พิพิธภณัฑสถานแห่งชาติธรณีวทิยาเฉลิมพระเกียรติ

จงัหวดัปทุมธานี ส านกังานทรัพยากรธรณีเขต 3

ช่ือ.....................................สกุล..................................ชั้น.................

โรงเรียน............................................................................................

ระดบัประถมตอนปลาย

โลก (Earth)

โลก (Earth) เป็นดาวเคราะห์ดวงหนึ่งที่จัดอยู่ในกลุ่มดาว

เคราะห์หิน ซึ่งการที่โลกของเราเป็นดาวเคราะห์หินนั้น ท าให้

องค์ประกอบส่วนใหญ่ของโลกเป็นหิน แม้ว่าพื้นผิวโลกส่วน

ใหญ่จะถูกปกคลุมด้วยน้ ามากกว่าส่วนที่เป็นพื้นดิน แต่ใต้พื้น

น้ าและพื้นดินที่ลึกลงไปมีแต่หิน จึงท าให้เราพบหินอยู่ทั่วๆไป

โดยโลกของเรานั้นแบ่งเป็นช้ันๆ ดังนี้

1

ภาพ : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?id=70143

หนา 0-70 กม.

หนา 700 กม. หนา 2,900 กม.

หนา 6,370 กม.

หนา 5,150 กม.

เนื้อโลกส่วนล่าง

เนื้อโลกส่วนบน

เปลือกโลก

ส่วนมหาสมุทร

เปลือกโลก

ส่วนทวีป

แก่นส่วนในที่

เป็นของแข็ง

แก่นส่วนนอกท่ี

เป็นของเหลว

หนิ (Rock)

หิน (Rock) หมายถึง มวล

ของแข็งประกอบด้วยแร่ชนิดเดียว

หรือหลายชนิดรวมตัวกันอยู่

ตามธรรมชาติ

หิน อาจแบ่งตามลักษณะการเกิด

ได ้3 ประเภทใหญ่ คือ หินอัคนี หินช้ัน

หรือหินตะกอน และหินแปร หินทั้ง 3

ประเภทนี้ต่างก็แสดงลักษณะการเกิด

เฉพาะตัวและลักษณะเนื้อหินที่แตกต่าง

กัน จึงช่วยท าให้สามารถแยกประเภท

หินออกจากกันได้ง่ายขึ้น

ภาพ : http://www.spiritrockshop.com/images/geo-pick.gif

2

หินอัคนีพุ พุก๊าซ, พุน ้าร้อน

ภูเขาไฟ

ลาวา

กรวดหินภูเขาไฟสลับชั น

วฏัจกัรของหนิ (Rock cycle)

วัฏจักรของหิน (Rock cycle) หมายถึง การเปลี่ยนแปลง

ของหินอัคนี หินตะกอนและหินแปร โดยกระบวนการทาง

ธรณีวิทยา มีผลท าให้หินทั้ง 3 ชนิด เกิดการเปลี่ยนแปลงจาก

ชนิดหนึ่งไปเป็นหินอีกชนิดหนึ่ง และยังมีผลให้หินมีการเปลี่ยน

กลับมาเป็นชนิดเดิมได้อีกด้วย การเปลี่ยนแปลงเ ช่นนี้

จะเกิดขึ้นหมุนเวียนเช่นน้ีตลอดไป กระบวนการทางธรณีวิทยา

ที่ท าให้เกิดวัฏจักรของหิน มีดังนี ้

ภาพ : https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/564x/3a/ee/7f/3aee7f466c8908598de0297e890ffcae.jpg

3

หนิอคัน ี(Igneous Rock)

=> เกิดจากเย็นตัวของหินหนืดร้อนใต้ผิวโลก ที่เรียกว่า

แมกมา (Magma) และหินหนืดร้อนที่ไหลตามแนวรอยแยกของ

แผ่นดิน หรือหินหนืดร้อนท่ีปะทุออกมาจากการระเบิดของภูเขา

ไฟ ที่เรียกว่า ลาวา (Lava) หินหนืดร้อนจะเย็นตัวลงแล้วตก

ผลึก เป็นแร่ ต่ างๆ และจับ ตัวแน่น เป็นหินที่ ผิ ว โลก เ ช่น

หินแกรนิต หินบะซอลต์ หินพัมมิซ หินออบซิเดียน เป็นต้น

ภาพ : www.makemegenius.com

4

หนิแกรนิต (Granite) หนิออบซิเดียน (Obsidian)

หนิบะซอลต์ (Basalt) หินแอนดีไซต์ (Andesite)

เกมส!์!! ภเูขาไฟทัง้ 2 ลกูนีม้จีดุตา่งกนั 5 จดุ หาใหเ้จอนะ

1 2

ภาพ : http://geology.about.com/od/more_igrocks/ig/granites/ ภาพ : http://www.sandatlas.org/conchoidal-fracture/

ภาพ : http://www.sandatlas.org/basalt/ ภาพ : http://geograafia10a.pbworks.com/w/page/

10691943/Vulkaanilised%20kivimid

ภาพ : http://clipartion.com/free-clipart-5081/

5

หนิชัน้หรอืหนิตะกอน (Sedimentary Rock)

=> เกิดจากการทับถม และสะสมตัวของตะกอนขนาด

ต่างๆ เช่น กรวด ทราย ทรายแป้ง และดินเหนียว รวมถึงเศษแร่

และเศษหินที่ได้จากผลของการกัดเซาะจากหินเดิม โดยตัวการ

ธรรมชาติ คือ ธารน้ า ลม ธารน้ าแข็งหรือคลื่นในทะเล พัดพา

ไปทับถมและแข็งตัวกลายเป็นหินในแอ่งสะสมตัว เช่น หินกรวด

มน หินทราย หินทรายแป้ง หินดินดาน และหินปูน เป็นต้น

6

ภาพ : www.makemegenius.com, http://etc.usf.edu/clipart/30600/30622/stratified_30622_md.gif

หินทรายแสดงชั้นเฉียงระดับ ชั้นหนิทรายสลับช้ันหินดนิดาน

หินกรวดมน ชั้นหินปูน

เกมส!์!! พามนษุยถ์้ ากลบับ้านหนอ่ย

ภาพ : http://tuffschist.tumblr.com/post/40209914840/geologise-sandstone-cross-bedding-by-zionnps-on

ภาพ : https://s3.amazonaws.com/gs-geo-images/49c13ccd-6061-4550-afb7-ab6cbd04fa7f.jpg

ภาพ : http://www.beenthere-donethat.org.uk/cumbria/ ravenstonedale1.html

ภาพ : http://www.munjeed.com/news_detail.php?id=1371693363

7

หนิแปร (Metamorphic Rock)

=> เกิดจากการแปรสภาพโดยการกระท าของความร้อน

ความดันและปฏิกิริยาทางเคมี ท าให้เนื้อหิน แร่ประกอบหินและ

โครงสร้างเปลี่ยนไปจากเดิม โดยสถานะของหินขณะมีการแปร

สภาพนั้น หินจะอยู่ ในสถานะของแข็ง เสมอ เช่น หินไนส์

หินชีสต์ หินชนวน หินอ่อน เป็นต้น

ภาพ : www.makemegenius.com

8

หินชนวน (Slate) หนิไนส์ (Gneiss)

หินควอตไซต์ (Quartzite) หนิอ่อน (Marble)

เกมส!์!! เตมิค าในชอ่งวา่ง

แนวตัง้

หินควอตไซต์

หินอ่อน

หินชนวน

แนวนอน

หินฮอร์นเฟลส ์

หินชีสต์

หินฟิลไลต ์

หินไนส์

ภาพ : http://baansanruk.blogspot.com/2011/07 /blog-post_13.html ภาพ : http://www.alexstrekeisen.it/english/meta/augengneiss.php

ภาพ : https://flexiblelearning.auckland.ac.nz/rocks_m inerals/rocks/quartzite.html

ภาพ : http://www.minimegeology.com/home/mgeo/ page_482_22/white_marble_metamorphic_rock.html

9

เกมส์!!! ให้น้องๆจับคู่ภาพหินในด้านซ้ายมือกับประเภทของหินในด้าน

ขวามือให้ถูกต้อง โดยหินแต่ละประเภทจะมีหินอยู่ 3 ชนิดนะจ๊ะ

ภาพ : www.makemegenius.com

หินอัคนี

หินตะกอน

หินแปร

10

กรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ม

พิพิธภณัฑสถานแห่งชาติธรณีวทิยาเฉลิมพระเกียรติ จงัหวดัปทุมธานี เปิดใหบ้ริการทุกวนั ยกเวน้วนัจนัทร์ตั้งแต่เวลา 09.30-16.30 น. หมายเลขโทรศพัท ์02-902-7661, 7681 หมายเลขโทรสาร 02-902-7695 เวบ็ไซต ์www.ngm.in.th ผูจ้ดัท า ทิพยภ์าพร เรืองใส