การวิจัยทางการแพทย์thaidepression.com/www/phasei/medical...

Thoranin Kongsuk MD., M.Sc. (Clinical epidemiology)

การวจยทางการแพทย

Research designs

17/01/57 Thoranin Kongsuk 3

แบบประเมนกอนอบรม

2. จงบอกประเภทของรปแบบการวจย(Research design)ของการศกษาเหลาน ก) การส ารวจหาความชกของโรคจตเวชของประชาชนแตละ

จงหวด ข) การหาความสมพนธของขหกบมะเรงปากมดลกโดยการ

ตรวจเปรยบเทยบลกษณะขหของผปวยมะเรงปากมดลกกบผปวยโรคอน

ค) การศกษาเพอดลกษณะทางเศรษฐกจ สงคม อาย เพศ ของผปวยโรคซมเศรา

ง) การศกษาเปรยบเทยบผลของยา Aและยา B ในการลดอาการซมเศราในผปวย Major depressive disorder

จ) การศกษาความสมพนธของพนธกรรมกบโรคจตเภทโดยตดตามดการปวยเปนโรคจตเภทในลกของผปวยจตเภทเปรยบเทยบกบกลมควบคม

Research designs

1. Experimental

2. Case-control

3. Cohort

4. Observational

descriptive


มกลมเปรยบเทยบ

ไมมกลมเปรยบเทยบ ไมมการก าหนด สงแทรกแซง

ก าหนดสงแทรกแซง

Experimental

Observational

Descriptive

Analytic

Cross-sectional

longitudinal

Case-control

Cohort

Cross-sectional

(การวจยโดยการทดลอง)

(การวจยโดยการสงเกต)

(แบบพรรณนา)

(แบบวเคราะห)

Full E.D

Quasi E.D

รปแบบการศกษาวจย(Research designs)

Adapted from: ภรมย กมลรตนกล, มนตชย ชาลาประวรรตน(2545). หลกการท าวจยใหส าเรจ. เทกซ แอน เจอนล พบลเคชน จ ากด. pp:12.


ผล (Outcome) ม ไมม

สมผส ไมสมผส

การสมผส กบปจจย เสยง

จดเรมตนของการศกษา

ไมมกลม เปรยบเทยบ

การออกแบบวจยโดยสงเกตเชงพรรณนารปแบบท 1

เหต ผล

การศกษาการเกดโรคซมเศราในสามจงหวดชายแดนภาคใต

ค าถามการวจย: ผทปวยโรคซมเศราในสามจงหวดชายแดนภาคใตมจ านวนเทาไรทประสบความสญเสยจากเหตการณรนแรง

ตวอยาง...วจยเชงพรรณนารปแบบท1


Sample outcome Population

Eligible Criteria (Inclusion & Exclusion)

Measurement ผปวยโรคซมเศราใน

3จงหวดชายแดนใต

สมตวอยางผปวย

โรคซมเศรา

ในคลนกสขภาพจต

3 จงหวดชายแดนใต

รอยละของผปวยโรคซมเศราทประสบความสญเสยฯ

แบบสอบถามการประสบความสญเสยฯ

ผปวย Major depression ตามเกณฑ

DSM-IV ทมอาการเกดขนภายใน 1 ปทศกษา ยนดเขารวมการวจย สอสาร

ภาษาไทยได


ไมมกลม เปรยบเทยบ

ผล(Outcome ม ไมม



จดเรมตนของการศกษา เหต ผล

การออกแบบวจยโดยสงเกตเชงพรรณนารปแบบท 2

การศกษาการเกดโรคซมเศราในสามจงหวดชายแดนภาคใต

ค าถามการวจย: ผประสบความสญเสยจากเหตการณรนแรงในสามจงหวดชายแดน

ภาคใตมจ านวนเทาไรทปวยเปนโรคซมเศรา

ตวอยาง...วจยเชงพรรณนารปแบบท2


Sample outcome Population


Measurement

ผประสบความสญเสยฯใน 3จงหวด

ชายแดนใต

Simple random

จากบญชรายชอผประสบภยทง

3จงหวด

ความชกของโรคซมเศราในผประสบความสญเสยฯ

แบบวนจฉยโรคจตเวช

M.I.N.I.

ผประสบภยในปทตองการศกษา

ทมภมล าเนาใน 3จงหวด สามารถสอสารภาษาไทยได ยนดเขารวมการวจย


เหต Exposure

Risk factor

ผล Outcome/Effect Health problem

Cross-sectional

analytic

cohort

case-control

การวจยโดยการสงเกตเชงวเคราะห (Observational Analytic Design)

Adapted from: ภรมย กมลรตนกล, มนตชย ชาลาประวรรตน(2545). หลกการท าวจยใหส าเรจ. เทกซ แอน เจอนล พบลเคชน จ ากด. pp:13.

ตวอยาง

เปนโรค

ไมเปนโรค

เปนโรค


ประชากร เปาหมาย

สมผสปจจยเสยง

ไมไดสมผสปจจยเสยง

เวลา การวจย

Cohort Study การศกษาจากเหตไปหาผล

อดต ปจจบน อนาคต

ชนดของ Cohort Study

การศกษาจากเหตไปหาผลของเหตการณ ทก าลงเกดในปจจบน (Concurrent Cohort Study) กลมศกษา ตดตามผล

การศกษาจากเหตไปหาผลของเหตการณ ทไดเกดขนแลวในอดต (Historical Cohort Study) กลมศกษา ตดตามผล

หลกเกณฑทส าคญของ Cohort Study

๑. กลมตวอยางทจะศกษาตองไดมาจากประชากรเดยวกน

ซงทกคนสามารถเปนโรคนนได

๒. ระยะเวลาในการตดตามผลในทงสองกลม

(Expose and Non-expose) ตองยาวพอและสอดคลอง

กบธรรมชาตของโรค

๓. ทกๆรายจะตองถกตดตามผลเตมเวลา

ถาม Drop out หรอ Loss follow up

ตองน าเขารวมในการวเคราะหผล


ผล (Outcome ม ไมม




เหต ผล

a b c d

Cohort Design

มกลมเปรยบเทยบทไมมเหต

การศกษาการเกดโรคซมเศราสามจงหวดชายแดนภาคใต

ค าถามการวจย: ผประสบความสญเสยจากเหตการณรนแรงในสามจงหวดชายแดนภาคใตปวยเปนโรคซมเศรามากกวาประชาชนทวไปหรอไม

ตวอยาง...Cohort study


outcome Population ตดตามเปนเวลา 1 ป


Measurement ประชาชนใน 3

จงหวดชายแดนใต

Relative risk ratio


M.I.N.I.

Case: ผประสบภยรายใหม

มภมล าเนาใน 3จงหวด สามารถสอสารภาษาไทยได ยนดเขารวมการวจย

Control: ผทมเพศ ภมล าเนาเชนเดยวกบ

case และมอยในกลมอายเดยวกน แตไมประสบภยฯ

Case

Control

ตวอยาง

เปนโรค


เปนโรค






การศกษาจากเหตไปหาผล Cohort Study ตวอยาง

ทหารในกองพนเดยวกน ทไมมประวต Psychosis

ศกษาความสมพนธของLife event กบ Psychosis

เขารบในสงคราม

ไมไดรบในสงคราม

ตวอยาง

เปนโรค


เปนโรค






Bias ในการศกษาจากเหตไปหาผล Cohort Study

Selection Bias Migration Bias

Confounding Bias Measurement Bias

การแกไขอคตจากการคดเลอก

(Selection Bias)

ขนตอนการออกแบบวจย ขนตอนการวเคราะห

1. Randomization

2. Restriction

3. Matching

1. Stratification

2. Standardization

or Adjustment

-simple weighting

- multiple multivariable

analysis

3. Best case/worse case

analysis

การแกไขอคตจากการวด

(Measurement Bias)

๑. ผตรวจตองไมทราบวา case อยในกลมใดของการศกษา

๒. ก าหนดเกณฑการวนจฉยอยางชดเจน

และปฏบตตามอยางเครงครด

๓. ความเขมขนในการตรวจวนจฉยใหมเทาๆกนทกCase

ปวย สมผส

ไมสมผส

สมผส

ไมสมผส


เวลา

การศกษาจากผลไปหาเหต Case-Control Study

ไมปวย การวจย

ปจจยเสยง

17/01/57 20

ผล (Outcome ม ไมม




เหต ผล

a b c d

Case-control or Retrospective Analytic Design

มกลมเปรยบเทยบทไมมผล


ค าถามการวจย: ผปวยโรคซมเศราในสามจงหวดชายแดนภาคใต เปนผประสบความสญเสยจากเหตการณรนแรงมากกวาประชาชนทวไปหรอไม

ตวอยาง...Case control study


outcome Population




random sampling

จากทะเบยนผปวยโรคซมเศราทง

3จงหวด

Odd ratio

แบบสอบถามการประสบภยความรนแรง ในระยะ 1ปทผานมา

Case: ผปวย MDE ตามเกณฑ DSM-IV ทมอาการเกดขนภายใน 1 ปทศกษา ยนดเขารวมการวจย สอสารภาษาไทยได


case และมอยในกลมอายเดยวกน แตไมปวยเปน MDE

Control

Case


ผล(Outcome ม ไมม




a b

c d

ประชากรทศกษา คนหาปจจยเสยง + คนหาโรค

Cross-sectional Analytic Design


ค าถามการวจย: ในสามจงหวดชายแดนภาคใต

ปจจบนน ผประสบความสญเสยจากเหตการณเปนโรคซมเศรามากกวาประชาชนทวไปหรอไม

N

ตวอยาง...Cross sectional analytic study





Simple random

จากบญชรายชอผประสบภยทง

3จงหวด


M.I.N.I.

Case: ผประสบภยในปทตองการศกษา

มภมล าเนาใน 3จงหวด สามารถสอสารภาษาไทยได ยนดเขารวมการวจย


case และมอยในกลมอายเดยวกน แตไมประสบภยฯ

outcome Population

Odd ratio

Control

Case

หลกเกณฑทส าคญของ Case-Control study

1. มกลมเปรยบเทยบทไมไดปวยดวยโรคนนๆ

2. กลมเปรยบเทยบและกลมผปวยตองมความ

คลายคลงกน เพอใหสามารถเปรยบเทยบกนได

3. ตองมผปวยจ านวนมากพอ เพอลดผลทอาจเกดจาก

ความบงเอญ

4. ตองมการควบคมความแตกตางอนๆ เพอแสดงไดวา

ปจจยเสยงนนไมขนกบปจจยอนๆ


ไมสมผส

สมผส

ไมสมผส


เวลา

ไมปวย การวจย


Bias ในการศกษาจากผลไปหาเหต Case-Control Study

Selection Bias Measurement Bias Observation Bias -Recall Bias -Interviewer Bias

Validity of Case-Control Study

1. Case Definition

ม Diagnostic/Clinical Criteria ทชดเจน

2. Case Selection

2.1 Population-Base

2.2 Hospital-Base

2.3 ควรเปนผปวยใหม (Incidence)

3. Choice of Control Selection

3.1 มความคลายคลงกบผปวย : ไดจากประชากรกลมเดยวกน

3.2 ใชเกณฑเดยวกนกบทเลอกผปวย(แตตองไมเปนโรค)

3.3 เลอกกลมควบคมในเวลาทใกลเคยงกบทเลอกผปวย

3.4 อาจจบค(Matching)กบผปวย : อาย เพศ ถนทอย

3.5 อาจเลอกกลมควบคมมากกวา 1 กลมจากแหลงทตางกน

3.6 อาจเพมจ านวนตวอยางในกลมควบคมเปน 2:1

เพอเพมอ านาจการแยกแยะทางสถต

Validity of Case-Control Study

การแกไขอคตจากการสงเกต

(Observation Bias)

1. Recall Bias

2. Interviewer Bias

1.1 ใหมแหลงขอมลมากวา 1 แหลงทใหขอมลเดยวกน

1.2 ปดบงวตถประสงคเฉพาะของการศกษาแกผถกสมภาษณ

1.1 ใหมแหลงขอมลมากวา 1 แหลงทใหขอมลเดยวกน

1.2 ปดบงสมมตฐานการวจยของการศกษาแกผรวบรวมขอมล

การวเคราะหและแปรผล

Cohort study: สามารถอบตการณและอตราเสยงสมพทธ ไดโดยตรง (Relative Risk Ratio) Case-Control Study: อตราเสยงสมพทธอาจประมาณไดโดยหา Odds Ratio

Relative Risk Odds Ratio

มากกวา 1 เทาไรยงแสดงความสมพนธระหวาง ปจจยเสยงกบโรคมากเทานน นอยกวา 1 แสดงถงวาเปนปจจยปองกน

ผล(Outcome) ม ไมม

สมผส

ไมสมผส

การสมผส

กบปจจย

เสยง

a b

c d

RRR = อบตการเกดโรคในกลมทมปจจยเสยง = a/a+b

อบตการเกดโรคในกลมทไมมปจจยเสยง c/c+d

ODDS RATIO = a/c = ad

b/d bc

ตวอยาง

เปนโรค


เปนโรค





เวลา

การวจย

Cohort Study


ไมสมผส

สมผส

ไมสมผส


เวลา

Case-Control Study ไมปวย

การวจย



การวจยโดยการทดลอง (Experimental Research)

การวจยแบบทดลองเตมรปแบบ (Full Experimental Designs)

การวจยแบบกงทดลอง (Quasi- Experimental Designs)

มกลมควบคม (Control group) เปนการวจยแบบไปขางหนา (Prospective) จดเขากลมโดยวธสม (Random allocation) มการควบคมธรรมชาต

ไมมกลมควบคม... หรอ ไมจดเขากลมโดยวธสม


Full Experimental Designs

• การวจยโดยการทดลองทดทสด คอ การวจยโดยการทดลองทมการควบคมทด มการแบงตวอยางโดยการสม และทงผวจยและกลมศกษาไมทราบวาตวอยางอยในกลมใด(กลมทดลองหรอกลมควบคม) ซงเราเรยกวา Randomized double blind control trials

RCTs ตองประกอบดวย 1. Random allocation (การแบงกลมโดยการสม) 2. ทงอาสาสมครและผวดผลการทดลองไมทราบวาใครอยกลมใด (double blind) 3. มการควบคมตวแปรอนอยางเขมงวดตามหลกการวจยเชงทดลอง


ผล (Outcome)

ม ไมม ให

ไมให

สงแทรกแซง ทผวจย ก าหนดขน

จดเรมตน ของการศกษา

a b

c d

ประชากร หรอตวอยาง

จดเขากลม โดยวธสม

กลมทดลอง

ไดรบสงทดลอง หรอสงแทรกแซง

กลมควบคม

ไมไดรบสงทดลอง หรอสงแทรกแซง

วดผล

วดผล

Full Experimental Design

Random allocation



1. Pretest-Posttest control group experimental design (การวจยโดยการทดลองทวดทงกอนและหลงการทดลอง โดยมกลมควบคม) หรอเรยกวา Classical Experimental Design หรอ Randomized controlled trial (RCT) ม 3 รปแบบ:

2. Posttest- only control group experimental design (การวจยโดยการทดลองทวดเฉพาะหลงการทดลอง โดยมกลมควบคม)

R = Random allocation

X = Intervention

O = Observation or

Measurement

O1…X… O2

O1……...O2

R

O1…X1… O2

O1…X2...O2

R

O1…X… O2

O1……...O2

R O1…X2...O2

…X… O

……...O

R



3. Repeated Measures experimental design

4. Crossover experimental design

R = Random allocation

X = Intervention

O = Observation or

Measurement

O1…X1..O2 ..O3

R

O1…X2..O2 ..O3

R

O1..X1..O2___ O3..X2..O4

O1..X2..O2___ O3..X1..O4


Quasi-Experimental Designs

1. One group Pretest-Posttest experimental designs (การวจยโดยการทดลองทวดทงกอนและหลงการทดลอง โดยไมมกลมควบคม)

2. Time Series experimental designs(การวจยโดยการทดลองทมการวดหลายๆครงทงกอนและหลงการทดลอง โดยไมมกลมควบคม)

O1…X… O2

O1 .. O2 .. O3 ..X..O4.. O5.. O6


Quasi-Experimental Designs

3. nonequivalent pretest-posttest control group experimental designs (การวจยโดยการทดลองทวดกอน และหลงการทดลองจากตวอยางคนละกลม)

no random allocation

4. nonequivalent posttest-only control group experimental

designs (การวจยโดยการทดลองทวดหลงการทดลองจากตวอยางคนละกลม)

no random allocation

O1…X… O2

O1……...O2

…X… O

……...O

• Systematic Review (Quality, Quantity)

• Meta-analysis

• Clinical practice guideline

• Decision analysis


หวขอส าหรบ (critical appraisal)

1. Is the evidence valid? หลกฐานวชาการนน(หรอการวจย)ถกตองสมบรณหรอไม?

2. Does this valid evidence important? หลกฐานวชาการนน(หรอผลการวจยทถกตองสมบรณนนมความส าคญหรอไม?

3. Can this valid and important evidence be applied to our patient? สามารถน าผลการวจยทถกตองสมบรณและมความส าคญน มาใชกบผปวยของเราไดหรอไม?

Straus SE et al. Evidence-base medicine 3rd ed. Elsevier.2005


การวิจัยทางการแพทย์thaidepression.com/www/phasei/medical...

Documents