การทบทวนการใช้ cox-2 specific non-steroidal anti ... ·...

18
15 Vol.6 No.4 Original Articles สมคิด เลิศสินอุดม พบ., ว.ว. (ศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิกส์) แผนกออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti-inflammatory drugs ในแผนกผู้ป่วยนอก ออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น บทคัดย่อ บทนำ�: พ.ศ. 2553 แผนกออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น มีการใช้ยาต้าน อักเสบที่ไม่ใช่ สเตียรอยด์ (Non steroidal anti- inflammatory drugs; NSAIDs) เป็นมูลค่าคิด เป็นร้อยละ 39 ของทั้งโรงพยาบาลและยา COX-2 Specific NSAIDs มีมูลค่าคิดเป็นร้อยละ 80.75 ของมูลค่ายากลุ่ม NSAIDs ที่สั่งจ่ายในแผนก ผู้ป่วยนอกออร์โธปิดิกส์ ดังนั้นเพื่อให้เกิดการใช้ยา อย่างสมเหตุสมผลและเกิดความเหมาะสม คุ้มค่า และปลอดภัยแก่ผู้ป่วย จึงจัดทำาการทบทวนการใช้ COX-2 Specific NSAIDs ขึ้น วัตถุประสงค์ : เพื่อทบทวนการใช้ยา COX- 2 Specific NSAIDs ในแผนกผู้ป่วยนอก ออร์โธ ปิดิกส์ โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น ในด้านต่างๆ ดังนี้ ข้อบ่งใช้ของยา (Indication) ดัชนีชี้วัดระหว่างการใช้ยา (Process Indicator) อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาและการจัดการ (Adverse Drug Reaction and Management) และด้านผลการรักษา (Clinical Outcome) วิธีก�ร: เป็นการศึกษาแบบพรรณนาย้อน หลัง ทบทวนการใช้ยา COX-2 Specific NSAIDs ระหว่างวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2553 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2553 โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียน ผู้ป่วยนอกแผนกออร์โธปิดิกส์ที่ได้รับยา COX-2 Specific NSAIDs อย่างน้อย 1 ชนิดขึ้นไป ผลก�รวิจัย: ผู้ป่วยที่ได้รับยา COX-2 Specific NSAIDs 790 ราย เป็นเพศหญิง ร้อย ละ 66.5 พบว่าเป็นผู้ป่วยที่ใช้สิทธิ์เบิกต้นสังกัด/ ข้าราชการ ร้อยละ 67.9 และร้อยละ 42 มีอาชีพรับ ราชการ/รัฐวิสาหกิจ/พนักงานของรัฐ พบว่ามีการ สั่งใช้ยาโดยระบุข้อบ่งใช้ร้อยละ 98.23 โดยข้อบ่งใช้ ที่พบบ่อยคือการใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดร้อยละ 60.63 และรองลงมาคือโรคข้อเข่าเสื่อม ร้อยละ 32.91 และการใช้ยาเป็นไปตามข้อบ่งใช้ที่ได้รับการ รับรองจากสำานักงานคณะกรรมการอาหารและยา

Upload: others

Post on 06-Sep-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

15

Vol.6 No.4Original Articles

สมคด เลศสนอดม พบ., ว.ว. (ศลยศาสตรออรโธปดกส)

แผนกออรโธปดกส โรงพยาบาลศนยขอนแกน

การทบทวนการใช COX-2 Specific Non-Steroidal

anti-inflammatory drugs ในแผนกผปวยนอก

ออรโธปดกส โรงพยาบาลศนยขอนแกน

บทคดยอ บทนำ�: พ.ศ. 2553 แผนกออรโธปดกส

โรงพยาบาลศนยขอนแกน มการใชยาตาน

อกเสบทไมใช สเตยรอยด (Non steroidal anti-

inflammatory drugs; NSAIDs) เปนมลคาคด

เปนรอยละ 39 ของทงโรงพยาบาลและยา COX-2

Specific NSAIDs มมลคาคดเปนรอยละ 80.75

ของมลคายากลม NSAIDs ทสงจายในแผนก

ผปวยนอกออรโธปดกส ดงนนเพอใหเกดการใชยา

อยางสมเหตสมผลและเกดความเหมาะสม คมคา

และปลอดภยแกผปวย จงจดทำาการทบทวนการใช

COX-2 Specific NSAIDs ขน

วตถประสงค: เพอทบทวนการใชยา COX-

2 Specific NSAIDs ในแผนกผปวยนอก ออรโธ

ปดกส โรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวดขอนแกน

ในดานตางๆ ดงน ขอบงใชของยา (Indication)

ดชนชวดระหวางการใชยา (Process Indicator)

อาการไมพงประสงคจากการใชยาและการจดการ

(Adverse Drug Reaction and Management)

และดานผลการรกษา (Clinical Outcome)

วธก�ร: เปนการศกษาแบบพรรณนายอน

หลง ทบทวนการใชยา COX-2 Specific NSAIDs

ระหวางวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2553 ถงวนท 31

ธนวาคม พ.ศ. 2553 โดยเกบขอมลจากเวชระเบยน

ผปวยนอกแผนกออรโธปดกสทไดรบยา COX-2

Specific NSAIDs อยางนอย 1 ชนดขนไป

ผลก�รวจย: ผปวยทไดรบยา COX-2

Specific NSAIDs 790 ราย เปนเพศหญง รอย

ละ 66.5 พบวาเปนผปวยทใชสทธเบกตนสงกด/

ขาราชการ รอยละ 67.9 และรอยละ 42 มอาชพรบ

ราชการ/รฐวสาหกจ/พนกงานของรฐ พบวามการ

สงใชยาโดยระบขอบงใชรอยละ 98.23 โดยขอบงใช

ทพบบอยคอการใชเพอบรรเทาอาการปวดรอยละ

60.63 และรองลงมาคอโรคขอเขาเสอม รอยละ

32.91 และการใชยาเปนไปตามขอบงใชทไดรบการ

รบรองจากสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

Page 2: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

16

Vol.7 No.1

กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทย รอยละ 93.94

ซงพบวามความจำาเปนตองไดรบยากลมน รอย

ละ 39.24 ผปวยไดรบการตรวจวดคาพารามเตอร

เบองตนกอนการใชยาไดแก blood pressure serum

creatinine และ BUN มรอยละ 84.05 รอยละ

2.03 และ รอยละ1.27 ตามลำาดบ ผปวยเกดอาการ

ไมพงประสงคในระบบทางเดนอาหาร รอยละ 2.65

และพบภาวะความดนโลหตสง รอยละ 0.13 และ

มการจดการกบอาการไมพงประสงครอยละ 95.23

ดานผลการรกษาพบวามอาการปวดหรออกเสบ

ดขน รอยละ 29.16 และไมสามารถประเมนได

รอยละ46.35

สรปก�รวจย: จากผลการศกษาสามารถนำา

ไปใชพฒนาแนวทางในการใชยา COX-2 Specific

NSAIDs ในโรงพยาบาล เพอใหเกดการใชยาอยาง

สมเหตสมผล คมคาและมความปลอดภยสงสด

ตอไปได

บทนำ� ยาตานอกเสบทไมใชสเตยรอยด (Non

steroidal anti-inflammatory drugs; NSAIDs)

เปนยาทมการใชมากในการบรรเทาอาการปวด และ

อกเสบในโรคขออกเสบตางๆ เชน โรครมาตอยด

โรคเกาท ขอกระดกเสอม ขอกระดกอกเสบ และ

ยงสามารถลดการอกเสบบรเวณอนได จากกลไก

การออกฤทธทยายบยงการสรางสารสอการอกเสบ

โปรสตาแกลนดน(prostaglandin)1 โดยขดขวาง

การทำางานของเอนไซมcyclooxygenase (COX)

ซงทำาหนาทเปลยน arachidonic acid เปนโปรส

ตาแกลนดนชนดตางๆ ทำาใหอาการปวดและการ

อกเสบลดลง ทงนกลไกดงกลาวยงสามารถเพม

ความเสยงในการเกดอาการไมพงประสงคจากการ

ใชยาได กลาวคอ ทำาใหเกดแผลในกระเพาะอาหาร

ไดรอยละ 11-13 แผลทลำาไสเลกรอยละ 7-112

ภาวะหวใจลมเหลวรอยละ 4.743 ไตวายเฉยบพลน

รอยละ 4.74 และยงพบอาการขางเคยงตอระบบ

อนๆ เชน ผวหนงและตบ เปนตน

ในปจจบนพบวายากลม NSAIDs เปนยาทม

การใชอยางแพรหลาย โดยประมาณการวาในแตละ

วนจะมผใช NSAIDs ทวโลกมากกวา 30 ลานคน5

และพบวาประเทศสหรฐอเมรกามการสงใชยากลม

COX-2 specific inhibitors มลคาเกอบหมนลาน

ดอลลารในป ค.ศ. 20026 ในประเทศไทยพบวายา

กลม NSAIDs มอบตการณการสงใชสง โดยเฉพาะ

ในแผนกออรโธปดกสซงเปนแผนกทใหการรกษา

ผทไดรบบาดเจบและเปนโรคเกยวกบกระดก ขอ

กลามเนอ เอน และเสนประสาทสวนปลาย รวมทง

กระดกสนหลง ซงจากแนวทางเวชปฏบตการดแล

รกษาโรคขอสะโพกหรอขอเขาเสอม ราชวทยาลย

แพทยออรโธปดกสแหงประเทศไทย พ.ศ.2553

พบวายาทใชบรรเทาอาการปวดทแนะนำามากทสด

คอยากลม NSAIDs 7และจากการศกษาลกษณะ

การใชยาของโรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทว

ณ ศรราชา ตงแตวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 ถง

วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2550 และวนท 1 กรกฎาคม

พ.ศ. 2551 ถงวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2551 พบ

มลคาการใชยากลม COX-2 specific inhibitors

ในป พ.ศ. 2550 มมลคาทงสน 502,670 บาท และ

Page 3: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

17

Vol.7 No.1

ป พ.ศ. 2551 มมลคาทงสน 465,354 บาท โดย

มการใชในแผนกศลยกรรมกระดกและขอมาก

ทสด (รอยละ 42.4)8 และการศกษาประเมนการใช

ยา COX-2 specific NSAIDs สำาหรบผปวยนอก

ทโรงพยาบาลศรราช ในป พ.ศ. 2547 ทมการใช

ยา celecoxib หรอ rofecoxib พบวามการสงใช

ยาตรงตามขอบงใชทกำาหนดรอยละ 26 มการสง

ใชยาเพอปองกนการเกดผลขางเคยงตอกระเพาะ

อาหารรอยละ 31.9 และพบการสงใชยาทถกตอง

ทงในดานขอบงใช ขนาด และมการปองกนการเกด

อาการไมพงประสงคตอกระเพาะอาหารรอยละ 119

บญชยาของโรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวด

ขอนแกน มยากลม NSAIDs รวมทงสน 9 รายการ

แบงเปนยาในกลมTraditional NSAIDs 7 รายการ

และกลม COX-2 specific NSAIDs ม 2 รายการ

ไดแก celecoxib 200 mg และ etoricoxib 60 mg

จากสถตการใชยาในโรงพยาบาลศนยขอนแกน

พบวาในป พ.ศ.2553 มมลคาการใชกลมน

6,667,182 บาท โดยแผนกออรโธปดกสนนม

ปรมาณการใชยาในกลม NSAIDs คดเปนรอยละ

45.16 ของทงหมด ซงมลคายากลม NSAIDs

ทสงจายในแผนกผปวยนอกออรโธปดกสใน

ป พ.ศ.2553 มมลคา 2,599,126 บาท โดยยาท

มมลคาการสงจายมากทสดคอ celecoxib ม

มลคา 1,724,154 บาท รองลงมาคอ etoricoxib

มมลคา 374,633 บาท ซงจะเหนวามการใชยาใน

กลม COX-2 specific NSAIDs คดเปนมลคาถง

รอยละ 80.75 ของมลคายากลม NSAIDs ทสงจาย

ในแผนกผปวยนอกออรโธปดกส ดงนนเพอใหได

ขอมลการใชยาดงกลาวเพอใชในการพฒนาการใช

ยากลม COX-2 specific NSAIDs ในโรงพยาบาล

ใหเกดความเหมาะสม คมคาและปลอดภยแก

ผปวย จงจดทำาการทบทวนการใช COX-2 Specific

NSAIDs ในแผนกผปวยนอก ออรโธปดกส

โรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวดขอนแกนขน

วตถประสงค เพอทบทวนการใชยา COX-2 Specific

Non-Steroidal anti-inflammatory drugs ใน

แผนกผปวยนอก ออรโธปดกส โรงพยาบาลศนย

ขอนแกน จงหวดขอนแกน ในดานตางๆ ดงน

1. ขอบงใชของยา ( Indication)

2. ดชนชวดระหวางการใชยา (Process

Indicator)

3. อาการไมพงประสงคจากการใชยาและ

การจดการ (Adverse Drug Reaction and

Management)

4. ดานผลการรกษา (Clinical Outcome)

ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ นำาขอมลทไดมาใชเปนขอมลพนฐานในการ

พฒนาการใชยากลม COX-2 Specific NSAIDs

เพอใหเกดการใชยาอยางสมเหตสมผล เหมาะสม

กบผปวย ซงจะสงผลใหเกดประสทธภาพในการ

รกษาสงสด และเกดอาการไมพงประสงคจากการ

ใชยาตำาสดในผปวยทไดรบยาดงกลาว

Page 4: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

18

Vol.7 No.1

รปแบบก�รวจย: ก า ร ศ ก ษ า แ บ บ พ ร ร ณ น า ย อ น ห ล ง

(Retrospective Descriptive Study)

ขอบเขตก�รวจย: ทบทวนการใชยา COX-2 Specific

NSAIDs ในผปวยทเขารบการรกษาทแผนก

ออรโธปดกส โรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวด

ขอนแกน ระหวางวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2553 ถง

วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2553

กลมประช�กร: ผปวยนอกทเขารบการรกษาในแผนกออรโธ

ปดกส โรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวดขอนแกน

และไดรบการรกษาดวยยา COX-2 Specific

NSAIDs

กลมตวอย�ง: ผปวยนอกทเขารบการรกษาในแผนกออรโธ

ปดกส โรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวดขอนแกน

และไดรบการรกษาดวยยา COX-2 Specific

NSAIDs ตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2553 ถง

วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2553

Inclusioncriteria:

• ผปวยนอกทเขารบการรกษาในแผนก

ออรโธปดกสและไดรบยา COX-2 Specific

NSAIDs อยางนอย 1 ชนดขนไป ในชวงตงแต

วนท 1 มกราคม พ.ศ. 2553 ถงวนท 31 ธนวาคม

พ.ศ. 2553

Exclusioncriteria:

• ผปวยทไมสามารถตดตามขอมลจาก

เวชระเบยนได

เครองมอทใชในก�รวจย:

• ฐานขอมลการใชยาของผปวยในแผนก

เภสชกรรม โรงพยาบาลศนยขอนแกน จงหวด

ขอนแกน

• เวชระเบยนผปวยนอก โรงพยาบาลศนย

ขอนแกน จงหวดขอนแกน

• แบบทบทวนการใชยา COX-2 Specific

NSAIDs

• คมอการทบทวนการใชยา

สถตทใชและวธก�รวเคร�ะห นำาขอมลจากการทบทวนการใชยา COX-

2 Specific NSAIDs มาประมวลผลโดยใชการ

วเคราะหทางสถตเชงบรรยาย (Descriptive

statistic) โดยจะคำานวณคาเปนรอยละ (%) ใน

หวขอตางๆ ตามแบบทบทวนการใชยา COX-2

Specific NSAIDs

ผลก�รศกษ� จำานวนผปวยทมการใชยา COX-2 specific

NSAIDs ระหวางวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2553 – 31

ธนวาคม พ.ศ. 2553 ในแผนกออรโธปดกส โรง

พยาบาลขอนแกนและเขาเกณฑการคดเลอกกลม

ตวอยางมจำานวน 790 ราย เปนเพศหญง 525 ราย

(รอยละ 66.46) อาย 15-59 ป (รอยละ 66.44) พบ

วาเปนผปวยทใชสทธเบกตนสงกด/ขาราชการ รอย

Page 5: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

19

Vol.7 No.1

ละ 67.85 สวนใหญมอาชพรบราชการ/รฐวสาหกจ/

พนกงานของรฐจำานวน 332 ราย (รอยละ 42.03)

ดงตารางท 1 ผปวยมโรคประจำาตวมจำานวน 403

ราย (รอยละ 51.01) แบงเปนผปวยทมโรคความ

ดนโลหตสงจำานวน 158 ราย (รอยละ 39.20) โรค

ไขมนในเลอดสงจำานวน 67 ราย (รอยละ 16.62)

โรคเบาหวาน จำานวน 62 ราย (รอยละ 15.38) และ

โรคในระบบทางเดนอาหาร จำานวน 61 ราย (รอย

ละ 15.14) มการใช celecoxib 690 ราย (รอยละ

87.34) และใช etoricoxib จำานวน 100 ราย (รอย

ละ 12.66) สำาหรบระยะเวลาของการใชยาพบวา

ทงในกลม celecoxib และ etoricoxib มการ

ใชแบบตอเนองทระยะเวลา 1- 3 เดอนมากทสด

คดเปนรอยละ 46.09 และรอยละ 59 ตามลำาดบ

(ตารางท 2)

ต�ร�งท1ขอมลทวไปของผปวย

ขอมลทวไป จำ�นวนผปวย(รอยละ)

เพศ

หญง 525 (66.46)

ชาย 265 (33.54)

อ�ย

< 15 ป 1 (0.13)

15 – 59 ป 517 (65.44)

> 60 ป 272 (34.43)

ประวตแพย�

ไมแพยา

แพยากลมซลฟา

698 (88.35)

6 (0.76)

ยาอนๆ 86 (10.89)

สทธก�รรกษ�

เบกตนสงกด/ขาราชการ 536 (67.85)

ประกนสงคม 75 (9.49)

ชำาระเงนเอง 43 (5.44)

บตรประกนสขภาพถวนหนา 12 (1.52)

อนๆ 3 (0.38)

ไมระบ 121 (15.32)

Page 6: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

20

Vol.7 No.1

ขอมลทวไป จำ�นวนผปวย(รอยละ)

อ�ชพ

รบราชการ/รฐวสาหกจ/พนกงานของรฐ 332 (42.03)

คาขาย/นกธรกจ/พนกงานหนวยงานเอกชน 82 (10.38)

เกษตรกรรม 48 (6.08)

นกเรยน/นกศกษา/พระ 14(1.77)

อนๆ 195 (24.68)

ไมมอาชพ 98 (12.41)

ไมระบ 21 (2.66)

ต�ร�งท2ชนด COX-2 specific NSAIDs และระยะเวลาทไดรบ

ชอย�

จำ�นวนผปวย

n=790

(รอยละ)

ระยะเวล�ของก�รใชย�COX-2specificNSAIDs

ใชไมตอเนอง

<15วน

(รอยละ)

ใชตอเนอง

15-29วน

(รอยละ)

1-3เดอน

(รอยละ)

ม�กกว�

3เดอน

(รอยละ)

celecoxib 690 (87.34) 86 (12.46) 236 (34.20) 318 (46.09) 50 (7.25)

etoricoxib 100 (12.66) 16 (16.00) 18 (18.00) 59 (59.00) 7 (7.00)

สำาหรบเหตผลในการสงใชยา (Justification

for use) พบวามการใชในขอบงใชสำาหรบลดอาการ

ปวด มากทสด จำานวน 479 ราย (รอยละ 60.63)

และรองลงมาคอโรคขอเขาเสอมจำานวน 260 ราย

(รอยละ 32.91) ซงขอบงใชทระบเปนไปตามขอ

บงใชทสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาของ

ประเทศไทยกำาหนด จำานวน 729 ราย (รอยละ

93.94) และขอบงใชนอกเหนอจากทสำานกงานคณะ

กรรมการอาหารและยาของประเทศไทยกำาหนด

เชน การสงใชยา etoricoxib ในขอบงใชลดปวด

มจำานวน 47 ราย (รอยละ 6.06) และมการสงใช

ยาโดยไมระบขอบงใชทชดเจนในผปวยจำานวน 14

ราย (รอยละ 1.77) (ตารางท 3)

Page 7: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

21

Vol.7 No.1

ต�ร�งท3เหตผลในการสงใชยา (Justification for Use)

เหตผลในก�รสงใชย� จำ�นวนผปวย(รอยละ)

โรคขอเขาเสอม (Osteoarthritis)

- มอาการปวด

- มอาการปวดและการอกเสบ

- มการอกเสบ

- ประเมนไมได

260 (32.91)

209 (80.38)

29 (11.15)

1 (0.38)

21 (8.08)

โรครมาตอยด (Rheumatoid arthritis)

- ปวด

- อกเสบ

- ปวดและอกเสบ

- ไมปวดและอกเสบ

7 (0.89)

4 (57.14)

1 (14.28)

1 (14.28)

1 (14.28)

อาการปวด (Pain) 479 (60.63)

โรคขอสนหลงอกเสบชนดตดยด (Ankylosing spondylitis) 30 (3.80)

อนๆ (ไมระบขอบงใช) 14 (1.77)

มการสงใชในผปวยทมขอหามใช โดยเปน

ผปวยทมประวตแพยานหรอยาทเกยวของ จำานวน

6 ราย (รอยละ 0.76) และมการใชในหญงตงครรภ

ไตรมาสท 3 จำานวน 1 ราย (รอยละ 0.13) และ

ในระหวางการใชยาไดมการตรวจคาพารามเตอร

เบองตนกอนการใชยา คอ ตรวจวด Blood

pressure จำานวน 664 ราย (รอยละ 84.05) Serum

creatinine (SCr) จำานวน 16 ราย (รอยละ 2.03)

และ Blood Urea Nitrogen (BUN) จำานวน 10

ราย (รอยละ 1.27) เมอพจารณาขนาดยาตาม

ขอบงใช พบวามการใชยาในขนาดทแนะนำาตาม

ขอบงใช จำานวน 488 ราย (รอยละ 66.94) ขนาดยาตำา

กวาขนาดทแนะนำาตามขอบงใช จำานวน 172 ราย

(รอยละ 23.59) และมการสงใชในขนาดยาทสงกวา

ขนาดทแนะนำาตามขอบงใช จำานวน 69 ราย (รอย

ละ 9.47) เมอพจารณายาทมการสงใชรวม พบวาม

การสงใชยา COX-2 specific inhibitors รวมกบ

ยาทมอนตรกรยากน จำานวน 36 ราย (รอยละ 4.56)

ยาทมอนตรกรยาทมการสงใชรวมกบ COX-2

specific inhibitors ไดแก hydrochlorothiazide,

NSAIDs, Oral Steroid, Angiotensin-2 receptor

antagonist ดงตารางท 4

Page 8: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

22

Vol.7 No.1

ต�ร�งท4ดชนชวดระหวางการใชยา (Process Indicators)

ดชนชวดระหว�งก�รใชย� จำ�นวนผปวย(รอยละ)

ขอห�มใช:มก�รใชย�ในผทห�มใชย�(n=790)

- ผทมประวตแพยานหรอทเกยวของ

- ในหญงตงครรภไตรมาสท 3

6 (0.76)

1 (0.13)

ก�รตรวจค�พ�ร�มเตอรเบองตนกอนก�รใชย�(n=790)

- Blood Pressure

- BUN

- Cr

664 (84.05)

10 (1.27)

16 (2.03)

ขน�ดก�รใชย�ทมขอบงใชทไดรบก�รรบรองจ�กFDA(n=729)

- ขนาดยาปกต

- ตำากวาปกต

- ขนาดยาสงกวาปกต

488 (66.94)

172 (23.59)

69 (9.47)

ก�รใชย�ทมอนตรกรย�รวมกน(n=790)

- มการใชยาทมอนตรกรยารวมกน

- เกดอนตรกรยาระหวางยาทใชรวม

36 (4.56)

1 (2.78)

พบอาการไมพงประสงคในระบบทาง

เดนอาหารจากการใชยา 21 ราย (รอยละ

2.65) โดยอาการทพบมากทสดคออาหารไม

ยอย(Dyspepsia) 13 ราย (รอยละ 1.64) รองลง

มาคอแผลในทางเดนระบบอาหาร (Peptic ulcer)

5 ราย (รอยละ 0.63) ซงผปวยทเกดอาการไมพง

ประสงคดงกลาว ไดรบยาเพอรกษาอาการไมพง

ประสงค 20 ราย (รอยละ 95.23) และพบการเกด

อาการไมพงประสงคในระบบหวใจและหลอดเลอด

คอภาวะความดนโลหตสงจำานวน 1 ราย (รอยละ

0.13) และไดรบการรกษาดวยยาลดความดนโลหต

ดานการปองกนอาการไมพงประสงคในระบบ

ทางเดนอาหารจากการใชยา COX-2 specific

inhibitors พบวาจากจำานวนผปวยทงหมด 790

มผปวย 101 ราย (รอยละ 40.59) ทควรไดรบยา

ปองกนการเกดอาการไมพงประสงคในระบบทาง

เดนอาหารจากการใชยาดงกลาว ซงมผปวยใน

กลมนจำานวน 41 ราย คดเปนรอยละ 40.59 ของ

ผปวยทควรไดรบยาปองกนการเกดอาการไมพง

ประสงคในระบบทางเดนอาหาร โดยไดรบยาใน

กลม Proton pump inhibitor 31 ราย (รอยละ

75.61) และยาในกลมอนๆ เชน Rebamipide,

antacid 10 ราย (รอยละ24.39) ตารางท 5 และ

ตารางท 6

Page 9: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

23

Vol.7 No.1

ต�ร�งท5อาการไมพงประสงคจากการใชยาทเกดขน

อ�ก�รไมพงประสงค จำ�นวนผปวย(รอยละ)

ระบบท�งเดนอ�ห�ร

อาหารไมยอย (Dyspepsia) 13 (1.64)

แผลในทางเดนระบบอาหาร (Peptic ulcer) 5 (0.63)

ระคายเคองกระเพาะอาหาร (GI irritation) 1 (0.13)

เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร (GI bleeding) 1 (0.13)

โรคกรดไหลยอน (GERD) 1 (0.13)

รวม 21 (2.65)

ระบบหวใจและหลอดเลอด

ความดนโลหตสง (Hypertension) 1 (0.13)

รวม 1 (0.13)

ต�ร�งท6การจดการอาการไมพงประสงคทอาจจะเกดขนและทเกดขนแลว

ก�รปองกนและจดก�รอ�ก�รไมพงประสงค จำ�นวน(รอยละ)

ผทควรไดรบก�รปองกนก�รเกดอ�ก�รไมพงประสงค

- ไดรบการปองกน

101

41 (40.59)

1) Proton pump inhibitor 31 (75.61)

2) อนๆ

-ไมไดรบก�รปองกน

10 (24.39)

60 (59.41)

ผทเกดภ�วะแทรกซอนจ�กก�รใชย�

-ไดรบย�เมอเกดภ�วะแทรกซอน

22

21 (95.45)

1) ระบบทางเดนอาหาร 20

2) ความดนโลหตสง 1

Page 10: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

24

Vol.7 No.1

ดานผลการรกษาหลงการใชยา COX-2

specific inhibitors ในผปวยทใชยาตรงตาม

ขอบงใชทงหมด 729 ราย พบวาผปวย 212 ราย

(รอยละ 29.08) มอาการปวดหรออกเสบดขน และ

ผปวย 178 ราย (รอยละ 24.42) ยงคงมอาการปวด

หรออกเสบ และนอกจากนยงพบวามผปวยจำานวน

339 (รอยละ 46.50) ทไมสามารถประเมนผลการ

รกษาได รายละเอยดดงตารางท 7

ต�ร�งท7ผลการรกษา (Clinical Outcome)

ผลก�รรกษ� จำ�นวนผปวย(รอยละ)

อ�ก�รปวดหรออกเสบ

- อาการดขน 212 (29.08)

- อาการไมดขน 178 (24.42)

- ประเมนไมได 339 (46.50)

วจ�รณผลก�รศกษ� ( Discussion) จากผลการศกษาพบวา สวนใหญมการสง

ใชยา COX2-Specific NSAIDs ในเพศหญงถง

รอยละ 66.46 และรอยละ 65.44 ใชในชวงอาย

15-59 ป รอยละ 67.85 ใชสทธการรกษาเปนเบก

ตนสงกด/ขาราชการ จากผลการศกษาพบวาม

การสงใชยาโดยไมระบขอบงใชจำานวน 14 ราย

(รอยละ 1.77) ซงเกดจากการทไมพบการบนทก

ขอมลในเวชระเบยน มการสงใชยาโดยระบขอบง

ใชจำานวน 776 ราย พบวาเปนขอบงใชทไดรบการ

รบรองจากสำานกงานคณะกรรมการอาหารและ

ยา กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทย รอยละ

93.94 ขอบงใชทพบบอยคอการใชเพอบรรเทา

อาการปวด โดยมการใชยา celecoxib รอยละ

59.26 และ etoricoxib รอยละ 6.06 ซงขอบง

ใชในการลดปวดของ etoricoxib ยงไมไดรบการ

รบรองจากสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทย อยางไรกตาม

ในกลมผปวยดงกลาวพบวาไมเกดอาการไมพง

ประสงคจากการใชยา หากมความจำาเปนตองใช

ยา ควรใชอยางระมดระวงและมการเฝาระวงการ

เกดอาการไมพงประสงคจากการใชยาทไมตรง

ตามขอบงใชทไดรบการรบรอง เนองจากเมอวน

ท 13 เมษายน พ.ศ. 2550 องคการอาหารและยา

ของประเทศสหรฐอเมรกา (US FDA)10 ปฏเสธ

การขนทะเบยนยา etoricoxib เพราะมรายงาน

การศกษาทแสดงใหเหนวา ยาดงกลาวทำาใหเกด

heart attack, stokes มากกวา naproxen ถง 3

เทา โดยไมไดเพมประสทธผลในการรกษาความ

ปวด เปนสาเหตให etoricoxib ไมไดรบรองการ

ใชในประเทศสหรฐอเมรกา ซงในประเทศไทยยา

etoricoxib ไดรบทะเบยนครงแรกในป พ.ศ. 2546

ปจจบนไดรบทะเบยนเปนยาใหมแบบไมมเงอนไข

เปนยาทตองแจงขอความคำาเตอนในฉลากและ

Page 11: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

25

Vol.7 No.1

เอกสารกำากบยาตามประกาศกระทรวงสาธารณสข

ซงตองครอบคลมความเสยงเกยวกบภาวะหวใจ

และหลอดเลอด11

เมอพจารณาถงความจำาเปนในการสงใชยา

น ตามการศกษาของ Laine L.12 ในป ค.ศ. 2006

ผปวยทจำาเปนตองไดรบยาในกลม COX-2

specific inhibitors คอ ผทมอายมากกวา

60 ป มประวตพบแผลในทางเดนอาหาร ใชยา

corticosteroids ใชยา NSAIDs ขนาดสง ใชยา

NSAIDs รวมกนหลาย ๆ ตว หรอใชรวมกบยา

anticoagulants ซงผปวยกลมนจะมความเสยง

สงตอการเกดอาการไมพงประสงคตอระบบทาง

เดนอาหาร ซงจากการศกษาของ Laine L.13 ในป

ค.ศ. 2002 พบวา เมอให Celecoxib จะชวยลด

ทง ulcer complications และ symptomatic

ulcers ไดดกวา traditional NSAIDs ดงนนหาก

พจารณาความจำาเปนของการใชยานตามการศกษา

ของ Laine L.12 ในป ค.ศ. 2006 จะพบวาผปวยท

มการสงใชยาตามขอบงใชทไดรบการรบรองจาก

สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวง

สาธารณสข ประเทศไทย และมความจำาเปนตองได

รบยากลมนมเพยง 310 ราย (รอยละ 39.24) และ

เนองจากยาในกลม COX-2 specific inhibitors

มราคาแพง โดยยา celecoxib ราคา 28 บาท/เมด

และยา etoricoxib ราคา 43 บาท/เมด พบวาม

การสงใชยา COX-2 specific inhibitors ในกลม

ผปวยทมสทธเบกตนสงกด/ขาราชการมากทสดคอ

536 ราย (รอยละ 67.85) หากอางองความจำาเปน

ของการใชยากลมนตามการศกษาของ Laine L.12

พบวามผปวยทมความจำาเปนตองไดรบยา COX-

2 specific inhibitors จำานวน 243 ราย (รอยละ

45.34) นอกจากนยงมการสงใชยาในกลมผปวยท

ชำาระเงนเองและผปวยทใชสทธบตรประกนสขภาพ

ถวนหนา 55 ราย (รอยละ 6.96) เมอพจารณาความ

จำาเปนในการสงใชยาของผปวยทง 2 กลม พบ

วามผปวยทมความจำาเปนตองไดรบยา COX-2

specific inhibitors เพยง 19 ราย (รอยละ 34.54)

ในดานดชนชวดระหวางการใชยา พบวาม

การใชยาในผทมขอหามใช 7 ราย (รอยละ 0.89)

โดยมการใชยา celecoxib ในผทมประวตแพยาก

ลมซลฟาจำานวน 6 ราย ซงยา celecoxib มขอหาม

ใชในผทแพยากลมซลฟาเนองจากสามารถทำาให

เกดการแพขามกลมได แตผปวยทง 6 รายนไมพบ

วาเกดการแพยา celecoxib อาจเนองมาจากการ

ใหประวตแพยาของผปวยไมชดเจนหรอจากความ

เขาใจผดของตวผปวยเองวาแพยาในกลมซลฟา

นอกจากนยงพบวายา celecoxib มโครงสรางเปน

non aromatic amine โดยไมม N4 position ซง

แตกตางจากกลม anti-microbial ทมโครงสราง

เปน aromatic amine จงทำาใหเกดการแพขาม

กลมไดนอย จากการศกษาของ Knowles S. และ

คณะ14 ในป ค.ศ. 2001 ในผปวยจำานวน 74 รายท

มรายงานการเกด Dermatological reaction จาก

ยา celecoxib พบวาเปนผปวยทมประวตแพยา

กลมซลฟา 16 ราย ถงแมวาขอมลในปจจบนจะพบ

การเกดการแพยาขามกลมไดนอย แตเมอพจารณา

ในโครงสรางของ celecoxib ยงมบางสวนทเหมอน

กบยาในกลมซลฟา จงมโอกาสเกดการแพยาได

Page 12: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

26

Vol.7 No.1

ดงนนจงควรหลกเลยงการใชยากลมนในผปวยทม

ประวตแพยากลมซลฟา นอกจากนยงพบวามการ

ใชยาในหญงตงครรภไตรมาสท 3 จำานวน 1 ราย

แตทงนยงไมพบการบนทกความผดปกตของทารก

ลงในเวชระเบยน อาจเนองมาจากมการใชยาใน

ระยะเวลาสน (นอยกวา 15 วน) อยางไรกตามควร

หลกเลยงการใชยานในหญงตงครรภโดยเฉพาะ

อยางยงชวงการตงครรภไตรมาสท 315 กลาวคอยา

celecoxib อยใน pregnancy category D และ

จดเปนขอหามใชในหญงทตงครรภไตรมาสท 3 พบ

วายามผลทำาใหทารกแรกคลอดเกด persistent

pulmonary hypertension นอกจากนยงมผล

ยบยงการคลอดและยดระยะเวลาการตงครรภ

ออกไป16 ดงนนควรมการตดตามการเกดอาการ

ไมพงประสงคกบทารกหลงคลอด

เมอพจารณาการตรวจวดคาพารามเตอร

เบองตนระหวางทผปวยไดรบยา COX-2 specific

NSAIDs พบวาผปวยทไดรบการตรวจคา BUN

และ serum creatinine (Cr) เพยงรอยละ 1.27

และรอยละ 2.03 ตามลำาดบ โดยผปวยกลมน

สวนใหญเปนผทมโรคประจำาตว อาทเชน โรคไต โรค

เบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจลมเหลว

โรคกลามเนอหวใจขาดเลอด และโรคไขมนใน

เลอดสงเปนตน ทงนพบวาในกลมผปวยทไมไดรบ

การตดตามคา BUN และ Cr อาจเนองมาจากมขอ

จำากดดานคาใชจายและจะตรวจวดเฉพาะในกลม

ผปวยทมความเสยงสงตอการเกดการทำางานของ

ไตบกพรอง ซงในกลมผทใชยา NSAIDs ยงไมม

แนวทางการตดตามคาพารามเตอรตางๆทชดเจน

แตอยางไรกตามผปวยในกลมอายมากกวา 60

ป มความจำาเปนทตองไดรบการตรวจการทำางาน

ของไตเนองจากมความเสยงในการเกดภาวะไต

วายเฉยบพลน ตามการศกษาของ Schneider V

และคณะ17 ในป ค.ศ. 2006 ไดทำาการศกษาในกลม

ผปวยทมอาย 65 ปขนไป และไดรบยา NSAIDs

พบวาการใชยา NSAIDs เพมความเสยงตอการ

เกดภาวะไตวายเฉยบพลนไดภายใน 30 วนหลง

เรมใชยา สำาหรบการตรวจวดคาความดนโลหตของ

ผปวยพบวามผทไดรบการตรวจวดความดนโลหต

รอยละ 84.05 ซงในการศกษานมผปวยโรคความ

ดนโลหตสง 158 ราย (รอยละ 20) ในจำานวนผปวย

ขางตน มผทไดรบการตรวจวดความดนโลหต

จำานวน 139 ราย (รอยละ 87.97) ในสวนของผทไมได

รบการตรวจวดความดนโลหตพบวาสวนใหญเปน

ผปวยทใหญาตมารบยาแทนหรอเปนบคลลากร

ทางการแพทย จากการศกษาของ Trelle S และ

คณะ18 ในป ค.ศ. 2011 พบความสมพนธของการ

เกดโรคทางระบบหวใจและหลอดเลอดจากการใช

ยากลม COX-2 Specific NSAIDs ดงนนผปวย

ทมการใชยากลม COX-2 specific NSAIDs จง

จำาเปนตองมการตรวจวดความดนโลหตกอนการ

ใชยาและตดตามพารามเตอรนในระหวางการใช

ยาในผปวยทกราย

ในดานอาการไมพงประสงคในระบบทาง

เดนอาหารจากการใชยา การศกษานพบอาการ

ไมพงประสงคในระบบทางเดนอาหารจำานวน 21

ราย (รอยละ 2.65) โดยผปวยทเกดอาการไมพง

ประสงคทางระบบทางเดนอาหารเปนผทมโรค

Page 13: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

27

Vol.7 No.1

ประจำาตวเกยวกบระบบทางเดนอาหาร 2 ราย ม

การใชยา traditional NSAIDs รวมกบยา COX-2

specific NSAIDs จำานวน 1 ราย และผปวยสวนใหญ

ไดรบยาในระยะเวลาตดตอกนนาน 1-3 เดอน

สอดคลองกบการศกษาของ Yajima Hและคณะ19

ในป ค.ศ. 2007 โดยทำาการศกษาในผปวย 261 ราย

อาย 20 ถง 74 ป ไดรบยา NSAIDs ทไมใช aspirin

นานมากกวา 4 สปดาห ผลการศกษาพบวาใน

กลม COX-2 specific NSAIDs เกดแผลทเยอบ

กระเพาะอาหาร 23 รายในผปวย 42 ราย (รอยละ 54.8)

เมอพจารณาดานการปองกนอาการไมพง

ประสงคทางระบบทางเดนอาหารพบวาผปวยท

เกดอาการไมพงประสงคในระบบทางเดนอาหาร

จำานวน 21 ราย มจำานวน 10 รายทไดรบยาปองกน

ไดแก ยาในกลม proton pump inhibitor (PPI),

H2-receptor antagonist และยาในกลมอนๆ

เชน mucosta® (rebamipide) ยา rebamipride

เปนยาในกลม cytoprotective ทมการสงจาย

เพอปองกนอาการไมพงประสงคในระบบทางเดน

อาหารจากยา NSAIDs รองจากยาในกลม PPI

ซงจากการศกษาของ Park และคณะ20 ในป 2007

ไดทำาการศกษาทเรยกวา STORM study (Study

of NSAIDs induced GI Toxicity prevention

by Rebamipide and Misoprostol) และ

เปนการศกษาโดยใหผปวยใชยา NSAIDs รวม

กบ rebamipide เทยบกบการให NSAIDs รวม

กบ misoprostol พบวาเกด peptic ulcer ในกลม

rebamipide รอยละ 4.5 ในกลม Misoprostol

รอยละ 4.4 ซงใหผลไมแตกตางกน แตพบวา

ในกลม rebamipide จะมผลขางเคยง เชน

dyspepsia, diarrhea, lower abdominal pain,

bloating นอยกวากลม misoprostol อยางม

นยสำาคญ และจากการศกษาของ Bustami E.

และคณะ21 ในป ค.ศ. 2004 ไดทำาการศกษา

ถงประสทธภาพของยา rebamipide เทยบกบ

omeprazole ในการรกษาอาการขางเคยงในระบบ

ทางเดนอาหารจากยา NSAIDs ผลการศกษาพบ

วาทงยา rebamipide และยา omeprazole ชวย

บรรเทาอาการของ dyspepsia ไดไมแตกตาง

กน แตยา omeprazole จะมประสทธภาพดกวา

rebamipide ในการรกษาอาการขางเคยงในระบบ

ทางเดนอาหารจากยา NSAIDs

ในกลมผปวยทไดรบยาปองกนดงกลาว

เปนผปวยทมความเสยงตอการเกดอาการไมพง

ประสงคในระบบทางเดนอาหารไดแก อายมากกวา

60 ป เคยไดรบยา traditional NSAIDs มากอน

มการใชยาตอเนองมากกวา 1 เดอนและใชยาใน

ขนาดสงกวาทแนะนำาตามขอบงใช เมอพจารณา

ผปวยทจำาเปนตองไดรบยาปองกนอาการไมพง

ประสงคทางระบบทางเดนอาหารจากการศกษา

นมจำานวน 101 ราย พบวามผปวย 41 ราย (รอย

ละ 40.59) ทไดรบยาปองกน สอดคลองกบการ

ศกษา Silverstein FE และคณะ 22 ในป ค.ศ.

2000 พบวาในผปวยทไมไดใช aspirin เมอให

celecoxib จะชวยลดทง ulcer complications

และ symptomatic ulcers ไดดกวา traditional

NSAIDs แตเมอผปวยใช aspirin รวมดวยจะ

ทำาใหมอบตการณของ ulcer complication และ

Page 14: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

28

Vol.7 No.1

symptomatic ulcer ไมตางกน ดงนนเมอใชกลม

COX-2 specific NSAIDs รวมกบ aspirin จะ

ทำาใหผลความปลอดภยตอระบบทางเดนอาหาร

ของ COX-2 specific NSAIDs หมดไป กลาว

คอการใช COX-2 specific NSAIDs ในกรณ

ตอไปนจำาเปนตองใหยาปองกนผลขางเคยงทจะ

เกดกบระบบทางเดนอาหารรวมดวยไดแก ใช

COX-2 specific NSAIDs รวมกบ aspirin ใช

COX-2 specific NSAIDs ในผปวยทเคยมภาวะ

แทรกซอนทางระบบทางเดนอาหารมากอนหรอ

เกดภาวะแทรกซอนทางเดนอาหารขณะกำาลงใช

ยา COX-2 specific NSAIDs ยาทแนะนำาใหใช

ปองกน23คอ ยากลม proton pump inhibitor

เชน omeprazole ยากลม prostaglandin analog

เชน misoprostol และยากลม H2 receptor

antagonist เชน ranitidine เปนตน ในจำานวน

ผปวย 60 รายทไมไดรบยาเพอปองกนอาการไม

พงประสงคทางระบบทางเดนอาหารพบวา ไมมผ

ทเกดอาการไมพงประสงคหลงจากใชยา

เมอพจารณาอาการไมพงประสงคในระบบ

หวใจและหลอดเลอดพบวามผปวย 1 ราย ท

ไดรบการวนจฉยโรคความดนโลหตสงโดยเปน

ผปวยทมอายมากกวา 60 ป มการใชยาตดตอกน

นาน 1- 3 เดอน และยงพบวาเคยมประวตการ

ใชยา celecoxib มาในระยะเวลา 6 เดอนกอน

ทำาการศกษา ทงนอาจมปจจยอนสงเสรมใหผปวย

รายนเกดโรคความดนโลหตสงเชน ปจจยดาน

พนธกรรม พฤตกรรมการดำาเนนชวต ซงขอมล

เหลานไมระบไวในเวชระเบยนผปวยนอก มผปวย

2 รายทมประวต เปนโรคความดนโลหตสง

โดยปจจบนไดรบยาลดความดนโลหต หลงจาก

ใชยา COX-2 Specific NSAIDs แลวมความดน

โลหตสงขน แตอยางไรกตามผปวยทง 2 รายไมได

รบการปรบขนาดหรอเพมยาลดความดนโลหต ซง

สมพนธกบการศกษาของ Bavry AA และคณะ24

ในป ค.ศ. 2011 ทไดทำาการศกษาถงอนตรายจาก

การใชยา NSAIDs ในผปวยโรคความดนโลหต

สงและโรคหลอดเลอดหวใจ โดยทำาการศกษาใน

ผปวยทใช NSAIDs เปนประจำาและในผปวยทไม

ไดใช NSAIDs เปนประจำา ผลการศกษาพบกลม

ทใชยา NSAIDs เปนประจำา มคาเฉลย systolic

blood pressure สงมากกวา 150 mmHg ดงนน

ในผปวยกลมทเปนโรคหวใจและหลอดเลอดควร

หลกเลยงการใชยา NSAIDs หรอหากจำาเปนตอง

ใชควรมการตดตามคาความดนโลหตอยางใกลชด

การศกษาในสวนของผลการรกษา (Clinical

Outcome) ผปวยทไดรบยาในกลม COX-2

specific inhibitors เพอรกษาอาการปวดและ

อกเสบ พบวาผปวย 212 ราย (รอยละ 29.08) ม

อาการปวดหรออกเสบดขน และผปวย 178 ราย

(รอยละ 24.42) ยงคงมอาการปวดหรออกเสบ ม

กลมผปวยทไมสามารถประเมนผลการรกษาได

มจำานวน 339 ราย (รอยละ 46.50) โดยในผปวย

จำานวนนอาจจะมผปวยทมอาการปวดหรออกเสบ

ดขน แตเนองจากไมพบการบนทกผลการรกษาใน

เวชระเบยนจงไมสามารถประเมนได

เนองจากการศกษานเปนการศกษาแบบ

พรรณนายอนหลง (Retrospective Descriptive

Page 15: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

29

Vol.7 No.1

Study) โดยเกบขอมลจากเวชระเบยนผปวยนอก

โรงพยาบาลขอนแกน ซงอาจจะมขอมลบางสวน

สญหาย หรอไมไดมการบนทก อาทเชนดานผล

การรกษาพบวาสวนใหญยงขาดการประเมนขอมล

ดานผลการรกษาจากแพทย ซงอาจจะสงผลตอการ

ประเมนผลการรกษาจากยาได

สรป (Conclusion) เนองจากยา COX-2 specific NSAIDs

เปนยานอกบญชยาหลกแหงชาตและเปนยาทม

ราคาแพง เพอใหเกดการใชยาทเหมาะสม คมคา

และปลอดภย ทางโรงพยาบาลควรมการกำาหนด

แนวทางในการใชยาดงกลาวและสรางความเขาใจ

กบแพทยทเกยวของทกแผนก เพอใหเหนถงความ

สำาคญของการใชยาอยางเหมาะสมและใหความ

รวมมอ ซงจากการศกษาน มขอเสนอแนะสำาหรบ

แนวทางการใชยาดงกลาวคอ

• พจารณาเลอกใชยาตามขอบงใชทได

รบการรบรองจากสำานกงานคณะกรรมการอาหาร

และยา กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทย โดย

ควรเลอกใชยาทมความเสยงตอระบบหวใจ

และหลอดเลอดตำาทสดเปนอนดบแรกไดแก

acetaminophen, aspirin, tramadol, nacrotic

analgesic (ใชในระยะเวลาสนๆ) หรอ non-

acetylate salicylates หากการตอบสนองของ

ผปวยตอยากลมดงกลาวไมดเพยงพอ ใหใชยากลม

non COX-2 selective NSAIDs แตถาหากผปวย

ยงคงไมตอบสนองตอการรกษาหรอมความเสยง

สงตอการเกดอาการไมพงประสงคในระบบทาง

เดนอาหาร ใหพจารณาเลอกใช COX-2 Specific

NSAIDs ทงนควรพจารณาหลกเลยงการใชยาใน

ผทมขอหามใชคอ ผทมประวตแพยานหรอยาท

เกยวของ หญงตงครรภไตรมาสท 3 และ Peri-

operative pain of coronary artery bypass

graft (CABG) surgery

• ควรพจารณาใหขนาดยา COX-2

specific NSAIDs ทเหมาะสมและตรงตามขอบง

ใชทไดรบการรบรองจากสำานกงานคณะกรรมการ

อาหารและยา กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทย

หากผปวยมโรคประจำาตวเชน โรคตบอาจจะ

ตองพจารณาปรบขนาดยา15 celecoxib ในผทม

การทำางานของตบผดปกตในระดบ moderate

hepatic impairment (Child Pugh 7-9) โดย

ใหลดขนาดยาลงรอยละ 50 ของขนาดยาทแนะนำา

สวนยา etoricoxib ในผทมการทำางานของตบผด

ปกตในระดบ moderate hepatic impairment

(Child-Pugh 7-9) ใหยดระยะเวลาการรบประทาน

ยาจากวนละครงเปนวนเวนวน

• ตดตามคาพารามเตอรเบองตนคอ คา

ความดนโลหต การทำางานของไต และควรมการ

เฝาระวงการเกดอาการไมพงประสงคในระบบทาง

เดนอาหาร ระบบหวใจและหลอดเลอด และการ

ทำางานของไต โดยเฉพาะกลมผปวยสงอายทมอาย

มากกวา 65 ปขนไปหากไดรบยา COX-2 specific

NSAIDs ควรมการตดตามคาพารามเตอรการ

ทำางานของไตทง BUN และ Cr อยางใกลชด

• พจารณาใหยาปองกนอาการไมพง

ประสงคทางระบบทางเดนอาหารในผปวยทมความ

Page 16: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

30

Vol.7 No.1

เสยงสงไดแก ใช selective COX-2 NSAIDs รวม

กบ aspirin ใช selective COX-2 NSAIDs ใน

ผปวยทเคยมภาวะแทรกซอนทางระบบทางเดน

อาหารมากอนหรอเกดภาวะแทรกซอนในระบบ

ทางเดนอาหาร ขณะกำาลงใชยา selective COX-2

inhibitor ยาทแนะนำาใหใชปองกน โดยอาจเลอก

ใชยา omeprazole 40 mg ตอวน หรอ ranitidine

150 mg วนละ 2 ครง หรอ misoprostol 400-800

mcg ตอวน

• ในดานการประเมนผลการรกษาควรม

การประเมนผลการรกษาอยางชดเจนในผปวยทก

รายทไดรบยา COX-2 specific NSAIDs อาท

เชน ใช pain score ในการประเมนอาการปวดของ

ผปวย

เอกส�รอ�งอง 1. Ippokratis P, Theodora G, Howard B,et

al. Nonsteroidal anti-inflammatory

drugs:prostaglandins, indications,

and side effects. International Journal

of Interferon, Cytokine and Mediator

Research. 2011; 3:19–27.

2. ธงชย กอสนตรตน. ยาลดการอกเสบทไมใช

เสตยรอยด. Journal of Medicine and

Health Sciences. 2010; 17:2.

3. Feenstra J, Heerdink E, Grobbee D,

Grobbee D, Stricker B. Association

of Nonsteroidal Anti-inflammatory

Drugs With First Occurrence of

Heart Failure and With Relapsing

Heart Failure. Arch Intern Med. 2002;

162:265-70.

4. Gutthann SP, Rodriguez LAG,

Raiford DS,et al. Non-steroidal anti-

inflammatory drugs and the risk of

hospitalization for acute renal failure.

Arch Int Med. 1996; 156:2433-9.

5. Horl W. Nonsteroidal Anti-Inflammatory

Drugs and the Kidney [Review].

Pharmaceuticals. 2010;3:2291-321.

6. Fitzgerald,Garret A. Coxibs and

Cardiovascular Disease. N Engl J

Med. 2004 October 21; 351(17):1709-

11.

7. ราชวทยาลยแพทยออร โธปดกสแหง

ประเทศไทย. แนวปฏบตบรการดแลรกษา

โรคขอเขาเสอม พ.ศ.2553. 2010;1-88.

8. จดาภา ลอยเดอนฉาย. การประเมนการใช

ยากลม Selective cyclooxygenase-2

inhibitors ในโรงพยาบาลสมเดจพระบรม

ราชเทว ณ ศรราชา.วารสารมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. มกราคม-มถนายน

2554;3(5):30-9.

9. กญจนา ตระกลชาง, ภททยา จฑะกาญจน,

บษบา จนดาวจกษณ, มณวรตน ศกดพาณช.

การประเมนการใชยาบรรเทาอาการอกเสบ

ทไมใชสเตยรอยดชนดเลอกยบยงเฉพาะ

เอนไซมไซโคลออกซจ เนส 2 สำาหรบ

Page 17: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

31

Vol.7 No.1

ผปวยนอกทโรงพยาบาลศรราช. ภาควชา

เภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลย

มหดล. 2547.

10. Harris G. F.D.A. Rejects Merck’s

New Pain Medication. 2007. [online].

Available: URL:http://www.nytimes.

com/2007/04/13/us/13vioxx.html?_r=

1&oref=slogin&pagewanted=print.

Accessed February 11, 2012.

11. สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

กระทรวงสาธารณสข.ขอความเตอนตาม

กฎหมายของยากลม selective COX-

2 inhibitor (COXIB) และ NSAIDs.

August 23, 2007. [online]. Available:

URL: http://www.fda.moph.go.th/

News50/cox2.pdf. Accessed February

11,2012.

12. Laine L. GI Risk and Risk Factors

of NSAIDs. J Cardiovasc Pharmaco

lTM. 2006; 47.

13. Laine L. Gastrointestinal Safety of

Coxibs and Outcomes Studies: What’s

the Verdict?. Journal of Pain and

Symptom Management. 2002.23:5–10.

14. Knowles S.,Shapiro L.,Shear, Neil H.

Should Celecoxib Be Contraindicated

in Patients Who Are Allergic to

Sulfonamides?: Revisit ing the

Meaning of ‘Sulfa’ Allergy.Drug

Safety. 2001; 24(4):239-47.

15. Lacy CF,Armstrong LL,Goldman

MP,Lance LL. Drug Information

Handbook.18th ed.Hudson.Lexi-

Comp.2009-2010.

16. Briggs GG, Freeman RK, Yaffe SJ.

Drugs in Pregnancy and Lactation

Eighth Edition. Woltersb Kluwer.

2008:296-7.

17. Schneider V, Levesque LE, Zhang B,

Hutchinson T, Brophy JM. Association

of Selective and Conventional

Nonsteroidal Antiinflammatory

Drugs with Acute Renal Failure:

A Population-based, Nested Case-

Control Analysis. American Journal of

Epidemiology. 2006 January 20; 164(9):

881–9.

18. Trelle S, Reichenbach S, Wandel S,

Hildebrand P, Tschannen B, Villiger

PM et al. Cardiovascular safety of

non-steroidal anti-inflammatory

drugs: network meta-analysis. BMJ

2011;342:1-11.

19. Yajima H, Yamao J, Fukui H, Takakura

Y. Up-to-date information on gastric

mucosal lesions from long-term NSAID

therapy in orthopedic outpatients:

a study using logistic regression

Page 18: การทบทวนการใช้ COX-2 Specific Non-Steroidal anti ... · คือยากลุ่ม NSAIDs 7 ... • ผู้ป่วยนอกที่เข้ารับการรักษาในแผนก

32

Vol.7 No.1

analysis. J Orthop Sci. 2007; 12:341–6.

20. Park SH, Cho CS, Lee OY, Jun JB,

Lin SR, Zhou LY,et al. Comparison

of Prevention of NSAID-Induced

Gastrointestinal Complications by

Rebamipide and Misoprostol: A

Randomized, Multicenter, Controlled

Trial STORM STUDY. J Clin Biochem

Nutr. 2007; 40(2):148-55.

21. Suyata, Erita Bustami, Syadra

Bardiman, Fuad Bakry. A Comparison

of Efficacy between Rebamipide

and Omeprazole in the Treatment of

NSAIDs Gastropathy. The Indonesian

J o u r n a l o f G a s t r o e n t e r o l o g y

Hepatology And Digestive Endoscopy.

December 2004; 5: 89-94.

22. Silverstein FE, Faich G, Goldstein

JL, Simon LS, Pincus T, Whelton A,

et al. Gastrointestinal Toxicity With

Celecoxib vs Nonsteroidal Anti-

inflammatory Drugs for Osteoarthritis

and Rheumatoid Arthritis:The CLASS

Study. JAMA. 2000; 284(10):1247-55.

23. Lanza FL. A Guideline for the Treatment

and Prevention of NSAID-Induced

Ulcers. THE AMERICAN JOURNAL

OF GASTROENTEROLOGY. 1998

August 12; 93(11):2037-46

24. Bavry AA, Khaliq A, Gong Y, Handberg

EM, Cooper-DeHoff RM, Pepine CJ.

Harmful Effects of Nonsteroidal Anti-

inflammatory Drugs among Patients

with Hypertension and Coronary

Artery Disease. The American Journal

of Medicine. 2011; 20 :1-7.