การเสวนาเรื่อง “ความท้าทาย ... · 2019-03-02 ·...
TRANSCRIPT
การเสวนาเรอง “ความทาทายใหมของแรงงานไทยในทศวรรษหนา”
ขอคดเหนทปรากฏในบทความนเปนความเหนของผเขยน ซงไมจ าเปนตองสอดคลองกบความเหนของธนาคารแหงประเทศไทย
โดย ดร. เสาวณ จนทะพงษ ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย
30 ม.ค. 2559
1. จากมมมองดาน Macro • ความทาทายจากกระบวนการปรบโครงสรางเศรษฐกจไทยจากมมมองตลาดแรงงาน • พฤตกรรมของกระบวนการเคลอนยายแรงงานในตลาดแรงงาน
2. จากมมมองดาน Micro • ความทาทายดาน Skill Gap ในตลาดแรงงานไทย • ความทาทายจากแนวโนมทกษะทตลาดแรงงานโลกตองการ
3. แนวทางการปรบตวของภาคธรกจและแรงงานในทศวรรษหนา
หวขอการน าเสนอ
2
Share of Value Added (%) Share of Labour (%)
20 12 10 9
24 30 35 39
56 58 55 52
0%
25%
50%
75%
100%
1972
-198
6
1987
-199
6
1997
-200
0
2001
-201
4
Agri Manu Services and others
65 55 45 40
10 12
15 15
25 32 40 45
0%
25%
50%
75%
100%
1972
-198
6
1987
-199
6
1997
-200
0
2001
-201
4
ความทาทายจากมมมอง Macro: โครงสรางตลาดแรงงานเปลยนแปลงไป จากอดตทแรงงานสวนใหญอยในภาคเกษตร ปจจบนปรบมาเปนอยในภาคบรการ ขณะท Labour Productivity ของสองภาคเศรษฐกจนเตบโตนอย
Source: Labour Force Survey, NSO and authors calculations
3
Sector 1972-1986 1987-1996 1997-2000 2001-2014
Agriculture 1.3 4.6 1.9 1.8 Manufacturing 2.4 5.5 0.1 3.4
Services/ Others 1.3 3.4 -3.3 1.3
Average Growth of Productivity (%)
ภาพรวมโครงสรางตลาดแรงงานไทย ตงแต 1972-2014
Source: Past, Present, and Prospects for Thailand’s Growth: A Labor Market Perspective (2008) by S. Chuenchoksan, D. Nakornthab, Bank of Thailand Discussion Paper และค านวณโดยคณะผวจย 4
-12%
-9%
-6%
-3%
0%
3%
6%
9%
12%
15%
1972 1977 1982 1987 1992 1997 2002 2007 2012 2017 2022
อตราการเจรญเตบโตของ GDP อตราการเจรญเตบโตของผลตภาพแรงงาน GDPเฉลย ผลตภาพเฉลย อตราการเจรญเตบโตของการจางงาน
%YoY
Forecast
คาความสมพนธระหวาง GDP และผลตภาพแรงงาน = 0.76
ชวงเศรษฐกจเตบโต (1972-1986) Avg = 6.3% Avg = 2.8%
ชวงเฟองฟกอนวกฤต
(1987-1996) Avg = 9.5% Avg = 7.3%
ชวงหลงวกฤตเศรษฐกจ
(1997-2000) Avg = -2.5% Avg = -2.3%
ชวงปจจบน (2001-2014) Avg = 3.9% Avg = 2.4%
ชวงอนาคต (2015-2025)
Avg(F) = 2.6% Avg(F) = 2.0%
Annual change (%) in GDP and Labour Productivity in Thailand, 1972-2025
Labour Productivity ขยายตวในทศทางเดยวกบการเตบโตทางเศรษฐกจ ขณะทการเตบโตของก าลงแรงงานลดลงตอเนองตงแตชวงกอนวกฤต 1997 และประมาณการวา จะยงอยในระดบต าในอก 10 ปขางหนาซงจะเปนความทาทายส าคญของการพฒนาเศรษฐกจไทย
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
ID MA PH TH VN CH IN
Source: Credit Suisse, 2015
1990-2012 2013-2032
Contribution of working age population to potential growth per annum
ในอนาคตแรงขบเคลอนเศรษฐกจไทยจากก าลงแรงงานจะมนอยลงจากการเขาสสงคมผสงอายเรวกวา พฒนาประเทศอนในภมภาคโดยเปรยบเทยบ ท าใหไทยเขาสสภาวการณ“แกกอนทจะรวย”
1.8 1.8
1.7
0.3
0
1
2
3
4
Past 50 years Next 50 years at historical productivity growth
Productivity growth Employment growth
Developed countries* compound annual growth rate, %
-40%
Note: Data came from the Conference Board Total Economy Database; United Nations Population Division and McKinsey Global Institute analysis. Source: Mckinsey Global Institute
* G19 countries are Argentina, Australia, Brazil, Canada, China, France, Germany, India, Indonesia, Italy, Japan, Mexico, Russia, Saudi Arabia, South Africa, South Korea, Turkey, the United Kingdom, and the United States 5
6
6
-10
-5
0
5
10
15
20
-1,500
-1,000
-500
-
500
1,000
1,500
2,000
2,500
1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
ภาคเกษตร อตสาหกรรม บรการและอนๆ อตราการเคลอนยายแรงงานสทธ (แกนขวา)
จ านวนคน (พนคน)
ชวงเศรษฐกจเตบโต
(1973-1986) Avg = 1,019 Avg = -257
ชวงเฟองฟกอนวกฤต
(1987-1996) Avg = 1,071 Avg = -460
ชวงหลงวกฤตเศรษฐกจ
(1997-2000) Avg = 373 Avg = -236
ชวงปจจบน (2001-2014) Avg = 647 Avg = -143
อตราการเคลอนยายสทธ
(%)
ยายเขา
ยายออก
จ านวนการเคลอนยายแรงงานสทธจ าแนกตามภาคการผลต และอตราการเคลอนยายแรงงานสทธ, 1973-2014
• ตามแนวคด Gross Worker Flow จากขอมลระดบมหภาค: การเคลอนยายแรงงานทวดจากจ านวนการเคลอนยายแรงงานสทธจากภาคเกษตรเขาสภาคอตสาหกรรมและภาคบรการลดต าลงมาก เทยบกบในชวงเฟองฟกอนวกฤต สวนหนงเปนผลจากการชะลอตวของเศรษฐกจโลกและปญหาภายในประเทศ ท าใหธรกจและต าแหนงงานขยายตวนอย
• ผลวเคราะหระดบจลภาคเชงเศรษฐมตดวย Multinomial Logit Model: (1) แรงงานจากภาคเกษตรทอยในระบบจะมความยดหยนสงในการเคลอนยายเขาสภาคอตสาหกรรมและภาคกอสราง (2) แรงงานทจบมธยมศกษาตอนปลายและอาชวศกษามโอกาสเคลอนยายสงกวากลมการศกษาอนๆ และ (3) อตราคาจางทสงขนเปนแรงจงใจใหแรงงานตดสนใจโยกยายไปท างานในภาคการผลตทมผลตภาพสงกวา ซงจะสงผลใหผลตภาพแรงงานโดยรวมสงขน
หมายเหต: This approach used by Davis and Haltiwanger, 1999 (Handbook of Labour Economics) and OECD (2009 and 2010) ทมา: Labor Force Survey, NSOและ ค านวณโดยคณะผวจย
0 100 200 300 400 500
0 100 200 300 400 500
Pet
role
um
To
bac
co
Veh
icle
Mac
hin
ery
An
d
Ele
ctri
cal A
pp
arat
us
Off
iceC
om
TV
Rad
io
Ch
emic
als
Oth
er T
ran
spo
rt
Eq
uip
men
t
Pap
er
No
nm
etal
lic
Lea
ther
Fo
od
an
d B
ev
Bas
icM
etal
Ru
bb
er
Fu
rnit
ure
, oth
ers,
an
d
Rep
airs
Tex
tile
Fab
rica
ted
Met
al
Pri
nti
ng
Wea
rin
g
Wo
od
Baht/Hr Baht/Hr Labour productivity in Manufacturing Sector LP (avg 2001-2007) LP (avg 2008-2014) Avg. Earning (avg 2001-2007) (RHS) Avg. Earning (avg 2008-2014) (RHS)
7
3,682 2,531
ผลตภาพแรงงานทงภายในภาคอตสาหกรรมและภายในภาคบรการมความแตกตางกนสง สะทอนถงยงมชองวางใหมการพฒนา ขณะทคาจางทแรงงานสวนใหญไดรบยงอยต ากวาผลตภาพแรงงาน
ทมา: NESDB, Labour Force Survey (NSO) และค านวณโดยคณะผเขยน
0 60 120 180 240 300
0 60
120 180 240 300
Ele
ctri
city
Fin
anci
al
Inte
rmed
iati
on
Tra
nsp
ort
Rea
l est
ate
Pu
blic
Ad
min
Ed
uca
tio
n
Oth
er c
om
mu
nit
y
Hea
lth
an
d s
oci
al
wo
rk T
rad
e
Ho
tel
Pri
vate
Ho
use
ho
ld
Baht/Hr Baht/Hr Labour productivity in Service Sector LP (avg 2001-2007) LP (avg 2008-2014)
Avg. Earning (avg 2001-2007) (RHS) Avg. Earning (avg 2008-2014) (RHS) 601 556
1. แรงงานสวนใหญอยในภาคเกษตรทประสทธภาพแรงงานต าสด
2. แรงงานยายเขาสภาคบรการทประสทธภาพแรงงานไมสง
3. มกระบวนการผลตสนคาทไม Move Up Value Chain
4. ระดบการลงทนในประเทศไทยต า และยงไมฟนตวจากวกฤตป 40
5. การศกษาของแรงงานไมไดตอบโจทยตลาดแรงงาน
6. รอยละ 40 ของแรงงานอยในสถานประกอบการขนาดเลก
7. หนงในหกของก าลงแรงงานเปนมนษยเงนเดอนในภาคเอกชน
Source: ศรกญญา ตนสกล และ เศรษฐพฒ สทธวาทนฤพฒ, 2557, 7 สาเหตทประสทธภาพแรงงานไทยอยในระดบต า, งานวจยสถาบนอนาคตไทยศกษาเรอง Productivity & Competitiveness
ปญหาประสทธภาพแรงงานไทยมความซบซอนเกยวพนกบ โครงสรางเศรษฐกจของประเทศและโครงสรางตลาดแรงงาน
8
• ความทาทายจากมมมองดาน Macro พบวา กระบวนการปรบโครงสรางเศรษฐกจของไทย (Structural Transformation) จากมมมองตลาดแรงงาน ทงการเตบโตของผมงานท า (Employment Growth) ทลดลงจากโครงสรางประชากรของไทยทกาวเขาสสงคมผสงอายอยางรวดเรว และผลตภาพแรงงาน (Labour Productivity) ทลดลงมาก โดยเฉพาะจากกระบวนการเคลอนยายแรงงานทลดลง
• โครงสรางแรงงานเปลยนแปลงไปมากจากอดต จาก“สงคมเกษตร” คอยๆ เปลยนเปน “เศรษฐกจภาคบรการ” แตอตราการเตบโตของผลตภาพแรงงานของภาคบรการและภาคเกษตร ลดลงมาก
Takeaway Messages
9
10
3.9
8.6
13.1
19.4
23.4
31.6
Universities not producing enough graduates
Applicants demand very high wage
No applicants for unskilled workers position
Applicants lack required technical skills
Applicants lack required basis skills
Higher turnover of new recruits
Percentage of firms reporting a given problem as the main cause of vacancies
ความทาทายดาน Skill Gap: ผลส ารวจบรษทในไทยใหความเหนวาแรงงานขาดทกษะทางวชาการและพนฐาน ทบรษทตองการ โดยเฉพาะทกษะดานภาษาองกฤษ IT ความสามารถในการค านวณ และความคดสรางสรรค
Source: Leading with Ideas: Skills for Growth and Equity in Thailand, WB, 2012
รอยละทบรษท รายงานถงทกษะ พนฐานและทกษะ
ทางวชาการ เปนสาเหตหลก ของต าแหนง วางของบรษท
รอยละของ บรษททตอบแบบสอบถามเกยวกบระดบทกษะทจ าเปน ตอการท างาน ของพนกงาน
0 20 40 60 80 100
Technical/professional Team-working
Adaptability Social
Problem-solving Time management
Communication Leadership
Creative/Innovation Numerical
IT English language
PICS 2007 PICS 2004
Percentage of firms that rate certain skills as poor or very poor
11
ความทาทายดาน Skill Gap: ผลส ารวจผประกอบการในระดบจงหวด พบวายงมปญหา Skill Gaps ทงความรทเกยวของกบงานและทกษะในการท างานในแรงงานทกกลม
ทมา: โครงการศกษาความตองการตลาดแรงงานเพอการพฒนาการศกษาเพออาชพในจงหวดเชยงใหม จากผลการส ารวจความตองการแรงงานและการขาดแคลนแรงงาน จงหวดเชยงใหม กระทรวงแรงงาน ป 2558 และภาพประกอบจาก wwww.shutterstock.com
Skill Gaps ของแรงงานในจงหวดเชยงใหม ป 2558
กลมแรงงาน
ประเภทของความรและทกษะ คาดหวง ท าไดจรง คาดหวง ท าไดจรง คาดหวง ท าไดจรง คาดหวง ท าไดจรง
1.1 กฎหมาย/กฎระเบยบเกยวกบวชาชพ 3.5 2.2 3.7 2.3 4.1 2.6 4.2 3.6 1.2 ความรวชาชพ 3.8 2.4 4.1 2.5 4.6 2.9 4.7 2.9 1.3 ความรดานการท าธรกจ 3.8 2.3 4.0 2.5 4.5 2.8 4.6 2.9 1.4 วทยาศาสตร/เทคโนโลย 3.8 2.2 4.0 2.4 4.4 2.7 4.5 2.7 1.5 ความรเกยวกบองคกร 3.9 2.3 4.0 2.5 4.7 2.9 4.7 2.8
2.1 ความสามารถเฉพาะในวชาชพ 3.9 2.5 4.1 2.7 4.6 3.0 4.8 3.1 2.2 คณตศาสตรและการค านวณ 3.8 2.4 4.1 2.6 4.6 3.0 4.7 3.0 2.3 การใชภาษาตางประเทศ 3.8 2.3 4.0 2.7 4.5 2.9 4.7 3.0 2.4 การใชคอมพวเตอร 3.9 2.3 4.1 2.6 4.6 2.9 4.7 3.0 2.5 การบรหารจดการ 3.9 2.5 4.0 2.6 4.7 3.0 4.8 3.0 2.6 การสอสาร 3.9 2.5 4.1 2.7 4.6 3.0 4.7 3.0
2. ทกษะในการท างาน
1. แรงงานไรฝมอ 2. แรงงานกงฝมอ 3. แรงงานฝมอ 4. ผบรหาร
1. ความรทเกยวของกบงาน
12
รอยละของผตอบแบบสอบถามทเหนวาผทเพงจบการศกษาจากสถาบนการศกษา หรอผเพงเขาท างานใหมมทกษะเพยงพอในการท างาน*
หมายเหต: 1) งานวจยของ McKinsey 2012 Global Report: Education to Employment ประเทศทท าการส ารวจ 8 ประเทศไดแก องกฤษ เยอรมน สวเดน โปรตเกส สเปน ฝรงเศส กรซ และอตาล 2) Employers: Overall, the entry-level employees we hired in the past year have been adequately prepared by their prehire education and/or training, Youth: Overall, I think I was adequately prepared for an entry-level position in my chosen career field และ Education providers: Overall, graduates from my
institution are adequately prepared for entry-level positions in their chosen field of study.
ความทาทายดาน Skill Gap: ประเทศทมระดบการพฒนาสงกวาไทยกประสบปญหาแรงงานในกลมผทเพงจบ การศกษาขาดทกษะและประสบการณทจ าเปนตอการท างาน สะทอนถงความส าคญของการฝกอบรม
35 38
74
employers youth education providers
2X
Source: McKinsey Survey, Aug-Sept 2012, 2013
13
ความทาทายจากแนวโนมทกษะทตลาดแรงงานโลกตองการ: บรษทในภมภาคเอเชยแปซฟกประสบปญหา ขาดแคลนแรงงานมากกวาคาเฉลยของโลก และ Top-4 ทขาดแคลนสอดคลองกบภาพรวมระดบ Global
Global: Top Jobs Employers Are Having Difficulty Filling 2006-2015
Source: 2015 Talent Shortage Survey, ManpowerGroup
Asia Pacific: % Having Difficulty Filling Jobs
14
การสรางโอกาสในการพฒนาศกยภาพใหแกแรงงานทงในระบบและนอกระบบใหเรยนรอยางตอเนองตลอดชวงชวตการท างาน โดยแรงงานนอกระบบทไมมทกษะ: ควรสงเสรมใหม “มาตรฐานฝมอตามวชาชพ” เพอใหเปนมาตรฐานเปนทยอมรบ และส าหรบแรงงานในระบบทมทกษะ: ควรเรงพฒนาและสรางระบบ“การศกษาทวภาค (Dual System)” ในสาขาวชาชพทจ าเปนตอการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม
การปฏรปสถาบนดานแรงงาน โดยเฉพาะการก าหนดคาจางใหเปนไปตามผลตภาพเพอกระตนใหผประกอบการเรงพฒนาผลตภาพการผลต ดวยการลงทนทงในดานเทคโนโลย และการฝกอบรมลกจาง สวนลกจางกตองเรงพฒนาทกษะใหสอดคลองกบคาจางทสงขน นอกจากน ควรสงเสรมกลไกดานสถาบนการเจรจาตอรองคาจาง ระหวางนายจางและลกจางใหมากขน เพอใหมการเจรจาตกลงกน โดยสนต เพอเปนแรงจงใจใหทงสองฝายเพมผลตภาพบนพนฐานของการชวยเหลอเกอกลกน
การเรงกระบวนการปรบโครงสรางการผลต โดยเพมการลงทนในโครงการวจยรวมระหวางบคลากรวจยภาครฐและเอกชนเพอคนควา/พฒนาใหเกดสนคาทผลตดวยนวตกรรมในเชงการคาใหได ซงจะท าใหเกดการสรางงานมากขน และการพฒนาการเตบโตของผลตภาพแรงงานใหสงขนดวยการเพมปจจยทน และการพฒนาคณภาพแรงงานผานการศกษา/ฝกอบรม เปนตน
ขอเสนอแนะทางนโยบาย
2
3
1
15
References: เสาวณ จนทะพงษ นครนทร อมเรศ สมบรณ หวงวณชพนธ ธนนธร มหาพรประจกษ และปาณศาร เจษฎาอรรถพล (2558), “กระบวนการปรบ
โครงสรางเศรษฐกจไทยในปจจบนและทศทางขางหนา: วเคราะหจากมมมองตลาดแรงงาน” ภายใตโครงการศกษาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของไทยในระยะตอไป (Bank of Thailand's Research Program on Thailand's Future Growth), สงหาคม
เสาวณ จนทะพงษ (2558), “กระบวนการปรบโครงสรางเศรษฐกจไทยจากมมมองตลาดแรงงานหายไปไหน”, คอลมนแจงสเบย หนงสอพมพกรงเทพธรกจ 4 สงหาคม 2558
https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/EconomicConditions/AAA/Paper_Labour.pdf
เสาวณ จนทะพงษ (2557) ตลาดแรงงานไทย: ขอเทจจรง สภาพปญหาและทางออกEducation for All: สรางสมมาอาชพเพอสงคมทงมวล เอกสารประกอบการประชมวชาการ “อภวฒนการเรยนร…สจดเปลยนประเทศไทย” (6-8 พฤษภาคม 2557) สสค. http://seminar.qlf.or.th/File/DownloadFile/618\
เสาวณ จนทะพงษ และ กรวทย ตนศร (2556), “การขาดแคลนแรงงานไทย: สภาพปญหา สาเหตและแนวทางแกไข” ในสมศจ ศกษมตและคณะ ตลาดแรงงานไทยและบทบาทในการสรางความแขงแกรงใหเศรษฐกจไทย, BOT Discussion Paper DP/07/2013 https://www.bot.or.th/Thai/MonetaryPolicy/ArticleAndResearch/DiscussionPaper/DP012013.pdf
โครงการศกษาความตองการตลาดแรงงานเพอการพฒนาการศกษาเพออาชพในจงหวดเชยงใหม ป 2558 จดท าโดยส านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) และความรวมมอกบมหาวทยาลยธรกจบณฑตย และ ธปท.
ManpowerGroup (2015), 2015 Talent Shortage Survey