รายงานผลการด าเนินงาน ปี 2552...

กรมควบคมมลพษ92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2298-2000 โทรสาร 0 2298-2002

จดท�าโดย กรมควบคมมลพษ ฝายเลขานการคณะอนกรรมการพฒนาสงแวดลอม

โครงการพฒนาพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�ารมนาคม 2553

รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552

ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง

ป 2550 - 2559

สารบญ

หนา

1. บทน�า 2

2. สรปผลการด�าเนนงานป2552แยกตามประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2.1ดานทรพยากรปาไม 2

2.2ดานทรพยากรดน 5

2.3ดานทรพยากรน�าและการกดเซาะชายฝง 5

2.4ดานการจดการน�าเสยและขยะมลฝอย 7

รายละเอยดโครงการทด�าเนนการภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง 9

ป2550-2559ประจ�าปงบประมาณ2552แยกรายหนวยงาน

กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช

โครงการฟนฟความสมบรณของปาไมตนน�าล�าธาร 10

โครงการน�ารองหมบานปาพรเพอพฒนาการมสวนรวมปองกนไฟปาอยางยงยน 12

กรมปาไม

โครงการพฒนาปาไมและระบบนเวศปาพรในพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�าร 14

มหาวทยาลยวลยลกษณ

โครงการการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยน 17

การปรบเปลยนวถการผลตจากเกษตรเคมสเกษตรธรรมชาตเพอฟนฟระบบนเวศของชมชน 18

ตนน�าปากพนงกรณศกษากลมอนรกษบานเขาวงต�าบลหนตกอ�าเภอรอนพบลย

จงหวดนครศรธรรมราช

โครงการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวมกรณสมชชาสขภาพ 21

จงหวดนครศรธรรมราชประเดนการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�า

โครงการพฒนารปแบบการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยนกรณปาชมชนบานวงหอน 23

ต�าบลวงอางอ�าเภอชะอวดจงหวดนครศรธรรมราช

กรมพฒนาทดน

โครงการปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและน�า 26

โครงการปรบปรงและพฒนาดนเปรยว-ดนกรดเพอปลกพชเศรษฐกจ 27

โครงการปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปาลมน�ามน 28

โครงการสาธตการใชปยพชสด 29

โครงการจดท�าระบบโครงสรางการพฒนาทดน 30

รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 : ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559

รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559

1

สารบญ (ตอ)

หนา

กรมทรพยากรน�า

โครงการอนรกษฟนฟแหลงน�า 32

กรมเจาทา

โครงการขดลอกรองน�าและตะกอนทรายทบถมบรเวณลมน�าปากพนง 34

โครงการปองกนอนตรายและการกดเซาะชายฝง 35

กรมชลประทาน

โครงการก�าจดวชพชในคลองระบายน�าในเขตลมน�าปากพนงดวยเครองจกร 41

โครงการตดตงเครองเกบผกตบชวาแบบตดตงรมฝงระบบสายพานล�าเลยง 42

กรมอนามย

โครงการเฝาระวงคณภาพน�าบรโภคในชมชน 43

โครงการน�าประปาดมได 45

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

โครงการพฒนาเครอขายองคกรในพนทลมน�า 46

องคการจดการน�าเสย

โครงการศกษา ส�ารวจ ออกแบบ กอสราง เดนระบบและบ�ารงรกษาระบบ 47

บ�าบดน�าเสยเฉพาะจด

กรมควบคมมลพษ

การเสรมสรางศกยภาพการจดการน�าเสยและของเสยใหกบผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย 50

ในพนทลมน�า

องคการบรหารสวนจงหวดนครศรธรรมราช

โครงการจดการ ก�าจดและการใชประโยชนจากขยะในโรงเรยนขยายผลสชมชน 54


2


ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559

1. บทน�า

ลมน�ำปำกพนงเปนลมน�ำทส�ำคญ ตงอยทำงภำคใตของประเทศไทยครอบคลมพนท 3 จงหวด คอ จงหวด

นครศรธรรมรำช ไดแก อ�ำเภอปำกพนง หวไทร เชยรใหญ ชะอวด เฉลมพระเกยรต รอนพบลย จฬำภรณ

พระพรหม ต�ำบลทำเรอ ต�ำบลทำไร ต�ำบลบำงจำก อ�ำเภอเมองนครศรธรรมรำช และอ�ำเภอลำนสกำ (รวมพนท

พรควนเครง) จงหวดสงขลำ ไดแก ต�ำบลบำนขำว ต�ำบลคลองแดนของอ�ำเภอระโนด และจงหวดพทลง ไดแก

ต�ำบลแหลมโตนด อ�ำเภอควนขนน ต�ำบลลำนขอย อ�ำเภอปำพยอม พนทรวม 4,522 ตำรำงกโลเมตร หรอประมำณ

1,900,000 ไร

ปจจบนลมน�ำปำกพนงประสบปญหำควำมเสอมโทรมหลำยประกำร อำทเชน กำรบกรกท�ำลำยพนทปำ

เพอกำรปลกปำลมน�ำมนและยำงพำรำ กำรเกดปญหำน�ำทวมในชวงฤดฝน ขณะทในฤดแลงปรมำณน�ำจะมนอย

จนเกดปญหำกำรขำดแคลนน�ำจดเพออปโภคบรโภค ควำมอดมสมบรณของปำทซมซบน�ำไวในฤดฝนและปลอยน�ำ

ออกมำผลกดนน�ำเคมไมใหรกล�ำแมน�ำปำกพนงลดลง ท�ำใหเกดกำรรกตวของน�ำเคม ปจจยทส�ำคญอกประกำรหนง คอ

กำรเลยงกงทมกำรปลอยน�ำเสยจำกกำรเลยงลงสแหลงน�ำ สงผลใหพนทเกษตรกรรมโดยเฉพำะนำขำวเกดควำมเสยหำย

ไมสำมำรถเพำะปลกได คณภำพดนทเหมำะสมตอกำรเกษตรลดลง น�ำเสยชมชนและขยะมลฝอยทยงไมไดรบ

กำรจดกำร

เพอใหกำรพฒนำ ฟนฟและกำรใชประโยชนจำกทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมเปนไปอยำงมประสทธภำพ

และด�ำเนนกำรควบคไปกบกำรอนรกษเพอใหเกดกำรน�ำไปใชประโยชนไดอยำงยงยน กรมควบคมมลพษรวมกบ

หนวยงำนทเกยวของจงจดท�ำแผนบรหำรจดกำรและฟนฟนเวศลมน�ำปำกพนง ป 2550 - 2559 ขน โดยมโครงกำร

ภำยใตแผนดงกลำวทด�ำเนนกำรเพอปองกน แกไข และฟนคนสภำพทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมใหกลบส

ควำมสมดล ในปงบประมำณ 2552 กรมควบคมมลพษไดตดตำมผลกำรด�ำเนนโครงกำรของหนวยงำนตำงๆ

และจดท�ำเปนรำยงำนฉบบนขนโดยมวตถประสงคเพอเผยแพรตอสำธำรณะและประชำสมพนธกจกรรม

และควำมส�ำเรจในกำรดแลรกษำทรพยำกรธรรมชำตสงแวดลอมของพนทลมน�ำปำกพนง

2. สรปผลการด�าเนนงาน ป 2552 แยกตามประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2.1 ดานทรพยากรปาไม 5 โครงการ

จำกสภำพปญหำทำงเศรษฐกจและควำมตองกำรพนทท�ำกนโดยเฉพำะควำมตองกำรพนทเพอปลกปำลมน�ำมน

ซงไดรบกำรสงเสรมตำมนโยบำยของรฐบำลเพอเปนพลงงำนทดแทน ตลอดจนกำรปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม

กำรปลกสวนยำงพำรำจงมกำรบกรกพนทปำตนน�ำและปำพร รวมทงกำรลกลอบเผำปำและกำรบกรกปำชำยเลน

เพอกำรเพำะเลยงสตวน�ำและเปนทอยอำศย ท�ำใหพนทปำไมลดลงอยำงมำก จำกปญหำดงกลำวหนวยงำนทเกยวของ

จงบรณำกำรในกำรปองกนและแกไขปญหำ โดยมแผนงำน/โครงกำร และผลผลตหลกทเกดขน ดงน


3

โครงการ หนวยงาน

ผลผลตหลก

สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

1. โครงกำร

ฟนฟควำมสมบรณ

ของปำไม ตนน�ำ

ล�ำธำร

2. โครงกำรน�ำรอง

หมบำนปำพร

เพอพฒนำกำรม

สวนรวมปองกน

ไฟปำอยำงยงยน

กรมอทยำนแหงชำต

สตวปำ และพนธพช

- บ�ำรงรกษำระบบนเวศตนน�ำ

- เพมพนทปำพร

- บ�ำรงรกษำปำพร

- ฝำยชะลอน�ำไหลแบบผสมผสำน

- แนวกนไฟ

- เพำะช�ำกลำไมมคำ

400 ไร

200 ไร

200 ไร

-

-

20,000 กลำ

400 ไร

200 ไร

400 ไร

250 ฝำย

20,000 กลำ

400 ไร

200 ไร

600 ไร

-

100 กโลเมตร

20,000 กลำ


ปลกหญำแฝก

เพอกำรอนรกษ

ดนและน�ำ

กรมพฒนำทดน - เพำะช�ำกลำแฝก เนอท 1,250 ไร เนอท 1,250 ไร 500,000 กลำ

เนอท 1,250 ไร

4. โครงกำรพฒนำ

ปำไมและระบบ

นเวศปำพรในพนท

ลมน�ำปำกพนง

กรมปำไม - ปลกปำฟนฟระบบนเวศปำพร

- เพำะช�ำกลำไมมคำ

- เพำะช�ำกลำไมทวไป

- จดท�ำฝำยตนน�ำแบบผสมผสำน

- จดตงองคกำรอำสำสมครปองกน

ไฟปำประจ�ำหมบำน

- จดตงศนยประสำนงำนควบคมไฟปำ

- ฝกอบรมรำษฎรหลกสตร

อำสำสมครปองกนไฟปำชมชน

คนรกษปำพร

- จดเวทเสวนำกำรจดกำรปำไมและ

กำรสรำงเครอขำย

- ฝกอบรมหลกสตร

“ชมชนคนรกษปำพร”

- จดตงหมบำน “ชมชนคนรกษปำพร”

- พนททไดรบกำรปองกนและควบคม

ไฟปำ

- สงเสรมกำรปลกไมเศรษฐกจในพนท

เกษตรกร

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

20,000 กลำ

100,000 กลำ

-

10 หมบำน

2 ศนย

1 รน

1 ครง

1 รน

10 หมบำน

287,237 ไร

50 ไร

100 ไร

20,000 กลำ

100,000 กลำ

200 แหง

5 หมบำน

2 ศนย (เดม)

1 รน

1 ครง

1 รน

5 หมบำน

พนทเดม

-


4



สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

5. โครงกำรวจย

และพฒนำพนท


มหำวทยำลย

วลยลกษณ

- โครงกำรกำรมสวนรวมของชมชน

ในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำปำกพนง

อยำงยงยน

- กำรปรบเปลยนวถกำรผลตจำกเกษตร

เคมสเกษตรธรรมชำตเพอฟนฟระบบนเวศ

ของชมชนตนน�ำปำกพนง กรณศกษำ

กลมอนรกษบำนเขำวง ต�ำบลหนตก

อ�ำเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมรำช

- โครงกำรพฒนำนโยบำยสำธำรณะ

เพอสขภำพแบบมสวนรวม กรณ

สมชชำสขภำพ จงหวดนครศรธรรมรำช :

ประเดนกำรมสวนรวมของชมชน

ในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำ

- โครงกำรพฒนำรปแบบกำรจดกำรพนท

ปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยน กรณ

ปำชมชนบำนวงหอน ต�ำบลวงอำง

อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช

- ภมปญญำของ

ชมชนบำนวงหอน

- กำรจดกำรพนท

ปำตนน�ำของชมชน

- รปแบบในกำร

อนรกษฟนฟปำตนน�ำ

ของต�ำบลวงอำง

- เกดกระบวนกำร

มสวนรวมของชมชน

ตนน�ำ

- ชมชนมควำมตนตว

และตระหนกถงควำม

ส�ำคญในกำรอนรกษ

และจดกำรพนท

ปำตนน�ำปำกพนง


- องคควำมรในกำรปรบเปลยน

วถกำรผลตจำกเกษตรเคม

เปนเกษตรธรรมชำต

เพอฟนฟระบบนเวศ

และสรำงควำมยงยนใหเกด

แกชมชนตนน�ำ

- แลกเปลยนเรยนร และ

เตมเตมประสบกำรณ

สกำรปฏบต

- ขอเสนอเชงนโยบำย

ในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำ

อยำงยงยน 3 พนทน�ำรอง

ไดแก ต�ำบลวงอำง อ�ำเภอ

ชะอวด บำนเขำวง ต�ำบล

หนตก อ�ำเภอรอนพบลย

และต�ำบลทำด อ�ำเภอ

ลำนสกำ


5

2.2 ดานทรพยากรดน 5 โครงการ

สภำพปญหำสวนใหญเกดจำกธรรมชำต คอ ปญหำดนเปรยว ดนเปนกรด ซงกรมพฒนำทดนเปนหนวยงำนหลก

ในกำรแกไขปญหำดงกลำว โดยมแผนงำน/โครงกำรด�ำเนนกำรแกไขปญหำ และผลผลตหลกทเกดขน ดงน



สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

1. โครงกำรปรบปรง

และพฒนำดนเปรยว -

ดนกรด เพอปลกพช

เศรษฐกจ


พนทดนเปรยว

เพอปลกปำลมน�ำมน

3. โครงกำรสำธต

กำรใชปยพชสด

4. โครงกำรจดท�ำ

ระบบโครงสรำงกำร

พฒนำทดน


พนทนำรำงเพอกำร

ปลกพชเศรษฐกจ

กรมพฒนำทดน - ปรบปรงพนทเพอกำรปลกขำว

โดยกำรหวำนหนปนบดแลวไถกลบ

และสงเสรมกำรปรบปรงดนกรด

โดยใชโดโลไมตในพนทปลกปำลมน�ำมน

ไมผลและยำงพำรำ

- ปรบปรงพนท

- ท�ำกำรสำธต

- ปรบปรงแปลงนำลกษณะท 1 และ 2

- พนทนำรำงทไดรบกำรปรบปรง

3,905 ไร

716 ไร

500 ไร

615 ไร

3,000 ไร

5,000 ไร

8,281 ไร

500 ไร

2,382.25 ไร

20,000 ไร

14,768 ไร

7,466 ไร

623 ไร

4,210.5 ไร

-

2.3 ดานทรพยากรน�าและการกดเซาะชายฝง 8 โครงการ

สภำพปญหำในพนทลมน�ำปำกพนง คอ ปรมำณน�ำจดไมเพยงพอตอควำมตองกำรกำรเจรญเตบโตของวชพช

สงผลกระทบตอแหลงน�ำ เชน ไมสำมำรถระบำยน�ำไดสะดวก ไมสำมำรถสญจรทำงน�ำไดและควำมเสอมโทรม

ของคณภำพน�ำ รวมถงปญหำกำรกดเซำะชำยฝงอยำงรนแรงในบำงพนท ซงมอตรำกำรกดเซำะมำกกวำ 10 เมตร

ตอป และมหนวยงำนทเกยวของไดมแผนงำน/โครงกำร และผลผลตหลก ดงน


6



สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

1. โครงกำรอนรกษ

ฟนฟแหลงน�ำ

กรมทรพยำกรน�ำ

- ทำงน�ำเขำ

- อำคำรบงคบน�ำ

- ฝำยสนมน (Ogee)

- ทำงน�ำเขำ - ออก

- อำคำรทำงขำมคลอง

- อำคำรบงคบน�ำ

- อำคำรทอเหลยม

- บำนนอกดอน

1 แหง

2 แหง

- บำนคลองโห

1 ฝำย

3 แหง

1 อำคำร

1 แหง

2 แหง

2. โครงกำรขดลอก

รองน�ำและตะกอน

ทรำยทบถมบรเวณ


3. โครงกำรปองกน

อนตรำยและกำร

กดเซำะชำยฝง

กรมเจำทำ - ปรมำณดนขดลอก

- ขดลอกรองน�ำ

ปองกนอนตรำยและกำรกดเซำะชำยฝง

- แหลมตะลมพก

- ทำพญำ

- ฉกเฉน

- ปำกพยง

- แพรกเมอง

- ปำกพน

- แหลมตะลมพก

- ปำกพนง

802,618 ลบ.ม.

ระยะทำง 14 กโลเมตร

บรเวณบำนตนสนถงบำน

หนำสตน อ.หวไทร และ

บรเวณบำนน�ำทรพย ต.ขนำบ

นำก อ.ปำกพนง และบรเวณ

บำนบอคณฑ ต.ขนำบนำก

อ.ปำกพนง ถงบำนหวหรง

ต.เกำะเพชร อ.หวไทร


ระบบคำดกำรณ

น�ำหลำกในพนท


5. โครงกำรก�ำจด

วชพชในคลอง

ระบำยน�ำในเขต


ดวยเครองจกร

6. โครงกำรตดตง

เครองเกบผกตบชวำ

แบบตดตงรมฝง

ระบบสำยพำนล�ำเลยง

กรมชลประทำน - มระบบคำดกำรณน�ำหลำก

- ก�ำจดผกตบชวำในคลองระบำยน�ำ

- ปรมำณวชพชทก�ำจด

- ควบคมปรมำณผกตบชวำใหอย

ในปรมำณทเหมำะสมและไมสงผลกระทบ

ตอสงแวดลอม

- รกษำคณภำพน�ำในแมน�ำและเพม

ประสทธภำพกำรระบำยน�ำในชวงฤด

น�ำหลำก

- 11 แหง

- 302 สำย

- 229,956 ตน

1 ชด (ชดปอนผกตบชวำ

ชดตดผกตบชวำ ชดโซล�ำเลยง

เกบเกยว ชดโซพำสงถำย

ชดโซพำผกตบชวำขนฝง

ทนรบแทนเครอง ทนลกบวบ

ตควบคมไฟฟำ เครองยอยสบ

ผกตบชวำระบบมอเตอรไฟฟำ

และระบบสำยพำนล�ำเลยง

ขนสงขนรถ)


7



สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

7. โครงกำรเฝำระวง

คณภำพน�ำบรโภคใน

ชมชน

8. โครงกำรประปำ

ดมได

กรมอนำมย - สงเสรมใหคณภำพน�ำประปำ น�ำฝน

น�ำบำดำล และน�ำบอตนอยในเกณฑ

มำตรฐำนคณภำพน�ำบรโภคกรมอนำมย

พ.ศ. 2543

- ระบบประปำผำนกำรรบรองเปน

น�ำประปำดมได

รอยละ 50

รอยละ 50

รอยละ 50

รอยละ 50

รอยละ 50

รอยละ 50



สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

1. โครงกำรพฒนำ

เครอขำยองคกร

ในพนทลมน�ำ

กรมสงเสรมคณภำพ

สงแวดลอม

- อบรมเชงปฏบตกำร

- เสรมสรำงกำรเรยนรของเครอขำย

ลมน�ำปำกพนงในกำรบรหำรจดกำร

“ธนำคำรป”

หลกสตร “กำรพฒนำ

วทยำกรกระบวนกำร

เพอเสรมสรำงเครอขำยกำร

จดกำรคณภำพสงแวดลอม

ในพนทลมน�ำปำกพนง”

2. โครงกำรศกษำ

ส�ำรวจ ออกแบบ

กอสรำง เดนระบบ

และบ�ำรงรกษำ

ระบบบ�ำบดน�ำเสย

เฉพำะจด

องคกำรจดกำร

น�ำเสย

- งำนเดนระบบและบ�ำรงรกษำ

บ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด

- งำนส�ำรวจ ศกษำควำมเหมำะสม

และออกแบบรำยละเอยดระบบบ�ำบด

น�ำเสยเฉพำะจด

เทศบาลเมอง

ปากพนง

- บรเวณหลงเรอนจ�ำ

- บรเวณโรงเรยน

เทศบำลวดนำควำร

เทศบาลต�าบล

หวไทร

- บรเวณเลยบถนน

สขำภบำล 1

- หลงตลำดสด ถนน

บำงแค

เทศบาลเมอง

ปากพนง


- บรเวณโรงเรยน

เทศบำลวดนำควำร

เทศบาลต�าบล

หวไทร



- หลงตลำดสด ถนน

บำงแค

เทศบาลเมองปากพนง


- บรเวณโรงเรยนเทศบำล

วดนำควำร

เทศบาลต�าบลหวไทร



- หลงตลำดสด ถนนบำงแค

บรเวณชมชนหอยราก -

ศรสมบรณ เทศบำลเมอง

ปำกพนง

2.4 ดานการจดการน�าเสยและขยะมลฝอย 4 โครงการ

เพอเปนกำรปองกนและแกไขปญหำกำรระบำยน�ำเสย และใหกำรจดกำรขยะมลฝอยในพนทลมน�ำปำกพนง

หนวยงำนทเกยวของจงไดมแผนงำน/โครงกำร และผลผลตหลก ดงน


8



สาระส�าคญ ป 2550 ป 2551 ป 2552

3. โครงกำรตดตำม

ประเมนเพอขยำย

ผลโครงกำรจดกำร

มลพษจำกแหลง

ก�ำเนดตำงๆ ใน


กรมควบคมมลพษ - ตดตำมตรวจสอบคณภำพน�ำ

อำวปำกพนงและชำยฝง

- ตดตำมตรวจสอบคณภำพน�ำ

ชมชนหลก 7 ชมชน

- ตดตำมตรวจสอบคณภำพน�ำแมน�ำ

ปำกพนงและคลองหวไทร

- ตดตำมตรวจสอบประเมนมลพษ

- ฝกอบรมกำรตดตำมตรวจสอบ

คณภำพน�ำอยำงงำย

- เสรมสรำงศกยภำพกำรจดกำรน�ำเสย

และของเสยตวอยำง ไดแก

- ฟำรมสกร

- บอเพำะเลยงสตวน�ำ

- โรงงำนอตสำหกรรม

3 ครง

5 ครง

4 ครง

3 ครง

5 ครง

4 ครง

3 ครง

5 ครง

4 ครง

ฟำรมสกร 66 แหง

1 ครง

1 ครง

1 ครง

1 ครง

4. โครงกำรกำร

จดกำรก�ำจด และ

กำรใชประโยชน

จำกขยะในโรงเรยน

ขยำยผลสชมชน

อบจ. ด�ำเนนกำรฝกอบรมใหควำมรควำมเขำใจ

ในกำรลดปรมำณขยะ

ใหกบโรงเรยนวดส�ำนกขน

โรงเรยนบำนส�ำนกไมเรยบ

อ.จฬำภรณ

รายละเอยดโครงการทด�าเนนการภายใตแผนบรหารจดการและ

ฟนฟนเวศลมน�าปากพนงป 2550 - 2559

ประจ�าปงบประมาณ 2552

9

10


10

โครงการฟนฟความสมบรณของปาไมตนน�าล�าธารกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

ปำพรในพนทลมน�ำปำกพนง ในอดตเคยอดมสมบรณเชนเดยวกบปำพรโตะแดง จงหวดนรำธวำส กลำวคอ

มสภำพปำทหลำกหลำยทงชนดพนธพช ชนดพนธไม และชนควำมสงของตนไมทแตกตำงกน ชนดพนธสตว

ทงสตวบก สตวน�ำ สตวเลอยคลำน นกชนดตำงๆ ฯลฯ มควำมหลำกหลำยทำงชวภำพอนเออประโยชนตอคน

สตว สงมชวต ตลอดจนสงแวดลอมตำงๆ เปนแหลงกกเกบน�ำขนำดใหญทธรรมชำตสรำงขน เกบน�ำจดไวในฤดฝน

มน�ำหลอเลยงผนปำ ระบำยสแมน�ำล�ำคลองใหไดใชในฤดแลง ท�ำใหมน�ำใชตลอดทงป แทบจะไมมปญหำภยแลง

ไมมไฟไหมปำพรหรอน�ำทวม ลมน�ำปำกพนงจงมควำมอดมสมบรณเปนอขำวอน�ำ เปนแหลงผลตขำวแหลงใหญ

ของภำคใตหรอของประเทศกวำได

ปจจบนปำพรในพนทลมน�ำปำกพนง มเนอทประมำณ 287,237 ไร เปนปำพรเสอมโทรมสำเหตจำกภยธรรมชำต

ทส�ำคญ คอ วำตภยเมอ พ.ศ. 2505 สงผลใหตนไมลมตำยเกดควำมแหงแลงท�ำใหไฟไหมปำซ�ำแลวซ�ำอก กำรลกลอบตดไม

กำรด�ำเนนกจกรรมตำงๆ ในพนทปำพร กำรบกรกท�ำลำย

เพอปรบเปลยนเปนพนทเกษตร จนมสภำพเปนปำหญำตำงๆ

และปำไมเสมดขำว ซงเปนพชเชงเดยวสำมำรถเจรญเตบโต

ไดดในพนทปำพรทผำนกำรถกไฟไหม ทนตอควำมแหงแลง

เมอเจรญเตบโตไดแลวจะไมเปดโอกำสใหตนไมชนดอน

เกดขนได อก มชนควำมสงของต นไม เพยงชนเดยว

ไมสำมำรถเกบกกน�ำไวไดดพอเหมอนกบปำพรทอดมสมบรณ

ฤดฝนน�ำทวม ฤดรอนมกจะแหงแลงและเกดไฟไหมปำไดงำย

พนธสตวตำงๆ ทเคยมกลดลง บำงชนดสญหำยไป แหลงผลต

ขำวทส�ำคญคงเหลอเพยงอดต ประชำชนอพยพยำยถนฐำน

สงผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม โดยเฉพำะสงแวดลอมทำงชวภำพทไมอำจประเมนคำได

กจกรรมโครงการ

กจกรรมโครงกำรปลกปำพรเพอฟนฟนเวศลมน�ำปำกพนง ทโครงกำรฯ ด�ำเนนกำรคอ ปลกฟนฟปำพร

โดยคดเลอกชนดพนธ ไม ดงเดมโดยเฉพำะพนธ ไม เบกน�ำในปำพร เช น โลด สมมำว หวำ จก แพ

ทอมใบใหญ เปนตน ไปท�ำกำรปลกในพนททเตรยมไว ซงมหลกกำรส�ำคญส�ำหรบผทจะท�ำกำรปลกฟนฟปำพร คอ

ขนตอนกำรเตรยมพนทปลกและแผวถำงวชพช จะตองเวนลกไมทเกดขนเองตำมธรรมชำต ในพนทปลกไวใหได

มำกทสด เพรำะตนไมขนำดเลกทเวนไวนจะสำมำรถเจรญเตบโตไดดมำกบำงชนด อตรำกำรเจรญเตบโต


11

11

และอตรำกำรรอดตำยดกวำชนดพนธ ไมทเรำน�ำไปปลกโอกำสตอไป หำกจะท�ำกำรปลกไมเศรษฐกจ เชน

ตะเคยนทองหรอพนธ ไมหำยำกตำงๆ ควรท�ำกำรปลกภำยหลงจำกชนดไมเบกน�ำเจรญเตบโตและปรบปรง

พนทป ำพรใหกลบคนส สภำพสมบรณพอควรแลว ส�ำหรบแรงงำนทใช ในกำรปลกปำพรสมควรอยำงยง

ทจะใหรำษฎรในพนทเขำมสวนรวมเปนแรงงำนผด�ำเนนกำรในกำรปลกฟนฟปำ เพรำะแรงงำนเหลำนอำศยอยกบ

ปำพร หำปลำ หำกระจดมำโดยตลอด มควำมรควำมช�ำนำญในพนท เปนกำรสรำงรำยไดใหกบประชำชน

สรำงแนวรวมในกำรดแลรกษำปำ ตระหนกถงผลกระทบ ทไดรบจำกกำรบกรกท�ำลำยปำพรและผลทไดจำกปำ

ทไดรบกำรฟนฟแลว โดยเฉพำะอยำงยงควำมภมใจทจะมภำยหลงจำกเหนกำรเปลยนแปลงจำกปำเสมดขำว

และหรอปำหญำเปนปำพรทอดมสมบรณ

พนทเปาหมาย

1. พนทปำในเขตพนทเตรยมกำรประกำศเปนเขตหำมลำสตวปำบอลอ ทองทอ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอ

เฉลมพระเกยรต อ�ำเภอชะอวด และอ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช

2. พนทปำในเขตหำมลำสตวปำทะเลนอย อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช

12


12

โครงการน�ารองหมบานปาพรเพอพฒนาการมสวนรวมปองกน ไฟปาอยางยงยนกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

ปำพรในพนทของโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช

ซงครอบคลมในทองท 5 อ�ำเภอของจงหวดนครศรธรรมรำช

ประกอบดวย หวไทร ชะอวด เชยรใหญ รอนพบลย และ

เฉลมพระเกยรต รวมพนทประมำณ 287,237 ไร ซงนอกจำก

เป นแหล งทรพยำกรธรรมชำตทมควำมหลำกหลำย

และส�ำคญทำงชวภำพ ยงมควำมส�ำคญต อชมชน

เพรำะเปนแหลงทอดมดวยสตวน�ำนำนำชนด ซงเปนวถ

ชวตทส�ำคญของชมชนอกดวย แตสภำพปญหำทเกดขน

ในปจจบน มกำรบกรกท�ำลำย โดยลกลอบเผำปำพร

เพอหวงผลกำรเปลยนสภำพปำพรใหเสอมโทรม ซอขำย

และครอบครองพนทปำพร เพอท�ำกำรเกษตรกรรม โดย

สถำนกำรณไฟปำในพนทปำพร ยงคงเกดไฟปำรนแรงมำกนอยมำโดยตลอด

ดงนน กำรปองกน ควบคมไฟปำ และดแลรกษำทรพยำกรในพนทปำพร ตองเปนไปในรปแบบของควำมรวมมอกน

ของภำครฐและภำคประชำชน ดวยเหตน จงควรมกำรสรำงควำมตระหนกใหภำคประชำชนเหนถงควำมส�ำคญ

ของปำพร ผลเสยของไฟปำทเกดกบปำพร และมจตส�ำนกในกำรดแลรกษำ ปกปองทรพยำกรปำพร สรำงเสรม

แนวรวมและเครอขำยในกำรปองกน ควบคมไฟปำและดแลรกษำ เพอใหคงไวซงทรพยำกรปำพรทมควำมส�ำคญ

ตอชมชนทงทำงสงคมและเศรษฐกจอยำงยงยนสบไป


13

13

กจกรรมและพนทด�าเนนงาน

เสรมสรำง จดตงผน�ำชมชนปองกนไฟปำ องคกรผน�ำชมชน

ปำพร บรณำกำรควำมรวมมอในหมบำนน�ำรอง ทงในสวนของ

ภำครฐ องคกรเอกชน เครอขำยผน�ำชมชน รำษฎรและชมชน

เพอสรำงกลไกกำรรกษำดแลทรพยำกรปำพร และเพมควำม

หลำกหลำยทำงชวภำพในพนทปำสงวนแหงชำต (ปำพร) ในเขต

โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร

จงหวดนครศรธรรมรำช

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. ชมชนเกดจตส�ำนกและควำมเขมแขงขององคกรภำยในชมชน

ในกำรอนรกษปำพร

2. ชมชนในพนทมสวนรวมในกำรจดกำรทรพยำกรปำพร เพอลดปญหำ

ควำมขดแยง รวมถงขอพพำทในกำรใชประโยชนจำกทรพยำกรธรรมชำต

ในพนทปำพร

3. กอใหเกดประโยชนแกประชำชน ชมชน และทองถน ในกำรพงพำ

ตนเองและปรบปรงคณภำพชวตใหดขน

4. พนทปำพรไดรบกำรดแลรกษำ ปองกนไฟปำ อนรกษและฟนฟ

ใหคนควำมอดมสมบรณ สำมำรถทจะเอออ�ำนวยประโยชนใหกบชมชน


14


14

โครงการพฒนาปาไมและระบบนเวศปาพรในพนทลมน�าปากพนง อนเนองมาจากพระราชด�ารกรมปาไม

จำกกำรประชมคณะอนกรรมกำรพฒนำสงแวดลอมโครงกำรพฒนำลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร

ครงท 1/2550 เมอวนท 6 สงหำคม 2550 เลขำนกำรคณะกรรมกำรพฒนำสงแวดลอมโครงกำรพฒนำลมน�ำปำกพนง

อนเนองมำจำกพระรำชด�ำร เสนอใหทประชมพจำรณำรำงแผนบรหำรจดกำรและฟนฟนเวศล มน�ำปำกพนง

ป 2550 - 2559 แตเนองจำกลวงเลยเวลำกำรจดท�ำงบประมำณป 2551 แลว ทประชมจงมมตมอบให

ส�ำนกงำนคณะกรรมกำรพเศษเพอประสำนงำนโครงกำรอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร พจำรณำสนบสนนงบประมำณ

พ.ศ. 2551 เปนกรณเรงดวน โดยใหกรมปำไมรวมกบกรมอทยำนแหงชำต สตวปำ และพนธพช จดท�ำแผน

ปองกนไฟปำเพอเปนกำรแกปญหำเฉพำะหนำเกยวกบไฟปำบรเวณพรควนเครง และใหพจำรณำปรบปรงแผนงำน

เสนอคณะกรรมกำรฯ ทงน ในสวนภำรกจของกรมปำไมทเกยวของ คอ ยทธศำสตรท 1 สงวนอนรกษและฟนฟ

สภำพนเวศของลมน�ำปำกพนงใหคนควำมอดมสมบรณสมดลอยำงเปนระบบ ซงประกอบดวย 2 มำตรกำร

คอ มำตรกำรท 1 สงวน อนรกษ และฟนฟปำบรเวณตนน�ำล�ำธำร และมำตรกำรท 2 ฟนฟและดแลรกษำปำชำยเลน

พนทลมน�ำและปำพรรอบชำยฝงปำกพนงใหมควำมสมบรณ

กรมปำไม ไดเลงเหนควำมส�ำคญในกำรสงวน อนรกษ และฟนฟสภำพนเวศปำไมในโครงกำรพฒนำพนท

ลมน�ำปำกพนง เพอสนองพระรำชด�ำรพระบำทสมเดจพระเจำอยหว จงนอมน�ำแนวพระรำชด�ำรดำนกำรพฒนำ

และกำรจดกำรทรพยำกรปำไมและสงแวดลอม มำใชเปนแนวทำงกำรจดท�ำโครงกำรพฒนำปำไมในพนทลมน�ำ

ปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำรเชงบรณำกำร ซงปจจยส�ำคญในกำรบรหำรจดกำรปำใหประสบควำมส�ำเรจ คอ

ควำมรวมมอจำกประชำชนในกำรบรหำรจดกำรปำในพนทของตนเอง อำท กำรมสวนรวมของคนและชมชน

ในกำรปองกนไฟปำในรปแบบอำสำสมครปองกนไฟปำโดยรฐเปนผ สนบสนนควำมร ทำงวชำกำรและอปกรณ

ในกำรด�ำเนนงำน นอกจำกนนยงสงเสรมใหมกำรพฒนำอำชพดำนปำไมตำมแนวพระรำชด�ำร เพอทรำษฎรจะไดม

รำยได และมกำรใชประโยชนจำกไม จดใหมกำรฝกอบรมรำษฎรและเยำวชนใหมควำมรควำมเขำใจเกยวกบปำไม

กำรปองกนไฟปำ และจดท�ำแปลงทดลองปลกพนธไมเพอเพมควำมหลำกหลำยทำงชวภำพเพอฟนคนสภำพปำพร

ใหอดมสมบรณดงเดม ใหตอบสนองประโยชนสขของประชำชนทสมดลและยงยน โดยด�ำเนนกำรในพนทหมบำน

เปำหมำยในโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงเพอสนองพระรำชด�ำรพระบำทสมเดจพระเจำอยหว


15

15

พนทด�าเนนงาน

1. ปำสงวนแหงชำต ปำบำนกมแป ปำบำนในลม และปำพรควนเครง

ต�ำบลบำนตล ต�ำบลเครงและต�ำบลชะอวด อ�ำเภอชะอวด ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต

เนอทประมำณ 54,221 ไร พนท ส.ป.ก. 9,169 ไร อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 45,052 ไร

2. ปำสงวนแหงชำต ปำดอนทรำยและปำกลอง

ต�ำบลควนพง อ�ำเภอรอนพบลย ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต เนอทประมำณ 52,987 ไร พนท ส.ป.ก.

23,286 ไร อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 29,701 ไร

3. ปำสงวนแหงชำต ปำคลองคอง

ต�ำบลสวนหลวง อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต ต�ำบลแมเจำอยหว อ�ำเภอเชยรใหญ เนอทประมำณ 29,949 ไร

พนท ส.ป.ก. 14,472 ไร อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 15,477 ไร

4. ปำสงวนแหงชำต ปำทำชำงขำม

ต�ำบลกำระเกด เขำพระบำท อ�ำเภอเชยรใหญ เนอทประมำณ 28,668 ไร พนท ส.ป.ก. 8,843 ไร

อยในควำมรบผดชอบของกรมปำไม 19,825 ไร ปำไมถำวรตำมมตคณะรฐมนตรเมอวนท 14 พฤศจกำยน 2504

และ 23 มกรำคม 2516 (ปำหมำยเลข 102 แปลง 1) เนอทประมำณ 57,495 ไร (อยในเขตหำมลำสตวปำทะเลนอย

บำงสวน)

5. ปำสงวนแหงชำตในเขตโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร

ผลการด�าเนนงาน

1. จดตงศนยประสำนงำนควบคมไฟปำ

2. อบรมพฒนำสรำงจตส�ำนกแกประชำชนใหมควำมร ควำมเขำใจในกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรปำไม

3. จดตงหมบำนรกษปำพร และอำสำสมครปองกนไฟปำ

4. รวบรวมขยำยพนธไมและภมปญญำทองถน รวมทงสงเสรมพฒนำอำชพปำไมตำมแนวพระรำชด�ำร

16


16

การปองกนและควบคมไฟปา

การฟนฟระบบนเวศปาพร

กจกรรมจดท�าฝายตนน�าแบบผสมผสาน


17

17

โครงการการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยนมหาวทยาลยวลยลกษณ

เปนโครงกำรเพอตอยอดผลกำรด�ำเนนชดโครงกำรวจยและพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงและโครงกำร

กำรจดกำรเครอขำยทองเทยวเชงนเวศจงหวดนครศรธรรมรำช เพอศกษำวถชวต วถกำรผลต กำรใชทดนในพนทตนน�ำ

สภำพปญหำ ควำมตองกำร และคนหำแนวทำงในกำรจดกำรผนปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยนรวมกนของชมชน

ตนน�ำปำกพนงและหนวยงำนทเกยวของ ซงเปนทรพยำกรตนทนของชมชนทหำคำมไดใหคงอยอยำงยงยนบนพนฐำน

กำรด�ำเนนวถชมชนแบบพอเพยง เพอน�ำไปส กำรสรำงพลงจตส�ำนก

และควำมตระหนกถงคณคำผนปำตนน�ำของชมชน โดยอำศยกจกรรม

กำรแลกเปลยนเรยนรและสรำงจตส�ำนกในกำรอนรกษสกลมเยำวชนรนหลง

ในกำรรวมพทกษผนปำตนน�ำของชมชน เพอสรำงกระบวนกำรมสวนรวม

ของชมชนในลกษณะเครอขำยควำมรวมมอภำยในแตละชมชน เชน วด

โรงเรยน องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยพทกษอทยำน และ

เครอขำยภำยนอกรวมทกชมชนบรเวณพนทปำตนน�ำปำกพนง โดยมกำร

หนนเสรมจำกหนวยงำนทเกยวของ เชน องคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช ส�ำนกบรหำรพนทอนรกษท 5

นครศรธรรมรำช โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช ชดโครงกำร

วจยจำกมหำวทยำลยวลยลกษณ เปนตน โดยมองคกรชมชนทองถนในแตละพนทเปนแกนหลกในกำรด�ำเนนงำน

และประสำนเปนภำคควำมรวมมอทงภำยในและภำยนอกชมชนอยำงตอเนองภำยใตเครอขำยพทกษผนปำตนน�ำปำกพนง

พนทด�าเนนการ

ชมชนตนน�ำปำกพนง จ�ำนวน 13 ต�ำบล ไดแก ต�ำบลเขำแกว ขนทะเล ก�ำโลน ทำด อ�ำเภอลำนสกำ ต�ำบล

หนตก รอนพบลย อ�ำเภอรอนพบลย ต�ำบลสำมต�ำบล ทงโพธ นำหมอบญ อ�ำเภอจฬำภรณ ต�ำบลวงอำง เขำพระทอง

ควนหนองหงส อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช และต�ำบลลำนขอย อ�ำเภอปำพะยอม จงหวดพทลง


1. ฐำนขอมลชมชนตนน�ำปำกพนง

2. สภำพปญหำ สำเหต ผลกระทบ ควำมตองกำร

3. ขอเสนอแนะและแนวทำงแกไขปญหำ

4. แนวทำงและแผนกำรอนรกษและฟนฟพนทปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยน

5. ชมชนตนแบบควำมรวมมอในกำรอนรกษฟนฟปำตนน�ำ : วงอำง

18


18

การปรบเปลยนวถการผลตจากเกษตรเคมส เกษตรธรรมชาตเพอฟนฟ

ระบบนเวศของชมชนตนน�าปากพนง กรณศกษา กลมอนรกษบานเขาวง

ต�าบลหนตก อ�าเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมราชมหาวทยาลยวลยลกษณ

บำนเขำวง เปนหมบำนในหบเขำพนทตนน�ำเขำวง หมท 12 ต�ำบลหนตก อ�ำเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมรำช

มวถชวตพงพำกำรท�ำเกษตรเปนหลก คอ กำรท�ำสวนไมผล กำรท�ำสวนยำงพำรำ ทปรบเปลยนมำจำกสวนสมรมดงเดม

และกำรปลกมะนำว ซงมกำรใชสำรเคมกนอยำงเขมขนจำกกำรเกดโรคและแมลงในพนท สงผลกระทบตอไมผล

และยำงพำรำทใหผลผลตต�ำลงเรอยๆ จนยนตนตำย อกทงกำรปรบเปลยนพนทไปปลกยำงซงเปนพชเชงเดยว

ไดสงผลกระทบตอควำมชมชนและระบบนเวศของผนปำตนน�ำสญเสยไปอกดวย สงเกตจำกหนำดนทแหงแขง

ไมคอยพบสตวหนำดน และปรมำณน�ำตำมล�ำหวยทลดนอยลง

เหตกำรณดงกลำวไดสรำงควำมตระหนกใหเกดกบกลมคนหนมในชมชนซงไดรวมตวกนจดตงกลมขนมำ

ในป 2548 คอ กลมอนรกษบำนเขำวง โดยมวตถประสงคเพอรวมกนอนรกษฟนฟพนทปำตนน�ำของบำนเขำวง

และสงเสรมกำรท�ำเกษตรทเกอกลกบธรรมชำตเพอสำมำรถฟนฟควำมอดมสมบรณของดน น�ำ ปำใหเกดขนในชมชน

โดยมโรงเรยนต�ำรวจตระเวนชำยแดนบำนเขำวง เปนหนวยงำนหลกในพนททใหกำรสนบสนนกำรด�ำเนนกจกรรม

กำรเรยนรและอนรกษฟนฟพนทตนน�ำของกลมอนรกษบำนเขำวงมำอยำงตอเนอง อกทงในชวงปทผำนมำหนวยจดกำร

ตนน�ำปำกพนงไดสนบสนนกำรจดท�ำฝำยตนน�ำในพนทบำนเขำวงกวำ 90 ฝำย ซงไดสรำงกำรเปลยนแปลง

ใหเกดขนอยำงชดเจนในบำนเขำวง คอ น�ำในล�ำหวยมปรมำณเพมมำกยงขน อกทงกลมคนหนมในชมชนยงไดศกษำ

เรยนรกระบวนกำรท�ำเกษตรชวภำพจำกศนยถำยทอดเทคโนโลยชวภำพจำกชมชนชำงกลำงและกำรควบคมโรคพช

และแมลงแบบชววธจำกส�ำนกงำนพฒนำทดนจงหวดนครศรธรรมรำชอกดวย

ดวยประสบกำรณในกำรไปศกษำเรยนรกำรท�ำเกษตรชวภำพจำกชมชนทประสบผลส�ำเรจแลวนน คนหนม

ในกลมอนรกษบำนเขำวงจงมควำมตงใจทจะปรบเปลยนวถกำรผลตของชมชนทใชสำรเคมอยำงเขมขนและตอเนอง

ไปสเกษตรธรรมชำตเพอฟนคนควำมอดมสมบรณของระบบนเวศและทรพยำกรธรรมชำตทจะสงผลตอวถกำรด�ำรงชพ

ของชำวเขำวงใหได โดยจะเรมทดลองปรบเปลยนหำวธกำรทเหมำะสมจำกสมำชกในกลมอนรกษบำนเขำวงกอน

แลวจงคอยขยำยผลไปยงชมชนบำนเขำวงเมอประสบผลส�ำเรจ


19

19


ชมชนบำนเขำวง หมท 12 ต�ำบลหนตก อ�ำเภอรอนพบลย จงหวดนครศรธรรมรำช


1. แนวทางการปรบเปลยนวถการผลตทเหมาะสมกบชมชนบานเขาวง

สมำชกกลมอนรกษบำนเขำวง ไดน�ำเสนอแนวทำงในกำรสรำงควำมยงยนใหเกดขนกบระบบนเวศ เศรษฐกจ

และวถชวตของชมชนบำนเขำวง โดยชมชนไดน�ำเสนอแนวทำงในกำรปรบเปลยนวถกำรผลต ดงน

1.1 เกษตรกรหนมำท�ำและใชปยหมก ปยอนทรย ปยชวภำพมำกขน ทดแทนกำรใชปยเคม และสำรเคม

1.2 กำรน�ำภมปญญำดงเดม คอ กำรท�ำสวนสมรม สวนหลงบำน หรอสวนพอเฒำ มำเปนแบบอยำง

ในกำรท�ำสวนแบบยงยน

1.3 กำรเพำะขยำยพนธไมทองถน เชน ผกหวำนชำงโขลง มกำรรวบรวมพนธไมรอบๆ บรเวณโรงเรยน

1.4 กำรสนบสนนกำรแกไขปญหำของชมชนอยำงตอเนอง เชน

1.4.1 กำรฝกอบรมใหควำมรอยำงสม�ำเสมอ

1.4.2 กำรดแลและหำตลำดสนคำ

1.4.3 กำรศกษำวจยแลวน�ำมำใชประโยชนจรง เชน ศกษำกำรเปลยนแปลงของสภำพพนท ศกษำโรค

ของตนไม เพอกำรแกไขปญหำ

20


20

2. แลกเปลยนเรยนรและเตมเตมประสบการณสการปฏบต

2.1 กำรศกษำเรยนรและเตมเตมประสบกำรณใหกบสมำชกกลมอนรกษบำนเขำวง ดวยกำรศกษำเรยนร

จำกชมชนทประสบผลส�ำเรจในกำรท�ำเกษตรธรรมชำตซงไดสรำงควำมยงยนใหเกดขนกบชมชน แลวน�ำมำ

ปรบใชใหเหมำะสมกบกำรปรบเปลยนรปแบบกำรผลตจำกกำรท�ำเกษตรเคมเปนเกษตรธรรมชำตของชมชน

บำนเขำวง ซงชมชนไดน�ำเสนอแนวทำงทจะชวยเตมเตมองคควำมรใหกบชมชน ดงน

2.1.1 กำรเรยนรวธกำรท�ำเกษตรชวภำพจำกชมชนทประสบผลส�ำเรจทไดเปลยนจำกเคมเปนชวภำพ

เพอน�ำมำปรบใชใหเหมำะสมกบชมชน

2.1.2 จดฝกอบรมและใหควำมรทชมชนยงขำดและตองกำรเตมเตมในกำรท�ำเกษตรธรรมชำตทตองกำร

น�ำมำใชในกำรปรบเปลยนวธกำรผลตใหเหมำะสมกบชมชน

2.2 จำกกำรจดเวทสนทนำกบสมำชกกลมอนรกษบำนเขำวง สมำชกไดน�ำเสนอควำมตองกำรในกำรศกษำ

เรยนรเพอเพมพนควำมรในกำรแกไขปญหำของชมชน ดงน

2.2.1 กำรจดฝกอบรมใหควำมร เรอง กำรเพำะขยำยเชอไตรโคเดอรมำเพอใชในกำรควบคมโรค

ในไมผลและมะนำว โดยหนวยวจยไมผลเขตรอนรวมกบองคกำรบรหำรสวนต�ำบลหนตก

2.2.2 กำรฝกอบรมหรอกำรศกษำเรยนร เรอง กำรท�ำสตรน�ำหมกชวภำพเพอกำรก�ำจดและควบคมโรค

ทเกดกบพชและไมผลของบำนเขำวง เชน ฝกอบรมหลกสตรกสกรรมธรรมชำตฯ ทศนยฯ ทงสง กำรฝกอบรม

ทศนยถำยทอดเทคโนโลยชวภำพชำงกลำง เปนตน

2.2.3 กำรทดลองใชวธทำงชวภำพในกำรแกไขปญหำและควบคมโรค เชน กำรใชไตรโคซำน

ไสเดอนฝอย กำรใชเชอไตรโคเดอรมำ และน�ำหมกชวภำพ เปนตน

2.2.4 หนวยวจยไมผลเขตรอน ศกษำควำมเปนไปไดในกำรทดลองน�ำเชอรำ เชอแบคทเรยเพอควบคม

แมลงและโรคในหองปฏบตกำร

2.2.5 กำรประสำนควำมร ในเรองกำรจดกำรสวน กำรตกแตงสวน ทเออตอกำรเพมผลผลต

และกำรควบคมโรค


21

21

โครงการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวม กรณสมชชา

สขภาพ จงหวดนครศรธรรมราช : ประเดนการมสวนรวมของชมชนในการ

จดการพนทปาตนน�ามหาวทยาลยวลยลกษณ

จำกสภำพกำรลดลงอยำงรวดเรวของพนทปำตนน�ำจงหวดนครศรธรรมรำช อนเนองจำกกำรบกรกพนทปำ

เพอสรำงทท�ำกนแลว กำรปรบเปลยนวถกำรท�ำเกษตรบรเวณตนน�ำซงเดมชมชนสวนใหญท�ำสวนแบบผสมผสำน

ปลกพชหลำกหลำยชนด เรยกวำ สวนสมรม หรอสวนพอเฒำ แตดวยสภำพเศรษฐกจท�ำใหรำคำผลผลตตกต�ำ

กอปรกบนโยบำยของภำครฐ เชน กำรสงเสรมกำรปลกยำงพำรำ กำรแปลงสนทรพยเปนทน เปนตน ไดสรำง

กำรเปลยนแปลงตอลกษณะกำรใชทดนบรเวณพนทตนน�ำอยำงมหำศำล สวนสมรมทมไมผลหลำกหลำยชนด

ในชวงทรำคำผลผลตตกต�ำจงถกโคนเปลยนไปปลกยำงพำรำแทนมำกยงขน อกทงรปแบบกำรปลกพชทหลำกหลำย

ทงไมผลทำงเศรษฐกจ ไมใชสอย พชอำหำรถกท�ำลำยลงไปดวยรปแบบของกองทนสงเครำะหสวนยำงพำรำซงก�ำหนดให

ปลกไดเฉพำะไมยำงพำรำเพยงชนดเดยวเทำนน ท�ำใหแหลงอำหำร แหลงไมใชสอยและควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ

ทชวยรกษำควำมสมดลของระบบนเวศไดถกท�ำลำยลงไปพรอมๆ กบกำรเกดขนของแปลงยำงพำรำ (และไมผล

เชงเดยว) ตดตำมมำดวยกำรสงเสรมใหใชสำรเคมในกำรเกษตร ทงยำปรำบวชพช ยำปรำบศตรพช และปยเคม

ทอ�ำนวยควำมสะดวกใหกบผท�ำสวนซงมกำรใชกนอยำงแพรหลำยในพนทตนน�ำ

กำรปรบเปลยนไปปลกพชเชงเดยวและกำรใชสำรเคมในกำรเกษตร ไดสงผลกระทบตอชมชนในพนทตนน�ำ

ปำกพนงอยำงชดเจน ไดแก กำรลดลงของปรมำณน�ำในสำยหวยล�ำคลองตำงๆ อยำงนำวตกในชวงฤดแลง อกทง

กำรฉดยำปรำบศตรพช ท�ำใหน�ำในล�ำหวยล�ำคลองบรเวณตนน�ำไมมผใดกลำน�ำมำใชบรโภคอก รวมทงยงท�ำใหสตวน�ำ

หลำกหลำยชนดในล�ำหวยลดนอยลงจนเกอบสญพนธ และพชพรรณพชสมนไพรนำนำชนดเรมหำยไปจำกพนท

ตนน�ำ โดยในพนทบำงชมชนทมกำรใชสำรเคมอยำงเขมขนไดสงผลใหตนไมอำยสนและตำยไปเมอใหผลผลต

เพยงไมกป ท�ำใหเศรษฐกจของชมชนตกต�ำตำมตนทนกำรผลตทมำกยงขนไป อกทงสขภำพของเกษตรกรเองกย�ำแย

อยำงเหนไดชดเจนอกดวย


ชมชนตนน�ำน�ำรอง 3 ชมชน ไดแก 1) ชมชนตนน�ำต�ำบลวงอำง อ�ำเภอชะอวด 2) ชมชนตนน�ำบำนเขำวง

ต�ำบลหนตก อ�ำเภอรอนพบลย และ 3) ชมชนตนน�ำต�ำบลทำด อ�ำเภอลำนสกำ จงหวดนครศรธรรมรำช

22


22


ขอเสนอเชงนโยบำยในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำอยำงยงยนจำกเวทระดมควำมคดเหน 3 พนทน�ำรอง


23

23

โครงการพฒนารปแบบการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยน กรณปาชมชนบานวงหอน ต�าบลวงอาง อ�าเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมราชมหาวทยาลยวลยลกษณ

ชมชนบำนวงหอน หมท 5 ต�ำบลวงอำง อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช ตงอยบรเวณพนทตนน�ำปำกพนง

บรเวณอำงเกบน�ำหวยน�ำใส ชมชนซงอำศยและท�ำมำหำกนบรเวณพนทตนน�ำดงกลำวไดรวมกลมกนตงเปนองคกร

ชมชนชอวำ “เครอขำยตนธำรบำนวงหอน” เพอรวมกนท�ำกจกรรมกำรอนรกษและฟนฟพนทตนน�ำของชมชน

เพอสรำงจตส�ำนกและควำมตระหนกถงควำมส�ำคญของผนปำตนน�ำหลงบำนใหกบชำวบำนและเยำวชนในชมชน เชน

กำรท�ำฝำยตนน�ำล�ำธำร กำรจดกจกรรมเดนปำศกษำธรรมชำตเรยนรระบบนเวศปำตนน�ำ คำยเยำวชนรกษ

ธรรมชำตและสงแวดลอม เปนตน และประสำนควำมรวมมอกบหนวยงำนตำงๆ อยำงตอเนอง เชน อทยำนแหงชำต

เขำป-เขำยำ องคกำรบรหำรสวนจงหวด ส�ำนกงำนสงแวดลอมภำคท 14 ส�ำนกบรหำรพนทอนรกษท 5 เปนตน

ซงท�ำใหกำรด�ำเนนงำนดำนกำรอนรกษในพนทปำตนน�ำของชมชนบำนวงหอนรวมกบหนวยงำนตำงๆ ประสบผลส�ำเรจ

แตกตำงไปจำกชมชนในพนทตนน�ำปำกพนงอนๆ ทมกมภำพของควำมขดแยงระหวำงชมชนกบหนวยงำนรำชกำร

โดยเฉพำะกบอทยำนแหงชำต

ดงไดกลำวขำงตน จงท�ำใหชมชนบำนวงหอน เปนชมชนทนำศกษำเรยนรเพอเปนแบบอยำงและแนวทำง

ในกำรจดกำรพนทตนน�ำโดยชมชนใหกบพนทตนน�ำปำกพนงอนๆ ได จำกควำมส�ำเรจในกำรประสำนควำมรวมมอกบ

ภำคสวนตำงๆ ของชมชนบำนวงหอน ยอมมปจจยและเงอนไขตำงๆ ทเสรมกำรด�ำเนนงำนของเครอขำยตนธำร

บำนวงหอนและชมชนใหส�ำเรจดงเปำหมำยในกำรรกษำผนปำตนน�ำปำกพนงหลงบำนของตนไวใหได รวมทงภมปญญำ

ของชมชน ทงควำมเชอ และพธกรรมทสบทอดมำจนเปนวถของชมชนในกำรอยรวมกนกบผนปำ ซงเปนสวนส�ำคญยง

ทชวยหนนเสรมควำมส�ำเรจในกำรพทกษผนปำตนน�ำของชมชนใหคงควำมอดมสมบรณไดเชนปจจบน ดงนน

กำรศกษำ “กำรพฒนำรปแบบกำรจดกำรพนทปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยนโดยอำศยภมปญญำทองถนของชมชน

บำนวงหอน” จงเปนกำรศกษำประสบกำรณกำรจดกำรพนทปำตนน�ำในปจจบนของชมชนบำนวงหอน และภมปญญำ

ของชมชนในกำรจดกำรทรพยำกร ทงกำรดแลรกษำ ฟนฟ และกำรใชประโยชนพนทปำตนน�ำ เพอกอใหเกด

ควำมภำคภมใจและน�ำภมปญญำของชมชนมำเปนเครองมอในกำรดแลรกษำผนปำตนน�ำปำกพนงใหเกดควำมยงยน

ในอนำคต โดยผสำนประสบกำรณและกำรเรยนรรปแบบกำรจดกำรปำตนน�ำของชมชนทประสบผลส�ำเรจในพนท

ชมชนอนทมลกษณะใกลเคยงกน น�ำมำเปนแนวทำงในกำรพฒนำรปแบบกำรจดกำรพนปำตนน�ำปำกพนงของชมชน

บำนวงหอนเพอน�ำไปสควำมอยำงยงยนตำมปรำรถนำในอนำคตของชมชน และถำยทอดแนวคด ภมปญญำและประสบกำรณ

กำรจดกำรปำตนน�ำสเยำวชนรนหลงของชมชน และชมชนตนน�ำปำกพนงในพนทอนๆ ไดเปนแนวทำงในกำรจดกำร

และหนนเสรมกำรจดกำรพนทปำตนน�ำหลงบำนของตนเองได โดยอำศยควำมร ควำมช�ำนำญ และประสบกำรณ

ซงแตละชมชนมอยแลวเปนฐำนคดและจดกำร น�ำไปสกำรประสำนและขยำยเครอขำยควำมรวมมอของชมชนตนน�ำ

ปำกพนงและหนวยงำนสนบสนนเพอกำรดแล รกษำ ฟนฟ ปองกนและจดกำรผนปำตนน�ำปำกพนงอยำงยงยน

และสรำงสมดลคนแกระบบนเวศตนน�ำรวมกนทกชมชนตอไป

24


24


ชมชนบำนวงหอน หมท 5 ต�ำบลวงอำง อ�ำเภอชะอวด จงหวดนครศรธรรมรำช


1. ภมปญญาของชมชนบานวงหอน

จำกเวทสนทนำกลมและกำรสมภำษณเชงลก สำมำรถสรปภมปญญำของชำววงหอนออกไดเปนประเดนส�ำคญ คอ

1.1 ภมปญญำในกำรตงถนฐำนสรำงบำนเรอน

1.2 ภมปญญำในกำรท�ำมำหำกน

1.3 ภมปญญำในกำรดแลรกษำสขภำพ

1.4 ภมปญญำในกำรใชประโยชนทรพยำกร

1.5 ภมปญญำในกำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำต

1.6 กำรสบทอดภมปญญำของชำววงหอน

2. การจดการพนทปาตนน�าของชมชน

2.1 องคกรทท�ำหนำทในกำรดแลรกษำผนปำตนน�ำ

2.1.1 หนวยพทกษอทยำนแหงชำตเขำป - เขำยำท ขป.7 หวยน�ำใส

2.1.2 เครอขำยตนธำรบำนวงหอน และชมชนวงหอน

2.2 ปญหำและอปสรรคในกำรจดกำรพนทปำตนน�ำ

2.2.1 ผน�ำชมชนไมใหควำมรวมมอเทำทควร แตไดรบควำมรวมมอจำกเจำหนำทอทยำนแหงชำต

เขำป - เขำยำ เปนอยำงด ถงแมจะขำดงบประมำณในกำรด�ำเนนกำร แตสมำชกทกคนกไมเคยบน

2.2.2 ขำดงบประมำณในกำรด�ำเนนกจกรรมกำรอนรกษธรรมชำต

2.2.3 เสนทำงคมนำคมเปนไปดวยควำมยำกล�ำบำก

2.2.4 ชมชนเปนพนทหำงไกล กำรเดนทำงเขำมำยำกล�ำบำก ท�ำใหไมไดรบควำมส�ำคญ

ในกำรพฒนำจำกรฐ ชมชนจงรสกเหมอนถกทอดทง เมอเกดควำมเดอดรอนฉบพลนแลวไมไดรบควำมชวยเหลอ

กเกดควำมนอยเนอต�ำใจ และเมอรฐจะเขำมำจงไมมควำมไวเนอเชอใจเพรำะชำวบำนทนดแลกนเอง


25

25

3. รปแบบในการอนรกษฟนฟปาตนน�าของต�าบลวงอาง

กำรด�ำเนนกจกรรมทเกยวเนองเชอมโยงกบกำรอนรกษฟนฟพนทปำตนน�ำของต�ำบลวงอำงสำมำรถสรป

รปแบบกำรอนรกษฟนฟได ดงน

1.1 ธนำคำรอำหำรปลอดภย

1.2 กำรท�ำผลตภณฑลดรำยจำยครวเรอน

1.3 กำรปรบเปลยนรปแบบกำรท�ำสวนยำงเปนปำยำง

1.4 ธนำคำรตนไม

1.5 กลมเยำวชนรกษปำตนน�ำต�ำบลวงอำง

26


26

โครงการปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและน�ากรมพฒนาทดน

นบตงแตพระบำทสมเดจพระเจำอยหว ไดทรงมพระรำชด�ำรเรองหญำแฝกครงแรก เมอวนท 22 กรกฎำคม 2534

โดยพระปรชำสำมำรถและสำยพระเนตรอนยำวไกลในกำรศกษำเรองกำรใชหญำแฝกในกำรอนรกษดนและน�ำ

จำกขอมลซงเผยแพรโดยธนำคำรโลก ซงมเครอขำยทกวำงขวำงในประเทศตำงๆ พระองคไดพระรำชทำนพระรำชด�ำร

เกยวกบหญำแฝกหลำยวำระในทตำงๆ ดงเชน

• หญำแฝกเปนพชทมระบบรำกลกแผกระจำยลงไปในดนตรงๆ เปนแผงเหมอนก�ำแพงชวยกรองตะกอนดน

และรกษำหนำดนไดด จงควรน�ำมำศกษำและทดลองปลก

• กำรปลกหญำแฝก ควรปลกเปนแถวเดยวระยะปลก 5 - 10 เซนตเมตร ท�ำใหไมเปลองพนท กำรดแลรกษำงำย

• ควรท�ำกำรทดลองปลกในรองน�ำและบนพนทลำดชนใหมำก เพอชวยปองกนกำรชะลำงพงทลำยของดน

• กำรปลกหญำแฝกเปนแนวควำมคดใหม ควรปลกโดยไมตองหวงผลอะไรมำกนก แตผลทไดจะดมำก เปนตน

เนองในศภวำระทพระบำทสมเดจพระเจำอยหวเสดจเถลงถวลยรำชสมบตครบ 60 ป ในป 2549 และเนองใน

มหำมงคลสมยทจะทรงเจรญพระชนมพรรษำ 80 พรรษำ ในปพทธศกรำช 2550 กระทรวงเกษตรและสหกรณ

จงไดจดท�ำ “โครงการปลกหญาแฝกเฉลมพระเกยรต ป 2548 - 2550” เพอเปนกำรรณรงคสงเสรมและขยำยผล

ใหประชำชนปลกหญำแฝกในพนททวประเทศ เพอกำรอนรกษดนและน�ำและน�ำหญำแฝกไปใชประโยชนอยำงเหมำะสม

กวำงขวำงและตอเนอง โดยกำรรวมใจของประชำชนคนไทยทงประเทศเขำรวมโครงกำรปลกหญำแฝกเฉลมพระเกยรต

โดยเรมด�ำเนนกำรดเดยตงแตวนพชมงคล คอ วนท 11 พฤษภำคม 2548 ถงวนท 5 ธนวำคม 2550 โดยมเปำหมำย

ทจะปลกหญำแฝกจ�ำนวนไมต�ำกวำ 300 ลำนกลำ และดแลรกษำอยำงตอเนองจนเกดผลส�ำเรจในกำรใชหญำแฝก

ปรบปรงและรกษำหนำดนจ�ำนวนไมต�ำกวำ 800,000 จดทวประเทศ โดยกรมพฒนำทดนสนบสนนกลำพนธหญำแฝก

และถำยทอดเทคโนโลยกำรปลกหญำแฝกในพนทลำดชน รอบแหลงน�ำ บอน�ำ สองขำงทำงล�ำเลยง และถนน รวมทง

พนทเกษตรกรรม โดยมกำรบ�ำรงดแลรกษำหญำแฝกทปลกอยำงตอเนอง มกำรตดตำมและปลกซอมแซมใหครบถวน


27

27


ปลกหญำแฝกเพอกำรอนรกษดนและน�ำ 5,000,000 กลำ ในพนท

โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวด

นครศรธรรมรำช ประกอบดวย อ�ำเภอปำกพนง อ�ำเภอเชยรใหญ

อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอจฬำภรณ อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอ

พระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต บำงสวนของอ�ำเภอเมองและ

อ�ำเภอลำนสกำ


1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพใหเพม

ผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดนอยำงยงยน

2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลยกำรพฒนำ

ทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและแกไขปญหำทรพยำกร

ทดน

โครงการปรบปรงและพฒนาดนเปรยว - ดนกรด เพอปลกพชเศรษฐกจกรมพฒนาทดน

ดนกรดเปนดนทมศกยภำพในกำรผลตต�ำ มผลตอกำรเจรญ

เตบโตและกำรใหผลผลตของพช กำรจดกำรปรบปรงแกไขปญหำ

ดนในพนทดงกลำวจงมควำมจ�ำเปนอยำงยง และเพอเปนกำรเพม

ผลผลตตอไรและกำรใชทดนอยำงยงยนจงด�ำเนนกำรดวยกำรใช

โดโลไมทหวำนในพนท โดยด�ำเนนกำรในเขตปลกปำลมน�ำมน

เขตไมผลและยำงพำรำ

28


28


ปรบปรงและพฒนำพนทดนเปรยว - ดนกรดเพอปลกพช

เศรษฐกจ 81,798 ไร ในพนทโครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนง

อนเนองมำจำกพระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช ประกอบดวย

อ�ำเภอปำกพนง อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย

อ�ำเภอจฬำภรณ อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอ

เฉลมพระเกยรต บำงสวนของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ


1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพ

ใหเพมผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดน


2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลย

กำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและ

แกไขปญหำทรพยำกรทดน

โครงการปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปาลมน�ามนกรมพฒนาทดน

ปำลมน�ำมน เปนพชชนดหนงทคอนขำงทนตอสภำพควำมเปน

กรดของดนไดด และเปนพชน�ำมนทมควำมส�ำคญตอระบบ

เศรษฐกจของประเทศ เมอเกษตรกรท�ำกำรเกษตรโดยไมทรำบถง

ปญหำดนของตนเอง หรอไมสำมำรถจดกำรใหใชประโยชน

ในกำรปลกพชไดจะท�ำใหมกำรปลอยพนททงรำงไว กรมพฒนำทดน

โดยสถำนพฒนำทดนนครศรธรรมรำช ไดด�ำเนนงำนโครงกำร

ปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปำลมน�ำมน ในพนทโครงกำร

พฒนำพนทลมน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร โดยด�ำเนนกำรขดยกรองและปรบปรงดนเปรยวดวยโดโลไมท

จงเปนกำรชวยเหลอเกษตรกรใหสำมำรถใชพนทท�ำกำรเกษตรได และใหควำมรแกเกษตรกรในกำรจดกำรดนเปรยว

ใหเกดประโยชนสงสด อกทงคมคำตอกำรลงทน


29

29


ปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปำลมน�ำมน 48,497 ไร

ในพนท โครงกำรพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงอนเนองมำจำก

พระรำชด�ำร จงหวดนครศรธรรมรำช ประกอบดวย อ�ำเภอปำกพนง

อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอจฬำภรณ

อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต บำงสวน

ของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ


1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพ

ใหเพมผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดน


2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลย

กำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและแกไข

ปญหำทรพยำกรทดน

โครงการสาธตการใชปยพชสดกรมพฒนาทดน

ปยพชสด เปนทำงเลอกหนงทจะชวยยกระดบของอนทรยวตถ

ในดนใหสงขน เพอปรบปรงบ�ำรงดนใหมควำมอดมสมบรณ ปองกน

กำรเสอมโทรมของดนและชวยอนรกษดนและน�ำ หลงจำกไถกลบ

สวนหนงของเศษพชทตกคำงอยจะท�ำหนำทคลมดน ปองกน

กำรระเหยของน�ำจำกผวดน ขณะเดยวกนเศษพชทอย ในดน

เมอสลำยตวจะกลำยเปนอนทรยวตถชวยใหสภำพทำงกำยภำพ

ของดนดขน ดงนนกำรสำธตกำรใชปยพชสด จะท�ำใหเกษตรกร

เขำใจและเหนเปนแบบอยำงเพอน�ำไปใชประโยชนไดอยำงถกตอง

มประสทธภำพ

30


30


สำธตกำรใชปยพชสด 5,246 ไร ในพนทโครงกำรพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร

จ งหวดนครศรธรรมรำช ประกอบด วย อ�ำ เภอปำกพนง

อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอจฬำภรณ

อ�ำ เภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต

บำงสวนของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ


1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพใหเพมผล

ผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดนอยำงยงยน

2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลยกำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำ

และแกไขปญหำทรพยำกรทดน

โครงการจดท�าระบบโครงสรางการพฒนาทดนกรมพฒนาทดน

การปรบรปแปลงนาลกษณะท 1 กอสรำงโดยใหระดบของ

คนดนอยในระดบเดยวกน วตถประสงคเพอเกบกกน�ำทไหลบำ

มำไวเปนชวงๆ มลกษณะเหมอนคนนำ บนคนนำสำมำรถปลกพช

ตำงๆ ได วตถประสงคหลกของพนทเพอใชท�ำนำ กำรพฒนำพนท

นำรำงดงกลำวเพอใหเกษตรกรใชประโยชนทดนเกดผลตอบแทน

สงสดคมคำกำรลงทน

การปรบรปแปลงนาลกษณะท 2 กอสรำงโดยใหระดบของ

คนดนอยในระดบเดยวกนตลอดเชนเดยวกบแบบท 1 แตมกำรขด

คน�ำเพอเกบกกน�ำและระบำยน�ำ โดยกำรขดดนท�ำเปนคแลวเอำ

ดนนนขนมำทบถมเปนคนดน วตถประสงคเพอเกบกกน�ำ ระบำยน�ำ

และสงน�ำในแปลงปลกพช บนคนดนยงสำมำรถปลกพชเศรษฐกจตำงๆ

ไดเชนเดยวกบแบบท 1 กำรใชประโยชนสวนใหญของพนท

ยงใชท�ำนำ และพนทสวนหนงปลกพชเศรษฐกจ รองน�ำสำมำรถ

เลยงปลำได เปนทำงเลอกใหเกษตรกรสำมำรถใชทดนลกษณะ

ผสมผสำน ลดควำมเสยงจำกกำรท�ำนำเพยงอยำงเดยว


31

31

การปรบรปแปลงนาลกษณะท 3 มลกษณะเหมอนคนดน

ทสรำงขนโดยใหระดบของคนดนอยในระดบเดยวกน ท�ำโดยกำร

ขดดนขนใหเปนคน�ำทงสองดำนแลวน�ำดนนนมำถมเปนคนดน

วตถประสงคเพอเกบกกน�ำและระบำยน�ำในพนทรำบและรำบลม

บนคนดนสำมำรถปลกพชเศรษฐกจ เชน ไมผล/ไมยนตน ขนำดของรอง

ปลกไมผล จะผนแปรไปตำมลกษณะดน กำรปรบรปแปลงนำ

ลกษณะท 3 สำมำรถออกแบบตอเนองท�ำเปนแปลงใหญได เพอให

เกษตรกรทมพนทท�ำนำทมศกยภำพต�ำและไดรบผลตอบแทนไมคมคำ

ไดมทำงเลอกในกำรใชประโยชนทดนใหเกดผลตอบแทนสงสด


กำรจดระบบโครงสรำงกำรพฒนำทดน 26,927 ไร ในพนท

โครงกำรพฒนำพนทลมน�ำปำกพนง อนเนองมำจำกพระรำชด�ำร

จงหวดนครศรธรรมรำช ประกอบดวย อ�ำเภอปำกพนง อ�ำเภอเชยรใหญ อ�ำเภอชะอวด อ�ำเภอรอนพบลย อ�ำเภอ

จฬำภรณ อ�ำเภอหวไทร อ�ำเภอพระพรหม อ�ำเภอเฉลมพระเกยรต บำงสวนของอ�ำเภอเมอง และอ�ำเภอลำนสกำ


1. ทรพยำกรดนไดรบกำรสงเสรมและพฒนำศกยภำพใหเพมผลผลตภำคเกษตรกรรมและมกำรใชประโยชนทดน


2. เกษตรกรไดรบกำรเผยแพรและถำยทอดเทคโนโลยกำรพฒนำทดนแบบมสวนรวมรบผดชอบในกำรพฒนำและ

แกไขปญหำทรพยำกรทดน

โครงการอนรกษฟนฟแหลงน�ากรมทรพยากรน�า

• คลองโห บานควนนางเหวน ต�าบลขอนหาด อ�าเภอชะอวด

สภำพทวไปเปนทรำบลม รำษฎรมอำชพหลกในกำรท�ำนำ

และไรนำสวนผสม ชวงฤดฝนมน�ำทวมขง และชวงหนำแลง

ล�ำคลองมสภำพแหงขอด ท�ำใหรำษฎรขำดแคลนน�ำ

บรเวณบำนควนนำงเหวน มคลองโหผำนลงสคลองขอนหำด

ซงเป นคลองสำยหลกในกำรใช น�ำเพอกำรเกษตรในพนท

อ�ำเภอชะอวด สภำพคลองโหในปจจบนตนเขน หนำแลง

คลองโหแหงขอด ไมมศกยภำพในกำรกกเกบน�ำซงไหลลง

คลองชะอวด ท�ำใหมปญหำขำดน�ำเพอกำรเกษตรและระบำยน�ำไดชำชวงหนำฝน จงจ�ำเปนจะตองมโครงสรำง

ประตน�ำหรอฝำยน�ำลนในกำรควบคมรกษำระดบน�ำในล�ำคลอง

ลกษณะโครงการ

1. เพมประสทธภำพกำรเกบกกและรกษำระดบน�ำในล�ำคลองใหสงขนโดยใชโครงสรำงฝำยแบบฝำยสนมน (Ogee)

- ขยำยควำมกวำงพนทหนำตดล�ำคลอง ระยะทำงรวม 1,308 ม. (ป 2552)

- กอสรำงฝำยแบบฝำยสนมน (Ogee) (ป 2553)

- ควำมกวำงสนฝำยฯ 14.00 ม.

- ควำมสงสนฝำยฯ จำกพนฝำย 2.00 ม.

- ระดบน�ำเกบกก 3.900 ม. (รสม.)

2. อำคำรประกอบ

- อำคำรทำงน�ำเขำทอ คสล. Ø 0.80, 0.60, 0.40 ม.

- อำคำรทำงขำมคลองกวำง 6.00 ม.

- อำคำรบงคบน�ำ 2 - Ø 1.00 x 4.00 จ�ำนวน 1 แหง

(ป 2553)

- อำคำรทอเหลยม คสล. 2 - 3.30 x 2.90 ยำว 6.00 ม. จ�ำนวน

2 แหง (ป 2553)

32


32

• บานนอกดอน หม 1 ต�าบลทาไร อ�าเภอเมอง

แหลงน�ำบำนนอกดอน ต�ำบลทำไร อ�ำเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมรำช ตงอยในเขตพนทลมน�ำภำคใต

ฝงตะวนออกสวนท 2 ปจจบนองคกำรบรหำรสวนต�ำบลทำไร ไดขดสระน�ำเพอชวยเหลอรำษฎรในกำรท�ำไรนำสวนผสม

แตกยงไมพอเพยง อกทงระบบประปำของชมชนยงขำดแหลงน�ำดบในกำรผลตประปำ บรเวณบำนนอกดอนมทสำธำรณะ

ประโยชนประมำณ 25 ไร ทสำมำรถพฒนำใหเปนแหลงน�ำดบและกนทไวเพอประโยชนสำธำรณะของต�ำบล

จงมควำมเหมำะสมทจะด�ำเนนกำรปรบปรงฟนฟแหลงน�ำ เพอเปนแหลงน�ำรองรบกำรผลตประปำใหกบชมชน

เพอกำรอปโภค - บรโภค

ลกษณะโครงการ

2.1 ปรบปรงและฟนฟแหลงน�ำ

- ควำมกวำงกนเฉลย 72.00 - 235.00 ม.

- ควำมยำวกนเฉลย 150.00 - 310.00 ม.

2.2 อำคำรประกอบ

- อำคำรทำงน�ำเขำ ทอ คสล. 3 - Ø 0.80 ม. จ�ำนวน 1 แหง

- อำคำรบงคบน�ำ ทอ คสล. 1 - Ø 0.80 ม. จ�ำนวน 2 แหง

ภาพกอนด�าเนนโครงการ

ภาพหลงด�าเนนโครงการ


33

33

โครงการขดลอกรองน�าและตะกอนทรายทบถมบรเวณลมน�าปากพนงกรมเจาทา

เปนงำนจำงเหมำขดลอกบ�ำรงรกษำรองน�ำในลมน�ำปำกพนง โดย บรษท ยหลม โบต จ�ำกด และมกำรส�ำรวจ

ปรมำณดนสะสมภำยหลงกำรขดลอก


1. อ�ำเภอหวไทร ไดแก รองน�ำแพรกเมอง

2. อ�ำเภอปำกพนง ไดแก รองน�ำทำพญำ รองน�ำหนำโกฏ รองน�ำฉกเฉน

3. อ�ำเภอระโนด ไดแก รองน�ำปำกระวะ


สำมำรถขดลอกปรมำณดนสะสมทงโครงกำร 1,485,278.00 ลกบำศกเมตร

รองน�าทาพญา

กอนการด�าเนนการ / หลงการด�าเนนการ

รองน�าฉกเฉน


รองน�าหนาโกฏ


34


34

โครงการปองกนอนตรายและการกดเซาะชายฝงกรมเจาทา

ป 2543 กรมเจำทำไดกอสรำงโครงสรำงปองกนกำรกดเซำะ

ชำยฝงทะเลบรเวณรมทำงหลวงหมำยเลข 4013 (สำยปำกพนง-หวไทร)

ประกอบดวยโครงสรำงทเปนรอดกทรำยตวท (T-Groin) จ�ำนวน 19 ตว

และคนดกตะกอน จ�ำนวน 4 ตว เปนระยะทำงประมำณ 4 กโลเมตร

อยในพนทบำนน�ำทรพย ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง จงหวด

นครศรธรรมรำช

จำกกำรตดตำมตรวจสอบกำรเปลยนแปลงชำยฝง พบวำในป 2547

พนทชำยฝงทะเลดำนทศเหนอและทศใตเรมตงแตประตระบำยน�ำ

บำนหนำโกฏ ลงมำทำงดำนทศใตถงประตระบำยน�ำทำพญำ ตอเนองมำถงประตระบำยน�ำบอคณฑเกดกำรกดเซำะ

และกระทบตอกำรประกอบอำชพนำกงของประชำชน ท�ำใหนำกง

พงเสยหำย อกทงชำยฝ งบำงแหงทไม มโครงสรำงปองกน

กำรกดเซำะกจะถกคลนพดพำหำยไปสรำงควำมเดอดรอน

ใหกบประชำชนเชนกน ปญหำกำรกดเซำะดงกลำวเกดขน

อยำงตอเนอง และทวควำมรนแรงมำกขนในชวง 2 - 3 ปทผำนมำ

ดงนน เพอแกไขปญหำกำรกดเซำะดงกลำว กรมเจำทำ

จงจดใหมกำรหำแนวทำงในกำรปองกนและแกไขอยำงมระบบ

และค�ำนงถงผลกระทบซงกนและกน โดยแบงออกเปน 2 โครงกำร

ประกอบดวย

1. โครงกำรศกษำและส�ำรวจออกแบบเพอแกไขปญหำกำรกดเซำะชำยฝง บรเวณบำนหนำโกฏ อ�ำเภอปำกพนง

ถงบำนหนำสตน อ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช (ระยะทำงประมำณ 16 กโลเมตร) แบงออกเปน 3 ระยะ

(Phase) ดงน

1.1 ระยะท 1 เรมสญญำ 15 มถนำยน 2550 แลวเสรจสมบรณเมอวนท 31 กรกฎำคม 2551

ครอบคลมระยะทำงประมำณ 7.5 กโลเมตร โดยแบงออกไดดงน

- ตงแตบำนตนสน ต�ำบลเกำะเพชร ถงบำนหนำสตน ต�ำบลหนำสตน อ�ำเภอหวไทร

- บรเวณบำนน�ำทรพย ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง

1.2 ระยะท 2 เรมสญญำ 12 มนำคม 2551 แลวเสรจสมบรณเมอวนท 1 เมษำยน 2552

ครอบคลมระยะทำงประมำณ 6.5 กโลเมตร ตงแตบรเวณบำนบอคณฑ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง

ถงบำนเกำะเพชร และบำนหวหรง ต�ำบลเกำะเพชร อ�ำเภอหวไทร


35

35

1.3 ระยะท 3 อยในระหวำงกำรพจำรณำตำมผลกำรศกษำตอไปในปงบประมำณ 2553

ครอบคลมระยะทำงประมำณ 2 กโลเมตร บรเวณบำนหนำโกฏ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง ทงน

กรมเจำทำ ไมไดของบประมำณในสวนน เนองจำกพนททบซอนกบโครงกำรกอสรำงก�ำแพงปองกนชำยฝง (Seawall)

ของกรมทำงหลวง

2. โครงกำรศกษำและส�ำรวจออกแบบเพอแกไขปญหำกำรกดเซำะชำยฝง บรเวณปลำยแหลมตะลมพก

ถงบำนหนำโกฏ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอปำกพนง จงหวดนครศรธรรมรำช (ระยะทำงประมำณ 39 กโลเมตร)

ออกแบบแลวเสรจ

อยบรเวณหมท 6 บำนเนนน�ำหก ต�ำบลปำกพนงตะวนออก หมท 10 บำนหนำโกฏ ต�ำบลขนำบนำก อ�ำเภอ

ปำกพนง มระยะทำงประมำณ 25 กโลเมตร และท�ำกำรศกษำเพมจำกบำนเนนน�ำหก ไปจนถงปลำยแหลมตะลมพก

อกประมำณ 14 กโลเมตร (รวมระยะทำงประมำณ 39 กโลเมตร)


จำกกำรส�ำรวจควำมพงพอใจของประชำชนตอกำรกอสรำงเขอนปองกนกำรกดเซำะชำยฝงทะเลทบรเวณ

บำนหนำโกฏ อ�ำเภอปำกพนง ถงบำนหนำสตน อ�ำเภอหวไทร จงหวดนครศรธรรมรำช บรเวณหมท 1 และหมท 2

ต�ำบลหนำสตน และหมท 9 ต�ำบลเกำะเพชร ซงสวนมำกเปนผประกอบอำชพประมง มควำมเหนวำเขอนดงกลำว

สำมำรถปองกนกำรกดเซำะชำยฝง ซงเปนแหลงประมง ทรพยสนประชำชน ถนนรมชำยฝง และเปนผลพลอยได

ในกำรจอดเรอหลบคลนลมและเปนแหลงทองเทยวตกปลำ


ลดปญหำกำรกดเซำะไดตลอดแนวชำยฝงในพนทลมน�ำปำกพนง และชำยหำดจะปรบตวเขำสสมดลใหมได


36


36

พนทโครงการ


37

37

บรเวณทถกกดเซาะ

ควำมเสยหำยของทำงหลวง 4013 (กม.ท 17 - 21) ควำมเสยหำยของบำนเรอนประชำชนทอยชำยฝง

กำรกดเซำะท�ำใหแนวตนมะพรำวหกโคน ควำมเสยหำยของบอเลยงกงในพนทบำนน�ำทรพย

สภำพชำยหำดบรเวณบำนหนำสตนสญเสยควำมสวยงำม

38


38

เกาะกนการกดเซาะตวทเดม กม. 19 + 000



กอนกำรกอสรำง หลงกำรกอสรำง





39

39







40


40

โครงการก�าจดวชพชในคลองระบายน�าในเขตลมน�าปากพนงดวยเครองจกรกรมชลประทาน

กำรเกบผกตบชวำดวยเครองจกรกล เปนวธทดทสดในกำรลด

ปรมำณและกำรแพรระบำดของผกตบชวำ เมอเปรยบเทยบกบ

กำรใชสำรเคมและกำรใชวธชววธ เนองจำกสำมำรถท�ำไดรวดเรว

ทนตอเหตกำรณและสำมำรถน�ำมำใชประโยชนได

ปจจบนมกำรแพรระบำดของผกตบชวำเปนจ�ำนวนมำกในลมน�ำ

ปำกพนง ทงในแมน�ำและคคลองเชอมตอ กรมชลประทำนและ

หลำยหนวยงำนทเกยวของ รวมทงองคกรปกครองสวนทองถน

ได ร วมกนเกบและก�ำจดอยำงตอเนองเพอลดกำรแพรระบำด

ของผกตบชวำในพนทล มน�ำปำกพนง โดยใชรถแบคโฮหรอเรอ

ในกำรจดเกบผกตบชวำ แตมขอจ�ำกด คอ ไมสำมำรถเกบผกตบชวำ

ไดจ�ำนวนมำกเนองจำกเรอล�ำเลยงผกตบชวำมควำมจนอย กำรน�ำผกตบชวำขนฝงท�ำไดคอนขำงยำก ท�ำใหกำรเกบ

ผกตบชวำเปนไปอยำงลำชำเมอเทยบกบอตรำกำรเจรญเตบโตของผกตบชวำและคำใชจำยในกำรจดเกบผกตบชวำ

ขนฝงซงตองใชพลงงำนมำก


ฝงขวำของแมน�ำปำกพนง


1. แผนกำรจดกำรควบคมผกตบชวำแบบบรณำกำร ครอบคลม

ตลอดทงพนทลมน�ำปำกพนง

2. กำรควบคมปรมำณผกตบชวำใหอยในปรมำณทเหมำะสม

ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม

3. รปแบบกำรใชประโยชนผกตบชวำเชงเศรษฐกจทเหมำะสม ส�ำหรบทองถน

4. รปแบบกำรจดกำรผกตบชวำแบบครบวงจร เพอขยำยผลไปสพนทลมน�ำอนๆ ในเขตภำคใต


41

41

โครงการตดตงเครองเกบผกตบชวาแบบตดตงรมฝงระบบสายพานล�าเลยงกรมชลประทาน

กำรตงจดสกดเพอเกบผกตบชวำบรเวณรมฝงแมน�ำปำกพนงและคคลองเชอมตอดวยเครองเกบผกตบชวำ

ระบบโซพำล�ำเลยงแบบตดตงรมฝง เปนวธกำรหนงทจะสำมำรถลดปรมำณผกตบชวำในแมน�ำและคคลองใหอย

ในปรมำณทเหมำะสมและสำมำรถน�ำผกตบชวำทเกบขนมำไดมำใชประโยชนตอไป โดยมหลกกำรเกบผกตบชวำ

โดยใชเรอตดฟนวชพช ตดฟนผกตบชวำและวชพชอนๆ ในคคลองและรมฝงแมน�ำใหลอยมำตำมกระแสน�ำแลวใชทนเรอ

หรอแพลกบวบดกใหลอยเขำใกลฝง จำกนนใชเครองเกบผกตบชวำระบบโซพำล�ำเลยงแบบตดตงรมฝงเกบผกตบชวำ

ขนจำกแมน�ำท�ำกำรยอยสบและรดน�ำ เพอสะดวกในกำรขนสงและน�ำมำใชประโยชนเชงเศรษฐกจในทองถนตอไป


ฝงขวำของแมน�ำปำกพนง


1. แผนกำรจดกำรควบคมผกตบชวำแบบบรณำกำร ครอบคลมตลอดทงพนทลมน�ำปำกพนง

2. กำรควบคมปรมำณผกตบชวำใหอยในปรมำณทเหมำะสม ไมสงผลกระทบตอสงแวดลอม

3. รปแบบกำรใชประโยชนผกตบชวำเชงเศรษฐกจทเหมำะสม ส�ำหรบทองถน

4. รปแบบกำรจดกำรผกตบชวำแบบครบวงจร เพอขยำยผลไปสพนทลมน�ำอนๆ ในเขตภำคใต

42


42

โครงการเฝาระวงคณภาพน�าบรโภคในชมชนกรมอนามย

ลมน�ำปำกพนงเปนพนทอดมสมบรณ มภมอำกำศทเหมำะสมและมลกษณะทำงกำยภำพเปนทลม จงท�ำใหพนท

เหมำะแกกำรเกษตรกรรม อกทงยงเปนแหลงเศรษฐกจทำงกำรเกษตรทส�ำคญของประเทศ แตในปจจบนลมน�ำปำกพนง

เสอมโทรมลงดวยสำเหตส�ำคญๆ หลำยประกำร เชน กำรเกดปญหำน�ำทวมในชวงฤดฝน กำรขำดแคลนน�ำจด

เพอกำรอปโภคและบรโภคในชวงฤดแลง เปนตน จงไดมกำรท�ำโครงกำรพฒนำลมน�ำปำกพนงเนองมำจำกพระรำชด�ำรขน

โดยเนนกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรทงระบบลมน�ำครอบคลมพนทเปำหมำยกวำ 1.9 ลำนไร รวมทงก�ำหนด

เปำหมำยหลก คอ กำรจดสรรผลประโยชนและทรพยำกรนนๆ ใหแกประชำชนในพนทโครงกำรใหมฐำนะ

ควำมเปนอยดขนโดยถวนหนำ ดวยเหตนลกษณะของโครงกำรจงไมใชเปนกำรกอสรำงระบบชลประทำนแตเพยง

อยำงเดยว แตยงหมำยรวมถงกำรพฒนำกำรเกษตร กำรพฒนำอำชพ กำรพฒนำชมชนดวย และเนองจำกวำชมชน

เปนกลมทำงสงคมยอยทมควำมส�ำคญตอกำรพฒนำคน วถชวตควำมเปนอย กำรจดสภำพแวดลอมทเอออ�ำนวย

ตอกำรมคณภำพชวตทดตอสมำชกในชมชนจงเปนสงจ�ำเปน โดยเฉพำะกำรจดใหมน�ำบรโภคทสะอำดอยำงเพยงพอ

ในกำรน เพอใหประชำชนในชมชนมควำมมนใจในควำมสะอำดปลอดภยของน�ำดมตอสขภำพ กรมอนำมย

ซงเปนคณะอนกรรมกำรกำรพฒนำสงแวดลอมโครงกำรพฒนำพนทล มน�ำปำกพนงอนเนองมำจำกพระรำชด�ำร

จงไดจดท�ำโครงกำรเฝำระวงคณภำพน�ำบรโภคในชมชน ภำยใตแผนกำรบรหำรจดกำรและฟนฟนเวศลมน�ำปำกพนง

ป 2550 - 2559 ทงน เพอสงเสรมใหประชำชนในพนทมคณภำพชวตทดขน


พนทล มน�ำปำกพนง จงหวดนครศรธรรมรำช รอยละ 70

มน�ำบรโภคทมคณภำพตำมเกณฑมำตรฐำนน�ำบรโภค


ด�ำเนนกำรเฝำระวงคณภำพน�ำบรโภค แบงเปน 2 สวน ไดแก

กำรเฝำระวงคณภำพน�ำประปำ และกำรเฝำระวงคณภำพน�ำบรโภค

ประเมนผลโดยใชเกณฑมำตรฐำนคณภำพน�ำบรโภค กรมอนำมย

(พ.ศ.2543) สรปไดดงน


43

43

คณภาพน�าประปาเขตเมองและชนบท

จำกกำรสมเกบตวอยำงน�ำประปำในเขตเมองและชนบท จ�ำนวน 50 ตวอยำง พบวำคณภำพน�ำประปำ

อยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 8 และไมอยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 92 คณภำพน�ำประปำทไมผำนเกณฑมำตรฐำน

เมอจ�ำแนกตำมขอมล พบวำ สวนใหญไมผำนเกณฑมำตรฐำนทำงแบคทเรย ถงรอยละ 82 สวนคณภำพทำงกำยภำพ

มปญหำควำมเปนกรด-ดำง และส และปญหำคณภำพน�ำทำงเคม พบกำรปนเปอนสำรละลำยทงหมดทเหลอ

จำกกำรระเหย ควำมกระดำง คลอไรด ฟลออไรด และแมงกำนส

คณภาพน�าบรโภคในครวเรอน

คณภำพน�ำบรโภคในครวเรอนในเขตเมองและเขตชนบท ไดแก น�ำประปำ น�ำบอบำดำล น�ำบอตนและ

น�ำฝน จำกกำรสมเกบตวอยำง จ�ำนวน 56 ตวอยำง พบวำ คณภำพน�ำบรโภคอยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 5.4

ไมอยในเกณฑมำตรฐำน รอยละ 94.6 โดยเฉพำะน�ำฝน น�ำบอตน และน�ำบอบำดำล คณภำพน�ำไมอยในเกณฑ

มำตรฐำนทกตวอยำง เมอจ�ำแนกตำมขอมล พบวำ สวนใหญไมผำนเกณฑมำตรฐำนทำงแบคทเรย ถงรอยละ 91.1

สวนคณภำพทำงกำยภำพมปญหำควำมเปนกรด-ดำง และส และปญหำคณภำพน�ำทำงเคม พบกำรปนเปอนสำรละลำย

ทงหมดทเหลอจำกกำรระเหย ควำมกระดำง คลอไรด ฟลออไรด และแมงกำนส

44


44

โครงการน�าประปาดมไดกรมอนามย

น�ำเปนปจจยทส�ำคญส�ำหรบกำรด�ำรงชวตของมนษย โดยเฉพำะน�ำทใชเพอกำรบรโภค จะตองสะอำด ปรำศจำก

เชอโรคและสงปนเปอนตำงๆ ซงรฐบำลไดก�ำหนดเปนนโยบำยส�ำคญและมเปำหมำยใหประชำชนมน�ำสะอำด

บรโภคอยำงครอบคลมเพยงพอ ทงน เพอสงเสรมสขภำพอนำมยของประชำชนอนเปนทรพยำกรส�ำคญของประเทศ

ในรปแบบตำงๆ สวนกำรด�ำเนนงำนจดหำน�ำสะอำดในรปแบบของระบบ

ประปำ ประชำชนยงไมมนใจวำจะสะอำดปลอดภยตอสขภำพ

กรมอนำมยไดก�ำหนดใหมกำรด�ำเนนกำรโครงกำรน�ำประปำดมได

ตงแตป พ.ศ.2539 ถงปจจบน โดยมวตถประสงคเพอสรำงควำมมนใจ

ใหกบประชำชนในกำรใชน�ำประปำเปนน�ำบรโภค เปนกำรประหยด

คำใชจำยในกำรซอน�ำบรโภคส�ำหรบครวเรอน และปองกนกำรเจบปวย

จำกโรคทมน�ำเปนสอ ทงน เพอคณภำพชวตทดของประชำชน กรมอนำมย

จงสนบสนนหนวยงำนทเกยวของในพนทลมน�ำปำกพนง และพฒนำระบบ

ประปำในพนทใหคณภำพน�ำประปำอยในเกณฑมำตรฐำนตำมขอก�ำหนด

เพอรบรองเปนน�ำประปำดมไดตอไป


กำรประปำสวนภมภำค และกำรประปำองคกรปกครองสวนทองถน

รอยละ 5 ของพนทลมน�ำปำกพนง


ในป 2552 ไมสำมำรถประกำศเปนน�ำประปำดมได แตจำกขอมลกำรเฝำระวงคณภำพน�ำประปำ

ของกรมอนำมยในพนทดงกลำว พบวำคณภำพน�ำทไมอยในเกณฑมำตรฐำน มกำรปนเปอนดำนแบคทเรยเปนสวนใหญ

ซงจะไมยงยำกในกำรแกไขปญหำและพฒนำเปนน�ำประปำดมได กรมอนำมย จงไดประสำนกบกำรประปำสวนภมภำค

ใหกำรสนบสนนกำรด�ำเนนงำนโครงกำรน�ำประปำดมไดในสวนควำมรบผดชอบในพนทลมน�ำปำกพนงเปนกรณพเศษ

ซงกำรประปำสวนภมภำคจะพจำรณำด�ำเนนกำรตงเปนเปำหมำยในกำรด�ำเนนงำนเปนน�ำประปำดมไดในปตอๆไป

อนง กรมอนำมยไดประชมเรงรดหนวยงำนปกครองสวนทองถน ส�ำนกงำนสำธำรณสขจงหวด กรมทรพยำกรน�ำ

กรมทรพยำกรน�ำบำดำล และกำรประปำสวนภมภำค เพอเรงรดกำรด�ำเนนงำนตำมภำรกจของแตละหนวยงำน

ใหเปนไปในทำงเดยวกนอยำงมประสทธภำพและตอเนอง เพอใหประชำชนมน�ำดม-น�ำใชทสะอำดปลอดภย

อยำงเพยงพอ อนจะเกดประโยชนสขของประชำชนทงทำงตรงและทำงออมในดำนสขภำพและเศรษฐกจ


45

45

โครงการพฒนาเครอขายองคกรในพนทลมน�ากรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

• โครงการอบรมเชงปฏบตการ หลกสตร “การพฒนาวทยากรกระบวนการเพอเสรมสรางเครอขายการจดการ

คณภาพสงแวดลอมในพนทลมน�าปากพนง”

ด�ำเนนกำรฝกอบรมระหวำงวนท

27 - 29 พฤษภำคม 2552 โดยมกลม

เปำหมำยประกอบดวย องคกำรบรหำร

สวนจงหวดนครศรธรรมรำช องคกำร

บรหำรสวนต�ำบล เทศบำล สถำบน

กำรศกษำ องคกรเอกชน ผน�ำชมชน และ

อำสำสมครพทกษทรพยำกรธรรมชำต

และสงแวดลอม (ทสม.) จ�ำนวน 60 คน

• กจกรรมเสรมสรางการเรยนรของเครอขายลมน�าปากพนงในการบรหารจดการ “ธนาคารป”

จดกจกรรมเมอวนท 11 มถนำยน 2552 ณ ต�ำบลปำกพนงฝงตะวนออก อ�ำเภอปำกพนง จงหวดนครศรธรรมรำช

กลมเปำหมำยประกอบดวย ผน�ำชมชน อำสำสมครพทกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม (ทสม.) และกลม

ประมงพนบำน ต�ำบลปำกพนงฝงตะวนตก หม 1 และหม 6 จ�ำนวน 140 คน

46


46

โครงการศกษา ส�ารวจ ออกแบบ กอสราง เดนระบบและบ�ารงรกษาระบบบ�าบดน�าเสยเฉพาะจดองคการจดการน�าเสย

พนทเทศบาลเมองปากพนง มแมน�ำปำกพนงไหลผำนกลำงพนทเทศบำล มโครงขำยระบบระบำยน�ำ ควำมยำว

รวมทงสน 29.22 กโลเมตร คดเปนประมำณรอยละ 48.54 ของระบบทอทควรจะตองม สวนใหญประชำชนจะปลอย

น�ำเสยชมชนลงสแมน�ำปำกพนงและคลองสำขำโดยตรง ปจจบนมปรมำณน�ำเสยรวมประมำณ 8,200 ลบ.ม./วน

มคำควำมสกปรกในรปของ BOD ประมำณ 72 มลลกรมตอลตร ส�ำนกงำน กปร. ไดขอจดสรรงบประมำณ

ผำนส�ำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมเพอใหองคกำรจดกำรน�ำเสยด�ำเนนกำรแกไข

ปญหำ โดยกอสรำงระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด (On-Site Treatment) รวม 2 แหง สำมำรถบ�ำบดน�ำเสยไดรวม

640 ลกบำศกเมตรตอวน ดงน

1. บรเวณดานหลงเรอนจ�า กอสรำงระบบบ�ำบดน�ำเสยประเภท

ชววทยำแบบไมเตมอำกำศ (Anaerobic) และตอดวยระบบ

บงประดษฐ (Constructed Wetland) รบน�ำเสยจำกฟำรม

สกร ควำมสำมำรถในกำรรองรบน�ำเสย 40 ลกบำศกเมตรตอวน

งบประมำณในกำรกอสรำง 3.5 ลำนบำท เรมเดนระบบเมอเดอน

พฤษภำคม 2550 คำควำมสกปรกในรปของ BOD กอนเขำสระบบ

มคำอยระหวำง 96 - 1,920 มลลกรมตอลตร น�ำทงทผำนระบบ

บ�ำบดน�ำเสย มคำอยระหวำง 16 - 92 มลลกรมตอลตร ซงยงอยใน

มำตรฐำนควบคมกำรระบำยน�ำทงจำกฟำรมสกร

2. บรเวณโรงเรยนเทศบาลวดนาควาร กอสรำงระบบบ�ำบด

น�ำเสยประเภทชววทยำแบบเตมอำกำศ (Aerobic) เปนถงส�ำเรจรป

ฝงดนครงใบ ควำมสำมำรถในกำรรองรบน�ำเสย 600 ลกบำศกเมตร

ตอวน งบประมำณในกำรกอสรำง 9.60 ลำนบำท กอสรำงแลวเสรจ

เมอเดอนพฤศจกำยน 2550 คำควำมสกปรกในรปของ BOD

กอนเขำสระบบ มคำ 84 มลลกรมตอลตร น�ำทงทผำนระบบ

บ�ำบดน�ำเสย มคำ 3 มลลกรมตอลตร ซงไมเกนมำตรฐำนควบคม

กำรระบำยน�ำทงจำกระบบบ�ำบดน�ำเสยรวมชมชน

อาคารศนยการเรยนร (อาคารอเนกประสงค)


47

47

พนทเทศบาลต�าบลหวไทร มคลองหวไทรไหลผำน พนทเทศบำลมโครงขำยของระบบระบำยน�ำและระบบรวบรวม

น�ำเสย สวนใหญประชำชนจะปลอยน�ำเสยสคลองหวไทร และคลองสำขำโดยตรง ปจจบนมปรมำณน�ำเสยรวมประมำณ

1,500 ลกบำศกเมตรตอวน มคำควำมสกปรกในรปของ BOD เฉลย 49 มลลกรมตอลตร ส�ำนกงำน กปร. ไดจดสรร

งบประมำณผำนส�ำนกงำนนโยบำยและแผนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมเพอใหองคกำรจดกำรน�ำเสยด�ำเนนกำร

แกไขปญหำ

จดท 1 กอสรำงระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด (On-site Treatment) ประเภทชววทยำแบบบอกรองไรอำกำศ

(Anerobic Filter) และตอดวยระบบบงประดษฐ (Constructed Wetland) จ�ำนวน 1 จด บรเวณเลยบถนนสขำภบำล 1

ใกลโรงฆำสตวของเทศบำล ซงสำมำรถบ�ำบดน�ำเสยได 200 ลกบำศกเมตรตอวน งบประมำณในกำรกอสรำง

6.9 ลำนบำท แลวเสรจเมอเดอนธนวำคม 2550 คำควำมสกปรกในรปของ BOD กอนเขำสระบบ มคำอยระหวำง

30 - 180 มลลกรมตอลตร น�ำทงทผำนระบบบ�ำบดน�ำเสย มคำอยระหวำง 3 - 15 มลลกรมตอลตร ซงไมเกนมำตรฐำน

ควบคมกำรระบำยน�ำทงระบบบ�ำบดน�ำเสยรวมชมชน

ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด

แบบบอกรองไรอำกำศตำมดวยบงประดษฐ

สวนพกผอนของประชำชนบรเวณ

ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด

48


48

จดท 2 ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจดบรเวณหลงตลำดสดเทศบำล ถนนบำงแค กอสรำงแลวเสรจ เดอนธนวำคม 2552

ระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจดแบบเตมอำกำศชนดถงส�ำเรจรป

น�ำเสยทผำนกำรบ�ำบดไหลลงคลองหวไทร จดตดตงของระบบบ�ำบดน�ำเสยเฉพำะจด

รมคลองหวไทร


49

49

การเสรมสรางศกยภาพการจดการน�าเสยและของเสยใหกบผรบบรการ และผมสวนไดสวนเสยในพนทลมน�ากรมควบคมมลพษ

• กำรเสรมสรำงศกยภำพกำรจดกำรน�ำเสย/น�ำทงใหกบผประกอบกำรฟำรมสกร

ขอมลกรมปศสตว ป 2550 ฟำรมสกรในพนทลมน�ำปำกพนงสวนใหญเปนฟำรมสกรขนำดกลำงและขนำดเลก

มจ�ำนวนสกรประมำณ 49,000 ตว ท�ำใหเกดน�ำเสยประมำณ 840 ลกบำศกเมตรตอวน คดเปนปรมำณควำมสกปรก

ในรปบโอดประมำณ 1,800 กโลกรมบโอดตอวน ฟำรมสวนใหญจะระบำยน�ำเสยลงพนทไรหรอสวน ซงหำกมฝน

หรอน�ำไหลบำ ควำมสกปรกจำกน�ำเสยอำจไหลลงสล�ำรำงสำธำรณะ

กรมควบคมมลพษด�ำเนนกำรเสรมสรำงศกยภำพกำรจดกำรของเสยและน�ำเสยจำกฟำรมสกรใหกบเจำหนำท

ทองถนและเกษตรกรเพอใหมควำมรควำมเขำใจและน�ำแนวทำงปฏบตดำนกำรผลตทสะอำดส�ำหรบฟำรมสกร

และกำรจดกำรกลนไปใช ตลอดจนรบทรำบเกยวกบระบบกำรตดสนใจในกำรจดกำรมลพษจำกฟำรมสกรโดยสำมำรถ

น�ำไปใชในกำรแกไขปญหำสงแวดลอมฟำรมสกรในพนทของตนเองตอไป


ฝกอบรมเกษตรกรผเลยงสกรและหนวยงำนทองถนทเกยวของ 1 ครง โดยมผเขำรวมประมำณ 50 คน


1. ผประกอบกำรฟำรมสกรไดรบควำมรและควำมเขำใจในกำรจดกำรของเสยและน�ำเสยจำกฟำรมสกร และ

น�ำควำมรทไดรบไปใชกบฟำรมสกรของตนเอง

2. เจำหนำททองถนทเกยวของไดรบควำมรและสำมำรถน�ำหลกกำรกำรจดกำรของเสยและน�ำเสยจำกฟำรมสกร

ไปถำยทอดใหกบเกษตรกรผเลยงสกร

3. ผประกอบกำรฟำรมสกรและเจำหนำททองถนสำมำรถใชระบบกำรตดสนใจในกำรจดกำรมลพษจำกฟำรม

สกรไดอยำงถกตอง

กำรฝกอบรมฯ เมอวนท 15 มถนำยน 2552 ณ จงหวดนครศรธรรมรำช

50


50

• การเสรมสรางศกยภาพการจดการมลพษจากอตสาหกรรมขนาดเลกและอตสาหกรรมชมชน

อตสำหกรรมขนำดเลกและอตสำหกรรมชมชนทตงอยในพนทลมน�ำปำกพนง แมจะเปนอตสำหกรรมขนำดเลก

ทมปรมำณน�ำเสยนอย แตสวนใหญยงไมมกำรจดกำรน�ำเสยและของเสยทเหมำะสม กรมควบคมมลพษจงเสรมสรำง

ศกยภำพกำรจดกำรน�ำเสยและของเสยใหกบผประกอบกำร โดยเฉพำะอยำงยงสถำนประกอบกำรทมกำรใชน�ำ

ในกระบวนกำรผลตและมแนวโนมทจะกอมลพษสง รวมทงหนวยงำนทเกยวของในกำรก�ำกบดแลกำรประกอบกจกำร

ดงกลำว ใหสำมำรถใหค�ำแนะน�ำแกสถำนประกอบกำรได ซงจะเปนกำรลดและควบคมปรมำณน�ำเสยทจะระบำย

ลงสแหลงน�ำ


ฝกอบรมผประกอบกำรอตสำหกรรมขนำดเลกและอตสำหกรรมชมชนในพนทลมน�ำปำกพนง และหนวยงำน

สวนทองถน โดยมผเขำรวมอบรม ประมำณ 50 คน


สถำนประกอบกำรและหนวยงำนทองถน สำมำรถด�ำเนนกำรประยกตใชเทคโนโลยกำรผลตทสะอำดเพอจดกำร

มลพษในสถำนประกอบกำรได

กำรฝกอบรมฯ เมอวนท 15 กนยำยน 2552 ณ จงหวดนครศรธรรมรำช


51

51

• การสรางเสรมศกยภาพการจดการน�าเสย/น�าทงจากการเพาะเลยงสตวน�า

กำรเพำะเลยงสตวน�ำทไมเหมำะสม เชน กำรปลอยสตวน�ำในอตรำควำมหนำแนนทมำกเกน ท�ำใหมของเสย

จำกกำรขบถำยเกดขนในปรมำณมำก กำรใหอำหำรไมพอดกบสตวน�ำ ท�ำใหมเศษอำหำรเหลอตกคำงในบอเพำะเลยง

ซงจะกอใหเกดกำรเนำเสยของพนกนบอ เมอมกำรระบำยน�ำเสย/น�ำทง และกำรฉดเลนจำกกำรเพำะเลยงสตวน�ำออกส

แหลงน�ำสำธำรณะ จะท�ำใหแหลงน�ำธรรมชำตมปรมำณสำรอนทรยสงขน เปนกำรเพมธำตอำหำรใหกบแหลงน�ำ ท�ำให

แพลงกตอนเพมจ�ำนวนมำกขนอยำงรวดเรว สงผลใหเกดกำรขำดออกซเจนในแหลงน�ำ นอกจำกน ยงท�ำใหแหลงน�ำ

ตนเขนและกำรหมนเวยนของน�ำลดลง สงผลใหแหลงน�ำมคณภำพต�ำลง ซงจะสงผลกระทบยอนกลบไปสผประกอบ

อำชพเพำะเลยงสตวน�ำ และประชำชนทวไปทมกจกรรมกำรใชประโยชนจำกแหลงน�ำนนๆ


จดกำรสมมนำ/เสวนำ เกษตรกร ผประกอบกำร หนวยงำนทเกยวของ และประชำชนผสนใจ ไดแลกเปลยน

รบทรำบขอมล ปญหำ อปสรรคในกำรจดกำรน�ำเสย/น�ำทงจำกบอเพำะเลยงสตวน�ำในพนท


1. เกษตรกร ผประกอบกำร หนวยงำนทเกยวของ และประชำชนผสนใจ มควำมรควำมเขำใจในมำตรฐำน

ควบคมกำรระบำยน�ำทงจำกบอเพำะเลยงสตวน�ำชำยฝง บอเพำะเลยงสตวน�ำกรอย และบอเพำะเลยงสตวน�ำจด และ

กำรบงคบใชทำงกฎหมำย

2. เกษตรกร ผประกอบกำร หนวยงำนทเกยวของ และประชำชนผสนใจ มควำมรควำมเขำใจในกำรจดกำร

น�ำเสย/น�ำทงจำกบอเพำะเลยงสตวน�ำใหมคำคณภำพน�ำเปนไปตำมมำตรฐำนน�ำทงฯ ทก�ำหนด

กำรฝกอบรมฯ เมอวนท 15 - 16 กรกฎำคม 2552 ณ จงหวดนครศรธรรมรำช

52


52

• การฝกอบรมการตดตามตรวจสอบคณภาพน�าอยางงายส�าหรบภาคประชาชน

จำกกำรใชประโยชนจำกแหลงน�ำในดำนตำงๆ ท�ำใหแหลงน�ำเกดกำรเปลยนแปลงไปจนไมเหมำะสม

ตอกำรน�ำไปใชประโยชน รวมทงเปนอนตรำยตอกำรด�ำรงชวตของสตวน�ำ จ�ำเปนตองมกำรจดกำรและแกไขปญหำ

ดงกลำวอยำงเรงดวน จำกกำรทกรมควบคมมลพษไดด�ำเนนโครงกำรปองกนและแกไขปญหำคณภำพสงแวดลอม

ในพนทลมน�ำปำกพนง สวนหนงจะเปนกจกรรมกำรเฝำระวงคณภำพน�ำ โดยเฉพำะหำกเกดกรณฉกเฉนมลพษทำงน�ำ


ฝกอบรมใหควำมรในกำรตรวจวดคณภำพน�ำอยำงงำยใหกบเครอขำยภำคประชำชนและองคกรปกครอง

สวนทองถน จ�ำนวนประมำณ 100 คน

ผลทคาดวาจะไดรบ1. ประชำชนทกภำคสวนมจตส�ำนกในกำรดแลรกษำแหลงน�ำ รคณคำของน�ำ ใชน�ำอยำงประหยด

2. ประชำชนในพนทสำมำรถตรวจวดคณภำพน�ำอยำงงำย ไดแก คำออกซเจนละลำยในน�ำ คำควำมเปน

กรด - ดำง และประเมนผลคณภำพเบองตนได

3. ประชำชนในพนทมควำมรเบองตนเกยวกบปญหำสงแวดลอมในพนทโดยเฉพำะ

โรงเรยนสตรปำกพนง เมอวนท 30 มถนำยน 2552

โรงเรยนเชยรใหญ เมอวนท 26 สงหำคม 2552


53

53

โครงการจดการ ก�าจดและการใชประโยชนจากขยะในโรงเรยน ขยายผลสชมชนองคการบรหารสวนจงหวดนครศรธรรมราช

โรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช มปญหำเรองกำรก�ำจดขยะของโรงเรยน

ไมมสถำนทจดเกบ คดแยกและท�ำลำย หลำยแหงน�ำไปทงในพนทสำธำรณะหรอทเอกชน หำกปลอยปละละเลย

ปญหำนจะสงผลกระทบตอภำพลกษณ สขภำพของนกเรยน บคลำกรและประชำชนในชมชนใกลเคยง

กองกำรศกษำ ศำสนำและวฒนธรรม เกรงวำปญหำดงกลำวจะลกลำมจนสงผลตอภำพลกษณของบคลำกร

และสถำนศกษำในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช จงไดเสนอควำมเหนตอนำยกองคกำรบรหำร

สวนจงหวดใหกองทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เขำไปด�ำเนนกำรส�ำรวจสภำพปญหำและเรงด�ำเนนกำรแกไข

โดยอำศยงบประมำณทตงจำยในกองทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมในสวนทเกยวของ เพอใหนกเรยน คร

และผเกยวของ ในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวด รจกวธกำรก�ำจดขยะ มจตส�ำนกในกำรคดแยกขยะและรกษำ

สงแวดลอมในโรงเรยนและชมชน มงสรำงรปแบบกำรจดกำรขยะในโรงเรยนและชมชนแบบกำรมสวนรวม

ดงนน เพอใหกำรแกไขปญหำขยะของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช ไดเปน

ตนแบบของกำรจดกำรขยะในโรงเรยนและชมชนแบบมสวนรวมโดยใชโรงเรยนเปนศนยกลำง จงไดจดท�ำโครงกำร

จดกำร ก�ำจดและกำรใชประโยชนจำกขยะในโรงเรยน ขยำยผลสชมชนของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำร

สวนจงหวดนครศรธรรมรำช


1. จดฝกอบรมคร นกเรยนและบคลำกรของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช

2. จดตงธนำคำรขยะรไซเคลในโรงเรยนสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช

3. จดซอถงแยกขยะใหเพยงพอตอควำมจ�ำเปนและควำมตองกำรส�ำหรบโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำร

สวนจงหวดนครศรธรรมรำช

4. จดซอวสดอปกรณกำรท�ำน�ำหมกชวภำพจำกขยะอนทรย

54


54


1. คร นกเรยนและบคลำกรของโรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช มควำมร

ควำมเขำใจเรองกำรคดแยก กำรลดและกำรใชประโยชนจำกขยะ

2. โรงเรยนในสงกดองคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช เปนตนแบบกำรจดกำรขยะในโรงเรยน และ

ขยำยผลสชมชน โดยกำรท�ำกจกรรมของนกเรยน

3. ปญหำขยะในโรงเรยนมกำรก�ำจดอยำงถกตองตำมหลกสขำภบำล

โรงเรยนวดส�านกขน ต�าบลสามต�าบล อ�าเภอจฬาภรณ จงหวดนครศรธรรมราช

จดขนในวนท 15 กรกฎำคม 2552

นำยประหยด เสนำ หวหนำฝำยสงแวดลอม องคกำรบรหำรสวนจงหวดนครศรธรรมรำช กลำวรำยงำนตอ

นำยสชำต ทองบญยง ผอ�ำนวยกำรกองกำรศกษำ ศำสนำและวฒนธรรม

โรงเรยนบานส�านกไมเรยบ ต�าบลสามต�าบล อ�าเภอจฬาภรณ จงหวดนครศรธรรมราช

จดขนในวนท 16 กรกฎำคม 2552

นกเรยนโรงเรยนบำนส�ำนกไมเรยบ

แสดงควำมคดเหนเกยวกบควำมคำดหวง

ในกำรลดขยะในโรงเรยน

คณะวทยำกรรวมท�ำกจกรรมกบนกเรยน

โรงเรยนบำนส�ำนกไมเรยบ


55

55

ขอขอบคณผสนบสนนขอมล

1. นายเศวตฉตร บญมง ส�านกบรหารพนทอนรกษท 5 กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

2. นายธนากร รกธรรม ส�านกบรหารพนทอนรกษท 5 กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

3. นายกมล อาศรเมธ ส�านกงานจดการทรพยากรปาไมท 12 กรมปาไม

4. นางสาวรชฎา คชแสงสนต สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยวลยลกษณ

5. นางสาวมาฑน จงจะด สถานพฒนาทดนจงหวดนครศรธรรมราช กรมพฒนาทดน

6. นางนตยา สาคะโร ส�านกงานทรพยากรน�าภาค 8 กรมทรพยากรน�า

7. นายพเชษฐ สดเดอน ส�านกงานการขนสงทางน�าท 4 สาขานครศรธรรมราช กรมเจาทา

8. นางสาวปยรตน ปตวฒนกล กรมเจาทา

9. นายเทอดศกด ลกษณะหต ศนยอ�านวยการและประสานการพฒนาพนทลมน�าปากพนง

อนเนองมาจากพระราชด�าร

10 .นายสรวชญ กลนภกด ส�านกชลประทานท 15 กรมชลประทาน

11. นางสาววไลวรรณ โกยทอง กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

12. นายกตต เพญภาคกล ส�านกอาสาสมครและเครอขาย กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

13. นายกตต ธรสรเดช องคการจดการน�าเสย

14. นางสนย ตะปนตา สวนน�าเสยเกษตรกรรม ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ

15. นายอนกน สธาพนธ สวนน�าเสยอตสาหกรรม ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ

16. นางจฑามาศ รตตกาลสขะ สวนแหลงน�าทะเล ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ

17. นางสาวทพยอาภา ยลธรรมธรรม สวนแหลงน�าจด ส�านกจดการคณภาพน�า กรมควบคมมลพษ

18. นายประหยด เสนา องคการบรหารสวนจงหวดนครศรธรรมราช

56

สารบญ

หนา

1. บทน�า 2

2. สรปผลการด�าเนนงานป2552แยกตามประเดนดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2.1ดานทรพยากรปาไม 2

2.2ดานทรพยากรดน 5

2.3ดานทรพยากรน�าและการกดเซาะชายฝง 5

2.4ดานการจดการน�าเสยและขยะมลฝอย 7

รายละเอยดโครงการทด�าเนนการภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง 9

ป2550-2559ประจ�าปงบประมาณ2552แยกรายหนวยงาน

กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพนธพช

โครงการฟนฟความสมบรณของปาไมตนน�าล�าธาร 10

โครงการน�ารองหมบานปาพรเพอพฒนาการมสวนรวมปองกนไฟปาอยางยงยน 12

กรมปาไม

โครงการพฒนาปาไมและระบบนเวศปาพรในพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�าร 14

มหาวทยาลยวลยลกษณ

โครงการการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยน 17

การปรบเปลยนวถการผลตจากเกษตรเคมสเกษตรธรรมชาตเพอฟนฟระบบนเวศของชมชน 18

ตนน�าปากพนงกรณศกษากลมอนรกษบานเขาวงต�าบลหนตกอ�าเภอรอนพบลย

จงหวดนครศรธรรมราช

โครงการพฒนานโยบายสาธารณะเพอสขภาพแบบมสวนรวมกรณสมชชาสขภาพ 21

จงหวดนครศรธรรมราชประเดนการมสวนรวมของชมชนในการจดการพนทปาตนน�า

โครงการพฒนารปแบบการจดการพนทปาตนน�าปากพนงอยางยงยนกรณปาชมชนบานวงหอน 23

ต�าบลวงอางอ�าเภอชะอวดจงหวดนครศรธรรมราช

กรมพฒนาทดน

โครงการปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและน�า 26

โครงการปรบปรงและพฒนาดนเปรยว-ดนกรดเพอปลกพชเศรษฐกจ 27

โครงการปรบปรงพนทดนเปรยวเพอปลกปาลมน�ามน 28

โครงการสาธตการใชปยพชสด 29

โครงการจดท�าระบบโครงสรางการพฒนาทดน 30

รายงานผลการด�าเนนงาน ป 2552 : ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง ป 2550 - 2559

กรมควบคมมลพษ92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2298-2000 โทรสาร 0 2298-2002

จดท�าโดย กรมควบคมมลพษ ฝายเลขานการคณะอนกรรมการพฒนาสงแวดลอม

โครงการพฒนาพนทลมน�าปากพนงอนเนองมาจากพระราชด�ารมนาคม 2553


ภายใตแผนบรหารจดการและฟนฟนเวศลมน�าปากพนง

ป 2550 - 2559

รายงานผลการด าเนินงาน ปี 2552...

Documents