1

หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ

รายวชา การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

(อช21003)

ระดบมธยมศกษาตอนตน

หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

หนงสอเรยนเลมนจดพมพดวยเงนงบประมาณแผนดนเพอการศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน ลขสทธ

เปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

หามจาหนาย

เอกสารทางวชาการลาดบท 29/2554

2

หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ

รายวชา การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

(อช21003)

ระดบมธยมศกษาตอนตน

ลขสทธเปนของ สานกงาน กศน. สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

เอกสารทางวชาการลาดบท 29/2554

3

คานา

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ไดดาเนนการจดทา

หนงสอเรยน ชดใหมน ข น เพ อสาหรบใชในการเรยนการสอนตามหลกสตรการศกษานอกระบบ

ระดบการศกษาข นพนฐาน พทธศกราช 2551 ท มวตถประสงคในการพฒนาผ เรยนใหมคณธรรม

จรยธรรม มสตปญญาและศกยภาพในการประกอบอาชพ การศกษาตอ และสามารถดารงชวตอยใน

ครอบครว ชมชน สงคมไดอยางมความสข โดยผเรยนสามารถนาหนงสอเรยนไปใช ดวยวธการศกษา

คนควาดวยตนเอง ปฏบตกจกรรมรวมทงแบบฝกหดเพอทดสอบความรความเขาใจในสาระเนอหา

โดยเมอศกษาแลวยงไมเขาใจ สามารถกลบไปศกษาใหมได ผเรยนอาจจะสามารถเพมพนความรหลงจาก

ศกษาหนงสอเรยนน โดยนาความรไปแลกเปลยนกบเพอนในชนเรยน ศกษาจากภมปญญาทองถน

จากแหลงเรยนรและจากสออนๆ ในการดาเนนการจดทาหนงสอเรยนตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดรบความรวมมอทดจากผทรงคณวฒและผเกยวของหลายทานทคนควา

และเรยบเรยงเนอหาสาระจากสอตางๆ เพอใหไดสอทสอดคลองกบหลกสตร และเปนประโยชน

ตอผเรยนทอยนอกระบบอยางแทจรง สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

ขอขอบคณคณะทปรกษา คณะผเรยบเรยง ตลอดจนคณะผจดทาทกทานทไดใหความรวมมอดวยด

ไว ณ โอกาสน สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย หวงวาหนงสอเรยนชด

นจะเปนประโยชนในการจดการเรยนการสอนตามสมควร หากมขอเสนอแนะประการใด สานกงาน

สงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ขอนอมรบไวดวยความขอบคณยง

สานกงาน กศน.

4

สารบญ

หนา

คานา

คาแนะนาการใชหนงสอเรยน 5

โครงสรางรายวชาการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง ระดบมธยมศกษาตอนตน 6

บทท 1 ศกยภาพธรกจ 7

ใบความรท 1 การพฒนาอาชพเพอความเขมแขง 8

ใบความรท 2 การวเคราะหศกยภาพธรกจ 19

ใบความรท 3 การวเคราะหตาแหนงธรกจ 11

ใบความรท 4 การวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของเวลา 13

บทท 2 การจดทาแผนพฒนาการตลาด 15

ใบความรท 1 การกาหนดทศทางและเปาหมายการตลาด 16

ใบความร ท 2 การกาหนดและวเคราะหกลยทธสเปาหมาย 21

ใบความร ท 3 การกาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด 26

บทท 3 การจดทาแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ 29

ใบความรท 1 การกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ 30

ใบความรท 2 การวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ 32

ใบความรท 3 การกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ 35

ใบความรท 4 การกาหนดแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการ 37

ใบความรท 5 การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ 40

บทท 4 การพฒนาธรกจเชงรก 42

ใบความรท 1 ความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก 43

ใบความรท 2 การแทรกความนยมเขาสตลาดของผบรโภค 44

ใบความรท 3 การสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม 45

ใบความรท 4 การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง 47

บทท 5 โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง 52

ใบความรท 1 การวเคราะหความเปนไปไดของแผน 53

ใบความรท 2 การเขยนโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง 55

ใบความรท 3 การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง 62

ใบความรท 4 การปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ 64

5

คาแนะนาการใชหนงสอเรยน หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ รายวชาการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง ระดบมธยมศกษา

ตอนตน รหส อช21003 เปนหนงสอเรยนทจดทาขน สาหรบผเรยนทเปนนกศกษานอกระบบ ในการศกษา

หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ รายวชาการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง ผเรยนควรปฏบตดงน 1. ศกษาโครงสรางรายวชาใหเขาใจในหวขอและสาระสาคญ ผลการเรยนรทคาดหวง และ

ขอบขายเนอหาของรายวชานน ๆ โดยละเอยด

2. ศกษารายละเอยดเนอหาของแตละบทอยางละเอยด และทากจกรรมตามทกาหนด ถายงไมชดเจน

ควรทาความเขาใจในเนอหานนใหมใหเขาใจ กอนทจะศกษาเรองตอ ๆ ไป

3. ปฏบตกจกรรมใบงานทายเรองของแตละบท เพอเปนการสรปความร ความเขาใจของเนอหาใน

เรองนน ๆ อกครง และการปฏบตกจกรรมใบงานของแตละบท ผเรยนสามารถนาไปตรวจสอบกบครและ

เพอน ๆ ทรวมเรยนในรายวชาและระดบเดยวกนได

4. หนงสอเรยนเลมนม 5 บท

บทท 1 ศกยภาพธรกจ

บทท 2 การจดทาแผนพฒนาการตลาด

บทท 3 การจดทาแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ

บทท 4 การพฒนาธรกจเชงรก

บทท 5 โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

6

โครงสรางรายวชารายวชา พฒนาอาชพใหมความเขมแขง (อช21003)

ระดบมธยมศกษาตอนตน

สาระสาคญ

การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง จาเปนตองศกษา วเคราะหศกยภาพของธรกจแลวจดทา

แผนพฒนาการการตลาด แผนพฒนาการผลตหรอการบรการ กากบดแลเพอใหอาชพสความเขมแขง ผลการเรยนรทคาดหวง

1. อธบายความหมาย ความสาคญ ความจาเปนในการพฒนาอาชพใหมผลตภณฑหรองานบรการ

สรางรายไดพอเพยงตอการดารงชวต และเหลอเงนออมตามศกยภาพ

2. วเคราะหศกยภาพธรกจ การตลาด การผลตหรอการบรการ แผนธรกจ เพอสรางธรกจใหมความ

เขมแขง

3. อธบายวธการจดระบบการพฒนาอาชพสความเขมแขง

4. ปฏบตการจดทาแผนโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ขอบขายเนอหาวชา

บทท 1 ศกยภาพธรกจ

บทท 2 การจดทาแผนพฒนาการตลาด

บทท 3 การจดทาแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ

บทท 4 การพฒนาธรกจเชงรก

บทท 5 โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

7

บทท 1

ศกยภาพธรกจ

สาระสาคญ

การพฒนาอาชพใหมความเขมแขงจาเปนตองรจกการวเคราะหศกยภาพของธรกจ และวเคราะห

ตาแหนงธรกจของตนในระยะตางๆ ได รวมถงการวเคราะหศกยภาพธรกจของตนเองบนเสนทางของเวลา

ตวชวด

1. อธบายความหมาย ความสาคญและความจาเปนของการพฒนาอาชพเพอความเขมแขง

2. อธบายความจาเปน และคณคาของการวเคราะหศกยภาพของธรกจ

3. สามารถวเคราะหตาแหนงธรกจในระยะตางๆ

4. สามารถวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของเวลา

ขอบขายเนอหา

1. ความหมาย ความสาคญ และความจาเปนในการพฒนาอาชพเพอความเขมแขง

2. ความจาเปนของการวเคราะหศกยภาพธรกจ

3. การวเคราะหตาแหนงธรกจ

4. การวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของเวลา

สอการเรยนร

ใบความร / ใบงาน การพฒนาอาชพเพอความเขมแขง

ใบความร / ใบงาน การวเคราะหศกยภาพธรกจ

ใบความร / ใบงาน การวเคราะหตาแหนงธรกจ

ใบความร / ใบงาน การวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของเวลา

8

ใบความรท 1

การพฒนาอาชพเพอความเขมแขง

การพฒนาอาชพ หมายถง การประกอบอาชพทมการพฒนาสนคาหรอผลตภณฑใหตรงกบความ

ตองการของลกคาอยตลอดเวลา โดยมสวนครองตลาดไดตามตองการของผผลตแสดงถงความมนคงในอาชพ

การพฒนาอาชพเพอความเขมแขง มความจาเปนและสาคญ คอ

1. ทาใหอาชพทประกอบการเจรญกาวหนาขน เขมแขง พงตนเองได

2. ทาผประกอบการพฒนาตนเองไมลาสมย

3. ชวยใหสรางภาพลกษณทดใหกบตนเองและกจการหรอองคกร

4. ทาใหองคกรดงบคลากรทมความสามารถสงเขามาทางานไดมากขน

5. เปนการรบประกนบคคลมความสามารถทางานอยกบองคกรตอไป

ใบงานท 1

พฒนาอาชพเพอความเขมแขง

ใหผเรยนรวมกลมกน 5 คน อภปรายวา “การพฒนาอาชพมความจาเปนจรงหรอ อยางไร” แลวจด

บนทกสรปผลการอภปราย

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

9

ใบความรท 2

การวเคราะหศกยภาพธรกจ

ศกยภาพ คอ ความสามารถภายในรางกายทซอนเรน และยงไมถกนามาใชในการพฒนาธรกจหรอ

ดาเนนการในสงตางๆ

การพฒนา คอ การเปลยนแปลงอยางมกระบวนการโดยมจดมงหมายกาหนดไว

การพฒนาศกยภาพ คอ การนาเอาความสามารถท ซอนเรนภายในมาใชประโยชนอยางม

กระบวนการ เพอใหไดผลงานเกดประสทธภาพทดทสด

การวเคราะห คอ การแยกแยะสงทจะพจารณาออกเปนสวนยอย ทมความสมพนธกน รวมถงสบคน

ความสมพนธสวนยอยเหลานน

การวเคราะหศกยภาพธรกจ คอ การแยกแยะสวนยอยของความสามารถทซอนเรนใยตวตนนามาใช

ประโยชนอยางมกระบวนการ เพอผลงานทดทสด

คณคาและความจาเปนของการวเคราะหศกยภาพธรกจ

1. ผประกอบการรจกตวเอง, คแขงขน

2. ผ ประกอบการสามารถวางกลยทธทางธรกจไดหลายระดบ และแบงแยกหนาท ไดชดเจน

เหมาะสมกบความถนด

3. ผประกอบการสามารถมองหาลทางการลงทนไดดขน

ตวอยางการวเคราะหศกยภาพธรกจ

คณพงษศกด ชยศร เจาของรานเฟอรนเจอรเครองเรอนไม

1. มใจรกดานการคาเฟอรนเจอร ชอบบรการงานดานการขาย

2. มมนษยสมพนธทด ยมแยมแจมใส เปนกนเอง ออนนอมถอมตน

3. มความซอสตยตอลกคา ขายสนคาเหมาะสมกบราคา ไมเอาเปรยบลกคา

4. มความรดานเฟอรนเจอรเครองเรอนไมเปนอยางด

5. ทาเลทตงรานมความเหมาะสม

6. มเงนทนหมนเวยนคลองตว

7. มสวนแบงตลาดในทองถนประมาณ 30%

8. ลกคาสวนใหญอาชพพนกงานบรษท, ขาราชการ ระดบรายไดปานกลาง ในหมบานจดสรร

บรเวณใกลเคยงประมาณ 7 หมบานแถบชานเมอง

9. ในทองถนมผประกอบกจการคาเฟอรนเจอรไมเชนเดยวกน 3 ราย

10. ทศทางในอาชพน ยงมอนาคตอกยาวไกลจะมจานวนหม บานจดสรรเพ มข นในแถบนอก

ประมาณ 5 หมบาน

10

จะเหนไดวา การวเคราะหศกยภาพมความสาคญและจาเปนตอการพฒนาอาชพใหเขมแขงมาก หาก

ไดวเคราะหแยกแยะศกยภาพของตนเองอยางรอบดาน ปจจยภายในตวตนผประกอบการ ปจจยภายนอกของ

ผประกอบการ โอกาสและอปสรรคในการประกอบธรกจการคา ยงวเคราะหไดมากและถกตองแมนยามาก

จะทาใหผประกอบการรจกตนเอง อาชพของตนเองไดดยงขนเหมอนคากลาว รเขา รเรา รบรอยครง ชนะทง

รอยครง

ใบงานท 2

การวเคราะหศกยภาพธรกจ

ใหผ เรยนวเคราะหศกยภาพธรกจอาชพของตนเอง หรออาชพทตนเองสนใจจากปจจยภายในตวตน

ของผเรยนและปจจยภายนอกทแวดลอม รวมถงโอกาสทด อปสรรคทอาจเกดขนเปนลาดบเหมอนตวอยาง

ใบความรท 2

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

11

ใบความรท 3

การวเคราะหตาแหนงธรกจ

ตาแหนงธรกจ หมายถง ระยะเวลาในชวงการประกอบอาชพหรอธรกจของผประกอบการแตละ

ระดบขนตอนของการดาเนนกจการ โดยทวไปแบงระยะดงน

1. ระยะเรมตน

2. ระยะสรางตว

3. ระยะทรงตว

4. ระยะตกตาหรอสงขน

ซงจะอธบายเปนรปแบบกราฟดงน

3.ระยะทรงตว 2. ระยะสรางตว 1. ระยะเรมตน

1. เปนระยะท

อาชพหรอธรกจอย

ในระยะฟกตวของ

การเขาสอาชพ

2- 3 ธรกจอยในชวงพฒนา

ขยายตว หรอยงทรงตวจะมคน

จบตามองและพรอมทาตาม (เรมมคแขงขน)

กราฟวเคราะหตาแหนงวงจรธรกจ

4.1 ธรกจกาวหนา จะมผคนเขามา

เรยนรทาตาม ทาใหเกดวกฤตสวน

แบงทางการตลาด

มลคาธรกจ

เวลา

4. ระยะสงขนหรอตกตา

4.2 ถาไมมการพฒนาธรกจจะเปนขาลง

จาเปนตองขยายขอบขาย จงมความ

ตองการใชนวตกรรมเทคโนโลยเขามาใช

12

1 ระยะเรมตน เปนระยะทอาชพหรอธรกจอยในระยะฟกตวของการเขาสอาชพ

2 – 3 ระยะสรางตว และระยะทรงตว ธรกจอยในชวงพฒนาขยายตว หรอยงทรงตวอยจะมคนจบตา

และพรอมทาตาม (เรมมคแขงขนทางการคา)

4 ระยะตกตาหรอสงขน

4.1 เมอธรกจกาวหนาจะมผคนเขามาเรยนร ทาตาม ทาใหเกดวกฤตสวนแบงทางการตลาด

4.2 ถาไมมการพฒนาธรกจจะเปนขาลง จาเปนตองขยายขอบขายจงมความตองการใช

นวตกรรม เทคโนโลยเขาใชงาน

ผประกอบการตองมการวเคราะหตาแหนงธรกจในอาชพหรอกจการของตนใหไดวาอยในชวงระยะ

ใด กาลงขยายตว ทรงตว หรอเปนขาขนและหรอขาลง ซงในใบความรตอไปจะเปนการวเคราะหมมมอง

กจการผลประกอบการกาไร – ขาดทนแตละระยะเวลาในการดาเนนธรกจทตอเนองกน ทาใหเราไดทราบวา

ขณะนเราจดอยในชวงไหนในการวเคราะหจดตาแหนงธรกจ ระยะทรงตว ขาขนหรอขาลง

ใบงานท 3

การวเคราะหทตาแหนงธรกจ

ใหผเรยนวเคราะหตาแหนงธรกจอาชพของตนเองหรอาชพทตนเองสนใจวาในขณะนนอยในระยะ

ใด และใหเหตผลประกอบดวย

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

13

ใบความรท 4

การวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของเวลา

เสนทางของเวลา คอ วฎจกรของการประกอบอาชพ ธรกจ สนคา หรอบรการในชวงระยะเวลาหนง

ของการดาเนนกจการ

การวเคราะหศกยภาพบนเสนทางของเวลา คอ การแยกแยะกระบวนการทางธรกจ หรอการ

ดาเนนการดานอาชพหรอการประกอบอาชพ โดยแบงตามชวงระยะเวลาดาเนนกจกรรม และมเปาหมายคอ

ผลการประกอบการในชวงเวลานนเมอเปรยบเทยบชวงกอนหนานน จดอยประเภทขาขนหรอขาลงใน

ตาแหนงธรกจโดยเขยนเปนผงการไหลของงาน เพอใชเฝาระวงการดาเนนงานใหกาหนดภารกจการทางาน

เปนเรองๆ จดลาดบกอน – หลง ดงตวอยาง

ตวอยาง การปลกคะนาใน 1 ฤดกาลการเกบเกยว

การ

บรหาร

จดการ

กจกรรม

การ

วางแผน

การ

เตรยม

ปจจยการ

ผลต

การ

จดการ

แรงงาน

การจด

จาหนาย

การสรป

ยอด

กาไร-

ขาดทน

การผลต

ผกคะนา

เตรยมดน การปลก การ

บารงรกษา

การเกบ

เกยว

การ

จดการ

เงนทน

หมนเวยน

จดหา

เงนทน

หมนเวยน

การ

จดการ

เงนทน

หมนเวยน

ชวง

ระยะเวลา

1 2 3 4 5 6 7 8

ระยะเวลา

ตวอยาง

การปลกผกคะนาในชวงฤดหนาวแบงออกเปน 8 ชวง มความสมพนธกบกจกรรม 3 รปแบบคอ

1 การบรหารจดการ 2 การผลตผกคะนา 3 การจดการเงนทนหมนเวยน

ระยะเวลา ทแบงเปน 8 ชวงในชวงฤดหนาว ขนตอนท 1, 2, 3 เปนการวางแผน, เตรยมปจจยการ

ผลต จดหาแรงงานของกจกรรมการบรหารจดการ ซงสมพนธกบกจกรรมการจดการเงนทนหมนเวยน

ในชวง 1, 2, 3 คอ การเตรยมการสวนลงทนจดหาเงนทนเพอดาเนนกจกรรม ซงตอมามการตอเนองในชวง

4, 5, 6, 7 ทเกยวของกบการผลต (เตรยมดน, ปลก, บารงรกษา, เกบเกยว) จนไดผลตผลและจดจาหนายไดรบ

14

เงนในระยะเวลาท 8 ซงสมพนธกบการจดการเงนทนหมนเวยน การจดหาเงนหมนเวยนไดรบเงนจากการ

ผลตคะนาในชวงระยะเวลาท 8ซงสมพนธกบกจกรรมการบรหารจดการ คอ การสรปยอดกาไรขาดทนเปน

การสรปรวบยอดผลการประกอบการ

จะเหนไดวา ในการประกอบธรกจอาชพหนงๆ หากไดมการวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของ

เวลาอยางตอเนองในชวงดาเนนกจกรรมจะชวยใหการดาเนนงานเปนไปตามเปาหมายทกาหนดไว

การดาเนนธรกจอาชพ

การวเคราะหศกยภาพธรกจบนเสนทางของเวลา ทาใหทราบถงผลประกอบการกาไร – ขาดทน

ในชวงเวลาหนง หากมการวเคราะหอยางตอเนอง เชน หวงเวลา 1 + หวงเวลา 2 + หวงเวลา 3 ทาใหไดทราบ

และพยากรณถง ตาแหนงธรกจของตนเองไดวาอยในชวงขาขน – หรอขาลง

ใบงานท 4

การวเคราะหศกยภาพบนเสนทางของเวลา

ใหผเรยนจดทาผงการไหลของการพฒนาอาชพของตนเองหรออาชพทสนใจ แลวเคราะหศกยภาพ

ของธรกจแตละขนตอนวามความสามารถอะไรไดอก

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

15

บทท 2

การจดทาแผนพฒนาการตลาด

สาระสาคญ

การจดทาแผนพฒนาการตลาดเปนการพฒนาการตลาดของสนคาใหสามารถแขงขนได

โดยการกาหนดเปาหมายและกลยทธตางๆ เพอใหบรรลเปาหมายทางการตลาดทกาหนดไว

ตวชวด

1. กาหนดทศทางและเปาหมายการตลาดของสนคาหรอบรการได

2. กาหนดและวเคราะหกลยทธสเปาหมายการตลาดได

3. กาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาดได

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ทศทางและเปาหมายการตลาดเพอพฒนาการตลาด

เรองท 2 การกาหนดกลยทธและวเคราะหสเปาหมาย

เรองท 3 วเคราะหกลยทธ

เรองท 4 กาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

สอการเรยนร

ใบความร / ใบงาน การกาหนดทศทางและเปาหมายการตลาดเพอพฒนาการตลาด

ใบความร / ใบงาน กาหนดและวเคราะหกลยทธสเปาหมาย

ใบความร / ใบงาน การกาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

ใบความร / ใบงาน กาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

16

ใบความรท 1

การกาหนดทศทางและเปาหมายการตลาด

( 1. กาหนดทศทางการตลาดได 2. การกาหนดเปาหมายการตลาดได)

การกาหนดทศทางธรกจ

เปนการคดใหมองเหนอนาคตการขยายอาชพใหมความพอด จะตองกาหนดใหไดวาในชวงระยะ

ขางหนาควรจะไปถงไหน อยางไร

การกาหนดเปาหมายการตลาด

เปาหมายการตลาดเพอการขยายอาชพ คอ การบอกใหทราบวา สถานประกอบการนนสามารถทา

อะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซงอาจจะกาหนดไวเปนระยะสน หรอระยะยาว 3 ป หรอ 5 ป กได

การกาหนดเปาหมายของการพฒนาอาชพตองมความชดเจนสามารถวดและประเมนผลได การกาหนด

เปาหมายหากสามารถกาหนดเปนจานวนตวเลขไดกจะยงด เพราะทาใหมความชดเจนจะชวยใหการ

วางแผนมคณภาพยงขน และจะสงผลในทางปฏบตไดดยงขน

การบรหารการตลาด (Marketing Management) เปนกระบวนการตดสนใจทเกยวกบการวางแผน

การปฏบตการและการควบคมกจกรรมตางๆ ททาใหธรกจบรรลเปาหมายทตงไว ประกอบดวย 3 สวน

1. การวางแผนวธการเพอบรรลเปาหมาย

2. การปฏบตตามแผน

3. การควบคมและตรวจสอบ

การตลาดในยคโลกาภวฒนมการเปลยนแปลงเรวมากซงขนอยกบกระแสของสงคม กาลงซอของ

ผบรโภค และสวนแบงของตลาด ดงนน ผประกอบอาชพจาเปนตองศกษากระบวนการตลาดอยตลอดเวลา

เพอนามากาหนดทศทางและเปาหมายทางการตลาด โดยพยายามผลตสนคาหรอบรการขนมาทจะสามารถ

ตอบสนองความพงพอใจของผ บรโภคใหไดมากท สด ดงนนจาเปนทจะตองมการกาหนดทศทางและ

เปาหมายทางการตลาดมาใชทางการตลาด เพอเอาชนะคแขงขนทางการตลาดและเปนผประสบความสาเรจ

ในทสด

การกาหนดทศทางและเปาหมายทางการตลาดจะตองตอบคาถามเหลานใหไดดงน

1. ตลาดตองการซออะไร หมายถง สนคาทผบรโภคตองการ

2. ทาไมจงซอ หมายถง จดประสงคในการซอสนคาไปทาไม

3. ใครคอผซอ หมายถง กลมเปาหมายทจะซอคอกลมใด

4. ซออยางไร หมายถง กระบวนการซออยางไร เชน ซอแบบตงคณะกรรมการการประมล

5. ซอเมอไร หมายถง โอกาสทจะซอสนคาเมอไร เชน ทกวน ทกเดอน

6. ซอท ไหน หมายถง สนคาท จะซอมขายตามรานคาประเภทใด เชน รานขายของเบดเตลด

รานขายทวไป

17

ผประกอบการจะตองสรปใหไดวาผบรโภคตองการสนคาชนดใดนาไปใชทาอะไร กลมเปาหมายท

ตองซอเปนกลมทมกาลงซอหรอไม วธการทซอ เชน ซอไดทวไปหรอตองผานคณะกรรมการ ซอใชเมอใด

และควรซอแหลงใด สงเหลานจะเปนทศทางในการผลตสนคาแลวนามากาหนดเปาหมายทจะผลตสนคา

เชน ผลตผกอนทรย ผซอตองการกนอาหารปลอดสารเคม คอกลมเปาหมายผสงอายในหมบาน ซอปลกใช

ทกวน ตามรานคาในชมชน นอกจากนอาจจะตองวเคราะหสงตางๆ ดงน เพอนามาพจารณากาหนดทศทางดวย

ตวอยาง

การวเคราะหพฤตกรรมการบรโภคของลกคาสายการบน

1. ตลาดตองการซออะไร : การเดนทางทสะดวก สบาย รวดเรว การบรการทประทบใจ มเทยวบน

ใหเลอกมาก มเทยวบนตรง

2. ทาไมจงซอ : ตองการประหยดเวลา ตองการเดนทางอยางรวดเรว มความภมใจ

3. ใครคอผซอ : นกธรกจ นกทองเทยว

4. ซออยางไร : ซอซา ซอเมอมธระดวนและจาเปน ซอจากความประทบใจ

5. ซอเมอไร : ซอสมาเสมอ ซอเรงดวนเปนครงคราว ซอเมอตองการเดนทางทองเทยว

6. ซอทไหน : ตวแทนจาหนาย สานกงานขายของสายการบน

การเลอกตลาดเปาหมาย (Target Market) นน เปนองคประกอบทสาคญของกลยทธทางการตลาด

ซงนกการตลาดจะเลอกตลาดเปาหมายได จะตองทาการวเคราะหสงตางๆ ดงตอไปน

1. ผทคาดวาจะเปนลกคาในอนาคตมลกษณะการบรโภคอยางไร มความตองการสนคาชนดใด ม

รปแบบพฤตกรรมการบรโภคอยางไร? และผทคาดวาจะเปนลกคาในอนาคตเปนใครอยทไหน

2. สวนผสมทางการตลาด และความสามารถในการจดสวนผสมทางการตลาดใหเขาถงเปาหมาย

ทางการตลาดทไดวางไว

3. เปาหมายของกจการ โดยวเคราะหถงการแสวงหาโอกาสทางการตลาดทเหนวาพอมชองทาง

4. ปจจยอนๆ ซงสวนมา ไดแก ตวแปร หรอสภาพแวดลอมทางการตลาดทควบคมไมได เพราะ

ปจจยนมผลตอการเลอกตลาดเปาหมายเชนกน

5. การแบงสวนตลาด เพอทจะไดกลยทธและยทธวธทางการตลาดใหเหมาะสมกบตลาดแตละ

สวน

เปาหมายทางการตลาด เปนการคดเลอกกลมลกคาทเปนเปาหมายโดยตองคานงถงปจจยสาคญ คอ

สวนผสมทางการตลาด ผทคาดหวงวาจะเปนลกคาในอนาคตและกรณมสวนแบงในการตลาด

หลกการกาหนดเปาหมายทางการตลาด มดงน

1. เปาหมายทกาหนดตองมความเปนไปได

2. เปาหมายตองชดเจน

3. การกาหนดเปาหมายตองมความละเอยดเพยงพอ

18

ตวอยาง

1. ตองการเพมสนคาอก 25% จากปกอน

2. ตองการกาไรตอยอดขายสงกวาคแขงอยางนอย 2%

3. ตองการเพมจดกระจายสนคาจาก 10 จดเปน 15 จด

19

ใบงานท 1/1

การกาหนดทศทางและเปาหมายการตลาด

( 1. กาหนดทศทางการตลาดได 2. การกาหนดเปาหมายการตลาดได)

ใหผเรยนรวมกลมกน 5 คนกาหนดทศทางและเปาหมายการตลาดในการพฒนาสนคาของตนเอง

หรอสนคาทสนใจ

1. ศกษาตลาดเพอกาหนดทศทาง

1.1 สนคา คอ..........

1.2 ลกคาซอไปทาอะไร

1.3 กลมเปาหมายทซอสนคาคอใคร มกาลงซอหรอไม

1.4 ลกคาจะซออยางไร

1.5 ลกคาซอใชเมอไร

1.6 ซอสนคาไดทไหน

2. เมอศกษาทศทางการตลาดแลวใหกาหนดเปาหมายการตลาดในการผลตสนคา

แบบบนทก

สมาชกในกลม 1.............................................................................................................................................

2.............................................................................................................................................

3.............................................................................................................................................

4.............................................................................................................................................

5.............................................................................................................................................

1. ทศทางการผลตสนคา..................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

2. เปาหมายการผลตสนคา..............................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

20

ใบงานท 1/2

การกาหนดทศทางและเปาหมายการตลาด

( 1. กาหนดทศทางการตลาดได 2. การกาหนดเปาหมายการตลาดได)

ผเรยนนาทศทางและเปาหมายการตลาดจากใบงานท 1 ไปใหผรวเคราะหความเปนไปได แลวสรป

ลงในแบบบนทก

แบบบนทก

ชอสนคา............................................................................................................................................................

สรปผลการวเคราะหจากผร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

แนวทางการแกไขจากการแสดงความคดเหนของผร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

21

ใบความรท 2

การกาหนดและวเคราะหกลยทธสเปาหมาย

( 3. กาหนดกลยทธสเปาหมายได 4. วเคราะหกลยทธได )

การกาหนดกลยทธ เปนการพฒนาแผนระยะยาวบนพนฐานของโอกาสและอปสรรคภายใน

สภาพแวดลอมภายนอก จดแขงและจดออนภายในสภาพแวดลอมภายในของบรษท การกาหนด

กลยทธจะตองรวมทงการรก การรบ การกาหนดเปาหมายกอนการพฒนากลยทธ และการกาหนดนโยบาย

ของบรษท

การกาหนดกลยทธ เปนการทาใหธรกจเจรญเตบโตเพอความอยรอดเปนสาคญ การสรางความ

เจรญเตบโตอยางตอเน องอนจะนามาซงยอดขายท สงข น ตนทนตอหนวยลดลงและเปนผลเนองจาก

ประสบการณในการผลตและเปนผลทาใหกาไรสงขนอกดวย ถอวาไดเปนกลยทธการเจรญเตบโตโดยวธ

ทางลด เพอตดลดคาใชจายทงทางดานการเงนและการบรหารจดการกลยทธ

กลยทธการพฒนาการตลาด เปนกลยทธทนามาใชเพอเพมยอดขายและขยายการเตบโต โดยใช

ผลตภณฑทมอยออกจาหนายในตลาดใหม กลมลกคาในพนทแหงใหม เพอใหสามารถครอบคลมใหครบทก

พนททงในประเทศและตางประเทศ

กลยทธ เปนแนวทางปฏบต เพอใหบรรลวตถประสงค

กลยทธ คอหลกวธการและแนวทางในการปฏบต เพอใหสอดคลองกบวตถประสงค ซงจะใชกล

ยทธในระดบปฏบตการ

การวเคราะหกลยทธสเปาหมาย

อาจใชวธการวเคราะหจดออน จดแขง (SWOT Analysis) ซงมองคประกอบดงน

SWOT Analysis

จดแขง จดออน

โอกาส อปสรรค

SWOT Analysis เปนการวเคราะหสารวจสภาพภายในองคกร และสภาพแวดลอมภายนอก เพอ

นามาสงเคราะหวาองคกรมจดออน (S) จดแขง (W) อปสรรค (T) และโอกาส (O) อยางไร

ปจจยภายใน คอ สงทเราควบคมไว ไดแกจดออน จดแขง

ปจจยภายนอก คอ สงทเราควบคมไมได ไดแก อปสรรคและโอกาส

22

จดแขง (Strengths) มลกษณะ ดงน

1. เปนงานทเราถนด ทาแลวมความสข

2. เปนงานทโดดเดน ชมชนชนชอบ

3. ทรพยากรและเครองมอมความพรอม

จดออน (Weakness) มลกษณะดงน

1. เปนงานทเราไมสบายใจทจะทา

2. ตองการรบความชวยเหลอจากคนอน

3. ทกษะบางอยางทเรายงไมมนใจ

4. ขาดทรพยากรในการทางานใหบรรลเปาหมาย

อปสรรค (Threats) มลกษณะดงน

1. ใครคอคแขงขนททาไดดกวาเรา

2. ถาสภาพแวดลอมเปลยนจะทาใหแผนโครงการเรามปญหา

3. ความขดของทจะเกดจากเราเอง

โอกาส (Opportumties) มลกษณะดงน คอ

1. โอกาสทกาลงจะเกดขนทจะทาใหเราประสบความสาเรจ

2. มเครองมอใหมทไดรบการสนบสนน

3. มสวนแบงของตลาดทเรามองเหน

4. บคลากรมศกยภาพทาใหงานสาเรจไดงายขน

ศกษาความเปนไปได ดงน คอ

1. ความเปนไปไดทางการเงน

2. ความเปนไปไดทางการตลาด

3. ความเปนไปไดทางการผลต

4. ความเปนไปไดทางเทคโนโลย

การกาหนดกลยทธ

1. ลงทนตาทสด ซงมความเปนไปไดทางการเงน

2. ทาในสงททาไดด ซงมความเปนไปไดในการผลต

3. ทาจานวนนอย แลวคอยๆ เพมไปสจานวนมาก

4. เปนธรกจทสามารถทาไดในระยะยาว ซงมความเปนไปไดทางการตลาด

ความสามารถในการแขงขย อาจพจารณาในสงตางๆ ดงน

1. อะไรทเราทาไดดทสดเมอเทยบกบผอน

1.1 ดกวา

1.2 เรวกวา

23

1.3 ถกกวา

1.4 แตกตางกวา เดนกวา

2. มองจดเดนทเราม

2.1 สนคา / บรการของเราดอยางไร

2.2 ใครคอลกคาของเรา

2.3 ขนาดตลาดมมลคาเทาไร

2.4 เทคโนโลยในการผลตสดยอดเพยงใด

2.5 ถาคแขงทาไดจะใชเวลาอกนานเทาไร

กลยทธการตลาดโดยใช 4P

กลยทธการตลาดนนมอยมากมาย แตเปนทรจกและเปนพนฐาน คอการใช 4P เปนการวางแผนใน

แตละสวนใหเขากนในบางครงอาจจะไมสามารถปรบเปลยนทง 4P ไดทงหมดในระยะสนกไมเปนไร แตจะ

คอยๆ ปรบจนสมดลครบทง 4P ในทสด

1. สนคาหรอบรการ (Product) กาหนดสนคาใหตรงกบความตองการของลกคา เชน ลกคาสงอาย

ตองการนาผลไมทมรสหวานเลกนอย

2. ราคาสนคา (Price) เปนการตงราคาทเหมาะสมกบสนคาหรอบรการ และกาลงซอของลกคา

พจารณาจากราคาของคแขง บางครงอาจลดราคาตากวาคแขงกได โดยลดคณภาพบางตวทไมจาเปนกจะทา

ใหสนคามราคาตากวาคแขง หรอกาหนดราคาสงกวาคแขงกไดถาสนคาของเราดกวาคแขงดานใดเพอให

ลกคามโอกาสเปรยบเทยบ

3. สถานทขายสนคา (Place) ควรเลอกทาเลขายใหเมาะสมกบลกคา หรอคดหาวธการสงของ

สนคาใหถงมอลกคาไดอยางไร

4. การสงเสรมการขาย (Promotion) เปนการทากจกรรมตางๆ เพอใหลกคารจกสนคาและอยากท

จะซอมาใช เชน การแจกใหทดลองใช การลดราคาในชวงแรก การแถมไปกบสนคาอนๆ

24

ใบงานท 2/1

การกาหนดและวเคราะหกลยทธทางการตลาด

( 3. กาหนดกลยทธสเปาหมายได 4. วเคราะหกลยทธได )

ใหผเรยนรวมกลมกน 5 คน รวมกนกาหนดและวเคราะหกลยทธพฒนาทางการตลาดแลวสรปลงใน

แบบบนทก

แบบบนทก

สมาชกในกลม 1.............................................................................................................................................

2.............................................................................................................................................

3.............................................................................................................................................

4.............................................................................................................................................

5.............................................................................................................................................

กลยทธ

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

การวเคราะหกลยทธ โดยการวเคราะหจดออน จดแขง

1. จดแขง..........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

2. จดออน.......................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

3. โอกาส........................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

4. อปสรรค.................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

สรปผลการวเคราะห

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

25

ใบงานท 2/2

ตรวจสอบผลการวเคราะหกลยทธ

ใหผเรยนนาผลการวเคราะหกลยทธจากใบงานทนาไปใหผรชวยตรวจสอบความเปนไปไดแลวสรป

ลงในแบบบนทก

แบบบนทก

กลยทธ............................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

สรปผลการวเคราะหจากผร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

แนวทางการแกไขจากการแสดงความคดเหนของผร

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

26

ใบความรท 3

การกาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

การตลาดมความสาคญเพราะเปนจดเรมตนและมผลตอการบรรลเปาหมายสดทายของการดาเนน

ธรกจ ธรกจตองเรมดวยการศกษาความตองการทแทจรงของลกคา จากนนจงทาการสรางสนคาหรอบรการท

ทาใหลกคาเกดความพอใจสงสด (Customer Focus)

การบรหารตลาด เปนกระบวนการวางแผน ปฏบตงานและการควบคมกจกรรมทางการตลาดท

กอใหเกดการแลกเปลยนระหวางผซอและผขาย พรอมทงนาความพอใจมาสทง 2 ฝาย

การกาหนดกจกรรมเพอพฒนาการตลาด

เมอเราทราบวากลยทธทกาหนดไวมดานใดบาง เชน กลยทธ 4P กคอดานตวสนคา ดานราคา ดาน

สถานทขาย และการสงเสรมการขาย กลยทธทง 4 ดาน ใหนามากาหนดเปนกจกรรมทตองดาเนนการ เชน

1. กจกรรมดานพฒนาตวสนคา พฒนาใหตรงกบความตองการของลกคา

2. กจกรรมดานราคา ผผลตกตองกาหนดราคาทเหมาะสมกบกาลงซอของผบรโภค และเหมาะสม

กบคณภาพของสนคา

3. กจกรรมดานสถานท ตองคดวาจะสงมอบสนคาใหกบผบรโภคไดอยางไร หรอตองมการปรบ

สถานทขาย ทาเลทตงขายสนคา

4. กจกรรมสงเสรมการขาย จะใชวธการใดททาใหลกคารจกสนคาของเรา

การวางแผนพฒนาการตลาด

ผผลตจะตองนากจกรรมตางๆ มาวางแผนเพอพฒนาการตลาด ซงสามารถนาไปสการปฏบตใหได

ดงตวอยาง

27

แผนการพฒนาการตลาด

ท กจกรรมทตองดาเนน แผนการพฒนาการตลาดป 2553

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1

ศกษาขอมลเพอกาหนดทศทางการ

พฒนาการตลาด

2 กาหนดเปาหมายการตลาด

3 กาหนดกลยทธสเหมาย

4 วเคราะหกลยทธ

5 ดาเนนการ

- การโฆษณา

- การประชาสมพนธ

- การทางานขอมลลกคา

- การสงเสรมการขาย

- การกระจายสนคา

- การสงมอบสนคา

- ฯลฯ

28

ใบงานท 3

การกาหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

ใหผเรยนรวมกลมและรวมกนกาหนดกจกรรมและวางแผนการพฒนาตลาด ลงในแบบบนทกท

กาหนดให

แบบบนทก

สมาชกในกลม 1.............................................................................................................................................

2.............................................................................................................................................

3.............................................................................................................................................

4.............................................................................................................................................

5.............................................................................................................................................

กจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

ท กจกรรมทตองดาเนน แผนการพฒนาการตลาดป 2553

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

29

บทท 3

การจดทาแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ

สาระสาคญ การพฒนาการผลตหรอการบรการ หรอจากการกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ วเคราะห

ทนปจจยการผลตหรอการบรการ กาหนดเปาหมาย การกาหนดแผนกจกรรมและการพฒนาระบบการผลต

หรอการบรการ จงจะนาสการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ตวชวด

1. อธบายการกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ

2. วเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ

3. กาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ

4. กาหนดแผนกจกรรมการผลต

5. พฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

ขอบขายเนอหา 1. การกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ 2. การวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ 3. การกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ 4. การกาหนดแผนกจกรรมการผลต

5.การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

สอประกอบการเรยนร

ใบความร / ใบงาน การกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ

ใบความร / ใบงาน การวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ

ใบความร / ใบงาน การกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ

ใบความร / ใบงาน การกาหนดแผนกจกรรมการผลต

ใบความร / ใบงาน การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

30

ใบความรท 1

การกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ

การจดการการผลต หมายถง การสรางสรรคหรอการแปรสภาพสงหนงสงใด ใหเปนสนคา

เปนกระบวนการทดาเนนงานผลตสนคาตามขนตอนตางๆ อยางตอเนองและมการประสานงานกน เพอให

บรรลเปาหมายขององคกรหรอกจการการผลต

การกาหนดคณภาพผลผลต เปนการกาหนดคณสมบตของผลผลตตามทลกคาตองการ เชน

ลกคาตองการผกปลอดสารพษ ดงนนตองพฒนากระบวนการปลกผกโดยใชสารธรรมชาตแทนปยเคม หรอ

พฒนารสชาดของอาหารแปรรปใหมรสเปรยวยงขนเพอใหตรงกบความตองการของลกคากลมวยรน

การบรการ หมายถง กระบวนการทเนนการใหบรการแกลกคาโดยตรง โดยการทาใหลกคา

ไดรบความพงพอใจ มความสขและไดรบผลประโยชนอยางเตมท

ลกษณะงานอาชพในการผลต งานอาชพในการผลตนน สวนใหญมอยในภาคเกษตรกรรม

และภาคอตสาหกรรม เชน

ภาคเกษตรกรรม

- ผลผลตไดแก พชไร พชสวน ไมดอกไมประดบ นาขาว ปศสตว ฟารม เปนตน

ภาคอตสาหกรรม

- อาชพตดเยบเสอผา อาชพผลตรถยนต ผลผลต คอ รถยนต เปนตน

การผลตเพอใหไดผลผลตทดนน ตองใหตรงกบความตองการของผใชหรอผซอใหมากทสด

คณภาพของผลผลตทดนน ตองมาจากผผลตทมคณลกษณะทด ซงประมวลไดดงน

1. ซอสตยตอผบรโภค

2. รกษาคณภาพของผลผลตใหคงทและปรบปรงใหดขน

3. ไมปลอมปนผลผลต

4. ไมเอารดเอาเปรยบผบรโภค

5. ไมกกตนผลผลต

6. มความร ความชานาญในงานอาชพทดาเนนการเปนอยางด

7. มความรกและศรทธาในงานอาชพทดาเนนการ

8. มความเชอมนในตวเอง

9. มความคดรเรม และมมนษยสมพนธทด

ลกษณะงานอาชพการใหบรการ

การบรการ เปนกจกรรมหรอการกระทาทผใหบรการทาขน เพอสงมอบการบรการใหแกผรบบรการ

31

ผรบบรการสวนใหญจะเนนใหความสาคญกบ “กจกรรม” หรอ “กระบวนการบรการ” ของผใหบรการ

มากกวาสงอน และจะเกดความประทบใจ ในขณะทผรบบรการสมผสไดกบการไดรบบรการนน ๆ

คณภาพของการบรการ วดไดจากการบรการของผใหบรการ 7 ประการ ดงน

1. การยมแยม เอาใจใส เหนอกเหนใจตอความลาบากยงยากของลกคา

2. การตอบสนองตอความประสงคของลกคาอยางรวดเรวทนใจ

3. การแสดงออกถงความนบถอ ใหเกยรตลกคา

4. การบรการเปนแบบสมครใจและเตมใจทา

5. การแสดงออกถงการรกษาภาพลกษณของการใหบรการ

6. การบรการเปนไปดวยกรยาทสภาพ และมมารยาทด ออนนอมถอมตน

7. การบรการมความกระฉบกระเฉง กระตอรอรน

มบางอาชพทเปนไปไดทงการผลตและการบรการ เชน ผ ประกอบการอาชพรานอาหาร ตองม

ผลผลต เชน อาหารประเภทตางๆ ควบคกบการบรการ

ใบงานท 1

การกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ

ใหผ เรยนกาหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ ในงานอาชพทผ เรยนดาเนนการเองหรออาชพ

ทสนใจ ใหเหตผลประกอบ

ลกษณะงานอาชพ……………………………………………………………………………………

ประเภทของผลผลตหรอการบรการ………………………………………………………………….

ชอเจาของธรกจ……………………………………………………………………………………...

ทต งของธรกจ………………………………………………………………………………............

คณภาพของผลผลตหรอการบรการทปรากฏ และอธบายเหตผลประกอบคณภาพนนๆ

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

32

ใบความรท 2

การวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ

การวเคราะหทน ซงเปนปจจยการผลตจงมความจาเปนตอการพฒนาอาชพ จะสงผลตอความ

เขมแขงของอาชพ ถารจกลดตนทน ใชทนอยางเหมาะสมและประหยด จดหาทนทดแทน

ทน หมายถง ปจจยทใชในการลงทนในการดาเนนการประกอบอาชพ เพอหวงผลกาไรจากการ

ดาเนนการ ทนถอวาเปนปจจยสาคญในการประกอบอาชพใหดาเนนงานไปอยางมประสทธภาพ และม

ความเจรญเตบโตอยางตอเนอง

ตนทนการผลต หมายถง ทน ในการดาเนนการประกอบอาชพ แบงได 2 ประเภท คอ

1. ทนคงท คอปจจยทผประกอบการจดหามา เพอใชในการจดหาสนทรพยถาวร เชน

ดอกเบยเงนก ทดน อาคาร เครองจกร เปนตน สาหรบใชในการประกอบอาชพทนคงท สามารถแบงได 2

ลกษณะ คอ

1) ทนคงททเปนเงนสด เปนจานวนเงนทตองจายเปนคาดอกเบยเงนก เพอนามาใช

ในการดาเนนการประกอบอาชพ

2) ทนคงททไมเปนเงนสด ไดแก พนท อาคารสถานท โรงเรอน รวมถงคาเสอม

ราคาของเครองจกร

2. ทนหมนเวยน คอ ปจจยทผประกอบการจดหามา เพอใชในการดาเนนการจดหา

สนทรพยหมนเวยนในการดาเนนกจกรรมอาชพ เชน วตถดบในการผลตสนคาหรอการบรการ วสด

สนเปลอง คาแรงงาน คาขนสง คาไฟฟา คาโทรศพท เปนตน

ทนหมนเวยนแบงออกเปนดงน คอ

1. คาวสดอปกรณในการประกอบอาชพ ดงน

1.1) วสดอปกรณอาชพในกลมผลตผลผลต เชน งานอาชพเกษตรกรรม เชน คาปย

พนธพช พนธสตว คานามน เปนตน

1.2) วสดอปกรณอาชพในกล มบรการ เชน อาชพรบจางซกรดเส อผา เชน คา

ผงซกฟอก คานายาซกผา เปนตน

2. คาจางแรงงาน เปนคาจางแรงงานในการผลตหรอบรการ เชน คาแรงงานในการไถดน

คาจางลกจางในรานอาหาร

3. คาเชาทดน/สถานท เปนคาเชาทดน/สถานทในการประกอบธรกจ

4. คาใชจายอนๆ เปนคาใชจายในกรณอนทนอกเหนอจากรายการ

5. คาใชจายในครวเรอน เปนแรงงานในครวเรอนสวนใหญ ในการประกอบอาชพอาจจะ

ไมไดนามาคดเปนตนทน จงไมทราบขอมลการลงทนทชดเจน ดงนนการคดคาแรงในครวเรอน

จงจาเปนตองคดดวยโดยคดในอตราคาแรงขนตาของทองถนนนๆ

33

6. คาเสยโอกาสทดน กรณเจาของธรกจมทดนเปนของตนเอง การคดตนทนใหคดตาม

อตราคาเชาทดนในทองถนหรอบรเวณใกลเคยง

ในการดาเนนงานประกอบอาชพ การบรหารเงนทนหรอดานการเงนนน เปนสงทผประกอบการ

ตองใหความสาคญเปนอยางมาก เพราะมผลตอความมนคงของอาชพวาจะกาวหนาหรอลมเหลวได

34

ใบงานท 2

การวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ

ใหผ เรยนกาหนดทนและวเคราะหความจาเปนในการพฒนาอาชพ เพ อจะทาใหอาชพมความ

เขมแขง

รายการทน เหตผลในการใชทน

รายการ จานวน

35

ใบความรท 3

การกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ

เปาหมายการผลตหรอการบรการ เปนส งท ผ ประกอบอาชพตองการม งไปใหถง เกดผลตามท

ตองการ ดวยวธการตาง ๆ เปาหมายจงเปนตวบงชปรมาณทจะตองผลตหรอบรการใหไดตามระยะเวลาท

กาหนดดวยความพงพอใจของลกคา เตมใจในการรบบรการ

ปจจยทสงผลใหประสบความสาเรจนนประกอบดวย

1. การกาหนดกลมลกคาเปาหมายอยางชดเจน

2. การเสรมสรางสวนประสมทางการตลาดไดอยางลงตว

3. การคานงถงสภาวะแวดลอมทควบคมไมได

4. สามารถตอบคาถามตอไปนไดทกขอ

ขอมลปจจยของลกคา ทตองการสนคาทจะพฒนาขนใหมประกอบดวย

ใครคอ กลมลกคาเปาหมายสาหรบผลผลตทผลตขนหรอการบรการ

ลกคาเปาหมายดงกลาวอย ณ ทใด

ในปจจบนลกคาเหลานซอผลผลตหรอการบรการไดจากทใด

ลกคาซอผลผลตหรอการบรการบอยแคไหน

อะไรคอสงจงใจททาใหลกคาเหลานนตดสนใจใชบรการ

เหตผลทาไมลกคาถงใชผลผลตหรอบรการของเรา

อะไรทลกคาเหลานนชอบและไมชอบผลผลตหรอบรการอะไรทเรามอยบาง

ขอมลปจจยของผลผลตหรอการบรการ ประกอบดวย

1. ลกคาตองการผลผลตหรอบรการอะไร

2. ลกคาอยากจะใหมผลผลตหรอบรการในเวลาใด

3. งานดานการบรการ ควรตงชอวาอะไร เพอเปนสงดงดดใจลกคาไดมากทสด

นอกจากนขอมลดานการกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการใหสอดคลองกบความเปนจรง

และความเปนไปไดแลว

ขอมลองคประกอบดานผประกอบการ

ในการพฒนาอาชพจะตองพจารณาตามประเดนสาคญๆ ดงน

1. แรงงาน ตองใชแรงงานมากนอยท เพ มหรอลดลงเทาไร ปจจบนมแรงงานเพยงพอตอการ

ดาเนนงานหรอไม ถาไมเพยงพอจะทาอยางไร จะนาเครองจกรมาใชแทนแรงงานบางไดหรอไม

2. เงนทน ตองใชเงนทนมากนอยเพยงไร ปจจบนมเงนทนเพยงตอการดาเนนงานหรอไม ถาไม

เพยงพอจะทาอยางไร

3. เครองมอ/อปกรณ ตองใชเครองมอ/อปกรณอะไร จานวนเทาไร เพยงพอหรอไม ถาไมเพยงพอจะ

ทาอยางไร

36

4. วตถดบ เปนสงสาคญมากขาดไมได ผผลตจะตองพจารณาวาจะจดหาจดซอวตถดบจากทใด ราคา

เทาไร จะหาไดจากแหลงไหน และโดยวธใด

5. สถานท หากเปนการประกอบอาชพดานการผลต ตองกาหนดสถานททใกลแหลงวตถดบ ถาเปน

ธรกจดานการบรการ ตองจดสถานทใหมความเหมาะสม สะอาด และเดนทางสะดวก เปนหลก

ใบงานท 3

การกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ

ใหผ เรยนรวมกลมกน 3-5 คน กาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ ในการพฒนาอาชพท

ผเรยนดาเนนการเอง หรออาชพทสนใจแลวบนทก ดงน

1. ลกษณะงานอาชพ…………………………………….…………………………………………

2. ประเภทของผลผลตหรอการบรการ……………………………………………………………

3. ชอเจาของธรกจ…………………………………………………………………………

4. ทตงของธรกจ…………………………………………………………………………

5. เปาหมายการผลตหรอการบรการ………………………………………………………

6. เหตผลในการกาหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ เพราะ

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

37

ใบความรท 4

การกาหนดแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการ

แผนกจกรรมการผลตหรอการบรการ คอ แผนงานทางการประกอบอาชพทแสดงกจกรรมตางๆ

ทตองปฏบตในการลงทนประกอบการ โดยมจดเรมตนจากจะผลตสนคาและบรการอะไร มกระบวนการ

ปฏบตอยางไรบาง และผลจากการปฏบตออกมาไดมากนอยแคไหน ใชงบประมาณและกาลงคนเทาไร

เพอใหเกดเปนสนคาและบรการแกลกคา และจะบรหารธรกจอยางไรธรกจจงจะอยรอด

การกาหนดแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการ เปนสงทสาคญยงตอการประกอบอาชพ เพราะ

เปนการกาหนดเปาหมายในสงทตองการใหเกด รายละเอยดทตองปฏบต ผานกระบวนการตดสนใจอยางม

ระบบและขอมล เพอใหเกดผลการปฏบตบรรลผลตามเปาหมายทกาหนดไว โดยมขนตอนการกาหนดแผน

กจกรรมการผลตหรอการบรการ ดงน

1. สารวจตวเองเพอใหรถงสถานภาพปจจบนของงานอาชพของตนเอง เปนการตรวจสอบขอมล

เกยวกบ แรงงาน เงนทน เครองมอ/อปกรณ วตถดบ และสถานทวา มสภาพความพรอมหรอมปญหาอยางไร

รวมถง ผลผลตหรอบรการของตนวามอะไรบกพรองหรอไม

2. สารวจสภาพแวดลอม เปนการตรวจสอบขอมลภายนอกเกยวกบสภาพธรกจประเภทเดยวกนใน

ชมชน ความตองการของลกคา

การดาเนนงานตามขนตอนท 1 และ 2 เปนการศกษาขอมลเพอระบถงปญหาทเกดขนและควร

แกไข ซงขอมลของทงสองขอน อยในเรอง ของสภาพปญหา และหลกการและเหตผล ในสวนแรกของ

แผนงาน/โครงการผลต หรอ บรการ

3. การกาหนดทางเลอกเพอใหการวางแผนมความชดเจน หลงจากสามารถกาหนดสาเหตของ

ปญหา( ขอ 1 และ ขอ 2 ) ไดแลว ผ ประกอบการตองตดสนใจเพ อพจารณาหาทางเลอก เพ อใหได

ทางเลอกหลายทางสการปฏบต

4. การประเมนทางเลอก เมอสามารถกาหนดทางเลอกไดหลากหลายแลว(จาก ขอ 3 ) เพอใหได

ทางเลอกสการปฏบตทเหมาะสมทสด ในการวางแผนกลยทธทางการตลาด ผประกอบการตองพจารณา

ประเมนทางเลอกในแตละวธ เพอใหสามารถบรรลเปาหมายใหดทสด

5. การตดสนใจ เมอไดทางเลอกหลายทางเลอกในการตดสนใจสามารถใชหลก 4 ประการในการ

พจารณาประกอบการตดสนใจคอ

1) ประสบการณ 2) การทดลอง 3) การวจยหรอการวเคราะห และ 4) การตดสนใจเลอก

6. กาหนดวตถประสงค เปนการกาหนดเปาหมายของการดาเนนงานวา ตองการใหเกดอะไร

7. พยากรณอนาคตถงความเปนไปได เปนการคดผลบรรลลวงหนาวา หากดาเนนการตามแผน

กจกรรมการผลตหรอการบรการแลว ธรกจทดาเนนงานจะเกดอะไรขน

8. กาหนดแนวทางการปฏบต เปนการกาหนดรายละเอยดขนตอนการปฏบตวาจะทาอยางไร

เมอไร เพอใหเกดผลตามวตถประสงคทกาหนดไว

38

9. ประเมนแนวทางการปฏบตทวางไว เปนการตรวจสอบความสมบรณของแผนกจกรรมการผลต

หรอการบรการวา มความสอดคลองกนหรอไมอยางไร สามารถทจะปฏบตตามขนตอน วธการทกาหนดไว

ไดหรอไมอยางไร หากพบวาแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการทจดทาขนยงไมมความสอดคลอง หรอม

ขนตอนวธการใดทไมมนใจ ใหจดการปรบปรงใหมใหมความสอดคลองและเหมาะสม

10. ทบทวนและปรบแผน เมอสถานการณสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป และผลลพธไมเปนไป

ตามทกาหนด เปนการพฒนาแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการในระหวางการปฏบตตามแผน เมอม

สถานการณเปลยนแปลงไป หรอมขอมลใหมทสาคญ

การควบคมคณภาพการผลตหรอการบรการ หมายถง

การจดกจกรรมตางๆ เพอใหผลผลตหรอการบรการไดตามทกาหนดคณภาพไว ทาให

ตอบสนองความตองการและสามารถสรางความพงพอใจใหกบลกคาบนแนวคดพนฐานวา เมอกระบวนการ

ด ผลลพธทออกมากจะดตาม

การจดการเกยวกบการควบคมคณภาพการผลตหรอการบรการ

การควบคมคณภาพนน มวตถประสงคเพอใหผลตภณฑหรอการบรการบรรลจดมงหมาย

ดงตอไปน

1. สนคาทสงซอหรอสงผลตมคณภาพตรงตามขอตกลงหรอเงอนไขในสญญา

2. กระบวนการผลตดาเนนไปอยางถกตองเหมาะสม

3. การวางแผนการผลตเปนไปตามทกาหนดไว

4. การบรรจหบหอดและเหมาะสม หมายถงสามารถนาสงวสดยงจดหมาย

ปลายทางในสภาพด

ขนตอนการควบคมคณภาพการผลต แบงออกเปน 4 ขนตอน คอ

1. ขนการกาหนดนโยบาย เปนการกาหนดวตถประสงคอยางกวางๆ เชน ระดบสนคา

ขนาดของตลาด วธการจาหนาย ตลอดถงการรบประกน ขอกาหนดเหลานจะเปนเครองชนาวา กจการจะตอง

ทาอะไรบาง เพอใหบรรลวตถประสงคทไดกาหนดไว

2. ขนการออกแบบผลตภณฑ หมายถง การกาหนดคณลกษณะของผลตภณฑ การ

ออกแบบผลตภณฑ ซงจะตองมความสมพนธกบระบบการผลต

3. ขนตอนการควบคมคณภาพของการผลต การควบคมคณภาพการผลต แบงออกเปน

ขนตอนยอย 3 ขน คอ การตรวจสอบคณภาพของชนสวน การควบคมกระบวนการการผลตและการ

ตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑ โดยในการตรวจสอบทง 3 ขนน สวนใหญจะใชเทคนคการสมตวอยาง

เพราะผลตภณฑทผลตไดนน มจานวนมากไมอาจจะทาการตรวจสอบไดอยางทวถงภายในเวลาจากด

4. ขนการจดจาหนาย การควบคมคณภาพในการจาหนาย จะใหความสาคญกบบรการ

หลงการขาย ซงในระบบการตลาดสมยใหม ถอวาเปนเรองสาคญมาก เพราะสนคาบางชนดโดยเฉพาะ

39

อยางยงสนคาประเภทเครองมอ เคร องจกรหรออปกรณทางไฟฟา หรอ เครองอเลกทรอนกสหรอ

คอมพวเตอร ซงมวธการใชและการดแลรกษาทคอนขางยงยาก ผผลตหรอผขายจะตองคอยด และเพอ

ใหบรการหลงการขายแกผซออยเสมอ เพอสรางความพงพอใจ ซงจะมผลตอการสรางความเชอมน และ

ความกาวหนาทางธรกจในอนาคต

การควบคมคณภาพการผลตหรอการบรการมความสาคญตอการกาหนดกจกรรมการผลตหรอการ

บรการเปนอยางมาก เพราะการผลตสนคาหรอการบรการทดนน ตองมคณภาพทคงท ดเสมอตนเสมอ

ปลาย จงจะคงความพงพอใจตอลกคาใหซอสตย และเชอมนในคณภาพของสนคาและการบรการตลอดไป ……………………………………………………………….

ใบงานท 4

การกาหนดกจกรรมการผลตหรอการบรการ

ใหผเรยนกาหนดแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการในการพฒนาอาชพของผเรยน หรออาชพ

ทสนใจโดยบนทก ดงน

ลกษณะงานอาชพ……………………………………………………………………………………

ประเภทของผลผลตหรอการบรการ…………………………………………………………………

ชอเจาของธรกจ……………………………………………………………………………………...

ทตงของธรกจ………………………………………………………………………………………..

แผนกจกรรมการผลตหรอการบรการ คอ

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

แผนฯ นไดมการจดการควบคมคณภาพดาน

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

เหตผล เพราะ....................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

40

ใบความรท 5

การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

การประกอบอาชพทงดานการผลตและการบรการ ทดาเนนการอยจะสามารถดาเนนไปไดดวยด

แลวกตาม แตเพอใหการประกอบอาชพนมความกาวหนาและมนคง ผประกอบการธรกจตองคานงถงการ

พฒนาระบบการผลตหรอการบรการอยางตอเนอง

การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ สามารถดาเนนการไดดงน

1. ลกษณะการผลตและการใหบรการ หมายถง สภาพของแหลงใหบรการทดทผใชบรการสามารถ

สมผสจบตองได ลกษณะของสนคาและผลตภณฑดด นาซอ นาใช

2. ความไววางใจ หมายถง ความสามารถในการนาเสนอผลตภณฑหรอการบรการตามคามน

สญญาทใหไวอยางตรงไปตรงมาและถกตอง และมการรบรองคณภาพจากหนวยงานทเกยวของ

3. ความกระตอรอรนดานการบรการ หมายถง การแสดงความเตมใจทจะชวยเหลอ และพรอมท

จะใหบรการผใชบรการอยางทนทวงท

4. ความเชยวชาญ หมายถง ความร ความสามารถ ในการปฏบตงานบรการทรบผดชอบอยางม

ประสทธภาพ ความนาเชอถอในตวสนคา รบรองดวยตราสนคาทมเชยวชาญเฉพาะดาน

5. อธยาศยทนอบนอมดานการบรการ หมายถง ความมมตรไมตร ความสภาพนอบนอมเปนกนเอง

6. ใหเกยรตผอน จรงใจ มนาใจ และความเปนมตรของผปฏบตงานผลผลตและบรการ

7. ความนาเช อถอ หมายถงความสามารถในดานการสรางความเชอมน ดวยความซอสตยของ

ผประกอบการธรกจ

8. ความปลอดภย หมายถง สภาพทปราศจากอนตราย ความเสยงภยและปญหาตางๆ

9. การเขาถงบรการ หมายถง การตดตอเพอการซอผลตภณฑหรอใชบรการ ดวยความสะดวกไม

ยงยาก

10. การตดตอสอสาร หมายถง ความสามารถในการสรางความสมพนธ และสอความหมายได

ชดเจน ใชภาษาทงาย และรบฟงความคดเหนของผรบบรการ

11. ความเขาใจลกคา หมายถง ความพยายามในการคนหาและทาความเขาใจกบความตองการของ

ผใชบรการ และใหความสาคญตอบสนองความตองการของผใชบรการโดยทนท

คณภาพของการผลตหรอการบรการเปนสงสาคญทผ ประกอบการธรกจตองรกษาระดบคณภาพ

และพฒนาระดบคณภาพการผลตหรอการบรการใหเหนอกวาคแขงขน โดยเสนอคณภาพการผลตหรอการ

ใหบรการตามลกคาคาดหวง หรอเกนกวาสงทลกคาคาดหวงไวเสมอ

41

กจกรรมท 5

การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

ใหผเรยนอธบายการพฒนาระบบการผลตหรอการบรการในการพฒนาอาชพทผ เรยนดาเนนการ

หรออาชพทสนใจ ดงน

1......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

2......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

3......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

4......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

5......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

6......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................

42

บทท 4

การพฒนาธรกจเชงรก

สาระสาคญ

การพฒนาธรกจเชงรก จะตองเหนความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก การแทรกความนยมเขา

สความตองการของผบรโภค การสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม และการพฒนาอาชพอยางตอเนอง

ตวชวด

1. ความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก

2. อธบายการแทรกความนยมเขาสความตองการของผบรโภคอยางแทจรง

3. อธบายการสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม

4. อธบายการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก

เรองท 2 การแทรกความนยมเขาสความตองการของผบรโภค

เรองท 3 การสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม

เรองท 4 การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

สอการเรยนร

ใบความรท 1 ความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก

ใบความรท 2 การแทรกความนยมเขาสตลาดของผบรโภค

ใบความรท 3 การสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม

ใบงานท 1 การพฒนาธรกจเชงรก

ใบความรท 4 การพฒนาอาชพใหมความมนคง

ใบงานท 2 การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

43

ใบความรท 1

ความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก

1. ความหมายของธรกจเชงรก

ธรกจเชงรก หมายถง การบรหารจดการธรกจแบบมแบบแผน เปนระบบการพฒนางานทด

อานวยประโยชนใหกบผประกอบการ สามารถวางแผนตดตามและควบคมใหการดาเนนงานในทกดานได

อยางมประสทธภาพ

2. ความจาเปนและคณคาของธรกจเชงรก

ธรกจเชงรก เปนความพยายามทจะหาวธการใหไดเปรยบทางการแขงขนทางธรกจ เปนการพฒนา

สนคาใหตรงกบความตองการของผบรโภค สนคาไดรบการพฒนาอยางตอเนองตลอดเวลา ผบรโภคม

โอกาสเลอกซอสนคาไดหลากหลาย

44

ใบความรท 2

การแทรกความนยมเขาสตลาดของผบรโภค

การแทรกความนยมเขาสความตองการของผบรโภค

การแทรกความนยมเขาสความตองการของผบรโภค จะตองรวาชวยอะไรใหกบใคร

กลยทธเปนสวนประกอบทางการตลาดทตองแทรกความนยมเขาสความตองการของลกคา ซงสวนประกอบ

ทางการตลาดเบองตน ไดแก ผลตภณฑ ( Product ) ซงเปนทงสนคา ( Goods ) หรอบรการ ( Services )

หรอทงสองอยาง ซงผประกอบการตองชแจงไดวาผลตภณฑของตนคออะไร ใชประโยชนไดอยางไร และ

มงหวงวาจะตองหาทางผลกดนใหเปนทยอมรบของลกคาในตลาดใหไดโดยการแทรกรสนยมเขาสสนคา

หรอบรการนนๆ

ผลตภณฑคอสงตอบสนองความตองการของลกคา

ผประกอบการควรคานงถงสนคาทขายใหกบลกคา เปรยบเสมอนผแกปญหาทางการตลาด ปญหา

ของลกคา คอ ความตองการสงทมาตอบสนองใหกบตนเอง เชน ลกคานยมกลนใบเตยในขนมปง ผผลต

จงนาใบเตยมาใชเปนสวนผสมในขนมปง การใชใบเตยในขนมปงจงเปนการแทรกความนยมลงในสนคา

รปท 1

ความสมพนธระหวางผลตภณฑกบลกคา

( สงทธรกจขาย ) ( สงทลกคาตองการ )

ผลตภณฑ ลกคา

45

ใบความรท 3

การสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม

การสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหม เปนการพฒนาสนคาใหตรงกบความตองการของผบรโภค

เชน มความสวยงาม ใชงานสะดวก มความทนทาน การพฒนาผลตภณฑของธรกจมหลายรปแบบ ซงการ

พฒนาผลตภณฑ อาจมสาเหตมาจากความมนคงของธรกจ หรอการเตบโตของธรกจจงตองมการพฒนา

ผลตภณฑใหมคณภาพ แตกตางกนไป แตละธรกจจะพฒนาไดตอเมอผประกอบการรบรความตองการใน

การตดสนใจซอสนคาและบรการ จงกาหนดทศทางทางวธการพฒนาผลตภณฑไดเหมาะสมสอดคลองกบ

ความตองการของผประกอบการ

แนวทางพจารณาผลตภณฑไมหมายถงเฉพาะรปแบบหรอวตถสงของทเปนรปรางเทานน แตยง

รวมไปถงคณคาของผลตภณฑและการบรการดวย ดงนนผลตภณฑจงหมายถง สนคาทสามารถตอบสนอง

ความพอใจทจบตองไดและจบตองไมได

สวนประกอบทสาคญในการพฒนาผลตภณฑ ม 2 ประการ คอ

1. ผลตภณฑนนตองมคณคาและตอบสนองความตองการผบรโภคไดมากทสด

2. สวนประกอบของผลตภณฑตองมอยางครบถวน

หนาทในการพฒนาผลตภณฑ ในการคดคนผลตภณฑใหมออกสตลาด ผผลตควรดาเนนการ ดงน

1. รวบรวมขอมลสาหรบปรบปรงและวธการดาเนนการพฒนาผลตภณฑ

2. กาหนดแผนการพฒนาผลตภณฑ

3. ดาเนนการและตดตามผลพฒนาผลตภณฑใหมประสทธภาพ

4. วางแผนกลยทธการขายผลตภณฑ

46

ใบงานท 1

การพฒนาธรกจเชงรก

ใหผเรยนรวมกลมกนอภปรายแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนเพอดาเนนการพฒนาธรกจเชงรกใน

การทจะทาใหอาชพทประกอบการอยหรออาชพทสนใจมความเขมแขงสามารถครองอยในตลาดไดนาน

ตามหวขอ ดงน

1. มความจาเปนอยางไรทจะตองพฒนาธรกจเชงรก

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

2. คดวาการแทรกความนยมของสนคาทจะพฒนาขนใหมเขาสความตองการของผบรโภค อะไรบาง

อยางไร

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

3. คดวาจะกาหนดรปลกษณคณภาพสนคาทจะพฒนาขนใหม เปนอยางไร เพราะเหตใด

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

47

ใบความรท 4

การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

การพฒนาอาชพเขาสความเขมแขงของผประสบความสาเรจมมากมาย จะมลกษณะการกระทาท

สอดคลองกนเปนสวนใหญวา ความเขมแขงของอาชพขนอยกบองคประกอบอยางนอย 3 ประการ คอ (1)

การลดความเสยงในผลผลต (2) ความมมมนพฒนาอาชพ และ (3) การยดหลกคณธรรม

จากแผนภม จะพบวา องคประกอบรวมทง 3 องคประกอบเปนตวสงผลตอความเขมแขงในอาชพ

ทเราจะตองนามาบรณาการใหเปนองครวมเดยวกน

การลดความเสยงผลผลต

การประกอบอาชพมกจะประสบกบความเสยง เชน

- เสยงตอการขาดทน ตองจดการโดยการหาตลาดไวลวงหนา เชน มการประกนราคาผลผลต

- เสยงตอการไมมเงนทนในการดาเนนการ แกปญหาความเสยงดวยการจดหาแหลงเงนทน หรอ

พยายามทจะลดตนทนการผลต

การพฒนาอาชพ

เปนกระบวนทเนนความสาคญการพฒนาระบบการจดการทงการผลตและการตลาดใหตรงกบความ

ตองการของลกคา ดงน

ลดความเสยงผลผลต

มงมนพฒนาอาชพ

ยดหลกคณธรรม

สความมนคงยงยน

คณภาพผลผลต

ลดตนทนการผลต

การสงมอบ

การพฒนาอาชพ

ความปลอดภย

48

ปจจยรวมทง 4 ดาน เปนปจจยทสงผลตอการพฒนาอาชพ โดยมลกษณะความสาคญ ดงน

1. คณภาพผลผลต เปนเรองทเราจะตองใหคณภาพตรงความตองการของลกคาใหมากทสด

เพอใหลกคามนใจไดวาจะไดรบสนคา/บรการทดเปนไปตามความคาดหวง

2. ลดตนทนการผลต เกยวของกบการกาหนดราคาผลผลตทจะตองเปนราคาทลกคาสามารถซอ

ผลผลตของเราได แตไมใชกาหนดราคาตาจนกระทงรายไดไมพอเพยง ดงนน การลดตนทนจงเปนเรอง

สาคญทเราจะตองศกษาเรยนรหาวธลดตนทนททาใหมรายไดเพยงพอ ไมใชไปลดตนทนกบคาแรงงาน แต

เปนการบรหารจดการใหลดความเสยหายในปจจยการผลต และการจดการใหไดผลผลตสง

3. การสงมอบผลตผล ใหลกคาตองเปนไปตามขอตกลงทงเวลานดหมายและจานวนผลผลต

ตวอยาง เชน อาชพรานตดเยบเสอผาชาย สวนใหญมกจะผดนดทาใหเสยหายกบลกคาทมกาหนดการ

จะใชเสอผา จงหนไปใชบรการเสอผาสาเรจรปทมความสะดวกมองเหนสนคา และตดสนใจเลอกซอได

ทนท ทาใหปจจบนรานเยบเสอผาชายเกอบหายไปจากสงคมไทย

4. ความปลอดภย ทงผผลตและผบรโภคผลผลต เชน อาชพเกษตรอนทรย คนงานไมมโอกาส

สมผสกบสารพษ ทาใหการทางานปลอดภย ขณะเดยวกน ผลผลตจากเกษตรอนทรยเปนอาหารทปลอดภย

การยดหลกคณธรรม

การยดหลกคณธรรม เปนพฤตกรรมภายในของผประกอบอาชพ ทสาคญสงผลตอความมนคงของ

อาชพ ดงน

ความขยน

ความประหยด

ความซอสตย

คณธรรมประกอบอาชพ

ความอดทน

49

คณธรรมทง 4 ประการดงกลาวหลายคนบอกวา เปนเรองทตองปลกฝงมาแตเยาววยจงจะเกดขน

ไดความเชอนเปนจรง แตมนายเราสามารถเรยนร สรางความเขาใจ มองเหนคณคา ปรบเปลยนและตกแตง

พฤตกรรมเพอใชเปนเครองมอสรางความสาเรจใหกบตนเองได

1. ความขยน มลกษณะพฤตกรรมของการทาอะไรอยางเอาจรงเอาจง แขงขนไมเกยจคราน

ถาผประกอบอาชพเปนอยางน เขาจะมองเหนงานอยางทะลไปขางหนามงมนเอาจรงเอาจงยกระดบ

ความสาเรจไปอยางตอเนอง ความมนคงกจะเกดขน

2. ความประหยด เปนพฤตกรรมของการยบยง ระมดระวงการใชจายใหพอ สรางความคมคา

ใหมความเสยหายนอยทสด พฤตกรรมเชนนเปนเรองของความรอบคอบในการทางาน

3. ความซอสตย เปนลกษณะการประพฤตตรงและจรงใจตอลกคา ทมงานไมคดทรยศ คดโกง

หลอกลวง คคา ผรวมทนเปนพฤตกรรมทสรางความภกด ความไววางใจตอลกคา ทมงานหนสวน

4. ความอดทน มลกษณะพฤตกรรมทสามารถอดกลน งดเวน ทนอยไดกบความยากลาบาก

ไมทงงาน ไมยกเลกขอตกลงงายๆ

50

ใบงานท 6

การทาบญชครวเรอน

ใหผเรยนทาบญชครวเรอนมาคนละ 1 เดอน ตามตวอยาง

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

51

ใบงานท 2

การพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ใหผเรยนรวมกลมกน 3-5 คน แลกเปลยนเรยนรซงกนและกน วาจะพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

อยางไรในอาชพทประกอบการอยหรออาชพทผเรยนสนใจ แลวสรปผลการอภปราย

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

52

บทท 5

โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

สาระสาคญ

โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง เปนการวเคราะหความเปนไปไดของแผน การเขยน

โครงการ การตรวจสอบ และการปรบปรงแกไขโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ตวชวด

1. วเคราะหความเปนไปไดของแผนตาง ๆ

2. เขยนโครงการการพฒนาอาชพ

3. ตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒนาอาชพ

4. ปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 การวเคราะหความเปนไปไดของแผนตางๆ

เรองท 2 การเขยนโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

เรองท 3 การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการ

เรองท 4 การปรงปรงแกไขโครงการพฒนาอาชพ

สอการเรยนร

ใบความรท 1 / ใบงาน การวเคราะหความเปนไปไดของแผน

ใบความรท 2 / ใบงาน การเขยนโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ใบความรท 3 การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ใบความรท 4 การปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ

ใบงาน การตรวจสอบและปรบปรงโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

53

ใบความรท 1

การวเคราะหความเปนไปไดของแผน

การปฏบตงานขององคกรกอนทจะทางานในเรองใด ไมวาจะเปนชวงเวลาทสนหรอยาวตองกาหนด

ลวงหนาวาอนาคตทงใกลและไกล ตามสภาพความจาเปนตางๆเราจะทาอะไรบาง มประสทธภาพและ

ประสทธผล เพอใหงานททาบรรลวตถประสงคเกดประโยชนสงสดตอองคกรและประชาชนทกดานของ

องคกรจงถกกาหนด และออกแบบไวลวงหนาโดย “แผน”ขององคกร แผนจงตองผานการวเคราะห การ

ประเมนอนาคต และกาหนดวตถประสงคทพงปรารถนา เพอเตรยมรบสถานการณทไมแนนอน และเพอให

บคคลใชเปนแนวทางในการปฏบตงานวาจะทาอะไร เพอใคร เพราะเหตใดจงตองทา และจะทาเมอใด

1. ความหมายของการวเคราะหแผน

แผน หมายถง งานทกดานขององคกรท ถกกาหนดข นอยางมเหตผล เปนระเบยบวธ หรอ

ขนตอนทเปนระบบทบคลากรใชเปนคมอหรอแนวทางการดาเนนงานขององคกร

การวเคราะห หมายถง การแยกแยะรายละเอยด ความเปนไปไดแลวสงเคราะหใหเหน

ความสมพนธและเกดกจกรรมทมเปาหมายทศทางไปสความสาเรจ

2. ประเภทของแผน

1. แผนระยะยาว เปนแผนทมขอบขายกวางมความยดหยนสง มระยะเวลาตงแต 10 - 20 ป

2. แผนระยะปานกลาง เปนแผนทมความแนนอนและเฉพาะเจาะจงมากกวาแผนระยะยาว

มระยะเวลา 4 - 6 ป

3. แผนระยะสน เปนแผนทสามารถดาเนนการใหสาเรจไดในเวลาอนสนอยทองคกรกาหนด

การวเคราะหความเปนไปไดของแผนในเรองน เปนการนาแผนตาง ๆ ทไดจดทาไวในบทกอน

หนาน ไดแก แผนการพฒนาการตลาด แผนพฒนาการผลตหรอการบรการ การพฒนาธรกจเชงรก นามา

วเคราะหอกครงหนง เพอตรวจสอบความเปนไปไดกอนทจะเขยนเปนโครงการ เชน แผนพฒนาการผลต

ในการปลกผกเกษตรอนทรย มตรวจสอบความเปนไปไดจากการทาปยหมก มาเปนการปลกปยพชสดแลว

ไถกลบ เนองจากมความเปนไปไดมากกวา เพราะไมตองจดหาวสดทาปยหมกทไมมในทองถน ทงยงตอง

เสยคาขนสงทาใหตนทนสงขน

54

ใบงานท 1

การวเคราะหความเปนไปไดของแผน

คาสง ใหผเรยนวเคราะหแผนพฒนาอาชพทประกอบการอยหรออาชพทสนใจ เพอตรวจสอบความเปนไป

ไดอกครงหนงกอนนาขอมลมาเขยนโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

1. แผนพฒนาการตลาด สงทตองปรบปรง มดงน

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

2. แผนพฒนาการผลต/การบรการ สงทตองปรบปรง มดงน

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

3. แผนการพฒนาธรกจเชงรก สงทตองปรบปรง มดงน

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

55

ใบความรท 2

การเขยนโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

โครงการ

เปนการสรปการดาเนนงานของการพฒนาอาชพ เพอใชเปนแผนการปฏบตงานตรวจสอบโครงการ

ไดวาบรรลจดประสงคของโครงการทกาหนดไวหรอไม

ความหมายของโครงการ

หมายถง แผนงานยอยทประกอบดวยกจกรรมหลายกจกรรม หรอหลายงานทระบรายละเอยดชดเจน

ดงนน การเขยนโครงการขนมารองรบแผนงาน ยอมเปนสงสาคญและจาเปนยง เพราะจะทาใหงายตอการ

ปฏบต และงายตอการตดตามและประเมนผล เพราะถาโครงการบรรลผลสาเรจ นนยอมหมายความวา

แผนงานและนโยบายนนบรรลผลสาเรจดวย

ความสาคญของโครงการ

1. ชวยชใหเหนถงปญหา และภมหลงของการทางาน

2. ชวยใหปฏบตงานตามแผนเปนไปอยางมประสทธภาพ

3. ชวยใหแผนงานมความชดเจน โดยบคคลทเกยวของมความเขาใจและรบรถงปญหารวมกน

4. ชวยใหแผนงานมทรพยากรใชอยางเพยงพอ เหมาะสมกบสภาพปฏบตจรง เพราะมรายละเอยด

การใชทรพยากรทชดเจน

5. ชวยใหแผนงานมความเปนไปไดสงเพราะมผรบผดชอบ และมความเขาใจในการดาเนนงาน

6. ชวยลดความขดแยงและขจดความซาซอนในหนาทความรบผดชอบของหนวยงาน เพราะแต

ละหนวยงานมโครงการทไดรบผดชอบเปนการเฉพาะ เหมาะสมกบความรความสามารถของ

บคคลในหนวยงาน

7. สรางทศนคตทดตอบคลากรในหนวยงาน เปนการเสรมสรางความสามคคและความรบผดชอบ

รวมกน ตามความร ความสามารถ และศกยภาพของแตละบคคลอยางเตมท

8. สรางความมนคงใหกบแผนงาน และสรางความมนใจในการดาเนนงานใหกบผ มหนาท

รบผดชอบ

9. สามารถควบคมการทางานไดสะดวก ไมซาซอน เพราะงานไดแยกออกเปนสวนตางๆตาม

ลกษณะเฉพาะของงาน

56

ลกษณะสาคญของโครงการ

การเขยนโครงการ มลกษณะการเขยนแตกตางไปจากการเขยนประเภทอนๆ โครงการทดควรม

ลกษณะดงตอไปน

1. ตองมระบบ โครงการตองประกอบดวยสวนตางๆทมความสมพนธเกยวของเปนกระบวนการ

ถาสวนใดเปลยนแปลงไป จะเกดการเปลยนแปลงในสวนอนๆตามไปดวย

2. ตองมวตถประสงคชดเจน โครงการตองกาหนดวตถประสงคสอดคลองกบความเปนมาของ

โครงการ มความเปนไปไดชดเจน และเปาหมายของโครงการตองประกอบดวยเชงปรมาณ

และเชงคณภาพ

3. ตองเปนการดาเนนงานอนาคต เนองจากการปฏบตงานทผานมามขอบกพรอง และควรแกไข

ปรบปรง โครงการจงเปนการดาเนนงานเพออนาคต

4. เปนการทางานชวคราว โครงการเปนการทางานเฉพาะกจเปนคราวๆเพอแกไขปรบปรง และ

พฒนา ไมใชการทางานทเปนการทางานประจา หรองานปกต

5. มกาหนดระยะเวลาทแนนอน โครงการตองกาหนดระยะเวลาทแนนอน โดยกาหนดเวลา

เรมตน และเวลาทสนสดใหชดเจน ถาไมกาหนดเวลาหรอปลอยใหโครงการโครงการดาเนน

ไปเรอยๆยอมไมสามารถประเมนผลสาเรจได ซงจะกลายเปนการดาเนนงานตามปกต

6. มลกษณะเปนงานทเรงดวน โครงการตองเปนกจกรรมทจดขนเพอสนองนโยบายเรงดวน

ทตองการจะพฒนางานใหกาวหนาอยางรวดเรว ทนตอเหตการณ หรอเปนงานใหม

7. ตองมตนทนการผลตตา การดาเนนงานตามโครงการตองมการใชทรพยากรหรองบประมาณ

ซงโครงการจะมประสทธภาพ กตอเมอมการลงทนนอยแตไดรบประโยชนสงสด

8. เปนการรเรมหรอพฒนางาน โครงการตองเปนความคดรเรมทแปลกใหมเพอแกปญหาและ

อปสรรค และพฒนางานใหเจรญกาวหนา

ลกษณะของโครงการทด

โครงการทดนน ควรมลกษณะดงตอไปน

1. สามารถแกปญหาขององคกรหรอหนวยงานนนได

2. มรายละเอยด วตถประสงค และเปาหมายตางๆชดเจน สามารถดาเนนงานได

3. รายละเอยดของโครงการตอเนองสอดคลองสมพนธกน

4. ตอบสนองความตองการของกลมชน สงคมและประเทศชาต

5. ปฏบตแลวสอดคลองกบแผนงานหลกขององคกร

6. กาหนดขนอยางมขอมลความจรงและเปนขอมลทไดรบการวเคราะหอยางรอบคอบ

7. ไดรบการสนบสนนจากผบรหารทกดาน โดยเฉพาะดานทรพยากรทจาเปน

8. มระยะเวลาในการดาเนนงานแนนอน ระบวนเวลาเรมตนและสนสด

9. สามารถตดตามประเมนผลได

57

โครงสรางของโครงการ

1. ชอโครงการ

2. ชอผททาโครงการหรอชอกลมทรวมทาโครงการ

3. ชอทปรกษาโครงการ

4. หลกการและเหตผล โดยใหอธบายถงสาเหตทเลอกทาโครงการและบอกประโยชน

ของโครงการทมตอการพฒนาอาชพ

5. วตถประสงคของโครงการ ใหบอกจดประสงคในการทาโครงการใหชดเจนวาเมอทา

โครงการนแลว จะสามารถนาความรทไดรบไปประยกตใชพรอมพฒนาอาชพได

อยางไร

6. เปาหมาย ควรระบเปาหมายใหชดเจนวาจะเกดอะไรขนกบใคร

7. ขนตอนการดาเนนงาน ใหอธบายถงขนตอนการปฏบตงานอยางละเอยดตงแต

การศกษาขอมล ขนตอนการปฏบตงานตามลาดบขน กาหนดระยะเวลาในการปฏบต

ทกขนตอน การประเมนผลในแตละขนตอนเพอหาทางแกไข

8. ระยะเวลาดาเนนการ กาหนดวนเรมตนทางาน จนถงวนทปฏบตงานเสรจ

9. สถานทปฏบตงาน ใหระบสถานทปฏบตงานใหชดเจน

10. งบประมาณคาใชจาย คาใชจายถามควรระบใหชดเจน เชน คาวสดอปกรณ คาจาง

(บรการ) เชน คาถายเอกสาร และระบแหลงทมาของเงนคาใชจายดวย

11. ผลทคาดวาจะไดรบ ใหระบวาเมอทาโครงการนเสรจเรยบรอยแลว ผเรยนคาดวาจะ

ไดรบอะไร

12. ตวชวดผลสาเรจของโครงการ

- ตวชวดผลผลต หมายถง ตวชวดทแสดงผลงานเปนรปธรรมในเชงปรมาณ

และหรอคณภาพอนเกดจากงานตามวตถประสงคของโครงการ

- ตวชวดผลลพธ หมายถง ตวชวดทแสดงถงผลประโยชนจากผลผลตทมตอ

บคคล ชมชน สงแวดลอม เศรษฐกจและสงคมโดยรวม

58

ตวอยางโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

1. ชอโครงการ

การปลกพชสมนไพรปองกนกาจดศตรพช

2. ชอผรบผดชอบโครงการ นายเดน ดวงด

3. ชอทปรกษาโครงการ ผใหญบานแดง มความสามารถ

4. เหตผลความจาเปน

อาชพการเกษตรในปจจบนมการพฒนาอยางตอเนองตลอดเวลาในการทาใหพชปลอดสารเคม

เนองจากสารเคมทใชจะกอใหเกดมลภาวะเปนพษ กระทบตอสภาพแวดลอมและชวตความเปนอยของ

เกษตรกร คอ เสยงตอการเปนมะเรงสงมาก จนเกษตรกรผใชเองกเรมตระหนกถงผลทเกดขนกบสมาชกใน

ครอบครวทมสขภาพเสอมโทรม รวมทงสงผลตอผลผลตการเกษตรทเปนสนคาสงออกไปตางประเทศ

เนองจากสารพษตกคางทมเกนกวาคาความปลอดภย นอกจากนแลว สารเคมทางการเกษตรทสงเคราะหขน

ยงทาใหศตรธรรมชาตลดนอยลง และประสทธภาพในการทาลายแมลงศตรพชกลดลง เนองจากเกดการ

ตานทานของโรคและแมลงศตรพช และทาใหตองเสยคาใชจายสงในการซอสารเคม ดงนน เพอเปนการ

แกปญหาทเกดขนจากการใชสารเคมทางการเกษตรชนดสงเคราะห จงตองหาสงทดแทน คอ สารธรรมชาต

จากพชทมศกยภาพในการปองกนกาจดศตรพช ซงมคณสมบต ดงน

เกษตรกรสามารถทาใชเองได

สามารถสลายตวไดเรว ไมกอปญหาสารพษตกคางในพชและสงแวดลอม

ไมเกดปญหาสงแวดลอมเปนพษ

ไมทาใหโรคและแมลงสรางความตานทานไดเรวกวาสารสงเคราะห เรองการปลกพชสมนไพร

ปองกนกาจดศตรพช เพอนาสารธรรมชาตจากพชสมนไพรชนดตาง ๆ มาสกดสารออกฤทธท

สามารถใชปองกนกาจดศตรพช แทนการใชสารเคมสงเคราะห

5. วตถประสงค

เพอใหการพฒนาอาชพมความเขมแขง โดยการปลกพชสมนไพรมาใชปองกนกาจดศตรพช ทาใหผล

ผลตเปนทตองการของลกคาสง

6. เปาหมาย

ปลกพชสมนไพรปองกนกาจดศตรพช 1 ไร สาหรบใชกบพชทปลก 10 ไร

59

7. การดาเนนงาน

5.1 ประชมประสานงานทกฝายทเกยวของ จดทารางโครงการ

5.2 ศกษาดงานผทประสบความสาเรจหรอหนวยงานตาง ๆ ทเกยวกบการสกดสารธรรมชาต

5.3 เปดเวทสมมนาแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

5.4 ดาเนนการโดยใหแตละคนไปปฏบตจรงยงแปลงของตนเอง

5.5 นาผลการดาเนนงานมาสมมนาแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน

5.6 แตละคนบนทกสรปเปนความรของตนเองเพอพมนาตอไป

8. ระยะเวลาดาเนนการ วนท 1 .เดอนพฤษภาคม พ.ศ 2554

ถงวนท 30 เดอนกนยายน พ.ศ. 2554

9. พนทดาเนนการ

หองประชม กศน.ตาบล............อาเภอ........จงหวด...

10. งบประมาณ 5,000 บาท เปนคาใชจายดงน

1. การไปศกษาดงาน 4,000 บาท

2. คาวสดฝกในการสาธต 1,000 บาท

11. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

10.1 มการพฒนาพชสมนไพรสาหรบปองกนกาจดศตรพช

10.2 สามารถใชสารธรรมชาตจากพชสมนไพร

10.3 ใชพชสมนไพรในการปองกนและกาจดศตรพชไดถกตอง

12. ตวชวดความสาเรจของโครงการ

สามารถใชพชสมนไพรกาจดศตรพชในพนท 10 ไร

60

การเขยนแผนปฏบตการ

เมอจดทาโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขงเสรจแลว เพอใหนาสการปฏบตไดควรทาแผน

ดาเนนการลาดบงานกอน หลง ตามภารกจของงานนน ๆ เชน การพฒนาอาชพโดยการปลกพชสมนไพรใช

ปองกนกาจดศตรพชในแปลงปลกพช

ตวอยาง แผนปฏบตการ

ท กจกรรมดาเนนงาน ระยะเวลาดาเนนการป 2554

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1

2

3

4

5

6

7

จดเตรยมปจจยการปลกพช

สมนไพร เพอนามาใชพฒนา

อาชพ

เตรยมดน

ปลกพชสมนไพร

ดแลรกษาพชสมนไพร

การทยอยเกบเกยว

สกดสารจากพชสมนไพร

นาไปใชในแปลงปลกพช

ฯลฯ

61

ใบงานท 2

การเขยนโครงการพฒนาอาชพใหเขมแขง

คาสง ใหผเรยนเขยนโครงการพฒนาอาชพใหเขมแขงในอาชพของทานหรออาชพทสนใจ 0จานวน0

1 โครงการ

1. โครงการพฒนาอาชพใหเขมแขง................................................................................. .....................

.......................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................

2. แผนปฏบตการ..................................................................................................................................... ........

..........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

62

ใบความรท 3

การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

1. ตรวจสอบความถกตองของโครงการโดยการเชคขอมลรายการตาง ๆ ทเกยวของกบการนามาใชเขยน

โครงการ เชน ตรวจสอบหลกการและเหตผลวาสอดคลองกบสงทจะตองทาหรอไม เปนเหตเปนผลกน

หรอไม หรอเขยนโครงการมความชดเจน เปนรปธรรมหรอไม ดงตวอยาง

ตวอยางแบบ แบบรายงานการตรวจสอบโครงการ

ชอโครงการ...............................................................................................

รายการตรวจสอบ ผลการตรวจสอบ ขอเสนอแนะ

ม ไมม

1. หลกการและเหตผล

1.1 มขอมลยนยนชดเจน

1.2 มความเปนเหตเปนผลนาเชอถอ

1.3 มความสอดคลองกบนโยบายของหนวยงาน

2. วตถประสงคของโครงการ

2.1 มความชดเจนเฉพาะเจาะจง

2.2 มความเปนไปไดในการดาเนนการ

2.3 สามารถวดและประเมนได

3. มเปาหมายทชดเจน

4. วธการดาเนนการของโครงการ

4.1 สอดคลองกบวตถประสงค

4.2 ความสมพนธตอเนองระหวางกจกรรม

4.3 วธดาเนนงานชดเจนและเขาใจงาย

4.4 กจกรรมเปนไปตามทฤษฎหรอหลกการทเหมาะสม

4.5 ชวงเวลาในการดาเนนงานมความเหมาะสม

5 มแผนการดาเนนงานทชดเจน

6. คาใชจายเหมาะสมกบโครงการ

7. มการกาหนดตวชวด

8. มระบบการตดตามและประเมนทชดเจน

63

รายการตรวจสอบ ผลการตรวจสอบ ขอเสนอแนะ

ม ไมม

9. มความสมพนธตอเนองกนระหวางองคประกอบตางๆของ

โครงการ หลกการและเหตผล วตถประสงค วธการดาเนนการ

ระยะเวลาและงบประมาณ

10. เปนประโยชนตอกลมเปาหมายอยางชดเจน

11. แกปญหาไดอยางชดเจน

12. โครงการมความสมพนธกบกจกรรมอน ๆ

2. ตรวจสอบความคมทน โดยตรวจสอบจากบญชรายรบ – รายจายททาไววาควรเปลยนแปลงรายการใด

เชน นาเครองจกรมาใชแทนแรงงานคน จะทาใหประหยดกวา และใชระยะเวลานอย

ประโยชนของการตรวจสอบโครงการพฒนาอาชพ

1. ชวยใหขอมลและสารสนเทศตาง ๆ เพอนาไปใชในการตดสนเกยวกบการวางแผนงานและ

โครงการ ตรวจสอบความพรอมของทรพยากรตาง ๆ ทจาเปนในการดาเนนโครงการ ตลอดจนตรวจสอบ

ความเปนไปไดในการจดกจกรรม

2. ชวยทาใหการกาหนดวตถประสงคของโครงการมความชดเจน

3. ชวยในการจดหาขอมลเกยวกบความกาวหนา ปญหาและอปสรรคของการดาเนนโครงการ

4. ชวยใหขอมลเกยวกบความสาเรจ และความลมเหลวของโครงการเพอนาไปใชในการตดสนใจ

และวนจฉยวาจะดาเนนโครงการในชวงตอไปหรอไม จะยกเลกหรอขยายการดาเนนโครงการตอไป

5. ชวยใหไดขอมลทบงบอกถงประสทธภพของการดาเนนงานโครงการวาเปนอยางไร คมคา

กบการลงทนหรอไม

6. เปนแรงจงใจใหผ ปฏบตการงานโครงการ เพราะการประเมนโครงการดวยตนเอง จะทาให

ผ ปฏบตงานไดทราบผลการดาเนนงาน จดเดน จดดอย และนาขอมลไปใชในการปรบปรงและพฒนา

โครงการใหมประสทธภาพยงขน

64

ใบความรท 4

การปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ

การปรบปรงโครงการ

เปนการปรบปรงโครงการพฒนาอาชพทไดจดทาไวแลว เพ อใหไดโครงการทมความ

เปนไปไดใหมากทสด การกากบตดตามเปนกจกรรมของผบรหาร เพอหาคาตอบและตอบคาถามการใช

ทรพยากรไดครบตรงตามวตถประสงคหรอไม โครงการเปนไปตามแผนทกาหนดไวหรอไม งบประมาณ

เพยงพอและเปนประโยชนตอประชาชนเพยงใด ซงขอมลทไดมาจะเปนประโยชนอยางยงตอการปรบปรง

โครงการดาเนนไปตามเปาหมายแลวเสรจภายในเวลา

ประโยชนของการปรบปรงโครงการ

การปรบปรงโครงการเปนกจกรรมทสาคญทสดในวงจรการวางแผนและการบรหาร

โครงการ พอสรปไดดงน

1. ชวยใหตดสนใจการใชทรพยากรทจาเปนและความเปนไปไดของกจกรรมตางๆใน

โครงการ

2. ชวยใหการกาหนดวตถประสงคของโครงการมความชดเจน

3. ชวยใหไดขอมลความกาวหนา ปญหา อปสรรคของโครงการ

4. ชวยใหรขอมลความสาเรจหรอลมเหลวของโครงการเพอนาไปใชในการตดสนใจ

5. ชวยบงบอกประสทธภาพของการดาเนนโครงการวามคณคากบการลงทนหรอไม

65

ใบงานท 3

การตรวจสอบและปรบปรงโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขง

ใหผเรยนตรวจสอบและปรบปรงโครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขงทไดจดทาไวแลว แลวบนทก ดงน

1. โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขงของทานมวธการตรวจสอบอยางไร พบขอบกพรองอะไรบาง

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

2. โครงการพฒนาอาชพใหมความเขมแขงของทาน เมอพบขอบกพรองแลวปรบปรงอยางไร

........................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

66

คณะผจดทา

ทปรกษา

1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน.

2. ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน.

3. นายวชรนทร จาป รองเลขาธการ กศน.

4. ดร.ทองอย แกวไทรฮะ ทปรกษาดานการพฒนาหลกสตร กศน.

5. นางรกขณา ตณฑวฑโฒ ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผเขยนและเรยบเรยง

นายอทย หนแดง ขาราชการบานาญ

ผบรรณาธการ และพฒนาปรบปรง

1. นายพชต แสงลอย ผอานวยการ กศน. อาเภอนครชยศร จงหวดนครปฐม

2. นางดษฎ ศรวฒนาโรทย กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางพรทพย เขมทอง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวเยาวรตน คาตรง กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

คณะทางาน

1. นายสรพงษ มนมะโน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวศรญญา กลประดษฐ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

5. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผพมพตนฉบบ

1. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

2. นางสาวปยวด คะเนสม กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

3. นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

4. นางสาวเพชรนทร เหลองจตวฒนา กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

ผออกแบบปก

นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน