การใช้งาน LaTeX เบื้องต้น

ผศ.ดร.ชัยพร ใจแก้ว

ภาควิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์

คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

2

LaTeX คืออะไร

อ่านว่า "ลา-เท็ก" หรือ "เลย-์เท็ก"

โปรแกรมคอมพิวเตอร์ส าหรับจัดเรียงพิมพ์และสร้าง

สูตรคณิตศาสตร์

ไม่จัดเป็นโปรแกรมจ าพวกเวิร์ดโพรเซสเซอร์

ไม่ใช่โปรแกรมแบบ WYSIWYG

ไฟล์เอกสารสร้างขึ้นจากการคอมไพล์ซอร์สโค้ด

De Facto standard ส าหรับการเขียนงานเชิงวิชาการ

โดยเฉพาะสาขาคอมพิวเตอร์และคณิตศาสตร์

ปัจจุบันอยู่ที่เวอร์ชัน LaTeX2

3

LaTeX Distributions

LaTeX Distributions

Linux – TeXLive

Windows – MikTeX

Mac OS X – MacTeX

เอดิเตอรส์ าหรับจัดการเอกสาร LaTeX โดยเฉพาะ

Texwork, Texshop, Texmaker

โปรแกรม WYSIWYG ส าหรับ LaTeX

Lyx

4

โครงสร้างซอร์สไฟล์ LaTeX

\documentclass{article}

\title{Having Fun with LaTeX}

\author{Chaiporn Jaikaeo}

\begin{document}

\maketitle

Hello LaTeX

\end{document}

ระบุประเภทเอกสาร

ระบุจุดเริ่มต้นเนื้อความ

ระบุจุดสิ้นสุดเนื้อความ

ส่วน Preamble

ส่วน body

5

การประมวลผลซอร์สไฟล์

latex

pdflatex

dvips

dvipdf

ps2pdfไฟล์

.tex

ไฟล์

.dvi

DVI – Device-Independent file

PS – PostScript file

ไฟล์

.ps

ไฟล์

.pdf

6

ค าสั่งใน LaTeX

ขึ้นต้นด้วย \ เสมอ

Case sensitive

ประกอบด้วยตัวอักษรเท่านั้น ไม่มีตัวเลข

บางค าสั่งรับพารามิเตอร์เพิ่มเติม

ใช้ [] ส าหรับ optional parameter

ใช้ {} ส าหรับ required parameter

7

การระบุขอบเขตสภาพแวดล้อม

ใช้ค าสั่ง \begin{ชื่อสภาพแวดล้อม} … เพื่อระบุ

จุดเริ่มต้นการใช้งานสภาพแวดล้อม

และ \end{ชื่อสภาพแวดล้อม} ก าหนดจุดสิ้นสุด

ตัวอย่าง

\begin{itemize}…\end{itemize}

\begin{displaymath}…\end{displaymath}

สภาพแวดล้อมแต่ละชนิดมีค าสั่งที่ใช้ได้แตกต่างกันไป

8

โปรแกรม Texmaker

เอดิเตอร์ส าหรับจัดการเอกสาร LaTeX

Word/command completion

แสดงโครงสร้างเอกสาร

ชอร์ทคัทส าหรับ

จัดฟอร์แมตค า

แทรกสัญลักษณ์คณิตศาสตร์

เรียก LaTeX คอมไพเลอร์และ PDF Viewer

9

หน้าจอ Texmaker

โครงสร้างเอกสาร

ซอร์สโค้ด

ปุ่มเรียกคอมไพเลอร์และววิเวอร์

10

หลักการสรา้งเอกสาร

เน้นเนื้อหาและโครงสร้างเอกสาร

ได้แก่ ชื่อเรื่อง บทคัดย่อ หัวข้อ ฯลฯ

อย่า (รีบ) เน้นการจัดหน้ากระดาษ

เทมเพลทจากการประชุมวิชาการส่วนใหญ่จะจัดการให้

ทั้งหมด

หลีกเลี่ยงการฮาร์ดโค้ดเลขอ้างอิง

อ้างผ่านชื่อจุดอ้างอิงที่สร้างเอาไว้

เช่น ... as described in Section \ref{s:intro}

แทนทีจ่ะเป็น ... as described in Section 1

11

โครงสร้างบทความทางวิชาการ

\title{หัวข้อ}

\author{ชื่อผู้แต่ง}

ถ้ามีมากกว่าหนึ่ง ใช้ค าสั่ง \and คั่น

\thanks{…}

สร้างเชิงอรรถ (มักใช้ระบุหน่วยงานของผู้แต่ง)

Abstract

ใส่ไว้ระหว่าง \begin{abstract} และ \end{abstract}

ใช้ค าสั่ง \keywords ระบุค าส าคัญ

12

หัวข้อและหัวข้อย่อย

บทความทางวิชาการควรแบ่งเป็นหัวข้อ และหัวข้อ

ย่อย เช่น 1, 2, 2.1, 2.2, ฯลฯ

ใช้ค าสั่ง

\section{…}

\subsection{…}

\subsubsection{…}

13

บรรณานุกรม

หากมีจ านวนไม่มาก สร้างเองโดยใช้

สภาพแวดล้อม

\begin{bibliography}{ฟอร์แมตตัวเลข}

\begin{thebibliography}{ฟอร์แมตตัวเลข}\bibitem{label}…

\end{thebibliography}

14

การขึ้นบรรทัดใหม่

การข้ึนบรรทัดใหม่ในซอร์สโค้ดไม่มีผลต่อการขึ้น

บรรทัดใหม่ในเอกสาร

ค าสั่ง \\ หรือบรรทัดว่างระบุการขึ้นบรรทัดใหม่

This is a line.

This text appears in the same line.

This text appears in another line.

15

คอมเม้นต์

LaTeX ใช้ % เป็นตัวระบุคอมเม้นต์

This is shown. % but this is not

% this entire line is a comment.

16

การอ้างอิง

สร้างและตั้งชื่อจุดอ้างอิงโดยใช้ค าสั่ง \label

อ้างถึงจุดอ้างอิงโดยใช้ค าสั่ง \ref

ควรเรียกค าสั่งคอมไพลส์องรอบเพื่อให้ LaTeX พบ

จุดอ้างอิงหมดทุกจุด

\section{Introduction}\label{s:intro}

:

:

This idea has been discussed in Section \ref{s:intro}.

17

รายการ (List)

สร้างโดยใช้สภาพแวดล้อม enumerate และ itemize

ในสภาพแวดล้อมทั้งคู่มีค าสั่ง \item ส าหรับสร้าง

รายการ

\begin{enumerate} % numbered list

\item Item 1

\item Item 2

\end{enumerate}

\begin{itemize} % bullet list

\item Item 1

\item Item 2

\end{itemize}

18

การสรา้งสูตรคณิตศาสตร์

ค าสั่งทางคณิตศาสตร์เรียกใช้ได้ในสภาพแวดล้อมแบบ

math

\begin{math}…\end{math}

\begin{displaymath}…\end{displaymath}

\begin{equation}…\end{equation}

\begin{eqnarray}…\end{eqnarray}

สภาพแวดล้อม math และ displaymath สามารถใช้ $

และ $$ แทนได้

ใช้ \( … \) และ \[ … \] แทนได้เช่นกัน

19

การสรา้งสูตรคณิตศาสตร์

$ ใช้สร้างสูตรแบบ inline

$$ ใช้สร้างสูตรแบบแยกบรรทัด

Let $s$ be a function such that $s(t) = t^2$

Let $s$ be a function such that $$s(t) = t^2$$

20

ค าสั่งทางคณิตศาสตร์ที่ใช้บอ่ย

สัญลักษณ์กรีก

\alpha, \theta, \epsilon, \pi, \Pi

เศษส่วน

$\frac{a}{b}$

ตัวยกและตัวห้อย

$x^2$, $x_2$

ใช้ {} เพื่อจบักลุ่ม

$x^20$ ได้ผลลัพธ์เป็น x20

$x^{20}$ ได้ผลลัพธ์เป็น x20

21

ค าสั่งทางคณิตศาสตร์ที่ใช้บอ่ย

ลิมิตและอินทิเกรต

\begin{displaymath}

\lim_{x \to \infty} 3x

\end{displaymath}

\begin{displaymath}

\int_0^20 x dx

\end{displaymath}

22

ฐานข้อมูลเอกสารอ้างอิง

ในชุดโปรแกรม LaTeX มีค าสั่ง bibtex ส าหรับ

จัดการกับฐานข้อมลูเอกสารอ้างอิง

ฐานข้อมูลเก็บในรูปเท็กซ์ไฟล์นามสกุล .bib@article{antbased,

author = {Shen, Chien-Chung and Huang, Zhuochuan and Jaikaeo, Chaiporn},

title = {Ant-based distributed topology control algorithms for mobile ad hoc networks},

journal = {Wirel. Netw.},

volume = {11},

issue = {3},

month = {May},

year = {2005},

issn = {1022-0038},

pages = {299--317},

numpages = {19},

acmid = {1160096},

publisher = {Kluwer Academic Publishers},

address = {Hingham, MA, USA},

}

ชื่ออ้างอิง

23

การระบุฐานข้อมูลและการอ้างอิง

ใช้ค าสั่ง \cite{ชื่ออ้างอิง}

ใช้ค าสั่ง \bibliography{ชื่อฐานข้อมูล} เพ่ือระบุฐานข้อมูลที่จะน ามาใช้

(ไม่ต้องใส่นามสกุล .bib)

ใช้ค าสั่ง \bibliographystyle{ชื่อสไตล์} เพ่ือก าหนดรูปแบบการเขียน

เอกสารอ้างอิง

ไฟล์ก าหนดรูปแบบมักดาวน์โหลดได้จากเว็บการประชุมวิชาการหรือเว็บ

ของวารสารวิชาการ

\bibliography{references}

\bibliographystyle{spiebib}

24

การคอมไพล์ latex ร่วมกับ bibtex

pdflatex

pdflatex

bibtex

pdflatex

สร้าง .aux ไฟล์ซึ่งระบุรายการ

เอกสารอ้างอิง

สร้างไฟล์ .bbl ที่จะถูกดึงมา

เป็นส่วนของ bibliography

สร้างเอกสารใหม่พร้อมส่วน

bibliography

คอมไพล์อีกรอบเพื่อสร้าง

การอ้างอิงให้ครบถ้วน