1

“ มาท าความรจกกบเทคโนโลย VoIP กนดกวา ”

ขอมล : หฤทย สมบรณรงโรจน

กลมงานบรการระบบเครอขายและสอสาร

ศนยคอมพวเตอร ม.สงขลานครนทร

http://netserv.cc.psu.ac.th

เทคโนโลย Voice over Internet Protocol (VoIP) คอ การสงสญญาณเสยงผานระบบเครอขายคอมพวเตอรดวย

อนเทอรเนตโปรโตคอล (IP) โดยเรมแรก VoIP ถกน ามาใชงานบนเครอขายอนเทอรเนตเปนหลก เชน การใชงานโทรศพท

ภายในประเทศราคาประหยดผานบรการ Y-tel 1234 หรอการพดสนทนาผานโปรแกรม MSN Messenger หรอ Skype เปนตน

ตอมาขอบเขตการน า VoIP มาใชงานไดขยายไปยงเครอขายรปแบบอน ๆ ไมวาจะเปนเครอขายภายในองคกร (LAN) เครอขาย

ระหวางองคกร (WAN) รวมทงเครอขายไรสาย (WLAN)

มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดมการน าเทคโนโลย ภายในมหาวทยาลย ดงน

1. การใชงานโทรศพทภายในวทยาเขต

เนองจากมหาวทยาลยมการใหบรการระบบเครอขายครอบคลมเกอบทกพนทของมหาวทยาลย จงเปนเรองงายในการน า

VoIP มาใชงาน แทนการตดตงระบบโทรศพทตสาขา (PABX) แบบเดม โดยอาศยสายแลนทมอยแลวเปนชองทางในการเชอมตอ

ท าใหสามารถประหยดคาใชจายในการตดตงสายภายในรวมถงการบ ารงรกษาอปกรณทเกยวของ รปแบบการใชงาน VoIP มได

หลายรปแบบ ไดแก

Hardphone หรอเรยกวาไอพโฟน (IP Phone) เปนเครองโทรศพททมลกษณะคลายกบเครองโทรศพทอนาลอกท

ใชงานอยท วไป

2

Softphone เปนการตดตง VoIP ซอฟตแวรส าหรบการเชอมตอลงบนเครองคอมพวเตอร โดยใชงานรวมกบ

ไมโครโฟนและล าโพง (Headset) เชน โปรแกรม X-Lite หรอ SJphone เปนตน

Smartphone เปนการใชงานโทรศพทผาน VoIP ซอฟตแวรบนมอถอ เชน ไอโฟน (iPhone) หรอ มอถอทใช

ระบบปฏบตการ Android

Voice Gateway เปนอปกรณแปลงสญญาณเพอใหสามารถใชงานรวมกบโทรศพทอนาลอก โทรสาร (FAX)

หรอระบบโทรศพทตสาขาได

LAN PC + Softphone

Analog Phone

IP Phone

FAX

SIP Server

PABX

Voice Gateway

Smartphone

2. การใชงานโทรศพทระหวางวทยาเขต

เดมการตดตอประสานงานดวยโทรศพทระหวางวทยาเขตตองเสยคาใชจายเปนจ านวนมาก เมอมการน า VoIP มาใชงาน

ผานเครอขายระหวางวทยาเขตทมอยแลว ท าใหสามารถตดคาใชจายในสวนนได เสมอนการตดตอกนภายในวทยาเขตเดยวกน

Campus

Network

Hatyai Campus

Network

SIP Server

WAN

LAN

IP Phone

Voice GatewayPABX

Analog Phone

SIP Server

LAN

IP Phone

Analog Phone

PABX

Voice Gateway

3

3. การใชงานโทรศพทจากเครอขายภายนอก

การน า VoIP เขามาประยกตใชงาน ท าใหสามารถโทรศพทตดตอประสานงานกบหนวยงานภายนอกผานเครอขาย

อนเทอรเนตได โดยไมตองกงวลเรองคาใชจายในการโทรทางไกลอกตอไป เชน การตดตอประสานงานระหวางมหาวทยาลยกบ

หนวยประสานงานทกรงเทพฯ

PSU

NetworkInternet

LAN

SIP Server

LAN

IP Phone

Analog Phone

PABX

Voice Gateway

IP Phone

ADSL Modem

PC + Softphone

VoIP ท างานไดอยางไร

อยางทกลาวไปแลวในตอนตนวา VoIP นนอธบายการท างานไดอยางชดเจนในชอเตมของมนอยแลว เพราะเปนระบบ

เสยงทสงผานไอพโพรโตคอล ซงในอกนยหนงกคอระบบเสยงทถกสงผานเครอขายอนเทอรเนตนนเอง ซงในชวงแรกๆ ทมการ

ออกแบบ VoIP ขนมาเมอหลายปกอนนน มการออกแบบเพอใหใชงานส าหรบอนเทอรเนตเปนหลกกอน โดยผใหบรการเลงเหน

ความส าคญในการสอสารทางไกล ท าใหลดคาใชจายลงไปไดมากทเดยว ซงจะเหนไดวาเวบไซตใหบรการโทรศพทผาน

อนเทอรเนตในสมยกอนมอยหลายแหง และลดราคากนชนดทวาผใหบรการในเมองไทยถงกบอยไมไดเลยทเดยว แตถงทกวนน

VoIP ไมไดเปนเพยงแคระบบโทรศพททใชผานอนเทอรเนตเพยงอยางเดยวเทานน เพราะวา VoIP ในปจจบนนนสามารถท างาน

ไดกบเครอขายแทบทกแบบและไมวาเครอขายภายในองคกรจะเปนอยางไรกสามารถสอสารกนได รวมทงอาจจะกลายเปนระบบ

โทรศพทภายในองคกรไปโดยปรยาย สวนโพรโตคอลนนจะเปนเหมอนกบวธในการตดตอกนภายในเครอขาย เพอใหอปกรณแต

ละตวนนมรปแบบและวธการรบสงขอมลทถกตองตรงกน เปรยบเหมอนภาษาทใชสอสารทท าใหคนในสงคมสามารถสอสาร

เขาใจกน

4

IP Telephony นนท างานไดโดยการเปลยนสญญาณในการสอสารดวยเสยงใหอยในรปของขอมลแบบดจตอลและแยก

เปนแพกเกตขอมล ไมตางจากขอมลชนดอนๆ ทเราใชงานกนอยในระบบคอมพวเตอร และเพอใหใชงานไดสะดวกยงขนใน

เทคโนโลยเครอขายแบบอเธอรเนตทใชกนอยในปจจบน จนแทบจะกลายเปนระบบหลกทใชกนภายในองคกรเสยแลว และ

ขอมลทถกแปลงออกมาแลวกจะสงไปยงปลายทางในรปของขอมลดจตอล และจะถกแปลงกลบเปนสญญาณเสยงอกครงหนงท

เครองปลายทาง ท าใหตนทางและปลายทางไดยนเสยงและเขาใจกนไมตางจากการพดคยกนดวยโทรศพทแบบเดมๆ

กวาจะมาเปน VoIP

คงตองขอยอนกลบไปสระบบโทรศพทแบบเดม หรอทเรยกกนวา Circuit-Switched Telephony ซงในระบบโทรศพท

แบบเดมทเราเรยกวา POTS (Plain Old Telephone Services) นนจะท างานอยบนเครอขายอกรปแบบหนงทเรยกวา PSTN (Public

Switched Telephone Network) โดยท PSTN นนเปนระบบโทรศพทดงเดมทเราใชกนมาตงแตมการคดคนและผลตโทรศพท

ขนมายคแรกๆ โดยมาตรฐานการสอสารในแบบเกานน การตดตอระหวางตนทางและปลายทาง จ าเปนตองมเคเบลอสระหนงเสน

ทใชในการเชอมตอ ซงโทรศพททกเครองจะเชอมตอผานทางสายเคเบลกลบไปทชมสายโทรศพท เมอมการตดตอไปยงปลายทาง

ชมสายโทรศพทกจะสลบสายจนถงปลายทาง เปนเหมอนสายเคเบลเสนเดยวทวงจากตนทางไปยงปลายทาง ท าใหสามารถพดคย

กนไดโดยตรง ซงเมอมจ านวนโทรศพทมากขน วธนกเกดขอจ ากดเพราะวาจ านวนเคเบล ความยาว และชนดรวมทงขนาดของ

สายเคเบลเรมสรางปญหา โดยเมอระบบเตบโตขนทกอยางกเพมขนตามไปดวย การตรวจสอบระบบเมอเกดปญหา รวมทงการ

บรหารจดการจงกลายเปนเรองยาก และสนเปลองเปนอยางมาก รวมทงการขยายเครอขายกจ าเปนตองมการลงทนเปนจ านวนมาก

เชนกน

เมอเปลยนจาก POTS มาเปนเทคโนโลยแบบ VoIP นนนอกจากจะเปนการเปลยนหนาตาและรปแบบของการสอสารให

เปลยนโฉมหนาไปจากเดมแลว กยงสามารถเพมเอาฟเจอรและบรการใหมๆ ลงไปใหกบ VoIP ไดเชนกน ซงจากเดมท POTS นน

แทบไมมโอกาสในการใชงาน เมอหนมาใช VoIP กสามารถเพมความสามารถไดโดยงาย โดยระบบแบบใหมนจะท างานอยบน

เครอขายทออกแบบมาเฉพาะหรอเครอขายรวมกบระบบอนๆ รวมทงแมแตเครอขายไรสายและเครอขายคอมพวเตอรทบานก

สามารถใชรวมกนได ซงระบบใหมนจะใชโพรโคอล packet-switched protocols โดยท Packet-switched VoIP นนจะตด

สญญาณเสยงทไดรบเขามาเปนแพกเกตยอยๆ และนอกจากเสยงทตดออกมาแลว ในแพกเกต VoIP นนกยงมการเพมแอดเดรส

ของผสงและผรบลงไปดวย ซงแพกเกต VoIP นนกจะสามารถถกสงผานไปยงเครอขายใดๆ กตามทรองรบ VoIP ไดทนท อกทง

ในระหวางเสนทางทมการสงออกไปนนกยงสามารถเลอกเสนทางการสอสารเสนอนๆ ไดตามความเหมาะสมเนองจากแอดเดรส

5

ปลายทางถกระบเอาไวในแพกเกตเรยบรอยแลว จงมนใจไดวาขอมลถกสงไปถงปลายทางอยางแนนอน ซงไมจ าเปนวาเสนทาง

ของแพกเกตทงหมดจะตองวงไปทางเดยวกนเสมอ ผดกบในระบบเกาทไมไดมการระบปลายทางของสญญาณดงนนการเปลยน

เสนทางของขอมลกคอ การเขาไปเปลยนระบบสายเคเบลจรงๆ และอาจจะไมสามารถไปถงปลายทางได เปรยบไดกบรถไฟทตอง

วงไปตามรางเทานน หากระบบรางมปญหา รถไฟกไมสามารถวงไปสทหมายได แตถาเปน Packet-switched หากเครอขายหนง

ใชงานไมไดแพกเกตกจะวงในเสนทางอนเพอใหสามารถไปถงปลายทางไดเชนกน

เมอเราใช VoIP สญญาณเสยงทสงกจะเปนเหมอนกบแพกเกตขอมลปกตทสอสารกน ซงนกเปนเหตทชวยใหบรษท

สามารถใชโครงสรางพนฐานเดมทมอยในการสอสารทงขอมลและเสยงไปไดพรอมกนโดยไมตองวางระบบใหม ซงถาจะมองใน

อกมมหนงอยางทกลาวไปแลวจะเหนวา VoIP ท าใหเราสามารถเพมบรการอนๆ ลงไปไดนอกเหนอจากทระบบโทรศพทแบบเดม

ท าไมได อยางทเหนไดจากทเราสามารถท างานขามระบบกนได ไมวาจะใชอปกรณแบบใดกตาม รวมทงอปกรณปลายทางก

สามารถเลอกใชไดอยางอสระ ไมวาจะเปนคอมพวเตอร พดเอ หรอแมแตอปกรณ VoIP โดยตรง รวมไปถงระบบปฏบตการบน

คอมพวเตอรทใชกยงท างานขามกนไดโดยอสระเชนกน และยงสามารถท างานขามเครอขายเขามารวมกบระบบโทรศพท POTS

ไดอกดวยเชนกน

และดวยความสามารถของ VoIP ทเปนทง Interoperable และ Portable ท าใหการพฒนาแอพพลเคชนใหมๆ เปนไปได

งายขน จงสามารถเปลยนรปแบบของการใชโทรศพทไปจากเดมไดอยางอสระ

อปสรรคของการแกปญหา

คณภาพเสยงของ VoIP เปน สงหนงทจะตองรกษาใหอยในระดบทรบได โดยหากตองการใหคณภาพเสยงใกลเคยงกบ

คณภาพเสยงทไดจากการใช โทรศพทธรรมดานน จะตองควบคมการหนวงเวลาทเกดขนในกระบวนการของ VoIP ทงหมดใหม

คาไมเกน 150 mSec ซงกระบวนการทวานนประกอบดวยการแปลงสญญาณสยงซงกนเวลาประมาณ 30 mSec และระยะเวลาท

ขอมลเสยงใชในการเดนทางไปยงปลายทางจะอยในชวงประมาณ 100-125 mSec ส าหรบการโทรทางไกลโดยใช Public IP

Network กระบวนการทงหมดนยงไมรวมเวลาทใชไปในสวนของระบบการรกษาความปลอดภยเชน Firewall, encryption, และ

Intrusion Prevention

นอกจากน Firewall ทถกใชงานอยในปจจบนสวนใหญไมรองรบการท างานของ VoIP หรอแมกระทงไมสนบสนนการ

ท างานของมาตรฐานโพรโตคอล SIP และ H.323 เลย เชน การท างานของ SIP จะตองใช Port ทงหมด 3 Port โดยมเพยง Port

เดยวทเปน Static Port สวน H.323 นนมเพยง Port 7 และ 11 เทานนทเปน Static นอกนนเปนแบบ Dynamic อกทงโพรโตคอลทง

6

สองนนใชทง TCP และ UDP ทมจดก าเนดจากทงภายในและภายนอกเนตเวรก สรปวาหากใช Firewall ทวไปจะตองท าการตงคา

เพอเปด Port จ านวนมากทงเอาไว ซงในทางการรกษาความปลอดภยแลวเปนสงทรบไมไดอยางมาก นอกจากเรอง Port แลว SIP

และ H.323 ยงใชวธ Embed IP Address ในสวนของ Header ดวย ท าใหอาจเกดปญหากบการท างานของ NAT ทอยใน Firewall

หรอ Router ไดอกเชนกน

VoIP ควรตดตงบนเครอขายทแยกออกมาโดยเฉพาะจากระบบเครอขายขอมลหรอไม

บางกรณ Vendor อาจแนะน าใหแยกทราฟกของ Voice และ Data ออกจากกน เพอใหงายในการปองกนการตกเปน

เปาหมายของ Malware, การดกฟง, และการโจมตแบบ DoS แตการแยกทราฟกของ Voice ออกมาวงในเนตเวรกเฉพาะจะท าให

จดเดนในเรองคาใชจายในการลงทนระบบ VoIP ดอยลงไป แตยงดทมาตรฐาน 802.1Q ทมอยใน Switch อาจชวยไดบางเพราะ

802.1Q นนเปนมาตรฐานในการท า VLAN เพอแยก Voice ออกจาก Data เพยงแคใสการปองกนลงไปในจดท Voice และ Data

มาพบกนกเพยงพอแลว แตตองไมลมทจะปรบตงคาตางๆของ VLAN ใหเหมาะสมเพอการปองกนทด

การแยกระบบไมไดหมายความวาคณตองการระบบพนฐานถง 2 ระบบ แตตองการเพยงแคใช switch ทสามารถท า

802.1Q โดยการก าหนดเครอขายของ VoIP ใหใช VLAN ซงมการใช QoS โดยเฉพาะ

VoIP ท าใหมการใชงานแบนดวดธของวงจรสอสารไดอยางมประสทธภาพมากกวาการสอสารแบบ TDM ทตองมการ

จองแบนดวดธตายตวใหกบวงจรสอสารแตละวงจร (วงจรละ 64 กโลบตตอวนาท)

คอ การใชงานโทรศพทบนเครอขายอนเตอรเนตซงใชโปรโตคอล IP (Internet Protocol) โดยเรยกวา Voice over IP

(VoIP) , Internet Telephony หรอ IP Telephony ซงจะรวมไปถงการสงวดโอและขอมลดวย หรอเรยกวา การสอสารแบบสอ

ประสม (Multimedia Communication) มการเชอมโยงในการใชงานโทรศพททยดหยนกวาโทรศพททวไป สามารถปรบแตงการ

ใชงานโทรศพทไดหลากหลายกวา รวมทงการดแลรกษาระบบเครอขายท าไดสะดวกกวา เพราะวาไมจ าเปนตองแยกเครอขาย

ระหวางขอมล เสยง และวดโอ ระบบ IP Telephony จะท าใหขอมลเสยงและวดโอสามารถสงรวมกนไปในเครอขายอนเตอรเนต

เพยงเครอขายเดยว จากขอดเหลานท าให IP Telephony เปนทนาสนใจอยางมากและอาจจะเปนไปไดวา IP Telephony จะเขามา

แทนทระบบโทรศพทในอนาคตอนใกลน

ในอดตการสอสารภายในส านกงานบรษทยงใชรปแบบ PSTN อาจประสบปญหาความยงยากในการวางสายโทรศพท

จ านวนหมายเลขภายในไมเพยงพอ ตองซออปกรณฮารดแวรเชน ตชมสาย (PBX) เพม ท าใหการวางระบบโทรศพทภายใน

7

ส านกงานบรษทมตนทนสง ในปจจบนส านกงานบรษทสวนใหญมอนเตอรเนตใหพนกงานใชเพอความสะดวกในการท างาน

การน าระบบ IP Telephony เขามาประยกตใชในบรษทเพอลดคาใชจายในการตดตง บ ารงรกษา จงเปนอกทางเลอกหนงและยง

สามารถใชบรการในระบบ IP Telephony เพอชวยในการท างานในบรษทจงเปนทมาของ Asterisk และ SIP โปรโตคอล

ทเหนไดชดทสดกคอการเพมจดตอปลายทาง การยายต าแหนง หรอเปลยนแปลงใดๆ กตามในระบบโทรศพทเดมนนเปน

เรองทซบซอนและเสยคาใชจายไมนอยทเดยว แตส าหรบ IP Telephony นนสามารถท าไดอยางอสระ และผบรหารกแทบไมตอง

เขาไปยงอะไรแมแตนอย

แตหากมองท VoIP แลวเราสามารถน าระบบเขามาแทน PBX เดมไดทนท แลววางระบบใหวงบนสายแลนทงหมดกได

หรอหากไมตองการลงทนกบโทรศพท และตองการใชระบบเดม กยงสามารถเลอกอปกรณทเปนเกตเวยส าหรบโทรศพทระบบ

เดมกไดเชนกน แตถาหากเลอกทจะใชเกตเวยส าหรบโทรศพทแบบ POTS เพอสลบมาใช VoIP ดานนอก ระบบโทรศพทภายใน

องคกรกจะไมรบกวนเครอขายขอมลทมอย แตปญหาเรองการยายต าแหนง หรอเพมเตมคสายภายในองคกรกยงมอยเชนเดม

ประโยชนทไดรบกคอการโทรขามระหวางส านกงาน หรอระหวางแผนกทสะดวกมากขนเทานน และแนนอนวาหากเทยบ TCO

ดแลวจะเหนวาในการตดตง VoIP นนคา TCO จะต ากวาเนองจากสามารถลดคาใชจายในแตละเดอนลงไปไดมากทเดยว

5 วธสรางความเสถยรใหกบ VoIP

ฮารดแวรทมระบบส ารองทกตวในโลกนจะไมสามารถแกไขปญหาทเกดจากการออกแบบแยๆ ได

ระบบโทรศพทผานไอพ (IP Telephony – IPT) และการสอสารดวยเสยงผานระบบไอพ (Voice over IP – VoIP) ไดกลายเปนแอพพลเคชนทใชกน อยางแพรหลายในแผนกไอทขององคกรตางๆ แตนอกเหนอจากการยอมรบในระบบ IPT แลว ผใชยงมความคาดหวงในระบบใหมไวสงดวย หนงในสงทคนสวนใหญตองการกคออยางนอย IPT จะมความเสถยรเทยบเทากบระบบ PBX เดมทเคยใชมากอน ระบบโทรศพทเดมไดมการพฒนาและใชงานมาอยางยาวนานท าใหมความเสถยรสง เมอเรายกหโทรศพทขนมากจะไดรบสญญาณพรอมโทรทกครงไป โดยทวไปผใชนนจะพอยอมรบได หากเครองคอมพวเตอรเกดปญหาขนเปนครงคราว แตจะยอมรบไมไดเอาเลยหากเกดปญหาขนกบโทรศพท ความเสถยรของฮารดแวร และซอฟตแวรของ IPT นนไดรบการพฒนาขนมามาก แตยงมความจรงขอหนงซงยงไมเคยเปลยนไปเลย นนคอ ระบบ IPT นน ตองพงพาโครงสรางพนฐานทางการสอสารบนดานขอมล ดงนน ความเสถยรของระบบการสอสารขอมลจงมกเปนจดออนทสดในระบบ IPT ซงตางจาก PBX ตรงท IPT มจดเชอมตอจ านวนมาก อยางเชน เซรฟเวอร โทรศพท เกตเวย เราเตอร สวตซ เซรฟเวอร TFTP และอนๆ อกมากมาย หากเกดปญหาทจดใด จดหนง กสามารถกอใหเกดปญหาตอตอกนขนทงระบบเลยทเดยว

8

ความเสถยรนนจ าเปนตองเรมตนกนตงแตการออกแบบ ซงหมายความถงมแนวทางและระเบยบปฏบตทเหมาะสม ไมใชแคเพยงมฮารดแวรจ านวนมากเทานน ฮารดแวรทมระบบส ารองทกตวในโลกนจะไมสามารถแกไขปญหาทเกดจากการออกแบบ หรอแนวทางปฏบตทแยๆ ได หากเราม IPT ใชอยแลว จะมขอปฏบตพนฐานบางประการทเราสามารถท าไดเพอปรบปรงความเสถยรของทงระบบ หากองคกรใดยงอยในขนตอนของการวางแผนน า IPT มาใชงาน เคลดลบตอไปนจะชวยใหเรมท าโครงการไดถกทศทาง

1. แยกซบเนตของเสยงและขอมลออกจากกน

โดยใช Virtual LAN (VLAN) ส าหรบแยกทราฟฟกของเสยง และขอมลออกจากกน ซงวากนวาเปนสงส าคญทสดทคณควรจะท าเมอแยกอปกรณเสยง (โทรศพท, เกตเวย) ออกจากอปกรณขอมล (เวรกสเตชน, เซรฟเวอร) เราสามารถแยกการตดตอสอสารของเสยงและขอมลออกจากกนได ซงจะชวยเพมความเสถยรและความปลอดภยไดอกมาก โดยการจดวางอปกรณเสยงและอปกรณขอมลไวบน VLAN คนละวง แลวก าหนดไอพแอดเดรสโดยแยกแอดเดรสเปนคนละวงกน นอกจากนนการแยก VLAN ยงท าใหสามารถก าหนดระดบการใหบรการ (QoS) และนโยบายความปลอดภยใหแกเสยงกบขอมลแตกตางกนได เพราะทจรงไมมความจ าเปนทโทรศพทตองตดตอสอสารไปยงพซทเชอมอย หรอในทางกลบกน เมอไดจดการตดการสอสารซบเนตของเสยงและขอมลจากกนแลว จะสงผลใหชองโหวของระบบความปลอดภย การก าหนดคาผดพลาด และขอผดพลาดในการปฏบตงานหมดไป แตมขอยกเวนคอ สเตชนของฝายบรหารยงคงสามารถเขามาดระบบได โดยใชหลกการเดยวกนคอ : จดวางเวรกสเตชนเหลานนไวใน VLAN แยกวงกน แลวให VLAN วงนนเขาถงไดเฉพาะซบเนตของเสยงเทานน

การก าหนดรายการควบคมการเขาถง (Access Control List – ACLs) หรอตวกลนกรองอนๆ เพอแยกเสยงออกจากขอมล นอกจากนน ACL กเขยนไดงายกวาเดมมากเมอเราไดก าหนดแอดเดรสส าหรบซบเนตของเสยงแยกกนกบขอมล นอกจากนน ACL กเขยนไดงายมาก อาจจะเหลอเพยงแคบรรทดเดยว แตหากไมไดแยกไวคงตองเขยนกนยาวเลยทเดยว หากใชไอพแอดเดรสทจองไวของจรงส าหรบขอมลกควรใหระบบ IPT ใชไอพแอดเดรสสวนตว (RFC 1918) เนองจากไมมความจ าเปนตองใหโทรศพทคณใชไอพแอดเดรสทสามารถสอสารเปนไอพไปโลกภายนอก

เซรฟเวอรส าหรบระบบโทรศพทควรจะใช VLAN แยกวงเปนของมนเองดวย ซงจะชวยใหสามารถกลนกรองขอมลทสงไปยง (และกลบจาก) เซรฟเวอร เนองจากเซรฟเวอรส าหรบระบบโทรศพทเปนหวใจของระบบ IPT เราตองปกปองไวไมใหเกดเหตอนไมพงประสงค โดยการก าหนด ACL ใหอนญาตเฉพาะทราฟฟกทจ าเปนจรงๆ เทานน (ปกตกคอทราฟฟกทเกยวกบการตงคา และบรหารจดการโทรศพท) ทสามารถเขาถงเซรฟเวอรได ถาจะใหดยงขนไปอก (หากมงบประมาณพอ) ควรตดตงไฟรวอลลกนไวระหวางเซรฟเวอรส าหรบระบบโทรศพทกบสวนอนๆ ในเครอขายเพอสกดกนทราฟฟกทไมพงประสงค

ชนดของเคสมผลกบการจดการการไหลเวยนอากาศภายในเคสเปนอยางมาก เคสทใหญและกวางขวางแบบ Full-Tower กยอมจะมโอกาสในการปรบการไหลเวยนอากาศภายในไดดกวาเคสขนาดยอมลงมาอยาง Mini-Tower หรอแบบ Bare-Bone แตกตองแลกกบเนอทการจดเกบทตองการมากกวา แตทงนกตองเลอกใหเหมาะสมกบสถานททจะน าไปใชดวย

9

2. ก าหนดคณภาพการใหบรการ (QoS) ใหตรงกนทงระบบ

ไมควรน าเหตผลของการลงทนลงคแบนดวดธสงทมราคาแพงมาเปนขออางทจะไมท า QoS เพราะ QoS เปนสงทจ าเปนอยางยงในการท าใหเครอขายท างานอยางตอเนอง ไมเพยงแคแวนลงค 1 วง หรอ 2 วงเทานน แตตองเปนแบบรวมทงระบบ เมอมขอมลเสยงเขามาในเครอขาย ตองตดแทกไวทนทแลว ใชนโยบาย QoS เดยวกนทกๆ อนเทอรเฟซ พงระลกไวเสมอวาเครอขายนนเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ลงคทมการใชงานนอยอาจจะกลายเปนลงคทมการใชงานมากไปกได หากไมมการท า QoS ซงมกจะกอใหเกดปญหาคณภาพเสยง (ขาดๆ หายๆ) เนองจากการใชงานเครอขายไมเทากนในแตละชวงของวน หากมการตดตง QoS ใหคอยพจารณาแอพพลเคชนอนๆ ทไวตอความลาชาของสญญาณดวย อยางเชน วดโอคอนเฟอรเรนซ หรอสตรมมงมเดย ทส าคญควรวางแผนไวเผอการเตบโตในอนาคต แลวเราจะไดไมตองมาเปลยนแผนกนอยางฉกละหกในภายหลง

3. อยาลมแหลงจายไฟส ารอง

โดยทวไปเรามระบบยพเอส (UPS) เพอปองกนเซรฟเวอรของขอมลกนอยแลว แตเราเคยไดพจารณาวาหากไฟฟาดบจะมผลกระทบตอระบบ IPT กนหรอไม ดวยเหตผลดานความปลอดภย เราคงตองการใหโทรศพทท างานไดหากไฟฟาดบ (ใชไดอยางนอย 30 นาท) ควรพจารณาอยางถถวน ถงเรองอปกรณทกชนในระบบ IPT จ าเปนตองใชไฟฟาอนทจะท าใหโทรศพทใชงานได อาท เซรฟเวอรส าหรบโทรศพท, เราเตอร, สวตซ (รวมทงตเบรคเกอร), พาวเวอรอนเจกเตอร (power injectors), เกตเวย และอนๆ ทงหมดนอาจเพมโหลดใหแกยพเอสไดไมนอยเลยทเดยว (ทงทางดานขนาดและจ านวน) แตถงอยางไรกตามเรากควรทจะตองท าเปนเหมอนหลกประกนทเราตองการม

4. ท าใหแผนการหมนเบอรโทรงายๆ เขาไว

องคกรตางๆ มกจะเปลยนหมายเลขโทรศพทเมอท าการตดตง IPT หากคณท าเชนนน ควรใชหลกการเดยวกนกบไอพแอดเดรสคอ ท าใหงายไวกอน จดท าเลขหมายใหเปนกลมทสามารถสรปได ขอดของการท าแผนการหมนเบอรโทรงายม 2 ประการคอ เขาใจงาย และแกไขปญหาไดงาย ออกแบบแผนการหมนเบอรโทรไวเพอวาจะสามารถโทรศพทออกไปยงระบบโทรศพทปกต (PSTN) ไดทกครง ในกรณเกดเหตขดของ แผนการหมนเบอรโทรของคณกควรจดเสนทางสญญาณการโทรไปยงเกตเวยอนทยงใชการได แมวาจะตองเสยคาโทรทางไกลกตองยอม ซงดกวาปลอยใหโทรศพทใชงานไมไดเมอสวนหนงของระบบลม

5. จดท าคมอเกยวกบเครอขายและระบบ IPT

วธการทงายทสดแตกมประสทธภาพมากทสดในการเพมความเสถยรและการท างานทตอเนองของระบบ คอการมบนทกขอมลระบบทด พงระลกไววาความเสถยรไมไดตองการเพยงแคอปกรณส ารองเทานน แตเมอเกดเหตขดของขนตองสามารถ

10

ซอมแซมไดอยางรวดเรว หากมระบบในการจดการท าบนทกทด เมอปญหาเกดขนเราจะสามารถวเคราะหหาสาเหตไดงายขนอยางมากขนเทานน

ขอมลจาก http://www.synnex.co.th

คณภาพของเครอขายและคณภาพเสยงส าหรบ VoIP

สงหนงทจ าเปนตองพจารณาส าหรบการเปลยนมาใช VoIP คอ ความสามารถของระบบเครอขายในการสงแพกเกตขอมลไดอยางทนเวลา ไมสะดด ซง TCP/IP ไมไดรบประกนวาทกแพกเกตขอมลทสงออกไปจะไปถงจดหมายปลายทางเสมอ แมแตเราเตอรเอง กสามารถปรบตงคาใหละทงแพกเกตสวนเกนเพอบรรเทาปญหาการคบคงของแพกเกต (packet congestion) หรออปสรรคอน ๆ อก ซงพอสรปไดดงน

• Packet Lost โดยการวดจากเปอรเซนตของแพกเกตทไมถงจดหมายปลายทาง หากสงกวา 3% ถอวาเครอขายนนไมเหมาะสมกบการใชงาน VoIP เนองจากอาจจะมปญหาสญญาณเสยงขาดตอน ซงปญหา packet loss น จะเพมมากขนตามลกษณะการใชงานของระบบเครอขายทเพมสงขน โดยเฉพาะจดทมการ overload ของสญญาณ

• Jitter คอประเดนดานคณภาพของระบบเครอขายทวดจากความแปรปรวนของเวลาทใชในการเดนทางของแพกเกตทเปนสญญาณเสยง (Voice Information Packet) ซงอปกรณ VoIP ทฝงผรบสามารถบรรเทาปญหาน ไดดวยการจดใหแพกเกตทไดรบมารวมตวกนอยใน jitter buffer กอนแปลงเปนสญญาณเสยงทไมมการสะดดหรอขาดตอน Jitter Buffer มคาความยาวเปนมลลวนาท (Millisecond) หรอทเรยกวา Jitter Buffer Depth ซงควรมคาประมาณ 2 เทาของขนาดของความแปรปรวนของระยะเวลาในการเดนทางของแพกเกตหรอ jitter ทเกดขนจรงในระบบเครอขาย หากคา jitter มากกวา 50 มลลวนาทแลว จะเปนการยากทจะไดสญญาณเสยงทราบเรยบ อกทงการใช jitter buffer บอยครง กจะยงผลใหเกดอาการสญญาณเสยงขาดหายเปนชวง ๆ ดงนนการปรบตงคา Jitter Buffer Depth จงตองมความเหมาะสมกบลกษณะของระบบเครอขายดวย

• Latency คอระยะเวลาทใชในการเดนทางของแพกเกตจากตนทางไปยงปลายทาง หากใชเวลามากกวา 150-200 มลลวนาท อาจเปนปญหาส าหรบอปกรณ VoIP ไดในรปของเสยงสะทอนหรอเสยงกอง และหากมคามากกวา 400 มลลวนาทอาจมผลกระทบตอความชดเจนของเสยงสนทนา แตทงนหากการสอสารของทงระบบเปนอปกรณแบบดจตอลทงหมด ปญหาเรองเสยงกองหรอเสยงสะทอนกจะนอยมาก

11

Bandwidth อกสงหนงทตองคดถงส าหรบ VoIP

ในการน า VoIP มาใชในระบบเครอขายนนจะตองม bandwidth ทเพยงพอทจะสงผานแพกเกตของสญญาณเสยง ซงแบงออกเปน Available Bandwidth และ Raw Bandwidth (หรอ Total Bandwidth) ซงเปนสงทชวดถงปรมาณของขอมลทสามารถสงผานภายในระบบเครอขาย การตรวจสอบท าไดจากการวดเปรยบเทยบปรมาณขอมลสญญาณเสยง (voice data) ทตองการและปรมาณขอมลทระบบเครอขายสามารถรองรบได ซงมหลายประเดนทเกยวของกบ bandwidth ดงน

• Raw Bandwidth เปนสงทผใชบรการระบบเครอขายคนเคยกนด เนองจากเปนคาทแสดงถงปรมาณขอมลทระบบเครอขายสามารถรองรบไดตอการเชอมตอแตละจด เชน หากมเครอขาย T1 ทใชส าหรบเครอขายขอมลโดยเฉพาะ นนหมายถงขนาดของ Raw Bandwidth คอ 1.5 Mbits การเชอมตอแบบ DSL (Digital Subscriber Line) ในบางครงกมขอจ ากดในเรองของ bandwidth ขารบ (download) และขาสง (upload) มคาไมเทากน ซงมความเปนไปไดทความเรวในการ download 768 Kbits และความเรวในการ upload 128 Kbits ซงผใหบรการระบบเครอขายสามารถบอกไดถงขนาดของ bandwidth ทเพยงพอหรอเหมาะสมส าหรบการใชงานแบบ voice application

• คอขวด หรอ Bottleneck เปนสงทอาจเกดขนในกรณทผรบและผสงมขนาดของ available bandwidth ไมเทากน เชนการเชอมตอทฝงตนทางใชแบบ T1 แตการเชอมตอของฝงปลายทางใชแบบ Dial Up ทความเรว 53 Kbps

• Codecs กอนทจะทราบวาระบบเครอขายทมอยจะสามารถรองรบขอมลสญญาณเสยงไดหรอไมนน จะตองทราบปรมาณของขอมลสญญาณเสยงทตองการใชงานกอน โดยสามารถประมาณการณไดจากการนบจ านวนการใชโทรศพททจะใชผานระบบเครอขาย คณดวยปรมาณของการจราจรทางระบบเครอขายตอการโทรหนงครง หรอทเรยกวา traffic-per-call ทขนอยกบ codec ทใช โดยท codec หมายถงวธการเขารหสสญญาณเสยงใหกลายเปนขอมลทสามารถสงผานทางระบบเครอขายได ดงแสดงในตาราง

12

Codec Bandwidth (kbps)

Comments

G.711 (PCM)

64 Delivers precise speech transmission. Very low processor requirements. Needs at least 128 kbps for two-way.

G.723.1 5.3/6.3 High compression with high quality audio. Can use with dial-up. Lot of processor power.

G.729 8 Excellent bandwidth utilization. Error tolerant. License required.

iLBC 15 internet Low Bitrate Codec, Robust to packet loss. Free.

ทมา : http://voip.about.com/od/voipbasics/a/voipcodecs.htm

จากตารางขางตนจะเหนไดวา Codec G.711 ใหคณภาพเสยงเชนเดยวกนกบคณภาพเสยงทไดจากระบบโทรศพททวไป แตตองใช available bandwidth ถงประมาณ 80 Kbps ตอการใชโทรศพทหนงครง สวน G.729 ใหคณภาพเสยงทเปนรองจาก G.711 แตใช available bandwidth เพยงประมาณ 26 Kbps เทานน ตอการใชโทรศพทในแตละครง

ทมา: Micro Computer, Vol.26, No.271, February 2008

VoIP QoS หมายถงคณภาพในการใหบรการเสยงผานอนเตอรเนตโปรโตคอล วธทจะชวยใหมนใจไดวาการเชอมตอจะ

มคณภาพสงสดเทาทเปนไปได

สงทถกใชในการพจารณาคอ

Bandwidth Delay หรอ Latency เปนคาเวลาทเกดจากการเดนทางของแพกเกตขอมลจากตนทางไปยงปลายทาง Jitter เปนคาการปรวนแปรของคา Latency กลาวคอ แพกเกตทเคลอนทจากตนทางไปยงปลายทางหลาย ๆ แพกเกต

ปรากฏวาการไปถงปลายทางใชระยะเวลาตางกนท าใหขอมลบางสวนทไปกอนอาจถงทหลง หรอมเวลาเหลอมกน ท าใหการตรวจสอบล าดบของแพกเกตในผรบตองกระท าดวย คา Jitter สามารถก าจดไดโดยใช Buffer เขามาชวย แตขนาดของ Jitter Buffer กสงผลตอ Delay ทสงขนดวย

Loss of packets การสญหายของแพกเกต เนองจากมปรมาณขอมลบนเครอขายจ านวนมากจนอปกรณเครอขายไมสามารถท างานไดทน ท าใหตองทงแพกเกตบางสวนไป แพกเกตทหายไปโดยไมสามารถสงจากผสงไปยงผรบไดเรยกวา

13

คาการหายของแพกเกต เมอแพกเกตหายไปกตองสงใหม ซงจะท าใหปรมาณของขอมลยงเพมมากขน การเพมมากขนกมโอกาสทจะสญหายมากขนดวยเชนกน

การสนทนาตองม Delay ต า คา Delay มากสดทยอมรบได (จากหถงห) คอ 150 ms (Callers usually notice roundtrip voice delays of 250ms or more. ITU-T G.114 recommends a maximum of a 150 ms one-way latency. Since this includes the entire voice path, part of which may be on the public Internet, your own network should have transit latencies of considerably less than 150 ms.) คา Delay คดจาก

1. 5ms used in phone to CO (×2 for an end-to-end call) 2. 30ms used at each VOIP gateway (×2 for an end-to-end call) 3. 15ms used by distance propagation 4. 15ms used by serialization delay

รวม 100 ms เหลอใหส าหรบ Delay ในเครอขายแค 50 ms

1. VoIP คอ อะไร

VoIP คอ การทเราไดน าสญญาณเสยงมาผสมรวมเขากบสญญาณขอมล เพอใหสามารถสงผานไปบนระบบเครอขาย

ดวยกนดวยโปรโตคอลทม ใชกนอยอยางแพรหลาย คอ Internet Protocol หรอทรจกกนทวไปในนาม IP ซงโดยปกตเราจะใช IP

ในการสงสญญาณขอมลเทานน แตดวยเทคโนโลย VoIP น ท าใหเราสามารถพฒนาการสอสารผานสญญาณเสยง

ใหสามารถสอสารผาน IP ได ท าใหเปนการประหยดคาใชจายในสวนของเครอขายโทรศพท ไดมากขนอกดวย

ส าหรบมาตรฐานทมการใชงานอยบนเทคโนโลย VoIP นน โดยทวไปจะมอย 2 มาตรฐานดวยกน ไดแก

มาตรฐาน H.323 ส าหรบมาตรฐาน H.323 นน จรงๆ แลวไมไดถกออกแบบมาใหใชงานกบระบบเครอขายทใช Internet Protocol

(IP) นอกจากนนมาตรฐาน H.323 ยงมการท างานทคอนขางชา

โดยปกตแลวจะมการใชงานมาตรฐาน H.323 กตอเมอในระบบเดมมการใชงานมาตรฐาน H.323 อยแลวเทานน

มาตรฐาน SIP ถอเปนมาตรฐานใหมในการใชงานเทคโนโลย VoIP โดยทมาตรฐาน SIP นน ไดถกออกแบบมาใหใชงานกบ

ระบบ IP โดยเฉพาะ เปนมาตรฐานทม Reliability ทคอนขางสง

14

2. วธเชอมตอ VoIP

ม 3 วธหลกๆ ไดแก

1. การเชอมตอโดยใชโทรศพทบานธรรมดา โดยโทรศพทแบบปกตจะสงขอมลออกไปเปนสญญาณอนาลอก แต

เครอขายอนเตอรเนตเปนเครอขายระบบดจตอลจงใช ATA (Analog Telephone Adaptor)

เปนตวแปลงสญญาณเพอท าการแปลงสญญาณจากอนาลอกใหกลายเปนดจตอล และแปลงขอมลเปนไอพโปรโตคอลเพอสงผาน

ระบบอนเตอรเนต

2. การเชอมตอโดยใช VoIP Phone โดย VoIP Phone จะมลกษณะคลายกบโทรศพทธรรมดา แตเมอเราพดเขาไปแลว

สญญาณทออกมาจะเปนดจตอล ซงอยในรปแบบของไอพโปรโตคอลซงจะสามารถ

สงผานระบบอนเตอรเนตไดทนท เพราะมอปกรณแปลงจากสญญาณอนาลอกใหกลายเปนดจตอลตดตงไวอยแลวภาย ใน

ตวเครอง

3. การเชอมตอโดยใชคอมพวเตอร ตองมอปกรณอนๆดงน ไมโครโฟน ล าโพง และ ซอฟตแวรส าหรบการเชอมตอ ซง

ขอไดเปรยบของการเชอมตอประเภทนคอ สามารถถายทอดสญญาณภาพไดระหวางสนทนา

รวมไปถงการสงขอมลตางๆระหวางสนทนาไดอกดวย ซงขอมลทกอยางจะถกสงไปในรปของสญญาณดจตอล

3. ขนตอนการท างานของ VoIP

การเชอมตอ VoIP จะเรมขนเมอมการก าหนดปลายทาง ในการเชอมตอจะใชขอความซงแบงเปน 2 อยาง คอ Request

Message และ Response Message ซง Request Message คอ สญญาณทถกสงจากผตดตอสวน Response Message คอสญญาณท

ถกสงจากผรบ ซงแตละขอความจะถกแบงออกเปนสวนๆดงน

-- Request Message ประกอบไปดวย Method,Request URL , SIP Version

-- Method คอ สวนทบอกประเภทของขอความเชน INVITE หมายถงขอความขอท าการเชอมตอ ACK หมายถง การ

ยนยนวาไดรบสญญาณตอบกลบแลว

-- Request URL คอ สวนทบอกทอยของผทเราตองการตดตอ

-- SIP Version คอ สวนทบอก Version ของ SIP ทใช

15

-- Response Message ประกอบไปดวย SIP Version,Status Code,Reason Phrase

-- Status Code คอ สวนทจะแสดงเลข 3 หลกเพอแทนความหมายตางๆในการตอบ Request Message เชน 200 หมายถง

การตอบตกลง

-- Reason Phrase คอ สวนบอกความหมายของ Status Code เชน Status Code 200 จะม Reason Phrase คอ OK

โดยเมอเรมการเชอมตอขอความ Request จะถกสงจากผตดตอ โดยขอความ INVITE จะถกสงไปยงเครองผใหบรการ (Server)

พรอมกบทอยของผรบ และ SIP Version จากนน Server จะสงขอมลตอไปยง Location Server

ซงจะท าการคนหาวาต าแหนงของผรบอยทใด เมอพบแลวจะสงต าแหนงกลบไปบอกผตดตอจากนนผตดตอจะท าการเชอมตอ ไป

ยงเครองผรบ ปกต Server ทงผรบและผสงจะเชอมตอได 2 รปแบบ คอ แบบ Redirect และแบบ Proxy

-- กรณท Server ของผรบเปนแบบ Redirect หลงจากขอและรต าแหนงของผรบจาก Location Server แลว ผตดตอจะ

เชอมตอและสง INVITE ไปยงเครองผรบโดยตรง ถาผรบตกลงจะมการสงขอความ Response กลบมาคอ OK

ผตดตอจะสง ACK กลบไปเพอแสดงวาไดรบขอความ OK แลว หลงจากนนการสนทนาจะเรมขน

-- กรณท Server ของผรบเปนแบบ Proxy หลงจากขอและรต าแหนงของผรบจาก Location Server แลว จะเชอมตอผาน

Server ของผรบกอนสงตอไปยงผรบ โดยขอความจากผตดตอคอ INVITE นนเอง ถาผรบตกลงจะมการสงขอความ Response

กลบมาคอ OK ผตดตอจะสง ACK กลบไปเพอแสดงวาไดรบขอความ OK แลว หลงจากนนการสนทนาจะเรมขน

4. ขอดและขอเสยของ VoIP

ขอดของ VoIP

- ประหยดคาใชจาย ดวยการน าเอา VoIP มาใชนนจะเปนการประหยดคาใชจายในดานตาง ๆ ไดเปนอยางมาก ไมวาจะ

เปนทางดานอปกรณฮารดแวร ซอฟตแวร หรอจะเปนทางดานระบบของโทรศพท เพราะเมอคดคาใชจายจากคาบรการหรอคา

อปกรณทเกดขนแลว เมอมปรมาณการโทรทางไกลจ านวนมากในระยะยาวกจะประหยดคาใชจายไดอกหลาย เทาตว

- เหมาะกบการประชมทางไกล เมอมเหตจ าเปนจะตองประชมผานทางโทรศพททวไปนนอาจจะ เกดปญหาของการ

ตดตอสอสารได แตดวย VoIP จะชวยท าใหสามารถตดตอสอสารดวยเสยงไปพรอมกบการรบสงขอมลไดทนท

16

- รบ-สงไฟลไดโดยตรง การตดตอผาน VoIP นนจะสามารถสงไฟลใหกนไดโดยตรงผานระบบ P2P โดยอาศยเพยงแค

ซอฟตแวรทเกยวของกบการท างานของ VoIP เทานนกสามารถใชงานได

ขอเสยของ VoIP

- คณภาพเสยง ถงแมวาจะมราคาและคาใชจายในการโทรทถกกวาโทรศพททวไป แตสงทเหนไดชดกคอคณภาพของ

เสยงสนทนาทจะดอยลง ทงนกเนองมาจากการลดคณภาพของเสยงลงเพอทจะสงไปยงปลายทางได เรวมากขน

- เนองจากอปกรณ VoIP ตองใชอปกรณหลายชนดและมราคาสงจงไมเหมาะส าหรบการใชงานในระยะเวลาสนๆ ซงอาจ

เกนความจ าเปนทจะตองใช

ตวอยาง Application การใชงานเทคโนโลย VoIP

1. PBX to PBX Connection

• ทง 2 ฝงของส านกงานจะสามารถใชงานตสาขา PBX ของส านกงานอกฝงเปรยบเสมอนตสาขา PBX ของฝงตวเอง

• Users ภายในไมจ าเปนตองท าการ Dial-out ออกไปบนระบบโทรศพท PSTN เพอท าการเชอมตอเขากบตสาขา PBX ของ

ส านกงานอกฝง

17

2. Long Line PBX Extension

• เปนการเชอมตอทส านกงานใหญขยายการเชอมตอตสาขา PBX ไปทส านกงานสาขาทไมมต PBX ใชงานอย

• ทางส านกงานสาขาสามารถใชงานต PBX ผานทางส านกงานใหญไดเสมอนกบเปนตสาขา PBX ของฝงตนเอง

3. Teleworker/ Local Access

• เปนการเชอมตอทยนยอมให Remote User ฝงส านกงานใหญสามารถใชงานโทรศพทเขามาทส านกงานใหญ แลวใชระบบ

18

เครอขายของส านกงานใหญเชอมตอไปยงส านกงานสาขาผานเทคโนโลย VoIP เพอสามารถใชงานโทรศพทในพนทของ

ส านกงานสาขาไดโดยเสยคาบรการในอตราของพนทของส านกงานสาขานนๆ

4. Service Provider CPE

• ผใหบรการตางๆ เชน... ISP สามารถทจะเสนอบรการเสรมตางๆ ทางดาน VoIP บนระบบเครอขายความเรวสงทมการใชงานอย

เดมแลว

จากทไดกลาวมาแลวทงหมด... เปนการแนะน าใหทราบถงเทคโนโลย VoIP และการน าเทคโนโลย VoIP มาประยกตเพอ

ใชงานไดมากยงขนคะ