ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน - ธนวาคม) ๒๕๕๓

ปท

๑๐ ฉบบ

ท ๓ / กนยายน - ธนวาคม

๒๕๕๓

“การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญเพอปฏรปบทบาทและอำนาจหนาท

ของศาลรฐธรรมนญ : การตรวจสอบวากฎหมายขดกบรฐธรรมนญหรอไม”

การบรรยายทางวชาการ

ของ Professeur Jean-Marie CROUZATIER เรอง

“ตลาการฝรงเศสกบการนำขอตกลงระหวางประเทศมาใชในการพพากษาคด”

“การใหมผลยอนหลงในเรองของความยตธรรมอนมผลตอความมนคง

แหงนตสถานะ ความมนคงทางศาล และความมนคงแหงแนวคำพพากษา

ตองจดอยางไร”

คำพพากษาและคำสงของศาลปกครองสงสดทนาสนใจ : - เจาหนาทของรฐกระทำการทจรตในการประกวดราคาเชาคอมพวเตอร

: - หนวยงานทางปกครองออกประกาศยกเลกประกวดราคา

โดยผยนซองประกวดราคาไมมความผดดวย

ฯลฯ

คำวนจฉยขององคกรอนทนาสนใจ : คำวนจฉยชขาดอำนาจหนาทระหวางศาล

บทความ

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๒

คาพพากษาและคาสงของศาลปกครองสงสดทนาสนใจ∗

คดพพาทเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาท

การออกคาสงใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนเพอการละเมด จะตองเกดจากการกระทาดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงจนกอใหเกดความเสยหายขน แตเมอการกระทาไมถงขนาดเปนความประมาทเลนเลออยางรายแรงจนเปนเหตใหเกดความเสยหายเพราะยงมเหตปจจยอยางอนประกอบดวย ถงแมขอเทจจรงจะฟงไดวาเจาหนาทประมาทเลนเลออยดวยกตาม การออกคาสงใหเจาหนาทชดใช คาสนไหมทดแทน จงเปนคาสงทยงไมเขาเงอนไขขอเทจจรงอนเปนเหตใหออกคาสง จงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

ผฟองคดเปนลกจางประจา ตาแหนงพนกงานขบรถยนต สานกนามนเชอเพลง สงกดผถกฟองคด (กรมธรกจพลงงาน) ไดรบคาสงใหขบรถยนตพาเจาหนาทเดนทางไปปฏบตราชการ ระหวางทางเครองยนตรถเกดเสยงดงผดปกต มควนจากเครองยนตและมนาไหลออกมาจากหมอนา เนองจากปมนาชารดเปนเหตใหหมอนาแหงเครองยนตจงหยดทางานและเสยหาย คณะกรรมการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมดมมตวา ความเสยหายเกดขนจากการกระทาดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรงของผฟองคด และผถกฟองคดมคาสงใหผฟองคดชดใช คาสนไหมทดแทน ผฟองคดเหนวาเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย จงฟองขอใหเพกถอนคาสงดงกลาว

ศาลปกครองสงสดว นจฉยวา การกระทาท จะถอวาเปนการกระทา ดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง หมายถง การกระทาโดยมไดเจตนา แตเปนการกระทาซงบคคลพงคาดหมายไดวาอาจกอใหเกดความเสยหายขน และหากใชความระมดระวง แมเพยงเลกนอยกอาจปองกนมใหเกดความเสยหายได แตกลบมไดใชความระมดระวง เชนวานนเลย คดนการทจะออกคาสงใหผฟองคดรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนจากเหตละเมดได

∗ จดทาโดย นางสาวปราน สขศร พนกงานคดปกครองชานาญการ กลมเผยแพรขอมล

ทางวชาการและวารสาร และนางสาวเบญญาภา ไชยคาม พนกงานคดปกครองปฏบตการ กลมศกษากฎหมายมหาชน ๒ สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๓

ตองปรากฏวาผฟองคดละเลย ไมเอาใจใสตรวจสอบดแลบารงรกษารถยนตของทางราชการใหอยในสภาพพรอมออกเดนทางไปปฏบตราชการดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงจนกอใหเกดความเสยหาย แตจากผลการสอบขอเทจจรงความรบผดทางละเมด คาใหการ ของพยานบคคล และผฟองคดไดใหการสอดคลองตองกนและนาเชอไดวาในวนเกดเหตผฟองคดไดตรวจเชคสภาพรถและเครองยนตกอนออกเดนทาง ยอมแสดงใหเหนวาผฟองคดไดใช ความระมดระวงตามสมควรในการตรวจสอบสภาพรถกอนออกเดนทาง และในระหวางเดนทางขณะเกดเหตแมขอเทจจรงจะรบฟงไดอยางทผถกฟองคดกลาวอางวา เมอมาตรวดระดบ ความรอนแสดงคาความรอนสงขนทหนาปดรถยนตอนเปนสญญาณเตอนความผดปกตของนาในหมอนา ซงผฟองคดอาจจะทราบแตไมไดสงเกตเหนและยงคงขบรถตอไปจนกระทงเครองยนตหยดทางาน ซงอาจรบฟงไดวาเหตละเมดเกดจากการกระทาดวยความประมาทเลนเลอ ของผฟองคดไดกตาม แตความประมาทเลนเลอดงกลาวยงไมถงขนาดเปนความประมาทเลนเลออยางรายแรงทเปนเหตใหเกดความเสยหายแกรถยนตของทางราชการ หากแตยงมเหตปจจยอยางอนประกอบดวย เชน การเสอมสภาพของชนสวน อปกรณของรถยนตจาก การใชงาน เปนตน ขอเทจจรงจงยงไมปรากฏวาผฟองคดละเลย ไมเอาใจใสตรวจสอบดแล บารงรกษารถยนตของทางราชการดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง เมอผฟองคดไมไดกระทาดวยความประมาทเลนเลออยางรายแรง การทผถกฟองคดออกคาสงใหชดใชคาสนไหม ทดแทนจากเหตละเมด จงเปนคาสงทยงไมเขาเงอนไขขอเทจจรงอนเปนเหตใหออกคาสงเกดขน คาสงของผถกฟองคดทเรยกใหผฟองคดชดใชคาสนไหมทดแทน จงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมายตามมาตรา ๑๐ วรรคหนง ประกอบมาตรา ๘ วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๔๖/๒๕๕๓)

การพจารณาใหความเหนชอบหรอไมเหนชอบแตงตงขาราชการใหดารงตาแหนง เปนกระบวนพจารณาทางปกครองเกยวกบการแตงตงทอยในขอยกเวน ตามมาตรา ๓๐ วรรคสอง (๖) แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกบขอ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความในพระราชบญญตเดยวกน การทผมอานาจในการพจารณาประเมนบคคลเพอแตงตง ขาราชการใหดารงตาแหนง ใชดลพนจทปราศจากขอเทจจรงสนบสนนและขดแยง กบขอเทจจรงทปรากฏ อนเปนดลพนจทไมชอบดวยกฎหมาย ทาใหผขอรบการประเมน

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๔

เสยสทธทจะดารงตาแหนงตามสทธทสมควรไดรบ ทงมไดรบเงนเดอนในตาแหนง ทขอประเมน หนวยงานของรฐตองรบผดในความเสยหายทเกดขนโดยตองชดใช คาสนไหมทดแทน โดยคานวณจากเงนเดอนและเงนประจาตาแหนงในตาแหนงทพงไดรบตามสทธหกดวยเงนทไดรบไปแลว E57

ผฟองคดเปนขาราชการฝายอยการ ในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๖ ผฟองคด มอายครบ ๖๐ ปบรบรณและมสทธทจะดารงตาแหนงอยการอาวโสในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๗ ผถกฟองคดท ๒ (คณะกรรมการอยการ) มคาสงแตงตงคณะอนกรรมการประเมนบคคล เพอดารงตาแหนงอยการอาวโส และคณะอนกรรมการฯ ไดประเมนแลวมความเหนวาไมควรผานการประเมน ผถกฟองคดท ๒ เหนชอบกบผลการประเมนและมมตไมเหนชอบใหนาความกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงผฟองคดดารงตาแหนงอยการอาวโส ผฟองคดเหนวาเปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมายและเปนละเมดตอผฟองคด จงฟองขอใหศาลเพกถอนมตดงกลาวและใหเสนอชอผฟองคดกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงตามสทธ หรอหากไมสามารถดาเนนการไดขอใหชดใชคาสนไหมทดแทน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การดาเนนการพจารณาใหความเหนชอบ หรอไมเหนชอบใหขาราชการอยการดารงตาแหนงอยการอาวโสของผถกฟองคดท ๒ (คณะกรรมการอยการ) เปนกระบวนพจารณาทางปกครองเกยวกบการแตงตง จงอยในขอยกเวน ทไมตองปฏบตตามนยมาตรา ๓๐ วรรคสอง (๖) แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ประกอบกบขอ (๑) ของกฎกระทรวง ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๔๐) ออกตามความในพระราชบญญตเดยวกน ซงเปนการกาหนดขอยกเวนจากลกษณะของ “เรอง” ทมการออกคาสงทางปกครอง มใชการกาหนดขอยกเวนจากลกษณะของ “ผล” ของคาสงทางปกครอง คาวา “การแตงตง” ตามขอ (๑) ดงกลาว หมายถงคาสงทางปกครองทเกยวกบเรองการแตงตงไมวา ผลของคาสงแตงตงนนจะมผลในลกษณะเหนชอบหรอไมเหนชอบกตาม ยอมอยในขอยกเวนตามบทบญญตดงกลาว ดงนน เจาหนาทผพจารณาทางปกครองจงไมจาเปนตองใหคกรณ มโอกาสไดทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอและมโอกาสไดโตแยงแสดงพยานหลกฐานของตน ผถกฟองคดท ๒ ไดมคาสงแตงตงคณะอนกรรมการประเมนบคคลเพอดารงตาแหนงอยการอาวโส ทาหนาทรวบรวมขอมลประเมน โดยผลการประเมนผฟองคดในหวขอความรในการปฏบตราชการและหวขอความสามารถและทกษะ มผลการประเมนอยในเกณฑปกต แตหวขอคณธรรม และจรยธรรมอยในเกณฑตากวาปกต แตปรากฏขอเทจจรงวามขอมลทใชในการประเมนระดบ

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๕

การมคณธรรมและจรยธรรมเพยง ๒ สวนเทานน คอ ขอมลเกยวกบประวตการรบราชการ และผลการประเมนผฟองคดโดยผบงคบบญชาหรอเพอนรวมงานของผฟองคดจานวน ๘ ราย ซงไมพบวามขอมลหลกฐานใดทแสดงใหเหนวาผฟองคดมคณธรรมและจรยธรรมตากวาปกต แตกลบปรากฏวาผลการประเมนโดยผบงคบบญชาและผรวมงานจานวน ๗ ราย ระบวาผฟองคด มคณธรรมและจรยธรรมในระดบดถงดมาก สวนอก ๑ ราย ไดเคยประเมนในฐานะผบงคบบญชาวาผฟองคดมคณธรรมจรยธรรมในการปฏบตงาน ความประพฤตและวนยอยในเกณฑดมาก แตการประเมนครงนซงมระยะเวลาหางกนเพยง ๒ เดอน ไดประเมนคณธรรมและจรยธรรม แตกตางกนอยางสนเชงโดยไมมหลกฐานหรอขอเทจจรงใดเปนเหตผลสนบสนนผลการประเมนทแตกตางกน ผลการประเมนของรายนจงไมนาเชอถอ ดงนน การทอนกรรมการประเมนฯ ประเมนวาผฟองคดมคณธรรมและจรยธรรมตากวาปกต อนมผลใหผฟองคดไดคะแนนรวม ตากวาปกตนน จงเปนการใชดลพนจทไมชอบ เมอไมปรากฏวาผฟองคดขาดคณสมบตตาม ขอกาหนด ก.อ. วาดวยหลกเกณฑและวธการแตงตงขาราชการอยการใหดารงตาแหนงอยการอาวโส ตามมาตรา ๗ แหงพระราชบญญตหลกเกณฑการแตงตงและการดารงตาแหนงอยการอาวโส พ.ศ. ๒๕๔๓ และทแกไขเพมเตม การทผถกฟองคดท ๒ มมตเหนชอบดวยกบผลการประเมนของอนกรรมการประเมนฯ จงไมเหนชอบใหนาความกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงใหผฟองคดดารงตาแหนงอยการอาวโสนน เปนการใชดลพนจทปราศจากขอเทจจรงสนบสนนและขดแยงกบขอเทจจรงทปรากฏ จงเปนดลพนจทไมชอบอนเปนการกระทาทไมชอบ ดวยกฎหมาย และทาใหผฟองคดไดรบความเสยหาย กลาวคอ เสยสทธทจะดารงตาแหนงอยการอาวโสตามสทธทสมควรไดรบและมผลใหผฟองคดมไดรบราชการอยางตอเนองและมไดรบเงนเดอนในตาแหนงอยการอาวโส กรณยอมถอไดวาผถกฟองคดท ๒ ซงเปนเจาหนาท ตามมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ กระทาละเมดตอผฟองคดตามมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จากการปฏบต หนาทโดยใชอานาจตามกฎหมายมหาชน อนเปนการกระทาทางปกครองทตองอยภายใต หลกความชอบดวยกฎหมายของการกระทาทางปกครองซงศาลปกครองมอานาจพจารณาพพากษาคดตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และ (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครอง และวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ผถกฟองคดท ๓ (สานกงานอยการสงสด) จงตอง รบผดในความเสยหายทเกดขนโดยตองชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผฟองคดตามมาตรา ๕ วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ซงการเยยวยาความเสยหายทสมควรแกพฤตการณและความรายแรงแหงการละเมดตามมาตรา ๔๓๘

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๖

แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตองใกลเคยงกบความเสยหายทเกดขน จงควรเรมตนตงแตวนท ๑ ตลาคม ๒๕๔๖ อนเปนวนทผฟองคดจะไดรบการโปรดเกลาฯ แตงตงใหดารงตาแหนงอยการอาวโส พพากษาใหเพกถอนมตของผถกฟองคดท ๒ และใหพจารณาใหความเหนชอบและเสนอใหนายกรฐมนตรนาความกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงผฟองคดใหดารงตาแหนงอยการอาวโสโดยใหมผลยอนหลงไปถงวนท ๑ ตลาคม ๒๕๔๖ แตหากไมสามารถดาเนนการดงกลาวไดกใหผถกฟองคดท ๓ ชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกผฟองคดแทน โดยคานวณจากเงนเดอนและเงนประจาตาแหนงในตาแหนงอยการอาวโสทพงไดรบตามสทธหกดวยเงนบานาญทไดรบไปแลว

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๕๐/๒๕๕๓)

พนกงานเจาหนาททมอานาจหนาทสอบสวนในเรองการกาหนดทนทรพยสาหรบเสยคาธรรมเนยมในการจดทะเบยนสทธและนตกรรม จะตองใชความระมดระวงในการกาหนดตาแหนงทดนมใหมความคลาดเคลอนจากตาแหนงจรง ถาการกาหนดตาแหนงทดนโดยปราศจากความระมดระวงในการตรวจสอบขอมลจนเปนเหตใหเกดความเสยหายขน กรมทดนตองรบผดชดใชคาเสยหายในผลแหงละเมดทเจาหนาท ของตนไดกระทาในการปฏบตหนาท

ผฟองคดฟองวา ไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการทผถกฟองคดท ๒ (เจาพนกงานทดน) ทาการประเมนราคาทนทรพยเพอเรยกเกบคาธรรมเนยมการจดทะเบยนสทธและนตกรรมการซอขายทดนโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรง เปนเหตใหผฟองคดตองชาระคาใชจายในการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกนจานวนทตองชาระ จงฟองขอให ศาลมคาพพากษาใหผถกฟองคดทงสอง (กรมทดนและเจาพนกงานทดน) ชดใชคาใชจาย ในการจดทะเบยนสทธและนตกรรมทไดชาระไวเกนพรอมทงดอกเบย

คดนศาลปกครองชนตนมคาสงไมรบคาฟองผถกฟองคดท ๒ ไวพจารณา เพราะเปนคดพพาทเกยวกบความรบผดทางละเมดของเจาหนาทในการปฏบตหนาท จงฟอง เจาหนาทไมไดตามมาตรา ๕ วรรคหนง แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอขอเทจจรงรบฟงไดโดยปราศจาก ขอสงสยวา ในการประเมนราคาทดนประกอบการจดทะเบยนซอขายทดนแปลงพพาทระหวาง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๗

ผฟองคดกบผขายเพอใชเปนฐานในการคานวณคาธรรมเนยมในการจดทะเบยนซอขาย คาภาษ เงนไดบคคลธรรมดา และคาอากร ซงผฟองคดไดตกลงทจะรบผดชอบเสยคาใชจายทงหมดนน ผถกฟองคดท ๒ ไดกาหนดตาแหนงทดนแปลงพพาทคลาดเคลอนจากตาแหนงจรง โดยทดนแปลงดงกลาวอยในเขตสขาภบาล โซน ๐๑ บลอก บ หนวยท ๒ ราคาประเมนตารางวาละ ๗๕๐ บาท รวมราคาประเมนทงแปลง ๑๔๙,๒๕๐ บาท แตผถกฟองคดท ๒ ไดกาหนดใหทดนแปลงดงกลาวอยในโซน ๐๑ บลอก เอ หนวยท ๑ ราคาประเมนตารางวาละ ๖,๕๐๐ บาท และหนวยท ๕ ราคาประเมนตารางวาละ ๑,๕๐๐ บาท รวมราคาประเมนทงแปลง ๑,๒๕๓,๕๐๐ บาท เปนเหตใหผฟองคดตองชาระคาธรรมเนยม คาภาษเงนไดบคคลธรรมดา และคาอากรเกนกวา ทตองเสยจรง จงถอไดวาผถกฟองคดท ๒ ไดกระทาตอผฟองคดโดยผดกฎหมายเปนเหต ใหผฟองคดไดรบความเสยหาย

เมอขอเทจจรงทไดจากคาใหการและคาอทธรณของผถกฟองคดท ๑ (กรมทดน) แสดงใหเหนวาผถกฟองคดท ๒ ไดกาหนดตาแหนงทดนแปลงพพาทโดยอาศยขอมลเกยวกบตาแหนงทดนทไดจากการสอบถามผขายทดน และผฟองคดมไดทกทวงเปนสาคญ ซงหาก ผถกฟองคดท ๒ ไดตรวจสอบขอมลเกยวกบตาแหนงทดนแปลงดงกลาวตามทมการระบไว ในโฉนดทดน ยอมจะพบวาทดนแปลงดงกลาวไมใชทดนทอยในโซน ๐๑ บลอก เอ หนวยท ๑ และหนวยท ๕ ทผถกฟองคดท ๒ ใชเปนฐานในการคานวณคาธรรมเนยมในการจดทะเบยนสทธและนตกรรม แตเปนทดนทอยในโซน ๐๑ บลอก บ หนวยท ๒ กรณจงถอไดวาผถกฟองคดท ๒ กาหนดตาแหนงท ดนคลาดเคลอนจากตาแหนงจรงโดยปราศจากความระมดระวง อนพนกงานเจาหนาทท ม อานาจหนาทสอบสวนในเรองการกาหนดทนทรพยสาหรบเสย คาธรรมเนยมในการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยโดยทวไปพงมและใชตามวสยและพฤตการณ อนเปนการกระทาโดยประมาทเลนเลอ เปนเหตใหผฟองคดไดรบ ความเสยหายในทางทรพยสน กรณจงตองถอวาผถกฟองคดท ๒ กระทาละเมดตอผฟองคด และเปนการกระทาในการปฏบตหนาททไดรบมอบหมายใหปฏบต ผถกฟองคดท ๑ จงตองรบผดในผลแหงละเมดดงกลาว

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๘๔/๒๕๕๓)

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๘

คดปกครองเกยวกบการพสด

การประชมเพอชแจงถงการยกเลกประกวดราคาโดยไมไดจดทาประกาศ ยกเลกการประกวดราคาและมไดแจงเปนหนงสอใหผซอเอกสารประกวดราคาทราบ ถอไมไดวาเปนการยกเลกการประกวดราคา การยนซองเสนอราคาตามประกาศประกวดราคา จงเปนไปโดยชอบดวยระเบยบและถอวาผยนซองเสนอราคาไดมคาสนองรบคาเสนอตามประกาศประกวดราคากอใหเกดสญญาผกพนระหวางกน ดงนน เมอผมอานาจออกประกาศยกเลกการประกวดราคาโดยอางเหตจาเปนไดตามขอ ๔๖ ของระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยผยนซองเสนอราคาไมมความผดดวย จงตองปฏบตใหเปนไปตามมาตรา ๓๙๑ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย คอ เมอคสญญาฝายหนงไดใชสทธเลกสญญาแลว ใหคสญญากลบคนสฐานะเดม โดยใหไดรบเงนทลงทนไป ในการเขาเสนอราคาคน

ผถกฟองคดท ๑ (เทศบาลนครหาดใหญ) ไดประกาศประกวดราคาจางเหมา โรงเรยนหรอหนวยงานทดาเนนการสอนคอมพวเตอรเพอการศกษาและวสดอปกรณทเกยวของจานวนสองโครงการ โดยกาหนดยนซองประกวดราคาในวนท ๒๐ ธนวาคม ๒๕๔๗ และกาหนดเปดซองใบเสนอราคาในวนเดยวกน มผซอเอกสารประกวดราคาจานวนสามราย รวมทงผฟองคด ตอมา ผถกฟองคดท ๒ (นายกเทศมนตรนครหาดใหญ) เหนชอบตามขอเสนอของผถกฟองคดท ๓ (รองนายกเทศมนตรนครหาดใหญ) ใหชะลอโครงการเพอปรบลดเนอหาโครงการใหม และใหเรยกผซอเอกสารประกวดราคามาหารอเพอหาแนวทางในการประมลใหม โดยมการประชมรวมกนระหวางผถกฟองคดท ๓ กบผ ซอเอกสารประกวดราคาสองราย แตผฟองคดมไดเขารวมประชมดวย และเมอถงกาหนดเวลาการยนซอง ผฟองคดไดยนซองเสนอราคาเพยงรายเดยว คณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาพจารณาแลวเหนวา ผฟองคดมคณสมบตครบถวนถกตอง และราคาทเสนอตากวาวงเงนงบประมาณและราคากลาง จงมเหตอนสมควรทจะดาเนนการตอไปไดโดยไมตองยกเลกการประกวดราคา แตผถกฟองคดท ๒ ไดออกประกาศยกเลกการประกวดราคาและไดแจงใหผฟองคดทราบ ผฟองคดจงฟองขอใหศาลมคาพพากษาใหผถกฟองคดท ๒ มคาสงจางผฟองคดและใหชดใชคาเสยหายแกผฟองคด

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๔๙

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดท ๓ เรยกผ ซอเอกสารประกวดราคามาประชมเพอชแจงถงการยกเลกประกวดราคาโดยไมไดจดทาประกาศยกเลก การประกวดราคาและมไดแจงเปนหนงสอใหผซอเอกสารประกวดราคาทราบ เปนการดาเนนการ ทไมเปนไปตามขอ ๔๐ ของระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ ถอไมไดวามการยกเลกการประกวดราคาแลว การยนซองเสนอราคาของผฟองคดจงเปนไปโดยถกตองตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ แตตอมาปรากฏวาผถกฟองคดท ๒ ไดมประกาศยกเลกประกวดราคาครงน โดยใหเหตผลวามผเสนอราคาเพยงรายเดยวและเพอใหการจดสอนตามหลกสตรเกดประโยชนตอผเรยนและเปนการประหยดงบประมาณคาสอน ใหนอยลง อกทงการใหหนวยงานภายนอกจดสอนตองเพมภาระคาใชจายในการดาเนนการ สงขนทกครง และหลงจากยกเลกการประกวดราคา ผถกฟองคดท ๑ มไดมประกาศประกวดราคาครงใหมอก แตไดจางพนกงานครเทศบาลเปนผจดการเรยนการสอน เหนวา แมผถกฟองคด ท ๒ ไดมประกาศยกเลกประกวดราคาโดยอางวาเปนไปตามขอ ๔๔ ของระเบยบดงกลาว เกยวเนองจากมผเสนอราคาเพยงรายเดยว แตเมอคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาเหนสมควรดาเนนการตอไป จงเปนการลวงพนเหตทจะยกเรองผเสนอราคาเพยงรายเดยว เพอยกเลกการประกวดราคาแลว แตการอางเหตวาเพอใหการจดสอนตามหลกสตรเกดประโยชนตอผเรยนและเปนการประหยดงบประมาณคาสอนใหนอยลง อกทงการใหหนวยงานภายนอกจดสอนตองเพมภาระคาใชจายในการดาเนนการสงขน ถอวาเปนเหตจาเปนเพอประโยชน ของหนวยงานบรหารสวนทองถน ผถกฟองคดท ๒ จงมอานาจประกาศยกเลกประกวดราคาไดตามขอ ๔๖ ของระเบยบดงกลาว แตการประกาศเชญชวนเรยกประกวดราคาถอเปนขอเสนอของผถกฟองคดท ๑ เมอผฟองคดยนซองเสนอราคาถกตองอนเปนคาสนองขอเสนอนนแลว ยอมกอใหเกดสญญาผกพนระหวางผฟองคดกบผถกฟองคดท ๑ การยกเลกการประกวดราคาโดยทผฟองคดไมไดกระทาความผดดวย จะตองปฏบตใหเปนไปตามมาตรา ๓๙๑ วรรคหนง แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย คอ เมอคสญญาฝายหนงไดใชสทธเลกสญญาแลว ใหคสญญาแตละฝายกลบคนสฐานะดงทเปนอยเดม ซงตองใหผฟองคดไดรบเงนทลงทนไป ในการเขาเสนอราคาคนทงหมด ไดแก คาซอเอกสารการประกวดราคา รวมทงคาใชจาย ในการเตรยมการเพอเขาเสนอราคา แตเมอเปนการกลาวอางทไมมเอกสารหลกฐาน จงฟงไมไดวาไดเสยเงนคาใชจาย แตการเขาเสนอราคาตองมคาใชจายเรยกวา คาอานวยการ ซงเมอเกดขนในชนเสนอราคาจางยงมไดอานวยการทงโครงการ จงกาหนดใหรอยละ ๑.๕ ของราคาคาจาง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๐

ทผฟองคดเสนอ จงกาหนดคาเสยหายทเขาขายเปนคาอานวยการ คอ คาซอเอกสารประกวดราคา คาใชจายในการเดนทางของกรรมการผจดการและพนกงานในการตดตองาน คาจดเตรยมหลกสตรเพอนาเสนอในการประกวดราคา สาหรบคาเสยหายทเปนกาไรของมลคางานทประกวดราคาได และคาภาษมลคาเพมของกาไร เมอยงไมมการดาเนนงานจงยงไมมคาเสยหาย สวนคาเสยหายทางจตใจและศกดศรความเปนประชาชนทควรไดรบการปฏบตอยางเสมอภาคและเปนธรรมนน เปนคาเสยหายทางจตใจไมอาจคานวณราคาได

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๐๑/๒๕๕๓)

คดพพาทเกยวกบวนย

แมคาวนจฉยของศาลรฐธรรมนญจะมผลผกพน ก.พ. ซงเปนองคกรพจารณาอทธรณคาสงลงโทษทางวนย แตกไมผกพนการพจารณาพพากษาคดของ ศาลปกครอง ซงมอสระในการพจารณาพพากษาอรรถคดและสามารถตรวจสอบ แสวงหาขอเทจจรงไดตามความเหมาะสมตามรปคด การทผมอานาจหนาทเสนอ ความเหนตอผมอานาจอนมตใหเชาคอมพวเตอร ไดแกไขขอความและความเหน ทคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาลงนามในบนทกสรปผลการประกวด ราคาแลว โดยไมไดรบความยนยอมจากคณะกรรมการฯ ผมลายมอชอกอน แตไดนา ลายมอชอทมอยเดมไปใชประกอบบนทกทแกไขใหม จนผมอานาจอนมตหลงเชอวา เปนเอกสารทแทจรงและไดอนมตตามขอเสนอพฤตการณ เปนความผดทางวนย อยางรายแรงฐานทจรตตอหนาทราชการ

ผฟองคดฟองวา เมอครงผฟองคดดารงตาแหนงรองอธบดกรมประชาสมพนธ มผรองเรยนอธบดกรมประชาสมพนธกบพวกวาไดกระทาการทจรตในการประกวดราคาเชาคอมพวเตอรพรอมอปกรณสวนควบ ปลอมและใชเอกสารปลอม และปกปดการกระทาความผด ละเวนไมดาเนนการทางวนยกบผกระทาความผดไปยงผถกฟองคดท ๒ (คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต) ซงจากการไตสวนของผถกฟองคดท ๒ มประเดนพาดพงถงผฟองคดและไดมมตวาพฤตการณของผฟองคดเปนความผดวนยอยางรายแรง ฐานทจรต ตอหนาทราชการและฐานกระทาการอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรงตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม และมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๑

และมความผดทางอาญา ผถกฟองคดท ๒ จงแจงผถกฟองคดท ๑ (ปลดสานกนายกรฐมนตร) ดาเนนการตามอานาจหนาท ผถกฟองคดท ๑ จงมคาสงไลผฟองคดออกจากราชการตามมตของ อ.ก.พ. สานกนายกรฐมนตร ผฟองคดอทธรณตอ ก.พ. ซงวนจฉยวาพฤตการณของผฟองคดเปนการกระทาผดวนยอยางไมรายแรงตามมาตรา ๘๔ วรรคหนง แหงพระราชบญญตเดยวกน ควรไดรบโทษภาคทณฑ แตเปนการกระทาผดเลกนอยและมเหตควรงดโทษ จงทาทณฑบน เปนหนงสอ และผถกฟองคดท ๓ (นายกรฐมนตร) มคาสงใหผถกฟองคดท ๑ ดาเนนการ ตามมต ก.พ. โดยมคาสงยกเลกคาสงไลผฟองคดออกจากราชการ และมคาสงใหผฟองคดรกษาการในตาแหนงผตรวจราชการสานกนายกรฐมนตร ภายหลงไดมพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตงตงใหดารงตาแหนงดงกลาว ผถกฟองคดท ๑ จงมคาสงใหผฟองคดได รบเงนเดอน ในตาแหนงทไดรบการโปรดเกลาฯ แตงตง ตอมา สานกงาน ก.พ. แจงผถกฟองคดท ๑ วา ศาลรฐธรรมนญไดมคาวนจฉยวา เมอผถกฟองคดท ๒ ไตสวนและวนจฉยวา เจาหนาทของรฐทจรตตอหนาท องคกรทพจารณาอทธรณไมอาจเปลยนแปลงฐานความผดทางวนยเปนอยางอนได ก.พ. จงตองเพกถอนมตในเรองอทธรณของผฟองคดและรายงานผถกฟองคดท ๓ เพอสงการให ผถกฟองคดท ๑ เพกถอนคาสงทใหผฟองคดรบเงนเดอนในตาแหนงทไดรบการโปรดเกลาฯ แตงตง สวนพฤตการณของผฟองคด ก.พ. เหนวา แมผฟองคดจะทาผดวนยฐานทจรตตอหนาท และฐานประพฤตชวอยางรายแรงแตไมเสยหายแกราชการอยางรายแรง ประกอบกบผฟองคด ไมเคยทาผดมากอน และเคยทาคณงามความดและประโยชนใหทางราชการมาโดยตลอด จงมเหตลดหยอนโทษให โดยมมตลดโทษจากไลออกเปนปลดออก ซงผถกฟองคดท ๓ มคาสงใหผถกฟองคดท ๑ ดาเนนการตามมตของ ก.พ. ผถกฟองคดท ๑ จงมคาสงสานกนายกรฐมนตร ลงวนท ๑๐ กนยายน ๒๕๔๖ เพกถอนคาสงทสงยกเลกคาสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการและเพกถอนคาสงทสงใหผฟองคดไดรบเงนเดอนในตาแหนงทไดรบการโปรดเกลาฯ แตงตง จากนนไดมคาสงลดโทษผฟองคดจากไลออกจากราชการเปนปลดออกจากราชการ ผฟองคด จงฟองขอใหเพกถอนมตของผถกฟองคดท ๒ และเพกถอนคาสงทงปวง รวมทงคาสงสานกนายกรฐมนตร ลงวนท ๑๐ กนยายน ๒๕๔๖ และใหสงใหผฟองคดกลบเขารบราชการ

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผถกฟองคดท ๒ มอานาจในการไตสวน และวนจฉยเรองทมการรองเรยนกลาวหาตามบทบญญตมาตรา ๓๐๑ ของรฐธรรมนญแหง ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ และขนตอนและวธการสอบสวนของคณะอนกรรมการไตสวนขอเทจจรง ไดดาเนนการไปตามบทบญญตมาตรา ๘๘ และมาตรา ๙๒ วรรคหนง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๒

แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยไดแจงคาสงแตงตงคณะอนกรรมการไตสวนขอเทจจรงและแจงขอกลาวหาใหผฟองคดทราบและไดใหโอกาสผฟองคดคดคานและชแจงและนาสบแกขอกลาวหาโดยชอบแลว ขออางทวาสานวนการสอบสวนของผถกฟองคดท ๒ เปนการกลาวโทษผฟองคดโดยไมได ใหโอกาสนาสบแกขอกลาวหา จงไมอาจรบฟงได

คดนเมอผถกฟองคดท ๒ มมตวาพฤตการณของผฟองคดเปนความผด ทางวนยอยางรายแรงฐานทจรตตอหนาทราชการและฐานกระทาการอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรง จงไดสงรายงานและเอกสารพรอมความเหนไปใหผถกฟองคดท ๑ เพอพจารณาลงโทษตามฐานความผดทผถกฟองคดท ๒ มมต ผถกฟองคดท ๑ จงมคาสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ ผฟองคดอทธรณคาสงลงโทษตอ ก.พ. ซงไดวนจฉยวาพฤตการณของผฟองคดเปนการกระทาผดวนยไมรายแรง ซงผถกฟองคดท ๓ เหนดวยกบความเหนของ ก.พ. จงให ผถกฟองคดท ๑ ดาเนนการตามมต ก.พ. ในขณะเดยวกนผถกฟองคดท ๒ เหนวาการพจารณาอทธรณของ ก.พ. สงผลใหการปฏบตตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ไมเปนผล จงไดยนคารองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย โดยศาลรฐธรรมนญไดมคาวนจฉยท ๒/๒๕๔๖ วา เมอผถกฟองคดท ๒ ไดไตสวน และวนจฉยวาเจาหนาทของรฐกระทาความผดฐานทจรตตอหนาทจงเปนอนยต องคกรทมอานาจพจารณาอทธรณไมอาจเปลยนแปลงฐานความผดตามทผถกฟองคดท ๒ วนจฉยและยตแลว ใหเปนประการอนไดอก การท ก.พ. ซงเปนองคกรทมอานาจพจารณาอทธรณใชอานาจหนาทลวงลาหรอกระทบกระเทอนอานาจหนาททรฐธรรมนญรบรองวาเปนอานาจหนาทของผถกฟองคดท ๒ ไวเปนการเฉพาะ โดยวนจฉยขอเทจจรงใหมแลวเปลยนฐานความผดเพอกาหนดโทษใหม จงไมเปนไปตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญและพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ วาดวย การปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ เหนวาคาวนจฉยของศาลรฐธรรมนญยอมผกพน ก.พ. แตไมผกพนการพจารณาพพากษาคดของตลาการศาลปกครองซงมอสระ ในการพจารณาพพากษาอรรถคด และสามารถตรวจสอบแสวงหาขอเทจจรงไดตามความเหมาะสมตามรปคด โดยไมจาตองยดถอพยานหลกฐานจากสานวนคดของผถกฟองคดท ๒ หรอ พยานหลกฐานจากสานวนคดของ ก.พ. หากเหนวาคาสงลงโทษทางวนยดงกลาวไมชอบ ดวยกฎหมาย ศาลยอมมอานาจเพกถอนคาสงนนได

คดนผฟองคดในฐานะรองอธบดกรมประชาสมพนธ ไดรบมอบหมายจากอธบดใหรวมกนพจารณากบคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคา กรณมผรองเรยนวาไมไดรบ

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๓

ความเปนธรรมจากการประกวดราคาประมลเชาเครองคอมพวเตอรและอปกรณสวนควบ ปงบประมาณ ๒๕๔๒ โดยคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคาไดมมตใหยกเลก การประกวดราคาและผฟองคดไดรบมอบหมายจากอธบดกรมประชาสมพนธ ไดลงนาม ผานเรองเหนชอบใหยกเลกการประกวดราคาดงกลาว แตกอนทจะเสนอเรองตออธบด กรมประชาสมพนธ ผฟองคดไดเรยกประชมคณะกรรมการพจารณาผลการประกวดราคา เพอขอใหทบทวนขอเสนอทใหยกเลกการประกวดราคา ซงกรรมการสวนใหญไมกลาคดคาน คงมแตนางสาว ก. ไดแสดงความไมเหนดวยกบการแกไขขอความในบนทกใหม ผฟองคดได คนบนทกใหประธานกรรมการพจารณาผลการประกวดราคา แกไขขอความในหนาท ๒ และหนาท ๓ จากเดมทเสนอใหยกเลกการประกวดราคา เปนขออนมตใหเชาเครองคอมพวเตอรพรอมอปกรณ สวนควบจากบรษท ก . จากนนได นาเอกสารหนาท ๔ ซ งมลายมอชอ ของกรรมการทง ๕ คนมาประกอบบนทกทไดเปลยนแปลงขอความใหมโดยไมไดใหกรรมการอนตรวจสอบและรบรองและไมผานการตรวจพจารณาจากหวหนาฝายพสดและผอานวยการกองคลงตามสายงาน จากนนผฟองคดไดแกความเหนทเคยเหนชอบใหยกเลกการประกวดราคาเปนใหอนมตตามเดม แลวเสนออธบดโดยไมไดรายงานถงการแกไขความเหนดงกลาว เปนเหตใหอธบดหลงเชอวาเปนเอกสารทแทจรงและผานการตรวจจากกองคลงแลวจงไดอนมตตาม ขอเสนอ การกระทาของผฟองคดดงกลาวเปนการไมสมควรอยางยง ซงในคดอาญา ศาลกไดพพากษาวาผฟองคดกระทาความผดอาญาฐานใชเอกสารราชการปลอม และฐานปฏบตหนาทโดยมชอบ อกทงผฟองคด รบราชการมาชานาน ยอมรดวาการแกไขความเหนซงเปน สาระสาคญในบนทกเพอเสนอผบงคบบญชาจะตองมการจดทาบนทกใหมและใหผทรบผดชอบตรวจสอบใหมอกครงหนง พฤตการณของผฟองคดจงมลกษณะไมโปรงใส สอไปในทางทจรต แสดงใหเหนวาจงใจหลกเลยงไมปฏบตตามระเบยบแบบแผนของทางราชการและนาเชอวา มสวนรวมในการแกไขบนทกสรปผลการประกวดราคาเพอชวยเหลอบรษท ก. จงเปนความผดวนยอยางรายแรง ฐานทจรตตอหนาทราชการตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม และมาตรา ๙๘ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงผบงคบบญชามอานาจสงลงโทษปลดออกหรอไลออกได เมอผบงคบบญชาใชดลพนจสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ คาสงดงกลาวจงชอบดวยกฎหมาย เมอผถกฟองคดท ๓ (นายกรฐมนตร) ซงเปนผมอานาจวนจฉยอทธรณ ไดวนจฉยอทธรณของผฟองคดแลว มความเหนใหลดโทษผฟองคดจากไลออกจากราชการเปนปลดออกจากราชการ คาวนจฉยของผถกฟองคดท ๓ กชอบดวยกฎหมายเชนกน

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๘๘/๒๕๕๓)

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๔

โฉนดท ดนเปนเอกสารสทธทสามารถนาไปใชเพอหาประโยชนได เจาหนาทตองใชความระมดระวงในการแจกโฉนดทดนใหกบผขอ การทเจาหนาท แจกโฉนดทดนใหกบผขอโดยไมใชความระมดระวงในการตรวจสอบชอผเกยวของ ในโฉนดท ดนทแทจรง เปนเหตใหผ รบโฉนดท ดนโดยไมชอบนาโฉนดท ดนไปใช เพอประโยชนของตนเอง ทาใหผมสทธในโฉนดทดนทแทจรงเสยหาย พฤตการณ เปนความผดทางวนยอยางไมรายแรง

นางเปอนไดมาขอรบโฉนดท ดนของนายแปล ซงเปนสามทถงแกกรรม และเปนบตรของนายเมยนและนางคาน โดยโฉนดทดนเลขท ๑๓๔๕๙ เปนโฉนดทดนทออกโดยการเปลยน น.ส. ๓ ก. เปนโฉนดทดนตามมาตรา ๕๘ ตร แหงประมวลกฎหมายทดน ปรากฏวาผฟองคดซงเปนพนกงานเจาหนาทผแจกโฉนดทดนไดแจกโฉนดทดนเลขท ๒๒๒๒๑ ซงมชอนายแปล แสนกลา บตรของนายมนและนางด ใหนางเปอนไปดวย มผลใหนางเปอน นาโฉนดทดนดงกลาวไปยนคารองตอศาลจงหวด ขอเปนผจดการมรดกในทดนดงกลาวและศาลไดมคาสงแตงตงนางเปอนเปนผจดการมรดก และตอมานางเปอนไดมาขอจดทะเบยนโอน มรดกพรอมกบนาทดนไปจดทะเบยนจานอง โดยเจาหนาทไดลงนามจดทะเบยนไปโดยผดพลาดคลาดเคลอน กอใหเกดความเสยหายแกทายาททแทจรงของนายแปล บตรของนายมน นางด ซงตอมาศาลจงหวดไดพพากษาใหเพกถอนรายการจดทะเบยนดงกลาว ผถกฟองคดท ๑ (กรมทดน) โดยมตของผถกฟองคดท ๒ (อ.ก.พ. กระทรวงมหาดไทย) จงมคาสงลงโทษตดเงนเดอนผฟองคด ผฟองคดไดอทธรณคาสงลงโทษตอผถกฟองคดท ๓ ปรากฏวาผถกฟองคดท ๓ มมตยกอทธรณ จงฟองขอใหศาลเพกถอนมตและคาสงลงโทษทางวนยดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ในการแจกโฉนดทดนเลขท ๒๒๒๒๑ ผฟองคดไดตรวจสอบพบวา ชอบดามารดาของนายแปลไมตรงกน แตนางเปอนยนยนวาเปนสาม ของตนจรงและเสยชวตแลว ผฟองคดจงแนะนาใหไปดาเนนการใหเจาพนกงานฝายปกครอง รบรองตวบคคลวาเปนบคคลเดยวกน แตเพอประโยชนในการตรวจสอบของเจาพนกงาน ฝายปกครองในการออกหนงสอรบรองตวบคคลและเพอประโยชนของทางราชการในการเรงรด แจกโฉนดทดนตามนโยบายของผถกฟองคดท ๑ ผฟองคดจงอนญาตใหนางเปอนรบโฉนดทดนไป เมอพจารณาโฉนดทดนเลขท ๒๒๒๒๑ กบของโฉนดทดนเลขท ๑๓๔๕๙ ปรากฏวาเจาของทดน คอ นายแปล ทมชอและนามสกลเดยวกน แตมทอย อาย และชอบดามารดาแตกตางกน

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๕

แมนางเปอนจะอางวา น.ส. ๓ ก. ฉบบทออกเปนโฉนดเลขท ๒๒๒๒๑ สญหายและไดนาสาเนา หลกฐานบนทกประจาวนแจงความของหายของสถานตารวจแนบประกอบการขอรบโฉนดดวย หากผฟองคดตรวจสอบอยางละเอยดถถวนยอมทราบไดวาเจาของโฉนดทดนทงสองฉบบ เปนคนละคนกน ในฐานะเปนเจาหนาทบรหารงานทดนยอมตองทราบวาโฉนดทดนเปนเอกสารสทธทสามารถนาไปใชเพอหาประโยชนได จงไมสมควรอยางยงทจะแจกโฉนดทดนตวจรงใหแก นางเปอน เพอนาไปออกหนงสอรบรองตวบคคลและไดนาโฉนดไปยนคารองตอศาลขอเปน ผจดการมรดกและไดจดทะเบยนมรดกพรอมทงนาทดนไปจดทะเบยนจานองทงทไมใชทดน ของตน ทาใหทายาททแทจรงไดรบความเสยหาย อนเปนกรณทมไดใชความระมดระวงตามควรแหงวสยและพฤตการณในฐานะหวหนาฝายทะเบยนจะพงม พฤตการณเปนการกระทาผดวนยอยางไมรายแรง ฐานประมาทเลนเลอในหนาทราชการตามมาตรา ๘๔ วรรคหนง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ การสงลงโทษตดเงนเดอน ๕ เปอรเซนต เปนเวลา ๒ เดอน จงเหมาะสมแลว และในการดาเนนการทางวนยไดมการแจงใหผฟองคดทราบและให ผฟองคดชแจงขอเทจจรงและสงหลกฐานการชแจงรวมทงเอกสารอนๆ ซงผฟองคดไดมหนงสอชแจงในกรณดงกลาวแลว การดาเนนการของผถกฟองคดท ๑ ถอไดวาเปนการดาเนนการ ทชอบดวยมาตรา ๑๐๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ และผถกฟองคดท ๒ มอานาจทจะมมตใหลงโทษตดเงนเดอนผฟองคด ๕ เปอรเซนต เปนเวลา ๒ เดอน ได ตามมาตรา ๑๐๙ วรรคหกและวรรคเจด แหงพระราชบญญตดงกลาว คาสงลงโทษตดเงนเดอนผฟองคดตามมตของผถกฟองคดท ๒ จงเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย และ อ.ก.พ. วสามญเกยวกบการอทธรณและการรองทกข มอานาจพจารณาเรองอทธรณของผฟองคด อกทงตามสาเนารายงานการประชม อ.ก .พ . วสามญเกยวกบการอทธรณและรองทกข มอนกรรมการมาครบองคประชม มตของทประชมทใหยกอทธรณ จงชอบดวยกฎหมายและ มผลบงคบตอผฟองคด

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๘๗/๒๕๕๓)

คดพพาทเกยวกบสวสดการ

ความสมพนธกรณทผขอรบบาเหนจตกทอดเปนบตรของสมาชกผตายกบกรณเปนบดาของสมาชกผตาย เปนความสมพนธทางสายโลหตโดยตรงระหวางบดากบบตร จงตองนาบทบญญตมาตรา ๕๘ วรรคหา แหงพระราชบญญตกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๕๓๙ มาบงคบใชในฐานะทเปนกฎหมายทใกลเคยงอยางยง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๖

และถงแมผขอรบบาเหนจตกทอดไมใชบดาโดยชอบดวยกฎหมายของบตรในวนทบตรถงแกความตาย แตเมอหนวยงานและเจาหนาทของรฐทมสวนเกยวของไดสราง ความคาดหวงโดยชอบธรรมวาจะไดรบบาเหนจตกทอดและสรางภาระมาโดยตลอด อกทงมาตรา ๕๘ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ พ .ศ . ๒๕๓๙ กมไดบญญตความเปนบดาโดยชอบดวยกฎหมายจะตองมอยกอน บตรถงแกความตาย และมาตรา ๑๕๕๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แกไขเพมเตมโดยมาตรา ๖ แหงพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพง และพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑ บญญตใหการเปนบตรชอบดวยกฎหมายมผล นบแตวนทเดกเกด เพอประโยชนแหงความยตธรรม จงใหมสทธไดรบบาเหนจตกทอด

ผฟองคดเปนบดาทไมไดจดทะเบยนสมรสกบนางเชอมารดาของดาบตารวจ ส. ซงเปนสมาชกกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ เมอดาบตารวจ ส. ถงแกความตาย ผฟองคดไดยนขอรบบาเหนจตกทอดทหนวยงานตนสงกด ซงไดตรวจสอบและแจงใหผฟองคดชแจง และดาเนนการเพอรบรองขอเทจจรงการเปนบดาของดาบตารวจ ส. และผถกฟองคดท ๑ (กองการเงน สานกงานตารวจแหงชาต) ไดแนะนาใหยนคารองตอศาลเพอใหมคาพพากษาวา ดาบตารวจ ส. เปนบตรชอบดวยกฎหมายกอน หลงจากทศาลมคาพพากษาผฟองคดกไดนาสาเนา คาพพากษาไปยนทหนวยงานตนสงกดและไดมการสงเรองไปตามลาดบชนจนถงสานกงานตารวจแหงชาต ซงเมอผฟองคดไดทาหนงสอสอบถามความคบหนากไดรบแจงวา ใหสงสาเนาคาพพากษาฉบบทจาศาลรบรองความถกตองเพอใหผถกฟองคดท ๒ (กรมบญชกลาง) พจารณาสงจายบาเหนจตกทอดตอไป แตครงหลงสดไดสอบถามไปยงผถกฟองคดท ๑ ไดรบ คาชแจงวาผฟองคดตองนาทะเบยนสมรสมาแสดง จงจะมสทธไดรบบาเหนจตกทอด ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาล

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มาตรา ๕๘ วรรคหา แหงพระราชบญญต กองทนบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๕๓๙ บญญตใหบตรของสมาชกกองทนบาเหนจบานาญขาราชการซ งศาลได มคาพพากษาวาเปนบตรชอบดวยกฎหมายของสมาชก ผถงแกความตายทไดมการฟองคดกอนหรอภายในหนงปนบแตวนทบดาตายหรอนบแตวนท ไดรหรอควรไดรถงความตายของบดา เปนผมสทธรบบาเหนจตกทอดโดยถอวาบตรชอบ ดวยกฎหมายตามคาพพากษานนเปนทายาทผมสทธตงแตวนตาย แตสาหรบกรณบดาขอรบ

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๗

บาเหนจตกทอดเนองจากบตรผเปนสมาชกถงแกความตาย มไดมกฎหมายบญญตไว แตเนองจากความสมพนธกรณทผขอรบบาเหนจตกทอดเปนบตรของสมาชกผตายกบกรณเปนบดาของสมาชกผตาย เปนความสมพนธทางสายโลหตโดยตรงระหวางบดากบบตรเชนเดยวกน จงตองนาบทบญญตดงกลาวมาบงคบใชกบกรณผขอรบบาเหนจตกทอดเปนบดาของสมาชกผตายดวยในฐานะทเปนกฎหมายทใกลเคยงอยางยง เมอผฟองคดยนคารองตอศาลจงหวดปทมธาน แผนกคดเยาวชนและครอบครว ขอใหพพากษาวาดาบตารวจ ส. เปนบตรชอบดวยกฎหมาย เกนกวาหนงปนบแตบตรถงแกความตาย ผฟองคดจงไมมสทธไดรบบาเหนจตกทอดของผตาย แตเมอกองทนบาเหนจบานาญขาราชการมหนงสอแจงผฟองคดวา กบข. ไดดาเนนการจายเงนคนใหแกผฟองคด เนองจากการหมดสมาชกภาพของดาบตารวจ ส. จานวน ๙,๓๓๖.๓๕ บาท และปรากฏชอผฟองคดในหนงสอของผถกฟองคดท ๒ เปนผมสทธรบบาเหนจตกทอดเปนเงน ๘๘,๘๙๙.๖๘ บาท แตใหกนสวนของผฟองคดไวกอน เนองจากขาดหลกฐานเปนบดาโดยชอบดวยกฎหมาย มผลใหผถกฟองคดท ๑ และผฟองคดเขาใจวา หากสามารถนาหลกฐานการเปนบดาโดยชอบดวยกฎหมายของดาบตารวจ ส. มาแสดง กจะไดรบเงนบาเหนจตกทอด สถานตารวจภธรตนสงกด จงใหผฟองคดขอหนงสอรบรองจากผใหญบานและนายอาเภอซงผฟองคด มภมลาเนาวาผฟองคดไดอยกนฉนสามภรยากบมารดาของดาบตารวจ ส. และเจาหนาทของ ผถกฟองคดท ๑ ไดแนะนาใหผฟองคดยนคารองตอศาลเพอใหสงวาผฟองคดเปนบดาโดยชอบดวยกฎหมายกบใหนาสาเนาคาพพากษาไปตดตอทสถานตารวจภธรตนสงกดเพอสงใหผถกฟองคดท ๒ พจารณาสงจายตอไป แตตอมาผถกฟองคดท ๒ ไดวนจฉยวาศาลไดมคาพพากษาให ดาบตารวจ ส. เปนบตรโดยชอบดวยกฎหมายของผฟองคดภายหลงวนทดาบตารวจ ส. ไดถงแกความตาย ผฟองคดจงไมใชทายาทของดาบตารวจ ส. อยกอนทดาบตารวจ ส. จะถงแกความตาย ประกอบกบไมมบคคลซงผตายไดแสดงเจตนาไวตอสวนราชการ สทธในบาเหนจตกทอดกรณนเปนอนยตลง จงไมเปนการยตธรรมตอผฟองคด เพราะผถกฟองคดตลอดจนหนวยงานและ เจาหนาทของรฐท มสวนเกยวของไดสรางความคาดหวงโดยชอบธรรมตอผฟองคดวา เมอไดดาเนนการตามทไดรบแจงหรอแนะนาแลวจะไดรบบาเหนจตกทอดอยางแนนอน และสรางภาระในการดาเนนการตางๆ แกผฟองคดมาโดยตลอด นอกจากน มาตรา ๕๘ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตกองทนบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๕๓๙ บญญตเพยงวาบดามารดาหรอบดาหรอมารดาทมชวตอยเปนทายาทผมสทธไดรบบาเหนจตกทอด มไดบญญตความเปนบดาโดยชอบดวยกฎหมายจะตองมอยกอนสมาชกถงแกความตาย อกทงบทบญญตมาตรา ๑๕๕๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย แกไขเพมเตมโดยมาตรา ๖ แหงพระราชบญญตแกไข

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๘

เพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ๑๙) พ.ศ. ๒๕๕๑ บญญตวา การเปนบตรชอบดวยกฎหมายตามมาตรา ๑๕๔๗ ใหมผลนบแตวนท เดกเกด ดงนน เพอประโยชน แหงความยตธรรมเฉพาะกรณน จงใหผฟองคดมสทธไดรบบาเหนจตกทอดตามทผถกฟองคดท ๒ ไดสงจายและใหกนสวนไวแลว

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๘๒/๒๕๕๓)

คดพพาทเกยวกบการเปดเผยขอมลขาวสารของราชการ

เมอหนงสอรองเรยนเปนขอมลขาวสารทอยในความครอบครองของหนวยงานของรฐ และผขอไดชแจงขอรองเรยนพรอมทงแนบหนงสอรองเรยนไปดวย และไมมกฎหมายคมครองมใหเปดเผย หนวยงานของรฐไมอาจจะปฏเสธการเปดเผยหนงสอรองเรยนซงเปนขอมลขาวสาร โดยใหเหตผลวาเปนขอมลขาวสารตามมาตรา ๑๕ (๒) แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ได และถงแมผขอจะไดเหนและทราบขอความในหนงสอรองเรยนโดยทางอนและจะนาขอมลขาวสารไปใชประโยชนในการตอสคด ซงเปนเรองสวนตวมใชเพอประโยชนสาธารณะกตาม แตกเปนสทธ ทกฎหมายรบรองและใหความคมครอง หนวยงานของรฐทครอบครองหรอควบคม ดแลขอมลขาวสารดงกลาวมหนาทตองเปดเผยขอมลขาวสารตามมาตรา ๑๑ แหง พระราชบญญตเดยวกน

ผฟองคดไดมหนงสอถงผถกฟองคดท ๒ (อธการบดมหาวทยาลย) เพอขอหนงสอรองเรยนของนายแพทย ส. และเอกสารทเกยวของทงหมด กรณทกลาวหาวาผฟองคดแอบอางใชตราสญลกษณของมหาวทยาลยมการไปขมขเจาหนาท โดยมวตถประสงคเพอนาเอกสาร ดงกลาวไปใชประโยชนในการเบกความในศาลแพงทผฟองคดเปนผรบมอบอานาจใหดาเนนคดแทนโจทกในคดระหวางนาง ศ. โจทกและนายแพทย ส. จาเลย ผถกฟองคดท ๒ ปฏเสธ การเปดเผยขอมลขาวสารตามมาตรา ๑๕ (๒) แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ และคณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสารสาขาสงคมการบรหารราชการแผนดนและการบงคบใชกฎหมายมคาวนจฉยใหยกอทธรณ ผฟองคดจงฟองขอใหศาลเพกถอนมตดงกลาว

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๕๙

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา โดยทหนงสอรองเรยนของนายแพทย ส. ทมถงผถกฟองคดท ๒ และอยในความครอบครองของผถกฟองคดท ๒ เปนขอมลขาวสาร ของราชการตามมาตรา ๔ วรรคหนง แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ เมอผฟองคดไดมหนงสอถงผถกฟองคดท ๒ ชแจงขอเทจจรงเกยวกบเรองรองเรยน โดยแนบสาเนาหนงสอรองเรยนของนายแพทย ส. ไปพรอมกบคาชแจงของตนเองดวย ดงนน การท ผถกฟองคดท ๒ ใหเหตผลวาไมอาจเปดเผยไดและเปนการดาเนนการในทางลบตามมาตรา ๑๕ (๒) แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ประกอบหนงสอสานกงาน ก.พ. ท นร ๑๐๑๑/ว ๒๖ ลงวนท ๑๗ กนยายน ๒๕๔๗ จงไมอาจรบฟงได เมอการเปดเผยขอมล ดงกลาวไมเปนเหตใหการบงคบใชกฎหมายเสอมประสทธภาพ เพราะไมมกฎหมายคมครอง มใหเปดเผยขอมล คาสงของผถกฟองคดท ๒ ทปฏเสธไมเปดเผยขอมลขาวสารแกผฟองคด ซงถอเปนคกรณทสทธถกกระทบกระเทอนจากผลของคาสงทางปกครอง จงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย และถงแมวาผฟองคดจะไดเหนและทราบขอความในหนงสอรองเรยนของ นายแพทย ส. ไดจากทางอน เมอเอกสารดงกลาวเปนขอมลขาวสารของราชการและยงอย ในความครอบครองของผถกฟองคดท ๒ ผถกฟองคดท ๒ กยงมหนาทตามกฎหมายทจะตอง เปดเผยขอมลขาวสารใหแกผฟองคดเมอผฟองคดรองขอตามมาตรา ๑๑ แหงพระราชบญญต ขอมลขาวสารของราชการ พ .ศ. ๒๕๔๐ สาหรบคาวนจฉยของผถกฟองคดท ๑ ทเหนวา การรองเรยนเปนเรองขอพพาทสวนตวไมเกยวกบประโยชนตอสาธารณะ และการเปดเผย ขอมลขาวสารอาจจะขยายความขดแยงเรองสวนตวระหวางผรองเรยนและผอทธรณ (ผฟองคด) ใหเพมขนไปอก ซงมใชเจตนารมณของพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ นน เปนคาวนจฉยทมไดคานงถงประโยชนของผฟองคดทชอบจะไดรบการรบรองและคมครองสทธในฐานะผรองขอใหหนวยงานทครอบครองหรอควบคมดแลขอมลขาวสารเปดเผยขอมลขาวสารเพอนาไปใชประโยชนในทางตอสคด และแมวาเรองดงกลาวจะเปนขอพพาทสวนตวมใชประโยชนสาธารณะ แตกเปนสทธทกฎหมายรบรองและใหความคมครองแกผฟองคด ตามมาตรา ๑๑ แหงพระราชบญญตขอมลขาวสารของราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ ดงนน คาวนจฉยของผถกฟองคดท ๑ จงไมชอบดวยกฎหมาย

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๘๐/๒๕๕๓)

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๐

คดพพาทเกยวกบองคกรปกครองสวนทองถน

การวนจฉยใหสมาชกสภาเทศบาลพนจากสมาชกภาพเพราะการเปนผมสวนไดเสยในสญญาททากบเทศบาลไมวาทางตรงหรอทางออม ตองนากฎหมายในขณะกระทาการทเปนเหตใหพนจากสมาชกภาพมาใชบงคบ จะนาบทบญญตกฎหมายทใช ในภายหลงมาใชพจารณายอนหลงไมได และเมอสมาชกภาพของการเปนสมาชก สภาเทศบาลของผฟองคดไดสนสดลงดวยเหตจากการลาออกจากตาแหนงแลว การมคาสงพพาทของผถกฟองคด หากจะเกดผลในทางกฎหมายกเพยงทาใหการสนสดสมาชกภาพยอนหลงไปในวนทมสวนไดเสยเทานน ทงขอเทจจรงไมปรากฏวาการมคาสงใหพนจากสมาชกภาพเพราะการเปนผมสวนไดเสยจะทาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายเปนกรณพเศษแตกตางไปจากเดมแตประการใด บคคลดงกลาวจงไมมสทธฟองคด

ผฟองคดดารงตาแหนงสมาชกสภาเทศบาล ไดยนใบลาออกจากตาแหนง วนท ๒๑ ตลาคม ๒๕๔๖ และไดสมครเขารบการเลอกตงเปนนายกเทศมนตรในการเลอกตง เมอวนท ๓๑ มกราคม ๒๕๔๗ โดยไดคะแนนเลอกตงสงสด แตคณะกรรมการการเลอกตงยงไมไดประกาศรบรองผลการเลอกตงเพราะมผรองคดคานคณสมบตของผฟองคด ตอมา ผถกฟองคด (ผวาราชการจงหวด) ไดมคาวนจฉยตามคาสงท ๗๒๔/๒๕๔๗ ลงวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๔๗ วาผฟองคดมสวนไดเสยในสญญาททากบเทศบาลไมวาทางตรงหรอทางออมตามมาตรา ๑๘ ทว แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตเทศบาล (ฉบบท ๑๒) พ.ศ. ๒๕๔๖ เนองจากเปนหนสวนผมอานาจลงนามผกพนบรษททรบจางจดหาอาหารกลางวน อาหารวางและเครองดมใหกบเทศบาล อนมผลใหผฟองคดตองพนจากตาแหนงตงแตวนทมสวนไดเสยตามมาตรา ๑๙ (๖) แหงพระราชบญญตดงกลาว ผฟองคดเหนวาการวนจฉยไมชอบ ดวยกฎหมาย จงฟองขอเพกถอนคาสงดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอผฟองคดไดยนหนงสอตอผถกฟองคด ขอลาออกจากสมาชกสภาเทศบาลเมอวนท ๒๑ ตลาคม ๒๕๔๖ จงทาใหสมาชกภาพของ การเปนสมาชกสภาเทศบาลของผฟองคดสนสดลงตามมาตรา ๑๙ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตเทศบาล (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๔๒ แมตอมาผถกฟองคดจะมคาสงท ๗๒๔/๒๕๔๗ วนจฉยวา ผฟองคดเปนผมสวนไดเสยทางตรง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๑

ในสญญาหรอกจการทกระทาใหแกเทศบาลกรณเปนหนสวนผมอานาจลงนามผกพนบรษททรบจางจดหาอาหารกลางวน อาหารวางและเครองดมใหกบเทศบาล ซงตองหามตามมาตรา ๑๘ ทว แตกตองถอวาเปนการกระทาอนตองหามตามมาตรา ๑๘ ทว แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ ซงแกไขเพมเตมฯ (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงเปนกฎหมายทใชบงคบขณะเกด การกระทาและมผลทาใหผฟองคดตองพนจากตาแหนงสมาชกสภาเทศบาลตงแตวนทมสวนไดเสย ตามมาตรา ๑๙ วรรคหนง (๖) แหงพระราชบญญตเดยวกน และการมคาสงของผถกฟองคดหากเกดผลในทางกฎหมายกเพยงทาใหการสนสดของสมาชกภาพการเปนสมาชกสภาเทศบาลยอนหลงไปในวนทมสวนไดเสย ซงไมปรากฏขอเทจจรงวาผฟองคดไดรบความเดอดรอน หรอเสยหายเปนกรณพเศษจากการสนสดสมาชกภาพยอนหลงแตประการใด และเมอการกระทาอนตองหามเกดขนเมอวนท ๒๓ - ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๔๓ ซงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ แกไขเพมเตมฯ (ฉบบท ๑๐) พ.ศ. ๒๕๔๒ และ (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๔๓ ทใชบงคบในขณะนนไมไดมบทบญญตหามผทพนจากตาแหนงสมาชกสภาทองถนเพราะเหตมสวนไดเสยไมวา ทางตรงหรอทางออมในสญญาทกระทากบองคกรปกครองสวนทองถนยงไมถงหาป หามสมครรบเลอกตงเปนนายกเทศมนตร กรณจงไมสามารถนาบทบญญตในมาตรา ๔๘ ปญจทศ วรรคหนง (๔) ประกอบกบมาตรา ๔๘ เบญจ (๓) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ ซงแกไขเพมเตมฯ (ฉบบท ๑๒) พ.ศ. ๒๕๔๖ มาใชพจารณายอนหลงเพอใหผฟองคดตองพนจากตาแหนงนายกเทศมนตร อกทงตอมาคณะกรรมการการเลอกตงไดมประกาศรบรองวาผฟองคดเปนผไดรบการเลอกตงเปนนายกเทศมนตรในการเลอกตงเมอวนท ๓๑ มกราคม ๒๕๔๗ ซงเทากบยอมรบวาผฟองคดมคณสมบตในการสมครรบเลอกตงเปนนายกเทศมนตรแลว ดงนน คาสงของผถกฟองคด ท ๗๒๔/๒๕๔๗ จงไมมผลกระทบทาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย และทผฟองคดอางวาคาสงดงกลาวกระทบตอความเชอถอของสาธารณชนกเปนการคาดการณของผฟองคดแตฝายเดยว ผฟองคดจงไมใชผมสทธฟองคดตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

(คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๒๖/๒๕๕๓)

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๒

คดพพาทเกยวกบการใชอานาจใหเชาทดนรถไฟ

การใชอานาจเวนคนทดนของการรถไฟแหงประเทศไทยเปนการใชอานาจมหาชนทกระทบกระเทอนตอสทธในทรพยสนของบคคล และการทการรถไฟแหงประเทศไทยจะอนญาตใหเอกชนเชาทดนรถไฟหรอไม เปนการใชอานาจทางปกครอง และการดาเนนกจการทางปกครองในการจดการเกยวกบผลประโยชนในทรพยสน โดยใชอานาจตามกฎหมายในการสรางนตสมพนธกบเอกชนผขอใชประโยชนจากทรพยสน ซงตองคานงถงประโยชนของรฐและของประชาชนและเพอความปลอดภยเปนสาคญ ดงนน การทการรถไฟแหงประเทศไทยไมอนญาตใหเอกชนเชาทดนรถไฟตามคารองขอเพอเปดทางเขาออกทดนอนเปนผลมาจากการใชอานาจเวนคนทดน จงเปนการใชอานาจตามกฎหมาย มใชการใชสทธในฐานะเอกชนซงเปนเจาของกรรมสทธทดน โดยทวไป กรณจงเปนขอพพาทอนเนองมาจากการใชอานาจทางปกครองตามมาตรา ๒๒๓ วรรคหนง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ประกอบกบมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และ (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ อนอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลปกครอง

ผฟองคดเปนเจาของกรรมสทธทดนฟองวา ไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการทผถกฟองคด (การรถไฟแหงประเทศไทย) เวนคนทดนตามโฉนดทดนเลขท ๙๔๖๓๘ (แปลงคงเลขท ๑๐๑๙) จงหวดกรงเทพมหานคร เมอ พ.ศ. ๒๔๘๕ เปนผลใหทดนสวนทเหลอจากการถกเวนคนไมมทางออกสถนน ไมสามารถใชประโยชนไดอยางเตมท จงไดขอเปดทางเชอมออกสถนน ซงผถกฟองคดไดแจงการเปดทางเขาออกโฉนดทดนเลขท ๕๐๙๓ โดยแจงขอกาหนดและเงอนไขการเชาท ดนใหผฟองคดทราบและผฟองคดไดมหนงสอยนยนเงอนไขการเชา และไดชาระเงนคาเชาทดนดงกลาว แตหลงจากนน ผถกฟองคดไดแจงวาไมอนญาตใหเชาพนทเพอเปดทางเขาออก ผฟองคดเหนวาเปนการละเวนไมปฏบตตามอานาจหนาท จงขอใหศาล มคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดทาการจดทะเบยนทาสญญาเชา

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผถกฟองคดเปนรฐวสาหกจตามพระราชบญญต การรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. ๒๔๙๔ จงเปนหนวยงานทางปกครองตามมาตรา ๓ แหง พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ทมอานาจหนาทดาเนนการใดๆ ในกจการของการรถไฟเพอประโยชนแหงรฐและประชาชนภายในขอบวตถประสงค

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๓

ทกฎหมายกาหนด ตามมาตรา ๖ (๒) มาตรา ๙ (๒) และมาตรา ๓๘ แหงพระราชบญญต การรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. ๒๔๙๔ ดวยเหตน การดาเนนการซอ จดหา เชา ใหเชา เชาซอ ใหเชาซอ ถอกรรมสทธ ครอบครอง อาศย ใหอาศย จาหนาย แลกเปลยน และการดาเนนการเกยวกบทรพยสนใดๆ ของผถกฟองคดตามบทกฎหมายดงกลาว จงเปนการใชอานาจทางปกครองและดาเนนกจการทางปกครองในการจดการเกยวกบผลประโยชนในทรพยสน โดยใชอานาจตามกฎหมายในการสรางนตสมพนธกบเอกชนผเขาตดตอขอใชประโยชนจากทรพยสนดงกลาว ซงแตกตางจากกรณทหนวยงานทางปกครองสรางนตสมพนธกบเอกชนดวยใจสมครบนพนฐานแหงความเสมอภาค โดยมไดมการใชอานาจตามกฎหมาย และโดยททดนรถไฟเปนทรพยสนของผถกฟองคดซงมสถานะพเศษเนองจากเปนทดนทไดมาโดยกฎหมาย มไดเกดจากการตกลงซอขายดวยใจสมครบนพนฐานแหงความเสมอภาค ดงนน การนาทดนดงกลาวไปจดหาประโยชนเพอพฒนาทรพยสนใหเกดประโยชนและเพมพนรายไดเพอความเจรญของกจการรถไฟและเพอประโยชนแหงรฐและประชาชน จงตองเปนไปตามหลกเกณฑ ขนตอน และวธการตามทพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. ๒๔๙๔ และระเบยบทเกยวของกาหนด ผถกฟองคดจงไมมดลพนจอสระในการนาทดนรถไฟไปจดหาประโยชนไดดงเชนเอกชนทวไป การทผฟองคดอางวาไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจากการถกเวนคนทดนเนองจากไมมทางออกสถนน และขอเชอมตอทดนเพอผานและใชทดนทถกเวนคนเปนทางเขาออก สถนน จงเปนการกลาวอางวาผลจากการเวนคนทดนทาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอน หรอเสยหายจากการกระทาของหนวยงานทางปกครอง ขอพพาทในคดนจงมมลเหตสบเนองมาจากการใชอานาจเวนคนทดนของผถกฟองคด ซงเปนการใชอานาจมหาชนทกระทบกระเทอนตอสทธในทรพยสนของบคคลและการทผถกฟองคดจะอนญาตใหเชาทดนรถไฟหรอไม ยอมเปนไปตามมาตรา ๖ (๒) และ (๓) แหงพระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช ๒๔๖๔ และมาตรา ๙ (๒) แหงพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ.ศ. ๒๔๙๔ ประกอบกบระเบยบตางๆ ซงออกโดยอาศยอานาจตามบทกฎหมายดงกลาว ดงนน เมอผฟองคดขอเชาทดนรถไฟบรเวณพพาทจากผถกฟองคดเพอใชเปดเปนทางเขาออก เพอเยยวยาความเดอดรอน หรอเสยหายจากการถกเวนคนทดน แตผถกฟองคดไมอนญาตใหเชา กรณจงเปนการใชอานาจของผถกฟองคดตามทกฎหมายบญญตไว มใชเปนการใชสทธในฐานะเอกชนซงเปนเจาของกรรมสทธทดนโดยทวไป เมอผฟองคดยนฟองขอใหศาลแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอน หรอเสยหายทเกดจากการใชอานาจเวนคนทดนของผถกฟองคด คดนจงเปนขอพพาทอนเนองมาจากการใชอานาจทางปกครองของผถกฟองคดตามมาตรา ๒๒๓ วรรคหนง ของรฐธรรมนญ

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๔

แหงราชอาณาจกรไทย ประกอบกบมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และ (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๕๒ อนอยในอานาจพจารณาพพากษา ของศาลปกครอง

(คาสงศาลปกครองสงสดท ๓๗๗/๒๕๕๓)

คดพพาทเกยวกบการใชอานาจจดหาประโยชนในทดนรถไฟ

การทการรถไฟแหงประเทศไทยออกประกาศเชญชวนเสนอโครงการพฒนาทดน พรอมคาธรรมเนยมจดประโยชนในทดน เปนการดาเนนกจการเพอจดหาประโยชนและรายไดมาสนบสนนกจการรถไฟ ซงเปนการสนบสนนการจดทาบรการสาธารณะเพอประโยชนแหงรฐและประชาชน อนเปนการใชอานาจทางปกครอง และดาเนนกจการทางปกครองในการบรหารจดการเกยวกบผลประโยชนในทรพยสนโดยใชอานาจตามกฎหมายในการสรางนตสมพนธกบเอกชนผขอใชประโยชนจาก ทรพยสน และเปนการใชอานาจเพยงฝายเดยวในการคดเลอกคสญญา กาหนดคณสมบต ลกษณะและเงอนไขการใหเชา ซงเปนการดาเนนการในขนตอนกอนเขาทาสญญา ใหเชาทดน โดยประกาศดงกลาวมไดกาหนดตวบคคลผอยในบงคบของประกาศไวเปนการเฉพาะ ประกาศเชญชวนเสนอโครงการพฒนาทดนฯ ของผถกฟองคดท ๑ จงเปน คาสงทางปกครองทวไป ตามนยมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เมอผฟองคดทงยสบแปดคนฟองวา ไดรบความเดอดรอนจากประกาศของผถกฟองคดท ๑ และขอใหศาลเพกถอนประกาศดงกลาว คดนจงเปนคดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองกระทาการโดยไมชอบดวยกฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และเมอผฟองคดทงยสบแปดคนไดปฏบตตามเงอนไขในการฟองคดครบถวน ศาลปกครองจงมอานาจรบคาฟองไวพจารณาได .

ผฟองคดทงยสบแปดคนเปนผประกอบการคาขายในบรเวณหวหนบารซาร สถานรถไฟหวหน จงหวดประจวบครขนธ ฟองวา ไดรบความเดอดรอนจากการทผถกฟองคดท ๑ (การรถไฟแหงประเทศไทย) ไดออกประกาศเชญชวนเสนอโครงการพฒนาทดน พรอมคาธรรมเนยมจดประโยชนในทดนของผถกฟองคดท ๑ ทบรเวณสถานหวหน (หวหนบารซาร) ซงเปนบรเวณ

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๕

เดยวกบทผฟองคดประกอบการคาขายอยในปจจบน อนเปนการผดสญญาเชาทดนและกระทาละเมด จงฟองขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงเพกถอนประกาศฯ และใหผประกอบการคา ทงสามสบแปดรายเปนผเชาทดนบรเวณพพาทดงกลาว

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดท ๑ ออกประกาศเชญชวนเสนอโครงการพฒนาทดน พรอมคาธรรมเนยมจดประโยชนในทดนของผถกฟองคดท ๑ ทบรเวณสถานหวหน (หวหนบารซาร) ลงวนท ๒๖ มนาคม ๒๕๕๓ เปนการใชอานาจในการนาทดนรถไฟมาจดหาประโยชนดวยการใหเอกชนเขาดาเนนงานในทดนดงกลาว โดยเสยคาเชาตอบแทนเปนรายไดแกผถกฟองคดท ๑ กรณจงมใชเปนการดาเนนธรกจในลกษณะเดยวกบ เอกชนทวไปทมงผลประโยชนและกาไรเชงพาณชยในกจการของตน แตเปนการดาเนนกจการเพอจดหาประโยชนและรายไดมาสนบสนนกจการรถไฟ อนเปนการสนบสนนการจดทาบรการสาธารณะของผถกฟองคดท ๑ ใหมประสทธภาพเพอประโยชนแหงรฐและประชาชนและ ความปลอดภย ตามทมาตรา ๖ (๒) มาตรา ๙ (๒) และมาตรา ๓๘ แหงพระราชบญญตการรถไฟแหงประเทศไทย พ .ศ . ๒๔๙๔ กาหนด รวมทงยงเปนการลดภาระของรฐในการจดสรร งบประมาณเพอสนบสนนการดาเนนกจการรถไฟของผถกฟองคดท ๑ ซงการดาเนนการจดหาประโยชนและรายไดในลกษณะเดยวกนนจะเหนไดจากกรณทหนวยงานทางปกครองใหเอกชนแสวงประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตโดยการใหประทานบตรทาเหมองแร และเอกชน ตองชาระคาภาคหลวงแรในพกดอตราตามกฎหมายใหแกหนวยงานทางปกครอง ตามพระราชบญญตแร พ.ศ. ๒๕๑๐ หรอกรณทพนกงานเจาหนาทอนญาตใหเอกชนประกอบกจการขดดนลกรงในทดนของรฐและเอกชนตองเสยคาตอบแทนเปนรายปใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ตามประมวลกฎหมายทดน ซงทงสองกรณดงกลาวเปนการนาทรพยสนของรฐหรอของหนวยงานทางปกครองไปจดหาประโยชนและรายไดเพอนามาใชเปนงบประมาณในการบรหารงานและการจดทาบรการสาธารณะของหนวยงานทางปกครองโดยตองผานขนตอนการอนมต อนญาต ตามกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของกบการนนกาหนด อนเปนกรณเดยวกนกบการทผถกฟองคดท ๑ นาทดนรถไฟมาจดหาประโยชนดวยการใหเอกชนเขาดาเนนงานในทดนนน โดยจาย คาตอบแทนเปนรายไดแกผถกฟองคดท ๑ เพอนาไปใชสนบสนนกจการรถไฟตอไป ซงตอง มการอนมตหรออนญาตตามหลกเกณฑ ขนตอน และวธการตามบทบญญตแหงกฎหมาย และระเบยบของผถกฟองคดท ๑ ดวยเชนกน ดงนน การดาเนนโครงการพฒนาท ดนฯ ของผถกฟองคดท ๑ จงมใชเปนการมงหาผลกาไรในเชงพาณชยดงเชนการจดหาประโยชนในทดน

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๖

ของเอกชนทวไป แตเปนการใชอานาจบรหารจดการทดนรถไฟตามขอบวตถประสงคและกจการทเกยวเนอง โดยการคดเลอกคสญญาและเขาทาสญญาเปนการใชอานาจของผถกฟองคดท ๑ แตเพยงฝายเดยวทตองกระทาตามหลกเกณฑ ขนตอน และขอบเขตทกฎหมายและระเบยบ ท เกยวของกาหนด โดยตองคานงถงประโยชนของรฐและประชาชนและความปลอดภย เปนสาคญ ผถกฟองคดท ๑ จงไมมอสระทจะใชดลพนจเขาทาสญญากบคสญญาใดไดดงเชนกรณเอกชนกบเอกชนทวไป ดงนน การทผถกฟองคดท ๑ ออกประกาศเชญชวนใหเอกชน เขาเสนอโครงการพฒนาทดนฯ ซงเปนประกาศทมไดกาหนดตวบคคลผอยในบงคบของประกาศไวเปนการเฉพาะ ประกาศดงกลาวจงมลกษณะเปนคาสงทางปกครองทวไป ตามนยมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เมอผฟองคดทงยสบแปดคนฟองวา ได รบความเดอดรอนจากการทผถกฟองคดท ๑ ออกประกาศและขอใหศาล มคาพพากษาเพกถอนประกาศฉบบดงกลาว กรณจงเปนคดพพาทเกยวกบการทหนวยงาน ทางปกครองกระทาการโดยไมชอบดวยกฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ทอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลปกครอง

เมอผฟองคดทงยสบแปดคนเปนผประกอบการคาขายอยในบรเวณสถานหวหน (หวหนบารซาร) อางวาไดรบผลกระทบจากการออกประกาศ จงเปนผไดรบความเดอดรอน หรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได และการแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอนหรอเสยหาย ศาลมอานาจกาหนดคาบงคบไดโดยการเพกถอนประกาศฉบบดงกลาว ผฟองคดทงยสบแปดคนจงเปนผมสทธฟองคดตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตดงกลาว และเปนกรณทผฟองคดไมตองอทธรณตอผถกฟองคดท ๑ เพอขอใหแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายกอนฟองคด ตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตเดยวกน อกทงการท ผฟองคดท ๑ ในฐานะประธานกลมประกอบการรานคาหวหนบารซาร ไดมหนงสอลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๓ ถงผอานวยการฝายบรหารทรพยสนของผถกฟองคดท ๑ เพอคดคาน การออกประกาศฉบบดงกลาว จงถอวาผฟองคดทงยสบแปดคนรหรอควรรถงเหตแหงการฟองคดอยางชาทสดในวนนน เมอผฟองคดทงยสบแปดคนนาคดมาฟองตอศาลเมอวนท ๑๘ มถนายน ๒๕๕๓ จงเปนการฟองคดภายในเกาสบวนนบแตวนท รหรอควรรถงเหตแหงการฟองคด ตามมาตรา ๔๙ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ศาลปกครองจงมอานาจรบคาฟองคดนไวพจารณาได

(คาสงศาลปกครองสงสดท ๓๗๘/๒๕๕๓)

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๗

คดพพาทเกยวกบทดน

การรงวดทดนและการนาชแนวเขตทดนเพอออก น.ส.ล. และปกหลก เขตทดน เปนการใชอานาจทางปกครองและการดาเนนกจการทางปกครอง ตามนย มาตรา ๒๒๓ วรรคหนง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เมอการกระทาดงกลาวมผลกระทบตอสทธในการใชสอยทรพยสนหรอสทธในการครอบครองทาประโยชน ในท ดนโดยปกตสขของเจาของท ดนแปลงขางเคยงหรอบคคลตามทมาตรา ๔๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยรบรองไว ผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายยอมมสทธฟองคดตอศาลปกครองเพอขอใหตรวจสอบความชอบดวยกฎหมาย โดยขอใหเพกถอนการรงวดเพอออก น.ส.ล. และขอใหรงวดทดนใหม อนเปนคดพพาทตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณา คดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงศาลปกครองมอานาจออกคาบงคบไดตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๓) และโดยทการวนจฉยของศาลปกครองจะมผลใหกระบวนการออก น.ส.ล. ของเจาหนาทของรฐสามารถดาเนนการไดตามขนตอนของกฎหมาย อนเปนกรณ ทเกยวของกบประโยชนสาธารณะโดยตรง จงเปนการฟองคดทเกยวของกบการคมครองประโยชนสาธารณะตามมาตรา ๕๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตดงกลาว ซงศาลปกครองมอานาจวนจฉยประเดนขอเทจจรงเกยวกบการเปนผมสทธในทดนทตองพจารณา ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยและประมวลกฎหมายทดนได รวมทงมอานาจออกคาบงคบรบรองความเปนอยของสทธในทดนของผฟองคดได ตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๔) ประกอบกบมาตรา ๗๑ (๔) แหงพระราชบญญตเดยวกน

ผฟองคดทงสฟองวา ผฟองคดเปนผมสทธครอบครองทดนตาม น.ส. ๓ ก. จานวน ๔ แปลง ในพนทจงหวดนครราชสมา ซงไดมาโดยไดรบการยกใหจากบรรพบรษ และครอบครองทาประโยชนตดตอกนทกป ไดรบความเดอดรอนเสยหายเนองจากการทพนกงานเจาหนาททาการรงวดทดนเพอออกหนงสอสาคญสาหรบทหลวง (น.ส.ล.) แปลง “เดนกระทมโพรง” รกลาทดนตามหลกฐาน น.ส. ๓ ก. ของผฟองคด โดยผฟองคดไดโตแยง คดคานการรงวดท ดนดงกลาวแลว แตผถกฟองคดมไดเพกถอนการรงวด จงขอใหศาล มคาพพากษาเพกถอนผลการรงวดทสาธารณประโยชนเฉพาะสวนทรกลาและใหทาการรงวดใหมใหถกตอง

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๘

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เกณฑในการพจารณาวาเปนคดทอยในอานาจ

พจารณาพพากษาของศาลปกครองตองพจารณาจากมาตรา ๒๒๓ วรรคหนง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เปนหลก และพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ประกอบ การทพนกงานเจาหนาทในสงกดของผถกฟองคดท ๖ (กรมทดน) และ ผถกฟองคดท ๗ (กระทรวงมหาดไทย) ซงเปนหนวยงานทางปกครองดาเนนการรงวดทดน เพอจดใหม น.ส.ล. เปนการใชอานาจตามกฎหมายและเปนการดาเนนกจการทางปกครอง ทงน ตามมาตรา ๘ ตร วรรคสอง มาตรา ๖๖ มาตรา ๗๐ แหงประมวลกฎหมายทดน และขอ ๒ ของกฎกระทรวง ฉบบท ๒๖ (พ.ศ. ๒๕๑๖) ออกตามความในพระราชบญญตใหใชประมวลกฎหมายทดน พ.ศ. ๒๔๙๗ และการทผถกฟองคดท ๔ (นายอาเภอ) โดยผถกฟองคดท ๑ (องคกรปกครองสวนทองถน) นาชแนวเขตทดนสาธารณประโยชน แปลง “เดนกระทมโพรง” และปกหลกเขตเพอแสดงเขตทดนสาธารณประโยชน เปนการใชอานาจหนาทในการดแลรกษาและคมครอง ปองกนทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนสาหรบพลเมองใชรวมกน อนเปนการใชอานาจทางปกครองตามทกฎหมายกาหนดและเปนการดาเนนกจการทางปกครอง ทงน ตามมาตรา ๑๒๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกราช ๒๔๕๗ และระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการดแลรกษาและคมครองปองกนทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดน พ.ศ. ๒๕๔๔ และระเบยบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการดแลรกษาและคมครองปองกน ทดนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนสาหรบพลเมองใชรวมกน พ.ศ. ๒๕๕๓ คดนจงเปน ขอพพาทอนเนองมาจากการใชอานาจตามกฎหมายและเปนการดาเนนกจการทางปกครอง ตามนยมาตรา ๒๒๓ วรรคหนง ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย อนเปนคดพพาทเกยวกบการกระทาละเมดของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐอนเกดจากการใชอานาจ ตามกฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และเมอขนตอนการรงวดทดนเพอออก น.ส.ล. มการใชอานาจทางปกครองกระทาตอผขอรงวดและเจาของทดนแปลงขางเคยงหรอบคคลอนทเกยวของ ซงอาจมผลกระทบตอสทธในการใชสอยทรพยสนหรอสทธในการครอบครองทาประโยชนในทดนโดยปกตสขของ ผฟองคดตามทมาตรา ๔๑ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยรบรองไว และทาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได ผฟองคดจงมสทธฟองคดตอศาลเพอขอใหตรวจสอบความชอบดวยกฎหมายของการกระทา ทางปกครองไดตามมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณา

วารสารวชาการศาลปกครอง ปท ๑๐ ฉบบท ๓ (กนยายน-ธนวาคม) ๒๕๕๓ ๖๙

คดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยไมตองรอใหออก น.ส.ล. กอน และเปนคาขอทศาลมอานาจ ออกคาบงคบใหหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทกระทาการหรองดเวนกระทาการได ตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตเดยวกน

นอกจากน การดาเนนการเพอตรวจสอบสทธของผคดคานการออก น.ส.ล. ตามขอ ๒ (๒) ของกฎกระทรวง ฉบบท ๒๖ (พ.ศ. ๒๕๑๖)ฯ เปนขนตอนการปฏบตของเจาหนาท มใชขนตอนหรอวธการสาหรบการแกไขเยยวยาความเดอดรอนหรอเสยหาย และนบตงแตผฟองคดไดคดคานการออก น.ส.ล. ผถกฟองคดท ๕ (ผวาราชการจงหวด) ยงไมไดมการตรวจสอบสทธเพอนาไปสการออก น.ส.ล. หรอระงบการออก น.ส.ล. ใหแลวเสรจ อนเปนผลใหประชาชนทวไปรวมทงผฟองคดไมอาจใชประโยชนในทดนสวนพพาทไดตามสถานะของทดนทแตละฝายมสทธทจะใชสอยไดโดยชอบดวยกฎหมาย และแมผฟองคดมไดประสงคจะฟองคดเพอคมครองประโยชนสาธารณะ แตการยนฟองทาใหศาลมประเดนทจะตองวนจฉยถงความชอบดวยกฎหมาย ของการใชอานาจหนาทของผถกฟองคดท ๔ และผถกฟองคดท ๑ สาหรบกรณการรงวดชแนวเขตและปกเขตทสาธารณประโยชน และผถกฟองคดท ๕ สาหรบกรณทมไดตรวจสอบความชอบ ดวยกฎหมายของการไดมาซงสทธในทดน ซงจะเปนผลใหกระบวนการออก น.ส.ล. ของเจาหนาทของรฐสามารถดาเนนการไดตามขนตอนของกฎหมาย อนเปนกรณทเกยวของกบประโยชนสาธารณะโดยตรง คดนจงเปนการฟองคดทเกยวของกบการคมครองประโยชนสาธารณะตามมาตรา ๕๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และถงแมศาลตองวนจฉยวาทดนพพาทเปนทดนของผฟองคดหรอทสาธารณประโยชน และผฟองคด เปนผมสทธครอบครองและทาประโยชนในทดนพพาทหรอไม กรณกเปนเพยงปญหาขอเทจจรงทตองพจารณาในเนอหาและเปนประเดนยอยหนงเทานน และแมวาตองพจารณาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอประมวลกฎหมายทดนกตาม กมใชเกณฑการพจารณาวาคดอยในอานาจพจารณาพพากษาของศาลใด ทงไมมบทบญญตใดหามศาลปกครองนามาใชบงคบกบคดหรอกาหนดใหเปนอานาจเฉพาะศาลใดศาลหนง ศาลปกครองจงนาบทบญญตแหงกฎหมาย ดงกลาวมาใชบงคบได อกทงบทบญญตมาตรา ๗๑ (๔) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ กไดยนยนวาศาลปกครองมอานาจพจารณาพพากษาคดพพาทเกยวกบสทธในทดนและแมคาขอใหเพกถอนการรงวดเพอออก น.ส.ล. และขอใหม การรงวดใหม เปนคาขอใหศาลรบรองสทธในทดนของผฟองคดกตาม ศาลปกครองมอานาจ ออกคาบงคบไดตามมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๔) แหงพระราชบญญตดงกลาว

(คาสงศาลปกครองสงสดท ๓๔๔/๒๕๕๓)