ความหลากหลายของพืชกาฝาก ... · 2015. 1. 14. ·...

Thai J. For. 34 (2) : 73-83 (2015) วารสารวนศาสตร 34 (2) : 73-83 (2558)

ความหลากหลายของพชกาฝากมะมวง (Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.)

และพรรณไมอาศยในพนทอนรกษสตวปา วดไกลกงวล (เขาสารพดดศรเจรญธรรม)

อ�าเภอหนคา จงหวดชยนาท

Diversity of Kafak Ma Muang (Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.) and Host Plant in Wildlife Conservation Area of Wat Klaikang Won

(Khao Sarapuddee Sri Charoenthum), Hunka District, Chainat Province

พรสดา เรองเสวยด1 Pornsuda Rungsaveat1

ฉนทพชญา อายชม1 Chanthaphitchaya Aichum1

สชาดา กาทอง1 Suchada Kathong1

ฟาซมะ เจะแม1 Faseemah Chemea1

วาสตา แสนบญยง1 Wasitar Sanboonyoung1

อนงคณ หมพานนท1 Anong Hambananda1

รฐพล ศรประเสรฐ1* Ratapol Sornprasert1*

สยาม อรณศรมรกต2 Sayam Aroonsrimorakot2

ทนงศกด จงอนรกษ3 Thanongsak Jonganurak3

พระอธการส�ารวม สรภทโท4 Phra Athikan Samruam Siripatho4

1คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

Faculty of Science, Chandrakasem Rajabhat University2คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล

Faculty of Environment and Resource Studies, Mahidol University3ส�านกงานหอพรรณไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

Office of the Forest Herbarium, National Park, Wildlife and Plant Conservation Department4วดไกลกงวล (เขาสารพดดศรเจรญธรรม) อ�าเภอหนคา จงหวดชยนาท

Wat Klaikang Won (Khao Sarapuddee Sri Charoenthum), Hunka District, Chai Nat Province

*Corresponding Author, E-mail: [email protected]

รบตนฉบบ 12 ธนวาคม 2557 รบลงพมพ 16 กมภาพนธ 2558

ABSTRACT

The diversity of Kafak ma muang in wildlife conservation area of Wat Klaikang Won in the 600,000 square meters (375 Rai) found that the kafak ma muang in the Family of Loranthaceae which is Kafak ma muang (Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.) on the 8 species of host plants. The kafak ma muang were located on trees with the height of average 7.63 meters from ground. The diversity of host trees found 5 Families, 8 Genus and 8 species 1) Casuarinaceae found 1

นพนธตนฉบบ

Thai J. For. 34 (2) : 73-83 (2015)74

species which is Son thale (Casuarina equisetifolia L.) 2) Guttiferae found 1 species which is Kra thing (Calophyllum inophyllum L.) 3) Fabaceae found 4 species which are Ratcha phruek (Cassia fistula L.), Khi lek (Senna siamea (Lam.) H.S. Irwin & Barneby), Cha nuan (Dalbergia nigrescens Kurz) and Pradu ban (Pterocarpus indicus Willd.) 4) Meliaceae found 1 species which is Sadao india (Azadirachta indica A.Juss.) and 5) Rhamnaceae found 1 species which is Phutsa (Ziziphus jujuba Mill.) The host plants found 8 species and 221 trees with Kafak ma muang on 15 trees which 48 clumps, the average density was 3.20 clumps/tree, the totally 221 trees with the area density of 0.03683 trees/100 square meters.

Keywords: Dendrophthoe pentandra (L.) Miq., host plant, wildlife conservation area

บทคดยอ

ความหลากหลายของพชกาฝากมะมวง ในพนทอนรกษสตวปา วดไกลกงวล ในพนท 600,000 ตารางเมตร

(375 ไร) พบพชกาฝาก วงศ Loranthaceae ชนดกาฝากมะมวง (Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.) เกาะอาศยอย

บนไมตนทเปนพรรณไมอาศย 8 ชนด โดยพชกาฝากมะมวง ขนอยบนพรรณไมอาศยสงจากพนดน เฉลย 7.63 เมตร

ส�าหรบความหลากหลายของไมตนทเปนพรรณไมอาศย พบ 5 วงศ 8 สกล 8 ชนด ไดแก วงศ 1) Casuarinaceae ม 1 ชนด

คอ สนทะเล (Casuarina equisetifolia L.) 2) Guttiferae ม 1 ชนด คอ กระทง (Calophyllum inophyllum L.) 3) Fabaceae

ม 4 ชนด คอ ราชพฤกษ (Cassia fistula L.) ขเหลก (Senna siamea (Lam.) H. S. Irwin & Barneby) ฉนวน (Dalbergia

nigrescens Kurz) และประดบาน (Pterocarpus indicus Willd.) 4) Meliaceae ม 1 ชนด คอ สะเดาอนเดย (Azadirachta

indica A.Juss.) และ 5) Rhamnaceae ม 1 ชนด คอ พทรา (Ziziphus jujuba Mill.) ไมตนทเปนพรรณไมอาศย 8 ชนด

จ�านวน 221 ตน โดยทง 8 ชนด มพชกาฝากมะมวงอาศยอย 15 ตน จ�านวน 48 กอ มคาความหนาแนนเฉลย 3.20 กอ

ตอตน สวนไมตนทเปนพรรณไมอาศย ม 221 ตน มคาความหนาแนนเฉลย 0.03683 ตนตอ 100 ตารางเมตร

ค�าส�าคญ: พชกาฝากมะมวง พรรณไมอาศย พนทอนรกษสตวปา

ค�าน�า มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม-ชยนาท สนอง

พระราชด�ารในพนทจงหวดชยนาท ตามแผนแมบทการ

สนองพระราชด�าร โดยมหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

ในโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจาก

พระราชด�าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรม

ราชกมาร ซงจงหวดชยนาท มความอดมสมบรณเปน

อขาว อน�า และพชพรรณนานาชนด รวมถงโบราณสถาน

ทเกาแก เชน วดไกลกงวล (เขาสารพดดศรเจรญธรรม)

ตงอยบนเขาสารพดด ต�าบลบานเชยน อ�าเภอหนคา

จงหวดชยนาท เปนวดทกองโบราณคด กรมศลปากร

พสจนแลววาสรางขนในสมยลพบร ใน พ.ศ. 1002

จนถงปจจบนภายในวดมโบราณสถาน โบราณวตถ

จ�านวนมาก รวมถงความหลากหลายทางชวภาพในเขต

รกษาพนธสตวปา ไดแก พชพรรณ และสตวนานาชนด

(Siripatho et al., 2010) พชกาฝาก (Parasitic Plant)

เปนปรสตทขนตามพรรณไมทวไป ทงพรรณไมตาม

ปาและพรรณไมตามสวนทชาวบานปลก พชกาฝากม

การกลาวไวในต�าราแผนโบราณหรอต�าราสมนไพรวา

สามารถน�าทงตนมาใชเปนยาชวยบ�าบดอาการ เชน ลด

ความดนโลหต รกษาแผล รากบ�ารงโลหต ตนและใบแก

โรคปสสาวะพการ สมองมนงง ไมมพษตอไตและตบ

และชวยขยายหลอดเลอด แตทผานมาเมอชาวบานพบ

พชกาฝากมกตดทงโดยมไดน�ามาใชประโยชนแตอยางใด

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 73-83 (2558) 75

พชกาฝากจะอาศยอยบนกงของพรรณไมอาศย สวนใหญ

สามารถสงเคราะหดวยแสงไดเอง แตอาศยน�าและ

อาหารเพอการเจรญเตบโตจากพรรณไมทอาศยอย แต

พรรณไมทมพชกาฝากอาศยอยจ�านวนมากเกนไป จะ

ท�าใหอตราการเจรญเตบโตของพรรณไมอาศยลดลง

คอยๆ เหยวเฉาและตายในทสด (Uthokkaphat, 1981;

Bunyapraphatson and Chokechaijaroenporn, 2000;

Salaelanont, 1998) งานวจยนมวตถประสงค คอ 1) เพอ

ศกษาความหลากหลายของพชกาฝากมะมวงและพรรณไม

อาศย 2) เพอศกษาความหนาแนนของพชกาฝากมะมวง

และพรรณไมอาศย และ 3) เพอศกษานเวศวทยาใน

พนทอนรกษสตวปา ประโยชนจากการวจยทางวดน�า

ไปบรหารจดการพชกาฝากและไมตน ซงเปนทอยอาศย

อาหาร ทพกผอน ทสบพนธ และเลยงลกของสตว ตลอดจน

เปนแหลงเรยนร ทพกผอนหยอนใจของนกเรยน นกศกษา

นกวชาการ และประชาชน

อปกรณและวธการ

ศกษาความหลากหลายของพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย

ก�าหนดพนทบรเวณศกษาความหลากหลาย

ของพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย ในพนท

อนรกษสตวปา มพนท 2,400 ไร ซงมก�าแพงลอมรอบ

เขาสารพดด ยาว 5 กโลเมตร สง 3.70 เมตร ประกอบ

ดวยศาสนสถาน และปาธรรมชาต (Figure 1) Figure 1 Study location of diversity of kafak ma muang and host plant in wildlife conservation area of wat

klaikang won, Hunka District, Chainat Province.

Figure 2 Specimen of Dendrophthoe pentandra (L.) Miq. of wat klaikang won (1) and Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.

BKF.No.112695 of office the forest herbarium (2). Figure 3 Root nodule (1); elliptic leaf (2); flower (3) and fruit (4) of Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.

Walls surrounding in

wildlife conservation area

Walls surrounding in wildlife conservation area

Feeding animals area (75 rai)

Road along the inner wall

Study location (300 rai)

(1) (2) (3) (4)

(1) (2)

Figure 1 Study location of diversity of kafak ma muang and host plant in wildlife conservation area of wat klaikang won, Hunka District, Chainat Province.

ก�าหนดขนาดแปลงในการศกษาความหลาก

หลายของพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย โดยวด

ขนาดของแปลงตามแนวก�าแพง มความกวางวดจากขอบ

ถนนดานในก�าแพงเขามา 100 เมตร สวนความยาว 4,800

เมตร เปนพนท 480,000 ตารางเมตร (300 ไร) รวมกบ

บรเวณทใหอาหารสตว เปนพนท 120,000 ตารางเมตร

(75 ไร) มพนททงหมด 600,000 ตารางเมตร (375 ไร)

แบงออกเปน 60 แปลง แตละแปลงมขนาดความกวาง

100 เมตร และความยาว 100 เมตร

วธการเกบขอมลความหลากหลายของพช

กาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย ไดแก 1) ถายภาพตาม

ธรรมชาตทมกาฝากมะมวงอาศยอยบนพรรณไมอาศย

2) นบจ�านวนกอกาฝากมะมวงบนพรรณไมอาศยแตละตน

3) วดระดบความสงของพชกาฝากมะมวงจากพนดนถง

บรเวณทพชกาฝากมะมวงอาศยอย 4) เกบกอกาฝาก

มะมวงแลววดความกวาง และความยาวของใบพชกาฝาก

โดยเกบใบท 1 ถง ใบท 3 จากโคนกง ถาความยาวใกลเคยง

กบความกวาง เปนรปรกวาง ถาความยาวมากกวาความ

กวาง เปนรปรแคบ นบจ�านวนดอกยอยในแตละชอดอก

กลบดอก เกสรเพศผ และเกสรเพศเมย วดขนาดความ

กวางและความยาวของผล 5) ถายภาพพรรณไมอาศย

ไดแก ทรงตน ผวล�าตน ใบ ดอก ผล และเมลด บนทก

ขอมลความสงของตน และเสนผานศนยกลางล�าตน ตาม

วธการของ Plant Genetic Conservation Project Under

the Royal Initiation of Her Royal Highness Princess

Maha Chakri Sirindhorn (2000) 6) ท�าตวอยางพรรณไม

Thai J. For. 34 (2) : 73-83 (2015)76

แหง ตามวธของ Chayamarit (2011) 7) ท�าตวอยาง

พรรณไมดอง ตามวธของ Bootrat (1985) และ 8) การ

ตรวจหาชอพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย โดยน�า

ขอมลลกษณะทางพฤกษศาสตรของตวอยางพรรณไม

มาตรวจสอบความถกตองจากเอกสารทางวชาการ ไดแก

Riwluang (1994); Department of National Park (2014);

Chayamarit (2002); Barlow (2002) จากนนน�าตวอยาง

พรรณไมแหงหรอดอง ไปตรวจสอบทส�านกงานหอ

พรรณไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ศกษาความหนาแนนของพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย หาคาความหนาแนนพชกาฝากมะมวง คอ

จ�านวนกอกาฝากมะมวงตอพรรณไมอาศย 1 ตน และ

หาคาความหนาแนนพรรณไมอาศย คอ จ�านวนพรรณไม

อาศยตอพนท 100 ตารางเมตร

ศกษานเวศวทยาในพนทอนรกษสตวปา ศกษาตามแนวเสน (line transect) แบงพนท

เปน 2 สวน แตละสวนกวาง 50 เมตร โดยเดนศกษา

ตามแนวเสน ระยะทาง 6,000 เมตร เกบขอมล ดงน

1) นเวศวทยาดานกายภาพ โดยวดอณหภม ในเวลา

09:00–10:00, 12:00–13:00 และ 15:00–16:00 นาฬกา

มจดวดทใตตนจามจร (Samanea saman (Jacq.) Merr.)

ในแปลงท 48 ไดแก อณหภมของอากาศและอณหภม

ของดนจากผวดนลก 5 เซนตเมตร เปนเวลา 5 นาท

วดคากรด–เบส ของดน สงเกตลกษณะของดน และ

ขอมลทางอตนยมวทยา จงหวดชยนาท ดานอณหภม

2) นเวศวทยาดานชวภาพ โดยสงเกต รวบรวมขอมล

และบนทกภาพของสงมชวต ไดแก 2.1) เหด ไลเคน

มอส พชดอก จากนนบนทกขอมลลกษณะวสยและ

ถนอาศยของพรรณไมและพชกาฝาก ตามวธการของ

Plant Genetic Conservation Project Under the Royal

Initiation of Her Royal Highness Princess Maha Chakri

Sirindhorn (2000) 2.2) แมลง ปลา สตวเลอยคลาน สตว

ปก สตวเลยงลกดวยน�านม และบนทกขอมลรงผง

จอมปลวก รงนก รอยเทาสตว มลสตว และซากสตว

ผลและวจารณ

ความหลากหลายของพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย พบกาฝาก วงศ Loranthaceae ชนดกาฝาก

มะมวง (Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.) เมอน�า

ไปตรวจสอบกบพรรณไมอางอง ตวอยางพรรณไมแหง

กาฝากมะมวง ส�านกงานหอพรรณไม ตรงกบ BKF.No.

65615 มชอวทยาศาสตร D. pentandra (L.) Miq. ชอ

ผเกบตวอยาง C. Phengklai วนทเกบ 15 ธนวาคม พ.ศ.

2535 แหลงทพบ จงหวดเชยงใหม (Figure 2) จากการ

ศกษาพบวาพชกาฝากมะมวงเปนไมพมเบยน ขนเปน

กลม ล�าตนแขง ยอดออน ใบเดยว (simple leaf) เรยงสลบ

(alternate) รปใบรแคบ (elliptic) ความกวาง 2.5-6.5

เซนตเมตร เฉลย 4.0 เซนตเมตร ความยาว 4.0-10.0

เซนตเมตร เฉลย 7.6 เซนตเมตร ปลายใบเรยวแหลม

(acuminate) โคนใบสอบเรยว (attenuate) ขอบใบเรยบ

(entire) หรอเปนคลน (undulate) สเขยวหมน ดานหลง

ใบสเขมกวาดานทองใบ เสนกลางใบ และเสนแขนงใบ

เหนชดเจนทงสองดาน ม 4-5 ค (Figure 3) ดอกแบบชอ

กระจะ (raceme) ออกตามขอ แกนชอดอกยาว 1.20–1.60

เซนตเมตร ม 5-6 ดอก แตละดอกม ใบประดบรองรบ

1 ใบ กลบดอก 5 กลบ สวนโคนดอกเปนเหลยม หรอ

เปนแนวสนยาว ปลายกลบกลมมน หรอรปกระบอง

สเขยว สเหลอง หรอ สสม ดอกบาน หลอดกลบดอกรป

ระฆง (campanulate) ปลายแยก 5 แฉก มวนกลบ ทกาน

มกมขนรปดาวตดกระจายหางๆ กานเกสรเพศผม 5 อน

กานเกสรเพศเมยม 1 อน ยอดเกสรเพศเมยเปนตมกลม

(Figure 3) ออกดอกในเดอนพฤศจกายน ผลรปไข กวาง

0.6–1.0 เซนตเมตร ยาว 1.0–2.0 เซนตเมตร ออกผลใน

เดอนธนวาคม แสดงใหเหนวาพชกาฝากมะมวง มการ

กระจายพนธในเขตรอนชน และเขตรอน จนถงบรเวณ

ซกโลกใต โดยประเทศไทยพบพชกาฝากครอบคลม

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 73-83 (2558) 77

ทงประเทศ (Nickrent, 2003; Shyamalet, 2011) และ

ยงสอดคลองกบ Langprasort et al. (2011) รายงานวา

ความหลากหลายของพชกาฝาก และพรรณไมอาศย ณ

วดใหญชยมงคล จงหวดพระนครศรอยธยา ในพนท

110 ไร พบพชกาฝาก วงศ Loranthaceae ชนดกาฝาก

มะมวง (D. pentandra (L.) Miq.)

พบพชกาฝากมะมวง 48 กอ อาศยอยบนไมตน

ทเปนพรรณไมอาศย 8 ชนด (รปท 4) จ�านวน 15 ตน โดย

มความสงของกอกาฝากมะมวงจากพนดนถงทเกาะอย

บนไมตนทเปนพรรณไมอาศย ตงแต 2.20-15.00 เมตร

เฉลย 7.63 เมตร ดงน สนทะเล 7 ตน มพชกาฝากมะมวง

21 กอ สงจากพนดน 7.50-15.00 เมตร เฉลย 10.41 เมตร

กระทง 1 ตน มพชกาฝากมะมวง 4 กอ สงจากพนดน

7.50-10.20 เมตร เฉลย 8.61 เมตร ราชพฤกษ 1 ตน ม

พชกาฝากมะมวง 3 กอ สงจากพนดน 4.00-4.35 เมตร

เฉลย 4.18 เมตร ขเหลก 1 ตน มพชกาฝากมะมวง 1 กอ

สงจากพนดน 5.20 เมตร ฉนวน 2 ตน มพชกาฝาก

มะมวง 12 กอ สงจากพนดน 2.20-7.70 เมตร เฉลย

5.08 เมตร ประดบาน 1 ตน มพชกาฝากมะมวง 2 กอ

สงจากพนดน 6.50-6.70 เมตร เฉลย 6.60 เมตร สะเดา

อนเดย 1 ตน มพชกาฝากมะมวง 2 กอ สงจากพนดน

6.00-7.50 เมตร เฉลย 6.75 เมตร และพทรา 1 ตน มพช

กาฝากมะมวง 3 กอ สงจากพนดน 6.55-8.50 เมตร เฉลย

7.61 เมตร (Table 1) สอดคลองกบ Langprasort et al.

(2011) พบกอกาฝากมะมวง ทงหมด 45 กอ อยสงจาก

พนดนเฉลย 7.63 เมตร

ความหลากหลายของพรรณไมอาศย พบ 5 วงศ

8 สกล 8 ชนด รวม 221 ตน มพชกาฝากมะมวงอาศย

อย 15 ตน และไมมพชกาฝากมะมวง 206 ตน คอ วงศ

Casuarinaceae ม 1 ชนด คอ สนทะเล 32 ตน มพชกาฝาก

มะมวง อาศยอย 7 ตน วงศ Guttiferae ม 1 ชนด คอ กระทง

4 ตน มพชกาฝากมะมวงอาศยอย 1 ตน วงศ Fabaceae

ม 4 ชนด คอ ราชพฤกษ 5 ตน มพชกาฝากมะมวง อาศย

อย 1 ตน ขเหลก 58 ตน มพชกาฝากมะมวง อาศยอย 1

ตน ฉนวน 14 ตน มพชกาฝากมะมวง อาศยอย 2 ตน

และประดบาน 37 ตน มพชกาฝากมะมวง อาศยอย 1 ตน

วงศ Meliaceae ม 1 ชนด คอ สะเดาอนเดย 55 ตน มพช

กาฝากมะมวง อาศยอย 1 ตน และวงศ Rhamnaceae ม

1 ชนด คอ พทรา 16 ตน มพชกาฝากมะมวง อาศยอย

1 ตน (Table 2) โดย Langprasort et al. (2011) พบไมตน

ทเปนพรรณไมอาศย ณ วดใหญชยมงคล 7 ชนด ไดแก

มะมวง ลนทมขาว หกวาง สก คาง ขเหลก และโพธ ซง

พบพรรณไมอาศยทเหมอนกนกบผลการทดลอง 1 ชนด

คอ ขเหลก

ความสงและเสนผานศนยกลางล�าตนของ

พรรณไมอาศย 8 ชนด คอ สนทะเล มความสงของล�าตน

7.50-15.00 เมตร เสนผานศนยกลางล�าตน 0.11-0.22

เมตร กระทง มความสงของล�าตน 8.50-11.50 เมตรเสน

ผานศนยกลางล�าตน 0.40-0.42 เมตร ราชพฤกษ มความสง

ของล�าตน 6.50-8.50 เมตร เสนผานศนยกลางล�าตน

0.07-0.16 เมตร ขเหลก มความสงของล�าตน 7.50-8.50

เมตร เสนผานศนยกลางล�าตน 0.09-0.18 เมตร ฉนวน ม

ความสงของล�าตน 11.00-11.50 เมตร เสนผานศนยกลาง

ล�าตน 0.31-0.35 เมตร ประดบาน มความสงของล�าตน

6.50-7.00 เมตร เสนผานศนยกลางล�าตน 0.13-0.16 เมตร

สะเดาอนเดย มความสงของล�าตน 6.00-10.50 เมตร

เสนผานศนยกลางล�าตน 0.11-0.23 เมตร และพทรา ม

ความสงของล�าตน 5.00-9.00 เมตร เสนผานศนยกลาง

ล�าตน 0.16-0.18 เมตร (Table 1)

ความหนาแนนของพชกาฝากมะมวงและพรรณไมอาศย ความหนาแนนของพชกาฝากมะมวง ทงหมด

48 กอ เกาะอยบนพรรณไมอาศย 8 ชนด รวม 15 ตน ม

ความหนาแนน เทากบ 3.20000 กอตอตน ในพนท 375

ไร เทากบ 0.00853 กอตอตน ในพนท 1 ไร โดยพบวา

ฉนวน มความหนาแนนของพชกาฝากมะมวงมากทสด

รองลงมา คอ กระทง สนทะเล ราชพฤกษ พทรา ประด

บาน สะเดาอนเดย และขเหลก เทากบ 6.00, 4.00, 3.00,

3.00, 3.00, 2.00, 2.00 และ 1.00 กอตอตน ตามล�าดบ ซง

Langprasort et al. (2011) พบพชกาฝากมะมวง ทงหมด

45 กอ บนพรรณไมอาศย 7 ชนด 23 ตน มความหนาแนน

Thai J. For. 34 (2) : 73-83 (2015)78

เทากบ 1.95000 กอตอตน ในพนท 110 ไร เทากบ

0.01778 กอตอตน ในพนท 1 ไร แสดงใหเหนวาความ

หนาแนนของกาฝากมะมวง ณ พนทวดใหญชยมงคล ม

มากกวาในพนทบรเวณอนรกษสตวปา ณ วดไกลกงวล

ความหนาแนนของพรรณไมอาศย พบ 8 ชนด

รวม 221 ตน มความหนาแนน เทากบ 0.03683 ตนตอ

100 ตารางเมตร โดย สนทะเล 32 ตน กระทง 4 ตน

ราชพฤกษ 5 ตน ขเหลก 58 ตน ฉนวน 14 ตน ประดบาน

37 ตน สะเดาอนเดย 55 ตน และพทรา 16 ตน มความ

หนาแนน เทากบ 0.00533, 0.00006, 0.00083, 0.00966,

0.00233, 0.00061, 0.00916 และ 0.00266 ตนตอ 100

ตารางเมตร ตามล�าดบ

นเวศวทยาในพนทอนรกษสตวปา

นเวศวทยาดานกายภาพ พบวามอณหภมอากาศ

ในเดอนพฤษภาคม 2555 ถงเดอนมกราคม 2556 เวลา

09:00-10:00, 12:00-13:00 และ 15:00-16:00 นาฬกา

เทากบ 24.40, 29.10 และ 30.91 องศาเซลเซยส ตามล�าดบ

และพบวาอณหภมอากาศสงสดในเดอนพฤษภาคม 2555

เทากบ 33.00 องศาเซลเซยส สอดคลองกบ กองภมอากาศ

(Climate Divisions. (2012); Climate Divisions. (2013)

ไดรวบรวมขอมลทางอตนยมวทยา จงหวดชยนาท ใน

เดอนพฤษภาคม 2555 ถงเดอนมกราคม 2556 พบวาเดอน

พฤษภาคม 2555 มอณหภมอากาศสงสดเชนเดยวกน

เทากบ 40.33 องศาเซลเซยส การทบรเวณอนรกษสตว

ปา มอณหภมอากาศต�ากวาอณหภมอากาศของจงหวด

ชยนาท อาจเนองมาจากพนทดงกลาวมสภาพเปนภเขา

ทมพรรณไมนานาชนดและจ�านวนมากท�าใหบรเวณ

เขตรกษาพนธสตวปา มความรมรน อณหภมดน เทากบ

26.80, 26.70 และ 27.00 องศาเซลเซยส ตามล�าดบ ดนม

ความเปนกรด–เบส เทากบ 6 ลกษณะดน มสภาพพนท

เปนภเขา ดนเปนดนรวนปนทราย และดนลกรง มหน

โผลพนดน (Figure 5)

นเวศวทยาดานชวภาพ พบเหดขนบนพนดน

โคนไมตน และขอนไมผ ไลเคนขนบนเปลอกไมตน

มอสขนตามผวดนและโขดหน มไมลมลก ไมพม ไม

เลอย ไผ ไมตน ขนอยทวพนท สตวพบหอยทาก แมลง

ไดแก มด ผเสอ ผง รงผง แมลงปอ จอมปลวกมหลาย

รปราง ปลา สตวเลอยคลาน ไดแก เตา เหย ตะกวด จงจก

สตวปก ไดแก ไก เปด หงส หาน นก นกยง สตวเลยงลก

ดวยน�านม ไดแก เกง กวางดาว รงนก รอยเทาสตว มลสตว

และซากกระดกสตว (Figure 6-8)

Figure 1 Study location of diversity of kafak ma muang and host plant in wildlife conservation area of wat










(1) (2) (3) (4)

(1) (2)

Figure 2 Specimen of Dendrophthoe pentandra (L.) Miq. of wat klaikang won (1) and Dendrophthoe pentandra (L.) Miq. BKF.No.112695 of office the forest herbarium (2).

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 73-83 (2558) 79

Figure 1 Study location of diversity of kafak ma muang and host plant in wildlife conservation area of wat










(1) (2) (3) (4)

(1) (2)

Figure 3 Root nodule (1); elliptic leaf (2); flower (3) and fruit (4) of Dendrophthoe pentandra (L.) Miq.

Table 1 The size of trees and the height of kafak ma muang from ground to branch of host plant.

Host plant Kafak ma muang

Local name Among (tree)

Size (metre) WithKafak ma

muang (tree)

Among (clump)

Height from the ground

(metre)Average

Height Stemdiameter

1. Son thale (สนทะเล)

32 7.50-15.00 0.11-0.22 7 21 7.50-15.00 10.41

2. Kra thing (กระทง)

4 8.50-11.50 0.40-0.42 1 4 7.50-10.20 8.61

3. Ratcha phruek (ราชพฤกษ)

5 6.50-8.50 0.07-0.16 1 3 4.00-4.35 4.18

4. Khi lek (ขเหลก)

58 7.50-8.50 0.09-0.18 1 1 5.20 5.20

5. Cha nuan (ฉนวน)

14 11.00-11.50 0.31-0.35 2 12 2.20-7.70 5.08

6. Pradu ban (ประดบาน)

37 6.50-7.00 0.13-0.16 1 2 6.50-6.70 6.60

7. Sadao india (สะเดาอนเดย)

55 6.00-10.50 0.11-0.23 1 2 6.00-7.50 6.75

8. Phutsa (พทรา)

16 5.00-9.00 0.16-0.18 1 3 6.55-8.50 7.61

Total 221 15 Total 7.63

Thai J. For. 34 (2) : 73-83 (2015)80

Table 2 Among of host plant a kafak ma muang and without parasitic plant in wildlife conservation area of wat klaikang won.

Host plant

Family Botanical name Local name

WithKafak ma

muang (tree)

Without Kafak ma

muang (tree)

Total(tree)

1. Casuarinaceae 1. Casuarina equisetifolia L. 1. Son thale (สนทะเล) 7 25 322. Guttiferae 2. Calophyllum inophyllum L. 2. Kra thing (กระทง) 1 3 43. Fabaceae 3. Cassia fistula L. 3. Ratcha phruek (ราชพฤกษ) 1 4 5

4. Senna siamea (Lam.) H. S. Irwin & Barneby

4. Khi lek (ขเหลก) 1 57 58

5. Dalbergia nigrescens Kurz. 5. Cha nuan (ฉนวน) 2 12 146. Pterocarpus indicus Willd. 6. Pradu ban (ประดบาน) 1 36 37

4. Meliaceae 7. Azadirachta indica A.Juss. 7. Sadao india (สะเดาอนเดย)

1 54 55

5. Rhamnaceae 8. Ziziphus jujuba Mill. 8. Phutsa (พทรา) 1 15 16

Total 15 206 221

Figure 4 Dendrophthoe pentandra (L.) Miq. on host plants include son thale (Casuarina equisetifolia L.) (1); kra

thing (Calophyllum inophyllum L.) (2); ratcha phruek (Cassia fistula L.) (3); khi lek (Senna siamea (Lam.) H.S.Irwin & Barneby) (4); cha nuan (Dalbergia nigrescens Kurz) (5); pradu ban (Pterocarpus indicus Willd.) (6); sadao india (Azadirachta indica A.Juss.) (7) and phutsa (Ziziphus jujuba Mill.) (8).

Figure 5 Location of the wat klaikang won area.

Figure 6 Mushroom (1); lichen (2) and moss (3).

(4) (2) (1) (3)

(7) (8) (6) (5)

(1) (2) (3)

Figure 4 Dendrophthoe pentandra (L.) Miq. on host plants include son thale (Casuarina equisetifolia L.) (1); kra thing (Calophyllum inophyllum L.) (2); ratcha phruek (Cassia fistula L.) (3); khi lek (Senna siamea (Lam.) H.S.Irwin & Barneby) (4); cha nuan (Dalbergia nigrescens Kurz) (5); pradu ban (Pterocarpus indicus Willd.) (6); sadao india (Azadirachta indica A.Juss.) (7) and phutsa (Ziziphus jujuba Mill.) (8).





(4) (2) (1) (3)

(7) (8) (6) (5)

(1) (2) (3)

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 73-83 (2558) 81





(4) (2) (1) (3)

(7) (8) (6) (5)

(1) (2) (3)






(4) (2) (1) (3)

(7) (8) (6) (5)

(1) (2) (3) Figure 6 Mushroom (1); lichen (2) and moss (3).

Figure 7 Termite mound (1); turtle (2); water monitor (3); bengal monitor (4); peacock (5); arking deer (6) and sambar deer (7).

Figure 7 Termite mound (1); turtle (2); water monitor (3); bengal monitor (4); peacock (5); arking deer (6) and

sambar deer (7). Figure 8 Footprint (1); dung (2) and skeleton (3).

(1) (3) (2)

(4) (7) (6) (5)

(3) (2) (1)



(1) (3) (2)

(4) (7) (6) (5)

(3) (2) (1) (1)

Thai J. For. 34 (2) : 73-83 (2015)82



(1) (3) (2)

(4) (7) (6) (5)

(3) (2) (1)

Figure 8 Footprint (1); dung (2) and skeleton (3).

สรป

พนทอนรกษสตวปา วดไกลกงวล พบพชกาฝาก

มะมวง วงศ Loranthaceae ชนดกาฝากมะมวง (D.

pentandra (L.) Miq.) เปนไมพมเบยน อาศยอยบนไมตน

ทเปนพรรณไมอาศย 8 ชนด โดยมความสงของกอกาฝาก

มะมวง จากพนดนถงทเกาะอยบนไมตนทเปนพรรณไม

อาศย ตงแต 2.20-15.00 เมตร ความหลากหลายของ

พรรณไมอาศย พบ 6 วงศ 8 สกล 8 ชนด รวม 221 ตน

มพชกาฝากมะมวง อาศยอย 15 ตน และไมมพชกาฝาก

มะมวง 206 ตน ความสงล�าตนของพรรณไมอาศย พบวา

สนทะเล มความสงมากทสด เสนผานศนยกลางล�าตน

ของพรรณไมอาศย พบวากระทง มเสนผานศนยกลาง

ล�าตนใหญทสด ความหนาแนนของพชกาฝากมะมวง

ทงหมด 48 กอ เกาะอยบนพรรณไมอาศย 8 ชนด รวม

15 ตน มความหนาแนน เทากบ 3.20000 กอตอตน ใน

พนท 375 ไร เทากบ 0.00853 กอตอตน ในพนท 1 ไร

ความหนาแนนของพรรณไมอาศย พบ 8 ชนด รวม

221 ตน มความหนาแนน เทากบ 0.03683 ตนตอ 100

ตารางเมตร นเวศวทยาดานกายภาพ พบวาอณหภม

อากาศสงสดในเดอนพฤษภาคม 2555 เทากบ 33.00

องศาเซลเซยส อณหภมอากาศต�าสดในเดอนถงเดอน

ธนวาคม เทากบ 19.00 องศาเซลเซยส อณหภมดนใน

เดอนมกราคม 2556 สงสด เทากบ 27.90 องศาเซลเซยส

อณหภมดนในเดอนธนวาคม ต�าสด เทากบ 25.30 องศา

เซลเซยส ดนมความเปนกรด–เบส เทากบ 6 นเวศวทยา

ดานชวภาพ พบเหด ไลเคน มอส ไมลมลก ไมพม ไมเลอย

ไผ ไมตน สตวพบหอยทาก แมลง ปลา สตวเลอยคลาน

สตวปก สตวเลยงลกดวยน�านม รงผง รงนก รอยเทา

สตว มลสตว และซากกระดกสตว

REFERENCEBarlow, B. A. 2002. Loranthaceae. pp. 665-

706. In Flora of Thailand Volume 7

Part 4. Prachachon Co. Ltd., Bangkok. Thailand.

Bootrat, P. 1985. Botanical Techniques. Faculty of Science and Technology, Prince of Songkla University. (in Thai)

Bunyapraphatson, N and O. Chokechaijaroenporn. 2000. Herbal Traditional Volume 4. Prachachon Co., Ltd, Bangkok. (in Thai)

Chayamarit, K. 2002. Plant Identification Guide. Prachachon Co., Ltd, Bangkok. (in Thai)

Chayamarit, K. 2011. Key Characteristics of Family Plants 2. Department of National Parks. Wildlife and Plant Conservation. Bangkok. (in Thai)

Climate Divisions. 2012. Meteorological Data, Chainat Province. Thai Meteorological Department, Ministry of Transport, Bangkok. (in Thai)

วารสารวนศาสตร 34 (2) : 73-83 (2558) 83

Climate Divisions. 2013. Meteorological Data, Chainat Province. Thai Meteorological Department, Ministry of Transport. Bangkok. (in Thai)

Department of National Park. 2014. Thai plant names: Tem Smitinand. National Office of Buddhism Press, Bangkok. (in Thai)

Langprasort, A., A. Hambananda, R. Sornprasert, S. Aroonsrimorakot, T. Jonganurak and N. Sumano. 2011. Diversity of parasitic plants and host plants at wat yai chai mongkol, phra nakorn sri ayutthaya province. Research Journal of Pibulsongkram Rajabhat. 7(13): 100-112. (in Thai)

Nickrent, D. L. 2003. Parasitic Plant Genera. Available source: http://www.aphis.usda.gov/ppq/permits/weedss/parasitic.pdf, January 29, 2005.

Plant Genetic Conservation Project Under the Royal Initiation of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn. 2000. School Botanical Garden.

Amarin Printing & Publishing Pubic Co., Ltd, Bangkok. (in Thai)

Riwluang, K. 1994. Taxonomy of Flowering Plants. Faculty of Science and Technology, Rajabhat Chandrakasem Institute. Bangkok. (in Thai)

Salaelanont, K. 1998. Hypotensive Effect of Compounds from Dendrophthoe pentandra (L.) Miq. in Experimentally Induced Hypertensive Rats. M.S. Thesis, Khon Kaen University. (in Thai)

Siripatho, S., B. Aupathago, Y. Tetilapo, A. Matapilato, P. Suramane and R. Hnmbtatakosol. 2010. History of Wat Klaikang Won (Khao Sarapuddee Sri Chroenthum). Krungthai Printing, Lopburi Province. (in Thai)

Uthokkaphat, C. 1981. Principle and the Principle of Using Herbal Medicine Compared to Modern Drug Therapy Volume 2. Praepittaya, Bangkok. (in Thai)

ความหลากหลายของพืชกาฝาก ... · 2015. 1. 14. ·...

Documents