การออกแบบบทเรียน e-learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. ·...

28

Upload: others

Post on 21-Sep-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท
Page 2: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท
Page 3: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน

เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสงe-Learning

ผศ.ดร. ศยามน อนสะอาด

Page 4: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง

โดย ผศ. ดร. ศยามน อนสะอาด

สงวนลขสทธตามกฎหมาย โดย ผศ. ดร. ศยามน อนสะอาด

หามคดลอก ลอกเลยน ดดแปลง ทาซา จดพมพ หรอกระทาอ)นใด โดยวธการใดๆ ในรปแบบใดๆ

ไมวาสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน เพ)อเผยแพรในส)อทกประเภท หรอเพ)อวตถประสงคใดๆ

นอกจากจะไดรบอนญาต

ศยามน อนสะอาด.

การออกแบบ e-Learning เพ)อพฒนาทกษะการคดขนสง.--กรงเทพฯ : ซ เอด ย เค ชน, 2561.

272 หนา.

1. บทเรยนสาเรจรป. 2. คอมพวเตอรชวยการสอน. 3. เทคโนโลยการศกษา.

I. ช)อเร)อง.

371.334

Barcode (e-book) : 5524100001934

ผลตและ จดจาหน�าย โดย

เลขท 1858/87-90 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ 10260

โทรศพท 0-2826-8000

หากมคาแนะนาหรอตชม สามารถตดตอไดท [email protected]

Page 5: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

อเลรนนง มคณสมบตและสมรรถนะทสงผลตอการเรยนรอยางซบซอนมาก

ขนเร%อยๆ ตามววฒนาการของเทคโนโลย ไดแก ฐานขอมลขนาดใหญ (Big Data) ปญญาประดษฐ

(Artificial Intelligence) และยคสมยของอภขอมล (Meta Data) โดยเฉพาะการใชแพลตฟอรม

และการจดเกบขอมลเพ%อการวเคราะหการเรยน (Learning Analytics) ยงทาใหการจดกจกรรม

การเรยนสามารถปรบใหเหมาะตรงกบความแตกตางของบคคลมากขนไดอยางแยบยล นอกจากน

พลงของคลาวดเทคโนโลย (Cloud Technology) ใหพนทการเรยนสวนตว (Personal Learning

Environment) พนทการจดเกบ ลาดบสาระความร และเช%อมโยงความคดไปกบความรใหมๆ

ทเกดขนในทกขณะเวลา กลยทธการสอนทชวยหลอหลอมและกระจาย ความแตกตางของ

ความคด สรางเง%อนไขสงแวดลอมทเออตอการพฒนาความคดในระดบสง การคดวเคราะห

สงเคราะห และสรางสรรคสงใหม ในบรบทความเปนจรงไดงาย นอกจากนการสรางสงแวดลอม

การเรยนรเสมอนทดงใชสารสนเทศ ในรปแบบส%อประเภทตางๆ ซอนทบ นามาสสภาพแวดลอมจรง

ทเรยกวา Augmented Reality

หนงสอ การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง

กลนกรองและการตกผลก จากประสบการณของนกเทคโนโลยฝมอเยยม แนวหนาของประเทศ

ผชวยศาสตราจารย ดร.ศยามน อนสะอาด หนงสอเลมน ตอเตมจนตนาการของนกออกแบบการ

สอนชาวอเมรกนผเปนตนฉบบของการออกแบบการสอน (Instructional Design) David Merill

ไดแตะเรมแนวคดการปรบเหมาะการเรยนรายบคคลเชนเดยวกบการทารายการ โดยอาศยฐาน

ขอมลทจดสรรองคประกอบการออกแบบและการสอนทปรบใหกบรายบคคลไดโดยอตโนมต โดยใช

กลวธการสงเคราะหมาจากฐานขอมลผเรยนเปนรายบคคล เรยกวา “Transaction Theory” ประมวล

กลวธการสอนตามฐานทฤษฎจตวทยาการเรยนร การประยกตวธการและกลยทธการสอนทฝงอยใน

อเลรนนง การจดสงแวดลอมการเรยนร และกระตนทางปญญาดวยเคร%องมอทางเทคโนโลย

เพ%อพฒนาทกษะการคด ดวยผงการคด การใชคาถาม

คานยม

Page 6: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

e-Learning

หนงสอเลมน ฉายภาพใหเหนเสนทางในการปฏรปอเลรนนง (E-learning Revolution)

การปรบกระบวนทศน การจดการเรยนดวยดจทลเทคโนโลย การออกแบบการสอน (Instruc-

tional Design) ไปสการออกแบบการเรยน (Learning Design) ทผสมผสานการกาหนดเง%อนไข

การสรางสงแวดลอม และการเตรยมพรอมใหเกดการเช%อมโยงและตอยอด ทสนบสนนผเรยน

ทมความแตกตาง หลากหลาย ในการพฒนาทกษะความคดทขามพนการเรยนเพ%อรเนอหาสาระ

แตเปนการเรยนทรวธเรยน เรยนทฝกวธคด เรยนอยางรอบรดวยการลงมอปฏบตอยางแทจรง

“อเลรนนง จงไมมวนหยดนง”

รองศาสตราจารย ดร. ใจทพย ณ สงขลา

หวหนาภาควชาเทคโนโลยและส�อสารการศกษา

ผอานวยการศนยวจยนวตกรรมเทคโนโลยการศกษา

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

รางวล Robert deKieffer นกวจยและผนาการศกษานานาชาต ป 2017

ศาสตรเทคโนโลยการศกษานานาชาต

จากสมาคมเทคโนโลยและส�อสารการศกษา (AECT) สหรฐอเมรกา

Page 7: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

หนงสอเร%อง การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง

ผเขยนไดนาเสนอนวตกรรมเทคโนโลยการศกษาในมมมองการพฒนาส%ออเลรนนงทไมใชเพยง

แตนาเสนอเนอหาไปเร%อยๆ ใหผเรยนดเพลนจดจาได แตตองการมงเนนใหมการออกแบบส%อดวย

การออกแบบระบบการสอน โดยใชเทคนคกลยทธการสอนตางๆ เพ%อใหผเรยนไดเกดความคดทาง

ปญญาหลงจากเรยนผานส%ออเลรนนงไดอยางลกซงและเกดการเรยนรอยางมความหมาย สามารถ

สงเสรมการคดขนสงและการสรางความรดวยตนเองตามทกษะการเรยนรแหงศตวรรษท 21

ผเขยนไดทาการศกษาคนควา สรปพรอมนาเสนอตวอยางประกอบการออกแบบส%อ

อเลรนนงตามกลยทธการสอนและการจดสงแวดลอมการเรยนร เพ%อเปนแนวทางในการออกแบบ

บทเรยนอเลรนนงใหแกผสอนทชานาญการสอนแตออกแบบสรางส%อไมไดหรอผผลตส%อทไมได

เปนผสอน เพ%อจะไดนาส%อบทเรยนทออกแบบตามขนตอนการสอนทถกตองไปใชงานไดอยาง

มประสทธภาพ โดยเนอหาในเลมมจานวนทงสน 12 บท ประกอบดวยความรเบองตนเกยวกบ

อเลรนนง องคประกอบ ประเภท มาตรฐานบทเรยนอเลรนนง หลกการทฤษฎการเรยนรในการ

ออกแบบ หลกการออกแบบการสอนสาหรบบทเรยนอเลรนนง บทเรยนอเลรนนงแบบกลยทธ

การสอน บทเรยนอเลรนนงแบบจดสภาพแวดลอมการเรยนร อเลรนนงกบการพฒนาทกษะ

การคดขนสง หลกการออกแบบหนาจอบทเรยนอเลรนนง โปรแกรมสาหรบพฒนาอเลรนนง

การประเมนบทเรยน งานวจยทเกยวของกบบทเรยนอเลรนนงทพฒนาทกษะการคดและแนวโนม

การพฒนาบทเรยนอเลรนนงในอนาคต

หนงสอเลมนเหมาะสาหรบคร อาจารย นกศกษาทสนใจศกษาทางดานเทคโนโลยและ

ส%อสารการศกษา คอมพวเตอรศกษา นวตกรรมเทคโนโลยการศกษา เทคโนโลยสารสนเทศ

นกออกแบบส%อการศกษาในโรงเรยน สถาบนการศกษา มหาวทยาลยและผดาเนนธรกจทางดาน

พฒนาส%อการศกษา ทายทสดหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะใหเนอหาสาระแนวคดทเปน

ประโยชนแกผอาน สามารถนาไปพฒนาตอยอดในการวจยพฒนานวตกรรมส%อการศกษา และ

สรางส%อการศกษาในอนาคตไดอยางมประสทธภาพตอไป

ผศ. ดร. ศยามน อนสะอาด

คานา

Page 8: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง6

e-Learning

CHAPTER 01 : ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง 13

ความเปนมาและพฒนาการของอเลรนนง ....................................................................................... 13

ความหมายของอเลรนนง ................................................................................................................... 14

คณลกษณะของอเลรนนง .................................................................................................................. 16

องคประกอบของอเลรนนง ................................................................................................................ 16

ประเภทของอเลรนนง ......................................................................................................................... 17

รปแบบของอเลรนนง .......................................................................................................................... 18

การนาอเลรนนงไปใชในการจดการเรยนการสอน ........................................................................... 18

ประโยชนของอเลรนนง ...................................................................................................................... 21

อเลรนนงกบการพฒนาทกษะการคด .............................................................................................. 22

CHAPTER 02 : บทเรยนอเลรนนง 27

องคประกอบบทเรยนอเลรนนง ......................................................................................................... 27

ประเภทของบทเรยนอเลรนนง .......................................................................................................... 35

สารบญ

Page 9: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

7

C H A P T E R 01

สารบญ

CHAPTER 03 : หลกการทฤษฎการเรยนรในการออกแบบบทเรยนอเลรนนง 47

หลกการทฤษฎการเรยนร ................................................................................................................... 48

ตวอยางบทเรยนอเลรนนงทสรางจากทฤษฎพฤตกรรมนยม ......................................................... 53

ตวอยางบทเรยนอเลรนนงทสรางจากทฤษฎปญญานยม ............................................................... 55

ตวอยางบทเรยนอเลรนนงทสรางจากทฤษฎคอนสตรคตวสต....................................................... 56

ตวอยางบทเรยนอเลรนนงทสรางจากทฤษฎเช)อมตอ .................................................................... 57

CHAPTER 04 : หลกการออกแบบการสอนสาหรบบทเรยนอเลรนนง 59

การผลตบทเรยนอเลรนนงทมประสทธภาพ .................................................................................... 60

การออกแบบระบบการสอน : แบบจาลอง ADDIE ........................................................................ 63

หลกการออกแบบการสอนตามแนวคดของ Gagne ...................................................................... 66

ประเภทของเนอหาอเลรนนง ............................................................................................................. 37

มาตรฐานอเลรนนง ............................................................................................................................. 38

Page 10: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง8

e-Learning

CHAPTER 05 : บทเรยนอเลรนนงแบบกลยทธการสอน 79

แนวคดการออกแบบอเลรนนงแบบกลยทธการสอน ........................................................................ 79

บทเรยนอเลรนนงแบบสรางความร PSPSKAPE ............................................................................. 81

ขนตอนการสอนแบบสรางความร PSPSKAPE ................................................................. 82

บทเรยนอเลรนนงแบบบทบาทสมมต (Role Play) ........................................................................... 86

ขนตอนของการสอนแบบบทบาทสมมต ................................................................................ 86

บทเรยนอเลรนนงแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Learning) ....................................................... 90

ขนตอนของกระบวนการสอนแบบสบเสาะหาความร ......................................................... 90

บทเรยนอเลรนนงแบบซปปา (CIPPA Model) ................................................................................. 91

ขนตอนการสอนตามหลกโมเดลซปปา ................................................................................... 92

บทเรยนอเลรนนงแบบการเรยนรรวมกน (Collaborative Learning) ........................................... 95

ขนตอนการสอนแบบเรยนรรวมกน ........................................................................................ 94

บทเรยนอเลรนนงแบบการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) ..................................... 95

ขนตอนการสอนการเรยนรแบบรวมมอ ................................................................................. 96

บทเรยนอเลรนนงแบบโครงงาน (Project Based Learning) ....................................................... 97

ขนตอนการสอนแบบโครงงาน ................................................................................................ 98

บทเรยนอเลรนนงแบบปญหาเปนฐาน (Problem Based Learning) ........................................... 99

ขนตอนการสอนแบบปญหาเปนฐาน.....................................................................................100

บทเรยนอเลรนนงแบบกรณศกษา (Case Based Learning) ...................................................... 101

บทเรยนอเลรนนงแบบซนเนคตกส (Synectics) ............................................................................ 103

การสอนโดยใชกจกรรมซนเนคตกส ..................................................................................... 103

ทฤษฎแรงจงใจ ARCS Model ......................................................................................................... 68

ทฤษฎการสอนแบบแสดงองคประกอบ (Component Display Theory) .................................. 73

ทฤษฎการสอนแบบทรานแซกชน (Instructional Transaction Theory) .................................. 75

กระบวนการออกแบบกลยทธการสอนสาหรบอเลรนนง ................................................................ 76

ความสาคญของกลยทธการออกแบบการเรยนการสอน ..................................................... 76

Page 11: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

9

C O N T E N T S

สารบญ

CHAPTER 07 : อเลรนนงกบการพฒนาทกษะการคดขนสง 115

พนฐานเกยวกบทกษะการคดขนสง ................................................................................................... 115

เทคนคการออกแบบบทเรยนพฒนาทกษะการคดขนสง ................................................................. 119

การคดดวยแผนผงการคด (Thinking Maps) .................................................................. 119

การคดดวยแผนทความคด (Mind Map) ........................................................................... 122

การคดดวยหมวก 6 ใบ .......................................................................................................... 127

การคดดวยคาถาม .................................................................................................................. 129

การคดดวยภาพและแผนภาพ............................................................................................... 136

อนโฟกราฟก ............................................................................................................................ 142

CHAPTER 08 : หลกการออกแบบหนาจอบทเรยนอเลรนนง 149

หลกการออกแบบสาร (Message Design) ..................................................................................... 149

หลกการออกแบบบทเรยนอเลรนนง ................................................................................................. 152

การออกแบบบทเรยนอเลรนนงแนวคดกาเย ...................................................................... 152

การออกแบบหนาจอ (Interface Design) ........................................................................................ 154

หลกการองคประกอบการออกแบบ ...................................................................................... 154

เทคนคการใชสในวงจรส ..................................................................................................................... 158

องคประกอบหลกของหนาจอ (Screen Design) ............................................................... 162

องคประกอบของการออกแบบสวนตอประสานงาน........................................................... 169

เทคนคการออกแบบบทเรยนอเลรนนง ............................................................................... 171

CHAPTER 06 : บทเรยนอเลรนนงแบบจดสภาพแวดลอมการเรยนร 107

แนวคดการจดสภาพแวดลอมทางการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต ....................................... 107

การออกแบบบทเรยนอเลรนนงแบบจดสงแวดลอมทางการเรยนรแบบเปด ............................. 109

หลกการสาคญของการจดสงแวดลอมทางการเรยนรแบบเปด ...................................... 109

การออกแบบบทเรยนอเลรนนงสงแวดลอมทางการเรยนรแบบคอนสตคตวสต..........................111

หลกการสาคญของสงแวดลอมทางการเรยนรแบบคอนสตคตวสต .............................. 111

Page 12: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง10

e-Learning

CHAPTER 09 : โปรแกรมสาหรบพฒนาอเลรนนง 185

โปรแกรมพนฐานในการจดการกราฟก ............................................................................................ 186

โปรแกรมพฒนาบทเรยนอเลรนนง ................................................................................................. 186

โปรแกรมพฒนาบทเรยนอเลรนนงแบบ Free Authoring Tools .............................................. 198

CHAPTER 10 : การประเมนบทเรยนอเลรนนง 209

การประเมนบทเรยนอเลรนนง ......................................................................................................... 209

1.1 การประเมนคณภาพบทเรยนอเลรนนง ........................................................................ 209

1.2 การหาประสทธภาพบทเรยนอเลรนนง ......................................................................... 212

การประเมนผลการใชบทเรยนอเลรนนง ........................................................................................ 216

2.1 การประเมนผลสมฤทธทางการเรยน ............................................................................ 216

2.2 การประเมนทกษะการคด ............................................................................................... 216

2.3 การประเมนการสรางความร .......................................................................................... 220

2.4 การประเมนชนงาน ......................................................................................................... 225

CHAPTER 11 : งานวจยทเกยวของกบบทเรยนอเลรนนง ทพฒนาทกษะการคด 229

งานวจยทเกยวของในประเทศไทย..................................................................................................229

งานทเกยวของในตางประเทศ ......................................................................................................... 238

CHAPTER 12 : แนวโนมการพฒนาบทเรยนอเลรนนงในอนาคต 241

การใชวดโอเปนฐานในการนาเสนอบทเรยน MOOC......................................................................241

เทคโนโลยโลกเสมอนผสานโลกจรง (Augmented Reality).......................................................245

เทคโนโลยความเปนจรงเสมอน (Virtual Reality) ....................................................................... 247

ขอแนะนาการใชกราฟกในบทเรยนอเลรนนง ..................................................................... 176

หลกการใชตวอกษร ................................................................................................................ 176

Page 13: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

11

C O N T E N T S

สารบญ

เกมมฟเคชน (Gamification) .......................................................................................................... 255

องคประกอบของเกมมฟเคชน (Gamification Elements) ............................................. 257

ขนตอนการพฒนาเกมมฟเคชน ............................................................................................ 258

ไมโครเลรนนง (Microlearning) ................................................................................................... 259

การสรางบทเรยนอเลรนนงผานแอพพลเคชนบนมอถอ .............................................................. 262

บรรณานกรม ................................................................................................................................ 266

Page 14: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท
Page 15: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

01CHAPTER

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

ความเปนมาและพฒนาการของอเลรนนง

ปจจบนการเรยนการสอนเขาสยคแหงการเรยนรในศตวรรษท 21 ทผสอนและผเรยน

สามารถเขาถงความรไดจากทกหนทกแหงและทกคนผานส%อทเรยกวา อเลรนนง (e-Learning)

ซงไดรบความนยมอยางสงในการนามาใชสนบสนนการจดการเรยนการสอนทงในสถาบน

การศกษาของประเทศไทยและทวโลก โดยเปนไดทงส%อหลกและส%อเสรมในการเรยนการสอน

อเลรนนงเกดจากการพฒนาแนวคดของเทคโนโลยการศกษาแหงชาต กระทรวงศกษาธการ

ประเทศสหรฐอเมรกา ทตองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนของผเรยนใหเขากบศตวรรษท 21

โดยพฒนาระบบการเรยนรใหเช%อมตอความรใหมอนเปนพลวตรกบเทคโนโลยอนเทอรเนต

รวมถงโครงสรางพนฐานอนเทอรเนตไดพฒนาใหมความรวดเรวในการสงและรบขอมลสารสนเทศ

จงกอใหเกดการพฒนาบทเรยนอเลรนนงในรปแบบส%อประสม (Multimedia) 2 มต 3 มต เพ%อเพม

ความนVาสนใจใหแกบทเรยน ผเรยนเกดการเรยนรในเนอหาวชาไดอยางมประสทธภาพมากขน

Page 16: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง14

e-Learning

รปท 1.1 การเรยนรผานส%ออเลรนนง

ทมา: https://www.td.org/Publications/Blogs/Learning-Technologies-Blog/2017/02/Bringing-About-Better-E-Learning

ความหมายของอเลรนนง

Horton, William K. (2006) นยามความหมายของอเลรนนง วาเปนการใชขอมลและ

เทคโนโลยคอมพวเตอรเพ%อสรางประสบการณการเรยนร

Clank, Ruth, Colvin. and Mayer, Richard, E. (2003) นยามความหมายของอเลรนนง

วาเปนการเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอร อนเทอรเนต อนทราเนต เปนชองทางในการ

ถายทอดเนอหา มคณลกษณะสาคญ คอ บทเรยนมเนอหาทสมพนธกบจดประสงคของการเรยน

ใชเทคนคการสอนเพ%อชวยทาใหเกดการเรยนร ไดแก การใชตวอยาง แบบฝกหด ใชส%อการสอน

เปนมลตมเดยเพ%อนาเสนอเนอหา และเปนการสรางความรทกษะใหมใหแกผเรยน

Vangie Beal (2016) นยามความหมายอเลรนนง วาเปนการศกษาผานเครอขายอนเทอรเนต

หรอคอมพวเตอร เปนพนฐานของการถายทอดเนอหาทกษะโดยใชโปรแกรมประยกตและ

กระบวนการทางอเลกทรอนกสหรอแอพพลเคชนเพ%อการเรยนร และกระบวนการเรยนรดวย

อเลรนนงรวมถงการเรยนรผานเวบดวยระบบคอมพวเตอรหองเรยนเสมอน และความรวมมอ

แบบดจทลจะถกสงผานทางอนเทอรเนต อนทราเนต เอกซทราเนต โดยใชส%อเสยงหรอวดโอ ทว

ดาวเทยม และซดรอม

Page 17: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

15

C H A P T E R

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

01

สานกงานราชบณฑตยสภา (2553) นยามความหมายอเลรนนง ในพจนานกรมศพท

ศกษาศาสตร ฉบบราชบณฑตยสถาน บญญตศพทภาษาไทยของคาวา Electronic learning

(e-learning) การเรยนอเลกทรอนกสหรออเลรนนง หมายถง การศกษาทางไกลรปแบบหนง

ซงผเรยนไมจาเปนตองไปยงสถานศกษาดวยตนเอง สามารถเรยนไดตามชวงเวลาทสะดวก

เรยนไดตามความถนดและความสนใจแตตองอาศยเรยกเนอหาสาระ แบบฝกหดผานระบบ

เครอขายอนเทอรเนต อนทราเนต สามารถโตตอบกบผสอน แลกเปลยนความรหรอแนวคดกบ

ผเรยนจากสถานทอ%นผานระบบเครอขายเชนกน รวมทงมระบบการวดและประเมนผลเพ%อใหได

คณภาพและมาตรฐานตามทสถาบนหรอหนVวยจดการศกษากาหนด

เอทเอกซ (2560) กลาววา อเลรนนง คอ การเรยนการสอนในลกษณะหรอรปแบบใดกได

ซงการถายทอดเนอหานน กระทาผานทางส%ออเลกทรอนกส เชน ซดรอม เครอขายอนเทอรเนต

อนทราเนต เอกซทราเนต หรอทางสญญาณโทรทศน สญญาณดาวเทยม เปนตน ซงการเรยน

ลกษณะนไดมการนาเขาสตลาดเมองไทยในระยะหนงแลว เชน คอมพวเตอรชวยสอนดวย

ซดรอม การเรยนการสอนบนเวบ (Web-Based Learning) การเรยนออนไลน (Online Learning)

การเรยนทางไกลผานดาวเทยม หรอการเรยนดวยวดโอผานออนไลน เปนตน ในปจจบนคนสวน

ใหญมกจะใชคาวา อเลรนนง กบการเรยนการสอนหรอการอบรมทใชเทคโนโลยของเวบ (Web

Based Technology) ในการถายทอดเนอหารวมถงเทคโนโลยระบบการจดการหลกสตร (Course

Management System) ในการบรหารจดการงานสอนดานตางๆ โดยผเรยนทเรยนดวยระบบ

อเลรนนงน สามารถศกษาเนอหาในลกษณะออนไลนหรอจากแผนซดรอมกได และทสาคญอก

สวนคอ เนอหาตางๆ ของอเลรนนงสามารถนาเสนอโดยอาศยเทคโนโลยมลตมเดย (Multimedia

Technology) และเทคโนโลยเชงโตตอบ (Interactive Technology)

ตวงแสง ณ นคร และ ศยามน อนสะอาด (2557) กลาววา อเลรนนง หมายถง

ส%ออเลกทรอนกสทอาศยกระบวนการทางอเลกทรอนกส ทงทอยในระบบแอนะลอกและดจทล

เพ%อการนาเสนอเนอหาความร ในลกษณะตางๆ ทงนรวมถงส%อทอย ในระบบเครอขายดวย

อเลรนนงเปนการนาเคร%องมอบนอนเทอรเนตทใชในการตดตอส%อสารทงในรปแบบประสานเวลา

(Synchronous) และไมประสานเวลา (Asynchronous) มาใชประโยชนในการจดการเรยนการสอน

การตดตอส%อสารในรปแบบประสานเวลา ไดแก Line, Chat, Video Conference แบบไมประสาน

เวลา ไดแก Webboard, Discussion Board, Blog, E-mail เปนตน

สรปไดวา อเลรนนง คอ ส%อการเรยนการสอนอเลกทรอนกสทเปนทงในรปแบบออนไลนอย

บนเครอขายและออฟไลนทไมไดเช%อมตอเครอขาย เปนส%อหรอตวกลางทถายทอดสารหรอความร

สงผานไปสผเรยนเพ%อใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพนนเอง

Page 18: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง16

e-Learning

คณลกษณะของอเลรนนง

ลกษณะสาคญของอเลรนนง ประกอบดวยลกษณะสาคญ 4 ประการ ดงน

1. ทกสถานท ทกเวลา (Anywhere, Anytime) ผเรยนสามารถเขาถงเนอหาการเรยนรได

ตามความตองการผานอปกรณคอมพวเตอร สมารทโฟน แทบเลตไดตลอดเวลา

2. มลตมเดย (Multimedia) การนาเสนอเนอหารปแบบส%อประสม ประกอบดวยภาพนง

ตวอกษรและเสยง ภาพเคล%อนไหว เพ%อชวยใหผเรยนเกดความใสใจในสารหรอเนอหาทสงไปชวย

ใหเกดความคงทนในการจดจาหรอการเรยนรไดดขน

3. เนอหาไมเปนเสนตรง (Non-Linear) การนาเสนอเนอหามลกษณะไมเปนเชงเสนตรง

ผเรยนสามารถเขาถงเนอหาไดตามความสามารถของผเรยน สามารถเรยนซาหรอขามบทเรยนได

4. การมปฏสมพนธ (Interaction) ผเรยนตองมปฏสมพนธกบเนอหาบทเรยน หรอ

มปฏสมพนธกบเพ%อนและผสอน โดยภายในบทเรยนอเลรนนงจะไดรบการออกแบบกจกรรมให

ผเรยนสามารถโตตอบกบเนอหา รวมถงโตตอบกบแบบฝกหดและแบบทดสอบ ผเรยนสามารถ

ตรวจสอบความเขาใจดวยตนเองได อเลรนนงควรมเคร%องมอใหผ เรยนไดเรยนแบบรวมมอ

(Collaboration Tools) เพ%อปรกษา อภปราย ซกถาม แสดงความคดเหนกบผสอน ผเชยวชาญ

หรอเพ%อนๆ รวมชนเรยน

นอกจากน Angeliki, Asimina and Eleni (2005) ไดกลาวถง คณลกษณะของอเลรนนง

ทมประสทธภาพจะตองทาใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนรและเนอหาตองสอดคลองกบ

วตถประสงค มความถกตอง ใชงานงาย เขาถงไดงาย มความบนเทง นVาจดจา และลดตนทนการผลต

องคประกอบของอเลรนนง

อเลรนนง ประกอบดวย 4 องคประกอบ ดงน

1. เนอหา (Content) ผเรยนจะบรรลวตถประสงคการเรยนรในเนอหาหรอไมอยางไร

สงสาคญคอ ผสอนตองจดเตรยมเนอหาการเรยนใหแกผเรยน ผเรยนมหนาทในการศกษาเนอหา

ดวยตนเอง โดยการคดวเคราะหอยางมหลกการและเหตผลดวยตวของผเรยนเอง

2. ระบบบรหารจดการการเรยนร (Learning Management System) เปนระบบท

รวบรวมเคร%องมอออกแบบไวเพ%ออานวยความสะดวกแกผสอนในการจดการเรยนการสอนออนไลน

เคร%องมอออกแบบประกอบดวยพนทและเคร%องมอสาหรบชวยในการเตรยมเนอหาบทเรยน

Page 19: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

17

C H A P T E R

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

01

สรางแบบทดสอบ แบบสอบถาม การจดการกบแฟมขอมลตางๆ รวมถงเคร%องมอในการตดตอ

ส%อสาร ไดแก อเมล เวบบอรด หรอแชท เปนตน

3. โหมดการตดตอส�อสาร (Modes of Communication) ผเรยนสามารถตดตอส%อสาร

กบผสอน รวมทงผเรยนดวยกน เคร%องมอและชองทางตดตอส%อสาร ไดแก การประชมทาง

คอมพวเตอร อเมล ทงนจะตองมความสะดวกในการใชงานดวย

4. การมปฏสมพนธ (Interactive) ควรจดใหผเรยนไดมโอกาสโตตอบกบเนอหาในรปแบบ

ของการทาแบบฝกหดและแบบทดสอบความร

ประเภทของอเลรนนง

อเลรนนงมรปแบบทหลากหลายในการนาไปใชเพ%อจดการเรยนการสอนและเปนทางเลอก

ในการจดการศกษา (Clark and Mayer, 2003 ; Horton and William K., 2006) ไดแบงประเภท

ของอเลรนนงออกเปน 7 ประเภท ดงน

1. หลกสตรรายวชา (Standalone Courses) ทผเรยนเรยนดวยตนเองโดยไมมปฏสมพนธ

กบผสอน หรอเพ%อนรวมชนเรยน เปนการส%อสารทางเดยว

2. หลกสตรหองเรยนเสมอนจรงออนไลน (Virtual-Classroom Courses) โครงสราง

เหมอนหลกสตรในชนเรยน อาจมการประชมออนไลนในรปแบบประสานเวลา

3. เกมและสถานการณจาลองการเรยนร (Learning Games and Simulations) เรยนร

โดยการทากจกรรมสถานการณจาลองทตองมการสารวจคนควาและนาไปสการคนพบ

4. ฝงกจกรรมการเรยนรในอเลรนนง (Embedded e-Learning) เชน คณลกษณะวธใช

โปรแกรมคอมพวเตอร กระบวนการหรอขนตอนการแกปญหา

5. การเรยนแบบผสมผสาน (Blended Learning) เปนการเรยนแบบผสมผสานกจกรรม

ในรปแบบตางๆ โดยการจดประสบการณการเรยนรในหองเรยนและการเรยนบนเครอขายรวมกน

6. การเรยนรบนอปกรณเคล�อนท (Mobile Learning) หลกสตรอเลรนนงควรใชอปกรณ

เคล%อนท เชน PDA สมารทโฟน ในการเขาถงเนอหาบทเรยนได

7. การจดการความร (Knowledge Management) หลกสตรอเลรนนงทใชในการใหความร

แกกลมใหญมากกวารายบคคล

Page 20: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง18

e-Learning

รปแบบของอเลรนนง

อเลรนนง ประกอบดวยส%อรปแบบตางๆ โดยมรายละเอยดดงน

1. ส�อประเภทเสยง (Audio) ไดแก MP3, MP4 ซดรอม

2. ส�อการเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative) ไดแก พนทดจทลทสามารถแชรใชงานรวม

กนได เชน กระดานอจฉรยะ

3. ขอความอเลกทรอนกส (Electronic Text) ไดแก ตวอกษรบนเวบเพจ หนงสอ

อเลกทรอนกส เอกสารอเลกทรอนกส

4. ส�อบรณาการ (Integrated) ไดแก การใชส%อทหลากหลายรวมกน โดยอาจรวบรวมอย

ในสวนตอประสานงาน (Interface) เดยวกน

5. ซอฟตแวร (Software) ไดแก การจาลองสถานการณ ภาพเคล%อนไหวแบบโตตอบ

ทซบซอน

6. ส�อวดโอ (Video) ไดแก DVD การนาขอมลในรปแบบของภาพและเสยงสงผานทาง

อนเทอรเนต (Streaming Video)

7. ส�อทางการมองเหน (Visuals) ไดแก ภาพ ไดอะแกรม ภาพเคล%อนไหว

8. ส�อประเภทอ�น ไดแก อปกรณอเลกทรอนกสแบบอกษรเบรลล (Electronic Braille

Devices)

อเลรนนงแตละรปแบบลวนมขอดและขอดอยขนอยกบนกออกแบบทจะเลอกรปแบบส%อทด

ทสดตรงกบความตองการตามคณลกษณะของผเรยน วตถประสงคและเนอหาในการเรยนการสอน

การนาอเลรนนงไปใชในการจดการเรยนการสอน

อเลรนนง เปนการเรยนผานส%ออเลกทรอนกสทงในรปแบบออนไลนและออฟไลน

เปนส%อกลางทถายทอดความรใหผเรยนเกดการเรยนร โดยรปแบบการจดการเรยนการสอน

ออนไลนจะใชเทคโนโลยและการตดตอส%อสารผานเครอขายอนเทอรเนต อนเปนชองทางในการ

ถายทอดเนอหาหรอความรมคณลกษณะสาคญคอ มเนอหาบทเรยนทสอดคลองกบจดประสงค

การเรยน มการนาเทคนควธการสอนมาใชเพ%อชวยทาใหเกดการเรยนร นอกจากนยงมการใชส%อ

มลตมเดยเพ%อนาเสนอเนอหา และพฒนาผเรยนใหสามารถสรางความร พฒนาทกษะใหมในการ

เรยนรใหแกผเรยน รวมถงสามารถเรยนรไดทกทและทกเวลา

Page 21: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

19

C H A P T E R

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

01

อเลรนนง ไมใชเพยงแคการสอนในลกษณะเดมๆ นาเอกสารการสอนมาแปลงใหอยใน

รปแบบดจทลและนาไปวางไวบนเวบหรอบนระบบบรหารจดการการเรยนรเทานน แตยงครอบคลม

ถงกระบวนการในการเรยนการสอนหรอการอบรมทใชเคร%องมอทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ

เพ%อใหเกดความยดหยนทางการเรยนร สนบสนนการเรยนรในลกษณะทผเรยนเปนศนยกลาง และ

การเรยนในลกษณะตลอดชวต และอเลรนนงไมจาเปนตองเปนการเรยนทางไกลเสมอไป ผสอน

สามารถนาไปใชในลกษณะการผสมผสานกบการสอนในชนเรยนปกตได

จากการสารวจเวบไซตของสถาบนการศกษาระดบมหาวทยาลยในประเทศไทยหลายแหง

สวนใหญมการนาอเลรนนงไปใชในการเรยนการสอนระดบเปนส%อเสรม (Supplementary) ผสอน

ใชเปนทางเลอกเพ%อใหผเรยนเกดความกระตอรอรน สนกสนาน พรอมไปกบการเรยนรในชนเรยน

เพ%อใหความรประสบการณเพมเตมแกผเรยนในการทากจกรรม สงรายงาน การบาน นอกจากนยง

มบางมหาวทยาลยทใชอเลรนนงเปนส%อหลก โดยนาไปใชแทนทการบรรยายในหองเรยน ผเรยนจะ

ตองศกษาเนอหาออนไลนทงหมด และโตตอบกบเพ%อนผเรยนในชนเรยนผานทางเคร%องมอตดตอ

ส%อสารทจดเตรยมไว แตยงนบวามจานวนไมมากนก

สาหรบในตางประเทศแนวคดเกยวกบการนาอเลรนนงไปใชในการเรยนการสอนจะอยใน

ลกษณะ Learning Through Technology หมายถง การเรยนรโดยมงเนนการเรยนในลกษณะ

มสวนรวมของผเกยวของไมวาจะเปนผสอน ผเรยนและผเชยวชาญอ%นๆ โดยอาศยเทคโนโลย

ในการนาเสนอเนอหาและกจกรรมตางๆ โดยโตตอบผานเคร%องมอตดตอส%อสารทงแบบประสาน

เวลาและไมประสานเวลา

ปจจบนในตางประเทศมการจดการเรยนการสอนแบบ MOOCs (Massive Open

Online Course) หมายถง การเปดหลกสตรการเรยนการสอนแบบออนไลนแบบเปดเสรทไมวา

จะเปนนกศกษา คนทางาน ผสนใจจากทวโลกสามารถสมครเขาเรยนไดไมจากดจานวนโดยไมเสย

คาใชจาย แตหากตองการใบประกาศนยบตรหรอใบปรญญาตองเรยนใหครบหลกสตรและชาระ

คาใชจายในการเรยน โดยจะเนนการใชอเลรนนงเปนส%อหลก (Comprehensive Replacement)

ในรปแบบวดโอและใหผเรยนทากจกรรมศกษาคนควาสรางชนงาน สงรายงานการบาน ตอบคาถาม

ตดตอส%อสารกบเพ%อนรวมเรยนและผสอนไดตลอดเวลา และมการทาแบบทดสอบประเมนผล

การเรยนรผานออนไลน ตวอยางเวบไซตทเปดใหเรยนฟรในรปแบบ MOOCs ไดแก Coursera

(www.coursera.org) และ MIT Open Courseware (http://ocw.mit.edu) เปนตน

Page 22: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง20

e-Learning

รปท 1.2 ภาพเวบไซต Coursera

ทมา : http://www.coursera.org

รปท 1.3 ผสอนบรรยายโดยใชส%อวดทศนเปนหลก

ทมา : http://www.coursera.org

Page 23: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

21

C H A P T E R

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

01

รปท 1.4 ภาพเวบไซต MIT Open Courseware

ทมา : http://ocw.mit.edu

ประโยชนของอเลรนนง

อเลรนนง มประโยชนอยางมากเม%อนาไปใชในการสนบสนนการจดการศกษา เปดโอกาส

ใหทกคนสามารถเขาถงความรไดทกททกเวลา สามารถสรปประโยชนไดดงน

1. เปนการเรยนทเนนผเรยนเปนสาคญ เปนส%อการสอน ส%อกจกรรมทไดรบการออกแบบ

ตามความตองการและความสนใจของผเรยน ผเรยนเปนผควบคมประสบการณการเรยนรและ

นาไปใชใหเหมาะกบตนเอง

2. ผเรยนเรยนรแบบกากบตวเอง อานวยการดวยตนเอง ควบคมระยะเวลาในการศกษา

ความรในหวขอตางๆ โดยเลอกเรยนเนอหาทงายหรอยากไดตามความถนดและเรยนซาได ซงจะ

ชวยใหผเรยนเรยนรไดเรวขน

3. มปฏสมพนธ ผเรยนจะศกษาเนอหาจากส%อมลตมเดย โตตอบ มสวนรวมกบเนอหาและ

สรางประสบการณการเรยนรไดดวยตนเอง

4. มความยดหยน การเรยนรสามารถเกดขนไดทกททกเวลาทกอปกรณ สามารถเขาถงได

ประหยดคาใชจายไมตองเดนทางไกล

5. เรยนรไดทกคน มความเสมอภาคทางการศกษา ทกคนไดรบความรเหมอนกน สามารถ

ทบทวนศกษาซาไดตลอดเวลา

Page 24: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง22

e-Learning

อเลรนนงกบการพฒนาทกษะการคด

ในการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศเพ%อการศกษาเปนนโยบายสาคญของประเทศ เพ%อ

เตรยมความพรอมสการเปนสงคมสารสนเทศ (Information Technology Society) และสงคม

แหงความร (Knowledge Society) ทกประเทศมงใหความสาคญตอยทธศาสตรการพฒนา

ทรพยากรมนษยทมสตปญญาและมทกษะการคด มการเรยนรตลอดชวต และมทกษะการใช

เทคโนโลยสารสนเทศ สาหรบการพฒนานโยบายเทคโนโลยการศกษามกรอบการวางยทธศาสตร

ดานการพฒนาเนอหาการเรยนวาการจดทาเนอหาการเรยนการสอนจะมรปแบบเปลยนแปลงไป

จากเดม เทคโนโลยสารสนเทศจะเปนเคร%องมอสาคญในการนาผเรยนเขาสคลงความรของโลก

และทรพยากรความรอนหลากหลาย เนอหาหลกสตรตองสามารถกระตนใหผเรยนเกดความใฝร

มความคดวจารณญาณ ความคดสรางสรรค (สถาบนเทคโนโลยเพ%อการศกษาแหงชาต, 2543)

โดยส%อบทเรยนอเลรนนงจะเปนมากกวาตวกลางทสงผานความรไปสผเรยน สามารถเปนเคร%องมอ

ทใชฝกทกษะการคดขนสงได

จากการศกษาสภาพกระบวนการเรยนการสอนทางวทยาศาสตรในระดบอดมศกษา พบวา

ยงขาดส%ออเลกทรอนกสทสงเสรมทกษะการสรางความรและทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

(ภญโญ พานชพนธ และคณะ, 2541) ซงอาจเกดจากการทผสอนไมสามารถออกแบบและผลต

บทเรยนอเลรนนงอยางงายได และผผลตส%อขาดความเขาใจในเนอหาวชาทนามาผลตบทเรยน

อเลรนนง ดงนนวธการทจะแกปญหา คอ ตองพฒนาการออกแบบบทเรยนอเลรนนงรปแบบใหม

ใหผสอนสามารถออกแบบบทเรยนอเลรนนงทสงเสรมทกษะการคดขนสงอยางงายได โดยอาศย

แนวคดจากฐานทฤษฎการเรยนรและหลกการการออกแบบบทเรยนอเลรนนงอยางมประสทธภาพ

ในการออกแบบบทเรยนอเลรนนงทสงเสรมทกษะการคดขนสงในหนงสอเลมน ไดนา

หลกการทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivism) มาใชเปนฐานในการออกแบบพฒนาบทเรยน

อเลรนนงรปแบบใหม โดยนาวธการสอนทหลากหลายภายใตฐานทฤษฎคอนสตรคตวสตมาใชใน

การออกแบบ ไดแก บทเรยนอเลรนนงแบบสรางความร (PSPSKAPE) บทเรยนอเลรนนงแบบ

บทบาทสมมต (Role Play) บทเรยนอเลรนนงแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Based Learning)

บทเรยนอเลรนนงแบบซปปา (CIPPA) บทเรยนอเลรนนงแบบการเรยนรรวมกน (Collaborative

Learning) บทเรยนอเลรนนงแบบการเรยนรแบบรวมมอ (Cooperative Learning) บทเรยน

อเลรนนงแบบโครงงาน (Project Based Learning) บทเรยนอเลรนนงแบบเรยนรผานสถานการณ

ปญหา (Problem Based Learning) บทเรยนอเลรนนงแบบใชกรณศกษา (Case Based Learning)

บทเรยนอเลรนนงแบบซนเนคตกส (Synectics) เปนตน

Page 25: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

23

C H A P T E R

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

01

รวมไปถงการนาหลกการจดสงแวดลอมทางการเรยนร แบบเปด (Open Learning

Environments: OLEs) หลกการจดสงแวดลอมทางการเรยนรแบบคอนสตรคตวสต (Construc

tivist Learning Environments: CLEs) มาเปนองคประกอบในการออกแบบบทเรยนอเลรนนงดวย

ซงในการจดการเรยนการสอนในแตละวชาและระดบชนนน นอกจากมงหวงใหผเรยนได

พฒนาความรความเขาใจแนวคดหลกทเกยวของกบเนอหาในบทเรยนแลว ยงมงหวงใหผเรยน

ไดพฒนาความคดขนสงดวย ซงการพฒนาการคดขนสง (Higher-Ordered Thinking) เปนความ

สามารถทางสตปญญาประการหนงทตองพฒนาเพ%อเรยนรเนอหาและหลกการ รวมทงแนวคดใน

วชาตางๆ การคดขนสงสามารถแบงไดดงน

1. การคดวเคราะห (Analytical Thinking) คอแนวคดทเกยวกบการจาแนก รวบรวมเปน

หมวดหม รวมทงจดประเดนตางๆ

2. การคดวพากษ (Critical Thinking) คอ ความคดเหนตอเร%องใดเร%องหนงทงดานบวก

และดานลบอยางมเหตผล โดยการใชขอมลทมอยอยางพอเพยง

3. การคดสรางสรรค (Creative Thinking) คอ ความคดทแปลกใหมยดหยนและ

แตกตางจากผอ%น

4. การคดเชงเหตผล (Logical Thinking) คอ ความสามารถทจะคดในเชงเหตผลของ

เร%องราวตางๆ นกเรยนควรไดใชความรทางวทยาศาสตรมาเปนเหตผลในการโตแยง

หรอสนบสนน

5. การคดเชงวทยาศาสตร (Scientific Thinking) คอ การคดทใชในการพสจนและสารวจ

ตรวจสอบหาขอเทจจรง ผสอนควรใหนกเรยนไดใชความรวทยาศาสตรและกระบวนการ

ทางวทยาศาสตรทเรยนมาวางแผนในการตรวจสอบ พสจนเพ%ออธบายดวยหลกการทาง

วทยาศาสตร

โดยทวไปแลวการคดขนสงดานตางๆ เหลานจะไมสามารถแยกออกจากกนไดชดเจน

ควรพฒนาไปพรอมๆ กน ในการสอนเพ%อพฒนาทกษะและกระบวนการคดม 2 วธ คอ การใช

โปรแกรมส%อการสอน แบบฝกหรอบทเรยนสาเรจรป เพ%อมงพฒนาทกษะและกระบวนการคดให

ผเรยนโดยตรง และวธท 2 เปนการสอดแทรกการคดโดยผานเนอหาวชาตามหลกสตรในโรงเรยน

เพ%อเสรมสรางทกษะกระบวนการคด ซงจดประสงคในการพฒนาทกษะกระบวนการคดดงกลาว

มความแตกตางกน การสอนคดโดยตรงสามารถใชส%อการสอน แบบฝกหรอบทเรยนสาเรจรป

เพ%อพฒนาทกษะกระบวนการคดของผเรยน จะไมเนนเนอหาในวชาทเรยนตามหลกสตร แมวา

บางครงอาจจะนาเนอหามาใชในการสรางแบบฝก แตมไดมจดมงหมายเพ%อวดผลสมฤทธทางการ

Page 26: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

การออกแบบบทเรยน e-Learning เพ�อพฒนาทกษะการคดขนสง24

e-Learning

เรยนของวชานนๆ เนอหาทใชสวนมากเปนเนอหาทสรางขนเพ%อมงเนนพฒนาทกษะและกระบวน

การคดโดยเฉพาะ สวนการสอนการคดโดยผานเนอหาวชาในหลกสตรเปนการสอนทสอดแทรก

การฝกคด หรอบรณาการสอนความคดกบเนอหาวชาตางๆ ในหลกสตรทใชในปจจบน โดยทผสอน

จะใชกระบวนการและวธการสอน เพ%อเสรมสรางทกษะการคดลกษณะตางๆ สอดแทรกเขาไปใน

ขนตอนของการสอนวชาตางๆ เหลานน ทงนวธการสอนดงกลาวมใชเร%องงายนก ผสอนจะตองเปน

ผทมความรความสามารถในการสรางแผนการสอน มวธการสอนและเทคนคการสอนทยอดเยยม

จงจะสามารถกระตนใหนกเรยนไดมโอกาสฝกทกษะการคดควบคไปกบการเรยนรในเนอหารายวชา

และจากการศกษาเกยวกบปจจยทมความสมพนธกบการคดวจารณญาณของ วยญา

ยมยวน (2547) พบวา ส%อการสอนชวยสงเสรมการคดแบบมวจารณญาณได เน%องจากส%อการ

สอนปจจบนมการพฒนาเพ%อรองรบลกษณะผเรยนหลายรปแบบผานส%อคอมพวเตอร ซงในการ

จดการเรยนการสอนนน อาจใชส%อเพยงอยางเดยวหรอใชแบบผสมผสานการเรยนการสอน

การใชคอมพวเตอรชวยสอนเปนวธสอนทสงเสรมการคดวจารณญาณอยางมากวธหนง โดยผสอน

จะสรางสถานการณและคาถาม ทาใหผเรยนสามารถเรยนรไดโดยการคดตดสนใจเลอกคาตอบ

ในแตละสถานการณ โดยโตตอบกบคอมพวเตอรไดอยางอสระ ผสอนตองสรางขอมลใหชดเจน

และสอดคลองกบสถานการณจรง ตองเตรยมการสอนอยางดสามารถสอนผเรยนเปนจานวน

มากได ผเรยนมอสระทจะเรยนรตามทตนเองตองการในเวลาใดกได

นอกจากนมงานวจยทเกยวของกบอเลรนนงเพ%อพฒนาทกษะการคดขนสงของ ศยามน

อนสะอาด (2553) ไดทาการศกษาพฒนารปแบบออบเจกตการเรยนรทสงผลตอการสรางความร

และทกษะการคดแบบมวจารณญาณของนกศกษาระดบปรญญาตร พบวา

1. ออบเจกตการเรยนรแบบสรางความร (PSPSKAPE) ประกอบดวย 6 ขนตอน คอ

1) นาเสนอปญหา

2) ศกษาปญหา

3) หาแนวทางตอบปญหา

4) สรางความร

5) นาไปใช

6) ประเมนผล

Page 27: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท

25

C H A P T E R

ความรเบองตนเกยวกบอเลรนนง

01

2. กลมตวอยางทเรยนผานออบเจกตการเรยนร มคะแนนทกษะการคดแบบวจารณญาณ

สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท .05 และมการสรางความรระดบสง (High-Level

Elaboration) คดเปนรอยละ 28.57

จากการศกษาเร%องน ศยามน อนสะอาด (2559) ยงไดระบวาการออกแบบบทเรยนอเลรน

นงเพ%อพฒนาทกษะการคดขนสงมความเปนไปไดและเหมาะสมระดบมากทสดทจะออกแบบ

บทเรยนอเลรนนงโดยใชกลยทธการสอนหรอจดสงแวดลอมการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต

รวมถงสามารถนาทงสองแนวคดมาผสานเพ%อออกแบบรวมกนเพ%อสงเสรมทกษะการคดขนสงของ

ผเรยนไดเปนอยางด

สรปไดวา การออกแบบและพฒนาส%ออเลกทรอนกสในปจจบนไดเปลยนแปลงไปจาก

การนาเสนอส%อเพ%อใหผเรยนจดจาเนอหาไดไปสการออกแบบส%อโดยนาหลกการทฤษฎการเรยนร

กลยทธการสอน สงแวดลอมทางการเรยนรมาออกแบบบทเรยนอเลรนนง โดยการฝงขนตอน

กจกรรม องคประกอบตางๆ ผนวกไวในตวส%อเพ%อใหผเรยนไดดาเนนกจกรรมตามกระบวนการ

ทนกออกแบบส%อไดวางไว บทเรยนอเลรนนงจะเปนเคร%องมอทมคณคามากขนในการนาไปใชใน

การสอน ชวยพฒนาทกษะการคดขนสงของผเรยนไดด ซงแทจรงแลวหวใจของความสาเรจของ

การเรยนรของผเรยนนนไมใชเพยงใชส%อทสวยงามทนสมยเทานน หากแตความสาเรจทางการ

เรยนนนขนอยกบกจกรรมทไดรบการออกแบบอยางเปนระบบเปนขนเปนตอนทาใหผเรยนไดศกษา

เนอหาจนเกดความสาเรจในการเรยนร เกดการคดตระหนกร สรางความรใหมในเร%องตางๆ ไดเปน

อยางด ซงจะไดนาเสนอรายละเอยดในการออกแบบและพฒนาบทเรยนอเลรนนงในบทตอไป

Page 28: การออกแบบบทเรียน e-Learning เพื่อ ... · 2018. 8. 8. · การออกแบบบทเรียน e-Learning เพ ือพัฒนาท