ปฏรปประเทศไทย รายการเรองทควรปฏรป

ประเวศ วะส

ประเวศ วะส | �

ปฏรปประเทศไทย

๑. วกฤตใหญประเทศไทย ความสรางสรรคใหมๆ

ประเทศไทยสะสมปญหาเชงโครงสรางมากขนเรอยๆ จนปญหา

ทกดานมาบรรจบกน เกดเปนวกฤตใหญประเทศไทย หรอทเรยกกนวา

วกฤตสดๆ ในปจจบน อนดเหมอนไมมทางออก สงคมปจจบนไม

เหมอนสงคมโบราณทเขาใจงายตรงไปตรงมา แตสงคมปจจบนเปลยน

สภาพไปโดยสนเชงกลายเปนระบบทซบซอน (Complex system) ใน

ระบบทซบซอนนความโกลาหล (Chaos) จะเกดขนเปนประจำไมใชขอ

ยกเวน เพราะเหตอะไรแมเลกนอยใกลหรอไกล กบานปลายขยายเปน

เรองใหญไดทนททนใด ทเรยกวาปรากฏการณผเสอกระพอปก

ในสภาพใหมทซบซอนและยากน ประเทศไทยไมมความรและทกษะ

ในการจดการใหม ทจะธำรงบรณภาพของประเทศไวได จงแตกกระจาย

วนวาย ขดแยง รนแรง

ในสภาวะใหมเชนน การทะเลาะเบาะแวงการตอสแบบเกาๆ บรภาษ

วทยาไมสามารถพาสงคมไทยออกจากวกฤตได ประเทศตองการความ

จดพมพและเผยแพร

สำนกงานปฏรป

ปก/รปเลม

วฒนสนธ สวรตนานนท

พมพท

บรษท ท คว พ จำกด

รายการเรองทควรปฏรป ผเขยน ศ.นพ.ประเวศ วะส

พมพครงแรก กนยายน ๒๕๕๓ จำนวน ๕,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๒ กนยายน ๒๕๕๓ จำนวน ๑๐,๐๐๐ เลม

สำนกงานปฏรป (สปร.) ๑๒๖/๑๔๖ ชน ๔ อาคาร ๑๐ ชน

สถาบนบำราศนราดร ซอยตวานนท ๑๔

ถนนตวานนท อำเภอเมอง จงหวดนนทบร ๑๑๐๐๐

โทรศพท ๐-๒๙๖๕-๙๕๓๑-๓ โทรสาร ๐-๒๙๖๕-๙๕๓๔

website : http://www.reform.or.th

ต ปณ. ๑๖ ปทฝ. กระทรวงสาธารณสข อ.เมอง จ.นนทบร ๑๑๐๐๔

� | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | �

สรางสรรคใหมทไปพนภพภมเกาๆ ซงเปนเรองยากทตามปรกตทำ

ไมได

แตวกฤตการณทำใหทำเรองทตามปรกตทำไมได

ผรจงกลาววาวกฤตเปนโอกาส

เพราะวกฤตกอใหเกดความตนตวของผคนจำนวนมาก ตามปรกต

สงคมไทยมความเนอยชา เพราะอยในภมประเทศทอดมสมบรณและม

ภยทางธรรมชาตนอย ความเนอยชาทำใหออนแอ ประเทศทยาก

ลำบากกวาเขาตองดนรนตอสทำใหแขงแรงและแซงหนาเราไป เชน

ฮองกง ไตหวน เกาหล สงคโปร เวยดนาม วกฤตใหญประเทศไทยจง

มคณทกระตนใหคนไทยตนตวคดคนหาทางออก โดยจะเรยกวาปฏรป

ประเทศไทย ปฏวตประชาธปไตยหรออะไรอนกตาม จดสำคญคอตอง

เขาใจทรากและลำตนของปญหา ไมใชเพยงกลาวหาหรอทะเลาะกนใน

ระดบปจเจกบคคล บคคลมความสำคญ ไมใชไมสำคญ แตถาไมแกไข

ถงระดบรากฐานของปญหา กไมสามารถแกวกฤตไดจรงและถาวร

เพราะรากฐานของปญหายงอยกกอใหเกดปญหาตอไปเรอยๆ และ

มากขน

การปฏรปประเทศไทยจงควรทจะมงไปทรากฐาน หรอสมฎฐาน

เบองลกของวกฤตประเทศไทยมากกวาการรกษาตามอาการ เมอการ

ปฏรปประเทศไทยถกทำใหเปนประเดนทางการเมอง (Political issue)

จงเปนกระแสสงทผคนสนใจในวงกวาง ถงจะเหนดวยไมเหนดวย

อยางไรกอยในกระแสเดยวกน ปรากฏการณทมใหเหนกคอ มคนคดเรอง

บานเมองอยางเปนระบบมากขนเรอยๆ จะทำในชออะไรกแลวแต เชน

๑. “ภาพอนาคตประเทศไทย 2562” จดทำและรวบรวมโดย

คลงสมองของชาต, ๒๕๕๒

๒. “หลกคดเพอปฏรปประเทศไทย” โดย ดร.วชตวงศ ณ ปอมเพชร,

๒๕๕๓

๓. “ปฏรปประเทศไทย : เศรษฐกจ-การเมอง” โดย วทยากร

เชยงกล, ๒๕๕๓

๔. “สงคมวทยาของความขดแยงในระบบสงคมการเมองไทย” โดย

สนย เศรษฐบญสราง, เตรยมตพมพ

เหลานเปนตวอยางของความคดสรางสรรคเพอหาทางออกให

ประเทศ ขอใหความคดสรางสรรคเพอหาทางออกใหประเทศไทยจง

เพมพนไพบลยขน จนปญญารวมของสงคมไทยมมากถงจดเปลยน ท

ทำใหประเทศไทยสามารถปรบเปลยนครงใหญ ออกจากวกฤตการณ

ไปสความเจรญทแทจรงได

ขอคดเหนและขอเสนอขางลางนเปนสวนนอยสวนหนงเทานนของ

กระแสความพยายามของคนไทยในการปรบเปลยนประเทศไทย

ประเวศ วะส | �

ความทกขของบคคลพระพทธเจาทรงวเคราะหเหตปจจยทผลกดน

กนตอๆ มา ถง ๑๒ ขนตอน ทเรยกวา ปฏจจสมปบาท เรมจากอวชชา

หรอความโงเขลาหรอความไมร ปฏจจสมปบาทแหงความทกขของชาต

หรอวกฤตการณประเทศไทยกอาจมองถงมลราก หรอเหตปจจยพนฐาน

ทสงตอหรอประกอบกนทำใหเกดความทกขของชาตหรอวกฤตการณ

ประเทศไทยไดทำนองเดยวกน

ตอไปนคอสาเหต ๑๒ ประการ ทประกอบกนเปนวกฤตการณ

ประเทศไทย

๑. อวชชา ความไมรหรอความหลงไป การตกอยในโมหภม ตาม

พระราชนพนธเรอง พระมหาชนก “คนทงปวงตงแตอปราชจนถงคน

เลยงมา ลวนตกอยในโมหภม โดยเฉพาะพวกอำมาตย” ความไมร

ความหลงไป ความขาดปญญายอมเปนตนตอของปญหาทงปวง

๒. สาเหตของ วกฤตการณประเทศไทย

� | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | �

ยทธศาสตรทางปญญาจงจำเปน ซงอยางนอยจะตองปฏรประบบการ

ศกษา ปฏรประบบการสอสาร ปฏรประบบการวจย

๒. ความเปนสงคมทางดง (Vertical society) ซงหมายถงสงคมท

มความสมพนธระหวางสงคมขางบนทมอำนาจกบสงคมขางลางทไมม

อำนาจ สงคมทางดงจะมสมรรถนะในการเผชญกบการเปลยนแปลง

นอย ผคนมพฤตกรรมทางลบมาก มความไมเปนธรรมสง ผคนไมรกกน

และไมรกสวนรวม* สงคมทางดงมการเรยนรนอย เพราะผมอำนาจกจะ

ใชอำนาจมากกวาใชความรและไมตองการใหผอยใตอำนาจเรยนร คน

มอำนาจจะโกงมาก คนไมมอำนาจกจะแสวงหาการอปถมภและความ

คมครองจากผมอทธพล แยงชงกนเอาใจนาย สงคมทางดงทำใหคนคด

แคบและใฝตำ สงคมทมโครงสรางแบบนเศรษฐกจจะไมด การเมองจะ

ไมด และศลธรรมจะไมด** และจะไมมวนด ตราบใดทโครงสรางสงคม

ยงเปนทางดงอย ประชาธปไตยทแทจรงและมอตถประโยชน (Making

democracy work) จะมไดกตอเมอสงคมมโครงสรางทางราบ

(Horizontal society) ทผคนมความเสมอภาคมศกดศรแหงความเปน

มนษย มศกยภาพทจะรวมตวรวมคดรวมทำกนเตมพนททางสงคม

นนคอ เกดความเปนประชาสงคม (Civil society) ฉะนนการปฏรป

ประเทศไทยตองปฏรปโครงสรางสงคมใหเปนประชาสงคม ซงจะเปน

จดคานงดใหอยางอนๆ ดขน

๓. วธคดและจตสำนก สงคมทางดงหรอสงคมอำนาจจะบบใหคน

เหนแคบ คดแคบ เกดสภาพจตเลก คดและเหนแกตวหรอพวกตวในวง

แคบๆ แตบดนเราเปนสงคมใหญ การไมเหนทงหมดและคดเพอคน

ทงหมด ทำใหระบบการอยรวมกนดวยปรกตสขเปนไปไมได เหมอน

ระบบรางกายทจะเปนปรกตได เซลลทกเซลล อวยวะทกอวยวะตอง

คำนงถงระบบทงหมด ถาจะมเซลลของอวยวะใดไมคำนงถงระบบ

ทงหมด อยากจะเตบโตหรอโกยเขาตวมนเปนเอกเทศ นนคอเซลล

มะเรง มะเรงจะรบกวนความเปนปรกตของรางกายจนเจบปวยและม

ชวตอยไมได ในสงคมใหญแตคนมจตเลก มนไมเขากน ทำใหสงคม

เสมอนปวยเปนมะเรง ในการปฏรปจงจำเปนตองสรางจตสำนกใหมให

เปนจตใหญ ทเหนแกทงหมดคดเพอทงหมด

๔. ขาดเปาหมายรวม เมอจตเลกเหนแตแกตวและพวกตวโดย

แคบๆ สงคมไทยจงขาดเปาหมายรวม มแตเปาหมายของบคคล หม

พวก องคกร สถาบน แตกตางและทอนกำลงกน ถาทกคนและทกภาค

สวนมเปาหมายรวมจะเกดพลงมหาศาล ประดจแสงพลงนอยๆ ทมาจน

คลนใหตรงกน กลายเปนแสงเลเซอรทมพลงมาก ในการปฏรปประเทศ

ไทยตองรณรงคใหคนไทยรวมสรางทศทางประเทศไทยและเปาหมายรวม

เมอมหาชนรวมสรางทศทางและเปาหมายรวมของประเทศ มหาชนก

จะรวมกนขบเคลอนไปตามทศทางและสเปาหมายนน

๕. การรวมศนยอำนาจการปกครองทำใหฐานของประเทศออนแอ

การปกครองทรวมศนยอำนาจไวทกระทรวง ทบวง กรม ทำใหชมชน* ด อคน รพพฒน “สงคมไทยสมยตนกรงรตนโกสนทร” ** ด Robert Putnam “Making Democracy work”

10 | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | 11

ทองถนออนแอ เมอฐานของประเทศออนแอ สงคมทงหมดกไมมนคง

และรวน อกทงยงทำใหเกดความขดแยงระหวางอำนาจรฐรวมศนยกบ

วฒนธรรมทองถนทำใหเกดปญหาความไมปนธรรมตางๆ รวมทงความ

รนแรง เชน ทจงหวดชายแดนภาคใต การปฏรปคราวนตองกระจาย

อำนาจไปใหชมชนทองถนดแลตวของตวเองใหเขมแขงทกดานทม

ผเรยกวาเทศาภวฒน หรอการอภวฒนทเอาพนทเปนตวตง เมอฐาน

ของประเทศเขมแขงกจะรองรบสงคมทงหมดใหมนคง

๖. ขาดความเปนธรรมในการจดการการใชทรพยากร เชน ทดน

ปาไม แหลงนำ ภาษ กฎหมาย คนมอำนาจกบคนไรอำนาจจะเขาถง

ทรพยากรของชาตตางกน กอใหเกดความเหลอมลำมากเกน นำไปส

ความขดแยงทางสงคมและการเมอง ตองปฏรปการจดสรรการใช

ทรพยากรอยางเปนธรรมและยงยน ปฏรประบบภาษเพอความเปนธรรม

๗. ระบบความยตธรรมทไมทวถง ดอยคณภาพและขาดประสทธภาพ

ทำใหเกดปญหาการเขาไมถงความยตธรรม ทสะสมความแคนในสงคม

๘. ระบบการศกษาททำใหชาตออนแอ เพราะเปนการศกษาทอย

นอกสงคมไมรรอนหนาวกบสงคม ไมรวมทกขรวมสข ไมรวมแกปญหา

จงออนแอเพราะการศกษาเอาวชาเปนตวตง ไมไดเอาชวตและการอย

รวมกนเปนตวตง ควรปฏรประบบการศกษาใหเสรมความเขมแขงของ

ชมชนทองถนใหสงเสรมการสรางสมมาชพเตมพนท ใหสรางจตสำนก

ใหม และสรางปญญาทพาชาตออกจากวกฤต

๙. ระบบการสอสารทยงไมเปนพลงของชาต การสอสารทดจะ

สรางพลงทางจตสำนก สรางพลงทางสงคม พลงทางปญญาและพลง

ทางสนทรยธรรม อนเปนสมรรถนะของชาต ททำใหพนวกฤตและม

ความเจรญอยางแทจรง การปฏรประบบการสอสารมความจำเปน

๑๐. ระบบทนนยมทขาดความเปนธรรม ระบบทนนยมทเตบโตและ

เชอมโยงกบโลกาภวตนอยางเขมขน ยงขาดความเปนธรรมทคำนงถง

ชวตและการอยรวมกนนอย กอใหเกดการทำลายจตวญญาณ สงคม

สงแวดลอมและวฒนธรรมอยางรนแรง ทำใหชองวางและความเหลอม

ลำขยายมากขน การททนเขาไปสการเมองทำใหเกดธนาธปไตย กอให

เกดการเมองทดอยคณภาพ อนมผลกระทบใหญทางลบตอการพฒนา

ประเทศ

๑๑. ระบบราชการทดอยคณภาพ ระบบราชการทวางไวเมอ ๑๐๐ ป

เศษ มาบดนเกาครำคราลาสมย ไมมสมรรถนะในการบรหารจดการใน

สภาพใหมทซบซอนและยาก ทงนเพราะระบบราชการเปนระบบอำนาจ

จงมและใชปญญานอย แถมยงถกครอมดวยระบบการเมอง ทนกการ

เมองสงซายหนขวาหนไดทงกระทรวง ดงทรฐมนตรคนเดยวสามารถ

โยกยายผวาราชการจงหวด อธบด และปลดกระทรวงได ตามอำเภอใจ

และตามผลประโยชน ทำใหขาราชการหมดศกดศรหมดศกยภาพและ

มวหมองดวยเรองคอรรปชน ระบบราชการจงเปนหลกของบานเมองใน

ยามยากไมได ความลมเหลวของระบบราชการเปนสาเหตสำคญของ

วกฤตใหญประเทศไทย

12 | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | 1�

เรองทควรปฏรปอาจแบงเปน ๓ ประเภท

• เรองตามสาเหต

• เรองตามประเดน

• เรองทควรปฏรปตามลำดบกอนหลง

ดงตอไปน

๓.๑ เรองทควรปฏรปตามสาเหต ๑๒ ประการ ตามทกลาวในตอน

๒ และแสดงในตารางท ๑ เรองทควรปฏรปตามสาเหต ๑๒ ประการน

อาจเพมเตมไดอกตามทเหนสมควร ตามทเวนทวางไวในตารางหรอบาง

เรองกสามารถแตกออกเปนระบบยอยออกไปอกกได เชน ในระบบ

ความยตธรรมกมระบบตำรวจซงมเสยงเรยกรองมาก หรอในระบบ

ราชการกมระบบปองกนประเทศดวย หรอในระบบทรพยากรกมเรอง

ทดน ปาไม สงแวดลอม พลงงาน เปนตน สวนการปฏรประบบสขภาพ

เตมเขาไปเปนเรองท ๑๓ เพราะเกยวของและเปนผลจากทกเรอง

๓. เรองทควรปฏรป

๑๒. ระบบการเมองทดอยคณภาพ ระบบการเมองทดำรงอยทำให

ไดผดำรงตำแหนงทางการเมองทมความสจรตนอย มความรความ

สามารถนอย ใชอำนาจมากกวาปญญาและความด ระบบการเมองท

ดอยคณภาพเปนปจจยหลกของวกฤตการณของบานเมอง ปญหาของ

ระบบการเมองดอยคณภาพไมไดเกดขนลอยๆ แตเกดจากปญหาทง

๑๑ ประการขางตนนนแหละทมารวมลงในปญหาท ๑๒

สาเหตทง ๑๒ อยางนเปนปจจยแกกนและกนทำนองปฏจจสมปบาท

ของความทกข เปนหวงโซของเหตปจจยของความทกขของชาต โดย

สรปประเทศไทยขาดแกนแหงคณคา (Core Value) และแกนแหง

สมรรถนะ (Core competency) ทจะรกษาบรณภาพของประเทศไวได

จงวกฤตใหญ

1� | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | 1�

๓.๒ เรองทควรปฏรปตามประเดน สดแลวแตสงคมเหนวามประเดน

ใดทควรปฏรป เชน เรองปฏรปทดน การขจดคอรรปชน การปฏรปตำรวจ

ฯลฯ ตามทยกตวอยางไวในตารางท ๒ รายการนสามารถเพมเตมได

ตามความตองการของสงคม การปฏรปตามประเดนนจะไปเกยวของ

กบการปฏรปตามสาเหตอยมาก เชน การขจดคอรรปชนเกยวของกบ

การกระจายอำนาจ ความเขมแขงของภาคประชาสงคม ความเขมแขง

ของสอมวลชน การปฏรประบบราชการ การสรางจตสำนกใหม เปนตน

จงเขยนเรองตามประเดนไวในแนวตงเพอตดกบแนวนอนของการปฏรป

ตามสาเหตหรอตามโครงสราง เกดเปน Matrix

........ปฏรปเพอคณภาพชวตของเกษตรและผใชแรงงาน.......

........................ปฏรประบบสวสดการสงคม..............................

............................การแกปญหาคอรรปชน................................

................................ปฏรประบบตำรวจ....................................

....................................ปฏรปกองทพ........................................

........................................ปฏรปทดน........................................

..............................................ฯลฯ.............................................

๑.

ปฏรป

ระบบ

ปญญ

า : ร

ะบบก

ารศก

ษา

ระ

บบกา

รสอส

าร ร

ะบบก

ารวจ

ย

๒.

ปฏรป

โครง

สราง

สงคม

สปร

ะชาส

งคม

๓.

ปฏรป

วธคด

และจ

ตสำน

ก

๔.

สราง

ทศทา

งและ

เปาห

มายร

วม ส

รางก

ารอย

รวมก

นอยา

งเปน

ธรรม

กร

ะจาย

อำนา

จการ

ปกคร

อง-ส

รางฐ

านขอ

งประ

เทศใ

หแขง

แกรง

-เทศ

าภวฒ

น

๕.

ปฏรป

การใ

ชทรพ

ยากร

อยาง

เปนธ

รรม

๖.

ปฏรป

ระบบ

ความ

ยตธร

รม

๗

ปฏรป

ระบบ

การศ

กษา

๘.

ปฏรป

ระบบ

การส

อสาร

๙.

ปฏรป

ระบบ

เศรษ

ฐกจใ

หเปน

ธรรม

๑๐.

ปฏรป

ระบบ

ราชก

าร

๑๑. ปฏ

รประ

บบกา

รเมอ

ง

๑๒. ปฏ

รประ

บบสข

ภาพ

ปฏ

รปตา

มสาเ

หต

ปฏ

รปตา

มประ

เดน

(เชน

)

ตารา

งท ๑

เรอ

งทคว

รปฏร

ป

16 | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | 1�

๓.๓ เรองทควรปฏรปตามลำดบกอนหลง เรองทควรปฏรปใน

ตารางท ๑ นน ควรมกลมหรอสถาบนทำงานทางวชาการเพอเตรยม

ความพรอมทกเรอง เมอเรองใดพรอมกผลกดนไปสการปฏบต สวนเรอง

ทควรปฏรปเปนลำดบตนนน อาศยหลกการหลายอยาง เชน เปนเรองท

เปนจดคานงดเมอทำแลวไดผลมากหลายอยาง เปนเรองทจบอารมณ

ความรสกของสงคม เปนเรองทมความพรอมทางวชาการ และเปนเรอง

ททำใหสำเรจไดโดยไมยากเกน สวนเรองทสำคญมากแตยากสดๆ ตอง

ใชเวลามากกตองทำไปเปนลำดบ

เรองทควรปฏรปในลำดบตนอาจมไดดงตอไปน

๑. กระจายอำนาจสชมชนทองถน-สรางฐานของประเทศให

แขงแกรง-เทศาภวฒน

๒. ปฏรปเพอคณภาพชวตของเกษตรกรและผใชแรงงาน

๓. ปฏรปทดน

๔. ปฏรประบบภาษ-ปฏรประบบสวสดการสงคม

๕. ปฏรประบบการเงนการคลงเพอความเปนธรรม

๖. ปฏรประบบเศรษฐกจเพอความเปนธรรม

๗. ปฏรประบบความยตธรรม

๘. ปฏรประบบการสอสาร

๙. ปฏรประบบอำนาจรฐ

๑๐. ปฏรประบบปญญาของประเทศ

รายการนสามารถปรบได เรองใดอนถามความพรอมทางวชาการก

เลอนขนมาอยลำดบตนทจะผลกดนไปสการปฏบต

ตอไปนจะขยายความทง ๑๐ เรอง พอเปนสงเขป

๑. กระจายอำนาจไปสชมชนทองถน-

สรางฐานของประเทศใหแขงแกรง-เทศาภวฒน

ชมชนทองถนคอฐานของประเทศ ถาฐานของประเทศแขงแรง

จะรองรบสงคมทงหมดใหมนคง การพฒนาอยางบรณาการจะเกดขนได

ตอเมอเอาพนทเปนตวตง (เทศาภวฒน) ไมใชเอากรมเปนตวตง เมอ

ชมชนทองถนเขมแขงจะเหนการพฒนาอยางบรณาการอยางนอย ๘

เรองเขามาดวยกนคอ เศรษฐกจ-จตใจ-สงคม-วฒนธรรม-สขภาพ-การ

ศกษา-ประชาธปไตย เกดเปนสงคมศานตสข ถนนทกสายจงควรไป

หนนเสรมและเชอมกบการพฒนาทฐานของประเทศ หรอการอภวฒน

โดยเอาพนทเปนตวตง (เทศาภวฒน) ชมชนเขมแขงจะดแลการพฒนา

ทกเรองไปไดประมาณ ๘๐ เปอรเซนต

๒. การปฏรปเพอคณภาพชวตของเกษตรกรและผใชแรงงาน

เกษตรกรและผใชแรงงานเปนคนสวนใหญของประเทศและยง

ขาดความมนคงในชวต ถาคนสวนใหญยงขาดความมนคง ประเทศจะ

มนคงไดอยางไร การปฏรปคราวนจงตองปฏรปเชงระบบเพอคณภาพ

ชวตของเกษตรกรและผใชแรงงานอยางยงยน ซงตองคดถงเครองมอ

เชงสถาบนดวย ภาคธรกจมเครองมอเชงสถาบนเปนอนมาก เชน

กฎหมาย ธนาคาร ตลาดหลกทรพย ระบบการศกษา (ทงหมดนนแหละ

1� | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | 1�

คอเครองมอของภาคธรกจ) ฉนใด ภาคเกษตรกร และผใชแรงงานก

ควรมเครองมอเชงสถาบนไมยงหยอนกวากน ถาหากทศทางอนาคต

ประเทศไทยจะถอเอาการอยรวมกนอยางเปนธรรมเปนเปาหมาย

๓. ปฏรปทดน

ควรจดสรรใหประชาชนมทดนเพอทอยอาศยและทำเกษตร

พอเพยง หรอเกษตรยงชพหรอเกษตรยงยนมากทสด ประมาณครอบครวละ

๕-๖ ไร จะเกดความมนคงในชวต ความมนคงทางอาหาร ความมนคง

ทางสงแวดลอม ความมนคงทางเศรษฐกจโดยรวมและความมนคงทาง

สงคม หากคนจำนวนมากทสดม ๒ อาชพ อาชพหนงเปนอาชพมนคง คอ

การทำเกษตรยงชพ กบอกอาชพหนงสดแตความรความชำนาญ อาชพ

หลงนอาจไมมนคง เพราะความผนผวนของตลาด เชน เกดตกงาน

ขาดทนยอยยบ ซงกยงมหลงพง คอ มบานอยมอาหารกน เพราะมทอย

อาศยและททำกน ทดนของรฐกด ทดนของ ธกส. กด ทดนของเอกชน

รายใหญกตาม ควรมการจดการไปใหประชาชนไดใชทำกนมากทสด

ดวยมาตรการหลายอยาง เชน กฎหมาย การขนภาษทรพยสน การซอ

ดวยพนธบตรระยะยาว เปนตน ทงนตองอาศยจตสำนกใหมของทกฝาย

วาเราตองสรางการอยรวมกนอยางเปนธรรม บานเมองจงจะพนวกฤต

๔. ปฏรประบบภาษ-ปฏรประบบสวสดการสงคม

ควรปฏรประบบภาษใหมความเปนธรรม แลวนำเงนทไดไป

สรางระบบสวสดการสงคมตงแตครรภมารดาจนถงเชงตะกอน จากการ

วจยของทดอารไอเพยงปฏรประบบภาษแบบเบาะๆ กจะไดเงนเพม

ประมาณปละ ๓๕๐,๐๐๐ ลานบาท ซงสามารถนำไปเพมสวสดการ

สงคมไดมาก การปฏรประบบภาษยงทำเพมขนอกไดมาก ซงจะทำให

ในอนาคตสามารถพฒนาไปสความเปนรฐสวสดการแบบประเทศใน

สแกนดเนเวยกได การปฏรประบบภาษเปนเครองมอเพอสรางความ

เปนธรรมทสำคญมาก และจะเปนเรองแรกๆ ททำไดสำเรจในการ

ปฏรปคราวน เพราะความพรอมของขอมล และการว เคราะห

สงเคราะหออกมาเปนความรเชงนโยบาย ฉะนนเครอขายทางสงคมรวม

ทงสอมวลชนควรเขามาทำความเขาใจ ขยายความเขาใจ และขบเคลอน

เรองปฏรประบบภาษ-ปฏรประบบสวสดการทางสงคมไปสความสำเรจ

๕. ปฏรปการเงนและการคลงเพอความเปนธรรม

เรองปฏรประบบภาษทกลาวถงขางบนกเปนสวนหนงของการ

ปฏรปการเงนการคลง แตการปฏรปการเงนการคลงยงทำอนๆ ไดอกมาก

และเปนเครองมออนทรงพลงทสดทจะปรบเปลยนพฤตกรรมการ

ทำงานของทกภาคสวน ทงภาครฐ ภาคธรกจ ภาคประชาสงคม ภาค

ชมชนทองถน ภาคการสอสาร รวมถงการสรางจตสำนกใหม การปฏรป

การเงนการคลง คอเครองมอใหญของการปฏรปประเทศไทย นเปนจด

ยทธศาสตรของการปฏรปประเทศไทยทสำคญ

๖. ปฏรประบบเศรษฐกจเพอความเปนธรรม

ระบบเศรษฐกจเปรยบประดจระบบเลอดไหลเวยนทนำอาหาร

และออกซเจนไปหลอเลยงเซลลทกเซลลทวรางกาย จะไปกกขงไวใชเอง

เฉพาะทสวนใดสวนหนงไมได รางกายจะเจบปวยและตาย ระบบเศรษฐกจ

20 | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป ประเวศ วะส | 21

ตองมวฒสภาวะ และเปนระบบททำใหทกภาคสวนของสงคมแขงแรง

และยงยนเพอการอยรวมกนอยางเปนธรรม การเชอมโยงระบบ

เศรษฐกจมหภาคกบเศรษฐกจชมชนอยางเกอกลกนจะทำใหเกดการ

ลงตวไปไดมาก

๗. ปฏรประบบความยตธรรม

การทมผเขาไมถงระบบความยตธรรมของรฐ ทำใหสะสมความ

แคนไวในสงคม จำเปนตองปฏรประบบความยตธรรมอยางเรงดวน

๘. ปฏรประบบการสอสาร

ใหระบบการสอสารสามารถสรางจตสำนกใหม สรางทศทาง

และเปาหมายรวมของประเทศ กระตนการรวมตวรวมคดรวมทำเพอให

สงคมปรบเปนประชาสงคม อนจะทำใหสงคมมพลานภาพทจะปฏรป

ตวเอง รวมทงสรางการมสวนรวมของทกภาคสวนของสงคมในการขบ

เคลอนการปฏรปประเทศ นเปนอกจดยทธศาสตรหนงของการปฏรป

ประเทศไทย

๙. ปฏรประบบอำนาจรฐ

ระบบอำนาจรฐทงระบบราชการและระบบการเมองทขาดความ

ถกตองทำใหประเทศรวนไปหมด จงตองมการปฏรปคอปฏรประบบ

ราชการ และปฏรประบบการเมองซงจะไมกลาวใหยดยาวในทนเพราะ

เปนเพยงรายการของเรองทควรปฏรป

เรองปฏรปการเมองนนกมความเหนตางๆ กน สวนหนงกเหน

วาควร top down โดยหารฐบรษมาเปนผนำทำการ สวนหนงกเหนวา

ควร bottom up คอ สรางความเขมแขงจากฐาน บางกลมกวาปฏรป

การเมองใชไมไดตองปฏวตประชาธปไตย ถาปฏวตประชาธปไตยได

บานเมองจะสนต และเกดความเจรญอยางแทจรงได ซงกนาจะเปน

ความจรง อยทวาจะทำใหสำเรจไดอยางไร ผมคดวาตองใชพหมรรคให

บรรจบและหนนเสรมกน

๑๐. ปฏรประบบปญญาของประเทศ

ความเนอยชาทางปญญาเปนปฐมเหตของวกฤตการณของชาต

จำเปนตองปฏรประบบปญญาของประเทศโดยเรงดวน ทงเรองระบบ

การศกษา ระบบการสอสาร การสรางวฒนธรรมการเรยนร และการยก

เครองระบบการวจยของประเทศ

ประเวศ วะส | 2�

๑. ทยกรางเสนอรายการเรองทควรปฏรปมาในทน เปนการกอโครงขน

เพอใหงายตอการตดทอนเพมเตมหรอยบรวม ซงจะเชญผรมาชวย

ทำใหสมบรณขนแลวเผยแพรสสาธารณะ

๒. ไมมใครผกขาดการปฏรป ทกคนทกภาคสวนมสทธทจะคด

ปรบปรงเปลยนแปลงใหประเทศไทยดขน โดยจะใชคำวาปฏรปหรอไมใช

กได จะใชรายการเรองทควรปฏรปหรอไมใชกได แตหวงวารายการเรอง

ทควรปฏรป อาจมประโยชนอยบางในการเปนฐานใหคดตอ

๓. ควรมกลมหรอประชาคมปฏรปจบเรองใดเรองหนงอยางจรงจง

โดยตองสามารถทำงานทางวชาการได ซงประกอบดวยขอมลเกยวกบ

เรองนนๆ แลววเคราะห สงเคราะหออกมาเปนความรเชงนโยบายทม

พลงและพรอมปฏบต แลวผลกดนไปสการปฏบตได ตองตระหนกวาขอ

เรยกรองกบความรเชงนโยบายไมเหมอนกน ขอเรยกรองสงทยากๆ

สวนมากไมมใครปฏบตได เพราะขาดการวเคราะหสงเคราะหเปนเชง

นโยบายพรอมปฏบต สวนราชการและพรรคการเมองยงขาดความ

๔. การดำเนนการตอไป

2� | ปฏรปประเทศไทย : รายการเรองทควรปฏรป

สามารถในการสงเคราะหนโยบายทด ฉะนนประชาคมปฏรปในแตละ

เรองควรสรางความสามารถหรอแสวงหาความชวยเหลอในการสงเคราะห

นโยบายเรองนนๆ ใหได เพอผลกดนไปสความสำเรจ คณะกรรมการ

จดสมชชาปฏรปจะเปนกลไกหนงทสนบสนนการสงเคราะหนโยบายให

แกกลมและเครอขายตางๆ ทตองการเพราะในการจดประชมสมชชา

ปฏรปตองมขอเสนอเชงนโยบายพรอมเครองมอของนโยบาย

มหาวทยาลยแตละมหาวทยาลยควรจะเปนประชาคมปฏรปเรองใด

เรองหนง หรอแมหลายเรองกได องคกรและสถาบนอนๆ ทงของรฐและ

เอกชนกอยในฐานะทจะจบเรองใดเรองหนงขนมาทำงานทางวชาการ

และขบเคลอนไปสการปฏบตดวยตนเอง หรอเชอมโยงกบคณะกรรมการ

ปฏรปทงสองคณะกได

๔. ในระยะเวลา ๓ ป ของวาระการทำงานคณะกรรมการปฏรปทงสอง

คณะไมสามารถทำไดทกเรอง แตจะประสานกนเลอกทำเปนบางเรอง

ใหสำเรจเปนการนำรอง ซงประชาคมปฏรปกลมตางๆ สามารถดำเนน

ตอไดสะดวกขน การปฏรปประเทศไทยเปนกระบวนการตอเนองยาวนาน

เพอรวมกนสรางประเทศไทยใหเปนประเทศทนาอยทสด

จตสำนกวาประเทศไทยคอครอบครวใหญเดยวกนของเรา เราม

เปาหมายรวมกนทจะสรางประเทศไทยใหเปนประเทศทนาอยทสด โดย

เปนประเทศทมความกาวหนาบนฐานของความด ความงาม ความเขมแขง

ความพอเพยง ความสมดล และสนตภาพ จะทำใหการปฏรปประเทศไทย

สามารถสรางความเปนธรรม ลดความเหลอมลำ เพอประโยชนสขแหง

มหาชนชาวสยามไดสำเรจ