารางท 1:อบตการณของพาหะโรคโลหตจางธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในประเทศไทย

ระบำดวทยำ (Epidemiology)

โดย มลนธโรคโลหตจำงธำลสซเมยแหงประเทศไทย

จากอบตการณของยนผดปกตดงกลาวน�ามาค�านวณจ�านวนผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยเกดใหมและ

มชวตอยโดยประมาณตามภมภาคตางๆของประเทศในปจจบนไดดงตารางท2

ตารางท 2: จ�านวนผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยเกดใหมและมชวตอยโดยประมาณในประเทศไทย

(ค�านวณจากประชากรเฉลย65ลานคน)


ยนธาลสซเมยมการถายทอดในลกษณะยนดอย (autosomal recessive) ผ ทมยนธาลสซเมยบน

โครโมโซมเพยงขางเดยว(พาหะ,trait,carrier,heterozygote)จงไมมอาการแตการทประชากรไทยจ�านวนมาก

มยนผดปกตดงกลาวแฝงอย จงท�าใหพบผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยซงเกดจากปฏสมพนธ (interaction)

ของยนเหลานไดหลายชนด โดยประมาณรอยละ 1.0 ของประชากรไทยจะเปนโรคโลหตจางธาลสซเมยชนดใด

ชนดหนงทส�าคญคอโรคHbBart’shydropsfetalis,HbHdisease,homozygousβthalassemiadisease

และβthalassemia/HbEdisease

ผ ปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมอาการแตกตางกน ตงแตการมโลหตจางเพยงเลกนอยจนถงการม

โลหตจางมาก ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยบางชนดมอาการทรนแรงมากและเสยชวตทงหมดตงแตอยในครรภ

หรอภายหลงคลอดเพยงไมกนาท ทงนอาการสวนใหญขนอยกบชนดของความผดปกตของยน (genotype)

อยางไรกตามความรนแรงของโรคทแตกตางกนนนอาจแตกตางกนได แมในกลมผปวยทมความผดปกตของยน

แบบเดยวกน จงท�าใหการรกษาผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมความละเอยดออน จ�าเปนทแพทย พยาบาลและ

บคลากรทเกยวของจะตองพจารณาใหมความเหมาะสมในผปวยแตละราย ในกลมผปวยทมอาการรนแรงจะม

โลหตจางเรอรงและมความผดปกตของรางกายการเจรญเตบโตชาและมภาวะแทรกซอนตางๆจงเปนความเจบปวย

ทมผลกระทบตอทงสขภาพกาย สขภาพใจ และเปนปญหาเศรษฐกจของครอบครวทมลกหลานปวยเปน

โรคโลหตจางธาลสซเมย เพราะจะตองใหการดแลรกษาโรคทเรอรงและรกษาไมหายขาด นบวาเปนภาระทาง

การแพทยสงคมและเศรษฐกจของประเทศ

เอกสารอางอง

1. แนวทางการวนจฉยและการรกษาโรคโลหตจางธาลสซเมย(Clinicalpracticeguidlinefor

diagnosisandmanagementofthalassemiasyndromes)2557โดยมลนธโรคโลหตจางธาลสซเมย

แหงประเทศไทยจดพมพโดยสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชนพมพทพเอลฟวงจ�ากด

2. ธาลสซเมยแบบองครวม 2550 โดยแพทยหญงอรณ เจตศรสภาพ คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกนจดพมพโดยมหาวทยาลยขอนแกน


คำใชจำยในกำรดแลรกษำ

ขอมลจากการศกษาของคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน โดยแพทยหญงอรณ เจตศรสภาพ

ทไดศกษาและรวบรวมไวในหนงสอธาลสซเมยแบบองครวม ตพมพเมอป 2552 มขอมลการค�านวณคาใชจาย

ในการรกษาพยาบาลเดกปวยทจะตองเขารบการรกษาในโรงพยาบาลตามการศกษาของศาสตราจารยนายแพทย

ตอพงศสงวนเสรมศรพบวาเดกปวยโรคธาลสซเมยชนดรนแรงทมอายขยเฉลย10ปจะเสยคาใชจายในการรกษา

พยาบาลเปนจ�านวนเงน 1,260,000 บาทตอคน หากมอายขยเฉลย 20 ป จะเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาล

เปนเงน 3,480,000 บาทตอคน และหากมอายขยเฉลย 30 ป จะเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลเปนเงน

6,600,000 บาทตอคน ดงนนหากผปวยโรคβ-thalassemiamajor ซงมอายเฉลย 10 ป มจ�านวนเพมขนปละ

207คนจะเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลตลอดอายขยเปนเงน260,820,000บาทตอผปวยรายใหมทเพมขน

ใน 1 ป อยางไรกตามเปนเพยงขอมลการศกษาในป 2552 เทานน ในปจจบนคาดวาจะมคาใชจายเพมมากขน

สาเหตมาจากแนวโนมของผปวยธาลสซเมยรายใหมทเพมมากขน และการเขาถงวธการดแลรกษาแบบตางๆ ทม

มากขนดวย

แพทยหญงบญเชยรปานเสถยรกลพบวาหญงตงครรภทมบตรเปนHbBart’shydrops fetalisจะม

โรคแทรกซอนชนดใดชนดหนง เชนantepartumhemorrhage,toxemiaofpregnancyและบตรจะเสยชวต

ในการผาตดเอาเดกออกและรวมถงการรกษาตวในโรงพยาบาล10วน(คาโรงพยาบาล1,500บาทตอวนเทากบ

15,000 บาท คาใชจายในการผาตดหรอหตถการอนเทากบ 10,000 บาท รวม 25,000 บาท) โดยคดจ�านวน

833 ราย จะเสยคารกษาพยาบาลเปนเงน 20,825,000 บาทตอป คาใชจายส�าหรบผปวยโรคบตาธาลสซเมย

ฮโมโกลบนอจ�านวน3,213รายตลอดอายขย30ปเปนเงน21,205,800,000รวมคาใชจายในการรกษาพยาบาล

ผปวยทกชนดตลอดอายขยเปนเงน21,487,445,000บาทตอผปวยธาลสซเมยชนดรนแรงรายใหมทเพมขนทก1ป

จะเหนไดวาธาลสซเมยเปนภาระหนกทงทางการแพทยทางสงคมและเศรษฐกจของประเทศ

ภำระโรค (Burden of disease)


กำรสนบสนนคำใชจำยในกำรดแลรกษำโรคโลหตจำงธำลสซเมย

ขอมลจากส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ระบวาในการรกษาผปวยโรคโลหตจาง

ธาลสซเมยชนดรนแรงในเดก 1 ราย จะมคารกษาพยาบาล 10,500 บาทตอเดอน ถารวมตลอดอายของเดก

จะเสยคาใชจายในการรกษาประมาณ6,600,000บาทซงเปนคาใชจายทสงมาก

นบตงแตป 2555 เปนตนมา ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ไดจดสรรงบประมาณสนบสนน

ในการปองกนและควบคมโรคโลหตจางธาลสซเมยในหญงตงครรภ การดแลรกษาผปวยนอก และผปวยใน และ

การสนบสนนเพมเตมแกหนวยบรการทขนทะเบยนเพอใหผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยชนดรนแรงทพงพาเลอด

เขาถงการไดรบเลอด(regulartransfusion)และยาขบเหลกสทธหลกประกนสขภาพดงน

1. การปองกนและควบคมโรคโลหตจางธาลสซเมยในหญงตงครรภส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

ไดสนบสนนใหหญงตงครรภไดรบการตรวจคดกรองดวยวธ OF/MCV, MCH และ DCIP หากหญงตงครรภ

มผลการตรวจคดกรองผดปกต ใหตดตามสามมาตรวจ โดยใชงบประมาณจากคาใชจายบรการสรางเสรมสขภาพ

และปองกนโรคส�าหรบบรการพนฐาน (P&P Basic service) เมอผลการตรวจคดกรองผดปกตทงค ใหสงตรวจ

ยนยนทางหองปฏบตการดวยวธ Hb tying และหากเสยงตอ Hb Bart’s hydrop fetalis, Homozygous

β thalassemia และβ thalassemia/Hb E ตองสงเลอดตรวจวเคราะหระดบ DNA β – thalassemia 1,

β - thalassemia เมอประเมนคเสยงจากการตรวจวเคราะห DNA ทารกในครรภมความเสยงตอโรคโลหตจาง

ชนดรนแรง จะไดรบการตรวจวนจฉยทารกในครรภ ดวยวธใดวธหนง ไดแก Chrorionic villus sampling,

Amniocentesis, Cordocentesis เมอผลการตรวจยนยนทารกในครรภเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

บคลากรทางการแพทยใหค�าปรกษาเสนอทางเลอกในการยตการตงครรภ โดยมคาใชจายป 2555, 2556

จ�านวน 24 ลานบาท, ป 2557 จ�านวน 28 ลานบาท ป 2558, 2559 จ�านวน 37 ลานบาท และป 2560

จ�านวน 40 ลานบาท จากคาใชจายบรการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคระดบประเทศ (P&P National

priorityprogramandcentralprocurement)

2. การดแลรกษาผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยทมารบบรการผปวยใน โดยส�านกงานหลกประกน

สขภาพแหงชาตจายชดเชยคาบรการไปยงหนวยบรการทใหบรการป2555–2560จ�านวน40,000–50,000บาท

คาใชจาย600ลานบาทตอปจากคาใชจายบรการผปวยใน

3. การสนบสนนเพมเตมแกหนวยบรการทลงทะเบยนผปวยธาลสซเมยชนดรนแรงสทธหลกประกนสขภาพ

ทตองไดรบเลอดประจ�า(regulartransfusion)เพอรกษาระดบฮโมโกลบนใหอยระหวาง9.5–10.5g/dlและให

ยาขบธาตเหลกอยางสม�าเสมอทกราย ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตไดเรมด�าเนนงานเมอป 2557

จ�านวนผปวย 4,532 ราย งบประมาณ 10 ลานบาท, ป 2558, 2559 จ�านวนผปวย 9,835, 11,940 ราย

งบประมาณ 40 ลานบาท และ ป 2560 จ�านวนผปวย 11,439 ราย งบประมาณ 130 ลานบาท จากคาใชจาย

กรณโรคทตองบรหารแบบเฉพาะโรค


ทงน จะเหนไดวางบประมาณโดยรวมทส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตสนบสนนการดแล

โรคโลหตจางธาลสซเมยนนประมาณเกอบ1,000ลานบาทตอป

กำรสญเสยปสขภำวะ (Disability-Adjusted Life Years: DALYs)

จากการศกษาและรวบรวมขอมลของส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ (International

HealthPolicyProgram:IHPP)ในรายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทยพ.ศ.2557ไดระบขอมล

การสญเสยปสขภาวะ (Disability-Adjusted Life Years: DALYs) วาโรคธาลสซเมยซงจดอยในกลมของโรค

ความผดปกตของตอมไรทอและเมตะบอลสม มปทสญเสยจากความเจบปวยหรอพการ (Years Lost due to

Disability:YLDs)รวมเพศชายและหญงเทากบ4,833ปจ�าแนกเปนในเพศชายเทากบ2,490ปและในเพศหญง

เทากบ 2,344 ป (ไมคดอตราลดทอน) หลงจากทปรบอตราลดทอน (Discount rate) รอยละ 3.0 พบวา

โรคธาลสซเมยม YLDs รวมเพศชายและหญงเทากบ 3,181 ป ในเพศชายเทากบ 1,638 ป และในเพศหญง

เทากบ1,542ป

รายการอางอง

1. ธาลสซเมยแบบองครวม 2550 โดยแพทยหญงอรณเจตศรสภาพ คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกนจดพมพโดยมหาวทยาลยขอนแกน

2. ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

3. การสญเสยปสขภาวะ (Disability-Adjusted Life Years: DALYs) รายงานภาระโรคและ

การบาดเจบของประชากรไทย พ.ศ. 2557 โดยมลนธเพอการพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ

ส�านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศพมพทเดอะกราฟโกซสเตมส


กำรวเครำะหขอมลคณภำพกำรบรกำรดแลรกษำทำงกำรแพทย

จากการส�ารวจขอมลพนฐานการด�าเนนการระบบบรการโรคธาลสซเมยโดยสงแบบส�ารวจไปยงโรงพยาบาล

จ�านวน 132 แหง เปนโรงพยาบาลศนย (ระดบ A) จ�านวน 28 แหง โรงพยาบาลทวไป (ระดบ S และM1)

จ�านวน88แหงและโรงพยาบาลมหาวทยาลยจ�านวน16แหงมโรงพยาบาลทสงแบบส�ารวจกลบมารอยละ72.0

เปนโรงพยาบาลมหาวทยาลยมากทสดรอยละ93.8รองลงมาคอโรงพยาบาลศนยรอยละ71.4และโรงพยาบาล

ทวไปรอยละ68.2

ขอมลพนฐานการด�าเนนการพฒนาระบบบรการโรคธาลสซเมย จะถกน�ามาเพอวเคราะหการใช

ClinicalPracticeGuidelines:CPGในการวนจฉยและการรกษา

Clinical practice guideline ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในเดกและผใหญ จากแบบสอบถามโรงพยาบาลทง 95 โรงพยาบาล พบวาม Clinical practice guideline (CPG)

ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในเดกและผใหญเทากบรอยละ64.2และ44.2ตามล�าดบ(ตารางท4)

ตารางท 4: แสดงจ�านวนและรอยละของการใช Clinical practice guideline ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมย

ในเดกและผใหญ(n=95)

การใช Clinical practice guidelineในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในเดกและผใหญ

ม* ไมม**

จ�านวน (รอยละ) จ�านวน (รอยละ)

1. ม Clinical practice guideline ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในเดก

โรงพยาบาลศนย(รพศ.) (จ�านวน20แหง)

โรงพยาบาลทวไป(รพท.) (จ�านวน60แหง)

โรงพยาบาลมหาวทยาลย (จ�านวน15แหง)

61 (64.2)

14 (70.0)

42 (70.0)

5 (33.3)

34 (35.8)

6 (30.0)

18 (30.0)

10 (66.7)

ขอมลสถำนกำรณปจจบน

โดยส�ำนกวชำกำรแพทยกรมกำรแพทย


การใช Clinical practice guidelineในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในเดกและผใหญ

ม* ไมม**


2. ม Clinical practice guideline ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในผใหญ




42 (44.2)

13 (65.0)

24 (40.0)

5 (33.3)

53 (55.8)

7 (35.0)

36 (60.0)

10 (66.7)

*ม หมายถง โรงพยาบาลม Clinical practice guideline ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมยในเดกและผใหญ** ไมม หมายถง โรงพยาบาลไมมการใช Clinical practice guideline ทเปนมาตรฐานสวนกลางของประเทศ แตมแนวทางการปฏบตของแพทย พยาบาบาลและบคลากรทางดานสขภาพเปนแนวทางในการดแลผปวยโรคธาลสซเมย

ส�าหรบการวเคราะหจากแบบสอบถามโดยใชกระบวนการคณภาพการบรการดแลรกษาทางการแพทยสามารถแบงเปน4กระบวนการไดดงน

1. กำรคดกรอง

กำรท�ำ Hemoglobin typing

โรงพยาบาลมากกวาครงสามารถท�าHemoglobintypingไดมรอยละ67.4โดยโรงพยาบาลศนยสามารถท�าไดมากทสดรอยละ90.0รองลงมาคอโรงพยาบาลมหาวทยาลยรอยละ66.7และโรงพยาบาลทวไปรอยละ60.0สวนโรงพยาบาลทไมสามารถท�า hemoglobin typing ได จะใชวธตรวจแบบChromatography แบบHPLC(โรงพยาบาลขอนแกนโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม)และแบบLPLC(โรงพยาบาลศนยบรรมย)หรอสงตอไปยงศนยวทยาศาสตรการแพทยโรงพยาบาลศนยแมและเดกราชบร (โรงพยาบาลราชบร โรงพยาบาลบานโปง)และ labภายนอก (โรงพยาบาลชลบร โรงพยาบาลสงขลา โรงพยาบาลชยภม โรงพยาบาลสระแกว โรงพยาบาลพระนครศรอยธยา)(ตารางท5)

ตารางท 5:แสดงจ�านวนและรอยละของโรงพยาบาลทสามารถท�าhemoglobintyping(n=95)

โรงพยาบาลทสามารถท�า hemoglobin typingได* ไมได**


สามารถท�า hemoglobin typing โรงพยาบาลศนย(รพศ.) (จ�านวน20แหง) โรงพยาบาลทวไป(รพท.) (จ�านวน60แหง) โรงพยาบาลมหาวทยาลย (จ�านวน15แหง)

64 (67.4) 18 (90.0) 36 (60.0) 10 (66.7)

31 (32.6) 2 (10.0) 24 (40.0) 5 (33.3)

*ได หมายถง โรงพยาบาลสามารถ hemoglobin typing ได**ไมได หมายถง โรงพยาบาลไมสามารถท�า hemoglobin typing ไดแตมการสงตอไปยงหนวยงานอน

ตารางท 4: แสดงจ�านวนและรอยละของการใช Clinical practice guideline ในการดแลผปวยโรคธาลสซเมย

ในเดกและผใหญ(n=95)(ตอ)


2. กำรวนจฉยโรค

กำรตรวจ DNA ตรวจวนจฉยชนดโรคธำลสซเมย

การตรวจDNAส�าหรบวนจฉยโรคธาลสซเมยพบวาโรงพยาบาลทสามารถตรวจไดเองมเพยงรอยละ24.2

โดยโรงพยาบาลมหาวทยาลยมการตรวจDNAไดมากทสดรอยละ66.7รองลงมาคอโรงพยาบาลศนยรอยละ25.0

และโรงพยาบาลทวไปรอยละ 13.3 สวนโรงพยาบาลทตอบวาไมสามารถตรวจเองได จะสงตรวจ DNA ไปยง

ศนยแมและเดกและ lab เอกชน เชน โรงพยาบาลนครพงค โรงพยาบาลยโสธร โรงพยาบาลรอยเอด เปนตน

(ตารางท6)

กำรตรวจ nucleic acid amplification (NAT)

การตรวจnucleicacidamplification(NAT)พบวามเพยง1ใน5ของโรงพยาบาลทงหมดทสามารถ

ตรวจNATไดโดยโรงพยาบาลมหาวทยาลยสามารถตรวจNATไดมากทสดรอยละ46.7โรงพยาบาลทวไปและ

โรงพยาบาลศนยมการตรวจNAT ไดใกลเคยงกนคอรอยละ16.7รอยละ15.0ตามล�าดบส�าหรบโรงพยาบาล

ทไมสามารถตรวจ NAT ไดจะสงตรวจไปทหนวยงานอน คอศนยวทยาศาสตรการแพทย จงหวดขอนแกน

ศนยบรการโลหตแหงชาต สภากาชาดไทย หรอหองปฏบตการโรงพยาบาลศรราช เชน โรงพยาบาลล�าปาง

โรงพยาบาลสมทรปราการโรงพยาบาลขอนแกนเปนตน(ตารางท6)

ตารางท 6:แสดงจ�านวนและรอยละการตรวจวนจฉยโรคธาลสซเมย(n=95)

การตรวจวนจฉยโรคธาลสซเมยได* ไมได**


1. สามารถตรวจ DNA ตรวจวนจฉยชนดโรคธาลสซเมย




2. สามารถตรวจ nucleic acid amplification test (NAT)




23 (24.2)

5 (25.0)

8 (13.3)

10 (66.7)

20 (21.1)

3 (15.0)

10 (16.7)

7 (46.7)

72 (75.8)

15 (75.0)

52 (86.7)

5 (33.3)

75 (78.9)

17 (85.0)

50 (83.3)

8 (53.3)

*ได หมายถง โรงพยาบาลสามารถตรวจได

**ไมได หมายถง โรงพยาบาลทไมสามารถตรวจเองไดและมการสงตอไปยงหนวยงานอน


3. กำรรกษำ

มกำรใหบรกำรคลนกโรคเลอด

พบวาบรการคลนกโรคเลอดโดยแยกเปนผปวยเดกและผใหญอยางชดเจนรอยละ85.3และตอบวามการ

ใหบรการโดยแพทยทวไปมากทสดรอยละ54.7การใหบรการโดยแพทยผเชยวชาญในเดกพบวามรอยละ48.4และ

การใหบรการโดยแพทยผเชยวชาญในผใหญมรอยละ47.4ส�าหรบในแหงทไมการใหบรการโดยผเชยวชาญเดกหรอ

ผใหญนนถาเปนผปวยเดกจะไดรบการรกษาจากกมารแพทยโดยตรงและในผใหญจะไดรบการรกษาจากอายรแพทย

ในหองตรวจทวไปเทานน(โรงพยาบาลอทยธานโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชสวางแดนดน)(ตารางท7)

ตารางท 7:แสดงจ�านวนและรอยละของการใหบรการคลนกโรคเลอด(n=95)

การใหบรการคลนกโรคเลอดม* ไมม**


มการใหบรการคลนกโรคเลอด (Hemato-clinic)

- แยกเดก/ผใหญ

- การใหบรการโดยแพทยเชยวชาญในเดก

- การใหบรการโดยแพทยเชยวชาญผใหญ

- การใหบรการโดยแพทยทวไป

18 (85.3)

46 (48.4)

45 (47.4)

52 (54.7)

14 (14.7)

49 (51.6)

50 (52.6)

43 (45.3)

*ม หมายถง มการใหบรการคลนกโรคเลอด

**ไมม หมายถง ไมมการใหบรการคลนกโรคเลอดแตจะมการใหบรการจากกมารแพทยในผปวยเดกและอายรแพทยในผใหญ

มควำมร ควำมเขำใจในกำรใหเลอดและมกำรเฝำระวงอำกำรแทรกซอนและ

ผลขำงเคยงเปนอยำงดในเดกและผใหญ

การส�ารวจพยาบาลทมความร ความเขาใจในการใหเลอดแกผปวยธาลสซเมย พบวา สวนใหญพยาบาล

มความร ความเขาใจในการใหเลอดในผปวยเดกและผใหญ รอยละ 71.6 โดยพบในโรงพยาบาลศนยมากทสด

รอยละ85.0รองลงมาคอ โรงพยาบาลมหาวทยาลยรอยละ73.3และโรงพยาบาลทวไปรอยละ66.7นอกจากน

การตอบค�าถามของเจาหนาทพบวา พยาบาลมความร ความเขาใจในการใหเลอดสวนหนงมาจากการอบรม

ระยะสนหรอในหองตรวจรกษามคมอในการใหเลอดอยแลว เชน โรงพยาบาลจอมทองและโรงพยาบาลกาฬสนธ



พยาบาลทมความรในการดแลผปวยม* ไมม**


1. พยาบาลมความร ความเขาใจในการใหเลอดและมการเฝาระวง

อาการแทรกซอนและผลขางเคยงเปนอยางดในเดก




2. พยาบาลมความร ความเขาใจในการใหเลอดและมการเฝาระวง

อาการแทรกซอนและผลขางเคยงเปนอยางดในผใหญ




68 (71.6)

17 (85.0)

42 (70.0)

9 (60.0)

68 (71.6)

17 (85.0)

40 (66.7)

11 (73.3)

27 (28.4)

3 (15.0)

18 (30.0)

6 (40.0)

27 (28.4)

3 (15.0)

20 (33.3)

4 (26.7)

*ม หมายถง พยาบาลมความร ความเขาใจในการใหเลอดและมการเฝาระวงอาการแทรกซอนและผลขางเคยงเปนอยางดในเดกและผใหญ**ไมม หมายถง ไมมพยาบาลทมความเชยวชาญดานการใหเลอดและเฝาระวงอาการแทรกซอนและผลขางเคยงเปนอยางดในเดกและผใหญ

กำรใหยำขบเหลกชนดรบประทำน

โรงพยาบาลสวนใหญมการใหยาขบเหลกชนดรบประทานรอยละ76.8เมอแยกตามระดบสถานพยาบาล

พบวา โรงพยาบาลศนยมการใหยาขบเหลกชนดรบประทานมากทสดถงรอยละ 90.0 สวนโรงพยาบาลทวไปและ

โรงพยาบาลมหาวทยาลยมการใหยาขบเหลกชนดรบประทานรอยละ73.3เทากน(ตารางท9)

จากแบบสอบถามการใชยาของแตละระดบโรงพยาบาล พบวา Deferiprone เปนยาขบเหลกชนด

รบประทานทโรงพยาบาลจายใหผปวยมากทสดรองลงมาคอGPOL1®และDeferasirox(ตารางท10)

ตารางท 9 :แสดงจ�านวนและรอยละการใหยาขบเหลกชนดรบประทาน(n=95)

การใหยาขบเหลกชนดรบประทานม ไมม


มการใหยาขบเหลกชนดรบประทาน




73 (76.8)

18 (90.0)

44 (73.3)

11 (73.3)

22 (23.2)

2 (10.0)

16 (26.7)

4 (26.7)

ตารางท 8:แสดงจ�านวนและรอยละของพยาบาลทมความรในทการดแลผปวย(n=95)


ตารางท 10:แสดงขอมลของการใหยาขบเหลกชนดรบประทานในผปวยธาลสซเมย

ระดบโรงพยาบาลยาขบเหลกชนดรบประทาน

Deferiproneจ�านวน

Deferasiroxจ�านวน

GPOL 1จ�านวน

รวมจ�านวน (รอยละ)




รวม

3

16

1

20

4

4

3

11

2

11

1

14

9 (45.0)

31 (51.7)

5 (33.3)

45 (47.4)

กำรใหยำขบเหลกชนดฉด

โรงพยาบาลมการใหยาขบเหลกชนดฉด เพยงรอยละ56.8 เมอแยกตามระดบสถานพยาบาลพบวา

โรงพยาบาลศนยและโรงพยาบาลมหาวทยาลยมการใหยาขบเหลกชนดฉดใกลเคยงกนคอรอยละ75.0และ73.3

ตามล�าดบสวนโรงพยาบาลทวไปมการใหยาขบเหลกชนดฉดเพยงรอยละ46.7เทานนและเมอพจารณาจากการใช

ยาฉดจะพบวาโรงพยาบาลแตละระดบเลอกใหยาDeferalในการขบเหลก(ตารางท11)

ตารางท 11:แสดงจ�านวนและรอยละการใหยาขบเหลกชนดฉด(n=95)

การใหยาขบเหลกชนดฉดม ไมม


มการใหยาขบเหลกชนดฉด โรงพยาบาลศนย(รพศ.) (จ�านวน20แหง) โรงพยาบาลทวไป(รพท.) (จ�านวน60แหง) โรงพยาบาลมหาวทยาลย (จ�านวน15แหง)

54 (56.8) 15 (75.0) 28 (46.7) 11 (73.3)

41 (43.2) 5 (25.0) 32 (53.3) 4 (26.7)

ตารางท 12:แสดงขอมลการใหยาขบเหลกชนดฉดDeferalในผปวยธาลสซเมย

ระดบโรงพยาบาลการใหยาขบเหลกชนดฉด

Deferal

จ�านวน (รอยละ)




รวม (โรงพยาบาล) (จ�านวน 95 แหง)

3 (รอยละ15.0)

7 (รอยละ11.7)

2 (รอยละ13.0)

13 (รอยละ13.7)


กำรตรวจ/สงตรวจกำรหำคำระดบ ferritin

โรงพยาบาลสวนใหญสามารถตรวจ/ สงตรวจการหาคาระดบ ferritin ไดรอยละ 81.1 ตามล�าดบโดยโรงพยาบาลศนยทสามารถตรวจไดมากทสดรอยละ 95.0 รองลงมาคอ โรงพยาบาลมหาวทยาลยรอยละ 86.7และโรงพยาบาลทวไปรอยละ 75.0 โดยบางโรงพยาบาลสามารถท�าไดเพยงการคดกรองและสงตรวจไปยงหนวยงานอน เชน ศนยวทยาศาสตรการแพทย กรมวทยาศาสตรการแพทย หองพยาธวทยาคลนก ธนาคารเลอดหรอหองปฏบตการเอกชน (โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชสวางแดนดน โรงพยาบาลยโสธร โรงพยาบาลระนอง)(ตารางท13)

ตารางท 13:แสดงจ�านวนและรอยละของการสงตรวจหาคาระดบferritin(n=95)

การตรวจ/ สงตรวจหาคาระดบ ferritinม* ไมม**


มการตรวจ/ สงตรวจการหาคาระดบ ferritin โรงพยาบาลศนย(รพศ.) (จ�านวน20แหง) โรงพยาบาลทวไป(รพท.) (จ�านวน60แหง) โรงพยาบาลมหาวทยาลย (จ�านวน15แหง)

77 (81.1) 19 (95.0) 45 (75.0) 13 (86.7)

18 (18.9) 1 (5.0) 15 (25.0) 2 (13.3)

*ม หมายถง โรงพยาบาลมการตรวจ/ สงตรวจการหาคาระดบ ferritin

*ไมม หมายถง โรงพยาบาลไมมการตรวจ/ สงตรวจการหาคาระดบ ferritin และมการสงตอไปยงหนวยงานอน

กำรตรวจ/สงตรวจกำรหำระดบ minor blood group alloantibody

มเพยง2ใน3ของทส�ารวจสามารถตรวจ/สงตรวจการหาคาระดบminorbloodgroupalloantibodyไดรอยละ63.2โดยโรงพยาบาลศนยทสามารถตรวจไดมากทสดรอยละ85.0รองลงมาคอโรงพยาบาลมหาวทยาลยรอยละ 60.0 และโรงพยาบาลทวไปรอยละ 56.7 นอกจากน โรงพยาบาลทไมสามารถตรวจไดจะท�าเพยงคดกรองและสงตรวจไปยงหนวยงานอนเชนศนยวทยาศาสตรการแพทยกรมวทยาศาสตรการแพทยพยาธวทยาธนาคารเลอดหรอlabเอกชน(โรงพยาบาลยโสธรโรงพยาบาลบางพลโรงพยาบาล50พรรษามหาวชรลงกรณ)(ตารางท14)

ตารางท 14:แสดงจ�านวนและรอยละ(n=95)

การตรวจ/สงตรวจหาคาระดบ minor blood group alloantibodyม* ไมม**


มการตรวจ/ สงตรวจการหาคาระดบ minor blood group alloantibody โรงพยาบาลศนย(รพศ.) (จ�านวน20แหง) โรงพยาบาลทวไป(รพท.) (จ�านวน60แหง) โรงพยาบาลมหาวทยาลย (จ�านวน15แหง)

60 (63.2) 17 (85.0) 34 (56.7) 9 (60.0)

35 (36.8) 3 (15.0) 26 (43.3) 6 (40.0)

*ม หมายถง โรงพยาบาลมการตรวจ/ สงตรวจการหาระดบ minor blood group alloantibody

*ไมม หมายถง โรงพยาบาลไมมการตรวจ/ สงตรวจการหาระดบ minor blood group alloantibody และมการสงตอไปยงหนวยงานอน


กำรรกษำภำวะแทรกซอนจำกโรคธำลสซเมยไดทงอำรกรรมและศลยกรรมในเดก

โรงพยาบาลสวนใหญมการรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยไดทงอารกรรมและศลยกรรมในเดก

ไดถงรอยละ 72.6 โดยพบการรกษาในโรงพยาบาลศนยมากทสดรอยละ 80.0 รองลงมาคอโรงพยาบาลทวไป

รอยละ 73.3 และโรงพยาบาลมหาวทยาลยรอยละ 60.0 สวนบางโรงพยาบาลทมรกษาทางอายรกรรมไดเพยง

อยางเดยว โดยการใหยาขบธาตเหลกแกผปวย ไดแก โรงพยาบาลพระจอมเกลา โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช

สวางแดนดน โรงพยาบาลเวชศาสตรเขตรอน และโรงพยาบาลทรกษาทางศลยกรรมเพยงอยางเดยว โดยการให

บรการตดมามในผปวยเดกไดแกโรงพยาบาลเพชรบรณ(ตารางท15)

จากการส�ารวจ พบวาโรงพยาบาลศนยสามารถรกษาภาวะแทรกซอนไดทงอายรกรรมและศลยกรรมได

มากทสดรอยละ 85.0 รองลงมาคอโรงพยาบาลมหาวทยาลยรอยละ 73.3 และโรงพยาบาลทวไปรอยละ 63.3


ตารางท 15:แสดงจ�านวนและรอยละการรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมย(n=95)

การรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยม* ไมม**


1. มการรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยไดทงอายรกรรม

และศลยกรรมในเดก




2. สามารถรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยไดทงอายรกรรม

และศลยกรรมในผใหญ




69 (72.6)

16 (80.0)

44 (73.3)

15 (60.0)

66 (69.5)

17 (85.0)

38 (63.3)

11 (73.3)

26 (27.4)

4 (20.0)

16 (26.7)

6 (40.0)

29 (30.5)

3 (15.0)

22 (36.7)

4 (26.7)

*ม หมายถงโรงพยาบาลมการรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยไดทงอารกรรมและศลยกรรมในเดก

*ไมม หมายถง โรงพยาบาลไมมการรกษาภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยไดทงอายรกรรมและศลยกรรมในเดกแตมการสงตอไป

ยงหนวยงานอน


กำรใหบรกำรดำน stem cell transplantation

การใหบรการดานstemcelltransplantationพบวามการใหบรการเพยงรอยละ3.3โดยใหบรการได

เฉพาะในโรงพยาบาลมหาวทยาลยเทานนโดยพบเพยง1ใน3ของโรงพยาบาลทส�ารวจ(ตารางท16)

ตารางท 16:แสดงจ�านวนและรอยละการใหบรการดานstemcelltransplantation(n=95)

การใหบรการดาน stem cell transplantation ม ไมม


การใหบรการดาน stem cell transplantation




5 (5.3)

0 (0.0)

0 (0.0)

5 (33.3)

90 (94.7)

20 (100.0)

60 (100.0)

10 (66.7)

4. กำรตดตำม

ระบบกำรสอนและกำรสนบสนนกำรดแลตนเองของผปวย

โรงพยาบาลสวนใหญมระบบการสอนและการสนบสนนการดแลตนเองของผปวย รอยละ 64.2 และ

เมอแยกตามระดบสถานพยาบาลพบวาโรงพยาบาลศนยโรงพยาบาลทวไปและโรงพยาบาลมหาวทยาลยมระบบ

การสอนและการสนบสนนการดแลตนเองของผปวยใกลเคยงกนคอรอยละ70.0,63.3และ60.0ตามล�าดบ

ขอมลสถานการณดงกลาวนบวามความจ�าเปนและเปนสวนส�าคญพนฐานส�าหรบการวางแผนเพอพฒนา

แนวทางการด�าเนนตางๆทเกยวของเชนการพฒนาสถานบรการการพฒนาดานหองปฏบตการกระบวนการรกษา

การใหยาขบเหลกการใหเลอดและการพฒนาดานบคลากรเปนตน(ตารางท17)

ตารางท 17:แสดงจ�านวนและรอยละของระบบการสอนและการสนบสนนการดแลตนเองของผปวย(n=95)

ระบบการสอนและการสนบสนนการดแลตนเองของผปวย ม ไมม


มระบบการสอนและการสนบสนนการดแลตนเองของผปวย




61 (64.2)

14 (70.0)

38 (63.3)

9 (60.0)

34 (35.8)

6 (30.0)

22 (36.7)

6 (40.0)


กำรวนจฉยและกำรตรวจคดกรองพำหะ

โดยพนเอกรองศำสตรำจำรยนำยแพทยกตตตอจรส

โรคธาลสซเมยเปนโรคทางพนธกรรมมการถายทอดแบบ autosomal recessive โดยมความผดปกต

ของการสรางฮโมโกลบนท�าใหเมดเลอดแดงมลกษณะผดปกตและแตกงาย (hemolytic anemia) ผปวยมอาการ

ซดเหลองตบมามโตผทเปนพาหะ(carrierหรอtraitหรอheterozygote)ไมมอาการทางคลนกจะมอาการซด

เลกนอยการวนจฉยพาหะและโรคธาลสซเมยจ�าเปนอยางยงตองรgenotypeและphenotypeของธาลสซเมย

ชนดของธำลสซเมย

โรคธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทพบบอยและเปนปญหาทางการแพทยทส�าคญสามารถจ�าแนก

ประเภทตามล�าดบความรนแรงของโรคไดดงน

1. HbBart’shydropsfetalisหรอHomozygousα-thalassemia(α-thal1/α-thal

1หรอ--/--)

เปนชนดทรนแรงทสดผปวยจะเสยชวตตงแตอยในครรภหรอหลงคลอด ปญหาทพบในแมระหวางตงครรภคอ

ครรภเปนพษความดนเลอดสงบวมการคลอดผดปกตและมการตกเลอดหลงคลอด

2. Homozygousβ-thalassemia (β-thal /β-thal) จะเรมมอาการซดตงแตขวบปแรก อาการอนๆ

ทพบได คอ ตบ มามโต ใบหนาเปลยนเปนแบบ thalassemic face รางกายแคระแกรน การเจรญเตบโต

ไมสมอายจ�าเปนตองใหเลอดและมภาวะแทรกซอนจากธาตเหลกเกนไดแก ตบแขง เบาหวาน และหวใจลมเหลว

ส�าหรบβ-thalassemia/HbE (β-thal /HbE)อาการทางคลนกมตงแตนอยปานกลางจนถงรนแรงมากเหมอน

homozygousβ-thalassemia(β-thal/β-thal)

3. HbHdisease (α-thal1/α-thal

2หรอ - -/ -α,orα-thal

1/HbCSหรอ - -/αCSα)สวนใหญ

มอาการนอยไดแกซดเหลองตบมามโตไมมากแตถามไขสงจะมภาวะซดลงอยางรวดเรว

ความรนแรงของโรคแบงตามอาการทางคลนก ระดบความเขมขนของเลอดและชนดของธาลสซเมย

ดงแสดงในตารางท18


ตารางท 18:แสดงระดบความรนแรงของธาลสซเมยแบงตามอาการระดบHbและชนดของธาลสซเมย

Severity Clinical Steady-state Hb Thalassemia type(genotype)

Severe -ซดภายในอาย2ป

-ไดรบเลอดครงแรกอาย4ป

-น�าหนกสวนสงต�ากวาเกณฑ

-หนาตาเปลยน

-มามโตมาก

Hb<7ก/ดล Homozygousβ-thalassemia

(β0/β0และβ0/β+บางราย),

β0-thalassemia/HbE(β0/βE)

บางราย

Moderate ซดเหลองตบโตมามโต Hb>7–9ก/ดล Homozygousβ-thalassemia

(β0/β+บางราย),β0-thalassemia/

HbE(β0/βE)บางราย

Mild ซดมามโตเลกนอย Hb>9ก/ดล Homozygousβ-thalassemia

(β+/β+)β+-thalassemia/HbE

(β+/βE)HbH(--/-αหรอ--/αCSα)

Asymptomatic ไมมอาการทางคลนก NormalHbforage

orlownormal

Thalassemiatrait,HbEtrait,

HomozygousHbE

กำรวนจฉยผทเปนโรคธำลสซเมย

อาการและลกษณะทางคลนกของผปวยเปนขอมลทส�าคญในการวนจฉยโรค แตมผปวยโรคธาลสซเมย

บางชนดทอาการไมรนแรงการตรวจทางหองปฏบตการจงมความจ�าเปนและสามารถชวยแยกชนดตางๆของโรคได

กำรวนจฉยโดยกำรตรวจทำงหองปฏบตกำร

การวนจฉยโรคธาลสซเมยตองใชเทคนคทเหมาะสมเพอใหการวนจฉยชนดของโรคหรอพาหะไดอยางถกตอง

แมนย�าอนจะมผลตอการใหค�าปรกษาแนะน�าทางพนธศาสตรตอไปการวนจฉยแบงเปน2ขนตอนคอการวนจฉย

ผเปนโรคและผเปนพาหะ

1. การตรวจเลอด CBC พบวาซด Hematocrit (Hct) และ Hemoglobin (Hb) ต�ากวาปกต ดชน

เมดเลอดแดง (red cell indices) พบ mean corpuscular volume (MCV) มขนาดเลกและ mean

corpuscular hemoglobin (MCH) มคาต�ากวาปกต ลกษณะเมดเลอดแดงบนสเมยรเลอด (red cell

morphology) พบขนาดเลก (microcytic) การตดสจาง (hypochromia) มเซลลหลายขนาด (anisocytosis)

และรปรางผดปกต(poikilocytosis)คาเฉลย(mean)และคาทต�ากวา2เทาของสวนเบยงเบนมาตรฐาน(-2SD)

ของHb,HctและMCVในอายตางๆซงใชเปนคาทตด(cutoff)วาผลCBCผดปกตดงแสดงในตารางท19


ตารางท 19:แสดงคาmeanและ-2SD(คาcutoff)ของHb,HctและMCVในอายตางๆ*

อาย (ป)Hb (g/dl) Hct (%) MCV (fL)

Mean (-2 SD) Mean (-2 SD) Mean (-2 SD)

0.5-1. 12.5(11.0) 37(33) 77(70)

2-4 12.5(11.0) 38(34) 79(73)

5-7 13.0(11.5) 39(35) 81(75)

8-11 13.5(12.0) 40(36) 83(76)

12-14

หญง 13.5(12.0) 41(36) 85(78)

ชาย 14.0(12.5) 43(37) 84(77)

15-17

หญง 14.0(12.0) 41(36) 87(79)

ชาย 15.0(13.0) 46(38) 86(78)

18-49

หญง 14.0(12.0) 42(37) 90(80)

ชาย 16.0(14.0) 47(40) 90(80)

*ทมาของขอมล Brugnara C, Oski FA, Nathan DG.Diagnostic Approach to the Anemic Patient. In: Orkin SH,

Nathan DG, Ginsburg D, Look AT, Fisher DE, Lux SE, editors. Nathan and Oski’s Hematology of Infancy and

Childhood.7 ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2009. p. 456-66.

2. การตรวจนบ reticulocytesบอกถงhemolyticanemiaผปวยธาลสซเมยคาreticulocytes>2%

3. การตรวจหา inclusion bodyในเมดเลอดแดงสามารถใหการวนจฉยโรคธาลสซเมยชนดHbH

4. การตรวจวเคราะหหาชนดของฮโมโกลบน (Hb analysis) หรอ Hb typingสามารถใหการวนจฉย

โรคธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตแตละชนดไดปจจบนมการตรวจวเคราะหหาชนดฮโมโกลบนดวยเครองอตโนมต

ไดแกHighperformanceliquidchromatography(HPLC),Lowpressureliquidchromatography(LPLC)

และCapillaryelectrophoresis(CE)เปนตนสามารถใหการวนจฉยพาหะของβ-thalassemiaซงจะมคาHb

A2 มากกวา รอยละ 3.5 และใหการวนจฉยโรคธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตไดเชน Hb E และ Hb CS

การแปลผลHbtypingในฮโมโกลบนผดปกตα-thalassemiaและβ-thalassemiaดงตารางท20และ21


ตารางท 20:แสดงการตรวจชนดฮโมโกลบนปกตและαthalassemia

ภาวะหรอชอโรค ความผดปกตของยน(genotype)

MCV(fL)

MCH(pG)

ผลการตรวจชนดของฮโมโกลบน(Hb typing)

คนปกต(ผใหญ) (αα/αα)(β/β) 80-100 27-34 HbA2A(A

2=2.5-3.5%)

HbBart’shydrops (--/--) 96+8 26+2 HbBart’s>80%

HbHdisease (--/-α) <80 <27 HbA2AHหรอHbA

2ABart’sH

HbHwithHbCS (--/αCSα) <80 <27 HbCSA2ABart’sH

HbCSA2ABart’sH

HomozygousHbCS (αCSα/αCSα) <80 <27 HbCSA2ABart’s

HbCStrait (αCSα/αα) <80ornormal

<27ornormal

HbCSA2A

α-thal1trait (--/αα) <80 <27 HbA2A(A

2<3.5%)

α-thal2trait (-α/αα) <80 <27 HbA2A(A

2<3.5%)

* เปอรเซนตของฮโมโกลบนแตละชนดทแสดงในตารางนตรวจดวยวธ HPLC

ตารางท 21:แสดงการตรวจชนดฮโมโกลบนในβ thalassemiaและα&βthalassemiainteraction

ภาวะหรอชอโรค ความผดปกตของยน(genotype)

MCV(fL)

MCH(pG)

ผลการตรวจชนดของฮโมโกลบน(Hb typing)

βthalassemiadisease

(β0/β0),(β0/β+),(β+/β+) <80 27-34 HbA2ForHbA

2FA

βthalassemia/HbE (β0/βE)or(β+/βE) <80 26+2 HbEForHbEFA

HomozygousHbE (βE/βE) <80 <27 HbEE(HbE>80%,HbF<5%)

HbEtrait (βE/β) <80ornormal

<27ornormal

HbEA(E=25-35%)

βthalassemiatrait (β0/β)or(β+/β) <80 <27 HbA2A(A2>3.5%)

HbAEBart’sdisease

(--/-α)(βE/β) <80ornormal

<80ornormal

HbAEBart's

HbCSAEBart's (--/αCSα)(βE/β) <80 <27 HbCSAEBart's

HbEFBart's (--/-α)(βE/βE)or(--/-α)(β0/βE)

<80 <27 HbEFBart's

* เปอรเซนตของฮโมโกลบนแตละชนดทแสดงในตารางนตรวจดวยวธ HPLC


5. การตรวจวเคราะหยนดวยวธ PCR(polymerasechainreaction)จะสามารถวนจฉยผทเปนพาหะ

ของ α-thalassemia 1 ชนด SEA และ Thai deletion, พาหะของ α-thalassemia 2 ชนด 3.7 และ

4.2deletion,HbCSและHbPakse

กำรตรวจกรองพำหะ (screening)

เปาหมายการตรวจกรองพาหะเพอสบคนผทเปนβ-thalassemia,HbEและα-thalassemia1trait

เพอการปองกนโรคโลหตจางธาลสซเมยชนดรนแรง3โรคไดแก

1.Homozygousβ-thalassemia

2.β-thalassemia/HbE

3.HbBart’shydropsfetalis

กำรตรวจกรองพำหะประกอบดวย

1. การตรวจคาดชนเมดเลอดแดง(redcellindices)โดยพาหะจะมคาMCV<80fL,MCH<27pg

(ในผใหญ)ส�าหรบกลมเดกดในตารางท2แตαthalassemia2traitจะไดคาปกตและHbEtraitอาจมคาMCV

ปกตได

2. Onetubeosmoticfragilitytest(OF)ใหผลบวกในβ-thalassemiaและα-thalassemai1trait

3. Dichlorophenolindolphenolprecipitaiontest(DCIP)ใหผลบวกในHbEtraitและHbH

4. HbEscreenใหผลบวกในHbEtrait,β-thalassemia/HbEและhomozygousHbE


ขนตอนการตรวจกรองและการตรวจวนจฉยพาหะของโรคโลหตจางธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต

ดงแสดงในภาพท1

OF+DCIP หรอ MCV/MCH+DCIP หรอ MCV/MCH+Hb E screen

ผลการตรวจคดกรองเปน -/- ผลการตรวจคดกรองเปน -/+ หรอ +/- หรอ +/+

ตรวจ Hb typing*โดยวธ HPLC/LPLC/CE

Non-thalassemia orNon-clinical significant thalassemia

A2A(Hb A2 < 3.5%)

Suspectedthalassemia trait

A2A(Hb A2 > 3.5%)thalassemia trait

with or without**thalassemia trait

EA(Hb E 25-35%)

Hb E trait

EA(Hb E < 25%)

Suspected Hb E traitwith or without

thalassemia

EA(Hb E > 80%)

Homozygous Hb Ewith or without

thalassemia

PCR forthalassemia 1

Thalassemia disease- Thalassemia : A2A Bart’s H, CS A2A Bart’s H- thalassemia : A2F, EF, A2FA, EFA- thalassemia : EA Bart’s, CS EA Bart’s- Others : EF Bart’s, CS EF Bart’s

ภาพท 1: แสดงขนตอนการตรวจกรองและการตรวจวนจฉยพาหะของโรคโลหตจางธาลสซเมยและ ฮโมโกลบนผดปกต

(ดดแปลงจากคมอทางหองปฏบตการตรวจวนจฉยธาลสซเมยและปรมาณฮโมโกลบนผดปกต. 2 ed. นนทบร: บรษทหมด

เดด จากด; 2552. p. 23.) หมายเหต การแปลผล -/- การตรวจกรองใหผลลบ, -/+ การตรวจกรองใหผลลบและบวก, +/- การตรวจกรองใหผลบวกและลบ, +/+การตรวจกรองใหผลบวกทงหมด * เปอรเซนตของฮโมโกลบนแตละชนดทแสดงในแผนภมนตรวจดวยวธ HPLC/LPLC ** ปรมาณ Hb A2 จะแยกกบปรมาณ Hb E ถาตรวจโดยวธ CE ดงนนการวนจฉยโดยใชเกณฑตามตารางท 3, 4 และแผนภมท 1 จาเปนตองนาคา Hb A2 มารวมกบคา Hb E ทวดได ในกรณทตรวจโดยวธ CE *** กรณทสงสยวาคสมรสเปน -thal 1 ควรตรวจ PCR for -thal 1 ในผทเปน thalassemia trait

ภาพท 1: แสดงขนตอนการตรวจกรองและการตรวจวนจฉยพาหะของโรคโลหตจางธาลสซเมยและฮโมโกลบน

ผดปกต

(ดดแปลงจากคมอทางหองปฏบตการตรวจวนจฉยธาลสซเมยและปรมาณฮโมโกลบนผดปกต. 2 ed. นนทบร: บรษทหมดเดด จ�ากด; 2552. p. 23.)หมำยเหตการแปลผล -/- การตรวจกรองใหผลลบ, -/+ การตรวจกรองใหผลลบและบวก, +/- การตรวจกรองใหผลบวกและลบ, +/+การตรวจกรองใหผลบวกทงหมด* เปอรเซนตของฮโมโกลบนแตละชนดทแสดงในแผนภมนตรวจดวยวธ HPLC/LPLC** ปรมาณ Hb A2 จะแยกกบปรมาณ Hb E ถาตรวจโดยวธ CE ดงนนการวนจฉยโดยใชเกณฑตามตารางท 3, 4 และแผนภมท 1 จ�าเปนตองน�าคา Hb A2 มารวมกบคา Hb E ทวดได ในกรณทตรวจโดยวธ CE*** กรณทสงสยวาคสมรสเปน α-thal 1 ควรตรวจ PCR for α-thal 1 ในผทเปน α thalassemia trait


กำรตรวจ DNA เพอวนจฉยชนดโรคโลหตจำงธำลสซเมย

การตรวจในระดบอณพนธศาสตรหรอการตรวจในระดบยน (DNA) เพอหาการกลายพนธ (mutation)

ทท�าใหเกดโรคโลหตจางธาลสซเมยมขอบงชดงน

1. การตรวจเพอวนจฉยพาหะ α-thal 1 ในคสมรสหรอหญงตงครรภและสาม เพอก�าหนดคสมรส

ทเสยงตอการจะมบตรเปนโรคธาลสซเมยชนดHbBart’shydropsfetalisดวยวธPCRเชนการท�าGap-PCR

ซงเปนวธทเหมาะกบการตรวจ large deletion โดยทวไปจะตรวจหา α-thal 1 สองชนดทมรายงาน

ในประเทศไทยคอชนดSoutheastAsiandeletionและTHAIdeletion

2. การตรวจเพอวนจฉยทารกในครรภของคสมรสทเสยงจะมบตรเปนโรคโลหตจางธาลสซเมยชนด

Hb Bart’s hydrops fetalis ซงเปนการตรวจ DNA จากชนเนอรก น�าคร�า หรอเลอดจากสายสะดอของทารก

โดยใชวธGap-PCRเชนเดยวกน

3. การตรวจเพอบอกชนดของการกลายพนธของβthalassemiaในคสมรสหรอหญงตงครรภและสาม

ทเปนคสมรสทเสยงตอการจะมบตรเปนโรคโลหตจางธาลสซเมยชนด homozygous β-thalassemia และ

β-thalassemia/HbEdiseaseเพอจะไดทราบชนดการกลายพนธทอาจถายทอดไปสทารกในครรภซงตรวจดวย

PCR-basedmethod ไดหลายวธ เชน การใชเทคนค amplification refractorymutational system

(ARMS-PCR), reverse dot-blot hybridization, PCR and high resolutionmelting (HRM) analysis

ส�าหรบการกลายพนธ ชนด point mutation และการใชเทคนค Gap-PCR ส�าหรบ large deletion

และเนองจากการกลายพนธทเปนสาเหตของ β-thalassemia ในประเทศไทยมหลายชนด การตรวจในหอง

ปฏบตการสวนใหญมกครอบคลมเพยงการกลายพนธชนดทพบไดบอย กรณทสงสยวาเปนการกลายพนธชนด

ทพบไมบอยและการตรวจไมครอบคลม เมอตรวจตามปกตแลวยงไมทราบชนดของการกลายพนธ จ�าเปนตอง

ตรวจตอดวยวธDNAsequencingซงเปนการตรวจล�าดบเบสในยนเบตาโกลบนของผปวยแลวน�ามาเทยบกบล�าดบ

เบสปกต

4. การตรวจเพอวนจฉยทารกในครรภของคสมรสทเสยงจะมบตรเปนโรคโลหตจางธาลสซเมยชนด

homozygousβ thalassemia และβ-thalassemia/Hb E เปนการตรวจดเอนเอจากชนเนอรกน�าคร�าหรอ

เลอดจากสายสะดอของทารก ดวย PCR-based method เชนเดยวกน ชนดของการกลายพนธ ของยน

βthalassemiaในภมภาคตางๆทพบไดบอยในประเทศไทยแสดงในตารางท22


ตารางท 22: แสดงชนดและความถของการกลายพนธของยนเบตาธาลสซเมยในภมภาคตางๆ

ชนดของการกลายพนธภาคกลาง ภาคใต

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคใต

No. % No. % No. % No. %

β0-thalassemia

1.codon41/42(-TCTT) 50 36.3 109 15.1 19 31.6 108

2.codon17(A->T) 24 17.4 41 5.7 13 21.7 75 34.4

3.codon35(C->A) 2 1.4 4 0.6 0 0 - -

4.IVS1-1(G->T) 3 2.2 35 4.8 1 1.7 15 6.9

5.codon71/72 6 4.3 4 0.6 8 13.3 13 6

6.ชนดอนๆ 5 3.5 35 4.8 1 1.7 - -

β+-thalassemia

7.IVS1-5(G->C) 7 5.1 98 13.6 0 0 - -

8.IVS2-654(C->T) 8 5.8 16 2.2 5 8.3 1 0.4

9.codon19(A->G) 3 2.2 57 7.9 0 0 - -

10.-28(A->G) 20 14.5 20 2.8 1 1.7 3 1.4

11.codon26(HbE) - - 243 33.7 9 15. - -

12.etc. 10 7.3 9 1.2 - - 3 1.4

13.δβthalassemia - - 14 1.9 - - - -

14.ไมทราบชนด - - 37 5.1 3 5 - -

Total 138 100 722 100 60 100 218 100

ทมา: มลนธโรคโลหตจางธาลสซเมยแหงประเทศไทย


การจดการเกยวกบปญหาธาลสซเมยประกอบดวยหลกการส�าคญ คอการควบคมปองกนโรคธาลสซเมย

ชนดรนแรงอยางมประสทธภาพ ไมใหมผปวยรายใหมทมอาการรนแรงเกดขน และอกประการหนงคอการรกษา

ผปวยโรคธาลสซเมยทเกดมาแลวใหมสขภาพดทงสขภาพกายและใจมคณภาพชวตทดพงตนเองไดไมแปลกแยก

มชวตอยในครอบครวและสงคมไดอยางเปนสข สามารถเรยนและประกอบอาชพได มความรสกวาตนเองเปนคนม

คณคาคนหนง

แพทยและบคลากรทางการแพทยเปนผทมความส�าคญอยางยงทจะชวยรกษาผปวยธาลสซเมยทเกดมา

แลวใหไดบรรลเปาหมายดงกลาวโดยค�านงถงสทธทผปวยควรไดรบการดแลรกษาอยางเทาเทยมกน

ปจจบนไดแบงผปวยธำลสซเมยตำมควำมรนแรงเพอกำรรกษำดงน

1. Transfusion dependent thalassemia (TDT) กลมนเปนผปวยทตองการรบเลอดเปนประจ�า

เพอการมชวต หากไมไดรบเลอดจะมอาการเหนอย ไมสามารถท�ากจวตรตางๆได ผปวยสวนใหญจะมอาการตงแต

อายนอยกวา2ปมอาการซดมากฮโมโกลบนต�ากวา7ก./ดล.ตวเลกตบมามโตมหนาตาเปลยนชนดของโรค

ธาลสซเมยทพบในกลมนไดแกhomozygousβ-thalassemia0,β-thalassemia/HbEบางรายα-thalassemia

และกลมAEBart’sทมอาการรนแรงบางรา

2. Non transfusion dependent thalassemia (NTDT) กลมนไมจ�าเปนตองรบเลอดประจ�า

กสามารถมชวตอยไดแตจะมบางชวงเวลาและบางสถานการณทจ�าเปนตองไดรบเลอดไดแกกลมผปวยทเหลอจาก

กลมแรก

การดแลรกษาทส�าคญทไดเขยนไวเปนแนวทางนไดแก การใหเลอด การใหยาขบธาตเหลก การตดมาม

การรกษาโดยการปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอดการเฝาระวงและรกษาภาวะแทรกซอนตางๆทงนเปนการรวบรวม

ใหอานงายเนอหากะทดรดและปฏบตไดจรงส�าหรบแพทยในโรงพยาบาลระดบตางๆ

แนวทำงกำรดแลรกษำผปวยธำลสซเมย

โดย ศำสตรำจำรยแพทยหญงอรณเจตศรสภำพ คณะแพทยศำสตรมหำวทยำลยขอนแกน แพทยหญงอรโณทยมแกวกญชร สถำบนสขภำพเดกแหงชำตมหำรำชน


ผปวยธาลสซเมยบางรายมขอบงชทควรไดรบการรกษาโดยการใหเลอดหรอยาขบธาตเหลกซงสามารถ

รบการรกษาไดตามสทธแตยงไมไดรบการรกษาตามทควรไดแพทยหรอบคลากรทางการแพทยไมมนใจ และไมม

ประสบการณในการรกษาโรคธาลสซเมยมากอน บางครงผปวยขาดโอกาสเนองจากไมสามารถเขาถงสถานบรการ

ทมการรกษาโรคธาลสซเมย (สามารถเปดหาขอมลเพมเตมไดจาก Guidelines for TheManagement of

TransfusionDependentThalassemia(TDT)2014,GuidelinesforTheManagementofNonTransfusion

Dependent Thalassemia (NTDT) 2013 ซงจดท�าโดย Thalassemia International Federation รวมทง

แนวทางการวนจฉยและการรกษาโรคธาลสซเมย” ฉบบท 2 พ.ศ. 2557 ดวยความรวมมอของสถาบนสขภาพ

เดกแหงชาตมหาราชน กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสขมลนธโรคโลหตจางธาลสซเมยแหงประเทศไทย

ทบวงมหาวทยาลย มหาวทยาลยมหดล และหนวยงานท เ กยวของ (CPG Thalassemia_TFT-text)

www.thalassemia.or.th/thal.../CPG_Thalassemia_2014-content.pdf)แนวทางในเอกสารดงกลาวไดกลาว

ถงเหตผลในการใหการรกษาในเรองตางๆรวมทงเอกสารอางอง

แนวทำงกำรรกษำโดยกำรใหเลอดในผปวยธำลสซเมย

โรคธาลสซเมยยงผลใหผ ป วยมอาการซดเรอรง มภาวะ ineffective erythropoiesis และ

extramedullaryhemopoiesis การใหเลอดชวยแกไขปญหาเหลาน แพทยและบคลากรทางการแพทยจงควรหา

เลอดทเหมาะสมและปลอดภยใหผปวยตลอดจนพงระวงปญหาทอาจเกดตามมาจากการใหเลอด

1. ผปวยธำลสซเมยชนดพงพำเลอด (TDT)

พจารณาโดยผปวยม hemoglobin (Hb) นอยกวา 7 ก./ดล.2 ครง โดยตรวจซ�าหางกนมากกวา2สปดาห(ในการเปลยนเปนคาhematocrit(Hct)แมการเอา3คณคาจะไมแมนย�าในผปวยธาลสซเมยหากไมมคาHbใหใชคาHctเปน3เทา)

2. ผปวยธำลสซเมยชนดไมพงพำเลอด (NTDT)

ผปวยกลมนมชวตอยไดโดยไมตองรบเลอดประจ�าแตมบางกรณและบางชวงเวลาทตองไดรบเลอดไดแก - ซดมากHbนอยกวา5ก./ดล. - ในกรณทตองรบการผาตด - หญงตงครรภ(ในผทไมเคยไดรบเลอดมากอน หรอใหเลอดนานๆครง หากตองใหเลอดพจารณาตรวจหมเลอดใหเขากนไดทงmajorและminorbloodgroupเพอปองกนการเกดalloimunization) - มปญหาเรอง ineffective erythropoiesis และ extramedullary hematopoiesis ไดแกผปวยทมHbมากกวา7ก./ดล.รวมกบมการเจรญเตบโตผดปกตหนาตาเปลยนกระดกผดรปตบหรอมามโตมาก(หรอมามโตมากกวา 3 เซนตเมตรตอปในระยะทมการเจรญเตบโตมากทสด) มการพฒนา secondary sexualdevelopmentลาชามปญหาในการเรยนและการท�ากจวตรประจ�า - มความเสยงตอการเกดลมเลอดอดกน - มแผลเรอรงทขา - มการตดเชอแลวซดลง - มปญหาในระบบหวใจและหลอดเลอด - มความดนเลอดในปอดสง - มextramedullaryhematopoieticpseudotumors


ชนด ปรมำณและระยะเวลำในกำรใหเลอด

การใหเลอดใหเปนleukocyte-poorหรอleukocyte-depletedpackedredcellเปนเลอดใหมอาย

นอยกวา7วน(หากไมมใหเลอดอายไมเกน14วน)มการตรวจแอนตเจนทงmajorและminorbloodgroup

ตามแนวทางของศนยบรการโลหตแหงชาตสภากาชาดไทย

ใหปรมาณ10-15มล./กก(ผใหญให1-2ยนต/ครง)ใน2-4ชวโมงใหทก2-5สปดาหใหfurosemide

0.5-1มก./กก.ทางหลอดเลอดด�ากอนใหเลอด

เปาหมายใหรกษาระดบHbกอนใหเลอดใหได9-10.5ก./ดล.(ถาHbนอยกวา9ก./ดล.ควรใหเลอด)

ในผปวยทมปญหาทหวใจใหรกษาระดบHbกอนใหเลอด11-12ก./ดล.เมอปญหาหมดไปแลวใหรกษาระดบHb

กอนใหเลอดใหได9-10.5ก./ดล.

ถาผปวยซดมากและเหนอยหวใจเตนเรว ควรใหเลอดครงละไมเกน 5 มล./ กก.(อตราไมเกน 2 มล./

กก./ชวโมง) ใหชาๆ และใหยาขบปสสาวะกอนใหเลอดซ�าไดภายใน 24-48 ชงโมงใหการรกษาประคบประคอง

อนๆดวยโดยใหนอนพกใหออกซเจนและตดตามอาการอยางใกลชด

ผปวยทมประวตแพเลอด ควรให chlorpheniramine (0.1-0.2 มก./กก) ฉดเขาหลอดเลอดด�าและ

ใหพาราเซตามอล(10-15มก./กก/ครง)รบประทานกอนใหเลอด

ถามไขขณะใหเลอด ใหหยดการใหเลอดทนท วดสญญาณชพให normal saline แทนเลอด ใหยา

antihistamineและพาราเซตามอลถาผปวยมอาการรนแรงหรอไมดขนตองนกถงภาวะhemolytictransfusion

reactionหรอมbacterialcontamination

ผปวยทวางแผนจะปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอดใหเลอดชนด leukocyte depleted (หรอใช set

กรองเมดเลอดขาว)และไมใหเลอดจากญาตใกลชดกนเพอปองกนgraftrejection

ผปวยทม alloantibody ตอแอนตเจนหลายชนดตองหาเลอดทไมมแอนตเจนนนมาใหโดยสามารถ

ตดตอขอเลอดจากศนยบรการโลหตแหงชาต (หรอศนยบรการโลหตในภมภาค) การใหยากดภมค มกนไมม

ประโยชนยกเวนผปวยทมautoantibodyรวมดวย

แนวทำงกำรใหยำขบธำตเหลกในผปวยธำลสซเมย

ธาตเหลกเกนเปนปญหาส�าคญอยางยงในผปวยธาลสซเมย ซงท�าใหการท�างานของอวยวะตางๆ เชน

หวใจ ตบ ตอมไรทอผดปกต ธาตเหลกเกนในผปวยกลมนเกดจากการรบเลอดบอยๆและการดดซมธาตเหลกจาก

ทางเดนอาหารเพมขนเนองจากภาวะซด การรกษาดวยยาขบธาตเหลกจงมความจ�าเปนเพอไมใหธาตเหลกมากเกน

จนเกดปญหาตอรางกายในขณะเดยวกนตองระวงปญหาจากยาทอาจเกดผลเสยตอรางกายดวย

ขอบงช ในกำรใหยำขบธำตเหลกในผปวยธำลสซเมยชนดพงพำเลอด (TDT)

โดยมขอใดขอหนงดงน

1) ระดบserumferritinมากกวา1,000ng/mlโดยวด2ครงหางกน1-3เดอน

2) ผปวยไดรบเลอดเปนประจ�าสม�าเสมอมากกวา1ปหรอไดรบpackedredcellมาแลว10-20ครง

3) ระดบธาตเหลกในตบ จากการตรวจMRIT2* มากกวา 7 มก./ก.ของน�าหนกเนอตบทแหง (หรอ

ตรวจR2-MRIโดยวธFerriscan)

4) ระดบธาตเหลกในหวใจโดยเทคนคMRIT2*นอยกวา20millisecond


ยำขบธำตเหลกทใหในผปวยเดกและผใหญ

1. ผปวยเดกอาย 2-6 ป Desferrioxamine หรอ Deferoxamine (DesferalR) 20-40 มก./กก./วน (1 ขวด ม 500 มก.

ผสมน�ากลน5มล.จะไดยาความเขมขน10%)ฉดเขาใตผวหนงนาน8-12ชวโมงโดยใชเครอง infusionpump

ให5-6วนตอสปดาหใหวตามนซไมเกน2-3มก./กก./วน.กอนใหDeferoxamine เพอชวยใหขบธาตเหลกดขน

หากไมสามารถให Deferoxamine ไดหรอใหแลวไมไดผล ควรให Deferasirox 20-40 มก./กก./วน ผสมน�าสม

หรอน�าแอปเปลดมวนละครงกอนอาหารเชาหรอกอนอาหารเยนครงชวโมงในแตละวนควรใหเวลาเดยวกน

2. ผปวยอายมากกวา 6 ป และผใหญ 2.1 Deferoxamine (DesferalR) 20-40 มก./กก./วนในเดกและ 50-60 มก./กก./วน ในผใหญ

ควรฉดเขาใตผวหนงนาน 8-12 ชวโมง 5-6 วนตอสปดาห ใหวตามนซไมเกน 2-3 มก./กก./วน. กอนให

Deferoxamineเพอชวยใหขบธาตเหลกดขน

2.2 Deferiprone (GPOL1®) 75มก./กก./วน แบงให 3 เวลาหลงอาหาร (เรมตนขนาด 50 มก./

กก./วนถาไมมอาการขางเคยงใหเพมขนาดยา)หากการรกษาไมไดผลดอาจเพมจนถง90หรอ100มก./กก./วน

แบงให3เวลาหลงอาหาร(ส�าหรบการใหยาขนาดสงตองตดตามอาการขางเคยงใหไดด)

2.3 หากไมสามารถใหDeferoxamineหรอDeferiproneไดหรอใหแลวไมไดผลควรใหDeferasirox

20-40 มก./กก./วน ผสมน�าน�าสมหรอน�าแอปเปลดมวนละครงกอนอาหารเชาหรอเยนครงชวโมงควรใหเวลา

เดยวกนในแตละวน

2.4 อาจใชยา 2 ชนดรวมกนคอ Deferoxamine (DesferalR) ซงอาจลดจ�านวนวนทตองฉดลง

และ Deferiprone (GPOL1®) 50 มก./กก./วน แบงให 3 เวลาหลงอาหารทกวนอาจปรบขนาดเปน 75 มก./

กก./วนแบงให3เวลาหลงอาหารตามการตอบสนองและผลการรกษา

ในกรณทไมสามารถใหยา2อยางตามขอ2.4มการใหยาชนดรบประทาน2อยางรวมกน

กำรปรบลดยำขบธำตเหลก

เมอ serum ferritin ต�ากวา 1,000 ng/ml ใหลดขนาดยาขบธาตเหลกลงระวง toxicity ของ

desferrioxamine ตดตามใหม therapeutic index นอยกวา 0.025 (คดจากmean daily dose/serum

ferritinmcg/L)

(หากไมมเครอง infusion pump ใหใชยางวงรดของโดยใชยางวงคลองสวนคอคอดของไซรนจพลาสตก

พลกเสนยางเพอใหรดทสวนคอคอด แลวคลองยางวงอกดานหนงกบแปนของไซรนจทบากเปนรองสามเหลยม

เลกๆ 2 อนตรงขามกน โดยใชทตดเลบตดเพอใหยางพาดลงไปในสามเหลยมท�าใหมแรงดนยา สามารถเปลยน

ยางวงเลกหรอใหญเพอใหมแรงดนตามความเหมาะสม หากยาไมเดนขยบเขมออกมาเลกนอยเพราะอาจม

เนอเยอปดทปลายเขมหากยาเดนไมดชวยดนใหยาเขาไปหรอเปลยนยางวงทมแรงดนมากขน)


การใหยา Desferrioxamine แบบ continuous intravenous infusion หรอ

subcutaneous infusion มขอบงชดงน 1. ม cardiac problemจาก iron overload เชน cardiac dysrhythmias, มการท�างานของหวใจ

หองลางซาย(leftventricularejectionfraction,LVEF)ลดลงโดยLVEFนอยกวารอยละ65.0

2. มระดบเฟอรตนในเลอดสงมาก

3. มปรมาณธาตเหลกในตบสงกวา15มก./ก.ของน�าหนกเนอตบทแหง

4. ผปวยทวางแผนตงครรภหรอเตรยมปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอด

ขนาดของยา ควรให Desferrioxamine ขนาด 50-60 มก./กก. Continuous intravenousinfusion

ใน 24 ชวโมงหรอ subcutaneous infusion ใน 12-24 ชวโมง และผปวยทมปญหาหวใจวายหรอ cardiac

dysrhythmiasควรสงตอไปรกษาในโรงพยาบาลทมผเชยวชาญ

ขอบงชในการใหยาขบธาตเหลกในผปวยธาลสซเมยชนดไมพงพาเลอด (NTDT)โดยมขอใดขอหนงดงน

1. ระดบserumferritinมากกวา800ng/mlโดยวด2ครงหางกน1-3เดอน

2. ระดบธาตเหลกในตบจากการตรวจMRIT2*มากกวา5มก./ก.ของน�าหนกเนอตบทแหง

การใหยาขบธาตเหลกในผปวยกลมนกลมนยงมการศกษาจ�ากด กลมทมการศกษาแบบ prospective

randomized, double-blind, placebo controlled trial ในกลมทมผ เขารบการรกษามากกวากลมอน

ให Deferasirox 5 มก./กก./วน หรอ 10 มก./กก./วน สามารลดภาวะธาตเหลกเกนลงใน 1 ป ไดมากกวา

กลมควบคม อยางไรกตามมการศกษายา Deferasirox20 มก./กก./วน หรอ Deferiprone 25-75 มก./กก./วน

หรอ Deferoxamine ขนาดตางๆ ในกลมผปวยจ�านวนจ�ากด การรกษากไดผลในการลดธาตเหลกสะสมเชนกน

ดวยขอจ�ากดในการใชยา ผรกษาสามารถพจารณาการใชยาตามความเหมาะสมโดยมการตดตามผลการรกษาและ

อาการขางเคยงจากยา

แนวทางการรกษาดวยยา Deferasirox คอเรมใหการรกษาดวย Deferasiroxขนาด 10 มก./กก./วน

เมอ serum ferritin 800 ng/ml หรอ LIC มากกวา 5 มก./ก. ของน�าหนกเนอตบทแหง (ยาชนดอนใชขนาด

ตามทมขอมล)หากserumferritin1,500-2,000ng/mlหรอLICมากกวา7มก./ก.ของน�าหนกเนอตบทแหง

หรอธาตเหลกสะสมลดลงนอยกวารอยละ 15.0 ภายใน 6 เดอน เพม Deferasirox เปน 20 มก./กก./วน

(เทยบขนาดเทากบDeferoxamine40มก./กก./วนหรอใหDeferiprone75มก./กก.วน)

การตดตามผลการรกษาในการใหยาขบธาตเหลก 1. ตรวจserumferritinทก3เดอนดการลดลงของserumferritinในภาวะทผปวยไมมการอกเสบ

เปนมะเรงหรอมภาวะตดเชอหรอผทเปนalcoholismซงภาวะดงกลาวท�าใหคาserumferritinสง

2. หากท�าไดตรวจปรมาณธาตเหลกสะสมทตบและหวใจโดยMRIT2*เมอเรมรกษาตดตามท6เดอนกอน

หลงจากนนตดตามปละครงเพอประเมนการลดลงของธาตเหลกสะสมปจจบนไมแนะน�าใหท�าliverbiopsy


การรกษาไดผลเมอธาตเหลกสะสมลดลงมากกวารอยละ 15.0 ใน 6 เดอนหากธาตเหลกไมลดลงใหเพม

ขนาดยาหรอใหยา2ชนดรวมกนเพอลดอาการขางเคยงของยาแตละชนด

หยดใหยาขบธาตเหลกเมอ serum ferritin นอยกวา 300 ng/ml หรอ LIC นอยกวา 3 มก./ก.

ของน�าหนกเนอตบทแหง

ยาขบธาตเหลกแตละชนดมผลขางเคยง ผรกษาจงควรตดตามอาการขางเคยงตางๆ อยเสมอ และ

ควรเนนใหผปวยทราบถงอาการขางเคยงและการปฏบตตวเชนผทไดรบยา Deferiprone (GPOL1®) เมอมไขให

หยดยาและรบไปพบแพทยบอกแพทยวาไดรบยาทอาจท�าใหเมดเลอดขาวต�าเพอจะไดรบการเจาะเลอดประเมน

เรองfebrileneutropeniaผปวยทไดรบยาDeferoxamineเมอมไขตดเชอใหหยดยาเชนกน

หญงทเปนโรคธาลสซเมยทตงครรภ ไมใหยาขบธาตเหลก ยกเวนหากจ�าเปนให Deferoxamine

ในไตรมาสท3

การตดตามการรกษาและเฝาระวงภาวะแทรกซอนในผปวยธาลสซเมย 1. ซกประวตเกยวกบอาการตางๆ ของผปวยทมาพบแพทยแตละครงระวงเรองการตดเชอโดยเฉพาะ

ในผปวยทตดมามแลวและผปวยทไดรบยาDeferiprone(GPOL1®)ตรวจรางกายประเมนภาวะซดปญหาเรองหวใจ

มอาการหวใจวายหรอไม

2. วดระดบHb (หรอHct)ทกครงเพอประเมนภาวะซดรวมกบอาการอนๆและพจารณาความจ�าเปน

ในการใหเลอด

3. ในผปวยทไดรบยาขบธาตเหลกชนดDeferiprone(GPOL1®)ตดตามดระดบเมดเลอดขาวทกสปดาห

ในชวง 3 เดอนแรกทไดรบยา หลงจากนนตดตาม ระดบเมดเลอดขาวและเกลดเลอดทกเดอนหาก absolute

neutrophil count (ANC)ต�ากวา 1,500 เซลล/ ลบ.มม. ใหลดขนาดยาและตดตามANCถขนหากไมขนหรอ

หากมANCต�ากวา500เซลล/ลบ.มม.ใหหยดใชยาน เปลยนเปนยาขบธาตเหลกชนดอนหากมไขรวมกบANC

ต�ากวา500เซลล/ลบ.มม.ใหรบรกษาตวในโรงพยาบาลเพอรกษาภาวะfebrileneutropeniaและใหยากระตน

เมดเลอดขาวตดตามและประเมนอาการอยางใกลชด

4. ผปวยเดกประเมนน�าหนก สวนสง และตดตาม growth velocity ทก 6 เดอนวาอยในเกณฑปกต

โดยใช growth chart ส�าหรบเดกไทย ตามเพศและอาย (คาผดปกตคอความสงนอยกวา 3 เปอรเซนตไทล

การเจรญเตบโตชา คอ growth velocity เปน ซม./ป ต�ากวา 1SD ส�าหรบเพศและอาย) หากผดปกตพจารณา

ใหเลอดเพอใหระดบHbอยทระดบ9-10.5ก./ดล.ตลอดเวลาแลวตดตามผลการเจรญเตบโต

5. ประเมนขนาดตบและมาม หากโตมากควรพจารณาใหเลอดตามขอบงช เพอลดปญหามามโตจน

ตองตดมาม

6. ตดตามระดบ serum ferritin ทก 3 เดอนและในผปวยทไดรบยาขบธาตเหลก หากใน 6 เดอน

ระดบserumferritinมากขนหรอไมลดลงมากกวารอยละ15.0พจารณาเพมยาขบธาตเหลกหากสามารถประเมน

MRIT2* ได พจารณาตดตามMRIT2* เพอตดตามระดบธาตเหลกสะสมในตบและหวใจทก 1 ป ในชวงแรก

ทเรมรกษาดวยยาขบธาตเหลกถาเปนไปไดควรประเมนMRIT2*หลงรกษา6เดอนแรกกอน


7. ในผปวยทไดรบยาขบธาตเหลก ตดตามอาการขางเคยงจากยา ไดแก ตรวจตาและการท�างานของ

ตาและหกอนใหยาและปละครงส�าหรบยาขบธาตเหลกทกชนด การท�างานของไต (serum creatinine) ทก 1-3

เดอนในผทใชยา Deferasirox (ทดทสดคอตดตามทกเดอน แตหากไมสามารถท�าไดควรตดตามเดอนละครง

เมอมการเพมขนาดยา หรอเมอมการเพมของ serum creatinine ควรตดตามทกสปดาหจนกลบสปกต)

คาการท�างานของตบ (ALT) ทก 1-3 เดอน ในกรณทใชยา Deferasiroxและ Deferiprone (ทดทสดคอตดตาม

ทกเดอน แตหากไมสามารถท�าไดตดตามทกเดอนเมอมการเพมขนาดยาและเมอมการเปลยนแปลงคา ALT

ทมากขนใหลดยาหรอหยดยาและตดตามทกสปดาหจนปกต

8. ตรวจปสสาวะเปนระยะเพอดวามproteinuriaหรอไมในกรณทรกษาดวยDeferasirox

9. เมอผปวยอาย 10 ปใน NTDT (อาย 9 ป หรอเมอมอาการใน TDT) ควรเรมประเมนการท�างาน

ของตอมไรทอตรวจหาภาวะเบาหวานhypothyroid(ตรวจFreeT4และTSH)ตรวจประเมนhypoparathyroid

hormone(เรมเมออาย16ป)และหาคา25-OHvitaminD,calcium,phosphorus,alkalinephosphatase

รวมดวยปละครงหากพบความผดปกตปรกษาผเชยวชาญ

10. ประเมนภาวะ puberty ในเดกหญงเมออาย 13 ป เดกชายเมออาย 14 ป เมอผปวยเขาสวยรน

หากผดปกตควรปรกษาผเชยวชาญ

11. ตรวจหาzincเปนระยะหากต�าใหzincทดแท

12. ตดตามตรวจechocardiographyปละครงหากผดปกตควรปรกษาผเชยวชา

13. ท�า ultrasonography upper abdomen 1-2 ปตอครง หากพบนวในถงน�าด ปรกษาศลยแพทย

เพอผาตดออก

14. เจาะเลอดตดตามเรองการตดเชอ ตบอกเสบบและซ และภมค มกนส�าหรบตบอกเสบบ รวมทง

ภมตานทานส�าหรบHIVปละครงหากไมมภมคมกนส�าหรบตบอกเสบบใหฉดวคซนตบอกเสบบอก1ชด (3เขม)

หากพบมการตดเชอตบอกเสบบและซหรอHIVใหปรกษาผเชยวชา

15. เมอเรมเขาสวยรนเอกซเรยกระดกและอายกระดกหรอbonemineraldensityโดยเฉพาะในผปวย

TDTหากผดปกตปรกษาผเชยวชา

16. แนะน�าใหพบทนตแพทยเพอตรวจฟนทก6เดอน

กำรตดมำม

การตดมามเปนสงทควรหลกเลยงถาท�าไดหากมามมขนาดใหญมากอาจเกดจากภาวะซดท�าใหมามโต

ควรลองใหการรกษาโดยใหเลอดใหเพยงพอและถขนสกระยะหนงแลวประเมนซ�า มามอาจลดขนาดลงไดหาก

จ�าเปนตองตดมามพยายามท�าเมอผปวยอายมากกวา5ป

ขอบงช ในกำรตดมำม

1. มามโตมากจนเกดอาการจากการกดเบยดอวยวะหรอเสยงตอการแตกของมาม

2. มความตองการเลอดมากกวา200-220มล./กก./ป

3. มเมดเลอดขาวและหรอเกลดเลอดต�า


ขอปฏบตเมอตองตดมำมและหลงตดมำม

1. ใหวคซนปองกนเชอ Streptococcus pneumoniae, Hemophilusinfluenzaetype B (HIB)

และ Neisseriameningitides (ถาม) 2 สปดาหกอนตดมาม หรอถาไมเคยใหมากอนตดมาม หลงตดมามแลว

กใหได

2. อายนอยกวา5ปใหยาปฏชวนะรบประทานดงนอายนอยกวา2ปใหpenicillin125มก./ครง2

ครงเชาเยนอาย2-5ปใหpenicillin250มก./กก.เชาเยน

3. ในผปวยทอายมากกวา 5 ป ใหยาปฏชวนะตอเนองทกวน 2 ปหลงตดมามการใหยาปฏชวนะ

อาจขนกบแพทยผรกษา วธทสะดวกและยงไดผลดคอการใหผปวยเกบยาไวตดตว เมอมไขไมสบายใหรบประทาน

ยาปฏชวนะตามน�าหนกแลวรบไปพบแพทยไมรอดอาการเองทบานเนองจากยาปฏชวนะทใหไมครอบคลมเชอ

ทอาจท�าใหเกดปญหาไดทงหมดและการตดเชอหลงตดมามอาจด�าเนนไปเรวท�าใหผปวยมอาการหนกมา

4. ใหวคซนทกลาวขางตนซ�าทก 3-5 ป (ควรเนนย�าวาถงแมไดรบวคซนครบแตวคซนท�าใหเกด

ภมคมกนเชอไมไดทงหมดเมอมไขใหรบประทานยาปฏชวนะทใหตดตวไวแลวรบไปโรงพยาบาล

5. ใหวคซนส�าหรบไขหวดใหญทกป

6. วคซนอนๆ ใหเชนเดยวกบเดกปกต ผปวยโรคธาลสซเมยแนะน�าใหฉดวคซนคมกนไวรสตบอกเสบเอดวย

7. แนะน�าให low dose aspirin (80-160 มก./วน) เพอปองกนภาวะ thrombosis โดยเฉพาะ

เมอเกลดเลอดมากกวา 500,000/ลบ.มม. (เมอตองท�าหตถการทมโอกาสท�าใหเลอดออก ใหงด aspirin 7-10

วนกอน)

กำรรกษำดวยยำกระตนกำรสรำงฮโมโกลบนเอฟ

ยา hydroxyurea (เมดละ 500 มก.) ขนาด 5–20 มก./ กก./วน มประสทธภาพในการเพมระดบ

ฮโมโกลบนเอฟ รอยละ 10.0–30.0 จากระดบกอนเรมการรกษา สวนประสทธภาพในการเพมระดบฮโมโกลบน

มเพยงเลกนอย โดยระดบฮโมโกลบนมคาเฉลยเพมขน 0.5–1 กรม/ดล. ขนาดยาดงกลาวไมมผลขางเคยง

อยางรนแรง ผปวยทตอบสนองตอยา hydroxyurea มกจะเปนผปวยทไมไดรบเลอดประจ�าโดยผลการตอบสนอง

จะปรากฏในระยะเวลาไมเกน3เดอน

กำรดแลทวไปและโภชนำกำรส�ำหรบผปวยโรคโลหตจำงธำลสซเมย

การดแลรกษาโรคโลหตจางธาลสซเมยเพอใหผปวยสามารถใชชวตไดอยางเตมทโดยการสรางสมดลระหวาง

การรกษาทใหอาการอนเนองมากจากโรคโลหตจางธาลสซเมยและคณภาพชวตทผปวยเลอกผานกระบวนการให

ค�าปรกษาเพอใหผปวยสามารถใชชวตอยางสรางสรรค ในทางปฏบต ขอควรพจารณาของแพทยและทมบคคลากร

ตอผปวยคอความถของการนดตรวจรกษาและใหเลอดพงใหมผลกระทบนอยทสดตอกจกรรมการใชชวตของผปวย

เชนการไปโรงเรยนการท�างานผลกระทบทางจตวญญาณทอาจพบในผปวยโรคเรอรงเปนตน


กำรรกษำควำมเปนสวนตวของผปวย

เนองจากผปวยบางรายและครอบครวไมอยากเปดเผยใหบคคลทวไปไดรบรวาเปนโรคธาลสซเมยผปวย

พงมสทธทจะแบงปนเรองราวความเจบปวยหรอไมกได แพทยและทมบคลากรพงเคารพสทธพนฐานนและ

ใหความมนใจแกผปวยวาการรกษาความลบของผปวยเปนมาตรฐานของการท�างานผลดและผลเสยของการเปดเผย

ขอมลการเจบปวยใหผทเกยวของทราบเชนครหวหนางานเปนตนซงการปดบงขอมลเหลานอาจท�าใหคนรอบขาง

สงสยและเดาสมวาผปวยเปนโรครายแรงทไมอยากพดถงสวนการเปดเผยอาจท�าใหผปวยหรอผปกครองตองสนทนา

ในประเดนทไมอยากสนทนา อาจไดค�าวจารณทไมอยากไดรบแตอาจท�าใหคนรอบขางสบายใจวาเปนสภาวะ

ทจดการไดไมเปนโรคตดตอไดรบความเขาใจจากเพอนรวมงานในการทตองลางานบอยและไดรบก�าลงใจในการอย

รวมกบโรค

กำรไปโรงเรยน

ผปวยทไดรบเลอดอยางเตมทมระดบฮโมโกลบนสงตามทแนะน�าในแนวทางปฏบตนสามารถรวมกจกรรม

ในโรงเรยนไดโดยไมมขอจ�ากดผทมระดบฮโมโกลบนต�าลงอาจจะมขอจ�ากดบางประการในการรวมกจกรรมบางอยาง

แตสมรรถนะของผปวยแตกตางกนไดมากในสภาวะเลอดจางดงนนผปวยควรแจงใหคณครทราบวาเขาท�ากจกรรม

ไหวหรอไมหรอใหรวมกจกรรมอยางเตมทแตใหพกไดถาเดกรสกเหนอย

การใหเลอดอยางเตมทอาจท�าใหตองหยดเรยนบอย ทมผใหการรกษาอาจตองชวยผปกครองอธบายกบ

ทางโรงเรยนหรอเขยนใบรบรองแพทยวาเปนการหยดดวยความจ�าเปนทางการแพทยหรอเลอนนดการใหเลอดเพอ

ไปสอบ

กำรท�ำงำน

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมสตปญญาและศกยภาพในการท�างานไมตางจากคนทวไป จงควรไดรบ

การสนบสนนและไดรบทศนคตเชงบวกดานศกยภาพในการท�างาน ส�าหรบผปกครองหลายคน การมลกปวย

อาจท�าใหเดกไดรบการเลยงดแบบทะนถนอมกวาเดกทวไป และถกปฏบตราวกบวาเปนเดกพการ เดกอาจจะได

สทธพเศษในการท�ากจกรรมหรองดกจกรรมบางอยางทบานหรอทโรงเรยน ทมผ รกษาพยาบาลควรสนทนา

ประเดนนเพอใหเปดมมมองในแนวทสรางสรรค และยอมใหเดกไดแสดงศกยภาพเพอทเดกจะเตบโตอยางเดกปกต

และสามารถท�างานพงพาตนเองและสรางสรรคสงคมไดเมอเปนผใหญผปวยผใหญสามารถท�างานทเตมศกยภาพได

แมวาโรคหวใจและกระดกพรนอาจท�าใหมขอจ�ากดในการท�างานบางอยางซงอาจตองใหแพทยและทมผใหการรกษา

แนะน�าเฉพาะราย

กำรดแลสขภำพทวไป

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยพงไดรบการการฉดวคซนและเสรมภมคมกนโรคเชนเดยวกบประชากรปกต

ไมมเหตผลทจะงดหรอชะลอการใหวคซนชนดใด วคซนทางเลอกอนๆ ทควรพจารณาฉดในผปวยโรคโลหตจาง

ธาลสซเมยถาสามารถฉดไดเชนวคซนไวรสตบอกเสบเอไขหวดใหญและไอพดเปนตน


ทนตกรรม

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยทไดรบการรกษาไมเตมทอาจมการขยายตวอยางผดปกตของกระดกใบหนา

และขากรรไกร ท�าใหการสบฟนผดปกต ควรปรกษาทนตแพทยจดฟนเพอใหค�าแนะน�าทเหมาะสม โดยพจารณา

ภาวะกระดกพรนทมกพบรวมดวย

โภชนำกำรส�ำหรบผปวยโรคโลหตจำงธำลสซเมย

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมย ไมมความจ�าเปนในการรบสารอาหารเปนพเศษแตกตางไปจากประชากร

ปกตเวนแตมโรคแทรกซอนอยางอนหรอมความจ�าเปนเฉพาะรายในการแนะน�าอาหารพเศษเปนเรองยากทจะปฏบต

ไดในระยะยาวผปวยควรไดรบสารอาหารทใหพลงงานใหเพยงพอจากอาหารจ�าพวกแปงและคารโบไฮเดรตเชงซอน

และจ�ากดการบรโภคน�าตาลเชงเดยวเพอลดความเสยงทจะเกดเบาหวาน

ดวยเหตทผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมการดดซมธาตเหลกสงกวาปกตโดยเฉพาะในผปวยทตดมามออก

แลว อตราการดดซมธาตเหลกขนอยกบความรนแรงของภาวะเลอดจาง การสรางเลอดและปจจยอนอกมาก

การดมชาพรอมกบมออาหารลดการดดซมธาตเหลกไดแตกยงไมมหลกฐานทนาเชอถอทจะอางไดวาการรบประทาน

อาหารทมธาตเหลกนอยจะมประโยชนตอสขภาพผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยแตผปวยกควรงดอาหารทอดมไป

ดวยธาตเหลก เชน ตบ เลอด และไมควรรบประทานยาเสรมธาตเหลก ควรเลยงอาหารทธาตเหลกสง โดยเฉพาะ

เครองดมธญพชทเสรมธาตเหลกหรอน�าเตาหเปนตน

นอกจากนผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมปจจยหลายประการทจะท�าใหพรองแคลเซยมจงพงรบประทาน

อาหารทมแคลเซยมสงเชนอาหารนมปลากรอบผปวยผใหญบางรายมนวในไตเปนตนดงนนจงไมแนะน�าใหกน

ยาเสรมธาตแคลเซยมเวนแตจะมขอบงชทชดเจนควรเลยงอาหารทมออกซาเลตสงเชนยอดผกเปนตน

วตามนด จะชวยใหการใชแคลเซยมและเสรมความแขงแรงของกระดกอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะ

ในผปวยทมปญหาพรองฮอรโมนพาราธยรอยด การเสรมวตามนดควรระวงมใหเกดการเสรมมาก จนเปนพษ

ผปวยไมควรกนอาหารเสรมเหลานดวยตนเองแตควรไดรบการดแลจากแพทย

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยทไมไดรบเลอดหรอไดรบการรกษาดวยการใหเลอดไมเตมท จะมความ

ตองการกรดโฟลกสงกวาปกตจงอยในภาวะพรองโฟลกสมพทธการเสรมโฟลก1มก.ตอวนกเพยงพอสวนผปวย

โรคโลหตจางธาลสซเมยทไดรบเลอดอยางเตมทไมจ�าเปนตองไดรบกรดโฟลกเสรม

ภาวะธาตเหลกเกนท�าใหวตามนซถกออกซไดสเพมขนท�าใหผปวยบางรายพรองวตามนซนอกจากนวตามน

ซอาจชวยใหธาตเหลกในรางกายอยในสภาวะทถกขบออกไดมากขน แตยงไมมหลกฐานทางการแพทยชดเจนวา

การเสรมวตามนจะมประโยชนตอผปวยทไดรบการขบธาตเหลกดวยยาเดเฟอรโพรนหรอเดอเฟอราซรอกซ การให

วตามนอาจท�าใหการดดซมธาตเหลกจากล�าไสมประสทธภาพดขน ดงนนจงไมแนะน�าใหเสรมวตามนซเปนประจ�า

ทกราย ผปวยควรไดรบค�าแนะน�าใหกนผลไมทมวตามนซสง แตไมแนะน�าใหกนอาหารเสรมทมวตามนซสงผด

ธรรมชาตหลายเทา


ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมความตองการวตามนอสงกวาปกตและพบวาผปวยจ�านวนมากมการพรอง

วตามนอผปวยควรรบประทานอาหารทมวตามนอสงเชนปลาและน�ามนปลาเปนตนแตยงไมมหลกฐานทชดเจน

วาการเสรมวตามนอจะมประโยชนตอผปวยธาลสซเมยจงยงไมสามารถแนะน�าใหกนเปนประจ�าทกรายนอกจากน

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยทไดรบการขบธาตเหลกอาจเกดภาวะพรองธาตสงกะส ควรตรวจหาและใหการเสรม

ในรายทพรองแรธาตสงกะสเนองจากผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยมภาวะออกซเดชนสงกวาปกตนอกจากวตามน

ซและอทกลาวมายงมสารตานอนมลอสระหลายชนดต�ากวาปกต ดงนนการรบประทานอาหารทอดมดวยสารตาน

อนมลอสระ ไดแก พชสมนไพรหลายชนด ผลไมทมวตามนเอและซสง นาจะมประโยชนรวมทงการรบประทาน

สารประกอบธรรมชาตเชนเคอรควมนสามารถลดภาวะออกซเดชนลงไดบางแตไมสามารถเพมปรมาณฮโมโกลบน

และไมสามารถทดแทนการรกษามาตรฐานคอการใหเลอดและการขบธาตเหลก

กำรออกก�ำลงกำย

ควรแนะน�าและสงเสรมใหผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยไดออกก�าลงกายสม�าเสมอ ไมแตกตางจาก

ประชากรปกต ควรใหก�าลงใจและสนบสนนใหผปวยไดท�ากจกรรมและกฬาทตนเองสนใจและถนด ใหผปวยเปน

ผตดสนเองวาจะท�ากจกรรมไดเพยงใด เวนแตจะมโรคแทรกซอนอนทควรจ�ากดการออกก�าลงกายบางอยาง

ภาวะมามโตอาจเพมความเสยงทจะเกดมามแตกระหวางการเลนกฬาทกระทบกระแทกรางกายสวนทองและล�าตว

เชน รกบ ฟตบอล เปนตน จงควรเลยงกฬาเหลาน ผปวยบางรายมโรคหวใจแทรกซอน อาจท�าใหออกก�าลงกาย

อยางหนกไมได จงควรใหออกก�าลงกายตามความเหมาะสมภาวะกระดกพรนหรอปวดหลงทเกด ในผปวยผใหญ

อาจเสยงตอกระดกหกเมอเลนกฬาทกระทบกระแทกจงควรหลกเลยงกฬาเหลาน

กำรตงครรภ

หญงวยเจรญพนธทเปนโรคโลหตจางธาลสซเมยชนดรนแรงทวางแผนตงครรภ ควรไดรบการประเมน

การท�างานของหวใจและควรมระดบฮโมโกลบน 10 กรม/ดล.โดยการไดรบเลอดอยางสม�าเสมอและควรไดรบ

ค�าแนะน�าปรกษากอนตงครรภดงน

1) คสมรสควรไดรบการตรวจคนหาการเปนพาหะหรอเปนโรคโลหตจางธาลสซเมย โดยตรวจชนดของ

ฮโมโกลบนหรอชนดของการกลายพนธ

2) ภาวะแทรกซอนตางๆ ทอาจเกดขนกบแมและทารกในครรภ แปรตามความรนแรงของภาวะซดและ

อวยวะภายในทเสยหนาทจากภาวะเหลกเกนกอนการตงครรภ ภาวะแทรกซอนดงกลาวไดแก การเกดเบาหวาน

ขณะตงครรภการตดเชอการแทงบตรการคลอดกอนก�าหนดความดนโลหตสงการคลอดบตรยากการตกเลอด

หลงคลอด ภาวะแทรกซอนของทารก ไดแก การเจรญเตบโตชาในครรภ การคลอดกอนก�าหนดและทารกแรกเกด

น�าหนกนอยควรไดรบการดแลรกษาโดยทมแพทยสหสาขามดงตอไปน

(1) งดการรกษาดวยยาขบเหลกใหเลอดเพอรกษาระดบHbใหอยทระดบไมต�ากวา7-10g/dL

(2) ภาวะโภชนาการและการด�าเนนชวตทดไดแกการรบประทานกรดโฟลกเสรมทงกอนและระหวาง

การตงครรภรบประทานอาหารทมโปรตนสงงดการเสรมธาตเหลกงดการสบบหรและสารเสพตด

(3) เฝาระวงการตดเชอ เชน การตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ ใหการดแลชองปากและรกษา

ฟนผหลกเลยงการรบเชอจากผอนและระวงการตดเชอจากการรบเลอด


(4) ตรวจคดกรองหรอคนหาภาวะแทรกซอนทเกดขนไดบอยเมอตงครรภไดแกการทดสอบความทน

ตอกลโคส(glucosetolerancetest)การประเมนการท�างานของหวใจดวยคลนเสยงสะทอนในรายทตดมามหรอ

ไดรบเลอดไมสม�าเสมอจะมเพมความเสยงทจะเกดลมเลอดอดตนจงควรพจารณาใหยากนเลอดแขงตวหลงคลอด

(5) เฝาระวงภาวะแทรกซอนอนๆ ทางสตกรรม เชน การคลอดกอนก�าหนด ความดนโลหตสง

การตกเลอดหลงคลอด

(6) ก�าหนดเวลาคลอดและวธคลอดพยายามใหคลอดทางชองคลอดยกเวนมขอบงชจงผาตดท�าคลอด

(7) หลงคลอดสามารถใหนมแมไดถาแมไมมการตดเชอ เรมใหการรกษาดวยยา ขบธาตเหลกและ

แนะน�าวธการคมก�าเนดทเหมาะสมหลกการดแลรกษามดงตอไปน

– วนจฉยทารกกอนคลอดกรณทบดาเปนพาหะทเสยงตอการเกดโรคชนดรนแรง

– เฝาระวงการเตบโตของทารกในครรภเปนระยะทงทางคลนกและการตรวจดวยคลนเสยง

ความถสง

– ตรวจตดตามสขภาพทารกในครรภเปนระยะ ทงทางคลนกและการตรวจคลนหวใจไฟฟา

ทารกในครรภ(electronicfetalmonitoring;EFM)

– หลงคลอดใหฉดวคซนปองกนตบอกเสบบแกทารกแรกเกด

กำรปลกถำยเซลลตนก�ำเนดเมดเลอด

การปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอดเปนการรกษาโรคธาลสซเมยใหหายขาดและเปนขอบงชในผปวย

โรคธาลสซเมยทมอาการรนแรงคอกลมทมอาการกอนอาย2ปหรอมHbนอยกวา7ก./ดล.ตองใหเลอดประจ�า

ตงแตอายนอยกวา4ป

การปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอด ยงมขอจ�ากดหลายอยางทงในเรองของผ ใหเซลลตนก�าเนด

เมดเลอดและเรองคาใชจายซงในปจจบน (พ.ศ.2560)ยงไมรองรบจากระบบประกนสขภาพถวนหนาครอบครว

ตองรบภาระในคาใชจายทงหมดหรอสวนหนง (ขนกบสทธการรกษา) การรกษาโดยวธน ตองท�าในสถาบนทม

ผเชยวชาญและบดา มารดา ตลอดจนผปวยควรไดรบทราบขอมลเกยวกบการรกษาโดยวธน ทงขอดและขอดอย

โอกาสในการเกดภาวะแทรกซอนและผลของการรกษา อกทงทางเลอกอนๆ แพทยควรอธบายใหครอบครวและ

ผปวยเขาใจเปดโอกาสใหซกถามและตดสนใจรวมกน

ผใหเซลลตนก�าเนดเมดเลอดทดทสดคอพนองของผปวยทไมเปนโรคธาลสซเมย (เปนพาหะหรอเปนคนปกต

ใหเซลลตนก�าเนดเมดเลอดได) ทมลกษณะทางพนธกรรมของเมดเลอดขาวเหมอนกน (matched relatedHLA)

ผใหเซลลตนก�าเนดเมดเลอดทดรองลงมาคอผทไมใชพนองกนแตมลกษณะทางพนธกรรมของเมดเลอดขาวเขากนได

(matched unrelated HLA) ซงอาจพบได 1 ตอ 25,000 ถง 1 ตอ 100,000 ของประชากร ในกรณหลงน

ตองประสานกบศนยบรการโลหตแหงชาต สภากาชาดไทย ซงเปนศนยกลางทะเบยนของผบรจาคเซลลตนก�าเนด

เมดเลอด

ในปจจบนมการพฒนาการปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอดโดยมารดาหรอบดาของผปวยเปนผใหเซลล

ตนก�าเนดเมดเลอด (haploidentical stem cell transplantation) นอกจากนก�าลงมการพฒนาการรกษา

ดวยวธgenetherapy


ดงนนการรกษาผปวยเดกทมอาการรนแรงในปจจบนคอการใหเลอดใหไดตามขอบงช (ให leukocyte

reduced PRC) และการใหยาขบธาตเหลกเพอปองกนการสะสมของธาตเหลกทมากเกนไปจนท�าใหการท�างาน

ของอวยวะตางๆบกพรองเพอปองกนภาวะแทรกซอนและหากมโอกาสดมผใหเซลลตนก�าเนดเมดเลอดทเหมาะสม

ในอนาคตอกทงมความพรอมดานคาใชจายหรอสทธในการรกษาทอาจเปลยนในอนาคต สามารถรกษาดวยการ

ปลกถายเซลลตนก�าเนดเมดเลอดได จะท�าใหผปวยหายจากโรคได หรอแมหากไมไดรบการรกษาดวยการปลกถาย

เซลลตนก�าเนดเมดเลอด ผทไดรบการรกษาตามมาตรฐานจะเตบโตเปนผใหญทมคณภาพพงพาตนเองไดท�า

คณประโยชนแกครอบครวและสงคมไดเปนอยางดและยงพบอาการแทรกซอนนอย

ภำวะทตองกำรกำรรกษำรบดวนในผปวยธำลสซเมย

1. การตดเชอและม hemolytic crisis รบใหการรกษาเรองการตดเชอ และใหเลอดโดยใชหลกการ

การใหเลอดผปวยทซดมากเนองจากผปวยโรคธาลสซเมยเปนผ ทมภมค มกนต�าการตดเชอรนแรงทพบไดแก

Escherichia coli, Klebsiella pneumonia, Salmonella, Streptococcus pneumonia, Pseudomonas,

Staphylococcus, Burkholderiapsudomalei (melioidosis) และ Aeromonas หรออาจมการตดเชอ

Pythium insidiodum ซงเปน fungus like ในกรณหลงผปวยทมอาการรนแรงจะมแผลแบบเนอตายลกลามเรว

ตองรบปรกษาผเชยวชาญ

2. ระวงเรองการตดเชอไขเลอดออก ผปวยจะมภาวะซดมากกวาภาวะ hemoconcentration เชน

คนปกต หากสงสยควรตดตามอาการอยางใกลชด และตดตามเรองเกลดเลอดต�า หรออาการ leakage เชน

pleuraleffusionหากสามารถตรวจเลอดหาหลกฐานของการตดเชอเชนNS1antigenควรตรวจดดวยเปนตน

3. ภาวะตดเชอหรอมไขในผปวยทตดมามแลว(ดเรองการตดมาม)

4. ภาวะfebrileneutropeniaจากDeferiprone(ดเรองการใหยาขบธาตเหลก)

5. ภาวะทมการกดเบยดจากกอนเนอเยอไขกระดกนอกโพรงกระดก(extramedullaryhemopoiesis)

ซงอาจมอาการจากการกดทบเสนประสาทหรอบางกรณมการกดล�าไสจนเกด gut obstruction การรกษามทง

การใหเลอด การใหรงสรกษา การใหยา hydroxyurea หรอการผาตดในกรณ gut obstruction การรกษาทท�า

ไดกอนและรวดเรวคอการใหเลอดเพอลดขนาดของกอนและปรกษาผเชยวชาญตอไป

กำรรกษำผปวยธำลสซเมยตองค�ำนงถงสงตอไปน

1. การรบประทานอาหารใหหลกเลยงอาหารทมธาตเหลกสงเชนเลอดสตวเครองในสตวใหรบประทาน

เนอปลาเนอไกขาวๆดมนมในขณะรบประทานอาหารเพอลดการดดซมธาตเหลกและเพมแคลเซยมชวยใหกระดก

แขงแรง

2. ใหแปรงฟนหลงรบประทานอาหารหรออยางนอยวนละ2ครงและพบทนตแพทยทก6เดอนเนองจาก

พบฟนผไดบอยในผปวยธาลสซเมย

3. ใหวคซนตามวย และใหวคซนไขหวดใหญทกป เจาะเลอดตดตามภมค มกนตอไวรสตบอกเสบบ

(anti-hepatitisBantibody)หากใหผลลบควรฉดวคซนตบอกเสบบกระตน3เขม

4. ในผปวยเดกแนะน�าใหเลยงดเดกใหมการชวยเหลอตนเองชวยเหลอครอบครวมระเบยบวนย


5. สนบสนนใหผปวยออกก�าลงและท�ากจกรรมตามศกยภาพ ใหมบทบาทรบผดชอบตนเองในการรกษา

และการใหยาขบธาตเหลกสม�าเสมอไมกนเหลาสบบหรหรอใชยาต�ารบลบอนจะกอใหเกดผลเสยตอรางกา

6. ใหก�าลงใจผปวยและครอบครวใหสามารถอยกบโรคนได และดแลรกษาตนเองใหไดผลดมการตดตาม

การรกษาการใหยาขบธาตเหลกตามทควรได

7. มการประสานกบแพทยหรอบคลากรอนทเกยวของหรอมลนธโรคโลหตจางธาลสซเมยแหงประเทศไทย

เพอสงเสรมใหผปวยไดรบการรกษาตามมาตรฐานทจ�าเปนตามขอบงช โดยค�านงถงสขภาวะดานรางกาย จตใจ

และการมชวตอยในสงคมเชนในผปวยทประสงคจะมครอบครวและมบตรแนะน�าปรกษาผเชยวชาญในการเตรยม

ความพรอมกอนตงครรภและดแลระหวางการตงครรภเนนเรองการควบคมปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

กำรตดตำมและกำรสงตอ

มการพฒนาระบบเครอขายเพมคณภาพการรกษาใหทดเทยมนานาชาต มการจดทมรกษาแบบสหสาขา

วชาชพโดยโรงพยาบาลแมขายแตละจงหวด จดอบรมใหโรงพยาบาลลกขาย และโรงพยาบาลขายจงหวดตอๆมา

สรางเครอขายอยางตอเนองในการตดตอประสานงานสรางระบบปรกษาแบบOnline,Lineเปนการเพมศกยภาพ

ในการรบสงตอตดตามดแลรกษาใหบคลากรทางการแพทยดงภาพท2

ภาพท 2:เครอขายการตดตามและการสงตอของสถานบรการ

โรงพยาบาลระดบ S

โรงพยาบาลระดบ M



โรงพยาบาลระดบ A




M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

M

โรงพยาบาลระดบ A


ในระบบการตดตามและการสงตอจะมระบบการสอนและการสนบสนนการดแลตนเองของผ ปวย

โดยโรงพยาบาลแมขายและโรงพยาบาลลกขายจดอบรมใหประชาชนผปวยและครอบครวมทศนคตทด

มความรในการดแลและปองกนมากขน ใหครอบครวผปวยมความตงใจและเชอมนในการรกษาเพอน�า

ผปวยมารบการรกษาอยางสม�าเสมอมการจดตงศนยอบรมในเชงปฏบตโดยประกอบดวยองคความรตอไปน ซงจะ

ท�าเหมอนกนทงในภาคประชาชน

• การใชยาขบเหลก

• การตดตามอาการ

• Familyplan:การเฝาระวงโรคและการปองกน

• Supportivecare:ดานโภชนศาสตร,กายภาพบ�าบด,ทนตาภบาลเบองตนรวมถงการสงเสรมอาชพ

• Safeblood


สถำนกำรณปจจบนของงำนบรกำรโลหตใหผปวยธำลสซเมย

ผปวยธาลสซเมยมความตองการใชเลอดเปนประจ�าตามลกษณะอาการของโรค โลหตและสวนประกอบ

โลหตทจดหาส�าหรบใหผปวยธาลสซเมยทกยนตตองมคณภาพตามมาตรฐานของประเทศตามทศนยบรการโลหต

แหงชาตก�าหนดในมาตรฐานงานธนาคารเลอดและงานบรการโลหต(1)งานบรการโลหตของประเทศไทยประกอบดวย

งานบรการโลหตระดบประเทศและระดบภมภาค โดยมศนยบรการโลหตแหงชาต สภากาชาดไทยและโรงพยาบาล

ของกระทรวงทบวงกรมเปนหนวยงานทรบผดชอบในการจดหาโลหตใหกบผปวยรวมทงหมดมากกวา879แหง

ศนยบรการโลหตแหงชาตเปนหนวยงานหลกของประเทศในการจดหาโลหตใหกบผปวยประกอบดวยหนวยงาน

ทงหมด 14 หนวยงานดงน ศนยบรการโลหตแหงชาต ภาคบรการโลหตแหงชาต 12 แหง และงานบรการโลหต

1แหงขอมลจากการส�ารวจความสามารถในการจดหาโลหตทงประเทศจากศนยบรการโลหตแหงชาตภาคบรการ

โลหตแหงชาตและโรงพยาบาลจ�านวน730แหงในปพ.ศ.2559พบวามความสามารถในการจดหาโลหตทงประเทศ

คดเปนจ�านวน2,481,043ยนต เปนการจดหาโลหตโดยสภากาชาดไทยด�าเนนการโดยศนยบรการโลหตแหงชาต

และภาคบรการโลหตแหงชาตจ�านวน 941,446 ยนต และเปนการจดหาโลหตโดยกระทรวงสาธารณสขโดย

โรงพยาบาลศนยประจ�าจงหวดจ�านวน1,539,597ยนตคดเปนรอยละ38.0และ62.0ของโลหตทจดหาทงหมด

ทงประเทศตามล�าดบโลหตทจดหาไดทงประเทศมเปาหมายทจะตองจดหาใหเพยงพอทจะใหผปวยและมคณภาพ

ตามมาตรฐานทก�าหนด

จากขอมลส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.)มรายงานผปวยธาลสซเมยจ�านวน22,622ราย

ซงจ�าเปนตองไดรบโลหตเปนประจ�า ปจจบนศนยบรการโลหตแหงชาต และภาคบรการโลหตแหงชาต สามารถ

จายโลหตไดประมาณรอยละ 70.0-80.0 ในจ�านวนนรวมถงโลหตทจายใหกบโรงพยาบาลเพอเตรยมไวใหผปวย

ธาลสซเมยดวยแลว ดงนนกรณผปวยธาลสซเมยมความจ�าเปนตองใชโลหตจงไมควรเลอนหรองดการใหโลหตแก

ผปวยโดยไมจ�าเปน

แนวทำงกำรบรกำรโลหต

ส�ำหรบผปวยโรคโลหตจำงธำลสซเมย

โดยศนยบรกำรโลหตแหงชำตสภำกำชำดไทย


แนวทำงกำรจดเตรยมโลหตส�ำหรบผปวยธำลสซเมย

โลหตทกยนตทใหผปวยธาลสซเมย เปนโลหตทไดรบบรจาคจากผบรจาคดวยความสมครใจโดยไมหวง

สงตอบแทน โดยผานกระบวนการคดเลอกผบรจาคโลหต การเจาะเกบโลหต การเตรยมสวนประกอบโลหต

การทดสอบโลหตบรจาคการจดเกบและการขนสงทไดตามมาตรฐานสากลตามขอก�าหนด(1)ดงน

1. ผบรจาคโลหตจะไดรบการซกประวตสขภาพและตรวจรางกายโดยแพทยหรอบคลากรทางการแพทย

ทไดรบการฝกอบรมโดยเฉพาะ โดยปฏบตตามเกณฑและคมอการคดเลอกผบรจาคโลหตของศนยบรการโลหต

แหงชาต(2)เพอใหแนใจวาโลหตทไดมคณภาพ

2. การเจาะเกบโลหตท�าการเจาะเกบโดยใชระบบปดและเทคนคทท�าใหปราศจากเชอและตองมนใจวา

มการเตรยมผวหนงตามขอก�าหนดเพอปองกนการตดเชอหรอปนเปอนของเชอบรเวณต�าแหนงทแทงเขม

3. ปรมาตรของโลหตทเจาะเกบจะมสดสวนทเหมาะสมกบปรมาตรของน�ายากนเลอดแขงตวโดยไมเจาะ

เกบโลหตทมปรมาตรนอยหรอเกนมาตรฐาน เพอไมใหเกดอนตรายตอผปวยทไดรบโลหต บรรจและขนสงโลหต

ในอณหภมทเหมาะสมในการเตรยมสวนประกอบโลหต

4. สวนประกอบโลหตทปนแยกจะถกเกบรกษาในอณหภมทเหมาะสมของผลตภณฑแตละชนดจนถงเวลา

ทจะใหผปวย

5. โลหตทกยนตผานการตรวจกรองเชอทตดตอไดทางเลอดไดแกเชอไวรสเอชไอวเชอไวรสตบอกเสบบ

เชอไวรสตบอกเสบซและซฟลสและผานการตรวจกรองเชอไวรสเอชไอวเชอไวรสตบอกเสบบเชอไวรสตบอกเสบซ

ดวยวธชวโมเลกล(Nucleicacidtesting,NAT)โดยการตรวจตวอยางแบบเดยว(NATindividualtest)

6. สวนประกอบโลหตชนดเมดโลหตแดงส�าหรบผปวยธาลสซเมยควรผานการลดจ�านวนเมดเลอดขาว

เพอปองกนภาวะ febrile transfusion reaction(3) ซงศนยบรการโลหตแหงชาต และภาคบรการโลหตแหงชาต

มบรการเตรยมสวนประกอบโลหตชนดเมดเลอดแดงทแยกเมดเลอดขาวออกโดยการปน (Leucocyte Poor

Packed Red Cells, LPRC) และเมดเลอดแดงทมจ�านวนเมดเลอดขาวนอย (Leuko Depleted Packed Red

Cells,LDPRC)ในจ�านวนรอยละ70.0ของโลหตทรบบรจาคทงหมดซงเพยงพอส�าหรบส�ารองใหผปวยธาลสซเมย

นอกจากนนศนยบรการโลหตแหงชาตยงใหบรการเมดเลอดแดงเขมขนจากผบรจาครายเดยว(SingleDonorRed

Cell)ซงเปนเมดเลอดแดงทมจ�านวนเมดเลอดขาวนอยขนาด2ยนตจากผบรจาคคนเดยวส�าหรบผปวยทตองการ

โลหตเกน1ถงและมขอดคอสามารถเลอกโลหตผบรจาคทมแอนตเจนตรงกนกบผปวยไดมากกวาทงยงลดจ�านวน

ผบรจาคท�าใหลดโอกาสการตดตอของโรคทผานมาทางโลหตรวมทงลดความเสยงในการสรางแอนตบอดซงจะกอให

เกดปญหาในอนาคตทงการตรวจหาชนดของแอนตบอดและการจดหาโลหตใหผปวย

7. เนองจากผปวยธาลสซเมยจะไดรบเลอดหลายครง ท�าใหมโอกาสสรางแอนตบอดไดหลายชนด ซงจะ

พบปญหาในการตรวจหาชนดของแอนตบอดและการจดหาโลหตทเขากนไดใหกบผปวยศนยบรการโลหตแหงชาต

ด�าเนนการตรวจแอนตเจน (antigen typing) ทมโอกาสพบแอนตบอดได โดยตรวจแอนตเจนในกลมผบรจาค

โลหตประจ�า ดงน C, E, c, e, M, N, S, s, Jka, Jkb, K, k, Cw, Fya, Fyb, Mia, Dia, Kpa, Kpb, Lua, Lub,

Wra,U,Lea,และLebเพอใหโรงพยาบาลมสวนประกอบโลหตชนดเมดเลอดแดงเพยงพอในการคดเลอกใหผปวย

สามารถเลอกโลหตทมแอนตเจนตามทตองการใหกบผปวยไดโดยไมตองเสยเวลาตรวจเองนอกจากนนภาคบรการ

โลหตบางแหงเชน ภาคบรการโลหตแหงชาตจงหวดภเกต ด�าเนนการตรวจแอนตเจนC, E, c, e,M, N,Mia, K,

และ Cw ในกลมผบรจาคโลหตประจ�า และภาคบรการโลหตแหงชาตท 8 จงหวดนครสวรรค ด�าเนนการตรวจ


แอนตเจนE,c,Lea,และLebในกลมผบรจาคโลหตประจ�าเพอเพมความสามารถในการจดหาโลหตทมแอนตเจน

เหมาะสมกบผปวยในภมภาค

8. ผปวยธาลสซเมยควรไดรบเมดเลอดแดงทมอายนอยทสด โดยทวไปไมเกน 7 วน แตถาไมมและ

จ�าเปนตองใชโลหต ควรพจารณาใหเมดเลอดแดงทอายไมเกน 14 วน(3) โดยปกตศนยบรการโลหตแหงชาตและ

ภาคบรการโลหตแหงชาตมการรบบรจาคโลหตทกวนไมเวนวนหยดราชการจงสามารถตดตอขอเบกเมดเลอดแดงได

ตลอดเวลา

9. กอนใหโลหตครงแรกกบผปวยธาลสซเมย ควรตรวจแอนตเจนผปวย (antigen typing) ทมโอกาส

พบแอนตบอดไดบอยในคนไทย ไดแก C, c, E, e และ Mia(3) เมอตรวจพบวาผ ปวยไมมแอนตเจนชนดใด

ควรหลกเลยงการใหโลหตทมแอนตเจนชนดนนๆ เพอปองกนการเกด alloimmunizationซงสามารถตดตอขอใช

บรการไดทศนยบรการโลหตแหงชาตและภาคบรการโลหตแหงชาตบางแหงเชน ภาคบรการโลหตแหงชาตจงหวด

ภเกต และควรตรวจระบบอนดวยเทาทท�าไดเชน Kidd, Duffy, Kell,MNS, Lewis และ P(3)ทงนเพอประโยชน

ในการเลอกโลหตทมแอนตเจนหมเลอดตรงกบผปวยเปนการปองกนalloimmunizationและในการตรวจหาชนด

ของแอนตบอดกรณผปวยสรางแอนตบอดหลายตวซงสามารถตดตอขอใชบรการไดทศนยบรการโลหตแหงชาต

10. โลหตทใหผปวยธาลสซเมยทกยนตตองผานการทดสอบ crossmatch ซงตองใชวธ Indirect

antiglobulin test (IAT) รวมดวยและในการท�า crossmatch ทกครงตองตรวจ antibody screening

รวมดวย ถาผล antibody screen ใหผลบวก จะตองท�าการตรวจหาชนดของแอนตบอดตอดวยทกครง

รวมทงท�าantigentypingในตวอยางเลอดผปวยและเลอดทน�ามาทดสอบcrossmatchใหผปวยแมวาผลการ

ทดสอบcrossmatchผลลบแกผปวยกตองท�าantigentypingดวยเพอความปลอดภยของผปวยในกรณทตรวจ

พบวามแอนตบอดตองลงบนทกไว และทกครงทจะใหโลหตผปวยตองใหโลหตทไมมแอนตเจนชนดเดยวกนกบ

แอนตบอดทเคยตรวจพบเสมอแมวาในครงนจะตรวจไมพบแอนตบอดนนแลวกตามทงนเพอปองกนภาวะdelayed

hemolytictransfusionreactionแตถาไมสามารถตรวจหาแอนตเจนของโลหตทจะใหไดใหใชโลหตทมผลการท�า

crossmatchเปนลบแกผปวยโดยเฉพาะในกรณทจ�าเปนและรบดวนเทานนผปวยทมalloantibodyตอแอนตเจน

หลายชนดตองหาโลหตทไมมแอนตเจนนนมาให(3)

11. ศนยบรการโลหตแหงชาต มการใหบรการจดหาโลหตใหกบผปวยทมปญหาในการรบโลหตโดยรบ

ตวอยางเลอดผปวยจากโรงพยาบาลตางๆทไมสามารถจดหาโลหตใหกบผปวยได ด�าเนนการทดสอบหาชนดของ

แอนตบอดในผปวยและจดหาโลหตทเขากนไดใหกบผปวยสงใหโรงพยาบาลและจดหาโลหตทผานการตรวจแอนตเจน

ของเมดเลอดแดง (antigen typing) จดสงใหโรงพยาบาลคดเลอกโลหตทไมมแอนตเจนตรงกบแอนตบอดของ

ผปวย หรอคดเลอกโลหตทมแอนตเจนตรงกบผปวย โดยสามารถจดหาโลหตใหกบผปวยไดมากกวารอยละ90.0

ของความตองการภายในระยะเวลา3วน


กำรใหบรกำรระดบตตยภม

ศนยบรการโลหตแหงชาต มบทบาทหนาทเปนหองปฏบตการอางองในการตรวจคดกรองแอนตบอดใน

ตวอยางโลหตผปวยทรบสงตอจากโรงพยาบาลในกรณทโรงพยาบาลไมสามารถตรวจแยกชนดของแอนตบอดและ

ไมสามารถหาโลหตทเขาไดกบผปวยโดยใหบรการในผปวยทมความยงยากซบซอนดงน

1.ตรวจคดกรองแอนตบอดและแยกชนด

2.Crossmatchเพอจดหาโลหตใหผปวย

3.ตรวจวนจฉยในรายทมalloantibodyรวมกบautoantibody

ศนยบรการโลหตแหงชาต ไดเพมการตรวจหาชนดแอนตเจนในผบรจาคโลหตประจ�า เพอใหทราบชนด

ของแอนตเจนไวลวงหนาซงจะเปนผลดตอการคดหาโลหตมาcrossmatchไดเรวขนโดยจะคดโลหตทมแอนตเจน

ไมตรงกบแอนตบอดมาcrossmatchใหการตรวจหาชนดแอนตเจนในผบรจาคนไดเรมตนพฒนาเปนงานประจ�า

โดยใชวธทาง serological phenotyping จงท�าใหม pooldonors ททราบชนด และก�าลงพฒนาการตรวจแบบ

genotypingดวยแตยงคงมจ�านวนdonorsทไดรบการตรวจจ�ากดอย

กำรบรณำกำร กำรใหบรกำรโลหตระหวำงศนยบรกำรโลหตแหงชำต และโรงพยำบำล

1. โรงพยาบาลทดแลผปวยธาลสซเมยควรสามารถตรวจกรองและทดสอบหาชนดของแอนตบอดในผปวย

และตรวจแอนตเจนของเมดเลอดแดงในโลหตทรบบรจาคเพมมากขนแทนการสงมาตรวจทศนยบรการโลหตแหงชาต

โดยตรงยกเวนกรณทเปนปญหายากและไมสามารถแกปญหาเองไดเพอใหสามารถจดหาโลหตใหกบผปวยไดถกตอง

เหมาะสมและมความรวดเรว

2. โรงพยาบาลควรมระบบบรการคลนกผปวยธาลสซเมยอยางครบวงจร

3. กระทรวงสาธารณสขเรงรดการจดท�าระบบทะเบยนและขอมลผปวยทเชอมโยงกนทงประเทศการเกบ

ขอมลประวตการใหโลหตชนดของแอนตบอดทพบและผล redcellantigenของผปวยทสามารถดจากทโรง

พยาบาลศนยบรการโลหตแหงชาตและภาคบรการโลหตแหงชาตไดจากเลขทบตรประชาชน

4. สรางมาตรฐานรวมกนในการขอใชโลหตในปรมาณทเหมาะสมเชน1-2ยนต/ครงโดยลดการส�ารอง

เกนความจ�าเปน

5. โรงพยาบาลเรงรดการสรางเครอขายในการดแลระบบการจดหาโลหตใหผปวยโดยมหนาทในการตรวจ

ทางหองปฏบตการและจดจายใหโรงพยาบาลเครอขาย

6. รวมกนก�าหนดบทบาทหนาทของโรงพยาบาลและศนยบรการโลหตแหงชาตในการจดหาโลหตใหกบ

ผปวยใหชดเจน ทงนเพอลดเวลาการรอคอยการขอใชโลหตจากศนยบรการโลหตแหงชาต และเพอใหศนยบรการ

โลหตแหงชาตจดหาโลหตทมผลredcellphenotypeใหมมากเพยงพอซงจะขยายงานตรวจไปทภาคบรการโลหต

แหงชาตโดยบทบาทหนาทของโรงพยาบาลและศนยบรการโลหตแหงชาตจะมหนาทแตกตางกนดงตารางท23


ตารางท 23:บทบาทหนาทของโรงพยาบาลศนยและศนยบรการโลหตแหงชาตในการจดหาโลหตใหกบผปวย

โรงพยาบาลศนย ศนยบรการโลหตแหงชาต

1.การตรวจ screening antibody ทโรงพยาบาล

กอนสงมาขอโลหต

1.จดหาโลหตทมผล red cell phenotype ใหมมาก

เพยงพอมแนวโนมขยายการตรวจไปทภาคบรการโลหต

แหงชาต

2.การตรวจ antigen typing ในผปวยกอนการให

เลอดครงแรกไดแก C, c, E, e และ Mia ซง

แอนตบอดตอแอนตเจนเหลานเปนแอนตบอดทพบ

ไดบอยในคนไทย

2.ตรวจเพอบอกชนดของแอนตบอดและจดหาโลหต

ในกรณทเปน rare antibody และกรณทผ ปวยม

multipleantibodies

3.การตรวจcrossmatchทโรงพยาบาล 3.การใหความรทางเทคนคกบนกเทคนคการแพทยในการ

ตรวจทางหองปฏบตการ

4.การจดการฐานขอมลของผปวย เพอทราบความ

ตองการการใชโลหตเพอผปวยธาลสซเมยทถกตอง

ใกลเคยงความจรง

4.การใหความรกบแพทยใหใชโลหตทเหมาะสม


1. มาตรฐานธนาคารเลอดและงานบรการโลหตฉบบพมพครงท4พ.ศ.2558ศนยบรการโลหต

แหงชาตสภากาชาดไทย

2. คมอการคดเลอกผบรจาคโลหต ฉบบพมพครงท 6 พ.ศ. 2560 ศนยบรการโลหตแหงชาต

สภากาชาดไทย

3. แนวทางการวนจฉยและการรกษาโรคโลหตจางธาลสซเมย ฉบบพมพครงท 1 พ.ศ. 2557

สถาบนสขภาพแหงชาตมหาราชน


ควำมส�ำคญของโรคธำลสซเมยชนดรนแรง

ธาลสซเมยเปนโรคโลหตจางเรอรงทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของยนทควบคมการสราง

ฮโมโกลบนในเมดเลอดแดงผทมยนธาลสซเมยมทงผทเปนโรคและไมเปนโรค(พาหะ)ผทเปนโรคชนดรนแรงจะม

อาการโลหตจางมาก เรอรงและพบความผดปกตกบแทบทกอวยวะในรางกาย สวนผทเปนพาหะจะมสขภาพปกต

เหมอนคนทวไปแตสามารถถายทอดยนทผดปกตไปสลกหลานไดจากการศกษาพบวาประชากรไทยมากถง18-24

ลานคนเปนพาหะแตเนองจากผทเปนพาหะมสขภาพปกตจงท�าใหไมทราบวาตนเองเปนพาหะมยนทผดปกตแฝงอย

และหากคสมรสมยนทผดปกตเชนเดยวกน สามภรรยาคนจะสามารถถายทอดยนทผดปกตรวมกนไปสลกท�าให

ลกเปนโรคธาลสซเมยได

โรคธำลสซเมยชนดรนแรงทพบบอยในประเทศไทยม 3 ชนด คอ

1. โรคฮโมโกลบนบารทไฮดรอพสฟทลลส(HbBart’HydropsFetalis)เปนชนดทมอาการรนแรงทสด

เดกจะบวม ซด และเสยชวตตงแตอยในครรภหรอหลงคลอดไมนาน สวนมารดาจะเกดภาวะแทรกซอนมอาการ

ครรภเปนพษ ความดนโลหตสง บวม มการคลอดผดปกต ตกเลอด หากอาการรนแรงมากอาจเสยชวตได ดงนน

การตรวจวนจฉยความผดปกตของทารกในครรภไดอยางรวดเรวจะชวยใหสตแพทยปองกนอนตรายทจะเกดขนกบ

มารดาไดอยางทนทวงท

2. โรคโฮโมซยกสเบตาธาลสซเมย (Homozygous β-thalassemia) ผปวยกลมนจะเรมมอาการซด

ภายในขวบปแรก ตวเหลอง ทองปอง ตบและมามโต หากอาการรนแรงมากจ�าเปนตองไดรบเลอดเปนประจ�าทก

2-3 สปดาห เมอรบเลอดบอยๆ จะมธาตเหลกมากเกนไปสะสมตามอวยวะตางๆ มผลใหเปนตบแขง เบาหวาน

และหวใจลมเหลวตองไดรบฉดยาขบเหลกเขาใตผวหนงสปดาหละ4-7ครงคาใชจายในการรกษาพยาบาลโดยเฉลย

รายละ6ลานบาทตลอดอายขย30ป

3. โรคเบตาธาลสซเมย/ฮโมโกลบนอ (β-thalassemia/HbE) ผปวยกลมนมอาการรนแรงแตกตางกน

ตงแตมอาการเลอดจางเลกนอยไปจนถงอาการรนแรงมากเชนเดยวกบชนดท 2 หากไมมการควบคมและ

ปองกนโรคในแตละปประเทศไทยจะมผปวยรายใหมโรคธาลสซเมยกวา 10,000 ราย จ�านวนผปวยโดยรวม

กวา5แสนรายการดแลรกษาผปวยทกรายอยางเหมาะสมตองใชงบประมาณปละหลายพนลานบาทอกทงตองเตรยม

กำรตรวจวนจฉยธำลสซเมยและ

ฮโมโกลบนผดปกตทำงหองปฏบตกำร

โดยกรมวทยำศำสตรกำรแพทย


ความพรอมดานบคลากรในการดแลผปวยเปนจ�านวนมากผปวยและครอบครวตองสญเสยเวลาและโอกาสรวมทง

อาจเกดภาวะแทรกซอนทเปนอนตรายตอแมและเดกในครรภ หรอขณะคลอดอกดวย ธาลสซเมยจงเปนโรคทาง

พนธกรรมทเปนปญหาส�าคญทางสาธารณสข และสงผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมของประเทศ หากไมม

การควบคมและปองกนโรคในอนาคตจ�านวนผปวยจะเพมขนเรอยๆจนยากจะแกไขได

โดยทวไปการควบคมและปองกนโรคทางพนธกรรมประกอบดวย 5 ขนตอนส�าคญทตองด�าเนนการไป

ดวยกนอยางตอเนองดงน

1. การใหความรแกประชาชนและบคลากรทางสาธารณสขทเกยวของ ประชาชนควรไดรบความร

ทเพยงพอจนท�าใหตระหนกถงความส�าคญของโรคและทราบแนวทางในการปองกนโรค ในขณะเดยวกนตองให

ความรแกบคลากรทางสาธารณสขใหมความรทถกตองและเพยงพอในการปฏบตหนาทไดอยางเหมาะสม

2. การตรวจทางหองปฏบตการเพอคดกรองและวนจฉยพาหะและผปวยธาลสซเมย

3. การวนจฉยคเสยงทมโอกาสใหก�าเนดบตรเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง 3 ชนด ตามนโยบายของ

กระทรวงสาธารณสขคอHbBart’sHydropsFetalis,Homozygousβ-thalassemiaและβ-thalassemia/

HbE

4. การตรวจวนจฉยกอนคลอด (Prenatal Diagnosis) เพอยนยนวาทารกในครรภเปนโรคชนดรนแรง

หรอไม

5. การใหค�าปรกษาและแนะน�าทางพนธกรรมอยางครบวงจรเพอใหหญงตงครรภและสามมความเขาใจ

อยางถกตอง และมขอมลทเพยงพอในการตดสนใจ โดยเฉพาะอยางยงในกรณทผลการตรวจวนจฉยทารกในครรภ

บงชวาเดกเปนโรคชนดรนแรง การตดสนใจทจะยตการตงครรภหรอตงครรภตอไปขนกบความสมครใจของหญง

ตงครรภและสามเปนส�าคญ

ถงแมวากระบวนการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงจะมดวยกนหลายขนตอนและมความ

เกยวของกบบคลากรทางสาธารณสขหลากหลายสาขาวชาชพนบตงแตสตแพทยกมารแพทยอายรแพทยพยาบาล

นกเทคนคการแพทย นกวทยาศาสตรการแพทย นกจตวทยา นกวชาการสาธารณสขและผใหค�าปรกษาแนะน�า

ทางพนธกรรม หากบคลากรทกคนมความตงใจจรง และใหความรวมมอซงกนและกน ในการปฏบตหนาท

อยางถกตองเหมาะสม ยอมจะน�าไปสความส�าเรจในการด�าเนนงานควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

ของประเทศ ซงนอกจากจะมความคมทนในการด�าเนนงานสงแลว ยงชวยใหเดกไทยมสขภาพแขงแรงสมบรณเปน

ก�าลงส�าคญในการพฒนาประเทศชาตตอไป


แนวทำงกำรตรวจวนจฉยธำลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทำงหองปฏบตกำร

เนองจากชนดของธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในประชากรไทยมความหลากหลาย จงไมมการ

ทดสอบใดการทดสอบหนงทางหองปฏบตการทสามารถใหการวนจฉยไดครอบคลมความผดปกตไดทกชนดโดยทวไป

การตรวจทางหองปฏบตการเพอวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในหญงตงครรภและสามม 3 ระดบ

(ภาพท3)ทตองด�าเนนการอยางตอเนองดงน

ระดบท 1 การตรวจคดกรอง (Screening Tests) เปนขนตอนแรกทมเปาหมายหลกในการคดกรอง

เอาคนปกตหรอคนทมความผดปกตชนดทไมรนแรงออกไป เพอจะไดไมตองตรวจเลอดตอและเปนการประหยด

คาใชจายคงเหลอแตผทนาจะมความผดปกตของธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทเขาสกระบวนการตรวจวเคราะห

ในขนตอนตอไป

ระดบท 2 การตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบนในเลอด (Hb typing) สามารถตรวจ

วนจฉยธาลสซเมยทไมซบซอนไดเกอบทกชนดทพบบอยในประชากรไทยยกเวนพาหะα-thalassemia

ระดบท 3 การตรวจวเคราะหระดบดเอนเอ (DNA analysis) ใชในกรณทผลการตรวจ Hb typing

ในระดบท2ไมสามารถใหการวนจฉยไดชดเจนหรอกรณตองการทราบชนดของมวเตชนของธาลสซเมยทวนจฉยได

ในระดบท2และกรณการตรวจวนจฉยทารกในครรภทมความเสยงตอการเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

การด�าเนนงานทางหองปฏบตการทกขนตอนลวนมความส�าคญทงสนบคลากรทเกยวของควรพจารณา

ใหเหมาะสมตามหลกวชาการ และสอดคลองกบขอก�าหนดดานคณภาพ เพอใหผลการตรวจวเคราะหมความนาเชอถอ

สามารถสนบสนนการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงไดอยางมประสทธภาพ


ภาพท 3: ขนตอนการตรวจทางหองปฏบตการเพอวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในหญงตงครรภและสาม

ตวอยางเลอดชนด EDTA Bloodของหญงตงครรภและสาม

ตรวจคดกรอง โดยใช OF+DCIP หรอ MCV/ MCH+DCIP

ระดบท 1 การตรวจคดกรอง (Screening Tests)

เปนขนตอนแรกทมเปาหมายหลกในการคดกรองเอาคนปกตหรอคนทมความผดปกตชนดทไมรนแรงออกไป เพอจะไดไมตองตรวจเล อดต อและเป นการประหยดคาใชจายคงเหลอแตผทนาจะมความผดปกตของธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทเขาสกระบวนการตรวจวเคราะหในขนตอนตอไป

ระดบท 2การตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบนในเลอด (Hb typing)

สามารถตรวจวนจฉยธาลสซเมยทไมซบซอนไดเกอบทกชนดทพบบอยในประชากรไทย

ยกเวนพาหะ α-thalassemia

ระดบท 3 การตรวจวเคราะหระดบดเอนเอ

(DNA analysis)

ผลการตรวจคดกรองคนใดคนหนงเปนลบหรอเปนไปในลกษณะทไมมโอกาสเสยงในการใหกำเนดบตรเปนโรคชนดรนแรง

ทง 3 โรค

ผลการตรวจคดกรองเปนบวกทงค หรอเปนไปในลกษณะทมโอกาสเสยง

ในการใหกำเนดบตรเปนโรคชนดรนแรง

ไมใชคเสยงตงครรภไดตามปกตตองสงเลอดทงค ตรวจวเคราะหหาชนดและปรมาณฮโมโกลบน

ในเลอด (Hb Typing)

เสยงตอ Hb bart’s hydrops fetalis, beta-thal/E และ beta-thal major

ทารกในครรภไมมความเสยงตอ โรคธาลสซเมยชนดรนแรง

ประเมนคเสยงจากการตรวจ Hb Typing

ไมใชคเสยงตงครรภไดตามปกต

ใชในกรณทผลการตรวจ Hb typing ในระดบท 2 ไมสามารถใหการวนจฉยไดชดเจน หรอกรณตองการทราบชนดของมวเตชนของธาลสซเมยทวนจฉยไดใน

ระดบท 2 และกรณการตรวจวนจฉยทารกในครรภทมความเสยงตอการเปน

โรคธาลสซเมยชนดรนแรง

ตองสงเลอดตรวจวเคราะหระดบ DNA (DNA analysis)-α-thal 1 กรณเสยงตอ Hbbart’shydropsfetalis

- beta thal mutation กรณเสยงตอ beta-thal/E หรอ beta-thalmajor

ประเมนคเสยงจากการตรวจวเคราะหระดบ DNA

ทารกในครรภมความเสยงตอโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

ตงครรภตามปกตตรวจวนจฉยกอนคลอด (PND)

ทารกในครรภไมเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

ทารกในครรภเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง

ตงครรภตามปกต ไดรบคำปรกษาแนะนำทางพนธกรรมโดยละเอยด


ภาพท 4:แนวทางการด�าเนนงานทางหองปฏบตการ

ภาพท 4:แนวทางการดาเนนงานทางหองปฏบตการ

ตวอยาง EDTA Blood

ตรวจคดกรอง โดยใช OF+DCIP หรอ MCV/MCH+ DCIP

ผลการตรวจคดกรองเปน -/- ผลการตรวจคดกรองเปน -/+ หรอ +/- หรอ ++

ตรวจ Hb typing โดย HPLC/LPLC/CE

A2A (Hb A2≤ 3.5%)

Suspected -thalassemia

A2A (Hb A2 3.6-8%)

-thalassemia trait With or without

EA (Hb E ≥ 25%)

Hb E trait

EA (Hb E < 25%) Suspected Hb E trait

With or without

EE (Hb E ≥ 80%)

Homozygous Hb E With or without -thalassemia

Thalassemia disease --thalassemia: A2A Bart’s H/CS A2A Bart’s H --thalassemia: A2F, EF,A2FA, EFA --thalassemia: EA Bart’s/CS EA Bart’s

PCR for -thalassemia

Non-thalassemia or Non-clinically significant thalassemia


ตารางท 24: สรปการแปลผลการตรวจHbtyping


ตารางท 24: สรปการแปลผลการตรวจHbtyping(ตอ)

หมำยเหตสามารถดาวนโหลดขอมลเพมเตมไดท http://www.dmsc-library.moph.go.th/



1. คณะกรรมการทบทวนคมอปฏบตงานการตรวจวนจฉยโรคธาลสซเมยและฮโมโกลบน

ผดปกตทางหองปฏบตการ. คมอทางหองปฏบตการตรวจวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต.

พมพครงท7.นนทบร:สถาบนชววทยาศาสตรทางการแพทยและสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข

กรมวทยาศาสตรการแพทย,ฉบบปรงปรง,2558.

2.สมชายแสงกจพรและสรภากรแสงกจพร. ธาลสซเมยโรคเลอดจางทางพนธกรรม

ทปองกนได.พมพครงท8.นนทบร:สถาบนชววทยาศาสตรทางการแพทยและสถาบนวจยวทยาศาสตร

สาธารณสขกรมวทยาศาสตรการแพทย,2558.

3.คณะกรรมการจดท�าคมอการตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบน.คมอการตรวจ

วเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบน. พมพครงท 5.นนทบร: ศนยวจยทางคลนกกรมวทยาศาสตร

การแพทย,2556.

4. คณะท�างานทบทวนแนวทางปฏบตในการตรวจทางหองปฏบตการเพอสนบสนนการ

ควบคมและปองกนโรคธาลสซเมย. แนวทางปฏบตในการตรวจทางหองปฏบตการเพอสนบสนน

การควบคมและปองกนโรคธาลสซเมย.พมพครงท1.นนทบร:กรมวทยาศาสตรการแพทย,2559.


1. ปญหำและสภำพกำรปฏบตงำนเดมกอนทจะรเรมกำรปรบปรง

ธาลสซเมยเปนโรคโลหตจางเรอรงทถายทอดทางพนธกรรม เกดจากความผดปกตของยนทเกยวของ

ในการสงเคราะหฮโมโกบนของเมดเลอดแดง จากการศกษาพบวาความชกของการเกดโรคธาลสซเมยรายใหมยงคง

เพมขนเรอยๆมประชากรไทยทมยนทางพนธกรรมแฝงอยในตวโดยไมมอาการ(พาหะ)ประมาณรอยละ30.0–40.0

หรอประมาณ18-24ลานคนหากบคคลเหลานแตงงานกนจะท�าใหมลกหลานเปนโรคนไดในแตละปมเดกเกดใหม

ปวยเปนโรคธาลสซเมยประมาณ12,000รายปจจบนเรามผปวยทเปนธาลสซเมยประมาณ6แสนรายผปวยเหลาน

จะมอาการซดเหลองเจรญเตบโตไมสมอายเจบปวยเรอรงตองไดรบการรกษาพยาบาลรบการใหเลอดอยเปนประจ�า

มผลตอสขภาพกายสขภาพจตของตนเองและครอบครวเปนอนมากนอกจากนยงเปนปญหาส�าคญยงทางสาธารณสข

สงผลกระทบตอเศรษฐกจสงคมและการพฒนาประเทศดงนนการวางแผนควบคมปองกนการรกษาพยาบาลทม

ประสทธภาพ และเขาถงบรการดานการรกษาทมมาตรฐานอยางสม�าเสมอ จงเปนหวใจส�าคญทจะชวยปองกน

การเกดผปวยรายใหม และท�าใหผปวยเดกเกดใหมทเปนโรคธาลสซเมยมคณภาพชวตทดเทยบเทาเดกปกตและ

สามารถเตบโตขนเปนอนาคตทดของชาตไดตอไป

ในปจจบนเนองจากแผนงานสงเสรมปองกนและควบคมโรคธาลสซเมยยงขาดการวางแผนทครบวงจรและ

ขาดการเชอมโยงงานกนอยางตอเนอง ประกอบกบผเชยวชาญสวนใหญอยเฉพาะในสถาบนโรงเรยนแพทยเทานน

ท�าใหประสทธภาพในการวางแผนปองกนโรคลดนอยลงเนนปรมาณแตไมสามารถพฒนางานในเชงลกไดเนองจาก

กลไกการท�างานทมการปรบเปลยนต�าแหนงของบคลากรภายในหนวยงานอยบอยครง จงขาดความตอเนองและ

ความเชยวชาญทจะท�างานดานการปองกนไดอยางเตมประสทธภาพ

ดานการรกษาพยาบาลผปวยเดกธาลสซเมยในประเทศไทยไดมการพฒนามาตรฐานการพยาบาลมานาน

กวา60ปโดยมการใหบรการรบเลอดอยางสม�าเสมอและขบธาตเหลกทเกนออกไปเพอท�าใหผปวยเดกมชวตและ

มพฒนาการทสมวยเหมอนเดกปกตทวไปแตเนองจากประชากรสวนใหญไมสามารถเขาถงการรกษาได เพราะตอง

ใชงบประมาณสงทงเครองมอเลอดเวชภณฑตางๆรวมทงผเชยวชาญทางการแพทยท�าใหผปวยสวนใหญไมไดรบ

แนวทำงกำรจดบรกำรของเขตบรกำรสขภำพ

(รอยแกนสำรสนธ Model)

โดยแพทยหญงมนธนำจนทรนยม โรงพยำบำลขอนแกน


การรกษาพยาบาล สงผลใหเกดภาวะแทรกซอนและมชวงอายทสนกวาเดกปกต ซงปญหาเหลานลวนแลวแตจะ

สงผลกระทบตอตวผปวยเองทตองทกขทรมานจากโรคเรอรงและสงผลกระทบระยะยาวตอครอบครวผปวยดวย

ดงนน โรงพยาบาลขอนแกน จงไดเรมพฒนาแนวทางการดแลรกษาผปวยเดกธาลสซเมยและแนวทาง

การปองกนการเกดโรครายใหมจากเดม (ภาพท 5) ใหมประสทธภาพมากยงขน ในรปแบบการพฒนาเครอขาย

เพอผปวยธาลสซเมยตงแตปพ.ศ.2550เปนตนมาอยางตอเนองจนถงปจจบน

- Hct < 22 % Admit กลบบาน

สงเลอดใหหอผปวย

ภาพท 5:ขนตอนการดแลผปวย Thalassemia แบบเดม

* หมายเหต มกระบวนการทงสน 10 ขนตอนใชเวลาทงสน 2 วน 1 คน

เวลา 13.00 น.

สงธนาคารเลอด G/M

เลอดหมดประมาณ 24.00 น.

- Hct > 22 %

ผปวยยนบตรนดท OPD เดก- ซกประวต ชงนำหนก/วดสวนสงเวลา 8.00 น.

นำผลเลอดกลบมา ทหองตรวจโรคเดกรอพบกมารแพทย

เจาะเลอดทหอง LABรอผลเลอด

ทำ Admit ทศนย Admitเวลาประมาณ 15.00 น.

Admit เดกโต- เจาะเลอด G/M- OnNSS lock

รอรบเลอดทหอผปวย

ผปวยไดรบเลอดและยาขบปสสาวะเวลาประมาณ 20.00 น.

รบยาทหองยาผปวยในเวลาประมาณ 10.00 น.

รบยากลบบานทหองยาผปวยนอก

- ผปวยบานไกล D/C วนตอมา เวลาประมาณ 12.00 น-ผปวยบานไกลD/Cวนตอมาเวลาประมาณ12.00น

ภาพท 5:ขนตอนการดแลผปวยThalassemiaแบบเดม

* หมายเหต มกระบวนการทงสน 10 ขนตอนใชเวลาทงสน 2 วน 1 คน

เวลา16.00น.


ภาพท 6:ขนตอนมารบการตรวจคดกรองและฝากครรภของคสมรสแบบเดม

* หมายเหต: จากขนตอนดงกลาวใชระยะเวลาทงสน 4-8 สปดาห ขนกบระยะเวลาในการตดตามคสมรส

(1) ตองใหค�าปรกษาถง 3 ครง และขาดความตอเนอง

- คสมรสตองเดนทางมารบการตรวจมากกวา 1 ครง และการตรวจดงเดมไมสามารถตรวจคนภาวะ Bart’s

hydrops fetalis ได 100%

OF, DCIP, MCV

Hb typing คสมรส

No couple at risk

Pregnancy and delivery

Couple at risk

Bart’s hydrops fetalis Couple at risk

Homo β -thal. Or β -thal / HbE

DNA analysis

Pregnancy and deliver

Terminated pregnancy and counseling 3.

Pregnancy and delivery

ปกต ผดปกต

ปกต

ปกต

1

รพ.ขอนแกน 2

ศนยอนามยแมและเดก

3

4

คณะเทคนค

การแพทย 5

รพ.ขอนแกน

6

7

ANC ตรวจเลอดหญงฝากครรภใหความรเบองตน

ตงครรภตอ ตามสามมาตรวจเลอด พรอมใหคำปรกษา (Counselling 1.)

* มโอกาสเสยงตอการเกดBart’ hydrops fetalis

Couselling 2. forDNA analysis

PCR for α- thal 1

+

+ -


2. แนวทำงในกำรพฒนำคณภำพกำรใหบรกำรประชำชน

2.1 การก�าหนดนโยบายขององคการ

1) ลดอตราการเกดผปวยธาลสซเมยรายใหม โดยการสรางเครอขายใหโรงพยาบาลตางๆ และ

เจาหนาทสาธารณสขในส�านกตรวจราชการสาธารณสขเขตสขภาพท 12 ไดแก จงหวดขอนแกน จงหวดรอยเอด

จงหวดกาฬสนธและจงหวดมหาสารคาม

2) ยกระดบมาตรฐานการรกษาผปวยเดกธาลสซเมยใหมคณภาพชวตทดขน

3) พฒนาเครอขายการรกษาเพอใหผปวยสวนใหญสามารถเขาถงการรกษาไดงายขน

2.2 การก�าหนดกลยทธแผนงานโครงการ

การพฒนาการปองกนและรกษาผปวยใหมมาตรฐานเทยบเทาสากลตองพฒนาทงดานบคลากร

ทางการแพทยผปวยและผดแลไปพรอมกนดงน

1) การพฒนาองคความรใหกบบคลากรทางการแพทย เรมตงแตภายในโรงพยาบาลขอนแกนและ

โรงพยาบาลเครอขายในทกระดบในรปแบบของสหสาขาวชาชพประกอบดวยแพทยพยาบาลเภสชกรทนตแพทย

โภชนากร,เทคนคการแพทยและนกกายภาพบ�าบดเพอใหเกดการดแลผปวยแบบองครวมไดอยางเตมประสทธภาพ

และมการตดตามประเมนผลในระยะยาว

2) การพฒนาองคความรและศกยภาพใหแกผปวยและผดแลมความสามารถในการดแลตนเอง

และพฒนาตนเองไมใหเปนภาระแกสงคมในอนาคตไดโดยเนนการมสวนรวมของครอบครวและแบงปนแลกเปลยน

ประสบการณเรยนรการด�าเนนชวตในวถทางของผปวยธาลสซเมยทมคณภาพ

2.3 การก�าหนดวตถประสงคของการปรบปรงคณภาพการใหบรการ

1) มเครอขายในการปองกนการเกดผปวยรายใหมชนดรนแรง(βthalassemia/HbE,Homozygousβ

thalassemia)ทมประสทธภาพและลดภาวะแทรกซอนจากการตงครรภBart’sHydropsfetalis

2) มเครอขายในการรกษาผปวยธาลสซเมยทมมาตรฐานเทยบเทาสากลเพมมากขน และสามารถ

เพมศกยภาพของโรงพยาบาลชมชนเพอใหผปวยเขาถงการบรการทสะดวกรวดเรว

3) มเครอขายในภาคประชาชนหรอผปวยทสามารถเผยแพรความรเรองโรคสสาธารณชนได

3. แนวคด วธกำร และกำรเปลยนแปลงระบบกำรบรหำรจดกำรเพอกำรปรบปรงคณภำพ

กำรใหบรกำร

3.1 การก�าหนดและการสรางวฒนธรรมองคการ เนองจากการพฒนาการดแลผปวยเดกธาลสซเมยใหไดมาตรฐานเทยบเทาสากล ตองมการใหเลอด

และใหยาขบธาตเหลกกบผปวยอยางสม�าเสมอ ซงตองใชทรพยากรทงบคลากรทางการแพทยและคาใชจายทม

ราคาสง ดงนน การก�าหนดแนวคดและวฒนธรรมในองคกรจงเปนสงส�าคญ ทจะท�าใหเกดการเปลยนแปลงและ

แรงขบเคลอนไปสผลงานทจะเกดขนกบผปวยหวใจส�าคญคอองคความรทเขาใจถงสาเหตทเปนปจจยส�าคญทท�าให

การรกษาผปวยทกคนมประสทธภาพ ใหผปวยเหลานนมคณภาพชวตทดขน เปนความหวงของเดกไทยทรางกาย

เจบปวยแตความสามารถไมเคยดอยกวาเดกทวไปและแนวคดการทเหนคนไขเปนชวตไมใชแคชนสวนของรางกาย

เปนชวตของเดกๆทมความฝนและความหวง


3.2 การสรางการมสวนรวมของบคลากรในการเปลยนแปลงระบบการท�างาน เรมจากการพฒนาศกยภาพของผปวยและผ ดแล ใหมความสามารถเขาใจในการดแลตนเอง

มความเปนผน�ากลาแสดงออก (จากเดกหลงหองกลายเปนเดกหนาหอง) โดยการจดคายเสรมสรางความรและ

ทกษะการเปนผน�าใหกบผปวยและผดแลตอมาจดคายใหผปวยและเจาหนาทแบบสหสาขาวชาชพในหนวยงานตางๆ

ในการถายทอดความร และพฒนาองคความรของผปวยแบบองครวม สรางความสมพนธการดแลรกษาผปวยดวย

หวใจ(humanizehealthcare)สอดแทรกไปในกจกรรมของคายท�าใหเจาหนาทสวนใหญมองเหนแนวคดการดแล

รกษาผปวยดวยหวใจมากขนซงการจดกจกรรมคายท�าตอเนองทกๆปจนเกดความสมพนธทอบอนและเหนยวแนน

เหมอนค�ากลาวทวา“รกษาแบบลกแบบหลาน”

3.3 การสงเสรม สนบสนนการใชระบบสาระสนเทศในการบรหารจดการ 1) ดานการรกษามการท�าแฟมประวตผปวยเพอความตอเนองและเพมประสทธภาพของการรวบรวม

ขอมล มงน�าไปวจยและพฒนาการรกษาตอไป หลงจากนนไดมการพฒนาระบบการลงทะเบยนทางคอมพวเตอร

เพอเกบขอมลผปวย และน�ามาวเคราะห วจย จนมแนวทางการรกษาผปวยเปนแบบแผนของตนเองได และการม

“คมอธาลสซเมย”ส�าหรบสอนผปวยและผดแลรวมทงมสอแนะน�าขนตอนการขอรบบรการ

2) ดานการปองกนไดมการตรวจคดกรองและตรวจเชงลกระดบโมเลกลแลวสงผลใหกบโรงพยาบาล

เครอขายทางระบบคอมพวเตอร มการ log in เขาดขอมล นอกจากนยงมระบบการรายงานผลและบนทกขอมล

สงกลบสวนกลาง คอ ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ในการวเคราะหและสรปผลจนพฒนาเปน

รปแบบการตรวจคดกรองเปนของตนเองไดส�าเรจ

นอกจากนนยงมระบบสารสนเทศตดตอระหวางผปวย และชมรมของผปวยทางสอออนไลน คอ

facebookท http://www.facebook.com/ศนยธาลสซเมย รพ.ขอนแกน เพอใหผปวยสามารถสอบถามปญหา

และแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนและมการใหค�าปรกษาดานสขภาพการปองกนโรคและแนวทางการพบแพทย

ในรายทตองการค�าปรกษาหรอมขอของใจตองการทราบเกยวกบโรคธาลสซเมย

3.4 การสรางวฒนธรรมการดแลผปวย การสรางวฒนธรรมการดแลผปวยแบบเพอนชวยเพอนและพสอนนองในกรณทมารบบรการทโรงพยาบาล

ผปวยจะตองดแลตนเอง เชน เมอผปวยทเปนเดกโตมาถงโรงพยาบาลทกคนจะมหนาทดแลเดกรนนองทเปนผปวย

เหมอนกนโดยการพาชงน�าหนกวดสวนสงสวนผปกครองทมาถงกอนจะชวยแนะน�าขนตอนการมารบบรการหรอ

พาผปวยรายอนๆไปรบการตรวจในทตางๆของโรงพยาบาลเชนทแผนกหคอจมกหรอแผนกตาเปนตน

การสรางวฒนธรรมการรบผดชอบตนเองของผปวยและผดแลเชนการรจกโรคทตนเองเปนอยวธการดแล

ตนเองชอยาและรหมเลอดของตน เพอใหผปวยรสกมสวนรวมในการรกษาและการมารบการรกษาอยางสม�าเสมอ

หรอโทรตดตอเพอเลอนนดเมอจ�าเปน


4. แนวคด วธกำรด�ำเนนกำรใหควำมส�ำคญกบประชำชนและกำรใหบรกำรกบประชำชน

4.1 การรบฟงและรวบรวมความตองการ ความคดเหน ความพงพอใจ การรบฟงและรวบรวมความตองการของผปวยและครอบครวท�าโดยผานกจกรรมคายและกจกรรม

การประชมวชาการทจดใหผ ปวยเปนประจ�าทกป โดยมการจดกจกรรมกลมใหผ ปวยและผดแลแลกเปลยน

ประสบการณและความร (peer group support) มเจาหนาทเปนผสงเกตการณในการถอดบทเรยน เพอน�ามา

พฒนาปรบปรงรปแบบการท�างานตอไปเชนผดแลบางรายอยากใหมหนวยรกษาพยาบาลใกลบานเพอทจะลดระยะ

เวลาการเดนทาง ซงการมารบการรกษาทโรงพยาบาลส�าหรบคนตางจงหวดเปนเรองทยากล�าบาก และตองเสย

คาใชจายสงเพราะไมมรถสวนตว ระยะทางไกลบางครงไมมรถโดยสารผานหรอหากผานกเพยงวนละเทยวเทานน

จากการเดนทางทล�าบากท�าใหไมสามารถพาผปวยมารบการรกษาตามนดไดนอกจากนนผปวยกลมนเมอมาโรงพยาบาล

จะไดรบเลอดเปนกลมสดทายเพราะถอวาไมเรงดวนบางครงตองนอนรอทโรงพยาบาลหลายวนเนองจากไมมเลอด

ใหผปวยดงนน จงมการพฒนารปแบบการบรการone stop service ใหผปวยไดรบการรกษาทสะดวก รวดเรว

ลดระยะการรอคอยและสามารถรบเลอดแลวกลบบานไดทนท

4.2 การสรางการท�างานแบบหนสวน การท�างานแบบหนสวนแบงเปน2สวนคอ

1) ทมดแลรกษาสรางการท�างานแบบเปนทมทงภายในทมและระหวางทมทมดแลรกษานอกจาก

จะตองรบผดชอบงานในดานการรกษาทครอบคลมทงการตรวจวนจฉยการเตรยมเลอดจดหาเลอดใหเพยงพอและ

การดแลรกษาผปวยใหมประสทธภาพโดยมเปาหมายรวมกนคอยดผปวยเปนจดศนยกลางการรกษาเพอประโยชน

สงสดของผปวย และยงตองท�าการเผยแพรความรวชาการใหกบโรงพยาบาลเครอขายเพอเพมศกยภาพในการดแล

รกษาและปองกนโรคตอไป

2) ทมผปวยและผดแล ตองท�าหนาทรบผดชอบในการดแลตนเองใหมาตามนดทกครงและ

มสวนรวมในการออกเผยแพรความรในชมชนและรวมออกหนวยบรการจดหาโลหตกบเจาหนาทโรงพยาบาลขอนแกน

สงผลใหมการท�างานประสานกนอยางเปนทมตางฝายตางมองเหนคณคาของกนและกน“เหมอนกงกอรอยขาทตอง

ใชทกขารวมกนเดน”

4.3 ชองทาง วธการ ในการเขาถงการบรการแบบบรณาการ ดานการสงเสรมศกยภาพผปวย

1) มfacebookของชมรมผปวยธาลสซเมยทสามารถเขาถงขอมลเครอขายผปวยทงประเทศไดเชน

ชมรมผปวยธาลสซเมยโรงพยาบาลจฬาลงกรณและโรงพยาบาลศรราช

2) มการใหค�าปรกษาปญหาดานสขภาพการรกษารวมทงปญหาการดแลเลยงดผปวยหรอแมกระทง

ปญหาในครอบครวในระบบonline


ดานการพฒนาการรกษา

มโรงพยาบาลชมชนตนแบบน�ารองในการรกษาผปวยธาลสซเมยใกลบานเพอไมใหผปวยตองเดนทาง

มารบบรการทโรงพยาบาลจงหวด รวมทงมโรงพยาบาลจงหวดขางเคยงรองรบผปวยเขารบการรกษาทมมาตรฐาน

เพมขนเชนโรงพยาบาลกาฬสนธโรงพยาบาลมหาสารคามและโรงพยาบาลรอยเอด

ดานการวางแผนปองกนแบงเปน 2 ระดบ คอ

1) โรงพยาบาลทมสตแพทยสามารถตรวจวนจฉยกอนคลอดไดเอง

2) โรงพยาบาลทวไปทไมมสตแพทย สามารถรวมเครอขายในการตรวจวนจฉยและใหค�าปรกษา

ทเหมาะสมกอนสงตวผปวย ในกรณทตองตรวจวนจฉยกอนคลอด และมระบบการปรกษาแบบ online ในการให

ค�าปรกษาแกคสมรสคเสยงทเขามารบบรการทโรงพยาบาลชมชน เพอใหผมารบบรการมนใจในการบรการ ไดรบ

ความสะดวกรวดเรวถกตองและสามารถลดการเดนทางมารบการปรกษาทโรงพยาบาลจงหวดได

4.4 การขยายโอกาสในงานบรการภาครฐในกลมตางๆ อยางทวถง 1) มการจดระบบการใหบรการตามมาตรฐานสากลทงดานการปองกนและรกษาโดยขยายnode

ในการรกษาระดบโรงพยาบาลชมชน ซงไมจ�าเปนตองมแพทยผเชยวชาญทางโลหต ไดแก โรงพยาบาลชมแพ

โรงพยาบาลบานไผและโรงพยาบาลโพนทอง รวมทง node ระดบโรงพยาบาลจงหวด 3 แหง ไดแก โรงพยาบาล

กาฬสนธโรงพยาบาลชยภมและโรงพยาบาลมหาสารคามท�าใหผปวยเดกธาลสซเมยเขาถงการรกษาอยางสม�าเสมอ

มากขน

2) การขยาย node ในการปองกน ระดบโรงพยาบาลชมชน ไดแก โรงพยาบาลชมแพ และ

โรงพยาบาลระดบจงหวด ไดแก โรงพยาบาลบานไผ โดยการตรวจวนจฉยกอนคลอด (PND) ซงกอนหนานตองท�า

โดยผเชยวชาญ (perinatologist) แตหลงจากทมการฝกอบรมท�าใหโรงพยาบาลตางๆ ทมสตแพทยมนใจใน

การตรวจวนจฉยมากขนคเสยงสามารถเขารบการตรวจคดกรองไดอยางรวดเรวขน

3) การขยายโอกาสการเพมศกยภาพใหกบโรงพยาบาลตางๆทสนใจโดยการถายทอดองคความร

ตางๆใหเจาหนาททางการแพทยมความตระหนกในการพฒนาการรกษาและปองกนผานทางการฝกอบรมประจ�าป

อยางตอเนองและกระตนใหเกดการขยายผลงานในงานธาลสซเมยส�าหรบผปฏบตมากขนโดยสงเสรมใหมการประกวด

ผลการด�าเนนงานธาลสซเมยระดบภมภาคในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

5. แนวคดและนวตกรรมในกำรท�ำงำน

5.1 การใหความส�าคญกบสงทาทาย จากขอมลการศกษาประชากรในพนทจงหวดขอนแกน ในป พ.ศ. 2550ทเรมท�าโครงการในปแรก

พบวา ประชากรมภาวะของพาหะธาลสซเมยเพมขนสงถงรอยละ 40 ถาเปรยบเทยบกบขอมลของประเทศ คอ

เปนพาหะธาลสซเมยประมาณรอยละ30.0ท�าใหเกดเปนแรงขบเคลอนทจะพฒนารปแบบการปองกนธาลสซเมย

รายใหมอยางจรงจงและสบคนหาจดออนเพอพฒนาแนวทางทเหมาะสมเนนการท�างานเชงรกมากขนเพอลดภาระ

งานเชงรบในอนาคต โดยมวตถประสงคหลก คอ “ลดการเกดผปวยธาลสซเมยรายใหม” และผปวยธาลสซเมย

ทมอยสามารถเขาถงการรกษาทมมาตรฐานไดมากขน


จากการศกษาของโรงพยาบาลศรราชพบวา การพฒนาการรกษาผปวยธาลสซเมยโดยการใหเลอด

อยางสม�าเสมอและใหยาขบธาตเหลกทเพยงพอสามารถท�าใหผปวยมอายขยปกตและสามารถใชชวตไดอยางปกต

ซงการรกษารปแบบนในประเทศไทยมมานานกวา 50 ป แตในจงหวดขอนแกนมผปวยธาลสซเมยเปนสวนนอย

ทจะเขาถงการรกษาแบบมาตรฐาน ถาเทยบกบปรมาณคนไขทมการกระจายอยในทกพนท แตมโรงพยาบาลเพยง

แหงเดยวทใหบรการ คอ โรงพยาบาลศรนครนทร ซงเปนโรงเรยนแพทย ดงนน ความทาทายของการรกษาคอ

เรมตงแตการใหความรเพอเปลยนแนวคดจากเดมทวา “เปนโรคธาลสซเมยไมตองรกษากมชวตอยได แคหนาตา

เปลยน เลยงไมโต ขาดเรยนบอย ปวยงาย” เปนแนวคดใหมทวา “เปนโรคธาลสซเมยตองเขารบการรกษาเพอให

คนไขสามารถใชชวตไดอยางปกตและไดรบบรการอยางทวถง”

5.2 การสรางสรรคการใหบรการใหมเพอสงผลใหเกดการเปลยนแปลง มการจดตงศนยธาลสซเมยโรงพยาบาลขอนแกนตงแตปพ.ศ.2550เพอใหการปองกนโรคธาลสซเมย

แบบครบวงจร

5.1 การใหความสาคญกบสงทาทายขององคการ จากขอมลการศกษาประชากรในพนทจงหวดขอนแกน ในป พ.ศ. 2550 ทเรมทาโครงการในปแรก

พบวา ประชากรมภาวะของพาหะธาลสซเมยเพมขนสงถงรอยละ 40 ถาเปรยบเทยบกบขอมลของประเทศ คอ เปนพาหะธาลสซเมย ประมาณรอยละ 30 ทาใหเกดเปนแรงขบเคลอนทจะพฒนารปแบบการปองกนธาลสซ

เมยรายใหมอยางจรงจง และสบคนหาจดออน เพอพฒนาแนวทางทเหมาะสม เนนการทางานเชงรกมากขน เพอ

ลดภาระงานเชงรบในอนาคต โดยมวตถประสงคหลก คอ “ลดการเกดผปวยธาลสซเมยรายใหม” และผปวย

ธาลสซเมยทมอยสามารถเขาถงการรกษาทมมาตรฐานไดมากขน จากการศกษาของโรงพยาบาลศรราชพบวา การพฒนาการรกษาผปวยธาลสซเมยโดยการใหเลอด

อยางสมาเสมอและใหยาขบธาตเหลกทเพยงพอสามารถทาใหผปวยมอายขยปกตและสามารถใชชวตไดอยางปกต

ซงการรกษารปแบบนในประเทศไทยมมานานกวา 50 ป แตในจงหวดขอนแกนมผปวยธาลสซเมยเปนสวนนอย

ทจะเขาถงการรกษาแบบมาตรฐาน ถาเทยบกบปรมาณคนไขทมการกระจายอยในทกพนท แตมโรงพยาบาล

เพยงแหงเดยวทใหบรการ คอ โรงพยาบาลศรนครนทร ซงเปนโรงเรยนแพทย ดงนน ความทาทายของการรกษา

คอ เรมตงแตการใหความรเพอเปลยนแนวคดจากเดมทวา “เปนโรคธาลสซเมยไมตองรกษากมชวตอยได แคหนาตาเปลยน เลยงไมโต ขาดเรยนบอย ปวยงาย” เปนแนวคดใหมทวา “เปนโรคธาลสซเมยตองเขารบ

การรกษาเพอใหคนไขสามารถใชชวตไดอยางปกตและไดรบบรการอยางทวถง”

5.2 การสรางสรรคการใหบรการใหมเพอสงผลใหเกดการเปลยนแปลง มการจดตงศนยธาลสซเมย โรงพยาบาลขอนแกนตงแต ป พ.ศ. 2550 เพอใหการปองกนโรคธาลสซเมย

แบบครบวงจร

Empowerment ให Health education ขณะรอรบ

เตรยมประวตกอนนดจองเลอด

Admit ท Thalassemia Clinic ใน ward เดกโต

bl.transfusion

D/C in 6 hr

ภาพท 7: รปแบบการท�างานของThalassemiaClinic

มการจดตงonestopserviceของThalassemiaClinicใหเปนรปแบบ“onedaycare”ท�าใหผปวย

ไมเสยการเรยนส�าหรบเดกโตจะมาตรวจเลอดในชวงเชาหลงจากนนกไปโรงเรยนไดและกลบมารบเลอดในชวงบาย

ท�าใหผปวยมNormallifestyleมากทสดมการใหการดแลและใหค�าปรกษาเปนรายกรณเนองจากผปวยบางราย

ทเขาสชวงวยรนมกไมคอยใหความรวมมอในการรกษา และมการใช peer group support เพอท�าใหเดกมความ

มนใจในการเขาสงคมมากขน


ภาพท 8:รปแบบการใหบรการของศนยธาลสซเมย

การพฒนารปแบบการปองกนแนวใหมแบบครบวงจร one stop service ใหกบคสมรสทมาฝากครรภ

ณศนยธาลสซเมยโรงพยาบาลขอนแกนอาคารตรวจผปวยนอกเพอท�าใหคสมรสเขาถงขอมลทถกตองชดเจนจาก

ผเชยวชาญมากขน

5.3 การปรบใชเทคโนโลยหรอองคความรใหมมาปรบใชในการปฏบตงาน

มตการรกษา

1) Peergroupsupport:การจดกลมผปวยเมอเขารบบรการพรอมกนตามนดท�าใหผปวยมโอกาส

ไดแลกเปลยนเรยนรประสบการณซงกนและกนเชนการสอนการฉดยาขบธาตเหลกเปนตน

2) Empowerment:การพฒนาศกยภาพใหผปวยและผดแลเปนปจจยเสรมทส�าคญท�าใหการดแล

ผปวยประสบความส�าเรจ เพราะการรกษาควบคกนทงดานรางกายและจตใจ ท�าใหเกดเมลดพนธทดส�าหรบชวต

และอนาคตของผปวยท�าใหผปวยทกรายไดเขาเรยนตามเกณฑจนส�าเรจการศกษา

มตการปองกน

1) การพฒนาระบบสารสนเทศทงการรายงานผลตรวจคเทยว/คสมรสทางระบบออนไลนท�าใหทราบ

ผลการตรวจอยางรวดเรวทนเวลา

2) การพฒนาระบบเครอขาย ท�าใหสามารถใหค�าปรกษา ผานระบบ Online Center 1171

(043-336789)เพอการปองกนโรคทมประสทธภาพมากขน

3) การออกแบบระบบการรายงานผลทสามารถลดความผดพลาดจาก Human error from

knowledgeจากแพทยผเชยวชาญ โดยการพฒนาระบบ logistic ในการรบสงสงตรวจและรายงานผลเลอดของ

คสมรสท�าใหคสมรสไดรบการตรวจอยางครบถวนจนถงระดบมาตรฐานสากล

4) การพฒนาการตรวจวนจฉยระดบ DNA ในคเทยวทตองการยนยนผลการตรวจทชดเจนทง

β-thalassemiamutationและα-thalassemiadeletionซงกอนหนานการตรวจวนจฉยมเพยงในโรงพยาบาล

ทเปนโรงพยาบาลแพทยเทานน ผลจากการพฒนาท�าใหเกดการลดชองวางการสงตอผปวย เกดความคลองตว

ในการท�างาน และเปนการท�างานทครบวงจร ในระดบโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสขทมเพยงโรงพยาบาล

ขอนแกนแหงเดยวทสามารถพฒนางานเชงลกและงานเชงรกไปพรอมกน

ใหคาปรกษา

ตรวจวนจฉย DNA

วางแผนครอบครวตงครรภตอ

วางแผนครอบครวเพอยตการตงครรภ

ตรวจวนจฉยเบองตน

ตรวจวนจฉยกอนคลอดในคเสยง


6. กำรเพมประสทธภำพในกำรด�ำเนนงำน

6.1 การลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตงาน

ดานการรกษา

ลดระยะเวลาวนนอนในโรงพยาบาล โดยกอนหนาน ยงไมมแนวทางการรกษาผปวยกลมโรคน

อยางชดเจน จงไมมการวางแผนในการรกษาลวงหนา เมอผปวยมารบบรการทโรงพยาบาลจงไมมเลอดใหผปวย

เพราะขนอยกบปรมาณเลอดทเหลอใชจากงานอบตเหตและคนไขวกฤตจงท�าใหผปวยตองนอนคางคนทโรงพยาบาล

เพอรอรบเลอดดงนนเมอมการจดระบบรปแบบการบรการใหมจากทมสหสาขาวชาชพท�าใหมการวางแผนลวงหนา

ชดเจน ผปวยจงไดรบเลอดตรงเวลาทนดหมาย ลดเวลาการรอคอยเหลอเพยง 6 ชวโมง กสามารถกลบบานได

นอกจากนนยงไดรบการบรการทครบวงจรทงตรวจหตรวจตาตรวจฟนพรอมกนโดยไมตองเสยเวลามาโรงพยาบาล

หลายครง ซงแตเดมการเขารบการตรวจพเศษตางๆ เหลานผปวยตองเสยเวลาเดนทางมารบการตรวจแตละครง

อยางนอย1วนการจดระบบรปแบบการบรการOnestopserviceจากทมสหสาขาวชาชพจงสรางประสทธภาพ

ในการรกษาและปองกนภาวะแทรกซอนจากการรกษาในระยะเวลาทสนทสดดงภาพท9

ภาพท 9:รปแบบการบรการonestopservice

ดานการตรวจวนจฉย

จากเดมทมรปแบบการตรวจเลอดจากการฝากครรภแบบทละราย โดยตรวจภรรยากอนหากพบวา

ผดปกตจงใหสามมาตรวจHb typingถาผลHb typingผดปกตจงนดมาใหค�าปรกษาเพอเจาะตรวจDNA ใหม

ซงจะตองใชระยะประมาณ 4–6 สปดาห คสมรสตองเสยเวลาเดนทางมาโรงพยาบาลหลายครง เจาหนาทตอง

ใหค�าปรกษาและเจาะเลอดหลายรอบ นอกจากนน ขนตอนการตรวจและระยะเวลาทจะตรวจวนจฉยกอนคลอด

(PND) มความจ�ากดท�าใหคเสยงหลายรายไมสามารถเขารบการตรวจยนยนไดเพราะอายครรภเกน 22 สปดาห

ท�าใหโอกาสในการปองกนการเกดใหมของโรคลดลงซงจะสงผลเสยระยะยาว จงมการพฒนาแนวทางการตรวจ

วนจฉยใหมในคสมรสดงภาพท10

Blood transfusion

พบจกษแพทย เภสชกรกายภาพบาบด

นดตรวจหประจำป พบโสต ศอ นาสกแพทย โภชนศาสตรบำบด

นดตรวจตาประจำป

Admit ท

Thalassemia clinic

ตรวจทนตกรรมโดยทนตแพทย


ภาพท 10:แนวทางการตรวจวนจฉยใหมในคสมรส

6.2 การกระจายอ�านาจการตดสนใจ เนนการกระจายอ�านาจในการดแลรกษาและปองกนโรคสโรงพยาบาลตางๆทงในระดบโรงพยาบาล

ชมชนและจงหวดใหมมาตรฐานการรกษาเดยวกน โดยมระบบเครอขายรองรบการใหค�าปรกษาแก node ตางๆ

เมอมปญหาในขณะปฏบตงานและใหอ�านาจในการตดสนใจกบโรงพยาบาลทเปนเจาของผปวยอยางเตมทโดยสามารถ

สรปรปแบบในการด�าเนนงานไดดงน

เจาะเลอดคสมรส สาม–ภรรยา

DNA analysis ในคเสยง

ใหคาปรกษาคเสยง หรอรายงานผล

กลบสโรงพยาบาลตางๆ

1 สปดาห

1 สปดาห

ตรวจ DCIP,CBC เบองตน

Hb typing ในกรณ DCIP หรอ MCV < 80 fL


ภาพท 11: รปแบบการพฒนาระบบเครอขาย

“ใกลบำนใกลใจ” เนนใหทกโรงพยาบาลมศกยภาพในการดแลผปวยถงแมไมมผเชยวชาญอยประจ�า

แตสามารถด�าเนนงานโดยมระบบการเรยนรและการปรกษาทรวดเรว(onlineundersupervision)เพอลดภาวะ

แทรกซอนจากการรกษาและเพมประสทธภาพในการรกษาไดเทยบเคยงระดบสากล เนองจากโรคธาลสซเมยม

ความจ�าเพาะในการดแลจงมการพฒนา guideline ในการดแลรกษา และการตรวจวนจฉย ใหโรงพยาบาลทเปน

node ตางๆ สามารถปฏบตตามในเบองตนได สวนการใหค�าปรกษาจะเนนใหเจาหนาทในพนทเปนผใหค�าปรกษา

แกผปวยเอง เนองจากมความใกลชดและเขาใจในสภาพปญหาของผปวยไดมากกวา โดย center จะเปนผให

ค�าปรกษาในดานแนวทางปฏบตเทานน

6.3 การสรางมาตรฐานการปฏบตงาน มแนวทางในการปฏบตงานตามCPGของตนเองและเผยแพรไปยงโรงพยาบาลเครอขายตางๆโดย

เรมจากการพฒนาguidelineใหเหมาะสมกบผปวยในพนทของตนเองและสภาวะของทองถนซงการท�าguideline

เกดจากการน�าขอมลการรกษายอนหลง3ปมาวเคราะหและวางแนวทางปฏบตใหชดเจนจนสามารถใชเปนแนวทาง

ในการปฏบตใหกบโรงพยาบาลตางๆทไมมผเชยวชาญได

แนวทางดานการปองกน หลงจากลงพนทโรงพยาบาลชมชนหลกในเขตจงหวดขอนแกน จงหวด

กาฬสนธ จงหวดมหาสารคาม และจงหวดรอยเอด ท�าใหเขาใจถงปญหาของการปองกนโรคทขาดประสทธภาพ

เนองจากไมมการควบคมมาตรฐานนอกจากนนยงพบวาการแปลผลการตรวจเบองตน(Hbtyping)เจาหนาทยงม

ความรไมถงเกณฑจงมการแกปญหาโดยการจดระบบการอบรมเชงปฏบตการและสรางเครอขายสงตอการสงตรวจ

เพอfeedbackผลการตรวจและพฒนาการรายงานผลการตรวจรปแบบใหม(RtoR)โดยสามารถสรปขนตอนการ

ด�าเนนงานไดดงน

Thalassemia Center Laband counselling

ธนาคารเลอด จดเตรยมโลหตพฒนาการตรวจและ

ระบบ logistic

รพ. node ตางๆ- พฒนาการรกษาใหมมาตรฐานมากขน (Regular transfusion and iron chelation) - พฒนาการตรวจวนจฉยและความรตลอดเวลา (learning by doing)

รพ. node ตางๆ - รบผปวยกลบไปรกษาตอใกลบาน และผปวย รายใหมในทองถนเขารบการรกษาไดมากขน - เพมศกยภาพในการจดหาโลหตทำโครงการ 5 for 1 หรอ พอแกวแมขวญ ใหมผบรจาค โลหตประจำใหผปวย

สนบสนนการพฒนา

ถายทอดองคความร


ภาพท 12:ขนตอนการสรางเครอขายการสงตอขอมล

* มแนวทางการรกษาและการตรวจคดกรองในแนวทางเดยวกน โดยมการ direct feedback อยางตอเนอง

6.4 การสรางความเปนเอกลกษณของหนวยงาน มกรอบแนวคดวฒนธรรมการปฏบตในแนวเดยวกน คอ การดแลผปวยแบบสหสาขาวชาชพ โดยม

ผปวยและญาตเปนศนยกลาง มจตสาธารณะ มงมนท�างานเพอประโยชนสงสดแกผปวย ใหความรกในการดแล

ดจญาตมตรและมสมพนธภาพอนดกบผรวมงานดจพนองทชวยเหลอเกอกลซงกนและกน

ลงพนทใหความรและทดสอบความร

กจกรรมกลมเฉพาะสาขา

แพทย, พยาบาล, เทคนคการแพทย

เพอรบฟงอปสรรคและแนวทางแกไข

เผยแพรความรและประเมนผล

วางระบบการสงตอผปวยรายใหม

วางระบบการสงตรวจใหม

ถอดบทเรยนสมมนาทมสหสาขาวชาชพ

รวมกนวางแนวทางใหม

สราง guidelineCPG ของตนเองจากขอมลทม

Feedback


6.5 การน�าองคความรหรอเทคโนโลยใหม มาใชในการปฏบตงานและใหบรการ การสรางแนวคดแบบนอกกรอบนโยบายและแผนโดยยดผปวยเปนจดศนยกลางจดรปแบบการรกษา

เพอผปวยและโดยผปวยพฒนาศกยภาพใหผปวยและญาตมความเชอมน มความรความเขาใจในตวโรค และน�าไป

ปฏบตจนสามารถกลบมาเปนผน�า(ครข)ในกลมผปวยดวยกนเองสอนกนเองในการปฏบตตวและการปองกนโรค

ทถกตองรวมทงสอนความรใหกบประชาชนทวไปไดโดยผานสอตางๆเพอสรางแรงจงใจใหประชาชนไดเขาถงขอมล

งายขน รเรมการบรณาการรกษาแบบสหสาขาวชาชพและน�าองคความรในการรกษาผปวยเดกธาลสซเมยแบบ

regular transfusion และ iron chelation มารกษาผปวยเดกกลมนเปนครงแรกทโรงพยาบาลขอนแกน ท�าให

ผปวยม normal life style & normal growth ตามมาตรฐาน National guideline of thalassemia

management

การสรางแนวคดเชงรกท�าใหเหนปญหาในการปองกนโรคทถกแบงแยกสวนในการบรหารจดการ

นนคอ กรมอนามยและกรมวทยาศาสตรรบผดชอบในการตรวจวนจฉยและปองกน สวนกระทรวงสาธารณสข

รบผดชอบในการรกษาพยาบาล เมอไดผลตรวจจากกรมอนามย/กรมวทยาศาสตร หลงจากนนผปวยหรอคสมรส

สวนใหญจะตองไดรบการดแลรกษาซงอยในความรบผดชอบของกระทรวงสาธารณสขคอ โรงพยาบาลตางๆ แต

เนองจากปญหาขาดความตอเนองและการเชอมตอขอมลกนระหวางหนวยงาน ประกอบกบบรบทของผปวยแตละ

รายตางกนรวมทงความรของเจาหนาทในแตละหนวยงานไมเทาเทยมกนจงท�าใหประสทธภาพในการปองกนลดลง

เพราะยงไมมแนวทางปฏบตในการปองกนการเกดโรคใหมทชดเจนดงนนเมอลงปฏบตในพนทจงไมบรรลเปาหมาย

ดงนนจงเกดการปรบเปลยนรปแบบบรการใหมแบบonestopserviceทศนยธาลสซเมยโรงพยาบาล

ขอนแกนโดยมการพฒนาเทคโนโลยการตรวจDNAforthalassemiaและใหค�าวนจฉยโดยผเชยวชาญเฉพาะสาขา

(hematologist, perinatologist) ทโรงพยาบาลขอนแกน เพอรองรบการพฒนาระบบการปองกนทสมบรณแบบ

มากขน


7. ขนตอนในกำรปรบปรงคณภำพกำรใหบรกำร

ใหความรพฒนาความเขาใจในการดแลผปวยเดกธาลสซเมยกบเจาหนาทในโรงพยาบาลขอนแกนโดย

มขนตอนการปฏบตงานดงน

ภาพท 13:ขนตอนในการปรบปรงคณภาพการใหบรการ

จดประชมวชาการใหบคลากรทางการแพทยของ รพ.ขอนแกนเรอง “Update in thalassemia” เพอวางรากฐานความรใหม

จดตงทมสหสาขาวชาชพเรมแรกเปนทมนำ ไดแก หองตรวจปฏบตการ ธนาคารเลอดพยาบาล และกมารแพทยสาขาโลหต

ใหความรพฒนาศกยภาพของผปวยและญาต (จดคาย) ใหเหนความสำคญในการมารบการรกษาอยางสมำเสมอและกลาแสดงออกรบฟงปญหาของผปวยและผดแล

พฒนารปแบบการรกษาแบบ one day care จาก learn to base of problemปญหาของผปวยทตองขาดเรยนบอย เรยนไมทนเพอน ถกลอเลยนบานไกลและ ยากจน

พฒนาศกยภาพของหองปฏบตการใหทำการตรวจเพม ตงแตวนจฉย เรมทำ Hb typing เองพฒนาการตรวจตดตามการรกษา ตรวจ ferritin level

พฒนาการตรวจตดตามการรกษา ตรวจ ferritin level

พฒนาศกยภาพของธนาคารเลอด: เตรยมหาเลอดลวงหนาใหเพยงพอเพมคณภาพของเลอดโดยตรวจพเศษ minor blood group ตามมาตรฐานสากล

พฒนารปแบบการบรการแบบสหสาขาวชาชพทชดเจนเพมขน มทมยอยเพมเตมไดแก เภสชกร กายภาพ ครไดแกอาสา โภชนากร ทนตกรรม ทม Park จดกจกรรม

ออกเผยแพรความรรวมกบสตนรแพทยและทมสหสาขาวชาชพ และตดตาม หาอปสรรค และแนวทางแกไขใหกบโรงพยาบาลชมชนหลก 4 มมของจงหวดขอนแกน

ไดแก รพ.ชมแพรพ.กระนวนรพ.นำพอง และรพ.บานไผ

พฒนาเครอขายในระดบเขต พนทสำนกตรวจราชการสาธารณสขเขตสขภาพท 12 คอ รพ.รอยเอดรพ.กาฬสนธ และรพ.มหาสารคาม

ขยาย node ในการดแลรกษาและปองกน รบฟงอปสรรคและคนหาแนวทางแกไข

ประชมทมสหสาขาวชาชพเปนระยะเพอหาทางแกไข

ในอปสรรคตางๆ

เกบรวบรวมขอมลการดแลรกษาและวจย

วเคราะหปญหา โดยใชงบประมาณหลก

จาก สปสช.


สรปปญหาและอปสรรค ถอดบทเรยนพบวาสถานการณการกระจายของโรคเพมมากขน ประกอบกบความรความเขาใจ

การตรวจวนจฉยทตองมความเชยวชาญชำนาญ ทำใหการปองกนธาลสซเมย จงยงไมมคณภาพเทาทควร จงพฒนารปแบบการปองกนใหม

จดตงศนยธาลสซเมยเพอใหการปองกนแบบครบวงจร โดยมตนแบบจากโรงพยาบาลศรราชและมหาวทยาลยเชยงใหม

พฒนาเครอขายในระดบเขต พนทสำนกตรวจราชการสาธารณสขเขต 12 และ รพ. อนๆ ทสนใจคอ รพ.รอยเอดรพ.กาฬสนธ, รพ.มหาสารคามและรพ.ชยภม


จดประชมเครอขายในจงหวดทก 4 เดอนจดประชมเครอขายระดบจงหวดทก 1 ป : จดประชมวชาการธาลสซเมย (practical in thalassemia) ตงแตป 2551จนถงปจจบน

พฒนาศกยภาพของผปวยและญาตอยางตอเนอง: จดตงชมรมผปวยตงแตป พ.ศ. 2551ประชมวชาการประจำปจากทมสหสาขาวชาชพ empowerment ใหผปวยมสวนรวม

ในการออกสอประชาสมพนธ การรณรงคออกรบบรจาคโลหต และออกทำงานในพนทโรงพยาบาลเครอขาย เพอใหเกดความรวมมอในการดแลผปวย

ใชงบประมาณจากภายนอก

โดยม สปสช. เปนงบหลก

ภาพท 13: ขนตอนในการปรบปรงคณภาพการใหบรการ(ตอ)


- พฒนาการตรวจวนจฉยระดบDNAPCRforα-thalassemia

- พฒนารปแบบการรายงานผลตรวจทสอดคลองกบปญหาสถานการณปจจบน

- จดหางบประมาณเพอตรวจวนจฉยโดยไดรบงบหลกจากสปสช.

- พฒนาการตรวจวนจฉยระดบDNAformutationβ-thalassemia

- พฒนาการบรการตรวจวนจฉยแบบonestopserviceใหโรงพยาบาลเครอขาย

- พฒนารปแบบlogisticทงการรบสงสงตรวจและการรายงานผล

- จดท�าทะเบยนขอมลผลการตรวจและconferencecasestudyทกเดอนเพอตดตามสถานการณ

ระหวางกมารแพทยโลหต,สตนรแพทย(perinatologist),นกเทคนคการแพทยและพยาบาล

- พฒนาการบรการใหค�าปรกษาครบวงจรทงโดยตรงกบผปวยและในรปแบบเครอขาย

8. ผมสวนรวมทท�ำใหกำรด�ำเนนกำรประสบควำมส�ำเรจ

1) ผปวยและญาต ทมการพฒนาศกยภาพอยางตอเนองท�าใหเหนความเปลยนแปลงของผปวยในทาง

ทดขนและทมรกษามแรงใจทจะพฒนางานอยางตอเนองซงควรมการพฒนาชองทางในการสอสารระหวางทมงาน

และผปวยอยางตอเนองเชนการจดกจกรรมทกครงทมารบบรการการจดกจกรรมประจ�าทกปการจดคายเพอสราง

ความรก ความผกพนระหวางเจาหนาทกบผปวยเดก เปนตน ทมสหสาขาวชาชพทมหวใจบรการแบบ humanize

healthcareและทมผบรหารโรงพยาบาลขอนแกน โดยเฉพาะทานผอ�านวยการทมวสยทศนและใหการสนบสนน

การจดโครงการตางๆ สนบสนนทมงานไปศกษาดงานทโรงพยาบาลศรราชและโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ท�าใหทมงานเหนแนวทางตนแบบในการพฒนางานธาลสซเมยทมมาตรฐานระดบสากล รวมทงไดถายทอดความร

เพอน�ากลบมาพฒนาในการดแลรกษาและปองกนโรคใหกบผปวย นอกจากนยงไดรบค�าแนะน�าจากผเชยวชาญ

หลายๆ หนวยงาน กอนเรมท�าโครงการในปแรกๆ ไดแก ส�านกงานสาธารณสขจงหวด อาจารยแพทยหลายทาน

เชนศาสตราจารยอรณเจตศรสภาพโรงพยาบาลศรนครนทรและรองศาสตราจารยสพรรณฟเจรญคณะเทคนค

การแพทยมหาวทยาลยขอนแกนรวมทงผสนบสนนงบประมาณหลกคอสปสช.ทสนบสนนงบประมาณPParea

base ของส�านกตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตสขภาพท 12 เพอจดท�าโครงการอยางตอเนองทกปตงแต

ปแรกถงปจจบนสวนรปแบบในการพฒนาองคกรมrolemodelจากศนยธาลสซเมยโรงพยาบาลศรราชซงมการ

บรหารจดการแบบ individual ภายใตระบบทบวงมหาวทยาลย ทมผเชยวชาญเชงลกมากมายท�างานเฉพาะสาขา

และไดน�ามาประยกตใหเขากบระบบของกระทรวงสาธารณสขทเนนงานบรการแตตองพฒนางานเชงลกไปควบคกน

ท�าใหทมงานตองท�างานหนกเพมมากขนแตมจดยนเดยวกนคอ“ยดผลประโยชนของผปวยหรอผมารบบรการเปน

ทตงบรการดจญาตมตรคณภาพระดบสากล”

สรปปญหาและอปสรรค ถอดบทเรยนพบวาสถานการณการกระจายของโรคเพมมากขน ประกอบกบความรความเขาใจ

การตรวจวนจฉยทตองมความเชยวชาญชำนาญ ทำใหการปองกนธาลสซเมย จงยงไมมคณภาพเทาทควร จงพฒนารปแบบการปองกนใหม

จดตงศนยธาลสซเมยเพอใหการปองกนแบบครบวงจร โดยมตนแบบจากโรงพยาบาลศรราชและมหาวทยาลยเชยงใหม

พฒนาเครอขายในระดบเขต พนทสำนกตรวจราชการสาธารณสขเขต 12 และ รพ. อนๆ ทสนใจคอ รพ.รอยเอดรพ.กาฬสนธ, รพ.มหาสารคามและรพ.ชยภม


จดประชมเครอขายในจงหวดทก 4 เดอนจดประชมเครอขายระดบจงหวดทก 1 ป : จดประชมวชาการธาลสซเมย (practical in thalassemia) ตงแตป 2551จนถงปจจบน

พฒนาศกยภาพของผปวยและญาตอยางตอเนอง: จดตงชมรมผปวยตงแตป พ.ศ. 2551ประชมวชาการประจำปจากทมสหสาขาวชาชพ empowerment ใหผปวยมสวนรวม

ในการออกสอประชาสมพนธ การรณรงคออกรบบรจาคโลหต และออกทำงานในพนทโรงพยาบาลเครอขาย เพอใหเกดความรวมมอในการดแลผปวย

ใชงบประมาณจากภายนอก

โดยม สปสช. เปนงบหลก


ภาพท 14:แสดงเครอขายในการด�าเนนงานของศนยธาลสซเมย

9. ผลของกำรด�ำเนนงำนและประโยชนท ไดรบ

9.1 สภาพการปฏบตงานใหมภายหลงมการปรบปรงและพฒนาบรการแบงเปน2ดานดงน

ดำนกำรดแลรกษำ

1) การจดแยกผปวยไวเปนกลมเฉพาะเพอสะดวกในการดแลและมการตดตามประเมนผลความกาวหนา

ของผปวยและผดแลและการใหบรการของทมสหสาขาวชาชพ

2) มการจดการใหความรแกผปวยและผดแลในเรองโรคเกดอยางไรเมอเปนโรคจะอยกบโรคใหมความสข

อยางไรการปองกนโรคท�าไดอยางไร

3) การเสรมพลงอ�านาจใหแกผปวยและผดแลดงน

(1) ทมงานพยายามดงความสามารถภายในตวผปวยออกมาและสงเสรมสนบสนนใหมแสดงออก

ในวาระตางๆ ไดแก การฟอนร�า การรองเพลง การวาดรป ตามความสามารถของผปวย จดใหมครมาสอนและ

ผลกดนใหเขาไปน�าเสนอในเวทตางๆ เชนการร�าเปดงานการชวยงานในการรบบรจาคโลหตหรอชวยงานในชมชน

เชนงานผาปาตางๆเปนตน

(2) ในดานผดแลจดครมาฝกการท�าอาหารและการท�าดอกไมจ�าหนวยเปนรายไดเสรมของครอบครว

(3) สงเสรมใหผปวยสามารถใหความรเรองโรค, การดแลรกษาและการปองกนโรคใหกบประชาชน

ทวไปไดเชนการใหความรในงานรบบรจาคโลหตการใหความรในงานกาชาดและงานไหมของจงหวด

(4) สงเสรมใหผปวยไดเขารวมประชมวชาการทโรงพยาบาลศรราช โรงพยาบาลจฬาลงกรณ และ

โรงพยาบาลพระมงกฎ

(5) สงเสรมใหผปวยเขาประชมรวมกบชมรมธาลสซเมยแหงประเทศไทย

ศนยธาลสซเมย สปสช. ผบรหารโรงพยาบาล

Partner Co-partner

- ศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช

- คณะเทคนคการแพทย มข.

- กรมวทยาศาสตร

- คณะแพทยศาสตร มข.

- มลนธโรคโลหตจางธาลสซเมย

- ภาคสวนเอกชนตางๆ ทเขารวม

การจดหาโลหต, จดกจกรรมกบผปวย

- สอมวลชนในการเผยแพรขอมล

ชอง 11, ชอง 9, สอทองถน,

หนงสอพมพ, เคเบล

- ผปวยธาลสซเมย

- คสมรสคดกรอง

โรงพยาบาลเครอขาย


4) การพฒนาnodeใหกบโรงพยาบาลเครอขายทงในระดบโรงพยาบาลชมชนและระดบจงหวดดงน

(1) โรงพยาบาลชมชนพบวามจ�านวนผปวยถกสงกลบจากโรงพยาบาลขอนแกนไปเขารบการรกษา

ตอทชมชนดงน

- โรงพยาบาลชมแพจ�านวน6รายตงแตปพ.ศ.2553และขณะนโรงพยาบาลชมแพใหการ

รกษาผปวยเดกธาลสซเมยถง60ราย/เดอน

- โรงพยาบาลบานไผจ�านวน 5 ราย ตงแต ป พ.ศ. 2554 และขณะนมผปวยเดกธาลสซเมย

เขารบการรกษาทงสน30ราย/เดอน

รวมทงมการจดตงสนบสนนใหมการหาregulardonorใหกบโรงพยาบาลชมชนท�าใหประชาชน

เขาถงการบรการทรวดเรวมากขนท�าใหลดคาใชจายในการเดนทาง

(2) โรงพยาบาลจงหวดสนบสนนใหเกดการรกษาตามมาตรฐานดงน

- สนบสนนใหโรงพยาบาลชยภม เปดThalassemiaClinicตงแตปพ.ศ.2552และสามารถ

พฒนาตอเนองจนไดรบรางวลจากมลนธชมรมโรคโลหตจางธาลสซเมยแหงประเทศไทยในดานการพฒนาเครอขาย

- สนบสนนใหโรงพยาบาลกาฬสนธ เปด Thalassemia Clinic ตงแตป พ.ศ. 2554 ขณะน

มผปวยเขารบบรการรบเลอดประจ�าประมาณ60ราย/เดอน

ดำนกำรปองกน

ผลจากการพฒนาguidelineการตรวจคดกรองใหมสามารถลดระยะเวลาการรอคอยจาก4-8สปดาห

เปน2สปดาหและไดผลตรปแบบขนตอนการตรวจคดกรองวนจฉยทเหมาะสมกบสถานการณปจจบน(ตามขนตอน

ในภาพท15)ซงวทยาการเทคโนโลยกาวหนาถงระดบโมเลกล

ผลทไดจากการพฒนาทงหมดท�าใหเกดรปแบบการตรวจวนจฉยอยางองครวมสามารถลดขนตอนลดภาระ

งาน อกทงยงเปนการท�างานเชงลกในระดบโมเลกล (DNA) เปนครงแรกในระดบโรงพยาบาลศนยของกระทรวง

สาธารณสข(ตามขนตอนในภาพท16)และการท�างานเชงรกทลงเกบขอมลในพนทจากโรงพยาบาลตางๆท�าใหเกด

รปแบบการรายงานผลคสมรสในการตรวจคดกรองใหม(ตามภาพท17)

ซงผลจากการพฒนาขางตนท�าใหเกดการบรหารจดการงานปองกนและการดแลรกษาผปวยธาลสซเมย

เปน“ศนยธาลสซเมย” ภายใตระบบของกระทรวงสาธารณสขเปนแหงแรกของประเทศไทยทมการปองกนครบวงจร

ทงตรวจวนจฉยเชงลกและปองกนเชงรก โดยไดงบประมาณสนบสนนจากองคการภายนอก คอ สปสช. เปนหลก

ตงแตปพ.ศ.2553ถงปจจบนและมโรงพยาบาลเครอขายเขารวมถง20โรงพยาบาล


ภาพท 15:รปแบบขนตอนการตรวจคดกรองวนจฉย

ภาพท 16: การท�างานเชงลกในระดบโมเลกล(DNA)ในระดบโรงพยาบาลศนย


ภาพท 17:รปแบบการรายงานผลคสมรสในการตรวจคดกรองใหม

9.2 ประโยชนและจดเดนของการด�าเนนงาน

1) เปนหนวยบรการแรกของกระทรวงสาธารณสขทมการพฒนางานทงเชงลกและบรการไปพรอมกน

ท�าใหมความเชอมโยงมองเหนปญหาไดชดเจนและสามารถแกไขปญหาไดตรงจด

2) ลดระยะเวลาการตรวจวนจฉยและรกษา

3) เพมคณภาพและประสทธภาพในการปองกนและรกษา

4) การสรางเครอขายเพอใหผปวยเขาถงบรการไดงายขนและลดภาระตนทนการเดนทางของผปวย

5) ลดภาวะแทรกซอนจากการเขาไมถงการรกษาพยาบาลหรอการรกษาทต�ากวามาตรฐาน

6) มการท�าแนวทางการรกษาและตรวจวนจฉยใหเหมาะสมกบทองถนขนกบสภาวะของผปวย

7) พฒนาการมสวนรวมของผปวยในการดแลตนเองและรบผดชอบตอสงคม โดยการออกเผยแพร

ความรเรองโรคแกผปวยดวยกนและประชาชนทวไป

8) เปนการใชทรพยากรอยางคมคาแมตนทนในการกษาผปวยกลมนจะสงแตผลทไดรบคอการพฒนา

ผปวยจนสามารถลดภาระของครอบครว และประเทศชาตในภายหนาได โดยผปวยทกรายทเขารวมโครงการตอง

ไดรบการศกษาขนต�าตามเกณฑทรฐบาลก�าหนด

9) มการท�างานทเปนระบบแบบแผนHolisticapproachอยางแทจรงดแลตงแตผปวยจนถงครอบครว

ทงสภาพรางกายและจตใจตอเนองจนผปวยกลบไปอยในสงคมไดอยางคมคา

10) มการท�างานแบบสหสาขาวชาชพรวมกนอยางมความสข


9.3 ผลของตวชวดในมตตาง ดงน

มตประสทธภำพกำรใหบรกำร

1) การลดขนตอนและระยะเวลาในการใหบรการ

(1) การลดขนตอนในการดแลผปวยคอเดมผปวยธาลสซเมยจะอยรบการรกษาในโรงพยาบาลตงแต

08.00–12.00น.ของวนรงขนซงเทากบ2วน1คนดงนนการแยกผปวยธาลสซเมยออกมาเปนกลมเฉพาะท�าให

เกดขอตกลงทชดเจนระหวางผใหและผรบบรการ มการก�าหนดจ�านวนทเหมาะสมกบอตราก�าลงทใหบรการ

ก�าหนดชวงเวลาทเจาะเลอด สงเลอด และรบเลอดของผปวย เชน ผปวยทกคนจะไดรบการเจาะเลอดเสรจภายใน

08.00-10.00น.ผปวยจะไดรบเลอดไดไมเกน12.00น.และจะกลบบานไมเกน16.00น.ในกรณผปวยบางราย

ทตองการเจาะเลอดกอนนด หองเลอดจะเตรยมเลอดไวให เมอไดเลอดสามารถโทรตดตอผปวยใหมารบเลอดได

เปนการชวยลดขนตอนและระยะเวลาในการรอคอยของผปวย

(2) ลดระยะเวลาการรอคอยผลตรวจคดกรองและตรวจวนจฉยจาก6สปดาหเหลอภายใน2สปดาห

(3) ลดขนตอนการบรการทซบซอนท�าใหคสมรสลดการตรวจเลอดหลายครง

(4) ใหบรการแบบ one stop service เพมความสะดวกในการเขาถงบรการทครบวงจรสมบรณ

ซงเดมคสมรสตองเดนทางมาตดตอตามจดตางๆของโรงพยาบาลซงมขนตอนหลายขนตอน

(5) การใหบรการการตรวจคดกรองใหกบโรงพยาบาลเครอขายสามารถรบผลตรวจภายใน2สปดาห

และมระบบlogisticลดความสบสนของสงสงตรวจ

2) การด�าเนนการตามมาตรฐานงานทก�าหนด

(1) การใหบรการทก�าหนดตามมาตรฐานเชนการประเมนการเจรญเตบโตตามวยของผปวย

(2) การรบเลอดทมอายไมเกน7วนไดคณภาพการเตรยมเลอดตามมาตรฐานสากล

(3) ผปวยจะตองมความรเรองโรคการดแลการปองกนและผลขางเคยงจากการรบเลอด

(4) ผปวยไดรบการตรวจรกษาจากทมสหสาขาวชาชพอยางตอเนองเชนการตรวจฟนเปนประจ�าทก

ครงทมาพบแพทยและการตรวจผลFerritinทก3เดอน

(5) การตรวจหาโรคทมากบเลอดทก6เดอนการตรวจตาการตรวจการไดยนทกป

(6) ผปวยไดรบยาขบเหลกเมอมFerritinเกนมาตรฐาน

(7) สามารถตรวจพบคเสยงไดกอนอายครรภ22สปดาหมากกวารอยละ90

(8) ใหค�าปรกษาเพอลดภาวะแทรกซอนจากการตงครรภBart’sHydropfetalis

(9) คสมรสทเปนคเสยงทกคไดรบค�าปรกษาใหทางเลอกอยางถกตองไดส�าเรจทกค

3) ผลของตวชวดทสะทอนใหเหนถงประสทธภาพของการใหบรการอนๆ

(1) ผปวยมคาHct<25vol.%

(2) ผปวยสขภาพแขงแรงขนไมเจบปวยดวยโรคทสามารถปองกนได

(3) ผปวยมน�าหนกและสวนสงเหมาะสมกบวยตามเกณฑมาตรฐาน

(4) ผปวยสามารถสอบเรยนตอในระดบอดมศกษาได

(5) ผปวยมความสามารถเปนผน�าในการท�ากจกรรมเปนทยอมรบของสงคมได เชน มความสามารถ

ในการใหความรในชมชน


มตคณภำพกำรใหบรกำร

1) ความพงพอใจของผรบบรการจากการประเมนความพงพอใจ พบวา ผรบบรการมความพอใจอยใน

ระดบดมากคดเปนรอยละ98

2) ความพงพอใจของผมสวนไดสวนเสย/ความพงพอใจของภาคสวนตางๆทเขามารวมในการปฏบตงาน

หรอบรการ

ผมสวนไดสวนเสยมความพงพอใจในระดบดมาก เนองจากโครงการนเกดจากทมสหสาขาวชาชพ

ซงมปญหาเกยวกบการท�างานทมภาระงานลนมอโดยไมไดมการวางแผนไวลวงหนาระยะเรมแรกทมสหสาขาวชาชพ

ทเขามารวมเปนทมงานประกอบดวย แพทย, พยาบาลตกเดก, พยาบาลOPD,เวชระเบยน, เจาหนาทหอง Lab

และหองเลอดไดรวมกนจดระบบการท�างานทมประสทธภาพขนและน�าระบบนนมาประยกตใชมการประเมนผล

ทกสปดาหและปรบปรงเปลยนแปลงระบบตามความเหมาะสม ซงตองใชเวลาถง 1 ปในการปรบปรงระบบงาน

จนสามารถใชเปนแนวทางในการปฏบตงานใหมประสทธภาพ จงท�าใหทมสหสาขาวชาชพเกดความพอใจ และ

น�าระบบการท�างานนนมาเผยแพรสเครอขาย โรงพยาบาลขอนแกน ไดแก โรงพยาบาลชมชนและ โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต�าบลในเขตเมองขอนแกน ซงปแรกของการขยายเครอขาย โรงพยาบาลทเปนลกขายรายแรก คอ

โรงพยาบาลชมแพ และในปตอมามโรงพยาบาลทเปนลกขาย คอโรงพยาบาลชยภมโรงพยาบาลโพนทอง และ

โรงพยาบาลบานไผตามล�าดบ

3) การจดการขอรองเรยนหรอความไมพงพอใจของผรบบรการ

การดแลผปวยในโครงการนกอนทผปวยจะเขารวมโครงการจะมการพดคยและมขอตกลงถงแนวทาง

ในการดแลรกษาท�าใหผลทไดรบจงไมมขอรองเรยนหรอเกดความไมพงพอใจคอนขางนอย

มตควำมคมคำ

1) การลดคาใชจายในการเขาถงบรการของประชาชน

จากแผนงานธาลสซเมยแหงชาตป2550-2554พบวาเดกปวยดวยโรคธาลสซเมยชนดรนแรงจะเสย

คาใชจายในการรกษาพยาบาลตลอดอายขยประมาณ 1,260,000 ถง 6,600,000 บาทโดยเฉลย 10,550 บาท/

คน/เดอน(ตอพงษสงวนเสรมศร:2545)สวนคาใชจายในการปองกนและควบคมโรคเฉพาะคาใชจายในการตรวจ

วนจฉยจะพบเพยงคสมรสคละ48.28บาท(เชนนทวนาภรกษ:2545)ซงเมอเปรยบเทยบกบคาใชจายในการรกษา

จะแตกตางกนสงมากยงไปกวานนผลดทไดจากการชวยเหลอความทกขทรมานของพอแมและครอบครวของผปวย

นนเกนกวาจะประมาณเปนคาเงนไดดงนนการเพมประสทธภาพในการปองกนและควบคมโรคนอกจากจะชวยลด

คาใชจายในการรกษาแลว ยงสามารถลดการเกดผปวยรายใหมไดอยางชดเจน ซงการจะน�าไปสการปองกนทม

ประสทธภาพนนยอมผานปจจยหลายประการ เรมจากคสมรสตองมารบการตรวจเลอดตงแตเรมตงครรภ และตอง

มกระบวนการตรวจวนจฉยทถกตองแมนย�า หลงจากทมการพฒนา node ในการปองกนและสงเสรมความรให

เจาหนาทสาธารณสข ท�าใหคสมรสเขาถงการบรการไดงาย ลดคาใชจายในการเดนทางใหความรวมมอในการมา

ฝากครรภและตรวจเลอดไดดขน ประกอบกบระบบ logistic และการรายงานผลทมาจากผเชยวชาญ ท�าใหลด

ความผดพลาดเพมความมนใจใหผปฏบตหนางานรวมทงเพมประสทธภาพการปองกนไดอยางถกตองแมนย�า


เดมเมอผปวยจะมาโรงพยาบาลในกรณของชาวนาจะตองเตรยมหญาส�าหรบเลยงสตวจะตองจางคน

เฝาบานหรอฝากเพอนบานไว เพราะพอแมตองเตรยมของเพอพาลกมานอนโรงพยาบาล ยงในฤดหนาวจะตอง

เตรยมเสอกนหนาว ผาหมมาโรงพยาบาลดวย เพราะเตยงและผาหมโรงพยาบาลไมเพยงพอ ดงนนการทพอแมจะ

พาลกมาโรงพยาบาลแตละครงจงเปนเรองทยากล�าบากท�าใหมการขาดนดการรบการรกษาจงไมตอเนองซงการพา

ผปวยมาโรงพยาบาลแตละครงนนแสดงวาผปวยมอาการซด ออนเพลย สวนใหญจะพบHCT ไมเกนรอยละ20.0

ดงนนการมาโรงพยาบาลแตละครงครอบครวของผปวยจงจ�าเปนตองมากนหลายคนเพราะตองอมผปวยและ

ถอขาวของตางๆมาดวยนนหมายถงคาใชจายทเพมมากขนแทบทงสน

หลงจากการปรบเปลยนระบบแบบใหมมการแยกกลมผปวยออกจากโรคอนๆมการใหความรเกยวกบโรค

การดแลและการปองกน มการประเมนผลและตดตามผปวยอยางตอเนอง จากทเคยตองเดนทางมาโรงพยาบาล

ทงครอบครว กเปลยนเปนมาแคผปวยและผดแล 2 คนเทานน ซงบางรายผปวยมาโรงพยาบาลเพยงคนเดยว

ญาตไมตองมาดวยกไดหรอบางคนน�าลกมาฝากไวแลวหลงจากนนแมกกลบไปท�างานตอไดหากไมสะดวกสามารถ

เลอนนดไดและผปวยใชเวลาอยในโรงพยาบาลไมเกน 8ชวโมงท�าใหผใหบรการและผรบบรการเกดความพงพอใจ

ทง2ฝายผดแลไมขาดงานหลายวนผปวยไมขาดเรยนหลายวนคาใชจายในสวนผรบบรการกลดลงอยางเหนไดชด

2) การลดตนทน/ผลตภาพการใหบรการของหนวยงาน

(1) การลดตนทนการผลต เปนผลมาจากการศกษาเกบรวบรวมขอมลคสมรส ท�าใหทราบถง

การกระจายของโรคและวางกรอบแนวคดใหม สรางรปแบบการท�างานตรวจคดกรองใหม ลดความซ�าซอน

ในการท�างานหลายรอบจากการท�างานแบบเดมทตองมการตดตามคสมรสมารบค�าปรกษาตรวจคดกรอง2-3รอบ

เปลยนเปนมการเจาะตรวจเลอดคสมรสตงแตครงแรกทมาฝากครรภยกเลกการตรวจOF-testแตใชคาMCVแทน

เพอลดความผดพลาดจากhumanerror

(2) การลดตนทนอนดบแรกของหนวยงานคอลดความแออดของโรงพยาบาลเรมตงแตOPDผปวย

ไมตองเสยเวลาในการรอคอยทOPDเพยงยนบตรและรบใบadmitและเดนไปทwardหลงจากนนwardจะจด

แยกผปวยไวเฉพาะโรค จดพยาบาลดแลโดยเฉพาะ มจ�านวนการนดของผปวยชดเจน เจาหนาทของคลงเลอด

และหองปฏบตการสามารถบรหารจดการอตราก�าลงใหเหมาะสมกบภาระงานไดไมมากหรอนอยเกนไปผปวยไมม

การนอนคางคน และใชเวลาอยในward ไมเกน 16.00 น. กสามารถกลบบานได ซงจะท�าใหลดความแออดของ

wardลดการใชน�า-ไฟฟาและทรพยากรอนๆได

3) ความคมคาทางเศรษฐกจสงคมและชมชนโดยรวม

(1) สงคมเศรษฐกจและชมชนโดยรวม การสงเสรมกจกรรมออกเผยแพรความรในการปองกน

รณรงคการตรวจเลอดกอนแตงงานและกอนตงครรภ ท�าใหชมชนและสงคมเกดความตระหนกในการเฝาระวงและ

มความรความเขาใจเกยวกบโรคธาลสซเมยเพมขน

(2) เมอผปวยและผดแลมความรและไดน�าความรนนไปแจงใหญาตพนองและชาวบานไดทราบ

สาเหตการเกดของโรคการปองกนและการดแลรกษาแลวท�าใหมชาวบานใหความสนใจตองการตรวจเลอดกอน

(3) แตงงานและมบตรเพมขนเพอปองกนไมใหมบตรหลานเปนโรคธาลสซเมยเมอชมชนใดไมม

ผปวยธาลสซเมยเกดขนกจะท�าใหชมชนนนมความสข


(4) การทญาตไมตองมาหลายคนท�าใหคาใชจายลดลงอกคนทตองมากบลกดวยกไดท�างานและ

มเงนเพมขน

(5) เกดกลมเพอนชวยเพอนชวยเหลอกนดานประกอบอาชพขนเชนชวยกนหางานท�าเปนตน

10. แนวทำงกำรพฒนำในอนำคต

10.1 แนวทางการปรบปรงในอนาคต 1) สามารถพฒนา node ในระดบโรงพยาบาลชมชนไดเพมขน เพอใหผปวยเขารบและเขาถงบรการได

มากขนและเผยแพรสโรงพยาบาลชมชนตางๆใหสามารถปฏบตตามแนวทางทถกตองเหมาะสมได

2) พฒนาตอยอดความรในการดแลรกษาและปองกนโรคอยางตอเนองโดยการฝกอบรมเจาหนาทเฉพาะ

ทางธาลสซเมยเปนประจ�าทกป

3) สนบสนนใหเหนความส�าคญของการท�างานเฉพาะโรคทตองอาศยความช�านาญความเชยวชาญและ

ความตอเนองเพอมงผลแหงความเปนเลศเชนการผลกดนใหมคาตอบแทนพเศษในรปแบบcasemanager

4) การท�าระบบการเรยนรlearningbydoingโดยการfeedback&testเพอรกษาประสทธภาพการ

ท�างานอยางตอเนอง

เนองจากกลมโรคนมความพเศษคอสามารถปองกนไมใหเกดใหมแตการรกษาหายขาดนอยหากผปวย

ไดรบการรกษาอยางถกวธ จะเปนการเพมศกยภาพใหผปวยเปนประชากรทมคณภาพในอนาคตได เพราะผปวย

กลมนไมไดพการทางสมอง และจะเปนโทษมหนต หากละเลยตอการรกษาเพราะจะเพมอตราการกระจายโรค

ออกไปมากขนนอกจากนนการรกษาภาวะแทรกซอนตางๆทเกดจากundertreatmentเปนการสญเสยทรพยากร

จ�านวนมากไปแบบไรประโยชนเพราะผปวยไมสามารถกลบมามnormallifeได

10.2 ความยงยนและการขยายผลการพฒนา เนองจากผปวยธาลสซเมยมจ�านวนมากและมแนวโนมเพมขนเรอยจงถอเปนภาวะส�าคญทจะตองผลกดน

ใหเปนนโยบายหลกของประเทศ ใหมการวางแผนการปองกนและควบคมโรคทมประสทธภาพมากขน โดยศนย

ธาลสซเมยท�าการรวบรวมขอมลการพฒนาโครงการสรางเครอขายเพอผปวยธาลสซเมยสงตอ สปสช. เขตสขภาพท 7

ตอเนองกนมาเปนระยะเวลา3ปจนสามารถขยายผลไดรบการเขารวมเปนคณะกรรมการในการพจารณาแนวทาง

การปองกนโรคธาลสซเมยระดบประเทศกบส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตและไดสะทอนถงปญหาตางๆของ

ผปฏบตเพอใหเกดแนวทางแกไขปญหาในระดบประเทศอยางยงยน

การสราง node เพอการรกษา ท�าใหลดภาระงานของโรงพยาบาลศนย โดยทผปวยกลบเขาถงการ

บรการทเพมขนสนบสนนใหมเวทในการแลกเปลยนเรยนรในแงการท�างานกบผปวยเกดแรงผลกดนและเปนตนแบบ

ใหโรงพยาบาลชมชนและโรงพยาบาลระดบจงหวดตอไป


เภสชกรเชงรก กจกรรมรวมกบเดกทปวยธาลสซเมยและครอบครว

พฒนาศกยภาพบคลากรในเขตบรการสขภาพ

กจกรรมรวมกบเดกทปวยธาลสซเมยและครอบ

ครว


รวมกจกรรม

วนธาลสซเมยโลก


ขอเสนอแนะเพอกำรพฒนำ

1

3

6

1011

8

5

2

9

12

4

7

การเผยแพรถอดบทเรยนรปแบบการด�าเนนงานในพนททด�าเนนการไดดประสบความส�าเรจเพอใหพนทอนๆสามารถน�าไปปรบประยกตใชไดตามความเหมาะสม

การพฒนาศกยภาพการของหองปฏบตการในโรงพยาบาลใหมคณภาพมาตรฐานเพอเพมขดความสามารถใจการตรวจและควบคมก�ากบหองปฏบตการของเอกชน

พฒนาแนวทางการวนจฉยพาหะและโรคธาลสซเมยตลอดจนหาคเสยงตอการเกดโรคธาลสซเมยชนดรนแรงทไดประสทธภาพและคมคา

ศกษาการรกษาโดยการปลกถายไขกระดกและการท�าgenetherapyซงขณะนมการรกษาแลวโดยศกษาในดานความคมคาและคณภาพชวตของผปวย

การพฒนาการใหค�าแนะน�าปรกษาทางพนธศาสตรแกครอบครวผมโอกาสเสยงตอการมบตรเปนโรคธาลสซเมย

การตดตามผลการรกษารวมทงการพฒนาการวนจฉยและปองกนภาวะแทรกซอนจากโรคธาลสซเมยจากการรกษา

ควรมการศกษารวบรวมขอมลระบาดวทยาในภาพรวมของประเทศเชนจ�านวนผปวยทมอยและการวนจฉยทถกตองเพอวางแผนในการจดท�างบประมาณเพอการดแลรกษาและเพอการควบคมปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงในครอบครวและเครอญาต

การศกษารวบรวมขอมลเชงระบาดวทยาในภาพรวมของประเทศ

การศกษาวจยดานคณภาพชวตของผปวยและครอบครว

การพฒนาการหาเลอดทเหมาะสมและปลอดภยใหผปวยไดรบไดมากขน

การผลกดนใหผปวยธาลสซเมยไดรบสทธการรกษาตามทสมควรไดรบ

ควรมการศกษาระบบการสงตอผปวยธาลสซเมยทเปนไปไดและมคณภาพและมประสทธภาพ

13 เชอมโยงการจดระบบบรการ(รวมการคดกรองการวนจฉยการรกษาการตดตาม

ระบบสารสนเทศ)เพอเปนขอมลสการบรหารจดการในภาพประเทศและสามารถน�าไปเปนนโยบายระดบชาตเพอปองกนการเกดโรคทรนแรงรายใหมตลอดถงลดพาหะของโรคดวย


ภำคผนวก

แบบส�ารวจขอมลพนฐาน

การด�าเนนการพฒนาระบบบรการโรคธาลสซเมย

โดยส�ำนกวชำกำรแพทยกรมกำรแพทย

ขอมลหนวยบรการธาลสซเมยในประเทศไทย

โดยกรมวทยำศำสตรกำรแพทย


แบบส�ารวจขอมลพนฐานการด�าเนนการพฒนาระบบบรการโรคธาลสซเมย

ชอโรงพยาบาล.............................................................อ�าเภอ......................................จงหวด....................................

โรงพยาบาลขนาด (A)รพศ. (S)รพท. โรงพยาบาลมหาวทยาลย อนๆ(ระบ)……....…….…………

ประเดนค�าถาม ใช ไมใช รายละเอยด เพมเตม

1. โรงพยาบาลของทานมการใหบรการคลนกโรคเลอด (Hemato-clinic) 1.1ถามแยกเปนเดก/ผใหญ 1.2 ใหการบรการโดย -แพทยผเชยวชาญ โรคเลอดเดก โรคเลอดผใหญ -แพทยทวไป

โปรดระบ:จ�านวน

(ถาม) :ลกษณะการท�างาน

2. โรงพยาบาลของทานสามารถท�าhemoglobintyping

3. โรงพยาบาลของทานสามารถตรวจDNAส�าหรบวนจฉยชนดโรคธาลสซเมย

4. โรงพยาบาลของทานสามารถตรวจnucleicacid amplificationtest(NAT)ไดหรอไม

5. โรงพยาบาลของทานมพยาบาลทมความร ความเขาใจในการใหเลอดแกคนไขธาลสซเมยและมการเฝาระวงอาการขางเคยงและภาวะแทรกซอนเปนอยางด

-ในเดก -ในผใหญ

6. โรงพยาบาลของทานสามารถตรวจ/สงตรวจการหาคาระดบ

-ferritin -minorbloodgroupalloantibody

โปรดระบหากสามารถสงตรวจไปทใดมก�าหนดเวลาทราบผลเทาใด

7. โรงพยาบาลของทานสามารถรกษาภาวะแทรกซอน จากโรคธาลสซเมยไดทงดานอายรกรรมและศลยกรรม

-ในเดก -ในผใหญ

โปรดระบแนวทางการรกษาหากไมมการบรการ

8.โรงพยาบาลของทานมการใหยาขบเหลกได -แบบรบประทาน-แบบฉด

โปรดระบgenericname


ประเดนค�าถาม ใช ไมใช รายละเอยด เพมเตม

9. โรงพยาบาลของทานสามารถใหบรการดาน stem celltransplantation

โปรดระบชนด

10.โรงพยาบาลของทานมclinicalpracticeguidelineในการดแลผปวยโรคธาลสซเมย -ในเดก -ในผใหญ

11.โรงพยาบาลของทานมระบบการสอนและสนบสนนการดแลตนเองของผปวย

โปรดระบ

นยาม องคประกอบของคลนกโรคเลอดตองมครบทง4ดานดงน

1.1 มบคคลทปฏบตงานในคลนก

1.1.1 แพทย

1.1.2พยาบาล

1.1.3นกเทคนคการแพทย

1.2 โปรแกรมการสอนและระบบสนบสนนการดแลตนเองของผปวยในดานตางๆดงน

1.2.1 การรบประทานอาหารประเดนขอดและขอเสยในชนดอาหารตางๆทจ�าเปนตองทราบ

1.2.2 การปฏบตตวเพอปองกนภาวะแทรกซอนอาท:กระดกหกงาย

1.2.3 การประเมนตนเองเพอพบแพทยในภาวะซดมากตดเชอและภาวะแทรกซอนอนๆ

1.2.4 ไดรบวคซนไขหวดใหญประจ�าทกปและหรอหลงการตดมาม

1.3 มระบบขอมลผปวยโรคธาลสซเมย

1.3.1 มการลงทะเบยนผปวยทกราย

1.3.2 มระบบฐานขอมลเพอใชในการตดตามการรกษาผปวย

1.3.3 มระบบฐานขอมลการใหบรการซงสามารถน�ามาใชประเมนผลและพฒนาระบบบรการ

1.3.4 มระบบฐานขอมลเพอรายงานตวชวดตางๆ

1.4มการท�างานในรปแบบเครอขายกบชมชนและโรงพยาบาลในระดบสงและต�ากวา


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 1

เชยง

ใหม

ล�าพ

น ล�า

ปาง

แมฮอ

งสอน

เชยง

ราย

พะเ

ยา แ

พร

และน

าน

α-th

al 1

β-th

alm

utat

ionm

utat

ion-

-05

3 11

2188

-90

ตอ

605-

6

--

น.ส.

อมร

า โย

วง08

9 85

3224

0am

ara.

y@dm

sc.m

ail.g

o.th

น.ส.อญ

ชษฐา

สมเ

งน08

4 22

3123

9an

chith

a23@

gmai

l.com

ภาคว

ชากม

ารเวชศ

าสตร

รศ

.พญ

.พมพ

ลกษณ

เจรญ

ขวญ

053

9464

80pc

haro

en@

med

.cm

u.ac

.th

คณะแ

พทย

ศาสต

ร อ.

อรณ

ภเส

อ05

3 94

5417

cmu.

labt

hal@

gmai

l.com

มหาว

ทยาล

ยเชย

งใหม

อ. ท

ศนยา

จาร

สรตน

กรcm

u.la

btha

l@gm

ail.c

om

ศนยบ

รการ

เทคน

คการ

แพทย

คลนก

053

9492

97

คณะเทค

นคกา

รแพทย

-

-05

3 94

5078

มหาว

ทยาล

ยเชย

งใหม

โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพเช

ยงให

ม-

-

ศนยอ

นามย

ท 1

เชยง

ใหม

โรงพ

ยาบา

ลนคร

พงค

-

--

hem

ato-

mic

ros.

nkp@

hotm

ail.c

om

จงหว

ดเชย

งใหม

--

-

8โรงพ

ยาบา

ลลาป

าง จ

งหวด

ลาปา

ง

--

-นา

งอาไพ

ภาษ

ต05

4 23

7400

ตอ

3003

yaye

e_lp

@ho

tmai

l.com

9หน

วยธา

ลสซเ

มย ม

หาวท

ยาลย

พะเ

ยา

ศ.ดร

.นพ

.ตอพ

งศ ส

งวนเ

สรมศ

ร05

4 46

6666

ตอ

3461

tsan

guan

@m

ail.m

ed.c

mu.

ac.th

--

-คณ

ณฐว

ฒน

จโนร

ส05

4 40

9300

ตอ

1237

, 123

3

คณคน

งนจ

ถงคา

089

8523

492

khan

ungn

itt@

yaho

o

--

-05

4 53

3500

ตอ

2204

086

1928

192

-

hem

.lpnh

@gm

ail.c

om

นายป

ระเส

รฐ จ

นทนส

กลวง

ศ

โรงพ

ยาบา

ลพะเยา

โรงพ

ยาบา

ลแพร

10 11

รศ.ดร.

สาค

ร พรป

ระเส

รฐam

scm

u.hb

pts@

gmai

l.com

5

น.

ส. ก

ญญาก

าญจน

คงไทย

053

2768

56 ต

อ 20

5Id

mt3

8@gm

ail.c

om

6 7โรงพ

ยาบา

ลลาพ

น จง

หวดล

าพน

น.ส.

พชร

าภรณ

ตะร

โย

น.ส.

พสท

ธน ก

นธาร

กษ

053

5691

87 ต

อ 13

053

9992

00 ต

อ 22

72

3

4

รายช

อหน ว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พเข

ตสขภ

าพท

1 เชย

งใหม

ลาพน

ลาป

าง แ

มฮอง

สอน

เชยง

ราย

พะเยา

แพร

และ

นาน

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

1 2

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทย

ท 1

เชยง

ใหม

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทย

ท 1/

1 เช

ยงรา

ย

นายส

มคด

ธจกร

so

mki

d.t@

dmsc

.mai

l.go.

th

12โรงพ

ยาบา

ลนาน

-

--

นางห

ทยกา

ญจน

สอน

ธรรม

087

6756

951

nokh

atha

ikan

@ya

hoo.

com


α-th

al 1

β-th

alm

utat

ionm

utat

ionน.

ส. ด

จดาว

บญยอ

ด08

1 68

0464

0Du

jdao

.b@

dmsc

.mai

l.go.

th

-นา

งเรณ

วรย

ะประ

สทธ

089

8580

293

Renu

.w@

dmsc

.mai

l.go.

th

055

3228

24-2

7

055

2703

00

087

5206

861

น.ส.

เพญศร

ใยด

089

7022

314

Pk_p

ensir

i@ya

hoo.

com

--

นายร

ณรง

ค แก

วประ

เสรฐ

088

9059

939

Kaow

9kao

w@

gmai

l.com

055

6820

30-4

3

นางง

ามตา

หมน

ยา09

1 13

9207

5ng

amta

mue

@ho

tmai

l.com

-นา

ยนภด

ล เพ

มศรพ

งษ

081

8328

635

perm

srip

ong@

yaho

o.co

m

055

4110

64

-นา

ยธเด

ช อน

ใจ08

6 93

0029

3-

นายย

งยศ

แกวเนต

ร05

5 53

1224

Ying

yot.y

yk.m

tlab@

gmai

l.com

-08

1 68

8360

7

055

5110

24

7โรงพ

ยาบา

ลเพชร

บรณ

สง

ตอ-

-นา

งมยร

จนท

รโท

081-

9721

002

vanu

slab

@gm

ail.c

om

056

7176

03, 0

56 7

1763

3

ศนยว

จยโล

หตวท

ยา

ร.ศ.นพ

. พรพ

ล วอ

ง05

5 96

5058

-

หองป

ฏบตก

ารธา

ลสซเ

มย

น.ส.

สวช

ญาพ

ร เจ

มนม

081

2531

878

Nana

cha2

0@ho

tmai

l.com

มหาว

ทยาล

ยนเรศว

ร

น.ส.

บณฑรก

า มว

งสข

085

1429

395

Bunt

arig

a_m

eei1

8@ho

tmai

l.com

นายส

มชาย

เขยว

รด05

5 61

1782

-

สง

ตอสง

ตอสง

ตอ

8 9โรงพ

ยาบา

ลสโข

ทย

1

สง

ตอ

นายป

ระนอ

ม ปท

ทม

St

rip

พมพ

ภา ราช

ขวญ

หนวย

งาน

budd

hahe

m@

hotm

ail.c

om

popr

apat

@gm

ail.c

om

สงตอ

สงตอ

สงตอ

2 3 4 5 6

โรงพ

ยาบา

ลแมส

อด

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพระ

เจาต

ากสน

มหาร

าช

โรงพ

ยาบา

ลอตร

ดตถ

โรงพ

ยาบา

ลศรส

งวรส

โขทย

โรงพ

ยาบา

ลพทธ

ชนรา

ช พษณ

โลก

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทย

ท 2

พษณ

โลก

สงตอ

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พเข

ตสขภ

าพท

2 พษณ

โลก

เพชร

บรณ

อตรด

ตถ ส

โขทย

และ

ตาก

ลาดบ

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

055

6117

02

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 2

พษณ

โลก

เพชร

บรณ

อตร

ดตถ

สโขท

ย แล

ะตาก


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 3

นครส

วรรค

ก�าแ

พงเ

พชร

พจต

ร อท

ยธาน

และ

ชยนา

ท

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

นายเ

จตน

วนแต

ง09

7 17

4379

7ja

tew

@ho

tmai

l.com

--

น.ส.

อษา

ถนอ

มเงน

089

8605

011

tato

_usa

@ho

tmai

l.com

056

2456

18 ต

อ 31

5

โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพนา

ยอภช

า อภ

รตนอ

าภา

092

9497

892

labh

pc8@

gmai

l.com

ศนยอ

นามย

ท 3

น.ส.

ปณชน

กา บ

ญเล

ศ08

6 93

5999

6ao

nspi

der@

gmai

l.com

056

2554

51 ต

อ 25

7, 2

60

--

-08

9 64

3709

5

056

2198

88

--

-08

9 70

7663

8

055

7142

24-6

ตอ

2305

นายเ

อกธง

ลมว

ระปร

ะจกษ

น.ส.วร

งรอง

เอยม

กาย

ekth

ong@

yaho

o.co

.th

beel

and1

971@

hotm

ail.c

om

1ศน

ยวทย

าศาส

ตรกา

รแพท

ยท 3

นคร

สวรร

ค

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

3 นค

รสวร

รค กา

แพงเพ

ชร พ

จตร อ

ทยธา

น แล

ะชยน

าท

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอง

ปฏบต

การ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

2

3 4

โรงพ

ยาบา

ลสวร

รคปร

ะชาร

กษ

โรงพ

ยาบา

ลกาแ

พงเพ

ชร


α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

น.ส.สา

วตร ดว

งเรอ

ง08

0 44

3119

4sa

witr

ee.d

@dm

sc.m

ail.g

o.th

-น.

ส.วร

าลกษ

ณ เล

ศสภา

งคกล

086

6201

450

war

alak

.l@dm

sc.m

ail.g

o.th

02 9

5100

00 ต

อ 99

321

2โรงพ

ยาบา

ลสระ

บร

-

--

นางป

ยะนช

สงส

นธ08

9 48

4149

3-

3โรงพ

ยาบา

ลพระ

นงเก

ลา

--

-น.

ส. น

นทชญ

าน ส

งหแก

ว08

3 04

9680

5-

4โรงพ

ยาบา

ลปทม

ธาน

-

--

น.ส.

ศรว

รรณ

จลศ

ย08

1 53

5274

7-

--

--

โรงพ

ยาบา

ลศนย

การแ

พทย

037

3950

85-6

สมเด

จพระ

เทพร

ตนรา

ชสดา

--

-ตอ

103

71-

สยาม

บรมร

าชกม

าร

081

9234

417

1 5 6

สถาบ

นวจย

วทยา

ศาสต

รสาธ

ารณสข

น.ส.

วรา

ภรณ

บปผ

า08

9 67

9556

0

น.ส.

ประ

ภาพร

พาน

ชชอบ

โรงพ

ยาบา

ลธรร

มศาส

ตรเฉ

ลมพร

ะเกย

รต

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

4 พร

ะนคร

ศรอย

ธยา ส

ระบร

ลพบร

สงหบ

ร อาง

ทอง น

นทบร

ปทม

ธาน

และน

ครนา

ยก

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 4

พระ

นครศ

รอยธ

ยา ส

ระบร

ลพ

บร ส

งหบร

อาง

ทอง

นนทบ

ร ปท

มธาน

และ

นครน

ายก


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 5

กาญ

จนบร

สพ

รรณ

บร ร

าชบร

นคร

ปฐม

เพชร

บร ส

มทรส

าคร

สมทร

สงคร

าม แ

ละปร

ะจวบ

ครขน

ธ

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

-08

4 13

1652

2

034

7206

68-7

1 ตอ

119

--

-08

6 79

9989

9

034

5878

00 ต

อ 60

84

โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพ-

--

น.ส.

สกน

ตลา ปอ

มเชย

งพณ

084

6477

743,

032

310

368-

71ch

aaim

_pom

@ho

tmai

l.com

ศนยอ

นามย

ท 5

ราชบ

รน.

ส.อา

ภาพร

จงน

วกจ

082

2989

019

--

-09

0 95

3002

0pk

.kim

nara

k@gm

ail.c

om

034

2541

50-4

ศนยว

จยธา

ลสซเ

มย

081

5669

770

สถาบ

นชวว

ทยาศ

าสตร

โมเล

กล

-02

8 89

2558

มหาว

ทยาล

ยมหด

ล

pant

ip.@

dmsc

.mai

l.go.

th

usan

ikan@

hotm

ail.c

omน.

ส. อ

ษณ วรพ

สทธว

งศ

นายพ

ทกษ

คมนา

รกษ

น.ส.

พรน

ภา ค

าพนธ

fay_

euy@

hotm

ail.c

om

นางป

านทพ

ย ศร

โชต

สง

ตอ

1 2 3 4 5

โรงพ

ยาบา

ลพหล

พลพย

หเสน

า

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทยท

5 ส

มทรส

งครา

ม

โรงพ

ยาบา

ลนคร

ปฐม

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

5 กา

ญจนบ

ร สพร

รณบร

ราชบ

ร นคร

ปฐม เ

พชรบ

ร สมท

รสาค

ร สมท

รสงค

ราม แ

ละปร

ะจวบ

ครขน

ธ

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอง

ปฏบต

การ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND


α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

น.ส.วน

วสาข

เนตร

เรอง

แสง

089

6809

201

wan

visa

.n@

dmsc

.mai

l.go.

th

--

น.ส.ศร

นาถ

โชยร

มย

082

8971

923

sirin

ath.

c@dm

sc.m

ail.g

o.th

038

7840

06-7

ตอ

322

--

-นา

งจนต

นา ส

วรรณ

วก03

8 93

1000

-

นายช

วลต

คงงา

ม08

9 49

9883

9sh

ellk

k41@

gmai

l.com

--

-น.

ส. จ

ฑารต

น นอ

ยเจร

ญ08

9 93

6947

7ju

tara

t_m

t@ho

tmai

l.com

นางก

ญญสร

เจรญ

ธรรม

โชค

081

7823

939

--

-น.

ส.อม

รวรร

ณ ท

องโก

มล08

6 51

9816

8-

น.ส.

สธา

ทพย

อนนต

089

8340

869

s.anu

n@ya

hoo.

com

5โรงพ

ยาบา

ลพระ

ปกเก

ลา

--

-น.

ส. ช

ฎา ศ

าสตร

สข08

7 36

5420

7cs

sarts

uk22

@gm

ail.c

om

--

-น.

ส. น

ฤมล

สขศร

08

9 61

6888

5na

mon

sook

siri@

gmai

l.com

นางเบญ

จพร พณ

สมบต

085

0854

177

japo

rnla

b@gm

ail.c

om

--

-นา

ยณรง

ค บว

ศร

095

7509

155

-

น.ส.นฐ

พร บ

วเผอ

น08

9 11

2696

8nu

ttap

ornb

uaph

urn@

gmai

l.com

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

6 ชล

บร สม

ทรปร

าการ

ฉะเชง

เทรา

ปรา

จนบร

สระแ

กว ระ

ยอง จ

นทบร

และต

ราด

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทยท

6 ช

ลบร

โรงพ

ยาบา

ลชลบ

ร

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพร

ะบรม

ราชเ

ทว ณ

ศรร

าชา

โรงพ

ยาบา

ลพทธ

โสธร

โรงพ

ยาบา

ลระย

อง

โรงพ

ยาบา

ลเจา

พระย

าอภย

ภเบศ

ร

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

3 4ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

Hb ty

ping

PND

1 2

6 7

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 6

ชลบร

สมท

รปรา

การ

ฉะเช

งเทร

า ปร

าจนบ

ร สร

ะแกว

ระย

อง จ

นทบร

และ

ตราด


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

กรงเ

ทพมห

านคร

α-th

al 1

β-th

alm

utat

ionm

utat

ionภา

ควชา

อายร

ศาสต

ร

--

-

โรงพ

ยาบา

ลศรร

าช

ภาคว

ชากม

ารเวชศ

าสตร

-

นางอ

จจมา

ตรส

คนธ

-

โรงพ

ยาบา

ลศรร

าชน.

ส.วร

าภรณ

กลม

เกลา

-

ศนยธ

าลสซ

เมย

น.ส.ชม

พนช

กาญจน

ากร

-

โรงพ

ยาบา

ลศรร

าชน.

ส.กม

ลรตน

โพธข

าว-

คณะแ

พทยศ

าสตร

02

256

4564

-

โรงพ

ยาบา

ลจฬา

ลงกร

ณ08

0 21

6766

2

ภาคว

ชาพย

าธวท

ยา ค

ณะแ

พทยศ

าสตร

-

อ.สม

าล จ

นดาด

ารงเวช

02 2

0110

76 ต

อ 14

45-

โรงพ

ยาบา

ลราม

าธบด

อ.กอ

บกร พง

ศจนท

รเสถ

ยร08

5 81

5575

4-

6โรงพ

ยาบา

ลราช

วถ

นางภ

ทราภ

รณ บ

ญขน

ท02

354

8108

ตอ

3602

-1-

โรงพ

ยาบา

ลเวช

ศาสต

รเขต

รอน

--

--

มหาว

ทยาล

ยมหด

ล

ศนยว

จยธา

ลสซเ

มยน.

ส.พร

นภา คา

พนธ

02 8

8725

57-8

-

สถาบ

นชวว

ทยาศ

าสตร

โมเล

กลน.

ส.นส

รา วาป

สทธพ

นธ02

441

9003

-7

-

มหาว

ทยาล

ยมหด

ลตอ

135

7

กองพ

ยาธว

ทยา

-02

354

7711

-

โรงพ

ยาบา

ลพระ

มงกฏ

เกลา

ตอ 9

9358

กลมง

านพย

าธ-

--

02 3

5482

08-

โรงพ

ยาบา

ลตาร

วจตอ

121

, 141

11โรงพ

ยาบา

ลเจร

ญกร

งประ

ชารก

ษ

--

-คณ

ฐตพร

นอย

บวทพ

ย02

291

0160

, 02

2897

000

-

12โรงพ

ยาบา

ลกลา

ง

--

-น.

ส. วรา

ภรณ

เรอ

งราย

086

7771

284

-

น.ส.สก

ณา ศร

บลยพ

พฒนา

089

1408

027

02 4

1970

00 ต

อ 59

71-3

ร.ต.หญ

งปญญสา

บญเพ

ง

ร.ต.อ.กต

ตพงศ

สงว

นวงษ

น.ส.พท

รา ช

ลสวส

ด08

9 20

6761

2

1 2 3 4 5

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

7 8 9 10

02 4

1993

58

น.ส.

รง เศ

รษฐพ

บลย

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

กรงเท

พมหา

นคร

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน


โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพ-

--

02 5

2165

50-2

-

ศนยอ

นามย

ท 1

กรงเทพ

ฯตอ

105

กลมง

านพย

าธวท

ยา

--

น.ส.พอ

น สง

หามา

ตร02

354

8333

-

สถาบ

นสขภ

าพเด

กแหง

ชาตม

หารา

ชน

นางส

ายพณ

สวร

รณจณ

ตอ 3

516

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

หองป

ฏบตก

ารโล

หตวท

ยา แ

ละเค

มบาบ

ด -

--

-

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพร

ะปนเ

กลา

กลมง

านพย

าธวท

ยา-

--

-

โรงพ

ยาบา

ลตาก

สน

17โรงพ

ยาบา

ลภมพ

ลอดล

ยเดช

-

--

น.ต.ศร

พงษ

ฉตรด

ฐลกษ

ณ02

534

7048

-

18สถ

าบนร

าชาน

กล-

-

-นา

ยธนย

ภทร วณ

ชชาน

นท

02 6

4020

38-

19สา

นกอน

ามย

กรงเทพ

มหาน

คร

--

-นา

งนาร

รตน

พลขน

ธโฆษ

ต08

1 68

5569

1-

E-mail

addr

ess

PND

Hb ty

ping

นางณ

ชชา หร

โอตป

ปะ

02 4

6000

00-5

081

7502

024

นาวา

โท เศ

รษฐพ

งศ ธมา

หาร

นา

งพภา

พร อ

ารกษ

สมบร

ณ

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

14 15 16

ลาดบ

หนวย

งาน

13

โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพ-

--

02 5

2165

50-2

-

ศนยอ

นามย

ท 1

กรงเทพ

ฯตอ

105

กลมง

านพย

าธวท

ยา

--

น.ส.พอ

น สง

หามา

ตร02

354

8333

-

สถาบ

นสขภ

าพเด

กแหง

ชาตม

หารา

ชน

นางส

ายพณ

สวร

รณจณ

ตอ 3

516

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

หองป

ฏบตก

ารโล

หตวท

ยา แ

ละเค

มบาบ

ด -

--

-

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพร

ะปนเ

กลา

กลมง

านพย

าธวท

ยา-

--

-

โรงพ

ยาบา

ลตาก

สน

17โรงพ

ยาบา

ลภมพ

ลอดล

ยเดช

-

--

น.ต.ศร

พงษ

ฉตรด

ฐลกษ

ณ02

534

7048

-

18สถ

าบนร

าชาน

กล-

-

-นา

ยธนย

ภทร วณ

ชชาน

นท

02 6

4020

38-

19สา

นกอน

ามย

กรงเทพ

มหาน

คร

--

-นา

งนาร

รตน

พลขน

ธโฆษ

ต08

1 68

5569

1-

E-mail

addr

ess

PND

Hb ty

ping

นางณ

ชชา หร

โอตป

ปะ

02 4

6000

00-5

081

7502

024

นาวา

โท เศ

รษฐพ

งศ ธมา

หาร

นา

งพภา

พร อ

ารกษ

สมบร

ณ

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

14 15 16

ลาดบ

หนวย

งาน

13

โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพ-

--

02 5

2165

50-2

-

ศนยอ

นามย

ท 1

กรงเทพ

ฯตอ

105

กลมง

านพย

าธวท

ยา

--

น.ส.พอ

น สง

หามา

ตร02

354

8333

-

สถาบ

นสขภ

าพเด

กแหง

ชาตม

หารา

ชน

นางส

ายพณ

สวร

รณจณ

ตอ 3

516

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

หองป

ฏบตก

ารโล

หตวท

ยา แ

ละเค

มบาบ

ด -

--

-

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพร

ะปนเ

กลา

กลมง

านพย

าธวท

ยา-

--

-

โรงพ

ยาบา

ลตาก

สน

17โรงพ

ยาบา

ลภมพ

ลอดล

ยเดช

-

--

น.ต.ศร

พงษ

ฉตรด

ฐลกษ

ณ02

534

7048

-

18สถ

าบนร

าชาน

กล-

-

-นา

ยธนย

ภทร วณ

ชชาน

นท

02 6

4020

38-

19สา

นกอน

ามย

กรงเทพ

มหาน

คร

--

-นา

งนาร

รตน

พลขน

ธโฆษ

ต08

1 68

5569

1-

E-mail

addr

ess

PND

Hb ty

ping

นางณ

ชชา หร

โอตป

ปะ

02 4

6000

00-5

081

7502

024

นาวา

โท เศ

รษฐพ

งศ ธมา

หาร

นา

งพภา

พร อ

ารกษ

สมบร

ณ

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

14 15 16

ลาดบ

หนวย

งาน

13

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

กรงเ

ทพมห

านคร


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 7

ขอนแ

กน ก

าฬสน

ธ มห

าสาร

คาม

และร

อยเอ

ด

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

นางส

ทศนย

วมล

เศรษ

ฐ08

9 57

3273

2Su

tuds

anee

.v@

dmsc

.mai

l.go.

th

-นา

งอธช

า มห

าโยธ

า09

3 32

7522

6

2โรงพ

ยาบา

ลศรน

ครนท

ร ขอ

นแกน

--

นายย

ศสมบ

ต จง

ตระก

ล08

5 01

1442

3-

3คณ

ะเทค

นคกา

รแพท

ย มห

าวทย

าลยข

อนแก

น

รศ

.ดร.สพ

รรณ

ฟเจ

รญ08

1 96

5186

9-

4ศน

ยอนา

มยท

6 ขอ

นแกน

--

นางส

นทอง

ไชยบ

ญเรอง

089

4187

019

-

5โรงพ

ยาบา

ลขอน

แกน

-

นางส

าวมล

ธชา

สญกล

าง09

8 09

6970

7-

6โรงพ

ยาบา

ลโพน

ทอง

-

--

นายภ

วนาท

พลเ

ยยม

092

6973

607

-

7โรงพ

ยาบา

ลรอย

เอด

-

--

นายส

ยาม

จาปา

ไตร

087

2201

669

-

8โรงพ

ยาบา

ลมหา

สารค

าม

--

-น.

ส. ส

มพศ

ปนะเ

ก08

1 26

0688

7-

1ศน

ยวทย

าศาส

ตรกา

รแพท

ยท 7

ขอน

แกน

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

7 ขอ

นแกน

กาฬส

นธ มห

าสาร

คาม แ

ละรอ

ยเอด

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอง

ปฏบต

การ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND


α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

042

2073

64-6

ตอ

108

-08

1 87

2724

4

น.ส.

ดลน

ภา บ

รรณบด

083

3293

919

timo_

cpm

o@ho

tmai

l.com

น.ส.

นสร

า ศร

ว06

2 56

2473

4ch

anee

.indi

19@

gmai

l.com

--

-04

2 24

5555

ตอ

1253

086

6420

608

น.ส.ยพ

าพรร

ณ จ

ารตน

06

1 16

1805

6yu

phap

han2

845@

gmai

l.com

--

-นา

ยบญเล

ศ ก

องสว

รรณ

083

5001

912

boon

lertn

b@ho

tmai

l.com

042

3119

99 ต

อ 22

04

--

-04

2 86

2123

ตอ

725

085

7551

303

--

-04

2 41

3456

ตอ

166

081

3869

943,

081

769

3180

--

-น.

ส. น

ตยา ทอ

งนา

080

4616

544

น.ส.

อยร

ตนดา

จยเ

ตย08

4 79

3573

8la

bsaw

angd

andi

n@gm

ail.c

om

042

7211

11 ต

อ 11

15, 1

302

--

-04

2 51

1422

ตอ

1062

081

2605

670

--

-04

2 71

1615

ตอ

2332

086

3869

943

นา

ยอรญ

บตร

ศร

cher

dcha

i.p@

mop

h.m

ail.g

o.th

5 6 7 8

โรงพ

ยาบา

ลหนอ

งคาย

โรงพ

ยาบา

ลสมเ

ดจพร

ะยพร

าชสว

างแด

นดน

โรงพ

ยาบา

ลนคร

พนม

โรงพ

ยาบา

ลสกล

นคร

msc

ytol

ab@

hotm

ail.c

om

pich

aila

b@ho

tmai

l.com

orat

hai.k

u@m

oph.

mai

l.go.

th

3 4

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทยท

8 อ

ดรธา

น

โรงพ

ยาบา

ลอดร

ธาน

โรงพ

ยาบา

ลเลย

boon

nipa

.s@dm

sc.m

ail.g

o.th

น.

ส.อร

ทย ก

จนา

นายพ

ชย ท

องธร

าดล

นายว

รตน

นลเก

ต

นายค

งเดช

ถนส

พง

สง

ตอสง

ตอ

นางบ

ญนภ

า สว

รรณกา

ล

thin

saph

ung_

loei

@ho

tmai

l.com

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

8 อด

รธาน

หนอ

งบวล

าภ เล

ย หนอ

งคาย

นคร

พนม ส

กลนค

ร และ

บงกา

ฬ

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

โรงพ

ยาบา

ลหนอ

งบวล

าภ

1 2

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 8

อดรธ

าน ห

นองบ

วล�าภ

เลย

หนอง

คาย

นครพ

นม ส

กลนค

ร แล

ะบงก

าฬ


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 9

นครร

าชสม

า ชย

ภม บ

รรมย

และ

สรนท

ร

α-th

al 1

β-th

alm

utat

ionm

utat

ionโรงพ

ยาบาล

สงเส

รมสข

ภาพ

-08

1 78

9790

4

ศนยอ

นามย

ท 9

นคร

ราชส

มา04

4 30

5136

--

-นา

ยณรง

ค สง

คะรม

ย08

1 18

6255

7-

นางอ

จฉรา

งาม

สะอา

ด04

4 61

5002

-

--

-นา

ยสนต

มงส

นต04

4 51

9017

-

นายว

จตร เส

าวรจ

044

5117

57 ต

อ 47

1-

นางจ

ารกร

วศา

ลสวส

ด04

4 23

5000

(รพ

.มหา

ราช)

-

--

-นา

งสาว

สมาพ

ร ฮม

โฮม

081

260

3082

-

044

3419

29 (เ

ซนทรล

แลป

)

Hb ty

ping

PND

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

1

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พเข

ตสขภ

าพท

9 นค

รราช

สมา ช

ยภม

บรรม

ย แล

ะสรน

ทร

ลาดบ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

ดร. ย

พน

โจแป

งjo

pang

08@

gmai

l.com

โรงพ

ยาบาล

บรร

มย

โรงพ

ยาบาล

สรนท

ร

นครร

าชสม

าเซน

ทรล

แลบ

โทรศ

พท

E-mail

add

ress

2 3 4

α-th

al 1

β-th

alm

utat

ion

mut

atio

nศนยว

ทยา

ศาส

ตรก

ารแพ

ทยท

10

อบลร

าชธา

น

--

นาง

วภาว

ด เจ

ยรกล

045

3122

30-3

ตอ

113

jear

akul@

hotm

ail.c

om

นาง

ขวญใจ

วงค

ะฮาต

ตอ 1

08kh

wan

jai.w

@dm

sc.m

ail.g

o.th

วทยา

ลยแพ

ทยศ

าสตร

และก

ารสา

ธารณ

สข

-04

5 35

3900

ตอ

5853

มหาว

ทยา

ลยอบ

ลราช

ธาน

086

8006

146

--

-04

5 24

0074

-87

ตอ 1

331,

158

7

4โรงพ

ยาบาล

ศรส

ะเกษ

-

--

นาย

สธร คนศร

045

6163

80-1

ตอ

2902

suth

ee.s

sh@

gmai

l.com

5โรงพ

ยาบาล

ยโสธ

ร

--

-นาย

พงศ

ธร ศ

รพลศ

กด04

5 71

4043

ตอ

2322

pong_

1472

5830

9@hotm

ail.c

om

--

-04

2 61

1285

ตอ

1285

087

2345

657

ดร. ร

สรน ก

ารเพ

ยร

นาย

โภคาก

ร พลา

คงเดช

ากร

นาง

หวา

นใจ

กรร

มย

ross

arin

k4@

gmai

l.com

poka

korn

0203

@gm

ail.c

om

wan

jai2

513@

yahoo.c

o.th

1 2 3 6

โรงพ

ยาบาล

สรรพ

สทธป

ระสง

ค

โรงพ

ยาบาล

มกด

าหาร

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พเข

ตสขภ

าพท

10 อ

บลรา

ชธาน

ศรส

ะเกษ

ยโส

ธร อ

านาจ

เจรญ

และ

มกดา

หาร

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-m

ail a

ddre

ssHb

typi

ngPN

D

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 10

อบล

ราชธ

าน ศ

รสะเ

กษ ย

โสธร

อ�าน

าจเจ

รญ แ

ละมก

ดาหา

ร


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 11

ชมพ

ร นค

รศรธ

รรมร

าช ส

ราษฎ

รธาน

ระน

อง ภ

เกต

พงง

า แล

ะกระ

บ

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

-09

5 09

6700

7

077

3553

01-6

ตอ

210

--

นางก

รรณทม

า พร

หมศร

ไพบล

ณ08

9 29

0561

2po

opro

msir

i@gm

ail.c

om

นายเ

จรญฤท

ธ สม

ฤทธ

081

3262

075

jods

umrit

@ho

tmai

l.com

นายส

จจะ

สรพจ

น08

1 89

1315

6ss

ursp

ot@

gmai

l.com

--

คณกต

ต รต

นพงศ

09

7 23

5580

1to

mta

m_f

riend

@ho

tmai

l.com

075

3402

50 ต

อ 43

35, 4

323

--

089

7235

136

-

076

4116

16 ต

อ 60

05

--

086

9408

232

-

076

5842

95

--

085

6402

966

-

076

3612

34 ต

อ 11

39

091

0342

122

075

6112

12 ต

อ 20

62

สง

ตอนา

งราต

ร สง

วนนา

ม

น.ส.

จรญ

ญา

ศรโสภ

โน

สงตอ

สงตอ

4 5

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทยท

11

สราษ

ฎรธา

น

โรงพ

ยาบา

ลสรา

ษฎรธ

าน

โรงพ

ยาบา

ลมหา

ราชน

ครศร

ธรรม

ราช

โรงพ

ยาบา

ลพงง

า

โรงพ

ยาบา

ลตะก

วปา

32

สงตอ

suth

atip

.r@dm

sc.m

ail.g

o.th

สงตอ

สงตอ

1

PND

Hb ty

ping

E-mail

addr

ess

โทรศ

พท

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

การต

รวจท

างหอง

ปฏบต

การ

หนวย

งาน

ลาดบ

นางพ

ทธนน

ท ธน

พตสร

ยกล

น.ส.

อาแ

อเสา

ะ หะ

ระต

7-

-

--

นางเกศ

ณ แ

จมวฒ

ปรชา

โรงพ

ยาบา

ลกระ

บ

6โรงพ

ยาบา

ลวชร

ะภเก

ต

สงตอ

รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

11 ชม

พร น

ครศร

ธรรม

ราช ส

ราษฎ

รธาน

ระนอ

ง ภเกต

พงงา

และก

ระบ


รายช

อหนว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแ

บงตา

มเขต

สขภา

พ

เขตส

ขภาพ

ท 12

นรา

ธวาส

ปตต

าน ย

ะลา

สงขล

า ตร

ง พ

ทลง

และส

ตล

α-tha

l 1β-

thal

mutat

ionmu

tation

--

053

1121

88-9

0

ตอ

605-

6

--

น.ส.

อมร

า โย

วง08

9 85

3224

0am

ara.

y@dm

sc.m

ail.g

o.th

น.ส.อญ

ชษฐา

สมเ

งน08

4 22

3123

9an

chith

a23@

gmai

l.com

ภาคว

ชากม

ารเวชศ

าสตร

รศ

.พญ

.พมพ

ลกษณ

เจรญ

ขวญ

053

9464

80pc

haro

en@

med

.cm

u.ac

.th

คณะแ

พทยศ

าสตร

อ.

อรณ

ภเส

อ05

3 94

5417

cmu.

labt

hal@

gmai

l.com

มหาว

ทยาล

ยเชย

งใหม

อ. ท

ศนยา

จาร

สรตน

กรcm

u.la

btha

l@gm

ail.c

om

ศนยบ

รการ

เทคน

คการ

แพทย

คลนก

053

9492

97

คณะเทค

นคกา

รแพท

ย-

-05

3 94

5078

มหาว

ทยาล

ยเชย

งใหม

โรงพ

ยาบา

ลสงเสร

มสขภ

าพเช

ยงให

ม-

-

ศนยอ

นามย

ท 1

เชยง

ใหม

โรงพ

ยาบา

ลนคร

พงค

--

-he

mat

o-m

icro

s.nkp

@ho

tmai

l.com

จงหว

ดเชย

งใหม

--

-

8โรงพ

ยาบา

ลลาป

าง จ

งหวด

ลาปา

ง

--

-นา

งอาไพ

ภาษต

054

2374

00 ต

อ 30

03ya

yee_

lp@

hotm

ail.c

om

9หน

วยธา

ลสซเ

มย ม

หาวท

ยาลย

พะเย

า

ศ.ดร

.นพ.

ตอพง

ศ สง

วนเส

รมศร

05

4 46

6666

ตอ

3461

tsan

guan

@m

ail.m

ed.c

mu.

ac.th

--

-คณ

ณฐว

ฒน

จโนร

ส05

4 40

9300

ตอ

1237

, 123

3

คณคน

งนจ

ถงคา

089

8523

492

khan

ungn

itt@

yaho

o

--

-05

4 53

3500

ตอ

2204

086

1928

192

-

hem

.lpnh

@gm

ail.c

om

นายป

ระเส

รฐ จ

นทนส

กลวง

ศ

โรงพ

ยาบา

ลพะเยา

โรงพ

ยาบา

ลแพร

10 11

รศ.ดร.

สาค

ร พร

ประเสร

ฐam

scm

u.hb

pts@

gmai

l.com

5

น.

ส. ก

ญญาก

าญจน

คงไทย

053

2768

56 ต

อ 20

5Id

mt3

8@gm

ail.c

om

6 7โรงพ

ยาบา

ลลาพ

น จง

หวดล

าพน

น.ส.

พชร

าภรณ

ตะร

โย

น.ส.

พสท

ธน ก

นธาร

กษ

053

5691

87 ต

อ 13

053

9992

00 ต

อ 22

72

3

4

รายช

อหน ว

ยงาน

ใหบร

การต

รวจธ

าลสซ

เมยแบ

งตาม

เขตสข

ภาพ

เขตสข

ภาพท

1 เชย

งใหม ล

าพน

ลาปา

ง แมฮ

องสอ

น เชย

งราย

พะเย

า แพร

และน

าน

ลาดบ

หนวย

งาน

การต

รวจท

างหอ

งปฏบ

ตการ

ผรบผ

ดชอบ

/ผปร

ะสาน

งาน

โทรศ

พท

E-mail

addr

ess

Hb ty

ping

PND

1 2

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทยท

1 เ

ชยงใหม

ศนยว

ทยาศ

าสตร

การแ

พทยท

1/1

เชยง

ราย

นายส

มคด

ธจกร

so

mkid

.t@dm

sc.m

ail.g

o.th

1ศน

ยวทย

าศาส

ตรกา

รแพ

ทยท

12 ส

งขลา

-

--

นางส

าวเย

าวมา

ลยส

ตวจต

ร

นางส

าววร

รธน

สงขห

รญ

นางเสา

วภาว

ณศ

รจนท

รงาม

074

4470

248

ตอ1

10

089

4677

966

089

4653

623

089

8783

418

2ศน

ยวทย

าศาส

ตรกา

รแพ

ทยท

12/1

ตรง

--

น.ส.ทพ

วรรณ

กงแ

ฮ

นางย

นดน

�าเพช

ร07

550

1050

ตอ

111,1

12Ka

ngha

e@ho

tmail.c

om

3โร

งพยา

บาลส

งขลา

นครน

ทร

-

นางช

วดน

พรตน

07

445

5000

ตอ

1562

080

5428

838

ncha

wad

ee@gm

ail.c

om

4โร

งพยา

บาลห

าดให

ญ

-

--

นางส

กญญาบ

นหล

074

2731

00

086

2841

119

-

5โร

งพยา

บาลป

ตตาน

--

-นา

ยธรพ

งศจ

นทรพ

ร07

333

5134

-8ต

อ52

05

081

6909

261

-

6โร

งพยา

บาลน

ราธว

าสรา

ชนคร

นทร

-

--

นางส

ภทรา

มนะ

073

5155

61

089

7398

564

-

7โร

งพยา

บาลย

ะลา

-

--

นางร

าณต

าเดอ

นทร

073

2447

11-8

ตอ

167

-

081

8961

993

8โร

งพยา

บาลส

งขลา

-

--

นางป

ยะรต

นแ

สงทอ

ง07

433

8100

ตอ

1427

-

081

9594

476

9โร

งพยา

บาลส

งเสร

มสขภ

าพ

ศนยอ

นามย

ท 12

ยะล

า

--

-น.

ส.โรฮา

นาจ

ารง

073

2142

00ต

อ14

4

089

9767

164

-

10โร

งพยา

บาลห

นองจ

ก

--

-นา

ยพงษ

ศกด

บญละ

เอยด

073

4371

74ต

อ22

7

089

4635

699

-

แนวทางการดแลรกษาผปวยธาลสซเมย

ผปวยธาลสซเมย

ในเวชปฏบตทวไป

Guid

elin

es fo

r th

e care

of th

ala

ssem

ia patie

nts

in

genera

l pra

ctic

e

กรมการแพทยDEPARTMENT OF MEDICAL SERVICES

ธาลัสซีเมีย for the care of thalassemia patients in ...€¦ · guidelines...

Documents