รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1...

74
รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ ประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการประกันคุณภาพ มหาวิทยาลัยขอนแก่น Efficiency and effectiveness of Quality Assessment Khon Kaen University คณะผู้วิจัย นางสาวภาวนา กิตติวิมลชัย นายคมสัน พันธุ์ชัยเพชร นางสาวษมพร สนธิเปรม นางพรรณี ศักดิ์ทัศนา นางภัทรวดี พลไพสรรพ์ ได้รับการสนับสนุนทุนโครงการวิจัยสถาบัน มหาวิทยาลัยขอนแก่น ประจาปีงบประมาณ พ.ศ.2550 ธันวาคม 2551

Upload: others

Post on 06-Sep-2019

20 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

รายงานวจยฉบบสมบรณ

ประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน

Efficiency and effectiveness of Quality Assessment Khon Kaen University

คณะผวจย

นางสาวภาวนา กตตวมลชย นายคมสน พนธชยเพชร นางสาวษมพร สนธเปรม นางพรรณ ศกดทศนา นางภทรวด พลไพสรรพ

ไดรบการสนบสนนทนโครงการวจยสถาบน มหาวทยาลยขอนแกน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2550

ธนวาคม 2551

Page 2: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

ค าน า

การจดท ารายงานผลการวจยสถาบนเรองประสทธผลภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน ไดจดท าขนโดยมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน 2) ศกษาแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน 3) ศกษาการน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ 4) เพอศกษาปญหา อปสรรค และผลกระทบจากการประกนคณภาพภายในของมหาวทยาลยขอนแกน ผลทไดรบจากการวจยครงน ท าใหมหาวทยาลยไดรบขอมลเชงประจกษเกยวกบผลลพธทเกดขนจากด าเนนการดานการประกนคณภาพการประกนคณภาพรวมทงประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน ตลอดจนการน าผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง คณะผด าเนนการวจยขอขอบพระคณผบรหารมหาวทยาลย คณบด รองคณบด ผชวยคณบด ผอ านวยการ ศนย สถาบน ส านก หวหนางาน คณะกรรมการตรวจประเมนคณภาพภายในและบคลากรมหาวทยาลยขอนแกนทกทานทไดใหความอนเคราะหตอบแบบสอบถามและใหขอมลทเปนประโยชนตอการวจยและการพฒนามหาวทยาลย

คณะผด าเนนการวจยสถาบน

- ก -

Page 3: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

สารบญ หนา ค าน า ก สารบญ ข กตตกรรมประกาศ ง บทคดยอ จ บทท 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1

1.2 วตถประสงคของการวจย 2 1.3 ขอบเขตของการศกษา 2 1.4 นยามศพท 3 1.5 ประโยชนทไดรบจากการวจย 3

บทท 2 วรรณกรรมและผลงานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา 4 2.2 แนวคดเกยวกบประสทธผลและประสทธภาพ 7 2.3 แนวคดเกยวกบการวจยประเมนผล 8 2.4 ทฤษฎการประเมน (Evaluation Theory) 9 2.5 งานวจยทเกยวของ 16 บทท 3 วธการด าเนนงาน

3.1 ประชากรและกลมเปาหมาย 25 3.2 เครองมอทใชในการศกษา 25 3.3 การเกบรวบรวมขอมล 26 3.4 การวเคราะหขอมล 26 3.5 การแปลของผลการวจย 26 3.6 ขอจ ากดในการศกษาครงน 26

บทท 4 ผลการศกษา 4.1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม 27 4.2 ผลการศกษาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพ 28 4.3 ผลการศกษาแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพ 34 4.4 ผลการศกษาการน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ 36 4.5 ผลการศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนการประกนคณภาพ 36 4.6 อภปรายผลการวจยตามวตถประสงค 43 บทท 5 สรปผลและขอเสนอแนะ 52 เอกสารอางอง 56 ภาคผนวก 59 แบบสอบถามในการวจย 60 ประวตผวจย 65

- ข -

Page 4: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 ขอมลเกยวกบผตอบแบบสอบถาม 27 ตารางท 2 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพในภาพรวม

มหาวทยาลยขอนแกน 28

ตารางท 3 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานคณภาพบณฑต 29 ตารางท 4 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานวชาการและการจดการ

เรยนการสอน 30

ตารางท 5 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการวจยและงานสรางสรรค

31

ตารางท 6 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการบรการวชาการ 31 ตารางท 7 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการอนรกษพฒนาและ

สรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม 32

ตารางท 8 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการประกนคณภาพ 33 ตารางท 9 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการบรหารจดการองคกร

อยางมประสทธภาพ 33

แผนภาพท 1 ประสทธภาพและประสทธผลขององคกร 43

- ค -

Page 5: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

กตตกรรมประกาศ ในการศกษาวจยครงน ไดส าเรจลลวงลงได คณะผวจยตองขอขอบพระคณ ผศ .คเยาวภา ประคองศลป คณะศกษาศาสตร ซงไดสละเวลาในการพจาณาและใหค าแนะน าในการปรบปรงแบบสอบถามในการวจย และทส าคญทสดคอ ผศ .ไชยวทย ธนไพศาล ผชวยอธการบดฝายการประกนคณภาพ และ ผศ.ศรรตน วงศประกรณกล รองผอ านวยการส านกงานประเมนและประกนคณภาพ ทไดสงเสรมและสนบสนนใหคณะผวจยไดขอรบทนสนบสนนการวจยสถาบนของมหาวทยาลยขอนแกน ซงเปนการเพมพนความรและประสบการณในการวจย ขอขอบพระคณ คณบด รองคณบด ผชวยคณบด ผอ านวยการ ศนย สถาบนส านก คณาจารย บคลากร ตลอดจนคณะกรรมการตรวจประเมนคณภาพภายใน มหาวทยาลยขอนแกนทไดใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม และเปนก าลงใจใหคณะผวจยตลอดระยะเวลาในการด าเนนการวจยสถาบน ขอขอบพระคณผรวมโครงการวจยและบคลากรส านกงานประเมนและประกนคณภาพทกคนทใหการสนบสนนและใหความชวยเหลอในการด าเนนการวจยเปนอยางด

คณะผวจย

- ง -

Page 6: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

ชองานวจย ประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน Efficiency and effectiveness of Quality Assessment Khon Kaen University

คณะผวจย นางสาวภาวนา กตตวมลชย นายคมสน พนธชยเพชร นางสาวษมพร สนธเปรม นางภทรวด พลไพสรรพ นางพรรณ ศกดทศนา

บทคดยอ ในการวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาว ทยาล ยขอนแ กน 2) ศ กษาแนวทางการบร หารจ ดการระบบการประ กน คณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน 3) ศกษาปญหา อปสรรค และผลกระทบจากการประกนคณภาพภายในของมหาวทยาลยขอนแกน 4) ศกษาการน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพของคณะและหนวยงาน

ผลการวจยพบวา 1) ประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.58) เมอพจารณาทง 7 ดาน พบวามประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ อยในระดบมาก จ านวน 6 ดาน เรยงตามล าดบดงน 1.ดานการประกนคณภาพ ( x = 3.82) 2.ดานคณภาพของบณฑต ( x = 3.81) 3.ดานการบรการวชาการ ( x = 3.77) 4.ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน ( x = 3.73) 5.ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ ( x = 3.54) 6.ดานการวจยและงานสรางสรรค ( x = 3.51) สวนดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม พบวาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ อยในระดบปานกลาง ( x = 2.91)

2) แนวทางการบรหารจดการระบบประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน ในปจจบนพบวา มหาวทยาลยมนโยบายทชดเจนในการด าเนนการประกนคณภาพภายในโดยน าเอาเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (TQA) และเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) มาใชเปนเครองมอส าคญในการพฒนาคณภาพทงองคกร โดยเรมตงแตป พ .ศ. 2549 ซงอยในระยะแรกของการเรมตนปรบเปลยนแนวทางเพอเปนการยกระดบการประกนคณภาพของมหาวทยาลยใหสามารถเทยบเคยงไดในระดบสากล และแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพของมหาวทยาลย มดงน

2.1 การบรหารจดการตวชวดในประเมนคณภาพ (indicator management) ใหคลอบคลมภารกจหลกและตอบสนองตอการประเมนคณภาพภายนอกทกระบบ มการพฒนาตวชวดและสรางเปนมาตรฐานของมหาวทยาลย

2.2 สรางระบบการจดเกบขอมลทสามารถเชอมโยงกบฐานขอมลตางๆทงหมดของมหาวทยาลย เชน การจดท าระบบบรณาการฐานขอมลสารสนเทศทกดานตามภารกจหลก ซงจะลดความซ าซอนในการรายงานขอมลของคณะ/หนวยงาน นอกจากนมหาวทยาลยยงสามารถใชขอมลดงกลาวในการจดท ารายงานผลการด าเนนงานในดานตางๆไดอยางสะดวก รวดเรวและทนเวลา

2.3 สรางความรความเขาใจระบบการประกนคณภาพใหแกบคลากรทกระดบ 2.4 ก าหนดแผนงาน ขนตอนและกระบวนการทชดเจนในการตรวจประเมนคณภาพภายใน 2.5 พฒนาศกยภาพของผตรวจประเมนคณภาพภายในใหม คณภาพเทาเทยมกน

- จ -

Page 7: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

2.6 ก าหนดกลไกในการน าผลการตรวจประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางจรงจงและตอเนอง เชน การก าหนดใหคณะ/หนวยงานน าเอาผลการตรวจประเมนคณภาพภายในมาจดท าแผนพฒนาองคกรเสนอตอมหาวทยาลย การแตงตงคณะกรรมการตดตามการน าผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ การจดเวทแลกเปลยนเรยนรการพฒนาคณภาพ การยกยองเชดชและมอบรางวลใหกบคณะ/หนวยงานทมการน าเอาผลการประเมนมาพฒนาและปรบปรงอยางตอเนองและมผลการด าเนนการทด เปนตน

3) ปญหา อปสรรคและผลกระทบในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ปญหาดานนโยบายดานการประกนคณภาพ มการปรบเปลยนระบบอยางเรงดวน สรางความไมมนใจใหกบบคลากรวาจะมการเปลยนแปลงนโยบายอกหรอไม รวมทงผลกระทบจากการเปลยนแปลงนโยบายการประเมนคณภาพภายนอกของหนวยงานอนๆ เชน ส านกงานพฒนาระบบราชการ (กพร.) ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา องคการมหาชน ( สมศ.) และ ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ซงมหาวทยาลยจะตองปรบแผนกลยทธและนโยบายใหสอดคลองกบการประเมนคณภาพภายนอก แตมหาวทยาลยควรจะมการประชมจดชแจงเพอสรางความรความเขาใจ หรอใหคณะ/หนวยงาน ตลอดจนบคลากรทกระดบไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบนโยบายการประกนคณภาพของมหาวทยาลย

ปญหาดานผบรหาร ยงขาดการก ากบตดตาม ตรวจสอบการด าเนนการตามระบบและกลไกการประกนคณภาพ ตลอดจนไมเอาจรงเอาจงกบการน าเอาผลการตรวจประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ การด าเนนการเพอหวงผล คะแนนมากกวาผลการปฏบตงาน

ปญหาดานบคลากร ขาดความรความเขาใจเกยวกบระบบและกลไกการประกนคณภาพ มาตรฐานและตวชวด การชแจง ประชาสมพนธ และการสรางความรความเขาใจเกยวกบการประกนคณภาพยงไมกระจายไปยงกลมเปาหมายทกกลม และยงไมทวทงองคกร มบคลากรบางสวนทขาดการมสวนรวมในการประกนคณภาพ องสงผลตอความรวมมอในการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพ

ปญหาดานระบบการตรวจประเมนคณภาพภายใน ยงไมสามารถตรวจประเมนสภาพจรง คณะกรรมการตรวจประเมนขาดประสบการณและความจรงจงในการตรวจประเมน และยงมงเนนระบบเอกสารอางอง ขาดระบบการจดท าฐานขอมลกลาง ตลอดจนระบบการประเมนผลมหลายระบบและหลายรปแบบ มหาวทยาลยควรจะบรณาการใหเปนระบบเดยวกน เพอลดภาระและความเบอหนาย

ปญหาดานตวชวดดชนและเกณฑการตรวจประเมนคณภาพภายใน มการเปลยนแปลงทกปการศกษา ไมไดแจงลวงหนาในเวลาทเหมาะสม ท าใหคณะ /หนวยงานขาดการเตรยมความพรอมลวงหนา ตวชวดมจ านวนมากเกนไป และขาดการวเคราะหความสอดคลองกบพนธกจขององคกร หรอตวชวดทแสดงถงความกาวหนาและพฒนาการขององคกร เกณฑการประเมนยงไมเหมาะสม

ผลกระทบดานบวก แมวาการประกนคณภาพมกระบวนการ ขนตอนทยงยาก ซบซอน และตอง ด าเนนการอยางตอเนองแตการประกนคณภาพกไดกอใหเกดการพฒนาคณภาพในดานตางๆ สงผลตอคณภาพของงานและผลผลต บคลากรมสวนรวมในการท างานและท างานเปนท กระตนใหบคลากรรจกหนาท รจกการวางแผนการด าเนนการ มการเกบรวบรวมขอมลไดเปนระบบ เกดการเทยบเคยงสมรรถนะ มการพฒนาจากจดทออนทสด เกดวฒนธรรมการประเมน ภาพลกษณทด ชอเสยงและความนาเชอถอ ผลกระทบดานลบ การสนเปลองงบประมาณ ทรพยากรและเวลา เชนคาใชจายในการจดอบรมใหความรแกบคลากร กระบวนการขนตอนยงยากซบซอน ความเชอมนวาคะแนนทไดมคณภาพจรงหรอไม

- ฉ -

Page 8: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

การประเมนตนเองโดยไมค านงถงสภาพจรงนอกจากคะแนน การประเมนผลทไมตรงกบสภาพจรงทเกดขน รวมทงการใหขอเสนอแนะทไมสามารถด าเนนการไดอยางเปนรปธรรม 4) การน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ พบวา 4.1 การน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพยงไมคลอบคลมทวทงองคกร 4.2 คณะ/หนวยงานขาดความรความเขาใจ ขนตอน แนวทาง วธการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางเปนระบบ 4.3 มหาวทยาลยขาดระบบการก ากบตดตามการน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ ท าใหคณะ/หนวยงานไมเหนความส าคญ และไมไดด าเนนการอยางจรงจงและเปนรปธรรม 4.4 ขาดงบประมาณและบคลากรทจะสนบสนนใหเกดการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพ รวมทงขาดแรงจงใจในการด าเนนการ

- ช -

Page 9: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 1 -

บทท 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ทบวงมหาวทยาลยไดประกาศนโยบายและแนวปฏบต ในการประกนคณภาพการศกษา

ระดบอดมศกษาเมอวนท 8 กรกฎาคม พ.ศ.2539 โดยมสาระส าคญคอการพฒนาระบบและกลไกการประกนค ณ ภ า พ เ พ อ เ ป น เ ค ร อ ง ม อ ใ น ก า ร ร ก ษ า ม า ต ร ฐ า น ก า ร ศ ก ษ า ข อ ง ส ถ า บ น ก า ร ศ ก ษ า ดงนน มหาวทยาลยขอนแกนจงไดด าเนนการประกนคณภาพภายในมาตงแตป พ.ศ.2539 ซงในระยะแรกไดด าเนนกจกรรมภายใตกรอบนโยบายการประกนคณภาพ โดยมวตถประสงคเพอเรงรดใหหนวยงานทกระดบในมหาวทยาลยขอนแกนมระบบการสงเสรมคณภาพและการควบคมคณภาพ โดยเฉพาะอยางยงในดานการจดการศกษาใหไดมาตรฐาน เปนทยอมรบและทดเทยมกบสากล

มหาวทยาลยขอนแกนไดเลงเหนความจ าเปนทจะตองพฒนาและจดใหมกลไกการประกนคณภาพการศกษา จงไดจดท าโครงการพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในมหาวทยาลยขอนแกน โดยไดรบความเหนชอบจากสภามหาวทยาลยในคราวประชมครงท 8/2540 ณ วนท 29 สงหาคม 2540 โดยไดแตงตงคณะกรรมการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกนและจดตงส านกงานประสานงานคณะกรรมการตรวจประเมนคณภาพการศกษา เพอเตรยมความพรอมในการน าระบบประกนคณภาพไปสการปฏบตโดยไดจดท าคมอการประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2541 และออกประกาศมหาวทยาลย (ฉบบท 254/2541) เรองนโยบายการประกนคณภาพการศกษา เพอพฒนาระบบการประกนคณภาพภายใน โดยการใชทฤษฎระบบ IPO (Input-Process-Output) ในการอธบายกระบวนการผลตบณฑตโดยเนนการพฒนากลไกการสงเสรมคณภาพและระบบขอมลยอนกลบในการควบคมคณภาพขององคประกอบทมผลตอการผลตบณฑต และเพอเปนไปตามเจตนารมณของทบวงมหาวทยาลยและแนวปฏบตในการประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยไดก าหนดใหมการตรวจประเมนคณภาพภายในอยางนอย1 ครงในรอบ 2 ป และจดท าแนวทางการตรวจสอบระบบการประกนคณภาพการศกษา ในระยะแรกเปนการตรวจสอบขอมลการด าเนนงานดานการประกนคณภาพแบบตรวจสอบรายการ (Check list) และมการตรวจประเมนคณภาพคณภาพภายในครงแรกเมอปการศกษา 2542 ครงท2 เมอปการศกษา 2544 และไดรบการตรวจประเมนคณภาพภายนอกรอบแรกจากส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ .) ในปการศกษา 2545

ตงแตปการศกษา 2546 เปนตนมาจนถงปจจบน มหาวทยาลยไดพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพภายในอยางตอเนอง มการก าหนดตวชวดในการตรวจประเมนคณภาพภายในทคลอบคลมการประเมนคณภาพภายนอกของ สมศ. กพร. และ สกอ. และในปการศกษา 2548 ไดปรบปรงคมอและจดท าแผนกลยทธดานการประกนคณภาพเพอรองรบการประเมนคณภาพภายนอกรอบการประเมนทสอง ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ในปการศกษา 2548 จนกระทงในปการศกษา 2549 มหาวทยาลยไดยกระดบการประกนคณภาพโดยการประยกตใชเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (TQA) และเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ในการประกนคณภาพและบรหารจดการองคกร ตามทมหาวทยาลยไดด าเนนการประกนคณภาพมาตงแตปการศกษา 2539 และพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพอยางตอเนองจนถงปจจบนดงกลาวมาแลวขางตนนน มหาวทยาลยในฐานะ

Page 10: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 2 -

ทเปนผก าหนดนโยบายหลกในการประกนคณภาพและเลงเหนถงประโยชนของการประกนคณภาพภายใน อนจะเปนเครองมอส าคญในการบรหารจดการองคกร ดงนนมหาวทยาลยจ าเปนจะตองไดรบทราบถงประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพวาอยในระดบใด และจ าเปนตองรบทราบแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพภายใน การน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ ตลอดจนปญหา อปสรรค และผลกระทบจากการประกนคณภาพภายในของมหาวทยาลยขอนแกนเพอน าเอาขอมลตางๆเหลานไปพฒนาและปรบปรงการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพภายใน ใหมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขน กอปรกบส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ) ไดก าหนดใหการศกษาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพเปนตวชวดการประเมนคณภาพภายนอก ดงนน ผวจยและทมผรวมวจย จงไดศกษาวจยในเรองน เพอน าผลทไดมาพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพของมหาวทยาลยใหและรายงานผลการด าเนนตามตวชวดของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) 1.2 วตถประสงคของการศกษา

1) เพอศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน 2) เพอศกษาแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน 3) เพอศกษาปญหา อปสรรค และผลกระทบจากการประกนคณภาพภายในของ มหาวทยาลยขอนแกน 4) เพอศกษาการน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ

1.3 ขอบเขตของการวจย ในการศกษาคร งน เปนการศกษาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน ตงแตปการศกษา 2544-2550 โดยแบงการศกษาออกเปน 7 ดาน ดงน

1) ดานคณภาพของบณฑต 2) ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน 3) ดานการวจยและงานสรางสรรค 4) ดานการบรการวชาการ 5) ดานการอนรกษและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม 6) ดานการประกนคณภาพ 7) ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ

1.4 นยามศพท 1) การประกนคณภาพการศกษา หมายถง การด าเนนการควบคมคณภาพการศกษาการตรวจสอบและปรบปรงสถานศกษา การประเมนคณภาพการศกษาเพอสรางความมนใจตอผปกครอง สงคม ชมชนวาการด าเนนงานของสถานศกษาตามพนธกจทไดรวมกนก าหนดไวนนจะท าใหผลผลตของการศกษาทมคณภาพพงประสงคตามความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสย

Page 11: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 3 -

2) การประเมนคณภาพการศกษา หมายถง กระบวนการหรอแนวปฏบตในการด าเนนงานเพอประเมนและรบรองคณภาพการศกษาของสถานศกษา 3) มาตรฐานการศกษา (Education standards) หมายถง ขอก าหนดเกยวกบคณลกษณะและคณภาพทพงประสงคและมาตรฐานทตองการใหเกดขนในสถานศกษาทกแหง เพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงส าหรบการสงเสรมก ากบดแล การตรวจสอบ การประเมนผล และการประกนคณภาพ

4) วฒนธรรมคณภาพ หมายถงระบบความเชอและคานยมของบคลากรทปฏบตหนาทตามภารกจทไดรบมอบหมายใหประโยชนสงสดตอองคกร 5) ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ผลลพธของการปฏบตตามแผนด าเนนการทสนเปลองทรพยากรนอยทสด 6) ประสทธผล หมายถง ผลลพธหรอผลผลต (มลคาเพม) ทเกดขนจากการด าเนนงาน 7) คณภาพการศกษา หมายถง คณลกษณะทพงประสงคตามปณธานและภารกจของการจดการศกษาระดบอดมศกษาตามนโยบายการพฒนาการอดมศกษาของประเทศ ตลอดจนปณธานและภารกจเฉพาะในการจดการศกษาของแตละสถาบน 1.5 ประโยชนทไดรบ

1) มหาวทยาลยไดรบทราบขอมลหรอหลกฐานทแสดงไดวาไดเกดผลลพธหรอผลผลตจากการทไดมระบบและกลไกในการประกนคณภาพ

2) มหาวทยาลยได ร บทราบถงประสทธภาพและประสทธผลของการประกน คณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2545-2550 3) มหาวทยาลยไดรบทราบถงขอมลการน าผลการประเมนคณภาพมาใช ในการพฒนาคณภาพ อยางตอเนอง

4) มหาวทยาลยไดรบทราบถงแนวทางการบรหารจดการระบบประกนคณภาพมหาวทยาลย 5) มหาวทยาลยไดรบทราบผลกระทบ ปญหาและอปสรรคในการด าเนนการประกนคณภาพและ แนวทางในการแกไขปญหา 6) ผลทจะไดจากการวจยน าไปปรบปรงแกไขการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพ การวางแผนการด าเนนงานและจดท าแผนกลยทธดานการประกนคณภาพเพอใหผลการด าเนนงานมประสทธและประสทธผลมากยงขน

Page 12: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 4 -

บทท 2 วรรณกรรมและผลการวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา 2.2 แนวคดเกยวกบประสทธผลและประสทธภาพ 2.3 แนวคดเกยวกบการวจยประเมนผล 2.4 ทฤษฎการประเมน (Evaluation Theory) 2.5 งานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา 2.1.1 ความหมายของการประกนคณภาพ แนวคดเกยวกบการประกนคณภาพเรมมขนในประเทศสหรฐอเมรกาตงแตหลงสงครามโลกครงทสอง และตอมาไดแพรหลายเขามาสประเทศในแถบยโรป โดยในระยะแรกนนแตละประเทศไดตงระบบประกนคณภาพเปนของตนเองโดยปราศจากมาตรฐานซงเปนทยอมรบในระดบนานาชาต จนกระทงในป ค.ศ. 1987 The International Organization for Standardization (ISO) ซงตงอย ณ กรงเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด ไดก าหนดมาตรฐานของระบบการประกนคณภาพ หรอทเรยกกนโดยทวไปวา ”ISO 9000” ขนเกอบทกประเทศในแถบยโรปทไดด าเนนการประกนคณภาพการศกษาในขณะนนไดใหการยอมรบและหนมาใชระบบมาตรฐานเดยวกนน ”ISO 9000” ไดแพรหลายจากยโรปไปทวโลกในเวลาตอมา(Caldeira. 1999 : 20) ซงประเทศไทยไดน าระบบการประกนคณภาพของ ISO 9000 มาประยกตใชเชนเดยวกน ความหมายของการประกนคณภาพกมความหลากหลายเชนเดยวกนกบความหมายของค าวาคณภาพ ตวอยางเชน The International Organization for Standardization ไดนยามการประกนคณภาพวาหมายถงปฏบตการทงหมดทไดรบการวางแผนเตรยมการและจดท าอยางเปนระบบเพอเอออ านวยใหผผลตมความเชอมนวาผลผลตหรอการบรการของตนไดมาตรฐานตามขอก าหนดดานคณภาพทตงไว ในขณะท วรพงษ เฉลมจระรตน ระบวาการประกนคณภาพการศกษาเปนกระบวนการหรอระบบปฏบตงานทถกออกแบบและจดตงขนเพอสรางความมนใจใหแกผบรหารวาผลตภณฑหรอบรการทองคกรนนๆ เปนผสรางขนมา มคณภาพตรงจามขอก าหนดทไดระบไว มระบบเอกสารอางองทดในการปฏบตงาน การจดองคกร การบงคบบญชา การประสานงาน และการตรวจสอบภายในทครบวงจร และครอบคลมสาระส าคญของทกๆกระบวนการทเกยวของ (จฑารตน วทยาขาว.2541 : 15 ; อางองจาก International Organization for Standardization. 1986 . วระพงษ เฉลมจระรตน. 2539)

2.1.2 ความหมายของการประกนคณภาพการศกษา องกฤษเปนประเทศแรกทรเรมแนวความคดเรองการประกนคณภาพการศกษา โดยไดน า

แนวความคดเกยวกบการประกนคณภาพไปใชในสถานศกษาในป ค.ศ. 1988 ตอมาแนวคดนจงไดแพรหลายไปยงประเทศตางๆทวโลก ในสวนของประเทศไทยแนวคดในเรองของการประกนคณภาพการศกษายงถอวาเปนเรองใหม เพงเรมมการด าเนนงานอยางจรงจงในป พ.ศ. 2537 เมอทประชมอธการบดแหงประเทศไทยไดเสนอหลกการ แนวทางและวธการในการประกนคณภาพทางวชาการอยางเปนระบบในมหาวทยาลยเปนครงแรก ซงนกการศกษาหลายๆ ทานไดใหค านยามของการประกนคณภาพการศกษาโดยการรวมแนวคด

Page 13: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 5 -

เกยวกบการประกนคณภาพและแนวคดเกยวกบการศกษาไวดวยกน ตวอยางเชน วนชย ศรชนะ(2537) เชอวาการประกนคณภาพการศกษาเปนกระบวนการหรอกลไกใดๆ ทเมอไดด าเนนการไปแลวจะท าใหเกดการด ารงไวซงคณภาพการศกษาทไดมาตรฐานอยางตอเนอง สอดคลองกนกบ จฑารตน วทยาขาว(2541 : 20) ซงเหนวาเปนกระบวนการหรอกลไกใดๆ ทเมอไดด าเนนการไปแลวจะท าใหเกดการด ารงไวซงคณภาพการศกษาใหไดมาตรฐานอยางตอเนอง อนเปนการปกปองผลประโยชนของผเรยนเอง ผปกครอง และนายจาง ตลอดจนสงคมโดยสวนรวม ในขณะเดยวกนอไรวรรณ เจนวาณชยานนท (2540) และลลตา จนทรแกง(2541) กมความเหนท านองเดยวกนวาการประกนคณภาพการศกษาเปนกระบวนการในการควบคมตรวจสอบ และประเมนผลการด าเนนงานของสถาบนการศกษาอยางมแบบแผนและเปนระบบเพอใหเกดความมนใจวาจะไดผลผลตทางการศกษาทไดมาตรฐาน ส าหรบทบวงมหาวทยาลยการประกนคณภาพการศกษาหมายถงการมระบบและกลไกในการควบคม ตรวจสอบ และประเมนการด าเนนงานในแตละองคประกอบคณภาพตามดชนบงชทก าหนด เพอเปนหลกประกนแกผมสวนเกยวของและสาธารณชนไดมนใจสถาบนนนๆ สามารถใหผลผลตทางการศกษาทมคณภาพ (ทบวงมหาวทยาลย. 2544ค : ก) จากการรวบรวมค านยามทหลากหลายขางตน สามารถสรปไดวาการประกนคณภาพการศกษาเปนระบบและกลไกในการควบคม ตรวจสอบ และประเมนการด าเนนงานในแตละองคประกอบคณภาพตามดชนบงชทก าหนดเพอเปนหลกประกนใหกบผมสวนเกยวของและสาธารณชนไดมนใจวาสถาบนนนๆ สามารถใหผลผลตทางการศกษาทมคณภาพอยางมประสทธผล ไดมาตรฐานตามทก าหนด และมการพฒนาอยางตอเนอง 2.1.3 เหตผลและความจ าเปนในการประกนคณภาพการศกษา ทบวงมหาวทยาลยไดประกาศนโยบายและแนวปฏบตในการประกนคณภาพการศกษาขน โดยมความจ าเปนเนองมาจากเจตนารมณแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทก าหนดใหสถานศกษาทกแหงจดใหมระบบการประกนคณภาพภายใน รวมถงใหมส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคกรมหาชน)เพอท าหนาทพฒนาเกณฑวธการประเมนคณภาพภายนอก และท าการประเมนผลการจดการศกษา เพอใหมการตรวจสอบคณภาพของสถานศกษาและมกลไกทเหมาะสม นอกจากนยงมกลไกอกหลายประการทน ามาซงความจ าเปนของการประกนคณภาพการศกษา นบจากการจดการอดมศกษาของไทยไดเรมกอตงในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ในสมนแรกเรมนนยงเปนการจดการศกษาในคนกลมนอย สถาบนการศกษากยงมจ านวนนอย ปญหาเรองคณภาพการศกษาอาจยงไมเปนขอส าคญเทาในปจจบนทการอดมศกษามการขยายตวขนมาก มสถาบนอดมศกษาในสงกดและในก ากบทบวงมหาวทยาลยทงสนถง 75 แหง และ ณ พ.ศ. 2544 มนกศกษาเพงถงจ านวน 1,279,103 คน (ทบวงมหาวทยาลย. 2544ก : 78, 81) จากการขยายตวของการอดมศกษาทเกดขน ท าใหเกดปญหาความจ ากดของทรพยากรเกดการแขงขนในเชงคณภาพของการจดการศกษาระหวางสถาบนอดมศกษา ส งผลใหผลผลตจา กสถาบนอดมศกษามคณภาพหลากหลายและไมเทาเทยมกน คณภาพของสถาบนอดมศกษาและบณฑตมแนวโนมทจะมความแตกตางกนมากขน ซงจะกอใหเกดผลเสยแกประเทศในระยะยาว น ามาซงความกงวลถงคณภาพและมาตรฐานการศกษา กอปรกบมปจจยทงภายนอกและภายในหลายประการทชบงถงความจ าเปนในการประกนคณภาพการศกษา อาท สถาบนอดมศกษามความจ าเปนทจะตองพฒนาองคความรใหเปนสากล เพอใหไดรบการยอมรบจากนานาชาตมากขน ทงยงตองสรางความมนใจใหแกสงคมวาสามารถผลตบณฑตทมคณภาพนอกจากนสถาบนอดมศกษาจะตองใหขอมลสาธารณะทเปนประโยชนตอ

Page 14: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 6 -

นกศกษา ผจางงาน ผปกครอง รฐบาล และประชาชนทวไป เพอใหเกดระบบอดมศกษาทมความโปรงใส มความรบผดชอบ สามารถตรวจสอบได

2.1.4 นโยบายการประกนคณภาพการศกษาของทบวงมหาวทยาลย ทบวงมหาวทยาลยไดตระหนกถงความส าคญของการประกนคณภาพการศกษา และไดก าหนด

นโยบายในการประกนคณภาพระดบอดมศกษาเพอเปนแนวทางในการก ากบดแลคณภาพการศกษามาตงแต พ.ศ. 2539 ภายใตหลกการส าคญสามประการ คอ การใหเสรภาพทางวชาการ(Academic freedom) ความมอสระในการด าเนนงานของสถาบน (Institutional autonomy) และความพรอมของสถาบนทจะรบการตรวจสอบคณภาพจากภายนอกตามหลกการของความรบผดชอบทตรวจสอบได (Accountability) อนง นโยบายในการประกนคณภาพการศกษามรายละเอยดดงน (ทบวงมหาวทยาลย. 2544 ข : 9 - 11) 1) ทบวงมหาวทยาลยจะพฒนาใหมระบบและกลไกการประกนคณภาพการศกษาขนเพอเปนเครองมอในการรกษามาตรฐานการศกษาของสถาบนอดมศกษา โดยเนนหลกการของการใหสถาบนอดมศกษามระบบการควบคมคณภาพทางวชาการและปรบปรงการปฏบตภารกจทกๆดาน อยางตอเนองบนพนฐานของการมเสรภาพทางวชาการและอสรภาพในการด าเนนงานทยงคงเออตอการตรวจสอบจากสงคมภายนอก อนจะน ามาซงความมมาตรฐานการศกษาในระดบทเปนทยอมรบในระดบสากล และสามารถแขงขนกบนานาชาตได ทงนโดยจะไดมการแตงตงคณะกรรมการประกนคณภาพการศกษ าระดบอดมศกษาขนเพอก ากบดแลและบรหารงานดานมาตรฐานการศกษาดวย 2) ทบวงมหาวทยาลยจะสงเสรมใหสถาบนอดมศกษามการพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาขนภายในสถาบน เพอเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาโยมงเนนใหมการสรางกลไกการควบคมคณภาพ (Quality Control) ขององคประกอบตางๆทมผลตอคณภาพการศกษาทเปนรปธรรมขน ทงนแตละสถาบนอาจจดใหมระบบการตรวจสอบและประเมนผลการด าเนนการขนเปนการภายในไดตามความเหมาะสม 3.) ทบวงมหาวทยาลยไดก าหนดรปแบบและวธการในหารประกนคณภาพการศกษาขนเพอเปนแนวทางในการด าเนนการ โดยแตละสถาบนอาจน าไปปรบปรงหรอพฒนาเพงเตมใหเหมาะสมกบสภาพการของแตละสถาบนไดตามความจ าเปน 4) เพอใหการด าเนนการประกนคณภาพการศกษาของแตละสถาบนไดรบการยอมรบจากภายนอกโดยกวางขวางและเปนการแสดงถงความมคณภาพของการจดการศกษาทบวงมหาวทยาลยสงเสรมใหมกลไกของการตรวจสอบและประเมนผลระบบประกนคณภาพการศกษา ทแตละสถาบนไดจดใหมขนทงในระดบสถาบนและคณะวชา 5) ทบวงมหาวทยาลยจะสนบสนนและสงเสรมความรวมมอและการมสวนรวมของหนวยงานและสถาบนตางๆในสงคม ในกจกรรมการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาทงภาครฐและเอกชน สมาคมวชาการและวชาชพตลอดจนความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษาทมความสนใจรวมกนในกจกรรมการประกนคณภาพการศกษา 6) ทบวงมหาวทยาลยจะสงเสรมใหมการน าขอมลขาวสาร และผลจากกจกรรมการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนตางๆมาเผยแพรตอสงคมภายนอกใหไดรบทราบถงมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษาของประเทศ ตลอดจนเปนขอมลส าหรบนกศกษาและผปกครองในการเลอกสถานศกษา เปนขอมลส าหรบพจารณาใหการสนบสนนดานงบประมาณและทรพยากรตางๆ แกสถาบนอดมศกษา เพอกระตนใหสถาบนอดมศกษามความตนตวและพฒนาคณภาพโดยสม าเสมอ

Page 15: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 7 -

นโยบายขางตนผลกดนใหสถาบนอดมศกษาทกแหงจ าเปนตองพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาขนภายในสถาบน เพอเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพการจดการศกษาโดยมงเนน ใหมการสรางระบบและกลไกในการควบคมคณภาพ(Quality Control) องคประกอบหลกในการด าเนนงานของสถาบนอดมศกษาทมผลตอคณภาพการศกษา ซงปจจบนทบวงมหาวทยาลยไดก าหนดไว 9 องคประกอบ จากนนจงจดใหมระบบการตรวจสอบ (Quality Audit) และระบบการประเมน (Quality Assessment) การด าเนนงานของสถาบนเพอใหทราบถงจดออน จดแขงทจะน าไปสการพฒนาปรบปรงคณภาพการจดการศกษาของสถาบนอยางตอเนอง ความส าเรจของการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาตางๆ จะเกดขนไดหรอไมนนขนอยกบปจจยหลกทส าคญ คอ การสนบสนนจากผบรหาร การสนบสนนและรวมมอของบคลากร การมองคประกอบคณภาพดชนและเกณฑคณภาพทสมพนธสอดคลองกบปรชญา ปณธานและเปาหมายของสถาบนและของชาต การวางแผน ด าเนนการในการควบคมคณภาพในแตละองคประกอบ มการปฏบตอยางจรงจง มการตรวจสอบ ประเมนผลและปรบปรงแกไขอยางตอเนอง โดยอาศยระบบฐานขอมลทถกตองและเปนปจจบนเปนตวสนบสนน 2.2 แนวคดเกยวกบประสทธผลและประสทธภาพ

ความหมายของประสทธผล ความหมายของค าวาประสทธผลและประสทธภาพนนมความใกลเ คยงกนมากและกอใหเกดความ

สบสนในระยะแรก จนกระทง ป ค.ศ.1938 Bamard (อางถงใน ศรนภา ชทางให,2538) ไดเรมใหความชดเจนของความแตกตางของสองค าโดยเรมทใหความหมายของค าวาประสทธผลไวในแงของประสทธผลขององคกรโดยใหความหมายของประสทธผลวาหมายถง การท าใหบรรลจดมงหมายของวตถประสงคเฉพาะ (Specific goal) ทองคกรก าหนดไว วฒนา ลวงลอ ไดประมวลความหมายของค าวาประสทธผลและประสทธภาพจากแนวคดของนกวชาการดานการบรหารและทฤษฎองคกรหลายทาน สรปไดวาประสทธผลหมายถงการบรรลผลส าเรจตามเปาหมายหรอจดประสงคทก าหนดไว โดยไมไดค านงถงทรพยากร ยวนช กลาต (2548) ไดใหความหมายของประสทธภาพและประสทธผลไวดงน ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถงความสมพนธระหวางปจจยน าเขา (In put) และผลลพธทออกมา (Out put) เพอสรางใหเกดตนทนส าหรบทรพยากรต าสด ซงเปนการกระท าสงหนงทถกตองโดยค านงถงการทรพยากรใหประหยดและสนเปลองนอยทสด ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง ความสามารถขององคกรในการบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไว งานประกนคณภาพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2548) ไดใหความหมายของประสทธภาพและประสทธผลไวดงน ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ความสมพนธระหวางปรมาณของทรพยากรทใชไปกบปรมาณผลผลตทเกดจากกระบวนการ กลาวคอ ประสทธภาพแสดงถงความสามารถในการผลตและความคมคาของการลงทน

Page 16: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 8 -

ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง ความสมพนธระหวางผลลพธของการท างานกบเปาหมาย หรอวตถประสงคทตงไว กลาวคอประสทธผลจะแสดงถงความสามารถในการตอบสนองอยางรวดเรวและทนเวลาเพอใหไดผลผลต ศนยสงเสรมประสทธภาพในสวนราชการ กระทรวงศกษาธการ (2542) ไดใหความหมายของประสทธภาพและประสทธผลไวดงน ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง การปฏบตงานหรอการบรการทถกตอง รวดเรว และใชเทคนคทสะดวกสบายกวาเดม คมคาและใชทรพยากรนอยทสดในขณะทตองการผลงานมากทสด ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง การปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทตงไว

จากความหมายดงกลาว สามารถสรปความหมายของค าวาประสทธภาพและประสทธผลไวดงน ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ความสามารถในการลดตนทนหรอทรพยากรตอหนวยของผลผลตทไดจากการด าเนนงานต ากวาทก าหนดไวในแผน หรอในทางกลบกน หมายถง ความสามารถในการเพมผลผลตหรอผลประโยชนตอหนวยของตนทนทใชในการด าเนนงานสงกวาทก าหนดไวในแผน โดยประสทธภาพเปนอตราสวนทแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางผลผลตหรอประโยชนทไดรบกบตนทนหรอทรพยากรทใชในการด าเนนงานจรงเปรยบเทยบกบแผนทวางไว ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง ความสามารถในการด าเนนการใหบรรลวตถประสงคทวางไว จดส าคญของประสทธผลอยทความสมพนธระหวางผลผลตทถกคาดหวงตามวตถประสงคทวางไวและผลผลตจรงทมขน 2.3 แนวคดเกยวกบการวจยประเมนผล 2.3.1 ความหมายของการวจยประเมนผล ในหนงสอเรอง”การวจยประเมนผล” Carol H. Weiss (1972) กลาวถงการวจยประเภทนวาเปนการวจยเพอประเมนผลการด าเนนงานของโครงการทางสงคม (social program) ซงเปนโครงการทมวตถประสงคในการพฒนากลมคนจ านวนมาก ในสาขาใดสาขาหนงกได อาท การศกษา สาธารณสข กฎหมาย สงคมสงเคราะห หรอการพฒนาทางเศรษฐกจ เปนตน โครงการตางๆเหลานอาจมขนเพอเปลยนแปลงความร ทศนคต คณคา หรอพฤตกรรมของประชาชนในชมชนหนงๆ หรอของบคลากรในหนวยงานใดหนวยงานหนงหรอหลายๆหนวยงานกได โดยจะมเปาหมายของโครงการทเหมอนกนประการหนงคอการพฒนาคณภาพชวตและการตอบแทนทดขนใหกบประชาชนในชมชนนนหรอบคลากรในองคกรนนๆ 2.3.2 ขนตอนการวจยประเมนผล ในกระบวนการวจยประเมนผลจะตองมการด าเนนการดงน

1. ก าหนดเกณฑมาตรฐานเฉพาะทบงบอกถงความส าเรจของโครงการทชดเจนไว ลวงหนาโดยใชเปาหมายของโครงการเปนหลก

2. ด าเนนการจดเกบหลกฐาน/ขอมลของผลการท างานเบองตน (Effect of a program) อยางเปนระบบจากกลมตวอยางทเกยวของ การจดเกบขอมลโดยทวไปมกจะด าเนนการในลกษณะของขอมลเชงปรมาณ (Quantitative)

3. น าขอมลทไดมาเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานทตงไว เพอหาขอสรปของ ประสทธผล(Effectiveness) ผลด (Merit) และความส าเรจ (Success) ของโครงการทท าการศกษา

Page 17: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 9 -

4. น าผลของการประเมนทไดมาใชพจารณาตดสนใจในการปรบทศทาง/พฒนาโครงการ ทจะด าเนนการตอไป

ถงแมวางบประมาณและระยะเวลาทใชในการท าวจยประเภทนจะมากกวาการท าการประเมนผลโครงการโดยวธอน แตการท าการวจยประเมนผลกยงคงเปนสงจ าเปนส าหรบการประเมนผลทอยในขายตอไปน 1. เมอผล(Outcome) ทจะประเมนมความซบซอนยากทจะสงเกตเหน ประกอบดวยหลายสงหลายอยางทเกยวพนกนในหลายวถทาง 2. การตดสนทจะตามมาจากผลการประเมนทไดมความส าคญและอาจกอใหเกดความเสยหายได โดยเฉพาะการตดสนใจในเรองของนโยบายสงคมดวยการใหขอเสนอแนะเพอการเปลยนทดขนในสงคมสวนรวมโดยยดผลงานวจยเปนหลกพนธะกจทายสดของผวจยคอการพฒนาองคความรและสรางความเปนมออาชพใหแกตนเอง นอกจากคณลกษณะเฉพาะ 7 ประการ ขางตนทแยกแยะการวจยประเมนผลออกจากการวจยประเภทอนๆแลว Weiss ยงไดระบถงคณลกษณะส าคญๆ ของการวจยประเมนผลทคลายคลงกบการวจยประเภทอนๆ ไดแก กระบวนการตางๆทใชในการวจย(Research Method)ไมวาจะเปนการสมภาษณ การใชแบบสอบถาม การวดความรและทกษะ การวดทศนคต การสงเกตการณ การวเคราะหเอกสาร/หลกฐาน การทดสอบทางกายภาพและอนๆทใชกนในงานวจยโดยทวไป แบบของการวจยประเมนผล (Evaluation research model) ทใชตดตอกนมาอยางตอเนองไดแก การวจยเชงทดลอง (Experimental model) อยางไรกตามไดมการน าเอารปแบบของการวจยเชงอนๆนอกเหนอจากเชงทดลองมาใช เชน การศกษารายกรณ (Case studies) การส ารวจภายหลงการด าเนนโครงการ (Post-Program survey) และอนๆ 2.4 ทฤษฎการประเมน (Evaluation Theory) 2.4.1 ทฤษฎการประเมนทเนนการตดสนใจ ( Decision Making Evaluation Theory) นยามการประเมน ศรชย กาญจนวาส (2547) กลาววาความหมายของการประเมนไดรลการพฒนามาอยางตอเนองเรมตนจากความเขาใจทวาการประเมนเปนสงเดยวกนกบกรวดผลการเรยนรของผเรยน การประเมนเปนกระบวนการศกษาสงตางๆโดยใชระเบยบวธวจย การประเมนเปนการตรวจสอบการบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว การประเมนเปนการชวยเสนอสารสนเทศเพอการตดสนใจ การประเมนเปนการสนองสารสนเทศแกผทเกยวของทงหลายดวยการบรรยายอยางลมลกและการประเมนเปนการตดสนคณคาของสงทมงประเมน Cronbach (1963 อางถงใน ศรชย กาญจนวาส,2547) การประเมนเปนกระบวนการทเปนระบบในการเกบรวบรวมและใชสารสนเทศส าหรบการตดสนใจ จดมงหมายของการประเมนโครงการอยทความตองการทราบผลโครงการ การเปลยนแปลงทเกดขนจากการด าเนนงานและสวนใดของโครงการทควรจะปรบปรง

Akin (1963 อางถงใน ศรชย กาญจนวาส,2547 และสมคด พรมจย, 2542) การประเมนเปนกระบวนการทท าใหเกดความมนใจในการตดสนใจดวยการคดเลอกขอมลทเหมาะสม การรวบรวมและวเคราะหเพอจดท ารายงานสรปสารสนเทศทเปนประโยชนตอผบรหารในการตดสนใจเลอกทางทเหมาะสม

Page 18: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 10 -

Stufflebeam (1963 อางถงใน ศรชย กาญจนวาส,2547) การประเมนเปนการระบปญหาการจดหาและการเสนอสารสนเทศทเปนประโยชนตอการตดสนใจเลอกทางเลอกวธการด าเนนงานทเหมาะสม

กลาวโดยสรปคอ การประเมน หมายถง กระบวนการทเปนระบบในการประเมนผลการด าเนนงานตามวตถประสงคตางๆทก าหนดไวโดยอาศยการรวบรวมขอมลสารสนเทศทเปนประโยชนเพอตดสนใจหาทางเลอกทเหมาะสม

รปแบบการประเมน (Evaluation Model) รปแบบการประเมนของ Akin (1963 อางถงใน ศรชย กาญจนวาส,2547 และสมคด พรมจย,

2542) ไดเสนอรปแบบการประเมนทเรยกวา CSE (center for the study of evaluation approach) โดยมจดเนนของการประเมนคอการประเมนเพอตดสนใจ ซง Akin ไดใหความหมายของการประเมนวาเปนกระบวนการก าหนดขอบเขตของสงทเกยวของกบการตดสนใจและเลอกขอมลขาวสารทเหมาะสม การเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลเพอน าไปสการจดท ารายงานสรปใหผมอ านาจในการตดสนใจนการเลอกแนวทางทเหมาะสมกบการด าเนนงานโครงการ

Akin ไดแบงขอบขายการประเมนเปน 5 ประเดน ดงน 1) การประเมนระบบ (System Assessment) คอการประเมนผลทจ าเปนในการใหขาวสารเพอสาร

ตดสนใจเกยวกบสภาวะของระบบ 2) การประเมนการจดเตรยมโปรแกรม (Program Planning) คอการประเมนผลทเปนการให

ขาวสารเพอ ชวยในการเลอกเฟนโปรแกรมเฉพาะโดยหวงวาจะไดพบกบความตองการทางการศกษาในแงใดแงหนง

3) การประเมนการน าไปใช (Program Implementation) คอการประเมนทมความจ าเปนในการจดหาขาวสารทเกยวของกบขอบขายทจะน าโปรแกรมมาใชไดดงตงใจ และเกยวของกบกลมทสนใจจะใชโปรแกรม

4) การประเมนเพอปรบปรงโปรแกรม (Program Improvement) คอการประเมนเพอหาขาวสารระหวางทโปรแกรมด าเนนการอย วตถประสงคตางๆก าลงจะประสบความส าเรจและผลลพธทไมคาดคดก าลงจะเกดขน ขาวสารเชนนคอคณคาของการขยายขอบขายโปรแกรม

5) การประเมนเพอรบรองโปรแกรม (Program Certification) คอการประเมนผลทจ าเปนในการจดหาขาวสารทผท าการตดสนใจไดใชในการตดสนเกยวกบคณคาของโปรแกรมและศกยภาพในการขยายขอบขายใหกวางขวางของโปรแกรมเพอใหใชไดกบสถานการณทสอดคลองกน รปแบบการประเมนของ Stufflebeam Stufflebeam และคณะ (อางถงใน สมหวง พธยานวฒน ,2540) ไดเสนอแนวคดเกยวกบรปแบบการประเมนเรยกวาซบโมเดล (CIPP Model) เปนการประเมนทเปนกระบวนการตอเนอง โดยมจดเนนทส าคญคอการสใชควบคกบการบรหารโครงการเพอหาขอมลประกอบการตดสนใจอยางตอเนองตลอดเวลา วตถประสงคของการประเมนคอการใชขอมลเพอการตดสนใจ ค าวา CIPP เปนค ายอมาจาก Content ,Input ,Process และProduct ซงสตฟเฟลบม ไดใหความหมายของการประเมนวาเปนการประเมนกระบวนการของการบรรยาย การเกบขอมล การวเคราะหขอมลขาวสารเพอน าไปใชประโยชนในการตดสนใจเลอกทางเลอกทเหมาะสมซงการประเมนเพอใหไดสารสนเทศทส าคญมงประเมน 4 ดาน คอ 1) การประเมนสภาพแวดลอม (Content Evaluation : C) เปนการประเมนเพอใหไดขอมลทส าคญเพอชวยในการก าหนดวตถประสงคของโครงการ ความเปนไปไดของโครงการ เปนการตรวจสอบเพอตอบค าถามตางๆ 2) การประเมนปจจยเบองตน (Input Evaluation : I) เปนการประเมนเพอใชขอมลในการ

Page 19: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 11 -

ตดสนใจปจจยตางๆทเกยวของกบโครงการ เหมาะสมหรอไม โดยดวาปจจยทจะใชจะชวยใหบรรลจดหมายของโครงการหรอไม เปนการตรวจสอบเพอตอบค าถามทส าคญ

3) การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P) เปนการประเมนระหวางด าเนนโครงการเพอหาขอดและขอบกพรองของการด าเนนงานตามขนตอนตางๆทก าหนดไวและเปนการรายงานผลการปฏบตงานของโครงการ ซงเปนการตรวจสอบเพอตอบค าถามทส าคญ

4) การประเมนผลผลต (Content Evaluation : c) เปนการประเมนเพอดวาผลทเกดขนเมอสนสดโครงการเปนไปตามวตถประสงคหรอไม โดยอาศยขอมลการรายงานผลทไดจากการประเมนสภาพแวดลอมปจจยเบองตนและกระบวนการรวมดวย ซงเปนการตรวจสอบเพอตอบค าถามทส าคญ

ภาพแสดงรปแบบการประเมนของ Stufflebeam

ประเภทการประเมน

2.4.2 ทฤษฎการน าผลการประเมนไปใชประโยชน (A Theory of Evaluation Utilization) ศรชย กาญจนวาส (2547) กลาววาเปาหมายของการประเมนคอการไดสารสนเทศส าหรบน าไปใช ประโยชนในการพฒนาคณคาของสงทมงประเมน การน าสารสนเทศจากการประเมนไปใชประโยชนมไดหลายรปแบบ ดงเชน ท าใหเกดความรความเขาใจสงทประเมนน าไปสนบสนนการตดสนใจ การน าไปใชเชงปฏบตการ ปจจยส าคญทชวยสงเสรมการน าผลไปใชไดแกการประเมนทสามารถตอบสนองความตองการใชสารสนเทศของผเกยวของ นกประเมนจ าเปนตองแสดงบทบาทการประเมนและบทบาททางการศกษาเพอสรางความเขาใจการประเมน ผลการประเมนและประสานการน าผลการประเมนไปใชประโยชน

1) ความหมายและรปแบบการใชผลการประเมน ในระยะเรมแรกการน าผลการประเมนไปใชหมายความถงการใชอยางเปนรปธรรมทสามารถสงเกต

ไดซงเปนปฏกรยาทเกดขนโดยตรงทนทททราบผลการประเมน การใชผลการประเมนในลกษณะนเรยกวาการใชผลการประเมนในเชงปฏบตการ สารสนเทศทไดจากผลการประเมนเปรยบเสมอนเคร องมอในการเปลยนแปลง ซงมผลโดยตรงกบการตดสนใจของผบรหารเกยวกบแผนงาน โครงการ งานทท าตอไป เชน ผลการประเมนท าใหเกดการตดสนใจเปลยนแปลงนโยบาย ปรบเปลยนวธการด าเนนงาน ยต/หลกฐานทใชแสดง

การประเมนสภาพแวดลอม

การประเมนปจจยเบองตน

การประเมนกระบวนการ

การประเมนผลลพธ

เลอก/ปรบวตถประสงค

เลอกแบบ/กจกรรม/ปรบเปลยนปจจยเบองตน

ปรบปรงแผนหรอกระบวนการท างาน

ปรบปรง/ขยาย/ลมเลก/ยตโครงการ

Page 20: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 12 -

ถงผลการประเมนในลกษณะนสามารถสงเกตไดโดยจากรายงานการตดสนใจและการสงการไดด าเนนการอนเปนผลมาจากการประเมน

2) การใชในเชงความคด การใชในเชงความคด หมายถง ผลการประเมนใหขอมลขาวสาร ใหแสงสวางทางปญญาทม

อทธพลตอความคดของผบรหารหรอผทเกยวของแตไมไดน าไปสการตดสนใจโดยตรงตอแผนการปฏบตงาน รสภาพการปฏบตงานดานขน ท าใหเกดความเขาใจในสงทประเมน ซงสามารถสะสมน าไปสการตดสนใจเชงนโยบายทเกยวของเปนตน ผลการประเมนจงท าใหเกดผลในเชงความคด สรางความคดใหมเมอสะสมมากๆเขาอาจจะน าไปสการปฏบตเกยวกบแผนงานโครงการ อาจน าไปสการเปลยนแปลงนโยบาย การจดล าดบความส าคญใหม การประเมนโครงการทางสงคมสามารถชวยใหผบรหารหรอผทเกยวของเขาใจปรากฏการณทางสงคมมากขน การใชสารสนเทศจากการประเมนในลกษณะนท าใหเกดความสวาง ความเขาใจและการเรยนรจงไมควรถกมองขาม การใชผลการประเมนในเชงความคดเปนการใชในขนแรกทอาจน าไปสการใชในขนตอไปคอการใชในเชงปฏบตการ ซงจะเกดขนเมอผมสวนเกยวของสามารถเชอมโยงสารสนเทศจากการประเมนไปยงสถานการณจรงของแผนงาน โครงการ การใชเชงปฏบตการเกดขนได 3 รปแบบ การใชในเชงตรวจสอบยนยน เปนการใชผลการประเมนเพอเปนเหตสนบสนนหรอยนยนแนวทางการตดสนใจของผบรหารหรอผวางนโยบาย การใชในเชงสญลกษณ เปนการใชผลการประเมนเปนเครองชวยในการตดตามแนวทางและระเบยบขนตอนทเหมาะสมการใชลกษณะจงไมไดสนใจการน าผลไปปฏบตโดยตรง เปนการใชการควบคมคณภาพของการประเมนจงอาจไมสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงการด าเนนการตามแผนงานโครงการ เชน การใชสารสนเทศของการประเมนโดยผตรวจสอบหรอคณะกรรมการก ากบการประเมน เปนตน การใชในเชงการปฏบต การใชผลการประเมนเปนเครองมอชวยในการลงมอปฏบตด าเนนงานซงเปนหลายลกษณะ เชน เปนเครองมอชวยในการตดสนใจเกยวกบการพฒนาหรอปรบแผนงานโครงการ ปรบเปลยนวธการด าเนนงาน ปฏบตการแกไขปญหา เปนตน การใชในลกษณะนจงอาจสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงปรชญา วสยทศนองคกร หลกการและทฤษฎของโครงการ

ปจจยทสงผลตอการใชผลการประเมน (Factors Affecting Utilization) - ความเขาใจของนกประเมนเกยวกบบทบาทหนาทในกระบวนการใชผลการประเมน - การตอตานการเปลยนแปลงในองคกร - การประชาสมพนธไมเพยงพอ - เกดชองวางระหวางทไดจากการประเมนกบความชดเจนในวธการปฏบต - ความเอนเอยงในการประเมน อปสรรคในการใชผลการประเมน Leviton และ Hughes (1981 อางถงใน วราภรณ บญเจยม,2546) ไดกลาวถงอปสรรคในการใช

ผลการประเมนอาจจะเกดจากสาเหตตางๆดงน - การประเมนทมคณภาพต า จะมประโยชนนอยเนองจากไมสามารถน าไปใชไดจรง - ผลการประเมนไมไดน าไปใชประโยชนเนองจากผประเมนไมรจกใชหรอผใชไมไดเลอกผลนนมา

ใช

Page 21: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 13 -

- ผลการประเมนนนไมมผลกระทบเพราะสงทเกดขนไมมผลตอการตดสนใจจงท าใหไมไดผลกา ประเมนนน

การใชสารสนเทศในการตดสนใจ ควรจะประกอบดวย 3 ประการ ดงน 1) ตรงตอเวลา คอสารสนเทศทไดตองทนตอการใชประโยชน มผลตอการตดสนใจและมประโยชน

ตอผทมสวนเกยวของ สามารถบอกถงสภาพหรอแนวโนมการเกดเหตการณใดเหตการณหนงได 2) ความสมบรณของขอมล คอความถกตองครบถวน สมบรณ ครอบคลมสงทตองการ 3) ความสมพนธของขอมล คอขอมลทไดตรงกบความตองการของผใชขอมล สามารถสอ

ความหมายใหความรความเขาใจในการปฏบตไดถกตอง ปจจยทมผลตอการประเมน 1) คณลกษณะของผประเมน ไดแกความตงใจ ความจรงใจในการประเมน ความรความสามารถ

และความนาเชอถอ บคลกภาพและความสมพนธระหวางผประเมนกบผใชผลการประเมน 2) คณลกษณะของผใชผลการประเมน ไดแกความสนใจในการประเมน การมสวนรวมในการ

ประเมน ทศนคตตอการประเมน ความรความเขาใจของผใช 3) คณลกษณะของบรบทในการประเมน ไดแกโครงสรางองคกร จ านวนบคลากรหรอองคกรท

เกยวของ การเมองในการประเมน การกระจายอ านาจและการสอสาร 4) คณลกษณะของการประเมน ไดแกความถกตอง การตอบสนองความตองการของผใชและความ

นาเชอถอ 2.4.3 ทฤษฎการประเมนอภมาน (Meta – Evaluation Theory)

นยามของการประเมนอภมาน Stufflebeam (2002 อางถงใน สวมล วองวานช, 2549) กลาววา การประเมนอภมานหมายถง

กระบวนการบรรยาย การไดรบและประยกตใชขอมลสารสนเทศเชงบรรยายและขอมลสารสนเทศเชงการตดสนเกยวกบอรรถประโยชน (Utility) ความเปนไปได (Feasibility) ความเหมาะสม (Propriety) ความถกตองของการประเมน (Accuracy) เพอชแนวทางการประเมนและเพอรายงานจดแขง จดออนของการประเมนตอสาธารณชน สวมล วองวานช (2549) สรปวาการประเมนอภมานหมายถงกระบวนการทมระบบประกอบดวย การก าหนดขอมลสารสนเทศทตองการรวบรมขอมลสารสนเทศจากผลการประเมน /นกประเมน เพออธบายการใหคณคาหรอการตดสนคณคาวางานประเมน /นกประเมนมความเหมาะสมสอดคลองกบเกณฑและมาตรฐานทก าหนดไวหรอไมอยางไร มจดออน จดแขงในการด าเนนงานและวเคราะหสาเหตทมาจากจดออนและจดแขงได รวมทงการสงเคราะหผลการประเมนและการใชผลการประเมนอภมานในการพฒนาคณภาพการประเมน/นกประเมนทงในสวนทเปนการประเมนเดมและสวนทเปนการประเมนอภมาน วตถประสงคทส าคญของการประเมนอภมานคอ 1) เพอตรวจสอบ ควบคม ก ากบ และรบรองคณภาพโครงการประเมนโครงการเดยวหรอหลายโครงการ หรอศกยภาพของนกประเมนคนเดยวหรอหลายคน 2) เพอสงเคราะหสรปผลการประเมนกรณทมการประเมนหลายโครงการหรอมผลการประเมนนกประเมนหลายคน ใหไดผลการประเมนน าไปใชประโยชนตอไปในการพฒนาทงคณภาพการประเมน นกประเมนคณภาพของหนวยงาน

Page 22: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 14 -

หลกส าคญของการประเมนอภมาน Stufflebeam (1974) กลาววา เนองจากการประเมนอภมานเปนรปแบบการประเมนอยางหนง

หลกการของการประเมนอภมานควรประกอบดวยหลกการประเมนผล 8 ประการ ดงน 1) การประเมน คอการประเมนคณคา(Merit) ดงนนการประเมนอภมาน (Meta – Evaluation) คอ

การประเมนคณคาของผลการประเมน 2) การประเมนเพอการตดสนใจ (Decision Making) และความถกตองเชอถอไดดงนนการประเมน

อภมานจะไดสารสนเทศเพอการสนบสนนการตดสนใจในการควบคมการประเมนเพอใหนกประเมนควรตรวจสอบงานประเมนทผานมา ดงนนการประเมนอภมานจะครอบคลมทงการประเมนความกาวหนาและการประเมนเพอสรปผลรวม

3) การประเมนอภมาน ควรประเมนดานตางๆ ดงน การประเมนวตถประสงค ความเหมาะสมของการออกแบบการประเมน ความพอเพยงของเคร องมอในการออกแบบ คณภาพและความส าคญของผลลพธ

4) การประเมนอภมาน (Meta – Evaluation) ควรจะสามารถอธบายและตดสนงานประเมนและควรจะมขอเสนอแนะน าพรอมทงสามารถมแนวทางในการปรบปรงแกไขงานประเมนและการใชประโยชนอยางเหมาะสม

5) การประเมนอภมาน (Meta – Evaluation) ควรสนบสนนผประเมนและบคลากรทกคนทเกยวของกบการประเมนอภมาน

6) ผประเมนอภมานควรชน าการประเมนความกาวหนาและไดมาซงการตดสนใจจากภายนอกใหครอบคลมทงคณคาและความสมบรณของกจกรรมการประเมน

7) ผประเมนอภมานควรด าเนนการ 3 ขนตอน ดงน ผประเมนอภมานควรด าเนนการวางกรอบของค าถามการประเมนอภมานใหชดเจน หลงจากนนกเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหความตองการสารสนเทศจนกระทงสามารถใชสารสนเทศทไดใหมความเหมาะสมในการตดสนใจและความถกตองเชอถอได

8) การประเมนอภมานควรมการปฏบตตามเกณฑ ขนตอนการประเมนอภมาน 1) ก าหนดผมสวนไดสวนเสยกบการประเมนอภมาน 2) ก าหนดคณะผประเมนอภมาน 3) นยามค าถามการประเมนอภมาน 4) ก าหนดมาตรฐานทใชในการตดสนระบบการประเมนหรอการประเมนเรองใดเรองหนง 5) วางกรอบขอตกลงการประเมนอภมาน 6) รวบรวมและตรวจสอบขอมลสารสนเทศทมอยทเกยวของ 7) รวบรวมขอมลสารสนเทศใหมเทาทจ าเปน รวมทงการสมภาษณในพนท การสงเกตและการ

ส ารวจ 8) การวเคราะหขอมลสารสนเทศเชงปรมาณและคณภาพ 9) ตดสนงานประเมนตามมาตรฐาน หลกการและเกณฑทก าหนด 10) เตรยมและน าเสนอรายงานผลการประเมน 11) ชวยเหลอผมสวนไดสวนเสยในการตความหมายและประยกตใชผลการประเมน

Page 23: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 15 -

มาตรฐานการประเมนอภมาน Stufflebeam (1999) ไดก าหนดมาตรฐานการประเมนอภมานไว 4 มาตรฐาน ดงน

1) มาตรฐานดานอรรถประโยชน (Utility Standards) ผลการประเมนทไดตรงตามความตองการของผใชผลการประเมน เชน ผบรหารระดบสง

A1. มการระบผเกยวของทตองการใชสารสนเทศ A2. ผประเมนมความนาเชอถอ A3. มการรวบรวมขอมลครอบคลมและตอบสนองความตองการใชสารสนเทศของผท มสวนเกยวของ A4. การแปลความหมายและการตดสนคณคามความชดเจน A5. รายงานผลการตรวจประเมนมความชดเจนทกขนตอน A6. มการเผยแพรผลการประเมนไปยงผถกประเมนและผทมสวนเกยวของอยางทวถง A7. รายงานผลการตรวจประเมนเสรจทนเวลาส าหรบการน าไปใชประโยชน A8. การประเมนสงผลในการกระตนใหมการพฒนาและปรบปรงอยางตอเนอง 2) มาตรฐานดานความเปนไปได (Feasibility Standards) วธการทใชในการประเมนจะตองมความเปนไดในการปฏบตจรง ประหยด คมคา B1. วธการประเมนสามารถน าไปปฏบตไดจรง B2. การเปนทยอมรบไดทางการเมอง B3. ผลทไดมความคมคา 3) มาตรฐานดานความเหมาะสม (Propriety Standards) วธการประเมนจะตองไมสงผลกระทบ ตอผมสวนเกยวของและไมกอใหเกดผลเสยหายตอผใหขอมล C1. มการก าหนดขอตกลงของการประเมนอยางเปนทางการ C2. มการแกไขปญหาความขดแยงในการประเมนดวยความเปนธรรมและโปรงใส C3. รายงานผลการตรวจประเมนเปนไปอยางตรงไปตรงมา เปดเผยและค านงถงขอจ ากด ของการประเมน C4. ใหความส าคญตอสทธในการรบรขอมลขาวสารของคณะ/หนวยงานและสาธารณชน C5. ค านงถงสทธสวนบคคลของกลมตวอยาง C6. คารพสทธในการมปฏสมพนธของผมสวนเกยวของ C7. รายงานผลการตรวจประเมนมความสมบรณ ยตธรรม และเสนอทงจดเดนและจดดอย C8. ผประเมนท าการประเมนดวยความรบผดชอบและมจรรยาบรรณ 4) มาตรฐานดานความถกตอง (Accuracy Standards) วธการประเมนตองสามารถวดไดตรงตาม

สงทตองการวดจรง มความครบถวนสมบรณ แหลงผใหขอมลมความเชอถอได มการวเคราะหและประเมนผลอยางถกตองและผลการประเมนมความเปนปรนย

D1. มการระบวตถประสงคของการประเมนอยางชดเจน D2. มการวเคราะหบรบทของการประเมนอยางเพยงพอ D3. มการบรรยายจดประสงคและกระบวนการประเมนอยางชดเจน D4. มการบรรยายแหลงขอมลและการไดมาอยางชดเจน D5. มการพฒนาเครองมอและการเกบขอมลทมความตรง D6. มพฒนาเครองมอและการเกบรวบรวมขอมลทมความเทยง

Page 24: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 16 -

D7. มการจดระบบการควบคมส าหรบการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหและรายงาน D8. มการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ D9. มการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ D10. มการสรปผลการประเมนทมเหตผลสนบสนน D11. การเขยนรายงานมความเปนปรนย จากทฤษฎการประเมนทเนนการตดสนใจและทฤษฎการน าผลการประเมนไปใชประโยชนและ

ทฤษฎการอภมานขางตน สามารถสรปไดวาการจดการฐานขอมลและการจดการสนเทศในการประกนคณภาพภายในและการประกนคณภาพภายนอกมความสอดคลองกบทฤษฎและรปแบบการประเมนเนองจากเมอเราจดเกบขอมลและสารสนเทศแลวสามารถตอบสนองความตองการของผบรหารผประเมนภายในและผประเมนภายนอก 2.5 งานวจยทเกยวของ

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการประเมนประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพพบวายงไมมผลงานวจยในลกษณะดงกลาวดงนนผวจยจงขอเสนอผลงานวจยทเกยวของกบการประกนคณภาพ ดงน

สเนตร ทองโพธ (2548) ไดท าวจยเรองปจจยทสงผลตอประสทธผลโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 4 โดยมวตถประสงคในการวจยคอ 1) ศกษาปจจยทสงผลตอประสทธผลของโรงเรยน 2) เพอหาความสมพนธของปจจยทสงผลตอประสทธผลของโรงเรยน 3) เพอหาประสทธผลของโรงเรยน 4) เพอท านายปจจยประสทธของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเขต 4 ขอนแกน ผลการวจยพบวา

1) ปจจยทสงผลกระทบตอโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเขต 4 อยในระดบมาก เรยงตามล าดบคอ ปจจยดานผบรการ ปจจยดานโรงเรยน ปจจยดานคร และปจจยดานการบรหาร

2) ความสมพนธระหวางปจจยดานโรงเรยน ดานการบรหาร ดานผบรหารและดานครมผลตอประสทธของโรงเรยน ส านกงานเขตพนทการศกษาเขต 4 ขอนแกน พบวาคาประสทธหสสมพนธระหวางปจจยกบประสทธผลของโรงเรยนทง 4ดาน เปนไปในทางบวก มนยส าคญทระดบ 01 เพอพจาณาเปนรายดานพบวา ปจจยดานครและปจจยดานโรงเรยน มความสมพนธอยในระดบปานกลาง สวนปจจยดานการบรหารและผบรหาร มความสมพนธอยในระดบสง

3) ประสทธผลของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 4 โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก เรยงตามล าดบได ความสามารถในการปรบตวของบคลากร ( x = 3.97) สมรรถนะของคร( x = 3.94) ผลสมฤทธทางการเรยน( x = 3.68) เพอพจารณาเปนรายดานพบวา

ดานความสามารถในการปรบตวของบคลากร มประสทธผลโดยภาพรวมในระดบมากทกขอเรยงตามล าดบคอ บคลากรมสวนรวมในการจดท าหลกสตรของสถานศกษา ( x = 4.29) ผบรหารมความสามารถในการแกไขปญหาไดด ( x =4.21) บคลากรปฏบตงานตามแผนและตอบสนองตอความตองการของชมชน ( x = 3.96) แตสงทมประสทธผลในระดบต าทสดคอ บคลากรน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการปฏบตงาน ( x =3.68)

Page 25: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 17 -

ดานสมรรถนะของคร มประสทธผลในภาพรวมอยในระดบมาก เรยงตามล าดบคอ คณะครมความภาคภมใจทอยโรงเรยนน ( x =4.22) คณะครและนกเรยนแกไขปญหารวมกน ( x =4.11) คณะครในโรงเรยนมกจะชวยเหลอสนบสนนซงกนและกน ( x =4.08) สวนทมประสทธผลต าทสดคอ โรงเรยนมครแกนน าหรอครทไดรบรางวลดเดน ( x =3.11)

ดานผลสมฤทธทางการเรยน มประสทธผลในภาพรวมระดบมาก เรยงตามล าดบคอ นกเรยนสามารถท างานรวมกนกบเพอน ( x =4.00) นกเรยนสวนใหญมพฒนาการทางดานอารมณและจตใจ ( x =3.81) นกเรยนสวนใหญสนทนากบเพอนและผใหญไดเหมาะสมกบวย ( x =3.74) สวนทมประสทธผลตอคอ นกเรยนแสวงหาความรและเรยนรดวยตนเอง ( x =3.38) 4) เพอท านายปจจยประสทธของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเขต 4 ขอนแกน พบวาปจจยดานการบรหารโดยมคาประสทธสหสมพนธเทากบ 0.533 มอ านาจในการท านายรอยละ 28.10 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.001

กตยา สออน (2547) ไดท าการวจยเรองโมเดลเชงประสทธผล พบวา 1) คณะวชาของกลมวทยาศาสตรสขภาพมประสทธผลการประกนคณภาพภายในทง 4 ดาน หลงจากด าเนนการประกนคณภาพภายในหลงพระราชบญญตการศกษา พ.ศ.2542 แลวสงขน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ01 2) โมเดลเชงสาเหตประสทธผลการประกนคณภาพภายในทผวจยพฒนาขน เปนโมเดลทสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยตวแปรอสระสามารถอธบายความแปรปรวนของประสทธผลการประกนคณภาพภายในระยะท 1 และระยะท 2 ไดตงแตรอยละ 80 ขนไป ทงโมเดลแบบแยกและแบบรวม 3) โมเดลเชงสาเหตประสทธผลการประกนคณภาพภายในแบบทมการวเคราะหปฏสมพนธของตวแปรอสระรวมดวย สามารถอธบายความแปรปรวนคะแนนเศษเหลอไดมากกวาแบบทมการวเคราะหปฏสมพนธตวแปรอสระรอยละ 2 สลดดา ศรโท (2550) ไดท าการวจยเรองการพฒนาระบบการจดการฐานขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในเพอพรอมรบการประเมนคณภาพภายนอกส าหรบสถานศกษาอาชวศกษา จงหวดขอนแกน ผลการวจยพบวา 1) สภาพปจจบนและปญหาระบบการจดการฐานขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในเพอพรอมกบการประเมนคณภาพภายนอกส าหรบสถานอาชวศกษา จงหวดขอนแกน พบวาสถานศกษาม 1.1) การจดการฐานขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในยงมการวางแผนไมมากเทาทควร 1.2) เครองมอในการจดเกบขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในบางตวบงชไมสมบรณ 1.3) การแบงผรบผดชอบในการจดการฐานขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในแบงเปนมาตรฐาน ใหแตละแผนกและสาขา รบผดชอบ ซงมคณวฒ ความช านาญ ความเชยวชาญและประสบการณยงไมสอดคลองกบเนอหาตามมาตรฐานการและมประสบการณคอนขางนอย 1.4) การจดเกบขอมลและสารสนเทศซ าซอนกนระหวางฝายและงาน 1.5) ปฏทนและชวงเวลาในการจดเกบขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในยงไมชดเจนซงเมอจะท ารายงานการประเมนตนเองตองมการจดเกบรวบรวมขอมลเพมเตมในบางตวบงชเพอใหไดขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในตามมาตรฐานการอาชวศกษา ท าใหขอมลบางมาตรฐานไมเปนปจจบน 1.6) การจดเกบขอมลและสารสนเทศยงมความตอเนองไมเทาทควร 2) ระบบการจดการฐานขอมลและสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในเพอพรอมกบการประเมนคณภาพภายนอก ส าหรบสถานศกษาอาชวศกษา จงหวดขอนแกน ผวจยไดพฒนาขนประกอบดวย 2.1 ดานปจจย (Input) ขอมลทตองการเกบตามมาตรฐานอาชวศกษาไดแก แหลงขอมล วธการจดเกบขอมล แบบจดเกบขอมลสารสนเทศ ผจดเกบขอมล ผก ากบตดตามและชวงเวลาในการจดเกบขอมล 2.2 ดานการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ 2.3 ดานการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ 2.4 ดานผลผลต

Page 26: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 18 -

(Output) สารสนเทศในการายงานผลการตามมาตรฐานการอาชวศกษา จ านวน 6 มาตรฐาน 34 ตวบงช พรอมทงท าคมอการใชระบบการจดการฐานขอมลสารสนเทศในการประกนคณภาพภายในเพอพรอมรบการประเมนคณภาพภายนอก ท าใหสถานศกษามระบบการจดการฐานขอมลทมประสทธภาพในดานอรรถประโยชน (Utility Standards) คอผลการประเมนทไดตรงตามความตองการของผใชผลการประเมน เชน ผบรหารระดบสง ดานความเปนไปได (Feasibility Standards) คอวธการทใชในการประเมนจะตองมความเปนไดในการปฏบตจรง ประหยด คมคา ดานความเหมาะสม (Propriety Standards) คอวธการประเมนจะตองไมสงผลกระทบตอผมสวนเกยวของและไมกอใหเกดผลเสยหายตอผใหขอมล ดานความถกตอง (Accuracy Standards) คอวธการประเมนตองสามารถวดไดตรงตามสงทตองการวดจรง มความครบถวนสมบรณ แหลงผใหขอมลมความเชอถอได มการวเคราะหและประเมนผลอยางถกตองและผลการประเมนมความเปนปรนย บญสง นลแกว และคณะ (2359) ไดด าเนนการวจยเรอง การประเมนระบบและกลไกการประกนคณภาพการศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม เปนการตรวจสอบการด าเนนงานเกยวกบการประกนคณภาพการศกษาของมหาวทยาลย ตามแนวทางการจดกจกรรมทเปนขอเสนอแนะของบวงมหาวทยาลย จ านวน 13 กจกรรม การประเมนไดใชวธการรวบรวมขอมลหลายวธ คอ การสมภาษณ การใชบบสอบถาม การตรวจเอกสารและหลกฐานตามความเหมาะสมกบแหลงขอมล ผลการประเมนสรปไดวา 1.มหาวทยาลยเชยงใหมไดจดกจกรรมเผยแพรเรองเกยวกบการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาใหแกบคลากรของมหาวทยาลยดวยวธการหลายลกษณะได แก การจดประชมชแจง และประชมปฏบตการ ตงแตเดอนกมภาพนธ 2538 เปนตนมา จ านวน 5 ครง การสงหนงสอแจงเวยนไปยงคณะและหนวยงานตางๆ การพมพเอกสารเผยแพร 2.ตามความเปนจรงคณะและภาควชาไดด าเนนกจกรรมตางๆทเปนลกษณะของการประกนคณภาพการศกษาอยเสมอแตไดด าเนนการอยางไมเปนระบบและไมมเอกสารบนทกผลของการด าเนนกจกรรมเพอเผยแพร โดยเฉพาะการประเมนการสอนของอาจารยนน มอาจารยจ านวนไมนอย (ไมต ากวารอยละ 70) ไดท าการประเมนการสอนของตวเอง แตเปนการด าเนนการตามความอยากทราบผลการสอนเฉพาะตวของอาจารยเองมากกวาการด าเนนการในรปการกระท ารวมกนภายในภาควชาหรอสาขาวชา 3. คณบด ผอ านวยการ หวหนาภาควชา คณะ ประธานสาขาวชาและอาจารย เหนความส าคญของการประกนคณภาพการศกษาเปนจ านวนมาก โดยคณบดและผอ านวยการ เหนดวยรอยละ 100 หวหนาภาควชาและประธานสาขาวชา เหนดวยรอยละ 90.67 และอาจารยเหนดวยรอยละ 81.34 4.กจกรรมการประกนคณภาพการศกษาในมหาวทยาลยเชยงใหมทควรด าเนนการตอไปตามขอเสนอแนะของคณบด ผอ านวยการ หวหนาภาควชาและประธานสาขาวชาตามล าดบความส าคญ 3 อนดบแรกคอ (1) การเผยแพรหลกการ วตถประสงค และความส าคญของการมระบบการประกนคณภาพการศกษาขนภายในสถาบนใหกบบคลากรภายในสถาบนไดรบทราบโดยชดเจน ซงรวมถงขอมลขาวสารตางๆ ทเกยวของดวย (2) มการพฒนาคณาจารยและบคลากรในสถาบนอยางตอเนอง รวมทงการพฒนาเทคนคการสอนและสอการศกษา (3) จดใหมระบบการพฒนา ตดตามและประเมนผลการด าเนนการหลกสตรโดยตอเนอง ชดเจนและรดก เพอใหหลกสตรทใชในการเรยนการสอนมประสทธภาพ สามารถใชผลตบณฑตทมคณภาพได

Page 27: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 19 -

วนชย ศรชนะ (2537) ไดด าเนนการวจยเพอพฒนารปแบบของการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาส าหรบสถาบนการศกษาในสงกดทบวงมหาวทยาลย ซงผวจยไดศกษาแนวความคดพนฐาน หลกการ โครงสราง และหลกเกณฑในการประกนคณภาพการศกษาของประเทศไทย และประเทศอนๆ อก 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา องกฤษ ญปน ออสเตรเลย และสหพนธสาธารณรฐเยอรมน ซงผวจยพบวา ระบบการประกนคณภาพการศกษาของทกประเทศใหความส าคญกบหลกการในเร องของความเปนอสระ (Autonomy) ควบคไปกบความเชอถอได ในสายตาของบคคลภายนอก (Accountability) ของสถาบนอดศกษาโดยแตละประเทศไดพฒนากลไก และวธการด าเนนงานแตกตางกนออกไปตามประสบการณและจารตประเพณของตน ในสวนของวธการทใชในการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาของไทยทพฒนาขนน ไดยดกระบวนการใหการรบรองวทยฐานะเปนกลไกทส าคญโดยจะมการพจารณาใหการรบรองวทยฐานะแกสถาบนทมคณสมบตเหมาะสมตามหลกเกณฑทก าหนด ซงสามารถแบงการด าเนนงานออกไดเปน 2 รปแบบ คอ

รปแบบท 1 การใหการรบรองวทยฐานะโดยการตรวจสอบระบบการควบคมคณภาพ ภายในสถาบน (Academic Auditing System) เปนระบบทพฒนาขนเพอใชกบสถาบนหรอหลกสตรทไดเปดด าเนนการไปแลว โดยคณะกรรมการรบรองวทยฐานะจะพจารณาใหการรบรองแกสถาบนทมระบบการควบคมคณภาพทางวชาการภายในสถาบนทมคณภาพและประสทธภาพ เปนทยอมรบวาเชอถอได

รปแบบท 2 การใหการรบรองวทยฐานะโดยการตรวจสอบผลการด าเนนการ เปนระบบทพฒนาขนส าหรบสถาบนการศกษาหรอหลกสตรทขอจดตงหรอเปดด าเนนการใหม มความแตกตางจากระบบแรก คอมหาวทยาลยตองมการศกษาตนเองในเบองตนตามรปแบบททบวงมหาวทยาลยก าหนด(Self-Study form) และเมอถงก าหนดทจะตองขอรบการรบรองวทยฐานะกใหแจงความจ านงคพรอมสงรายงานการศกษาตนเองไปยงทบวงมหาวทยาลยเพอททบวงมหาวทยาลยจะไดพจารณาแตงตงคณะกรรมการไปตรวจเยยมและพจารณาผลการด าเนนการตามทระบไวในรายงานการศกษาตนเอง เมอเหนวามาตรการและเกณฑการด าเนนงานเหมาะสมกใหรบรองวทยฐานะ อยางไรกตาม ผวจยไดระบวาระบบการรบรองวทยฐานะทพฒนาขนทง 2 ระบบน มจดมงหมายอยางเดยวกนคอการกระตนใหสถาบนอดมศกษามอสระในการก ากบดแลตนเองดวยการสรางระบบควบคมคณภาพการศกษา เพอตดตามตรวจสอบการด าเนนงานของตนดวยตนเอง ภายหลงจากการประกาศนโยบายใหสถาบนอดมศกษาในสงกดมการจดและด าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของทบวงมหาวทยาลยในป พ.ศ. 2539 เปนตนมา วงการวจยทางการศกษาไดใหความสนใจและตดตามศกษาความกาวหนาและปญหาอปสรรคของการด าเนนงานในเรองดงกลาวจากสถาบนอดมศกษาอยางตอเนอง ดงจะเหนไดจากรายงานผลการศกษาวจยทไดรวบรวมสรปไวน โดยในป พ.ศ. 2541 สองปภายหลงจากทสถาบนการศกษาในสงกดทบวงมหาวทยาลยไดน านโยบายการประกนคณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ พบวา สถาบนการศกษาสวนใหญมการด าเนนงานทสอดคลองกบนโยบายของทบวงมหาวทยาลย โดยมรปแบบกระบวนการประกนคณภาพการศกษา 3 รปแบบ ไดแกรปแบบท 1 มการสรางระบบก ากบ ระบบสนบสนน และระบบตรวจสอบ รปแบบท 2 มการสรางระบบตางๆ เชนเดยวกบรปแบบขางตน รวมถงการพฒนาบคลากรในสงกด ใหมความพรอมทจะเขาสการประกนคณภาพ รปแบบท 3 มการวางแผนการด าเนนงานออกเปน 5 ระยะอยางชดเจน ดงน

ระยะท 1 สรางความรความเขาใจ ระยะท 2 จดใหมองคกรและคณะกรรมการเพอท าหนาทดแลงานประกนคณภาพโดยเฉพาะ ระยะท 3 ตดตามความกาวหนาของคณะและหนวยงาน

Page 28: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 20 -

ระยะท 4 ปรบปรงระบบ ระยะท 5 ด าเนนตามระบบทไดรบการปรบปรงแลว

ปญหาและอปสรรคทคนพบไดแก 1) การขาดความรความเขาใจอยาแทจรงของบคลากรในเรองของการประกนคณภาพการศกษา โดยบคลากรสวนหนงเขาใจวาเปนการตรวจสอบเพอจบผดมากกวาทจะเปนเรองของการพฒนา 2) ความไมตอเนองของการบรหารอนเนองจากการปรบเปลยนผบรหารบอยครง 3)ความไมชดเจนในแนวทางปฏบตของทบวงมหาวทยาลย 4) การขาดตวอยางการด าเนนงานจากมหาวทยาลยทประสบผลส าเรจ 5)ขาดคมอในการพฒนากลไกและแนวปฏบต จฑารตน วทยาขาว (2541) กไดศกษารปแบบและปญหาอปสรรคของกระบวนการประกนคณภาพการศกษา แตเปนการศกษารายกรณ ณ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ผลการวจยทพบมความสอดคลองกบสวมล ราชธนบรบาล โดยเฉพาะในเรองของปญหาและอปสรรค ซงผวจยรายงานวากอนททบวงมหาวทยาลยจะไดประกาศนโยบายการประกนคณภาพการศกษา สถาบนฯไดด าเนนการใหมการควบคมคณภาพภายในมาบางแลว หากแตมไดมการด าเนนการอยางเปนระบบ การน านโยบายของทบวงมหาวทยาลยมาปฏบตจงเปนการกระตนใหมการจดกระบวนการประกนคณภาพการศกษาอยางมระบบมากขน เพอเตรยมความพรอมใหหนวยงานภายนอกเขามาตรวจสอบอยางไรกตามการด าเนนการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอยงไมบรรลส าเรจอนเนองมาจากปญหาและอปสรรคตางๆ จ านวน 6 ประการ ดงตอไปน 1. ความเขาใจทไมตรงกนของผบรหารและคณาจารยเกยวกบวตถประสงคและเปาหมายของกระบวนการประกนคณภาพการศกษา โดยพบวากลมผบรหารมความรความเขาใจเกยวกบเรองดงกลาวมากกวาคณาจารย 2. แมวากลมผบรหารโดยทวไปจะมความรความเขาใจทดแตเมอศกษาเปนรายกรณพบวาผบรหารใหความส าคญกบกระบวนการนแตกตางกน ดงนนความกาวหนาของการประกนคณภาพการศกษาในระดบหนวยงานหรอคณะจงอยในระดบทแตกตางกนมาก นอกจากนความตอเนองของวาระผบรหารกสงผลกระทบตอความกาวหนาดวยเชนกน 3. ความแตกตางกนของทศนคต ทงนคณาจารยมความเหนวาการทใหคณาจารยถกประเมนผลการจดการเรยนการสอนแตเพยงฝายเดยวเปนการกระท าทไมเปนธรรม โดยเหนวาผบรหารกสมควรไดรบการตรวจสอบและประเมนผลการบรหารงานดวยเชนกน 4. ความบกพรองของการสอสารและประชาสมพนธภายในสถาบนฯ โดยผวจยพบวาปญหาและอปสรรคทส าคญมากประการหนงคอการทบคลากรสวนใหญไมมความรความเขาใจอยางแทจรงเกยวกบเรองของการประกนคณภาพการศกษา อนเนองมาจากการประชาสมพนธทไมด/เพยงพอ ทงในระดบคณะและระดบสถาบนฯ 5. ยงไมมการแตงตงบคลากร คณะกรรมการ และองคกรกลางทมความรความสามารถเขามารบผดชอบการจดด าเนนงานดานนโดยเฉพาะ 6. ลกษณะทแตกตางกนของหนวยงานหรอคณะ ไดสงผลกระทบใหความกาวหนาของกระบวนการประกนคณภาพการศกษาแตกตางกนเชน คณะทกอตงมานานมความพรอมทางดานบคลากร และงบประมาณมแนวโนมทชดเจนทจะกาวหนามากกวาคณะเพงกอตงเปนตน อทมพร จามรมาน และคณะ (2542) ไดศกษาสถานภาพการประกนคณภาพการศกษาอดมศกษา จ านวน 5 สาขาวชา จากการด าเนนงานของ 2 คณะวชาในโครงการน ารอง ในสงกดทบวงมหาวทยาลย พบวาคณะวชาตางๆ ยงด าเนนงานไมแลวเสรจดวยสาเหตส าคญ 3 ประการ ซงม

Page 29: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 21 -

ความสอดคลองบางประการกบปญหาและอปสรรคทคนพบโดยผวจยสองคนแรกทไดน าเสนอไปแลวขางตน ปจจยทเปนอปสรรคตอคามส าเรจของคณะวชาตางๆ ทคนพบในการศกษาครงนไดแก 1. ความไมชดเจน/ความบกพรองของการสรางความเขาใจในเรองของการประกนคณภาพใหกบทกคนทเกยวของ ท าใหผปฏบตงานด าเนนงานโดยไรทศทาง ไมมศนยรวม 2. การมงเนนหารปแบบการประกนคณภาพมากกวาทจะเปนการด าเนนงานประกนคณภาพใหครบวงจร นนคอคณะวชาสวนใหญมงเนนทการหาระบบ กลไก และรปแบบการด าเนนการ ดชน และเกณฑ เปนการด าเนนการเพอใหตอบสนองนโยบายของทบวงมหาวทยาลยมากกวาทจะเปนการรวบรวมขอมลอยางจรงจง เพอวเคราะห สรปผล และใหขอมลยอนกลบแกหนายงานเพอใหเกดการปรบปรงแกไข 3. การมองไมทะลถงผลสดทายของการประกนคณภาพการศกษาวาผลสดทายคออะไร การทคณะวชาตางๆ ด าเนนการประกนคณภาพการศกษาของตนเพยงเพราะตองการสนองตอบนโยบายของทบวงมหาวทยาลย มใชเพราะตองการประกนคณภาพผลผลตของตนเองจรงๆ ท าใหไมเขาใจวางานประกนคณภาพการศกษาเปนงานทไมตอเนอง ตองมการพฒนา ปรบปรงคณภาพของการศกษาทด าเนนการอยใหดยงๆขนไปอยางไมมสนสด จากผลการศกษาในครงน คณะผวจยได เสนอแนะใหทบวงมหาวทยาลยด าเนนการในหลายๆประการทเปนประโยชน อาท 1)ควรมการสรางความเขาใจใหกบกลมบคลากรทไมใชผบรหารมากขน 2)ควรมการจดประชมสมมนาเพอเปดโอกาสใหผทด าเนนงานในสาขาวชาเดยวกนจากสถาบนตางๆ ไดแลกเปลยนความคดเหน และแลกเปลยนตวอยางการท างาน อนจะเปนแรงกระตนใหหนวยงานเกดความพยายามทจะท างานใหกาวหนาทดเทยมกน 3)ควรเรงสรางผเชยวชาญทางดานการประกนคณภาพการศกษาใหมากขน เพยงพอทจะใหค าปรกษาแกทกสถาบนและคณะวชา 4)ควรเรงพฒนาเจาหนาทของทบวงมหาวทยาลยเอง ใหมความเขาใจทตรงกนเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา เพอทจะสามารถตอบค าถามและขอสงสยของสถาบนการศกษา/คณะวชาตางๆ ไดอยางถกตอง สอดคลอง และเปนมาตรฐานเดยวกน วฒนา ลวงลอ (2538) ไดท าวจยเรอง การวเคราะหตวบงชประสทธผลของสภามหาวทยาลยไทย การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาตวบงชประสทธผลและมตประสทธผลของสภามหาวทยาลยไทย พฒนาแบบประเมนประสทธลผของสภามหาวทยาลยไทย และวเคราะหประสทธลผของสภามหาวทยาลย จ าแนกตามโครงสรางขนาดของสภามหาวทยาลยและประเภทของมหาวทยาลย วธด าเนนการวจยประกอบดวยตวบงชและมตประสทธผลของสภามหาวทยาลยโดยใชเทคนค BET (Behavioral Evant Technique) ของเซทและคณะ ซงไดน าวธการ 5 ขนตอนของเทคนค CIT มาใชในการเกบขอมล การพฒนาแบบประเมนประสทธผลของสภามหาวทยาลย โดยเกบรวบรวมขอมลจากประชากร คอ กรรมการสภามหาวทยาลยของรฐ สงกดทบวงมหาวทยาลย จ านวน 587 คน ไดขอมลกลบ จ านวน 394 ฉบบ คดเปนรอยละ 67.12 การวเคราะหขอมลใชวธประมาณคาสมประสทธอลฟาของครอนบาค คาสหสมพนธ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาเอฟ การทดสอบคาท และคะแนนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา 1. ตวบงชประสทธผลของสภามาหวทยาลยไทยม 71 ประการ จ าแนกเปนมตประสทธผลของสภามหาวทยาลยได 8 มต คอ 1) มตเชงความเขาใจบรบทของสถาบนประกอบดวยตวบงช 9 ประการ 2) มตเชงการศกษาขอมลประกอบดวยตวบงช 7 ประการ 3) มตเชงการท างานรวมกนเปนกลม ประกอบดวยตวบงช 8 ประการ 4) มตเชงการมสวนรวม ประกอบดวยตวบงช 10 ประการ 5) มตเชงการสนบสนนงานของมหาวทยาลย ประกอบดวยตวบงช 8 ประการ 6) มตเชงการวเคราะหปญหาและการตดสนใจประกอบดวย

Page 30: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 22 -

ตวบงช 12 ประการ 7) มตเชงการตดตามและประเมนผล ประกอบดวยตวบงช 10 ประการ และ 8) มตเชงการก าหนดกศโลบาย ประกอบดวยตวบงช 8 ประการ 2.แบบประเมนประสทธผลของสภามหาวทยาลย มคณภาพดานความเทยงชนดความคงทภายในสงเทากบ 0.972 และมความตรงตามเนอหา ขอกระทงในทกมตประสทธผลมสหสมพนธในทศทางเดยวกนระดบมากอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สวมล ราชธนบรบาล (2541) ไดศกษากระบวนการประกนคณภาพทางการศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ สงกดทบวงมหาวทยาลย การวจยครงนมวตถประสงคเพอส ารวจรปแบบกระบวนการการประกนคณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ สงกดทบวงมหาวทยาลย ศกษาความคดเหนของผบรหารและอาจารยตอกระบวนการการประกนคณภาพการศกษาในสถาบนอดมศกษา โดยรวบรวมขอมลจากเอกสารแบบส ารวจจาก 11 สถาบน แบบสมภาษณผบรหาร 16 สถาบน และแบบสอบถามผบรหารและอาจารย 6 สถาบน ผลการวจยพบวา สถาบนอดมศกษาทกแหงไดมการเผยแพรหลกการและนโยบายเรองการประกนคณภาพการศกษาภายในสถาบน เพอสรางความรความเขาใจและเหนความส าคญของการประกนคณภาพการศกษา สวนใหญมการด าเนนงานทสอดคลองกบนโยบายของทบวงมหาวทยาลย มรปแบบกระบวนการการประกนคณภาพการศกษา 3 รปแบบ คอ รปแบบท 1 ประกอบดวย ระบบก ากบ และระบบตรวจสอบ รปแบบท 2 มองคประกอบเชนเดยวกบรปแบบท 1 มการเนนทการพฒนาบคลากรภายในสถาบนเพอเตรยมความพรอมเขาสการประกนคณภาพเปนสงส าคญ รปแบบท 3 มการก าหนดกรอบแนวคดเปนขนตอน แบงกระบวนการออกเปน 5 ระยะ คอ ระยะท 1 สรางความรความเขาใจใหแกบคลากรของสถาบน ระยะท 2 จดตงสภาวชาการขนเปนองคกรหลกทดแลเรองการประกนคณภาพการศกษา และมการตงคณะกรรมการอ านวยการการประกนคณภาพการศกษาเพอท าหนาทประสานงานนโยบายและจดท าขอเสนอเกยวกบหลกเกณฑหรอคมอส าหรบใหคณะวชาถอเปนแนวปฏบต ระยะท 3 การน านโยบายสแนวปฏบตและมการออกเยยมชมหนวยงานเพอดความคบหนาของแตละคณะและหนวยงาน ระยะท 4 การปรบปรงระบบ ระยะท 5 การด าเนนการประกนคณภาพการศกษาทงระบบ นอกจากนพบวา สถาบนมวธด าเนนงานในการจดประชมชแจงนโยบายและแนวปฏบตในการประกนคณภาพการศกษาในสถาบน จดตงคณะกรรมการประกนคณภาพของสถาบน จดตงหนวยงาน/คณะ/และผรบผดชอบ จดท าคมอการประกนคณภาพ ก าหนดนโยบายการประกนคณภาพการศกษาและน านโยบายสการปฏบตในระดบภาควชา และก าหนดดชนบงชคณภาพของมหาวทยาลยสวนภมภาค ดานความคดเหนของผบรหารและอาจารยตอวธด าเนนการควบคมคณภาพในหนวยงาน พบวา ผบรหารใหความส าคญตอวธด าเนนงานดานหลกสตรมากทสด สวนอก 4 ดาน ไดแก ดานอาจารย ดานหองสมดและแหลงทรพยากรการเรยนร ดานการวจย และดานบรการวชาการใหความส าคญอยในระดบมาก

อมรวชช นาครทรรพ (2543) ไดท าวจยเรอง บนทางสคณภาพ การตดตามผลการประกนคณภาพและรบรองมาตรฐานการอดมศกษา โดยงานวจยนไดรบทนสนบสนนจากส านกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต มวตถประสงคเพอตดตามความกาวหนาและศกษาปญหา อปสรรคของสถาบนอดมศกษา ในการเตรยมการรองรบการประกนคณภาพการศกษาตามนยของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

ผลการศกษาพบวาในภาพรวมสถาบนอดมศกษามความตนตวและเรมด าเนนการพฒนาระบบและกลไกประกนคณภาพไปบางพอสมควรโดยมขอแตกตางระหวางสถาบนระดบปรญญาและความกาวหนาไปกวาสถาบนระดบต ากวาปรญญา สวนในแงการด าเนนมาตรการประกนคณภาพและการใชประโยชนขอมลบงชคณภาพ พบวา สถาบนโดยรวมมการด าเนนมาตรการประกนคณภาพไปในระดบปานกลางถงมากเปนสวนใหญ โดยดานทยอหยอนไดแก ดานการวจย ดานกจกรรมและบรการนกศกษา ดานหองสมดและแหลงทรพยากรการเรยนรเปนตน สวนในดานการใชประโยชนตวบงชคณภาพนน พบวามการใชประโยชน

Page 31: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 23 -

ระดบปานกลางถงมากเชนกน โดยจดทยอหยอนคอ ตวบงชเชงผลลพธ (Output และ Outcome) ตวบงชเกยวกบบณฑตศกษา ตวบงชเกยวกบความพอใจของนกศกษาในการรบบรการดานตางๆ ตวบงชเกยวกบผลผลตและความส าเรจดานการวจย ตวบงชเกยวกบการใหบรการวชาการของอาจารย เปนตน ทงนนโดยสวนรวมอาจกลาวไดวา ขอยอยเมอเปรยบเทยบกนแลวพบวา สวนใหญเปนเรองของการใชประโยชนตวบงช มากกวาเรองการด าเนนมาตรการประกนคณภาพ เนองจากสถาบนสวนใหญมฐานะเปนสวนราชการจงมความถนดในการออกกฎระเบยบแนวปฏบตตางๆ ซงเปนมาตรการพนฐานของการประกนคณภาพ เมอดขอมลจากกรณศกษาพบวา ขอมลจากการส ารวจดจะเปนการประเมนตนเองทสงกวาความเปนจรง (Over estimation) ของสถาบนอดมศกษา เนองจากกรณศกษาชชดวานอกจากโครงการน ารองของสถาบนอดมศกษาของรฐในสงกดทบวงมหาวทยาลย และโครงการน ารองเรองการใชระบบ ISO 9002 ของสถาบนอดมศกษาในสงกดอนๆ เพยงบางแหงแลว พบวาสวนใหญมแตนโยบายและมาตรการทยงขาดแรงกระตนและการผลกดนไปสการปฏบตอยางจรงจง ท าใหกระแสการประกนคณภาพในระดบสถาบนยงไมเปนกลมเปนกอนโดยพรอมเพรยงกน อกทงยงสงผลตอแผนการประเมนและรบรองมาตรฐานจากภายนอกทสถาบนทงหมดจะตองทยอยรบการประเมนจากภายนอกใหแลวเสรจภายในป 2547 ดวย ตลอดจนการทสถาบนอดมศกษาสวนใหญมแนวทางการประกนคณภาพทคลายคลงกนอกทงยงมสถาบนบางแหงทรเรมนวตกรรมในการประกนคณภาพดวยตนเอง จงนาจะเปนโอกาสและขอไดเปรยบทหนวยงานทเกยวของจะใชเปนปจจยผลกดนการด าเนนงานในเรองนใหมเอกภาพ ประสทธภาพ และมผลทเปนรปธรรมตอไป

Stensaker B. (1998) ไดศกษาเชงเปรยบเทยบเรองการประเมนนกประเมน (Assessing the assessors)ในการประเมนคณภาพการศกษาสาขาวชาบรหารธรกจของประเทศนอรเวย การศกษาวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาการท างานของกลมนกประเมนภายนอกโดยมงตรวจสอบวานกประเมนมวธการในการพจารณาแหลงสารสนเทศ และมกระบวนการในการประเมนอยางไร ตลอดจนการเขยนรายงานการประเมนการวจยครงนเกบรวบรวมขอมลจากนกประเมนจ านวน 25 คน ซงเปนนกประเมนทไปประเมนภาควชาบรหารธรกจจ านวน 47 ภาควชาในสถาบนอดมศกษาตางๆ ทวประเทศ ผลการศกษาพบวา นกประเมนใหคาแหลงสารสนเทศและกระบวนการในการประเมนตางกน โดยพบวาสารสนเทศทไดจากรายงานการประเมนตนเอง (Self-evaluation reports) , แบบตรวจสอบรายการการจดการเรยนการสอน , การประชม/สมมนาและการฝกอบรมถกจดใหอยในล าดบต าโดยนกประเมนในขณะทสารสนเทศทไดจากปฏสมพนธระหวางกลมนกประเมนและภาควชาทถกประเมนและ/หรอสถาบนการศกษาถกจดใหอยในล าดบทสงส าหรบในการเขยนรายงานการประเมนภายนอกโดยนกประเมนพบวาสารสนเทศทไดคอนขางใหคาทสง

Kanji G.K.,Abul Malek B.A. และ Wallace T. & W. (1999) ไดท าวจยเรองการศกษาเปรยบเทยบการด าเนนงานดานคณภาพของสถาบนอดมศกษาในประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศมาเลเซ ย โดยมวตถประสงคในการศกษาทส าคญ 2 ประการ คอ 1) เพอตรวจสอบการด าเนนงานดานคณภาพของประเทศสหรฐอเมรการและประเทศมาเลเซย และ 2) เพอพฒนาโมเดล TQM (Total Quality Management) ซงสงผลตอความส าเรจในการด าเนนงานดานคณภาพของสถาบนอดมศกษาตางๆ การวจยในครงน เปนการวจยเชงส ารวจ และเกบรวบรวมขอมลโดยการสงแบบสอบถามทางไปรษณย ผลการวจยพบวา ประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศมาเลเซย มการด าเนนงานดานคณภาพทแตกตางกน ซงพอสรปไดดงน

1. สถาบนอดมศกษาในประเทศสหรฐอเมรกามสดสวนการด าเนนงานดานคณภาพ โดยใชระบบ TQM ทสงกวา สถาบนอดมศกษาในประเทศมาเลเซย (รอยละ 70.9 ในประเทศสหรฐอเมรกา และรอยละ 50 ในประเทศมาเลเซย)

Page 32: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 24 -

2. สถาบนอดมศกษาทงในประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศมาเลเซย ใหความส าคญในความคาดหวงของลกคาในระดบทใกลเคยงกน โดยมลกษณะคลายกบองคกรธรกจ (รอยละ 68.4 ในประเทศสหรฐอเมรกา และรอยละ 67.7 ในประเทศมาเลเซย)

3. สถาบนอดมศกษาขนาดเลกถงระดบปานกลางสวนใหญ สามารถด าเนนการโดยใชระบบ TQM ไดอยางมประสทธภาพ (รอยละ 73.1 ในประเทศสหรฐอเมรกา และรอยละ 69.2 ในประเทศมาเลเซย) เนองจากมความสะดวกในการบรหารจดการทงองคกร

4. ในประเทศประเทศสหรฐอเมรกามหนวยงานทท าหนาทในการประเมนคณภาพและมคณะกรรมการด าเนนงานดานคณภาพในสถาบนการศกษาในสดสวนทสงกวาในประเทศมาเลเซย โดยพบวา ในประเทศสหรฐอเมรกา สถาบนอดมศกษาทมการประเมนจากหนวยงานภายนอกมอยประมาณรอยละ 41.5 เมอเปรยบเทยบกบประเทศมาเลเซย ซงมอยเพยงรอยละ 20.7

5. สถาบนอดมศกษาในประเทศสหรฐอเมรกา มการใชตวบงชสมรรถนะการด าเนนงาน (performance indicators) มากกวาสถาบนอดมศกษาในประเทศมาเลเซย (รอยละ 69.6 ในประเทศสหรฐอเมรกาและรอยละ 46.4 ในประเทศมาเลเซย) อยางไรกตามการใชตวบงชสมรรถนะการด าเนนงานถกวจารณโดยนกวจยสวนใหญวาเปนเพยงระดบทชใหเหนคณภาพวาอยระดบใด แตอาจไมใชตวบงชทวดระดบคณภาพทแทจรง

6. ในการพฒนาโมเดล TQM พบวามองคประกอบทส าคญอย 48 องคประกอบ ทสงผลตอการด าเนนงานดานคณภาพโดยใชระบบ TQM

Newton J. (1999) ไดศกษาวจยเรองการประเมนผลกระทบในการตรวจสอบคณภาพภายนอกของสถาบนอดมศกษาในสหราชอาณาจกร ตงแตป 1993 ถง 1998 โดยมวตถประสงคเพอประเมนผลกระทบจากการใชรปแบบของการตรวจสอบภายนอกการประเมนคณภาพการจดการเรยนการสอนและการตรวจสอบคณภาพการด าเนนงานของสถาบน ผลการวจยพบวา การใชขอมลเชงปรมาณ (quantitative) และเชงคณภาพ (Qualitaitive) ทไดจากการวดการปฏบตหรอการด าเนนงานโดยองคกรภายนอก เชน รายงานการตรวจสอบและการประเมนของ Scottish Higher Education Funding Council (SHEFC) และ Higher Education Quality Council (HEQC) และการตรวจสอบและประเมนภายในโดยคณะกรรมการตามการรบรและประสบการณท าใหทราบถงผลกระทบทเกดขน คอ

1. วตถประสงคของระบบคณภาพ และวธการทใชในการตรวจสอบและประเมน ชใหเหนวาระบบการประกนคณภาพการศกษา จ าเปนตองมการตรวจสอบและประเมนทงโดยภายในและภายนอก การตรวจสอบและประเมนสถาบนอดมศกษาตางๆ เปนเรองทสามารถท าได (Accountability)

2. การปรบรงคณภาพส าหรบบคลากร มขอบเขตทกวาง ดงนน จงไมสามารถแยกสวนของการปรบปรงใหเปนอสระ ออกจากระบบการประกนคณภาพได

3. การปรบปรงคณภาพส าหรบนกศกษา เปนเรองทมความส าคญยงกวาการปรบปรงและพฒนาบคลากร เนองจากเปนผลผลตของสถาบน

4. ควรขยายการด าเนนงานดานการประกนคณภาพออกไปเพอตอบสนองตอความตองการ

Page 33: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 25 -

บทท 3 วธการด าเนนงาน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาทงนเปนบคลากรมหาวทยาลยขอนแกนทงหมด กลมตวอยาง เปนตวแทนของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกนทมสวนเกยวของกบการประกนคณภาพ ประกอบดวยผบรหารมหาวทยาลยขอนแกน คณบด ผบรหารหนวยงานระดบผอ านวยการ ศนย สถาบน ส านกและส านกงานอธการบดทงหมด บคลากรสายสนบสนนระดบหวหนางานและผประสานงาน ตวแทนอาจารยประจ าปทเปนหวหนาภาควชา ดงน

ท หนวยงาน จ านวนทงหมด (คน)

จ านวนตวอยาง (คน)

1 ผบรหารมหาวทยาลยขอนแกน อธการบด/รองอธการบด 10 10 ผชวยอธการบด 13 13

2 คณบด 20 20 3 รองคณบด/ผชวยคณบด 37 37 4 ผอ านวยการศนย สถาบน ผอ านวยการกอง ส านก

ส านกงานอธการบด 22 22

5 บคลากรสายสนบสนนระดบหวหนางาน และผประสานงานการประกนคณภาพ

159 159

6 คณะกรรมการตรวจประเมนคณภาพภายใน (ตามค าสงแตงตงคณะกรรมการตรวจประเมนคณภาพภายใน ปการศกษา 2554-2550)

85 85

7 ตวแทนอาจารยทเปนหวหนาภาควชา 74 74 8 ตวแทนอาจารย 20 คณะๆ ละ 4 คน 80 80

รวม 500 500 3.2 เครองมอทใชในการศกษา ในการศกษาครงนไดสรางแบบสอบถามแบงออกเปน 2 ชด ดงน 1) แบบสอบถามชดท 1 แบบสอบถามประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพ แบงออกเปน 4 ตอน ดงน ตอนท 1 ขอมลเกยวกบผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงทางการบรหาร การมสวนรวมในการประกนคณภาพ ประสบการณในการท างานดานการประกนคณภาพ

Page 34: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 26 -

ตอนท 2 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพ 7ดาน ดงน1) ดานคณภาพของบณฑต 2) ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน 3) ดานการวจยและงานงานสรางสรรค 4) ดานการบรการวชาการ 5) ดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม 6) ดานการประกนคณภาพ 7) ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ ตอนท 3 แนวทางการบรหารจดการระบบประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน ตอนท 4 ปญหา อปสรรค และผลกระทบในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน 3.3 การเกบรวบรวมขอมล เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทงหมด 500 กลมตวอยาง โดยการท าหนงสอราชการขอความอนเคราะหตอบแบบสอบถามถงกลมตวอยางเปนรายบคคล โดยเรมเกบรวบรวมขอมลตงแตวนท 1 กนยายน – 22 ตลาคม 2550 3.4 การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลโดยโปรแกรม SPSS for windows โดยหาคารอยละ (%) คาเฉลย ( x ) และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) 3.5 การแปลผลประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพ (บญชม ศรสะอาด,2543)

ระดบคะแนน ความหมาย 4.51-5.00 มประสทธภาพและประสทธผลในระดบ “มากทสด” 3.51-4.50 มประสทธภาพและประสทธผลในระดบ “มาก” 2.51-3.50 มประสทธภาพและประสทธผลในระดบ “ปานกลาง” 1.51-2.50 มประสทธภาพและประสทธผลในระดบ “นอย” 1.00-1.50 มประสทธภาพและประสทธผลในระดบ “นอยทสด” >1.00 ไมมประสทธภาพ

3.6 ขอจ ากดในการวจยครงน 1) ความรความเขาใจเกยวกบระบบและกลไกการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกนของผตอบแบบสอบถามทมระดบการรบรทแตกตางกน 2) ประสบการณและการมสวนรวมในกจกรรมดานการประกนคณภาพของผตอบถามมระดบการการมสวนรวมทแตกตางกน 3) ทศนคตดานบวกและดานลบของผตอบแบบสอบถาม

Page 35: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 27 -

บทท 4 ผลการวจย

ในการวจยครงนมวตถประสงคในการในการศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน โดยจะน าเสนอผลการวจยตามล าดบ ดงน 4.1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม 4.2 ผลการศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน 4.3 ผลการศกษาแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพ 4.4 ผลการศกษาการน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ 4.5 ผลการศกษาปญหา อปสรรคและผลกระทบในการการประกนคณภาพ 4.6 อภปรายผลการวจย 4.1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ตารางท 1 ขอมลเกยวกบผตอบแบบสอบถาม

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จ านวน (n=297)

รอยละ (%)

เพศ ชาย 133 44.78 หญง 158 53.20 ไมระบ 6 2.02

อาย ต ากวา 30 ป 16 5.39 30--39 ป 84 28.28 40-49 ป 96 32.32 50 ปขนไป 94 31.65 ไมระบ 7 2.36

ระดบการศกษา ปรญญาตร 112 37.71 ปรญญาโท 98 33.00 ปรญญาเอก 75 25.25 อนๆ 4 1.35 ไมระบ 8 2.69

ต าแหนงทางการบรหาร

รองอธการและผชวยอธการบด 12 4.04 คณบด 15 5.05 รองคณบด 29 9.76 ผชวยคณบด 30 10.10

Page 36: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 28 -

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จ านวน (n=297)

รอยละ (%)

ต าแหนงทางการบรหาร

ผอ านวยการ/รองผอ านวยการ 11 3.70 เลขานการคณะ/ภาควชา 26 8.75 หวหนาภาควชา 42 14.14 หวหนางาน 61 20.54 เจาหนาท/บคลากร 43 14.48 อนๆ 28 9.43

การมสวนรวมในกจกรรมการประกนคณภาพ ของคณะ/หนวยงาน

เคย 262 88.22 ไมเคย 28 9.43 ไมระบ 7 2.36

ประสบการณในการท างานดานการประกนคณภาพ

0-1 ป 32 10.77 1-2 ป 53 17.85 2-3 ป 44 14.81 3-4 ป 49 16.50 4 ปขนไป 91 30.64 ไมระบ 28 9.43

จากตารางท 1 พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง(รอยละ 53.20) มอายระหวาง 40-49 ป (รอยละ 32.32) ระดบการศกษาปรญญาตร (รอยละ 37.71) ต าแหนงทางการบรหาร เปนหวหนางาน (รอยละ 20.54) ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเคยมสวนรวมในกจกรรมการประกนคณภาพของคณะ/หนวยงาน(รอยละ 88.22) มประสบการณในการท างานดานการประกนคณภาพ 4 ปขนไป (รอยละ 30.64)

4.2 ผลการศกษาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพ ตารางท 2 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพในภาพรวมมหาวทยาลยขอนแกน

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 1 ดานคณภาพของบณฑต 3.81 0.81 มาก 2 ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน 3.73 0.88 มาก 3 ดานการวจยและงานสรางสรรค 3.51 0.89 มาก 4 ดานการบรการวชาการ 3.77 0.80 มาก 5 ดานอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและ

วฒนธรรม 2.91 0.71 ปานกลาง

Page 37: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 29 -

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 6 ดานการประกนคณภาพ 3.82 0.86 มาก 7 ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ 3.54 0.84 มาก

รวมเฉลย 3.58 0.83 มาก

จากตารางท 2 พบวาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน โดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวามประสทธภาพและประสทธผลในการประกนคณภาพทกดานโดยเรยงตามล าดบจากมากทสดและไปหานอยทสด ไดแก 1.ดานการประกนคณภาพ ( x = 3.82) 2.ดานคณภาพของบณฑต ( x = 3.81) 3.ดานการบรการวชาการ ( x = 3.77) 4.ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน x = 3.73) 5.ดานการบรหารจดการองคกรอยาง มประสทธภาพ ( x = 3.54) 6.ดานการวจยและงานสรางสรรค ( x = 3.51) 7.ดานการท านบ ารงศลปะ และวฒนธรรม ( x = 2.91) ตารางท 3 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานคณภาพบณฑต

ประเดนการประเมนประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 1.1 การวจยเพอตดตามคณภาพของบณฑต 3.90 0.73 มาก 1.2 การสงเสรมศกยภาพของนกศกษาในดานวชาการ วชาชพ คณธรรมจรยธรรม และความสามารถในการเรยนรไดตามศกยภาพแตละคน

3.69 0.86 มาก

1.3 การสนบสนนและสงเสรมศกยภาพของผเรยนใหสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของแตละคน

3.48 0.91 ปานกลาง

1.4 การจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกศกษาทครบถวนและสอดคลองกบคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค

4.00 0.70 มาก

1.5 การจดบรการและจดหาปจจยตางๆทสงเสรมและสนบสนนการเรยนรของนกศกษา เชน หองสมด คอมพวเตอร วสด อปกรณ และสงอ านวยความสะดวก การใหค าแนะน าปรกษา กจกรรมแนะแนวการศกษาตอและหางานท า

3.91 0.88 มาก

1.6 คณภาพของบณฑต (วดจากรอยละของการไดงานท า ระดบความพงพอใจของผใชบณฑต การไดรบรางวลและสรางชอเสยงใหกบคณะ/มหาวทยาลย)

3.85 0.79 มาก

รวม 3.81 0.81 มาก

Page 38: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 30 -

จากตารางท 3 พบวาในดานคณภาพบณฑตมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกศกษาทครบถวนและสอดคลองกบคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค ( x = 4.00 ) 2. การจดบรการและจดหาปจจยตางๆทสงเสรมและสนบสนนการเรยนรของนกศกษา เชน หองสมด คอมพวเตอร วสด อปกรณ และสงอ านวยความสะดวก การใหค าแนะน าปรกษา กจกรรมแนะแนวการศกษาตอและหางานท า ( x = 3.91 ) 3. การวจยเพอตดตามคณภาพของบณฑต ( x = 3.90) ตารางท 4 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานวชาการและการจดการเรยนการสอน

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 2.1 ระบบและกลไกในการพฒนาและปรบปรงหลกสตรใหไดคณภาพและมาตรฐาน

3.68 0.82 มาก

2.2 การตดตามประเมนผลหลกสตรเมอครบรอบการประเมนทก 5 ปอยางตอเนอง

3.23 0.91 ปานกลาง

2.3 การวจยในชนเรยนเพอพฒนากระบวนการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ

2.92 0.98 ปานกลาง

2.4 การพฒนาสอการเรยนการสอนใหมความหลากหลายทางดานวชาการโดยการใชเทคโนโลยสารสนเทศตางๆและ e-learning

4.06 0.94 มาก

2.5 การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญและการสอนสอดแทรกคณธรรมและจรยธรรม

4.52 0.75 มากทสด

2.6 การตดตามประเมนผลคณภาพการสอนและความพงพอใจของนกศกษาทมตอคณภาพการสอนของอาจารย

3.97 0.90 มาก

รวม 3.73 0.88 มาก

จากตารางท 4 พบวาในดานวชาการและการจดการเรยนการสอนมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญและการสอนสอดแทรกคณธรรมและจรยธรรม ( x = 4.52) 2. การพฒนาสอการเรยนการสอนใหมความหลากหลายทางดานวชาการโดยการใช เทคโนโลยสารสนเทศตางๆและ e-learning ( x = 4.06) 3. การตดตามประเมนผลคณภาพการสอนและความพงพอใจของนกศกษาทม ตอคณภาพการสอนของอาจารย ( x =3.97)

Page 39: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 31 -

ตารางท 5 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการวจยและงานสรางสรรค ประเดนการด าเนนการ

เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 3.1 การก าหนดนโยบายและแผนงานดานการวจยอยางชดเจน 3.90 0.96 มาก 3.2 การพฒนาระบบการบรหารงานวจยและฐานขอมลดานการวจย

3.46 0.92 ปานกลาง

3.3 การจดกจกรรมสงเสรมและสนบสนนเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารยดานการวจย

3.92 0.88 มาก

3.4 การเผยแพรผลงานวจยและงานสรางสรรคโดย การตพมพในวารสารระดบชาตและนานาชาตรวมทงการน าเสนอในทประชมวชาการตางๆ

4.04 0.91 มาก

3.5 การน าผลงานวจยไปใชประโยชนในการพฒนาชมชน สงคม และประเทศชาต

3.30 0.97 ปานกลาง

3.6 การจดสทธบตร อนสทธบตร ลขสทธและทรพยสนทางปญญา

2.41 0.69 นอย

รวม 3.51 0.89 มาก

จากตารางท 5 พบวาในดานการวจยและงานสรางสรรคมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การเผยแพรผลงานวจยและงานสรางสรรคโดย การตพมพในวารสารระดบชาตและนานาชาตรวมทงการน าเสนอในทประชมวชาการตางๆ ( x = 4.04) 2. การจดกจกรรมสงเสรมและสนบสนนเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารยดานการวจย ( x =3.92 ) 3. การก าหนดนโยบายและแผนงานดานการวจยอยางชดเจน ( x = 3.90) ตารางท 6 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการบรการวชาการ

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 4.1 การจดท าแผนงาน/โครงการบรการวชาการและวชาชพแกสงคม ชมชนและประเทศชาต

3.94 0.67 มาก

4.2 การจดโครงการ/กจกรรมบรการวชาการและวชาชพทหลากหลายและตอบสนองความตองการของสงคม ชมชนและประเทชาต

4.53 0.60 มากทสด

4.3 มการบรณาการการบรการวชาการเขากบการเรยนการสอนและการวจย

3.35 0.92 ปานกลาง

4.4 การตดตามและประเมนผลการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง

3.94 0.96 มาก

Page 40: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 32 -

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 4.5 การน าผลการประเมนมาพฒนาและปรบปรงการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง

3.39 0.81 ปานกลาง

4.6 การมสวนรวมของบคลากรทกระดบในการใหบรการวชาการและวชาชพ

3.44 0.85 ปานกลาง

รวม 3.77 0.80 มาก จากตารางท 6 พบวาในดานบรการวชาการมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ

“มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การจดโครงการ/กจกรรมบรการวชาการและวชาชพทหลากหลายและตอบสนองความตองการของสงคม ชมชนและประเทชาต ( x = 4.53) 2. การจดท าแผนงาน/โครงการบรการวชาการและวชาชพแกสงคม ชมชนและประเทศชาต ( x =3.94) 3. การตดตามและประเมนผลการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง ( x =3.94 ) ตารางท 7 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธผลของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 5.1 การจดท าแผนงาน/โครงการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม

3.56 0.68 มาก

5.2 การสนบสนนสงเสรมการใหนกศกษามสวนรวมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม

3.95 0.74 มาก

5.3 การสนบสนนสงเสรมการใหคณาจารยและบคลากรทกระดบมสวนรวมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม

2.48 0.77 นอย

5.4 การตดตามประเมนผลการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมอยางตอเนอง

3.11 0.72 ปานกลาง

5.5 การน าผลการประเมนมาพฒนาและปรบปรงการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม

2.22 0.71 นอย

5.6 การวจยเพอพฒนามาตรฐานศลปะและวฒนธรรมของชมชน สงคมและทองถน

2.13 0.66 นอย

รวม 2.91 0.71 ปานกลาง

Page 41: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 33 -

จากตารางท 7 พบวาในดานอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “ปานกลาง” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การสนบสนนสงเสรมการใหนกศกษามสวนรวมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม ( x = 3.95 ) 2. การจดท าแผนงาน/โครงการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม ( x = 3.56) 3. การตดตามประเมนผลการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมอยางตอเนอง ( x = 3.11 )

ตารางท 8 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการประกนคณภาพ ประเดนการด าเนนการ

เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธผลของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 6.1 การก าหนดนโยบายและผรบผดชอบดานการประกนคณภาพอยางเปนระบบและชดเจน

4.21 0.96 มาก

6.2 การประเมนตนเองและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอมหาวทยาลยทกปการศกษา

4.55 0.90 มากทสด

6.3 การตรวจประเมนคณภาพภายในคณะ/หนวยงานอยางตอเนอง

4.03 0.98 มาก

6.4 การน าเอาผลการตรวจประเมนไปใชประกอบการวางแผนเพอพฒนาและปรบปรงผลการด าเนนงานอยางตอเนอง

3.73 0.89 มาก

6.5 บคลากรมสวนรวมในการประกนคณภาพและท างานเปนทม 3.90 0.82 มาก 6.6 การสรางนวตกรรมดานการประกนคณภาพ 2.50 0.62 นอย

รวม 3.82 0.86 มาก

จากตารางท 8 พบวาในดานการประกนคณภาพมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การประเมนตนเองและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอมหาวทยาลยทกปการศกษา ( x = 4.55 ) 2.การก าหนดนโยบายและผรบผดชอบดานการประกนคณภาพอยางเปนระบบและชดเจน ( x = 4.21) 3. การตรวจประเมนคณภาพภายใน คณะ/หนวยงานอยางตอเนอง ( x = 4.03) ตารางท 9 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพดานการบรหารจดการองคกรอยาง มประสทธภาพ

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 7.1 การปรบปรงโครงสรางองคกรและระบบการบรหารทเออตอการเปลยนแปลงและความตองการของผรบบรการ

3.25 0.85 ปานกลาง

Page 42: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 34 -

ประเดนการด าเนนการ เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผล

ของการประกนคณภาพ

ระดบประสทธภาพและประสทธผล ของการประกนคณภาพ

( x ) S.D. แปรผล 7.2 การจดท าแผนการด าเนนงานและตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนครบทกภารกจ

3.56 0.89 ปานกลาง

7.3 การพฒนาและปรบปรงระบบฐานขอมลและสารสนเทศเพอการบรหารจดการองคกร

3.22 0.90 ปานกลาง

7.4 การประเมนความพงพอใจของผรบบรการ (นกศกษา บคลากร ประชาชน)

3.94 0.73 มาก

7.5 การเผยแพรขอมลขาวสารตางๆทเปนประโยชนใหบคลากรและสาธารณชนไดรบทราบอยางตอเนอง

3.82 0.78 มาก

7.6 การบรหารความเสยงและ/หรอการควบคมภายใน 3.43 0.89 ปานกลาง รวม 3.54 0.84 มาก

จากตารางท 9 พบวาในดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ มประสทธภาพและ

ประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การประเมนความพงพอใจของผรบบรการ (นกศกษา บคลากร ประชาชน) ( x = 3.94) 2. 5 การเผยแพรขอมลขาวสารตางๆทเปนประโยชนใหบคลากรและสาธารณชนไดรบทราบอยางตอเนอง ( x = 3.82) 3. การจดท าแผนการด าเนนงานและตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนครบทกภารกจ ( x = 3.56 ) 4.3 ผลการศกษาแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพ

ในการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกนนนผตอบแบบสอบถามไดให ขอเสนอและแนวทางทเปนประโยชนในการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพของมหาวทยาลย ทหลากหลายและบางประเดนกเปนแนวทางทใกลเคยงกน ดงนนจงสรปเปนหวขอไดดงน 1) มหาวทยาลยควรด าเนนการอยางจรงจงในการตรวจประเมนคณภาพภายของทกหนวยงานใน มหาวทยาลยขอนแกน โดยก าหนดเกณฑการประเมนในระดบทแตกตางกน 2) คณะ/หนวยงาน/คณะกรรมการตรวจประเมน/บคลากร ยงไมเขาใจกระบวนการและขนตอนการตรวจ ประเมนคณภาพภายใน ดงนน มหาวทยาลยควรจะชแจงขนตอนและกระบวนการใหทกคนเขาใจ 3) ในการตรวจประเมนคณภาพภายใน มหาวทยาลยจะตองสรางความตระหนกใหกบคณะ/หนวยงานใน การรายงานขอเทจจรงของสภาพปจจบนทเกดขน เพอจะไดน าขอบกพรอง ปญหาและอปสรรคไป พฒนาและปรบปรง ไมใชการปกปดขอมล 4) มหาวทยาลยควรจะจดท าแบบฟอรมในการประเมนตนเอง แบบฟอรมรายงานขอมลทกตวชวดเพอ ความสะดวกของคณะ/หนวยงาน ทผานมากมการด าเนนการบางแตไมครบถวนหรอมการ เปลยนแปลงแบบฟอรมบอยมาก 5) การน าเอาเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) มาใชในการประกนคณภาพ ท า

ใหเกดความสบสนในระยะแรก ในปตอไปควรจะจดอบรม ชแจง สรางความรความเขาใจเรองดงกลาว

Page 43: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 35 -

ใหบคลากรทกคน ไมใชเฉพาะเจาะจงบคลากรบางกลม เชน ผบรหาร หวหนางานเปนตน ถาบคลากรไมมความรความเขาใจ อาจจะสงผลตอการมสวนรวมและความรวมมอดานการประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน

6) การประเมนตนเองตามเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) ของคณะ/หนวยงานไมตรงกบความเปนจรง มหาวทยาลยควรหาแนวทางพฒนาและปรบปรงและสรางคานยมในการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

7) ตวชวดการประเมนคณภาพของหนวยงาน ควรจะมความเขมขนมากกวาเดม พรอมทงจดระบบการตรวจระเมนเพอใหไดขอมลทสมบรณทสด

8) ในการก าหนดหรอพฒนาตวชวดควรค านงถงผลประโยชนทไดรบจากตวชวด มความสอดคลองกบพนธกจ วสยทศนและความกาวหนาขององคกรมากกวาปรมาณของตวชวด พรอมนก าหนดรปแบบหรอแบบฟอรมการรายงานขอมลใหชดเจน

9) มหาวทยาลยควรจะท างานเชงรก เรงด าเนนการก าหนดตวบงชในการประเมนคณภาพภายในแตละปการศกษา ทผานมาตวชวดจะด าเนนการแลวเสรจกอนสนปการศกษาไมกเดอน และควร แจงก าหนดการเกยวกบการประเมนและประกนคณภาพใหกบคณะ/หนวยงานทราบลวงหนาอยางรวดเรว

10) มหาวทยาลยไมควรเปลยนดชนชวดบอย ทกปการศกษาตองเปลยนตวชวด เกณฑการประเมนและคมอท าใหสนเปลอง เสยเวลาในการจดเกบขอมล บางตวชวดจดท าฐานขอมลส าหรบรายงานผลแลวกมายกเลกในปตอไป

11) ควรจดใหมคณะกรรมการผทรงคณวฒในการตรวจกจกรรมการตรวจประเมนประกนคณภาพภายในตลอดจนมผเชยวชาญหรอช านาญการดานตวเพอใหค าปรกษาแกบคลากรทงมหาวทยาลย

12) พฒนาระบบประกนคณภาพโดยการใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยในการด าเนนงาน 13) ผบรหารควรเอาใจใสและก ากบ ตดตามผลการตรวจประเมนและการเอาน าผลการตรวจประเมนคณภาพ

มาพฒนาและปรบปรงอยางตอเนองและเปนรปธรรม ควรจะกระกนคณภาพจรง ๆ ไมใชท าแตเอกสาร 14) มหาวทยาลยควรมคณะกรรมการตดตามการน าเอาผลการประเมนมาพฒนาคณภาพและด าเนนการ

อยางจรงจงกบคณะ/หนวยงานทไมไดน าเอาผลการประเมนมาพฒนาคณภาพและปรบปรง 15) พฒนาและเพมจ านวนผตรวจประเมนคณภาพภายในใหมจ านวนมากขน และเปนการเพมศกยภาพของ

บคลากรใหมทกษะในการประเมนและประกนคณภาพและเพมจ านวนผช านาญการดานการประกนคณภาพ

16) ควรจะบรณาการภารกจตาง ๆ อนไดแก การจดท าค ารบรองการปฏบตราชการ การควบคมภายในและการบรหารความเสยง การเปนหนวยงานใสสะอาด เปนตน เขามาอยภายในระบบการประกนคณภาพใหไดโดยไมตองแยกกจกรรมอยางในปจจบน จงเปนการเพมภาระ และท าใหเกดความสบสน

17) ควรเนนความเปนรปธรรมและประเมนคณภาพจากผลงานทเกดขนจรงรวมทงประสทธผลไมใชเพยงแตท าแลวเพอใหผานการประเมนเทานน เพราะจะท าใหเกดการใชงบประมาณอยางไมมประสทธภาพ เพยงเพอใหไดมาซง KPI และกเปนผลงานหลอก ๆ บางครงคนท าดแตออนการรายงานเกบขอมลจงตกเกณฑได

18) ท าความความเขาใจกบบคลากรทกระดบใหเหนถงประโยชนแทจรงของการประกนคณภาพทมตอองคกรและสรางวฒนธรรมการพฒนาคณภาพ

19) มระบบหรอจดท าฐานขอมลกลางโดยสามารถน าขอมลไปใชไดกบทกหนวยงาน ลดปญหาการขอขอมลซ าซอน รวมทงเปนการลดภาระใหกบภาควชาและบคลากร

Page 44: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 36 -

20) ตวชวดบางอยางยงไมสะทอนถงคณภาพของบณฑต เชน จ านวนโครงการหรอรอยละของนกศกษาทเขารวมโครงการ ควรหยบเอาคณลกษณะทพงประสงคของนกศกษาของมหาวทยาลยทง 12 ขอ มาเปนตวชวด (เชงคณภาพ)

21) ควรจะมผรบผดชอบทสามารถใหค าแนะน าและประสานงานกบสวนกลาง (ระดบมหาวทยาลย) รวมถงเขารวมใหขอคดเหน-เสนอแนะกบคณะหนวยงานในขนตอนการด าเนนการตามระบบ PMQA

4.4 ผลการศกษาการน าผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ

ในการด าเนนการตามระบบและกลไกการประกนคณภาพนน กระบวนการทส าคญคอกระบวนการตรวจประเมนคณภาพภายในประจ าปการศกษา หลงสนสดกระบวนการตรวจประเมนคณภาพภายใน คณะ/หนวยงานตางๆไดน าเอาผลการตรวจประเมนคณภาพมาพฒนาและปรบปรงผลการด าเนนงานอยางตอเนองตามวงจร PDCA แตจากการศกษาวจยครงนจากเอกสารและหลกฐานเชงประจกษพบวา คณะและหนวยงานทไดรบการตรวจประเมนคณภาพภายใน ยงไมเหนความส าคญในการน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรง ถงแมวาจะมหลายคณะและหนวยงานมการน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรง แตประเดนทน าไปพฒนาหรอไปท าแผนการพฒนาองคการนน ยงไมคลอบคลมโอกาสในการพฒนา ผวจยจงขอสรปดงน 4.4.1 การน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพยงไมคลอบคลมทวทงองคกร 4.4.2 คณะ/หนวยงานขาดความรความเขาใจ ขนตอน แนวทาง วธการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางเปนระบบ 4.4.3 มหาวทยาลยขาดระบบการก ากบตดตามการน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ ท าใหคณะ/หนวยงานไมเหนความส าคญ และไมไดด าเนนการอยางจรงจงและเปนรปธรรม 4.4.4 ขาดงบประมาณและบคลากรทจะสนบสนนใหเกดการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพ รวมทงขาดแรงจงใจในการด าเนนการ

4.5 ผลการศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ประเดนปญหา

เกยวกบ ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

นโยบายดานการประกนคณภาพ

1. บคลากรขาดความเขาในในนโยบายทใชประเมนในแตละปเนองจากมหาวทยาลยไมไดจดเวทชแจงอยางเปนทางการ

1. ควรมการประชมชแจงใหกบคณะ/หนวยงานและบคลากรทกระดบทราบถงนโยบายของมหาวทยาลย

2. ด าเนนการไมครบคลมภารกจ 2. ปรบเปลยนระบบการประเมนใหครบทกภารกจ/ดาน

3. ไมมการจดล าดบคณภาพของคณะ/หนวยงานในภาพรวมทงมหาวทยาลย

3. ควรมการจดล าดบผลการประเมนเพอใหหนวยงานตาง ๆ ตนตวในการท าระบบประกนคณภาพ

Page 45: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 37 -

ประเดนปญหาเกยวกบ

ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

4. ยงไมชดเจน

4. ควรก าหนดนโยบายทแนนอนมผลในทางปฏบตและตงอยบนหลกการพนฐานของระบบการประกนคณภาพ

5. ยงไมมจดเนนทแนนอนและขาดความตอเนองในการพฒนานโยบาย

5. ควรมรปแบบทเปนมาตรฐานของมหาวทยาลยขอนแกน

6. เปลยนรปแบบบอย ท าใหการท ารายงานตองเปลยนบอย

6. ควรมระยะเวลาทพอเหมาะในการปรบเปลยนนโยบายและรปแบบการประกนคณภาพและควรประเมนสถานการกอนจะมการปรบเปลยนนโยบาย

7. เปนการด าเนนการตามขอก าหนดแตยงไมเหนการน ากลบมาปรบปรง/พฒนาจดออน-จดแขงขององคกรอยางชดเจน

7. ควรมนโยบายและฝายทรบผดชอบเพอน าผลจากการประเมนคณภาพมาใชปรบปรง/พฒนาองคกรตอไป

8. การน านโยบายไปสการปฏบตยงไมเกดประสทธภาพและขาดความเอาจรงเอาจงตามศกยภาพของคณะ/หนวยงาน

8. ก าหนดนโยบายและแนวทางสการปฏบตใหชดเจนและเปนรปธรรมอยางตอเนอง

9. เปนนโยบายทเรงรดและกาวกระโดดมากเกนไปในการปรบเปลยนรปแบบการประกนคณภาพมาเปนการด าเนนการตามขนตอนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA)

9. มหาวทยาลยควรท าแผนระยะยาวในการประกนคณภาพใหเหนอยางชดเจนและเปนรปธรรม และใหความมนใจวาจะไมมการปรบเปลยนเปนระบบอนๆ และตองเตรยมความพรอมบคลากรทกคนใหพรอมทจะกาวกระโดดไปพรอมมหาวทยาลยอยางพรอมเพยงกน

10. ไมชดเจนในบางประการท าใหบคลากรไมเขาใจนโยบายประกนคณภาพของมหาวทยาลย ท าใหเกดความเบอหนาย ไมอยากใหความรวมมอ ยากมาก

10. สรางความเขาใจใหบคลากร พดใหงายชดเจน เขยนอธบายใหเขาใจงาย ๆ หรอชแจงนโยบายอยางตอเนองและมนใจวาบคลากรรบรและรบทราบทกกลมและทกคน

Page 46: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 38 -

ประเดนปญหาเกยวกบ

ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

ผบรหาร 1. ไมมการตดตาม ก ากบตดตามการประกนคณภาพหรอการประเมนคณภาพอยางตอเนอง ด าเนนการเฉพาะชวงทมการตรวจประเมนคณภาพภายในเทานน

1. ผบรหารทกคนควรใหความส าคญและก ากบตดตามการประเมนผลการด าเนนงานทกภารกจ ตลอดจนเอาจรงเอาจงกบการน าเอาผลตรวจประเมนมาพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

2. การจดระบบการประสานงานเพอการด าเนนงานประกนคณภาพยงไมมกระสทธภาพเทาทควร

2. ควรจดระบบกลไกในการประสานงานทเออตอระบบการประกนคณภาพทวทงองคกรโดยการก าหนดตวหรอบคคลทรบผดชอบอยางชดเจน

3. ปญหาบางอยางเปนปญหาทพบบอยมากแตไมคอยไดรบการแกไข เชน เรองบคลากรไมเพยงพอ

3. มนโยบายทชดเจนและชใหเหนความส าคญของระบบประกนคณภาพททกฝายตองด าเนนการรวมกนโดยเฉพาะอยางยงการแกไขปญหารวมกน

5. การสงเสรมการมสวนรวมของบคลากรในแตระดบของผบรหารยงเหนไมชดเจน สวนใหญเปนเฉพาะสวนทรบผดชอบดานการประกนคณภาพเทานน ยงไมขอความรวมมอจากบคลากรทกคน

5. ควรจดโครงการพฒนาศกยภาพบคลากรทงทมสวนเกยวของและไมมสวนเกยวของใหมความรความเขาใจระบบและกลไกการประกนคณภาพ สงเสรมและสนบสนนใหเกดความรวมมอกบบคลากรทกคน

6. ความไมเอาใจใสในกรอบงานดวยประกนคณภาพเทาทควร

6. ท าสงทเปนรปธรรมมากกวาเนนรายงานและคะแนน

7. ท าเพยงเพอมงเนนผลคะแนนไมใชการปฏบตตอเนองเพอผลด

7. มหาวทยาลยตองเขมงวดและตรวจประเมนใหไดสภาพจรงของมหาวทยาลย

8. ผบรหารไมเอาจรงเอาจรงกบการประกนคณภาพภายใน ไมเปนตวอยางทดใหกบบคลากร ท าใหบคลากรไมเหนความส าคญของการประกนคณภาพ

8. ผบรหารตองเปนตวอยางทดในการด าเนนการดานการประกนคณภาพ การมสวนรวมตองเรมทผบรหารกอน ถาผบรหารสงแตคนทรบผดชอบ บคลากรกขาดแรงจงใจในการท างานดานการประกนคณภาพรวมกน

Page 47: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 39 -

ประเดนปญหาเกยวกบ

ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

บคลากร 1. ขาดความรและความเขาใจระบบและกลไกการประกนคณภาพท าใหไมเหนความส าคญ

1. สรางความรความเขาใจใหกบบคคลากรตลอดจนการชแจงรายละเอยดเพมเตมแกบคลากรทกระดบ

2. ขาดการมสวนรวมและความรวมมอในการประกนคณภาพ

2. สรางความตระหนกใหบคลากรเปนประโยชนของการประกนคณภาพ หาแนวทางหรอวธการใหบคลากรทกระดบมสวนรวมในการประกนคณภาพ ตลอดจนการฝกอบรม พรอมทงการจดระบบการปฏบตงานทประเมนผลงานเชงยทธศาสตร ใหมากขน

3. การสอสารลงสผปฏบตท าไดไมทวถงขาดบคลากรทจะมาชวยประเมนภายใน

3. ปลกจตส านกการปฏบตงานและจดเวทแลกเปลยนเรยนรรวมกน

4. มงานในหนาทรบผดชอบหลายดาน 4. สรางความตระหนกใหกบบคลากรใหเหนชอบส าคญของการประกนคณภาพ และท างานประจ าใหเปนการประกนคณภาพงาน

ระบบการตรวจประเมนคณภาพภายใน

1. มการปรบเปลยนรปแบบและแบบฟอรมในการจดท ารายงานการประเมนตนเองคอยขางบอยทกป ท าใหเกดความเบอหนายและเปนภาระ

1. ควรมการปรกษาหารอ ชแจงและสรางความเขาใจใหบคลากรมการรบรรบทราบและยอมรบสงทมหาวทยาลยด าเนนการ

2. ยงไมชดเจนดานมาตรฐานในการประเมน

2. ผตรวจประเมนควรศกษาขอมลใหมากและละเอยดขน

3. ผตรวจประเมนบางทานไมเขาใจขอมลทแทจรงของหนวยงานน าไปประเมนผลไมถกตอง

3. ควรก าหนดสดสวนทเหมาะสมระหวางการศกษาเอกสาร กรสงเกต การสมภาษณ พรอมทงเพมระยะเวลาในการตรวจประเมนเปน 2-3 วน

Page 48: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 40 -

ประเดนปญหาเกยวกบ

ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

4. การตรวจประเมนมงเนนระบบเอกสารมากเกนไป สวนการสงเกต สมภาษณนนมนอยมากท าใหไดขอมลไมสมบรณ

4. มผรบผดชอบในสวนฐานขอมลและพยายามเกบรายละเอยดขอมลทมาจากสวนบน/คณะ/ภาควชา เพอหลกเลยงการเรยกเกบขอมลซ าซอน

5. ระบบการจดเกบขอมลยงไมขดเจนท าใหตองกรอกขอมลซ าซอน

5. ปรบปรงเกณฑประเมนบางตว เชน การวดผล ดานการวจยของกลมสาขาวทยาศาสตรสขภาพกบสายมนษยและสงคมศาสตร

6. มการเกรงใจและไมกลาประเมนตรง ๆ แมจะรขอมลเบองลกบางอยางทยงไมพฒนา

6. ผประเมนตองประเมนผลการตรวจประเมนคณภาพภายในอยางตรงไปตรงมาและสรางความตระหนกใหกบคณะ/หนวยงานในการยอมรบความจรง

7. มการประเมนซ าซอนหลายระบบเกนไป

7. บรณาการระดบการประเมนใหเปนระบบเดยวกน

8. ผตรวจประเมนขาดความร ทกษะ ประสบการณ 9. การตรวจสอบจะมงเนนดานเอกสาร

8.ควรสรางผตรวจประเมนคณภาพภายในใหมคณภาพ เพมพนประสบการณใหมากขน ก าหนดสดสวนของคณสมบตของผตรวจประเมนในกาประเมนคณะ/หนวยงาน บางทมเปนผประเมนหนาใหม เพราะมหาวทยาลยหาผตรวจประเมนไมได จ านวนผตรวจประเมนในแตละครงควรจะมอยางนอย 5 คนขนไป เพอจะไดแบงกนท างาน และไมท างานหนกเกนไป

ดชนและเกณฑการตรวจประเมน

1. เกณฑทใชวดในแตละกลมควรตางกน เชน กลมผสอน, กลมสนบสนนดานบรหาร, ดานวชาการ

1. ปรบใหกระชบขนในดชนทส าคญ ๆ

2. ไมชดเจน ไมเปนรปธรรมเพยงพอ มจ านวนมากเกนไปขาดการวเคราะห สงเคราะห ใหสอดคลองกบภารกจของหนวยงาน

2. ควรสงเคราะหและคดเลอกตวชวดทมคณภาพและมประโยชนในการจดจรงๆใหมจ านวนนอยทสดและสอดคลองกบภารกจของคณะ/หนวยงาน

Page 49: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 41 -

ประเดนปญหาเกยวกบ

ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

3. วธการจดเกบขอมลยงไมม standard ท าใหความนาเชอถอต า

3. ควรใหเกณฑการประเมนจ านวนนอยกวาพฒนาใหมคณภาพแลวจงเพมจ านวน KPI ไมควรใช KPI จ านวนมากตงแตเรมตน

4. มเกณฑประเมนบางตวชวดสงเกนไป ควรแบงเกณฑออกเปนกลมสาขา

4. ควรคณะ/หนวยงานปรบเกณฑการประเมนทสงเกนไปใหลดลงในระดบทเหมาะสม

ผประสานงาน 1. บคลากรมภาระงานมาก มความบกพรองในการประสานงานหรอการเตรยมการกอนการตรวจประเมนคณภาพ

1. บคลากรส านกงานประเมนจะตองรบทราบขนตอนการตรวจประเมนคณภาพภายในเปนอยางด หรอควรจะอบรมบคลากรใหมความรกอนลงพนท

2. การตดตอสอสารระหวางผประสานงานกบคณะ/หนวยงาน มนอยมากและไมมวตถประสงคทชดเจน ไมแจงขอมลทเปนประโยชนลวงหนา

2. เพมขดความสามารถของบคลากรในการตดตอประสานงาน เพมความถในการตดตอสอสารและก าหนดวตถประสงคการสอสารใหชดเจน

3. แจงกจกรรมในวนตรวจไมชดเจน ขนตอนการตรวจประเมนยงไมรเลยแลวคณะ/หนวยงานจะทราบไดอยางไร

3. พฒนาสมรรถนะ โดยเฉพาะในดานการสอสารเชงบวกและการบรการดวยใจเพราะผประสานงานเปนบคคลส าคญ ตลอดจนตองมความรและประสบการณในการตรวจประเมนคณภาพภายใน ทผานมาบคลากรไมมความพรอมเลย

4. บคลากรมจ านวนนอย ความรความสามารถแตกตางกน บางคงคนจะมความสามารถสงแตบางคนยงตองพฒนาอกไกล ถาบคลากรเกงกท าใหมหาวทยาลยท าอยางไดอยางมประสทธภาพ

4. สรางระบบการถายโอนความรทกษะ ประสบการณใหบคลากรทกคน เตรยมความพรอมของบคลากรใหมความรความเขาใจงานทท า

5. บคลากรของส านกงานประเมนจะตองด าเนนการทเปนตวอยางทด มวฒนธรรมการประกนคณภาพ

5. ตองมการพฒนาและปรบปรงตนเองอยเสมอ เปนแบบอยางทดในการสราง วฒนธรรมคณภาพ

อน ๆ โปรดระบ

1. ไมไดน าผลการตรวจประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพอยางจรงจง

1. มหาวทยาลยแตงตง คณะกรรมการหรอคณะท างานเพอ

Page 50: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 42 -

ประเดนปญหาเกยวกบ

ปญหาทพบ แนวทางแกไขปญหา

และตอเนอง ตดตามการน าผลการตรวจประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพอยางตอเนองและเอาจรงเอาจง

ผลกระทบจากการประกนคณภาพ ผลกระทบดานบวก ผลกระทบดานลบ

- มการวางแผนยทธศาสตร แผนกลยทธ แผนปฏบตการอยางเปนระบบ -มการตรวจสอบผลการด าเนนงานของคณะ/หนวยงานวาเปนไปตามเปาหมายทวางไวหรอไม - กระตนใหเกดการท างานอยางเปนระบบ - กอใหเกดนวตกรรมทางความคดและหรอการหาแนวทางตางๆเพอพฒนาคณภาพ - มการทบทวนผลการด าเนนงานของคณะ/หนวยงาน - ไดรบทราบขอมลตามสภาพจรงของคณะ/หนวยงาน - กระตนใหเกดการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง - เกดการบรณาการตวชวดระบบการประเมนคณภาพทกระบบเขาดวย - ไดรบทราบแนวทางวธการพฒนาคณภาพ - ท าใหทราบจดแขงและโอกาสในการพฒนาคณภาพ - หนวยงานไดทบทวนการปฏบตงานตามภารกจตางๆวาเปนไปตามเปาหมายหรอไม -การจดเกบขอมลเปนระบบและไดขอมลมากขน -กระตนใหบคลากรเกดการพฒนาอยเสมอ -เกดการแขงขนเพอพฒนาคณภาพระหวางองคกรภายในและภายนอก -คณะ/หนวยงาน ตลอดจนบคลากรมความพรอมตอการประเมนทงภายในและภายนอก -องคกรมจตวญญาณในการพฒนาคณภาพ บงบอกถงสญญาณทด -การมสวนรวมของบคลากร ผรบบรการ ผมสวนไดสวนเสย

-กระบวนการท างานในการประเมนคณภาพภายใน มหลายขนตอน ตงแตการประเมนตนเอง การจดท ารายงานการประเมนตนเอง การตรวจสอบความถกตอง การมอบหมายผรบผดชอบหรอมอบหมายผรบผดชอบตวชวด การศกษาขอมล การท าความเขาใจกบรายละเอยดตวชวด การจดท าระบบเอกสารอางอง แตละขนตอนมความยงยากและเปนภาระอยางมาก -กระบวนการมความยงมากและซบซอน ท าใหเกดความเบอหนาย -ความเชอมนวาคะแนนทไดมคณภาพจรงหรอไม - การชแจงและท าความเขาใจเรองระบบและกลไกการประกนคณภาพ ตลอดจนตวชวดการประเมนคณภาพภายในไปยงบคลากรไมทวถง -รายละเอยดการการด าเนนงานมมากเกนไป ท าใหเกดการผลกภาระ หรอผลกความรบผดชอบใหเพอนรวมงาน -การสญเสยระยะเวลาในการท างานและงบประมาณ -การประเมนตนเองโดยไมค านงถงสภาพจรง ค านงถงเฉพาะระดบคะแนนสงสด ท าใหเสยโอกาสในการพฒนาและปรบปรง - การประเมนผลทไมตรงกบสภาพจรงทเกดขน รวมทงการใหขอเสนอแนะทไมสามารถด าเนนการไดอยางเปนรปธรรม - บางคณะหรอบางหนวยงานไมไดใหความส าคญกบการประเมนคณภาพภายใน

Page 51: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 43 -

ผลกระทบดานบวก ผลกระทบดานลบ -เกดการขบเคลอนในดานตางๆ เชน การวจยดานคณภาพบณฑต ดานการวจย และการบรการ วชาการแกสงคมและชมชนทตอบสนองความตองการสงคมและประเทศชาตมากขน -ภาพลกษณทด ชอเสยงและความนาเชอถอ

- การน าผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรงยงไมทวถงทงองคกร รวมทงมหาวทยาลยกไมสามารถด าเนนการแกไขได หรอไมสามารถเอาผดผไมน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรงได

4.6 อภปรายผลการวจย ในการอภปรายผลการวจยตามวตถประสงคขอท 1 คอการศกษาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน ผวจยขออภปรายผลการวจยโดย ดงน

ประสทธผล = การบรรลวตถประสงคทตงไว หรอ ผลลพธของการท างานกบเปาหมายทก าหนดไว

วตถประสงค ปจจยน าเขา กจกรรม ผลผลต ผลลพธ objective Input Process Out put Out come

ประสทธภาพ = การใชทรพยากรทมจ ากดใหคมคาเมอเทยบกบปรมาณของผลผลตทไดรบ

ประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน

1. บรรลเปาหมายตามพนธกจหลก 2. คณภาพและมาตรฐานการศกษา 3. ไดรบการยอมรบในระดบสากล 4. ความพงพอใจของผรบบรการ 5. ความพงพอใจของผใชบณฑต 6.บคลากรทกระดบมสวนรวมในการประกนคณภาพ 7.มการด าเนนกจกรรมเพอพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

แผนภาพท 1 ประสทธภาพและประสทธผลขององคกร

Page 52: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 44 -

1) ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพ ผลการวจยพบวาประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน โดยภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวามประสทธภาพและประสทธผลในการประกนคณภาพ ดงน ดานคณภาพของบณฑต

ดานคณภาพบณฑตมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกศกษาทครบถวนและสอดคลองกบคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค ( x = 4.00 ) 2. การจดบรการและจดหาปจจยตางๆทสงเสรมและสนบสนนการเรยนรของนกศกษา เชน หองสมด คอมพวเตอร วสด อปกรณ และสงอ านวยความสะดวก การใหค าแนะน าปรกษา กจกรรมแนะแนวการศกษาตอและหางานท า ( x = 3.91 ) 3. การวจยเพอตดตามคณภาพของบณฑต ( x = 3.90)

การจดกจกรรมสงเสรมและพฒนานกศกษาทครบถวนและสอดคลองกบคณลกษณะของบณฑต ทพงประสงค มหาวทยาลยขอนแกนโดยฝายพฒนานกศกษาไดใหความส าคญในการพฒนานกศกษาโดยมการจดกจกรรมในการสงเสรมและพฒนานกศกษาในดานตางๆ ไดแกดานวชาการ ดานกฬาและสงเสรมสขภาพ ดานบ าเพญประโยชน ดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรมและดานการนนทนาการ ในระดบคณะกเชนกนจะเหนไดวามการจดกจกรรมในการพฒนานกศกษาทสอดคลองกบคณลกษณะของบณฑตทพงประสงคอยางตอเนอง โดยในปการศกษา2548 มการจดกจกรรมพฒนานกศกษาทงหมด 556 กจกรรม ปการศกษา 2549 จ านวน 823 กจกรรม และปการศกษา 2550 จ านวน 911 กจกรรม (ขอมลจากรายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2548-2550) ซงเปนแนวโนมทเพมขนทกป นอกจากนในการจดกจกรรมพฒนานกศกษาไดมการตดตามประเมนผลการจดกจกรรมและน าผลการประเมนไปพฒนาการจดกจกรรมพฒนานกศกษาอยางตอเนอง

การจดบรการตางๆใหกบนกศกษาและจดหาปจจยตางๆทสงเสรมและสนบสนนการเรยนรของนกศกษา เชน หองสมด คอมพวเตอร วสด อปกรณ และสงอ านวยความสะดวก การใหค าแนะน าปรกษา กจกรรมแนะแนวการศกษาตอและหางานท า ซงจะเหนวาในทกคณะไดใหความส าคญในการจดบรการและจดหาปจจยตางๆเพอเปนการสนบสนนการเรยนรของนกศกษา อกทงยงเปนการอ านวยความสะดวกใหกบนกศกษา เชน การใหบรการ ณ จดบรการ (One stop service) บรการหอพกนกศกษา หองประชมสมมนา อนเตอรเนต เอกสาร แบบฟอรมและค ารองตางๆ

การวจยเพอตดตามคณภาพของบณฑต มหาวทยาลยมการด าเนนการเพอพฒนาคณภาพของบณฑตอยางตอเนอง โดยมการวจยสถาบน ดงน 1. ภาวการณไดงานท าของบณฑต 2. ภาวการณไดงานท าตรงกบสาขาทส าเรจการศกษา 3. ภาวการณไดเงนเดอนเรมตนตามเกณฑมาตรฐาน 4. ระดบความพงพอใจของผใชบณฑต 5. ประสทธภาพการสอนของอาจารย เปนตน อกทงในการประเมนคณภาพของมหาวทยาลยนน มความจ าเปนจะตองด าเนนการวจยเพอศกษาขอมลผลการด าเนนงานตามตวชวดการตรวจประเมนคณภาพภายในและแจงผลการวจยไปยงทกคณะ นอกจากนในระดบคณะกยงไดด าเนนการวจยสถาบนในประเดนเดยวกนกบมหาวทยาลย ซงเปนการวจยควบคกนไปเพอใหไดขอมลทเปนประโยชนตอการพฒนาคณภาพทงในระดบมหาวทยาลยและระดบคณะ เปาประสงคเชงยทธศาสตรในการผลตบณฑตของมหาวทยาลยขอนแกน คอ บณฑตมคณลกษณะทพงประสงค ตรงกบความตองการของตลาดแรงงานและสงคม ซงจากการศกษาผลการด าเนนงานในดาน

Page 53: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 45 -

การผลตบณฑตของมหาวทยาลยขอนแกนนนพบวาบณฑตมคณภาพตรงตามความตองการของตลาดแรงงานและสงคม และ ผลการด าเนนงานในดานอนๆมแนวโนมทดขน ดงเชน

1) รอยละของบณฑตทไดงานท าและประกอบอาชพอสระภายใน 1 ป 2545 2546 2547 2548 2549 2550

82.00 % 83.35 % 88.97 % 88.12 % 83.01 % 82.39 % (ขอมลจากการประเมนผลการปฏบตราชการมหาวทยาลยขอนแกน และ กองแผนงาน) 2) ระดบความพงพอใจของผใชบณฑตมหาวทยาลยขอนแกน

2547 2548 2549 2550 3.80 3.85 4.04 3.91

ผใชบณฑตมความ พงพอใจมาก

ผใชบณฑตมความ พงพอใจมาก

ผใชบณฑตมความ พงพอใจมาก

ผใชบณฑตมความ พงพอใจมาก

(ขอมล:รายงานวจยสถาบนเรองความพงพอใจของผใชบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน : สนง.ประเมนฯ) 3) จ านวนนกศกษาและศษยเกาทไดรบรางวลในระดบชาตและนานาชาต (คน)

2545 2546 2547 2548 2549 2550 6 48 51 51 212 227

(ขอมล: รายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2548 และผลการปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2549-2550)

ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน ดานวชาการและการจดการเรยนการสอนมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ

“มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญและการสอนสอดแทรกคณธรรมและจรยธรรม ( x = 4.52) 2. การพฒนาสอการเรยนการสอนใหมความหลากหลายทางดานวชาการโดยการใชเทคโนโลยสารสนเทศตางๆและ e-learning ( x = 4.06) 3. การตดตามประเมนผลคณภาพการสอนและความพงพอใจของนกศกษาทมตอคณภาพการสอนของอาจารย ( x =3.97)

การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญและการสอนสอดแทรกคณธรรมและจรยธรรม ฝายวชาการและวเทศสมพนธไดก าหนดเปนนโยบายทส าคญในการพฒนาอาจารยใหมความรความเขาใจในการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ มการจดอบรมใหความรใหความรเปนประจ าทกปโดยส านกนวตกรรมการเรยนการสอน สนบสนนทนการวจยเพอพฒนากระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ นอกจากนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญยงเปนตวชวดทส าคญในการประเมนคณภาพภายใน และการประเมนคณภาพภายนอก เชน สมศ . สกอ. และ กพร.

การสอดสอดแทรกคณธรรมและจรยธรรม ส านกวชาศกษาทวไปและส านกนวตกรรมการเรยนการสอนไดจดอบรมใหความรแกอาจารยในการสอดสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม ตลอดจนจดท าเปนคมออาจารยในการสอดสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

การพฒนาสอการเรยนการสอนใหมความหลากหลายทางดานวชาการโดยการใชเทคโนโลยสารสนเทศตางๆและ e-learning เปนกลยทธทส าคญของฝายวชาการและวเทศสมพนธ โดยมอบหมายใหส านกนวตกรรมการเรยนการสอนจดอบรมใหความรแกคณาจารยเพอใหมความรและทกษะในการจดท าสอ

Page 54: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 46 -

การเรยนการสอนทหลากหลาย การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการพฒนาสอการเรยนการสอน รวมทง รายวชา e-learning จากการส ารวจรายวชา e-learning ทงหมดในปการศกษา 2548 มจ านวน 240 ผลงาน ปการศกษา 2559 มรายวชา e-learning จ านวน 927 ผลงาน และในปการศกษา 2550 เพมขนเปน 1,802 รายวชา

การตดตามประเมนผลคณภาพการสอนและความพงพอใจของนกศกษาทมตอคณภาพการสอนของอาจารย มการด าเนนการอยางตอเนองทกหลกสตรเพอเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอนของคณาจารย นอกจากนมหาวทยาลยไดพฒนาแนวทางการประเมนคณภาพการสอนและความพงพอใจของนกศกษาทมตอคภาพการสอนของคณาจารยผานระบบออนไลน ซงด าเนนการโดยส านกบรหารและพฒนาวชาการ

ดานการวจยและงานสรางสรรค ดานการวจยและงานสรางสรรคมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอ

พจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การเผยแพรผลงานวจยและงานสรางสรรคโดย การตพมพในวารสารระดบชาตและนานาชาตรวมทงการน าเสนอในทประชมวชาการตางๆ ( x = 4.04) 2. การจดกจกรรมสงเสรมและสนบสนนเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารยดานการวจย ( x =3.92 ) 3. การก าหนดนโยบายและแผนงานดานการวจยอยางชดเจน ( x = 3.90)

การเผยแพรผลงานวจยและงานสรางสรรคโดยการตพมพในวารสารระดบชาตและนานาชาตรวมทงการน าเสนอในทประชมวชาการตางๆนนฝายวจยและการถายทอดเทคโนโลยไดใหการสนบสนนการตพมพเผยแพรผลงานวจยโดยไดจดท าประกาศหลกเกณฑการสนบสนนและเผยแพรผลงานวจยในวารสารเพอสนบสนนงบประมาณ 1) คาธรรมเนยมทวารสารเรยกเกบส าหรบการตพมพ 2) คาตอบแทนผเชยวชาญภาษาตางประเทศ 3) คาตอบแทนผลงานวจยทตพมพในวารสารตางชาตทมคาผลกะทบ รวมทงการจดอบรมเชงปฏบตการเพอเขยนรายงานการวจยและบทความวจยเพอตพมพในวารสารวชาการตางๆ ในปจจบนจะเหนวาผลงานวจยของคณาจารยมหาวทยาลยขอนแกนไดรบการตพมพในระดบชาตและนานาชาตเพมขนในระดบทนาพงพอใจบงบอกถงคณภาพผลงานวจยของมหาวทยาลยทตอบสนองตอปญหาของชมชน สงคมและอนภาคลมน าโขงและการสรางองคความรใหม ดงแสดงในสถตการตพมพผลงานวจยในวารสารตางประเทศตงแตป 2545-2549 จ านวน 573 เรอง หรอคดเฉลยตอปคอ 115 เรอง/ป

2545 2546 2547 2548 2549 109 เรอง 157 เรอง 96 เรอง 116 เรอง 95 เรอง

(ขอมล : ส านกบรหารงานวจย ฝายวจย มหาวทยาลยขอนแกน) ในป 2549 ผลงานวจยทไดรบการตพมพในระดบชาตและนาชาต มจ านวน 370 เรอง ป 2550 เพมขนเปน385 เรอง (รายงานผลการปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2549-2550)

การจดกจกรรมสงเสรมและสนบสนนเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารยดานการวจย ฝายวจยและถายทอดเทคโนโลยไดจดกจกรรมสงเสรมสนบสนนเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารยด านการวจย ไดแก การอบรมนกวจยหนาใหม โครงการสนบสนนระบบอาจารยทปรกษา ระบบพเลยง การอบรมการเขยนขอเสนอโครงการวจย การพฒนาขอเสนอโครงการวจย การสนบสนนการจดตงกลมวจยและศนยวจยเฉพาะอยาง การอบรมการเขยนรายงานฉบบสมบรณและบทความวจยเพอตพมพในวารสาร เปนตน

Page 55: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 47 -

การก าหนดนโยบายและแผนงานดานการวจยอยางชดเจน มหาวทยาลยขอนแกนเปนมหาวทยาลยในกลมท1 คอผลตบณฑตและวจย มหาวทยาลยไดจดท าแผนยทธศาสตรและแผนกลยทธดานการวจย โดยมเปาประสงคเชงยทธศาสตร ดงน

1. ผลงานวจยทตอบสนองตอปญหาของชมชน สงคมและอนภาคลมน าโขง 2. ผลงานวจยทตพมพในวารระดบนานาชาตทมคา impact สงและไดรบการอางอง 3. ผลงานวจยสรางองคความรใหม นวตกรรมและน าไปสการจดทะเบยนทรพยสนทางปญญา

กลยทธ 1. พฒนาโครงการ ระบบบรหารจดการการวจยเพอสรางและพฒนาผลงานวจย นวตกรรมทน าไปใชประโยชน 2. สรางและพฒนานกวจยใหมศกยภาพอยางตอเนอง 3. พฒนาระบบและกลไกในการสนบสนนการวจย 4. พฒนาเครอขายและพนธมตรความรวมมอกบหนวยงานภายนอก 5. พฒนาระบบการสงเสรมการเผยแพรการวจยและการใชประโยชนจากการวจย 6. พฒนาระบบการถายทอดเทคโนโลยและการบรการวชาการ

ดานการบรการวชาการ ดานบรการวชาการมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณาเปน

รายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การจดโครงการ/กจกรรมบรการวชาการและวชาชพทหลากหลายและตอบสนองความตองการของสงคม ชมชนและประเทชาต ( x = 4.53) 2. การจดท าแผนงาน/โครงการบรการวชาการและวชาชพแกสงคม ชมชนและประเทศชาต ( x =3.94) 3. การตดตามและประเมนผลการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง ( x =3.94 )

การจดโครงการ/กจกรรมบรการวชาการและวชาชพทหลากหลายและตอบสนองความตองการของสงคม ชมชนและประเทชาต มหาวทยาลยมเปาประสงคเชงยทธศาสตรในการใหบรการวชาการทมผลกระทบตอชมชนในแงของการแกไขปญหาและการพฒนาชมชน ซงด าเนนการโดยศนยบรการวชาการและไดจดกจกรรม/โครงการบรการวชาการทหลากหลายและตอบสนองตอสงคม ชมชน และประเทศชาต และในระดบคณะทมภารกจแตกตางกนในการใหบรการวชาการจงท าใหเกดความหลากหลายในการใหบรการวชาการในภาพรวมของมหาวทยาลย

ในป 2545-2550 มหาวทยาลยและคณะตางๆจดกจกรรมบรการวชาการ ดงน 2545 2546 2547 2548 2549 2550

514 กจกรรม 615 กจกรรม 523 กจกรรม 1188 กจกรรม 843 กจกรรม 825 กจกรรม (ขอมล: รายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกนปการศกษา 2545-2550 และรายงานผลการปฏบตราชการ ป 2548-2550)

จดท าแผนงาน/โครงการบรการวชาการและวชาชพแกสงคม ชมชนและประเทศชาต มหาวทยาลยได ถายทอดแผนกลยทธดานการบรการวชาการไปสปฏบตใหกบทกคณะเพอใหมการจดท าแผนการใหบรการวชาการในระดบคณะ นอกจากนมหาวทยาลยยงสนบสนนงบประมาณสนบสนนการจดกจกรรมการบรการวชาการแกสงคมและชมชนโดยพจารณาจากแผนการใหบรการวชาการของคณะตางๆ

Page 56: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 48 -

การตดตามและประเมนผลการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง ผลจากการตรวจประเมนคณภาพภายในพบวาสวนใหญทกคณะมการตดตามประเมนผลการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง มการประเมนความพงพอใจการใหบรการวชาการและน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรง ซงมหาวทยาลยรวมกบศนยบรการวชาการไดก าหนดกรอบในการตดตามประเมนผลโครงการบรการวชาการ แบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 : ประเมนกระบวนการด าเนนโครงการ ( PROCESS ) ขนตอนท 2 : ประเมนผลผลตโครงการ (OUTPUT) ขนตอนท 3และ4 ประเมนการน าผลไปใชและผลกระทบจากการเขารวมกจกรรม/โครงการ

ดานอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม ดานอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมมประสทธภาพและประสทธผลใน

ภาพรวมอยในระดบ “ปานกลาง” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การสนบสนนสงเสรมการใหนกศกษามสวนรวมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม ( x = 3.95 ) 2. การจดท าแผนงาน/โครงการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม ( x = 3.56) 3. การตดตามประเมนผลการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมอยางตอเนอง ( x = 3.11 )

การสนบสนนสงเสรมการใหนกศกษามสวนรวมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม มหาวทยาลยไดอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมผานกระบวนการผลตบณฑตและการจดกจกรรมพฒนานกศกษาทสอดคลองคณลกษณะของบณฑตทพงประสงค มการจดกจกรรมอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมและสนบสนนและสงเสรมใหนกศกษาเขารวมกจกรรมทงในระดบมหาวทยาลยและในระดบคณะ เชน กจกรรมวนส าคญทางศาสนา กจกรรมวนลอยกระทงและเทศกาลตางๆทเปนการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม ซงทกคณะไดมการจดท าแผนงาน/โครงการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมเพอใหสอดคลองกบแผนในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธ รรม นอกจากนยงมการตดตามประเมนผลการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรมอยางตอเนอง

ดานการประกนคณภาพ ดานการประกนคณภาพมประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” เมอพจารณา

เปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1. การประเมนตนเองและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอมหาวทยาลยทกปการศกษา ( x = 4.55 ) 2.การก าหนดนโยบายและผรบผดชอบดานการประกนคณภาพอยางเปนระบบและชดเจน ( x = 4.21) 3. การตรวจประเมนคณภาพภายในคณะ/หนวยงานอยางตอเนอง ( x = 4.03)

การประเมนตนเองและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอมหาวทยาลยทกปการศกษา ตงแตมหาวทยาลยด าเนนการประกนคณภาพภายในตงแต ป2541 เปนตน มหาวทยาลยไดก าหนดใหทกคณะและหนวยงานประเมนตนเองและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอตอมหาวทยาลย ในระยะแรกๆนน คณะ/หนวยงานและบคลากรยงขาดความรความเขาใจเรองระบบและกลไกการประกนคณภาพตลอดจนทกษะในการจดท ารายงานการประเมนตนเอง ซงในระยะตอมา มหาวทยาลยไดใหความส าคญในการพฒนาศกยภาพของบคลากรและเรงสรางความรความเขาใจในระบบและกลไปการประกนคณภาพ ตงแตป

Page 57: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 49 -

การศกษา 2547 ทกคณะและหนวยงานไดมการประเมนตนเองและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอตอมหาวทยาลยทกปการศกษา นอกจากนมหาวทยาลยยงไดการก าหนดนโยบายและผรบผดชอบดานการประกนคณภาพอยางเปนระบบและชดเจน ตลอดจนสนบสนนและสงเสรมใหทกคณะและหนวยงานด าเนนการการตรวจประเมนคณภาพภายในคณะ/หนวยงานอยางตอเนอง โดยมหาวทยาลยไดท าการตรวจประเมนคณภาพภายในเปนประจ าปทกปการศกษา

ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ มประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยใน

ระดบ “มาก” เมอพจารณาเปนรายขอ 3 อนดบแรก ไดแก 1.การประเมนความพงพอใจของผรบบรการ (นกศกษา บคลากร ประชาชน) ( x = 3.94) 2. 5 การเผยแพรขอมลขาวสารตางๆทเปนประโยชนใหบคลากรและสาธารณชนไดรบทราบอยางตอเนอง ( x = 3.82) 3. การจดท าแผนการด าเนนงานและตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนครบทกภารกจ ( x = 3.56 )

การประเมนความพงพอใจของผรบบรการ (นกศกษา บคลากร ประชาชน) มหาวทยาลยก าหนดเปนนโยบายและถายทอดไปสคณะโดยการก าหนดเปนตวชวดในการตรวจประเมนคณภาพภายในและค ารบรองการปฏบตราชการ ในระดบมหาวทยาลยไดรบการประเมนความพงพอใจจากหนวยงานภายนอกซงผลการประเมนมระดบสงขนทกป ดงน

2547 2548 2549 2550 77.40 79.68 87.61 84.84

สวนดสตโพล เอแบคโพล สถาบนวจยธรรมศาสตร การเผยแพรขอมลขาวสารตางๆทเปนประโยชนใหบคลากรและสาธารณชนไดรบทราบอยางตอเนอง

มหาวทยาลยไดเปดเผยขอมลตางๆทเปนประโยชนใหบคลากรและสาธารณชนไดรบทราบอยางตอเนอง ไดแก รายงานผลการด าเนนงานตามแผน รายงานประจ าป รายงานการประเมนตนเอง รายงานการประเมนผลการปฏบตราชการ การประชาสมพนธการจดกจกรรมการประชม /อบรม/สมมนา ผานชองทางตางๆ ไดแก ขาวมหาวทยาลย เวบไซต สถานวทย โทรทศน โทรศพท และสายตรงถงอธการบด

การจดท าแผนการด าเนนงานและตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนครบทกภารกจ มหาวทยาลยไดจดท าแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตราชการ 4 ป แลวถายทอดไปสคณะ/หนวยงานคอการน ายทธศาสตรไปสการปฏบต (Strategy Implementation) ซงเปนกระบวนการหนงในการบรหารกลยทธโดยมหาวทยาลยมการด าเนนการทส าคญคอการจดท าแผนปฏบตราชการของคณะ/หนวยงานทสอดรบกบแผนปฏบตราชการของมหาวทยาลย ซงทกคณะ/หนวยงานจะตองก าหนดแผนงาน โครงการ กจกรรม ผลผลต ผลลพธ ระยะเวลา งบประมาณ และผรบผดชอบในพนธกจหลกคอ การผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ การท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม และการบรหารจดการองคกร รวมถงความตองการทรพยากรบคคล ครภณฑและดานสงกอสราง ซงทงหมดนจะตองสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรและเปาประสงคทง 5 ดานของมหาวทยาลย

ส าหรบการก ากบตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนนน มหาวทยาลยไดจดใหมกลไกการควบคมการปฏบตงานตามกลยทธและกอใหเกดการปรบปรงอยางตอเนองตลอดจนการเรยนรในองคกร โดยด าเนนการเปรยบเทยบผลการปฏบตงานทด าเนนการไดจรงกบเปาหมายทก าหนดไวทงในรปผลต (Output) ผลลพธ (Outcome) ทงนจะใชรปแบบการประเมน 3 ลกษณะคอ 1) การประเมนเชงลกษณะ (Qualitative

Page 58: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 50 -

Evaluation) 2) การประเมนเชงปรมาณ (Quanlitative Evaluation) 3) การตรวจสอบโดยผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders audit) นอกจากนนจะมการประเมนระหวางทงโครงการ(Post-project evaluation) เมอเสรจสนโครงการภายในการบรณาการระบบการประเมนจากหนวยงานกลางตางๆใหเปนเอกภาพ ชวงเวลาในการตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแผนคอระยะ 6 เดอน 9 เดอน และ 12 เดอน เพอน าผล ทไดไปทบทวนและปรบปรงเพอใหมผลการด าเนนงานเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวภายในระยะ 12 เดอน ซงถอเปนการสนสดของการด าเนนการตามแผนปฏบตราชประจ าปงบประมาณนนๆ

นอกจากการก ากบตดตามประเมนการด าเนนงานตามแผนแลว สภามหาวทยาลยไดก าหนดใหมการตดตามและประเมนผลงานของอธการบด เพอใหสภามหาวทยาลยมแนวทางในการตดตามประเมนผลงานอธการบดตามนโยบายและพนธกจทสภามหาวทยาลยก าหนด ซงสภามหาวทยาลยขอนแกนคราวการประชมครงท 7/2549 เมอวนท 2 สงหาคม 2549 ไดมมตและเหนชอบในหลกการเรองแนวทางการตดตามและประเมนผลงานของอธการบดตามนโยบายและพนธกจในการบรหารและพฒนามหาวทยาลย (พ.ศ.2550-2554) ดงน วตถประสงคในการตดตามประเมนผล เพอใชเปนหลกเกณฑในการก ากบตดตามและประเมนงานของอธการบดโดยหลกการบรหารและด าเนนงานตาม นโยบายและพนธกจในการบรหารและพฒนามหาวทยาลย เพอใหสภามหาวทยาลยไดรบทราบผลการปฏบตงาน ปญหา อปสรรค ในการบรหารงานและสามารถใชเปนขอมลในการสนบสนน สงเสรม เสนอแนะเพอการพฒนาการบรหารงานไดอยางมประสทธภาพ การตดตามประเมนผล ปละ 2 ครง รอบท 1 เดอนเมษายน - กนยายน รอบท 2 เดอนตลาคม – มนาคม คณะกรรมาการตดตามประเมนผล ใหแตงตงโดยสภามหาวทยาลยขอนแอกน 2) แนวทางการบรหารจดการระบบประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน

มหาวทยาลยควรด าเนนการอยางจรงจงในการตรวจประเมนคณภาพภายของทกหนวยงานใน มหาวทยาลยขอนแกน โดยก าหนดเกณฑการประเมนในระดบทแตกตางกนโดยค านงถงความ

เหมาะสมและบรบทของแตละคณะ และควรสรางความรความเขาใจเรองระบบและกลไกการประกนคณภาพ มาตรฐาน ตวชวด และเกณฑการประเมนคณภาพใหบคลากรทกกลมและทกระดบไดรบทราบและเขาใจ เพอกระตนการมสวนรวมการประกนคณภาพของมหาวทยาลย

การน าเอาเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) มาใชในการประกนคณภาพ ท าใหเกดความสบสนในระยะแรก ในปตอไปควรจะจดอบรม ชแจง สรางความรความเขาใจเรองดงกลาวใหบคลากรทกคน ไมใชเฉพาะเจาะจงบคลากรบางกลม เชน ผบรหาร หวหนางานเปนตน ถาบคลากรไมม ความรความเขาใจ อาจจะสงผลตอการมสวนรวมและความรวมมอดานการประกนคณภาพของ มหาวทยาลยขอนแกน 3) ปญหาและอปสรรคในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน นโยบายดานการประกนคณภาพ นโยบายดานการประกนคณภาพไมชดเจน มการปรบเปลยนระบบการประกนคณภาพมาเปนการด าเนนการตามขนตอนการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ

Page 59: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 51 -

ผบรหาร บางสวนขาดการก ากบตดตาม ตรวจสอบการด าเนนการตามระบบและกลไกการประกนคณภาพ ตลอดจนไมเอาจรงเอาจงกบการน าเอาผลการตรวจประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ การด าเนนการเพอหวงผล คะแนนมากกวาผลการปฏบตงาน บคลากร ขาดความรความเขาใจเกยวกบระบบและกลไกการประกนคณภาพ มาตรฐานและตวชวด การชแจง ประชาสมพนธ และการสรางความรความเขาใจเกยวกบการประกนคณภาพยงไมกระจายไปยงกลมเปาหมายทกกลม และยงไมทวทงองคกร มบคลากรบางสวนทขาดการมสวนรวมในการประกนคณภาพ องสงผลตอความรวมมอในการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพ ระบบการตรวจประเมนคณภาพภายใน ยงไมสามารถตรวจประเมนสภาพจร ง คณะกรรมการตรวจประเมนขาดประสบการณและความจรงจงในการตรวจประเมน และยงมงเนนระบบเอกสารอางอง ขาดระบบการจดท าฐานขอมลกลาง ตลอดจนระบบการประเมนผลมหลายระบบและหลายรปแบบ มหาวทยาลยควรจะบรณาการใหเปนระบบเดยวกน เพอลดภาระและความเบอหนาย ดชนและเกณฑการตรวจประเมนคณภาพภายใน มการเปลยนแปลงทกปการศกษา ไมไดแจงลวงหนาในเวลาทเหมาะสม ท าใหคณะ/หนวยงานขาดการเตรยมความพรอมลวงหนา ตวชวดมจ านวนมากเกนไป และขาดการวเคราะหความสอดคลองกบพนธกจขององคกร หรอตวชวดทแสดงถงความกาวหนาและพฒนาการขององคกร เกณฑการประเมนยงไมเหมาะสม เนองจากมผลบงคบใชกบทกคณะ แตบางคณะหรอบางกลมสาขาเชน กลมสาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ซงแตละคณะมบรบททแตกตางกน ควรจะใชเกณฑการประเมนทแตกตางกน 4) การน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ

ในการด าเนนการตามระบบและกลไกการประกนคณภาพนน กระบวนการทส าคญคอกระบวนการตรวจประเมนคณภาพภายในประจ าปการศกษา หลงสนสดกระบวนการตรวจประเมนคณภาพภายใน คณะ/หนวยงานตางๆไดน าเอาผลการตรวจประเมนคณภาพมาพฒนาและปรบปรงผลการด าเนนงานอยางตอเนองตามวงจร PDCA แตจากการศกษาวจยครงนจากเอกสารและหลกฐานเชงประจกษพบวา คณะและหนวยงานทไดรบการตรวจประเมนคณภาพภายใน ยงไมเหนความส าคญในการน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรง ถงแมวาจะมหลายคณะและหนวยงานมการน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรง แตประเดนทน าไปพฒนาหรอไปท าแผนการพฒนาองคการนน ยงไมคลอบคลมโอกาสในการพฒนา ผวจยจงขอสรปดงน 4.4.1 การน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพยงไมคลอบคลมทวทงองคกร 4.4.2 คณะ/หนวยงานขาดความรความเขาใจ ขนตอน แนวทาง วธการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางเปนระบบ 4.4.3 มหาวทยาลยขาดระบบการก ากบตดตามการน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ ท าใหคณะ/หนวยงานไมเหนความส าคญ และไมไดด าเนนการอยางจรงจงและเปนรปธรรม 4.4.4 ขาดงบประมาณและบคลากรทจะสนบสนนใหเกดการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพ รวมทงขาดแรงจงใจในการด าเนนการ

Page 60: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 52 -

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

ในการวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน 2) ศกษาแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน 3) ศกษาการน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ 4) ศกษาปญหา อปสรรค และผลกระทบจากการประกนคณภาพภายในของมหาวทยาลยขอนแกน ซงผวจยจะน าเสนอผลการวจย ดงน 1) ประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน ในภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.58) เมอพจารณาทง 7 ดาน พบวามประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ อยในระดบมาก จ านวน 6 ดาน เรยงตามล าดบดงน 1.ดานการประกนคณภาพ ( x = 3.82) 2.ดานคณภาพของบณฑต ( x = 3.81) 3.ดานการบรการวชาการ ( x = 3.77) 4.ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน ( x = 3.73) 5.ดานการบรหารจดการองคกรอยางมประสทธภาพ ( x = 3.54) 6.ดานการวจยและงานสรางสรรค ( x = 3.51) สวนดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม พบวาประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพ อยในระดบปานกลาง ( x = 2.91)

2) แนวทางการบรหารจดการระบบประกนคณภาพของมหาวทยาลยขอนแกน ในปจจบนพบวา มหาวทยาลยมนโยบายทชดเจนในการด าเนนการประกนคณภาพภายในโดยน าเอาเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (TQA) และเกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) มาใชเปนเครองมอส าคญในการพฒนาคณภาพทงองคกร โดยเรมตงแตป พ .ศ. 2549 ซงอยในระยะแรกของการเรมตนปรบเปลยนแนวทางเพอเปนการยกระดบการประกนคณภาพของมหาวทยาลยใหสามารถเทยบเคยงไดในระดบสากล และแนวทางการบรหารจดการระบบการประกนคณภาพของมหาวทยาลย มดงน

2.1 การบรหารจดการตวชวดในประเมนคณภาพ (indicator management) ใหคลอบคลมภารกจหลกและตอบสนองตอการประเมนคณภาพภายนอกทกระบบ มการพฒนาตวชวดและสรางเปนมาตรฐานของมหาวทยาลย

2.2 สรางระบบการจดเกบขอมลทสามารถเชอมโยงกบฐานขอมลตางๆทงหมดของมหาวทยาลย เชน การจดท าระบบบรณาการฐานขอมลสารสนเทศทกดานตามภารกจหลก ซงจะลดความซ าซอนในการรายงานขอมลของคณะ/หนวยงาน นอกจากนมหาวทยาลยยงสามารถใชขอมลดงกลาวในการจดท ารายงานผลการด าเนนงานในดานตางๆไดอยางสะดวก รวดเรวและทนเวลา

2.3 สรางความรความเขาใจระบบการประกนคณภาพใหแกบคลากรทกระดบ 2.4 ก าหนดแผนงาน ขนตอนและกระบวนการทชดเจนในการตรวจประเมนคณภาพภายใน 2.5 พฒนาศกยภาพของผตรวจประเมนคณภาพภายในใหมคณภาพเทาเทยมกน 2.6 ก าหนดกลไกในการน าผลการตรวจประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางจรงจงและตอเนอง

เชน การก าหนดใหคณะ/หนวยงานน าเอาผลการตรวจประเมนคณภาพภายในมาจดท าแผนพฒนาองคกร

Page 61: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 53 -

เสนอตอมหาวทยาลย การแตงตงคณะกรรมการตดตามการน าผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ การจดเวทแลกเปลยนเรยนรการพฒนาคณภาพ การยกยองเชดชและมอบรางวลเพอสรางแรงจงใจ เปนตน

3) ปญหา อปสรรคและผลกระทบในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ปญหาดานนโยบายดานการประกนคณภาพ มการปรบเปลยนระบบอยางเรงดวน สรางความไมมนใจใหกบบคลากรวา รวมทงการเปลยนแปลงนโยบายการประเมนคณภาพภายนอกอนๆ เชน กพร. สมศ.และ สกอ.

ปญหาดานผบรหาร ยงขาดการก ากบตดตาม ตรวจสอบการด าเนนการตามระบบและกลไกการประกนคณภาพ ตลอดจนไมเอาจรงเอาจงกบการน าเอาผลการตรวจประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ การด าเนนการเพอหวงผล คะแนนมากกวาผลการปฏบตงาน

ปญหาดานบคลากร ขาดความรความเขาใจเกยวกบระบบและกลไกการประกนคณภาพ มาตรฐานและตวชวด การชแจง ประชาสมพนธ และการสรางความรความเขาใจเกยวกบการประกนคณภาพยงไมกระจายไปยงกลมเปาหมายทกกลม และยงไมทวทงองคกร มบคลากรบางสวนทขาดการมสวนรวมในการประกนคณภาพ องสงผลตอความรวมมอในการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพ

ปญหาดานระบบการตรวจประเมนคณภาพภายใน ยงไมสามารถตรวจประเมนสภาพจรง คณะกรรมการตรวจประเมนขาดประสบการณและความจรงจงในการตรวจประเมน และยงมงเนนระบบเอกสารอางอง ขาดระบบการจดท าฐานขอมลกลาง ตลอดจนระบบการประเมนผลมหลายระบบและหลายรปแบบ มหาวทยาลยควรจะบรณาการใหเปนระบบเดยวกน เพอลดภาระและความเบอหนาย

ปญหาดานตวชวดดชนและเกณฑการตรวจประเมนคณภาพภายใน มการเปลยนแปลงทกปการศกษา ไมไดแจงลวงหนาในเวลาทเหมาะสม ท าใหคณะ /หนวยงานขาดการเตรยมความพรอมลวงหนา ตวชวดมจ านวนมากเกนไป และขาดการวเคราะหความสอดคลองกบพนธกจขององคกร หรอตวชวดทแสดงถงความกาวหนาและพฒนาการขององคกร เกณฑการประเมนยงไมเหมาะสม เนองจากมผลบงคบใชกบทกคณะ แตบางคณะหรอบางกลมสาขาเชน กลมสาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ซงแตละคณะมบรบททแตกตางกน ควรจะใชเกณฑการประเมนทแตกตางกน

ผลกระทบดานบวก แมวาการประกนคณภาพมกระบวนการ ขนตอนทยงยาก ซบซอน และตอง ด าเนนการอยางตอเนองแตการประกนคณภาพกไดกอใหเกดการพฒนาคณภาพในดานตางๆ สงผลตอคณภาพของงานและผลผลต บคลากรมสวนรวมในการท างานและท างานเปนท กระตนใหบคลากรรจกหนาท รจกการวางแผนการด าเนนการ มการเกบรวบรวมขอมลไดเปนระบบ เกดการเทยบเคยงสมรรถนะ มการพฒนาจากจดทออนทสด เกดวฒนธรรมการประเมน ภาพลกษณทด ชอเสยงและความนาเชอถอ ผลกระทบดานลบ การสนเปลองงบประมาณ ทรพยากรและเวลา เชนคาใชจายในการจดอบรมใหความรแกบคลากร กระบวนการขนตอนยงยากซบซอน ความเชอมนวาคะแนนทไดมคณภาพจรงหรอไม การประเมนตนเองโดยไมค านงถงสภาพจรงนอกจากคะแนน การประเมนผลทไมตรงกบสภาพจรงทเกดขน รวมทงการใหขอเสนอแนะทไมสามารถด าเนนการไดอยางเปนรปธรรม บางคณะหรอบางหนวยงานไมไดใหความส าคญกบการประเมนคณภาพภายใน 4) การน าเอาผลการประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพ พบวา 4.1 การน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพยงไมคลอบคลมทวทงองคกร 4.2 คณะ/หนวยงานขาดความรความเขาใจ ขนตอน แนวทาง วธการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางเปนระบบ

Page 62: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 54 -

4.3 มหาวทยาลยขาดระบบการก ากบตดตามการน าเอาผลการประเมนมาใชในการพฒนาคณภาพ ท าใหคณะ/หนวยงานไมเหนความส าคญ และไมไดด าเนนการอยางจรงจงและเปนรปธรรม 4.4 ขาดงบประมาณและบคลากรทจะสนบสนนใหเกดการน าเอาผลการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพ รวมทงขาดแรงจงใจในการด าเนนการ

5.2 ขอเสนอแนะในการน าเอาผลการวจยไปใชประโยชน

ผลการจากวจยประสทธภาพและประสทธผลในการประกนคณภาพทง 7 ดาน พบวามระดบประสทธภาพและประสทธผลในภาพรวมอยในระดบ “มาก” แตเมอพจารณาเปนรายขอพบวามระดบประสทธภาพและประสทธผลในระดบปานกลางและระดบนอย ดงนนมหาวทยาลยจงควรเรงด าเนนการดงตอไปน ดานการผลตบณฑต

- การสนบสนนและสงเสรมศกยภาพของผเรยนใหสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของแตละคน (3.48)

ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน - การตดตามประเมนผลหลกสตรเมอครบรอบการประเมนทก 5 ปอยางตอเนอง (3.23)

- การวจยในชนเรยนเพอพฒนากระบวนการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ (2.92) ดานการวจยและงานสรางสรรค

- การพฒนาระบบการบรหารงานวจยและฐานขอมลดานการวจย (3.46) - การน าผลงานวจยไปใชประโยชนในการพฒนาชมชน สงคม และ ประเทศชาต (3.30) - การจดสทธบตร อนสทธบตร ลขสทธและทรพยสนทางปญญา (2.41) ดานการบรการวชาการ - มการบรณาการการบรการวชาการเขากบการเรยนการสอนและการวจย (3.35) - การน าผลการประเมนมาพฒนาและปรบปรงการใหบรการวชาการและวชาชพอยางตอเนอง (3.39) - การมสวนรวมของบคลากรทกระดบในการใหบรการวชาการและวชาชพ (3.44) ดานการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม - การสนบสนนสงเสรมการใหคณาจารยและบคลากรทกระดบมสวนรวมในการอนรกษพฒนาและ

สราง เสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม (2.48) - การตดตามประเมนผลการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรมเอกลกษณศลปะและวฒนธรรม อยางตอเนอง (3.11) - การน าผลการประเมนมาพฒนาและปรบปรงการจดกจกรรมในการอนรกษพฒนาและสรางเสรม

เอกลกษณ ศลปะและวฒนธรรม (2.22) - การวจยเพอพฒนามาตรฐานศลปะและวฒนธรรมของชมชน สงคมและทองถน (2.13) ดานการประกนคณภาพ -การสรางนวตกรรมดานการประกนคณภาพ (2.50)

Page 63: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 55 -

ขอเสนอแนะในการท าวจยในครงตอไป 1) ควรมการศกษาถงปจจยทมผลตอประสทธภาพและประสทธผลขององคกรในภาพรวม 2) การวจยในครงนเปนการวจยเชงส ารวจ ดงนนควรจะมการตอยอดการวจยในเชงคณภาพ 3) การศกษาวจยเพอขยายผลถงประสทธภาพและประสทธผลในการประกนคณภาพในระดบคณะ/หนวยงาน 4) ผลจากการศกษาการน าเอาผลการประเมนไปพฒนาและปรบปรงมวธการและแนวทางทหลากหลายและยงไมเปนรปธรรม ดงนนควรจะมการศกษาวจยรปแบบและแนวทางในการน าเอาผลการตรวจประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพอยางตอเนองและเปนแนวทางทเปนระบบ

Page 64: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 56 -

รายการเอกสารอางอง

กนกอร ยศไพบลย.(2549).รายงานการวจยโครงสรางขององคการบรหารสวนต าบลเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการ.ขอนแกน.โรงพมพศรภณฑออฟเซต.

กลยา แกวธนะสน.(2544). ความสมพนธระหวางปจจยคดสรรดานองคการและดานบคคลกบประสทธผลหอผปวยตามการรบรของพยาบาลประจ าการ โรงพยาบาลศนย สงกดกระทรวงสาธารณสข.วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรหารการพยาบาล บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย

กองแผนงาน มหาวทยาลยขอนแกน(2550).แผนปฏบตราชการ 4 ป พ.ศ.2551-2554 มหาวทยาลยขอนแกน. ขอนแกน : โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน

กองแผนงาน มหาวทยาลยขอนแกน(2550).สารสนเทศ มหาวทยาลยขอนแกน 2550. ขอนแกน :โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน

จมพล หนมพานช.(2544). รายงานการวจยเรองการประเมนผลการบรหารองคการบรหารสวนต าบล. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.กรงเทพมหานคร.

จรวยพร ธรนนทร.(2539).ความรพนฐานเกยวกบการประกนคณภาพการศกษา.วารสารกองทนสงเคราะหการศกษาเอกชน.7(67) :19-20

ชลช จงสบพนธ และคณะ (2545).การตดตามการด าเนนงานดานการประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษาสงกดทบวงมหาวทยาลย.ศนยบรการวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.อดส าเนา

ไทย ทพยสวรรณกล (2544).รายงานฉบบสมบรณโครงการวจยและพฒนาระบบการประกนคณคณภาพส าหรบสถาบนอดมศกษา : การใชดชนจากผลการประเมนคณภาพการศกษาการด าเนนงานของมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.(พมพครงท 2) ส านกมาตรฐานอดมศกษา ส านกปลดทบวงมหาวทยาลย. กรงเทพมหานคร : หางหนสวนภาพพมพจ ากด

ประเสรฐ บณฑศกด : (2538).การวเคราะหปจจยทสงผลตอประสทธผลองคการของหนยงานศกษานเทศก กรมสามญศกษา. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทวศกด สทกวาทน.(2547).การประยกตใชแนวคด Balanced Scorecard เพอการประเมนผลองคกรกรณศกษาองคการบรหารสวนจงหวดภเกต.กรงเทพมหานคร.หางหนสวนจ ากดทพเอน เพรส.

ไพบลย แจมพงษ. (2541) .การประกนคณภาพเพอพฒนาคณภาพการศกษา.วารสาร กองทนสงเคราะหการศกษาเอกชน.8(77):37-40.

ภรณ กรตบตร.(2529). การประเมนประสทธผลขององคการ. กรงเทพมหานคร.โอเดยนสโตร ภานวฒน สรยฉตร.(2544).รายงานฉบบสมบรณโครงการวจยและพฒนาระบลการประกน

คณภาพส าหรบสถาบนอดมศกษา : ยทธศาสตรการศกษาและการประเมนตนเองกระบวนการท า self study report เพอการพฒนามหาวทยาลยอสระ กรณศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร : หางหนสวนจ ากดภาพพมพ

Page 65: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 57 -

มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต (2547).รายงานผลการส ารวจความพงพอใจตอการใหบรการของมหาวทยาลยขอนแกน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2547.ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.กรงเทพ : อดส าเนา

มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต (2548).รายงานผลการส ารวจความพงพอใจตอการใหบรการของมหาวทยาลยขอนแกน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2548.ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.กรงเทพ : อดส าเนา

มหาวทยาลยอสสมชญ (2549).รายงานผลการส ารวจความพงพอใจตอการใหบรการของมหาวทยาลยขอนแกน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2549.ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.กรงเทพ : อดส าเนา

วนชย ศรชยชนะ.(2537).การพฒนารปแบบการประกนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาส าหรบสถาบนอดมศกษาในสงกดทบวงมหาวทยาลย. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฏบณฑต สาขาอดมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรมหาวทยาลย.

วฒนา ลวงลอ.(2528).การวเคราะหตวบงชประสทธผลของสภามหาวทยาลยไทย. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฏบณฑต สาขาอดมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรมหาวทยาลย.

ศรชย กาญจนวาส,ดเรก ศรสโข, และทววฒน ปตยานนท.(2537). การเลอกใชสถตทเหมาะสมส าหรบการวจยทางสมคมศาสตร.กรงเทพมหานคร.สทธสารการพมพ

สชาต ประสทธรฐสนธและคณะ.(2545). รายงานการวจยประสทธภาพและประสทธผลขององคกรบรหารสวนต าบล : ปญหาอปสรรคและแนวทางแกไข. ส านกวจยสถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร.กรงเทพมหานคร

สเนตร ทองโพธ.(2548).ปจจยทมผลตอประสทธผลของโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต 4. รายงานการศกษาอสระปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

สวมล ราชธนบรบาล.(2541).การศกษากระบวนการประกนคณภาพทางการศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ สงกดทบวงมหาวทยาลย.วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฏบณฑต สาขาอดมศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรมหาวทยาลย. สวมล วองวานช.(2543).การออกแบบระบบการประกนคณภาพภายใน.ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร.กรงเทพมหานคร. หางหนสวนจ ากดทวซ คอมมวนเคชน.

สมหวง พธยานวฒน.(2545). ไขปญหาประกนคณภาพการศกษา.จลสาร สมศ.12 (กรกฎาคม : 2-3 สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยรามค าแหง.รายงานการประเมนประสทธภาพการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถน.กรมการสงเสรมการปกครองสวนทองถน.กรงเทพมหานคร: (อดส าเนา)

สถาบนวจยและใหค าปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร.(2550).รายงานผลการวจยเชงส ารวจความพงพอใจและความเชอมนเกยวกบคณภาพการใหบรการของมหาวทยาลยขอนแกนประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2550. ส านกงานพฒนาระบบราชการ.กรงเทพ : อดส าเนา

Page 66: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 58 -

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกนขอนแกน.(2547).รายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2545-2546.ขอนแกน : โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกนขอนแกน

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกนขอนแกน .(2548).รายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2548.ขอนแกน :โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกนขอนแกน.(2549).รายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2549.ขอนแกน : โรงพมพ ม.ขอนแกน

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน.(2550).รายงานการประเมนตนเองมหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2550.ขอนแกน : อดส าเนา

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน .(2549).รายงานการประเมนผลการปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2549.ขอนแกน:อดส าเนา

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน.(2550).รายงานการประเมนผลการปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2549.ขอนแกน:อดส าเนา

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน.(2550).รายงานผลการตรวจประเมนคณภาภายใน ปการศกษา 2547.ขอนแกน:โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน

ส านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน.(2550).รายงานผลการตรวจประเมนคณภาภายใน ปการศกษา 2548.ขอนแกน:โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.(2550).คมอการประเมนผลการปฏบตราชการตามค ารบรองการปฏบตราชการประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2550.กรงเทพ : บรษทจดทองจ ากด

อมรวชช นาครทรรพ .(2543).กาวทนเรองการประกนคณภาพการศกษา.จลสาร สมศ. 12,กรกฎาคม.

อมรวชช นาครทรรพ .(2543). รายงานการวจยเรองกระแสแหงคณภาพ.กรงเทพมหานคร.ท พ พรนต จ ากด.

อทมพร จามร.(2541). การประกนคณภาพการศกษาตามเกณฑของทบวงมหาวทยาลย.กรงเทพมหานคร: ฟนนพบบลชชง.

อทมพร จามร(2543).การประกนคณภาพระดบอดมศกษา.กรงเทพมหานคร:.ฟนนพบบลชชง. อทมพร จามร.(2544).วธการท าประกนคณภาพการศกษาของสถาบนอดมศกษา.

กรงเทพมหานคร:ฟนนพบบลชชง. อทมพร จามร และคณะ.(2544). รายงานการวจยเรองดชน เกณฑ และวธการประเมนคณภาพ

การศกษาภายในและภายนอกส าหรบสถาบนอดมศกษาไทย.(อดส าเนา) อทมพร จามร .(2545). 9 ขนตอนการท าประกนคณภาพการศกษาทครบวงจร.

กรงเทพมหานคร:ฟนนพบบลชชง.

Page 67: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 59 -

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย : แบบสอบถามการวจย

Page 68: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 60 -

แบบสอบถามประสทธผลและประสทธภาพการประกนคณภาพ ค าชแจง กรณาท าเครองหมาย หนาขอความทตรงกบความเปนจรง ตอนท 1 ขอมลของผตอบแบบสอบถาม ขอมลทวไป 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2,อาย ( ) ต ากวา 30 ป

( ) 30-40 ป ( ) 40-50 ป ( ) 51 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ( ) ปรญญาตร ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก ( ) อนๆ โปรดระบ………………………………………………..

4. ต าแหนงทางการบรหาร ( ) คณบด ( ) รองคณบด ( ) ผชวยคณบด ( ) ผอ านวยการ/รองผอ านวยการ ( ) เลขานการคณะ/ภาควชา ( ) หวหนาภาควชา ( ) หวหนางาน ( ) เจาหนาท/บคลากร ( ) อนๆ โปรดระบ………………………………………………..

5.การมสวนรวมในการประกนคณภาพ ( ) เคย ( ) ไมเคย

6. ประสบการณในการท างานดานการประกนคณภาพ ( ) 0-1 ป ( ) 1-2 ป ( ) 2-3 ป ( ) 3-4 ป ( ) 4 ปขนไป

Page 69: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 61 -

ตารางท 2 ประสทธภาพและประสทธผลการประกนคณภาพในภาพรวมมหาวทยาลยขอนแกน

รายละเอยดการด าเนนงาน (ตงแตมระบบการประกนคณภาพจนถง

ปจจบน)

ระดบการด าเนนการ (รอยละ) หมายเหต 1 2 3 4 5 ประ

เมนไมได

ไมด า เนนการ

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1) ดานการบรหารจดการ 1.1 การปรบปรงโครงสรางการบรหารในองคกร

1.2 การประเมนผลการด าเนนงานตามภารกจครบทกดาน

1.3 การปรบปรงระบบฐานขอมลเพอการบรหารจดการ

1.4 การวดความพงพอใจของผรบบรการ

1.5 การจดท ารายงานประจ าปเพอเผยแพรสสาธารณชน

1.6 การบรหารความเสยงและ/หรอการควบคมภายใน

2) ดานวชาการและการจดการเรยนการสอน

2.1 การพฒนาหลกสตรและรายวชาใหมความหลากหลายทางดานวชาการ

2.2 การประเมนหลกสตรเมอครบรอบการประเมนอยางตอเนอง

2.3 การวจยเพอพฒนากระบวนการจดการเรยนการสอนในชนเรยน

2.4 การพฒนาและใชสอการเรยนการสอนทหลากหลาย การใชเทคโนโลยทางการศกษา และ E-learning

2.5 การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ (Student center)

2.6 การประเมนคณภาพการสอนและความพงพอใจของนกศกษาทมตอคณภาพการสอนของอาจารย

3) ดานการวจยและงานสรางสรรค 3.1 การก าหนดนโยบาย/แผนงานดาน

Page 70: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 62 -

รายละเอยดการด าเนนงาน (ตงแตมระบบการประกนคณภาพจนถง

ปจจบน)

ระดบการด าเนนการ (รอยละ) หมายเหต 1 2 3 4 5 ประ

เมนไมได

ไมด า เนนการ

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

การวจยและงานสรางสรรค 3.2 การพฒนาระบบฐานขอมลดานการวจย

3.3 การจดกจกรรมสงเสรมและสนบสนนเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารยดานการวจย

3.4 การตพมพ/การน าเสนอผลงานวจยในระดบชาตและนานาชาต

3.5 มการน าผลงานวจยไปใชประโยชนในการพฒนาชมชน สงคม และประเทศชาต

3.6 การจดลขสทธและทรพยสนทางปญญา

4) ดานการบรการวชาการ 4.1 การจดท าแผนงาน/โครงการบรการวชาการและวชาชพแกสงคมและชมชน

4.2 การจดกจกรรม/โครงการบรการวชาการและวชาชพทตอบสนองความตองการของสงคมและชมชน

4.3 การจดกจกรรม/โครงการบรการวชาการและวชาชพทหลากหลายรปแบบหรอบรณาการ

4.4 การตดตามและประเมนผลโครงการ

4.5 การน าผลการประเมนมาพฒนาหรอปรบปรง

4.6 การมสวนรวมของบคลากรทกระดบในการใหบรการวชาการ

5) ดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม

5.1 การจดท าแผนงาน/โครงการดานการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรม

Page 71: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 63 -

รายละเอยดการด าเนนงาน (ตงแตมระบบการประกนคณภาพจนถง

ปจจบน)

ระดบการด าเนนการ (รอยละ) หมายเหต 1 2 3 4 5 ประ

เมนไมได

ไมด า เนนการ

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

5.2 การจดกจกรรม/โครงการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรมภายในองคกร

5.3 การจดกจกรรม/โครงการท านบ ารงศลปะและวฒนธรรมภายนอกองคกรรวมกบชมชนและทองถน

5.4 การวจยเพอพฒนามาตรฐานศลปะและวฒนธรรมของชมชน สงคมและทองถน

6) ดานการประกนคณภาพ 6.1 มการก าหนดผรบผดชอบดานการประกนคณภาพของคณะ อยางเปนระบบและชดเจน

6.2 มการประเมนองคกรและจดท ารายงานการประเมนตนเองเสนอมหาวทยาลยทกปการศกษา

6.3 มการตรวจประเมนคณภาพภายในคณะ/หนวยงานอยางตอเนอง

6.4 มการน าผลตรวจประเมนคณภาพมาใชในการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

6.5 มนวตกรรมดานการประกนคณภาพ

7) ดานคณภาพบณฑต 7.1 การวจยเพอตดตามคณภาพของบณฑต

7.2 . การสงเสรมคณภาพของบณฑตในดานวชาการ วชาชพ คณธรรม จรยธรรม

7.3 การสนบสนนและสงเสรมศกยภาพของผเรยนใหสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของแตละคน

7.4 การจดกจกรรมพฒนานกศกษาเพอสงเสรมและครอบคลมคณลกษณะทพง

Page 72: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 64 -

รายละเอยดการด าเนนงาน (ตงแตมระบบการประกนคณภาพจนถง

ปจจบน)

ระดบการด าเนนการ (รอยละ) หมายเหต 1 2 3 4 5 ประ

เมนไมได

ไมด า เนนการ

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

ประสงคของบณฑตมหาวทยาลยขอนแกน 7.5 การจดหาปจจยตางๆทสงเสรมและสนบสนนการเรยนรของนกศกษา เชน หองสมด คอมพวเตอร วสด อปกรณ และสงอ านวยความสะดวก

7.6 การใหค าแนะน าปรกษาและการจดกจกรรมแนะแนวใหกบนกศกษา

ตอนท 3 การแสดงความคดเหน

สงทมการเปลยนแปลงและมพฒนาการไปในทางทดขนอยางชดเจนไดแก ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………แนวทางการบรหารจดการระบบประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ตอนท 4 ปญหา อปสรรค และผลกระทบในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน

ปญหา อปสรรค ในการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………

ผลกระทบทเกดขนจากการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………

Page 73: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 65 -

ภาคผนวก ค ประวตผวจย

Page 74: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ · บทที่ 1 1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา

- 66 -

ประวตผวจย หวหนาโครงการวจย ภาวนา กตตวมลชย เกดวนท 24 มกราคม 2514 อาย 36 ป ภมล าเนา จงหวดขอนแกน ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร สาขาวชาเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโท สาขาสงคมศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ต าแหนงงานปจจบน เจาหนา ทว เคราะหนโยบายและแผน สงกดส านกง านประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน