รายงานวจยฉบบสมบรณ

โครงการวจยเรอง การพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

โดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน

ฉลองชย ธวสทรสกล อาจณรงค มโนสทธฤทธ

สภาวด อสณพงษ

โครงการวจยประเภทงบประมาณเงนรายได จากเงนอดหนนรฐบาล )

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ มหาวทยาลยบรพา

รหสโครงการ ๒๕๕๗ A ๑๐๘๐๒๒๔๙

สญญาเลขท ๙๒ / ๒๕๕๗

รายงานวจยฉบบสมบรณ

โครงการวจยเรอง การพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

โดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน

ฉลองชย ธวสทรสกล อาจณรงค มโนสทธฤทธ

สภาวด อสณพงษ

กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๘

ก

กตตกรรมประกาศ

งานวจยนไดรบทนสนบสนนการวจยจากงบประมาณเงนรายได จากเงนอดหนนรฐบาล ) จำปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ มหาวทยาลยบรพา ผานส านกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต เลขทสญญา ๙๒/๒๕๕๗

Acknowledgment This work was financially supported by the Research Grant of Burapha university through National Research Council of Thailand (Grant no. 92/2557)

ข

บทสรปส ำหรบผบรหำร (Executive Summary)

ขาพเจา ผชวยศาสตราจารย ฉลองชย ธวสทรสกล และคณะวจย ( นายอาจณรงค มโนสทธฤทธ และ นางสาวสภาวด อสณพงศ ) ไดรบทนสนบสนนโครงการวจย จากมหาวทยาลยบรพา ประเภทงบประมาณเงนรายได จากเงนอดหนนรฐบาล “โค ก การพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน( A Development of Self-Directed Learning Instruction Model for Community College Student by Lesson Study )” รหสโครงการ ๒๕๕๗ A ๑๐๘๐๒๒๔๙ ๙๒ / ๒๕๕๗ ไดรบงบประมาณรวมทงสน ๓๓๐,๐๐๐ บาท ( สามแสนสามหมนบาทถวน) ระยะเวลาด าเนนการ 1 ป 11 เดอน ( ระหวาง เดอน ค .ศ. ๒๕๕๖ ถง เดอนก ๒๕๕๖ )

บทคดยอ

ความส าคญและความเปนมา วทยาลยชมชนเปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาต ากวาปรญญาตร นอกจากจดการศกษาระดบอนปรญญาแลว ยงมการจดอบรมหลกสตรระยะสนแกชมชนทวทยาลยตงอยทงดานวชาการและวชาชพ รวมทงการสงเสรมสนบสนนการพฒนาอาชพ คณภาพชวต เศรษฐกจและสงคมของชมชน จดการเรยนการสอนแบบเปดกวาง หลากหลายตามความตองการของชมชน โดยหลกสตรทมความยดหยนตามความตองการของผเรยน ความตองการแกไขปญหา ความตองการพฒนาศกยภาพของบคคลและวถชวต และตามความตองการของตลาดแรงงาน มการจดตงวทยาลยชมชนไปแลว 19 แหง ทวประเทศไทย มปรชญาเบองตนทเชอวาทกคนมศกยภาพอยในตว ถาเขามโอกาสและไดรบค าแนะน าในทางทถกตองเหมาะสม เขาจะสามารถพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมท และเปนทรพยากรทมคณคายงตอชมชนและสงคม นกศกษาวทยาลยชมชนจงมาจากหลากหลาย ทงจากผดอยโอกาส ขาดโอกาสทางการศกษา ผส าเรจการศกษาขนพนฐานทงในระบบ และนอกระบบ ผอยในวยแรงงานทพลาดโอกาสทางการศกษาระดบอดมศกษาทตกคางและสะสมอยางตอเนอง ผทตองการปรบเปลยนอาชพหรอตองการเรยนรเพมเตมตามความตองการของตนเอง ผเกษยณงานแลว รวมถงผเรยนในระบบการศกษาปกตหรอการศกษาในระบบทตองการพฒนาความสามารถบางวชา ดงนนนกศกษาวทยาลยชมชนจงมความแตกตางทงดานอาย คอ มอายระหวาง 19 – 73 ป อาชพ ฐานะ และประสบการณ นอกจากนวทยาลยชมชนเชอวาการศกษาเปนเครองมอ (Tool) ไมใชเครองหมาย (Symbol) กลาวคอไมไดเนนใหผเรยนเกดความรสกวาไดรบประกาศนยบตร หรอปรญญาบตรเปนเครองหมายแสดงสถานภาพพเศษ ไดรบการยกยองสง แตวทยาลยชมชนเชอวาการศกษาท าใหบคคลมความร และความคดทมาประยกตใชใหเกดประโยชน จงจดใหมโปรแกรมหลากหลายรปแบบ เพอเนนคณภาพชวตของชมชน สงตางๆ ทกลาวมานท าใหบรบทของวทยาลยชมชนของประเทศมความหลากหลาย แตกตาง และซบซอน

ค

ทผานมา วทยาลยชมชนในประเทศไทยมปญหาในการจดการเรยนการสอนหลายดานเชนเดยวกบสถาบนการศกษาอนๆ สวนใหญของรฐบาล คอ ดานสถานท สอการเรยนการสอน และเทคโนโลยสารสนเทศ แตสงทตองพฒนามากกคอวธการเรยนการสอนทสอดคลองกบบรบทของวทยาลยชมชนทมความหลากหลาย แตกตาง และซบซอน ดงทกลาวมาแตตน โดยเฉพาะดานวธการศกษาและการเรยนรของนกศกษา เพราะการเรยนการสอนของวทยาลยเกอบทกแหงยงมรปแบบเหมอนการเรยนการ สอนของสถาบนการศกษาระดบอนๆ ซงเนนผสอนเปนผถายทอดความรใหแกผเรยน จงน าศกยภาพ ประสบการณของผเรยน และปรชญาการเรยนรของผใหญ เขามาประยกตใชนอยมาก อกทงยงไมพฒนาผเรยนใหมความพรอมกบการเรยนรและด ารงชวตในศตวรรษท 21 วตถประสงคการวจย 1.) พฒนารปการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชน โดยใชกระบวนการศกษาบทเรยน(lesson study) 2.) ศกษาผลทเกดขนกบนกศกษา เมอน ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชนไปทดลองใช ในดานตางๆ ตอไปน 2.1 ดาน ก 2.2 ดานค ก 2.3 ดานความคดเหน/ความพงพอใจ ของนกศกษาวทยาลยชมชน ทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชน กลมประชากรและกลมตวอยาง กลมตวอยาง คอ ผบรหาร ผสอน และนกศกษาของวทยาลยชมชน 8 แหง ซงไดจากการสมแบบจบสลาก จากกลมประชากรวทยาลยชมชน 20 แหง ทวประเทศ โดยแบงเปนกลมตวอยางใหขอมลเพอออกแบบรปแบบ และกลมตวอยางทดลองใชและปรบปรงรปแบบ เครองมอเกบรวบรวมขอมล 1.) ก น ซงจดสรางโดยผสอนแตละทานทรวมทดลอง 2.) แบบวดความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง มคาความเชอมนตามวธการของครอนบาค Cronbach’s Alpha Coefficient เทากบ 0.952 ซงแยกเปน 3 องคประกอบ คอ องคประกอบ ดานการวางแผนการเรยนรมความเชอมน 0.918 องคประกอบดานการควบคมและตรวจสอบตนเองมความเชอมน 0.923 และองคประกอบดานการปรบปรงตนเองมความเชอมน . 3.) แบบสอบถาม ความคดเหน/พงพอใจ ของนกศกษาวทยาลยชมชน ทมตอรปการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชน มคาความเชอมนตามวธการของครอนบาค 0.88

ง

ขนตอนการวจย 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ 2. ใชวธการสนทนากลม(Focus group) ผบรหาร ผสอน และนกศกษา ของวทยาลยชมชน 8 ครงๆ ละ 1 แหง คอ วทยาลยชมชนบรรมย วทยาลยชมชนสระแกว วทยาลยชมชนตราด วทยาลยชมชนสมทรสาคร วทยาลยชมชนพจตร วทยาลยชมชนอทยธาน วทยาลยชมชนตาก และวทยาลยชมชนพงงา โดยแตละแหงประกอบดวยผสอน - ค กศ ก 9- ค เพอศกษาสภาพการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนทเปนอยขณะด าเนนการวจย วเคราะหหาแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชน และรางรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชน 3. น ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชน ไปทดลองใชและปรบปรงผานกระบวนการศกษาบทเรยน(Lesson study) จ านวน ค /รอบ กบผสอนและนกศกษา วทยาลยชมชนบรรมย วทยาลยชมชนสระแกว และวทยาลยชมชนพจตรศนยการศกษาทบคลอ โดยทดลองภายใตการควบคมปจจยอนๆ ทอาจสงผลรบกวน 4 กลม และทดลองในสถานการณการเรยนการสอนปกตตามตารางสอนตลอด 1 ภาคเรยน จ านวน ก ผลการทดลอง 1. ไดรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชนในประเทศไทย ดงรปท 1

รปท 1 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบนกศกษาวทยาลยชมชนในประเทศไทย

สามารถน า ICT ทสงผลสนบสนนการเรยนรแบบน า

ตนเองมาประยกตใช รวมดวยไดตามความเหมาะสม

สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบ/วธสอน เทคนคการสอน/ฯลฯ ทสงผลสนบสนน การเรยนรแบบน าตนเอง มาประยกตใช

รวมดวยไดตามความเหมาะสม

ครมบทบาท แนะน า และชวยเหลอ ผเรยน เทาทจ าเปนและตาม

ความเหมาะสม

ขนท 1 ผสอนวเคราะหและเตรยมการ

ขนท 6 สรปและตรวจสอบผลการเรยนร

ขนท 4 ผเรยนออกแบบแผนการเรยนร

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนร

ขนท 2 ผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน

ขนท 7 ประเมนผลการเรยนร

ขนท 8 วเคราะหและปรบปรงการเรยนร

ผสอน

นกศกษา ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงค

จ

2. เมอเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนกอนและหลงเรยน ของการทดลองกลมเลกทง 4 กลมซงไดท าการควบคมปจจยอนๆ ทอาจสงผลรบกวน รวมอก 3 กลมซงการทดลองในสถานการณการเรยนการสอนปกตตามตารางสอนตลอด 1 ภาคเรยน พบวาทกกลมมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ค ก กศ ก ค สงขนกวาเดมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และผลส ารวจความพงพอใจของนกศกษาทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเอง อยในระดบ มากถงมากสด ( 48.4X ; 47.0. SD )

3. นกศกษาแตละคนมพฤตกรรมการเรยนหลายอยางทแตกตางจากการเรยนการสอนแบบเดมอยางชดเจน เชน ความสนใจกระตอรอรนตอการเรยน การเรยนรไดดวยตนเองโดยยดวตถประสงค ความทมเทท างานทรบมอบหมาย ค ะ ความรทไดรบจะมปรมาณมากครอบบคลมทงแนวกวางและลมลก การเรยนรรวมกนแบบเปนกลม เปนตน รวมทงเกดการพฒนาคณลกษณทพงประสงคดานตางๆ มากกวาเดมชดเจนมาก เชน วนย ความรบผดชอบ ทกษะการใชคอมพวเตอรและเครองมอสอสาร ทกษะการคน/วเคราะห/และสรปขอมล ทกษะการเขยน ทกษะการน าเสนอ ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดวจารณญาณ เปนตน ขอสรปส าคญจากการวจย คอ การเรยนรแบบน าตนเองเหมาะสมกบการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนมาก โดยเฉพาะรายวชาทผเรยนมความรและประสบการณมาบางแลว เพราะนกศกษาอยในวยผใหญ มความรบผดชอบและเปนตวของตนเอง ตองการเรยนรในเรองทส าคญและมประโยชนตอตนเอง แตทงนทงผสอนและผเรยนตองมความรความเขาใจและทศนคตทดตอการเรยนรแบบน าตนเอง และในการเรยนการสอนครงแรกทงผสอนและผเรยนอาจประสบปญหาบาง เพราะการเรยนรแบบน าตนเองมวธการเรยนการสอน แตกตางจากการการเรยนการสอนทวทยาลยชมชนใชกนอยขณะด าเนนการวจย คอนขางมาก ผลผลต (Output) รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ซงสามารถน าไปประยกตใชกบการเรยนการสอนในวทยาลยชมชนของประเทศไทยทกแหง ในหลกสตรอนปรญญาเกอบทกรายวชาไดทนท โดยรายวชาทเหมาะสมและเกดประสทธผลมากกคอรายวชาทมลกษณะดงน

1. รายวชาทไมเนนการค านวณ 2. รายวชาทมแหลงทรพยากรสนบสนนการเรยนรดวยตนเองมากเพยงพอ เชน หองสมดใน

ทองถน บคคล สถานท และอนเทอรเนต 3. รายวชาทมเนอหาไมยากเกนไป หรอ/และ เนอหามปรมาณไมมากเกนไป 4. รายวชาทนกศกษามพนฐานการเรยนรมากอนบางแลว

ฉ

ผลลพท (Outcome) วทยาลยชมชนหรอหนวยงานทเกยวของ น ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองทไดจากการวจยครงน ไปประยกตใช จะสงผลใหเกดผลดานตางๆ ตอไปน 1. ผลสมฤทธการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชนดขน . ก ก . ก ก ก ก ของนกศกษาวทยาลยชมชนมาก ซงนกศกษาสามารถน าทกษะดานนไปประยกตใชกบการเรยนรเรองๆ ตลอดชวต 4. เกดทกษะทส าคญในศวตวรรษท 21 ( 21th century skills) เชน ทกษะการเรยนรและนวตกรรม ทกษะดานสารสนเทศ เปนตน . ก ค ก ก ค ก ศ ขอเสนอแนะ 1. วจยและพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน เฉพาะหลกสตรการศกษาระดบ ประกาศนยบตรวชาชพ(ปวช.) และประกาศนยบตรวชาชพชนสง(ปวส.) เพราะมบรบทการจดการศกษาและบรบทดานผเรยน แตกตางกบหลกสตรอนปรญญามาก 2. วจยและพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ใหสอดคลองเฉพาะกลมวชา เชน ส าหรบกลมวชาทไมเนนการค านวณ และกลมวชาทเนนการค านวณ

ช

บทคดยอ วตถประสงคการวจย เพอ 1) พฒนารปการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยใชกระบวนการศกษาบทเรยน และ 2) ศกษาผลทเกดขนกบนกศกษาในดานผลสมฤทธการเรยน ดานความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง และความพงพอใจทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ กลมตวอยาง คอ ผบรหาร ผสอน และนกศกษาของวทยาลยชมชน 8 แหง ซงไดจากการสมแบบจบสลาก จากกลมประชากรวทยาลยชมชน 20 แหง ทวประเทศ โดยแบงเปนกลมตวอยางใหขอมลเพอออกแบบรปแบบ และกลมตวอยางทดลองใชและปรบปรงรปแบบ เครองมอเกบรวบรวมขอมล คอ 1) แบบวดผลสมฤทธการเรยน 2) แบบวดความสามารถ การเรยนรแบบน าตนเอง และ 3) แบบสอบถามความคดเหน/พงพอใจ ตอรปการเรยนรแบบน าตนเอง ของนกศกษาวทยาลยชมชน ซงทกฉบบมคาความเชอมนมากกวา 0.80 ขนตอนการวจย ; ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ใชวธการสนทนากลม (Focus group) เพอศกษาสภาพการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนทเปนอยขณะด าเนนการวจย วเคราะหหาแนวทาง การจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน และรางรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน จากนนน ารปแบบไปทดลองใชและปรบปรง 7 ครง/รอบ กบผสอนและนกศกษาวทยาลยชมชน 3 แหง โดยทดลองภายใตการควบคมปจจยอนๆ ทอาจสงผลรบกวน 4 กลม และทดลองในสถานการณการเรยนการสอนปกตตามตารางสอนตลอด 1 ภาคเรยน จ านวน 3 กลม ผลการวจย 1) ไดรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ดงรป

สามารถน า ICT ทสงผลสนบสนนการเรยนร

แบบน าตนเองมาประยกตใช รวมดวยไดตามความเหมาะสม

สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบ/วธสอน เทคนคการสอน/ฯลฯ ทสงผลสนบสนน การเรยนรแบบน าตนเอง มาประยกตใช

รวมดวยไดตามความเหมาะสม

ครมบทบาท แนะน า และชวยเหลอผเรยน

เทาทจ าเปน และ ตามความเหมาะสม

ผสอน ขนท 1 ผสอนวเคราะหและเตรยมการ

ขนท 6 ผสอน สรปและตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยน

ขนท 4 ผเรยนออกแบบแผนการเรยนร โดยมผสอนแนะน า

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนรของตนเอง โดยมผสอนชวยเหลอ

ขนท 2 ผสอนชแจงภาพรวมการเรยนรแบบน าตนเอง กบผเรยน

ขนท 8 ผสอนและผเรยน วเคราะหและปรบปรงการเรยนร

ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงคการเรยนร

ขนท 7 ผสอนประเมนผลการเรยนร และแจงใหผเรยนทราบ

นกศกษา

ซ

2) เมอเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนกอนและหลงเรยน ของการทดลองกลมเลกทง 4 กลม ซงไดท าการควบคมปจจยอนๆ ทอาจสงผลรบกวน รวมอก 3 กลมซงการทดลองในสถานการณการเรยนการสอนปกตตามตารางสอนตลอด 1 ภาคเรยน พบวาทกกลมมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาแตละคนสงขนกวาเดมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และผลส ารวจความพงพอใจของนกศกษาทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเอง อยในระดบ มากถงมากสด ( 48.4X ; 47.0. SD )

3) นกศกษาแตละคนมพฤตกรรมการเรยนหลายอยางทแตกตางจากการเรยนการสอนแบบเดมอยางชดเจน เชน ความสนใจกระตอรอรนตอการเรยน การเรยนรไดดวยตนเองโดยยดวตถประสงค ความทมเทท างานทรบมอบหมายใหมคณภาพและประณต ความรทไดรบจะมปรมาณมากครอบคลมทงแนวกวางและลมลก การเรยนรรวมกนแบบเปนกลม เปนตน รวมทงเกดการพฒนา คณลกษณทพงประสงคดานตางๆ มากกวาเดมชดเจนมาก เชน วนย ความรบผดชอบ ทกษะการใชคอมพวเตอรและเครองมอสอสาร ทกษะการคน/วเคราะห/และสรปขอมล ทกษะการเขยน ทกษะ การน าเสนอ ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดวจารณญาณ เปนตน

ขอสรปส าคญจากการวจย คอ การเรยนรแบบน าตนเองเหมาะสมกบการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนมาก โดยเฉพาะรายวชาทผเรยนมความรและประสบการณมาบางแลว เพราะนกศกษา อยในวยผใหญ มความรบผดชอบและเปนตวของตนเอง ตองการเรยนรในเรองทส าคญและมประโยชน ตอตนเอง แตทงนผสอนและผเรยนตองมความรความเขาใจและทศนคตทดตอการเรยนรแบบน าตนเอง และในการเรยนการสอนครงแรกทงผสอนและผเรยนอาจประสบปญหาบาง เพราะการเรยนรแบบน าตนเองมวธการเรยนการสอน แตกตางจากการการเรยนการสอนทวทยาลยชมชนใชกนอยขณะด าเนนการวจยคอนขางมาก

ฌ

Abstract

The objectives of research were: 1) To develop self-directed learning model for

community college students in Thailand by lesson study and 2) To study the learning

achievements, self-directed learning abilities, and satisfaction level of community college

students who applied self-directed learning model.

The population of this study was Administrators, teachers and students of 20

community colleges located throughout the country. The samples who provided

information for model designing were 8 groups of teachers and students from 8

community colleges. The samples who tested the designed model were 5 groups of

2 teachers and 9-17. The students from 3 community colleges.

Research Tools including;

1) Learning achievement assessment form

2) Self-directed learning assessment form

3) Student satisfaction questionnaire towards self-directed learning model.

The reliability value of all tools was consequently calculated and confirmed more

than 0.80

Research Methodology;

1) Reviewing relevant research and studying the current instructional context

of community colleges by using focus group method.

2) Analyzing and summarizing the current instructional problems of

community colleges in Thailand. Then, the self-directed learning model for community

colleges was synthesized.

3) Verifying and revising the model with focus group method. 4) Testing the

learning model on 4 small sample groups of students.

5) Testing the learning model on 3 groups of students in regular classroom.

Results of the study;

1) Self-directed learning model for community college students in Thailand

shown in Figure 1

ญ

Figure 1 : Self-Directed Learning Model for Community College Students in Thailand

2) When comparing the pre and post learning achievements of the 4 small groups

of students whose disturbing factors were controlled and the 3 groups of students studying

in regular classroom throughout a semester, it was found that the post learning

achievements of all groups were higher than the pre learning achievements at a statistical

significance level of 0.05.

3) Considering the comparative assessment of self-directed learning abilities, it

was found that self-directed learning abilities of each student in the 4 small groups whose

disturbing factors were controlled and the 3 groups studying in regular classroom and

schedule throughout a semester increased at a statistical significance level of 0.05.

4) As for the satisfaction survey, it was found that the satisfaction level of

students was high to highest ( 48.4X ; 47.0. SD ).

5) Learning behaviors of each student were different from before such as interest

and enthusiasm about learning, self-directed learning with objective-oriented,

meticulousness and dedication to assigned tasks, acquiring wide and deep knowledge,

cooperative learning in groups, and others. Besides, it could be seen clearly that more

desirable characteristics had been developed including discipline, responsibility,

knowledge seeking/ analyzing/ summarizing skills, writing skills, presentation skills,

analytical skills, and critical thinking skills.

ICT enhancing self-directed

learning can be accordingly

utilized.

Relevant principles/theories/models/teaching

methods/etc. supporting self-directed

learning can be properly applied.

Teachers play a role in

guiding and assisting

students as necessary

and appropriate

Step 1: Teachers carry out an analysis and preparation

Step 6: Summarize and examine the results of learning

Step 4: Students design learning plan

Step 5: Students follow learning plan

Step 2: Teachers explain the details to students

Step 7: Assess the results of learning

Step 8: Analyze and improve learning

Teachers

Step 3: Teachers inform learning subject and objectives Students

ฎ

The conclusion from the research showed that Self-Directed Learning was very

suitable with Community College. Especially, students have knowledge and experience

because they were adult and responsibility. Students need to learn in important topics but

teachers and students must understand in concept of Self-Directed Learning. At the first

phase maybe found problems because learning style very difference from the past.

ฏ

สารบญเรอง (Table of Contents)

หนา กตตกรรมประกาศ………………….……………………………………………………………………………………… ก บทสรปส าหรบผบรหาร………………………………………………………………………………………………….. บทคดยอ …………………………………………………………………………………………………………………….. สารบญเรอง…………………………………………………..………………………………………………………………

ข-ฉ ช-ฎ

ฏ สารบญตาราง………………………………………………………..……………………………………………………… ฐ สารบญภาพ……………………………………………….…………..…………………………………………………….. ฒ ค าอธบายสญลกษณและค ายอทใช……………………………………………….…………..………………........ ณ บทท 1 บทน า……………………………………………………….…………..………………………..………………. 1

วตถประสงคของการศกษา.………………………………………….…………………..…………… 9 ขอบเขตของโครงการวจย……………………………………………………………………………... 10 นยามศพทเฉพาะ…………………………………………….…………………………………..………. 10 กรอบแนวคดการวจย 11 สรปทฤษฎและ/หรอแนวความคดทน ามาใชในการวจย…………………………………….. 12 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 29

บทท 2 เนอเรอง....................................…………………………………………………..……………………… 30 วธด าเนนการวจย..................................…………………………………………..………...…… 30 ผลการวจย..................................……………………………………………………………………. 80

บทท 3 อภปรายผล………………………………………………………………..…..……………………………..... 95 เหต/ปจจยเนองจากรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ฯ…………………………………… 95 เหตปจจยอน ๆ ....................................................................................................... 100

บทท 4 สรปผล………………………………………..…………………………….………………......................... 103 ผลการวจย...............................................................…………..…………………………….. 107 ขอเสนอแนะเกยวกบการวจยครงตอไป............………………………………………………… 115 ประโยชนในทางประยกตของผลการวจยทได………………………………………………….. 115

บทท 5 ผลผลต……………………..……………..………………………….. 116 รายงานการเงน............................................................................................................................ 117 บรรณานกรม…………..…………………………………………..…………………………………………..…………… 118 ภาคผนวก 1………..……………………………………………………………..…………………..……………………. 121 ภาคผนวก 2………..……………………………………………………………..…………………..……………………. 124 ประวตนกวจย...........................………………………………………………………………………………………. 125 ผรวมทดลอง…………………………………………………....................................................................... 126

ฐ

สารบญตาราง (List of Table )

ตารางท หนา 1 ตางรางท 2.1 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 1 ............................ 33 2 ตางรางท 2.2 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 1 34 3 ตางรางท 2.3 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 1 35 4 ตางรางท 2.4 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 2 ............................ 37 5 ตางรางท 2.5 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 2 38 6 ตางรางท 2.6 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 2 39 7 ตางรางท 2.7 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 3 ............................ 41 8 ตางรางท 2.8 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 3 42 9 ตางรางท 2.9 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 3 43 10 ตางรางท 2.10 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 4 ............................ 45 11 ตางรางท 2.11 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 4 46 12 ตางรางท 2.12 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 4 47 13 ตางรางท 2.13 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 5 ............................ 52 14 ตางรางท 2.14 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 5 53 15 ตางรางท 2.15 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 5 54 16 ตางรางท 2.16 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 6 รอบท 1.................. 60 17 ตางรางท 2.17 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 6 รอบท 2.................. 62 18 ตางรางท 2.18 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 6 รอบท 3.................. 64 19 ตางรางท 2.19 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 6 65 20 ตางรางท 2.20 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 6 66 21 ตางรางท 2.21 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 1.................. 72 22 ตางรางท 2.22 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 2.................. 74 23 ตางรางท 2.23 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 3.................. 75 24 ตางรางท 2.24 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง การทดลองครงท 7 76 25 ตางรางท 2.25 เปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง หลงการทดลอง

ครงท 4 และและครงท 7....................................................................................................

77 26 ตางรางท 2.26 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 7 78

27 ตางรางท 2.27 รวม 92 28 ตางรางท 2.28 รวม ความสามารถดานการเรยนรแบบน าตนเอง

............................................................................................ .................................

93

ฑ

ตารางท หนา

29 ตางรางท 2.29 รวมสรปผล ของนกศกษาวทยาลยชมชน กลมทดลอง ทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ

93

30 ตางรางท 4.1 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน กอนเรยนและหลงเรยน............................ 114 31 ตางรางท 4.2 เปรยบเทยบเปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง

กอนเรยนและหลงเรยน.......................................................................................................

114 32 ตางรางท 4.3 สรปผล ความคดเหน/ความพงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ 115

ฒ

สารบญภาพ (List of illustrations )

ภาพท หนา 1 รปท 1.1 กรอบความคดการวจย................................................................................... 11 2 รปท 2.1 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนในประเทศไทย 86

3 รปท 4.1 กรอบความคดการวจย................................................................................... 105 4 รปท 4.2 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนในประเทศไทย 109

ณ

ค ำอธบำยสญลกษณและค ำยอทใชในกำรวจย (List of Abbreviations )

รปแบบการเรยนการสอนฯ หมายถง รปแบบการเรยนแบบน าตนเองของนกศกษา วทยาลยชมชนโดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน

รปแบบฯ หมายถง รปแบบการเรยนแบบน าตนเองของนกศกษา วทยาลยชมชนโดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน

ผสอน หมายถง คร อาจารย วทยากร หรอ บคคลทรบมอบหมาย จากวทยาลยชมชน ใหด าเนนการจดการเรยน การสอน วชาใดวชาหนง

ผเรยน หมายถง นกศกษาของวทยาลยชมชน

1

(1) บทน ำ (Introduction)

1.1 กำรวจยดำนกำรเรยนกำรสอนของวทยำลยชมชน ทเคยมผท ำกำรวจยมำกอน

1.1.1 งำนวจยในประเทศ

1. เสงยมจตร เรองมณชชวาล (2543 : บทคดยอ) ไดศกษาลกษณะการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาผใหญสายสามญวธเรยนทางไกลระดบมธยมศกษาตอนปลาย ผลการวจยพบวาองคประกอบลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองทมคะแนนเฉลยอยในระดบสงคอ การเปดใจรบโอกาสทจะเรยน การมองอนาคตในแงด มความรบผดชอบตอการเรยนของตนเอง มความรกจะเรยน มทกษะทจ าเปนในการเรยนและแกปญหา ลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองขอทมคะแนนสงสด 10 อนดบแรก คอ หองสมดมความส าคญตอการเรยน ตระหนกวาการเรยนไมมใครมารบผดชอบไดนอกจากตนเอง การเรยนรเปนสงจ าเปนในชวต ตองการทจะเรยนรอยตลอดเวลา ในการเรยนไมมใครชวยเราไดดกวาตวเรา การเรยนรวธเรยนเปนสงส าคญยงเรยนมากยงพบสงทนาสนใจมาก ตองการเรยนรเพอพฒนาตนเอง เชอวาการเรยนเปนคณสมบตของผน า 2. พชร มะแสงสม (2544: บทคดยอ) ไดศกษาปจจยบางประการทสมพนธกบความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง ตวแปรอสระทศกษา ไดแก เพศ ผลสมฤทธทางการเรยน เจตคตตอ การเรยนรดวยตนเอง ความสมพนธกบกลมเพอน และการอบรมเลยงด กลมตวอยางเปนนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2543 ของโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชนในกรงเทพมหานคร จ านวน 489 คน เครองมอทใช ไดแกแบบสอบถามวดเจตคต ตอการเรยนร แบบสอบถามวดความสมพนธกบกลมเพอน แบบสอบถามการอบรมเลยงด และแบบสอบ ถามวดความพรอมในการเรยนรดวยตนเองทสรางขนตามแนวแบบวด Self-Directed Learning Readiness Scale (SDLRS) ของ Guglielmino ผลการศกษาพบวา ปจจยทสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ไดแก ผลสมฤทธทางการเรยน เจตคต การเรยนรดวยตนเอง ความสมพนธกบกลมเพอน เพศ สวนการไดรบการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยสงผลตอความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 3. รชนพร ยนตะบศย (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาการสรางแบบทดสอบวดคณลกษณะ การเรยนรดวยการน าตนเอง ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย มจดมงหมายเพอสรางแบบ ทดสอบวดคณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองของนกเรยนโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา จงหวดกาฬสนธ จ านวน 1,800 คน โดยการสมแบบแบงชน และใชเครองมอในการศกษาทมลกษณะเปนแบบทดสอบมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ ชนดทสรางขนวดคณลกษณะการเรยนรดวยตนเอง 9 ดานไดแก ความเชอมนในตนเอง การวางแผนการเรยน วธการเรยนร การประเมนการเรยนร ของตนเอง ทกษะในการเรยนรและการแกปญหา ความยดหยนในการเรยนร ความสามารถใน การคดวเคราะห การตดตอสมพนธกบผอนและการเปดใจรบโอกาสตอการเรยนร จ านวน 108 ขอ ผลการวจยพบวา คาอ านาจจ าแนกรายขอของแบบทดสอบอยระหวาง 0.249 – 0.649 ความเทยงและความตรงของแบบทดสอบอยระหวาง 0.80 – 1.00 คาความเชอมนของแบบทดสอบแตละดานและรวมทกดานเทากบ 0.8853, 0.6806 และ 0.8327 ตามล าดบ เกณฑปกตของแบบทดสอบ วดคณลกษณะการเรยนรดวยตนเอง เปนเกณฑคะแนนทปกตอยระหวาง T15 ถง T85

2

4. กนกวรรณ ศรลาเลศ. (2549 : บทคดยอ) ท างานวจยโดยใชแนวคดของกกลเอลมโน มาศกษาและสรางแบบวดระดบความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเอง จากผเชยวชาญดาน การเรยนรดวยการน าตนเอง จ านวน 14 คน เปนผใหขอมล ตามเทคนคเดลฟาย ท าการส ารวจ 3 ครง และน าผลการส ารวจทง 3 ครง เปนขอมลในการสรางแบบวดความพรอมในการเรยนร ดวยการน าตนเอง (Self-directed Learning Readiness) หรอ SDLR แบบวดนเปนลกษณะ การประเมนตนเอง โดยมตวเลอกลกษณะมาตราประมาณคา (Likert - type item) มจ านวน 41 ขอ ทดลองใชกบกลมตวอยางจ านวน 307 คน น าผลการทดลองมาวเคราะหรายขอ และประมาณคาพารามเตอรของแบบวดไดคาความเชอมน .87 สรปผลการวเคราะหได 8 องคประกอบ ดงน องคประกอบท 1 การเปดโอกาสตอการเรยนร (Openness to Learning Opportunities) ไดแก ความสนใจในการเรยน ความพอใจ ความคดรเรมของตน ความรกการเรยน ความคาดหวงวาจะเรยนอยางตอเนอง ความสนใจหาแหลงความร ความอดทนตอขอสงสย ความสามารถในการยอมรบค าวจารณ และความรบผดชอบในการเรยนร องคประกอบท 2 มทศนคตตอตนเองในการเปนผเรยนทประสทธภาพ (Self-Concept as an Effective Learner) ไดแก ความมนใจทจะเรยนรดวยตนเอง ความสามารถในการจดแบงเวลาใหการเรยน การมวนย มความรเกยวกบความตองการเรยนร และแหลงทรพยากรทางความรและมทศนะตอตนเองวาเปนผกระตอรอรนในการเรยน องคประกอบท 3 มความคดรเรมและมความเปนอสระในการเรยนร (Initiative and Independence in Learning) ไดแก การคดรเรม และมความมนใจในความสามารถทจะท างานดวยตนเองไดด รกการเรยนร มทกษะในการเรยนรจากแหลงทรพยากร มความสามารถในการพฒนาแผนการท างานของตนเอง องคประกอบท 4 มความรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง (Informed Acceptance of Responsibility for One’ s Own Learning) หมายถง เหนวาตนมหนาท มความสามารถและเตมใจเรยนในสงทตองการเรยนรในขอบเขตทตนสนใจ มความเชอมนในวธการ ชนชอบตอบทบาทในการเรยนรดวยตนเอง มความรบผดชอบตอการเรยนร สามารถในการตดสนใจ องคประกอบท 5 มความรกในการเรยน (love of Learning) ไดแก การชนชม รกทจะคนควาเรยนรสงใหมๆ อยเสมอ มความปรารถนาแรงกลาทจะเรยน สนกกบการสบสวนคนควา องคประกอบท 6 มความคดสรางสรรค (Creativity) ไดแก การมความกลาเสยง กลาลอง ในการน าความคดแปลกๆ ทน ามาใชงานไดอยางเหมาะเจาะ มความสามารถคดแกปญหาดวยวธใหมๆ ใชจนตนาการเพอเปดความคดทถกบงคบเพราะความเคยชน องคประกอบท 7 มองอนาคตแงด (Positive Orientation to the Future) ไดแก การมองตนเองวาเปนผเรยนรตลอดชวต เหตการณปญหาและอปสรรคเปนสงททาทายใหแกไข องคประกอบท 8 มความสามารถการใชทกษะทางการศกษาระดบพนฐาน และทกษะการแกปญหา (Ability to Use Basic Study Skills and Problem-Solving Skills) ไดแก ทกษะพนฐานในการเรยนรเพอการแกปญหา ไดแก ทกษะการฟง พด อาน เขยน 5. สมชาย เรองมณชชวาล (2550 : บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเองเรอง แนวทางการผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทด มวตถประสงคเพอ

3

1) สรางและหาประสทธภาพชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเอง 2) ศกษาผลการเรยนรเรองแนวทางการผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทด 3) ศกษาผลการเรยนรเรองแนวทางการผลตอาหารตามหลก เกณฑวธการทด ของกลมทมคณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองสงและต า และ 4) ศกษาคณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองระหวางกอนและหลงการใชชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเอง กลมเปาหมายเปนพนกงานระบบคณภาพดานอาหารของบรษท ไดโดมอน กรป จ ากด (มหาชน) จ านวน 48 คน ผลการวจยสรปไดดงน 1) ชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเองเรอง การผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดมประสทธภาพ 88.39 / 83.18 2) ผลสมฤทธการฝกอบรมจากชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเอง หลงการฝกอบรมสงกวากอนฝกอบรมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 3) ผลสมฤทธการฝกอบรมจากชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเอง กลมทมลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเอง สงกวากลมทมคณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองปานกลางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ 4) คณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองของผรบการฝกอบรมหลงการฝกอบรมจากชดฝกอบรมการเรยนรดวยการน าตนเองสงกวากอนฝกอบรม อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

1.1.2 งำนวจยตำงประเทศ

1. กลเอลมโน (Guglielmino.1977: Abstract) ท าการวจยเรอง การพฒนาเครองมอวดความพรอมการเรยนดวยตนเองโดยศกษาคณลกษณะการเรยนรดวยตนเองจากบคคลทไดรบการตระหนกวา มการเรยนรดวยตนเองอยางเดนชดจ านวน 14 คน การเกบขอมลโดยใชเทคนคเดลฟาย (Delphi Technique) เรมตนดวยใหกลมตวอยางระบองคประกอบส าคญทมตอการเรยนรดวยตนเองรวมถงความสามารถ เจตคตและบคลกภาพสวนตวทส าคญ แลวมาใชเปนขอมลส าหรบสรางแบบวดคณลกษณะความพรอมของการเรยนรดวยตนเอง (Self Directed Learning Readiness Scale: SDLRS) แบบสอบถามม 41 ขอ เปนกจกรรมและลกษณะการเรยนรดวยตนเอง มลกษณะเปนมาตรสวนประมาณคาแบบลเคอรท ไดน าเครองมอนไปใหกลมตวอยาง จ านวน 307 คน ในรฐจอรเจย แคนาดา และรฐเวอรจเนย เปนผตอบแลวน าค าตอบทไดมาท าการวเคราะหเปนรายขอและวเคราะหองคประกอบ เพอใชคดเลอกขอค าถามส าหรบท าเปน ขอสอบวดเพอใชในวงกวางตอไป แบบสอบวดนมความเชอมน .78 ในระยะตอมาไดมการปรบปรงเครองมอ โดยเพมขอค าถามจาก 41 ขอเปน 58 ขอ ผลการวจยพบวาบคคลทมคณลกษณะเหมาะสมในการเรยนรดวยการน าตนเอง ตองมลกษณะ 8 ประการ ดงนคอ 1) การเปดใจรบโอกาสทจะเรยนร (Openness to Learning Opportunities) 2) เชอมนวาตนเองเปนผเรยนทมประสทธภาพ (Self Concept as an Effective Learner) 3) มความคดรเรมและมอสระในการเรยน (Initiative and Independence in Learning) 4) มความรบผดชอบตอการเรยนของตนเอง (Informed Acceptance of Responsibility for One’s Own learning) 5) มความรกทจะเรยน (Love of Learning) 6) มความคดสรางสรรค (Creativity) 7) มองอนาคตในแงด (Positive Orientation to the Future) และ 8) มทกษะทจ าเปนในการเรยนและการแกปญหา (Ability to Use Basic Study Skills and Problem Solving Skills) 2. สเคเจอร (Skager. 1978 : Abstract) ไดอธบายลกษณะผซงเรยนรดวยตนเองดงน 2.1 ยอมรบตนเอง (Self-acceptance) เปนผทมเจตคตในทางบวกตอตนเองเชอวา ตนเองมความสามารถในการเรยนรเรองตางๆ ได

4

2.2 สามารถวางแผนการเรยนไดดวยตนเอง (Planfulness) โดยผเรยนตองม ลกษณะดงน รวาตนเองมความตองการเรยนรอะไร สามารถก าหนดวตถประสงคสอดคลองกบความตองการ วางแผนวธการท างานทมประสทธภาพ 2.3 มแรงจงใจภายใน หมายถง มความปรารถนาทจะเรยนรดวยตนเอง ไมถกบงคบ 2.4 มการประเมนตนเองและปรบปรงแกไขขอผดพลาดตลอดเวลา 2.5 เปดกวางตอประสบการณ (Openness to experience) มการใฝรเพอศกษาประสบการณใหมๆ ดวยความใครร 2.6 มความยดหยนในการเรยนร มความเตมใจทจะแลกเปลยน เปาหมายหรอวธการเรยนรและใชระบบการเขาถงปญหาดวยทกษะการส ารวจ การลองผดลองถก ความลมเหลวในการเรยนรเพอน าขอมลมาปรบปรง

2.7 เปนตวของตวเองในการเรยนร (Autonomy) 3. เรโนลด (Raynolds,M.M.1986: Abstract) ไดศกษาความสมพนธระหวางความพรอม

ในการเรยนรดวยตนเองกบเหตผลหรอแรงจงใจในการเขาศกษา ของนกศกษาผใหญทเรยนนอกเวลาในมหาวทยาลยชมชน กลมตวอยางจ านวน 95 คน อายเฉลย 35.75 ป โดยใช SDLRS และ EPS (Educational Predicative Scale) พบวามความสมพนธในเชงบวกระหวางแรงจงใจดานพทธปญญากบความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง โดยประสบการณและสงทาทายตางๆ ในชวตเปนอทธพลทมความส าคญ และระบวาความสนใจทางพทธปญญาเปนเหตผลส าคญในการเขารวมโปรแกรม

4. เมอเรย (Murray. 1987 : Abstract) ไดศกษาผลการฝกความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาพยาบาลระดบปรญญาตร โดยเปรยบเทยบคะแนนความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา ทไดรบการฝกกบกลมทไมไดรบการฝกทกษะความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง กลมตวอยางประกอบดวยกลมทดลอง 1 กลม และกลมควบคม 2 กลม กลมทดลองประกอบดวยนกศกษาพยาบาลระดบปรญญาตร 18 คน จากวทยาลยทางดานศลปะซงไมไดรบการฝกดานทกษะ สวนกลมควบคมกลมท 2 ประกอบดวย นกศกษาพยาบาล 9 คน จากมหาวทยาลยเดยวกบกลมทดลอง แตไมไดรบการฝกทกษะ ผลการทดลองพบวา คะแนนความพรอมในการเรยนรดวยตนเองของกลมทดลองกอนและหลงการทดลองมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต และกลมทฝกทกษะกบกลมทไมไดรบการฝกทกษะ มความพรอมในการเรยนรดวยตนเองอยางมนยส าคญทางสถต

5. กอรดอน (Gordon. 1988: Abstract) ศกษาการเรยนรดวยการน าตนเอง โดยศกษาความสมพนธระหวางนกเรยนเกรด 5 ผปกครอง และคร งานวจยนพยายามทจะตรวจสอบความ สมพนธระหวางระดบของการรบรความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของผปกครองและคร และการรบรความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของนกเรยน โดยเครองมอทใชในการวจยเปนแบบวดความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของนกเรยน โดยเครองมอทใชในการวจยเปนแบบวดความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของกกลเอลมโน กลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 5 รวม 209 คน ผลการวจยพบวา ไมมความสมพนธระหวางความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของคร กบความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของนกเรยนและไมมความสมพนธระหวางความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของนกเรยนกบความสามารถทางการคด และสตปญญาของ

5

นกเรยน ไมสามารถสรปไดวา ความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของผใหญมอทธพลตอความพรอมในการเรยนรดวยการน าตนเองของเดก

6. บมเบอรจ (Blumberg. 2000 : Abstract) กลาวถงทกษะการเรยนรทจ าเปนของผเรยนทเรยนรดวยการน าตนเองดงน

6.1 มความสามารถในการระบสงทตนเองตองการเรยนร 6.2 มความสามารถในการวางแผนและด าเนนตามแผนการเรยนรทวางไว ผทเรยนร

ดวยการน าตนเองจ าเปนตองเขาใจกระบวนการบรหารจดการสงตางๆ เชน การบรหารจดการเวลา รวธการหาแหลงทรพยากรความร การหาขอมลอยางมประสทธภาพ แสวงหาสงทตองการเรยนร และประเมนความคมคาในการใชทรพยากรการเรยนร

6.3 มความสามารถในการแสวงหาความร ผเรยนตองออกแบบการเรยนรดวยตนเอง วาตองการเรยนรอะไร สวนใหญจะไมมอบหมายต าราใหอานแตจะแนะน าใหเลอกใชอยางหลากหลาย

6.4 ทกษะองครวม (Holistic skills) เปนทกษะหนงของการเรยนรดวยการน าตนเอง เปนทกษะทใชในการอภปรายกลมยอย ผเรยนจะตองอธบายแหลงการเรยนรทเลอกใชประโยชนทไดจากแหลงการเรยนร การแลกเปลยนความรกบเพอนรวมกลม

จากขอมลขางตน สามารถสรปคณลกษณะของบคคลทมความสามารถในการเรยนรดวยการน าตนเองโดยสอดคลองกบแนวคดของ โนลส (Knowles. 1975: 61) ซงสรปลกษณะผเรยนทเรยนร ดวยตนเองโดยแบงออกเปน 9 ประการ ดงน คอ 1) มความเขาใจในความแตกตางดานความคด มทกษะทจ าเปนส าหรบการเรยนร และยอมรบวาการเรยนรแตกตางจากการเรยนรดวยการน าตนเอง 2) มความเปนตวของตนเอง และสามารถน าตนเองได 3) มความสามารถในการมสมพนธกบเพอน ๆ ไดด เพราะบคคลเหลานจะชวยสะทอนใหทราบถงความตองการในการเรยนรดวยตนเอง การวางแผนการเรยนร และการไดรบความชวยเหลอจากบคคลเหลานน 4) มความสามารถในการวเคราะหความตองการในการเรยนรดวยตนเอง โดยไดรบความชวยเหลอจากผอน 5) มความสามารถในการแปลความตองการทางการเรยน ออกมาเปนจดมงหมายของการเรยนรในรปแบบทอาจจะท าใหการประเมนผลส าเรจนนเปนไปได 6) มความสามารถในการเชอมโยงความสมพนธกบผสอน ใชประโยชนจากผสอนในการท าใหเรองยากงายขน และเปนผใหความชวยเหลอหรอทปรกษา 7) มความสามารถในการหาแหลงความรทเปนตวบคคล และแหลงวทยาการทเหมาะสมกบวตถประสงคของการเรยนรทแตกตางกน 8) มความสามารถในการเลอกแผนการเรยนทมประสทธภาพ โดยใชประโยชนจากแหลงวทยากร และมความคดรเรมในการวางแผนนโยบายอยางมทกษะความช านาญ 9) มความสามารถในการเกบรวบรวมขอมล

องคประกอบและขอบงชลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองทกลาวมา เปนการสงเคราะหไดจากการศกษางานวจยและทฤษฏ ผวจยจะน าไปตรวจสอบความถกตอง (Validation) ดวยวธการสอบถามความคดเหนผเชยวชาญดานการเรยนรดวยการน าตนเอง การจดการเรยนการสอนโดยการ

6

ใชหลกการเรยนรดวยการน าตนเอง ใหแสดงความคดเหนยนยนกรอบคณลกษณะการเรยนรเพอน ามาใชเปนแนวทางในการพฒนาผเรยนตอไป 1.2 ควำมส ำคญและทมำของปญหำ

ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 พ.ศ. 2550-2554 ในยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรการพฒนาคณภาพและสงคมไทยสสงคมแหง ภมปญญาและการเรยนร ซงแบงยอยท 1.1 การพฒนาคนใหมคณธรรมน าความรเกดภมคมกน แสดงใหเหนวาประเทศไทยใหความส าคญตอทรพยากรบคคลทมความร ความสามารถ คคณธรรม สงมาก ซงการพฒนาบคคลนนจะตองพฒนาตงแตเรมปฏสนธตอเนองจนเสยชวต

พระราชบญญตการศกษาชาตฉบบ 2542 มาตรา 7 กระบวนการเรยนรตองมงปลกฝงจต ส านกทถกตอง เกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาคและศกดศร ความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวม และของชาต รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปวฒนธรรมของชาต การกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและความรอนเปนสากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความ สามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง มความรเรมสรางสรรค ใฝร และ เรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง

มาตรา 8 การจดการศกษา ใหยดหลกดงน (1) เปน การศกษาตลอดชวต ส าหรบ ประชาชน (2) ให สงคมมสวนรวม ในการจดการศกษา (3) การพฒนา สาระและกระบวนการเรยนร ใหเปนไป อยางตอเนอง

จะเหนวาพระราชบญญตการศกษาชาต ใหความส าคญตอการพฒนาประชาชนใหมคณภาพ โดยเฉพาะประเดนการศกษา ใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง การเรยนรดวยตนเองเปนสงทตองพฒนาใหเกดกบประชากรของประเทศ เพราะเปนรากฐานของการน าไปสสงคมแหงการเรยนร

วทยำลยชมชน

วทยาลยชมชน เปนสถาบนการศกษาทจดตงเมอ จากนโยบาย“การศกษาสรางชาต สรางคน และสรางงาน” ทรฐบาลไดแถลงตอรฐสภา เมอวนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2544 ดานการศกษา ขอ 4 วาจดใหมวทยาลยชมชนขน โดยเฉพาะในจงหวดทยงขาดแคลนสถาบนอดมศกษา และวนท 17 เมษายน พ.ศ. 2545 กระทรวงศกษาธการไดประกาศจดตงวทยาลยชมชนตามมตคณะรฐมนตร นบตงแตป พ.ศ. 2544 จนถงป พ.ศ. 2551 ไดมการจดตงวทยาลยชมชนไปแลว 19 แหง ไดแก วทยาลยชมชนแมฮองสอน พจตร ตาก อทยธาน สระแกว หนองบวล าภ มกดาหาร บรรมย ระนอง นราธวาส ยะลา ปตตาน สตล พงงา สมทรสาคร ตราด ยโสธร แพร และสงขลา วทยาลยชมชนในชวง 6 ปทผานมา ไดรบการยอมรบวาเปนนวตกรรมทางการศกษา ในการบรหารจดการใชทรพยากรทมอยในชมชนมาจดการศกษาใหเกดประโยชนและเปนไปอยางกวางขวาง ไดน าหลกการปรชญาและแนวคดวทยาลยชมชน มาปรบใชใหเหมาะสมกบสภาพ ภมประเทศ และบรบทของประเทศไทย วทยาลยชมชนจงเปนสถาบนอดมศกษาทจดการศกษา และฝกอบรมในหลกสตรทสะทอนศกยภาพ และความตองการของชมชนไดอยางแทจรง

7

เปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาต ากวาปรญญา ท าหนาทใหบรการการศกษาระดบสง (Higher Education) และจดอบรมหลกสตรระยะสนแกชมชนทวทยาลยตงอยทงดานวชาการและวชาชพ รวมทงการสงเสรมสนบสนนการพฒนาอาชพ คณภาพชวต เศรษฐกจและสงคมของชมชน จดการเรยนการสอนแบบเปดกวาง หลากหลายตามความตองการของชมชน โดยหลกสตรมความยดหยนตามความตองการของผเรยน ความตองการแกไขปญหา ความตองการพฒนาศกยภาพบคคลและวถชวต และตามความตองการของตลาดแรงงาน เปนกลไกของชมชนในการพฒนาชมชนอยางยงยน วทยาลยชมชนมปรชญาเบองตนทเชอวาบคคลทกคนมศกยภาพอยในตว ถาเขามโอกาสและไดรบค าแนะน าในทางทถกตองเหมาะสม เขาจะสามารถพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมทและเปนทรพยากรทมคณคายงตอชมชนและสงคม วทยาลยชมชนจงเปดประตส าหรบทกคนทตอง การเขาเรยน กลมผเรยนของวทยาลยชมชนมาจากผดอยโอกาส ขาดโอกาสทางการศกษา การพฒนาทกษะงาน ทกษะอาชพ และทกษะชวต ผส าเรจการศกษาขนพนฐานทงในระบบและนอกระบบ ผอยในวยแรงงานทพลาดโอกาสทางการศกษาระดบอดมศกษาทตกคางและสะสมอยางตอเนอง ผทตองการปรบเปลยนอาชพ หรอตองการเรยนรเพมเตมตามความตองการของตนเอง ผเกษยณงานแลว ผเรยนในระบบปกตทตองการพฒนาความสามารถบางวชา ดงนน นกศกษาวทยาลยชมชนจงมความแตกตางทงดานอาย คอ มอายระหวาง 19 – 73 ป อาชพ ฐานะ ประสบการณ นอกจากนวทยาลยชมชนเชอวาการศกษาเปนเครองมอ(Tool) ไมใชเครองหมาย(Symbol) กลาวคอ ไมเนนใหผเรยนเกดความรสกวา ประกาศนยบตรหรอปรญญาบตรเปนเครองหมายแสดงสถานภาพพเศษ ไดรบการยกยองสง แตเชอวาการศกษาท าใหบคคลมความรและความคดทมาประยกตใชใหเกดประโยชน จงจดใหมโปรแกรมหลากหลายรปแบบ เพอเนนคณภาพชวตของชมชน

การจดการเรยนการสอนในวทยาลยชมชน มการพฒนาหลกสตรทสะทอนศกยภาพ และความตองการของชมชน โดยการศกษาความตองการ ศกยภาพและทศทางการพฒนาชมชน มาจดท าหลกสตรโดยชมชนเอง ซงหลกสตรระยะสนเมอพฒนาแลวเสนอคณะกรรมการสภาวทยาลยชมชนอนมตและด าเนนการไดสวนหลกสตรอนปรญญา ปวส. และปวช. ไดพฒนาตามมาตรฐานทคณะกรรมการวทยาชมชนก าหนด โดยสอดคลองกบมาตรฐานทคณะกรรมการอดมศกษาก าหนดไว ในระยะแรกจากการส ารวจความตองการในพนท พบวามความตองการเพยง 13 หลกสตร จงน า เสนอคณะกรรมการอ านวยการพฒนาหลกสตรวทยาลยชมชนอนมตและเปดสอนจ านวน 13 สาขา วชา ซงมผเรยนมากใน 5 สาขาวชาทสอดคลองกบการกระจายอ านาจสทองถนและความตองการเรยนรเทคโนโลยของชมชน ไดแก การปกครองทองถน การศกษาปฐมวย การพฒนาชมชน คอมพวเตอรธรกจ และการจดการทวไป ระยะทสอง วทยาลยชมชนไดพฒนาหลกสตรของตนเองตามความตองการของชมชนเตมรปแบบ ทงหลกสตรอนปรญญาและหลกสตรระยะสน โดยรวมมอกบสถาบนอดมศกษาทใกลเคยง รวมมอกบผเชยวชาญจากประเทศสหรฐอเมรกา ประกอบดวย หลกสตรธรกจอาหารฮาลาล หลกสตรเกษตรอนทรย หลกสตรการคาชายแดน หลกสตรธรกจระหวางประเทศในกลมอนโดจน หลกสตรการสงเสรมสขภาพผสงอาย หลกสตรพทธศาสตร หลกสตรเทคนคเภสชกรรม และหลกสตรอสลามศกษา

ทผานมา สภาพปญหาในการจดการเรยนการสอนทควรไดรบการพฒนาหลายดาน ตวอยาง ดานสถานทเรองความไมเพยงพอของหองเรยน และแหลงคนควาสบคนขอมล เชน อนเตอรเนต และหองสมด ดานหลกสตรมปญหาในเรองหนงสอเอกสารประกอบการสอนและความเขาใจวตถประสงค

8

ของหลกสตร ดานนกศกษามปญหาเรอง อาย อาชพ โดยเฉพาะดานวธการศกษาและการเรยนรของนกศกษา เพราะปจจบนการเรยนการสอนเกอบทงหมดยงมรปแบบเหมอนการเรยนการสอนในระดบอนๆ ซงเนนผสอนเปนผถายทอดความรใหแกผเรยน จงน าศกยภาพ ประสบการณของผเรยน และปรชญาการเรยนรของผใหญ เขามาประยกตใชนอยมาก

กำรเรยนรแบบน ำตนเอง(Self- Direct Learning)

การเรยนรแบบน าตนเอง เปนแนวคดทมพนฐานมาจากทฤษฎกลมมานษยนยม ซงมความเชอเรองความเปนอสระและความเปนตวของตวเองของมนษย ดงทมผกลาวไววามนษยทกคนเกดมาพรอมกบความด มความเปนอสระ เปนตวของตวเอง สามารถหาทางเลอกของตนเอง มศกยภาพและพฒนาศกยภาพของตนเองอยางไมมขดจ ากด มความรบผดชอบตอตนเองและผอน (Elias and Merriam, 1980 อางถงใน Hiemstra and Brockett, 1994) การเรยนรแบบน าตนเองใชหลกการทฤษฎการศกษาผใหญ (Andragogy) โดยถอวาผเรยนมความตองการเปนตวของตวเอง และในขณะ เดยวกนตองการใหผอนเหนวาเขาเปนตวของตวเองดวย ผสอนควรสงเสรมใหผเรยนรบผดชอบตวเอง การเรยนรแบบน าตนเองสงผลไปยงการเรยนรตลอดชวต(Life-Long Process)

การเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed learning) เปนการเรยนรซงผเรยนรบผดชอบในการวางแผน การปฏบต และการประเมนผล ความกาวหนาของการเรยนของตนเอง เปนลกษณะซงผเรยนทกคนมอยในขณะทอยในสถานการณการเรยนร ผเรยนสามารถถายโอนการเรยนรและทกษะทเกดจากการเรยนจากสถานการณหนงไปยงอกสถานการณหนงได (Hiemstra, 1994)

ดกสน (Dixon, 1992) อธบายวา การเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการทผเรยนวเคราะหความตองการการเรยนรของตนเอง ตงเปาหมายในการเรยน แสวงหาผสนบสนน แหลงความร สอการ ศกษาทใชในการเรยนร และประเมนผลการเรยนรของตนเอง ทงนผเรยนอาจไดรบความชวยเหลอจากผอน หรออาจจะไมได เมอพจารณาหลกการเรยนรแบบน าตนเอง จะเหนวาเหมาะกบการน ามาใชกบการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนมาก และยงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาชาตอกดวย กำรศกษำผำนบทเรยน(Lesson Study)

นวตกรรมการศกษาผานบทเรยน(Lesson Study) เปนนวตกรรมหลกในการพฒนาวชาชพครของประเทศญปนมาประมาณมากกวา 130 ป และไดรบการยอมรบวมประสทธภาพวธการหนง เพราะมการปรบปรงและพฒนาตลอดเวลา(Lewis , & Perry, 2003) โดยครจะรวมกลมกนตงแต 3 คนขนไปเพอพฒนาบทเรยนรวมกน โดยอาจเปนครทสอนในชนเรยนเดยวกน โรงเรยนเดยวกนหรอตางโรงเรยนกน สอนชนเรยนเดยวกนหรอตางชนเรยนกน รวมกลมกนเพอพฒนาบทเรยนเรองเดยวกนหรอเนอหาเดยวกน หรอเนอหาตางกน เฉลยแตละปจะพฒนาบทเรยนรวมกน 2-3 บทเรยน ตอมานวตกรรมนเปนทยอมรบและแพรหลายไปยงประเทศตางๆ ทวโลก ส าหรบประเทศไทย ผศ. ดร. ไมตร อนทรประสทธ มหาวทยาลยขอนแกน เปนผน าเขามาใชเปนคนแรก เพอพฒนานกศกษาและครวชาคณตศาสตรรวมกบการสอนแบบเปด(Open Approach) ซงพสจนวาสามารถพฒนาการสอนของครไดดมาก ท าใหครปรบปรงและพฒนาการสอนของตวเองและผลกดนใหครเกดความรสกตองการพฒนาตวเองตลอดเวลาโดยไมตองมบคคลภานอกมาด าเนนการ เพราะจดประสงคหลกคอประสทธภาพการเรยนรของนกเรยน เหตผลหลกทการศกษาผานบทเรยนเปนทยอมรบและนยมกคอ ท าใหเกดความเขาใจเกยวกบแนวคดของครจากการสะทอนผลของนกเรยน ท าใหปรบเปลยนความ

9

คดวธสอนและการเรยนร และเปนวธการทครชวยเหลอสนบสนนแลกเปลยนความรความคด และประสบการณกนและกนอยางตอเนอง เพอแกไขขอบกพรองของครแตละคน

ขนตอนของการศกษาผานบทเรยน ม 8 ขนตอน ดงน ( , 2554)

1. 2. วางแผนการสอน โดยเนนทนกเรยนและครเปนส าคญ 3. น าแผนการสอนไปใช โดยเนนบทเรยนทสงเสรมการเรยนรและประบวนการคดของ

นกเรยน และแกไขความเขาใจคลาดเคลอน 4. ประเมนผลวาบทเรยนสงผลตอการเรยนรอยางไร และรวมอภปรายสะทอนความคด 5. ปรบปรงบทเรยนโดยอาศยขอมลทรวบรวมได 6. น าแผนการสอนทปรบปรงแลวมาสอนนกเรยนกลมอน 7. ประเมนผลบทเรยนและอภปรายสะทอนความคด 8. น าผลทไดมาแลกเปลยนเรยนรรวมกน

กระบวนการศกษาผานบทเรยน(Lesson Study) จะน าศกยภาพของครหรอผสอนมารวมกนเพอพฒนาแกไขปรบปรงการเรยนการสอนของกนและกน ซงตองน าบรบทตางๆ ทเกยวของ เชน สถาบนการศกษา ความรและประสบการณของครหรอผสอนทกคนมารวมพฒนาดวย จงจะไดบทเรยนทมประสทธภาพ แกไขปญหาการเรยนการสอนได แมวาประเทศไทยจะน ากระบวนการศกษาผานบทเรยนมาประยกตใชแลวกตาม แตยงมเฉพาะในบางภมภาค บางระดบการศกษา และบางวชา เทานน ส าหรบวทยาลยชมชนนนเทาทผวจยไดส ารวจงานวจยเกยวกบการศกษาผานบทเรยน และสอบถามจากผบรหารและผสอนของวทยาลยชมชนทกแหง ยงไมพบวาน าการศกษาบทเรยนมาประยกตใช

ดวยความจ าเปน เหตผล และประโยชนทประเทศจะไดรบ การศกษาวจยเพอพฒนารปแบบการจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน(Lesson Study) จะเปนประโยชนอยางยงตอการพฒนาศกยภาพของประชาชนกลมหนงของประเทศทขาดโอกาสใหไดรบโอกาส ซงนอกจากจะสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาชาตแลว ยงเปนการพฒนาประเทศสสงคมแหงการเรยนร อกดวย

1.3 วตถประสงคกำรวจยและขอบเขตกำรวจย

1.3.1 วตถประสงคกำรวจย 1. พฒนารปการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยใชกระบวนการศกษาผานบทเรยน 2. ศกษาผลทเกดขนกบนกศกษากลมทดลอง หลงจากผานการเรยนรตามรปแบบ การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ในดานตางๆ ตอไปน 2.1 2.2 ความสามารถดานการเรยนรแบบน าตนเอง 2.3 ความคดเหน/พงพอใจ ทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

10

1.3.2 ขอบเขตของโครงกำรวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร คอ ผสอนและนกศกษาของวทยาลยชมชนทวประเทศ 20 แหง คอ แมฮองสอน ตาก พจตร บรรมย มกดาหาร หนองบวล าภ สระแกว อทยธาน ระนอง นราธวาส ยะลา ปตตาน สตล สมทรสาคร ยโสธร พงงา ตราด แพร สงขลา และ นาน

กลมตวอยาง แบงเปน กลมตวอยางใหขอมลเพอออกแบบระบบ คอ ผบรหาร ผสอน และนกศกษาของวทยาลยชมชน 8 แหง คอ วทยาลยชมชนบรรมย วทยาลยชมชนสระแกว วทยาลยชมชนตราด วทยาลยชมชนสมทรสาคร วทยาลยชมชนพจตร วทยาลยชมชนอทยธาน วทยาลยชมชนตาก และวทยาลยชมชนพงงา โดยแตละแหงประกอบดวยผสอน 7 - 15 9 - 17 กลมตวอยางทดลองรปการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน คอ ผสอนและนกศกษาของวทยาลยชมชนจ านวน 7 กลม แตละแหงประกอบดวยผสอน 2 คน และนกศกษา 9 - 17 คน จากวทยาลยชมชน 3 แหง วทยาลยชมชนบรรมย 2 กลม วทยาลยชมชนสระแกว 3 กลม และ วทยาลยชมชนพจตร 2 1.3.3 นยำมศพทเฉพำะ

1. การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง การจดประสบการณการเรยนรของนกศกษาวทยาลยชมชนเปนการเฉพาะของบคคลใดบคคลหนง ทสอดคลองกบบรบทการจดการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน และบรบทการด าเนนชวตของนกศกษาของวทยาลยชมชน โดยนกศกษาวทยาลยชมชนก าหนดและวางแผน หรอทงนกศกษา และผสอนรวมกนก าหนดและวางแผน สงตอไปน

1.1 ความตองการเรยนร ซงหมายถง เรองหรอเนอหาทจะเรยนร 1.2 เปาหมายการเรยนรหรอวตถประสงคการเรยนร ซงหมายถง สงทตองการ

จะใหเกดกบนกศกษาหรอสงทนกศกษาตองการไดรบ ในดานพทธพสย(Cognitive domain) ดาน จตพสย (Effective Domain) และดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) ดานใดดานหนงเพยง 1 ดาน หรอหลายดาน

1.3 ระยะเวลาการเรยนร ซงก าหนดชวงวนและเวลาของการเรยนรอยางชดเจน 1.4 แผนการเรยนร ซงประกอบดวยรายละเอยดตอไปนเปนอยางนอย คอ วธการ

เรยนรและเทคนคการเรยนร สถานทหรอแหลงเรยนร และหลกฐานการเรยนร โดยสงตางๆ เหลานสอดคลองและตอเนองกนอยางเปนล าดบ

1.5 การวดและประเมนผลการเรยนร ซง ควรมลกษณะดงน - นกศกษาแตละคนสามารถก าหนดวธการวดและประเมนผลทงหมดดวยตนเองหรอก าหนดไดเปนเพยงบางสวน หรอผสอนมชดการวดและประเมนผลใหผเรยนเลอก - มทงการวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร (Formative Assessment) และเพอตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment) - มวธการวดหลากหลายและสอดคลองกบแผนการเรยนร

11

2. รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง ขนตอนหรอล าดบการด าเนนกจกรรมการจดการเรยนร ซงสอดคลองกบนยามของการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยรปแบบมความยดหยนสามารถประยกตใชกบการเรยนการสอนของรายวชาตางๆของวทยาลยชมชนแตละแหง ไดอยางสอดคลองกบปจจยและบรบทตางๆ ในขณะนน

3. ผลทเกดกบนกศกษากลมทดลอง หลงจากผานการเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง

3.1 ผลสมฤทธการเรยนร 3.2 ความสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยพจารณาจากความสามารถใน

การด าเนนกจกรรมการเรยนร ไดตามแผนการเรยนรซงนกศกษาแตละคนจดท าดวยตนเอง 3.3 ความคดเหน/ งพอใจ ทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของ

นกศกษาวทยาลยชมชน

1.3.4. กรอบควำมคดกำรวจย การวจยครงน จะน าหลกการเรยนรแบบน าตนเอง (Self-Directed Learning) ทฤษฏ

การเรยนรผใหญ (Pedagogy) และบรบทของวทยาลยชมชน มาผสมผสานกนสรางเปนรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน จากนนน าไปทดลองใชการเรยนการสอนกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชนโดยผานกระบวนการศกษาผานบทเรยน (Lesson Study) ทงกรณกลมนกศกษาซงมการควบคมสงตางๆ ไมใหสงผลกระทบนอกตารางเรยน และทดลองกบกลมนกศกษาในวนเวลาเรยนตามตารางเรยนปกต พรอม การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ดงรปท 1.1

รปท 1.1 กรอบความคดของการวจย

1.3.5 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ หรอ รปแบบการเรยนรฯ หรอ รปแบบฯ หมายถง รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ผเรยน หมายถง นกศกษาของวทยาลยชมชน ผสอน หมายถง คร/อาจารย/วทยากร ของวทยาลยชมชน

รปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ของนกศกษาวทยาลยชมชน

( ) 1. ทฤษฏกลมมานษยวทยา 2. หลก 3. ปรชญาของวทยาลยชมชน 4. ทฤษฏการเรยนรส าหรบผใหญตางๆ 5.

พฒนาดวยกระบวนการเรยนรผานบทเรยน (Lesson Study)

ผลทไดรบ (ตวแปรตาม)

1. ผลสมฤทธการเรยนร 2. ความสามารถเรยนรแบบน าตนเอง 3. ความพงพอใจตอรปแบบการเรยนร

12

1.4 สรปทฤษฏ และ/หรอ แนวทำงควำมคด ทน ำมำใชในกำรวจย

1.4.1 กำรเรยนรแบบน ำตนเอง(Self- Direct Learning)

การเรยนรแบบน าตนเอง เปนแนวคดทมพนฐานมาจากทฤษฎกลมมานษยนยม ซงมความเชอเรองความเปนอสระและความเปนตวของตวเองของมนษย ดงทมผกลาวไววามนษยทกคนเกดมาพรอมกบความด มความเปนอสระ เปนตวของตวเอง สามารถหาทางเลอกของตนเอง มศกยภาพและพฒนาศกยภาพของตนเองอยางไมมขดจ ากด มความรบผดชอบตอตนเองและผอน (Elias and Merriam, 1980 อางถงใน Hiemstra and Brockett, 1994) การเรยนรแบบน าตนเองอาศยหลก การทฤษฎการศกษาผใหญ (Andragogy) โดยถอวาผเรยนมความตองการเปนตวของตวเอง และในขณะเดยวกนกตองการใหผอนเหนวา เขาเปนตวของตวเองดวย ผสอนไมจ ากดผเรยน แตควรสงเสรมใหผเรยนรบผดชอบตวเอง การเรยนรแบบน าตนเอง สงผลไปยงกระบวนการเรยนทตอเนองไปตลอดชวต(Life-Long Process)

การเรยนรแบบน าตนเอง (Self-directed learning) เปนการเรยนรซงผเรยนรบผดชอบในการวางแผน การปฏบต และการประเมนผล ความกาวหนาของการเรยนของตนเอง เปนลกษณะซงผเรยนทกคนมอยในขณะทอยในสถานการณการเรยนร ผเรยนสามารถถายโอนการเรยนรและทกษะทเกดจากการเรยนจากสถานการณหนงไปยงอกสถานการณหนงได (Hiemstra, 1994)

ดกสน (Dixon, 1992) อธบายวา การเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการทผเรยนวเคราะหความตองการการเรยนรของตนเอง ตงเปาหมายในการเรยน แสวงหาผสนบสนน แหลงความร สอการศกษาทใชในการเรยนร และประเมนผลการเรยนรของตนเอง ทงนผเรยนอาจไดรบความชวยเหลอจากผอน หรออาจจะไมได

ความแตกตางระหวางการเรยนผใหญกบเดก มหลกการ 5 ขอ ดงน (Knowles, 1975) 1. เมอบคคลเตบโตและวฒภาวะบคคลจะเปลยนอตมโนทศน จากการเปนผพงพาหรอขนตอ

ผอน เปนผทมอสระหรอเปนผทน าตนเองได 2. เมอบคคลมวฒภาวะสมบรณ จะแสวงหาประสบการณ เปยมไปดวยแหลงของการเรยนร 3. เมอบคคลมวฒภาวะจะมความพรอมทจะเพมผลผลตของความรทเปนการพฒนาตนเอง 4. ผใหญจะมแนวทางในการเรยนรทยดปญหาเปนศนยกลาง (Problem-centered) มากกวาการยดเนอหาสาระเปนศนยกลาง (Subject-centered) 5. ผใหญจะมแนวโนมทจะท าตามสงจงใจภายในตนเองมากกวาสงจงในภายนอก โดยรบความชวยเหลอจากผอนกได ในการก าหนดพฤตกรรมตามกระบวนการดงกลาว 1. ควำมหมำยของกำรเรยนรแบบน ำตนเอง

โนวลส (Knowles, 1975) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการทบคคลมความคดรเรมในการวนจฉย ความตองการเรยนร การวางเปาหมายและแผนการเรยนอยางมระบบ การแสวงหาแหลงทรพยากร เลอกและน ามาประยกตเปนกลวธในการเรยนร และการประเมนผล การเรยน โดยจะไดรบหรอไมไดรบความชวยเหลอจากผอนกตาม (สรรรชต หอไพศาล, 2550)

สเคเจอร (Skager, 1978) กลาววาการเรยนรแบบน าตนเอง เปนการพฒนาการเรยนรประสบการณการเรยนและความสะดวกในการวางแผนการปฏบต และการประเมนผลของกจกรรมการเรยนทงในลกษณะทเปนเฉพาะบคคลและในฐานะเปนสมาชกของกลมการเรยนทรวมมอกน

13

กรฟฟน (Griffin, 1987) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเอง เปนการจดประสบการณ การเรยนรเปนการเฉพาะของบคคลใดบคคลหนง โดยมเปาหมายไปสการพฒนาทกษะการเรยนรของตนเอง และความ สามารถในการวางแผนการปฏบต และการประเมนผลการเรยนร การจดการเรยนรเปนเฉพาะบคคลและการพฒนาการเรยนร

สมคด อสระวฒน (2538) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเองเนนการด าเนนการทผเรยนชวยเหลอตนเองในการเรยนร ผเรยน มความคดรเรมในความอยากรสงใดสงหนงแลวท าการวางแผนการศกษาคนควาตางๆ ดวยตนเองไปจนจบกระบวนการเรยนร

ทองจนทร หงสลดารมภ (2531) กลาววา การเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการเรยนรทผเรยนรเรมแสวงหา องคประกอบของการเรยนรแบบน าตนเอง โดยจะอาศยความชวยเหลอจากผอนหรอไมกตาม องคประกอบดงกลาว ไดแก

1. การหาความจ าเปนของการเรยนรของตน (Learning Needs) 2. การตงเปาหมายของการเรยนร (Learning Goals 3. การแสวงหาแหลงความรทงทเปนวสดและเปนบคคล (Learning Strategies) 4. การเลอกวธการเรยนรทเหมาะสมกบตน (Learning Strategies) 5. การประเมนผลการเรยนรของคน (Learning Evaluation)

ซงสอดคลองกบบกส (Biggs อางถงใน รง แกวแดง, 2540) ไดชใหเหนวาผทเรยนรแบบน าตนเอง นนจะตองตอบค าถามตอไปนใหได

ในสวนของแรงจงใจ จะตองตอบค าถามวา “ฉนตองการอะไร” ในสวนของเปาหมาย จะตองตอบค าถามวา “เมอไปถง ณ จดนน จะเปนอยางไร”

ในสวนของภารกจ จะตองตอบค าถามวา “ฉนตองท าอยางไร เพอไปถง ณ จดนน” ในสวนของบรบท จะตองตอบค าถามวา “ฉนตองใชทรพยากรอะไร” ในสวนของความสามารถจะตองตอบค าถามวา “ฉนสามารถท าอะไรไดบาง” ในสวนของยทธศาสตร จะตองตอบค าถามวา “แลวฉนจะตองท าอยางไรจงจะ

ประสบ ความส าเรจ” (สรรรชต หอไพศาล, 2550)

สรปวา การเรยนรแบบน าตนเอง(Self-Direct Learning) หมายถง การจดประสบการณการเรยนรเปนการเฉพาะของบคคลใดบคคลหนง โดยผเรยนก าหนดความตองการเรยนร เปาหมาย แผนการเรยนอยางมระบบ การแสวงหาและเลอกแหลงทรพยากรมาประยกต กลวธในการเรยนรและการประเมนผลการเรยน โดยไมจ าเปนตองไดรบความชวยเหลอจากผอน

2. ลกษณะผเรยนแบบน ำตนเอง นกวชาการการศกษาหลายทานไดอธบายคณลกษณะของผเรยนแบบน าตนเองไวดงน

สเคเจอร (Skager, 1978 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550) กลาวถงคณลกษณะของผเรยนแบบน าตนเองไดด วาควรมลกษณะ 7 ประการดงน

1. เปนผยอมรบตนเอง (Self-acceptance) โดยมเจตคตในเชงบวกตอตนเอง 2. การเปนผมการวางแผนการเรยน ประกอบดวย 1) การรบรความตองการใน

การเรยนของตนเอง 2) การวางจดมงหมายทสอดคลองกบความตองการนน 3) การวางแผนปฏบตงานทมประสทธภาพเพอบรรลจดประสงคการเรยน

14

3. มแรงจงใจในการเรยนอยในตนเอง (Intrinsic Motivation) สามารถเรยนรไดโดยปราศจากสงควบคมหรอบงคบจากภายนอก เชนรางวล ถกต าหน ถกลงโทษ

4. สามารถทจะประเมนผลตนเอง (Internalized Evaluation) ไดวา จะเรยนไดดแคไหน โดยอาจขอใหผอนประเมนการเรยนรของตนเองกได โดยการประเมนจะตองสอดคลองกบสงตางๆ ท ปรากฏเปนจรงอยในขณะนน

5. มลกษณะเปดกวางรบประสบการณ (Openness to Experience) ไดแกมความสนใจใครร ความอดทนตอความคลมเครอ การชอบสงทยงยากสบสน และการเรยนอยางสนก สงเหลานจะท าใหเกดแรงจงใจในการท ากจกรรมซงกอใหเกดประสบการณใหมๆ

6. มลกษณะของการยดหยน (Flexibility) ในการเรยนร เตมใจจะเปลยนแปลง เปาหมายหรอวธการเรยน และใชระบบการเขาถงปญหา โดยใชทกษะการส ารวจ การลองผดลองถก โดยไมลมเลกความตงใจทจะเรยนร

7. ความเปนตวของตวเอง (Autonomy) ดแลตนเองได เลอกทจะผกพนกบรปแบบการเรยนรแบบใดแบบหนง มการก าหนดปญหากบมาตรฐานของระยะเวลาและสถานททก าหนดใหวา ลกษณะการเรยนแบบใดทมคณคาและเปนทยอมรบได

โนวลส (Knowles, 1975 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550) ไดกลาวถงลกษณะของผมการเรยนรแบบน าตนเองไว 9 ประการ คอ

1. มความเขาใจระหวางการเรยนโดยครเปนผชน าและการเรยนรแบบน าตนเอง 2. มแนวคดวาตนเองเปนบคคลทมความเปนตวของตวเอง ไมขนกบผใดและ

เปนผทสามารถควบคมและน าตนเองได 3. .มความสามารถในการสรางสมพนธอนดกบเพอน เพอทจะใหบคคลเหลานน

เปนผสะทอนใหทราบถงความตองการในการเรยนร การวางแผนการเรยนของตนเอง รวมทงการชวยเหลอผอน ตลอดจนการไดรบความชวยเหลอกลบจากบคคลเหลานน

4. มความสามารถในการวเคราะหความตองการในการเรยนรอยางแทจรง โดยการรวมมอจากผทเกยวของ

5. มความสามารถในการก าหนดจดมงหมายในการเรยนรจากความตองการ ในการเรยนรของตนเองโดยเปนจดมงหมายทสามารถประเมนผลส าเรจได

6. มความสามารถเชอมความสมพนธกบผสอน เพอขอความชวยเหลอ/ปรกษา 7. มความสามารถในการแสวงหาบคคล รวมทงแหลงวทยาการทเหมาะสม

ทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรทแตกตางกน 8. มความสามารถในการเลอกแผนการเรยนทมประสทธภาพ โดยใชประโยชน

จากแหลงวทยาการตางๆ รวมถงมความคดรเรมและมทกษะการวางแผนอยางด 9. มความสามารถในการเกบรวบรวมขอมล และน าขอมลไปใชไดเหมาะสม

ในงานวจยของ กกลเอลมโน (Guglielmino, 1977 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550) ไดกลาวถงองคประกอบของลกษณะการเรยนรแบบน าตนเอง หรอ SDLR (Self–Directed Learning Readiness) ทไดจากการใชเทคนคเดลฟาย ไว 8 ดาน ดงน

15

1. การเปดโอกาสตอการเรยนร ไดแก ความสนใจในการเรยน ความพอใจในความรเรมของตน ความรกการเรยน และความคาดหวงวาจะเรยนอยางตอเนอง ความสนใจหาแหลงความร การมความอดทนตอขอสงสย การมความสามารถในการยอมรบค าวจารณ และการมความรบผดชอบในการเรยนร

2. การมมโนทศนของตนเองในการเปนผเรยนทมประสทธภาพ ไดแก ความมนใจทจะเรยนรดวยตนเอง ความสามารถในการจดแบงเวลาใหการเรยน การมวนย การมความรเกยวกบความตองการในการเรยนรและแหลงทรพยากรทางความร และการมทศนะตอตนเองวาเปน ผกระตอรอรนในการเรยนร

3. การมความคดรเรมและมอสระในการเรยนร ไดแก การแสวงหาค าตอบจากค าถามตางๆ ชอบแสวงหาความร ชอบมสวนรวมในการก าหนดประสบการณการเรยนร มความมนใจในความสามารถทจะท างานดวยตนเองไดด รกการเรยนร พอใจในทกษะการอานเพอความเขาใจ รแหลงทรพยากรทางความร มความสามารถในการพฒนาแผนการท างานของตนเอง และมความรเรมในการเรมโครงการใหมๆ

4. การยอมรบในสงทเกดขนจากการเรยนรของตนเอง ไดแก การยอมรบจากผลการเรยนวาตนเองมสตปญญาปานกลาง หรอเหนอกวาปานกลาง ความเตมใจเรยนในสงทยากหากเปนเรองทสนใจ และมความเชอมนในวธการเรยนและสบสวนสอบสวนทางการศกษา

5. ความรกในการเรยน ไดแก การชนชมบคคลทคนควาอยเสมอ การมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะเรยน และสนกกบการสบสอบคนควา

6. ความคดสรางสรรค ไดแก การมความกลาเสยงกลาลอง มความสามารถคดปญหา และความสามารถคดวธการเรยนในเรองหนงๆ ไดหลายวธ

7. การมองอนาคตในแงด ไดแก การมองตนเองวาเปนผเรยนรตลอดชวต คดถงอนาคต เหนปญหาวาเปนสงทาทาย และไมใชเครองหมายจะใหหยดท า

8. ความสามารถในการใชทกษะทางการศกษาขนพนฐาน และทกษะแกปญหา ไดแก เชน ทกษะการเรยนรในการแกปญหา โดยคดวาการแกปญหาเปนสงททาทาย

ละเอยด แจมจนทร (2540 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550) ไดสรปลกษณะ เฉพาะของผเรยนทมการเรยนรแบบน าตนเองไว 8 ประการดงน

1. ผเรยนรวาจะเรยนอะไร จากใครและจากทไหน 2. สามารถแสวงหาแหลงความรหรอเขาถงขอมลทตนเองตองการได 3. วจารณและคดสรรไดวาสารสนเทศตางๆ ทไดมานนมคาตอการเรยนร 4. อดทน มทกษะในการเขาถงเรองยากๆ 5. สามารถถายทอดความร สอความไดด และมแนวคดในการแกปญหา 6. ใชค าถามเปน 7. น าความรมาใชในการแกปญหา 8. ใหความส าคญกบเพอนรวมงาน และสามารถท างานกลมได

16

แคนด (Philip C. Candy อางถงใน รง แกวแดง, 2540) ไดสรปถงคณลกษณะผเรยนทสามารถเรยนรแบบน าตนเอง ไวดงน

1. มความคดรเรมในการวนจฉยหรอประเมนความตองการในการเรยนรของตนเอง อาจจะโดยความชวยเหลอจากผอนหรอไมกได

2. เลอกแหลงทเหมาะสมเพอชวยในการเรยนร และถาจ าเปนกอาจหามาตรการอนในการเรยนทไมตองเรยนรเองกได

3. รวธพฒนาเกณฑประเมนการเรยนรของตนเอง โดยการหาค าตอบ/เหตผล 4. รจกถามเหตผลของการมกฎระเบยบ กระบวนการ หลกการ และขอ

สมมตฐานทยอมรบไดโดยปรยาย 5. ปฏเสธทจะเหนดวยหรอปฏบตตามในสงทผอน(ครหรอผฝก)ตองการ ถาเหน

วาเปนสงทยอมรบไมได 6. ตระหนกในทางเลอก ทงโดยยทธศาสตรการศกษาและการแปลความหมาย

และเลอกทางเลอกทสอดคลองกบแนวความคดและวตถประสงคของตนเองอยางมเหตผล 7. ทบทวนกระบวนการเรยนรอยางตอเนอง ในฐานะเปนพฒนาการทางความร

และสงคมและสามารถปรบยทธศาสตรของตนเองเพอเสรมศกยภาพในการเรยนร 8. มองเปาหมาย/นโยบาย/แผน อยางอสระ โดยปราศจากแรงกดดนจากผอน 9. พฒนาความเขาใจในความเปนไปตางๆ จนสามารถอธบายกบผอนได 10. สรางแนวคดไดชดเจนอยางอสระ พรอมจะเปลยนแนวคดเมอมเหตผล 11.สามารถแสวงหาความรไดเองดวยความกระตอรอรนอยางสม าเสมอโดย

ไมพงการเสรมแรงหรอรางวลจากผอน 12. ระบคานยมสวนตวและความสนใจของตวเองได 13. เตมใจและสามารถยอมรบแนวความคดอนทถกตองและเผชญกบ

การตอตาน อปสรรครวม ทงการวจารณเปาหมายของตนเองโดยปราศจากโทสะ 14. สามารถประเมนขอบกพรองและขอจ ากดของตนเองในฐานะผเรยนได

คณลกษณะของผเรยนทจะน าไปสการแสดงบทบาททเหมาะสม ในการเรยนการสอนแบบน าตนเอง ตองเรมตนจากการรจกและยอมรบตนเองใหไดเสยกอน เพอทจะวนจฉยไดวาตนเองตองการเรยนรในสงใด อนอาจจะน าใหผเรยนเขาไปสกระบวนการด าเนนงานในการจดการเรยน การสอน นอกจากนคณลกษณะอกประการหนงทมความส าคญไมนอยไปกวากน คอ การทผเรยนมความพรอมในการเรยนดวยตนเอง

3. วธกำรของกำรเรยนรแบบน ำตนเอง

สเคเจอร (Skager , 1978 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550 ) ไดกลาววามวธการเรยนร 4 รปแบบทจะน าไปสการเรยนรแบบน าตนเอง คอการเรยนรจากประสบการณ การเรยนรโดยการคนพบ การเรยนรแบบเปด และการสรางความเปนตวของตวเองอยางเปนระบบ ตามล าดบ

ชกเกอรงและแกมสน (Chickering and Gamson, 1987 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550) ไดพดถงหลกการสอนในระดบปรญญาตรทด 7 ประการ ซงจะน าไปสการเรยนรแบบน าตนเอง

1. กระตนใหเกดปฏสมพนธทดระหวางผเรยนกบผสอน 2. พฒนาความสมพนธแบบเออประโยชนกนและกน และความรวมมอในกลมเรยน

17

3. ใชเทคนคการสอนทฉบไว นาสนใจ เหมาะกบวยของผเรยน 4. ใหขอมลยอนกลบทนท 5. เนนเรองก าหนดเวลาในการท างาน 6. สอสารกบผเรยนเรองความคาดหวงทมอยสง 7. เคารพความสามารถและวธการเรยนทหลากหลาย

ทงนบทบาทของครในการเปนผแนะน า (Facilitator) ในการสงเสรมการเรยนรแบบ น าตนเอง (Hisemstra, 1994 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550 ) มดงน

1. จดหาขอมลในแตละหวขอของการเรยนในการบรรยาย และมการใชสอเพอแทรกเทคนคในการเรยนการสอนตางๆ ตามความเหมาะสม

2. จดหาแหลงขอมลตางๆ หรอขอมลทเชอถอได ในการเรยนแตเรอง 3. ประเมนการเรยนรของผเรยนแตละคน 4. สรางแหลงขอมล สอและตนแบบตางๆ ทเกยวของกบหวขอและเนอหาทจะเรยน 5. จดการใหมการตดตอกบบคคลตางๆ ทมความเชยวชาญเฉพาะเรอง 6. ชวยผเรยนในการพฒนาทศนคตผเรยนใหเปนผเรยนทพงตนเอง 7. สนบสนนใหมการอภปราย และมกจกรรมกลมเลก เพอกระตนความสนใจ 8. พฒนาใหผเรยนเกดทศนคตในแงบวก 9. ใหมการประเมนความตองการ และมการประเมนผลอยางตอเนอง

จากกระบวนการปฏสมพนธทกลาวมาแลว จะชวยใหผสอนไดท าหนาทเปนผอ านวยความสะดวก (Facilitator) อยางสมบรณแบบและใหผเรยนรถงภาระรบผดชอบของแตละบคคลทเกยวของกบสงทตวเองตงไว และจะเปนประสบการณทผเรยนจะไดเขาในความตองการของตนเอง ไดเรยนรตามความตองการทตวเองอยากเรยนรและไดผสมผสานขอมลกบกระบวนการเรยนร เพอทจะบรรลจดประสงคทตนเองตงใจ

คาร (Carre, 1994 อางถงใน สรรรชต หอไพศาล, 2550 ) ไดเสนอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ซงมสวนประกอบ 7 ประการ ดงน

1. เปนโครงการการเรยนรรายบคคล เนองจากผเรยนมความสามารถแตกตางกน 2. สามารถท าสญญาการเรยน เปนขอตกลงระหวางผสอนกบผเรยน โดยอยบน

พนฐานความตองการของผเรยนทสอดคลองกบเปาหมายและหลกการของสถาบนการศกษา 3. ก าหนดเวลาสรปสงทไดเรยนรกบผสอน 4. ผสอนมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวก เปนแหลงความร คอยใหค าแนะน า 5. การจดสภาพแวดลอมการเรยนรแบบเปด จดเตรยมสภาพแวดลอมตางๆ ใหเปน

ศนยกลางการเรยนร เชนหองสมด ศนยสอการศกษา แหลงความรสนบสนนตางๆ 6. การมปฏสมพนธกบผอนตลอดเวลา เพราะผเรยนอยในสงคม 7. การประเมนผล ผสอนจะตองตดตาม สงเกตการณผเรยนตลอดเวลา เพอตดตาม

ประเมนความกาวหนาในการเรยน และใหขอมลปอนกลบแกผเรยน

18

1.4.2 กำรเรยนรของผใหญ ความรเปนปจจยทมความส าคญอยางยงตอพฒนาการของมนษย แตความถนดและ

วธการในการรบร ประมวลขอมลขาวสาร หาขอสรป ซงเปนขนตอนของการเรยนร จะแตกตางกนไปในแตละบคคล ดงนนถาแตละคนทราบถงความถนดและวธการทมประสทธภาพ ในการเรยนรของตนเองกจะเปนประโยชนอยางยงในการสงสมความร ในขณะเดยวกนใครกตามทมหนาทรบผดชอบเกยวกบการสอน หรอก าหนดกจกรรมการเรยนการสอนใหแกผอน ยอมจะตองมความรความเขาใจในเรองของจตวทยา และกระบวนการเรยนรอยางลกซงมากขน

การเรยนร เปนกระบวนการทสมองท าการวเคราะหและประมวลขอมลขาวสารทไดรบผานประสาทสมผสทงหา แลวจดจ าเกบไวในรปของประสบการณ การเรยนรกอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการตอบสนองตอสงทเขามากระทบทางประสาทสมผส ในดานใดดานหนง หรอหลายดาน กลาวคอ 1) การรบร การคด การตดสนใจ คอ การทสมองไดมโอกาสรบร วเคราะหประมวลและจ าประสบการณทผานมา ท าใหมความร ความเขาใจ และความสามารถในการวเคราะหแยกแยะในสงทเกดขน 2) พฤตกรรมทางกายภาพ สามารถตอบสนอง มปฏกรยา หรอปฏบตงานไดอยางคลองแคลว รวดเรว แมนย า และถกตอง และ 3) การแสดงออกทางอารมณ ซงรวมถงทศนคต ความสนใจ และคานยมทเปนไป ตามกฎเกณฑทไดรบการสงสอนหรอเปนทยอมรบของสงคม ซงการเรยนรดงกลาวจะถกแบงเปน 2 แบบ คอ การเรยนรในเชงรบ (Reactive) และการเรยนรในเชงรก (Proactive) หรอเรยนรจากประสบการณซงเปนวธการของ (วบลย บญยธโรกล. 2545 )

1. จตวทยำกำรเรยนรของผใหญ วบลย บญยธโรกล (2545) กลาววา ในการจดท าโครงการฝกอบรม ผจดท าหลกสตร

อบรมและวทยากรอบรม จะตองค านงถงหลกการเรยนรของผใหญ ดงน หลกการท 1 : ผใหญจะเรยนร จ าได และสามารถน าไปปรบใชไดดเมอเหนวา

สงทก าลงเรยนนน มคณคาทจะร หลกการท 2 : ผใหญเรยนรไดวธโดยการวเคราะหและหาขอสรปดวยตนเอง

จากการลงมอปฏบต แกปญหา ซกถาม โตแยง และแลกเปลยนประสบการณ หลกการท 3 : บรรยากาศในหองเรยน ซงรวมถงบรรยากาศทางกายภาพ

จตวทยาและสงคม มอทธพลโดยตรงตอการเรยนร หลกการท 4 : ผใหญไมตองการเขามาเรยนโดยการเปนผรบในสงทตนเอง

ตองการจะรเพยงอยางเดยว เนองจากตนเองกมความร ทกษะและประสบการณอยบาง จงอยากจะแสดงความคดเหนเปรยบเทยบ และแลกเปลยนประสบการณกบผอนบาง

หลกการท 5 : การเรยนรในสงใหมของผใหญ จะท าโดยผานกระบวนการเปรยบเทยบ เชอมโยงกบสงทเคยรหรอประสบการณทคลายคลงกนมาแลว ความรวดเรวในการเรยนรสงใหมๆ อาจจะชาลงเมอมอายมากขน แตประสบการณจะท าใหมการตดสนใจทด

หลกการท 6 : ผเรยนใชความรสกและประสาทสมผสในการรบร ยอมรบ และเลอกทจะเกบหรอรบความรเอาไวตามความรสก และความปรารถนาของตนเองทตองการจะเรยนร

19

ส าหรบประเดนความรทเปนทยอมรบ โดยแบงออกเปน 3 หมวด ดงน หมวดท 1 การเรยนรและสงจงใจใหผใหญเรยนร ประกอบไปดวย 1. ผใหญลองหาความรเพอทจะน ามาแกปญหาการเปลยนแปลงหรอ

วกฤตการณส าคญในชวตทตนเองก าลงประสบอย 2. จ านวนครงทผใหญประสบกบการเปลยนแปลงส าคญในชวตยงมาก

เทาใด กยงมแนวโนมวาจะยงแสวงหาการเรยนรมากขนเทานน หรอยงมความเครยดทเกดขนจากการเปลยนแปลงวถชวตสะสมเพมมากขน กจะยงมแรงจงใจในการเพมพนความร เพอน ามาใชใน การแกไขปญหาการเปลยนแปลงวถชวตมากขน

3. ประสบการณในการเรยนรทผใหญแสวงหามาไดโดยตนเอง จะสมพนธโดยตรงกบจ านวนครงของการเปลยนแปลงวถชวต ซงเปนตวกระตนใหมการแสวงหาความรนน

4. โดยทวไป ผใหญจะเขาไปเกยวของกบการเรยนรดวยความเตมใจ กอนหลง หรอแมแตในขณะทก าลงมการเปลยนแปลงวถชวตทเกดขน ถาเชอแนแลววาการเปลยนแปลงนนจะเกดขนอยางแนนอน ผใหญจะยอมลงทนเรยนร ถาเหนวาการเรยนรนนจะชวยแกปญหาในชวงหวเลยวหวตอของการเปลยนแปลงนน

5. ผใหญซงถกกระตนใหแสวงหาความร จะลงมอศกษา กเพราะวาเรามปญหาทจะตองหาเอาความรหรอทกษะนนไปใช ดงนน การเรยนรของผใหญจงเปนวธการทจะใหบรรลจดมงหมาย เปนการเรยนรเพอทจะหาค าตอบ มใชเปนการเรยน เพอทจะร

6. การเพมพนหรอรกษาระดบความภาคภมใจ และความพงพอใจเปนแรงบนดาลใจทมความส าคญเปนอนดบสอง ในการกระตนใหผใหญ แสวงหาความร

หมวดท 2 ลกษณะหลกสตรทดส าหรบผใหญ ประกอบดวย 1. ผเรยนซงเปนผใหญมแนวโนมทจะไมใหความสนใจหรอไมชนชอบถาเปน

หลกสตรฝกอบรมทเปนความรพนฐานทวๆ ไป ไมลกซง แตจะชอบการฝกอบรมทเจาะลกในแนวคดหรอทฤษฎในเรองใดเรองหนงและเนนการน าเอาทฤษฎเหลานนไปใชงานเพอแกไขปญหาโดยตรง แนวโนมดงกลาวนจะเพมสงขนถาผใหญมอายและหนาทความรบผดชอบสงขน

2. ถาจะท าใหผใหญน าทฤษฎหรอสงทไดเรยนรใหมไปใชงาน ความรเหลานนจะตองสามารถผนวกหรอผสมผสานเขากนไดกบสงทเขารอยกอนแลว

3. เนอหาใหมซงขดแยงอยางรนแรงกบเนอหาเดม ซงเคยไดรบการยอมรบวาถกตองและเปนผลใหตองยอนกลบไปพจารณาและประเมนเนอหาเกาอกครง จะผนวกเขากบความรเดมของผใหญไดชากวา

4. ขอมลใหมซงมความเหลอมล าไมมากนกกบสงทรอยกอนแลวในเรองของเนอหาและแนวความคด จะสามารถผนวกเขากบความรเดมของผใหญไดเรวกวา

5. กจกรรมการเรยนการสอนทเรงรบ ยงยาก หรอแปลกใหม จะเปนสง กดขวางหรอสรางความสบสนใหกบการเรยนรแนวคด หรอเนอหาใหมทตองการจะสอนใหกบผใหญ

6. การเรยนรของผใหญมแนวโนมทจะเชองชา ขาดความคลองแคลวในเรองทเปนทกษะทางกายภาพแตความเชองชานจะทดแทนโดยการมวจารณญาณทดกวา

7. ผใหญมกจะโทษตวเองเมอผดพลาด ซงจะมผลตอความภาคภมใจในตนเอง ดงนนเขามกจะแกไขปญหาโดยใชวธทเคยไดผลมาแลวและหลกเลยงการเสยงโดยไมจ าเปน

20

8. ผก าหนดหลกสตรจ าเปนตองทราบวา หลกการหรอความคดเหนทจะน ามาสอนหรอฝกอบรมตองสอดคลองหรอขดแยงกบความคดของผเขารบการฝกอบรมหรอไม ถาไมสอดคลอง บางครงจ าเปนตองออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนเปนพเศษ เพอสรางโอกาสใหเกดความส าเรจมากขน โดยเฉพาะอยางยงในเรองของการเปลยนแปลงความเชอ หรอคานยมทมอยเดม

9. หลกสตรฝกอบรมผใหญจ าเปนตองออกแบบใหยอมรบความคดเหน หรอมมมองของผเขารบการฝกอบรม ซงมความแตกตางเรองอาย และมความหลากหลายดานประสบการณ และความยดมนในมมมอง และคานยมทเปนของตนเอง

10. ในแตละแนวคด การอธบายอาจจ าเปนตองครอบคลมหลายมมมองเพอใหเปนทยอมรบของคนหลายกลมอายและประสบการณ

11. ผใหญชอบกจกรรมการเรยนรทเลอกก าหนดและควบคมโดยตนเองมากกวาทเรยนเปนกลมใหญซงกจกรรมก าหนดโดยวทยากร จะเลอกวธการเรยนรมากกวาหนงวธ และตองการควบคมเวลาทใชตอหนงกจกรรม เวลาเรมตน และสนสดการเรยนดวยตนเอง

12. ผใหญชอบทจะเรยนรจากวทยากรซงเปนผเชยวชาญในเรองนนๆ โดยตรง การใหเรยนดวยตนเองจากสอการเรยนการสอนเชน ต ารา เอกสารค าสอน เทปโทรทศน เพยงอยางเดยวจะไมไดรบความนยมมากนก

13. ไมวาจะใชสอการสอนอะไรกตาม ผใหญจะชอบเนอหาทใหค าตอบประเดนในสงทผเรยนตองการจะรมากกวา ผใหญจะใหความสนใจสงทน าไปประยกตใชไดและวธลงมอปฏบตเพราะวาสงเหลานเปนสงจงใจใหผใหญหนมาเรยนรและ

14. การเรยนรดวยตนเองมไดหมายความวาเรยนคนเดยวจากโดยเฉลย 10 คน ซงรวมถง วทยากร ทปรกษา เพอน และผใกลชด ทคอยใหก าลงใจ และบคคลอน ๆ อยางไร กตาม ไมวาจะเปนการเรยนรแบบใด ถาผเรยนไดมโอกาสไดพบกบวทยากรหรอผเชยวชาญโดยตรงตวตอตว ผเรยนจะม ทศนคตทดตอการเรยนรนนมากกวา

หมวดท 3 บรรยากาศในชนเรยน ประกอบดวย 1. บรรยากาศในหองเรยนตองสะดวกสบาย ทงดานรางกาย อารมณ และ

สงคม ผใหญไมชอบนงฟงการบรรยายทยาวนานโดยไมมโอกาสไดเปลยนอรยาบถไปท ากจกรรมอน เชน ฝกปฏบต การแลกเปลยนความรและประสบการณระหวางกน เปนตน

2. ผใหญไมชอบกจกรรมการเรยนการสอนทอาจท าใหตนเองอยในสภาวะทเสยงตอการ “ขายหนา”

3. ผใหญมการคาดหวงเมอมาเขาหลกสตรฝกอบรม กอนจะเขาสเนอหาฝกอบรม ผอ านวยการหลกสตรหรอวทยากรจะตองอธบายชแจงอยางชดเจน ในเนอหาทการฝกอบรมนนจะครอบคลมและพยายามปรบใหเขากบผเขารบการฝกอบรมคาดหวง

4. ผใหญทเขาฝกอบรมจะมประสบการณท างานจรงตดตวมาดวย ประสบการณเหลานมคาควรยอมรบและพยายามน ามาใชในหองเรยนใหมาก นอกจากนน ผใหญจะสามารถเรยนรไดดโดยการแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณดวยกน

5. วทยากรตองเปดโอกาสใหผใหญแสดงความคดเหนเกยวกบบทเรยนดวย 6. ความรใหมๆ จ าเปนตองผนวกหรอผสมผสานเขากบความรเดมจงจะมโอกาสไดน าไปใชจรง ดงนนจะตองมการสงเสรมใหผเขารบการฝกอบรมมสวนรวมในกจกรรมการ

21

เรยนอยางทวถง วทยากรจะตองคอยสงเกต แกไข และใหความเขาใจแกผเขารบการฝกอบรมสงทผเขารบการฝกอบรม เขาใจ หรอปฏบตขนถกตองแลว

7. บทบาทของวทยากร คอ เปนผอ านวยความสะดวกใหเกดการเรยนรตรงตามจดประสงคทก าหนดไว

8. วทยากรตองปกปองความคดเหนของผเขารบการฝกอบรมทขดแยงหรอแตกตางจากความคดเหนของคนสวนใหญ ระวงมใหความเหนขดแยงนนบานปลายไปสการขดแยงระหวางบคคล พยายามเชอมโยงระหวางความเหนและแนวคดเขาดวยกน

9. การผสมผสานความรและทกษะใหมเขากบสงทผเขารบการฝกอบรมมอยกอนแลว เพอไปสการปฏบตจะตองการระยะเวลาในการบมตวรวมทงการสนบสนนอยางจรงจงจากผบงคบบญชา และเพอชวยงานของผเขารบการฝกอบรม

10. ทฤษฎการเรยนรและการถายทอดความรเปนหลกการทด แตไมใชเปนสงเดยวทจะท าใหการฝกอบรมไดผลดทสด องคประกอบอยางอน เชน โอกาสกาวหนาในหนาทการงาน การยอมรบจากเพอนรวมงาน ฯลฯ ลวนเปนสงจงใจทจะท าใหผเขารบการฝกอบรมพยายามเรยนร และไดรบประโยชนจากการฝกอบรมอยางเตมท การผสมผสานสงจงใจหลายๆ อยางเขากบทฤษฎการเรยนรและการถายทอด จะเพมโอกาสใหการฝกอบรมนนบรรลผลส าเรจตามทคาดหวงไว

โนลส (Knowles.1979) ไดแสดงใหเหนถงความแตกตางกนระหวางการเรยนรของเดกกบผใหญ โดยเนนใหเหนลกษณะของคนซงเปนผใหญ มดงน คอ 1. ความคดรวบยอดเกยวกบตนเอง (Self – Concept) โดยผใหญจะมความเปนตวของตวเอง ไมชอบใหใครบอกหรอบงคบ เพราะคดวาตวเองสามารถตดสนใจเองได 2. ประสบการณ (Experience) โดยภาพรวมแลวผใหญเปนบคคลซงมประสบการณมากกวาเดก 3. ความพรอมทจะเรยน (Readiness to Learn) ผใหญสวนใหญมความพรอมทจะเรยนมากกวาเดก สาเหตเนองมาจากผใหญมความตองการทจะเรยนรโดยเนนสงทเรยนเปนสงทจ าเปนส าหรบชวต เปนสงทมประโยชนหรอเปนปญหาของตนในขณะนน เปนตน 4. ทศนคตเกยวกบเวลาและเปาหมายการเรยนร (Time Perspectives) ผใหญสวนใหญมความตะหนกอยตลอดเวลาวาตนเองเหลอเวลาอกไมนาน ฉะนนเปาหมายในการเรยนร จงควรเปนสงทตนสามารถเอาไปใชได หรอเปนสงทเปนประโยชน หรอเปนปญหาในชวตของตน

2. หลกกำรเรยนรของผใหญ สวฒน วฒนวงศ. (2547 : 7-8) กลาวถงหลกการเรยนรของผใหญไว 10 ประการ (Adult Learning : Ten Principles) ซงหลกการนจะมสวนสนบสนนและสงเสรมการเรยนรของผใหญ (Adult Learning) ใหประสบความส าเรจในการเรยนรได โดยมรายละเอยดดงน 1. ควรใหความส าคญกบการสรางแรงจงใจในการเรยน 2. สรางสภาพแวดลอมในการเรยนร โดยเนนใหมบรรยากาศสะดวกสบาย ผเรยนไดรบความไววางใจและมการใหเกยรตผเรยน 3. ตองค านงถงความตองการในการเรยนของแตละบคคล และความแตกตางกนดานรปแบบของการเรยนร (Learning Styles)

22

4. ค านงถงความรเดมและประสบการณ (Experience) ของผเรยนเพราะถอวาเปนสงมคาอยางมาก 5. ควรเลอกเนอหาและกจกรรมในการเรยนรทเหมาะสม 6. การก าหนดสงทเรยนรควรสอดคลองกบความจรง (Realistic Problems) เนนสามารถน าสงทเรยนรไปใชประโยชนไดจรง 7. ตองเอาใจใสกบการมสวนรวมทงทางดานสตปญญาและทางดานรางกาย ในการจดกจกรรมการเรยนร 8. ควรใหเวลาอยางเพยงพอในการเรยนรขอมลใหม 9. ใหโอกาสฝกปฏบตจนไดผลด หรอสามารถน าความรไปประยกตใชได 10. ใหผเรยนไดแสดงศกยภาพ หรอสมรรถภาพในการเรยนร จนกระทงเขาไดแลเหนความกาวหนาวาเกดผลสมฤทธแลว

3. วธกำรเรยนรของผใหญ ส าหรบการเรยนรไมจ าเปนตองเกดขนภายในหองเรยน หรอภายในสถานศกษา

เสมอไป ซงการการเรยนรอาจจะเกดขนไดหลายวธ ดงน (Burman. 1969) 1. การเรยนรโดยบงเอญ (Random or Incidental Learning) เปนการเรยนร

โดยไมตงใจใหเกดขน เชน การด ารงชวตประจ าวน เปนตน 2. การเรยนรดวยตนเอง (Self – directed Learning) เปนการเรยนรโดยผเรยน

มความตงใจทจะคดหาวธการเรยนรดวยตนเอง 3. การเรยนรโดยกลม (Collaborative Learning) เปนการเรยนรทเกดจากการท

ผเรยนรวมกลมกน และมวตถประสงคในการศกษาเรองเดยวกน 4. การเรยนรจากสถาบนการศกษา(Formal Learning) เปนการเรยนรจาก

สถาบนการศกษาเปนการเรยนรแบบเปนทางการ มหลกสตรการประเมนผล มระเบยบการเขารบการศกษาอยางชดเจน

สมท (Smith. 1982) ไดอธบายลกษณะของการเรยนรของผใหญ ดงตอไปน 1. การเรยนรเปนสงทเกดขนตลอดชวต ซงอาจเกดโดยตงใจหรอไมตงใจกได ซงสงเหลานท าใหเกดการเรยนรตลอดชวตได 2. การเรยนรเปนเรองซงเกยวของกบการเปลยนแปลง เรองของความกลว ความกระวนกระวาย และการตอตาน ควบคกบการเปลยนแปลง 3. การเรยนรเกยวกบการพฒนาการของมนษย การเรยนรท าใหเกดการเปลยนแปลงดานบคลกภาพ คานยม บทบาท และสตปญญา ตลอดชวงเวลาในชวตของมนษย 4. การเรยนรคอการมประสบการณ 5. การเรยนรเปนสงทเกดขนเองภายในตวผเรยน ผเรยนเทานนจะทราบวาตนเองเกดการเรยนร บคคลอน ไมมโอกาสทราบ ยกเวนเมอบคคลนน (ตนเอง) แสดงออกมาใหผอนทราบทงทางทาทางและค าพด เชน “รแลว” เปนตน

23

4. อปสรรคกำรเรยนรของผใหญ ในการจดการเรยนการสอนของผใหญ จะพบวามผใหญหลายคน อาจไมเกดการเรยนร

โดยมปจจยซงเปนอปสรรคขดขวางในการเรยนรของผใหญ ไดแก 1. ประสบการณเดมในอดต จะพบวาประสบการณในอดตจะมสวนชวยในการ

ตดสนใจเรยน หรอท าใหการเรยนรของผใหญสมฤทธผลไดดวย 2. เจตคตของผเรยน ซงเจตคตทมผลตอการตดสนใจเลอกทจะเรยน หรอไมเรยน

ของผใหญ คอเจตคตตอเรองทเรยน เจตคตของผสอน และเจตคตตอตนเอง ซงทางสงเหลานท าใหผใหญพอใจกจะตดสนใจเรยน แตหากไมพอใจ กจะตดสนใจไมเรยนรในเนอหานน

3. การประเมนตนเอง ผเรยนซงท างานแลวกลบเขามาเรยน โดยเฉพาะอยางยงในสถาบนการศกษา ผใหญมกจะคดวา “ตนเองเปนคนเรยนหนงสอไมเกง” “เปนคนเรยนหวไมไว” “เราเปนคนโง” การประเมนตนเองในทางลบดงกลาวท าใหผใหญไมกลาเขารวมกจกรรมการเรยนร

4. การขบงคบ จนผเรยนเกดความกลว มไดชวยใหเกดการเรยนรมากเทาทควร เชน การให เกรด F การไลออกจากหอง และการฟองผบงคบบญชา เปนตน

5. ระยะเวลาเวลาทใชในการเรยนเรองๆ ตาง ของผเรยนแตละคนไมเทากน ผใหญทมอายมากขนเวลาทใชในการเรยนจะเพมเตม และหากมแรงกดดน ผใหญจะปฏเสธการเรยนร

6. การขดจงหวะ อาจเกดขนจากหลายปจจย เชน เสยงกรงโทรศพท การตามตวออกจากหอง เหลานท าใหผสอนและผเรยนขาดสมาธในการสอนการเรยน

7. การจดล าดบความส าคญ ผใหญแตละคนจดล าดบความส าคญเรองเรยนไมเหมอนกน อาทเชน คนซงมครอบครวมลกหลายคนและมขอจ ากดเรองเงน หรอผเปนหวหนาครอบครว แมอยากเรยนกตองรอจนกวาจะมความพรอม

8. การขาดขาวสารขอมล ผใหญบางคนอยากจะเรยนแตไมอาจเขาเรยนเพราะอาจขาดขาวสารขอมล วนรบสมคร หวขอเรอง คาใชจาย สถานท

9. ความสามารถในการปรบตว ผใหญเมอกลบมาเรยนมกมปญหาเรองการปรบตวโดยเฉพาะอยางยงผเรยนซงมการศกษานอย ซงมกมปญหาเรองการฟง การอาน การเขยน ฯลฯ

10. ความพรอมของสถานทและอปกรณในการจดการเรยนการสอน 11. คาใชจาย โดยบางครงอาจมคาใชจายตางๆ เกนก าลงผเรยนทเปนผใหญจะ

กระท าได เพราะโดยปกตกมภาระมากอยแลว 12. หลกสตร ซงหลกสตรทเปนอปสรรค จะเปนหลกสตรอบรมทใชระยะเวลาและ

ชวงเวลาทจดไมเหมาะสม หวขอหรอวชาทเปดไมนาสนใจ และมเงอนไขในการเรยนมาก เปนตน 13. ผสอน ตองมบคลกภาพทเหมาะสม มเทคนควธการน าเสนอทด และมการสราง

บรรยากาศในการสอน จะท าใหผเรยนสนใจและไดผลมากขน

1.4.3 วทยำลยชมชน วทยาลยชมชน เปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาต ากวาปรญญา ท าหนาทใหบรการ

การศกษาระดบสง (Higher Education) และจดอบรมระยะสนแกชมชนทวทยาลยตงอยทงดานวชาการและวชาชพ รวมทงการสงเสรมสนบสนนการพฒนาอาชพคณภาพชวตเศรษฐกจและสงคมของชมชน จดการเรยนการสอนแบบเปดกวางหลากหลายตามความตองการของชมชน โดยหลกสตรมความยดหยนตามความตองการของผเรยนความตองการแกไขปญหา ความตองการพฒนาศกยภาพ

24

บคคลและวถชวต และความตองการของตลาดแรงงาน เปนกลไกของชมชนในการพฒนาชมชนอยางยงยนภายใตการบรหารจดการและด าเนนงานดวยพลงแหงศรทธาและความรวมมอจากบคคล หนวยงานและองคการตางๆในชมชนนนๆ ไปสวฏจกรการบรหารวทยาลยชมชนทเปนสถานศกษาของชมชนด าเนนงานโดยชมชนและเพอตอบสนองความตองการของชมชน

1. ปรชญำ การศกษามคณคาอนประมาณการมได ตอบคคลและสงคมโดยสวนรวม ปจเจกบคคล

จงควรไดรบการศกษาทสมบรณ ทสดตามศกยภาพแหงตนและศกยภาพของรฐ วทยาลยชมชนเกดขน และด ารงอยเพอสรางสรรคโอกาสทางการศกษาให สมาชกของชมชนไดพฒนาตนเองในสาขาวชาทจะเพมคณคาแหงชวตและเพมศกยภาพของชมชนในมตตางๆ ทงดาน เศรษฐกจและดานสงคม

วทยาลยชมชนมปรชญาเบองตนทเชอวาบคคลทกคนมศกยภาพอยในตว ถามโอกาสและไดรบค าแนะน าในทางทถกตองเหมาะสม จะสามารถพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมท และเปนทรพยากรทมคณคายงตอชมชนและสงคม วทยาลยชมชนจงเปดประตส าหรบทกคนทเขาเรยน

2. วสยทศน วทยาลยชมชนเปนสถาบนอดมศกษาระดบต ากวาปรญญาแหงแรกทชมชนมบทบาทใน

การบรหารจดการโดยตรง เพอตอบสนองตอปญหาและตวามตองการของชมชน รวมทงเปนกลไกทส าคญในการพฒนาเศรษฐกจ และสงคม และเปดโอกาสใหสมาชกของชมชนไดเรยนรตลอดชวต

3. พนธกจ วทยาลยชมชนมพนธกจทรฐมอบหมายใหจดการศกษาในระดบต ากวาระดบปรญญาใน

ทกสาขาวชาทสอดคลองกบความตองการของชมชนทวทยาลยตงอย และนอกจากนยงมพนธกจทมความส าคญไมยงหยอนกวาพนธกจแรก คอ การใหการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพและ คณภาพชวตของคนในชมชน อนน าไปส ความสามารถทางเศรษฐกจและสงคมของชมชน พนธกจดงกลาวสามารถ ก าหนดไดเปนขอๆ ดงน

1. การจดการศกษา จดการศกษาทงดานวชาการและวชาชพ ตามหลกสตรทสอดคลองกบความตองการของ

ชมชนประกอบดวย 1.1 ระดบการศกษา จดการศกษาระดบอดมศกษาระดบต ากวาปรญญา และระดบ

ประกาศนยบตรวชาชพและวชาชพชนสง 1.2. จดการศกษาสอดคลองกบความตองการทางสงคมเศรษฐกจหลกของประเทศ

- สงคมและเศรษฐกจเกษตร เนนหลกสตรการเกษตรอตสาหกรรม - สงคมและเศรษฐกจอตสาหกรรม เนนหลกสตรชางฝมอ การผลต การแปรรป - สงคมและเศรษฐกจภาคบรการเนนหลกสตรการบรหารจดการ วทยาศาสตร

สขภาพ และการทองเทยว - สงคมและเศรษฐกจสารสนเทศ เนนหลกสตรคอมพวเตอรและสารสนเทศ

1.3 ชนดของหลกสตร จดหลกสตรอยางนอย 4 ประเภท ไดแก - หลกสตรอนปรญญา หรอหลกสตร 2 ปแรกของระดบอดมศกษาทงสาย

วชาการและวชาชพอน เพอการถายโอนไปศกษาตอระดบปรญญา หรอเพอประกอบอาชพ

25

- หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ และวชาชพชนสง ซงเนนความร ทกษะ และ สมรรถนะอาชพ เพอการประกอบอาชพ

- หลกสตรระยะสนเพอพฒนาอาชพ และเพอพฒนาคณภาพชวต - หลกสตรปรบพนฐานหลกสตรทพฒนา หรอรายวชาทใชจดใหผเรยนเพอปรบ

พนฐานการศกษาใหเตมประสทธภาพ 1.4 วธการจดการศกษา จดการศกษาทงในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

โดยจดในรปแบบทเปดกวางหลากหลาย ปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของโลกยคปจจบน มความยดหยน ทงดานการเขาเรยน ตารางเรยน สถานทเรยน วธการเรยนการสอนและการส าเรจการศกษา เชน ผเรยนจะเรยนทางไกลเรยนภาคปกต หรอภาคค าหรอวนหยดราชการ นอกจากนจะตองสรางพนธมตรกบธรกจเอกชน องคกรของรฐและชมชนมงเนนคณภาพและการใชทรพยากรรวมกน และชมชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย และบรหารจดการ ทงนการด าเนนงานใหเปนไปตามความตองการของชมชน และสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมประเทศ

1.5. ผสอน ผสอนในวทยาลยชมชนแบงเปน 2 กลม คอ - กลมท 1 ผสอนซงเปนครอาจารย ทท าหนาทจดการเรยนการสอนเปนประจ า

อยแลว คออาจารยประจ าของวทยาลยชมชนและคร-อาจารยในสถาบนการศกษาตางๆ ซงเชญมาเปนอาจารยพเศษ

- กลมท 2 ผทรงคณวฒ ภมปญญาทองถน ฯลฯ ทมความรความสามารถ มประสบการณการถายทอด (การสอน) โดยใหมฐานะเปนอาจารยพเศษหรอวทยากร

1.6 กลมเปาหมายผเรยน - ส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา - ผอยในวยแรงงานทพลาดโอกาสศกษาตอระดบอดมศกษา - ผไมรหนงสอ/ผไมส าเรจการศกษาระดบตางๆ หรอผออกกลางคน - ผส าเรจการศกษาภาคบงคบ 9 ป - ผทท างานและตองการเพมพนความรและประสบการณ - ผเรยนในระบบการศกษาปกตทตองการพฒนาความสามารถบางวชา

1.7 การจดฝกอบรม วทยาลยชมชนมพนธกจในการจดฝกอบรมใหกบประชาชนเพอสงเสรมใหมการ

พฒนาอาชพ และ พฒนาคณภาพชวตของบคลากรในชมชน โดยมหลกสตรทสอดคลอง กบอาชพ ธรกจ เศรษฐกจ และปญหา ทางสงคมของชมชน ดงน

- หลกสตรระยะสนเพอพฒนาอาชพ มงเนนใหผเรยนมทกษะและสมรรถนะการประกอบอาชพไดจรง และเขาสอาชพไดรวดเรว

- หลกสตรระยะสนเพอพฒนาคณภาพชวต จะตองเปดสอนใหหลากหลาย ตามความตองการของผเรยน โดยหลกสตรทง 2 ประเภท สามารถเกบหนวยการเรยนสะสมไวส าหรบเทยบความรเขาสระบบการศกษาปกตได

- การพฒนศกยภาพนกศกษา การพฒนาศกยภาพนกศกษาใหไดมาตรฐานส าหรบการศกษาในระดบอดมศกษา

26

นอกจากนวทยาลยชมชนเชอวาการศกษาเปนเครองมอ (TooL) ไมใชเครองหมาย(Symbol) กลาวคอ ไมไดเนนใหผเรยนเกดความรสกวาไดรบประกาศนยบตรเปนเครองหมายแสดงสถานภาพพเศษ ไดรบการยกยองอยางสง แตเชอวาการศกษาท าใหบคคลมความรและความคด ทจะมาประยกตใชใหเกดประโยชน จงจดใหมโปรแกรมหลากหลายรปแบบ เพอเนนคณภาพชวตของชมชน

4. หลกกำร 4.1 .หลกการเขาถงการศกษา มหลกด าเนนการดงน

- เปดกวางและเขาถงงาย ใหโอกาสและปฏบตตอนกศกษาทกคนเทาเทยมกน มความเสมอภาคแกกลมคนทองถนทอยหางไกล ใหมโอกาสไดศกษาในระดบอดมศกษา รวมทงจดใหบรการค าปรกษา /แนะแนว บรหารจดตารางเรยนทยดหยนหลากหลาย

- มหลกสตรหลากหลายประเภท จดโปรแกรมการศกษาแบบสหวทยาการ มทงหลกสตรคขนานกบระบบอดมศกษาเพอการศกษาตอ และมหลกสตรทางเลอกเพอเขาสอาชพ ตลอดจนหลกสตรเพอฝกทกษะการท างานทสามารถเขาสงานไดรวดเรว

- เสยคาใชจายนอย เพอใหบรการแกกลมบคคลในทองถนทอยหางไกลและมปญหาดานเศรษฐกจมโอกาสเรยน โดยไมออกไปจากระบบการศกษา

4.2 หลกการตอบสนองตอความตองการของชมชน มหลกด าเนนการดงน - ตอบสนองตอชมชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม เปนแหลงผลตและ

พฒนาก าลงคนในภาคเศรษฐกจหลก ทงดานธรกจการเกษตรและอตสาหกรรมทเนนการสรางวชาชพเพอประกอบกจการ ชวยใหเกดการสรางกจการงานของตนเองรวมทงผลตคนปอนตลาดแรงงาน ตลอดจนชวยอบรม เพมพนทกษะการท างานแกแรงงานในภาคการผลตของสงคมและประเทศชาต

- ปรบตวเองอยเสมอ เพอตอบสนองความเปลยนแปลง ปรบเปลยนบทบาทการศกษาทเนนการใหบรการแกคนในสงคมไดอยางครอบคลม ทกกลมเปาหมายทงวธบรการและการจดสาขาวชาทนสมยยดหยนและรวดเรวทนกบความเปลยนแปลง

- เนนคณภาพและการใชประโยชน จดการสอนและฝกอบรมทมคณภาพ มงผลใหผเรยนและกลมเปาหมายทเขารบบรการมความ สามารถตามเกณฑ มาตรฐานทก าหนด ใชทรพยากรในทองถนและรปแบบวธการทเกดประโยชนสงตอบคคลและชมชน เชน การจดการรวม กบโรงงาน/ สถานประกอบการ การจดแบบสะสมหนวยกต จดหลกสตรสนองความตองการดานสงคมวฒนธรรม สขภาพ การพกผอนหยอนใจ นทรรศการ ศลปะ กฬา ดนตร การละคร การจดกจกรรม เพอพฒนา คณภาพชวตความเปนอยของคน ในชมชน เปนตน

- คนหาโอกาสใหม ๆ เพอพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยเสมอ ส ารวจ/จดท าระบบขอมลการเปลยนแปลงความตองการของชมชน เทคโนโลยและตลาดแรงงานตลอดเวลา เพอน ามาใชพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยเสมอ

4.3 หลกการบรหารจดการโดยชมชน มหลกด าเนนการดงน - ชมชนเปนผน า/รวมด าเนนการ สรางองคงานทเขมแขงในการชกน าชมชนให

เขามามสวนรวมทงการก าหนดนโยบายการตดสนใจ การท างาน และการสนบสนนทกรปแบบ เพอ จดใหบรการตามความตองการของชมชน

- เชอมโยงกบพนธมตรทงในและนอกชมชน จดบทบาททเขมแขงในการแสวงหาพนธมตร ความรวมมอกบบคคล/ชมชน/หนวยงาน องคกรสมาคมวชาชพผเกยวของ

27

- สรางพนธมตรกบธรกจเอกชน องคกรของรฐ และองคกรเอกชน สรางความแขงแกรงในการบรหารจดการโดยความรวมมออยางใกลชดในรปเครอขายระหวางวทยาลยชมชน สถานประกอบการ องคกรเอกชน และหนวยงานรฐและเอกชนอนๆ เพอสามารถใหบรการทตอบสนอง ความตองการของประชาชน ของประชาชนและชมชนอยางกวางขวาง

1.4.4 กำรศกษำผำนบทเรยน (Lesson Study) การศกษาผานบทเรยน เปนแนวคดในการพฒนาวชาชพคร เรมตนทประเทศญปนมาตงแต

ป 1900 ( Nakatome 1984 ถงใน Femandez Yoshida, 2004) เปนการพบปะกนของกลมครเพอท างานออกแบบ ทดสอบ ตรวจสอบ และพฒนาบทเรยนหรองานเกยวกบการเรยนการสอนรวมกน เปนทนยมมากในประเทศญปนโดยเฉพาะระดบประถมศกษา ปจจบนมครประถมศกษารอยละ 99 50 2-5 (Isoda, 2005) จงมบทบาทมากตอการพฒนาหลกสตร แบบเรยน สอการสอน ของประเทศญปนมาก ปจจบนแนวคดนไดแพรหลายในหลายรปแบบในหลายประเทศ เชน มาเลเซย ฮองกง อนโดนเซย ออสเตรเลย สงคโปร และแพรหลายมากในสหรฐอเมรกา หลายประเทศใชแนวคดการศกษาผานบทเรยนพฒนาวชาชพคร เพอชวยเหลอครทงครใหมและครเกาใหสามารถจดการเรยนการสอนไดอยางมคณภาพและมความเขาใจในการเรยนรของนกเรยนไดดยงขน

ส าหรบประเทศไทย ค าวา Lesson Study เปนตน โดยศนยคณตศาสตรศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน โดย ผศ. ดร. ไมตร อนทรประสทธ เปนผน าเขามาเผยแพร ตอมาไดขยายไปใชกบกลมสาระอนๆ เชน สงคมศกษา วทยาสาสตร ภาษาองกฤษ อยางไรกตามแนวคดนกยงเปนเรองใหมส าหรบครไทย และยงไมใชในวงกวางมากนก

1. รปแบบกำรศกษำผำนบทเรยน ในประเทศญปน การศกษาผานบทเรยนไมมรปแบบตายตวเพราะเปนกจกรรมทาง

วฒนธรรม ไมมกฏเกณฑเฉพาะ รปแบบการด าเนนการจงเปลยนแปลงและมไดหลากหลาย สมาชกในกลมแตละกลมอาจมาจากโรงเรยนเดยวกนหรอตางโรงเรยนกน สอนชนเดยวกนหรอตางชนกน และสอนสาระวชาเดยวกนหรอตางกน แตพอจะสรปเปนรปแบบไดดงน ( , 2550)

1. รปแบบโรงเรยนเปนฐาน เปนการด าเนนการของกลมครภายในโรงเรยน เพอพฒนาบทเรยนหรอการเรยนการสอนใหบรรลเปาหมายของโรงเรยน เปนทนยมมากในประเทศญปน

2. รปแบบขามโรงเรยน เปนการรวมกลมครโรงเรยนใกลกน เพอศกษาบทเรยนในเรองหรอประเดนเดยวกน

3. รปแบบขามเขตพนท เปนการรวมกลมของครตางโรงเรยน ตางเขตพนท ทสมครใจศกษาบทเรยนในประเดนหรอเรองเดยวกน

ส าหรบในประเทศไทย รปแบบศกษาผานบทเรยนมหลากหลาย เพราะมผน าไปใชในหลายๆ ลกษณะ สรปไดดงน ( , 2550)

1. รปแบบศกษาผานบทเรยนรวมมอรวมพลง (Collaborative Model) รปแบบนสมาชกทกคนภายในกลมมสวนรวมในการวางแผน การตดสนใจ และท ากจกรรมรวมกน ตงแต

28

การก าหนดเปาหมาย การวางแผนงาน การเขยนแผนการสอน การเตรยมสอการเรยนการสอน การด าเนนการสอนซงอาจสอนโดยครเพยง 1 คน หรอมการสอนซ าในชนเรยนอนโดยครคนอน การสงเกต การอภปราย การปรบปรงแกไขแผนการสอน ไปจนถงการรวมกนสรปขอความเพอจดท ารายงานการศกษาผานบทเรยนของกลม โดยผลงานทเกดขน คอ แผนการสอนและรายงานศกษาผานบทเรยนถอเปนผลงานของกลม รปแบบนเหมาะกบกลมครทสอนในกลมสาระการเรยนเดยวกนและระดบชนเดยวกน ซงสามารถใชบทเรยนรวมกนได หรอกลมครทตองการรวมตวกนเพอพฒนาบทเรยนเรองใดเรองหนงอยางจรงจงไวใชในโรงเรยนของตนเอง

2. รปแบบกลมศกษาผานบทเรยนคขนาน (Parallel Model) รปแบบนสมาชกในกลมก าหนดและท าความเขาใจในเปาหมายรวมกน เลอกวธสอนและก าหนดขนตอนหลกการสอนรวมกน แลวแยกยายกนจดท าแผนการสอนและด าเนนการสอนในบทเรยนทตนเองรบผดชอบ เพอใหแตละคนมผลงานหรอมแผนการสอนทสามารถน าไปใชในการปฏบตงานในชนเรยนของตนเองได สมาชกจะชวยเหลอกนในการแลกเปลยนกนสงเกตการณสอนอภปรายหลงการสอน และสรปขอเรยนรทไดรวมกน ท าใหกลมมผลงานทงในสวนทเปนผลงานกลม คอ วธการ ขนตอน หรอนวตกรรมทกลมน ามาใชในการจดการเรยนการสอน และรายงานการศกษาผานบทเรยน สวนสมาชกแตละคนจะมผลงานของตนเอง คอ แผนการจดการเรยนร รปแบบนเหมาะกบกลมครทสอนในกลมสาระเดยวกน มประเดนปญหารวมกนแตตางระดบชนกน

3. รปแบบกลมศกษาผานบทเรยนกลมสนบสนน (Supportive Group Model) สมาชกรวมกลมกน เพอสนบสนนสมาชกคนใดคนหนงใหด าเนนการพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนเอง โดยสมาชกคนอนๆ ใหความชวยเหลอ เปนทปรกษาหรอสนบสนนการท างานในกจกรรมตางๆ ตามขนตอนของกระบวนการศกษาผานบทเรยนของสมาชกคนนนๆ เชน การสงเกตการณสอน อภปราย สะทอนความคด รปแบบนแบงไดเปน 3 กลมยอย คอ

. 3.1 กลมสนบสนนแบบหมนเวยน (Circle Model) ลกษณะนสมาชกทกคนมความส าคญเทาเทยมกนโดยสมาชกแตละคนจะผลดเปลยนหมนเวยนกนเปนคนส าคญ (Key person)ของกลม โดยสมาชกจะด าเนนการตามขนตอนใหครแตละคนใหพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนเองทรบผดชอบ โดยมกลมเปนผชวยคดวางแผนการสอน ชวยสงเกต และอภปรายเพอปรบปรงแกไข เมอด าเนนการครบกจะเรมวงรอบใหมกบครคนใหมหมนเวยนไปเรอยๆ รปแบบนเหมาะกบการรวมกลมครในกลมสาระการเรยนรเดยวกน สอนตางระดบชนกน

3.2 กลมสนบสนนแบบผชวย (Assistance Model) ลกษณะเหมอนมบคลหลกในกลม 1 คนเปนผตดสนใจและขบเคลอนการด าเนนงาน โดยมสมาชกในกลมคนอนๆ ท าหนาทปรกษา ใหความชวยเหลอและสนบสนนการท างานในขนตอนตางๆ เปนระยะ รปแบบนเหมาะกบครทมปญหาการเรยนการสอน หรอครทตองการพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนเอง โดยสมาชกคนในกลมอนๆ ไดเรยนรไปพรอมๆ กน

3.3 กลมสนบสนนแบบแกนน า (Leader Follower Model) สมาชกคนหนงแสดงบทบาทเปนแกนน าหรอผน ากลมในการจดสนใจ วางแผน และขบเคลอนการด าเนนงานการศกษาผานบทเรยน โดยสมาชกอนๆ ปฏบตตามแผนนน และเขารวมแลกเปลยนเรยนรในกจกรรมตางๆ ตามขนตอนของกระบวนศกษาผานบทเรยน เพอประโยชนในการพฒนาการเรยนการสอนของแกนน าหรอในชนเรยนทแกนน าเลอก ควบคไปกบการใหสมาชกอนๆ ไดเรยนร รปแบบนเหมาะกบ

29

การใหสมาชกอนๆ ทมความรประสบการณนอยกวาไดและสมาชกคนอนไดชวยเหลอแกนน าโดยการใหความคดเหนขอเสนอแนะ

4. รปแบบกลมศกษาผานบทเรยนเครอขายรายบคล (Individual Network Model) สมาชกมการรวมกลมกนไมชดเจน แตรวมกนแบบหลวมๆ มลกษณะการท างานเดยว สมาชกใน

เครอขายมความสนใจศกษาผานบทเรยนในประเดนเดยวกนหรอมเปาหมายเดยวกน แตแยกยายกนท างานในแตละขนตอนของรกะบวนการในบทเรยนทตนเองรบผดชอบ และใหความชวยเหลอแกกนในยามจ าเปน รวมถงการแลกเปลยนการเรยนรกน โดยเฉพาะในขนตอนการสงเกตการณสอนและอภปรายสะทอนความคด รปแบบนเหมาะกบครทไมสามารถรวมกลมสนใจประเดนเดยวกนแตอยใกลหรอไกลกน เชน ครการศกษาพเศษเพยงคนเดยวในโรงเรยนทแสวงหาบคลทงภายในและภายนอกโรงเรยนทมความรความสามารถทงภายในและภายนอกโรงเรยนทมความรความสามารถเกยวของกบงานมากทสดดวยตนเอง

2. กระบวนกำรศกษำผำนบทเรยน มผเสนอขนตอนการศกษาผานบทเรยนไวตางๆ แตมลกษณะคลายกนมาก สรปไดดงน

Stigler และ Hiebert ,1999 ; North Central Regional Educational Laboratory(NCREL, 2002 ; Fermandez & Yoshida, 2004 )

1. 2. วางแผนบทเรยน 3. สอนจรงในชนเรยนและสงเกตการสอน 4. ประเมนผลบทเรยนและสะทอนผล 5. ปรบปรงแกไขบทเรยน 6. น าปบทเรยนทปรบปรงสอนจรงในชนเรยน พรอมสงเกตการณสอน 7. ประเมนและสะทอนผลอกครง 8. แลกเปลยนเรยนรและขยายผลการศกษา

เมอพจารณากระบวนการศกษาผานบทเรยน จะพบวาสามารถน ามาประยกตใชกบการพฒนาการเรยนการสอนระดบอดมศกษาได ซงจะสงผลตอประสทธภาพการเรยนการสอนอยางมาก 1.5 1. น ารปแบบการจดการเรยนรฯ ทพฒนาไดจากการวจยครงน ไปประยกตใชเพอแกปญหาและพฒนาคณภาพการเรยนการสอน ของวทยาลยชมชนทวประเทศ 2. เปนประโยชนตอกลมเปาหมาย ซงหมายถงนกศกษาของวทยาลยชมชนเปนอยางมาก เพราะรปแบบการจดการเรยนรฯ ทพฒนาไดจากการวจยครงน เนนใหผเรยนศกษาเรยนรดวยตนเองตามศกยภาพของตนเองและสอดคลองกบบรบทในชมชน 3. เปนองคความรในการวจยตอไป เพราะองคความรทไดจากการวจยครงน สามารถน าไปศกษาพฒนาตอยอดดานการเรยนการสอนทเกยวของกบวทยาลยชมชน รวมทงหนวยงานอนทมลกษณะคลายบรบทวทยาลยชมชนได 4. (นกศกษาวทยาลยชมชน) สามารถเรยนรไดดวยตนเองอยางตอเนอง ณ

30

(2) เนอเรอง (Main Body)

2.1 วธด ำเนนกำรวจย (Materials & Method)

2.1.1 เครองมอเกบขอมล

1. แบบทดสอบหรอแบบประเมนผลสมฤทธการเรยน เนองจาก วชา เนอหา และวตถประสงค ทใชทดลองสอนของผสอนแตละคนแตกตางกน คณะวจยจงมอบใหผสอนแตละคนสรางแบบทดสอบผลสมฤทธการเรยนดวยตนเอง โดยแบบทดสอบจะเปนลกษณะใดและมประสทธภาพเพยงใด ขนกบความตองการของผสอนแตละทาน ซงเมอตรวจสอบพบวา ในวชาเนนทดสอบความรความจ าและความเขาใจ เชน รายวชาชวตกบสงแวดลอม รายวชาการจดแสดงสนคา รายวชาสงคมโลก จะใชแบบทดสอบแบบปรนยซงสวนใหญเปนชนด สวนวชาเนนทดสอบทกษะการปฏบต เชน รายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรจะใชแบบประเมนคณภาพผลงานซงเปนแบบ Rubric Score และเมอตรวจสอบวธสรางพบวา ผสอนทกทานด าเนนการสรางโดยศกษาเนอหา ก าหนดวตถประสงคการเรยนร รางแบบทดสอบหรอแบบประเมน น าไปใหผทรงคณวฒดานเนอหา 3 ทาน ตรวจสอบความสอดคลองของค าถามกบวตถประสงคการเรยนร เพอหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Consistency ; IOC) จากนนคดเลอกและปรบปรงเปนแบบทดสอบเพอน าใชกบการทดลอง

2. แบบประเมนความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง ดดแปลงจากแบบวดคณลกษณะ การเรยนรดวยการน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนของ ดร. อไรวรรณ ชนพงศ (2555) วทยาลยชมชนนราธวาส ซงแบงคณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองออกเปน 3 องคประกอบ คอ องคประกอบ ดานการวางแผนการเรยนร องคประกอบดานการควบคมและตรวจสอบตนเอง และองคประกอบดาน การปรบปรงตนเอง ตามล าดบ จากนนน าไปทดลองกบนกศกษา จ านวน 55 คน ซงไมใชกลมเปาหมาย แบงเปนนกศกษาของวทยาลยชมชนบรรมย 23 คน วทยาลยชมชนสระแกว15 คน และวทยาลยชมชนพจตรหนวยจดการศกษาทบคลอ 17 คน ตามล าดบ แลวน าไปหาคาความเชอมนตามวธการของครอนบาค(Cronbach’s Alpha Coefficient) ไดรวมทงฉบบเทากบ 0.952 ซงเมอแยกเปนแตละองคประกอบ จะไดองคประกอบดานการวางแผนการเรยนรมความเชอมน 0.918 องคประกอบดานการควบคมและตรวจสอบตนเองมความเชอมน 0.923 และองคประกอบดานการปรบปรงตนเองมความเชอมน ส าหรบเกณฑประเมน มตอไปน 1.00 – 1.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ต ามาก/นอยมาก 1.50 – 2.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ต า/นอย 2.50 – 3.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ปานกลาง 3.50 – 4.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง สง/มาก 4.50 – 5.00 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง สงมาก

31

เนองจากผเรยนหรอนกศกษาของวทยาลยชมชนทใชเปนกลมทดลอง มความร ความเขาใจและประสบการณการเรยนรแบบน าตนเองมากอนนอยมาก จงมโอกาสเกดความคาดเคลอนสงถาใหนกศกษาแตละคนท าแบบประเมนนกอนการทดลองใชรปแบบการจดการเรยนรฯ คณะวจยจงออกแบบใหแบบประเมนฉบบนประกอบดวย ดวยรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง แ ะ ดวยรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง โดยจะใหนกศกษากลมทดลองประเมนความสามารถ การเรยนรแบบน าตนเองแตละคน เมอเสรจสนการทดลอง เพยงครงเดยว

3. แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ด าเนนการสรางโดย ศกษาเอกสารงานวจยเกยวของ รางแบบสอบถาม น าไปใหผคณวฒ 3 ทาน ตรวจสอบความสอดคลอง และปรบปรง ส าหรบเกณฑประเมน มตอไปน 1.00 – 1.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ นอยมาก 1.50 –2.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ นอย 2.50 – 3.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ ปานกลาง 3.50 – 4.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ มาก 4.50 – 5.00 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ มากสด

หมายเหต เนองจากรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนทไดจากการวจยครงน ไมเคยน าไปทดลองกบนกศกษาวทยาลยชมชนแหงใดมากอน จงไมมกลมนกศกษาใชทดสอบเพอหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม แตอยางไรกตามเมอสนสดการทดลองและน าผลการสอบถามความพงพอใจของนกศกษากลมทดลองทกคนมาหาคาความเชอมนตามวธการของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) พบวา มคาความเชอมนทงฉบบ 0.88 2.1.2 ขนตอนกำรด ำเนนกำรวจย

1. ระยะท ฯ โดยด าเนนการดงน

1.1 คนควาขอมลจากเอกสาร งานวจย และวรรณกรรมอนๆ ทเกยวของ

1.2 ศกษาสภาพการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนทเปนอย พรอมกบหาแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยด าเนนการดงน

1.2.1 เดนทางไปสงเกตการเรยนการสอน และสนทนากลม (Focus Group) ผบรหารและผสอนจ านวน 11 คน และสนทนากลมนกศกษาจ านวน 9 คน ณ วทยาลยชมชนบรรมย เพอทราบสภาพการเรยนการสอนและแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ตามความคดเหนของผบรหาร ผสอน และนกศกษา ของวทยาลยชมชนบรรมย แลวน าขอมลทไดมาวเคราะหและสงเคราะหเปนสภาพการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนบรรมยทเปนอย และรางแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

1.2.2 เดนทางไปสงเกตการเรยนการสอนและสนทนากลม (Focus Group) ผบรหารและผสอนจ านวน 7 คน และสนทนากลมนกศกษาจ านวน 11 คน ณ วทยาลยชมชนสระแกว เพอทราบสภาพการเรยนการสอน และแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ตามความคดเหนของผบรหาร ผสอน

32

และนกศกษา ของวทยาลยชมชนสระแกว พรอมกบน าสภาพการเรยนการสอนและรางแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองทสงเคราะหไดจากวทยาลยชมชนบรรมย ไปใหทประชมกลมสนทนาของวทยาลยชมชนสระแกวตรวจสอบและอภปรายหาความเหมอนและความตาง แลวสรปเปนสภาพการเรยนการสอนและรางแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

1.2.3 เดนทางไปสงเกตการเรยนการสอน และสนทนากลม (Focus Group) ผบรหารและผสอนจ านวน 11 คน และสนทนากลมนกศกษาจ านวน 13 คน ณ วทยาลยชมชนตราด เพอทราบสภาพการเรยนการสอนและแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเอง ตามความคดเหนของผบรหาร ผสอน และนกศกษา ของวทยาลยชมชนตราด พรอมกบน าสภาพการเรยนการสอนและรางแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองทสงเคราะหไดจากวทยาลยชมชนบรรมยและวทยาลยชมชนสระแกว ไปใหทประชมกลมสนทนาของวทยาลยชมชนตราดตรวจสอบและอภปรายหาความเหมอนและความตาง แลวสรปเปนสภาพการเรยนการสอนและรางแนวทางการจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

1. 1.2.3 กบวทยาลยชมชนสมทรสาคร วทยาลยชมชนพจตร วทยาลยชมชนอทยธาน วทยาลยชมชนตาก และวทยาลยชมชนพงงา จนครบทง แ ซงสดทายจะไดสภาพการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน (ดรายละเอยดในขอ 2.2.1) และแนวทางการจดการเรยนการสอนแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน (ดรายละเอยดในขอ 2.2.2) ทผานการตรวจสอบ/อภปราย/และปรบปรง จากผบรหาร/ผสอน/และนกศกษาของกลมวทยาลยชมชนตวอยางทง แ ะ แ ะ

1.2.5 รางรปการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน แลวน าไปวพากษโดยการสนทนากลม (Focus group) แ ะแ แ ะ แ การเรยนรแบบน าตนเองฯ เพอน าไปทดลองใชและปรบปรงในระยะท

2. ระยะท 2 กำรทดลองใชและปรบปรง รปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ โดยด าเนนการ

ตามขนตอน ดงน

2.1 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 1 โดยน ารปการเรยนรแบบ น าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ไปทดลองกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชนบรรมย หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาการปกรองทองถนจ านวน 9 ในวชาชวตกบสงแวดลอม เรอง การอนรกษทรพยากรธรรมชาต ในรปแบบทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (The Single group Pretest-Posttest Design) โดยทดลองตามขนตอนของรปแบบฯ อยางตอเนองตงแตขนตอนแรกจนขนตอนสดทาย ใชเวลารวมประมาณ ตอเนอง ตงแตเวลา 8.00 – 17.00 น. หรอตลอดวน ในวนเวลาทไมใชวนเวลาตามตารางเรยนปกต เพอควบคมสงตางๆ มใหสงผลกระทบตอการทดลอง โดยมผสอน แ ะ ะ แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study) เมอสนสดการทดลอง จะสนทนากลม (Focus Group) ผเรยนทง 9 คน แลวน าขอมลทงหมดมาวเคราะห สรปเปนผลการทดลองครงท 1 ดงน

33

2.1.1 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 1 แสดงในตารางท 2.1

ตารางท 2.1 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 1

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 3 9 2 4 9 3 3 8 4 5 10 5 4 8 6 2 8 7 3 9 8 4 9 9 3 8

รวม X 3.45 ; SD. =0.89 X 8.67 ; SD. =0.70 Wilcoxon Value = 2.724 Wilcoxon Prob. = .006*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 2.1 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .006 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของกลมผเรยนหรอนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน

2.1.2 แ การทดลองครงท 1 แสดง ในตารางท 2.2

- หนาถดไป -

34

ตารางท 2.2 แ การทดลองครงท 1

ล า ดบ

กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 3.03 0.92 ปานกลาง 4.11 0.41 สง 2 3.40 0.52 ปานกลาง 3.99 0.62 สง 3 3.11 0.22 ปานกลาง 4.33 0.41 สง 4 2.63 0.58 ปานกลาง 3.73 0.59 สง 5 3.37 0.50 ปานกลาง 4.13 0.58 สง 6 2.89 0.39 ปานกลาง 3.88 0.59 สง 7 3.51 0.34 สง 4.34 0.39 สง 8 2.88 0.74 ปานกลาง 3.79 0.30 สง 9 3.47 0.32 ปานกลาง 4.35 0.39 สง

รวม 14.3X ; 31.0. SD ปานกลาง 07.4X ; 24.0. SD สง Wilcoxon Value = 2.666 Wilcoxon Prob. = .008*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.2 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .008 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง 2.1 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 1 แสดงในตารางท 2.3

- หนาถดไป -

35

ตารางท 2.3 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 1

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน 4.22 0.54 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 4.11 0.49 มาก 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 4.33 0.88 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 4.65 0.19 มากสด 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 4.38 0.59 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

4.58 0.34 มากสด

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 3.71 0.33 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 3.95 0.25 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 4.04 0.19 มาก 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 4.34 0.29 มาก บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.45 0.76 มาก 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 4.63 0.93 มากสด 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร แบบน าตนเอง 2.40 0.34 นอย 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 4.39 0.37 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 4.66 0.38 มากสด ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.58 0.38 มากสด 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.74 0.58 มากสด 18 ความสอดคลองและเชอมโยงกนระหวาวขนตอนตางๆ ในรปแบบ 4.31 0.82 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 4.44 0.88 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 4.33 0.44 มาก

รวม 4.36 0.57 มาก จากตารางท 2.3 การทดลองในรอบท 1 ผเรยนมความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการเรยนร แบบน าตนเองฯ โดยรวมในระดบ “ ” ( 36.4X ; 57.0. SD ) ซงเกอบทกกรณมความพงพอใจในระดบ “มาก” หรอ “มากสด” กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอ ขอ 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน ขอ 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน และ ขอ 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร ซงทกขอมระดบความคดเหน/ พงพอใจระดบ “มากสด”

36

กรณทมระดบความพงพอใจนอยสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงหมายความวา มปญหาและอปสรรคนอยในขณะเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.1.4 สรปการสนทนากลม (Fogus Group) ผเรยน หลงการทดลองครงท 1

1. ดานผลสมฤทธการเรยนร นกศกษา ความคดเหน กวาการนงฟงผสอนบรรยาย โดยใหเหตผลวา ท าใหผเรยนคนควาและเรยนรดวยตนเอง ผเรยนไดอานเขยนและคดดวยตนเอง ไมงวงไมหลบในหองเรยน ท าใหจ าไดมากกวา สนกและเพลน ดงค าพดนกศกษาตอไปน

“การเรยนแบบนเราหาความรเอง เราไดความรมากกวาฟงอาจารยสอน อาจารยพดไมไดหมดเหมอนทศกษาเอง การเรยนแบบเดมเราไมรนอกเหนอจากทอาจารยสอน ไมไดแสดงความคดเหน อดอดมาก บางทอยากพดกไมไดพด”

นอกจากน ผเรยนมความคดเหนวา การเรยนแบบนผเรยนยงไดสงอนๆ อกดวย เชน - รเทคนคการใชหองสมดและใชคอมพวเตอร คลองมากขน - ไดฝกฝนทกษะการวเคราะหขอมลและสรปผล เพราะขอมลทคนไดจากหลายแหลง

มขอมลมากและตางกน ตองอาน ตความหมาย และสรปใหเปน - ไดฝกฝนทกษะการเขยน เพราะการเรยนการสอนแบบเดมสวนใหญนงฟง ไมคอยได

เขยน ผเรยนวทยาลยชมชนทอายมากหางการเรยนไปนานจะเขยนชา จดบนทกชาไมทนอาจารยบรรยาย และเขยนผดในบางค า เชน ทรพยากรธรรมชาต การอนรกษ เปนตน - น าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ และในการท างานได

- การเรยนแบบเดมไมมเวลาไดคย ปรกษา ถาม แลกเปลยนกนและกน การเรยนแบบน จะท าใหคนทเกงมาชวยคนทท าไมได หรอเรยนไมเขาใจ

2. สงทควรปรบปรง - ผสอนควรให ขอมลและท าความเขาใจเกยวกบการเรยนรแบบน าตนเองใหกบนกศกษาในครงแรก เชน ความหมายลกษณะ ขนตอนการเรยน และประโยชนทนกศกษาจะไดรบ - การทดลองกลมเลกใหเวลานอย ในการใชจรงกบนกศกษากลมใหญควรใหเวลาศกษาเรยนรดวยตนเองมากเพยงพอ เพราะนกศกษาวทยาลยชมชนสวนใหญตองท างานระหวางวนจนทรถงวนศกร และบางคนมอายมาก ท าใหคดชา ท าชา - อาจมปญหาชวงแรกกบนกศกษาบางคนทใชอนเทอรเนต ไมคลอง

- ถาบอกแหลงขอมลใหบางจะดมาก เชน หนงสออยในหมวดใด อยตรงชนใดของหองสมด จะท าใหการเรยนรไดเรวมากขน

- ขนตอนทยากสด คอขน แ อยากใหมตวอยางการเขยนแผน - ถาใชจรง ในขนตอนเรยนทบาน อยากใหอาจารยชวยเหลอ ปรกษา และกระตน โดย

ผานชองทางตางๆ เชน โทรศพท facebook line

37

คณะวจยรวมกนวเคราะหผลจากการทดลอง และปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนแบบ น าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (Lesson Study) เพอน าไปทดลองในครงตอไป

2.2 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 2 โดยน ารปแบบการเรยนรแบบ

น าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนทปรบปรงจากการทดลองครงท 1 ไปทดลองกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชนสระแกว หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาวชาการปกครองทองถน 7 ในวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร เรองการท าแผนพบ ในรปแบบทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (The Single group Pretest-Posttest Design) โดยทดลองตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ อยางตอเนองตงแตขนตอนแรกจนขนตอนสดทาย ใชเวลารวมประมาณ ตงแตเวลา 8.00 – 17.00 น. ในวนเวลาทไมใชวนเวลาตามตารางเรยนปกต เพอควบคมสงตางๆ มใหสงผลกระทบตอการทดลอง โดยมผสอน แ ะ ะ แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study)

ผลการทดลอง มดงน

2.2.1 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 2 แสดงในตารางท 2.4 ตารางท 2.4 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 2

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 2 8 2 4 10 3 6 10 4 5 10 5 6 12 6 4 10 7 5 10

รวม X 4.57 ; SD. =1.39 X 10.00 ; SD. =1.15 Wilcoxon Value = 2.414 Wilcoxon Prob. = .016 *

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 2.4 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .016 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน

38

2.2.2 แ การทดลองครงท 2 ตารางท 2.5 แ การทดลองครงท 2

ล า ดบ

กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 3.13 0.94 ปานกลาง 4.53 0.51 สงมาก 2 3.00 0.52 ปานกลาง 4.33 0.62 สง 3 3.27 0.62 ปานกลาง 4.53 0.51 สงมาก 4 2.73 0.88 ปานกลาง 3.63 0.59 สง 5 3.17 0.80 ปานกลาง 4.03 0.58 สง 6 3.63 0.49 สง 4.60 0.49 สงมาก 7 3.57 0.14 สง 4.23 0.59 สง

รวม 21.3X ; 82.0. SD ปานกลาง 27.4X ; 68.0. SD สง Wilcoxon Value = 3.824 Wilcoxon Prob. = .000*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.5 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .000 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ

2.2 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนร การทดลองครงท 2 แสดงในตารางท 2.6

- หนาถดไป -

39

ตารางท 2.6 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนร การทดลองครงท 2

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรทไดรบจากการเรยนแบบน 4.02 0.54 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 3.88 0.39 มาก 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 3.91 0.98 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 3.64 0.39 มาก 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 4.38 0.59 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

4.14 0.44 มาก

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 3.91 0.33 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 3.85 0.45 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 3.92 0.49 มาก 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 4.03 0.59 มาก บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.74 0.76 มากสด 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 4.66 0.59 มากสด 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ตอการเรยนร 2.33 0.44 นอย 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 3.99 0.37 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 4.75 0.48 มากสด ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.62 0.58 มากสด 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 3.74 0.58 มาก 18 ความสอดคลองและเชอมโยงกนระหวางขนตอนตางๆ ในรปแบบ 4.01 0.42 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 3.99 0.88 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 3.85 0.44 มาก

รวม 3.84 0.58 มาก จากตารางท 2.6 การทดลองในรอบท 2 ผเรยนมความพงพอใจตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยรวมในระดบ “ ” ( 84.3X ; 58.0. SD ) ซงเกอบทกกรณมความพงพอใจในระดบ “มาก” หรอ “มากสด” กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอ ขอ 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน ขอ 11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร และ ขอ 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท ตามล าดบ ซงทกขอมระดบความคดเหน/พงพอใจระดบ “มากสด”

40

กรณทมระดบความพงพอใจนอยสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงหมายความวา มปญหาและอปสรรคนอยในขณะเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.2.4 สรปจากการสนทนากลม (Fogus Group) ผเรยน หลงการทดลองครงท 2

1. ความคดเหนตอวธการเรยนร เปนวธการเรยนรทด เพราะผเรยนไดวางแผนเอง เลอกสงทจะเรยนไดดวยตนเอง ไมใชสง การสงท าใหเกดกดดน ซงนกศกษาวทยาลยชมชนสวนใหญไมชอบการสงทมากเกนไป ท าใหกระตอรอรน ตองพยายามท างานใหเสรจและสงภายในเวลาทก าหนดให ำไดนาน เนอหา แ ะ แ อยางไรกตามการเรยนการสอนแบบเดม (บรรยาย) กยงมประโยชนและดอย และเหนวาสามารถน ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ไปใชจรงกบการเรยนการสอนในวทยาลยชมชนได

หมายเหต สงเกตวา มนกศกษาหญงอาย - แ ความคดเหน แบบน าตนเองไมเหมาะกบตนเอง เพราะตนเองมภาระงาน/อาชพทตองท าตลอดวนและทกวน ตงแตเชาจนถงค า เวลาทจะมาเรยนรดวยตนเองในชวงวนจนทรถงวนศกรจงไมสะดวก (ผสอนแจงกบคณะวจยภายหลงวา ผเรยนทง 2 คนนมกไมเรยนรและลงมอท างานดวยตนเอง มกจะใหนองหรอเพอนๆ ท างานให และหลายครงใชการลอกงานสง )

2. อปสรรค/ปญหา การเรยนในครงแรก รวมทงผเรยนบางคนโดยเฉพาะคนทมวยวฒมากๆ เชน แมบาน เกษตรกร ฯลฯ จะวางแผนการเรยนรของตนเองไดชา นอกจากนโอกาสและความพรอมในการใช C แ ะ นกศกษาบางคนมเครองมอ ICT ทนสมย ขณะทบางคนไมมหรอมแตไมทนสมย และบางคนอยในชนบท ICT เขาไมถง

คณะวจยรวมกนวเคราะหผลจากการทดลอง และปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเองฯ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (Lesson Study) เพอน าไปทดลองในครงตอไป

2.3 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 3 โดยน ารปการเรยนรแบบ น าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนทปรบปรงจากการทดลองครงท 2 ไปทดลองใชกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชนสระแกว หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาการศกษาปฐมวย รนท 20 จ านวน ในวชาสงคมโลก เรองสงคมโลกกบโลกทสาม ในรปแบบทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (The Single group Pretest-Posttest Design) โดยทดลองตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ อยางตอเนองตงแตขนตอนแรกจนขนตอนสดทาย ใชเวลารวมประมาณ ตงแตเวลา 8.00 – 17.00 น. ในวนเวลาทไมใชวนเวลาตามตารางเรยนปกต เพอควบคมสงตางๆ มใหสงผลกระทบตอการทดลอง โดยม ผสอน แ ะ ะ แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study)

41

ผลการทดลอง มดงน

2.3.1 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 3 แสดงในตารางท 2.7

ตารางท 2.7 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 3

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 1 10 2 3.5 6 3 4 8 4 2 10 5 1 11

รวม X 2.30 ; SD. = 1.39 X 9.00 ; SD. = 2.00 Wilcoxon Value = 2.023 Wilcoxon Prob. = .043*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.7 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .043 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน 2.3.2 แ การทดลองครงท 3 แสดง ในตารางท 2.8

- หนาถดไป -

42

ตารางท แ การทดลองครงท 3

ล า ดบ

คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 3.17 0.76 ปานกลาง 3.63 0.59 สง 2 2.83 0.84 ปานกลาง 4.67 0.49 สงมาก 3 3.67 0.49 สง 4.10 0.37 สง 4 2.23 0.95 ต า 4.14 0.43 สง 5 3.57 0.74 สง 3.70 0.50 สง

รวม 09.3X ; 58.0. SD ปานกลาง 05.4X ; 42.0. SD สง Wilcoxon Value = 2.023 Wilcoxon Prob. = .043*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.8 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .043 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง

2.3.3 การ ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนร การทดลองครงท 3 แสดงในตารางท 2.9

- หนาถดไป -

43

ตาราง 2.9 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนร การทดลองครงท3

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน 3.65 0.19 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 3.77 0.43 มาก 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 3.83 0.48 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 4.58 0.59 มากสด 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 3.75 0.13 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

3.99 0.48 มาก

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 3.81 0.55 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 3.90 0.55 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 3.33 0.44 ปานกลาง 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 3.77 0.40 มาก บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.11 0.33 มาก 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 3.88 0.51 มาก 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร แบบน าตนเอง 3.44 0.39 ปานกลาง 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 3.77 0.48 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 3.80 0.13 มาก ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 3.83 0.55 มาก 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.13 0.48 มาก 18 ความสอดคลองและเชอมโยงกนระหวาวขนตอนตางๆ ในรปแบบ 3.82 0.44 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 3.94 0.11 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 3.79 0.44 มาก

รวม 3.78 0.14 มาก * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.9 การทดลองในรอบท 3 ผเรยนมความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ โดยรวมในระดบ “ ” ( 78.3X ; 14.0. SD ) ซงเกอบทกกรณมความพงพอใจในระดบ “มาก”หรอ “มากสด”

44

กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอ ขอ 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร ซงมระดบมากสด ขอ 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน ซงมระดบมาก และ ขอ 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล สบคนขอมล ฯลฯ และประเมนผล ซงมระดบมาก ตามล าดบ กรณทมระดบความพงพอใจนอยสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงมระดบปานกลาง หมายความวา มปญหาและอปสรรคปานกลาง ในขณะเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.3 สรปจากการสนทนากลม (Fogus Group) ผเรยน หลงการทดลองครงท 3

ผเรยนมความคดเหนสอดคลองกนวา ถาเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน (คะแนนสอบ) ระหวางการสอนแบบผสอนบรรยายกบรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ผเรยนมความคดเหนวาคง ไมตางกนมาก แตการเรยนรแบบน าตนเองผเรยนจะไดสงตอไปนมากกวา - เรยนรเนอหามากกวาและละเอยดกวา เพราะตองคนควา ตองอาน จากแหลงขอมลตางๆ หลายแหลง จงจะสามารถสรปตอบค าถามตามทผสอนก าหนดได นอกจากนการเรยนแบบน าตนเอง ยงสนก ไมเครยด เปนตวเอง ะในระหวางการเรยนซงมประโยชนมาก ทกษะ การสบคนขอมล การวเคราะห สงเคราะห การใชคอมพวเตอร และ การเขยน เปนตน - สามารถน ารปแบบการเรยนแบบน าตนเองฯ ไปใชจรงกบการเรยนการสอนได โดยใชชวงจนทรถงศกรศกษาเพอเรยนรดวยตนเอง แลวน ามาสรปและตรวจสอบความรกบผสอนในวนเสารอาทตยตามตารางเรยน อยางไรกตามการเรยนแบบผสอนบรรยายยงมขอดและจ าเปนตองใชอย ปญหาและอปสรรคทจะมกคอชวงเวลาจนทรถงศกรตองท างานบาน ประกอบอาชพ เลยงลก ฯลฯ แตนาจะแกไขโดยการจดสรรเวลาได นกศกษาบางคนมญาตทเรยนระดบสงกวาชวยเหลอในการเรยนร และนกศกษาบางคนมปญหาการใชอนเทอรเนตเพราะหางไกล คณะวจยรวมกนวเคราะหผลจากการทดลอง และปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเองฯ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน(Lesson Study) เพอน าไปทดลองในรอบตอไป

2.4 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 4 โดยน ารปแบบการเรยนรแบบน า

ตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนทปรบปรงจากการทดลองครงท 3 ไปทดลองกลมเลกกบนกศกษาวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ(ปวช.) สาขาวชาการบญช จ านวน 14 เรองการจดแสดงสนคา ในรปแบบทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (The Single group Pretest-Posttest Design) โดยมขนตอนและรายละเอยดเหมอนการทดลองครงท 1 2 และ 3 และมผสอน แ ะ ะ แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study)

45

ผลการทดลอง มดงน 2.4.1 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 4 แสดงในตารางท 2.10 ตารางท 2.10 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 4

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 2 8 2 2 8 3 3 8 4 2 7 5 3 9 6 3 9 7 5 8 8 2 9 9 4 10 10 4 9 11 2 8 12 3 8 13 4 8 14 3 8 รวม 00.3X ; SD. = 0.96 36.8X ; SD. = 0.74

Wilcoxon Value = 3.341 Wilcoxon Prob. = .001* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 2.10 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .001 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน 2.4.2 แ การทดลองครงท 4 แสดงใน ตารางท 2.11

- หนาถดไป –

46

ตารางท 2.11 เปรยบเทยบ แ การทดลองครงท 4

ล า ดบ

กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 2.34 0.53 ต า 3.55 0.48 สง 2 2.15 0.45 ต า 3.63 0.54 สง 3 2.51 0.58 ปานกลาง 3.88 0.27 สง 4 2.88 0.19 ปานกลาง 3.99 0.34 สง 5 2.91 0.30 ปานกลาง 3.79 0.98 สง 6 2.44 0.15 ต า 3.66 0.54 สง 7 2.37 0.41 ต า 3.78 0.47 สง 8 3.33 0.39 ปานกลาง 3.81 0.64 สง 9 2.42 0.52 ต า 3.88 0.18 สง 10 2.22 0.25 ต า 3.89 0.64 สง 11 2.58 0.51 ปานกลาง 3.88 0.37 สง 12 2.57 0.43 ปานกลาง 3.84 0.45 สง 13 2.36 0.76 ต า 3.77 0.42 สง 14 2.44 0.88 ต า 3.65 0.72 สง รวม 54.2X ; 31.0. SD ปานกลาง 79.3X ; 13.0. SD สง

Wilcoxon Value = 3.297 Wilcoxon Prob. = .001 * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.11 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .001 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง 2.4.3 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 4 แสดงในตารางท 2.12

- หนาถดไป –

47

ตารางท 2.12 ามคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนร การทดลองครงท 4

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน 3.85 0.55 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 4.67 0.49 มากสด 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 3.83 0.34 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 4.13 0.67 มาก 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 3.97 0.44 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

3.77 0.38 มาก

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 3.99 0.48 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 3.67 0.48 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 3.77 0.45 มาก 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 3.88 0.48 มาก บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.37 0.75 มาก 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 3.56 0.77 มาก 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร แบบน าตนเอง 2.87 0.49 ปานกลาง 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 3.88 0.69 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 4.13 0.33 มาก ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 3.71 0.48 มาก 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 3.99 0.93 มาก 18 ความสอดคลองและเชอมโยงกนระหวางขนตอนตางๆ ในรปแบบ 4.03 0.44 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 4.04 0.48 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 4.11 0.41 มาก

รวม 3.89 0.37 มาก จากตารางท 2.12 พบวา นกศกษามความคดเหน/พงพอใจ ตอรปแบบการเรยนรแบบ น าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนในระดบมาก ( 89.3X , S.D. = 0.37) ซงเกอบทกกรณม ความพงพอใจในระดบ “มาก”หรอ “มากสด” กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอ ขอ 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ซงมระดบมากสด ขอ 11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร ซงมระดบมาก และขอ 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว ซงมระดบ มากตามล าดบ

48

กรณทมระดบความพงพอใจนอยสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงมระดบ ปานกลาง หมายความวา มปญหาและอปสรรคระดบปานกลาง ในขณะเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.4 สรปจากการสนทนากลม (Fogus Group) ผเรยน หลงการทดลองครงท 4

กลมผเรยนมความคดเหนสอดคลองกนวา ชอบการเรยนแบบน าตนเอง เพราะไดศกษาหาความรดวยตนเอง กลาแสดงออก ท างานเปนทมเปนกลมรวมกน ไมนาเบอเหมอนเรยนแบบเดม ไดความรมากกวาแบบฟงอาจารยบรรยายและมากกวาอยในต ารา จ าไดดกวาเพราะหาความรดวยตนเอง รสกสนก ไมหลบงาย รจกการท างานอยางเปนแบบแผน พฒนาทกษะการสบคน ทกษะการวเคราะห คณะวจยรวมกนวเคราะหผลจากการทดลอง และปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเองฯ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (Lesson Study) เพอน าไปทดลองในครงตอไป

2.5 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 5 โดยน ารปการเรยนรแบบน าตนเอง

ของนกศกษาวทยาลยชมชนทปรบปรงจากการทดลองครง 4 ไปทดลองกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชนบรรมย หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาวชาการปกครองทองถน หนวยจดการศกษาวทยาลยชมชนบรรมย ภาคเรยนท 1 2557 รายวชาชวตกบสงแวดลอม ครอบคลมเนอหาทกเรองตามค าอธบายรายวชา ตลอดภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ในรปแบบทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (The Single group Pretest-Posttest Design) โดยทดลองในสภาพการเรยนการสอนจรง ตามตารางเรยนปกต และพยายามควบคมตวแปรแทรกซอนเทาทจะท าได โดยมผสอน แ ะ ตามกระบวน การศกษาบทเรยน (lesson study)

รายละเอยดการทดลอง มดงตอไปน เตรยมกำร โดยด าเนนการตามขนท 1 ของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ โดยผสอน

และผชวยสอนรวมกนวเคราะหและเตรยมการ โดย ะ กอนทจะมการเรยนการสอนใน ชนเรยนตามตารางสอนไมนอยกวา ดงตอไปน

1.1 ศกษาทบทวนและวเคราะห ปรชญา/วสยทศน/อตลกษณ/เอกลกษณ ของวทยาลยชมชนบรรมย ซงเปนสถาบนทางการศกษาโดยเนนชมชนเปนส าคญ เพอเสรมสรางโอกาสทางการศกษาในระดบอดมศกษา เอกลกษณ คอ “เปนแหลงเรยนรของชมชน” อตลกษณของนกศกษา คอ “ท างานรวมกบชมชนได” จดการเรยนการสอนหลกสตรอนปรญญาตามกรอบเกณฑมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (Thai Qualification Framework for Higher Education) พ.ศ. 2552 1.2 ศกษาวเคราะหบรบทของนกศกษากลมทจะเรยน ซงสรปไดวา มจ านวนนกศกษาทงหมด 20 คน เปนเพศชาย 11 คน เพศหญง 9 คน ชวงอาย 21 - 47 ป อายเฉลย 28.5 ป คณวฒเดมดานการศกษา คอ มธยมศกษาตอนปลาย กศน. มธยมศกษาตอนปลายสายสามญ และประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) สวนใหญมฐานะปานกลาง มหลายอาชพ ไดแก เกษตรกร รบจาง คาขาย ผใหญบาน และยงไมไดประกอบอาชพ

49

1.3 ศกษาวเคราะห ลกษณะของรายวชาและเนอหาทจะสอน คอ รายวชาชวตกบสงแวดลอม ซงสรปไดวา เปนรายวชาในหมวดศกษาทวไป มจดประสงครวมของรายวชาเพอมงพฒนานกศกษาใหมความรอบร มโลกทศนทกวางไกล มความเขาใจและตระหนกถงการเปลยนแปลงสภาวะแวดลอมในปจจบน รวมถงการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทยงยน จนกระทงสามารถน าความรไปใชในการด าเนนชวตและด ารงตนอยในสงคมไดเปนอยางด 1.4 ศกษาค าอธบายรายวชาและระยะเวลาทงหมดของการเรยนการสอน ก าหนดรายละเอยดหวขอหลกและหวขอยอยของเนอหาแตละเรอง ก าหนดวตถประสงคการเรยนรของแตละเรอง และสรางแผนการสอนตลอดทงภาคเรยน ซงมการเรยนการสอนตามตารางเรยนทกวนอาทตย ะ 9.20 น. ถงเวลา15.10 น. ะ 6 1.5 ก าหนดวธการและวนเวลาวดและประเมนผล โดยก าหนดใหมทงคะแนนสะสมจากการท าแบบฝกหด/ใบงาน คะแนนน าเสนอหนาชนเรยน คะแนนสอบกลางภาคเรยน และสอบปลายภาคเรยน สวนสดสวนคะแนนนนจะเปดโอกาสใหผเรยนรวมก าหนด ในชวโมงแรกของการเรยนการสอน 1.6 จดท าและ /แบบฝกหด/ใบงาน/งานทจะมอบหมาย ใหกบผเรยนทงกรณมอบหมายเปนรายครงทมการเรยนการสอน และกรณมอบหมายรวมทงภาคเรยน 1.7 ส ารวจความพรอมของแหลงสนบสนนการเรยนร ซงมหองสมดของวทยาลยชมชนบรรมยและระบบอนเทอรเนตไรสาย เปนแหลงศกษาเรยนรทมขอมลอยางเพยงพอ 1.8 อนๆ ด ำเนนกำรทดลองรอบท 1 ตามขนท 2-8 ตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ดงน

ขนท 2 ( ใชเวลาชวโมงแรก ของตารางเรยน สปดาหท 1 ) ผสอนบอก/อธบายรายละเอยดเรองทวไป เกยวกบวชาทเรยน ใหผเรยนรบทราบ โดยแจกแผนการเรยนร เอกสารรายละเอยดโครงสรางของเนอหารายวชาทจะเรยนร วตถประสงคการเรยนรรายวชา การวดประเมนผล ฯลฯ รวมทงเรองอนๆ จากนนผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน เกยวกบรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองทจะใช โดยผสอนบอก/อธบาย สงตางๆ ตอไปนใหกบผเรยน คอ ความหมายและประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง ขนตอนการเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง วธการเรยนรตางๆ ซงมไดหลายวธการ เครองมอและแหลงทใชในการเรยนรชนดตางๆ เชน หนงสอ อนเตอรเนต จากผร/ผเชยวชาญ พรอมกบยกตวอยางแผนการเรยนรแบบน าตนเอง

ขนท 3 -4 (ใชเวลาชวโมงท 2 สปดาหท 1) ทดสอบผลสมฤทธกอนเรยน (Pretest) รวมทกเนอหา แลวแจงผลการทดสอบใหผเรยนทราบ จากนนเรมการเรยนการสอนครงท 1 เรองท 1 แ บอกเรองทจะเรยน วตถประสงคการเรยนร และวธประเมนผล ใหผเรยนทราบ พรอมรวมกนก าหนดสดสวนคะแนนการประเมน

50

จากนนผสอนให แตละคน แ แ ของตนเอง ตามฟอรมทผสอนเตรยมให แลวน ามาใหผสอนตรวจสอบและอนมต ซงจากการด าเนนการครงท 1 นพบวา ผเรยนหลายคนไมสามารถออกแบบแผนการเรยนรดวยตนเองได ผสอนตองมแผนการเรยนรเปนตวอยาง พรอมกบตองตรวจสอบและแนะน าผเรยนใหปรบปรง/แกไข/แผนการเรยนรของตนเองใหถกตองและเหมาะสมกบตวเอง ซงจากการสงเกตพบวาผเรยนสวนใหญจะเลอกวธการเรยนรแบบเดยวกนคอ เรยนรจากสอออนไลนในอนเทอรเนตและเรยนรจากหนงสอ บางคนใชการเรยนรโดยสอบถามเพอนและผรคนอน บางคนเรยนรทศาลาพกนอกหองเรยนและใตรมไม มทงเรยนรเปนกลมและคนเดยว ส าหรบแหลงเรยนรนนผเรยนจะเลอกศกษาคนควาขอมลในหองสมดของวทยาลยชมชนบรรมย และใชอปกรณ ICT ของตนเองเชอมตอกบระบบอนเทอรเนตไรสายของวทยาลยชมชนบรรมย ขนท 5 ( 3-4 สปดาหท 1 โดยคาบเกยวกบชวงพกรบประทานอาหารกลางวน ) ผเรยนแตละคนเรยนรตามแผนการเรยนรของตนเอง พรอมท าแบบฝกหด ใบงานทผสอนมอบหมาย โดยมผสอนตดตามเพอใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอ ซงจากการด าเนนการพบวา ผเรยนมความสนใจและตงใจศกษาคนควาขอมลตามแผนการเรยนรทผเรยนไดออกแบบไว ในกรณทผเรยนเกดความสงสยในเนอหา/ขอมลทคนควา ผเรยนจะสอบถามกนเอง ถายงไมไดค าตอบทชดเจนผเรยนจะสอบถามผสอนเพอขอค าแนะน า ขนท 6 (ใชเวลาชวโมงท 5 ตารางเรยน สปดาหท 1) สรปและตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยน โดยผสอนใชวธการใหผเรยนจดกลม 3-4 คน น าขอมลทศกษาคนความาอภปรายตรวจสอบกน แลวสงตวแทนน าเสนอหนาชนเรยน หลงจากนนผสอนจะสรปประเดน/สาระส าคญของเนอหา เพอใหผเรยนแตละคนตรวจสอบตนเองวา บรรลวตถประสงคการเรยนรหรอไม บกพรองทจดใด ขนท 7-8 (ใชเวลาชวงแรกของชวโมงท 6 ซงเปนชวโมงสดทาย ตามตารางเรยนสปดาหท 1) ผสอนประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคน โดยผสอนเฉลยแบบฝกหด ใบงาน งานทมอบหมาย ฯลฯ อธบายและตอบขอสงสยตางๆ แลวแจงผลการประเมนใหผเรยนทราบ จากนนผสอนและผเรยนวเคราะหและปรบปรงการเรยนร โดยผสอนใหผเรยนแตละคนวเคราะหการเรยนรของตนเองทผานมา โดยพจารณาวาไดผลประเมนการท าแบบฝกหด ใบงาน งานทมอบหมาย ฯลฯ เปนไปตามตองการหรอไม ตองปรบปรงอะไร และไดเรยนรตามวธการทเขยนไวในแผนการเรยนรของตนเองหรอไม วธการเรยนรวธใดทเหมาะสมกบตนเอง และวธใดทไมเหมาะสมหรอท าไมได มปญหาอปสรรคอะไรบาง เพอน าไปใชวางแผนการเรยนรแบบน าตนเองในครงตอไป ด ำเนนกำรทดลองรอบท 2 (ตามขนท 3-8 ตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ) ดงน ขนท 3 - 4 ( ใชเวลาประมาณ 30 นาท ในชวงสดทายของชวโมงท 6 ซงเปนชวโมงสดทาย ตามตารางเรยน สปดาหท 1 ) โดยผสอนบอกรายละเอยดโดยสรปเกยวกบเนอหา(เรอง) และวตถประสงคการเรยนรของเรองตอไป/ครงถดไป ใหผเรยนทราบ พรอมชแจงตอบขอซกถามจนผเรยนเขาใจ หลงจากนน

51

ให แตละคน แ แ ซงใชเรยนรดวยตนเองในชวงวนจนทรถงวนเสารของสปดาหถดไป ดงนนวธการเรยนรทปรากฏในแผนการเรยนรจะตองสอดคลองกบบรบทการด าเนนชวตและการประกอบอาชพของนกศกษาแตละคน รวมทงตองสอดคลองกบสงสนบสนนการเรยนรอนๆ รอบตวผเรยนดวย เชน หองสมด ผร ผสอน ผตว และไอซท ฯลฯ ทงนแผนการเรยนรของนกศกษาแตละคนตองถกตรวจสอบใหค าแนะน าเพอปรบปรงใหดทสดโดยผสอน

ขนท 5 (ชวงจนทรถงวนเสาร สปดาหท 2) ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนรของตนเอง โดยผสอนตดตามเพอใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอ ผานชองทางตางๆ เชน โทรศพท การเขาพบโดยตรงทวทยาลยชมชน และทาง Social nework เชน facebook line ฯลฯ ขนท 6-7-8 (ชวงเวลา 5 ชวโมงแรก ตามตารางเรยน สปดาหท 2)จดกจกรรมการเรยนร เพอสรปและตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยน เพอประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคน และเพอใหผเรยนวเคราะหและปรบปรงการเรยนรของตนเอง ด ำเนนกำรทดลองรอบท 3 (ตามขนท 3-8 ตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ) ดงน ขนท 3 - 4 ( ใชเวลาชวโมงท 6 ซงเปนชวโมงสดทาย ตามตารางเรยน สปดาหท 2 ) โดยผสอนบอกรายละเอยดโดยสรปเกยวกบเนอหา (เรอง) และวตถประสงคการเรยนรของเรองตอไป/ครงถดไป ใหผเรยนทราบ พรอมชแจงตอบขอซกถามจนผเรยนเขาใจ หลงจากนนให แตละคนอ แ แ ซงใชเรยนรดวยตนเองในชวงวนจนทรถงวนเสารของสปดาหถดไป ดงนนวธการเรยนรทปรากฏในแผนการเรยนรจะตองสอดคลองกบบรบทการด าเนนชวตและการประกอบอาชพของนกศกษาแตละคน รวมทงตองสอดคลองกบสงสนบสนนการเรยนรอนๆ รอบตวผเรยนดวย เชน หองสมด ผร ผสอน ผตว และไอซท ฯลฯ ทงนแผนการเรยนรของนกศกษาแตละคนตองถกตรวจสอบใหค าแนะน าเพอปรบปรงใหดทสดโดยผสอน ขนท 5 (ชวงวนจนทรถงวนเสาร สปดาหท 3 ) ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนรของตนเอง โดยผสอนตดตามเพอใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอ ผานชองทางตางๆ เชน โทรศพท การเขาพบโดยตรงทวทยาลยชมชน และทาง Social nework เชน facebook line ฯลฯ ขนท 6-7-8 ( ชวงเวลา 5 ชวโมงแรก ตามตารางเรยน สปดาหท 3 ) จดกจกรรมการเรยนร เพอสรปและตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยน เพอประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคน และเพอใหผเรยนวเคราะหและปรบปรงการเรยนรของตนเอง ด ำเนนกำรทดลองรอบท 4 – 5 – 6 (ตามขนท 3-8 ตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ) วนซ าของเนอหาแตละเรอง จนครบทกเรอง หรอ สนสดการเรยนการสอน ภาคเรยน ประเมนผล เมอสนสดภาคเรยน ผสอนจะทดสอบผลสมฤทธหลงเรยน (Post test) เนอหารวมทกเรอง ทดสอบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง และสอบถามความคดเหน/ความพงพอใจตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ แลวน ามาวเคราะหเปรยบเทยบ และสรปผลการทดลอง ดงน

52

2.5.1 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 5 แสดงในตารางท 2.13 2.5.2 แ การทดลองครงท 5 แสดงใน

ตารางท 2.14 2.5.3 ามคดเหน/พงพอใจ ตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลอง

ครงท 5 แสดงในตารางท 2.15

ตารางท 2.13 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 5

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( 6 ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 18 43 2 16 48 3 15 45 4 17 43 5 14 47 6 23 50 7 19 44 8 17 39 9 20 41 10 26 54 11 24 50 12 21 45 13 16 42 14 19 40 15 19 44 16 15 41 17 20 47 18 24 55 19 18 40 20 16 38 รวม 85.18X ; SD. = 3.36 80.44X ; SD. = 4.77

Wilcoxon Value = 3.927 Wilcoxon Prob. = .000* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

53

จากตารางท 2.13 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .000 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน

ตารางท แ การทดลองครงท 5

ล าดบ คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน

คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ 1 2.47 0.51 ต า 4.13 0.35 สง 2 2.20 0.48 ต า 4.10 0.31 สง 3 2.30 0.53 ต า 4.20 0.41 สง 4 2.57 0.50 ปานกลาง 4.17 0.38 สง 5 2.33 0.55 ต า 4.23 0.63 สง 6 2.63 0.49 ปานกลาง 4.67 0.48 สงมาก 7 2.23 0.43 ต า 4.27 0.52 สง 8 2.17 0.38 ต า 4.20 0.41 สง 9 2.33 0.48 ต า 4.33 0.48 สง 10 2.93 0.25 ปานกลาง 4.73 0.45 สงมาก 11 2.53 0.51 ปานกลาง 4.47 0.51 สง 12 2.20 0.41 ต า 4.33 0.48 สง 13 2.40 0.50 ต า 4.17 0.38 สง 14 2.13 0.35 ต า 3.93 0.64 สง 15 2.50 0.51 ปานกลาง 4.13 0.57 สง 16 2.37 0.49 ต า 4.07 0.64 สง 17 2.57 0.50 ปานกลาง 4.20 0.71 สง 18 2.77 0.43 ปานกลาง 4.83 0.38 สงมาก 19 2.33 0.48 ต า 4.63 0.49 สงมาก 20 2.27 0.45 ต า 4.23 0.43 สง รวม 41.2X ; 21.0. SD ต า 30.4X ; 24.0. SD สง

Wilcoxon Value = 3.922 Wilcoxon Prob. = .000* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

54

จากตารางท 2.14 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test พบวา ผลการเปรยบเทยบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองในเนอหาวชาชวตกบสงแวดลอมกอนเรยนและหลงเรยนมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนร แบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ

ตารางท 2.15 ามคดเหน/พงพอใจ ตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 5

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน 4.20 0.70 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 4.10 0.79 มาก 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 4.00 0.79 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 4.15 0.59 มาก 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 4.05 0.69 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

4.20 0.52 มาก

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 4.30 0.66 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 3.85 0.59 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 3.95 0.69 มาก 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 4.48 0.61 มาก บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.51 0.59 มากสด 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 3.95 0.69 มาก 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร 2.45 0.60 นอย 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 4.00 0.56 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 4.35 0.67 มาก ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.10 0.64 มาก 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.20 0.62 มาก 18 ความ สอดคลองและเชอมโยงกนระหวางขนตอนตางๆ ในรปแบบ 3.90 0.64 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 3.85 0.59 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 4.35 0.59 มาก

รวม 4.48 0.44 มาก

55

จากตารางท 2.15 นกศกษามความพงพอใจรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา วทยาลยชมชนโดยรวมในระดบมาก ( 48.4X , S.D. = 0.44) ซงเกอบทกขอมระดบความคดเหน/ความพงพอใจในระดบ “มาก”หรอ “มากสด” กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอแรก ขอ 11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร ขอ 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน และขอ 7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน ซงทกขอมระดบพงพอใจ มากสด กรณทมระดบความพงพอใจต าสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงมระดบพงพอใจปานกลาง หมายความวา มปญหาและอปสรรคระดบปานกลาง ในขณะเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.5.4 สรปผลการศกษาพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน การทดลองครงท 5

นกศกษามความสนใจ ตงใจ และกระตอรอรน ในการเรยนมาก โดยสงเกตจากการเขาชนเรยนของนกศกษาอยาสม าเสมอ สงงานตรงตามเวลา และถานกศกษามปญหาเรองการเรยนจะมการสอบถามและขอค าแนะน าจากผสอน ทงทาง facebook และทางโทรศพทหลงจากชวโมงเรยน นกศกษามความสนกสนานในการเรยน ท าใหมความสขในการเรยนการสอนทงนกศกษาและผสอน นกศกษาสามารถศกษาคนควาหาขอมลไดดวยตนเอง และสามารถคดวเคราะหและประมวลผลขอมลได นกศกษามความสมพนธทดกบเพอนรวมชนเรยนเพมขน สามารถท างานเปนกลมไดเปนอยางด กลาแสดงออก และสามารถวางแผนการเรยนรไดดวยตนเอง เมอพจารณาเปนประเดนตางๆ จะไดวา 1. การเขยนแผนการเรยนร ผเรยนสามารถเขยนแผนการเรยนรของตนเองไดทกคน โดยในชวง 2 สปดาหแรกผสอนอาจตองยกตวอยาง อธบาย แนะน า ใหผเรยนแกไขปรบปรงแผนการเรยนรของผเรยนแตละคนบาง แตสปดาหถดไปผเรยนจะมความเขาใจในการวางแผนการเรยนรของตนเองมากขน และถายทอดออกมาโดยการเขยนแผนการเรยนรไดเปนอยางด การใชเวลาในการเขยนจงนอยลง ในกรณทผเรยนบางรายไมไดเขาเรยนในชวงสปดาหแรก จะมเพอนนกศกษาชวยกนสอนการเขยนแผนการเรยนร โดยมผสอนคอยดแลและใหค าแนะน า ซงเปนสงทนาประทบใจ

2. ผเรยนมความตงใจและกระตอรอรนทจะเรยนรตามแผนการเรยนรทตนเองเขยนไว สวนใหญผเรยนจะนยมใชวธการเรยนรแบบรวมกนท างานเปนกลม นงเปนกลม เพอปรกษาหารอกน แลกเปลยนการเรยนรกน วธการเรยนรของผเรยนสวนใหญ คอ เรยนรจากอนเทอรเนต และหนงสอ เมอผเรยนเกดความสงสยกจะปรกษาหารอกนในกลม ปญหาทพบกบผเรยนทอายคอนขางมาก กคอการใชอนเทอรเนตไมเปน การแกปญหาในกรณนกคอจะมนกศกษาอายนอยกวามาสอนวธการใชอนเทอรเนต และสอนการสบคนขอมลจากอนเทอรเนต จนสามารถใชอนเทอรเนตได ผเรยนทกคนสามารถเรยนตามแผนการเรยนรของตนเองไดเปนอยางด และไดครบตามวตถประสงคของเรองทเรยน และยงท าตามเงอนไขของแผนการเรยนรโดยชวยเหลอกนและกน

56

3. การสรปและตรวจสอบผลการเรยนร ผเรยนแตละคนมวธการเรยนรทแตกตางกน แตกจะมาสรปเนอหาและอภปรายรวมกนเปนกลม เพอตรวจสอบผลการเ ยนรของตนเองกบเพอนในหอง และขณะเมอผสอนสรปเนอหา ผเรยนจะรวมกนตรวจสอบและอภปรายวาตนเองไดศกษาคนควาขอมลไดครอบคลมตามวตถประสงคหรอไม อยางไร

4. การประเมนผลการเรยนร ซงมทงประเมนเพอพฒนา (Formative Assessment)และประเมนเพอตดสน (Summative Assessment) ผเรยนจะตงใจกระตอรอรนท าใบงาน/แบบฝกหด/แบบทดสอบมากเปนพเศษ เนองจากกลวท าคะแนนสอบไดไมด บรรยากาศในการประเมนการเรยนรคอนขางสนกสนาน ไมมความกดดนและไมเครยด เมอไดเวลาทผสอนจะแจงผลการประเมนผเรยนจะตนเตนมากเพราะอยากทราบผลการประเมนของตนเอง ท าใหการเรยนการสอนไมนาเบอ 5. เมอเปรยบเทยบพฤตกรรมการเรยนระหวาง การเรยนการสอนวชาชวตกบสงแวดลอมตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ในครงน กบ การเรยนการสอนวชาชวตกบสงแวดลอมแบบเดมทเนนผสอนบรรยายผเรยนจดบนทกของนกศกษากลมกอนๆ (นกศกษารนกอนๆ ทผานมา) พบวา การเรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ นกศกษาจะเขาชนเรยนมากกวาการสอนแบบเดม เนองจากนกศกษาตองรบผดชอบการเรยนดวยตนเอง ผสอนเปนเพยงผคอยดแลและแนะน าใหเทานน ท าใหนกศกษามความรบผดชอบมากขน สามารถศกษาคนควาหาขอมลไดดวยตนเอง สามารถคดวเคราะหและประมวลผลของขอมลได สามารถวางแผนการเรยนรได และนกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนดขนกวานกศกษาทเรยนแบบเดม

2.5.5 ปญหาและอปสรรคทพบขณะทดลอง

1. นกศกษาทมอายมากจะมทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศนอย 2. นกศกษาไมสามารถเขยนแผนการศกษาเองไดในชวงแรก ผสอนตองเปนผแนะน าในการเขยน และชวยปรบปรงแกไข

2.5.6 ความคดเหนของผสอน จากการทดลองใชรปแบบการศกษาการเรยนรแบบน าตนเองฯ พบวา มความเหมาะสม

กบการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน เนองจากนกศกษาสวนใหญของวทยาลยชมชน มประสบการณในการท างาน มความรบผดชอบ อยในวยผใหญ มความเปนตวของตวเองสง ไมชอบการสง ชอบการเรยนรทมจดมงหมายทชดเจน และตองเปนการเรยนรทตอบสนองความตองการเรยนรทแทจรงของตนเอง ซงสงเกตไดจากบรรยากาศขณะด าเนนการเรยนการสอนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ มความสนกสนาน ไมนาเบอ นกศกษามความสนใจและตงใจเรยน ท าใหมสมฤทธทางการเรยนดขน

2.6 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 6 ทดลองกบกลมนกศกษาวทยาลย

ชมชนสระแกว หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาวชาการปกครองทองถน รนท 22 หนวยจดการศกษาวทยาลยชมชนสระแกว 2556 9 ในวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร โดยทดลอง 3 ครง/รอบ ครงละ 1 เนอหา/เรอง และทดลองตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบ

57

น าตนเองฯ อยางตอเนองตงแตขนตอนแรกจนขนตอนสดทาย โดยใชรปแบบการทดลองแบบ One Group Pretest Posttest Design และทดลองในสภาพการเรยนการสอนจรง ตามตารางเรยนปกต โดยพยายามควบคมตวแปรแทรกซอนเทาทจะท าได ตลอดภาคเรยน โดยมผสอน แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study)

รายละเอยดและขนตอนการทดลอง มดงตอไปน ด ำเนนกำรทดลองรอบท 1 /เรองท 1 เรองการท าแผนพบ ดงรายละเอยดตอไปน

ขนท 1 (ด าเนนการลวงหนา 1 สปดาห) ผสอนวเคราะหและเตรยมการ ดงตอไปน 1.1 ศกษาหรอทบทวนและวเคราะห ปรชญา/วสยทศน/อตลกษณ/เอกลกษณ ของ

วทยาลยชมชนสระแกว ซงเปนสถาบนทางวชาการเพอพฒนาชมชน เอกลกษณ คอ “สรางโอกาสการเรยนรสชมชน” อตลกษณของนกศกษา คอ “ใฝร มวชา พฒนาชมชน” จดการเรยนการสอนหลกสตรอนปรญญากรอบเกณฑมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (Thai Qualification Framework for Higher Education) พ.ศ. 2552 1.2 ศกษาวเคราะหบรบทของนกศกษากลมทจะเรยน ซงสรปไดวา มจ านวนนกศกษาทงหมด 19 คน เปนเพศชาย 4 คน เพศหญง 15 คน ชวงอาย 19 – 50 ป อายเฉลย 28.47 ป คณวฒเดมดานการศกษา ไดแก มธยมศกษาตอนปลายสายสามญ กศน. และประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) สวนใหญมฐานะปานกลาง อาชพ ไดแก เกษตรกร รบจาง รบราชการ พนกงานเอกชน ผชวยผใหญบาน และยงไมไดปะกอบอาชพ สวนใหญไมคอยไดใช ICT ในการท างาน แตมความพรอมดานอปกรณ ICT และศกยภาพใชงาน ICT ในระดบปานกลาง 1.3 ศกษาวเคราะห ลกษณะของรายวชาทจะสอน คอ รายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร ซงอยในหมวดวชาศกษาทวไป เรยนทกวนเสารเวลา 9.00-12.00 น. รวมสปดาหละ 3 ชวโมง มจดประสงคเพอใหผเรยนมความรความเขาใจ มทกษะการน าเทคโนโลยสารสนเทศไปประยกต ใชกบการท างาน การเรยน และการด ารงชวต 1.4 ก าหนดวตถประสงคของเรองทจะสอน ซงสรปไดวา เรองทจะเรยนหรอจะสอนคอเรอง “การจดท าแผนพบ” วตถประสงคคอนกศกษาตองออกแบบและจดท าแผนพบขนาดกระดาษ A4 ชนด 3 พบ มภาพประกอบ เนอหาเรองใดกได โดยทงหมดตองท าดวยโปรแกรมคอมพวเตอรใดกได ไมจ ากดจ านวนโปรแกรมทใช แตตองอางองแหลงทมาของเนอหาและระบชอผจดท า 1.5 ก าหนดวธการวดและประเมนผล โดยผสอนก าหนดใหผเรยนเลอกการประเมนแบบใดแบบหนง คอ แบบท 1 ประเมนผลจากชนงานหรอแผนพบอยางเดยว โดยตองมาท าใหผสอนเหนจรง หรอ แบบท 2 ประเมนผลทงจากชนงานโดยท าใหผสอนเหนจรงและการสอบ 1.6 สรางแบบประเมนชนงานการท าแผนพบ มลกษณะเปน Rubric Score 4 ะ แ ะ

58

1.7 ส ารวจความพรอมของแหลงสนบสนนการเรยนร ซงมหองสมดของวทยาลยชมชนสระแกว หองสมดประชาชนจงหวดสระแกว หองไอซทชมชนต าบลทาเกษม และระบบอนเทอรเนตไรสายของวทยาลยชมชนสระแกว เปนแหลงเรยนรทมขอมลเพยงพอ 1.8 อนๆ ขนท 2 -3 ( ด าเนนการในชนเรยน ชวโมงท 1-2 สปดาหท 1 ) ผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน โดยผสอนบอก/อธบาย สงตางๆ ตอไปนใหกบผเรยน คอ ความหมายและประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง ขนตอนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ วธการเรยนรซงมหลายวธการ เครองมอและแหลงทใชในการเรยนรชนดตางๆ พรอมกบยกตวอยางแผนการเรยนรแบบน าตนเอง จากนนผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงค ใหผเรยนรบทราบและเขาใจ ซงเรองทจะเรยนครงน คอ เรอง “การจดท าแผนพบ” ะ อจดท าแผนพบตามเงอนไขทผสอนก าหนด ( แผนพบขนาดกระดาษ A4 ชนด 3 พบ มภาพประกอบ เนอหาเรองใดกได โดยทงหมดตองท าดวยโปรแกรมคอมพวเตอรใดกได ไมจ ากดจ านวนโปรแกรมทใช ตองอางองแหลงทมาของเนอหาและผจดท า) รวมทงบอกวธการประเมนผลทง 2 แบบ และแสดงแบบประเมนแผนพบใหผเรยนทราบ แลวใหผเรยนอภปรายลงมตเลอกวธการประเมนผลแบบใดแบบหนง ซงพบวาทกคนเลอกการประเมนผล แบบท 1 ซงประเมนผลจากชนงานหรอแผนพบอยางเดยว(ท าใหเหนวาท าไดจรง) จากนนใหผเรยนแตละคนออกแบบและสรางแผนพบโดยใชคอมพวเตอรดวยตนเอง ใหเปนไปตามเงอนไขภายในเวลาก าหนด โดยใชความรความสามารถของผเรยนทมมากอน (Pretest) แลวประเมนผลดวยแบบประเมนผลสมฤทธการเรยนเรองการท าแผนพบ ทผสอนสรางไวกอนแลว และแจงผลการประเมนใหผเรยนทราบ

ขนท 4 (ด าเนนการในชนเรยน ชวโมงท 3 สปดาหท 1) ให แตละคน แ และเขยนแ แบบน าตนเอง ตามฟอรมทผสอนเตรยมให แลวน ามาใหผสอนตรวจสอบและอนมต ซงจากการด าเนนการรอบท 1 พบวานกศกษายงไมเขาใจการเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเอง และเปนทนาสงเกตวา วธการเรยนรของนกศกษาแตละคน จะคลายกน เลยนแบบกน จงไมสอดคลองกบ การด าเนนชวตของตนเองในระหวางวนจนทรถงวนศกร ผสอนตองอธบายเพมเตมใหเขาใจและแนะน าแกไข สวนใหญนกศกษาจะเลอกวธการเรยนรคลายๆ กนคอเรยนจากสอออนไลนในอนเทอรเนต บางรายเลอกวธใหเพอนสอน หรอใหผอนทเชยวชาญสอน สวนใหญเลอกใชโปรแกรม Microsoft Word บางคนใชโปรแกรม Microsoft publisher

ขนท 5 (ด าเนนการวนจนทรถงวนศกร สปดาหท 2) ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนรแบบน าตนเอง โดยใหนกศกษาเรยนรและทดลองฝกปฏบตตามแผนการเรยนรของตนเอง ในชวงเวลาวนจนทร

59

ถงวนศกรซงไมมการเรยนการสอนในชนเรยน สวนผสอนตดตามใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอ โดยใชชองทางตางๆ เชน โทรศพท หรอ Social network เชน facebook และ line เปนตน ซงจากการด าเนนการ พบวานกศกษามความตงใจในการเรยนรมาก สวนใหญศกษาจากอนเทอรเนตเรองวธการท าแผนพบ พรอมลองฝกปฏบตตามทกขนตอน

ขนท 6-7-8 (ด าเนนการในชนเรยน ชวโมงท 1-2 สปดาหท 2) สรปและตรวจสอบผลการเรยนร โดยผสอนใหนกศกษาแตละคนแสดง (ท าจรง) ใหผสอนดวาสามารถสรางแผนพบไดตามเงอนไขทผสอนก าหนดหรอไม หากไมสามารถท าไดจะใหผเรยนกลบไปเรยนรเพมเตมแลวกลบมาใหผสอนตรวจสอบจนกระทงผาน ซงอาจตองเวยนหลายครงจนกวาจะผาน ขณะเดยวกนจะน าแผนพบผลงานทไดแสดงใหนกศกษาคนอนๆ เพอใหนกศกษาแลกเปลยนเรยนรกนและกน ส าหรบผเรยนทสามารถท าไดจรง (ผาน) ผสอนใหผเรยนเลอกผลงานแผนพบทดทสด มาใชประเมนผลการเรยนร โดยใชแบบประเมนผลชนงานแผนพบทผสอนสรางไวกอนแลว จากนนแจงผลการประเมนตอผเรยนใหทราบ จากนนผสอนและผเรยนรวมกนวเคราะหและปรบปรงการเรยนร โดยผสอนใหผเรยนแตละคนวเคราะหการเรยนรของตนเองทผานมาวา ไดผลการเรยนรตามทคาดหมายและตองการหรอไม ไดปฏบตตามแผนการเรยนรแบบน าตนเองและวธการเรยนทเลอกใชหรอไม เพยงใด วธการเรยนรแบบใดทเหมาะสมกบตวเอง มปญหาและอปสรรคอยางไร เพอน าไปใชปรบปรงในการเรยนรครงถดไป ผลจากการวเคราะหไดขอสรปวา ผเรยนทกคนสามารถเรยนรและบรรลวตถประสงคทผสอนก าหนดไว แตละคนสามารถปฏบตตามแผนการเรยนรทตนเองเขยนไวไดเปนสวนใหญ อาจมวธการเรยนรบางวธทผเรยนมาทราบในขณะเรยนรวาไมสามารถท าได หรอท าแลวไมไดผลตามทตองการ หรอ ไมมความจ าเปนตองท า ผเรยนทกคนเรยนรอยางตงใจเพอใหผลงานของตนเองดทสด ในขณะเรยนทวทยาลยชมชนสระแกวมปญหาและอปสรรคเกยวกบเครอขายอนเทอรเนตของวทยาลยชมชนสระแกวชามาก ผเรยนจงแกปญหาโดยเปลยนไปเปนการใชเครองคอมพวเตอรทหอง ICT ชมชนต าบลทาเกษมซงอยใกลเคยงแทน นอกจากนยงปญหาอนๆ บาง แตแกไขได เชน ผเรยนดอยทกษะการอานเมนของโปรแกรมซงเปนภาษาองกฤษ และปญหาในการประเมนชนงานทสรางโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรซงมชดค าสงตางรนกน เมอเสรจสนการทดลองรอบท 1 ผสอนทง 2 คน รวมกนวเคราะหและสรปผล ตามกระบวนการเรยนรบทเรยน (lesson study)

2.6.2 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 6 รอบท 1 เรองการท าแผนพบ แสดงในตารางท 2.16

60

ตารางท 2.16 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนร การทดลองครงท 6 รอบท 1

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 3 10 2 3 9 3 3 10 4 4 11 5 6 12 6 5 11 7 3 9 8 3 11 9 3 11 10 4 12 11 4 10 12 4 10 13 6 12 14 3 11 15 5 12 16 7 12 17 6 11 18 6 11 19 7 12 รวม X 4.47 ; SD. = 1.467 X 10.84 ; SD. = 1.015

Wilcoxon Value = 3.865 Wilcoxon Prob. = .000* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 2.16 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .000 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษาเรองการท าแผนพบ หลงเรยน สงกวา กอนเรยน

จากนน ผสอนทง 2 คน รวมกนวเคราะหและสรปผลการทดลองตามกระบวนการเรยนรบทเรยน(lesson study) อบ

61

ด ำเนนกำรทดลองรอบท 2 /เรองท 2 เรอง “งานน าเสนอประกอบเสยง” ซงมวตถประสงควา “ผเรยนตองจดท างานน าเสนอประกอบเสยงเรองใดกได ดวยโปรแกรม PowerPoint ใชเวลาไมเกน 10 นาท สามารถน าเสนอแบบอตโนมต มเสยงเพลง มลกเลนหรอมการเคลอนไหวประกอบอยางไรกได”

ส าหรบการด าเนนการนน จะคลายกบการทดลองรอบท 1 ดงสรปตอไปน

1. นกศกษาเขยนแผนการเรยนรของตนเองไดเรวและดวยความมนใจมากขน ทกคนเลอกวธเรยนรตามทตนเองถนดและเหมาะสมกบการด าเนนชวตของตนเองชวงวนจนทรถงศกร มสวนทผสอนแนะน าใหแกไขปรบปรงไมมาก

2. ระหวางนกศกษาเรยนรตามแผนการเรยนรของตนเอง ะ และ โดยผสอนตดตามใหค าปรกษาและแนะน าผาน โทรศพท หรอ Social network เชน facebook และ line นน ผสอนสงเกตเหนวาผเรยนคนเคยกบรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ มากขน ผเรยนทกคนมความกระตอรอรน ตงใจเรยนร ใชสมารทโฟนและคอมพวเตอรสวนตวในการเรยนร ในชวงเลกงานประจ าหรองานบาน และพยายามสรางงานน าเสนอของตนจนประสบความส าเรจและดทสด

3. บรรยายการเรยนรโดยรวมเหมอนการทดลองรอบท 1 ทกคนเรยนรอยางเปนตวของตวเอง สนกสนาน แตผเรยนเขาใจและปฏบตไดเรวและดมากกวา

เมอเสรจสนการทดลองรอบท 2 ผสอนทง 2 คน รวมกนวเคราะหและสรปผล ตามกระบวนการเรยนรบทเรยน(lesson study)

2.6.3 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 6 รอบท 2 เรองการ

น าเสนอประกอบเสยง แสดงในตารางท 2.17

- หนาถดไป –

62

ตารางท 2.17 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนร การทดลองครงท 6 รอบท 2

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( 6 ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง กอนเรยน อนทดลอง

1 4 14 2 4 12 3 4 12 4 4 15 5 4 15 6 4 15 7 4 12 8 4 15 9 4 15 10 4 15 11 4 14 12 4 14 13 4 13 14 4 12 15 4 15 16 6 15 17 4 14 18 6 15 19 8 15 รวม X 4.42 ; SD. = 1.071 X 14.05 ; SD. = 1.224

Wilcoxon Value = 3.845 Wilcoxon Prob. = .000* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.17 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .000 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรเรองการน าเสนอประกอบเสยง หลงเรยน สงกวา กอนเรยน

ด ำเนนกำรทดลองรอบท 3 /เรองท 3 เรอง “การสรางสตรค านวณใน Excel ” ซงมวตถประสงควา “ผเรยนจะตองใชสตรใน Excel ค านวณหาผลรวมได ค านวณหาคาเฉลยได ค านวณคามากสดและคานอยสดได และสรางสตรค านวณเกยวกบงานของตนเองไดอยางนอย 1 สตร”

ส าหรบการด าเนนการนน จะคลายกบการทดลองรอบท 1 และ 2 ทผานมา ซงไดผล ดงน

63

1. ผเรยนทกคนสามารถปฏบตตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ไดคลองแคลวและกลมกลนเปนอตโนมต เสมอนไมมปญหาและอปสรรคใดๆ

2. การเรยนรมประสทธภาพสง ไมมผเรยนทเขาเรยนสาย ทกคนจะรบเขาเรยนเพอทบทวนความรความเขาใจกบเพอน และขอประเมนผลกบผสอน บรรยากาศการเรยนสนกสนาน ไมเครยด และตนเตน ลนกบเพอนใหสอบผาน

3. ในขณะเรยนมปญหาบางเกยวกบทกษะการใชโปรแกรม Excel ของนกศกษา บางคน เชน การคลกเมาสแลวลากเพอคดลอกสตร การเลอกชวงของขอมลเพอน ามาค านวณ เปนตน

เมอเสรจสนการทดลองรอบท 2 ผสอนทง 2 คน รวมกนวเคราะหและสรปผล ตามกระบวนการเรยนรบทเรยน (lesson study) 2.6.4 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 6 รอบท 3 เรองการสรางสตรค านวณใน Excel แสดงในตารางท 2.18

- หนาถดไป –

64

ตารางท 2.18 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนร การทดลองครงท 6 รอบท 3

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง กอนเรยน อนทดลอง

1 4 11 2 4 9 3 4 10 4 4 10 5 4 9 6 4 11 7 4 9 8 4 10 9 4 11 10 4 10 11 4 10 12 4 9 13 4 9 14 4 9 15 4 11 16 4 12 17 4 11 18 4 12 19 6 11 รวม X 4.11 ; SD. = 0.459 X 10.21 ; SD. = 1.032

Wilcoxon Value = 3.861 Wilcoxon Prob. = .000* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.18 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ 000 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนร เรองการสรางสตรค านวณใน Excel หลงเรยน สงกวา กอนเรยน

ประเมนผล เมอสนสดการทดลองทง 3 รอบ ผสอนจะทดสอบความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง และสอบถามความคดเหน/ความพงพอใจตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ แลวน ามาวเคราะหเปรยบเทยบ และสรปผลการทดลอง

65

2.6.5 แ การทดลองครงท 6 แสดง ในตารางท 2.19

ตารางท 2.19 แ การทดลองครงท 6

ล า ดบ

คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 2.80 0.41 ปานกลาง 3.57 0.50 มาก 2 3.97 0.32 สง 5.00 0.00 มากสด 3 4.07 0.74 สง 4.73 0.45 มากสด 4 3.37 0.67 ปานกลาง 3.83 0.38 มาก 5 2.93 0.45 ปานกลาง 4.27 0.58 มาก 6 3.00 0.53 ปานกลาง 4.83 0.38 มากสด 7 4.00 0.69 สง 4.77 0.43 มากสด 8 2.93 0.25 ปานกลาง 4.07 0.78 มาก 9 2.83 0.83 ปานกลาง 5.00 0.00 มากสด 10 2.17 0.38 ต า 4.20 0.41 มาก 11 2.43 0.50 ต า 3.87 0.35 มาก 12 2.37 0.49 ต า 5.00 0.00 มาก 13 3.60 0.50 สง 4.27 0.64 มากสด 14 3.57 0.57 สง 4.33 0.48 มาก 15 3.57 0.57 สง 4.37 0.49 มาก 16 2.90 0.40 ปานกลาง 4.03 0.49 มาก 17 2.97 0.61 ปานกลาง 4.03 0.49 มาก 18 3.07 0.45 ปานกลาง 4.13 0.51 มาก 19 3.30 0.47 ปานกลาง 4.20 0.41 มาก รวม 15.3X ; 76.0. SD ปานกลาง 34.4X ; 60.0. SD มาก

Wilcoxon Value = 3.824 Wilcoxon Prob. = .000* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.19 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .000 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง

66

2.6.7 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 6 แสดงในตารางท 2.20 ตารางท 2.20 ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 6

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน 4.21 0.42 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 4.21 0.54 มาก 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 3.95 0.71 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 3.89 0.66 มาก 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 4.11 0.74 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

4.00 0.67 มาก

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 4.05 0.71 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 3.89 0.66 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 4.00 0.67 มาก 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 4.26 0.56 มาก บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.00 0.75 มาก 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 4.00 0.75 มาก 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร 3.42 0.69 ปานกลาง 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 3.89 0.81 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 4.26 0.81 มาก ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.37 0.76 มาก 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.11 0.74 มาก 18 ความ สอดคลองและเชอมโยงกนระหวาวขนตอนตางๆ ในรปแบบ 3.89 0.66 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 3.95 0.62 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 4.37 0.60 มาก

รวม 4.03 0.73 มาก

จากตารางท 2.20 พบวา นกศกษามความคดเหน/พงพอใจรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนในระดบมาก ( 03.4X , S.D. = 0.73) ซงเกอบทกกรณความพงพอใจในระดบ “มาก”

67

กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอ ขอ 16 เหมาะสมกบวถชวตและ การเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน ขอ 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน ขอ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน และขอ 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบ น าตนเอง ตามล าดบ ซงทกขอมความคดเหน/พงพอใจ ในระดบมาก กรณทมระดบความพงพอใจนอยสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงมระดบ ปานกลาง หมายความวา มปญหาและอปสรรคระดบปานกลาง ในขณะเรยนรตามรปแบบ การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.6.8 สรปผลการศกษาพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน การทดลองครงท 6

ผลการวเคราะห ไดประเดนทส าคญ ดงตอไปน

1. การเขยนแผนการเรยนร ในครงแรก (การทดลองรอบท 1 ) ของการเรยนนกศกษาสวนใหญจะไมเขาใจ และเขยนแผนการเรยนรของตนเองไมได มกเลยนแบบกน ใชวธการเรยนรคลายกน และไมสอดคลองกบความเปนไปไดจรงและสอดคลองกบบรบทการด าเนนชวตของตนเอง บางคนใชวธการเรยนรทท าไมไดแนนอน คดวาเขยนเพอใหดดจะไดคะแนนจากผสอนมากกวาเขยนนอย แตหลงจากผสอนอธบายท าความเขาใจวา แผนการเรยนรของแตละคนไมจ าเปนตองเหมอนกน วธการเรยนร/แหลงเรยนร/และเครองมอการเรยนร ตองสอดคลองและเหมาะสมกบความถนด รวมถงศกยภาพการเรยนรของผเรยนแตละคน พรอมยกตวอยางแผนการเรยนรหลายๆ แบบใหผเรยนเหนเปนตวอยาง หลงจากนนพบวานกศกษาสามารถเขยนแผนการเรยนรของตนเองไดด และเหมาะสมสอดคลองกบตนเอง แตอยางไรกตามผสอนยงตองชวยแกไขปรบปรงคอนขางมากพอสมควร

เมอผานไป ( แ ะ ) มความเขาใจมากขนเขยนแผนการเรยนรไดดขน รวดเรว และเหมาะสมกบศกยภาพการเรยนรของตนเอง ผสอนแนะน าแกไขนอยมาก โดยเฉพาะในการทดลองรอบท 3 แทบไมมสงทตองแกไข

2. การเรยนตามแผนการเรยนร พบวา นกศกษาลงมอเรยนรตามแผนการเรยนรทตนเองเขยนไวอยางกระตอรอรน สนกสนาน ไมหลบไมหลบ เพอท าชนงานใหเสรจทนตามเงอนไขและเวลา ทจ ากด พฤตกรรมการเรยนรมทงเหมอนกนและแตกตางกน บางคนขออนญาตผสอนเปลยนแผนการเรยนรของตนเองใหม เพราะทราบภายหลงวาไมสามารถท าตามได เชน นกศกษาทอายมากทสดในหองทานหนง ซงปกตเรยนรไดชากวาเพอนในหอง ขอเปลยนวธการเรยนรไปเปนใหเพอนในหองทเปนรนนอง (อายนอยกวา) ยมอปกรณคอมพวเตอรของตนเองไปเรยนรจนเขาใจกอน แลวใหมาสอนตวเองใหเขาใจสามารถท าชนงานไดภายหลง ซงเปนเหตการณหนงทประทบใจผสอน

ยงมพฤตกรรมการเรยนรและแกปญหาของผเรยนบางคนทผสอนคาดไมถง เชน เรองการท าแผนพบ นกศกษาบางคนน ากระดาษมาทดลองพบกอนวาขอมลใดควรอยหนาใด แลวจงลงมอท าแผนพบจรงโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร ตางจากนกศกษาทานอนทไมวางแผน ลงมอท าแผนพบทนทตามทตนเองคดวาถกตอง ท าใหมปญหาภายหลงเมอไดแผนพบจรงเพราะขอมลไมตอเนองกน

3. การสรปและตรวจสอบผลการเรยนร เนองจากผเรยนแตละคนมวธการเรยนรทแตกตางกน และใชเวลาทแตกตางกนคอนขางมาก เมอตรวจสอบความรความเขาใจและทกษะของผเรยน

68

โดยใหผเรยนแตละคนใชคอมพวเตอรท าใหผสอนเหนวาตวเองท าชนงานนนไดจรง พบวานกศกษาบางคนปฏบตไดอยางคลองแคลวและอธบายไดชดเจนอยางเปนล าดบขนตอน ขณะทมนกศกษาบางคนปฏบตไดแตไมสามารถอธบายล าดบขนตอนการสรางชนงานได ซงอาจเนองจากไมเขาใจมากพอ หรอ บกพรองดานทกษะการน าเสนอ ผสอนจงใชวธการซกถามทละขนตอนวา ท าอะไร ท าอยางไร ท าเพออะไร ใชวธการอนไดหรอไม เปนตน เพอใหผเรยนฝกพดอธบายสงทตนเองท าและเพอใหเพอนในชนเรยนเรยนรไปพรอมกน เพอใหผสอนตรวจสอบวาบรรลตามวตถประสงคการเรยนรหรอไม

4. การประเมนผลการเรยนร พบวาบรรยากาศในการประเมนการเรยนรคอนขางมชวตชวา สนกสนาน นกศกษามความตงใจและกระตอรอรนทจะทดสอบโดยการลงมอปฏบตใหเพอนใน ชนและผสอนประเมน มการตอรองคะแนนโดยขอปรบปรงชนงานใหดขน ซงสวนมากผสอนและเพอนใน ชนเรยนยนยอมใหมการปรบปรงคะแนนชนงาน เพราะเหนวานกศกษาจะไดเรยนรและมทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพมขน

5. เมอเปรยบเทยบพฤตกรรมการเรยนของนกศกษากลมน ระหวางการเรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ทง 3 เรอง (การท าแผนพบ การน าเสนอประกอบเสยง และการสรางสตรค านวณใน Excel) กบการเรยนเรองอนๆ ซงใชการเรยนการสอนแบบเดม ซงมลกษณะผสอนบรรยายและสาธตวธการใชโปรแกรมใหผเรยนท าตาม พบวา การเรยนการสอนแบบเดมนกศกษามความสนใจใน การเรยนนอย แตจะสนใจคอมพวเตอรและอปกรณของตนเองมากกวาสงทผสอนก าลงสอน ผเรยน ขาดความกระตอรอรน ไมสนใจทจะซกถาม รอปฏบตตามใบงานหรอท าชนงานทผสอนมอบหมาย ผลงาน ไมประณต และไมแตกตางกนมาก ซงแตกตางกบการเรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ทนกศกษามความกระตอรอรนทจะเรยนมาก ทกคนมความสนกในการคนควาหาวธการท าชนงานใหส าเรจดวยตนเอง ความสมพนธทดกบเพอนเพมขนเพราะมการซกถามและชวยเหลอซงกนและกน

6. เมอเปรยบเทยบพฤตกรรมการเรยนและชนงานของนกศกษากลม รนกอนๆ ซงผสอนใชการเรยนการสอนแบบบรรยาย/สาธตใหผเรยนท าตาม กบนกศกษากลมททดลองเรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ในเรองเดยวกน คอ การท าแผนพบ การน าเสนอประกอบเสยง และการสรางสตรค านวณใน Excel พบวาแตกตางกนมาก โดยนกศกษากลม/รนกอนๆ สวนใหญจะไมสนใจฟงและท าตามผสอน มกสนใจกบการใชเครองคอมพวเตอรของตนเองใชอนเทอรเนต ชนงานทสงจะคลายคลงกนและคลายกบตวอยางทผสอนสาธต ซงอาจเปนพราะเรยนรจากผสอนอยางเดยว ตางกบนกศกษาทเรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ฯ จะคนควาเรยนรจากแหลงขอมลทหลากหลาย มการลองผดถก สามารถออกแบบชนงานตามความคดของตนเอง เปนอสระในการเรยนการคด ขณะเรยนนกศกษามการพดคยแลกเปลยนวธการท าชนงาน มความพยายามในการพฒนาปรบปรงชนงานของตนเองใหดขน สวยงามขน ตามทไดเรยนรมาจากสอตางๆ และตามทเหนชนงานของเพอนในชนเรยน ท าใหชนงานออกมามความแตกตางกนทงรปแบบ/ขนตอน/วธการ/และโปรแกรมทใชในการท าชนงาน

69

2.6.9 ความคดเหนของผสอน 1. นกศกษาบางคนทแตเดมขาดเรยนบอยและลอกงานเพอนสง จะไมพงพอใจการ

เรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ เพราะการเรยนรแบบน าตนเองนนกศกษาแตละคนตองเรยนรดวยวธการของตนเองซงแตกตางกน มอสระในความคด สงผลใหผลงานหรอชนงานของนกศกษาแตละคนมลกษณะสรางสรรคและแตกตางกน การลอกงานหรอผลงานสงจงท าไมได 2. วธการเรยนแบบน าตนเองเหมาะกบเนอหาทมการฝกปฏบต เพราะสามารถก าหนดใหมชนงานชดเจน และก าหนดเกณฑเงอนไขไดงาย เชน รายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร สงทผสอนสงเกตไดระหวางและหลงการใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ในรายวชานคอ นกศกษามทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศมากขน เรยนรจากเพอนมากขนเกยวกบความสามารถของอปกรณไอทของตนเอง เดมซอมาแพงแตใชคณสมบตไมครบ ไมรวาท าอะไรไดบาง เชน โทรศพทมอถอ ปกตใชโทร เลนไลน เลนเฟสบก เมอตองเรยนรดวยวธการนท าใหนกศกษารจกวธการใชฮอตสปอรต Wi-Fi สงสญญาณอนเทอรเนตจากโทรศพทไปยงคอมพวเตอร รจกวธการดวดทศน รวธดาวนโหลดโปรแกรมตางๆ มาใชในการเรยนรไดดวยตนเอง เปนตน โดยทครผสอนไมตองสอน ระหวางเรยนรจากสอตางๆ หรอคนหาความรเรองใดเรองหนงกไดท าใหไดความรเรองอนๆ ไปดวยโดยไมไดตงใจ เชน รจกโปรแกรมอน รวธการอน ทพบโดยบงเอญจากการคนควา

2.7 ทดลองใชรปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองฯ ครงท 7 ทดลองกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) จ านวน น รายวชา การจดแสดงสนคา จ านวน 3 รอบ/เรอง ซงเปนกลมเดยวททดลองรอบ 4 แตตางวชา เพราะมประสบการณและเขาใจรปแบบการเรยนแบบน าตนเองฯ มาแลว ทดลองตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ อยางตอเนองตงแตขนตอนแรกจนขนตอนสดทาย ใชรปแบบการทดลองแบบ One Group Pretest Posttest Design โดยทดลองในสภาพการเรยนการสอนจรง ตามตารางเรยนปกต พยายามควบคมตวแปรแทรกซอน โดยมผสอน แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study)

รายละเอยดและขนตอนการทดลอง มดงตอไปน หมายเหต ส าหรบการเรยนการสอนวชาน มทงทฤษฏและปฏบต โดยชวงแรกจะเปน

หลกการและ ทฤษฏ ชวงหลงจะเปนภาคปฏบต ซงชวงหลงนกศกษาจะตองแบงกลมออกแบบรานจดแสดงสนคา และลงมอปฏบตจดแสดงสนคาพรอมจ าหนายสนคาจรง ณ โรงอาหารของวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ

ด ำเนนกำรทดลองรอบท 1 /เรองท 1 รายวชาการจดแสดงสนคา เรองความหมายของการจด

แสดงสนคา และเรองสวนประสมการตลาด ดงรายละเอยดตอไปน

ขนท 1 (ด าเนนการลวงหนา 1 สปดาห) ผสอนวเคราะหและเตรยมการ ดงตอไปน

70

1.1 ศกษาหรอทบทวนและวเคราะห ปรชญา/ปรชญา/อตลกษณ/เอกลกษณ ของวทยาลยชมชนพจตร และหลกสตรหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) 1.2 ศกษาวเคราะหบรบทของนกศกษากลมทจะเรยน ซงสรปไดวา มจ านวนนกศกษาทงหมด 14 คน เปนเพศชาย - คน เพศหญง 14 คน ชวงอาย 17 - 18 ป คณวฒเดมดานการศกษา มธยมศกษาตอนตน พฤตกรรมการเรยนคอ นกศกษาจะชอบคย เลน ไมชอบการอานหนงสอ ไมชอบ การเขยนหนงสอมากๆ มความพรอมและศกยภาพใชงาน ICT ในระดบ ปานกลาง ถง ด 1.3 ศกษาวเคราะห ลกษณะของรายวชาและเนอหาทจะสอน ซงสรปไดวา เปนรายวชาในกลม บรหารธรกจ เนนดานทกษะการจดแสดงสนคา 1.4 ก าหนดเรองและวตถประสงค ซงสรปไดวา เรองทจะเรยนหรอจะสอนคอเรอง ความหมายของการจดแสดงสนคา และความหมายของสวนผสมดานการตลาด วตถประสงคคอ เพอรความหมายของการจดแสดงสนคา เพอบอกความหมายของสวนประสมทางการตลาด 1.5 จดหา ะ แ แ ะ แ ะ ของตนเอง 1.6 ก าหนดวธการวดและประเมนผล โดยก าหนดใหม 2 แบบ คอ แบบท 1 นกศกษาเลอกท าขอสอบอยางเดยว หรอ แบบท 2 ประเมนจากแบบฝกหด/ใบงาน การน าเสนอหนาชนเรยน และท าขอสอบ 1.7 ส ารวจความพรอมของแหลงสนบสนนการเรยนร ซงวา มหองสมดของวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ หองสมดใกลเคยง และ อนเทอรเนต สอบถาม เพอนสอนเพอน เปนแหลงเรยนรทมขอมลเพยงพอ 1.8 อนๆ

ขนท 2 ผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน โดยผสอนบอก/อธบาย สงตางๆ ตอไปนใหกบผเรยน คอ ความหมายและประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง ขนตอนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง วธการการเรยนรซงมหลายวธการ เครองมอและแหลงทใชในการเรยนรชนดตางๆ พรอมกบยกตวอยางการเรยนรแบบน าตนเอง

ขนท 3 ผสอนอธบายเรองทจะเรยนและวตถประสงค ใหผเรยนทราบและเขาใจ ซงเรองทจะเรยนครงน คอ เรองการจดแสดงสนคา และเรองสวนประสมการตลาด วตถประสงคคอ ใหผเรยนบอกความหมายของการจดแสดงสนคาได และบอกความหมายของสวนประสมการตลาดได

จากนนผสอนทดสอบผลสมฤทธการเรยนรกอนเรยน (Pretest)

ขนท 4 แ และเขยนแ ของตนเอง ตามฟอรมทผสอนเตรยมให โดยผสอนอธบายและยกตวอยางวธการเขยน แลวใหผเรยนแตละคนเขยนแผนการเรยนร และเลอกวธการวดและประเมนผลดวยตวเอง โดยผสอนใหค าปรกษา แลวน ามาใหผสอนตรวจสอบและอนมต ซงพบวา นกศกษากระตอรอรนกบการคดและออกแบบแผนการเรยนรของตนเองเปนอยางมาก ปญหามไมมาก ซงอาจเปนเพราะเคยมประสบการณเขยนมากอนแลว เมอครงทดลองครงท 4 และทกคนเลอกการประเมนแบบท 2 ประเมนจากแบบฝกหด/ใบงาน การน าเสนอหนาชนเรยน และท าขอสอบ

71

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนร พรอมท าแบบฝกหด/ใบงาน โดยผสอนตดตามเพอใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอ ภายในระยะเวลาตามก าหนด ซงจากการด าเนนการพบวา ผเรยนตงใจเรยนรตามแผนการเรยนรของตนเองเปนอยางมาก ไมเลน ไมคย ไมหลบ บางคนนงศกษาเรยนรท าแบบฝกหด ะ ผเรยนจะขอสอบถามผสอนเปนระยะ ๆ ทงนผสอนจะใชวจารณญาณวาจะตอบหรอไม ตามความเหมาะสม และเพอใหการเรยนรมประสทธภาพ ผสอนจงใชการตรวจสอบตดตามการเรยนของผเรยนแตละคน โดยตรวจสอบแบบฝกหด ใบงาน และลงลายมอชอก ากบ

ขนท 6 -7 สรปและตรวจสอบผลการเรยนร โดยใหผเรยนจบกลมอภปรายแลก เปลยนความรกน จากนนใหสงตวแทนน าเสนอหนาชนเรยนใหผสอนประเมน เฉลยแบบฝกหด/ใบงาน ซงหากเหนวาเรองใดผเรยนสวนใหญเขาใจไดไมดเทาทควร ผสอนจะอธบายเรองนนเปนพเศษ จากนนประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคน โดยทดสอบผลสมฤทธหลงเรยนเรยน(Posttest) แลวแจงผลการประเมนทงหมดใหผเรยนทราบ

ขนท 8 ผสอนและผเรยนวเคราะหและปรบปรงการเรยนร ไดขอสรปวา ผเรยนขาดการคนควาขอมลเชงลก ผเรยนตองการใหเพมระยะเวลาในการคนควาใหมากกวาน ตองปรบปรงทกษะผเรยนในดานการน าเสนอ เชน การพด การวเคราะหขอมล และการสรปขอมล จากนน ผสอนทง 2 คน รวมกนวเคราะหและสรปผลการสงเกต ตามกระบวนนการเรยนรบทเรยน (lesson study) 2.7.1 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 1 เรองความหมายของการจดแสดงสนคา และความหมายของสวนผสมดาน แสดงในตารางท 2.21

- หนาถดไป –

72

ตารางท 2.21 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 1

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 4 8 2 7 8 3 1 7 4 3 6 5 7 7 6 3 4 7 7 7 8 4 7 9 3 6 10 4 7 11 3 9 12 7 8 13 5 9 14 7 8

รวม X 4.64 ; SD. = 2.02 21.7X ; SD. = 1.31 Wilcoxon Value = 3.086 Wilcoxon Prob. = .002*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 2.21 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .002 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน ด ำเนนกำรทดลองรอบท 2 /เรองท 2 รายวชาการจดแสดงสนคา เรองการประมาณคาใชจายในการจดแสดงสนคา ปจจยทใชในการพจารณาการจดท างบประมาณการใชจายประจ าป ประเภทของคาใชจายในงบประมาณการจดแสดงสนคา และวธการก าหนดคาใชจายในการจดแสดงสนคา ตามล าดบ โดยมการด าเนนการตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ คลายการทดลองรอบท 1 โดยสรปดงน 1. ก าหนดวตถประสงคการเรยนรครงน คอ เพอใหผเรยน - ประมาณคาใชจายในการจดแสดงสนคา ได - ระบปจจยทใชในการพจารณาการจดท างบประมาณการใชจายประจ าป ได - ทราบประเภทของคาใชจายในงบประมาณการจดแสดงสนคา - สามารถก าหนดคาใชจายในการจดแสดงสนคา

73

2. การวดประเมนผล ม 2 แบบใหผเรยนเลอก คอ แบบท 1 ท าขอสอบอยางเดยว หรอแบบท 2 ประเมนจากแบบฝกหด/ใบงาน การน าเสนอหนาชนเรยน และท าขอสอบ 3. ผสอนใหผเรยนจบกลมเรยนรรวมกน ๆ ละ 3-4 คน

4. สามารถเขยนแผนการเรยนรไดดวยตนเอง ใชเวลาไมมาก ผสอนแกไขไมมากและดกวาการทดลองรอบท 1 ทผานมามาก แผนการเรยนรของผเรยนกลมเดยวกนจะมวธการเรยนรโดยรวมคลายกนแตยงมการเรยนรบางวธการทแตกตางกน สะทอนวาแตละคนมความอสระเปนตวเอง 5. ในขนท 5 ผเรยนสามารถเรยนรตามแผนการเรยนรไดคลองมากขน การซกถามขอความแนะน าจากผสอนนอยลง แตละกลมแขงขนกนน าเสนอหนาชนเรยนอยางสนกสนาน แขงขนกนวาใครจะไดก าไรมากกวากน บางกลมจดสนคาขายแลวไดก าไร บางกลมจดสนคาขายแลวขาดทน

เมอเสรจสนการน าเสนอแลว ผสอนประเมนผลและทดสอบผลสมฤทธหลงเรยน (Postest) จากนน ผสอนทง 2 คน รวมกนวเคราะหและสรปผลการสงเกต ตามกระบวนการเรยนรบทเรยน (lesson study) 2.7.2 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 2 เรองการประมาณคาใชจายในการจดแสดงสนคา ปจจยทใชในการพจารณาการจดท างบประมาณการใชจายประจ าป ประเภทของคาใชจายในงบประมาณการจดแสดงสนคา และวธการก าหนดคาใชจายในการจดแสดงสนคาตามล าดบ แสดงในตารางท 2.22

- หนาถดไป –

74

ตารางท 2.22 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 2

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 6 7 2 4 6 3 4 6 4 3 5 5 6 8 6 5 5 7 5 6 8 5 6 9 5 6 10 3 3 11 5 5 12 6 7 13 6 7 14 5 4

รวม X 4.86 ; SD. = 1.03 X 5.78 ; SD. = 1.31 Wilcoxon Value = 2.667 Wilcoxon Prob. = .008*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จากตารางท 2.22 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .008 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน ด ำเนนกำรทดลองรอบท 3 /เรองท 3 รายวชาการจดแสดงสนคา เรองแนวทางการจดแสดงสนคา การออกแบบตกแตงรานคา แนวความคดในการออกแบบตกแตงรานคา ท าเลกบการออกแบบรานคา แนวทางการลกษณะของพนทรานคากบการออกแบบตกแตง และแนวทางตกแตงรานคาใหประสบความส าเรจ ตามล าดบ โดยมการด าเนนการตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ คลายการทดลองรอบท 1 และ 2 โดยสรปดงน 1. วตถประสงคการเรยนร คอ ผเรยนสามารถจดรานแสดงสนคาและขายสนคา ใหประสบความส าเรจดวยตนเองได โดยผสอนก าหนดกจกรรมและเงอนไขวา ผเรยนตองจดกลม น าแผนการจดแสดงสนคาทออกแบบและปรบปรงจากการเรยนครงทแลว (การทดลองครงท 2) หนาราน

75

แ แ ะ จรง ทโรงอาหารของวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ ชวงพกรบประทานอาหารกลางวน โดยผสอนจะประเมนจากกจกรรมทผเรยนจด 2. ผเรยนสามารถใชกลยทธตามทศกษามาไดจรง โดยผเรยนไดปฏบตการออกแบบ ตกแตงหนารานและขายสนคาจรง ทโรงอาหารของวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ ชวงพกรบประทานอาหารกลางวน ไดรบความสนใจจากนกศกษาสาขาและชนปอนรวมทงผบรหารและผสอนจ านวนมาก ผเรยนสนกกบการขายสนคามาก มการแขงขนกนมาก บางกลม (ราน) น ากลยทธทางการตลาด 4 P ลด แลก แจก แถม มาใช ถากลม (ราน) ใดขายสนคาหมดกอนกลม (ราน )อน จะไปชวยเพอนขาย มปญหาในการขายของบางแตผเรยนแกไขไดตามสถานการณ เมอเสรจสนกจกรรมการจดและจ าหนายสนคาแลว แตละกลมตองสรปตนทนก าไร และน าเสนอหนาชน เพอใหผสอนและเพอนนกศกษารวมอภปรายแลกเปลยนเรยนร สรปผล

2.7.3 ผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 3 แสดงใน ตารางท 2.23 ตารางท 2.23 เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน การทดลองครงท 7 รอบท 3

ล าดบ นกศกษา

คะแนน ( ะแ ) กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง

1 4 8 2 5 8 3 5 7 4 4 8 5 5 7 6 5 7 7 5 7 8 5 7 9 5 8 10 5 8 11 6 8 12 5 8 13 6 8 14 5 8

รวม X 5.00 ; SD. = 0.55 X 7.64 ; SD. = 0.49 Wilcoxon Value = 3.36 Wilcoxon Prob. = .001*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

76

จากตารางท 2.23 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .001 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาผลสมฤทธการเรยนรของนกศกษาเรองการจดแสดงสนคา หลงเรยน สงกวา กอนเรยน แ ฯ การทดลองครงท 7 แสดงในตารางท 2.24 หมายเหต เนองจากนกศกษาททดลองครงท 7 เปนกลมเดยวกบทดลองครงท 4 และชวงเวลาหางกนไมมาก ผสอนจงประเมนความสามารถเรยนรแบบน าตนเองของการทดลองครง 7 เฉพาะหลงหรอสนสดการทดลอง ( สนสดรอบท 3 ) เทานน แลวน าไปเปรยบเทยบกบความสามารถเรยนรแบบน าตนเอง กอนเรยน/กอนทดลอง ของการทดลองครงท 4 ตารางท 2.24 แ การทดลองครงท 7

(ขอมล กอนเรยน เปนชดเดยวกนกบ การทดลองครงท 4)

ล า ดบ

กอนเรยน อนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 2.34 0.53 ต า 4.44 0.48 สง 2 2.15 0.45 ต า 4.35 0.54 สง 3 2.51 0.58 ปานกลาง 4.47 0.27 สง 4 2.88 0.19 ปานกลาง 4.48 0.34 สง 5 2.91 0.30 ปานกลาง 4.37 0.98 สง 6 2.44 0.15 ต า 4.34 0.24 สง 7 2.37 0.41 ต า 4.41 0.77 สง 8 3.33 0.39 ปานกลาง 4.49 0.14 สง 9 2.42 0.52 ต า 4.11 0.28 สง 10 2.22 0.25 ต า 3.99 0.63 สง 11 2.58 0.51 ปานกลาง 4.01 0.17 สง รวม 56.2X ; 34.0. SD ปานกลาง 31.4X ; 19.0. SD

Wilcoxon Value = 2.934 Wilcoxon Prob. = .003* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.24 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .003 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวา

77

ความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง สงกวา กอนใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง เมอน าขอมลความสามารถเรยนรแบบน าตนเอง หลงการทดลองรอบท แ ะ บท 7 มาเปรยบเทยบกน เพอประเมนวานกศกษามพฒนาการดานการเรยนรแบบน าตนเองเพมขนหรอไม แสดงในตารางท 2.25

ตารางท 2.25 แ หลงการทดลองครงท 4 และครงท 7

ล า ดบ

หลงการทดลองรอบท 4 หลงการทดลองรอบท 7 คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ

1 3.55 0.48 สง 4.44 0.48 สง 2 3.63 0.54 สง 4.35 0.54 สง 3 3.88 0.27 สง 4.47 0.27 สง 4 3.99 0.34 สง 4.48 0.34 สง 5 3.79 0.98 สง 4.37 0.98 สง 6 3.66 0.54 สง 4.34 0.24 สง 7 3.78 0.47 สง 4.41 0.77 สง 8 3.81 0.64 สง 4.49 0.14 สง 9 3.88 0.18 สง 4.11 0.28 สง 10 3.89 0.64 สง 3.99 0.63 สง 11 3.88 0.37 สง 4.01 0.17 สง รวม 79.3X ; 13.0. SD 31.4X ; 19.0. SD

Wilcoxon Value = 2.936 Wilcoxon Prob. = .003* * หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 2.25 เมอวเคราะหโดยใชสถต Wilcoxon Matched-pairs Signed rank test

แบบจบคทระดบนยส าคญ 0.05 พบวา คา Wilcxon Prob เทากบ .003 ซงนอยกวา 0.05 แสดงวาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงการทดลองรอบท 7 กวาหลง การทดลองรอบท 4 แสดงวาการทดลองรอบท แ ความคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 7 แสดงในตารางท 2.26

78

ตารางท 2.26 ามคดเหน/พงพอใจตอรปแบบการจดการเรยนรฯ การทดลองครงท 7

ขอ ค าถาม คาเฉลย X

คาเบยงเบน .SD

ระดบ พงพอใจ

ประโยชนทผเรยนไดรบ 1 ความรททานไดรบจากการเรยนแบบน 4.44 0.75 มาก 2 พฒนาความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง 4.77 0.19 มากสด 3 ท าใหบรรลผลสมฤทธการเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว 4.34 0.14 มาก 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร 4.66 0.67 มากสด 5 พฒนาทกษะการเลอกใชเครองมอในการเรยนร 4.48 0.44 มาก 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล

สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล

4.58 0.88 มากสด

7 พฒนาทกษะการท างานเปนทมและเรยนรรวมกน 4.38 0.28 มาก 8 พฒนาทกษะการเรยนและการด าเนนชวตในศตวรรษท 21 4.39 0.48 มาก 9 การน าไปประยกตใชกบการเรยนวชาอนๆ 4.03 0.15 มาก 10 โดยสรป ประโยชนจากการเรยนรแบบน าตนเอง 4.51 0.38 มากสด บรรยำกำศกำรเรยนร

11 สนก/เพลดเพลน/กระตอรอรน ตอการเรยนร 4.44 0.75 มาก 12 เปนอสระในการเรยน แสดงศกยภาพการเรยนรไดเตมท 4.00 0.27 มาก 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร 2.67 0.99 ปานกลาง 14 รสกวา ตวเองมรและความสามารถ ไมดอยกวาคนอนๆ 4.11 0.19 มาก 15 เกดบรรยากาศ เออเฟอ แลกเปลยน ชวยเหลอ และเรยนรรวมกน 4.33 0.33 มาก ควำมส ำคญ ควำมเหมำะสม และควำมสอดคลอง กนของรปแบบ

16 เหมาะสมกบวถชวตและการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชน 3.77 0.38 มาก 17 สอดคลองและตอบสนองความตองการของนกศกษาวทยาลยชมชน 4.01 0.73 มาก 18 ความสอดคลองและเชอมโยงกนระหวางขนตอนตางๆ ในรปแบบ 4.25 0.94 มาก 19 ความส าคญและเหมาะสมของขนตอนตางๆ ของรปแบบ 4.14 0.18 มาก 20 โดยสรป รปแบบเหมาะสมและสอดคลองกบวทยาชยชมชน เพยงใด 4.33 0.21 มาก

รวม 4.23 0.44 มาก จากตารางท 2.26 พบวา นกศกษามความพงพอใจรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนโดยรวมในระดบมาก ( 23.4X , S.D. = 0.44) ซงเกอบทกขอมระดบความคดเหน/ความพงพอใจในระดบ “มาก”หรอ “มากสด” กรณทมระดบความพงพอใจสงสดเรยงล าดบ 3 ขอแรก ขอ 2 พฒนาความสามารถใน การเรยนรแบบน าตนเอง ขอ 4 พฒนาทกษะการวางแผนการเรยนร และขอ 6 พฒนาทกษะเกยวกบขอมล เชน เลอกแหลงเรยนรหรอแหลงขอมล สบคนขอมล ตรวจสอบความถกตองและความเชอถอของขอมลการอาน การเขยน วเคราะห สรป และการวดและประเมนผล ซงทกขอมระดบพงพอใจ มากสด

79

กรณทมระดบความพงพอใจต าสด คอ ขอ 13 ปญหาและอปสรรคตอการเรยนร ซงมระดบพงพอใจปานกลาง หมายความวา มปญหาและอปสรรคระดบปานกลาง ในขณะเรยนรตามรปแบบ การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน นนเอง 2.7.6 สรปผลการศกษาพฤตกรรมการเรยนรของผเรยน การทดลองครงท 7 - เมอใชการเรยนการสอนแบบบรรยาย รายวชาจดแสดงสนคา กบนกศกษารนกอนๆ หลายรนทผานมา พบวาสวนใหญจะไมใหความสนใจกบการเรยน ชอบคย เลน ไมชอบการอานการเขยนหนงสอ เมอมอบหมายงาน/แบบฝกหด จะไมท า รอถามจากเพอน หรอรอผสอนเฉลย แตกตางจากการใชการเรยนการสอนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ กบนกศกษากลมทดลอง ซงนกศกษามความสนใจในการเรยนมาก ตงใจ กระตอรอรน สนกในการเรยน สามารถคนควาหาความรไดดวยตนเอง มทกษะการเขยนมากขน กลาซกถาม กลาแสดงออก และพฒนาการท างานรวมกบผอน - เมอใชการเรยนการสอนแบบบรรยาย รายวชาจดแสดงสนคา กบนกศกษารนกอนๆ แลวใหออกแบบจดหนารานและจ าหนายสนคา พบวาสวนใหญ นกศกษาจดแสดงสนคาตามทผสอน ยกตวอยางใหด รปแบบการจดแสดงสนคาจงออกมาคลายๆ กน แตละกลมจดแสดงสนคาของตนเอง ไมมปฏสมพนธกบเพอนกลมอนๆ แตกตางจากนกศกษากลมทดลองใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ซงพบวา แตละกลมมรปแบบการจดแสดงสนคาทหลากหลาย นกศกษามความสนกสนานในการจดแสดงสนคา มการชกชวนรนพ/รนนอง ทรจกมาชวยรวมจดนทรรศการ มการประชาสมพนธการจดแสดงนทรรศการ ซงอาจจะเนองมากจากการทนกศกษามการวางแผนอยางเปนระบบ มการคนควาหาขอมลจากแหลงความรทหลากหลาย ไดเหนตวอยางการจดแสดงสนคาหลายรปแบบ และมการท างานเปนทม การท างานรวมกนเปนกลมบอย ๆ ท าใหนกศกษามน าใจ และชวยเหลอซงกนและกน สงหนงทนาสนใจกคอ พอคา แมคาทขายอาหารประจ าทโรงอาหารของวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ บอกกบผสอนวา อยากใหมกจกรรมการจดแสดงสนคาของนกศกษาเชนนเสมอๆ เพราะมนกศกษาในวทยาลยชมชนใหความสนใจเขาชมการจดแสดงสนคาเปนจ านวนมาก สงผลใหพอคาแมคาขายอาหารทโรงอาหาร ขายสนคาไดมากขนกวาวนปกต หลายเทา 2.7.7 ปญหาและอปสรรคทพบขณะทดลอง

นกศกษาขาดแหลงคนควาความรทหลากหลาย เนองจากวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ ไมมหองสมด มแตหนงสอยมเรยน และไมมเครองคอมพวเตอรสวนกลางส าหรบสบคนขอมล นกศกษาจงตองใชโทรศพทมอถอของตนเองสบคนผาน WIFI ของวทยาลยชมชน ซงสญญาณอนเทอรเนตไมเสถยร การคนควาขอมลจงตองใชเวลานาน 2.7.8 ความคดเหนของผสอน

เมอผเรยนเขาใจกระบวนการเรยนแบบน าตนเองแลว ผเรยนชอบทจะเรยนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ไมชอบการเรยนการสอนแบบเดม สาเหตเพราะการสอนแบบเดมผเรยนไดแตนงฟง จงท าใหงวงนอน ตางจากการสอนแบบน าตนเองซงผเรยนมความสนก เพราะไดแลกเปลยนความคดกบเพอนในหอง รวมถงเพอนรนพ รนนองรวมวทยาลย

80

2.2 ผลกำรวจย(Results)

2.2.1 สภำพกำรเรยนกำรสอนของวทยำลยชมชนทเปนอย

ลกษณะการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน ทเปนอยในระหวางด าเนนการวจย มดงน

1. หลกสตรทเปดสอนในวทยาลยชมชนทกแหงในประเทศไทย แบงเปน 3 รปแบบ

คอ การศกษาเพอพฒนาทองถนชมชน (Track 1 : Track ชมชน) การศกษาเพอพฒนาอาชพ (Track 2 : Track อาชพ) และ การศกษาอดมศกษาต ากวาปรญญา (Track 3 : Track อนปรญญา)

1.1 รบสมครผส าเรจการศกษาระดบมธยมปลายขนไป และรบสมครทกเพศ ทกวย ขณะด าเนนการวจยมหลกสตรระดบอนปรญญารวมทงสนประมาณ 26 หลกสตร มนกศกษารวมทวประเทศทงสน 11,441 คน ตวอยางหลกสตรระดบอนปรญญาทไดรบความนยมมหลากหลายสาขาวชา เชน การปกครองทองถน การศกษาปฐมวย คอมพวเตอรธรกจ การจดการทวไป สาธารณสขชมชน เปนตน

1.2 หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ ชงแยกเปนประกาศนยบตรวชาชพ ( ) และ ประกาศนยบตรวชาชพชนสง ( ส.) ซงเปดสอนเฉพาะวทยาลยชมชนพจตร และ วทยาลยชมชน อทยธานเทานน รบผส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตน และมธยมศกษาปลายเขาศกษา ในระหวางด าเนนการวจย มนกศกษาระดบ ปวช แ ะ 6 ะ . เชน สาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ สาขาวชาไฟฟาก าลง สาขาวชาชางยนต สาขาวชาการบญช แ ะ หลกสตรระดบ ปวส. เชน สาขาววชาเครองกล สาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ สาขาวชาไฟฟา สาขาวชา ชางยนต สาขาวชาการบญช

2. ดานนกศกษา 2.1 นกศกษาหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ จะมชวงอายประมาณ 6 –

พฤตกรรม บคลกภาพ ความคด คานยม ทศนคต จงคลายกบนกศกษาระดบอาชวศกษาทวไป 2.2 นกศกษาหลกสตรอนปรญญา มความแตกตางและหลากหลายมาก ดงน 2.2.1 มชวงอาย 19 - 73 ป แตโดยเฉลยประมาณ 2.2.2 เพศชายรอยละ 30 เพศหญงรอยละ 70 2.2.3 วฒการศกษา ระดบมธยมปลายประมาณรอยละ 95 และระดบปรญญาตร

ประมาณรอยละ 5 2.2.4 นกศกษาทไมมอาชพประมาณรอยละ 40 สวนนกศกษาทมอาชพ

ประมาณรอยละ 60 ซงอาชพ ล าดบท ขาราชการ/เจาหนาทหนวยงานรฐ ะ ะ 33 ล าดบท รบจาง ะ ะ 19 ล าดบท คาขาย ธรกจสวนตว เจาของกจการ ะ ะ 17 ล าดบท 4 พนกงานบรษท/องคกรธรกจเอกชน ะ ะ 16 ล าดบท เกษตรกร ะ ะ 15

81

2.2.5 สถานภาพ นกศกษาทมครอบครวแลวประมาณรอยละ 80 โดยเฉลยมบตรครอบครวละ 2 คน และนกศกษาโสดประมาณรอยละ 20

6 ตงแต 3,000 ถง 30,000 ทนกศกษาจ านวนมากไดรบคอ 9,000 บาท

3. ดานผสอน 3.1 จ านวนผสอน มผสอนในสงกดทวประเทศประมาณ 6 นอกจากนยงมผสอนทเปนวทยากรรบเชญ ซงมจ านวนไมแนนอน ( สถตปการศกษา 2557 ประมาณ 1,546 คน )

3.2 วฒการศกษา ประกอบดวยปรญญาเอกประมาณรอยละ 3 ปรญญาโทประมาณรอยละ 37 ปรญญาตรประมาณรอยละ 60

3.2 ประสบการณการสอน ทผสอนสวนใหญม คอ 15 ป

4. ดานวธการเรยนการสอน 4.1 วธสอนทผสอนสวนใหญของวทยาลยชมชนใชในการเรยนการสอน เรยงล าดบ คอ

- แ แ ะประกอบ - การสอนแบบสาธต - การสอนแบบ โครงงาน

4.2 วธเรยนทนกศกษาสวนใหญของวทยาลยชมชนใน คอ ฟงบรรยาย จดบนทก

5. ปญหาดานการเรยนการสอนทบรหารสวนใหญประสบ คอ มาตรฐานในการเรยนแตละรายวชาไมเทากน แตละหนวยจดการศกษาไมเทากน แมวาจะอยในวทยาลยชมชนเดยวกน เนองจากปจจยหลายประการ

6. ปญหาดานการเรยนการสอนสวนใหญ มดงน 6.1 อาจารยผสอนใชวธการสอนแบบบรรยายอยางเดยว หรอเนนการบอกจด หรอสงงานปรมาณมากหรอซบซอนมากเกนก าลง เปนการเรยนการสอนทสวนใหญออกแบบและจดการโดยผสอน ผเรยนจงมสวนรวมนอย ทงทมผเรยนบางคนทมความรประสบการณบางเรองสงและอยากน าเสนอ 6.2 นกศกษาบางคน แ ะ ะ 6.3 นกศกษาบางคนมสถานภาพทางสงคม เชน เปนก านน ผใหญบาน ผชวยผใหญบานนายกองคการบรหารสวนทองถน ฯลฯ ท าใหตองขาดเรยนบอย 6.4 นกศกษาบางคนมภาระครอบครว หรอ มบตรในชวงแรกเกด หรอ จ าเปนตองน าบตรมาอยดวยขณะมาเรยน ท าใหประสทธภาพในการเรยนรไมเตมท 6.5 นกศกษาบางคนมงานประจ าทตองเขางานท างานเปนกะ ท าใหตองขาดเรยนถาชวงเขางานตรงกบวนเวลาเรยน ซงครงละหลายวน 6.6 แมวาคาลงทะเบยนและคาใชจายตางๆ จะถกมาก แตนกศกษาบางคนยงม แ ะอาหาร ะ ทวทยาลยชมชน

82

6.7 เวลาในการทบทวนและท างานทผสอนมอบหมายมนอย เพราะผเรยนสวนใหญตองประกอบอาชพ ( ) แ ะ แ ท าไดไมมากและทกวน เพราะ แ ะ ะ ประกอบตารางเรยนในวนเสารและอาทตยเตมตลอดวน สงผลใหไมสามารถคนควาและปรกษาระหวางกน เพอทบทวนและท างานทผสอนมอบหมายในวนเสาร และวนอาทตยได

6.8 นกศกษาบางคนขาดความพรอมในเรองเครองมอและเทคโนโลยการสอสาร เชน ไมมคอมพวเตอรสวนตวทบาน ไมม smartphone/Tablet นกศกษาบางคนอาศยอยในทองถนหางไกล ไมมเครอขายใหบรการอนเทอรเนตหรอมแตประสทธภาพต าและไมเสถยร มปญหาการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการตดตอสอสารระหวางนกศกษากนเอง และระหวางนกศกษากบผสอน ท าใหการเรยนขาดประสทธภาพ เชน งานทตองท ากนเปนทมหรอเปนกลม หรองานทตองอาศยขอมลทสบคนจากอนเทอรเนต แมวาจะมาใชอนเทอรเนตของวทยาลยชมชนไดในวนเสารและอาทตย แตดวยตองเรยนเกอบตลอดวนและตองรบเดนทางกลบตอนเยน ท าใหไมสามารถใชอนเทอรเนตของวทยาลยชมชนได

6.9 นกศกษาวทยาลยชมชนบางทาน เชน มทกษะพนฐานเพอใชสนบสนนการเรยนนอย ทกษะการฟง การอาน การเขยน บนทก แ ะ สบคน การวเคราะห การวงเคราะห การน าเสนอ หรอแมกระทงการท างานรวมกน เปนตน

6.10 ทศนคตการเรยนของนกศกษาบางคนทตองการเฉพาะวฒการศกษาเทานน โดยไมสนใจเนอหาความรทกษะและประสบการณทจะไดระหวางเรยน ซงจะแสดงพฤตกรรมการเรยนทไมสนใจตงใจเรยน ขาดเรยนบอย ลอกงาน และทจรตในการสอบ

โดยสรป แมวาการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนในประเทศไทยทเปนอยในขณะด าเนนการวจย (ซงสวนใหญเปนการเรยนการสอนแบบบรรยาย และมการสอนแบบสาธตและโครงงานบาง ) จะเปนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ แตจะมประสทธภาพยงขนถาน า ทฤษฏ/หลกการ การเรยนรแบบน าตนเองมาผสมผสาน เพราะเปนทฤษฏ/หลกการหนง ทสอดคลองกบบรบทการศกษาของวทยาลยชมชนของประเทศไทย 2.2.2 แนวทำงกำรจดกำรเรยนรแบบน ำตนเองของนกศกษำวทยำลยชมชน

ผลจากการด าเนนการวจย ไดแนวทางจดการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ทผานการความคดเหนชอบจากการประชมกลม (Focus Group) ผบรหาร ผสอน และผเรยน ของกลมตวอยางวทยาลยชมชน 8 แหง คอ วทยาลยชมชนบรรมย วทยาลยชมชนสระแกว วทยาลยชมชนตราด วทยาลยชมชนสมทรสาคร วทยาลยชมชนพจตร วทยาลยชมชนอทยธาน วทยาลยชมชนตาก และวทยาลยชมชนพงงา จากกลมประชากรวทยาลยชมชน แ

แ เปนหลกการ/วธการหนงท ะ เพราะสอดคลองกบบรบทวทยาลยชมชนหลายดาน แตการปฏบตจรงคงไมสามารถ

83

ด าเนนการไดตาม หลกการ/นยาม/ความหมาย ของการเรยนรแบบน าตนเองไดครบถวน เพราะมเงอนไขและขอจ ากดบางประเดน ดงน 1. ประเดนการวเคราะหและระบเนอหาตามความตองการการเรยนรของตนเอง คงไมสามารถด าเนนการได เพราะเนองจากหลกสตรของวทยาลยชมชน ก าหนดรายวชาเรยนและขอบเขตเนอหาทจะเรยนไวแลว ผเรยนและผสอนจงไมสามารถก าหนดเนอหาเองได แตสามารถเพมเตมปรมาณและรายละเอยดเนอหาจากทหลกสตรก าหนดใหมากกวาเดมหรอมรายละเอยดมากกวาเดมได 2. ประเดนตงเปาหมายในการเรยนหรอวตถประสงคการเรยนร สามารถด าเนนการไดและจะสงผลดมาก เพราะการเรยนการสอนของวทยาลยทเปนอย ผสอนเทานนทก าหนดเปาหมายในการเรยนร เมอมการจดการเรยนการสอนแบบน าตนเองจะเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการตงเปาหมายการเรยนรรวมกบผสอน สามารถแสดงความคดเหนและสะทอนความตองการใหผสอนทราบ ผเรยนวทยาลยชมชนสวนใหญเปนผใหญ ตองการเรยนรอยางมความหมายและไดรบประโยชน จงแตกตางจากผเรยนในระบบการศกษาอนๆ คอนขางมาก การจดการเรยนรแบบน าตนเองจะเปดโอกาสใหผเรยนบอกผสอนวาเขาตองการอะไรจากการเรยนวชานหรอครงน ท าใหผสอนวางแผนและจดการเรยนการสอน ไดมประสทธภาพมาก 3. ประเดนการแสวงหา ผสนบสนน/แหลงความร/สอการศกษาทใชในการเรยนร หากวทยาลยชมชนจดการเรยนการสอนแบบน าตนเอง จะมการพจารณาและน าสงเหลานมาใชกบการเรยนการสอนเพมมากขน ท าใหการเรยนการสอนนาสนใจและนกศกษาไดประโยชนอยางชดเจนมากขน เพราะสภาพการเรยนการสอนวทยาลยชมชนทเปนอย ผสอนเทานนทเปนผก าหนดสงเหลาน ซงสวนใหญจะมเอกสารต าราประกอบการสอนของผสอน หนงสอต าราอานประกอบในหองสมด และแหลง ขอมลในอนเทอรเนตเทานน แตเมอวทยาลยจดการเรยนรแบบน าตนเองซงผเรยนมสวนในการแสวงหาผสนบสนน/แหลงความร/สอการศกษาทใชในการเรยนร จะมแหลงเรยนรในชมชนเขามามากยงขน เพราะผเรยนจะรรายละเอยดเกยวกบชมชนของเขาเปนอยางด และเขาสามารถเรยนรจากแหลงเรยนรเหลานไดดวยตนเอง และในวนเวลาทเขาสะดวก ไมจ าเปนตองมการเรยนการสอนในชนเรยนเทานน 4. ประเดนวธการเรยนร ซงผเรยนจะตองออกแบบวธการเรยนรทเหมาะสมกบตนเอง หรอมผสอนชวยเหลอ ประเดนนผเรยนวทยาลยชมชนด าเนนการได และนาเกดประสทธผลมาก เพราะผเรยนวทยาลยชมชนมความหลากหลายแตกตางกนมาก ทงวย วฒการศกษาเดม อาชพ ความพรอมในการเรยนร การเดนทาง รายได ฯลฯ แตละคนจงจ าเปนตองใชวธการเรยนรทเหมาะสมกบตนเอง 5. ประเดนการประเมนผลการเรยนรของตนเอง เนองจากมมาตรฐานการวดและประเมนผลของวทยาลยชมชนก าหนดไว ดงนนจงไมสามารถใหนกศกษาวทยาลยชมชนก าหนดการวดประเมนผลดวยตนเองไดทงหมด แตผสอนสามารถเปดโอกาสใหผเรยนรวมก าหนดวธการวดประเมนผลได 6 ทควรน ามารวมกบการด าเนนการจดการเรยนรแบบน าตนเอง มดงตอไปน - ทงผเรยนและผสอนตองเขาใจความหมายและประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง - ะ แ ะ ICT และ แ ะ - ควรสนบสนนใหจดการเรยนรแบบน าตนเองผสมผสานกบการเรยนรเปนทม

84

- แ และตองชวยเหลอแนะน าผเรยนอยางมากและใกลชด จนกวาผเรยนจะเขาใจมประสบการณและสามารถด าเนนการดวยตนเองได อยางไรกตามแมผเรยนจะด าเนนการไดเอง ผสอนควรก ากบตดชวยเหลอเมอผเรยนตองการ ผานชองทางตางๆ ทเหมาะสม เชน เขาพบ โทรศพท หรอ social net or 2.2.3 รปแบบกำรเรยนรแบบน ำตนเองของนกศกษำวทยำลยชมชน

1. ทฤษฏทใชเปนพนฐำนของรปแบบ การเรยนรแบบน าตนเอง เปนแนวคดทมพนฐานมาจากทฤษฎกลมมานษยนยม ตามทฤษฎ

การศกษาผใหญ(Andragogy) ซงมความเชอวา มนษยทกคนเกดมาพรอมกบความด มความเปนอสระ เปนตวของตวเอง สามารถหาทางเลอกของตนเอง มศกยภาพและพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางไมมขดจ ากด มความรบผดชอบตอตนเองและผอน (Elias and Merriam, 1980 อางถงใน Hiemstra and Brockett, 1994)

2. นยำมศพทเฉพำะ เพอใหสอดคลองกบบรบทการจดการศกษาของวทยาลยชมชน จงจะนยามศพทส าหรบการ

วจยครงน ดงน

2.1 การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง การจดประสบการณการเรยนรของนกศกษาวทยาลยชมชนเปนการเฉพาะของบคคลใดบคคลหนง ทสอดคลองกบบรบทการจดการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน และบรบทการด าเนนชวตของนกศกษาของวทยาลยชมชน โดยนกศกษาวทยาลยชมชนก าหนดและวางแผน หรอทงนกศกษาและผสอนรวมกนก าหนดและวางแผน สงตอไปน

2.1.1 ความตองการเรยนร ซงหมายถง เรองหรอเนอหาทจะเรยนร 2.1.2 เปาหมายการเรยนรหรอวตถประสงคการเรยนร ซงหมายถง สงทตองการจะให

เกดกบนกศกษาหรอสงทนกศกษาตองการไดรบ ในดานพทธพสย (Cognitive domain) ดานจตพสย(Effective Domain) และดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) เพยงดานใดดานหนง หรอหลายดาน

2.1.3 ระยะเวลาการเรยนร ซงก าหนดชวงวนและเวลาของการเรยนรอยางชดเจน 2.1.4 แผนการเรยนร ซงประกอบดวยรายละเอยดตอไปนเปนอยางนอย คอ วธการ

เรยนรและเทคนคการเรยนร สถานทหรอแหลงเรยนร และหลกฐานการเรยนร โดยสงตางๆ เหลานสอดคลองและตอเนองกนอยางเปนล าดบ

2.1.5 การวดและประเมนผลการเรยนร ซง ควรมลกษณะดงน - นกศกษาแตละคนสามารถก าหนดวธการวดและประเมนผลทงหมดดวยตนเอง

หรอก าหนดไดเปนเพยงบางสวน หรอผสอนมชดการวดและประเมนผลใหผเรยนเลอก - มทงการวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร (Formative Assessment) และ

เพอตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment) - มวธการวดหลากหลายและสอดคลองกบแผนการเรยนร

85

2.2 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง ขนตอนหรอล าดบการด าเนนกจกรรมการจดการเรยนร ซงสอดคลองกบนยามของการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยรปแบบมความยดหยนสามารถน าไปประยกตใชกบการเรยนการสอนของรายวชาตางๆของวทยาลยชมชนแตละแหง ไดอยางสอดคลองกบปจจยและบรบทตางๆ ในขณะนน

3. แนวคด/หลกกำร ของรปแบบ

3.1 ดานความสอดคลอง ; โดยรปแบบตองสอดคลองกบทฤษฏการศกษาผใหญ และนยามศพทการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

3.2. ; โดย แ จะ สามารถประยกตใชไดกบ - บรบทการจดการศกษาของวทยาลยชมชน แตละแหง - รายวชาตางๆ ทเปดสอนในวทยาลยชมชน ซงอาจประยกตใชไดทงรายวชา หรอบาง

เนอหา/บางเรองของรายวชา ทงนขนกบดลพนจของผสอน - สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบ/วธสอน ฯลฯ ทสนบสนนการเรยนรแบบน าตนเอง

มารวมหรอผสมผสานได - สามารถน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) ทสงผลสนบสนนการเรยนร

แบบน าตนเอง มารวมหรอผสมผสานได 3.3 ดานเปาหมาย ; รปแบบตองท าใหผลสมฤทธการเรยนของผเรยนบรรลตามวตถประสงค

การเรยนรทผสอนก าหนด ท าใหความสามารถการเรยนรของผเรยนพฒนาขน รวมทงพฒนาคณลกษณดานอนๆ ตามทผสอนตองการพฒนา เชน ทกษะการเรยนรในศตวรรษท แ ะ แ การเรยนรแบบน าตนเองฯ

4. โครงสรำงและขนตอนของรปแบบ รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน แบงเปน 8 ขนตอน เวยนรอบ ดงรป 2.1

86

รปท 2.1 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนในประเทศไทย

รำยละเอยดและแนวปฏบตแตละขนตอน มดงน

ขนท 1 ผสอนวเครำะหและเตรยมกำร

กอนเรมการเรยนการสอนของแตละวชา ผสอนตองวเคราะหและก าหนดสงตางๆ ตอไปน 1.1 ศกษา ทบทวน และวเคราะห ปรชญา/อตลกษณ/เอกลกษณ ของวทยาลยชมชน และ

ของหลกสตร ทรายวชาทจะสอนนนสงกดอย 1.2 ศกษาวเคราะหบรบทของกลมผเรยนทจะสอน ในดานตางๆ ใหครอบคลมมากสด เชน

จ านวนผเรยน สดสวนเพศหญงชาย ชวงวยวฒ คณวฒเดมดานการศกษา ฐานะ อาชพ ประสบการณ สถานภาพทางสงคม ศกยภาพการเรยนร ความสนใจ ความรบผดชอบ พฤตกรรมการเรยน ความสามารถในการใช ICT เปนตน

1.3 ศกษาและวเคราะหรายวชาและเนอหาทจะสอน ในประเดนตางๆ ใหครอบคลม เชน ค าอธบายรายวชา วตถประสงคปลายทางหรอเปาหมายการเรยนรสดทายของรายวชา เปนตน 1.4 ก าหนดวตถประสงคของ เนอหา/เรอง/กลมเนอหา ทจะสอน โดยวตถประสงคทก าหนดตองชดเจน เปนรปธรรม ทาทายความสามารถการเรยนร ไมยากหรองายเกนไป

สามารถน า ICT ทสงผลสนบสนนการเรยนรแบบน า

ตนเองมาประยกตใช รวมดวยไดตามความเหมาะสม

สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบ/วธสอน เทคนคการสอน/ฯลฯ ทสงผลสนบสนน การเรยนรแบบน าตนเอง มาประยกตใช

รวมดวยไดตามความเหมาะสม

ครมบทบาท แนะน า และชวยเหลอ ผเรยน เทาทจ าเปนและตาม

ความเหมาะสม

ขนท 1 ผสอนวเคราะหและเตรยมการ

ขนท 6 สรปและตรวจสอบผลการเรยนร

ขนท 4 ผเรยนออกแบบแผนการเรยนร

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนร

ขนท 2 ผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน

ขนท 7 ประเมนผลการเรยนร

ขนท 8 วเคราะหและปรบปรงการเรยนร

ผสอน

นกศกษา ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงค

87

1.5 จดหา วสด ส าหรบ ครงนน เชน แบบฝกหด ใบงาน แบบทดสอบ สไลดประกอบบรรยาย คลปช เปนตน 1.6 ก าหนดวธการวดและประเมนผล ทสอดคลองและเหมาะสมกบวตถประสงค และเนอหาของการเรยนการสอนครงนน เพอน าไปพจารณารวมกบผเรยนเพอคดเลอกวธการวดและประเมนรวมกนในภายหลง ซงควรมทงการวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร(Formative Assessment) และเพอตดสนผลการเรยนร(Summative Assessment) เพอใหผเรยนและผสอนรวมกนพจารณาเลอกใชและก าหนดสดสวนคะแนน เชน แบบฝกหด ใบงาน แบบทดสอบ สอบทายเรอง การน าเสนอผลงาน รายงาน หลกฐานการเรยนร ฯลฯ ทงนวธการวดและประเมนผลควรมลกษณะตอไปน 1.6.1 เหมาะสมกบระยะเวลาการเรยนร จ านวนผเรยน และสามารถตรวจและแจงผลการประเมนใหผเรยนทราบอยางรวดเรว

1.6.2 ผสอนควรออกขอสอบไวลวงหนากอนทจะมการเรยนการสอนจรง เพอปองกนความคลาดเคลอนของความตรงในการวดทอาจเกดขน และถาน าขอสอบใหเพอนครหรอผทรงคณวฒชวยตรวจสอบความตรง(Validity)จะดมาก

1.6.3 ถาผสอนใชการวดผลแบบเขยนตอบ หรอประเมนจากชนงาน หรออนๆ ทมลกษณะคลายกน ผสอนควรก าหนดเกณฑพจารณาแบบ Rubric Score และทดลองใชไวลวงหนาดวย 1.7 ส ารวจความพรอมของแหลงสนบสนนการเรยนร ทงภายในวทยาลยชมชน และภายนอกวทยาลยชมชน เชน หองสมด จ านวนหนงสอทสอดคลองกบรายวชาหรอเนอหาทจะจดการเรยนการสอน ประสทธภาพและจ านวนของเครองคอมพวเตอร ความเรวและพนทใหบรการอนเทอรเนต ผทรงคณวฒ และศนยการเรยนร เปนตน 1.8 อนๆ ทผสอนเหนวา จะสงผลทดตอการเรยนการสอน ขนท 2 ผสอนชแจงท ำควำมเขำใจกำรเรยนรแบบน ำตนเองกบผเรยน โดยผสอน บอก/อธบาย สงตอไปนใหผเรยนทราบและเขาใจ

1.1 ความหมายและประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง 1.2 ขนตอนการเรยนรแบบน าตนเอง โดยบอกผเรยนวาม 6 ขนตอน ล าดบดงน

ขนท 1 รบทราบเนอหาทจะเรยนโดยสรป และวตถประสงคการเรยนร ขนท 2 วางแผนวธเรยนรและการวดประเมนผล ขนท 3 เรยนรตามแผนโดยมผสอนชวยเหลอแนะน า ขนท 4. สรปและตรวจสอบผลการเรยนร ขนท 5. ประเมนผลการเรยนร ขนท 6. วเคราะหการเรยนรทผานมาและสะทอนผลไปการเรยนครงตอไป

หมายเหต ขนตอนการเรยรแบบน าตนเองทง 6 น จะสอดคลองกบขนท - ของนกศกษา

88

2.3 วธการเรยนร โดยอธบายวา วธการการเรยนรมไดหลายวธการ เชน การอาน การจดบนทก การสบคนจากอนเทอรเนต การสอบถามจากผร การศกษาดงาน การศกษาคนควาจากสถานทจรง การพดคยอภปรายแลกเปลยน การสอบถาม ฯลฯ 2.4 แหลงเรยนรและเครองมอใชเรยนร ชนดตางๆ เชน หองสมด อนเทอรเนต ศนยการเรยนร สถานทจรง หองปฏบตการ เครองคอมพวเตอร Tablet Smartphone ทว วทย กลองบนทกภาพและเสยงฯลฯ 2.5 อธบายใหผเรยนเขาใจวา การเรยนรสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนง ตองใชวธการเรยนรหลายวธ และเครองมอใชเรยนรหลายชนด และแหลงเรยนรหลายแหลง ผสมผสานอยางสอดคลองกน โดยค านงถงปจจยและบรบทตางๆ เชน วตถประสงคของการเรยนร ศกยภาพของผเรยน เวลาในการเรยนรทมให เครองมอ/แหลงเรยนรทม ฯลฯ

ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงคกำรเรยนร ผสอน บอก/อธบาย/หรอใชวธการอนๆ ทเหมาะสม ในสงตางๆ ตอไปนแกผเรยน

3.1 เนอหาหรอเรองทจะเรยน และวตถประสงคการเรยนร 3.2 รวมกบผเรยน พจารณาคดเลอกก าหนดวธวดและประเมนผล

ในการทดลองตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ครงแรก ผเรยนบางคนไมสนใจรบรและท าความเขาใจวตถประสงคการเรยนร ซงอาจคนชนกบการเรยนการสอนแบบเดมทผานมา ซงแมวาผสอนจะบอกวตถประสงคการเรยนแตผเรยนไมมความจ าเปนตองจ าและความเขาใจ ผสอนจงตองเนนย าวาผเรยนจะตองน าวตถประสงคการเรยนรไปใชเปนเปาหมายของการเรยนรทจะมขนในขนตอนตอไป พรอมกบธบายขยายความวตถประสงคการเรยนแตละขอใหผเรยนเขาใจถองแท ซงอาจตองซกถามอธบายหลายครง จนผสอนมนใจวาผเรยนทกคนเขาใจวตถประสงคการเรยนร อยางด อยางไรกตาม ผสอนไมควรวางใจหรอมนใจวาผเรยนเขาใจวตถประสงคการเรยนรอยางดแลว เพราะจากการวจยครงนพบวา ผเรยนบางคนไมเขาใจหรอเขาใจคลาดเคลอนแตไมซกถามผสอน ดงนนผสอนตองสงเกตพฤตกรรมการเรยนของผเรยนแตละคนในระหวางการเรยนซงอยในขนตอนถดไป พรอมใหค าปรกษาแนะน าใหแกไข เมอเหนวาผเรยนคนนนเขาใจผดพลาด

ขนท แบบน ำตนเอง โดยด าเนนการตามล าดบ ดงน 4.1 ผสอนยกตวอยาง แผนการเรยนรแบบน าตนเอง ซงควรมตวอยางหลากหลาย 4.2 ใหผเรยนแตละออกแบบวธการเรยนรแบบน าตนเอง โดยใชค าถามน าวา “ทานจะใชวธการเรยนรใดบางหรออยางไรบาง จงจะท าใหทานสามารถเรยนรไดตามวตถประสงคทก าหนด” โดยใหผเรยนเขยนวธการเรยนร แหลงการเรยนร รวมทงวธการวดและประเมนผล ลงในฟอรมแผนการเรยนรแบบน าตนเองทผสอนเตรยมไว โดยประการส าคญแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ตองเปนดงน

- ตองเปนแผนทท าใหตวเองบรรลวตถประสงคการเรยนร - ตองใชระยะเวลาการเรยนรตามทผสอนก าหนด

89

- ตองสอดคลองกบเงอนไขหรอขอก าหนด ทผสอนให - เปนแผนทตวเองท าไดจรงหรอคาดวาจะท าได - เหมาะสมสอดคลองกบการเรยนและการด าเนนชวตของตนเอง - สะทอนความเปนอสระ เปนตวเอง จงไมจ าเปนตองเหมอนกบคนอน ทงน ผสอนตองชวยเหลอแนะน าการเขยนแผนการเรยนรของผเรยนแตละคน พรอม

ตรวจสอบและอนญาต จงจะน าไปใชได ถาเปนการวางแผนครงแรกของผเรยน ผสอนจะพบวา ผเรยนจะใชเวลามาก ลงเล ไมมนใจ

เลยนแบบกน ไมเปนตวของตวเอง และไมสอดคลองกบพฤตกรรมการเรยนรของตนเองและสอดคลองกบบรบทการด าเนนชวตของตนเอง ดงนนผสอนตองตรวจสอบและแนะน าสงทบกพรองใหผเรยนแตละคนปรบปรงแผนการเรยนรของตนเอง ซงอาจใชเวลามากกวาจะเสรจสนทกคน ดงนนในการเรยนการสอนแบบน าตนเองครงแรก ผสอนจงตองอดทนตอสงทเกดขนกรณเชนน แตในการเรยนรครงถดๆ ไปผเรยนจะวางแผนการเรยนรของตนเองไดเรวมากและสอดคลองกบพฤตกรรมการเรยนรของตนเองไดมากกวาครงแรกๆ ทงนเนองจากผเรยนเขาใจตนเองมากขน เชน เขาใจความถนดของตนเอง สไตลการเรยนรของตนเอง และขอจ ากดการเรยนรของตนเอง เปนตน ขนตอนนจงเสมอนท าใหผเรยนเปนตวของตนเอง รจกตนเองและสงแวดลอมการเรยนรตางๆ รอบตวเอง มเสนทางและวธการเรยนรเปนตวของตนเอง เสรมสรางทกษะการคดและวางแผนอยางเปนระบบ และเมอผานไปในรอบหลงหรอมากรอบจะพบวา ผเรยนมความมนใจในการความคดและวางแผนของตนเองมากขน

สงทพบเสมอในการเรยนรแบบน าตนเองครงแรกหรอรอบแรก กคอ ผเรยนจะเลยนแบบแผนการรเรยนรกน หรอเขยนวธการเรยนรใหดด ใชหลายวธการ ใหดหร จนเกนความเปนจรงหรอท าไมได เชน ผเรยนคนหนงเขยนวา จะเดนทางไปหาขอมลดานเศรษฐกจพอเพยงทโครงการสวนพระองคสวนจตรลดา แตเมอผสอนสอบถามวาจะไปจรงๆ หรอไม ผเรยนคนนนตอบวา ไมไปจรง เขยนใหดดเทานน เพราะคดวาผสอนจะใหคะแนนการเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเองดวย หรอเพยงตองการใหผลงานหรองานทกอยางทตนเองท าสงตองดเสมอ เทานน ดงนนผสอนจงควรตรวจสอบและแนะน าผเรยนใหถถวนพรอมท าความเขาใจผเรยนดวยเสมอ อยางไรกตาม ผสอนควรท าความเขาใจผเรยนดวยวา แผนการเรยนรแบบน าตนเองนสามารถเปลยนแปลง เพมเตม หรอ ตดออก ได เมอน าไปใชสกระยะหนงแลวผเรยนพบวาบางอยางท าไมได หรอ บางอยางควรเพมเตม

ผลของการด าเนนการในขนตอนท 4 น จะท าใหผเรยนไดเรยนรและมประสบการณการปฏบตจรง ในการวางแผนการเรยนรแบบน าตนเอง และผเรยนจะเขาใจมากยงขนเมอน าแผนการเรยนรของตนเองไปปฏบตจรง เพราะความส าเรจ/ปญหาและอปสรรคทเกดขนในขณะเรยนรจะ

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตำมแผนกำรเรยนรแบบน ำตนเอง ผเรยนแตละคน เรยนรตามแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ของตนเอง โดยผสอนตดตามเพอใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอเทานน ภายในระยะเวลาตามก าหนด ซงถาเปนหลกสตรอนปรญญาซงสวนใหญมการเรยนการสอนเฉพาะเสารอาทตย ขนท 4 นจงเหมาะกบการใชเวลาชวงวนจนทรถงวนศกร ระหวางนผสอนตองมวธการทสามารถใชตรวจสอบและตดตามผเรยนแตละคนไดวา

90

ผเรยนแตละคนนนไดเรยนรตามแผนการเรยนรของตนเองหรอไม หรอมปญหาอปสรรคหรอไม การตดตามและตรวจสอบผเรยนเปนรายบคคลนส าคญมากๆ เพราะหากผสอนไมสามารถตดตามตรวจสอบผเรยนได โอกาสของความส าเรจของการเรยนรแบบน าตนเองจะนอยลง ลกษณะหรอรปแบบการตดตามและตรวจสอบนจะไมมรปแบบทแนนอน เพราะขนกบปจจยตางๆ ในขณะนน ผสอนจงตองวเคราะหและเลอกใชวธการตดตามและตรวจสอบดวยตนเอง ซงแมวาจะเปนรายวชาเดยวกนผสอนคนเดยวกน แตหากผเรยนไมเหมอนกน วธการตรวจสอบตดตามกแตกตางกนไปดวย อาจใชวธการตางๆ ผสมผสานกน ยกตวอยาง ผสอนมใบงาน/แบบฝกหดหรอการบานใหผเรยนท าแลวน ามาสง การใชเครอขายสงคมออนไลน (Social network) และ การใชโทรศพท เปนตน ขนท 6 ผสอนสรปและตรวจสอบผลกำรเรยนรของผเรยน เนองจากผเรยนแตละคนมวธการเรยนรแตกตางกน ผลการเรยนรจงยอมแตกตางกน ผเรยนบางคนอาจเรยนรเนอหาไมครบถวน หรอครบถวนแตยงไมเขาใจในบางเรอง เปนตน ดงนนจงมความจ าเปนทผสอนตองตรวจสอบความรความเขาใจของผเรยนแตละคนวา เรยนรครบถวนหรอไม ตองเรยนรเพมเตมในเรองใด ผสอนตองมวธการตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยนแตละคน ไดอยางรวดเรว มประสทธภาพ และใชไดกบผเรยนจ านวนมาก ตวอยางวธการ เชน - ใหผเรยนท าแบบฝกหด/แบบฝกหด/ใบงาน ทครอบคลมเนอหาครบทกเรอง แลวผสอนเฉลย ซงวธการนจะท าใหผเรยนไดตรวจสอบและแกไขความเขาใจทผดพลาดของตนเอง ไดพรอมกนหลายๆ คน - ใหผเรยน เขยน/พด/บรรยาย สงทตนเองเรยนรมาตามหวขอทผสอนก าหนด เพอใหผตรวจสอบ ซงวธการนเหมาะกบผเรยนจ านวนไมมาก - ใหผเรยนแสดงหรอท าหรอแสดงใหผสอนประเมน วาบรรลตามวตถประสงคหรอไม ซงเหมาะกบเนอหาทเนนการปฏบต เชน ใหผเรยนแตงกลอนแปด ใหผเรยนสรางเอกสาร word ทมรปแบบ(Format) ตามทผสอนก าหนดฝนวตถประสงคการเรยนร เปนตน

ขนท 7 ผสอนประเมนผลสมฤทธกำรเรยนรของผเรยน ผสอนประเมนผลสมฤทธการเรยนรของผเรยนแตละคน โดยองตามแผนการเรยนรแบบน าตนเองของผเรยนแตละคน ซงอาจเลอกวธวดประเมนผลตางกน และควรแจงผลการประเมนใหผเรยนทราบโดยเรว เพอใหผเรยนน าไปใชเปนขอมลในการวางแผนการเรยนรในครงตอไป ส าหรบวธการประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคนนน ผสอนตองพจารณาและเลอกใชใหเหมาะสมกบเนอหา และสภาพการณขณะนน เชน การทดสอบ หรอ การแสดง( )

หมายเหต การเรยนการสอนบางครง ขนท 5 และ 6 สามารถรวมเปนขนตอนเดยวกนได

91

ขนท 8 ผสอนและผเรยนวเครำะหและปรบปรงกำรเรยนร ผสอนใหผเรยนแตละคนวเคราะหวา การเรยนรทผานมาตนเองไดปฏบตตามแผนการเรยนร

ทเขยนไวเพยงใด ไดผลการวดประเมนตามทตองการหรอไม และมปญหาและอปสรรคใดบาง ในระหวางการเรยนร เพอใหผเรยนน าไปใชวางแผนการเรยนรแบบน าตนเองในครงตอไป ซงส าหรบครงแรกของการเรยนรตามรปแบบน ผสอนอาจตองแนะน าและชวยเหลอผเรยนใหรวธการวเคราะห สวนครงตอไปเมอมประสบการณแลว ผเรยนจะวเคราะหไดดวยตนเอง

จากนนผสอนตองวเคราะหผลการเรยนการสอนทผานมา ในประเดนคลายกบผเรยน แตควรครอลคลมและลกซงมากกวา เพอน าไปใชวางแผนการสอนแบบน าตนเอง ครงตอไป หมายเหต ในกรณน ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ นไปประยกตใชกบวชาใดวชาหนง ตลอดทงรายวชาหรอตลอดทงภาคเรยน หรอวชาใดวชาหนงแตทดลองซ าหลายครง สามารถละขนตอนบางขนตอนไมตองด าเนนการไดถามลกษณะด าเนนการเหมอนกน เชน ขนท 1 ( ผสอนวเคราะหและเตรยมการ ) ไมตองด าเนนการขอ 1.1 ขอ 1.2 และขอ 1.3 เปนตน 2.2.4 ผลศกษา ผลทเกดขนกบนกศกษาหลงจากผานการเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบ น าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ในดานตางๆ มดงตอไปน

เมอน ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ไปทดลองกบกลมนกศกษา จ านวน 7 /รอบ ประกอบดวยนกศกษาจากวทยาลยชมชน ตอไปน

ทดลองครงท 1 นกศกษาวทยาลยชมชนบรรมย หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาการปกรองทองถน จ านวน 9 วชาชวตกบสงแวดลอม เรองการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ทดลองครงท 2 นกศกษาวทยาลยชมชนสระแกว หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาการปกครองทองถน 7 รายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร เรอง การท าแผนพบ ทดลองครงท 3 นกศกษาวทยาลยชมชนสระแกว หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาการศกษาปฐมวย จ านวน วชาสงคมโลก เรองสงคมโลกกบโลกทสาม ทดลองครงท 4 นกศกษาวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) สาขาวชาการบญช จ านวน 14 รายรายวชาการจดแสดงสนคา ทดลองครงท 5 นกศกษาวทยาลยชมชนบรรมย หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาวชาการปกครองทองถน รายวชาชวตกบสงแวดลอม โดยทดลองตอเนองตลอดทงรายวชา ทดลองครงท 6 นกศกษาวทยาลยชมชนสระแกว หลกสตรอนปรญญาศลปศาสตร สาขาวชาการปกครองทองถน 9 ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร โดยคดเลอกมาทดลอง 3 ครง/เรอง

92

ทดลองครงท 7 นกศกษาวทยาลยชมชนพจตร หนวยจดการศกษาทบคลอ ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) จ านวน น รายวชาการจดแสดงสนคา โดยทดลองตลอดทงรายวชา แตแบงเนอหาทดลอง 3 ชด/ครง และมการวดผลสมฤทธกอนหลงทกครง ทงนทกกลมจะใชการทดลองในรปแบบ ทดลองแบบกลมเดยววดผลกอนและหลงการทดลอง (The Single group Pretest-Posttest Design) ส าหรบการทดลองท 1 2 3 และ 4 จะทดลองตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ อยางตอเนองตงแตขนตอนแรกจนขนตอนสดทาย ใชเวลารวมประมาณ ตอเนอง ตงแตเวลา 8.00 – 17.00 น. หรอตลอดวน ในวนเวลาทไมใชวนเวลาตามตารางเรยนปกต เพอควบคมสงตางๆ มใหสงผลกระทบตอการทดลอง สวนการทดลองครงท 5 6 และ 7 จะทดลองตามขนตอนของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ในสภาพการเรยนการสอนจรง ตามตารางเรยนปกต และพยายามควบคมตวแปรแทรกซอนเทาทจะท าได การทดลองแตละครง มผสอน ะ แ ะ ตามกระบวนการศกษาบทเรยน (lesson study) และเมอสนสดการทดลอง จะสนทนากลม (Focus Group) ผเรยน จากนนคณะวจยน าขอมลทงหมดมาวเคราะห สรปเปนผลการทดลองของแตละครง แลวปรบปรงรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ เพอน าไปทดลองครงตอไป ผลการทดลอง มดงตอไปน 1. ดำน

พบวาการทดลองทกครง ผลสมฤทธหลงเรยน สงกวา กอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท 2.27 ตารางท 2.27 รวม 6

ทดลอง

จ านวน ผเรยน

คะแนน เตม

กอนเรยน หลงเรยน Wilcoxon Value

Wilcoxon Prob. X .SD X .SD

1 9 10 3.45 0.89 8.67 0.70 2.724 .006* 2 7 12 4.57 1.39 10.00 1.15 2.414 .016* 3 5 18 2.30 1.39 9.00 2.00 2.023 .043* 4 11 10 2.90 1.04 8.45 0.82 2.992 .003* 5 20 60 18.85 3.36 44.80 4.77 3.927 .000*

6-1 19 12 4.47 1.47 10.84 1.01 3.865 .000* 6-2 19 16 4.42 1.07 14.05 1.22 3.845 .000* 6-3 19 12 4.11 0.45 10.21 1.03 3.861 .000* 7 11 50 10.82 2.67 43.09 1.51 2.947 .003*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

93

หมายเหต ครงทดลองท 6- 6- 6- การทดลองครงท 6 1 แ ะ 2. ดำนควำมสำมำรถกำรเรยนรแบบน ำตนเอง พบวาการทดลองทกครง ความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง หลงเรยน สงกวา กอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตท .05 2.28 ตารางท 2.28 รวม ความสามารถดานการเรยนรแบบน าตนเอง 6 กลม ทดลอง

จ านวน ผเรยน

กอนเรยน/กอนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง Wilcoxon Value

Wilcoxon Prob. X .SD ระดบ X .SD ระดบ

1 9 3.14 0.31 ปานกลาง 4.07 0.24 สง 2.666 .008* 2 7 3.21 0.82 ปานกลาง 4.27 0.68 สง 3.824 .000* 3 5 3.09 0.58 ปานกลาง 4.05 0.42 สง 2.023 .043* 4 11 2.56 0.34 ปานกลาง 3.79 0.13 สง 2.934 .003* 5 20 2.41 0.21 ต า 4.30 0.24 สง 3.922 .000* 6 19 3.15 0.76 ปานกลาง 4.34 0.60 สง 3.824 .000* 7 11 2.56 0.34 ปานกลาง 4.31 0.19 สง 2.934 .003*

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3. ควำมคดเหน/พงพอใจ ความคดเหน/ความพงพอใจ ของนกศกษาของวทยาลยชมชนกลมทดลอง ทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน พบวาทกกลมมความพงพอใจตอรปแบบ การเรยนรแบบน าตนเองฯ ในระดบมาก

ตารางท 2.29 รวมสรปผล ของนกศกษาวทยาลยชมชน กลมทดลอง ทมตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ

กลม ทดลอง จ านวนผเรยน คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ 1 9 4.36 0.57 มาก 2 7 3.84 0.58 มาก 3 5 3.78 0.14 มาก 4 11 3.89 0.37 มาก 5 20 4.48 0.42 มาก 6 19 4.03 0.73 มาก 7 11 4.23 0.44 มาก

94

2.2.5 ผลกำรสงเกตพฤตกรรมกำรเรยนรของผเรยน นกศกษาแตละคนมพฤตกรรมการเรยนหลายอยางทแตกตางจากการเรยนการสอนแบบเดมอยาง

ชดเจน เชน ความสนใจกระตอรอรนตอการเรยน การเรยนรไดดวยตนเองโดยยดวตถประสงค ความทมเทท างานทรบมอบหมาย แ ะ ะ ความรทไดรบจะมปรมาณมากครอบบคลมทงแนวกวางและลมลก การเรยนรรวมกนแบบเปนกลม เปนตน รวมทงเกดการพฒนาคณลกษณะทพงประสงคดานตางๆ มากกวาเดมชดเจนมาก เชน วนย ความรบผดชอบ ทกษะการคน/วเคราะห/และสรปขอมล ทกษะ การเขยน ทกษะการน าเสนอ ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดวจารณญาณ เปนตน

95

(3.) อภปรายผล(Discussion)

รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ทพฒนาจากการวจยครงน ท าใหผลสมฤทธการเรยนของผเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และพฒนาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของผเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบความคดเหน/พงพอใจของผเรยนทมตอรปแบบการเรยนรแบบ น าตนเองฯ ซงมระดบ “มาก” และสอดคลองกบพฤตกรรมผเรยนทกกลมในขณะทดลอง เชน ผเรยนสนก/เพลดเพลน/ทาทาย/กระตอรอรนตอการเรยนร เกดบรรยากาศ/เออเฟอ/แลกเปลยน/ชวยเหลอและเรยนรรวมกน แตกตางจากพฤตกรรมการเรยนเมอใชการเรยนการสอนแบบผสอนบรรยาย

จากการวเคราะหคาดวา เหต 3.1 / เมอวเคราะหขนตอนตางๆ ของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน เพอหาสาเหตและค าอธบาย ทรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ สามารถพฒนาความสามารถใน การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนใหสงขน นกศกษามพฤตกรรมการเรยนรทแตกตางไปจากการสอนแบบบรรยาย และมผลสมฤทธการเรยนสงขน จะไดสาเหตและค าอธบายดงตอไปน 3.1.1 ขนท 1 ผสอนวเคราะหและเตรยมการ ขนนท าใหผสอนมความรความเขาใจบรบททส าคญตางๆ หลายดานทสงผลตอประสทธภาพการเรยนร เพราะนกศกษาวทยาลยชมชนมภมหลงหรอพนฐานเดมบางดานแตกตางกน เชน วยวฒ คณวฒเดม ฐานะ อาชพ ประสบการณ ทศนคต รายได รายจาย ภาระครอบครว สถานภาพทางสงคม ความตองการหรอสาเหตทมาเรยน ฯลฯ ผสอนจงตองศกษาใหเขาใจผเรยนและเตรยมการกอนมการเรยนการสอนทกครง เพราะหวใจของการเรยนรแบบ น าตนเองนนคอผสอนตองเขาใจผเรยนแตละคนอยางด

การศกษาและวเคราะหรายวชาและเนอหาทจะสอนจากค าอธบายรายวชา ท าใหผสอนเตรยมเนอหาทเหมาะสมสอดลองกบผเรยน วางแผนการสอนแตละครงไวลวงหนา ส ารวจและจดเตรยมสอและอปกรณไวลวงหนา ท าใหพบปญหาและอปสรรคทอาจจะเกด น าไปสการหาทางแกไข หรอปรบเปลยนแผนการสอนลวงหนา

นอกจากน วา แลวก าหนดวตถประสงคการเรยนร ซงวตถประสงคตองเปนรปธรรม ทาทาย และชดเจนวาตองการใหผเรยนเรยนรอะไร ท าอะไร หรอแสดงพฤตกรรมอะไร เพราะการเรยนรแบบ น าตนเองนจ าเปนตองอาศยวตถประสงคการเรยนรเปนเครองชน า และใชตรวจสอบความส าเรจของ การเรยนรแตละครง แมวาผเรยนแตละคนจะมวธการเรยนรแตกตางกน แตสามารถบรรลวตถประสงคของการเรยนรไดเหมอนกน ซงจากการวจยครงนพบวาการก าหนดวตถประสงคการเรยนนนผสอน

96

แตละคนทรวมวจยตองท างานหนกมาก เพอใหไดวตถประสงคทมลกษณะชดเจนวาใหผเรยนท าอะไร/ใหรอะไร ตองท าอะไรได มเงอนไขอยางไร มความเปนรปธรรมมากๆ และทาทายความสามารถการเรยนรของผเรยน แตตองไมยากหรองายเกนไป การมวตถประสงคการเรยนทดจะกระตนใหนกศกษากระตอรอรน กระหายทจะเรยนรแบบน าตนเอง ตงแตเรมแรกของการเรยนหรอเมอไดยนไดทราบ ดงตวอยางการทดลองครงท 2 ณ วทยาลยชมชนสระแกว วชาเทคโนโลยสารสนเทศในชวตประจ าวน เรองการท าแผนพบ ซงผสอนก าหนดวตถประสงควา “ใหนกศกษาใชคอมพวเตอรสรางแผนพบ โดยมขนาด โดยไมจ ากด เนอหา รปภาพ โปรแกรมทใช และรปแบบของแผนพบ” ซงจากการสงเกตพบวา ทนททนกศกษาทราบวตถประสงคการเรยน แตละคนกระตอรอรนมากทจะศกษา เรยนร และสรางชนงาน ) ใหมคณภาพดทสดในเวลาทผสอนก าหนด แตกตางจากการสอนแบบบรรยายหรอสาธตซงผสอนท าใหดเปนตวอยางแลวใหผเรยนท าตาม ซงไมมบรรยากาศความกระตอรอรนในการเรยนรเชนน รวมทงผลงานของผเรยนแตละคนซงคลายตวอยางทผสอนใชประกอบการบรรยาย

อกสงหนงทผสอนตองด าเนนการในขนท 1 ซงสงผลมากตอประสทธภาพของการเรยนการสอนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ คอ ผสอนตองออกแบบวธการวดและประเมนผล ทงการวดและประเมนเพอปรบปรงการเรยนร (Formative Assessment) และการวดและประเมนเพอตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment) โดยผสอนควรออกแบบวธการวดและประเมนหลายๆ แบบ/วธ โดยควรมทงการประเมนทใชกบผเรยนทกคน ) และการประเมนทใหผเรยนแตละคนเลอก นอกจากนผควรตองบอกวธการและเกณฑการประเมนใหผเรยนทราบ และบางครงอาจตองใหผเรยนฝกวธการประเมนดวย สาเหตทตองใหผสอนด าเนนการเชนนเพราะ เนองจากขณะเรยนรแบบ น าตนเองผเรยนแตละคนตองประเมนผลการเรยนรของตนเองตลอดเวลา วาบรรลวตถประสงคการเรยนรเพยงใด ตองปรบปรง เรยนรเพมเตมอะไร จงจ าเปนมากทตองมความชดเจนในเรองการประเมนเพอใหผเรยนใชเปนหลกในขณะเรยนร แตกตางจากการสอนแบบเดมทผสอนสวนใหญจะบอกเพยงจ านวนครงการสอบ คะแนนงานทมอบหมายใหผเรยน และสดสวนคะแนนของการสอบแตละครง สวนใหญผสอน ไมบอกวธการและเกณฑการประเมน เชน ผเรยนไมทราบวาการใหคะแนนขอสอบแบบเขยนบรรยายหรอการประเมนชนงานนน ผสอนใชวธการอยางไร/พจารณา

โดยสรป ขนท มความรความ บรบทของสงตางๆ ทสงผลตอความส าเรจในการจดการเรยนการสอนแบบน าตนเอง จงเปนสาเหต เมอด าเนน การเรยนการสอนตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ แลว ท าให ถดานการเรยนรแบบ น าตนเองของผเรยน สง/เพม ขน

3.1.2 ขนท 2 การทผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน ในเรอง หลกการ ความหมาย และประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง จะท าใหผเรยนเกดทศนคตทดตอการเรยนการสอนแบบ น าตนเองทผสอนก าลงจะน ามาใชกบผเรยนและมความพรอมจะปฏบตตาม เพราะการเรยนรแบบ น าตนเองเปนเรองใหมของนกศกษาวทยาลยชมชน จงมโอกาสคอนขางมากทจะเกดปญหาถาผสอนไมท าความเขาใจกอน โดยเฉพาะลกษณะการเรยนการสอนของการเรยนรแบบน าตนเอง ทเนนใหผเรยนแต

97

ละคนเรยนรดวยวธการของตนเองโดยผสอนมบทบาทสนบสนน/ชวยเหลอ ซงแตกตางมากเมอเปรยบเทยบกบการเรยนการสอนแบบบรรยายซงนกศกษาวทยาลยชมชนคนเคยมากอน การทผสอน บอกและอธบบาย ขนตอนตางๆ ของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ใหผเรยนทราบ ท าใหผเรยนจนตนาการภาพการเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ทผสอนจะน ามาใชตงแตเรมแรกจนสนสดไดชดเจน ผเรยนแตละคนจะรวาแตละขนตอนตนเองควรมพฤตกรรม การเรยนอยางไร ปญหาอปสรรคใดบางทอาจเกดขนกบตวเอง ไมเกดสภาวะความรสก เคลอบแคลง/สงสยและลงเล ในขณะปฏบตตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ เชน ผเรยนทราบลวงหนาวาผสอนจะสรปและตรวจสอบความรความเขาใจเนอหาทถกตองใหกบตนเองในขนตอนถดไป มใชปลอยใหผเรยนแตละคนเรยนรดวยตนเองตามล าพง นอกจากนการทผสอน บอก ใหผเรยนเขาใจความแตกตางและความส าคญของ เครองมอการเรยนร และวธการเรยนร มผลตอการเรยนรแบบน าตนเองคอนขางมาก เพราะผเรยนบางคนไมเขาใจวาแทจรงแหลงการเรยนรไมใชเฉพาะหองสมดเทานน แตยงหมายรวมสถานทตางๆ และบคคลตางๆ อกดวย สวนเครองมอการเรยนรนนยงหมายรวมถงเครองมออนๆ เชน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร อนเทอรเนต เครองคอมพวเตอร สมารทโฟน ฯลฯ ดวย สวนวธการเรยนรนนไมใชมเพยงวธเดยวคอผเรยนนงฟงผสอนบรรยายเทานน แตหมายรวมวธการอนๆ เชน การซกถาม การคด การอภปรายแลกเปลยน การน าเสนอ ฯลฯ อกดวย และประการส าคญประการหนงทท าใหผเรยนเขาใจแจมชดยงขน คอ การเรยนรแตละครงหรอแตละเรองไมควรใชแหลงเรยนร/วธการเรยนรและเครองมอในการเรยนร เพยงอยางหนงอยางใดเพยงอยางเดยว แตควรใชหลายวธหลายชนดและหลายแหลงอยางหลากหลายผสมผสานกน อยางลงตวเหมาะสมและสอดคลองศกยภาพของกบตนเอง โดยผเรยนแตละคนไมจ าเปนตองเหมอนหรอคลายคลงกน

สวนกจกรรมยกตวอยางแผนการเรยนรแบบน าตนเอง จะท าใหผเรยนเหนภาพ การเรยนรแบบน าตนเองไดชดเจนและเปนรปธรรม ท าใหผเรยนเขาใจวาการเรยนรแบบน าตนเองไมใช สงยงยากและเกนความสามารถของตนเองทจะท าได ซงจากการทดลองทง 7 ครงทผานมาสงเกตไดวาหลงจากผเรยนเหนตวอยางแผนการเรยนรแบบน าตนเองแลว ผเรยนแสดงอาการไมวตก เกดความเขาใจ และเพมความอยากจะทดลองเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง มากขน

โดยสรป ขนท ใหผเรยนมความรความเขาใจ เกดทศนคตทดตอการเรยนรแบบน าตนเอง และเขาใจกระบวนการเรยนร วธการเรยนร และเหนแนวการเรยนรของตนเอง ซงอาจแตกตางจากผเรยนคนอน สงผลมากตอความส าเรจเมอด าเนนการในขนตอนถดไป

3.1.3 ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยน วตถประสงค และประโยชนทผเรยนจะไดรบ ขนนจงเปน ขนหนงทสงผลมากตอการพฒนาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง เพราะจาก หลกการ ซงระบไวชดเจนวา การเรยนรแบบน าตนเองนนผเรยนตองมบทบาทส าคญในการก าหนดเนอหาและวตถประสงคการเรยนรดวยตนเอง เพราะวยผใหญตองการเรยนรสงทมประโยชนและความหมายมากกวาเนอหาทเรยนร แตดวยระบบการจดการศกษาและหลกสตรการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน ทก าหนดขอบเขตเนอหาทผเรยนจะตองเรยนรไวแลว ผสอนและผเรยนจง

98

ไมสามารถตดเนอหาทหลกสตรก าหนดไวออกไปได แตสามารถเพมเตมไดถาผสอนและผเรยนเหนวามความจ าเปนและเปนประโยชน สอดคลองกบขนท 3 ทก าหนดไวชดเจนวา กอนเรมการเรยนการสอน ผสอนตองบอกรายละเอยดของเนอหาทจะเรยนโดยยอใหผเรยนทราบ พรอมกบ บอก/อธบายประโยชนทผเรยนจะไดรบจากการเรยนเรองน พรอมทงเปดโอกาสใหผเรยนทงกลมเรยน อภปราย/เสนอแนะ/ลงมต เรองทตองการจะเรยนรเพมเตม แตจะตองเปนเรองทมรายละเอยดเนอหาอยในกลมเดยวกนหรอสอดคลองกน การด าเนนเชนนจงเพมความสนใจใหกบผเรยนมากขน เพราะผเรยนรสกวาตนเองมความส าคญและผสอนเหนความส าคญ เพราะโดยธรรมชาตของผใหญซงเมอไดมสวนรวม จะเกดความรบผดชอบมากขน กลวเสยหนา สงผลตอเนองพยายามเรยนใหประสบความส าเรจ

โดยสรป ขนท เขาใจประโยชนจากการเรยนร และรวาเปาหมายหรอวตถประสงคของการเรยนรแตละครงนนมอยางไร ซงถาวตถประสงคการเรยนรเปนรปธรรมและทาทาย จะเราความสนใจใหเกดกบผเรยนสงมาก สอดคลองกบหลก/ทฤษฏการเรยนรแบบน าตนเอง ทนกการศกษาหลายทานกลาวไว

3.1.4 ขนท และเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ขนน

สงผลตอการพฒนาความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของผเรยนมากสดขนหนง เพราะผเรยนแตละคนตองเลอกวธการเรยนร แหลงเรยน และเครองมอการเรยนร ทสอดคลองและเหมาะสมกบการเรยนและการด าเนนชวตของตนเอง แลวน ามาเรยงล าดบสรปเขยนเปนแผนการเรยนรของตนเอง ซงในทางหลก/ทฤษฏการเรยนรแบบน าตนเองถอวา การเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเองเปนสงทส าคญมากส าหรบการพฒนา ใหผเรยนมความสามารถดานการเรยนรแบบน าตนเอง ซงการเรยนรแตละครง แตละเนอหา จะมรปแบบการเรยนรหรอแผนการเรยนรแตกตางกนออกไป ผทมความสามารถดานการเรยนรแบบน าตนเองจะสามารถออกแบบและเขยนแผนการเรยนรของตนเอง ไดเสมอและมประสทธภาพ แตมใชวาจะสามารถออกแบบและเขยนไดทนท เพราะความสามารถดานนตองฝกฝนและมผแนะน าในครงแรก

การทขนท 4 ของรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ใหผเรยนออกแบบและเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเองฯ ภายใตการดแลแนะน าของผสอน จงสงผลมากตอการพฒนาความสามารถดานการเรยนรแบบน าตนเอง แตอยางไรกตามการวจยครงนพบวา เปนขนทผสอนเหนดเหนอยขณะด าเนนการเรยน การสอนแบบน าตนเองครงแรก แตเมอจะพฒนาดมากขน ออกแบบและเขยนไดด เรว เหมาะสม มากขนในการเรยนรครงถดไป เพราะนกศกษาวทยาลยชมชนยงไมมประสบการณการออกแบบและเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเองมากอน อกทงยงคนกบการเรยนการสอนแบบบรรยายทผสอนจะจดเตรยมและวางแนวการเรยนรใหผเรยน และอาจมนกศกษาบางคนหนวายงยากส าหรบตนเอง หรอวธการเรยนการสอนแบบเดมหรอแบบบรรยายเหมาะสมกบพฤตกรรมการเรยนรและการด าเนนชวตของตนเองมากกวา

และการทรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ ก าหนดใหผสอนชวยตรวจสอบแนะน า จะท าใหการเรยนรของผเรยนแตละคน มความเหมาะสม เปนไปไดในสถานการณจรง เมอผเรยนน าไปใช

99

และประสบผลส าเรจ จะสรางความมนใจและประทบใจในความสามารถของตนเอง มก าลงใจอยากจะเรยนรแบบน าตนเองในครงตอไป

3.1.5 ขนท โดยมผสอนดแลใหต าแนะน า

และชวยเหลอแกปญหาอปสรรคตางๆ ทงผเรยนรายบคคลหรอทงกลม การกระท าเชนนเปนหลกประกนไดวา การเรยนรแบบตนเองจะประสบความเรจตามวตถประสงคการเรยนรคอนขางแนนอน ถาไมมเหตสดวสยหรอไมคาดฝนเกดขน เพราะการทผสอนเขาใจแลรบรบทตางๆ จากขนตอนท อปสรรคใดทนาจะเกด ผเรยนคนใดทอาจมปญหาซงผสอนตองสงเกตดแลใกลชดกวาคนอนๆ

นอกจากนการทผเรยนมประสบการณการเรยนรในสถานการณจรง ยอมเหนและเขาใจกระบวนการตางๆ ขนตอนตางๆ ปญหาตางๆ ของการเรยนรแบบน าตนเองส าหรบตวของเขาเอง ไดดมาก สงเหลานจะท าใหเขาสามารถออกแบบและเขยนแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ในครงถดไปไดดยงขน

3.1.6 ขนท 6 และ ถ น

นอกจากจะเพมความมนใจในสงทตนเองเรยนรมาวาถกตองเชอถอไดแลว ยงรอกวาตนเองไดเรยนรเนอหา มากกวาตามหลกสตรก าหนดโดยไมทราบหรอไมรตวเอง เกดความภาคภมใจในความสามารถ ของตนเอง วาในชวงเวลาทจ ากดตนเองสามารถเรยนรตามวตถประสงคไดครบถวนและมากกวา ตนเอง มความสามารถไมดอยไปกวาคนอนๆ ความภาคภมใจนจะสงผลใหเกดแรงขบเคลอนสงมาก ส าหรบ การเรยนรแบบน าตนเองในครงถดไป

3.1.7 ขนท

โดยผสอนเปนผแนะน าหรออาจชวยด าเนนการในการทดลองครงแรกๆ เพราะนกศกษาอาจไมมทกษะการวเคราะหเพยงพอ แลวน ามาปรบปรงพฒนาตนเองใน การเรยนรแบบน าตนเอง ครงถดไป

3.1.8 นอกจากน การทรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ เปดโอกาสใหผเรยนน า สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบวธสอน เทคนคการสอน/ฯลฯ ตลอดเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) ทสงผลสนบสนนการเรยนรแบบน าตนเอง มาประยกตใชรวมดวยไดตามความเหมาะสม ท าใหเมอน ารปแบบ การเรยนรแบบน าตนเองฯ ไปประยกตแตละครง มความแปลกใหม นาสนใจ สอดคลองกบบรบทดานตางๆ เนอหา สถานการณขณะนนไดด

100

3.2 เหตปจจยอนๆ

3.2.1 ความเปนอสระในการเรยนร การเรยนรแบบน าตนเองเปนการเรยนรทผเรยนมอสระ เปนตวเอง สนกสนาน และกระตอรอรน ผเรยนจงมความสข เพราะเปนการเรยนทตนเองเลอก (Elias and Merrian, 1980) เกดความรบผดชอบตอตนเอง ผลจากการสงเกตขณะทดลองทกกลมพบวา ครงแรกของการทดลองซงผเรยนยงไมมประสบการณการวางแผนการเรยนร และประเมนผล ผเรยนจะวางแผนการเรยนรไดไมดนก ใชเวลาวางแผนการเรยนรมาก และไมเรยนรตามแผนการเรยนรทตนเองเขยนไว แตเมอทดลองรอบตอๆ มาพบวา ผเรยนวางแผนการเรยนรของตนเองไดดมากขน เรวมากขน และปฏบตตามแผนการเรยนรของตนเอง ซงเปนเพราะมการถายเทประสบการณการเรยนร จากสถานการณหนงไปยงอกสถานการณหนงนนเอง (Hiemstra, 1994)

3.3.2. การเรยนรแบบผใหญ จงมลกษณะการเรยนรแบบ ยดปญหาเปนศนยกลางมากกวาทจะยดเนอหาเปนศนยกลาง (Knowles, 1975) นกศกษาแตละคนแตกตางกนทงวยวฒ การด าเนนชวต และการท างาน จงมอสระและน าตนเองได ซงปจจยนจะเหนชดเจนไดจากวธการเรยนรของแตละคน ซงน าประสบการณของตวเองและแหลงเรยนรตางๆ มาใชกบการเรยนรมาก และยงแบงปนใหเพอนนกศกษาอนๆ ดวย การเรยนรจงสนกสนานและทาทาย

3.2.3. สงแวดลอมสนบสนนการเรยน พบวามนกศกษาบางคนเลอกสถานทเรยนทไมใชหองเรยน สอดคลองกบลกษณะ การเรยนรแบบน าตนเอง ซงจะเลอกแหลงเรยน สถานทเรยนร และเวลาเรยนร ทเหมาะสมกบตนเอง นกศกษาบางคนนงเรยนรนอกหองเรยน เชน ศาลา ระเบยง ใตรมไม บางคนชอบการเรยนรคนเดยว บางคนชอบการเรยนรดวยกนหลายคน และสงหนงทสนบสนนการเรยนรแบบน าตนเองไดมาก กคอ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) แหลงขอมลเนอหาทมอยใน website มมากมายหลากหลาย รวมถง อ (Social network) สามารถน าใชเปนเครองมอในการเรยนรทมประสทธภาพมาก

3.2.4. ผสอนมบทบาทเหมาะสม แมวาการเรยนรแบบน าตนเอง จะเปนการเรยนรดวยตนเอง แตดวยวธการเรยนของผเรยนแตละคนแตกตางกน ใชวธประเมนแตกตางกน ท าใหผสอนยงคงมความส าคญตอผเรยนเหมอนเดม เพราะการเรยนรแบบน าตนเองนผสอนตองเตรยมการสอนมาก ตองเชาใจเนอหาทจะสอนลกซง จงจะสามารถแนะน าชวยเหลอผเรยนแตละคนได ดงกรณตางๆ ตอไปน

1. บอกเนอหาบางเนอหา ในกรณผเรยนไมสามารถเรยนรได แมวาจะพยายามเพยงใด ถาผสอนไมบอกอาจท าใหการเรยนรหยดชะงก ด าเนนตอไปไมได และผเรยนอาจความทอแท เบอหนาย เชน การทดลองทวทยาลยชมชนสระแกว รายวชาเทคโนโลยสารสนเทศ มบางครงทผเรยน ไมทราบวธการใช หรอค าสงโปรแกรมส าเรจรป แมวาจะพยายามคนหาและแกปญหาดวยตนเอง

101

ทกวถทางแลว ผสอนจงบอกวธการใหผเรยนคนนหลงสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนคนนตลอดเวลา

2. ชแนะ หรอแนะน า แหลงเรยนรทส าคญๆ ใหผเรยนทราบ เชน หนงสอ ต ารา และ website ทใชเปนหลก มฉะนนผเรยนบางคนอาจแสวงหาแหลงเรยนรดวยตนเองไมได หรอใชเวลามาก หรอไดแหลงเรยนรทไมตรงหรอไมสอดคลองกบเนอหาทตองการ 3. สนบสนน และ (Facilitator) ผเรยน ผเรยน ก ตองสรางบรรยายใหผเรยนเกดความไววางใจและเอออาทร ใหผเรยนมนใจวาไมใชการจบผด ผสอนพรอมชวยเหลอผเรยนดวยใจจรง นอกจากนผสอนตองตรวจสอบบรรยากาศความตงใจและสรางความทาทายใหเกดกบผเรยนตลอดเวลา เพราะเมอเรยนรแบบน าตนเองไปนานๆ ผเรยนบางคนอาจชน เบอ และลดความตงใจเรยนลง (Knowles, 1975) 3.2.5. การเรยนรทผเรยนและผสอนใช พบวา เกดการเรยนรรวมกนทงระหวางผเรยนดวยกน และผเรยนกบผสอน ซงแตกตางเปนอยางมากเมอเปรยบเทยบกบการสอนแบบบรรยายซงผเรยนเรยนรจากผสอนทางเดยว เพราะการทผเรยนลงมอเรยนรดวยตนเอง ผเรยนจงตองเรยนรขอมลจ านวนมากจากแหลงขอมลหลายแหลง ตองน าขอมลเหลานนมาคดกรองและตรวจสอบความถกตอง จงจะวเคราะหเปนค าตอบทตองการ การใหผเรยนน าความรมาน าเสนอแลกเปลยนกน จงมการเรยนรรวมกน เกดการเรยนรรวมกนทงระหวางผสอนกบผเรยน และผเรยนดวยกน

กลาวโดยสรป ผลจากการใชรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน พบวาผลสมฤทธการเรยนและความสามารถการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษา หลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถต ซงสอดคลองกบพฤตกรรมขณะเรยนของนกศกษาทนกศกษาสนใจในการเรยน มความกระตอรอรนเพมขน มการวางแผนการเรยนดวยตนเอง และสนกในการคนควาหาความรใหมๆ ไดดวยตนเอง โดยมวธการหลากหลาย มความรบผดชอบในการท างานใหส าเรจดวยตนเอง สอดคลองกบ Elias and Merriam ซงกลาววา การเรยนรแบบน าตนเองมความเชอเรองความเปนอสระและความเปนตวของตวเองของมนษย ดงทมผกลาวไววามนษยทกคนเกดมาพรอมกบความด มความเปนอสระ เปนตวของตวเอง สามารถหาทางเลอกของตนเอง มศกยภาพและพฒนาศกยภาพของตนเองอยางไมมขดจ ากด มความรบผดชอบตอตนเองและผอน (Elias and Merriam, 1980 อางถงใน Hiemstra and Brockett, 1994) นกศกษามการตงเปาหมายในการเรยน และหาวธการไปส ความ ส าเรจ มความสมพนธทดกบเพอนเพมขน ใหความรวมมอในการท างานเปนทม มการซกถาม และชวยเหลอกนและกน เพราะการเรยนรแบบน าตนเองอาศยหลกการทฤษฎการศกษาผใหญ (Andragogy) โดยถอวาผเรยนมความตองการเปนตวของตวเอง และในขณะเดยวกนกตองการใหผอนเหนวา เขาเปนตวของตวเองดวย ผสอนไมจ ากดผเรยน แตควรสงเสรมใหผเรยนรบผดชอบตวเอง การเรยนรแบบน าตนเอง สงผลไปยงกระบวนการเรยนทตอเนองไปตลอดชวต (Life-Long Process) สอดคลองกบแนวคดของดกสนซงกลาววา การเรยนรแบบน าตนเอง เปนกระบวนการทผเรยนวเคราะหความตองการการเรยนรของตนเอง ตงเปาหมายในการเรยน แสวงหาผสนบสนน แหลงความร

102

สอการศกษาทใชในการเรยนร และประเมนผลการเรยนรของตนเอง ทงนผเรยนอาจไดรบความชวยเหลอจากผอน หรออาจจะไมไดเมอพจารณาหลกการเรยนรแบบน าตนเอง (Dixon, 1992) นอกจากนยงพบวานกศกษามทกษะการคนควาหาขอมลเพมขน มความมนใจในการใชเทคโนโลยสารสนเทศคนควาหาความรเพมขน ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ทมงเนนใหผเรยน มความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยในการแสวงหาความรดวยตนเองอยางตอเนองตลอดชวต (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต, 2542)

103

(4.) สรปผล(Conclusion)

การวจยเรอง การพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน มผลการวจยโดยสรปดงน 4.1 วตถประสงคการวจย

1. พฒนารปการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยใชกระบวนการศกษา ผานบทเรยน 2. ศกษาผลทเกดขนกบนกศกษา หลงจากผานการเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ในดานตางๆ ตอไปน 2.2 ความสามารถการเรยนรดวยตนเอง 2.3 ความพงพอใจของผสอนและนกศกษาวทยาลยชมชน ทมตอรปแบบการเรยนร แบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

4.2 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอ ผสอนและนกศกษาของวทยาลยชมชนทวประเทศ 20 แหง คอ แมฮองสอน ตาก พจตร บรรมย มกดาหาร หนองบวล าภ สระแกว อทยธาน ระนอง นราธวาส ยะลา ปตตาน สตล สมทรสาคร ยโสธร พงงา ตราด แพร สงขลา และ นาน

กลมตวอยาง แบงเปน กลมตวอยางใหขอมลเพอออกแบบระบบ คอ ผสอนและนกศกษาของวทยาลยชมชน 8 แหง คอ วทยาลยชมชนบรรมย วทยาลยชมชนสระแกว วทยาลยชมชนตราด วทยาลยชมชนสมทรสาคร วทยาลยชมชนพจตร วทยาลยชมชนอทยธาน วทยาลยชมชนตาก และวทยาลยชมชนพงงา โดยแตละแหงประกอบดวยผสอน - 9- กลมตวอยางทดลองระบบ คอ ผสอนและนกศกษาของวทยาลยชมชนจ านวน 5 กลม แตละแหงประกอบดวยผสอน 2 คน และนกศกษา 9-17 คน จากวทยาลยชมชน 3 แหง วทยาลยชมชนบรรมย 2 กลม วทยาลยชมชนสระแกว 2 กลม และวทยาลยชมชนพจตร

104

4.3 นยามศพทเฉพาะ

1. การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง การจดประสบการณ การเรยนรของนกศกษาวทยาลยชมชนเปนการเฉพาะของบคคลใดบคคลหนง ทสอดคลองกบบรบท การจดการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน และบรบทการด าเนนชวตของนกศกษาขวทยาลยชมชน โดยนกศกษาวทยาลยชมชนเปนผก าหนดและวางแผน หรอทงนกศกษาและผสอนรวมกนก าหนดและวางแผน สงตอไปน

1.1 ความตองการเรยนร ซงหมายถง เรองหรอเนอหาทจะเรยนร 1.2 เปาหมายการเรยนรหรอวตถประสงคการเรยนร ซงหมายถง สงทตองการจะใหเกด

กบนกศกษาหรอสงทนกศกษาตองการไดรบ ในดานพทธพสย (Cognitive domain) ดานจตพสย (Effective Domain) และดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) เพยงดานใดดานหนง หรอ หลายดาน

1.3 ระยะเวลาการเรยนร ซงก าหนดชวงวนและเวลาของการเรยนรอยางชดเจน 1.4 แผนการเรยนร ซงประกอบดวยรายละเอยดตอไปนเปนอยางนอย คอ วธการเรยนรและ

เทคนคการเรยนร สถานทหรอแหลงเรยนร และหลกฐานการเรยนร โดยสงตางๆ เหลานสอดคลองและตอเนองกนอยางเปนล าดบ

1.5 การวดและประเมนผลการเรยนร ซง ควรมลกษณะดงน - นกศกษาแตละคนสามารถก าหนดวธการวดและประเมนผลทงหมดดวยตนเอง

หรอก าหนดไดเปนเพยงบางสวน หรอผสอนมชดการวดและประเมนผลใหผเรยนเลอก - มทงการวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร (Formative Assessment) และเพอ

ตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment) - มวธการวดหลากหลายและสอดคลองกบแผนการเรยนร 2. รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง ขนตอนหรอล าดบ

การด าเนนกจกรรมการจดการเรยนร ซงสอดคลองกบนยามของการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยรปแบบมความยดหยนสามารถประยกตใชกบการเรยนการสอนของรายวชาตางๆ ของวทยาลยชมชนแตละแหง ไดอยางสอดคลองกบปจจยและบรบทตางๆ ในขณะนน

3. ผลทเกดกบนกศกษา หลงจากผานการเรยนรตามรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง

3.1 ผลสมฤทธการเรยนร 3.2 ความสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยพจารณาจากความสามารถใน

การด าเนนกจกรรมการเรยนร ไดตามแผนการเรยนรซงนกศกษาแตละคนจดท าดวยตนเอง

105

4.4 กรอบความคดการวจย

การวจยครงน จะน าหลกการหลกการและ ตางๆ เชน หลกการเรยนรแบบน าตนเอง ทฤษฏการเรยนรผใหญ ทฤษฏในกลมมานษยวทยา แนวคดการเรยนรอยางมความหมาย และบรบทของวทยาลยชมชน มาผสมผสานกนสรางเปนรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน จากนนน าไปทดลองใชการเรยนการสอนกบกลมนกศกษาวทยาลยชมชน ทงกรณนกศกษากลมเลกซงมการควบคมสงตางๆ ไมใหสงผลกระทบ และทดลองกบกลมนกศกษาในวนเวลาเรยนตามตารางเรยนปกต พรอม การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ถ โดยผานกระบวนการศกษาผานบทเรยน (Lesson Study) ดงรปท 4.1

รปท 4.1 กรอบความคดของการวจย

4.5 เครองมอเกบรวบรวมขอมล 1. แบบทดสอบหรอแบบประเมนผลสมฤทธการเรยน เนองจาก วชา เนอหา และวตถประสงค ทใชทดลองสอนของผสอนแตละคนแตกตางกน คณะวจยจงมอบใหผสอนแตละคนสรางแบบทดสอบผลสมฤทธการเรยนดวยตนเอง โดยแบบทดสอบจะเปนลกษณะใดและมประสทธภาพเพยงใด ขนกบความตองการของผสอนแตละทาน

2. แบบประเมนความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง ดดแปลงมาจากแบบวดคณลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนของ ดร. อไรวรรณ ชนพงศ วทยาลยชมชนนราธวาส จากนนน าไปทดลองกบนกศกษา จ านวน 55 คน ซงไมใชกลมเปาหมาย แลวน าไปหาคาความเชอมนไดรวมทงฉบบเทากบ 0.952 เกณฑประเมนมตอไปน

พฒนาดวยกระบวน การเรยนรบทเรยน (Lesson Study)

รปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ของนกศกษาวทยาลยชมชน

) 1. ทฤษฏกลมมานษยวทยา 3. ปรชญาของวทยาลยชมชน 4. การเรยนรอยางมความหมาย 5. ทฤษฏการเรยนรส าหรบผใหญตางๆ

ผลทไดรบ

(ตวแปรตาม) 1. ผลสมฤทธการเรยนร 2. การควบคมการเรยนรดวยตนเอง 3. ความพงพอใจตอรปแบบการเรยนร

106

1.00 – 1.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ต ามาก/นอยมาก 1.50 –2.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ต า/นอย 2.50 – 3.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง ปานกลาง 3.50 – 4.49 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง สง/มาก 4.50 – 5.00 ระดบความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเอง สงมาก

3. แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง ด าเนนการสรางโดย ศกษาเอกสารงานวจยเกยวของ รางแบบสอบถาม น าไปใหผคณวฒ 3 ทาน ตรวจสอบความสอดคลอง และปรงปรง ส าหรบเกณฑประเมน มตอไปน 1.00 – 1.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ นอยมาก 1.50 –2.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ นอย 2.50 – 3.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ ปานกลาง 3.50 – 4.49 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ มาก 4.50 – 5.00 ระดบความพงพอใจตอรปแบบ มากสด

4.6 ขนตอนการด าเนนการวจย 1. ศกษางานวจยทเกยวของ และศกษาบรบทการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนทเปนอย โดยใชวธการกลมสนทนา (Focus group) ผเรยนและผสอนของวทยาลยชมชน จ านวน 7 แหง คอ บรรมย สระแกว ตราด สมทรสงคราม อทยธาน ตาก และ พงงา โดยแตละแหงมผสอนเขารวม 9-15 คน จากหลากหลายคณวฒ วยวฒ ประสบการณการสอน และวชาสอน สวนผเรยนมจ านวน - โดยเมอเสรจสนการสนทนากลมวทยาลยแหงแรกจะน าขอมลมาวเคราะหสรปเปนสภาพปญหาการเรยนการสอนของวทยาลยชมชนทเปนอย และสงเคราะหเปนแนวทางการจดการเรยนการสอนแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน แลวน าไป เปนขอมลอางองในการสนทนากลม ณ วทยาลยชมชนถดไป จนกระทงครบทกแหง 2. น าขอมลทไดจากขอ 1 ผสมผสานกบแนวคด/ทฤษฏการเรยนรแบบน าตนเอง รางรปแบบการเรยนรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน แลวน าไปตรวจสอบและปรบปรง โดยใชวธการสนทนากลมผสอน ของวทยาลยชมชน 3 โดยแตละแหงมผสอนของวทยาลยเขารวม 7-15 คน จากหลากหลายสาขาวชา คณวฒ วยวฒ และประสบการณการสอน เพอตรวจหาขอบกพรอง และปรบปรงรปแบบ 3. น ารปแบบไปทดลองสอนกบนกศกษากลมเลกจ านวน ดวย ( Lesson study) ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร รายวชาชวตกบสงแวดลอม รายวชาสงคมโลก และรายวชาการจดแสดงสนคา โดยแตละกลมมนกศกษา 9-15 คน ผสอน 2 คน และคณะวจย 3 คน การทดลองแตละครงใชเวลา 6-8 ชวโมงตอเนอง ในวนเวลานอกตารางสอนปกต ตางๆ รบกวน สงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกศกษา และหาขอบกพรอง พรอมวดประเมนผลเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน ความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง และความพงพอใจ ตอรปแบบฯ แลวท าการปรบปรงรปแบบฯ

107

4. น ารปแบบไปทดลองสอนในสภาพการเรยนการสอนปกตตามตารางสอน กบนกศกษา 3 กลม ตลอด การศกษา ในรายวชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนร รายวชาชวตกบสงแวดลอม และรายวชาการจดแสดงสนคา จากนนสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกศกษา พรอมวดประเมนผลโดยเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน ความสามารถการเรยนรแบบน าตนเอง และความพงพอใจตอรปแบบ แลวปรบปรงรปแบบ เปนครงสดทาย

4.7 ผลการวจย

4.7.1 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ทพฒนาจากการวจยครงน มรายละเอยดตอไปน 1. ทฤษฏทใชเปนพนฐานของรปแบบ

การเรยนรแบบน าตนเอง เปนแนวคดทมพนฐานมาจากทฤษฎกลมมานษยนยม ตามทฤษฎการศกษาผใหญ (Andragogy) ซงมความเชอวา มนษยทกคนเกดมาพรอมกบความด มความเปนอสระ เปนตวของตวเอง สามารถหาทางเลอกของตนเอง มศกยภาพและพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางไมมขดจ ากด มความรบผดชอบตอตนเองและผอน (Elias and Merriam, 1980 อางถงใน Hiemstra and Brockett, 1994)

2. นยามศพทเฉพาะ

เพอใหสอดคลองกบบรบทการจดการศกษาของวทยาลยชมชน จงจะนยามศพทส าหรบการวจยครงน ดงน

2.1 การเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง การจดประสบการณการเรยนรของนกศกษาวทยาลยชมชนเปนการเฉพาะของบคคลใดบคคลหนง ทสอดคลองกบบรบทการจดการเรยนการสอนของวทยาลยชมชน และบรบทการด าเนนชวตของนกศกษาของวทยาลยชมชน โดยนกศกษาวทยาลยชมชนก าหนดและวางแผน หรอทงนกศกษาและผสอนรวมกนก าหนดและวางแผน สงตอไปน

2.1.1 ความตองการเรยนร ซงหมายถง เรองหรอเนอหาทจะเรยนร 2.1.2 เปาหมายการเรยนรหรอวตถประสงคการเรยนร ซงหมายถง สงทตองการ

จะใหเกดกบนกศกษาหรอสงทนกศกษาตองการไดรบ ในดานพทธพสย (Cognitive domain) ดานจตพสย (Effective Domain) และดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) เพยงดานใดดานหนง หรอหลายดานพรอมกน

2.1.3 ระยะเวลาการเรยนร ซงก าหนดชวงวนและเวลาของการเรยนรอยางชดเจน 2.1.4 แผนการเรยนร ซงประกอบดวยรายละเอยดตอไปนเปนอยางนอย คอ วธการเรยนรและเทคนคการเรยนร สถานทหรอแหลงเรยนร และหลกฐานการเรยนร โดยสงตางๆ เหลานสอดคลองและตอเนองกนอยางเปนล าดบ

108

2.1.5 การวดและประเมนผลการเรยนร ซง ควรมลกษณะดงน - นกศกษาแตละคนสามารถก าหนดวธการวดและประเมนผลทงหมดดวย

ตนเองหรอก าหนดไดเปนเพยงบางสวน หรอผสอนมชดการวดและประเมนผลใหผเรยนเลอก - มทงการวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร (Formative Assessment)

และเพอตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment) - มวธการวดหลากหลายและสอดคลองกบแผนการเรยนร

2.2 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน หมายถง ขนตอนหรอล าดบการด าเนนกจกรรมการจดการเรยนร ซงสอดคลองกบนยามของการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยรปแบบมความยดหยนสามารถน าไปประยกตใชกบการเรยนการสอนของรายวชาตางๆ ของวทยาลยชมชนแตละแหง ไดอยางสอดคลองกบปจจยและบรบทตางๆ ในขณะนน

3. แนวคด/หลกการ ของรปแบบ

3.1 ดานความสอดคลอง ; โดยรปแบบตองสอดคลองกบทฤษฏการศกษาผใหญ และนยามศพทการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

3.2. ; โดย จะ สามารถประยกตใชไดกบ - บรบทการจดการศกษาของวทยาลยชมชน แตละแหง - รายวชาตางๆ ทเปดสอนในวทยาลยชมชน ซงอาจประยกตใชไดทงรายวชา หรอ

บางเนอหา/บางเรองของรายวชา ทงนขนกบดลพนจของผสอน - สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบ/วธสอน ฯลฯ ทสนบสนนการเรยนรแบบน า

ตนเอง มารวมหรอผสมผสานได - สามารถน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) ทสงผลสนบสนน

การเรยนรแบบน าตนเอง มารวมหรอผสมผสานได

3.3 ดานเปาหมาย ; รปแบบตองท าใหผลสมฤทธการเรยนของผเรยนบรรลตามวตถประสงคการเรยนรทผสอนก าหนด ท าใหความสามารถการเรยนรของผเรยนพฒนาขน รวมทงพฒนาคณลกษณดานอนๆ ตามทผสอนตองการพฒนา เชน ทกษะการเรยนรในศตวรรษท การเรยนรแบบน าตนเองฯ ถ

109

4. โครงสรางและขนตอนของรปแบบ

รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน แบงเปน 8 ขนตอน เวยนรอบ ดงรป 2.1

รปท 2.1 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชนในประเทศไทย

รายละเอยดและแนวปฏบตแตละขนตอน มดงน

ขนท 1 ผสอนวเคราะหและเตรยมการ

กอนเรมการเรยนการสอนของแตละวชา ผสอนตองวเคราะหและก าหนดสงตางๆ ตอไปน 1.1 ศกษา ทบทวน และวเคราะห ปรชญา/อตลกษณ/เอกลกษณ ของวทยาลยชมชน

และของหลกสตร ทรายวชาทจะสอนนนสงกดอย 1.2 ศกษาวเคราะหบรบทของกลมผเรยนทจะสอน ในดานตางๆ ใหครอบคลมมากสด

เชน จ านวนผเรยน สดสวนเพศหญงชาย ชวงวยวฒ คณวฒเดมดานการศกษา ฐานะ อาชพ ประสบการณ สถานภาพทางสงคม ศกยภาพการเรยนร ความสนใจ ความรบผดชอบ พฤตกรรม การเรยน ความสามารถในการใช ICT เปนตน

สามารถน า ICT ทสงผลสนบสนนการเรยนรแบบน า

ตนเองมาประยกตใช รวมดวยไดตามความเหมาะสม

สามารถน า หลก/ทฤษฏ/รปแบบ/วธสอน เทคนคการสอน/ฯลฯ ทสงผลสนบสนน การเรยนรแบบน าตนเอง มาประยกตใช

รวมดวยไดตามความเหมาะสม

ครมบทบาท แนะน า และชวยเหลอ ผเรยน เทาทจ าเปนและตาม

ความเหมาะสม

ขนท 1 ผสอนวเคราะหและเตรยมการ

ขนท 6 สรปและตรวจสอบผลการเรยนร

ขนท 4 ผเรยนออกแบบแผนการเรยนร

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนร

ขนท 2 ผสอนชแจงท าความเขาใจกบผเรยน

ขนท 7 ประเมนผลการเรยนร

ขนท 8 วเคราะหและปรบปรงการเรยนร

ผสอน

นกศกษา ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงค

110

1.3 ศกษาและวเคราะหรายวชาและเนอหาทจะสอน ในประเดนตางๆ ใหครอบคลม เชน ค าอธบายรายวชา วตถประสงคปลายทางหรอเปาหมายการเรยนรสดทายของรายวชา เปนตน 1.4 ก าหนดวตถประสงคของ เนอหา/เรอง/กลมเนอหา ทจะสอน โดยวตถประสงคทก าหนดตองชดเจน เปนรปธรรม ทาทายความสามารถการเรยนร ไมยากหรองายเกนไป

1.5 จดหา วสด ส าหรบ ครงนน เชน แบบฝกหด ใบงาน แบบทดสอบ สไลดประกอบบรรยาย คลป เปนตน 1.6 ก าหนดวธการวดและประเมนผล ทสอดคลองและเหมาะสมกบวตถประสงค และเนอหาของการเรยนการสอนครงนน เพอน าไปพจารณารวมกบผเรยนเพอคดเลอกวธการวดและประเมนรวมกนในภายหลง ซงควรมทงการวดและประเมนเพอพฒนาการเรยนร (Formative Assessment) และเพอตดสนผลการเรยนร (Summative Assessment) เพอใหผเรยนและผสอนรวมกนพจารณาเลอกใชและก าหนดสดสวนคะแนน เชน แบบฝกหด ใบงาน แบบทดสอบ สอบทายเรอง การน าเสนอผลงาน รายงาน หลกฐานการเรยนร ฯลฯ ทงนวธการวดและประเมนผลควรมลกษณะตอไปน 1.6.1 เหมาะสมกบระยะเวลาการเรยนร จ านวนผเรยน และสามารถตรวจและแจงผลการประเมนใหผเรยนทราบอยางรวดเรว

1.6.2 ผสอนควรออกขอสอบไวลวงหนากอนทจะมการเรยนการสอนจรง เพอปองกนความคลาดเคลอนของความตรงในการวดทอาจเกดขน และถาน าขอสอบใหเพอนครหรอผทรงคณวฒชวยตรวจสอบความตรง (Validity) จะดมาก

1.6.3 ถาผสอนใชการวดผลแบบเขยนตอบ หรอประเมนจากชนงาน หรออนๆ ทมลกษณะคลายกน ผสอนควรก าหนดเกณฑพจารณาแบบ Rubric Score และทดลองใชไวลวงหนาดวย 1.7 ส ารวจความพรอมของแหลงสนบสนนการเรยนร ทงภายในวทยาลยชมชน และภายนอกวทยาลยชมชน เชน หองสมด จ านวนหนงสอทสอดคลองกบรายวชาหรอเนอหาทจะจด การเรยนการสอน ประสทธภาพและจ านวนของเครองคอมพวเตอร ความเรวและพนทใหบรการอนเทอรเนต ผทรงคณวฒ และศนยการเรยนร เปนตน 1.8 อนๆ ทผสอนเหนวา จะสงผลทดตอการเรยนการสอน ขนท 2 ผสอนชแจงท าความเขาใจการเรยนรแบบน าตนเองกบผเรยน โดยผสอน บอก/อธบาย สงตอไปนใหผเรยนทราบและเขาใจ

1.1 ความหมายและประโยชนของการเรยนรแบบน าตนเอง 1.2 ขนตอนการเรยนรแบบน าตนเอง โดยบอกผเรยนวาม 6 ขนตอน ล าดบดงน

ขนท 1 รบทราบเนอหาทจะเรยนโดยสรป และวตถประสงคการเรยนร ขนท 2 วางแผนวธเรยนรและการวดประเมนผล ขนท 3 เรยนรตามแผนโดยมผสอนชวยเหลอแนะน า ขนท 4. สรปและตรวจสอบผลการเรยนร ขนท 5. ประเมนผลการเรยนร ขนท 6. วเคราะหการเรยนรทผานมาและสะทอนผลไปการเรยนครงตอไป

111

หมายเหต ขนตอนการเรยรแบบน าตนเองทง 6 น จะสอดคลองกบขนท - ของนกศกษา

2.3 วธการเรยนร โดยอธบายวา วธการการเรยนรมไดหลายวธการ เชน การอาน การจดบนทก การสบคนจากอนเทอรเนต การสอบถามจากผร การศกษาดงาน การศกษาคนควาจากสถานทจรง การพดคยอภปรายแลกเปลยน การสอบถาม ฯลฯ

2.4 แหลงเรยนรและเครองมอใชเรยนร ชนดตางๆ เชน หองสมด อนเทอรเนต ศนยการเรยนร สถานทจรง หองปฏบตการ เครองคอมพวเตอร Tablet Smartphone ทว วทย กลองบนทกภาพและเสยงฯลฯ

2.5 อธบายใหผเรยนเขาใจวา การเรยนรสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนง ตองใชวธการเรยนรหลายวธ และเครองมอใชเรยนรหลายชนด และแหลงเรยนรหลายแหลง ผสมผสานอยางสอดคลองกน โดยค านงถงปจจยและบรบทตางๆ เชน วตถประสงคของการเรยนร ศกยภาพของผเรยน เวลาในการเรยนรทมให เครองมอ/แหลงเรยนรทม ฯลฯ ขนท 3 ผสอนบอกเรองทจะเรยนและวตถประสงคการเรยนร ผสอน บอก/อธบาย/หรอใชวธการอนๆ ทเหมาะสม ในสงตางๆ ตอไปนแกผเรยน

3.1 เนอหาหรอเรองทจะเรยน และวตถประสงคการเรยนร 3.2 รวมกบผเรยน พจารณาคดเลอกก าหนดวธวดและประเมนผล

ขนท แบบน าตนเอง โดยด าเนนการตามล าดบ ดงน 4.1 ผสอนยกตวอยาง แผนการเรยนรแบบน าตนเอง ซงควรมตวอยางหลากหลาย 4.2 ใหผเรยนแตละออกแบบวธการเรยนรแบบน าตนเอง โดยใชค าถามน าวา “ทานจะใชวธการเรยนรใดบางหรออยางไรบาง จงจะท าใหทานสามารถเรยนรไดตามวตถประสงคทก าหนด” โดยใหผเรยนเขยนวธการเรยนร แหลงการเรยนร รวมทงวธการวดและประเมนผล ลงในฟอรมแผน การเรยนรแบบน าตนเองทผสอนเตรยมไว โดยประการส าคญแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ตองมลกษณะดงน

- ตองเปนแผนทท าใหตวเองบรรลวตถประสงคการเรยนร - ตองใชระยะเวลาการเรยนรตามทผสอนก าหนด - ตองสอดคลองกบเงอนไขหรอขอก าหนด ทผสอนให - เปนแผนทตวเองท าไดจรงหรอคาดวาจะท าได - เหมาะสมสอดคลองกบการเรยนและการด าเนนชวตของตนเอง - สะทอนความเปนอสระ เปนตวเอง จงไมจ าเปนตองเหมอนกบคนอน ทงน ผสอนตองชวยเหลอแนะน าการเขยนแผนการเรยนรของผเรยนแตละคน พรอม

ตรวจสอบและอนญาต จงจะน าไปใชได

112

ขนท 5 ผเรยน เรยนรตามแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ผเรยนแตละคน เรยนรตามแผนการเรยนรแบบน าตนเอง ของตนเอง โดยผสอนตดตามเพอใหค าแนะน าชวยเหลอในกรณจ าเปนหรอผเรยนรองขอเทานน ภายในระยะเวลาตามก าหนด ซงถาเปนหลกสตรอนปรญญาซงสวนใหญมการเรยนการสอนเฉพาะเสารอาทตย ขนท 4 นจงเหมาะกบการใชเวลาชวงวนจนทรถงวนศกร ระหวางนผสอนตองมวธการทสามารถใชตรวจสอบและตดตามผเรยนแตละคนไดวา ผเรยนแตละคนนนไดเรยนรตามแผนการเรยนรของตนเองหรอไม หรอมปญหาอปสรรคหรอไม การตดตามและตรวจสอบผเรยนเปนรายบคคลนส าคญมากๆ เพราะหากผสอนไมสามารถตดตามตรวจสอบผเรยนได โอกาสของความส าเรจของการเรยนรแบบน าตนเองจะนอยลง ลกษณะหรอรปแบบการตดตามและตรวจสอบนจะไมมรปแบบทแนนอน เพราะขนกบปจจยตางๆ ในขณะนน ผสอนจงตองวเคราะหและเลอกใชวธการตดตามและตรวจสอบดวยตนเอง ซงแมวาจะเปนรายวชาเดยวกนผสอนคนเดยวกน แตหากผเรยนไมเหมอนกน วธการตรวจสอบตดตามกแตกตางกนไปดวย อาจใชวธการตางๆ ผสมผสานกน ยกตวอยาง ผสอนมใบงาน/แบบฝกหดหรอการบานใหผเรยนท าแลวน ามาสง การใชเครอขายสงคมออนไลน (Social network) และ การใชโทรศพท เปนตน ขนท 6 ผสอนสรปและตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยน เนองจากผเรยนแตละคนมวธการเรยนรแตกตางกน ผลการเรยนรจงยอมแตกตางกน ผเรยนบางคนอาจเรยนรเนอหาไมครบถวน หรอครบถวนแตยงไมเขาใจในบางเรอง เปนตน ดงนนจงมความจ าเปนทผสอนตองตรวจสอบความรความเขาใจของผเรยนแตละคนวา เรยนรครบถวนหรอไม ตองเรยนรเพมเตมในเรองใด ผสอนตองมวธการตรวจสอบผลการเรยนรของผเรยนแตละคน ไดอยางรวดเรว มประสทธภาพ และใชไดกบผเรยนจ านวนมาก ตวอยางวธการ เชน - ใหผเรยนท าแบบฝกหด/แบบฝกหด/ใบงาน ทครอบคลมเนอหาครบทกเรอง แลวผสอนเฉลย ซงวธการนจะท าใหผเรยนไดตรวจสอบและแกไขความเขาใจทผดพลาดของตนเอง ไดพรอมกนหลายๆ คน - ใหผเรยน เขยน/พด/บรรยาย สงทตนเองเรยนรมาตามหวขอทผสอนก าหนด เพอใหผตรวจสอบ ซงวธการนเหมาะกบผเรยนจ านวนไมมาก - ใหผเรยนแสดงหรอท าหรอแสดงใหผสอนประเมน วาบรรลตามวตถประสงคหรอไม ซงเหมาะกบเนอหาทเนนการปฏบต เชน ใหผเรยนแตงกลอนแปด ใหผเรยนสรางเอกสาร word ทมรปแบบ(Format)ตามทผสอนก าหนดฝนวตถประสงคการเรยนร เปนตน ขนท 7 ผสอนประเมนผลสมฤทธการเรยนรของผเรยน ผสอนประเมนผลสมฤทธการเรยนรของผเรยนแตละคน โดยองตามแผนการเรยนรแบบน าตนเองของผเรยนแตละคน ซงอาจเลอกวธวดประเมนผลตางกน และควรแจงผลการประเมนใหผเรยนทราบโดยเรว เพอใหผเรยนน าไปใชเปนขอมลในการวางแผนการเรยนรในครงตอไป ส าหรบวธการประเมนผลการเรยนรของผเรยนแตละคนนน ผสอนตองพจารณาและเลอกใชใหเหมาะสมกบเนอหา และสภาพการณขณะนน เชน การทดสอบ หรอ การแสดง )

หมายเหต การเรยนการสอนบางครง ขนท 5 และ 6 สามารถรวมเปนขนตอนเดยวกนได

113

ขนท 8 ผสอนและผเรยนวเคราะหและปรบปรงการเรยนร ผสอนใหผเรยนแตละคนวเคราะหวา การเรยนรทผานมาตนเองไดปฏบตตามแผน

การเรยนรทเขยนไวเพยงใด ไดผลการวดประเมนตามทตองการหรอไม และมปญหาและอปสรรคใดบาง ในระหวางการเรยนร เพอใหผเรยนน าไปใชวางแผนการเรยนรแบบน าตนเองในครงตอไป ซงส าหรบ ครงแรกของการเรยนรตามรปแบบน ผสอนอาจตองแนะน าและชวยเหลอผเรยนใหรวธการวเคราะห สวนครงตอไปเมอมประสบการณแลว ผเรยนจะวเคราะหไดดวยตนเอง

จากนนผสอนตองวเคราะหผลการเรยนการสอนทผานมา ในประเดนคลายกบผเรยน แตควรครอบคลมและลกซงมากกวา เพอน าไปใชวางแผนการสอนแบบน าตนเอง ครงตอไป หมายเหต ในกรณน ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองฯ นไปประยกตใชกบวชาใดวชาหนง ตลอดทงรายวชาหรอตลอดทงภาคเรยน หรอวชาใดวชาหนงแตทดลองซ าหลายครง สามารถละขนตอนบางขนตอนไมตองด าเนนการไดถามลกษณะด าเนนการเหมอนกน เชน ขนท 1 ( ผสอนวเคราะหและเตรยมการ ) ไมตองด าเนนการขอ 1.1 ขอ 1.2 และขอ 1.3 เปนตน

4.7.2 เมอเปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยนกอนและหลงเรยน ของการทดลองกลมเลกทง 4 กลมซงไดท าการควบคมปจจยอนๆ ทอาจสงผลรบกวน รวมอก 3 กลมซงการทดลองในสถานการณการเรยนการสอนปกตตามตารางสอนตลอด 1 ภาคเรยน พบวาทกกลมมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวา กอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ดงตารางท 4.1

4.7.3 เมอเปรยบเทยบ ถ ของการทดลอง กลมเลกทง 4 กลมซงไดท าการควบคมปจจยอนๆ ทอาจสงผลรบกวน รวมอก 3 กลมซงการทดลองในสถานการณการเรยนการสอนปกตตามตารางสอนตลอด 1 ภาคเรยน พบวาความสามารถการเรยนร แบบน าตนเองของนกศกษา สงขนกวาเดมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ดงตารางท 4.2

4.7.4 ผลส ารวจความพงพอใจของนกศกษาทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบน าตนเอง อยในระดบ มากถงมากสด ( 48.4X ; 47.0. SD ) ดงตารางท 4.3

4.7.5 ผลสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของนกศกษาระหวางการทดลอง นกศกษาแตละคนมพฤตกรรมการเรยนหลายอยางทแตกตางจากการเรยนการสอน

แบบเดมอยางชดเจน เชน ความสนใจกระตอรอรนตอการเรยน การเรยนรไดดวยตนเองโดยยดวตถประสงค ความทมเทท างานทรบมอบหมาย ะ ความรทไดรบจะมปรมาณมากครอบบคลมทงแนวกวางและลมลก การเรยนรรวมกนแบบเปนกลม เปนตน รวมทงเกดการพฒนาคณลกษณะทพงประสงคดานตางๆ มากกวาเดมชดเจนมาก เชน วนย ความรบผดชอบ ทกษะการคน/วเคราะห/และสรปขอมล ทกษะการเขยน ทกษะการน าเสนอ ทกษะการคดวเคราะห ทกษะการคดวจารณญาณ เปนตน

114

ตารางท 4.1 สรปผล เปรยบเทยบผลสมฤทธการเรยน กอนเรยนและหลงเรยน

กลม ทดลอง

จ านวน ผเรยน

คะแนน เตม

กอนเรยน/กอนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง Wilcoxon Value

Wilcoxon Prob.

หมายเหต X .SD X .SD

1 9 10 3.45 0.89 8.67 0.70 2.724 .006* ใชเวลา 1 วน และควบคมปจจยภายนอกใหรบกวนนอยสด 2 7 12 4.57 1.39 10.00 1.15 2.414 .016* ใชเวลา 1 วน และควบคมปจจยภายนอกใหรบกวนนอยสด 3 5 18 2.30 1.39 9.00 2.00 2.023 .043* ใชเวลา 1 วน และควบคมปจจยภายนอกใหรบกวนนอยสด 4 11 10 2.90 1.04 8.45 0.82 2.992 .003* ใชเวลา 1 วน และควบคมปจจยภายนอกใหรบกวนนอยสด 5 20 60 18.85 3.36 44.80 4.77 3.927 .000* ทดลองตอเนองทงภาคเรยน

6-1 19 12 4.47 1.47 10.84 1.01 3.865 .000* ผเรยนกลมเดยวกน ทดลอง /เรอง 6-2 19 16 4.42 1.07 14.05 1.22 3.845 .000*

6-3 19 12 4.11 0.45 10.21 1.03 3.861 .000* 7 11 50 10.82 2.67 43.09 1.51 2.947 .003* ทดลองตอเนองทงภาคเรยน

* หมายถงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ตารางท 4.2 สรปผล เปรยบเทยบความสามารถการน าตนเอง กอนเรยนและหลงเรยน

กลม ทดลอง

จ านวน ผเรยน

กอนเรยน/กอนทดลอง หลงเรยน/หลงทดลอง Wilcoxon Value

Wilcoxon Prob. X .SD ระดบ X .SD ระดบ

1 9 3.14 0.31 ปานกลาง 4.07 0.24 สง 2.666 .008* 2 7 3.21 0.82 ปานกลาง 4.27 0.68 สง 3.824 .000* 3 5 3.09 0.58 ปานกลาง 4.05 0.42 สง 2.023 .043* 4 11 2.56 0.34 ปานกลาง 3.79 0.13 สง 2.934 .003* 5 20 2.41 0.21 ต า 4.30 0.24 สง 3.922 .000* 6 19 3.15 0.76 ปานกลาง 4.34 0.60 สง 3.824 .000* 7 11 2.56 0.34 ปานกลาง 4.31 0.19 สง 2.934 .003*

115

ตารางท 4.3 สรปผล ตอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเอง

กลม ทดลอง จ านวนผเรยน คาเฉลย X เบยงเบน .SD ระดบ 1 9 4.36 0.57 มาก/สง 2 7 3.84 0.58 มาก/สง 3 5 3.78 0.14 มาก/สง 4 11 3.89 0.37 มาก/สง 5 20 4.48 0.42 มาก/สง 6 19 4.03 0.73 มาก/สง 7 11 4.23 0.44 มาก/สง

4.9 ขอเสนอแนะเกยวกบการวจยในครงตอไป 1. วจยและพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน เฉพาะหลกสตรการศกษาระดบ ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) เพราะมบรบทการจดการศกษาและบรบทดานผเรยน แตกตางกบหลกสตรอนปรญญามาก 2. วจยและพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ใหสอดคลองเฉพาะกลมวชา เชน 2.1 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ส าหรบกลมรายวชาดานสงคมศาสตร และรายวชาดานวทยาศาสตรทไมเนนการค านวณ 2.2 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ส าหรบกลมรายวชาคณตศาสตร บญช และรายวชาทเนนการค านวณ 2.3 รปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ส าหรบหลกสตรการศกษาระดบ ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) สาขาดานชาง เชน ชางยนต ชางไฟฟา ฯลฯ 4.10 ในทางประยกตของผลการวจยทได สามารถน าผลการวจยของการวจยครงน ซงกคอรปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน ไปประยกตใชกบการเรยนการสอนในวทยาลยชมชนของประเทศไทยทกแหง ในหลกสตรอนปรญญาเกอบทกรายวชาไดทนท โดยรายวชาทเหมาะสมและเกดประสทธผลมากกคอทมลกษณะดงน

1. รายวชาทไมเนนการค านวณ 2. รายวชาทมแหลงทรพยากรสนบสนนการเรยนรดวยตนเองมากเพยงพอ เชน หองสมดในทองถน

บคคล สถานท และอนเทอรเนต 3. รายวชาทมเนอหาไมยากเกนไป หรอ/และ เนอหามปรมาณไมมากเกนไป 4. รายวชาทนกศกษามพนฐานการเรยนรมากอนบางแลว

116

(5.) ผลผลต (OUTPUT)

5.1 ผลงานตพมพในวารสารวชาการ - ( มการน าไปผลต ขาย กอใหเกดรายได หรอน าไปประกตโโยภาคธรกจ หรอบคคลทวไป) - 5.4 ผลงานเชงสาธารณะ ( เนนประโยชนตอสงคม ชมชน ทองถน) วทยาลยชมชนหรอหนวยงานทเกยวของ น ารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองทไดจากการวจยครงน ไปประยกตใช จะสงผลใหเกดผลดานตางๆ ตอไปน 5.4.1 ผลสมฤทธการเรยนของนกศกษาวทยาลยชมชนดขน ของนกศกษาวทยาลยชมชนมาก ซงนกศกษาสามารถน าทกษะดานนไปประยกตใชกบการเรยนรเรองๆ ตลอดชวต

117

รายงานสรปการเงน

เลขทโครงการระบบบรหารงานวจย ๒๕๕๗ A ๑๐๘๐๒๒๔๙ ๙๒ / ๒๕๕๗ โครงการวจยประเภทงบประมาณเงนรายไดจากเงนอดหนนรฐบาล )

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2557 มหาวทยาลยบรพา

ชอโครงการ การพฒนารปแบบการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน โดยกระบวนการศกษาผานบทเรยน ชอหวหนาโครงการวจยผรบทน ผศ. ดร. ฉลองชย ธวสทรสกล รายงานในชวงตงแต วนท 1 ตลาคม 2557 ถง วนท 30 กรกฏาคม 2558 ระยะเวลาด าเนนการ 10 เดอน ตงแตวนท 1 ตลาคม 2557

รายรบ จ านวนเงนทไดรบ งวดท 1 (50%) 165,000 บาท เมอวนท 25 เมษายน พ.ศ. 2557 งวดท 2 (40%) 132,000 บาท เมอวนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2557 งวดท 3 (10%) 33,000 บาท เมอวนท - กนยายน พ.ศ. 2558 รวม 330,000

รายจาย รายการ งบประมาณ

ทตงไว งบประมาณ

ทใชจรง จ านวนเงน

คงเหลอ ) 1. คาตอบแทน 155,000 155,000 - 2. คาจาง - - - 3. คาวสด 115,000 115,000 - 4. คาใชสอย 60,000 60,000 - 5. คาครภณฑ - - - 6. คาใชจายอนๆ - - -

รวม 330,000 330,000 -

……………………….……………………) ลงนามหวหนาโครงการวจยผรบทน

118

บรรณานกรม (Bibliography)

กาญจนา พนธโยธ (2542). แบบการเรยนของนกศกษามหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ตามรปแบบของ เฟลเดอรและโซโลแมน. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย ขจรศกด บวระพนธ เพญจนทร ซงห และวรรณฑพา รอดแรงคา (2548). เรอง การส ารวจแนวคด เกยวกบฟสกสของนกศกษาฝกประสบการณวชาชพคร. การประชมทางวชาการของ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 43 สาขาศกษาศาสตร. หนา 3-10. คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. ส านกงาน. 2546. ขอเสนอยทธศาสตรการผลตและพฒนาคร . เอกสารประกอบการประชม. จอหนสน ครสโตเฟอร. (2551). การสรางบรรยากาศแหงการเรยนรส าหรบผเรยนชาวไทย. กรงเทพฯ :

ส เจรญการพมพ, 2551. ฉลอง ทบศร. (2533). การวเคราะหระบบ. เอกสารประกอบการสอน. . (2543). จตวทยาการเรยนร. เอกสารประกอบการสอน. . (2539). จตวทยาพทธปญญาเพอการออกแบบการเรยนการสอน. เอกสารประกอบการสอน. . (2549). คมอการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional Design) . เอกสารประกอบการสอน. ฉลองชย ธวสทรสกล. (2011). Effect of Physics Laboratory Instructions by Project Based Learning. การประชมวชาการ Siam Physics Congress 2011 (SPC2011). โรงแรม Ambassador City Jomtien, 23-26 มนาคม 2554. ฉลองชย ธวสทรสกล อาจณรงค มโนสทธฤทธ จรศกด สวรรณโน และลญจกร สตยสงวน. (2552). การด าเนนการและการเรยนการสอนของโรงเรยนทมนกเรยนจ านวนหนง ผานการ

สอบคดเลอกโอลมปกวชาการฟสกสรอบแรกเปนตนไป ไดตอเนอง. : น าเสนอ International Conference Physic Education 2009 (October 18-24, 2009) Sofitel Centara Grand Bangkok & Bangkok Convention Centre, Bangkok, Thailand. ชารณ ตรวรญญ. (2550). การสอนของครประถมศกษาตาม แนวคดการศกษาผานบทเรยน. วทยานพนธปรญญาดษฏบณฑต สาขาวชาหลกสตรและ

การสอน คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ทศนา แขมมณ. (2551). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรอยางมประสทธภาพ.

กรงเทพฯ. ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย พมพครงท 7. นภาพร วรเนตรสดาทพย. การศกษาชนเรยน . วารสารวจยมหาวทยาลยขอนแกน – 2554: 86-99. นฤมล อนทรประสทธ. (2552). การศกษาชนเรยน (Lesson tudy) . วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรดษฏบณฑต มหาวทยาลยขอนแกน, 2552.

119

น าโชค จตรแจง (2550). การพฒนาบทเรยนหองปฏบตการเสมอนบนเครอขายอนเทอรเนต วชา ปฏบตการฟสกส ส าหรบนกศกษาปรญญาตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. วทยานพนธสาขาเทคโนโลยและการสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. ประยทธ เทเวลา. (2546). ความสมพนธระหวางบคลกภาพนกวทยาศาสตร บรรยากาศในชนเรยน และ คณภาพการสอน กบผลการเรยนวชาฟสกสของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ในสงกด กรมสามญศกษา จงหวดมหาสารคาม ; การวเคราะหสหาสมพนธคาโนนคอล. วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการวจยการศกษา. มหาวทยาลยสารคาม. ภรมย พาบ กนษฐา ฉนทนาชย และดารณ สจจรตรจล (2548). เรอง การพฒนาบทเรยนวชาฟสกส 2 โดยใชรปแบบของเวลดไวดเวบเพจบนเครอขายอนเตอรเนต. วารสารวทยาศาสตรประยกต ปท 4 ฉบบท 2 ธนวาคม 2548. กรงเทพฯ. วนทนา กตทรพยกาญจนา (2546). ปจจยทมอทธพลตอแรงจงใจใฝสมฤทธทางการเรยนวชาฟสกสของ นกเรยนชนมธยมศกษาปลาย กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต

การศกษาวทยาศาสตร. สมน อมรววฒน . สานปฏรป. 6(65): 79-80. สรางค โควตระกล. (2550). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ. ส านกพพมแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พมพ

ครงท 3 พมพครงท 7. สวมล วองวาณช. (2550). การวจยปฏบตการในชนเรยน(Classroom Action Research). พมพครงท 10 . กรงเทพฯ: ส านกพพมแหงจใลงกรณมหาวทยาลย. สวทย คงภกด (2547) ผลสมฤทธดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวชาปฏบตการ ฟสกส 1 ของนสตชนปท 2 คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ. วทยานพนธศกษาศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา มหาวทยาลยสงขลานคนรนทร. Akihiko, T. 2006. Implementing lesson study in North America schools, Paper presented at the APEC Inernational Symposium in Innovation and Good Practice for Teaching and Learning Mathematics Through Lesson Study. Khon-Kaen. Thailand. 13-17 June. Catherine Lewis, Rebecca Perry, David Foster, Jacqueline Hurd, and Linda Fisher. Lesson Study Beyond Coaching. Educational Leadership, October 2011. Chalongchai Teevasuthornsakul. (2011). Fundamental Physic Instructional Model for

Undergraduate. 4th International Conference on Science and Technology for Sustainable Development of the Greater Mekong Sub-region (4th STGMS). 23-24 Jan 2012, Pullman Khon Kean Orchid Hotel, Thailand.

Chalongchai Teevasuthornsakul and Chalong Thubsree. (2012). Instructional System Model for Fundamental Physic for Higher Education Level. International Conference on Learning Innovation in Science and Teachnology 2012 (ICLIS2012). 29 February – 2 March 2012, Phuket, Thailand.

120

Chalongchai Teevasuthornsakul. (2011). Studing the Problems and to Guided Solutions for Instructional of Fundamental Physics for Higher Education. Burapha University Conference 2012, Burapha University, Thailand, July 9-11, 2012. Eisuke Saito, Imansysh Harun, Isamu Kuboki and Hideharu Tachibana. (2006). Indonesian lesson study in Practice; casestudy of Indonesian mathematic and science teacher education. Journal of In-service Education Vol. 32, No. 2, June 2006. Fernandez, C. and Yoshida, M. 2004. Lesson study: A Japanese approach to improving mathematic teaching and learning. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associate. Joy becker, Petre Ghenciu, Matt Horak and Helen Schroeder. (2008). Acollege lesson study in calculus, preliminary report. International Journal of Mathematic Education in Science and Technology, Vol. 39, No. 4, 15 June 2008, 491-503. Lewis. C. 2002. Lesson study: A handbook of teacher-led instructional change. Philadelphia: Research for better school. Lu Pien Cheng & Lee peng Yee. (2012). A Singapore Case of Lesson Study. The Mathematics Educator 2011/2012 Vol. 21 , No. 2, 34-57. North Central Regional Educational Laboratory (NCREL.). 2002. Teacher to Teacher: Reshaping instruction through lesson study. Illinois: North Central Regional Educational Laboratory. Rebecca R. Perry, Catherine C. Lewis. (2009). What is successful adaptation on Lesson Study in US?. J Educ Change (2009) 10:365-391. Research for Better School. 2005. Lesson study: Frequency asked questions [Online]. Philadelphia: Research for Better School. Available from: www.rbs.org/lesson study. [2005, August 05] Sharon Dotger ( 0 0) Exploring and developing graduate teacher assistants’ pedagogies via lesson study. Teachering in Higher Education Vol. 16, No. 2, Aprill 2011. White, A. 2004. The lesson study approach to implementing change. Paper presented at SEAMEO-UNESCO Education Congress and EXPO Secretariat. Bangkok, Thailand.

121

ภาคผนวก 1 (Appendix 1) แบบวดความสามารถในการเรยนรแบบน าตนเองของนกศกษาวทยาลยชมชน

วนท …….… …………………… พ.ศ. 2557 ชอสกล นกศกษา (นาย/นาง/นางสาว) ……………………………………………………………..…………………อาย...............ป …………………………………………….………รนท……………… …………………………..…………อาชพ…………………………………………………………

ตอนท 1 องคประกอบดานการวางแผนการเรยนร ค าชแจง ใหทานพจารณาวา ค าถามแตละขอตรงกบระดบความเปนจรงของตวทาน เพยงใด

ขอ ค าถาม กอนน (กอนเรยนดวยการน าตนเอง) ปจจบนน (หลงเรยนดวยการน าตนเอง) มาก สด

มาก ปาน กลาง

นอย นอยมาก

มาก สด

มาก ปาน กลาง

นอย นอยมาก

1 ความสามารถในการเรยนรเนอหาเรองตางๆ ดวยตนเอง 2 ความสามารถในการจดล าดบความส าคญของวธการเรยนร (รวาควรท าอะไรกอน-หลง) 3 ความสามารถในการวางแผนการเรยนรไดดวยตนเอง 4 ความสามารถในการก าหนดขนตอนการเรยนร ไดอยางชดเจน เหมาะสม และครบถวน 5 ความสามารถในการเลอกเครองมอและแหลงเรยนรไดอยางเหมาะสม และเพยงพอ 6 ความสามารถในการควบคมตนเองใหปฏบตตามแผนการเรยนร 7 ความสามารถในการตดสนใจ ในการด าเนนการตามแผนหรอปรบปรงแผนการเรยนร 8 การใชขอมลและเหตผลประกอบการตดสนใจ ในการด าเนนการตามแผน หรอปรบปรง

แผนการเรยนร

9 ความรบผดชอบกบผลทเกดขนหรอคาดวาจะเกดขน จากการด าเนนการตามแผนหรอปรบปรงแผนการเรยนร

10 ความสามารถในการสามารถตรวจสอบผลการเรยนร ดวยตนเอง 11 ความสามารถในการประเมนผลส าเรจในการเรยนร ดวยตนเอง

122

ขอมลเพมเตม …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ตอนท ค าชแจง ใหทานพจารณาวา ค าถามแตละขอตรงกบระดบความเปนจรงของตวทาน เพยงใด

ขอ ค าถาม กอนน (กอนเรยนดวยการน าตนเอง) ปจจบนน (หลงเรยนดวยการน าตนเอง) มาก สด

มาก ปาน กลาง

นอย นอย มาก

มาก สด

มาก ปาน กลาง

นอย นอย มาก

1 ความสามารถในการตรวจสอบผลการด าเนนการตามแผนการเรยนร 2 ความสามารถในการตดสนใจด าเนนการตามแผนหรอปรบปรงแผนการเรยนร 3 ความสามารถในวเคราะหหาขอบกพรองในการเรยนรของตนเอง 4 ความสามารถในการแกไขขอบกพรองในการเรยนรของตนเอง 5 ความสามารถในการ หาขอมล /ปรบปรง

ในการเรยนรของตนเอง

6 การยอมรบในผลการสอบหรอการประเมน และค าวพากษวจารณจากผอน 7 ความสามารถในการน าผลการสอบหรอการประเมน และค าวพากษวจารณจากผอน

ไปปรบปรงแผนการเรยนรครงตอไป

8 ความสามารถในการน าทกษะทไดจากการเรยนรครงทผานมา ไปปรบใชในครงตอไป 9 การยอมรบและยนดปรบปรงวธการเรยนของตนเอง ตามขอเสนอแนะของผอน

ขอมลเพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

123

ตอนท 3 ค าชแจง ใหทานพจารณาวา ค าถามแตละขอตรงกบระดบความเปนจรงของตวทาน เพยงใด

ขอ ค าถาม กอนน (กอนเรยนดวยการน าตนเอง) ปจจบนน (หลงเรยนดวยการน าตนเอง) มาก สด

มาก ปาน กลาง

นอย นอย มาก

มาก สด

มาก ปาน กลาง

นอย นอย มาก

1 ทานเลอกเรยนในสงทตวทานเองสนใจ 2 ทานสามารถบอกไดชดเจนวา ทานตองการเรยนร อะไร/สงใด/เรองใด 3 ทานตองการเรยนรสงทมประโยชนตอชวตของตวเอง 4 ความสามารถในการก าหนดเปาหมายการเรยนรแตละเรองไดอยางชดเจน 5 ความสามารถในการเลอกวธการเรยนรทเหมาะสมกบตนเอง 6 ความสามารถในการเรยนรตามแผนการเรยนรภายในระยะเวลาทก าหนด 7 ถาตองเรยนร เนอหาทยาก/สงทยาก/สงทเรยนแลวไมเขาใจ จะพยายามสบคนขอมล

หรอสอบถามจากผรในเรองนนๆ จนประสบความส าเรจในการเรยนรเรองนน

8 ความสามารถในการเลอกแหลงขอมลทถกตองและเชอถอไดเมอตองเรยนรเรองใด เรองหนง

9 เมอตองการหาคนหาขอมลในเรองใดเรองหนง จะควาหาขอมลเรองนนจากแหลงขอมลหลายๆ แหลง แลวน ามาวเคราะหและสรป เพอใหไดขอมลทดทสด

10 รวาตนเองตองประพฤตหรอปฏบตอยางไร จง

ขอมลเพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

125

ประวตนกวจย หวหนาโครงการวจย

1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; นายฉลองชย ธวสทรสกล ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Mr. CHALONGCHAI TEEVASUTHORNSAKUL

2. ต าแหนงปจจบน ผชวยศาสตราจารย 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก มหาวทยาลยบรพา วทยาเขต จนทบร

ต าบลโขมง อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร 22170 Email chalongc@buu.ac.th , chai1962@yahoo.com

4. วฒการศกษา ปรชญาดษฎบณฑต (ปรด.) สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยบรพา วทยาศาสตรมหาบณฑต (วท.ม.) สาขาฟสกส จฬาลงกรณมหาวทยาลย การศกษาบณฑต (กศ.บ.) สาขาฟสกส มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บางแสน

ผรวมวจยคนท 1 1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; นายอาจณรงค มโนสทธฤทธ

ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Mr. ARTNARONG MANOSUTTIRIT 2. ต าแหนงปจจบน อาจารย 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา

169 ถ.ลงหาดบางแสน ต.แสนสข อ.เมอง จ.ชลบร 20131 Email artnarong@buu.ac.th , m_artnarong@hotmail.com

4. วฒการศกษา ปรชญาดษฎบณฑต (ปร.ด.) สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยบรพา ครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต (คอ.ม.) สาขาเทคโนโลยการศกษาทางการอาชวะศกษา สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ครศาสตรอตสาหกรรมบณฑต (คอ.บ.) สาขาครศาสตรเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ผรวมวจยคนท 2 1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; นางสาวสภาวด อสณพงษ

ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Ms. SUPAWADEE ISANAPONG 2. ต าแหนงปจจบน รองผอ านวยการวทยาลยชมชนบรรมย 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก วทยาลยชมชนบรรมย ต าบลบวทอง

อ าเภอเมอง จงหวดบรรมย 31000 Email love_love2547@hotmail.com 4. วฒการศกษา

ปรชญาดษฎบณฑต (ปร.ด.) สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยบรพา ศกษาศาสตรมหาบณฑต (ศษ.ม.) สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยขอนแกน ครศาสตรบณฑต (ค.บ.) สาขาการวดผลการศกษา วทยาลยครนครราชสมา

126

ผรวมทดลองใชรปแบบการเรยนรส าหรบน าตนเอง ของนกศกษาวทยาลยชมชน

ผรวมทดลองคนท 1

1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; ดร.กฤษณยา ศงขจนทรานนท ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Dr.KRISANEEYA SUNGKAJUNTRANON

2. ต าแหนงปจจบน คร คศ.1 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก ว ทยาลยชมชนบรรมย ถนน บรรมย – สตก

ต าบลบวทอง อ าเภอเมอง จงหวดบรรมย 31000 Email aeaey04@hotmail.com

4. วฒการศกษา ปรชญาดษฎบณฑต (ปร.ด.) สาขาชวเวชศาตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต (ส.ม.) สาขาอนามยสงแวดลอม คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วทยาศาสตรบณฑต (วท.บ.) สาขาอนามยสงแวดลอม คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต

ผรวมทดลองคนท 2

1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; นางสาวนาฏยา อดมพนธ ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Miss NATTAYA UDOMPUN

2. ต าแหนงปจจบน อาจารย 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก วทยาลยชมชนสระแกว หมท 3 ต าบลทาเกษม

อ าเภอเมองสระแกว จงหวดสระแกว 27000 Email nattaya41@hotmail.com

4. วฒการศกษา การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยบรพา การศกษาบณฑต (กศ.บ.) สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยบรพา

127

ผรวมทดลองคนท 3 1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; นายช านาญ ค าช

ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Mr. CHUMNAN KUMCHOO 2. ต าแหนงปจจบน อาจารย 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก วทยาลยชมชนสระแกว หมท 3 ต าบลทาเกษม

อ าเภอเมองสระแกว จงหวดสระแกว 27000 Email chumkumchoo@yahoo.com

4. วฒการศกษา การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) สาขาวชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยบรพา รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต (รป.ม.) สาขาวชาการบรหารทวไป มหาวทยาลยบรพา การศกษาบณฑต (กศ.บ.) เกยรตนยมอนดบ 1 สาขาวชาการประถมศกษา มหาวทยาลยบรพา รฐศาสตรบณฑต (ร.บ.) สาขาวชาความสมพนธระหวางประเทศและการเมองการปกครองเปรยบเทยบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ผรวมทดลองคนท 4

1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ; นางสาวทวา เอมธาน ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Ms.TIWA AMTANEE

2. ต าแหนงปจจบน คร คศ.1 3. หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก ว ทยาลยชมชนพจตร ต าบลทาบว

อ าเภอโพทะเล จงหวดพจตร 66130 Email ti_wa_love@hotmail.com

4. วฒการศกษา บรหารธรกจมหาบณฑต (บธ.ม.) สาขาการเงน คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยภาคกลาง ศลปศาสตรบณฑต (ศศ.ม.) สาขาการจดการทวไป สถาบนราชภฏเพชรบรณ