คณะวิชาช่างยนต์

เสนอโดยอาจารย์ จักรพงษ์ แจ้งเมือง

1. กระบวนการเชื่อมโลหะด้วยแก๊ส(Oxy-Acctylene Welding; OAN)

เป็นกระบวนการเชื่อมโลหะด้วยความร้อนจากแก๊สเชื้อเพลิง จนเกิดเป็นบ่อหลอมละลายจากนั้นเติมลวดเชื่อมเปลือย ลงในบ่อหลอมละลายให้เต็มต่อกันจนเป็นแนวเชื่อม โดยก๊าซที่น ามาใช้คือก๊าซอะเซทิลีน และก๊าซออกซิเจน

ภาพที่ 4.1 อุปกรณ์เชื่อมแก๊ส

2. โครงสร้างและชื่อของชิ้นส่วนอุปกรณ์เชื่อมแก๊ส(Canstruction and Parts Names)

ภาพที่ 4.2 แสดงลักษณะของวาล์วปรับแรงดันก๊าซ

2.1 การปรับแรงดันของเรคกูเรเตอร์ท าอย่างไร?

2.2 กระบอกเชื่อมแก๊สใช้อย่างไร

ภาพที่ 4.3 ลักษณะของกระบอกเชื่อมแก๊ส

Steel sheet thickness(mm)

Nozzle capacity(No.)

1 to 1.5 1

1 to 2.0 2

2 to 3 3

3 to 5 5

5 to 7 7

ตารางที่ 4.1 แสดงการเลือกใช้ขนาดของหัวทิพ(Nozzle)ที่เหมาะสม

2.3 แว่นตาเชื่อมแก๊ส(Goggle)

เป็นแว่นตาช่วยกันแสงสว่างจากงานเชื่อม ช่วยให้มองบ่อหลอมละลายได้ชัดเจน และป้องกันสะเก็ดไฟเลนส์ป้องกันแสงของงานเชื่อมแก๊สใช้เบอร์ 5 หรือตามความสว่างของแสงและวัสดุที่ใช้เชื่อม

ภาพที่ 4.4 แสดงแว่นตาเชื่อมแก๊ส

2.4 ที่จุดเปลวไฟ(Spark Lighter)

ในการจุดเปลวไฟในการเชื่อมห้ามใช้ไฟแช็คจุดไฟ เนื่องจากอาจเกิดการระเบิดหรือโดนลวก เนื่องจากแรงดันของแก๊สออกมามาก จึงต้องใช้ที่จุดเปลวไฟเพื่อป้องกันอันตราย

ภาพที่ 4.5 แสดงที่จุดเปลวไฟ

2.5 เข็มแยงหัวทิพ(Tip Cleaner)

ในการเชื่อมแก๊สจะมีสะเก็ดไฟกระเด็น มาอุดรูหัวทิพจึงท าให้แก๊สหรือเปลวไฟออกไม่สมบูรณ์ เข็มแยงหัวทิพช่วยท าความสะอาดรูของหัวทิพให้มีขนาดความโตเท่าเดิม

ภาพที่ 4.6 แสดงเข็มแยงหัวทิพ

2.6 ถุงมือเชื่อม(Welding Glove)

การป้องกันความร้อนจากงานเชื่อม จึงต้องสวมถุงมือท าจากหนัง ภายในบุด้วยฉนวนกันความร้อน

ภาพที่ 4.7 ถุงมือเชื่อมแก๊ส

2.7 ประแจขันอุปกรณ์เชื่อมแก๊ส

ในการขันประกอบชิ้นส่วนเครื่องมือเชื่อมแก๊สจ าเป็นต้องใช้ประแจขันข้อต่อโดยเฉพาะ ไม่ควรใช้ประแจเลื่อนเพราะจะท าให้หัวน๊อตข้อต่อเสียรูปทรง

ภาพที่ 4.8 ประแจขันอุปกรณ์เชื่อมแก๊ส

3. หลักการพื้นฐาน(Basic Principle)

การเชื่อม Oxy-Acetylene เกิดจากการรวมตัวของแก๊ส Oxygen และ Acetylene โดยให้การเผาไหม้และระเบิดที่รุนแรง

3.1 แก๊สออกซิเจน

3.1.1 การจับถือท่อออกซินเจน

3.1.2 การขนส่งเคลื่อนย้ายท่าแก๊สออกซิเจน

3.1.3 อันตรายจากแก๊สออกซิเจน

3.2 อะเซทิลีน

3.2.1 การใช้แก๊สอะเซทิลีน

3.2.2 การเคลื่อนย้ายท่อแก๊สอะเซทิลีน

4. การปฏิบัติงาน(Operation)

จะท าการติดตั้งอุปกรณ์ปรับแรงดันของท่อแก๊สอย่างไร?

1. ยึดท่อแก๊สออกซิเจนและอะเซทิลีนเข้าด้วยกัน ป้องกันการล้ม

ภาพที่ 4.9 การยึดท่อก๊าซ

2. เปิดฝาครอบท่อแก๊สทั้ง 2 ออก

ภาพที่ 4.10 การเปิดฝาครอบถังแก๊ส

3. ปล่อยแก๊สออกมาเล็กน้อย เพื่อไล่ฝุ่นบริเวณปากท่อ

ภาพที่ 4.11 การไล่ฝุ่นปากท่อ

4. ประกอบอุปกรณ์ปรับแรงดันเข้ากับท่อแก๊สทั้ง 2 ท่อ

ภาพที่ 4.12 การติดตั้งวาล์วปรับแรงดันก๊าซ

5. ปล่อยแก๊สออกมาอีกครั้ง เพื่อไล่ฝุ่นละอองที่ติดอยู่ในเรคกูเรเตอร์

6. ประกอบสายยางส่งแก๊สเข้ากับข้อต่อที่เรคกูเรเตอร์

7. ปล่อยแก๊สออกมาอีกครั้ง เพื่อไล่ฝุ่นละอองในสายยางส่งแก๊ส

ภาพที่ 4.14 การติดตั้งสายยางส่งแก๊ส

5. การปรับเปลวไฟ(ADJUST OF FRAME)

5.1 การปรับเปลวไฟ

5.2 ความส าคัญของเปลวไฟ

5.3 บทเรียนส าหรับการใช้เปลวกลาง

ภาพที่ 4.16 ลักษณะของเปลวไฟเชื่อม

ภาพที่ 4.17 การปรับเปลวไฟ

6. ลักษณะของแนวเชื่อม

ภาพที่ 4.18 ลักษณะแนวเชื่อม ภาพที่ 4.19 ลักษณะหน้าตัดของแนวเชื่อม

ภาพที่ 4.20 การเคลื่อนไหวของกระบอกเชื่อมและลวดเชื่อม

ภาพที่ 4.21 การสร้างแนวเชื่อม

ภาพที่ 4.22 ผลของความเร็วในการเชื่อมที่มีต่อรูปร่างแนวเชื่อม

ภาพที่ 4.23 ลักษณะของการยุบตัวที่ปลายชิ้นงาน

7. ต าแหน่งท่าเชื่อม แบ่งออกได้ 4 ท่า

ภาพที่ 4.24 ต าแหน่งท่าเชื่อมกับแนวเช่ือมแบบต่าง ๆ

8. ชนิดของรอยต่อและรอยเชื่อม

8.1 ชนิดของรอยต่อ รอยต่องานเชื่อมมีทั้งหมด 5 ชนิด

ภาพที่ 4.25 ชนิดของรอยต่อ

8.2 รอยเชื่อมบากร่อง แสดงรอยต่อชิ้นงานเหล็กหนา

ภาพที่ 4.26 รอยต่อเชื่อมบากร่องตามท่าเชื่อม

8.3 ชิ้นงานท่อหนา(ท่ออยู่กับที่)

ภาพที่ 4.27 รอยต่อเชื่อมงานท่อตามท่าเชื่อม

8.4 สัญลักษณ์แนวเชื่อม(Weld Symbols)

1. สัญลักษณ์เบื้องต้น(Element Symbols)

ตารางที่ 4.2 สัญลักษณ์เบื้องต้นตามแบบมาตรฐานISO

2. การรวมตัวอย่างสัญลักษณ์เบื้องต้น(Combinations of Elementary)

ตารางที่ 4.3 การรวมสัญลักษณ์เบื้องต้นตามมาตรฐาน ISO