องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4...

127
ระยะที่ 2 ปี 2559 - 2563 องค์การสวนพฤกษศาสตร์ ฉบับผ่านการพิจารณาจากคณะกรรมการ องค์การสวนพฤกษศาสตร์ ครั้งที่ 7/2558 วันที่ 29 กันยายน 2558

Upload: others

Post on 11-Aug-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

ระยะท 2 ป 2559 - 2563

องคการสวนพฤกษศาสตร

ฉบบผานการพจารณาจากคณะกรรมการ

องคการสวนพฤกษศาสตร

ครงท 7/2558 วนท 29 กนยายน 2558

Page 2: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

สารบญ หนา บทสรปส าหรบผบรหาร ก บทท 1 บทน า 1 1.1 ประวตความเปนมา 1 1.2 วตถประสงคในการจดตง 3 1.3 อ านาจหนาท 3 1.4 ประเภทกจการ 4 1.5 ความหมายของสวนพฤกษศาสตร 4 1.6 พนทด าเนนงาน 4 1.7 ลกษณะเฉพาะทางธรกจ 5 1.8 องคประกอบของสวนพฤกษศาสตร 8 1.9 บทบาทและหนาทของสวนพฤกษศาสตร 11 1.10 กลยทธระดบโลกเพอการอนรกษพช (Global Strategy of Plant

Conservation : GSPC) 11

1.11 สวนพฤกษศาสตรมาตรฐานสากล 13 1.12 มาตรฐานสวนพฤกษศาสตรภมภาค 17 1.13 เกณฑการจดตงสวนพฤกษศาสตรภมภาค 18 1.14 ขนตอนการด าเนนงานเพอจดตงสวนพฤกษศาสตรภมภาค 19 บทท 2 นโยบายรฐบาลและการเตรยมความพรอมสประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน 21

2.1 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 21 2.2 การบรหารงานภายใตการด าเนนงานของ คสช. 23 2.3 นโยบายรฐบาล พลเอกประยทธ จนทรโอชา 24 2.4 นโยบายของผถอหนภาครฐ (Statement of Directions) 26 2.5 นโยบายและยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 27 2.6 แผนจดการคณภาพสงแวดลอม 31 2.7 ศกยภาพของจงหวดเชยงใหมในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 34 บทท 3 การวเคราะหสภาพแวดลอม 36 3.1 สถานการณของประเทศไทย 36 3.2 สวนพฤกษศาสตรในตางประเทศ 37

Page 3: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

สารบญ (ตอ) หนา 3.3 สวนพฤกษศาสตรในทวปเอเชย 38 3.4 สวนพฤกษศาสตรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและจน 39 3.5 สวนพฤกษศาสตรในประเทศไทย 49 3.6 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในและภายนอก (SWOT Analysis) 51 3.6.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน 51 3.6.2 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก 59 3.6.3 SWOT Analysis 62 3.7 การรบฟงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย 66 3.8 การวเคราะหผมสวนไดสวนเสย 69 บทท 4 ยทธศาสตรในการด าเนนงาน 70 4.1 วสยทศน (Vision) 70 4.2 เปาประสงค 70 4.3 พนธกจ (Mission) 71 4.4 คานยม (Core Value) 71 4.5 ต าแหนงเชงยทธศาสตร (Strategic Positioning) 72 4.6 แผนทกลยทธ 2556 - 2561 (Strategic Roadmap) 73 4.7 ยทธศาสตรการด าเนนงานระยะ 5 ป (2556 – 2560) 74 ยทธศาสตรท 1 พฒนาสวนสวยแหงการเรยนรคความเพลดเพลน

(Gardens of Edutainment) 77

ยทธศาสตรท 2 สงเสรมกระบวนการเรยนร เผยแพรและถายทอดองคความรสประชาชน

80

ยทธศาสตรท 3 ศกษา วจย และพฒนาพรรณพชเพอเปนฐานการพฒนาทยงยน

81

ยทธศาสตรท 4 สงเสรมภาพลกษณและพฒนาธรกจ 83 ยทธศาสตรท 5 พฒนาเปนองคกรทรกษาสงแวดลอมและรบผดชอบ

ตอสงคม (Green & Clean Organization) 85

ยทธศาสตรท 6 เพมสมรรถนะการบรหารจดการและพฒนาองคกร 86

Page 4: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

สารบญ (ตอ) บทท 5 โครงการส าคญเพอรองรบยทธศาสตร (Flagship Project) 90 แผนงาน/โครงการตามยทธศาสตร 93 บทท 6 การบรหารแผนยทธศาสตรและการตดตามประเมนผล 108 ภาคผนวก นยมศพท 110

Page 5: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

(ราง) แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 1

1.1 ประวตความเปนมา

ประเทศไทยมความหลากหลายของทรพยากรพรรณพช ทงพชชนสงและพชชนต า

ประมาณไดกวา 15,000 ชนด พชพรรณหลายชนดเปนพชเศรษฐกจ หลายชนดเปนยาสมนไพร สามารถนาใชเปนยารกษาโรคตางๆ และจากการประเมนสถานการณดานพชของไทยในปจจบน พบวาความรและชกการศกษายงเปนไปอยางมขอบเขตจากด ไมทนตอการเปล ยนแปลงในการพฒนาประเทศ

ในเดอนตลาคม 2534 คณะกรรมการ วาดวยความหลากหลายทางชวภาพแหงประเทศไทย ไดจดใหมการประชมเก ยวกบความหลากหลายทางชวภาพของประเทศไทยขนท กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและส งแวดลอม ท ประชมไดตระหนกถงความสาคญของทรพยากรดานพชท จะทวขนในอนาคต และวตกวาพชพรรณตางๆ หลายชนดจะหมดสนไป ทงท ยงไมเปนท รจก จงไดมงสนบสนนกจกรรมดานอนรกษพรรณพช โดยเฉพาะงานดานสวนพฤกษศาสตร

ท ประชมไดสรปความเหนวา ประเทศไทยยงไมมสวนพฤกษศาสตรท แทจรง อนจะเปนองคประกอบท จะผลกดนใหประเทศไทยไดรบผลประโยชนในดานการศกษาวจยจากทรพยากรดานพชอยางเตมกาลง ตลอดจนการเพ มนกวทยาศาสตรชนสงในสาขาพชใหเพยงพอสาหรบการพฒนาประเทศ ในการนควรจดใหมองคกรเฉพาะท มความคลองตวในการดาเนนงาน มนกวชาการระดบสงในหลายสาขามาปฏบตงานอยางเพยงพอ มงบประมาณสนบสนนท เหมาะสม และควรรบดาเนนการจดตงขนกอนท ทรพยากรดานพชเหลานจะหมดสนไป

บทท บทท 1 บทน าบทน า

Page 6: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 2

จงไดเสนอใหมการจดตงองคการสวนพฤกษศาสตรขนในประเทศไทย โดยใหมลกษณะเปนองคกรเฉพาะ เพ อทาหนาท รวบรวมพรรณไมชนดตางๆ นามาจดปลก ขยายพนธ โดยเฉพาะไมประจาถ น ไมหายากและไมท กาลงจะสญพนธ ทงนจะเปนการอนรกษทรพยากรทางพรรณพชอนลาคาของประเทศไว และเพ อการศกษาหาประโยชนจากทรพยากรพชอยางย งยนตอไป ขอเสนอนไดพองกบดารของ ดร.สงา สรรพศร รฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและส งแวดลอม ดร.ไพจตร เออทวกล รฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตร ดร.อาณต อาภาภรม รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและ สหกรณ และ ดร.สปปนนท เกตทต รฐมนตรวาการกระทรวง อตสาหกรรม ในขณะนน กอรปกบในป พ.ศ. 2535 เปนปมหามงคลเฉลมพระชนม พรรษา 5 รอบ ของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ รฐบาลจงไดเสนอใหโครงการนเปนโครงการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ในวาระพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา ทงนตามหนงสอสานกเลขาธการคณะรฐมนตร ดวนท สด ท นร 0202/2325 ลงวนท 14 มนาคม 2535

องคการสวนพฤกษศาสตรไดรบการจดตงขนในป พ.ศ.2535 ซ งเปนปมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ตามพระราชกฤษฎกาจดตงองคการสวนพฤกษศาสตร พ.ศ.2535 โดยมสถานภาพเปนรฐวสาหกจอยในสงกดสานกนายกรฐมนตร ตามประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 109 ตอน 40 ลงวนท 7 เมษายน พ.ศ.2535 โดย ฯพณฯ นายกรฐมนตร ไดมอบหมายใหรฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตรเปน ผกากบดแลและวางนโยบายรวมกบคณะกรรมการองคการสวนพฤกษศาสตร ใหองคการมความกาวหนาในระดบนานาชาตใหประเทศไทยมสวนพฤกษศาสตรท ไดระดบมาตรฐานสากล และเปนสถานท เชดชความงามและคณคาพรรณไมไทยใหเปนท ประจกษแกชาวโลก

ในป พ.ศ. 2537 ทางองคการฯ ไดรบพระมหากรณาธคณอนหาท สดมได พระราชทานพระราชานญาต จากสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ใหใชช อสวนพฤกษศาสตรในภาคเหนอขององคการฯ ท อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม วา “สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต Queen Sirikit Botanic Garden”

ในป พ.ศ.2545 รฐบาลมนโยบายในการปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม โดยนาหนวยงานราชการท มภารกจคลายคลงกนไวในหนวยงานเดยว องคการสวนพฤกษศาสตรจงไดโอนยายจากสงกดสานกนายกรฐมนตรมาสงกดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม ตามพระราชกฤษฎกาโอนกจการบรหารและอานาจหนาท ของสวนราชการ ใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 โดยประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 119 ตอน 102 ก ลงวนท 8 ตลาคม 2545

Page 7: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 3

1.2 วตถประสงคในการจดตง

องคการสวนพฤกษศาสตรเปนรฐวสาหกจท ไดรบการจดตงขนเพ อทาหนาท ในการอนรกษพรรณไมหายาก และพรรณไมใกลสญพนธของประเทศไทยไวใหคงอย โดยการเกบรวบรวมพรรณไมไวในพนท สวนพฤกษศาสตร จดแสดงและใหความรกบประชาชน รวมทงการเปนแหลงพกผอนหยอนใจสาหรบเยาวชนและประชาชนท วไป โดยการดาเนนงานท ผานมาองคการฯ ไดพฒนาพนท จดแสดงพรรณไม อนรกษพชในพนท ปาอนรกษหรอพนท แหลงชมนา โดยพระราชกฤษฎกาจดตงองคการสวนพฤกษศาสตร วนท 7 เมษายน 2535 ใหมวตถประสงคดงตอไปน

1) รวบรวมพรรณไมตางๆ เพ อจดปลกเปนหมวดหม 2) ทาหนาท เปนศนยรวมตวอยางพรรณไมแหง ขอมล เอกสาร ส งพมพเผยแพร

และแลกเปล ยนความรทางวชาการพฤกษศาสตรกบองคการอ นทงภายในและภายนอกราชอาณาจกร

3) ขยายพนธ และอนรกษพรรณไมของประเทศไทย 4) ศกษา คนควา ฝกอบรม และวจยทางดานพฤกษศาสตรและผลตภณฑท ผลตขน

จากพช รวมทงสงเสรมและใหความรวมมอในกจการดงกลาวของสวนราชการ รฐวสาหกจ และเอกชน

5) เปนสถานศกษาพรรณไมในสภาพธรรมชาต ตลอดจนเปนสถานท สาหรบการสนทนาการ พกผอนหยอนใจ และใหความรโดยเฉพาะทางดานพฤกษศาสตร

6) ปลกฝงและกลอมเกลาจตใจ รวมทงใหความรแกเยาวชน ใหตระหนกถงคณคาของทรพยากรธรรมชาต

7) นาเขามาในและสงออกไปนอกราชอาณาจกรเพ อจาหนายซ งของท เก ยวกบกจการพฤกษศาสตร

8) ประกอบกจการพฤกษศาสตร รวมทงกจการอ นท เก ยวกบหรอตอเน องหรอใกลเคยงกบกจการพฤกษศาสตร

1.3 อ านาจหนาท

ตามพระราชกฤษฎกาจดตงองคการสวนพฤกษศาสตร พ.ศ. 2535 ลงวนท 7 เมษายน 2535 มาตรา 7 เพ อใหเปนไปตามวตถประสงคในการจดตงจงไดกาหนดอานาจหนาท ขององคการสวนพฤกษศาสตร ไวดงน

1) ถอกรรมสทธหรอสทธครอบครอง ทรพยสนตางๆ สราง ซอ จดหา ขาย จาหนาย เชา ใหเชาซอ ยม ใหยม แลกเปล ยน โอน รบโอน หรอดาเนนการเก ยวกบทรพยสนใดๆ ทงภายในและภายนอกราชอาณาจกร ตลอดทงรบทรพยสนซ งมผอทศให

2) วาจางหรอรบจางทากจการท เก ยวกบกจการขององคการสวนพฤกษศาสตร

Page 8: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 4

3) ขายหรอแลกเปล ยนพรรณไมหรอผลตภณฑท ผลตขนจากพช ตลออดจนทาการคาและใหบรการเก ยวกบกจการขององคการสวนพฤกษศาสตร

4) ก ยม ใหกยมหรอใหยมเงน โดยมหลกประกน ดวยบคคลหรอดวยทรพยสน เพ อประโยชนแกกจการขององคการสวนพฤกษศาสตร ในกรณท เปนการกยมเงนท มจานวนเงนคราวละหาลานบาทขนไปตองไดรบอนมตจากรฐมนตรและกระทรวงการคลงกอน

5) รวมกจการหรอรวมทนกบบคคลอ นเพ อประโยชนแกกจการขององคการสวนพฤกษศาสตรรวมทงการเขาเปนหนสวนจาพวกจากดความรบผดชอบในหางหนสวนจากด หรอเปนผถอหนในบรษทจากดหรอนตบคคลใด ทงน เม อไดรบอนมตจากรฐมนตรแลว

6) ตงหรอรบเปนตวแทน ตวแทนคาตางหรอนายหนาเก ยวกบกจการตามวตถประสงคขององคการสวนพฤกษศาสตร

11..44 ประเภทกจการประเภทกจการ

องคการสวนพฤกษศาสตร เปนรฐวสาหกจประเภทสงเสรมหรอประเภทท ไมแสวงหากาไร ทาหนาท ในการสงเสรมและสนบสนนงานดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรพรรณพชของประเทศไทย

1.5 ความหมายของสวนพฤกษศาสตร สวนพฤกษศาสตรจดเปนสถาบนทางวชาการ มองคประกอบสาคญหลายประการ

รวมอยดวยกน ท เปนลกษณะเดนไดแก การมพรรณไมหลากหลายนานาชนด ทงพชเดมและพชตางถ นท ทราบช อและท มาแนนอนนามาจดปลกรวมกนอยางเปนระบบในพนท ขนาดใหญ มการใหช อถกตองจดเปนศนยกลางทางวชาการดานพช ทงการอนรกษและขยายพนธ ศนยการวจยคนควา ศนยพฒนาบคลากร ศนยรวมขอมลเอกสารอางองและส งพมพเผยแพร เปนสถานท ใหการศกษาภาคสนามและพฒนางานดานพฤกษศาสตร ตลอดจนใหการพกผอนหยอนใจ ความสนทรยและสนทนาการแกประชาชนท วไป

1.6 พนทด าเนนงาน

ปจจบนองคการสวนพฤกษศาสตรมสวนพฤกษศาสตรท อยในกากบดแลจานวน 6 แหง ดงน

1) สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต อ.แมรม จ.เชยงใหม มพนท ดาเนนงานจานวน 6,500 ไร หรอ 2,600 Acre หรอ 1,040 Hectare

Page 9: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 5

2) สวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร อ.ชาตตระการ จ.พษณโลก มพนท ดาเนนการ มพนท ดาเนนการ 1,380 ไร หรอ 552 Acre หรอ 220.8 Hectare

3) สวนพฤกษศาสตรระยอง อ.แกลง จ.ระยอง พนท ดาเนนการ 830 ไร หรอ 332 Acre หรอ 132.8 Hectare

4) สวนพฤกษศาสตรขอนแกน มพนท ดาเนนการ 1,530 ไร หรอ 612 Acre หรอ 244.8 Hectare

5) สวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย มพนท ดาเนนการ 340 ไร หรอ 136 Acre หรอ 54.4 Hectare

6) สวนพฤกษศาสตรเกาะระ พงงา อยระหวางการดาเนนการจดตง

1.7 ลกษณะเฉพาะทางธรกจ องคการสวนพฤกษศาสตรไดรบการจดตงขนเพ อทาหนาท ในการดแลรกษา

ทรพยากรธรรมชาต โดยมภารกจหลกในการดาเนนงานดงน

1) ดานการสรางองคความร ประกอบดวย 1.1) งานดานการศกษา คนควา วจย เพอการพฒนาองคความร ตอง

ประกอบดวยงานวจยพนฐาน งานวจยเพ อการอนรกษ และงานวจยเพ อการพฒนา โดยผลงานศกษาวจยนนตองเผยแพรสสาธารณชน เพ อกอใหเกดการตอยอดและการพฒนาองคความรใหเกดประโยชนตอเศรษฐกจและสงคมโดยรวม

1.2) งานหอพรรณไม เพ อสรางองคความรทางดานพฤกษศาสตรโดยเฉพาะทางดานอนกรมวธานและความหลากหลายทางชวภาพของพช มการรวบรวมตวอยางพรรณไมแหง โดยมจานวนชนดพรรณไมแหง ตวอยางพรรณไมดอง

1.3) หองปฏบตการทมเครองมอเครองใชททนสมย เพ อใชในการทดลองดานพฤกษศาสตรสาขาตางๆ เชน อนกรมวธาน พนธศาสตร กายวภาค สรรวทยา และนเวศวทยา รวมถงสาขาอ นๆ ท เก ยวของ เชน พฤกษเคม การปรบปรงพนธพช เทคโนโลยชวภาพ และกฎวทยา เปนตน โดยตองมหองปฏบตการพรอมเคร องมอท ทนสมย ตามประเภทและจานวนท เพยงพอและเหมาะสมตอการใชประโยชนในการศกษาวจย

1.4) งานดานการอนรกษ เพ อใหทรพยากรคงอยอยางย งยน การสารวจ เกบรวบรวม ขยายพนธไม โดยตองมจานวนพชหายากและพชท ถกคกคามรวบรวมไวในสวน

1 ไร = 0.40 Acre หรอ 0.16 Hectare

Page 10: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 6

พฤกษศาสตรในปจจบนไดทาการรวบรวมพนธพชโดยยดตามบญชพชท ถกคกคาม (Thailand Red Data : Plants, ONEP 2006)

2) ดานการเปนแหลงเรยนร ประกอบดวย 2.1) การจดการสวนพฤกษศาสตร มพนท จดแสดงพรรณไมตามกลมพช เปน

ศนยรวบรวมพรรณไมนานาชนด จดปลกรวบรวมพรรณไมในรปแบบตางๆ เพ อใหความรทางวชาการ และความสวยงาม โดยจดปลกพชเปนหมวดหม เปนวงศ ตามหลกอนกรมวธานพช เพ อเปนแหลงเรยนรตามสภาพธรรมชาต มการรวบรวมขอมลเก ยวกบพรรณไม รวมทงสภาพภมประเทศของพนท พรรณไมท รวบรวมมาตองเปนตวแทนของพชท ใชศกษาทางดานเศรษฐกจ การอนรกษและการใชประโยชน สาหรบพชหายากและพชท ถกคกคามตางๆ จะตองรวบรวมสาหรบการอนรกษนอกถ น โดยสวนหน งนามาจดแสดงเพ อใหความรแกประชาชน มการรวบรวมพรรณไมมชวต (Living Collection) พรอมทงขอมลตนไมในเชงวชาการ จานวนไมนอยกวา 6,000 ชนด จานวน 20,000 รายการ จานวนพรรณไมหายากรอยละ 60 ของบญชรายช อพนธไมท ถกคกคาม (Thailand Red Data : Plants) ดานพนท จดแสดงมการจดแสดงไมนอยกวา 20 กลม/วงศ โดยพนท จดแสดงตองมการออกแบบวางผง (Landscape) เพ อใหมความสวยงาม ดงดดผเย ยมชมใหเขาไปในพนท และไดรบความร มการแสดงปายช อตนไม ปายขอมลวงศ ปายส อความหมาย มการตรวจสอบตนไมภายในพนท วงศ มระบบสาธารณปโภคเพ อดแลพนท มพนท พกผอนและเจาหนาท ดแล

2.2) โรงเรอนเพาะชา ท จะผลตพนธไมเพ อใชในการประดบ ตกแตง ปลกเพ มเตมหรอทดแทนในพนท ตางๆ มโรงเรอนสาหรบรวบรวมพรรณไมประจาถ นของแตละภาค รวมถงการรวบรวมพนธเพ อการอนรกษนอกถ นอาศย เปนสถานท ทดลองเพ อหาวธการท เหมาะสมในการขยายพนธและการอนบาลพช โดยเฉพาะพชหายากและพชท ถกคกคามตางๆ และโรงเรอนในโรงเรอนเพาะชา เพ อการรวบรวม เพาะขยายพนธ หรอการอนบาลพชท มบญชหรอฐานขอมลพชท นามาปลกและเพาะขยายพนธ มการจดระบบการเพาะขยายพนธและการนาไปใชประโยชนทกโรงเรอน

2.3) ศนยขอมลพช เพ อใหมแหลงรวบรวมองคความรและเปนแหลงเรยนรสาหรบรวบรวมขอมลเก ยวกบพรรณไมทกรปแบบ การเกบรกษา การเพาะขยายพนธพช เรอนเพาะชา รปภาพ ภาพวาด มการจดการขอมลเพ อการใหบรการทางวชาการตามหลกมาตรฐานสากล

2.4) หองสมด เพ อเปนแหลงรวบรวมองคความรท มการจดการและดาเนนงานตามหลกมาตรฐานสากล มทงภาพและรายละเอยด เปนหองสมดทางพฤกษศาสตร

Page 11: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 7

ชนนาท มเอกสาร หนงสอครอบคลมสาขาวชาทางดานพช และโดยเฉพาะเอกสารทางดานอนกรมวธานของภมภาค

2.5) พพธภณฑ มการจดแสดง เพ อเปนแหลงเรยนรทางดานววฒนาการของธรรมชาต ความหลากหลายและองคความรทางดานพช ตลอดจนการอนรกษและการใชประโยชนจากพช

2.6) การใหความร (Education) เผยแพรและฝกอบรม เพ อเปดความรไปสสาธารณชน เพ อการพฒนาย งขนตอไปในอนาคต มหลกสตรการใหความรท ครอบคลมกลมเปาหมายตงแตกอนวยเรยน ปฐม มธยม อดมศกษา ประชาชน ผดอยโอกาส และนานาชาต มเอกสารส งพมพทางวชาการเผยแพรไมนอยกวาปละ 10 เร อง

3) ดานการสนบสนนการด าเนนงาน ประกอบดวย 3.1) ดานการบรหารจดการองคกร ตองมบคลากรท มความเช ยวชาญ เพ อ

จดการงานในดานตางๆ ทงทางดานพฤกษศาสตร วทยาศาสตร เกษตรศาสตร ภมสถาปตย และดานอ นๆ ครบถวนเพ อจดการงานสวนพฤกษศาสตรในจานวนท เหมาะสมเพยงพอกบการดาเนนงาน มการพฒนาศกยภาพพนกงานใหมความร ทกษะใหสงขนตลอดระยะเวลาการทางาน เพ อคณภาพของงานท ตองปฏบต มอปกรณและเคร องมอในการปฏบตงานครบถวน เพ อสนบสนนการทางาน มระบบบรหารจดการงานและระบบเทคโนโลยสารสนเทศท ทนสมยเพ อกาวอยในระดบสากล และมกระบวนการจดการท มความรบผดชอบตอสงคม

3.2) ดานการดแลบรหารจดการส งอานวยความสะดวกพนฐาน

มความพรอมเก ยวกบสถานท อาคารพนท ทาการตางๆ สานกงาน อาคารสารนเทศ ศนยบรการนกทองเท ยว อาคารเอนกประสงค อาคารจดแสดง อาคารจาหนายสนคา หองประชมสมมนา หองจดนทรรศการ หองเกบของ หองนา ท จอดรถ รวมถงบานพนกงาน ท มการดแลการเจรจาในพนท การดแลบารงรกษาซอมแซมและการจดการดานยานพาหนะ

ระบบความปลอดภย มมาตรการปองกนภยท อาจเกดกบอาคารสถานท บคคลหรอทรพยสน มเจาหนาท รกษาความปลอดภย มระบบความปลอดภยเก ยวกบการปฏบตงานท มการเลอกใชเคร องมอท ถกตองเพ อความปลอดภย ปองกนความเส ยงท อาจเกดขน งานกอสรางมการออกแบบและกอสรางท ม นคง แขงแรงและปลอดภย ไมมความเส ยงจากอนตรายท อาจเกดขนทงกบบคลากรภายในและประชาชนท วไป มการดแลความปลอดภยสาหรบผเขาชมพนท มการดแลระบบสญจรภายในพนท ใหมความสะดวกปลอดภย มมาตรการปองกนภยจากไฟปา ปองกนความเสยหายท อาจเกดขนจากพชพนธไมทงในพนท และท รวบรวมไว

Page 12: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 8

3.3) ดานการเผยแพรความร

มศนยฝกอบรม สมมนา เพ อเปนแหลงเผยแพรความรและสนบสนนการดาเนนงานเชงพาณชย สวนนจะเปนสวนเช อมโยงงานสวนพฤกษศาสตรออกไปสสาธารณชน เปนการเผยแพรความร และเปนสวนเช อมงานทางดานการศกษากบสถาบนการศกษา

มศนยบรการขอมลทางวชาการและมโครงการเผยแพรและฝกอบรม เพ อใหการศกษา ใหความรแกนกเรยน นกศกษาในทกระดบ รวมถงแกสาธารณชนท วไป

มการสรางเครอขายความรวมมอกบหนวยงานทงภายในและภายนอกประเทศ เพ อการดาเนนโครงการศกษาวจย การรวบรวมพรรณไมและการเพ มศกยภาพของนกวชาการ

3.4) ดานกจกรรมเชงพาณชย มกจกรรมและการดาเนนงานตางๆ เพ อหารายได ผลตสนคาและผลตภณฑท สอดคลองกบกจกรรมดาเนนงานดานพฤกษศาสตร มการบรหารจดการดานรายไดผานกจกรรมบรการทางวชาการ การโฆษณา ประชาสมพนธ การตลาดท เหมาะสมเพ อสนบสนนใหสวนพฤกษศาสตรมรายไดในการดาเนนธรกจท เหมาะสมกบลกษณะการดาเนนงาน

1.8 องคประกอบของสวนพฤกษศาสตร

สวนพฤกษศาสตรมบทบาทหนาท หลายดาน ทงการรวบรวมพรรณไมตางๆ การศกษาวจย การใหความร รวมทงการเปนแหลงพกผอนหยอนใจ และพนท สนทนาการ การตอบสนองบทบาทเหลานน ตองอาศยองคประกอบตางๆกน เชน สวนจดแสดงพนธไมตางๆ สวนเพ อความสวยงาม พพธภณฑ หองปฏบตการตางๆ สถานท สาหรบการอบรมใหความร ส งอานวยความสะดวกตางๆ ตลอดจนสถานท สาหรบการบรหารจดการสวนพฤกษศาสตร นอกจากนยงมสวนประกอบอ นๆท จะทาให สวนพฤกษศาสตรเปนแหลงการเรยนรท สมบรณ และผคนนยมเขาคนควาหาความรและพกผอนหยอนใจ สวนพฤกษศาสตรแตละแหงอาจมองคประกอบท แตกตางกน เพ อตอบสนองวตถประสงคการกอตงท แตกตางกน รวมถงบรบทแวดลอมตางๆ ซ งสามารถจาแนกพนท ออกเปนกลมตามบทบาทหนาท และการใชประโยชนไดดงน

1. พนทส าหรบสนทนาการ (1) พนท จดแสดงเพ อความสวยงามและลานกจกรรม – เพ อเปนท พกผอนแกผ

เย ยมชม และเปนการดงดดใหประชาชนเขามาพกผอน และไดรบความรจากสวนอ นๆของสวนพฤกษศาสตรไปในโอกาสเดยวกน

(2) พนท บรการ – สวนพฤกษศาสตรจะตองมส งอานวยความสะดวกตางๆ ตงแต ถนนทางเขา ทางรถยนต ทางเดนเทา รานขายอาหาร/เคร องด ม ระบบกาจดขยะ ระบบบาบดนาเสย ลานจอดรถ ระบบรกษาความปลอดภย ฯลฯ เพ อความสะดวกของผเขาเย ยมชม

Page 13: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 9

ปายเปนวธการท ทาใหผคนไดเรยนรเร องราวสาคญของพนท และกระตนใหผมาเย ยมชมอยากรอยากคนเคยกบพนท มากย งขน

2. พนทส าหรบการใหความร (1) พนท จดแสดงพรรณไมตามกลมพช – สวนพฤกษศาสตรเปนศนยรวบรวม

พรรณไมนานาชนด จงตองมพนท ขนาดใหญปลกรวบรวมพรรณไมในรปแบบตางๆ เพ อใหความรทางวชาการและความสวยงาม โดยจดปลกพชเปนหมวดหม เปนวงศ ตามหลกอนกรมวธานพช เชน วงศไทร (Moraceae) วงศขง-ขา (Zingiberaceae) กลมพชเมลดเปลอย (Naked-seed) เชน สน (Pinaceae) ปรง (Cycadaceae) และ พญาไม (Podocarpaceae) ปลกเปนกลมตามลกษณะการเจรญเตบโต เชน กลมไมเลอย ปลกพชผสมผสานตามลกษณะพนท อาศย เชน สวนหน และพชนา หรอปลกตามลกษณะการใชประโยชน เชน พชสมนไพร พชเสนใย พชนามน เปนตน โดยมการรวบรวมขอมลเก ยวกบพรรณไม รวมทงสภาพภมประเทศของพนท ไวลวงหนา พรรณไมท รวบรวมมาตองเปนตวแทนของพชท ใชศกษาทางดานเศรษฐกจ การอนรกษ และการใชประโยชน พชหายากและพชท ถกคกคามตางๆ จะตองรวบรวมสาหรบการอนรกษนอกถ น โดยสวนหน งจะนามาจดแสดงเพ อใหความรแกประชาชนและกระตนจตสานกในการอนรกษทรพยากรพช ซ งจะตองไดรบการดแลอยางดเปนพเศษ พชตางๆท นามาปลกตองมการวางแผนท ดเพ อการณตอไปในอนาคต การรวบรวมพชตามระบบอนกรมวธานและตามลกษณะภมประเทศ มคณคาสาหรบการศกษาเปรยบเทยบและการทาวจยทางดานอนกรมวธาน รวมถงการจดระบบการจดการพนท และปายส อความหมาย

(2) พนท จดนทรรศการ/ประชม/อบรม - นทรรศการเปนวธการท ทาใหผคนไดเรยนรเร องราวสาคญของพนท นน มกไมใหรายละเอยดลกซงมากนก แตกระตนใหผมาเย ยมชมอยากรอยากคนเคยกบพนท มากย งขน ควรเลอกประเภทส อท สนองความตองการของผมาเย ยมชมไดดท สดของแตละพนท เปนกรณไป จงจาเปนตองจดทาแผนการพฒนาส อของแตละพนท เปนการเฉพาะ สาหรบการจดประชม/อบรม/สมมนา เปนการใหความรเชงลก ใหขอมลมาก จานวนผรบความรจะนอยและใชงบประมาณสง แตมความจาเปนโดยเฉพาะการใหความรกบคร อาจารย หรอผนาชมชน ท สามารถนาความร ไปเผยแพรตอไป กจกรรมการประชม/อบรม/สมมนามกจดในอาคาร ซ งตองมความพรอมและส งอานวยความสะดวกสาหรบการจดกจกรรม เชน เคร องฉายภาพ คอมพวเตอรและเคร องเสยง เปนตน รวมถงพนท สาหรบรบประทานอาหาร ท พกผอนนอกหองประชม และหองสขา

(3) หองสมด ศนยขอมล และศนยสารนเทศ - สวนพฤกษศาสตร นอกจากจะเปนแหลงรวบรวมแลว ยงเปนแหลงเผยแพรความรเก ยวกบพรรณไมแกประชาชนอกดวย ชดภาพน ง ภาพยนตร และหนงสอประเภทตาง ๆ ใหความรลกลงในรายละเอยดแกผมาเย ยมชมไดด ดงนน สวนพฤกษศาสตรจงจาเปนตองมหองสมด รวบรวมเอกสารตาง ๆ ท เก ยวกบพช สวนศนยขอมลเปนการรวบรวมและประมวลผลขอมลและความรตางๆ ใหเปนหมวดหม สบคนไดงาย และเขาถงสะดวก รวมถงการสบคนบนอนเตอรเนตดวย ศนยสารนเทศ จะเปนดานแรกสาหรบการตดตอกบสวนพฤกษศาสตร เปนศนยรวบรวมขอมลทางพฤกษศาสตร เพ อถายทอดความรใหกบประชาชนท วไป

Page 14: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 10

3. พนทส าหรบการศกษา วจย และสรางองคความร (1) หอพรรณไม/พพธภณฑแมลง - เปนศนยรวมตวอยางพรรณไมแหง

(Herbarium Specimen) และตวอยางแมลงสาหรบการศกษาดานอนกรมวธานโดยเปดโอกาสใหนกวชาการทงในและนอกประเทศ ไดมโอกาสมาใชประโยชน ตวอยางอางองทงหมด จะเกบรวบรวมมาจากท วประเทศ รวมถงจากตางประเทศบางสวน เกบไวในอาคารท มระบบการจดการท ดรองรบ ควบคมความชนและอณหภมได เพ อรกษาตวอยางใหเส อมสภาพชาท สด และมระบบการปองกนกาจดแมลงและเชอราท เหมาะสม ตวอยางจะถกจดเรยงเปนหมวดหม ตามลาดบชน เพ อใหผท จะทาการศกษาสามารถศกษารายละเอยดตางๆ ไดอยางสะดวกและตลอดเวลา โดยมเคร องมอท จาเปนสาหรบการศกษาไวใหดวย เชน กลองถายรป กลองจลทรรศน และเคร องชวยวาดรป เปนตน

(2) หองปฏบตการ - สวนพฤกษศาสตรท สมบรณและไดมาตรฐานสากล จะตองมหองปฏบตการท มเคร องมอเคร องใชท ทนสมย เพ อใหนกวจยไดใชทดลองดานพฤกษศาสตรสาขาตางๆ ท ควรจะครอบคลมสาขาวชาการทางพฤกษศาสตร เชน อนกรมวธาน พนธศาสตร กายวภาค สรรวทยา และนเวศวทยา รวมถงสาขาอ นๆท เก ยวของ เชน พฤกษเคม การปรบปรงพนธพช เทคโนโลยชวภาพ และกฏวทยา เปนตน รวมถงตองมอาคารท พกรบรองสาหรบนกวจยท ตองการศกษาวจยในสวนพฤกษศาสตร และผเช ยวชาญ ท มาใหคาปรกษาในดานตางๆ

(3) พนท ปาธรรมชาต - มการสารวจพรรณไมและทาแผนท รวมทงความหลากหลายของส งมชวตอ นๆ ในทองถ น ซ งตองดาเนนการในระยาว มการศกษาวจยดานตางๆ การสรางแปลงศกษาถาวร เพ อใหเปนพนท สาหรบการวจยอยางตอเน อง มการจดระบบการเกบขอมลเพ อใชวางแผน สามารถใชเปนหองปฏบตการธรรมชาต การมระบบฐานขอมลพรรณไมในสวนพฤกษศาสตร จะทาใหทราบจานวนชนดและจานวนตนไม ทงหมด เพ อใชประกอบการพจารณาจดสรรทรพยากรตางๆ เชน บคลากร พนท และงบประมาณ เพ อการบารงรกษา ดแล ขยายพนธ และปรบปรงพนท เพ อใหมความสวยงามอยตลอดเวลา

4. พนทส าหรบบรหารจดการสวนพฤกษศาสตร (1) สานกงาน – เปนสถานท ปฏบตงานของเจาหนาท ผปฏบตงานของสวนซ ง

ปฏบตงานตามภารกจตางๆ ทงงานดานบรหาร งานดานธรการ งานดานวชาการ หรอดานปฏบตการ ทงกลมสายงานหลก สายงานท ปรกษา และสายงานสนบสนน

(2) เรอนเพาะชา – เปนสวนสาคญของสวนพฤกษศาสตร ท จะผลตพนธไมเพ อใชในการประดบ ตกแตง ปลกเพ มเตม ทดแทน ในพนท ตางๆ รวมถงการรวบรวมพนธเพ อการอนรกษนอกถ นอาศย เปนสถานท ทดลองเพ อหาวธการท เหมาะสมในการขยายพนธและการอนบาลพช โดยเฉพาะพชหายากและพชท ถกคกคามตางๆ นอกจากน เรอนเพาะชายงเปนสวนสาคญในการเกบรกษาตนพนธและปลกพชเพ อใชในการศกษาวจยทางพฤกษศาสตร สาขาตางๆ

Page 15: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 11

11..99 บทบาทและหนาทของสวนพฤกษศาสตรบทบาทและหนาทของสวนพฤกษศาสตร

สวนพฤกษศาสตรจดเปนสถาบนทางวชาการดานพช ท มองคประกอบสาคญหลายประการรวมอยดวยกน ท เปนลกษณะเดน ไดแก การปลกรวบรวมพรรณไมหลากหลายชนด ทงพชเดมและพชตางถ นท ทราบช อและท มาแนนอนจดปลกรวมกนอยางเปนระบบในพนท ขนาดใหญ ซ งสวนพฤกษศาสตรเปนศนยกลางทางวชาการดานพช ท มการอนรกษและขยายพนธ ศนยพฒนาบคลากร ศนยรวมขอมลเอกสารอางอง ส งพมพเผยแพร ศนยการวจยคนควา สถานศกษาภาคสนามและพฒนางานดานพฤกษศาสตร ตลอดจนใหการพกผอนหยอนใจ ความสนทรยและสนทนาการแกประชาชนท วไป

นอกจากการเปนศนยรวมพรรณพชนานาชนดท มการจดปลกไวอยางมระบบและเสรมดวยการตกแตงภมทศนแลว สวนพฤกษศาสตรท แทจรงยงตองประกอบดวยนกพฤกษศาสตร กจกรรมและสวนสนบสนนงานวชาการดานพชท เก ยวของ อาท การใหความร การฝกอบรม การสมมนา การศกษาคนควาวจย การรวบรวมและถายทอดขอมล การผลตส อและส งพมพตางๆ ฯลฯ เพ อใหเปนแหลงสรรพความรทางวชาการดานพชท สมบรณแบบอยางแทจรง

นอกจากนนสวนพฤกษศาสตรยงประกอบดวยสวนอ น อาท ท ทาการ ศนยสารนเทศ หอพรรณไม พพธภณฑธรรมชาต ศนยวจยและปฏบตการ ศนยฝกอบรม โรงเรอนเพาะชาและอนบาลพช หองสมดทางพฤกษศาสตร ศนยรวมขอมลพช สวนรกขชาต เสนทางเดนเทาชมธรรมชาต ระบบรกษาความสะอาดและความปลอดภย รานขายของท ระลก และวทยากรใหความรแกผเย ยมชมอกดวย

11..1100 กลยทธระดบโลกเพอการอนรกษพช กลยทธระดบโลกเพอการอนรกษพช ((GGlloobbaall SSttrraatteeggyy ooff PPllaanntt

CCoonnsseerrvvaattiioonn :: GGSSPPCC))

Global Strategy for Plant Conservation (GSPC) ไดมการประชม COP ในป 2002 เปนกรอบยทธศาสตรในการดาเนนการอนรกษพชในระดบโลกระดบภมภาคระดบชาตและระดบทองถ นเช อมโยงพนธมตรภาครฐและองคกรท ไมใชภาครฐ GSPC มเปาหมายท จะทาหนาท เปนตวกระตนเพ อการทางานรวมกนในทกระดบตอการเขาใจการอนรกษและการใชอยางย งยนทรพยสมบตมหาศาลในโลกของความหลากหลายของพชในขณะท เสรมสรางจตสานกและการสรางกาลงการผลตเพ อรกษาและขยายพนธตอไป ไดกาหนด 16 เปาหมายผลท มงเนนท จะพบในป 2020 เปาหมายท จะถกรวมอยในโครงการเฉพาะจากการทางานของConvention on Biological Diversity (CBD) และยงทบซอนกบการทางานในประเดนขามภาคสวนเชนชนดพนธตางถ นบทความ ความรแบบดงเดมและความคดรเร มอนกรมวธานระดบโลก

Page 16: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 12

สวนพฤกษศาสตรเปนสวนสาคญในการพฒนาของ GSPC และอยในระดบแนวหนาของการดาเนนการของเปาหมายโดยเฉพาะอยางย งผท อยในอนกรมวธานการพฒนาโปรโตคอลสาหรบการอนรกษและการใชประโยชนอยางย งยนการอนรกษแหลงกาเนดอดตการศกษาและการรบรของประชาชนและความสามารถในการสรางสวนมเปาหมาย GSPC ภายในโครงการทางานอยางตอเน องและจานวนของสวนพฤกษศาสตรระดบชาตทาหนาท เปน GSPC หลก (www.cbd.int/gspc/nfp.shtml)

กจกรรมของสวนพฤกษศาสตรท นาไปสการดาเนนการตามเปาหมายของการ GSPC จะถกเนนตลอดทง 3 สวนของเอกสารน

เปาหมายกลยทธระดบโลกเพ อการอนรกษพช ป 2020 เปาหมายท 1 : พชทกชนดรจกกนในโลกออนไลน เปาหมายท 2 : ประเมนสถานภาพการอนรกษของทกคนท รจกพนธพชเทาท จะ

เปนไปไดเพ อเปนแนวทางการดาเนนการอนรกษ เปาหมายท 3 : ขอมลการวจยและผลเช อมโยงวธการท จาเปนในการใชกลยทธการ

พฒนาใชรวมกน เปาหมายท 4 : อยางนอยรอยละ 15 ของทกพนท ระบบนเวศ พชประเภทท

ปลอดภยผานการจดการท มประสทธภาพหรอการบรณะ เปาหมายท 5 : อยางนอยรอยละ 75 ของพนท ท สาคญท สดสาหรบความ

หลากหลายของพชของแตละภมภาคในระบบนเวศการปองกนดวยการจดการท มประสทธภาพในสถานท สาหรบการอนรกษพชและความหลากหลายทางพนธกรรม

เปาหมายท 6 : อยางนอยรอยละ 75 ของพนท การผลตในแตละภาคควบคมแบบย งยนสอดคลองกบการอนรกษความหลากหลายของพช

เปาหมายท 7 : อยางนอยรอยละ 75 ของการอนรกษสายพนธท ถกคกคามในโลกของความหลากหลายของพช

เปาหมายท 8 : อยางนอยรอยละ 75 ของพนธพชท ถกคกคามสะสมแหลงกาเนดอดตในประเทศตนทางและอยางนอยรอยละ 20 สาหรบรายการการฟนตวและการบรณะ

เปาหมายท 9 : 70 เปอรเซนตของความหลากหลายทางพนธกรรมของพชและปาอ น ๆ พนธพชทางเศรษฐกจและสงคมท มคณคาปาสงวนซ งเก ยวของกบการรกษาและการบารงรกษาภมปญญาทองถ นและระดบภมภาคท เก ยวของ

เปาหมายท 10 : มประสทธภาพการจดการมแผนในสถานท เพ อปองกนการรกรานทางชวภาพและการจดการพนท ท สาคญสาหรบความหลากหลายของพชท มการบก

เปาหมายท 11 : ไมมสายพนธของพชปาท ใกลสญพนธโดยการคาระหวางประเทศ เปาหมายท 12 : เกบเก ยวผลตภณฑทกชนดจากพชปาอยางย งยน เปาหมายท 13 : ภมปญญาทองถ นและนวตกรรมใหมอาหารทองถ น แนวทางการ

ปฏบตท เก ยวของกบทรพยากรบารงรกษาพชหรอเพ มตามความเหมาะสมเพ อสนบสนนการใชการดารงชวตอยางย งยน ความปลอดภยของอาหารในทองถ นและการดแลสขภาพ

Page 17: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 13

เปาหมายท 14 : ความสาคญของความหลากหลายของพชจาเปนท จะตองอนรกษรวมอยในการศกษาและใหประชาชนตระหนก

เปาหมายท 15 : จานวนผผานการฝกอบรมในการทางาน เพยงพอตามความตองการของประเทศเพ อใหบรรลเปาหมายของกลยทธน

เปาหมายท 16 : สถาบนเครอขาย ความรวมมอในการอนรกษพชท มากขน ในระดบประเทศระดบภมภาคระหวางประเทศเพ อใหบรรลเปาหมายของกลยทธน

ท มา : International Agenda of Botanic Gardens in Conservation Botanic Gardens 2nd edition, Conservation International (BGCI), November 2012.

11..1111 สวนสวนพฤกษศาสตรพฤกษศาสตรมาตรฐานสากลมาตรฐานสากล

จากคาจากดความของ The Botanic Gardens Conservation International : BGCI สวนพฤกษศาสตร คอ สถาบนดแลพนธไมมชวตทมการจดเกบขอมลอยางเปนระบบเพอวตถประสงคในการศกษาวจย อนรกษ จดแสดง และเพอเรยนร ["Botanic gardens are institutions holding documented collections of living plants for the purposes of scientific research, conservation, display and education."] The Botanical Garden Conservation International: BGCI.

สวนพฤกษศาสตรมาตรฐานสากลควรมองคประกอบและการดาเนนกจกรรมบาง สวนหรอทงหมด ดงน

เปนสถาบนท มสถานภาพของความม นคงในระดบท ยอมรบได มการรวบรวมตวอยางบนพนฐานเพ อการศกษาวจยทางวทยาศาสตร มการจดเกบขอมลตวอยางท ทาการรวบรวมไวอยางเหมาะสม อนหมายรวมถง

ถ นกาเนดดวย มการดแลและตดตามสถานภาพของพชท ไดทาการรวบรวมไว มการจดทาปายช อหรอปายสอถงพนธไมภายในพนท อยางเหมาะสม • เปนพนท สามารถเขาถงได (เปดเปนสาธารณะ) • มการส อสาร เผยแพร และแลกเปล ยนขอมลสสาธารณชน หนวยงาน หรอสวน

พฤกษศาสตรอ นๆ มการแลกเปล ยนเมลดพนธหรอ ตวอยางอ นๆ กบสถาบนการวจย สวนรกขชาต

หรอสวนพฤกษศาสตร อ นๆ มการศกษา วจย ท เก ยวของกบพนธพชท ทาการรวบรวมไว • มการศกษา วจย ทางดานพฤกษอนกรมวธานท เก ยวของกบตวอยางพนธไม

แหงอยางตอเน อง

Page 18: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 14

ทงนการดาเนนกจกรรมของสวนพฤกษศาสตรไมจาเปนตองดาเนนการในทกกจกรรม แตขนอยกบวตถประสงคและขอบขายการดาเนนงานของสวนพฤกษศาสตรในแตละแหง

สวนพฤกษศาสตรแตละแหง มวตถประสงคในการกอตงแตกตางกน จงมองคประกอบท แตกตางกนไปดวยเพ อใหสอดรบกบเปาหมายของการดาเนนงาน เชน

สวนพฤกษศาสตรคว ประเทศสหราชอาณาจกร เดมเปนอทยานของราชวงศ จงมอาคารเกาแก ทางประวตศาสตรเชน พระตาหนก และ Orangery มเปาหมายในการดาเนนการ คอ การเปนศนยตวอยางอางองระดบโลกท เขาถงงาย การศกษาวจยดานตางๆ การสงเสรมการอนรกษและการใชประโยชนอยางย งยน การเผยแพรกจกรรมผานการเปนสวนระดบโลก และการสงเสรมการศกษาในรปแบบตางๆ นอกจากพนท สวนและอาคารจดแสดงแลว จงมหอพรรณไมขนาดใหญ ศนยการวจย (Jodrell Laboratory) และหนวยงานสงเสรมการเรยนร เม อมโครงการเกบรวบรวมเมลดพชท วโลก จงไดกอสรางธนาคารเมลดพนธ (Millennium Seed Bank) เพ มเตมขนในภายหลง

สวนพฤกษศาสตรสงคโปร มวตถประสงคเดมในการกอตงเพ อรวบรวมพชเศรษฐกจตางๆ ทดลองปลก และปรบปรงพนธ จงมพนท จดแสดงพชเศรษฐกจและสวนกลวยไม มหนวยงานเพ อรวบรวม ปรบปรงพนธและขยายพนธกลวยไม มสวนขงเพ อสอดรบกบการเปนศนยจดทะเบยนลกผสมพชวงศขงท ไดรบมอบหมายจากสมาคมพชสวนโลก สวนพฤกษศาสตรสงคโปรมงานวจยทางอนกรมวธานและความหลากหลายทางชวภาพท ดาเนนการมาตงแตระยะแรก จงมหอพรรณไมและหองสมดทางพฤกษศาสตร แตไมมหนวยงานท ทาหนาท โดยตรงในการวจยทางพฤกษศาสตรอ นๆ จงไมมหองปฏบตการสาขาอ นๆ สวนพฤกษศาสตรสงคโปรสงกดกบ National Park Board จงมอกบทบาทหน งในการเปนสวนสาธารณะในเมอง พนท สวนหน งเปดใหประชาชนเขาชมโดยไมเกบคาใชจาย องคประกอบภายในบางสวนถกออกแบบเพ อการนนทนาการของประชาชน เชน เวทกลางนา เปนตน

เม อพจารณาอง คประกอบของสวนพฤกษศาสตรหลายแหงร วมกน สวนพฤกษศาสตรมาตรฐานสากล สามารถจดหมวดหมองคประกอบไดดงน

(1) ดานการสรางองคความร ประกอบดวย งานดานการศกษา คนควา วจย เพ อการพฒนาองคความร ตองประกอบดวย

งานวจยพนฐาน งานวจยเพ อการอนรกษ และงานวจยเพ อการพฒนา โดยผลงานศกษาวจยนนตองเผยแพรสสาธารณะชนเพ อใชประโยชนรอยละ 100 และตพมพ ไมนอยกวา 12 เร องตอป

งานหอพรรณไม เพ อสรางองคความรทางดานพฤกษศาสตรโดยเฉพาะทางดานอนกรมวธานและความหลากหลายทางชวภาพของพช มการรวบรวมตวอยางพรรณไมแหง โดยมจานวน (ชนด) พรรณไมไทยไมต ากวารอยละ 75 จานวน 100,000 รายการ

มหองปฏบตการทมเครองมอเครองใชททนสมย เพ อใชในการทดลองดานพฤกษศาสตรสาขาตางๆ เชน อนกรมวธาน พนธศาสตร กายวภาค สรรวทยา และนเวศวทยา รวมถงสาขาอ นๆท เก ยวของ เชน พฤกษเคม การปรบปรงพนธพช เทคโนโลยชวภาพ และกฏ

Page 19: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 15

วทยา เปนตน โดยตองมหองปฏบตการพรอมเคร องมอท ทนสมย ตามประเภทและจานวนท เพยงพอและเหมาะสมตอการใชประโยชนในการศกษาวจย

งานดานการอนรกษ เพ อใหทรพยากรคงอยอยางย งยน การสารวจ เกบรวบรวม ขยายพนธไม โดยตองมจานวนพชหายากและพชท ถกคกคาม เพ อดแลรกษาจานวน (ชนด) ไมนอยกวา รอยละ 60 พชท ถกคกคาม (Thailand Red Data: Plants, ONEP 2006)

(2) ดานการเปนแหลงเรยนร ประกอบดวย การจดสวนพฤกษศาสตร มพนท จดแสดงพรรณไมตามกลมพช เปนศนย

รวบรวมพรรณไมนานาชนด จดปลกรวบรวมพรรณไมในรปแบบตางๆ เพ อใหความรทางวชาการและความสวยงาม โดยจดปลกพชเปนหมวดหม เปนวงศ ตามหลกอนกรมวธานพช เพ อเปนแหลงเรยนรตามสภาพธรรมชาต มการรวบรวมขอมลเก ยวกบพรรณไม รวมทงสภาพภมประเทศของพนท พรรณไมท รวบรวมมาตองเปนตวแทนของพชท ใชศกษาทางดานเศรษฐกจ การอนรกษ และการใชประโยชน สาหรบพชหายากและพชท ถกคกคามตางๆ จะตองรวบรวมสาหรบการอนรกษนอกถ น โดยสวนหน งนามาจดแสดงเพ อใหความรแกประชาชน มการรวบรวม Living Collection Database พรอมขอมลตนไม ในเชงวชาการ จานวนไมนอยกวา 6,000 ชนด จานวน 20,000 ของ Red Lest (ชนด) ดานพนท จดแสดง มการจดแสดงไมนอยกวา 20 กลม/ วงศ โดยพนท จดแสดงตองมการการออกแบบวางผง Landscape เพ อใหมความสวยงามดงดดผเย ยมชมใหเขาไปในพนท และไดรบความร มการแสดงปายช อตนไม ปายขอมลวงศ ปายส อความหมาย มการตรวจสอบตนไมภายในพนท วงศ มระบบสาธารณปโภคเพ อดแลพนท มพนท พกผอน และเจาหนาท ดแล

โรงเรอนเพาะช า ท จะผลตพนธไมเพ อใชในการประดบ ตกแตง ปลกเพ มเตมหรอทดแทนในพนท ตางๆ มโรงเรอนสาหรบรวบรวมพรรณไมประจาถ นของแตละภาค รวมถงการรวบรวมพนธเพ อการอนรกษนอกถ นอาศย เปนสถานท ทดลองเพ อหาวธการท เหมาะสมในการขยายพนธและการอนบาลพช โดยเฉพาะพชหายากและพชท ถกคกคามตางๆ และโรงเรอนในการเกบรกษาตนพนธและปลกพชเพ อใชในการศกษาวจยทางพฤกษศาสตร ทงน ตองมโรงเรอนเพาะชา เพ อการรวบรวม เพาะขยายพนธ หรอการอนบาลพช ท มบญชหรอฐานขอมลพชท นามาปลกและเพาะขยายพนธ มการจดระบบการเพาะขยายพนธและการนาไปใชประโยชน ทกโรงเรอน

ศนยขอมลพช เพ อใหมแหลงรวบรวมองคความรและเปนแหลงเรยนร สาหรบรวบรวมขอมลเก ยวกบพรรณไมทกรปแบบ การเกบรกษา การเพาะพนธพช เรอนเพาะชา รปภาพ ภาพวาด มการจดการขอมลเพ อการใหบรการทางวชาการตามหลกมาตรฐานสากล

หองสมด เพ อเปนแหลงรวบรวมองคความรท มการจดการและดาเนนงานตามหลกมาตรฐานสากล มทงภาพและรายละเอยด เปนหองสมดทางพฤกษศาสตรชนนาท มเอกสารหนงสอครอบคลมสาขาวชาทางดานพช และโดยเฉพาะเอกสารทางดานอนกรมวธานของภมภาค

Page 20: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 16

พพธภณฑ มการจดแสดง เพ อเปนแหลงเรยนร ทางดานววฒนาการของธรรมชาต ความหลากหลาย และองคความรทางดานพช ตลอดจนการอนรกษและการใชประโยชนจากพช

การใหความร (Education) เผยแพรและฝกอบรม เพ อเปดความรไปสสาธารณชนเพ อการพฒนาย งขนตอไปในอนาคต มหลกสตรการใหความรท ครอบคลมกลมเปาหมายตงแตกอนวยเรยน ปฐม มธยม อดมศกษา ประชาชน ผดอยโอกาส และนานาชาต มเอกสารส งพมพทางวชาการเผยแพรไมนอยกวาปละ 10 รายการ

(3) สนบสนนก รด าเนนการ ประกอบดวย ดานการบรหารจดการองคกร ตองมบคลากรท มความเช ยวชาญ เพ อจดการงานในดานตางๆ ทงทางดาน

พฤกษศาสตร วทยาศาสตร เกษตรศาสตร ภมสถาปตย และดานอ น ๆ ครบถวนเพ อจดการงานสวนพฤกษศาสตรในจานวนท เหมาะสมเพยงพอกบการดาเนนงาน มการพฒนาศกยภาพพนกงานใหมความร ทกษะ ใหสงขนตลอดระยะเวลาการทางาน เพ อคณภาพของงานท ตองปฏบต มอปกรณและเคร องมอในการปฏบตงานครบถวนเพ อสนบสนนการทางาน มระบบบรหารจดการงานและระบบเทคโนโลยสารสนเทศท ทนสมยเพ อกาวอยในระดบสากล และมกระบวนการจดการท มความรบผดชอบตอสงคม

ดานการดแลบรหารจดการสงอ านวยความสะดวกพนฐาน มความพรอมเก ยวกบสถานท อาคารพนท ทาการตางๆ สานกงาน สวน

สารนเทศ ศนยบรการนกทองเท ยว อาคารอเนกประสงค อาคารจดแสดง สวนจาหนายสนคา สวนประชาสมพนธ หองประชมหองบรรยาย หองสมมนา หองจดนทรรศการ หองเกบของ หองนา ท จอดรถ รวมทงบานพกพนกงาน มการดแลการจราจรในพนท การดแลบารงรกษาซอมแซม การจดการดานยานพาหนะ

ระบบความปลอดภย มมาตรการปองกนภยท อาจเกดกบอาคารสถานท บคคลหรอทรพยสน มเจาหนาท รกษาความปลอดภย มระบบความปลอดภยเก ยวกบการปฏบตงานมการเลอกใชเคร องมอท ถกตองเพ อความปลอดภย ปองกนความเส ยงท อาจเกดขน งานกอสรางมการออกแบบและกอสรางท ม นคงแขงแรงและปลอดภย ไมมความเส ยงจากอนตรายท อาจเกดขนทงกบบคลากรภายในและประชาชนท วไป มการดแลความปลอดภยสาหรบผเขาชมพนท มหองปฐมพยาบาลซ งมเตยงและเคร องปฐมพยาบาลรวมทงยาเพ อใชบรการเม อเกดอบตเหตตอพนกงานและผเขาชม มการดแลระบบการสญจรภายในพนท ใหมความสะดวกปลอดภย มมาตรการปองกนภยจากไฟปา ปองกนความเสยหายท อาจเกดขนจากพชพนธไม ทงในพนท และท รวบรวมไว

การสาธารณปโภค ตองมระบบไฟฟา ระบบนาประปา ระบบส อสาร และระบบชลประทานท ด มอางเกบนาเพยงพอในการเกบกกนาไวใชในพนท โดยแยกสวนนาท ใชในการดแลพชพนธกบนาท ใชในการอปโภคซ งตองเปนระบบนาประปาท สะอาด มระบบบาบดนาเสย เชน ระบบบาบดทางชวภาพ การกรองดวยพช และสามารถนานาจากการบาบดนาเสยจากอาคารมาใชรดนาตนไมได

Page 21: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 17

การอานวยความสะดวกและสนบสนนการบรการดานพนท ถนนหลกในสวนและทางเขามการออกแบบใหส อความหมายท เหมาะสมกบการเปนสวนพฤกษศาสตร จดใหมสถานท เท ยวชมพนท อนเปนองคประกอบการจดแสดงสวนพฤกษศาสตร เพ อดงดดผเขาเท ยวชมใหมความสนใจเขาเท ยวชม โดยจดใหมสถานท ส งจดแสดงและส งอานวยความสะดวกตางๆ ไดแก อาคารจดแสดง เสนทางเดนชมพรรณไม ซ งตองมวทยากรในการแนะนาและอธบายเพ อสรางคณคาของกจกรรมนนๆ มจดชมวว ลานจดแสดง รปปนและปฏมากรรม ท พกผอน ซม ท น ง สนามเดกเลน ใหมอาคารรานขายสนคา รานอาหาร และท จอดรถ

ดานการเผยแพรความร มศนยฝกอบรม สมมนา เพ อเปนแหลงเผยแพรความรและสนบสนนการ

ดาเนนงานเชงพาณชย สวนนจะเปนสวนเช อมโยงงานสวนพฤกษศาสตรออกไปสสาธารณะชน เปนการเผยแพรความร และเปนสวนเช อมงานทางดานการศกษากบสถาบนการศกษา

มศนยบรการขอมลทางวชาการและมโครงการเผยแพรและฝกอบรม เพ อใหการศกษา ใหความร แก นกเรยน นสต นกศกษา ในทกระดบ รวมถงแกสาธารณะชนท วไป

ตองมการสรางความรวมมอ มเครอขายของการทางานในแตละดาน กบทงสวนราชการอ น สถาบนการศกษา เอกชน ทงภายในและภายนอกประเทศ เพ อการพฒนาสวนพฤกษศาสตร

ดานกจกรรมเชงพาณชย มกจกรรมและการดาเนนงานตางๆ เพ อหารายได มสนคาและผลตภณฑท

สอดคลองกบกจกรรมดาเนนงานสวนพฤกษศาสตร มการบรหารจดการดานรายไดผานกจกรรมบรการทางวชาการ มส อการโฆษณา ประชาสมพนธ การตลาด ท เหมาะสมเพ อสนบสนนใหสวนมรายไดในการบรหารกจการ

11..1122 มาตรฐานสากลสวนพฤกษศาสตรภมภาคมาตรฐานสากลสวนพฤกษศาสตรภมภาค

สวนพฤกษศาสตรภมภาคจะดาเนนการบางสวนของวตถประสงคการกอตง จงตองการองคประกอบเพยงบางสวน เพ อใหการดาเนนงานในระยะแรกเปนไปอยางคลองตวองคประกอบมาตรฐานของสวนพฤกษศาสตรภมภาค ตองประกอบดวยกจกรรมดานตางๆ ดงน

ดานการสรางองคความร การสรางองคความรสวนพฤกษศาสตรภมภาคจะเร มจากการศกษาความหลากหลาย

ของพรรณไมในพนท ของสวนฯ การสารวจเพ อศกษาความหลากหลายของพชในพนท ใกลเคยง และการรวบรวมพนธพชในทองถ นท หายาก ใกลสญพนธ หรอมศกยภาพในการพฒนาเพ อเพ มมลคา การศกษาวธการขยายพนธพชหายากหรอใกลสญพนธตางๆเพ อเพ มปรมาณสาหรบการอนรกษ หรอเพ อประโยชนอ นๆ ระยะหลงจากนนจะเปนการกาหนดพ นท เพ อจดทาแปลงศกษาถาวร เพ อศกษาโครงสรางสงคมพชและการศกษาดานนเวศวทยาตางๆ

ดานการเปนแหลงเรยนร

Page 22: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 18

สวนพฤกษศาสตรสาขาจะมพนท จดแสดงตามกลมพช ท มการออกแบบพนท ตามหลกภมทศน เพ อความสวยงามสาหรบการพกผอน ดงดดใหเขาชม และเพ อใหความรแกผเขาชม โดยจดพนท ใหมองคประกอบครบถวน มปายช อตนไม ปายขอมลตางๆ และแผนท มการจดทาทะเบยนพนธพชในพนท จดแสดงเพ อประโยชนดานการจดการและการนาเสนอแกสาธารณะ การสงเสรมการเรยนรดานพชเปนกจกรรมท สาคญของสวนพฤกษศาสตร มการจดกจกรรมการอบรมทงในพนท สวนพฤกษศาสตรและรวมมอกบหนวยงานภายนอก

การจดการพรรณไม มการจดทาทะเบยนพนธพชทงในพนท ตามธรรมชาตและในโรงเรอนเพ อทราบจานวนและการใชประโยชน มแผนการขยายพนธพช โดยเนนพชหายากและใกลสญพนธ หรอพชท มกรใชประโยชนอยางอ นๆ และมแผนการใชประโยชนจากพชท ขยายพนธ

ดานการสนบสนนการด าเนนงาน การบรหารจดการ – มจานวนบคลากรท เหมาะสมกบขอบเขตงานและหนาท ความ

รบผดชอบ มอาคารสถานท ปฏบตงานท เหมาะสม มอปกรณและเคร องมอในการปฏบตงานท เพยงพอ มการใชระบบสารสนเทศท เหมาะสมเพ อการบรหารงาน และการใชเทคโนโลยเพ อชวยใหการปฏบตงานรวดเรวขนและตนทนการบรหารงานลดลง

การจดการพนท – มระบบการดแลพนท ท เหมาะสม มระบบสาธารณปโภคท ด มส งอานวยความสะดวก เชน ลานจอดรถ ศนยบรการขอมล หองประชม ท พกผอน และหองนา เพยงพอตอจานวนผมาเย ยมชม และการรกษาความปลอดภยท วถง

1.13 เกณฑการจดตงสวนพฤกษศาสตรภมภาค

เปาหมายในการจดตงองคการสวนพฤกษศาสตร คอการมพนท ในแตละภมภาค เพ อรวบรวมพรรณไมประจาถ น พรรณไมหายาก สาหรบการอนรกษ และ เพ อการสงเสรมการศกษาดานพฤกษศาสตรแกเยาวชน และประชาชนผสนใจในพนท ใกลเคยง เขตพรรณพชในประเทศไทยจงเปนเกณฑสาคญในการพจารณาจดตงสวนพฤกษศาสตรภมภาค เพ อใหครอบคลมแพรการกระจายของพรรณไมจาก 3 เขตการกระจายพนธ คอ

- เขตพรรณพชหมาลย - เขตพรรณพชอนโดจน - เขตพรรณพชมาเลเซย 1. เขตพรรณพชหมาลย ท พบทางภาคเหนอและภาคตะวนตก ปจจบนมสวน

พฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต ในจงหวดเชยงใหม และสวนพฤกษศาสตรบานรมเกลาในพระราชดาร จงหวดพษณโลก

2. เขตพรรณพชอนโดจน ท แพรกระจายอยทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคตะวนออก ปจจบนมสวนพฤกษศาสตรระยอง จงหวดระยอง และสวนพฤกษศาสตรเมองพล ในจงหวดขอนแกน

Page 23: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 19

3. เขตพรรณพชมาเลเซย กระจายจากภาคใตขนมาจนถงประมาณจงหวดประจวบครขนท-เพชรบร ปจจบนมสวนพฤกษศาสตรเกาะระ จงหวดพงงา

4. เขตรอยตอของพชจากทง 3 เขตการกระจายพนธ บรเวณภาคกลางของประเทศ ปจจบนมสวนพฤกษศาสตรพระแมยา จงหวดสโขทย

เพ อตอบสนองตอวตถประสงคขององคการสวนพฤกษศาสตร การตงสวน

พฤกษศาสตรสาขา จงควรมเกณฑการพจารณาดงตอไปน 1. ควรมสวนพฤกษศาสตรเพ อรองรบเขตการกระจายพนธพชทง 4 เขต 2. มพนท ท สามารถดาเนนการไดตามมาตรฐานสวนพฤกษศาสตรภมภาค โดยม

พนท ไมนอยกวา 600 ไร และไมหางไกลจากตวเมอง ไมมปญหาในเร องสทธในท ดน 3. พนท ม ลกษณะท เปนเอกลกษณอยางใดอยางหน ง ท แตกตางจากสวน

พฤกษศาสตรท มอยเดม 4. มความพรอมดานปจจยพนฐานสาหรบการดาเนนกจการสวนพฤกษศาสตร เชน

มแหลงนาขนาดใหญท สามารถใชประโยชนได มเสนทางคมนาคมท สะดวก มระบบไฟฟาท สามารถเช อมตอได

5. ไมอยในพนท ใกลเคยงกบสวนพฤกษศาสตรในสงกดหนวยงานอ น เชน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

6. ตองไดรบงบประมาณสนบสนน ในการสารวจเพ อจดตง จดทาผงแมบท และแผนแมบท ในจานวนเงนท เพยงพอกบคาใชจายในการดาเนนการ

1.14 ขนตอนการด าเนนงานเพอจดตงสวนพฤกษศาสตรภมภาค

เพ อใหการจดตงสวนพฤกษศาสตรภมภาคเปนไปอย างมระบบ และสามารถดาเนนการไดเรยบรอย สาเรจตามวตถประสงค จงกาหนดขนตอนการดาเนนงานในเบองตนไวดงน

1. ดาเนนการสารวจพนท เพ อพจารณาตามเกณฑเบองตนท กาหนดไว 2. นาเขาคณะกรรมการเพ อพจารณาใหความเหนชอบในการกอตง 3. ดาเนนการสารวจทรพยากรธรรมชาตตางๆ ท มอยในพนท เดม 4. จดทาแผนพฒนาสวนพฤกษศาสตรภมภาค 5. จดทาผงแมบทการใชประโยชนพนท

Page 24: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 20

Page 25: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 21

2.1 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ในปจจบนรฐบาลไดใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) มาใชเปนเคร องมอในการพฒนาประเทศ โดยไดอญเชญหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เพ อชวยเสรมสรางภมคมกนและชวยใหสงคมไทยสามารถยนหยดอยอยางม นคงทามกลางกระแสการเปล ยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ และส งแวดลอมท เปล ยนแปลง และไดกาหนดวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตรการพฒนาในระยะแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ไวดงน

วสยทศน

สงคมอยรวมกนอยางมความสข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมภมคมกนตอการเปล ยนแปลง

พนธกจ

1. สรางสงคมเปนธรรมและเปนสงคมท มคณภาพ ทกคนมความม นคงในชวต ไดรบการคมครองทางสงคมท มคณภาพอยางท วถงและเทาเทยม มโอกาสเขาถงทรพยากรและกระบวนการยตธรรมอยางเสมอภาค ทกภาคสวนไดรบการเสรมพลงใหสามารถเขารวมในกระบวนการพฒนา ภายใตระบบบรหารจดการภาครฐท โปรงใส เปนธรรม

2. พฒนาคณภาพคนไทยใหมคณธรรม เรยนรตลอดชวต มทกษะและการดารงชวตอยางเหมาะสมในแตละชวงวย สถาบนทางสงคมและชมชนทองถ นมความเขมแขง สามารถปรบตวรเทาทนกบการเปล ยนแปลง

3. พฒนาฐานการผลตและบรการใหเขมแขงและมคณภาพบนฐานความร ความคดสรางสรรค และภมปญญา สรางความม นคงดานอาหารและพลงงาน ปรบโครงสรางการผลตและการบรโภคใหเปนมตรกบส งแวดลอม พรอมสรางความเช อมโยงกบประเทศในภมภาคเพ อความม นคงทางเศรษฐกจและสงคม

4. สรางความม นคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม สนบสนนการมสวนรวมของชมชน รวมทงสรางภมคมกนเพ อรองรบผลกระทบจากการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต

บทท บทท 22 นโยบายรฐบาลและการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจนโยบายรฐบาลและการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยนอาเซยน

Page 26: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 22

ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรท 1 การสรางความเปนธรรมในสงคม ยทธศาสตรท 2 การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางย งยน ยทธศาสตรท 3 ความเขมแขงภาคเกษตร ความม นคงของอาหารและพลงงาน ยทธศาสตรท 4 การปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเตบโตอยางมคณภาพและย งยน ยทธศาสตรท 5 การสรางความเช อมโยงกบประเทศในภมภาคเพ อความม นคงทาง

เศรษฐกจและสงคม ยทธศาสตรท 6 การจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมอยางย งยน การดาเนนงานขององคการสวนพฤกษศาสตร สอดคลองกบยทธศาสตรการพฒนา

ของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตใน 2 ยทธศาสตร คอ ยทธศาสตรท 2 การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางย งยน และยทธศาสตรท 6 การจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมอยางย งยน ดงน

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนร 1. ปรบโครงสรางและการกระจายตวประชากรใหเหมาะสม 2. พฒนาคณภาพคนไทยใหมภมคมกนตอการเปล ยนแปลง 3. สงเสรมการลดปจจยเส ยงดานสขภาพ 4. สงเสรมการเรยนรตลอดชวต 5. เสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคม ยทธศาสตรท 6 การจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมอยางย งยน 1. การอนรกษ ฟนฟ และสรางความม นคงของฐานทรพยากรและส งแวดลอม 2. การปรบกระบวนทศนการพฒนาและขบเคล อนประเทศไปสการเปนเศรษฐกจ

และสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบส งแวดลอม 3. การยกระดบขดความสามารถในการรบมอและปรบตวตอการเปล ยนแปลง

สภาพภมอากาศ 4. การเตรยมความพรอมเพ อรบมอกบภยพบตทางธรรมชาต 5. การสรางภมคมกนดานการคาจากเง อนไขดานส งแวดลอมและวกฤตจากการ

เปล ยนแปลงของสภาพภมอากาศ 6. การเพ มบทบาทประเทศไทยในเวทประชาคมโลกท เก ยวของกบกรอบความตก

ลงและพนธกรณดานส งแวดลอมระหวางประเทศ 7. การควบคมและลดมลพษ 8. การพฒนาระบบบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมใหม

ประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรมอยางบรณาการ

Page 27: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 23

2.2 การบรหารงานภายใตการด าเนนงานของ คสช. ตามสถานการณความรนแรงท เกดขนในพนท กรงเทพมหานคร เขตปรมณฑลและ

พนท ตางๆ ของประเทศหลายๆ พนท สงผลกระทบตอประชาชนและความเสยหายตอทรพยสนอยางตอเน อง และมแนวโนมขยายตวจนอาจเกดเหตการณรายแรงท จะสงผลกระทบตอความม นคงของชาต และความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน คณะรกษาความสงบแหงชาต ซ งประกอบดวย กองทพบก กองบญชาการกองทพไทย กองทพเรอ กองทพอากาศ และสานกงานตารวจแหงชาต จงมความจาเปนตองเขาควบคมอานาจในการปกครองประเทศ ตงแตวนท 22 พฤษภาคม 2557 เวลา 16.30 น. เปนตนมา และไดประกาศบทบาทการทางานของคณะรกษาความสงบแหงชาต (Road map) 3 ชวงระยะเวลา ดงน

ระยะแรก ระยะท สอง ระยะท สาม

ใหมการบรหารประเทศ โดย คสช. ซ งม

พลเอกประยทธ จนทรโอชา เปนหวหนา

ประกาศธรรมนญการปกครองช วคราว

ตงคณะรฐมนตร

ตงสภานตบญญต

ตงสภาปฏรป

กาหนดใหมการเลอกตงทงไป

และกาหนดแนวทางการแกไขปญหาเศรษฐกจไว 9 แนวทาง ดงน 1) เศรษฐกจแบบเสรขบเคล อนโดยเอกชน 2) ใหการเคล อนยายเงนทนเปนไปอยางเสร 3) สงเสรมนโยบายการคาเสร 4) ปฏรปรฐวสาหกจ 5) ขจดอปสรรคการคาตางประเทศใหคลองตว 6) สนบสนนลงทนโครงสรางพนฐานดานคมนาคม 7) ไมกอหนเกนตว และรกษาวนยการเงน และการคลง 8) ขจดความไมเปนธรรมในระบบพอคาคนกลาง 9) แกไขปญหาแรงงานอยางบรณาการ

Page 28: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 24

2.3 นโยบายรฐบาล พลเอกประยทธ จนทรโอชา โดยท ไดมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบช วคราว)

พทธศกราช 2557 ไดบญญตใหพระมหากษตรยทรงแตงตงนายกรฐมนตรคนหน งตามมตของสภานตบญญตแหงชาต และประธานสภานตบญญตแหงชาต ไดนาความกราบบงคมทลพระกรณาวา สภานตบญญตแหงชาตไดลงมตเม อวนพฤหสบดท 21 สงหาคม 2557 เหนชอบดวยในการแตงตงพลเอก ประยทธ จนทรโอชา เปนนายกรฐมนตร ดวยคะแนนเสยงเปนเอกฉนทของสภานตบญญตแหงชาต พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาโปรดกระหมอม แตงตง พลเอกประยทธ จนทรโอชา เปนนายกรฐมนตร ประกาศ ณ วนท 24 สงหาคม 2557 เปนตนมา

โดยรฐบาลพลเอกประยทธ จนทรโอชา ไดแถลงนโยบายตอสภานตบญญตแหงชาต เม อวนท 12 กนยายน 2557 กาหนดนโยบายท สาคญไว 11 ดานดงน

1) การปกปองและเชดชสถาบนพระมหากษตรย 2) การรกษาความม นคงของรฐและการตางประเทศ 3) การลดความเหล อมลาของสงคม และการสรางโอกาสการเขาถงบรการของรฐ 4) การศกษาและเรยนร การทะบบารงศาสนา ศลปะและวฒนธรรม 5) การยกระดบคณภาพบรการดานสาธารณสข และสขภาพของประชาชน 6) การเพ มศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ 7) การสงเสรมบทบาทและการใชโอกาสในประชาคมอาเซยน 8) การพฒนาและสงเสรมการใชประโยชนจากวทยาศาสตร เทคโนโลยการวจย

และพฒนา และนวตกรรม 9) การรกษาความม นคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการ

อนรกษกบการใชประโยชนอยางย งยน 10) การสงเสรมการบรหารราชการแผนดนท มธรรมาภบาลและการปองกนปราบ

ปราบการทจรตและประพฤตมชอบในภาครฐ 11) การปรบปรงกฎหมายและกระบวนการยตธรรม เม อพจารณาจากนโยบายของคณะรฐมนตร พบวาการดาเนนงานขององคการสวน

พฤกษศาสตรสอดคลองกบนโยบายขอ 6, 7, 8 และ 9 ในประเดนตางๆ ดงน

Page 29: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 25

นโยบายขอ 6. การเพมศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ 6.6 ชกจงใหนกทองเท ยวตางชาตเขามาเท ยวในประเทศไทย โดยพจารณามาตรการ

ลดผลกระทบจากการประกาศใชกฎอยการศกในบางพนท ท มตอการทองเท ยวในโอกาสแรกท จะทาได และสรางส งจงใจและส งอานวยความสะดวกท เกอกลตอบรรยากาศการทองเท ยว สงเสรมการทองเท ยวท ครอบคลมแหลงทองเท ยวอนมลกษณะโดดเดนรวมกนหรอจดเปนกลมได เชน กลมธรรมชาต ประวตศาสตร ศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถ น และสขภาพ เชน นาพรอนธรรมชาต ทงจะใหเช อมโยงกบผลตภณฑท พฒนาจากวถชวตชมชน รวมทงพฒนาแหลงทองเท ยวในประเทศทงท เปนแหลงทองเท ยวเดมและแหลงทองเท ยวใหม โดยเนนการใหความรและเพ มมาตรฐานความปลอดภยในชวตและทรพยสน การควบคมสนคาและบรการใหมคณภาพ ราคาเปนธรรม ตลอดจนการอานวยความสะดวกในดานตางๆ แกนกทองเท ยว

นโยบายขอ 7. การสงเสรมบทบาทและการใชโอกาสในประชาคมอาเซยน 7.1 เรงสงเสรมความเช อมโยงทางเศรษฐกจ การคา การลงทน ในภมภาคอาเซยน

และขยายความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศเพ อนบาน โดยใชประโยชนจากโครงขายคมนาคมขนสงและโทรคมนาคมท เช อมโยงระหวางกนของอาเซยน ระบบการออกใบรบรอง/ใบอนญาตผานระบบอเลกทรอนกส การทาธรกรรมอเลกทรอนกสรวมกนในอาเซยน รวมทงการสนบสนนการใชประโยชนจากความตกลงทางการคาการลงทนภายใตกรอบความรวมมอในระดบทวภาคและพหภาคท มผลใชบงคบแลว เรงขยายการจดทาขอตกลงการยอมรบรวมกนของสนคาดานการตรวจสอบและรบรองมาตรฐานโดยใหความสาคญตอสนคาท ประเทศไทยมศกยภาพสงโดยเฉพาะกลมสนคาอปโภคและบรโภค รวมถงการปรบกฎเกณฑการคาและระบบพธการศลกากรใหสะดวก ลดขนตอนตางๆ หรอยกเลกขนตอนบางเร อง และปรบระบบภาษและการอานวยความสะดวกอ นๆ เพ อดงดดใหมการตงสานกงานปฏบตการประจาภมภาคท กรงเทพมหานคร เพ อพฒนาใหกรงเทพฯมหานครเปนศนยกลางทางธรกจ การคา การลงทนของภมภาคไดในท สด

นโยบายขอ 8. การพฒนาและสงเสรมการใชประโยชนจากวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและพฒนาและนวตกรรม

8.1 สนบสนนการเพ มคาใชจายในการวจยและพฒนาของประเทศเพ อมงไปสเปาหมายใหไดไมต ากวารอยละ 1 ของรายไดประชาชาตและมสดสวนรฐตอเอกชน 30:70 ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทงนเพ อใหประเทศมความสามารถในการแขงขน และมความกาวหนาทดเทยมกบประเทศอ นท มระดบการพฒนาใกลเคยงกน และจดระบบบรหารงานวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรมใหมเอกภาพและประสทธภาพ โดยใหมความเช อมโยงกบภาคเอกชน

Page 30: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 26

นโยบายขอ 9. การรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอยางยงยน

9.2 สงเสรมการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพและความหลากหลายทางชวภาพอยางย งยน คานงถงขดจากดและศกยภาพในการฟนตว สรางโอกาสในการเขาถงและแบงปนผลประโยชนอนเกดขนจากการใชทรพยากรพนธกรรมอยางยตธรรมและเทาเทยม เพ อสรางความเปนอยท ดของประชาชน ความม นคงทางดานอาหาร สขอนามย สนบสนนวถชวตของชมชน และการพฒนาเพ อสรางมลคาทางเศรษฐกจ รวมทงใหการคมครองเพ อใหเกดความปลอดภยทางชวภาพ

2.4 นโยบายของผถอหนภาครฐ (Statement of Directions)

กระทรวงการคลงไดนาระบบประเมนผลการดาเนนงานรฐวสาหกจเปนเคร องมอในการพฒนารฐวสาหกจใหสอดคลองกบเปาประสงคของภาครฐและแนวทางการพฒนาประเทศ คณะกรรมการประเมนผลงานรฐวสาหกจ ไดมแนวคดใหมการจดทาแนวนโยบายของผถอหน/ภาครฐ (Statement of Direction: SOD) ขน ตงแตป 2549 เพ อสรางความรวมมอระหวางหนวยงานภาครฐในการกาหนดแนวทางการพฒนาและกรอบการประเมนผลการดาเนนงานของรฐวสาหกจและมความสมพนธในเชงบรณาการ ครอบคลมภารกจหลกของรฐวสาหกจ และสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศ โดยใหหนวยงานกากบรฐวสาหกจ ซ งมสวนรวมในการกาหนด SOD ประกอบดวย

1. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ในฐานะหนวยงานซ งพจารณาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และพจารณาแผนการลงทนของรฐวสาหกจ

2. กระทรวงการคลง โดย สคร. ในฐานะผถอหน และ 3. กระทรวงเจาสงกดของรฐวสาหกจ ในฐานะหนวยงานกากบดแลรฐวสาหกจ สคร. ไดจดทา SOD ของรฐวสาหกจ ตงแตป 2550 และมกระบวนการพฒนาและ

การทบทวนรวมกบหนวยงานกากบ และผเก ยวของ เปนประจาทกป และมการรายงานผลการจดทา SOD ใหแกคณะกรรมการกากบนโยบายดานรฐวสาหกจ (กนร.) รบทราบ

Page 31: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 27

แนวนโยบายของผถอหน /ภาครฐ (Statement of Direction) ส าหรบองคการสวนพฤกษศาสตร (อ.ส.พ.) ประจ าป 2558

กระทรวงการคลงไดประสานกบกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมใน

ฐานะกระทรวงเจาสงกด และหนวยงานท เก ยวของ เพ อสรปทศทางท สาคญของภาครฐ (Statement of Direction) ท จะใชเปนแนวทางในการกากบดแลและชประเดนท อ.ส.พ. ควรใหความสาคญและเรงดาเนนการ รวมถงการใชเปนแนวทางในการกาหนดตวชวดสาหรบการประเมนผลการดาเนนงานของ อ.ส.พ. ตอไป ซ งแนวนโยบายผถอหน/ภาครฐ (Statement of Direction) สาหรบ อ.ส.พ. ไดแก

แผนระยะสน 1) จดทาแผนยทธศาสตรและทบทวนโครงสรางองคกรใหเหมาะสมกบภารกจการ

ดาเนนงานในปจจบน เพ อรองรบทศทางการดาเนนงานในอนาคต 2) สรางความรวมมอกบหนวยงานทงภาครฐ ภาคเอกชน รวมทงสถาบนการศกษา

ทงในและตางประเทศ ในการคนควาเพ อประโยชนทางวชาการและเชงพาณชย 3) จดทาแผนการพฒนาระบบการบรหารจดการองคกรใหเปนไปตามระบบ

ประเมนผลการดาเนนงาน และแผนการพฒนาองคประกอบและระบบการบรหารจดการงานดานพฤกษศาสตร

แผนระยะยาว 1) พฒนาสวนพฤกษศาสตรใหมองคประกอบและระบบการบรหารจดการงานดาน

พฤกษศาสตรท สามารถเทยบเคยงกบสวนพฤกษศาสตรชนนาในภมภาคเอเชยและในระดบสากลได

2) พฒนาหลกสตรดานพฤกษศาสตรรวมกบสถาบนการศกษาชนนาของประเทศเพ อสรางบคลากรดานพฤกษศาสตร

3) พฒนาหองปฏบตการ (Laboratory) ใหเปนศนยปฏบตการกลาง (Central Laboratory) ดานพฤกษศาสตรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

2.5 นโยบายและยทธศาสตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมไดดาเนนการจดทาแผนปฏบตราชการ 4 ขน ตามนโยบายของรฐบาลท แถลงไวตอรฐสภา และแผนบรหารราชการแผนดนของรฐบาล โดยยทธศาสตรกระทรวงและกลมภารกจขน เพ อใชเปนกรอบแนวทางของทกหนวยงานในสงกดในชวงปงบประมาณ 2556 – 2561 โดยมสาระสาคญดงน

วสยทศนกระทรวงวสยทศนกระทรวง คงความสมบรณของธรรมชาต พฒนาและสนบสนน สงเสรมใหประชาชนอยใน

ส งแวดลอมท ด สการเปนฐานการพฒนาท ย งยน

Page 32: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 28

พนพนธกจธกจ อนรกษ ฟนฟ ควบคมการจดสรร และการใชประโยชนจากใชทรพยากรธรรมชาต

และส งแวดลอม รวมทงการสรางคณคาท เช อมโยงกบการพฒนาเศรษฐกจและสงคม โดยอาศยการเสรมสรางระบบและกลไกการจดการภายในใหสามารถดาเนนภารกจประสานกบเครอขายภาคและผมสวนไดเสยภายนอกอยางมพลงและสอดคลองกลมกลน

ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค และตวชวดกระทรวงประเดนยทธศาสตร เปาประสงค และตวชวดกระทรวง

ยทธศาสตร ทส.ยทธศาสตร ทส. เปาประสงค ทส.เปาประสงค ทส. กลยทธ ทส.กลยทธ ทส.

พฒนาองคกร เคร องมอ พฒนาองคกร เคร องมอ กลไก องคความร รวมทงกลไก องคความร รวมทงจตสานกและการมสวนจตสานกและการมสวนรวมในการบรหารจดการรวมในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลส งแวดลอมอม

พฒนาองคความร กลไกและพฒนาองคความร กลไกและบคลากรในการบรหารจดการบคลากรในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมใหมประสทธภาพส งแวดลอมใหมประสทธภาพเพ อรองรบการเปล ยนแปลงทกเพ อรองรบการเปล ยนแปลงทกระดบระดบ

สงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการสงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและพฒนาองคทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและพฒนาองคความร ศกยภาพคนในทกภาคสวน พรอมปรบปรง ความร ศกยภาพคนในทกภาคสวน พรอมปรบปรง พฒนาและบงคบใชกฎหมาย รวมทงระบบความพฒนาและบงคบใชกฎหมาย รวมทงระบบความรวมมอกบตางประเทศใหเหมาะสมและทนสมยรวมมอกบตางประเทศใหเหมาะสมและทนสมย

พฒนาทรพยากรมนษยใหมขดความสามารถในการพฒนาทรพยากรมนษยใหมขดความสามารถในการดาเนนภารกจรวมกบภาคและเครอขายดาเนนภารกจรวมกบภาคและเครอขาย

สงวน อนรกษ ฟนฟและสงวน อนรกษ ฟนฟและบรหารจดการทรพยากรบรหารจดการทรพยากร ธรรมชาตธรรมชาต เพ อใหเพ อใหตอบสนองตอการพฒนาตอบสนองตอการพฒนาอยางย งยนและสออยางย งยนและสอดคลองดคลองกบปรชญาเศรษฐกจกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงพอเพยง

ทรพยากร ธรรมชาตทกทรพยากร ธรรมชาตทกประเภทในพนท เปาหมายมประเภทในพนท เปาหมายมความย งยนความย งยน

อนรกษ ฟนฟ และบรหารจดการทรพยากรเพ ออนรกษ ฟนฟ และบรหารจดการทรพยากรเพ อรกษาสมดลและเปนฐานท ม นคงของการพฒนารกษาสมดลและเปนฐานท ม นคงของการพฒนาประเทศประเทศ

สรางความม นคงของนเวศพนท ท ตอบสนองตอการสรางความม นคงของนเวศพนท ท ตอบสนองตอการพฒนาท ย งยนและสอดคลองกบปรพฒนาท ย งยนและสอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจชญาเศรษฐกจพอเพยงพอเพยง

พฒนาและสงเสรมการใชใหเกดประโยชนสงสดพฒนาและสงเสรมการใชใหเกดประโยชนสงสดอยางย งยนและเปนธรรมอยางย งยนและเปนธรรม

พฒนาระบบฐานขอมลภมศาสตร เพ อเพ มพฒนาระบบฐานขอมลภมศาสตร เพ อเพ มประสทธภาพการบรหารจดการใหสอดคลองกบประสทธภาพการบรหารจดการใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน สถานการณปจจบน

อนรกษ ฟนฟและบรหารอนรกษ ฟนฟและบรหารจดการทรพยากรทางจดการทรพยากรทางทะเลและชายฝงอยางทะเลและชายฝงอยางย งยนย งยน

ททรพยากรทางทะเลและชายฝง รพยากรทางทะเลและชายฝง และปาชายเลนไดรบการและปาชายเลนไดรบการอนรกษ ฟนฟและบรหารอนรกษ ฟนฟและบรหารจดการอยางมประสทธภาพ จดการอยางมประสทธภาพ รวมทงพนท ท มปญหาการกดรวมทงพนท ท มปญหาการกดเซาะชายฝงไดรบการปองกนเซาะชายฝงไดรบการปองกนและแกไขแบบบรณาการและแกไขแบบบรณาการ

อนรกษ ฟนฟ และบรหารจดการทรพยากรเพ ออนรกษ ฟนฟ และบรหารจดการทรพยากรเพ อรกษาสมดลและเปนฐานท ม นคงของการพฒนารกษาสมดลและเปนฐานท ม นคงของการพฒนาประเทศ ประเทศ

ดแลรกษาคณภาพดแลรกษาคณภาพส งแวดลอมและจดการส งแวดลอมและจดการมลพษ เพ อรองรบการมลพษ เพ อรองรบการเปล ยนแปลงสภาพเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศภมอากาศ

พฒพฒนาเคร องมอและกลไกในนาเคร องมอและกลไกในการดแลรกษาคณภาพการดแลรกษาคณภาพส งแวดลอมและการจดการส งแวดลอมและการจดการมลพษ และเพ อรบมอกบการมลพษ และเพ อรบมอกบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ เปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ

สรางความตระหนกเตรยมพรอมบรรเทาปญหาและสรางความตระหนกเตรยมพรอมบรรเทาปญหาและรองรบการรองรบการเปล ยนแปลงสภาพส งแวดลอม โดยการเปล ยนแปลงสภาพส งแวดลอม โดยการใชมาตรการทางกฎหมายและมาตรการทางสงคมใชมาตรการทางกฎหมายและมาตรการทางสงคม

เพ มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ น และเพ มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ น และพฒนาความรในการจดการมลพษและของเสย พฒนาความรในการจดการมลพษและของเสย รวมทงเสรมสรางความรบผดชอบตอสงคมแกผกอรวมทงเสรมสรางความรบผดชอบตอสงคมแกผกอมลพษมลพษ

Page 33: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 29

ยทธศาสตร ทส.ยทธศาสตร ทส. เปาประสงค ทส.เปาประสงค ทส. กลยทธ ทส.กลยทธ ทส. ถายทอดและประยกตใชเทคโนโลยท เหมาะสมเพ อถายทอดและประยกตใชเทคโนโลยท เหมาะสมเพ อ

การแกไขการแกไขและการปองกนปญหาท สงผลกระทบตอและการปองกนปญหาท สงผลกระทบตอส งแวดลอมส งแวดลอม

พฒนาเครอขาย องคความร เคร องมอและกลไกในพฒนาเครอขาย องคความร เคร องมอและกลไกในการบรหารจดการเพ อรองรบการเปล ยนแปลงสภาพการบรหารจดการเพ อรองรบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศภมอากาศ

ปรบเปล ยนพฤตกรรมการบรโภคสสงคมคารบอนต าปรบเปล ยนพฤตกรรมการบรโภคสสงคมคารบอนต าท เปนมตรกบส งแวดลอมท เปนมตรกบส งแวดลอม

สงเสรม อนรกษ ฟนฟสงเสรม อนรกษ ฟนฟและบรหารจดกและบรหารจดการารทรพยากรธรรมชาตอยางทรพยากรธรรมชาตอยางเปนธรรมและย งยนเปนธรรมและย งยน

บรหารจดการเพ อใหมการใชบรหารจดการเพ อใหมการใชประโยชนท ดน และประโยชนท ดน และทรพยากรธรรมชาตอยางเปนทรพยากรธรรมชาตอยางเปนธรรมและย งยนธรรมและย งยน

พฒนาและสงเสรมการใชใหเกดประโยชนสงสดพฒนาและสงเสรมการใชใหเกดประโยชนสงสดอยางย งยนและเปนธรรมอยางย งยนและเปนธรรม

พฒนาระบบฐานขอมลภมศาสตร เพ อเพ มพฒนาระบบฐานขอมลภมศาสตร เพ อเพ มประสทธภาพการบรหารจประสทธภาพการบรหารจดการใหสอดคลองกบดการใหสอดคลองกบสถานการณปจจบนสถานการณปจจบน

พฒนาองคกร เคร องมอ พฒนาองคกร เคร องมอ กลไก องคความร รวมทงกลไก องคความร รวมทงจตสานกและการมสวนจตสานกและการมสวนรวมในการบรหารจดการรวมในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตทรพยากรธรรมชาต

สรางความตระหนก จตสานก สรางความตระหนก จตสานก และการมสวนรวมในการและการมสวนรวมในการบรหารจดการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมส งแวดลอม

สงเสรมและมสวนรวมในกสงเสรมและมสวนรวมในการบรหารจดการารบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและพฒนาองคทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและพฒนาองคความร ศกยภาพคนในทกภาคสวน พรอมปรบปรง ความร ศกยภาพคนในทกภาคสวน พรอมปรบปรง พฒนาและบงคบใชกฎหมาย รวมทงระบบความพฒนาและบงคบใชกฎหมาย รวมทงระบบความรวมมอกบตางประเทศใหเหมาะสมและทนสมยรวมมอกบตางประเทศใหเหมาะสมและทนสมย

สรางความเขมแขงใหแกองคกร ภาคและเครอขายสรางความเขมแขงใหแกองคกร ภาคและเครอขายภายนอก เพ อระดมความรวมมอในกภายนอก เพ อระดมความรวมมอในการคมครองและารคมครองและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมฟนฟทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม

สรางจตสานกสาธารณะใหแกประชาชนในการสรางจตสานกสาธารณะใหแกประชาชนในการอนรกษ ฟนฟ และรวมกนจดการอนรกษ ฟนฟ และรวมกนจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม

กากบดแล ตดตามและตรวจสอบการบงคบใชกากบดแล ตดตามและตรวจสอบการบงคบใชกฎหมายใหท วถงและเทาเทยม และสอดคลองกบกฎหมายใหท วถงและเทาเทยม และสอดคลองกบเจตนารมณเจตนารมณ

ปรบปรงโครงสรปรบปรงโครงสรางกลไกการจดการและระเบยบางกลไกการจดการและระเบยบปฏบตใหมคณภาพและความคลองตวในการดาเนนปฏบตใหมคณภาพและความคลองตวในการดาเนนภารกจภารกจ

ปรบเปล ยนแนวคดและวธการใชงบประมาณใหมปรบเปล ยนแนวคดและวธการใชงบประมาณใหมประสทธภาพและเช อมโยงงานเพ อรวมทนกบภาคประสทธภาพและเช อมโยงงานเพ อรวมทนกบภาคเครอขายเครอขาย

สนบสนนระบบการประเมนและการกากบดแลสนบสนนระบบการประเมนและการกากบดแลองคกรโดยยดหลกธรรมาภบาลองคกรโดยยดหลกธรรมาภบาล

พฒนาทรพยากรมนษพฒนาทรพยากรมนษยใหมขดความสามารถในการยใหมขดความสามารถในการดาเนนภารกจรวมกบภาคและเครอขายดาเนนภารกจรวมกบภาคและเครอขาย

เสรมสรางวฒนธรรมองคกรใหเขมแขงและเสรมสรางวฒนธรรมองคกรใหเขมแขงและบรรยากาศในการทางานท เอออานวยตอการรวมมอบรรยากาศในการทางานท เอออานวยตอการรวมมอกนขบเคล อนภารกจกนขบเคล อนภารกจ

พฒนาระบบสารสนเทศและเทคโนโลยสนบสนนพฒนาระบบสารสนเทศและเทคโนโลยสนบสนนการดาเนนภารกจใหครอบคลมท วทงองคกร การดาเนนภารกจใหครอบคลมท วทงองคกร

บรหารจดการนาบรหารจดการนาผวดนผวดนและนาใตดนอยางบรณาและนาใตดนอยางบรณาการ มประสทธภาพเปนการ มประสทธภาพเปน

ประชาชนในพนท เปาหมายมประชาชนในพนท เปาหมายมแหลงนาท มการอนรกษ แหลงนาท มการอนรกษ ปรบปรง ฟนฟและพฒนาเพ อปรบปรง ฟนฟและพฒนาเพ อ

ไกลการบรหารจดการนาแบบบรณาการ และไกลการบรหารจดการนาแบบบรณาการ และสงเสรมการมสวนรวมขสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนใหมการใชองทกภาคสวนใหมการใชทรพยากรนา เปนฐานในการพฒนาประเทศและทรพยากรนา เปนฐานในการพฒนาประเทศและ

Page 34: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 30

ยทธศาสตร ทส.ยทธศาสตร ทส. เปาประสงค ทส.เปาประสงค ทส. กลยทธ ทส.กลยทธ ทส. ธรรมและย งยนธรรมและย งยน เปนแหลงนาตนทนท มปรมาณเปนแหลงนาตนทนท มปรมาณ

เพยงพอโดยการมสวนรวมเพยงพอโดยการมสวนรวม คณภาพชวตท ดของประชาชนคณภาพชวตท ดของประชาชน

พฒนาและฟนฟแหลงนาเพ อเพ มนาตนทน เพ มพฒนาและฟนฟแหลงนาเพ อเพ มนาตนทน เพ มประสทธภาพการกระจายนา บรณาการนาผวดน ใตประสทธภาพการกระจายนา บรณาการนาผวดน ใตดน และกาหนดมาตรฐานพฒนาระบบนาสะอาดดน และกาหนดมาตรฐานพฒนาระบบนาสะอาด

ดแลรกษาคณภาพดแลรกษาคณภาพส งแวดลอมและจดการส งแวดลอมและจดการมลพมลพษ และเพ อรบมอกบษ และเพ อรบมอกบการเปล ยนแปลงสภาพการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศภมอากาศ

การพฒนาเคร องมอ และกลไกการพฒนาเคร องมอ และกลไกในการดแลรกษาคณภาพในการดแลรกษาคณภาพส งแวดลอมและการจดการส งแวดลอมและการจดการมลพษ และเพ อรบมอกบการมลพษ และเพ อรบมอกบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศ

สรางความตระหนกเตรยมพรอมบรรเทาปญหาและสรางความตระหนกเตรยมพรอมบรรเทาปญหาและรองรบการเปล ยนแปลงสภาพส งแวดลอมโดยการใชรองรบการเปล ยนแปลงสภาพส งแวดลอมโดยการใชมาตมาตรการทางกฎหมายและมาตรการทางสงคมรการทางกฎหมายและมาตรการทางสงคม

เพ มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ น และเพ มศกยภาพองคกรปกครองสวนทองถ น และพฒนาความรในการจดการมลพษและของเสย พฒนาความรในการจดการมลพษและของเสย รวมทงเสรมสรางความรบผดชอบตอสงคมแกผกอรวมทงเสรมสรางความรบผดชอบตอสงคมแกผกอมลพษมลพษ

ถายทอดและประยกตใชเทคโนโลยท เหมาะสมเพ อถายทอดและประยกตใชเทคโนโลยท เหมาะสมเพ อการแกไขและการปองกนปญหาท สงผลกระทบตอการแกไขและการปองกนปญหาท สงผลกระทบตอส งแส งแวดลอมวดลอม

พฒนาเครอขาย องคความร เคร องมอและกลไกในพฒนาเครอขาย องคความร เคร องมอและกลไกในการบรหารจดการเพ อรองรบการเปล ยนแปลงสภาพการบรหารจดการเพ อรองรบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศภมอากาศ

ปรบเปล ยนพฤตกรรมการบรโภคสสงคมคารบอนต า ปรบเปล ยนพฤตกรรมการบรโภคสสงคมคารบอนต า ท เปนมตรกบส งแวดลอมท เปนมตรกบส งแวดลอม

พฒนาองคกร เคร องมอ พฒนาองคกร เคร องมอ กลไก องคความร รวมทงกลไก องคความร รวมทงจตสานกและการมสวนจตสานกและการมสวนรวมในการวมในการบรหารจดการรบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมส งแวดลอม

พฒนาองคความร กลไกและพฒนาองคความร กลไกและบคลากรในการบรหารจดการบคลากรในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมใหมประสทธภาพส งแวดลอมใหมประสทธภาพเพ อรองรบการเปล ยนแปลงทกเพ อรองรบการเปล ยนแปลงทกระดบระดบ

สงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการสงเสรมการมสวนรวมในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและพฒนาองคทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและพฒนาองคความความร ศกยภาพคนในทกภาคสวนพรอมปรบปรง ร ศกยภาพคนในทกภาคสวนพรอมปรบปรง พฒนาบงคบใชกฎหมาย รวมทงระบบความรวมมอพฒนาบงคบใชกฎหมาย รวมทงระบบความรวมมอกบตางประเทศใหเหมาะสมและทนสมยกบตางประเทศใหเหมาะสมและทนสมย

พฒนารปแบบและสงเสรมการใชประโยชนจากพฒนารปแบบและสงเสรมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมตามแนวปรชญาทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเศรษฐกจพอเพยง

สงเสรมการพฒนาธรกจท เก ยวของกบการดสงเสรมการพฒนาธรกจท เก ยวของกบการดแล แล รกษา และยกระดบคณภาพทรพยากรธรรมชาตรกษา และยกระดบคณภาพทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมและส งแวดลอม

พฒนากระบวนการเรยนรในการสรางสมดลและใชพฒนากระบวนการเรยนรในการสรางสมดลและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตแลส งแวดลอมบนประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตแลส งแวดลอมบนพนฐานภมปญญาทองถ นพนฐานภมปญญาทองถ น

สรางงานวจยและใชประโยชนจากการวจยผานสรางงานวจยและใชประโยชนจากการวจยผานกระบวนการจดการความรกระบวนการจดการความร

Page 35: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 31

บทบาททคาดหวงบทบาททคาดหวง ตามท สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจไดเชญประชมหารอในประเดน

บทบาทของรฐวสาหกจในการพฒนาประเทศ ในวนพฤหสบดท 12 กมภาพนธ 2558 ณ สานกงานคณะกรรมการนโยบายรฐวสาหกจ กระทรวงการคลง โดยหลงจากการประชมดงกลาว กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมไดมการหารอประเดนท คาดหวงขององคการสวนพฤกษศาสตรในฐานะรฐวสาหกจในกากบดแล และไดขอสรปประเดนท คาดหวงในการดาเนนงานขององคการสวนพฤกษศาสตร ได 2 ดาน ดงน

ก. บทบาทเชงธรกจ 1) เสรมสรางจดแขงและภาพลกษณการพฒนาธรกจ บรการของ อ.ส.พ.

รวมกบพนธมตรและเครอขายตามหลก Green & Clean Organization อยางมธรรมาภบาล

2) สรางมลคาเพ มจากองคความรและแหลงเรยนรใหเกดมลคาเชงสงคมและเชงพาณชย

ข. บทบาทเชงการตอบสนองนโยบายดานการอนรกษและการพฒนาท ย งยน 1) ยกระดบสวนพฤกษศาสตรใหเปนแหลงเรยนรตามมาตรฐานสากลและม

ความโดดเดนในระดบภมภาคและระดบโลก 2) มบทบาทนาในประชาคมอาเซยนดานการสารวจ ศกษา วจยดานพช

ทองถ นและความหลากหลายทางชวภาพและการอนรกษไมใกลสญพนธดวยการมสวนรวมของประชาชน

3) มศกยภาพและความพรอมในการสนองตอบนโยบายของรฐบาลท เช อมโยงกบพนธกจของ อ.ส.พ. ทงในดานเศรษฐกจและสงคม ดานส งแวดลอมและดานความม นคง - การถายทอดความรเพ อเสรมสรางจตสานกดานการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพอยางย งยน - ความม นคงของฐานทรพยากรพรรณพชไทยเพ อการใชประโยชนอยาง

ย งยน

2.6 แผนจดการคณภาพสงแวดลอม

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม ไดจดทาแผนจดการคณภาพส งแวดลอม ซ งเปนไปตามมาตรา 35 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพส งแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 เพ อเปนกรองชนาใหภาคการพฒนาใชเปนแนวทางในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมในชวงเวลา 5 ป โดยไดมการประกาศใชแผนจดการคณภาพส งแวดลอมฉบบปจจบน คอป พ.ศ. 2555 – 2559 โดยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การใหความสาคญตอบทบาทและสทธของชมชนตามท กาหนดในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 รวมถงมความสอดคลองและตอยอดกบ

Page 36: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 32

ทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) ซ งใหความสาคญกบการสรางเศรษฐกจสรางสรรคและเศรษฐกจท เปนมตรตอส งแวดลอม มงเนนการสรางสมดลการพฒนาในทกมต การพฒนาทรพยากรมนษยอยางมคณภาพ การสรางความเปนธรรมในสงคม และการสรางภมคมกนตอความเส ยงในมตตางๆ อยางย งยน โดยมวสยทศน เปาประสงค และยทธศาสตร ดงน

วสยทศน ประเทศไทยมการพฒนาอยางเปนมตรตอส งแวดลอม ดวยการจดการ

ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมท เปนธรรม สมดล มประสทธภาพ และมสวนรวมของทกภาคสวน เพ อเสรมสรางคณภาพชวตท ดใหกบประชาชน

เปาประสงค 1) มรปแบบการผลตและการบรโภคท เปนมตรตอส งแวดลอมมากขน 2) รกษาความสมบรณของระบบนเวศ และอนรกษ ฟนฟทรพยากรธรรมชาตและ

ความหลากหลายทางชวภาพอยางย งยน 3) ลดความเหล อมลาของสงคมดวยการเพ มโอกาสการเขาถงและใชประโยชน

ทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมอยางเปนธรรม 4) สรางคณภาพส งแวดลอมท ดใหกบประชาชน 5) สรางความพรอมเพ อรบมอกบการเปล ยนแปลงสภาพภมอากาศและภย

ธรรมชาต 6) สรางสงคมใหมสานกรบผดชอบตอส งแวดลอม ยทธศาสตรแผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2555 – 2559 ยทธศาสตรท 1 การปรบฐานการผลตและการบรโภคใหเปนมตรตอส งแวดลอม ยทธศาสตรท 2 การอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน ยทธศาสตรท 3 การจดการทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมเพ อเสรมสราง

ธรรมาภบาล ยทธศาสตรท 4 การสรางคณภาพส งแวดลอมท ดใหกบประชาชนในทกระดบ ยทธศาสตรท 5 การเตรยมความพรอมเพ อรบมอกบความเส ยงจากการ

เปล ยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาต ยทธศาสตรท 6 การพฒนาคนและสงคมใหมสานกรบผดชอบตอสงคม โดยใน 6 ยทธศาสตร องคการสวนพฤกษศาสตรมการดาเนนงานท สอดคลองกบ

ยทธศาสตรท 2 การอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน โดยตามแผนไดกาหนดตวชวดไวดงน

Page 37: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 33

ยทธศาสตรท 2 การอนรกษและฟนฟแหลงทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน เปาหมาย แหลงทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพไดรบการ

สงวนรกษา อนรกษ และฟนฟอยางมประสทธภาพ (การอนรกษ หมายถง การรจกใชทรพยากรอยางชาญฉลาดใหเปนประโยชนตอมหาชนมากท สด และใชไดเปนเวลายาวนานท สด ทงน ตองใหทรพยากรธรรมชาตสญเสยโดยเปลาประโยชนนอยท สด และจะตองกระจายการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตโดยท วถง)

ตวชวด 2.1 พนท ปาไมเพ มขนเปนรอยละ 40 ของพนท ประเทศ 2.2 จานวนชนดพนธตางๆ ท ถกคกคามจนใกลสญพนธ (ลดลง) 2.3 สดสวนพนท อนรกษเพ อพทกษความหลากหลายทางชวภาพตอ

พนท ทงประเทศเพ มขน โดยรกษาพนท อนรกษไวไมนอยกวารอยละ 19 และเพ มพนท ปาชายเลนไมนอยกวาปละ 5,000 ไร

2.4 รอยละ 50 ของจงหวดชายทะเล มแผนบรณาการการฟนฟพนท ชายฝงท ไดรบผลกระทบตามแนวทางการจดการท เหมาะสม

2.5 จานวนพนท ท ไดรบการจดทาระบบการอนรกษดนและนา

แผนงานและแนวทางการปฏบต แผนงานท 2.1 การสงวนรกษาและอนรกษทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน (ระบบนเวศภเขา

ระบบนเวศปาไม ระบบนเวศเกษตร ระบบนเวศพนท แหงแลงก งชน ระบบนเวศแหลงนาในแผนดน ระบบนเวศทางทะเลและชายฝง และระบบนเวศเกาะ)

แนวทางปฏบต หนวยงานรบผดชอบ

ระยะเรงดวน 2.1.4 สนบสนนบทบาทความรวมมอจากภาคเอกชนในการสงวนรกษาและอนรกษ

ทรพยากรปาไมผานแนวทางตางๆ เชน การดาเนนธรกจดวยความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility : CSR) เปนตน

อก (สกท.) ทส. (สส.)

ระยะปานกลาง 2.1.12 อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ โดยการคมครองและสงวนรกษาพนท ชมนา

ใหมความย งยน โดยสนบสนนการเสนอใหพนท ชมนาท มความสาคญเปนแรมซารไซต รวมทงมการจดทาแผนการจดการอยางมสวนรวมของทกภาคสวน

ทส (สผ.)

2.1.14 สนบสนนใหมการจดตงธนาคารพนธกรรม (Gene Bank) เพ อเปนแหลงรวบรวมและอนรกษดแลสายพนธและพนธกรรม รวมถงการรองรบนวตกรรมจากทรพยากรชวภาพ เพ อการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

กษ (กวก.) วท (สวทช.)

2.1.15 สนบสนนการอนรกษชนดพนธในถ นท อยอาศยตามธรรมชาต (in situ conservation) และนอกถ นท อยอาศยตามธรรมชาต (ex situ conservation)

ทส (อส./ อ.ส.พ.)

Page 38: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 34

แนวทางปฏบต หนวยงานรบผดชอบ

พรอมทงสงเสรมใหมการศกษาวจยการนาพนธพชหายากหรอใกลสญพนธมาปลกและขยายพนธ

กษ

2.1.16 พฒนากฎระเบยบ และมาตรการในการอนรกษและคมครองความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศตางๆ โดยเฉพาะชนดพนธท ถกคกคาม โดยคานงถงความสมดลของระบบนเวศเปนสาคญ รวมทงพฒนากฎระเบยบวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ (Bio-safety)

ทส (สผ./อส./ อ.ส.พ.) กษ.

2.1.17 สงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยเพ อการอนรกษพนท ท สาคญและมความเปราะบางเชงนเวศ รวมถงการลดผลกระทบจากภยคกคามท มตอความหลากหลายทางชวภาพและการประเมนมลคาการใหบรการของระบบนเวศตางๆ

ทส (สผ./อส./ อ.ส.พ.) วท.

2.1.18 พฒนาฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพใหไดมาตรฐานและสามารถเช อมโยงกบฐานขอมลระดบภมภาคและระดบนานาชาต

ทส (สผ./ทช./สพภ.) วท.

2.7 ศกยภาพของจงหวดเชยงใหมในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

จงหวดเชยงใหม มพนท ประมาณ 20,107.1 ตารางกโลเมตร (12,566,911 ไร) มขนาดพนท เปนลาดบท 2 ของประเทศ รองจากจงหวดนครราชสมา แบงการปกครองออกเปน 25 อาเภอ 204 ตาบล 2,066 หมบาน มจานวนประชากรประมาณ 1.8 ลานคน มผลตภณฑมวลรวมกลมจงหวด (GPP) 178,663 ลานบาท

จงหวดเชยงใหมเปนจงหวดท มศกยภาพในองครวมอยางครอบวงจร ทงดานทาเล ท ตงของจงหวดท เหมาะสมในการสงเสรมการคา การลงทนกบกลมประเทศ GMS และประเทศอ นๆ การผลตสนคาทกประเภท ตงแตสนคาเกษตร อตสาหกรรมการเกษตร หตถกรรม ธรกจบรการและการทองเท ยว ในขณะท ผผลต ผประกอบการมความสามารถในการแขงขนทกระดบตลาด มศกยภาพและความพรอมโครงสรางพนฐานองคความร และบคลากรในการพฒนาสการเปนศนยกลางดานตางๆ เชน

- ศนยกลางการบน (Aviation hub) จงหวดเชยงใหมม 16 สายการบน ท บนจากเชยงใหมไปยง 175 จดท วโลก

- ศนยกลางธรกจบรการสขภาพ (Medical hub) จงหวดเชยงใหมมโรงพยาบาลของรฐขนาดใหญในตวเมองเชยงใหมจานวน 2 แหง โรงพยาบาลเอกชนจานวน 14 แหง มสถานประกอบการนวดแผนไทยกวา 90 แหง ธรกจสปาท มคณภาพและไดมาตรฐานจานวน 49 แหง

Page 39: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 35

- ศนยกลางการศกษา (Education hub) จงหวดเชยงใหมมสถานศกษาระดบอดมศกษา จานวน 8 แหง ซ งนกเรยน นกศกษาจากตางประเทศและประเทศเพ อนบานเขามาเรยนตอในพนท จงหวดเชยงใหมเปนจานวนมาก

- ศนยกลางดานสนคาเกษตร จงหวดเชยงใหมมประชากรประกอบอาชพทานาถงรอยละ 90 ของประชากรทงหมด มการเพาะปลกพชไรพชผกเศรษฐกจท สาคญ ไดแก ขาว หอมแดง หอมหวใหญ กระเทยม ขาวโพดเลยงสตว สมเขยวหวาน มะมวง ลาไย และลนจ ซ งลาไยและลนจ เปนพชเศรษฐกจของจงหวดเชยงใหม

- ศนยกลางดานสนคาหตถกรรม จงหวดเชยงใหมมความเจรญทางดานวฒนธรรม สงผลใหมงานศลปหตถกรรมและงานชางท หลากหลาย มผลตภณฑ OTOP จานวน 1,181 ราย 3,296 ผลตภณฑ

- ศนยกลางการประชมและจดนทรรศการนานาชาต (MICE) จงหวดเชยงใหมมศนยประชมและแสดงสนคานานาชาตเฉลมพระเกยรต 7 รอบ พระชนมพรรษา เปนศนยประชมท มขนาดใหญท สดในอาเซยน ขนาดพนท ทงหมด 326 ไร แบงเปนพนท จดงานภายในอาคารกวา 60,000 ตารางเมตร พนท จดงานภายนอกอาคารกวา 7,443 ตารางเมตร และท เหลอเปนพนท ใชสอยสาธารณะอกกวา 365,000 ตารางเมตร รองรบจานวนนกทองเท ยวท เขามาประชมประมาณ 4.5 ลานคนตอป สงเสรมรายไดเก ยวกบธรกจ MICE ในเชยงใหมเตบโต 10 – 15 % โดยป 2554 ธรกจ MICE สรางรายไดใหกบเชยงใหมประมาณ 3.35 พนลานบาท ขณะท ตลาดในอาเซยนมศกยภาพจากผเขามาในธรกจ MICE ประมาณ 3 พนลานคนตอป สามารถจดกจกรรมไดหลากหลาย เชน การจดงานทางวฒนธรรม งานโชว งานคอนเสรต เชนเดยวกบศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพคอารนาเมองทองธาน และศนยนทรรศการและการประชมไบเทค

นอกจากน ทาเลท ตงของศนยประชมฯ ยงมความโดดเดน ทงในดานการขนสง การเดนทางดวยรถไฟ เคร องบน และรถยนต อกทงบรรยากาศสวยงามแวดลอมไปดวยทศนยภาพอนงดงามของธรรมชาต หอมลอมดวยภเขา อากาศเยนสบายตลอดทงป และอยไมไกลจากตวเมอง ท พก โรงแรม รสอรท และรานอาหารตางๆ รวมทงใกลกบเสนทางทองเท ยวเชงธรรมชาตมากมาย เชน มอนแจม ปางชางแมสา สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต สวนสตวจงหวดเชยงใหม อทยานหลวงราชพฤษ ไนทซาฟาร เปนตน

- ศนยกลางดานการทองเท ยว จงหวดเชยงใหมมความโดดเดนและหลากหลาย สอดคลองกบ

กระแสความตองการของนกทองเท ยว เน องจากจงหวดเชยงใหมมความพรอมไมวาจะเปนเร องของความบนเทง ท พกอาศยรองรบดวยโรงแรมกวา 100 แหง ระบบสาธารณปโภค รวมถงระบบโลจสตกสท ครบครนทนสมย

ทงน รฐบาลยงมนโยบายสงเสรมใหกลมจงหวด เปนศนยกลางการพฒนาการคา การลงทนการทองเท ยวและการศกษาเช อมโยงกบประเทศ GMS กลมประเทศ BIMSTEC

Page 40: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 36

3.1 สถานการณของประเทศไทย 3.1.1 สถานการณดานเศรษฐกจ

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดรายงานภาพรวมสถานการณดานเศรษฐกจของประเทศไทยป 2545 – 2554 ไวดงน

2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 ภาพรวม 5.3 7.1 6.3 4.6 5.1 5.0 2.5 -2.3 7.8 0.1 เกษตรกรรม 0.7 12.7 -2.4 -1.8 5.0 1.2 4.2 1.3 -2.3 4.1

อตสาหกรรม 7.1 10.7 8.2 5.2 5.9 6.2 3.9 -6.1 13.9 -4.3

บรการและอ นๆ 5.0 3.6 6.7 5.4 4.5 4.9 1.1 0.0 5.1 2.9

นอกจากนยงไดประเมนสถานการณดานเศรษฐกจและประมาณการสถานการณเศรษฐกจของประเทศไทยในอก 10 ขางหนาไวดงน

เฉล ย 5 ป (2550 – 2554)

เฉล ย 10 ป (2545 – 2554)

5 ป (2555 – 2560)

10 ป (2561 – 2570)

ภาพรวม 2.6 4.2 6.0 5.0 - เกษตรกรรม 1.7 2.3 2.8 4.2 - อตสาหกรรม 2.7 5.1 7.8 5.1 - บรการอ นๆ 2.8 3.9 6.1 5.2

บททบทท 33 การวเคราะหสภาพแวดลอมการวเคราะหสภาพแวดลอม

Page 41: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 37

โครงสรางเศรษฐกจ อตสาหกรรม

เปนตวขบเคล อนระบบเศรษฐกจ มอตราเตบโตเฉล ยสงสด รอยละ 5.1

เกษตร แหลงรายไดหลก คนสวนใหญเปนฐานในการสรางมลคาเพ มของอตสาหกรรม มแนวโนมการใชเพ อผลต พลงงาน วสดชวภาพ แตไมสามารถพฒนาผลตภาพการผลตได การแปรรปเพ อเพ มมลคาสนคานอย

บรการ เปนแหลงจางงานขนาดใหญ มสดสวนแรงงานสงถงรอยละ 45 (ชวง 5 ปท ผานมา) สวนใหญยงคงเปนแรงงานระดบลาง สดสวนคาตอบแทนแรงงานตอมลคาเพ มจงคอนขางต า

3.1.2 สถานการณดานสงคม

สถานการณความเหล อมลาทางรายไดของประชากรและโอกาสการเขาถงทรพยากร ทาใหสดสวนรายไดระหวางกลมคนรวยรอยละ 10 ของประชากร กบกลมคนจนรอยละ 10 ของประชากรมความแตกตางกนมาก โดยรายไดของกลมคนรวยท สดกบกลมคนจนท สดนนหางกน 22.8 เทา (ขอมลป 2552) เปนสาเหตนาไปสความขดแยงในสงคม และเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศ

3.1.3 สถานการณดานสงแวดลอมและภาวะโลกรอน

ความตระหนกถงภาวะโลกรอน สงผลกระทบตอการเปล ยนรปแบบการบรโภค ภาคการผลตจงจาเปนตองปรบตวและพฒนาการผลตใหมประสทธภาพ (Green production & Green productivity) ลดการใชพลงงานและการปลอยกาซ CO2 สรางอาชพสเขยว (Green Jobs) เพ อผลตสนคาและบรการท เปนมตรตอส งแวดลอม (Green products) และตอบสนองความตองการผบรโภค (Green demands)

33..22 สวนพฤกษศาสตรในตางประเทศสวนพฤกษศาสตรในตางประเทศ สวนพฤกษศาสตรจดเปนสถาบนเกาแกมากท สดสถาบนหน ง ท ไดเกดขนพรอมไป

กบความเจรญของอารยะประเทศ แสดงถงความเจรญรงเรองทางดานวชาการ วฒนธรรม และศลปะของประเทศนน วตถประสงคเดมแตแรกเปนเพยงสถานท รวบรวมพรรณไมท สวยงาม มาจดปลกไวดวยกนขาดไมใหญโตนก ตอมาไดมการรวบรวมพรรณไมท มคณคาเปนยาสมนไพรหรอท มคาทางเศรษฐกจไวดวย และมการขยายพนท กวางขวางขน ทาใหนาไปสการศกษาท เก ยวกบพชหลายสาขาควบคกนไปอยางตอเน อง ตอมาเม อมการรวบรวมพนธไมจากตางถ นมาปลกเพ มขน ทาใหสวนพฤกษศาสตรไดรบความนาสนใจและมความสาคญมากขน กลายเปน

Page 42: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 38

แหลงศกษาธรรมชาตท ใหประโยชนทงทางดานวชาการ การทองเท ยวเชงนเวศและการพกผอนหยอนใจควบคไปกบการพฒนาเศรษฐกจดานพชของประเทศดวย

สวนพฤกษศาสตรท จดตงขนในระยะแรกๆ กระจายอยท วโลก ทงในคาบสมทรอาหรบ จน และเมกซโก แตไมมบนทกหลกฐานปรากฏแนชด ในภาวะท เกดสงครามขน สวนพฤกษศาสตรจะไมไดรบการดแล ถกทอดทง หรอตนไมถกหยบฉายเคล อนยายและทาลายไปในท สด ท มบนทกเปนหลกฐานปรากฏไดแกสวนพฤกษศาสตรในทวปยโรปท ไดเร มกอตงขนในป ค.ศ.1543 ท เมองปซา ประเทศอตาล เพ อรวบรวมพนธพชท เปนสมนไพรและยารกษาโรคมาจดปลกใหเปนแหลงศกษาของนกปราชญและนกศกษาแพทยทงในประเทศอตาลและท เดนทางมาจากประเทศใกลเคยงอ นๆ ซ งทาใหงานดานสวนพฤกษศาสตรมการต นตวขนอยางรวดเรว และมการจดตงสวนพฤกษศาสตรขนมากอกหลายแหง ท ยงปรากฏอยจนถงปจจบนไดแกสวน Padua (1545). Florence (1545) และ Bologna (1547) ประเทศอตาล : Zurich (1560) ประเทศสวสเซอรแลนด : Leiden (1577) และ Amsterdam (1682) ประเทศเนเธอรแลนด : Leipzig (1579) และ Berlin (1679) ประเทศเยอรมนน : Paris และ Montpellier (1598) ประเทศฝร งเศส ; Uppsala (1655) ประเทศสวเดน ; Oxford (1621), Edinbugh (1670) และสวน Kew (1841) ประเทศองกฤษมการรวบรวมพชจากแหลงตางๆ ทงในยโรปและทวปอ นๆ ท มความสวยงามแปลกตา และท คาดวาจะสามารถใหประโยชนทางดานเศรษฐกจและท เปนยารกษาโรค จดปลกไวในสวนพฤกษศาสตรเหลานโดยจดเปนหองสมดในธรรมชาต (Living library) และมการศกษาวจยและทดลองหาประโยชนตางๆ จากพชท รวบรวมไวเหลานปรากฏ

หลกฐานในส งตพมพตางๆ ไวมากมาย

สวนพฤกษศาสตรท มช อเสยงหลายแหงไดรบการจดสรางขนในชวงท เปนประเทศดอยพฒนา สรางในระยะแรกโดยประเทศเจาของอาณานคม ซ งมงประโยชนท จะไดรบจากการศกษาพชในทองถ นนนๆ เปนหลก โดยเฉพาะพชเศรษฐกจ สวนพฤกษศาสตรดงกลาวไดแก สวนพฤกษศาสตรท อยใตอาณานคมของประเทศองกฤษ ฝร งเศส สเปน และเนเธอรแลนด ท มการบนทกไว อาท ในทวปแอฟรกาตอนกลาง ป ค.ศ.1735 สวนพฤกษศาสตร Pamplemousses (ปจจบน Royal Botanic Gardens Pamplemousses) สรางขนท เกาะ Mauritius ซ งเปนทาเรอสาคญภายใตอาณานคมของฝร งเศส ทงนเพ อเปนแหลงพกและจดสงเสบยง ผก พชสด ผลไมใหกบเรอเดนสมทรของประเทศฝร งเศส ตอมาไดมการนาเอาพชเคร องเทศหลายชนดและมนสาปะหลงมาทดลองปลก รวมถงพชในยานนนท คาดวาจะเปนประโยชนทางเศรษฐกจอกหลายชนด

33..33 สวนพฤกษศาสตรในทวปเอเชยสวนพฤกษศาสตรในทวปเอเชย

การสรางสวนพฤกษศาสตรในทวปเอเชยเกดขนมาพรอมๆ กบการลาอาณานคมและการตดตอคาขายกบประเทศทางเขตศนยสตรของประเทศมหาอานาจยโรป สวนพฤกษศาสตรในสมยนนจงมบทบาทในการเกบสะสมพนธไมในทองถ นนนๆ เปนหลก เพ อนามาศกษาวจย

Page 43: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 39

หาคณคาทางเศรษฐกจสาหรบประโยชนทางการคา ในการเกบรกษาพรรณไมในสวนพฤกษศาสตร ใชวธแบงหมวดหมตามหลกอนกรมวธานของ Linnaeus ซ งจะเกดความสะดวกและเปนประโยชนมาก เม อมจานวนพชสะสมมากขน มการจดตงสวนพฤกษศาสตรขนาดใหญระดบสากลขนหลายแหลง ซ งในปจจบนมจานวน 6 แหง ดงน

1) สวนพฤกษศาสตรอนเดย ในกลกตตา ประเทศอนเดย 2) สวนพฤกษศาสตรปนง ประเทศมาเลเซย 3) สวนพฤกษศาสตรโบอร ประเทศอนโดนเซย 4) สวนพฤกษศาสตรสงหล ประเทศศรลงกา 5) สวนพฤกษศาสตรสงคโปร ประเทศสงคโปร 6) สวนพฤกษศาสตรโตเกยว ประเทศญ ปน เปนสวนพฤกษศาสตรของไทย 2 แหง อก 6 แหงท เหลอมความสาคญในดานความ

เกาแก และมจานวนพรรณไมเกบสะสมไวมาก และจะกลาวเพ มเตมอกเลกนอยเฉพาะสวนพฤกษศาสตรอนเดย โบกอร สงหล และสงคโปร ประเทศท ตงของสวนพฤกษศาสตรเหลานเคยเปนอาณานคมของประเทศในยโรป

33..44 สวนพฤกษศาสตรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและจนสวนพฤกษศาสตรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและจน

จากขอมลของ Botanic Gardens Conservation International (BGCI) ป ค.ศ.2013 และขอมลขององคการสวนพฤกษศาสตร (2556) ในภมภาคอาเซยนมสวนพฤกษศาสตรท เปนของเอกชนและรฐบาล รวม 48 แหง ดงน

ประเทศ ชอสวน/หนวยงาน เมอง/รฐ สงคโปร 1. Singapore Botanic Gardens Singapore City 2. Garden by the Bay อนโดนเซย 1. Cabang Balai Kebun Raya Eka Karya Bali Bali 2. Center for Plant Conservation – Bogor

Botanic Gardens Bogor/Java

3. Cibodas Botanic Gardens Cianjur/west Java 4. Purwodadi Botanic Garden Pasuruan/East Java

มาเลเซย 1. Penang Botanic Gardens Penang/Penang 2. Taman Botani Putrajaya Putrajaya 3. Agricultural Conservation Park Serdang/Selangor

Page 44: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 40

ประเทศ ชอสวน/หนวยงาน เมอง/รฐ บรไน ไมมสวนพฤกษศาสตร ฟลปปนส 1. Siit Arboretum Botanical Garden Dumaguete/Negros

Oriental 2. La Union Botanical Garden La Union 3. Northwestern University Ecotourism Park

and Botanic Gardens Laoag City/IIocos Norte

เวยดนาม 1. Hanoi Botanic Garden Hanoi 2. Hanoi University of Pharmacy Hanoi 3. Jardin Botanique de Saigon Ho Chi Minh City 4. Saigon Zoo and Botanical Garden Ho Chi Minh City 5. Cuc Phuong Botanic Garden Ninh Binh 6. Tam Dao Botanic Garden Tam Dao/Vinh Phuc

Province กมพชา ไมมสวนพฤกษศาสตร ลาว 4 Pha Tad Ke Garden Luang Prabang พมา 1. Government Botanical Gardens Maymo 2. The Agri-Horticultural Society of Burma Rangoon 3. Wildlife and Sancturies Division –

Forestry Department Yangon

4. Kandagi Botanic Garden, Pyin Oo Lwin ไทย 1. Eastern (Khao Hin Son) Botanic Garden Chachoengengsao 2. Nong Nooch Tropical Botanical Garden Chonburi 3. Walai Rukhavej Botanical Research

Institute Mahasarakham

4. Phuket Zoo Co.,Ltd. Phuket 5. Central Phukae Botanic Gardens Sara Buri 6. Peninsular Botanic Garden (Thung Khai) Trang 7. Northeastern Dong-fa Huan Botanic Ubon Ratchathani

Page 45: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 41

ประเทศ ชอสวน/หนวยงาน เมอง/รฐ 8. Queen Sirikit Botanic Garden Chiang Mai 9. Romklao Botanic Garden Romklao/Phitsanulok 10. Rayong Botanic Garden Klaeng/Rayong 11. Mueang Phon Botanic Garden Phon/Khon Kaen 12. Pramaeya Botanic Garden Mueang/Sukhothai จน 1. Chengdu Botanical Garden (Sichuan) Chengdu/Sichuan 2. South China Botanical Garden, Chinese

Academy of Sciences Guangzhou/Guangdong

3. Arboretum of Guizhou Institute of Forestry Science

Guiyang/Guizhou

4. Hangzhou Botanical Garden Hangzhou/Zhejiang 5. Zhejiang Ecological Botanical Garden Linan/Zhejiang 6. Medicinal Botanic Garden, Second

Military University (Shanghai) Shanghai/Shanghai

7. Shanghi Botanical Garden Shanghai/Shanghai 8. Shenzhen Fairy Lake Botanical Garden Shenzhen 9. Arboretum of Hainan institute of Forestry

Science Tunchang/Xinjiang

10. Turpan Desert Botanic Garden Turpan/Xinjiang 11. Wuhan Botanic Garden Wuchang/Hubei 12. Beijing (Northern) Botanical Garden Xiangshan/Beijing 13. Beijing Botanical Garden Xiangshan/Beijing 14. Xishuangbanna Tropical Botanical

Garden, CAS Xishuangbanna/Yunnan

15. Zhejiang Zhoushan Island Arboretum Zhoushan/Zhejiang

Page 46: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 42

ซ งจากการศกษาและคนหาขอมลมสวนพฤกษศาสตรท นาสนใจใชเปนขอมลเพ อเปรยบเทยบการดาเนนงานกบองคการสวนพฤกษศาสตร รวมทงมท ตงอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และประเทศสาธารณรฐประชาชนจน จานวน 7 แหง ดงน

1) South China Botanical Garden

หวเรอง ประเดน

ขอมลพนฐาน - กอตงขนในป ค.ศ.1929 ภายใตการดแลของสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน - ตงอยท เมองกวางโจว มณฑลกวางตง สาธารณรฐประชาชนจน - ครอบคลมพนท 1155 เฮกตาร - มสภาพภมอากาศแบบอบอนชน ลกษณะอากาศของเขตนคออากาศอบอน

ฤดรอนอากาศรอนมฝนตกชกตลอดทงป หอพรรณไม - ถอเปนหน งในสามแหงของหอพรรณไมท มช อเสยงท สดในจน มตวอยางของ

พชท มทอลาเลยงมากกวาหน งลานตวอยาง และสามารถจาแนกไดรวม 7,000 ชนด

งานวจย - หวขอหลกในงานวจยประกอบดวยการเปล ยนแปลงของโลกและระบบนเวศ ระบบของพชและววฒนาการทางชววทยา การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ และการประยกตใชอยางย งยน

พรรณไม - สกลแมกโนเลย - ปาลม - พชตระกลขง - บอนไซ - ไผ - ตนไมสาหรบปรบแตงภมทศน

งบประมาณในการด าเนนงาน

- ไดรบการสนบสนนจากสภาประชาชนแหงชาตจน ผานทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

จ านวนนกทองเทยว - มากกวา 500,000 คนตอป ทงจากภายในประเทศและชาวตางประเทศ Website www.scib.cas.cn

Page 47: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 43

2) Xishuangbanna Tropical Botanical Garden

หวเรอง ประเดน ขอมลพนฐาน - กอตงขนในป ค.ศ.1959 ภายใตการดแลของสถาบนวทยาศาสตร

แหงชาตจน - ตงอยท เขตปกครองตนเองพเศษสบสองปนนา - คลอบคลมพนท 900 เฮกตาร - สภาพภมอากาศแบบปาฝนเขตรอน มฝนตกชก ไมมหมะตก อากาศ

ไมนาวเยนจนเกนไป ผนดนจงอดมไปดวยปาไมเขตรอน มความหลากหลายทางชวภาพ

หอพรรณไม - การจดเกบหลกของหอพรรณไมของสวนปาดบชนสบสองปนนา มงเนนท พชท มทอลาเลยงเขตเขตมณฑลยนาน

งานวจย - มงานวจยสกดตวยาจากพช เชน ตนเลอดมงกร (จนทนผา Dracaena cochinchinensis) วงศ Agavaceae พชชนดนมอายยน มคณคาทางยาชวยรกษาเลอกลมสตร ยงมเหดหลนจอปลกไวท น ดวย

พรรณไม - ปาลม - ไทร - สวนพชยางและพชสงกล นหอม เปนพนท รวบรวมพชมกล นหอม

(Aromatic plants) มกระดงงา (สะบนงา) ในสวนนมประมาณ 100 กวาสายพนธ ตมสกดนาหอมออกมาสวนใหญขยายพนธโดยการตอน

งบประมาณในการด าเนนงาน

- ไดรบการสนบสนนจากสภาประชาชนแหงชาตจน ผานทางสถาบนจน ผานทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

จ านวนนกทองเทยว - มากกวา 500,000 คนตอป Website www.xtbg.cas.cn

Page 48: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 44

3) Singapore Botanical Garden

หวเรอง ประเดน

ขอมลพนฐาน - กอตงขนในป ค.ศ.1859 ภายใตการดแลของกระทรวงพฒนาการแหงชาตสงคโปร - ตงอยท สาธารณรฐสงคโปร - ครอบคลมพนท 74 เฮกเตอร - สงคโปรอยใกลเสนศนยสตร จงมอากาศและพชพรรณธรรมชาต

แบบรอนชน แตไดรบอทธพลจากลมทะเล จงชวยใหมอากาศเยนสบาย

หอพรรณไม - มจานวนตวอยางท เกบรวบรวมไวกวา 650,000 ตวอยาง จานวน 6,800 ชนด

งานวจย - การปรบปรงพนธกลวยไม โดยเฉพาะชวงป ค..1925 – 1949 ภายใตผอานวยการสวน Professor Eric Holttum และไดตง National Orchid Garden ในเวลาตอมา นอกจากนยงมการผสมพนธกลวยไม Vanda Miss Joaquim ซ งกาหนดใหเปนดอกไมประจาชาตของสงคโปร

พรรณไม - พรรณไมเดนและถอเปนไมมรดกของสวน คอพรรณไมท ปลกมานาน และมขนาดใหญ เชน กระทง Calophyllum inophyllum กนเกรา (Fagraea fragrans) แซะ (Millettia atropurpurea) และอายกลง (Sindora wallichii)

งบประมาณในการด าเนนงาน

- ไดรบการสนบสนนจากรฐบาลสงคโปร

จ านวนนกทองเทยว - ประมาณ 4,000,000 คนตอป Website www.sbg.org.sg

Page 49: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 45

4) Bogor Botanical Garden

หวเรอง ประเดน

ขอมลพนฐาน - กอตงขนในป ค.ศ.1817 ภายใตการดแลของสถาบนวทยาศาสตรอนโดนเซย - ตงหางจากกรงจากาตา เมองหลวงของประเทศอนโดนเซยไปทาง

ตอนใตประมาณ 60 กโลเมตร - ครอบคลมพนท 80 เฮกเตอร - พนท สวนพฤกษศาสตรสวนใหญเปนท ราบ มแมนาไหลผานกลาง

พนท - ระดบความสงจากระดบนาทะเล 235 – 260 เมตร อณหภมสงสด

เฉล ย 30.2C อณหภมต าสดเฉล ย 21.4C หอพรรณไม - รอยละ 60 ของตวอยางท ถกรวบรวมในหอพรรณไม เปนพชท พบได

จากประเทศอนโดนเซย งานวจย - งานวจยดานพฤกษศาสตรและรวบรวมพรรณไมแถบหมเกาะใน

ประเทศอนโดนเซย พรรณไม - บกยกษ ซ งเปนสญลกษณของสวนพฤกษศาสตรโบเกอร

- มะเกม Canarium spp. - สระรวมพรรณไมนา รวมไปถงสระบววคตอเรย

งบประมาณในการด าเนนงาน

- ไดรบการสนบสนนจากรฐบาลอนโดนเซย

จ านวนนกทองเทยว - Website www.bogorbotanicgardens.org

Page 50: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 46

5) Kunming Botanical Garden

หวเรอง ประเดน ขอมลพนฐาน - กอตงขนในป ค.ศ. 1938 ภายใตการดแลของสถาบนวทยาศาสตร

แหงชาตจน - ตงอยหางจากตวเมองคนหมงประมาณ 12 กโลเมตร - ภมอากาศเยนสบาย ฤดหนาวอากาศไมหนาวจดและฤดรอนอากาศ

ไมรอนจด หอพรรณไม - เปนหอพรรณไมท ใหญเปนอนดบสองของจน

- มตวอยางมากกวา 1.22 ลานตวอยาง ประมาณ 12,000 ชนด งานวจย - ดานวทยาศาสตร การจาแนกประเภทพนธไม การศกษาสรระ

ศาสตรของพนธไม การศกษาพฤกษศาสตรชาตพนธหรอพฤกษศาสตรพนบาน - มการศกษาความหลากหลายทางชวภาพเพ อการพฒนาอยางย งยน

ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต พรรณไม - สวนดอกชา พนท ทงหมด 150 กวาไร เปนสวนพฤกษศาสตรพเศษ

ใหญท สดของประเทศจน - สวนดอกตนนกแขกเตา มพนท ทงหมด 60 ไร เพาะปลกดอกตนนก

แขกเตาท มณฑลยนนานหลายประเภท 10,000 กวาตน แบงเปนสวนดอกตนนกแขกเตา สวนตนไหม

งบประมาณในการด าเนนงาน

- ไดรบการสนบสนนจากสภาประชาชนแหงชาตจน ผานทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

จ านวนนกทองเทยว - Website

Page 51: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 47

6) Chenshan Botanical Garden

หวเรอง ประเดน

ขอมลพนฐาน - กอตงขนในป ค.ศ.2007 ภายใตการดแลของสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน - ตงอยท เขตซงเจยง เมองเซ ยงไฮ - ครอบคลมพนท 207 เฮกเตอร - อยในเขตมรสมรอนเอเชยเหนอ แบงเปน 4 ฤดชดเจนและมปรมาณ

ฝนและแสงแดดท เพยงพอ ฤดใบไมผลและฤดใบไมรวงระยะเวลาคอนขางสน ฤดหนาวและรอนคอนขางยาวนาน

หอพรรณไม - ปจจบนมการเกบรวบรวมตวอยางพชเปนจานวนกวา 50,000 ตวอยาง โดยรวบรวมไวในหองเกบตวอยางท มขนาดกวา 100 ตารางเมตร

งานวจย - รฐบาลไดลงทนในการกอสรางทงสวนรวมไปถงกลมอาคารเรอนกระจก เปนเงนกวา 319 ลานเหรยญสหรฐ โดยมชาวเยอรมนเปนผออกแบบ

พรรณไม - พชวงศจาปา - วงศกหลาบ - เชอรร - พชนา - พชสมนไพร - พชเศรษฐกจ

งบประมาณในการด าเนนงาน

- ไดรบการสนบสนนจากสภาประชาชนแหงชาตจน ผานทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

จ านวนนกทองเทยว - Website www.csnbgsh.cn

Page 52: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 48

7) Pha Tad Ke Botanical Garden

หวเรอง ประเดน ขอมลพนฐาน - อยระหวางการดาเนนการพฒนา คาดวาจะแลวเสรจและเปดใหเขา

ชมไดในอก 2 ปขางหนา หอพรรณไม - งานวจย - ทาการวจยเก ยวกบพชท อยในปา และการประยกตใชของพช

ประจาถ น พรรณไม - อนรกษพชในถ นท อยอาศย งบประมาณในการด าเนนงาน

-

จ านวนนกทองเทยว - Website www.pha-tad-ke.com

Page 53: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 49

33..55 สวนพฤกษศาสตรในประเทศไทยสวนพฤกษศาสตรในประเทศไทย

การจดสรางสวนพฤกษศาสตรในประเทศไทย ไดเคยพยายามทามาแลวในอดต แตไมประสบผลสาเรจ เม อพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวฯ เสดจขนครองราชย ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดสรางสวนในลกษณะของสวนพฤกษศาสตรขนในสวนลมพน พรอมๆ กบการจดสรางสยามรฐพพธภณฑตามพระราชประสงคของสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว แตกไมสาเรจดงพระราชประสงค ตอมาในป พ.ศ. 2478 ไดมการจดตงสมาคมพชกรรมแหงประเทศสยามขน และไดพยายามจดทาสวนลมพน ใหเปนสวนพฤกษศาสตรอกครงหน งแตกไมสาเรจอก

ประเทศไทยไมเคยมหลกฐานการจดสรางสวนพฤกษศาสตรมากอน แตกมความสนใจในการนาพนธพชใหมๆ เขามาในประเทศ ซ งมมาตลอดเวลาควบคกบการคาขายหรอตดตอราชการกบตางประเทศ ตงแตสมยพระนารายณมหาราช แตจะนามาจดสวนในลกษณะอทยานดงปรากฏในประวตศาสตรและวรรณคดไทย ในสมยสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระองคทรงสนพระทยเกบสะสมพนธพช เม อเสดจประพาสตางประเทศแตละครงพระองคจะทรงนาพนธพชใหมๆ เขามา พระองคมพระราชดารใหจดสราง เรอนเพาะชาในพระราชวงสวนดสต สาหรบเกบสะสมพนธพชตางๆ ไว เม อเวลาเสดจประพาสเย ยมราษฎรในหวเมองกจะพระราชทานพนธใหไปปลก และทกครงท มการตดถนนสายใหม พระองคจะทรงใหปลกตนไมกอน โดยนามาจากเรอนเพาะชาภายในพระราชวงสวนดสต ทรงเอาพระราชหฤทยใสและทรงประณต ในการเลอกพนธไมใหเหมาะกบสภาพถนนแตละทาเลไป ถนนอะไรควรปลกพนธพชชนดใด เพ อใหเหมาะสมกบส งแวดลอม เกดความรมร นเปนระเบยบและสวยงาม และมพระราชดารใหปลกบวสายหลากส ในคนาสาหรบเปนท พกผอนของประชาราษฎร ดงนนถงแมประเทศไทยจะไมเคยมการสรางสวนพฤกษศาสตรมากอน แตกมการสะสมพนธพช ขยายพนธพชและนามาปลกไวตามถนนตางๆ

กรมปาไม ไดดารจดสรางสวนพฤกษศาสตรขนเปนครงแรกท บรเวณพระพทธบาท จงหวดสระบร เม อป พ.ศ. 2484 แตพนท ไมเหมาะตอการเจรญเตบโตของพช เน องจากขาดแหลงนาและดนไมด กรมปาไมจงเลอกใหมท ปาพแค ชายดงพญาเยน มเนอท ประมาณ 3,750 ไร การพฒนาสวนพแคดาเนนไปชามาก เพราะรฐบาลไมเหนความสาคญและไดรบงบประมาณไมเพยงพอ

สวนพฤกษศาสตรของประเทศไทยในปจจบนจาแนกตามหนวยงานท สงกดออกเปน 3 ประเภท คอ

1. สวนพฤกษศาสตรสงกดกรมอทยานสตวปาและพนธพช กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม สวนท สงกดกรมปาไมม 2 ลกษณะ ไดแก

1.1 สวนพฤกษศาสตร มบทบาทในการรวบรวมพนธพชทกชนดตามหลกอนกรมวธานและนเวศวทยา เชนเดยวกบสวนพฤกษศาสตรท วไป ใชสาหรบศกษาทางพฤกษศาสตรโดยเฉพาะ และเปนสถานท พกผอนหยอนใจไดดวย ในสวนพฤกษศาสตรจะปลกพนธพชทงไมพนเมองและตางประเทศ โดยแยกเปนหมวดหม เปนวงศ และสกล ตามลาดบ

Page 54: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 50

ความสาคญของชนดไมนนๆ นอกจากนนยงทาการอนรกษและขยายพนธพชหายากและใกลจะสญพนธของไทย สวนพฤกษศาสตรท สงกดกรมปาไมนจดสรางไวทกภาคของประเทศไทย ขนาดของพนท ประมาณ 800 – 2,500 ไร ปจจบนมอย 7 แหง และอก 8 แหง เปนสวนพฤกษศาสตรรวบรวมพชจากวรรณคดไทยและสวนรวบรวมพรรณไมปา

1.2 สวนรกขชาต เปนสวนท มเนอท นอยกวาสวนพฤกษศาสตร สรางขนเพ อปลกรวบรวมพนธไมตางๆ โดยเฉพาะไมยนตนท มคาหายากในทางเศรษฐกจและพชไมดอกท หายากซ งมอยในทองถ น แตมไดปลกเปนหมวดหมเหมอนสวนพฤกษศาสตร หากแตมช อพนธไมตดไว มการทาถนนทางเดนเพ อเขาชม จดมงหมายเพ อการพกผอนหยอนใจโดยเฉพาะ และใหผเขาพกผอนไดรบความรเก ยวกบพนธไมไปดวย ขนาดของสวนรกขชาตประมาณ 25 - 100 ไร สวนรกขชาตในปจจบนนบได 53 แหง

2. สวนพฤกษศาสตรสงกดกรงเทพมหานคร ไดแก สวนพฤกษศาสตรในสวนหลวง ร.9 ตงอยท แขวงหนองบอน เขตพระโขนง กรงเทพมหานคร มพนท ประมาณ 500 ไร พนท นสวนหน งเปนของกรงเทพมหานครท ซอไวนานแลว และบางสวนไดรบบรจาคจากผมจตศรทธา กรงเทพมหานครและมลนธสวนหลวง ร.9 จดสรางขนถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ในวโรกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ ในป พ.ศ. 2530 โดยมจดมงหมาย ดงน

1) เปนสวนสาธารณะ เพ อถวายพระบาทสมเดจพระเจาอย หวฯ ในวโรกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ ในป พ.ศ. 2530

2) เปนสถานท พกผอนหยอนใจของประชาชนท วไป 3) เปนศนยกลางรวบรวมสะสมและอนรกษพชพนธไม ทงในประเทศและ

ตางประเทศใหเปนสวนพฤกษศาสตรท สมบรณแบบแหงแรกของประเทศไทย 4) สงเสรมวชาการดานการศกษา คนควาวจย และเผยแพรความรดาน

พฤกษศาสตรแกนกเรยน นกศกษา และประชาชนท วไป 5) ปลกฝงทศนคตในการอนรกษธรรมชาตแกเยาวชนและประชาชนท วไป 6) ประกอบกจการสาธารณะประโยชน และการกศลตางๆ รวมทงทะนบารง

สงเสรมและพฒนาสวนสาธารณะ 7) รวมมอกบองคการกศล และหนวยงานทางราชการในกจการตางๆ 8) ไมดาเนนการเก ยวของกบการเมอง สวนพฤกษศาสตรในสวนหลวง ร.9 เปนสวนพฤกษศาสตรสมบรณแบบตาม

หลกอนกรมวธานและนเวศวทยา เน องจากหนาท ของสวนพฤกษศาสตรปจจบนไดเพ มจากการเปนสถานศกษาวจยของนกวทยาศาสตรเพยงอยางเดยว มาเปนท พกผอนหยอนใจในเชงทศนศกษาเพ มขนอกอยางหน ง การจดรวบรวมพนธไมจงมงเนนการจดภมทศนใหสวยงามจาเรญตาดวย สวนของสวนพฤกษศาสตรมเนอท สทธประมาณ 90 ไร และหากนบท จอดรถและคนาดวยกจะมเนอท รวมเปน 120 ไร นบวาเปนสวนพฤกษศาสตรท มขนาดเลกมาก เนอท ภายในสวนมการแบงออกเปนสวนๆ แตละสวนมคนาเพ อการชลประทานและการระบายนาลอมรอบ สวนพฤกษศาสตรสวนหลวง ร.9 ทาการเกบรวบรวมพนธไมทงของไทยและ

Page 55: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 51

ตางประเทศ ทาการอนรกษและขยายพนธพชหายากและใกลสญพนธ เชนเดยวกบสวนพฤกษศาสตรอ นๆ ปจจบนมหอพรรณไมเกบรวบรวมตวอยางพรรณพชอดแหงอยประมาณ 5,000 ตวอยาง มหองสมดขนาดเลก มเรอนเพาะชา และเรอนอนบาลพช แตยงไมมหองปฏบตการสาหรบงานวจยทางพฤกษศาสตรชนสง

3. สวนพฤกษศาสตร สงกดองคการสวนพฤกษศาสตร ไดแกสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกตมสถานภาพเปนรฐวสาหกจ ดาเนนการภายใตพระราชกฤษฎกาจดตงองคการสวนพฤกษศาสตร พ.ศ. 2535 ไดรบงบประมาณและพนท เร มดาเนนการระยะแรกเม อป พ.ศ.2536 โดยใชพนท จดสรรจากกรมปาไม จานวน 6,500 ไร ตงอยท บรเวณชายเขตอทยานแหงชาตดอยสเทพ-ปย ทองท ตาบลแมแรม อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม เปนพนท ท มความอดมสมบรณ มทางนาไหลผานตลอดป ภมประเทศเปนพนท ราบและสงสลบเปนชนตางๆ ตงแตระดบความสง 400 เมตรขนไปจนถงระดบความสงประมาณ 1,200 เมตรเหนอระดบนาทะเล

ดงนนเม อเปรยบเทยบบทบาท หนาท และกจกรรมของสวนพฤกษศาสตรไทยแลว สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต องคการสวนพฤกษศาสตรจะมความสมบรณแบบมากท สด เพราะ มการดาเนนงานท ครบวงจรมทงหอพรรณไม หองสมดสวนพฤกษศาสตร พพธภณฑพช หองปฏบตการ และศนยฝกอบรมบคคลากร

33..66 การวเคราะหการวเคราะหสภาพแวดลอมสภาพแวดลอมภายในภายในและภายนอก และภายนอก ((SSWWOOTT AAnnaallyyssiiss))

3.6.1 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน

ในการวเคราะหสภาพแวดลอมขององคการฯ ไดนากรอบแนวคด 7s Model ของ Mckinsey มาใชในกระบวนการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน ซ งประกอบดวย 7 ปจจย ดงน

1) คานยมรวม (Shared Values) คอ BOTANIC BEST หมายถง (1) BOTANIC หมายถง ภารกจขององคการสวนพฤกษศาสตรในการเปนสวน

หน งท ทาหนาท อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ (2) BEST หมายถง วฒนธรรมองคกร คอ การสรางสดยอดทมงานท มความ

ชานาญเฉพาะ

Page 56: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 52

2) กลยทธ (Strategy) องคการสวนพฤกษศาสตรไดกาหนดตาแหนงเชงยทธศาสตร (Strategic

Positioning) ของการพฒนาออกเปน 3 ชวงเวลา ดงน ป 2556 – 2558 ป 2559 – 2561 ป 2561 เปนตนไป

กาหนดยทธศาสตรในการดาเนนงานเพ อใหบรรลเปาหมายในการพฒนาทง 3

ชวงระยะเวลาออกเปน 6 ยทธศาสตร ดงน ยทธศาสตรท 1 : พฒนาสวนสวยแหงการเรยนรคความเพลดเพลน (Garden

of Edutainment) โดยกาหนดเปาประสงคใหสวนแตละแหงมอตลกษณ มความสวยงาม และเปนแหลงเรยนรท ตอบสนองความตองการของประชาชน

ยทธศาสตรท 2 : สงเสรมกระบวนการเรยนร เผยแพรและถายทอดองคความรสประชาชน โดยกาหนดเปาประสงคท จะใหประชาชนไดรบความรทางดานพชผานกระบวนการถายทอดองคความรในรปแบบตางๆ ซ งจะเปนการสรางจตสานกในการรกและหวงแหนในทรพยากรธรรมชาต

ยทธศาสตรท 3 : ศกษา วจยและพฒนาพนธพชเพ อเปนฐานในการพฒนาท ย งยน โดยกาหนดเปาประสงคท จะทาใหพรรณไมหายากของประเทศไทยไดรบการอนรกษ ศกษา พฒนา และสงเสรมใหมการใชประโยชนอยางย งยน

ยทธศาสตรท 4 : สงเสรมภาพลกษณและพฒนาธรกจ โดยกาหนดเปาประสงคท ทาใหประชาชนรบรและรจกสวนพฤกษศาสตรมากย งขน ตอยอดองคความรดานพรรณไมใหเกดประโยชนในเชงพาณชยและเพ มขดความสามารถในการหารายได

ยทธศาสตรท 5 : มงพฒนาใหเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม โดยกาหนดเปาประสงคท จะทาใหประชาชนมความเช อมม นและยอมรบในการดาเนนงานเพ อรกษาส งแวดลอมและการแสดงความรบผดชอบตอสงคม

ยทธศาสตรท 6 : เพ มสมรรถนะการบรหารจดการและพฒนาองคกร โดยกาหนดเปาประสงคท จะทาใหองคการฯ สามารถพฒนาขดสมรรถนะและความพรอมในการดาเนนงานเพ อทาใหประชาชนมความพงพอใจในการใชบรการมากย งขน

Leading Botanical Garden of Thailand เปนสวนพฤกษศาสตรชนนาในประเทศไทย และกาวสการเปนท รจกใน Se-Asia

Outstanding Botanical Garden in SE-Asia เปนท รจกและยอมรบในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และมทศทางกาวส Asia

Outstanding Botanical Garden in the World เปนท รจกและยอมรบในภมภาคเอเชย และการเขาสในระดบโลก

Page 57: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 53

3) โครงสราง (Structure) โครงสรางการบรหารงานขององคการฯ มรฐมนตรกระทรวงทรพยากรธรรมชาตซ งเปนกระทรวงเจาสงกดเปนผกากบดแลและวางนโยบายรวมกบคณะกรรมการ โดยมผอานวยการเปนผบรหารสงสด รองผอานวยการฝายบรหาร และฝายวชาการ และแบงโครงสรางการบรหารงานออกเปน 1 ศนย 4 สานก และ 5 สวน ดงน

(1) ศนยวจย – พฒนาสงา สรรพศร (2) สานกพฒนาสวนและปลกบารง (3) สานกพฒนาธรกจ (4) สานกอานวยการ (5) สานกตรวจสอบภายใน (6) สวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร (7) สวนพฤกษศาสตรระยอง (8) สวนพฤกษศาสตรขอนแกน (9) สวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย (10) สวนพฤกษศาสตรเกาะระ พงงา

Page 58: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 54

4) ระบบ (System) การดาเนนงานขององคการสวนพฤกษศาสตรไดรบการจดสรรงบประมาณจาก

รฐบาลเพ อการดาเนนงาน ดงนนระบบการบรหารงานภายในจงอางองกฎ ระเบยบ ขอบงคบของกระทรวงการคลงและหนวยงานราชการเปนสวนใหญ อาทเชน ระเบยบพสด ระเบยบขอบงคบวาดวยการจายเงนสวสดการ และสทธประโยชนตางๆ

โดยรปแบบของระบบท ใชในการตดตามและเพ มประสทธภาพในการดาเนนงานของกระทรวงการคลง คอ บนทกขอตกลงการประเมนผลประจาป โดยแบงออกเปน 3 สวน คอ การดาเนนงานตามนโยบาย การดาเนนงานของรฐวสาหกจ และการบรหารจดการองคกร เพ อเปนสวนผลกดนและเพ มประสทธภาพในการดาเนนงานขององคการฯ

นอกจากนองคการฯ ยงไมมการนาระบบบรหารจดการเพ อสรางมลคาเชงเศรษฐศาสตร (Economic Value Management : EVM) มาใชในกระบวนการบรหารจดการองคกรเพ อใหเกดการสรางมลคาเพ ม และคานงถงตนทนเงนทนอยางครบถวน โดยเฉพาะตนทนสวนของผถอหน และเพ อการพฒนาองคกรใหเกดประสทธภาพในการใชทรพยากรมากย งขน โดยไดมการวเคราะห Driver Tree ทง Financial Tree และ Operational Driver

Page 59: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 55

Page 60: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 56

นอกจากการวเคราะหปจจยขบเคล อนมลคาเชงเศรษฐศาสตรแลว องคการฯ ยงไดมการวเคราะหความออนไหวตอคา EP (Sensitivity Analysis) ทงในดานความออนไหวทางการเงนและความสามารถในการบรหารจดการ และนามาเช อมโยงระบบ EVM กบ BSC ในระดบองคกร ดงน

5) สไตล (Style)

รปแบบวธการทางานภายในองคการฯ แบงออกเปน 5 สานก ตามโครงสราง กลาวคอ ดานวชาการ ดานพฒนาและปลกบารง ดานบรหาร ดานพฒนาธรกจ ดานตรวจสอบภายใน และสวนสาขา 5 แหง โดยพนกงานในแตละสานกตางปฏบตหนาท ท แตกตางกน มการโยกยายสบเปล ยนกบในสวนของพนกงานในสายงานสนบสนน เชน พนกงานบรหาร พนกงานปฏบตการ แตในดานวชาการ เชนงานดานอนกรมวธานพช งานพชสวน และงานวจย ซ งเปนความรและความเช ยวชาญเฉพาะทาง มการแขงขนนอยมาก แตมการโยกยายจากนกวชาการไปเปนนกบรหาร เน องจากองคการฯ ขาดแคลนผบรหารในระดบสานก จงทาใหบคลากรตองปฏบตภารกจดานบรหารแทนงานวชาการ ซ งยงไมมนกวชาการรนใหมมาสบทอดตาแหนงและความเช ยวชาญไดทนเวลา

Page 61: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 57

6) บคลากร (Staff) บคลากรท ปฏบตงานในองคการสวนพฤกษศาสตร แบงออกเปน พนกงาน

จานวน 144 อตรา ลกจางช วคราว จานวน 6 อตรา ลกจางช วคราวรายวน จานวน 200 อตรา และลกจางโครงการ จานวน 224 อตรา รวมจานวน 574 อตรา ทงนหากวเคราะหในสวนของวฒการศกษาของบคลากรทงหมด จะไดดงน

ตารางท 5 : รอยละของบคลากรจ าแนกตามประเภท บคลากร จ านวน รอยละ

- พนกงาน 144 25.09 - ลกจางประจา 6 1.05 - ลกจางช วคราว 200 34.84 - ลกจางโครงการ 224 39.02

รวม 574 100.00

จะเหนไดวาอตรากาลงสวนใหญขององคการสวนพฤกษศาสตรคอลกจางโครงการท มสดสวนท รอยละ 39.02 รองลงมาคอลกจางช วคราวรายวน รอยละ 34.84 ซ งเปนอตรากาลงในสวนสนบสนน และมความเส ยงในการสญเสยบคลากรท มคณภาพ เน องจากความไมม นใจในสถานภาพและความม นคง ความกาวหนาในสายงานได

ในสวนของระดบการศกษาของพนกงานในองคการฯ จานวน 138 อตรา จะเหนไดวา บคลากรรอยละ 54.35 ขององคการฯ มวฒการศกษาในระดบปรญญาตร รอยละ 31.88 มวฒการศกษาในระดบปรญญาโท และปรญญาเอก รอยละ 7.25

ตารางท 6 : รอยละของบคลากรจ าแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา จ านวน รอยละ - ต ากวาปรญญาตร 9 6.52 - ปรญญาตร 75 54.35 - ปรญญาโท 44 31.88 - ปรญญาเอก 10 7.25

รวม 138 100.00 ในดานอายของพนกงานพบวา อายเฉล ยของบคลากรในสวนพฤกษศาสตรมอายอย

ในชวง 41 – 50 ป รอยละ 36.23 และ 31 – 40 ป รอยละ 31.16 ซ งองคการฯ ตองมการเตรยมวางแผนในการสบทอดตาแหนงและการทดแทนในกรณท มการเกษยณอายหรอบคลากรลาออกกอนเกษยณอายราชการ

Page 62: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 58

ตารางท 7 : รอยละของบคลากรจ าแนกตามระดบอาย ชวงอาย จ านวน รอยละ

- 20 – 30 ป 18 13.04 - 31 – 40 ป 43 31.16 - 41 – 50 ป 50 36.23 - 51 – 60 ป 27 19.57

รวม 138 100.00 ปจจยหน งท นาจะมความสาคญคอการดาเนนงานดานสวนพฤกษศาสตร ม

ความเฉพาะแตกตางจากการดาเนนงานของหนวยงานอ นๆ บคลากรในสายบรหารมความจาเปนตองมความรความเขาใจท เก ยวของกบการบรหารจดการสวนพฤกษศาสตรและตองการทกษะการบรหารควบคกนไป ซ งหาบคลากรท มคณสมบตแบบนไดยาก อกทงในการสรางความเช ยวชาญใหกบบคลากรสายวชาการเปนเร องท ตองใชเวลาจาเปนตองมการจดทาแผนการพฒนาบคลากรท ชดเจนและตอเน อง

7) ทกษะ (Skills)

ทกษะท สาคญขององคการสวนพฤกษศาสตร คอ ทกษะทางดานวชาการ งานวจย งานพชสวน และงานการใหความร ดงนนจงไดนาตาแหนงของพนกงานภายในองคการฯ มาเปนสวนหน งในการวเคราะหทกษะ ไดดงน

ตารางท 8 : รอยละของบคลากรจ าแนกตามระดบต าแหนง ตาแหนง จานวน รอยละ

- รองผอานวยการ 2 1.39 - ผอานวยการสานก 5 3.47 - หวหนาสวน/หวหนาสวน 22 15.28 - หวหนางาน 18 12.50 - พนกงานวชาการ 37 25.69 - พนกงานบรหาร 48 33.33 - พนกงานปฏบตการ 9 6.25 - นตกร 3 2.08

รวม 144 100.00

จะเหนไดวาสดสวนพนกงานท ปฏบตงานดานบรหารภายในองคการฯ มจานวน 48 อตรา จากจานวนบคลากรท มทงหมด จานวน 144 อตรา คดเปนรอยละ 33.33 และพนกงานท ปฏบตงานดานวชาการ จานวน 37 อตรา เปนสายงานท จะตองใชความรและความชานาญเฉพาะดาน ดงนน หากองคการฯ ไมมการเตรยมความพรอมและเสรมทกษะเฉพาะดาน

Page 63: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 59

ใหกบบคลากรในสวนน จะทาใหองคการฯ ขาดความแขงแกรงและการยอมรบในวงการพฤกษศาสตรในอนาคตได

ปจจยหน งคอการดาเนนงานดานพฤกษศาสตร มความเฉพาะแตกตางจากการดาเนนงานอ น บคลากรสายบรหารมความจาเปนตองมความรความเขาใจเก ยวของการบรหารจดการสวนพฤกษศาสตร และตองการทกษะบรหารควบคกนไป ในขณะน พนกงานในสายวชาการตองมทกษะในดานการบรหารจดการควบคกนไป ซ งหาบคลากรท มคณสมบตนไดยาก อกทงในการสรางความเช ยวชาญใหกบบคลากรสายวชาการเปนเร องท ตองใชเวลา จาเปนตองมการจดทาแผนพฒนาบคลากรท ชดเจนและตอเน อง

นอกจากน ยงมประเดนเร องการเตรยมความพรอมดานการวางแผนสบทอดตาแหนงใหกบตาแหนงในระดบบรหาร และตาแหนงทางวชาการ เพ อใหองคการฯ สามารถดาเนนงานไดอยางตอเน อง ในกรณท มการเล อนเขาสตาแหนงท สงขน หรอลาออกของพนกงาน

3.6.2 การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก

การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก ไดนาทฤษฎแรงกดดน 5 ประการ (Five

Forces Model) ของ Michael E. Portor มาวเคราะหปจจยตางๆ ไดดงน 1) คแขงปจจบน

สวนพฤกษศาสตรในประเทศไทยนอกจากสวนพฤกษศาสตรขององคการสวนพฤกษศาสตรท เปนรฐวสาหกจ ปจจบนจาแนกออกตามหนวยงานท สงกดออกเปน 2 ประเภท คอ สวนพฤกษศาสตรท สงกดหนวยงานราชการ กบสวนพฤกษศาสตรของเอกชน

1.1) สวนพฤกษศาสตรท สงกดหนวยงานราชการ ในประเทศไทยม 2 หนวยงานท มสวนพฤกษศาสตรอยในสงกด ไดแก

1.1.1) สวนพฤกษศาสตรสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม มทงหมดจานวน 71 แหง โดยแบงออกเปน 2 ลกษณะ ไดแก

(1) สวนพฤกษศาสตร ท มบทบาทในการรวบรวมพนธพชทกชนดตามหลกอนกรมวธานและนเวศวทยา เชนเดยวกบสวนพฤกษศาสตรท วไป ใชสาหรบศกษาทางพฤกษศาสตรโดยเฉพาะ และเปนสถานท พกผอนหยอนใจไดดวย ในสวนพฤกษศาสตรจะปลกซ งจดสรางไวทกภาคของประเทศไทย ขนาดของพนท ประมาณ 800 – 2,500 ไร ปจจบนมอย 7 แหง และอก 8 แหง เปนสวนพฤกษศาสตรรวบรวมพชจากวรรณคดไทยและสวนรวบรวมพรรณไมปา

Page 64: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 60

(2) สวนรกขชาต เปนสวนท มเนอท นอยกวาสวนพฤกษศาสตร สรางขนเพ อปลกรวบรวมพนธไมตางๆ โดยเฉพาะไมยนตนท มคาหายากในทางเศรษฐกจ และพชไมดอกท หายากซ งมอยในทองถ น แตมไดปลกเปนหมวดหมเหมอนสวนพฤกษศาสตร หากแตมช อพนธไมตดไว มการทาถนนทางเดนเพ อเขาชม จดมงหมายเพ อการพกผอนหยอนใจโดยเฉพาะ และใหผเขาพกผอนไดรบความรเก ยวกบพนธไมไปดวย ขนาดของสวนรกขชาตประมาณ 25–100 ไร สวนรกขชาตในปจจบนม 56 แหง กระจายอยท วทกภมภาคของประเทศไทย

โดยการบรหารจดการขนอยกบสานกงานหอพรรณไม สานกวจยการอนรกษปาไมและพนธพช ซ งทาหนาท เกบและสารวจพรรณไมในทองถ นตางๆ ท วประเทศ ปจจบนมตวอยางพรรณไมกวา 200,000 ชน ซ งมากท สดในประเทศไทย

1.1.2) สวนพฤกษศาสตรสงกดกรงเทพมหานครและมลนธสวนหลวง ร.9 คอ สวนหลวง ร.9 มพนท ทงหมดประมาณ 500 ไร ในสวนของสวนพฤกษศาสตรมเนอท ประมาณ 90 ไร ซ งมการจดปลกพนธไมตามหลกอนกรมวธานและนเวศวทยา การรวบรวมพนธไมท มงเนนการจดภมทศนใหสวยงาม มการรวบรวมพนธไมทงของไทยและตางประเทศ มหอพรรณไมท เกบรวบรวมตวอยางประมาณ 5,000 ตวอยาง หองสมดขนาดเลก เรอนเพาะชา เรอนอนบาลพช แตยงไมมหองปฏบตการสาหรบงานวจยทางพฤกษศาสตรชนสง

1.2) สวนพฤกษศาสตรของเอกชน ในปจจบนมภาคเอกชนใหความสนใจในการจดทาสวนพฤกษศาสตรเพ อเปนการพกผอนหยอนใจ และการทากจกรรมตางๆ ของประชาชนเพ มมากขน ท มขนาดใหญและมกจกรรมการดาเนนการตอเน อง มจานวน 3 แหง คอ สวนนงนช จ.ชลบร สวนพฤกษศาสตรทวชล จ.เชยงใหม และสวนพฤกษศาสตรดอยตง จ.เชยงราย

2) คแขงขนรายใหม เม อเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 จะทาใหประชาชนท อยใน

ภมภาคอาเซยนสามารถเดนทางไดอยางเสร ซ งจะทาใหเกดคแขงขนรายใหมขนเปนจานวนมากจากเดมท มการแขงขนเฉพาะในประเทศไทย เปนการแขงขนภายในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต 10 ประเทศ รวมทงความเช อมโยงกบประเทศสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนจน ซ งใหความสาคญกบงานดานพฤกษศาสตร ซ งจะเหนไดจากจานวนสวนพฤกษศาสตรท มในประเทศจนจานวนกวา 15 สวนพฤกษศาสตร

Page 65: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 61

3) ลกคา/ผใชบรการ ผเขามาใชบรการสวนพฤกษศาสตรเม อวเคราะหจากจานวนผเขาเย ยมชมในชวง

ป 2551 – 2555 จะไดดงน ตารางท 9 : จ านวนนกทองเทยวทเขามาใชบรการในสวนพฤกษศาสตร

ประเภท ป 2554 ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558 (ต.ค.-พ.ค.)

1. นกทองเทยวชาวไทย 42,753 61,257 84,588 93,027 58,991 1.1 ชาวไทย 33,782 52,636 74,036 74,702 50,628 1.2 ชาวตางประเทศ 8,971 8,621 10,552 18,325 8,363

2. คณะทมาเยยมชม 163,854 160,335 197,748 190,294 115,859 2.1 คณะท มหนงสอ 56,283 40,713 51,097 57,988 23,967 2.2 คณะท ไมมหนงสอ 107,571 119,622 146,651 132,306 91,892

รวม 206,607 211,592 282,336 283,321 174,850

จากจานวนผเขาเย ยมชมสวนพฤกษศาสตรจะเหนไดวากวารอยละ 50 – 60 ของ ผเขามาเย ยมชมสวนพฤกษศาสตรทงหมด เปนคณะท มาเย ยมชมสวนพฤกษศาสตร โดยท จานวนนกทองเท ยวชาวตางประเทศคดเปนรอยละ 5 – 7 ซ งเปนกลมนกทองเท ยวท กาลงซอ และยงมสดสวนท สามารถเพ มจานวนใหเพ มขนได

และเม อเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 จะทาใหกลมลกคาขยายวงกวางขน จากเดมในประเทศไทยมประชากร จานวน 60 ลานคน กลายประชากรในภมภาค

Page 66: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 62

อาเซยนกวา 580 ลานคน ซ งจะเปนกลมประชากรท มวฒนธรรม และขนมธรรมเนยมประเพณใกลเคยงกน มโอกาสในการจงใจใหมาทองเท ยวในสวนพฤกษศาสตรไดมากขน

4) ซพพลายเออร

ในงานดานสวนพฤกษศาสตรวตถดบท ใชในการดาเนนงานขององคการฯ แบงออกเปน

(1) วสดวทยาศาสตร ผจาหนายวสดมจานวนนอยในพนท จงทาใหมอานาจในการตอรอง และการกาหนดราคาสนคา รวมทงบางรายการตองมการส งซอมาจากตางประเทศ

(2) วสดการเกษตร ซ งไดแก พนธไม อปกรณท ใชในการเกษตร ปย ผจาหนายวสดการเกษตร ซ งมจานวนนอยรายในพนท ท สวนพฤกษศาสตรตงอย จงทาใหมอานาจในการตอรองและการกาหนดราคาสง

5) สนคาทดแทน

ในปจจบนมแหลงทองเท ยว และสถานศกษาทางธรรมชาตท มลกษณะใกลเคยงกนเพ มมากขน อาทเชน อทยานแหงชาต สวนสตว โครงการหลวง พพธภณฑ รวมถงรสอรท ของเอกชน ซ งมการพฒนาทงรปแบบของการจดตกแตงพนท และการใหความรแกประชาชน ดงนนจงเปนชองทางเลอกทาใหประชาชนตดสนใจท จะเขามาเย ยมชมสวนพฤกษศาสตร และในป 2558 เม อเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน สนคาทดแทนของประชาชนจะเพ มขนจากเดมอาจกาหนดขอบเขตเพยงประเทศไทย เปนแหลงทองเท ยวอยในภมภาคอาเซยน ท นาสนใจอ นๆ เพ มขนอกดวย ซ งถาองคการฯ ไมมการปรบตวและพฒนาสวนพฤกษศาสตรใหมความสวยงาม จะไมสามารถดงดดความสนใจของประชาชนในภมภาคอาเซยนใหเขามาเย ยมชมได

3.6.3 SWOT Analysis

องคการสวนพฤกษศาสตรไดจดใหมการรบฟงความคดเหนของบคลากรภายในเพ อวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคในการดาเนนงานขององคการสวนพฤกษศาสตรในรปแบบของ Focus Group โดยสรปไดดงน

จดแขง (Strengths) S1 องคการฯ ไดรบการจดตงเพ อเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาสรกต

พระบรมราชนนาถ ในวโรกาสครบรอบ 60 พรรษา และไดรบพระราชทานนาม คอ สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.เชยงใหม

S2 พระราชกฤษฎกาในการจดตงเออตอการดาเนนงานในเชงวชาการและเชงพาณชย รวมทงมสถานะเปนรฐวสาหกจทาใหมความคลองตวในการดาเนนงานมากกวาหนวยงานราชการ

Page 67: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 63

S3 ใหเปนแหลงอนรกษพนธไมหายากและใกลสญพนธของประเทศไทย รวมทงเปนแหลงพกผอนหยอนใจ

S4 สวนพฤกษศาสตรขององคการฯ มทรพยากรธรรมชาตท มความอดมสมบรณ จงสามารถจดกจกรรมตางๆ ไดอยางหลากหลาย

S5 มสาขาอยในภมภาคตางๆ ทาใหสามารถรวบรวมพรรณไม ตามระบบนเวศของพนท ไดหลากหลายย งขน และสามารถใหโอกาสทางความรกบประชาชนในทองถ นตางๆ ไดกวางขวางขน

S6 มนกวชาการทางพฤกษศาสตรท มความร ความสามารถและนาเช อถอ S7 คานยม BOTANIC BEST ท สนองตอวตถประสงคในการจดตงองคการฯ S7 มความรวมมอกบหนวยงานทางวชาการทงในประเทศและตางประเทศเปน

อยางด S8 มผลงานทางวชาการท เผยแพรในระดบสากลอยางตอเน อง S9 ระบบการจดการตวอยางพรรณไมแหงไดมาตรฐานและเปนมตรตอ

ส งแวดลอม จดออน (Weaknesses) W1 โครงสรางและอตรากาลงยงไมสอดคลองกบวตถประสงคและภารกจท

ขยายตวเพ มขน W2 การดาเนนงานขององคการฯ สวนใหญขาดการวางแผนและวเคราะห

เชงกลยทธ ยงไมมเปาหมายเชงพาณชยหรอการสรางมลคาเพ มใหแกองคการฯ

W3 ผงแมบทการพฒนาพนท ไดรบการจดทามานาน ยงไมมการทบทวนใหเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

W4 คาตอบแทน สวสดการ รวมถงแรงจงใจอ นๆ ท จะดงดดและรกษาบคลากรยงไมเพยงพอ

W5 การประชาสมพนธยงไมประสบความสาเรจในการทาใหประชาชนรจกสวนพฤกษศาสตร ส อ/ชองทางยงไมมประสทธภาพ และขาดงบประมาณในการดาเนนงาน

W6 กฎ ระเบยบ ขอบงคบยงไมรองรบตอการดาเนนงานในระดบนานาชาต ทงดานภาษ การจดซอจดจาง และสรรหาบคลากรท มความรความเช ยวชาญจากตางประเทศมาทางานในองคการฯ

W7 ขาดการวเคราะหสมรรถนะของบคลากร (Competency) เพ อใชในการพฒนาบคลากร

W8 ขนตอนกระบวนการและระบบการดาเนนงานดาน การจดการเทคโนโลยสารสนเทศ การจดการความเส ยง การควบคมภายใน การบรหารทรพยากรบคคล ยงไมไดรบการผลกดนใหปฏบตอยางจรงจง

Page 68: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 64

W9 นโยบายในการบรหารจดการและตกแตงพนท ไมแนนอน มการเปล ยนแปลงบอยตามนโยบายทางการเมอง

W10 ยงไมมการดาเนนงานตามผงแมบทการพฒนาพนท อยางจรงจง W11 ระบบสาธารณปโภคพนฐานยงไมพฒนาเทาท ควร เชน ระบบไฟฟา และ

ระบบนายงไมเออตอการพฒนาสวนและการใหบรการนกทองเท ยว รวมถงการรกษาความปลอดภยนกทองเท ยวยงไมเพยงพอ

W12 การเปล ยนแปลงผบรหารสงสด ทาใหการดาเนนงานขององคการฯ ไมเกดความตอเน อง

W13 นกพฤกษศาสตรยงมไมเพยงพอ และขาดผเช ยวชาญการทางานเฉพาะดานวศวกรรม การหารายได รวมถงนกวจยพฒนาเพ อตอยอดองคความรใหเกดผลทงในเชงสงคมและเชงพาณชย

W14 บคลากรยงขาดความรและความชานาญในการใชภาษาองกฤษ และขาดความเขาใจในกฎ ระเบยบ ขอบงคบท ใชในการปฏบตงาน

W15 กฎ ระเบยบ ขอบงคบยงไมรองรบตอการดาเนนงานในระดบนานาชาต ทงดานภาษ การจดซอจดจาง

W16 ขนตอนในการเบกจายเงนไมชดเจนและมความลาชา W17 การตกแตงพรรณไมยงไมโดดเดน พรรณไมท นาเสนอเปนพรรณไมท วไปยง

ไมจงใจไดเทาท ควร

โอกาส (Opportunities) O1 ประเทศไทยมความหลากหลายทางชวภาพและเปนศนยกลางการกระจาย

พนธพชในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทาใหมโอกาสไดศกษาคนควาอยางตอเน อง

O2 รฐบาลใหความสาคญกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาต การศกษาความหลากหลายทางชวภาพ การพฒนาแหลงเรยนรสาหรบเยาวชน และสงเสรมการทองเท ยว

O3 ประชาชนทกภาคสวนมความตระหนกและเหนความสาคญในการรวมกนอนรกษ บารงและดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม

O4 จงหวดเชยงใหมเปนศนยกลางดานการทองเท ยวท มความโดดเดนและหลากหลาย รวมทงเปนศนยกลางการบน (Aviation hub) เช อมโยงกบภมภาคและเช อมโยงกบท วโลก นอกจากนนโยบายท จะผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางของการทองเท ยวในภมภาคอาเซยน อาจทาใหมนกทองเท ยวเดนทางมายงประเทศไทยเพ มขน

O5 การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนซ งมกรอบความรวมมอทางเศรษฐกจท มความใกลชดไทยมากท สด ทาใหมโอกาสในการขยายความรวมมอในดานตางๆ ในภมภาคไดมากขน

Page 69: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 65

O6 หนวยงานภายนอกและสถาบนการศกษาทงในประเทศและตางประเทศ มความสนใจและนาผลงานทางวชาการไปใชประโยชนเพ มมากขน

O7 มเวทสาธารณะท เปดโอกาสใหนกพฤกษศาสตรไดแสดงผลงานทางวชาการ O8 จงหวดเชยงใหมเปนศนยกลางศกษา (Education hub) ศนยกลางการ

ประชมและจดนทรรศการนานาชาต (MICE) มสถาบนทางการศกษารองรบ การคมนาคมสะดวก เหมาะสมเปนแหลงทศนศกษาของเยาวชน

O7 คานยมของสงคมรวมทงแผนงานของประเทศเนนงานดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม องคการฯ สามารถแสดงบทบาทและผลงานทางวชาการไดมากขน

O9 กระแสการแสดงความรบผดชอบตอสงคม ทาใหไดรบการสนบสนนในดานตางๆ จากหนวยงานภาครฐและเอกชนอยางสม าเสมอ

O10 สามารถสรางเครอขายในการนาผลตภณฑจากชมชนใกลเคยงมาสรางรายไดใหแกองคการฯ

อปสรรค (Threats) T1 องคการฯ ยงไมไดรบมอบพนท ใหเปนกรรมสทธตามกฎหมายและบางพนท

ยงมปญหาการครอบครองของประชาชน มปญหาโตแยงเร องอาณาเขตจากชมชน จงไมสามารถพฒนาไดอยางเตมท

T2 มแหลงทองเท ยวและสถานศกษาทางธรรมชาตท มลกษณะใกลเคยงกนเพ มมากขน

T3 การเขาถงทรพยากรท จะนามาศกษา มระเบยบและขนตอนการดาเนนงานท ใชเวลานาน

T4 พฤตกรรมในการทองเท ยวของชาวไทยสวนใหญ ไมนยมทองเท ยวในรปแบบท เปนแหลงเรยนร อาจทาใหนกทองเท ยวไมนยมทองเท ยวในสวนพฤกษศาสตร

T5 สภาวะแวดลอมเปล ยนแปลงไปอยางรวดเรว โดยเฉพาะเร องการเปล ยนแปลงของสภาพภมอากาศอาจสงผลกระทบตอการรวบรวมพรรณไมและการเกบรวบรวมขอมล

T6 สภาวะเศรษฐกจ เชน คานามน คาครองชพท สงขน อาจทาใหนกทองเท ยวเดนทางทองเท ยวลดนอยลง

Page 70: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 66

40

15.15

13.9411.52

11.52

6.06

1.82

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

1. เปนแหลงทองเท ยวพกผอนหยอนใจ

2. เปนแหลงเพาะขยายพนธพช

3. เปนแหลงอนรกษพนธพช

4. แหลงศกษาวจยพนธพช

5. แหลงเรยนรและทศนะศกษา

6. องคกรท ทางานดานธรรมชาตและส งแวดลอม

7. สถานท ราชการ

33..77 การการรบฟงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสยรบฟงความคดเหนของผมสวนไดสวนเสย

องคการสวนพฤกษศาสตรไดดาเนนการสารวจความคดเหน ทศนคตของประชาชนท อาศยอยบรเวณพนท รอบสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.เชยงใหม ซ งเปนท ตงสานกงานใหญขององคการสวนพฤกษศาสตร โดยทาการศกษาผลกระทบจากการจดตงองคการสวนพฤกษศาสตร ทงในดานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม รวมถงความพงพอใจ ผลกระทบตอการดารงชวตท เก ยวของ โดยสรปมผลการสารวจดงน

ความเขาใจของคนในชมชน

ชมชนไดรบการสนบสนน/ชวยเหลอ/รบขอมลขาวสารทเปนประโยชนจากสวน

พฤกษศาสตรมากนอยเพยงใด 1) ดานการจางงานและหารายได การจดตงสวนพฤกษศาสตรทาใหประชาชนใน

ชมชนมงานทาเพ มขน มรายไดจากการคาขายใหแกนกทองเท ยวตามเสนทางทองเท ยวสายแมรม – สะเมง

2) ดานการสนบสนนกจกรรมชมชน การเขาไปมสวนรวมกบกจกรรมในชมชน เชน การจดกจกรรมวนเดก แหเทยนพรรษา กจกรรมปลกปา การทาแนวปองกนไฟปา และการสนบสนนกลาไม

3) ดานการใหความร การจดฝกอบรมทางดานพชแกคนในชมชน เดกและเยาวชน การเปนแหลงทศนศกษาหาความรทางดานพช

4) ดานการทองเท ยว การเปนแหลงพกผอนหยอนใจของคนในชมชนและนกทองเท ยวท เขามาเท ยวชม

Page 71: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 67

5) ไมมการสนบสนน โดยมบางสวนคดวายงไมไดรบการสนบสนน การชวยเหลอ การรบขอมลขาวสารท เปนประโยชนจากสวนพฤกษศาสตร และอยากใหสวนพฤกษศาสตรเขาไปมสวนรวมกบชมชนใหมากย งขน

สงทชมชนคาดหวงและประโยชนทไดจากสวนพฤกษศาสตร 1) การสงเสรมอาชพและรายไดใหแกชมชน ไดแกการสงเสรมการจางงานใหคนใน

ชมชนโดยรอบเขามาทางานในสวนพฤกษศาสตร และการสงเสรมอาชพและรายไดใหแกชมชนทางออม ไดแก การเปนแหลงทองเท ยวท ดงดดนกทองเท ยวใหเขามาเท ยว และการมวทยากรใหความรดานการสงเสรมการเพาะกลาไมเพ อจาหนายใหแกชาวบาน การแจกเมลดพนธพชไมดอกไมประดบ เปนตน

2) ความสมพนธดานสงคม/วฒนธรรมประเพณ ไดแก การเขามามสวนรวมสนบสนนชมชนในกจกรรมตางๆ อาทเชน การปองกนไฟปา งานตามประเพณทองถ น การแขงกฬา การเปนแหลงศกษาความรทางดานพชของเยาวชน การใหความรเร องพชแกชมชน การใหขอมลขาวสารเร องพรรณไม และการเขารวมกจกรรมตางๆ ท องคการฯ จดขน

3) การใหความรแกชมชนในเร องการดแลรกษาปา การจดวทยากรบรรยายใหความรดานพฤกษศาสตร มการเรยนรทางดานพชใหแกชมชน

4) การเปนแหลงทองเท ยว การประชาสมพนธเชญชวนใหนกทองเท ยวขนมาทองเท ยวใหมากย งขน

25.42

22.03

16.1

11.86

24.58

0 5 10 15 20 25 30

1. ดานการจางงานและหารายได

2. ดานการสนบสนนกจกรรมชมชน

3. ดานการใหความร

4. ดานการทองเท ยว

5. ไมมการสนบสนน

Page 72: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 68

5) การดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต โดยพนท ท ชมชนประสงคใหองคการฯ เขามามสวนรวมในการสนบสนนมากท สดคอ ปาชมชน วด และบรเวณรมถนนแมรม – สะเมง

ขอเสนอแนะ 1) กจกรรมในชมชน รอยละ 37.27 ไดแก การปลกปาในพนท ชมชนปาตนนา

การทาแนวปองกนไฟปา การจดกจกรรมรวมกบชมชนท มากขน เชน งานบญทอดผาปา การแขงกฬา เปนตน มการเขารวมประชมกบผนาหมบานและคนในชมชน

2) การจางงานและการสรางอาชพ รอยละ 33.64 ไดแก เพ มการจางงานแกคนในชมชนรอบๆองคการสวนพฤกษศาสตร แจกเมลดพนธพช ไมดอกไมประดบ สงเสรมอาชพเพ อเปนพนธไมเศรษฐกจตอไป สงเสรมอาชพกลมผสงอายและกลมเยาวชน สรางพนท จาหนายสนคาชมชน

3) ดานการใหความร รอยละ 21.82 ไดแก ใหความรแกคนในชมชนเร องการดแลรกษาปา มวทยากรมาบรรยายใหความรดานพฤกษศาสตร มฐานการเรยนรทางดานพนแกชมชนใหเรยนร

4) ดานการทองเทยว รอยละ 7.27 ไดแก ประสมพนธเชญชวนใหนกทองเท ยวขนมาเท ยวใหมากย งขน

53.45

20.69

6.9

6.9

5.17

3.45

1.72

1.72

0 10 20 30 40 50 60

1. ทาพนทขายสนคา

2.เชญชวนนกทองเท ยว

3. สงเสรมดานความร

4. สงเสรมรายได

5. สงเสรมรายไดเยาวชน

6. เช อมโยงการทองเท ยว

7. แจกพนธพช

8. สงเสรมกจกรรมกลมผสงอาย

Page 73: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 69

33..88 การการวเคราะหผมสวนไดสวนเสยวเคราะหผมสวนไดสวนเสย

กลมเปาหมาย ความคาดหวง Customer : C 1. นกทองเทยว

- สถานท พกผอนหยอนใจของครอบครว - การจดแสดงพนธไมท มความหลากหลาย ตกแตงไมดอกไมประดบ และ

แหลงทองเท ยว 2. นกเรยน/นกศกษา - การใหบรการความร

- แหลงศกษา ฝกอบรม และดงาน 3. ประชาชนทวไป/

ชมชน - สรางงานสรางรายไดใหแกประชาชน - โอกาสในการเขารบการฝกอบรมตางๆ - ความรวมมอในดานตางๆ กบองคกรบรหารสวนทองถ น - การใชทรพยากรธรรมชาตรวมกน

Stakeholder : S 1. ผถอหน :

กระทรวงการคลง

- การรวบรวมพรรณไมใหเปนศนยกลางการอนรกษพรรณไมในภมภาค

เอเชยตะวนออก - องคกรแหงการเรยนรและเครอขายความรวมมอทงในประเทศและ

ตางประเทศ - ตอยอดองคความรใหเกดประโยชนในเชงพาณชย เพ มขดความสามารถ

ในการหารายได - บรการรปแบบใหมๆ ท มนวตกรรมและเทคโนโลย

2. หนวยงานก ากบดแล : กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

- เคร องมอ กลไก และฐานขอมลท มการนามาใชเพ อการอนรกษ คมครองและพฒนาการใชประโยชน

- ประชาชนใชองคความรไปบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตในทองถ น 3. สงคม/รฐบาล - สงเสรมการเรยนรตลอดชวต

- ทรพยากรธรรมชาตไดรบการอนรกษ ฟนฟ เพ อสรางความม นคงของประเทศ

- การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตมประสทธภาพ โปรงใส และเปนธรรม

Page 74: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 70

4.1 วสยทศน

วสยทศนวสยทศน ((VViissiioonn))

เปนสวนพฤกษศาสตรชนน าในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

To be Outstanding Botanical Gardens in SE-Asia

4.2 เปาประสงค

1. อนรกษพรรณไม สรางความสมดลทางธรรมชาต รกษาระบบนเวศ และฟนฟความหลากหลายทางชวภาพ เพ อคณภาพชวตท ด

2. สงเสรมการศกษาวจยและพฒนาพนธพช 3. พฒนาทกษะดานการจดการสวนพฤกษศาสตรอยางตอเน อง 4. เปนแหลงเรยนรดานพฤกษศาสตร สรางจตสานกดานพฤกษศาสตรเพ อการม

สวนรวมของประชาชน 5. สรางเอกลกษณของสวนพฤกษศาสตรแตและแหงใหมความโดดเดนและ

ตอบสนองตอความตองการของประชาชน 6. เสรมสรางความรบผดชอบตอสงคม และอนรกษส งแวดลอมอยางย งยน 7. เสรมสรางและเผยแพรภาพลกษณท ดขององคกร

บททบทท 4

ยทธศาสตรในการด าเนนงานยทธศาสตรในการด าเนนงาน

Page 75: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 71

4.3 พนธกจ

พนธกจพนธกจ ((MMiissssiioonn))

พนธกจขององคการสวนพฤกษศาสตร จะเปนแนวคดและวธการดาเนนงานเพ อบรรลวสยทศนท กาหนดไว โดยไดมการกาหนดพนธกจไว 2 ประการ คอ

1. สรางองคความรและแหลงการเรยนรทางดานพฤกษศาสตรและความหลากหลายทางชวภาพ (เพ อใหสวนพฤกษศาสตรเปนแหลงรวบรวมพนธพชและองคความรทางดานพชเพ อการศกษาของประชาชน)

2. เผยแพรองคความรและสรางมลคาเพม (เพ อใหมการถายทอดความรสประชาชนใหตระหนกถงความสาคญของทรพยากรพรรณพชใหเกดประโยชนเชงสงคมและเชงพาณชย)

4.4 คานยม (Core Value)

คานยม

BOTANIC BEST

BOTANIC (ภารกจขององคการสวนพฤกษศาสตรในการเปนสวนหนงทท าหนาทอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ)

B = Biodiversity ความหลากหลายทางชวภาพ O = Ozone โอโซน T = Tree ตนไม A = Animal สตว N = Nature ธรรมชาต I = Information ขอมล C = Conservation อนรกษ BEST (วฒนธรรมองคกร คอ การสรางสดยอดทมงานทมความช านาญเฉพาะ) B = Building สราง E = Excellent สดยอด S = Specialized มความชานาญเฉพาะ T = Team ทมงาน

Page 76: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 72

4.5 ต าแหนงเชงยทธศาสตร (Strategic Positioning) ในการกาหนดวสยทศการดาเนนงานขององคการสวนพฤกษศาสตรเพ อใหมภาพท

คาดหวงของการดาเนนงานท ชดเจน จงไดกาหนดชวงระยะเวลาของการดาเนนงานออกเปน 3 ชวงเวลา และกาหนดวสยทศนในแตละชวงเวลาไวดงน ป 2559 – 2560 ป 2561 – 2562 ป 2563 เปนตนไป

ตวขบเคลอนเชงคณคา (Value Driven) - ความโดดเดนเชงวชาการและการเปนสวนสวยแหงความรคความเพลดเพลน (Edutainment) (องค

ความร + ความสนกสนาน ต นเนน นาคนหา) - Green & Clean Organization เปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม

ชวงแรก Short Term ปงบประมาณ 2559 – 2560 เปน Leading Botanical Garden of Thailand เปนสวนพฤกษศาสตรชนนาในประเทศไทย และกาวสการเปนท รจกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ชวงกลาง Medium Term ปงบประมาณ 2561 – 2562 เปน Outstanding Botanical Garden in SE-Asia เปนท ยอมรบในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และมทศทางกาวสการเปนชนนาในภมภาคเอเชย

ชวงระยะยาว Long Term ปงบประมาณ 2563 เปนตน เปน Outstanding Botanical Garden in the World เปนท รจกและยอมรบในภมภาคเอเชย และในระดบโลก

โดยส งท จะทาใหองคการมความแตกตางจากหนวยงานอ น หรอ ตวขบเคล อนเชงคณคา (Value Driven) ม 2 ประเดน คอ

1) Edutainment การพฒนาสวยโดยเนนความสวยงาม มกจกรรมท สนกสนาน นาต นเตน เพ อสงเสรมใหเกดการเรยนรภายในสวนพฤกษศาสตรอยางเพลดเพลน

2) Green & Clan Organization การเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม

Leading Botanical Garden of Thailand สรางและยกระดบการเปน Icon of Thailand โดยเปนท รจกและยอมรบใน

ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และมทศทางกาวส Asia Outstanding Botanical Garden in SE-Asia

The Necessary Organization for Thailand เปนองคกรหลกดานการอนรกษ

และสารองพนธกรรมพชพรอมใชงาน โดยเปนท รจกยอมรบในภมภาคเอเชยและ

การเขาสระดบโลก Outstanding Botanical Garden in the World

รกษาสถานะของการเปน Leading Botanic Garden ภายในประเทศและภมภาค ซ งเปนแหลงอนรกษพรรณพชและเผยแพรท ไดรบการยอมรบเปนสากล โดยมความเช ยวชาญพเศษในพชวงศ

ขงขา กลวยไม และไมหายาก

Page 77: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

(ราง) แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

4.6 แผนทยทธศาสตร ป 2559 – 2563 (Strategic Roadmap) ชวงเวลา ป 2559 – 2560 ป 2561 – 2562 ป 2563 เปนตนไป

ต าแหนงเชงยทธศาสตร (Strategic Positioning)

ตวขบเคลอนเชงคณคา (Value Driven)

เปาหมาย (Target)

แหลงรวบรวมพรรณไมแหง (Herbarium)

แหลงรวบรวมและอนรกษ (Ex situ Conservation)

การเผยแพรและสนทนาการ (Education&Recreation)

การวจยและพฒนา (Research

&Development)

โครงสรางพนฐาน (Facility)

การบรหารจดการ (Management)

เทคโนโลย (Technology)

กจรรม/โครงการ (Activities/Projects)

การรกษาสถานะของการเปน Leading Botanic Garden ภายในประเทศและภมภาค ซ งเปนแหลงอนรกษพรรณพชและเผยแพรท ไดรบการยอมรบเปนสากล โดยมความเช ยวชาญพเศษในพช ขง/ขา กลวยไม และพรรณไมหายาก

สรางและยกระดบการเปน Icon of Thailand เปนองคกรสาคญของประเทศ (The Necessary Organization for Thailand ในดานการอนรกษและสารองพนธกรรมพชพรอมใชงาน

ความโดดเดนเชงวชาการและการเปนสวนสวยแหงความรคความเพลดเพลน (Edutainment) Green & Clean Organization = เปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม

เนนเร องท เปน necessity for Thailand

จานวนนกทองเท ยวเพ มขนรอยละ 20 ตอป และมการกระจายตวตลอดทงป พรอมทงรายไดเพ มขนรอยละ 15 ตอป

สวนมเอกลกษณ การจดการ Living Collection ท ไดมาตรฐาน ธนาคารเชอพนธไมหายาก (Endanger Plant Germplasm)

จานวนชนดของพรรณไมแหงเพ มขนจาก 70% เปน 80% ชนดพนธไมใน SEA รอยละ 25

Know species in Thailand are well documented with conservation status

ไมมชวตท มศกยภาพในประเทศไทย ไดแก กลวยไม 700 ชนด (ประมาณ 60%) ขง-ขา 250 ชนด (ประมาณ 80%) และไมหายาก 700 ชนด (ประมาณ 50%)

เนน Endanger species 75% โปรแกรม Re-Introduction อยางนอย 20 ชนดของพนธไม

ปรบเปล ยน Display Garden ตามฤดกาล

กจกรรมเนนเสรมการเรยนร, เพ ม Story ในการนาเสนอ จดทาในรปแบบ Interactive &In-Trend

พฒนาหลกสตร Plant Conservation and Re-introduction การผลกดนใหเปนสวนหน งของหลกสตรในสถาบนการศกษา

พฒนาหลกสตร International ในดานพชสวน Tropical plants

ตอยอดงานวจยสการใชประโยชน (เชงพาณชย) เนนท ขง/ขา เนนท กลวยไม ทะเบยนพนธกรรมพช (DNA Barcoding)

การปรบปรงพนธกลวยไมดอกหอม

Economic Value Analysis (EVA)

การวจยพนธพชโดยมงเนน Theme-based Research เชน พชท ทนตอสภาวะเคม หรอพชท ถกการใชประโยชนอยางไมย งยน

ปรบพนท แตละสวนใหมเอกลกษณเฉพาะ, พฒนา Theme Garden< พนท จดกจกรรม, ครอบครว ส งอานวยความสะดวก เสนทางเดนศกษาธรรมชาต

ปรบปรงโรงเรอน Living Plant, หองปฏบตการ, หอพรรณไมและพพธภณฑแมลงใหรองรบการขยายตว

Competency based approach for HR management

การวจยตลาดและพฤตกรรมผบรโภค

Standard Work Procedure for Collaboration

Interactive learning

GIS, Intelligent Climate Control, Environmental Control Chamber, Water Resource Manaement System

Botanic Garden Database (BG Base) Living Collection Policy

Visual Herbarium

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17 18

19

Page 78: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 74

4.7 ยทธศาสตรการด าเนนงานระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

จากตาแหนงเชงยทธศาสตรท องคการฯ กาหนดเปน 3 ชวงระยะ จงไดกาหนดเปนยทธศาสตรการดาเนนงานระยะท 2 (ป 2559 – 2563) จงไดกาหนดยทธศาสตรการดาเนนงานไว 5 ยทธศาสตร ดงน

ยทธศาสตรท 1 : พฒนาสวนสวยแหงการเรยนรคความเพลดเพลน ยทธศาสตรท 2 : สงเสรมกระบวนการเรยนร เผยแพรและถายทอดองคความรส

ประชาชน ยทธศาสตรท 3 : ศกษา วจยและพฒนาพนธพชเพ อเปนฐานในการพฒนาท ย งยน ยทธศาสตรท 4 : เสรมสรางรายไดและภาพลกษณ ยทธศาสตรท 5 : มงม นเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม

(Green & Clean Organization) ยทธศาสตรท 6 : เพ มสมรรถนะการบรหารจดการและพฒนาองคกร โดยกาหนดใหการดาเนนงานขององคการฯ ในทกๆ ยทธศาสตรใหความสาคญกบ

การเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม (Green & Clean Organization)

Page 79: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 75

จากการวเคราะหสภาพแวดลอมสภาพแวดลอมภายในและภายนอกองคการสวนพฤกษศาสตร จงไดกาหนดยทธศาสตรในการดาเนนงานในชวงป 2559 – 2563 ดงน

ยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด 2558 2559 2560 2561 2562 2563 1. พฒนาสวนสวยแหง

การเรยนรคความเพลดเพลน (Garden of Edutainment)

สวนแตละแหงมอตลกษณ มความสวยงาม และเปนแหลงเรยนรท ตอบสนองความตองการของประชาชน

ระดบความสาเรจในการพฒนาสวนพฤกษศาสตรแตละแหงไมต ากวา

80% 80% 80% 85% 85% 85%

จานวนไมมชวตท มศกยภาพของประเทศไทยไดรบการรวบรวม (สะสม)

-กลวยไม (ชนด/รอยละ)

700/60%

-ขง-ขา (ชนด/รอยละ) 250/80% -ไมท เส ยงตอการสญ

พนธ (ชนด/รอยละ) 700/50% 60% 70% 75%

ความพงพอใจของผมาใชบรการ

80% 80% 80% 85% 85% 85%

2. สงเสรมกระบวนการเรยนร เผยแพรและถายทอดองคความรสประชาชน

ประชาชนไดรบความรทางดานพชผานกระบวนการถายทอดองคความรในรปแบบตางๆ ซ งจะเปนการสรางจตสานกในการรกและหวงแหนในทรพยากรธรรมชาต

จานวนผเขารวมกจกรรมการใหความรท เพ มขนไมนอยกวารอยละ

20% 20% 20% 20% 20% 20%

ผเขารวมกจกรรมมความเขาใจในกจกรรมไมต ากวารอยละ

80% 80% 80% 80% 80% 80%

3. ศกษา วจย และพฒนาพรรณพชเพอเปนฐานการพฒนาทยงยน

พรรณไมหายากของประเทศไทยไดรบการอนรกษ ศกษา พฒนา และสงเสรมใหมการใชประโยชนอยางย งยน

จานวนชนดพรรณไมแหงท รวบรวมไวในสวนพฤกษศาสตร (สะสม)

70%

75%

80%

85%

90%

90%

จานวนชนดพรรณไมแหงท มการกระจายพนธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (สะสม)

5% 10% 15% 20% 25% 28%

จานวนผลงานทางวชาการท ไดรบการเผยแพรในวารสารสากลปละไมนอยกวา

10 เร อง 10 เร อง 10 เร อง 10 เร อง 10 เร อง 10 เร อง

แหลงสารองพนธกรรมพช 3 กลมท สาคญของประเทศ (กลวยไม ทงหมด = 1,200 ชนด, ขง-ขา 450 ชนด, ไมหายาก

1,400 ชนด)

Page 80: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 76

ยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด 2558 2559 2560 2561 2562 2563 4. เสรมสรางรายได

และภาพลกษณ ประชาชนรบรและรจกสวนพฤกษศาสตรมากย งขน

จานวนผเขาเย ยมชมท เพ มขนไมนอยกวา รอยละ

15% 20% 20% 20% 20% 20%

มรายไดจากการดาเนนงานเพ มขน

รายไดจากการดาเนนงานท เพ มขนไมต ากวารอยละ

15% 15% 15% 15% 15% 15%

คา EP เปาหมายเพ มขน*

- - +2 +2 +2 +2

5. มงมนเปนองคกรทรกษาสงแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม (Green & Clean Organization)

ประชาชนมความช อม นและยอมรบในการรกษาส งแวดลอมและแสดงความรบผดชอบตอสงคม

ความสาเรจในการดาเนนการโครงการรวมกบภาคประชาชนและหนวยงานภายนอก

- 80% 80% 80% 85% 85%

ความสาเรจในการคนพนธไมประจาถ นโดยการมสวนรวมของประชาชนไมนอยกวา

1 ชมชนตอป

1 ชมชนตอป

1 ชมชนตอป

1 ชมชนตอป

1 ชมชนตอป

1 ชมชนตอป

6. เพมสมรรถนะการบรหารจดการและพฒนาองคกร

องคการฯ สามารถพฒนาขดสมรรถนะและความพรอมในการดาเนนงาน

ผลการประเมนดานการบรหารจดการองคกรมคาเกณฑไมต ากวา

ระดบ 3 ระดบ 3 ระดบ 3 ระดบ 3 ระดบ 3 ระดบ 3

ไดรบการรบรองระบบการจดการดานคณภาพ

ISO9001

Page 81: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 77

ยทธศาสตรท 1 : พฒนาสวนสวยแหงการเรยนรคความเพลดเพลน (Gardens of Edutainment)

กลยทธ

1.1 ก าหนดอตลกษณของสวนพฤกษศาสตรแตละแหงใหมความโดดเดน

1.1.1 พฒนาสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต เชยงใหม ใหโดดเดนดานการรวบรวมพชในตระกลกลวยไม (Orchidaceae) ขง-ขา (Zingiberaceae) และพชถ นเดยว (endemic plants) และไมท เส ยงตอการสญพนธ ของประเทศไทย

1.1.2 พฒนาสวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร ใหเปนแหลงเรยนรดานการอนรกษพนธไมหายากในทองถ นท มการกระจายพนธในพนท สงในภมภาคอนโดจน

1.1.3 พฒนาสวนพฤกษศาสตรระยอง ใหโดดเดนดานการเปนแหลงทองเท ยวระบบนเวศในพนท ชมนา (Wetlands) และสงเสรมวสาหกจชมชน ภมปญญาทองถ น

1.1.4 พฒนาสวนพฤกษศาสตรขอนแกน ใหโดดเดนในการเปนแหลงรวบรวมพชทนแลง พชทนเคม และภมปญญาทองถ น (Ethnobotany) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และพฒนาวสาหกจชมชน

1.1.5 พฒนาสวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย ใหเปนแหลงทองเท ยวดานพชกบวฒนธรรม (Green Heritage) และสงเสรมวสาหกจชมชน

1.1.6 พฒนาสวนพฤกษศาสตรเกาะระ พงงา ใหเปนแหลงอนรกษพนท ชมนาระดบนานาชาตแลเรยนรระบบนเวศบนเกาะ

1.2 สรางและพฒนาแหลงเรยนรในสวนพฤกษศาสตร 1.2.1 จดทาศนยรวมกลวยไมท มทงหลากหลายของสายพนธมากท สดและฐานการ

เรยนรเร องกลวยไมท ครบวงจรในประเทศไทย 1.2.2 พฒนาและเพ มเตมส งอานวยความสะดวกในพนท รวบรวมพนธขง-ขา กลวยไม

สวนปาลม และไมหายากใหมความโดดเดน และปรบปรงรปแบบการนาเสนอขอมลทางวชาการใหมความนาสนใจมากย งขน เพ มกจกรรมการเรยนรและฐานการเรยนร

1.2.3 พฒนาการตกแตงสวนตามแนวความคด (Theme Garden) ใหมความสวยงามและมความนาสนใจมากย งขน โดยใหมการศกษาพฤตกรรมของลกคาท เช อมโยงกบการชวงฤดกาลของพนธไม (Seasonal Event) รวมถงการพฒนาและตกแตงสวนตามแนวความคดในพนท สวนพฤกษศาสตรในภมภาค

1.2.4 พฒนาการตกแตงกลมโรงเรอนกระจก แปลงวลยชาต เศวตพมาน สวนสมนไพร สวนเทดพระเกยรต เสนทางเดนศกษาธรรมชาต เสนทางเดนเหนอเรอนยอดไม

Page 82: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 78

(Canopy Walkway) ใหมความนาสนใจและไดรบความรจากการศกษาและเย ยมชมดวยตนเอง

1.2.5 สรางกจกรรมการเรยนร/ฐานการเรยนรพรรณไมตามวงศ โดยใหท มการปรบเปล ยนตามฤดกาล สรางเร องราว (Story) ใหนาสนใจและคนหาใหกบกจกรรมการเรยนร

1.2.6 จดทาปายส อความหมายตามวงศไมใหครอบคลม และไมนอยกวา 3 ภาษา จดทาฐานการเรยนรท อยในกระแสความสนใจของประชาชน (In trend) และฐานการเรยนรท เปนภารกจหลกของสวนพฤกษศาสตร เชน ฐานการเรยนรหอพรรณไม ฐานการเรยนรเร องโลกรอน ฐานการเรยนรกลวยไม เปนตน โดยใหรองรบการเรยนรในรปแบบ Interactive

1.2.7 สรางและพฒนาแหลงเรยนรท ดงดดและสรางกระแสความนาสนใจ อาทเชน สวนเฟน สวนกหลาบ ไมเลอยขนาดเลกดอกสวย สวนครวไทย สวนครวฝร ง สวนววฒนาการพช สวนสญฐานวทยา สวนวงศหญา สวนวงศกะเพรา สวนวงศทานตะวน สวนไมรว เรยนรการตดแตง เปนตน

1.2.8 พฒนาและปรบปรงการจดแสดงในพนท กลมอาคารเรอนกระจกใหมความนาสนใจมากย งขน อาทเชน โรงไมกนแมลง โรงพชเขาหนทราย โรงไม Temperate โรงสวนแนวตง และโรงไมนา (Aqua-scape)

1.2.9 จดหาพนท สาหรบทากจกรรม พนท ลานดนตร ลานกจกรรมสาหรบครอบครว ลานชมดาว ลานกางเตนท โดยใหมระบบสาธารณปโภคและส งอานวยความสะดวกใหบรการรองรบความตองการของผมาใชบรการ

1.2.10 นาหลกการอนรกษดนและนาดวยหญาแฝกตามแนวพระราชดารมาใชภายในสวนพฤกษศาสตรทกแหง และการเผยแพรใหความรกบประชาชน

1.2.11 ลดการใชสารเคมในพนท สวนพฤกษศาสตรทกแหง และนาระบบเกษตรอนทรย มาใชทดแทน เพ อใหเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมอยางแทจรง (Green Garden)

1.3 ปรบปรง เปลยนแปลงระบบสาธารณปโภคขนพนฐานเพอรองรบการใหบรการ

1.3.1 จดทา/ปรบปรงหองนา เพ มหองนาสาหรบคนพการ และระบบบาบดนาเสยท รกษาส งแวดลอม มความเปนเอกลกษณของสวนพฤกษศาสตร

1.3.2 จดทา/ปรบปรงรานอาหารและเคร องด มในบรเวณกลมอาคารเรอนกระจก รานคาบรการนกทองเท ยว และในอาคารพพธภณฑธรรมชาต รวมถงรานอาหารสวสดการสาหรบบคลากร

1.3.3 จดหาหองปฐมพยาบาลและจดทาปายแจงเหตฉกเฉน จดขอความชวยเหลอฉกเฉนในพนท สวนพฤกษศาสตร เพ อใหบรการและแสดงความสนใจความปลอดภยของนกทองเท ยวในกรณเกดเหตฉกเฉน ยานพาหนะสารองในกรณเกดเหตฉกเฉน รวมทงใหทกอาคารมศนยชวยเหลอนกทองเท ยวเบองตน

Page 83: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 79

1.3.4 ปรบปรงระบบไฟฟา โทรศพท ระบบอนเตอรเนต ขยายใหคลอบคลมการใหบรการท วทงสวนพฤกษศาสตร

1.3.5 ตดตงกลองวงจรปด (CCTV) เพ อเฝาระวงความปลอดภยใหกบนกทองเท ยว รวมถงการดาเนนการตามแผนปองกนเหตฉกเฉนท อาจจะเกดขน

1.3.6 จดทาเสนทางสาหรบผพการ (Wheelchair) จดทาเสนทางเดน (Walkway) สาหรบนกทองเท ยวใหสามารถเดนชมศกษาพรรณไมได

1.3.7 ปรบปรงและซอมแซมถนน เสนทางสญจรปายจราจร และปายบอกทาง ภายในพนท ใหมความปลอดภยและสะดวกสบายในการเย ยมชม

1.3.8 จดหารถบรการนกทองเท ยว รวมทงกาหนดจดรบสง และกาหนดชวงเวลาในการใหบรการแกนกทองเท ยวใหชดเจน

1.3.9 ปรบปรง ซอมแซมอาคารและส งกอสรางตางๆ ใหสามารถรองรบการใชงานทงผเขามาเย ยมชม นกเรยน นกศกษา และสาหรบเจาหนาท ท ปฏบตงาน รวมถงการจดหาอาคารเพ มเตมสาหรบรองรบกจกรรมการใหความรท เพ มขน เชน ท พกสาหรบนกศกษาฝกงาน คายเยาวชน บานพกนกวจย เปนตน

1.3.10 จดหา ปรบปรงระบบสาธารณปโภคใหรองรบการขยายตวทงในดานการทองเท ยวและการศกษาวจย โดยการปรบปรงระบบสารองไฟฟาสาหรบหองปฏบตการ หองเกบตวอยาง พพธภณฑธรรมชาต กลมโรงเรอนกระจก โรงรวบรวมพนธไม หองเพาะเลยงเนอเย อ รวมถงพนท ลานกจกรรมและเสนทางสญจรภายในสวน

1.3.11 ตกแตงหองนทรรศการถาวรและส งอานวยความสะดวกภายในอาคารพพธภณฑธรรมชาต และเตรยมการสาหรบการตกแตงอาคารพพธภณฑแมลง

1.3.12 ปรบปรงระบบนา โรงสบนา รองรบการใชงานทงในดานการจดการพนท การดแลรกษาพรรณไม และนาใชสาหรบหองปฏบตการ โดยใหมนาใชสาหรบกจการสวนพฤกษศาสตรตลอดทงป

1.3.13 ปรบปรงพนท รานขายของท ระลก รานจาหนายตนไมในสวนพฤกษศาสตรทกแหง 1.3.14 ปรบปรงหองปฏบตการ (Laboratory) เพ อรองรบงานวจยและการจดเกบพนธ

กรรมของพช และใหเปนศนยปฏบตการกลางดานพฤกษศาสตรของภมภาคอาเซยน

1.3.15 ปรบปรงส งอานวยความสะดวกภายในพนท จดแปลงพนธไมภายในสวนพฤกษศาสตร เพ อเปดโอกาสใหผดอยโอกาสไดรบการบรการท เทาเทยม

1.4 พฒนาระบบการส ารองพนธกรรมพรรณไมทพรอมใชงาน

1.4.1 จดทานโยบายในการจดการพรรณไมมชวตท รวบรวมไวในสวนพฤกษศาสตรใหเปนมาตรฐาน (Living Collection Policy)

1.4.2 นาระบบฐานขอมลการจดการพรรณไมมาใชใหครอบคลมหนวยงานท เก ยวของ 1.4.3 เรงรดสารวจขอมลพรรณไมท รวบรวมไวในสวนพฤกษศาสตรและจดการขอมลเขา

ฐานระบบใหพรอมในการใชงาน

Page 84: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 80

1.4.4 จดทาฐานขอมลพรรณไมในพนท สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต และขยายไปยงสวนพฤกษศาสตรในภมภาคใหครบทกแหง

1.4.5 จดทาธนาคารเชอพนธไมหายาก (Endanger Plant Garmplasm) ยทธศาสตรท 2 : สงเสรมกระบวนการเรยนร เผยแพรและถายทอดองคความรสประชาชน

กลยทธ

2.1 สงเสรมการเรยนรและการทองเทยวเชงพฤกษศาสตรไดฤด (Year Plan)

2.1.1 ศกษาพฤตกรรม ความตองการของผเขามาใชบรการภายในสวนพฤกษศาสตร และจดทาเปนแผนการจดกจกรรมการเรยนรสวนพฤกษศาสตรประจาป (Year Plan) ประชาสมพนธและเผยแพรใหประชาชนเขามาทองเท ยวภายในสวนพฤกษศาสตรในแตละชวงฤดใหมการกระจายตวตลอดทงป

2.1.2 ปรบปรงพนท การจดแสดงพรรณไมใหมความนาสนใจ 2.1.3 จดเทศกาลในแตละชวงฤด อยางนอยปละ 4 ครง เพ อจงใจใหประชาชนเขามา

ทองเท ยวในสวนพฤกษศาสตรมากย งขน อาทเชน งานสวนพฤกษศาสตรแฟร งาน Gingers Festival เทศกาลเดอนแหงความรก เทศกาลสบสานประเพณปใหมเมอง เปนตน

2.1.4 จดกจกรรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและกจกรรมการแสดงความรบผดชอบตอสงคม กจกรรมเน องในวนสาคญตางๆ ในพนท สวนพฤกษศาสตรทกแหง รวมถงกจกรรมการใหความรภายในอาคารพพธภณฑธรรมชาต เพ อเสรมใหความร สรางความตระหนกในความสาคญของทรพยากรธรรมชาต และทาใหประชาชนรจกสวนพฤกษศาสตรมากย งขน

2.2 พฒนาหลกสตรการถายทอดความรใหสอดคลองกบกลมเปาหมาย และขยายไปยงกลมเปาหมายใหม

2.2.1 จดทาแผนพฒนาหลกสตร โดยการขยายกลมเปาหมายไปยงสถาบนการศกษา องคการปกครองสวนทองถ น และชมชน

2.2.2 พฒนาและดาเนนการหลกสตรท องคการฯ มความเช ยวชาญและมการดาเนนการอยางตอเน อง เชน นกพฤกษศาสตรทองถ น การอนกรมวธานพชเบองตน และใหขยายกลมเปาหมายไปยงอาจารย

2.2.3 พฒนาหลกสตรการฝกงานสาหรบนกศกษาดานพฤกษศาสตรในประเทศไทย และขยายไปสนกศกษาในระดบนาชาต คายเยาวชนรกษธรรมชาตในระดบนานาประเทศ

2.2.4 พฒนาหลกสตรนานาชาต (International) ในดานพชสวน (Tropical plants)

Page 85: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 81

2.2.5 พฒนาหลกสตรการอนรกษพนธไม/การนาพรรณไมท เส ยงตอการสญพนธกลบคนถ นอยางย งยน (Plant Conservation and Re-introduction) และผลกดนใหเปนสวนหน งของหลกสตรในสถาบนการศกษา

2.3 สรางเครอขายความรวมมอทงภายในและภายนอกประเทศ

2.3.1 จดการหรอเขาไปมสวนรวมในการประชมสมมนาทางวชาการในระดบนานาชาต 2.3.2 ผลกดนใหนกวชาการนาเสนอผลงานทางวชาการในเวทการประชมระดบชาต การ

ประชมในระดบนานาชาต เพ อสรางการยอมรบและความรวมมอทางวชาการ 2.3.3 เพ มอาสาสมครท มความรความเช ยวชาญทางดานวชาการ การใหบรการ การ

จดการสวนพฤกษศาสตร และในดานการบรหาร ทงท เปนอาสาสมครในประเทศและตางประเทศ

2.3.4 เขาไปมสวนรวมในการจดกจกรรมเครอขายโครงการอนรกษพนธกรรมพชและเครอขายสวนพฤกษศาสตรโรงเรยน และขยายความรวมมอในการเปนพเลยงการอบรมใหความรในดานการจาแนกพชใหแกคร อาจารยในสถาบนการศกษา

2.3.5 เปนเจาภาพหรอเขาไปมสวนรวมในการจดประชมทางวชาการ/จดกจกรรมทางวชาการเพ อรวมเผยแพรและราชกรณยกจดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม เฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในประเทศไทย

2.4 ใชสอเทคโนโลยในการเผยแพรและถายทอดความรสประชาชน

2.4.1 นาส อเทคโนโลยสารสนเทศในรปแบบ Interactive learning มาใหความรแกประชาชนในพนท จดแสดงพรรณไม เพ อสรางความนาสนใจ นาต นเตน และดงดดใจเยาวชนรนใหมใหสนใจศกษาพรรณไมมากย งขน

2.4.2 พฒนาหนาโฮมเพจขององคการฯ ใหมความทนสมย งายตอการเขาถง และการสบคนขอมล รวมถงเพ มเตมการใหบรการแกประชาชนใหครอบคลมมากย งขน

ยทธศาสตรท 3 : ศกษา วจย และพฒนาพรรณพชเพอเปนฐานการพฒนาทยงยน

กลยทธ

3.1 เรงส ารวจและรวบรวมขอมลความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย

3.1.1 เรงรดจดการตวอยางพรรณไมแหงท ไดจากการสารวจและจดเกบใหมขอมลทางวชาการท ถกตอง รวมถงการบรหารจดการเพ อปองกนความสญเสยท อาจเกดขนกบตวอยางพรรณไมได

Page 86: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 82

3.1.2 สารวจความหลากหลายทางชวภาพของพรรณไมในประเทศไทย โดยเนนสารวจและรวบรวมกลวยไม ขง-ขา และพรรณไมประจาถ น ไมท เส ยงตอการสญพนธ และไมหายากตามบญชรายช อพรรณไมหายากของประเทศไทย (Red List) การสารวจพรรณไมในพนท เส ยงตอการสญพนธ ไมท มประโยชนในเชงเศรษฐกจ รวมถงการสารวจและเกบรวบรวมขอมลความหลากหลายทางชวภาพของพรรณไมท เปนไมท มความโดดเดนในพนท ท องคการฯ มสวนพฤกษศาสตรประจาภมภาค

3.1.3 เนนสารวจและรวบรวมขอมลทางพฤกษศาสตรพนบานของกลมชาตพนธในประเทศไทย รวมถงการศกษาขอมลท เก ยวของกบภมปญญาทองถ น

3.1.4 ศกษาและทบทวนอนกรมวธานของพชบางวงศในประเทศไทย 3.1.5 สารวจและจดทาฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพของแมลง และเรงรดการ

ตรวจสอบและระบรายช อของแมลง เพ อรองรบการจดทาพพธภณฑแมลงในพนท สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต

3.1.6 ศกษานเวศวทยาและชววทยาของห งหอยในพนท สวนพฤกษศาสตร ฟนฟและอนรกษห งหอยในพนท สวนพฤกษศาสตร จดทาปายใหความร รวมถงการนาขอมลจากการศกษาวจยท มอยมาจดทาเปนส อใหความร

3.1.7 จดทาแปลงถาวรศกษาการเปล ยนแปลงของสภาพภมอากาศท มผลกระทบตอพชและมนษย (Climate change)

3.1.8 ดาเนนการวจยรวมกบชมชนในดานตางๆ อาทเชน Reintroduction of Wild Species, Population Restoration, Ecosystem Restoration

3.2 ส ารวจและรวบรวมพรรณไมในประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

3.2.1 จดทาขอตกลงและความรวมมอระหวางหนวยงานภายในและภายนอกประเทศเพ อการแลกเปล ยนตวอยางพรรณไม การสารวจและเกบตวอยางพรรณไมทงในประเทศและนอกประเทศ และเปนการสรางเครอขายความรวมมอทางวชาการรวมกน รวมถงการแลกเปล ยนบคลากรระหวางหนวยงาน โดยเนนการจดทาขอตกลงกบหนวยงานท ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

3.2.2 สารวจพรรณพฤกษชาตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเนนในพนท Mainland คอ ประเทศพมา สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว กมพชา เวยดนาม และทางตอนใตของประเทศจน

3.2.3 แลกเปล ยนตวอยางพนธไมมชวต (Living) และพนธไมแหง (Herbarium) โดยเนนพนธไมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

3.2.4 จดใหมแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

Page 87: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 83

3.3 พฒนาและตอยอดงานวจยไปสผลตภณฑและบรการ 3.3.1 ผลกดนใหองคการสวนพฤกษศาสตรเปนศนยกลางในการแลกเปล ยนขอมล

ขาวสารทางวชาการเพ อประโยชนในงานศกษาวจย 3.3.2 ศกษาวจยเพ อหาแนวทางในการพฒนาผลตภณฑจากพชใหเปนผลตภณฑเพ อ

สขภาพ ผลตภณฑเพ อความงาม ผลตภณฑสมนไพร โดยเนนทาการศกษาวจยในพชกลมกลวยไม ขง-ขา และไมหายาก รวมถงการจดสทธบตร อนสทธบตรจากการวจยเพ อพฒนาผลตภณฑ

3.3.3 เนนการวจยพนธพชท มงเนน Theme-based Research เชน พชท ทนตอสภาวะเคม หรอพชท ถกการใชประโยชนเกนขดความสามารถในการรองรบตามธรรมชาต

3.3.4 พฒนาและจดทาส อส งพมพทางวชาการในรปแบบตางๆ รวมถงการปรบปรงรปแบบการนาเสนอใหนาสนใจมากย งขน ใหมการเผยแพรไปสประชาชนไดอยางกวางขวางมากขน

3.3.5 เผยแพรผลงานทางวชาการไปสสาธารณชนทงในรปแบบของการจดแสดงนทรรศการทงในพนท สวนพฤกษศาสตรกบนทรรศการรวมกบหนวยงานอ น

ยทธศาสตรท 4 : เสรมสรางรายไดและภาพลกษณ

กลยทธ

4.1 สรางภาพลกษณของสวนพฤกษศาสตร

4.1.1 จดใหมการวเคราะหและสรางภาพลกษณของสวนพฤกษศาสตร (Brand Identity) เพ อสรางการรบรภาพลกษณของสวนพฤกษศาสตรท จะใหประชาชนไดรบรในคณคาและจดจาภาพลกษณของสวนพฤกษศาสตร

4.1.2 ประชาสมพนธและสรางภาพลกษณของสวนพฤกษศาสตรผานส อทกชองทาง และเนนส อทางอนเตอรเนต ส อทาง Social Network

4.2 ประชาสมพนธและเผยแพรสวนพฤกษศาสตรใหเปนทรจกและยอมรบ

4.2.1 จดนทรรศการเพ อเผยแพรสวนพฤกษศาสตรใหเปนท รจกมากขน โดยเฉพาะงานท ไดรบความสนใจจากประชาชน

4.2.2 เผยแพรสวนพฤกษศาสตรใหเปนท รจกมากย งขนโดยส อเผยแพร เชน วทย โทรทศน หนงสอพมพ นตยสาร ปายโฆษณา และเพ มการใชพนท สวนพฤกษศาสตรใหเปนสถานท ถายทารายการโทรทศน สารคดตางๆ

4.2.3 สรางเครอขายพนธมตรดานการศกษาและการทองเท ยวกบหนวยงานทงภายในประเทศและตางประเทศ

4.2.4 สงเสรมการประชาสมพนธดานการแสดงความรบผดชอบตอสงคมตอสงคม

Page 88: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 84

4.3 เพมศกยภาพในการหารายได

4.3.1 สรางจดเนนของการเนนใหความสาคญของพชในกลมสาคญ 3 กลม คอ กลวยไม ขง-ขา และไมหายาก ดวยการจดทาของท ระลก จาหนายตนไม กลาจว

4.3.2 จดทาแพคเกตทองเท ยวใหสอดคลองกบกจกรรมการทองเท ยวในแตละชวงฤด 4.3.3 เพ มสนคาและบรการมากย งขน เชน ผลตภณฑจากศนยเกษตรอนทรย ผลตภณฑ

เพ อความงามท ไดจากผลงานวจย 4.3.4 ขยายชองทางการจดจาหนายสนคา และการเพ มชองทางในการจาหนายในระบบ

อนเตอรเนต 4.3.5 คดเลอกพนธไมหายาก พนธไมประจาถ น พนธไมในพระนามสายพนธแทท ผาน

การตรวจสอบของนกวชาการมาจาหนาย เพ อเพ มฐานลกคาในระดบบนใหมากย งขน

4.3.6 เพ มรายไดจากการเชาพนท และการบรหารสนทรพยใหเกดมลคาเพ ม 4.3.7 ควบคมตนทนสนคาและบรการใหอยในเกณฑท กาหนด

4.4 พฒนาคณภาพของสนคาและบรการ

4.4.1 สารวจความตองการของตลาด คานยม และความพงพอใจของกลมลกคาเปาหมาย

4.4.2 พฒนารปแบบผลตภณฑ (Product) ใหมความโดดเดนเปนเอกลกษณและตรงตอความตองการของลกคา

4.4.3 กาหนดราคาท มาตรฐานและเปนธรรม (Price) โดยเฉพาะการวจยตลาด การกาหนดราคาสนคาทางวชาการและกลมสนคาท ระลกสาหรบลกคาท วไป

4.4.4 เพ มชองทางการขาย (Place) โดยเฉพาะชองทางการจาหนายภายนอกและชองทางการขายในระบบ Online

4.4.5 กาหนดกจกรรมสงเสรมการตลาด (Promotion) เชน โปรแกรมกระตนการซอรวมกบพนธมตรธรกจทองเท ยว จดโปรโมช นลดราคาสนคา เพ มการตลาดเชงรกสาหรบกลมลกคาเปาหมาย

4.4.6 พฒนาการออกแบบผลตภณฑใหมเอกลกษณ (Packaging) โดยเนนความสวยงามโดดเดนของผลตภณฑและความเปนอตลกษณของสวนพฤกษศาสตรแตละแหง รวมถงการใชวสดท เปนมตรกบส งแวดลอม

4.4.7 เพ มชองเทางการเผยแพรขาวสร (Public Relation) โดยเฉพาะในเครอขาย Internet ส อ Social Network รวมถงการสงขอมล/ขาวสารใหกลมลกคาเปาหมายอยางตอเน อง อาทเชน หนวยงานราชการ โรงเรยน สถาบนการศกษา และผประกอบการธรกจทองเท ยว

Page 89: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 85

ยทธศาสตรท 5 : มงมนเปนองคกรทรกษาสงแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม (Green & Clean Organization)

กลยทธ 5.1 เนนการด าเนนงานโครงการ/กจกรรมพเศษเพอสนองพระราชด าร

5.1.1 เพาะขยายพนธหญาแฝก จดทาแปลงสาธตการอนรกษดนและนาดวยหญาแฝก และการเผยแพรใหความรกบประชาชน การแจกจายกลาพนธหญาแฝกใหประชาชนนาไปใชในการอนรกษดนและนาในพนท เส ยงตอการพงทลายของดน

5.1.2 ศกษานเวศวทยาและชววทยาของห งหอยในพนท สวนพฤกษศาสตร ฟนฟและอนรกษห งหอยในพนท สวนพฤกษศาสตร จดทาปายใหความร รวมถงการนาขอมลจากการศกษาวจยท มอยมาจดทาเปนส อใหความร

5.1.3 จดการประชมทางวชาการ/จดกจกรรมทางวชาการเพ อรวมเผยแพรและราชกรณยกจดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม เฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตในประเทศไทย

5.2 เสรมสรางองคการใหเปนองคกรชนน าในการรกษาสงแวดลอมและความสมดลทางธรรมชาต 5.2.1 นาระบบมาตรฐานการจดการส งแวดลอมมาใชท วทงองคกร และสรางเสรม

คานยมในการรวมกนดแลรกษาส งแวดลอมใหกบบคลากรทกระดบ 5.2.2 สงเสรมใหมการใชผลตภณฑท รกษาส งแวดลอมในกจกรรมและบรการตางๆ ของ

องคการฯ รวมทงการเปดเผยขอมลใหแกประชาชนไดรบทราบเพ อสรางภาพลกษณในการเปนสวนหน งในการรวมรกษาส งแวดลอม

5.2.3 ลดการใชสารเคมในพนท สวนพฤกษศาสตรทกแหง และนาระบบเกษตรอนทรย มาใชทดแทน เพ อใหเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมอยางแทจรง (Green Garden)

5.2.4 จดทาแปลงถาวรศกษาการเปล ยนแปลงของสภาพภมอากาศท มผลกระทบตอพชและมนษย (Climate change)

5.2.5 ดาเนนการเชงรกในการอนรกษ ฟนฟ ส งแวดลอมดานพฤกษศาสตรในการสรางความสมดลของธรรมชาตใหเกดผลเปนท ประจกษตอสงคม

5.3 เสรมสรางความรกและความตระหนกในความส าคญของทรพยากรธรรมชาตและการการแสดงความรบผดชอบตอสงคมใหแกประชาชน 5.3.1 ปรบปรงส งอานวยความสะดวกภายในพนท จดแปลงพนธไมภายในสวน

พฤกษศาสตร เพ อเปดโอกาสใหผดอยโอกาสไดรบการบรการท เทาเทยม 5.3.2 จดหาพนท สาหรบเปดโอกาสใหหนวยงานภาคราชการ อตสาหกรรมและเอกชน

เขามากจกรรมการแสดงความรบผดชอบตอสงคมในพนท สวนพฤกษศาสตร

Page 90: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 86

5.3.3 สงเสรมคณภาพชวตใหแกชมชนละแวกใกลเคยงสวนพฤกษศาสตร รวมถงชมชนท อยหางไกล ชมชนท เขารวมเปนเครอขายในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตกบสวนพฤกษศาสตร ดวยการจดกจกรรมเพ อสงเสรมคณภาพชวต สนบสนนกจกรรมและวฒนธรรมทองถ น

ยทธศาสตรท 6 : เพมสมรรถนะการบรหารจดการและพฒนาองคกร

กลยทธ

6.1 เพมขดสมรรถนะของบคลากรใหมความเปนมออาชพ

6.1.1 พฒนาและเพ มขดสมรรถของบคลากรในดานความรพนฐานดานพฤกษศาสตร เพ อใหเปนผท จกสามารถถายทอดความรใหกบเยาวชนและประชาชนท วไปไดอยางมประสทธภาพ (Train the Trainer)

6.1.2 เตรยมความพรอมของบคลากรเพ อการกาวไปสประชาคมอาเซยน พฒนาทกษะทางดานการส อสาร ภาษาองกฤษ ภาษาจน ภาษาอ นๆ สาหรบเจาหนาท ใหบรการ รวมถงทกษะในการส อสารภายในองคกร (Communication skills)

6.1.3 พฒนาขดสมรรถและวฒนธรรมในการทางานท มความหลากหลาย สามารถทางานขามหนวยงานและสายงานได

6.1.4 พฒนาสมรรถนะของผนาการเปล ยนแปลงในระดบตางๆ เชน ผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง ผบรหารระดบตน

6.1.5 เสรมสรางนกบรหารรนใหม เพ อใหเปนกลมผบรหารท บกเบกหรอเปนผสรางนวตกรรมในการขบเคล อนและพฒนาองคการฯ ใหกาวไปสความเปนองคกร ชนนา

6.1.6 จดใหมระบบการใหคาแนะนา ระบบพ เลยง การแลกเปล ยนเรยนรซ งกนและกน 6.1.7 จดทาคมอการทางานเพ อสามารถปฏบตงานไดอยางมคณภาพมาตรฐาน รวมทง

จดใหมการเตรยมแผนสรางบคลากรทดแทน 6.1.8 สงเสรมใหทกหนวยงานภายในองคการฯ ใชหลกการบรหารกจการบานเมองท ด

เปนแนวทางในการทางาน และยกระดบธรรมาภบาลขององคการฯ ใหอยในระดบท เปนท ยอมรบของประชาชน โดยเฉพาะการพฒนาเจาหนาท ทกระดบใหมความรความเขาใจในเร องธรรมาภบาล รวมทงกาหนดใหมกลไกเพ อรบผดชอบดแลในเร องการสงเสรมธรรมาภบาลขนภายในองคการฯ

6.1.9 สงเสรมการปรบเปล ยนคานยม และหลอหลอมวฒนธรรมใหมใหเออตอการพฒนาองคการฯ สงเสรมบคลากรขององคการฯ เปนแบบอยางท ดในสงคม รวมทงสรางกลไกลงโทษท มประสทธภาพ วางแนวทางการเช อมโยงคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาลไวกบระบบงานอ นๆ

Page 91: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 87

6.1.10 ยกยอง เชดชเกยรตผท มผลสมฤทธของงานและจรยธรรมสง เพ อใหเปนผนาตนแบบท ดสาหรบการปฏบตงานขององคการฯ

6.1.11 สงเสรมใหทกหนวยงานภายในองคการฯ มความรบผดชอบตอสงคม (Social Responsibility) โดยการดาเนนงานภายใตหลกจรยธรรมและการกากบดแลตนเองท ด คานงถงบรการท มคณภาพอนจะกอใหเกดประโยชนและผลกระทบเชงบวกแกผเขามาใชบรการขององคการฯ

6.1.12 สรางจตสานก คานยม คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมในภายในองคการฯ ใหปฏบตงานดวยความประพฤตชอบ ซ อสตย สจรต เปนกลาง ไมเลอกปฏบต ยดถอคณธรรมและจรยธรรมเปนหลกในการทางาน

6.1.13 สนบสนนและเคารพหลกการเก ยวกบสทธมนษยชน (Human Right)

6.2 พฒนาระบบการจดการทรพยากรบคคล

6.2.1 ศกษาและวเคราะหรปแบบการจดการสวนพฤกษศาสตรท เหมาะสมเปรยบเทยบกบหนวยงานในรปแบบใกลเคยงกนหรอหนวยงานท เปน Best Practice

6.2.2 ปรบปรงโครงสราง อตรากาลง ใหมความเหมาะสม สอดคลองกบภารกจและการเจรญเตบโต

6.2.3 ทบทวน/จดทาแผนพฒนาบคลากรเพ อเปนทศทางในการพฒนาระบบการจดการทรพยากรบคคล

6.2.4 พฒนาระบบบรหารผลตอบแทนและสทธประโยชน 6.2.5 เนนการจดการทรพยากรบคคลดวยการใชฐานสมรรถนะในการดาเนนงาน

(Competency based approach for HR management) 6.2.6 พฒนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรโดยใชระบบการวดผลการ

ดาเนนงานรายบคคล เพ อสะทอนถงประสทธภาพของการปฏบตงานท แทจรง และใหมการประเมนท โปรงใส เปนท ยอมรบ

6.2.7 พฒนาและเสรมสรางระบบแรงงานสมพนธ และการปฏบตตอผใชแรงงานอยางเปนธรรม (Labour Practices)

6.2.8 จดหาแนวทางการจดการความขดแยงทางผลประโยชน 6.2.9 พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศดานการบรหารจดการทรพยากรบคคล 6.2.10 จดใหมกลไกดแลรบผดชอบในเร องเงนเดอน คาตอบแทน สวสดการใหเหมาะสม

กบสภาพการทางานและสถานการณคาครองชพท เปล ยนแปลงไป 6.2.11 จดใหมระบบสรรหา (Recruitment) รวมทงการรกษา (Retain) บคลากรท ม

คณภาพ 6.2.12 เนนการจดการความร (Knowledge Management) เพ อการกาวไปสการเปน

องคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) 6.2.13 จดใหมกฎ ระเบยบรองรบเพ อสามารถจางงานฝมอบคลากรสาขาเฉพาะดาน

ตลอดจนผเช ยวชาญชาวตางประเทศได

Page 92: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 88

6.2.14 จดใหมระบบสรางแรงจงใจ (Motivation) ในการปฏบตงาน และการเพ มประสทธภาพในการปฏบตงาน

6.2.15 จดใหมแผนดานการบรหารจดการกาลงเพ อทดแทน (Succession Plan) และความกาวหนาในอาชพ (Career path)

6.3 พฒนาระบบบรหารจดการ ปรบปรงระบบการตดสนใจ การบรหารความเสยง และก ากบตรวจสอบในการด าเนนงาน

6.3.1 ทบทวน/จดทาแผนบรหารความเส ยงและการกากบดแลกจการท ด การควบคมภายใน รวมถงแผนกลยทธดานการตรวจสอบภายใน เพ อเปนการกาหนดทศทางการดาเนนงานท ชดเจน

6.3.2 เสรมสรางความเขมแขงของการกากบดแลกจการท ด และการควบคมภายในท ดขององคการฯ โดยเฉพาะการเสรมสรางบทบาทและความเขมแขงของคณะกรรมการ คณะกรรมการตรวจสอบ เพ อชวยทาหนาท สอบทานระบบการบรหารงานและการควบคมภายในท ด

6.3.3 สงเสรมใหบคลากรภายในมความร ความเขาใจ และรวมกนเฝาระวงความผดพลาดท อาจจะเกดขน รวมถงการปฏบตอยางเปนธรรม (Fair Operating Practices) ตอตานการคอรรปช น สนบสนนการแขงขนท เปดกวางและเปนธรรม เคารพในสทธทางทรพยสน

6.3.4 นาเสนอขอมลสารสนเทศท มความจาเปนตอการแสดงภาระรบผดชอบ ความโปรงใส และเปดเผยขอมลเก ยวกบกระบวนการปฏบตงาน และจดใหมชองทางส อสารใหผมาใชบรการสามารถเขาถงขอมลสารสนเทศขององคการฯ ไดโดยงาย

6.3.5 พฒนาการบรหารจดการความเส ยง การรายงานผลการบรหารจดการความเส ยงในระดบท มความรนแรง ใหมการรายงานอยางนอยเปนรายไตรมาส และใหมการดาเนนการวเคราะหความเส ยงในทกโครงการท จะดาเนนงานเพ อผลกดนใหเปนวฒนธรรมขององคกร

6.3.6 นาระบบการจดการดานคณภาพ ISO9001 มาใชในการดาเนนงานใหเปนมาตรฐานเดยวกน

6.3.7 พฒนาและนาการบรหารจดการเพ อสรางมลคาเชงเศรษฐศาสตร (Economic Value Management : EVM) มาเช อมโยงเขากบกระบวนการดาเนนงาน และสรางใหเปนวฒนธรรมองคกร

6.4 พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศรองรบการเปลยนแปลง

6.4.1 ทบทวน/จดทาแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศใหมความทนสมย สอดคลองกบสถานการณท เปนแปลงอยางตอเน อง

Page 93: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 89

6.4.2 จดใหมการจดทา ทบทวนระบบเทคโนโลยสารสนเทศท เหมาะสมกบภารกจหลกและภารกจสนบสนนขององคการฯ รวมถงการจดทาและทบทวนแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศเพ อเปนเคร องมอในการบรหารจดการระบบสารสนเทศท เปนรปธรรม

6.4.3 เพ มระบบสารสนเทศเพ อสนบสนนการตดสนใจของผบรหาร ระบบสารสนเทศเพ อสนบสนนการบรหารจดการความเส ยง ระบบสารสนเทศเพ อการบรหารทรพยากรบคคล ระบบสารสนเทศท สนบสนนการควบคมและการตรวจสอบภายใน

6.4.4 พฒนาระบบสารสนเทศท ตอบสนองตอความตองการของผใชบรการ และระบบสารสนเทศท จะตอบสนองผมสวนไดสวนเสยภายนอกองคการฯ

Page 94: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 90

เพ อใหการดาเนนงานขององคการสวนพฤกษศาสตรเปนไปในทศทางเดยวกน ทก

หนวยงานมทศทางการดาเนนงานท ชดเจน มการดาเนนงานรวมกน และมจดมงเนนในการดาเนนงานใหบรรลเปาหมายในระยะเวลาท กาหนดดวยทรพยากรท มอยางจากด จงกาหนดใหมโครงการสาคญเพ อรองรบการดาเนนงานตามยทธศาสตร (Flagship Project) จานวน 8 โครงการสาคญเรงดวนดงน

1. โครงการปรบปรงระบบสาธารณปโภคและบรการพนฐานเพอรองรบการขยายตวใหกาวไปส

ASEAN สรปสาระส าคญ :

มวตถประสงคหลกในการปรบปรงระบบสาธารณปโภคขนพนฐานเพ อรองรบการขยายตวทงดานการจดการพนท การขยายตวทางดานการศกษา และการใหบรการนกทองเท ยว โดยมงเนนการปรบปรงระบบสาธารณปโภคพนฐานเดมใหสามารถใชงานไดอยางเตมประสทธภาพ เชน ระบบไฟฟา ระบบไฟฟาสารอง ระบบโทรศพท ระบบอนเตอรเนต ระบบนาเสนทางสญจรภายในพนท หองสขา ส งอานวยความสะดวกสาหรบนกทองเท ยว รวมถงการปรบปรงอาคารและส งกอสรางตางๆ ใหพรอมใชงานและมความเหมาะสมในการเปนแหลงศกษาเรยนรของประชาชน

2. โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตร

สรปสาระส าคญ : มวตถประสงคหลกในการจดทาและพฒนาสวนพฤกษศาสตรใหเปนแหลงเรยนร

สาหรบประชาชนท สามารถเขาศกษาเรยนรไดทกเพศ ทกวย ทกสถานะ และมกจกรรมสาหรบการศกษาเรยนรท ดงดดใจใหศกษาเรยนรไดตลอดทงวน ปรบปรงการจดพนท เพ มฐานการเรยนรเปนสวนแหงความรคความเพลดเพลน

3. โครงการสงเสรมการเรยนรและการทองเทยวเชงพฤกษศาสตรไดทกฤด (Year Plan) สรปสาระส าคญ :

มวตถประสงคหลกในการจดกจกรรมเพ อสงเสรมการทองเท ยวและการเรยนรภายในสวนพฤกษศาสตร โดยใหมการกระจายตวของจานวนผเขามาทองเท ยวตลอดทงป การนาเสนอความงามของพรรณไมในแตละชวงฤดกาลกบการจดกจกรรมท สลบเปล ยนหมนเวยนใหสอดคลองกบความตองการของผเขามาใชบรการ

บททบทท 55 โครงการส าคญเพอรองรบยทธศาสตร โครงการส าคญเพอรองรบยทธศาสตร ((FFllaaggsshhiipp PPrroojjeecctt))

Page 95: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 91

4. โครงการสงเสรมการเรยนรดานพฤกษศาสตรในระดบภมภาค ASEAN

สรปสาระส าคญ : มวตถประสงคหลกท จะใหองคการสวนพฤกษศาสตรเปนหนวยงานชนนาทางดาน

การใหความรแกเยาวชนและประชาชนท วไปโดยเฉพาะองคความรทางพช โดยมการจดทาและพฒนาหลกสตรใหสอดคลองกบกลมเปาหมาย ขยายการฝกอบรมในหลกสตรท เขมแขงขององคการฯ ไปยงกลมเปาหมาย การสรางเครอขายความรวมมอทางวชาการกบหนวยงานทงภายในประเทศและตางประเทศ

5. โครงการส ารวจความหลากหลายทางชวภาพของพช

สรปสาระส าคญ : มวตถประสงคหลกในการเรงรดสารวจความหลากหลายของพรรณพชโดยเฉพาะ

พรรณไมหายากในประเทศไทย ใหมการเกบรวบรวมและอนรกษไวในท สวนพฤกษศาสตร และการขยายการสารวจและเกบรวบรวมตวอยางพรรณไมในพนท ประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเนนในกลมพชท องคการฯ มความเช ยวชาญและมศกยภาพในการพฒนาและตอยอด ท ไดแก กลวยไม และพชในตระกลขง-ขา และไมหายาก เพ อใหเปนศนยกลางในการรวบรวมพรรณไมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

6. โครงการสรางภาพลกษณ (Brand Identity)

สรปสาระส าคญ : มวตถประสงคหลกในกาหนดและสรางภาพลกษณสวนพฤกษศาสตร คณคาของ

สวนพฤกษศาสตรมอบใหแกประชาชน เพ อเปนแนวทางใหเกดการประชาสมพนธและเผยแพรภาพลกษณสวนพฤกษศาสตร

7. โครงการพฒนาทรพยากรบคคล

สรปสาระส าคญ : มวตถประสงคหลกในการพฒนาทรพยากรบคคลท เปนเคร องมอและกลไกท สาคญ

ในการพฒนาองคกรใหบรรลเปาประสงคท ตงไว การดาเนนงานเนนการพฒนาและสรางความเขมแขงใหกบบคลากรทงในดานท เปนงานในภารกจความรบผดชอบและภารกจในดานการใหบรการแกประชาชน รวมถงการพฒนาระบบประเมนผลการดาเนนงานท สะทอนผลการปฏบตงานท แทจรง โปรงใสและเปนท ยอมรบ

Page 96: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 92

8. โครงการพฒนาระบบการส ารองพนธกรรมพชทพรอมใชงาน สรปสาระส าคญ :

มวตถประสงคหลกในการพฒนาระบบสารองพนธกรรมพช โดยการจดทานโยบายในการจดการพรรณไมมชวตท รวบรวมไวในสวนพฤกษศาสตรใหเปนมาตรฐาน การนาระบบฐานขอมลการจดการพรรณไมมาใชใหครอบคลมสวนพฤกษศาสตรและหนวยงานท เก ยวของ รวมถงการเรงสารวจและปรบปรงขอมลพรรณไมท ในสวนพฤกษศาสตรใหสามารถสบคนไดอยางสะดวกและรวดเรว เพ อการนามาใชประโยชนทงในดานการอนรกษ การใชประโยชน การตอยอดองคความร และการคนพนธไมสถ น เพ อใหสวนพฤกษศาสตรเปนแหลงสารองพนธกรรมพชท สาคญของประเทศไทย

9. โครงการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการดแลรกษา และฟนฟทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม เพอการพฒนาทสมดลและยงยน สรปสาระส าคญ :

มวตถประสงคหลกในการสรางการมสวนรวมประชาชน หนวยงานภาครฐ เอกชน รวมถงภาคอตสาหกรรมตางๆ ใหเขามามสวนรวมในการดแลรกษา และฟนฟทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม เพ อเพ มการมสวนรวมและแหลงเงนสนบสนนจากการจดกจกรรมสงเสรมการแสดงความรบผดชอบตอสงคม และเปนการสรางภาพลกษณการเปนผนาทางดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตท สาคญของประเทศไทยใหกบสวนพฤกษศาสตรอกทางหน ง

Page 97: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

แผนงาน/โครงการตามยทธศาสตรประจ าป 2559 – 2563 องคการสวนพฤกษศาสตร

ยทธศาสตรท 1 : พฒนาสวนสวยแหงการเรยนรคความเพลดเพลน (Garden of Edutainment)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

1.1 กาหนดเอกลกษณของสวนพฤกษศาสตรแตละแหงใหมความโดดเดน

31.50 34.01 81.26 77.75 111.63 336.15

(1) โครงการพฒนาสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต

พช00 17.47 20.97 25.15 30.20 35.00 128.79 สนป.

(2) โครงการพฒนาสวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร

พล00 3.28 2.95 4.31 6.63 25.00 42.17 ส.พล.

(3) โครงการพฒนาสวนพฤกษศาสตรระยอง

พย00 4.24 5.75 12.50 5.00 7.25 34.74 ส.รย.

(4) โครงการพฒนาสวนพฤกษศาสตรขอนแกน

พก00 0.35 1.35 5.00 1.00 35.00 42.70 ส.ขก.

(5) โครงการพฒนาสวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย

พท00 6.16 2.00 33.00 32.00 5.00 78.16 ส.ขท.

(6) โครงการจดตงสวนพฤกษศาสตรเกาะระ พงงา

พง00 - - 1.30 2.92 4.38 8.60 ส.พง.

Page 98: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

1.2 สรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตร (Fs02)

32.57 37.62 43.52 49.46 58.61 221.78

(1) โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต

ช110 ฐานการเรยนร

4 6 6 8 8 17.96 21.55 25.86 30.03 37.24 132.64 สนป.

(2) โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร

ล310 ฐานการเรยนร

1 1 2 2 3 3.61 3.97 4.36 4.80 5.28 22.02 ส.พล.

(3) โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตรระยอง

ย210 ฐานการเรยนร

6 6 8 8 8 5.00 5.50 6.05 6.65 7.32 30.52 ส.รย.

(4) โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตรขอนแกน

ก220 ฐานการเรยนร

2 2 2 3 3 2.50 2.75 3.02 3.32 3.65 15.24 ส.ขก.

(5) โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย

ท110 ฐานการเรยนร

1 1 2 2 2 2.20 2.42 2.66 2.93 3.22 13.43 ส.สท.

(6) โครงการสรางและพฒนาแหลงเรยนรสวนพฤกษศาสตรพงงา

ง100 ครง 4 4 4 4 4 1.30 1.43 1.57 1.73 1.90 7.93 ส.พง.

Page 99: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

1.3 ปรบปรง เปล ยนแปลงระบบสาธารณปโภคโภคขนพนฐานเพ อรองรบการใหบรการ

4.52 4.55 6.13 10.23 15.34 40.77

(1) โครงการปรบปรงระบบสาธารณปโภคขนพนฐานเพ อรองรบการขยายตวใหกาวไปสอาเซยน (Fs01)

ช210 รายการ 2 8 10 10 12 4.52 4.55 6.13 10.23 15.34 40.77 สนป.

1.4 พฒนาระบบสารองพนธกรรมพชไมท พรอมใชงาน

4.35 5.52 6.26 7.51 9.02 32.66

(1) โครงการอนรกษพนธไมนอกถ นท อยอาศย

ช120 3.73 4.78 5.37 6.44 7.73 28.05 สนป.

- กลวยไม (1,200 ชนด) รอยละ/ชนด

55/ 660

60/ 720

65/ 780

70/ 840

73/ 880

- ขงขา (450 ชนด) รอยละ/ชนด

75/ 340

80/ 360

83/ 370

85/ 380

88/ 390

- ไมท เส ยงตอการสญพนธ (1,400 ชนด)

รอยละ/ชนด

45/ 630

50/ 700

55/ 770

60/ 840

65/ 900

(1) โครงการรวบรวมพนธไมพนเมองท มการกระจายพนธในเขตพนท สงของประเทศไทย เพ อทาการอนรกษในสภาพนอกถ นท อยอาศย

ช130 ตน 250 250 250 250 250 0.62 0.74 0.89 1.07 1.29 4.61 สนป.

Page 100: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

1.5 สนบสนนการพฒนาสวนพฤกษศาสตร

8.29 9.92 11.95 14.35 17.20 61.71

(1) โครงการสนบสนนการพฒนาสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.เชยงใหม

ช310 1.08 1.30 1.56 1.87 2.24 8.05

(2) โครงการสนบสนนการพฒนาสวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร

ล410 1.79 2.15 2.58 3.09 3.72 13.33

(3) โครงการสนบสนนการพฒนาสวนพฤกษศาสตรระยอง

ย410 2.15 2.58 3.10 3.72 4.46 16.01

(4) โครงการสนบสนนการพฒนาสวนพฤกษศาสตรขอนแกน

ก310 1.15 1.38 1.66 2.00 2.38 8.57

(5) โครงการสนบสนนการพฒนาสวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย

ท320 0.82 0.95 1.18 1.42 1.70 6.07

(6) โครงการสนบสนนโครงการพฒนาสวนพฤกษศาสตรพงงา

ง110 1.30 1.56 1.87 2.25 2.70 9.68

รวมงบประมาณตามยทธศาสตร 81.23 91.62 149.12 159.30 211.80 693.07

Page 101: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ยทธศาสตรท 2 : สงเสรมกระบวนการเรยนร เผยแพรและถายทอดองคความรสประชาชน

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

2.1 สงเสรมการเรยนรและการทองเท ยวเชงพฤกษศาสตรไดทกฤด (Year Plan)

1.84 2.23 2.65 3.16 3.82 13.70

(1) โครงการสงเสรมการทองเท ยวในสวนพฤกษศาสตรไดทกฤด (Fs03)

พ110

คน 45,600 54,700 65,600 78,800 94,600 1.11 1.35 1.60 1.90 2.30 8.26 ปชส.

(2) โครงการสงเสรมการศกษาเรยนรในอาคารพพธภณฑธรรมชาต

ผ120 คน 40,000 48,000 57,600 69,000 83,000 0.73 0.88 1.05 1.26 1.52 5.44 ศวส.

2.2 พฒนาหลกสตรการถายทอดความรใหสอดคลองกบกลมเปาหมาย และขยายไปยงกลมเปาหมายใหม

4.68 5.60 6.74 8.08 9.70 34.80

(1) โครงการสงเสรมการเรยนรดานพฤกษศาสตรในระดบอาเซยน (Fs04)

คน 4,000 5,200 6,760 8,800 11,000 2.46 2.95 3.54 4.25 5.10 18.30 ศวส.

(2) โครงการถายทอดความรดานพชเพ อการอนรกษทรพยากรพรรณพชใหคงอยอยางย งยน

ผ210 หลกสตร/คน

9/900 9/ 1,000

10/ 1,100

10/ 1,100

12/ 1,200

1.49 1.78 2.15 2.57 3.09 11.08 ศวส.

Page 102: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

(3) โครงการพฒนางานบรการทางวชาการสสาธารณชน

ผ230 ครง 4 4 4 4 4 0.73 0.87 1.05 1.26 1.51 5.42 ศวส.

2.3 สรางเครอขายความรวมมอทงภายในและภายนอกประเทศ

0.69 0.83 0.10 1.20 1.43 4.25

(1) โครงการสรางเครอขายความรวมมอการแลกเปล ยนองคความรสสากล

ผ310 เครอขาย

2 4 6 8 10 0.69 0.83 0.10 1.20 1.43 4.25 ศวส./สนป.

2.4 ใชส อเทคโนโลยในการเผยแพรและถายทอดความรสประชาชน

1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 7.50

(1) โครงการใชส อเทคโนโลยเพ อเผยแพรองคความร

จด 1 2 2 2 2 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 7.50 สพธ.

รวมงบประมาณตามยทธศาสตร 8.71 10.16 10.99 13.94 16.45 60.25

Page 103: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ยทธศาสตรท 3 : ศกษา วจยและพฒนาพนธพชเพอเปนฐานในการพฒนาทยงยน

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

3.1 เรงสารวจและรวบรวมขอมลความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย

7.45 8.95 10.74 12.85 15.45 55.44

(1) โครงการสารวจความหลากหลายทางชวภาพของพชในประเทศไทย (Fs05)

เร อง 10 10 10 10 10 3.24 3.89 4.67 5.60 6.72 24.12 ศวส./สาขา

(1.1) โครงการศกษาความหลากหลายของพชในภาคเหนอ

ข-1- ตวอยาง 1,500 1,500 1,500 1,500 1,500 0.76 0.76 0.76 0.76 0.76 3.80 ศวส.

(1.2) โครงการศกษาความหลากหลายของพชในภาคตะวนออก

ข-2- ชนด 100 100 100 100 100 0.40 0.40 0.40 0.40 0.40 2.00 ศวส./ สวนระยอง

(1.3) โครงการสารวจความหลากหลายของพชในภาคตะวนออกเฉยง เหนอ

ข-3- ชนด - 100 100 100 100 - 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 ศวส./ สวนขอนแกน

Page 104: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

(1.4) โครงการสารวจความหลากหลายของพชในภาคใต

ข-4- ชนด - - 100 100 100 - - 0.80 0.80 0.80 2.40 ศวส./สวนพงงา

(1.5) โครงการเพ มประสทธภาพการบรหารจดการตวอยางพรรณไม

ข-5- ตวอยาง 98,450 111,000 122,100 134,300 147,700 1.83 2.20 2.64 3.16 3.79 13.62 ศวส.

(2) โครงการศกษาพฤกษศาสตรพนบานของกลมชาตพนธ

ข-6- ชนด 100 100 100 100 100 0.38 0.46 0.55 0.65 0.79 2.83

(3) โครงการอนรกษกลวยไมแบบบรณาการ

ว-1- ชนด 50 50 50 50 50 1.57 1.88 2.26 2.71 3.26 11.68

(4) โครงการอนรกษและฟนฟประชากรในระบบนเวศของพรรณไมท เส ยงตอการสญพนธ

ว-2- ตน 500 500 500 500 500 0.73 0.88 1.05 1.26 1.51 5.43

(5) โครงการศกษาความหลากหลายของแมลง

ข-7- วงศ 120 120 120 120 120 0.46 0.55 0.66 0.79 0.95 3.41

(6) โครงการสารวจชนดพนธมดตางถ นท ถกรกรานไปสปาอนรกษ

ข-11- 0.38 0.46 0.55 0.65 0.78 2.82

(7) โครงการจดทาฐานขอมล ข-8- ครง 4 4 4 4 4 0.69 0.83 1.00 1.19 1.44 5.15 3.2 เร มการสารวจและรวบรวม 14.34 17.20 18.92 20.81 22.89 94.16

Page 105: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

พรรณไมในประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (1) โครงการสารวจความ

หลากหลายของพชในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ค000 พนท - 1 2 3 4 14.34 17.20 18.92 20.81 22.89 94.16 คณะทางาน

(1.1) สรางเครอขายการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต

ค001 ครง 6 6 6 6 6 1.57 2.35 2.58 2.84 3.12 7.77 คณะทางาน

(1.2) สารวจและจดทาฐานขอมล

ค002 ครง 4 4 4 4 4 7.25 9.34 10.27 11.29 12.43 30.90 คณะทางาน

(1.3) สรางและพฒนากลไกการบรหารจดการทรพยากรพรรณพช

ค003 ครง 1 1 2 2 2 3.97 3.97 4.36 4.80 5.28 13.13 คณะทางาน

(1.4) บรหารจดการเครอขาย

ค004 ฉบบ 1 1 1 1 1 1.55 1.55 1.70 1.87 2.06 5.13 คณะทางาน

3.3 พฒนาและตอยอดงานวจยไปสผลตภณฑและบรการ

1.41 1.76 2.08 2.89 2.87 11.01

(1) โครงการปรบปรงสายพนธพชเพ อพฒนาศกยภาพทางดาน

น-1- สายพนธ 6 4 8 10 10 0.37 0.49 0.59 1.09 0.71 3.25 ศวส.

Page 106: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

เศรษฐกจ (2) โครงการศกษา

องคประกอบทางเคมฤทธทางชวภาพ

น-2- ตารบ 3 3 3 3 3 0.26 0.32 0.37 0.45 0.54 1.94 ศวส.

(3) โครงการพฒนาเคร องด มจากพชในทองถ น

น-3- ชนดพนธ 2 2 - - - 0.78 0.78 - - - 1.56 ศวส.

3.4 สนบสนนการดาเนนงานการศกษาวจย

2.50 3.00 3.60 4.32 5.12 18.54 ศวส.

(1) โครงการเพ มประสทธภาพในการดาเนนงาน

ง-1- ลานบาท 2.50 3.00 3.60 4.32 5.12 18.54 ศวส.

รวมงบประมาณตามยทธศาสตร 25.70 30.91 35.34 40.87 46.33 179.15

Page 107: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ยทธศาสตรท 4 : เสรมสรางรายไดและภาพลกษณ

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

4.1 สรางภาพลกษณของสวนพฤกษศาสตร

- - - 7.00 10.00 17.00

(1) โครงการสรางภาพลกษณ (Brand Identity) (Fs06)

โครงการ - - - 3 5 - - - 7.00 10.00 17.00 สพธ.

4.2 ประชาสมพนธและเผยแพรสวนพฤกษศาสตรใหเปนท รจกและยอมรบ

4.10 4.92 5.90 7.08 8.50 30.50

(1) โครงการประชาสมพนธเชงรกสประชาชน

ธ110 คน 260,000 338,000 440,000 572,000 744,000 4.10 4.92 5.90 7.08 8.50 30.50 สพธ.

4.3 เพ มศกยภาพในการหารายได 0.35 0.42 0.50 0.60 0.72 2.59 (1) โครงการเพ มศกยภาพในการ

หารายได ธ210 ลานบาท 17.50 18.05 20.07 23.08 26.54 0.35 0.42 0.50 0.60 0.72 2.59 สพธ.

4.4 สนบสนนการดาเนนงาน 0.79 0.95 1.14 1.37 1.64 5.89 (1) โครงการสนบสนนการ

ดาเนนงาน ธ220 0.79 0.95 1.14 1.37 1.64 5.89

รวมงบประมาณตามยทธศาสตร 5.24 6.29 7.54 16.05 20.86 55.98

Page 108: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ยทธศาสตรท 5 : มงมนเปนองคกรทรกษาสงแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม (Green & Clean Organization)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

5.1 เนนการดาเนนงานโครงการ/กจกรรมพเศษ

0.15 0.15 0.24 0.33 0.49 1.36

(1) โครงการศกษานเวศวทยาและชววทยาของห งหอยในประเทศไทย

ข-9- พนท 1 1 1 1 1 0.15 0.15 0.24 0.33 0.49 1.36 ศวส.

5.2 สรางจตสานกใหบคลากรมสวนรวมในการพฒนาองคกรใหเปนองคกรท รกษาส งแวดลอมและรบผดชอบตอสงคม

0.37 0.44 0.53 0.65 0.79 2.78

(1) โครงการแปลงศกษาถาวรและโครงสรางสงคมพชในสวนพฤกษศาสตร

ข-10- แหง 3 3 3 3 3 0.34 0.41 0.49 0.59 0.70 2.53 ศวส.

(2) โครงการเกษตรอนทรย ช110 พนท 1 1 4 4 4 0.03 0.03 0.04 0.06 0.09 0.25 สนป.+สาขา

5.3 เสรมสรางความรกและความตระหนกในความสาคญของทรพยากรธรรมชาตและการแสดงความรบผดชอบตอสงคมใหแกประชาชน

1.32 2.18 2.50 3.18 3.94 13.12

(1) โครงการสงเสรมกระบวนการเรยนรและการแสดงความ

ผ220 กจกรรม 7 10 15 15 15 1.32 1.58 1.90 2.28 2.74 9.82 ปชส.

Page 109: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

รบผดชอบตอสงคม (2) โครงการสงเสรมการมสวน

รวมของประชาชนในการดแลรกษา และฟนฟทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม เพ อการพฒนาท สมดลและย งยน (Fs08)

แหง - 2 2 3 4 - 0.60 0.60 0.90 1.20 3.30 คณะทางาน

รวมงบประมาณตามยทธศาสตร 1.84 2.77 3.27 4.16 5.22 17.26

Page 110: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ยทธศาสตรท 6 : เพมสมรรถนะการบรหารจดการและพฒนาองคกร

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

6.1 เพ มขดสมรรถนะของบคลากรใหมความเปนมออาชพ

0.90 1.50 1.50 3.37 5.05 12.32

(1) โครงการพฒนาทรพยากรบคคล (Fs07)

บ210 ครง 16 20 25 30 40 0.90 1.50 1.50 3.37 5.05 12.32 สนอ.

6.2 พฒนาระบบการจดการทรพยากรบคคล

- - - 5.00 7.00 12.00

(1) โครงการพฒนาประสทธภาพในการดาเนนงานดานบคลากร

ระบบ - - 1 3 3 - - - 5.00 7.00 12.00 สนอ.

6.3 พฒนาระบบบรหารจดการ ปรบปรงระบบการตดสนใจ การบรหารความเส ยง และกากบตรวจสอบในการดาเนนงาน

1.11 1.20 1.52 1.64 2.01 7.48

(1) โครงการพฒนาสมรรถนะการบรหารจดการองคกร

บ111 แผน 2 2 2 2 2 0.43 0.52 0.62 0.74 0.89 3.20 สนอ./สตส.

(2) โครงการศนยบรการขอมลทางพฤกษศาสตรเพ อประชาชน

บ120 ศนย 4 3 4 4 5 0.68 0.68 0.90 0.90 1.12 4.28 สนอ./สวนสาขา

6.4 พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศรองรบการเปล ยนแปลง

2.80 3.36 4.04 4.84 5.80 20.84

(1) โครงการบรหารจดการ บ300 ระบบ 2 3 3 3 3 2.80 3.36 4.04 4.84 5.80 20.84 สนอ.

Page 111: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ รหส คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน โครงการ หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ

สารสนเทศ 6.5 สนบสนนการดาเนนงาน 106.79 134.82 150.60 166.69 185.31 744.21

(1) งบบคลากร 67.16 87.26 93.53 98.21 103.19 449.35 (2) งบดาเนนการ 39.63 47.56 57.07 68.48 82.18 294.92

รวมงบประมาณตามยทธศาสตร 111.60 140.88 157.66 181.54 205.17 796.85 ไมรวมงบสนบสนน 4.81 6.06 7.06 14.85 19.86 52.64

สรปงบประมาณตามแผนงาน/โครงการตามยทธศาสตรประจ าป 2559 – 2563 องคการสวนพฤกษศาสตร

กลยทธ / แผนงาน / โครงการ คาเปาหมายตวชวด งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน

หนวยนบ ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 ป 59 ป 60 ป 61 ป 62 ป 63 รวม รบผดชอบ งบประมาณตามยทธศาสตรท 1 81.23 91.62 149.12 159.30 211.80 693.07 งบประมาณตามยทธศาสตรท 2 8.71 10.16 10.99 13.94 16.45 60.25 งบประมาณตามยทธศาสตรท 3 25.70 30.91 35.34 40.87 46.33 179.15 งบประมาณตามยทธศาสตรท 4 5.24 6.29 7.54 16.05 20.86 55.98 งบประมาณตามยทธศาสตรท 5 1.84 2.77 3.27 4.16 5.22 17.26 งบประมาณตามยทธศาสตรท 6 111.60 140.88 157.66 181.54 205.17 796.85

รวมทงสน 234.32 282.63 363.92 415.86 505.83 1,802.56 หมายเหต : ป 2560 – 2563 เปนงบประมาณท ไดรบการจดสรรจากรฐบาล สวนในป 2560 – 2563 เปนงบประมาณประการตามขอมลในรายจายลวงหนาระยะปานกลาง (MTEF)

Page 112: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 108

การตดตามประเมนผลการปฏบตงานตามแผนกลยทธขององคการสวน

พฤกษศาสตร ถอเปนกระบวนการท จะชวยใหองคการฯ และบคลากรท ปฏบตงานไดทราบขอมลยอนกลบ (Feedback) ท แสดงถงความกาวหนา ความสาเรจ รวมทงปญหาและอปสรรคท เกดขนในการดาเนนงานตามแผนฯ เพ อหาแนวทางในการแกไขปญหาท เกดขน และการพฒนาแผนกลยทธขององคการฯ ใหเกดประสทธภาพสงสดตอไป โดยองคการฯ ไดกาหนดการกลไกการตดตามประเมนผลไวดงน

1. การก าหนดผลสมฤทธ

เพ อสรางความชดเจนในการดาเนนงานไดอยางเปนรปธรรม โดยประกอบดวย กจกรรมท สาคญ 2 สวน คอ

1.1 การก าหนดตวชวดผลงาน (Key Performance Indicator) สามารถวดผลสมฤทธของงานหรอกจกรรมท ปฏบตไดอยางแทจรง ท เปนมาตรฐานเดยวกนท วทงองคการฯ และเปนตวชวดท เปนท ยอมรบของบคลากรภายในองคการฯ และตอบสนองตอวสยทศนขององคการฯ

1.2 การก าหนดคาของตวชวดหรอเกณฑมาตรฐานเชงปรมาณ ท องคการฯตองการบรรลถง โดยการกาหนดตวชวดผลงานใหสอดคลองกบวสยทศน พนธกจ วตถประสงค กลยทธและกจกรรมหลกขององคการฯ

2. การวดผลการปฏบตงาน

จดใหมการแปลงกรอบแนวทางตามแผนใหเปนกจกรรมการปฏบต ดวยการจดทาเปนแผนปฏบตการ (Action plan) โดยมอบหมายใหหนวยงานตางๆ ท เก ยวของไดมสวนรวมในการแปลงแผนไปสกจกรรม และการลงมอปฏบตการตามแผนท กาหนด พรอมทงดาเนนการวดผลการปฏบตงานภายใตกรอบของตวชวดผลงานท ไดมการกาหนดไวลวงหนา โดยเนนหลกการ 3 ดาน ดงน

2.1 ความประหยด (Economy) ซ งเปนการวดผลการปฏบตงานท ใหความสนใจกบปจจยนาเขา (Input) ท ใชในแตละกจกรรม และถอเปนผลงานท สาคญประการหน งท องคการตองใหความสาคญ ดวยการเปรยบเทยบทรพยากรท ตองการสาหรบกจกรรมแตละกจกรรม กบปรมาณของทรพยากรท ใชไปจรงในการดาเนนกจกรรม

บททบทท 66 การตดตามประเมนผลการตดตามประเมนผล

Page 113: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 109

2.2 ความมประสทธภาพ (Efficiency) เปนการวดผลการปฏบตงานท ใหความสนใจกบกระบวนการดาเนนกจกรรม (Process) ดวยการเปรยบเทยบปจจยนาเขาจรงกบผลผลตท เกดขนจรงจากการดาเนนกจกรรมนนๆ วาหนวยงานมการใชทรพยากรท มอยใหเกดผลงานสงกวาเดม หรอหนวยงานมผลงานเทาเดมแตสามารถใชทรพยากรลดนอยลงได

2.3 ความมประสทธผล (Effectiveness) เปนการวดผลการปฏบตงานท มงเนนในดานปจจยนาออกของการดาเนนงาน (Output) ดวยการเปรยบเทยบผลงานจรงกบเปาหมายท กาหนดไววา การดาเนนงานของหนวยงานไดกอใหเกดผลผลตและผลลพธท สอดคลองกบ เปาหมาย วตถประสงค ท กาหนดไวอยางไร

3. การรายงานผล

องคการสวนพฤกษศาสตรไดกาหนดแนวทางในการรายงานผลสมฤทธไวดงน 3.1 พฒนาเคร องมอ กระบวนการท ใชในการรวบรวมขอมล การรายงานผลท

เปนท ยอมรบของบคลากรทงองคการฯ เชน แบบรายงานทงในรปของเอกสารและระบบฐานขอมล เปนตน

3.2 จดทาคมอการดาเนนการวดผลงานและการรายงานผล เพ อเปนแนวทางในการดาเนนงานของพนกงาน

3.3 จดประชมรวมกนเพ อชแจงตวชวดในแตละดาน และการฝกอบรมใหแกบคลากรท เก ยวของ เพ อเสรมสรางความร ความเขาใจในแนวทางการดาเนนงาน บทบาท หนาท ความรบผดชอบ และทกษะท เก ยวของ เพ อใหการเกบรวบรวมขอมล และการรายงานผลการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพ

3.4 สรป วเคราะห และจดทารายงานใหผบรหาร พนกงานภายในองคการฯ เปนประจาอยางตอเน อง เพ อใหทราบผลการดาเนนงาน ปญหาและอปสรรคในการดาเนนการตามกจกรรมตางๆ เพ อรวมนาองคการฯ ไปสจดมงหมายท วางไวรวมกน ซ งมแนวทางในการจดทารายงานผลการปฏบตงาน ดงน

- มตในการวดผลงานและช อของตววดผลงาน : หนวยงานท ปฏบต - เปาหมายเชงปรมาณท กาหนดไวในแตละชวงเวลา - ผลงานท ดาเนนการไดจรงในแตละชวงเวลา - ระดบของผลการดาเนนงานท กาหนดใหงายตอความเขาใจ - ปญหาและอปสรรคเพ อชแจงสาเหตของความคลาดเคล อนของผลงาน

Page 114: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 110

นยามศพท เพ อใหเกดความเขาใจในทศทางเดยวกน ในการจดทาแผนยทธศาสตรนจงขออธบายนยามศพทท ใชในการแผนยทธศาสตรฉบบน ดงน กลวยไม (Orchidaceae) หมายถง พชลมลก อายหลายป เปนพชบกหรอ epiphyte มบางชนดเปน saprophyte ระบบรากพเศษเจรญดมากเปน aerial root หรอ tuber เปนพชท เจรญงอกงามไดดในเขตอบอนหรอเขตรอนชน จดอยในกลมพชใบเลยงเด ยว มประมาณ 740 สกล ประมาณ 18,000 ชนด อาทเชน คทลยา เอองพราว รองเทานาร ฟามย แวนดา กาเรการอน และชางตางๆ เปนตน สายพนธของกลวยไมท ขนและเตบโตในปาเรยกวา กลวยไมปา มลกษณะการเตบโตแบงออกเปน 3 แบบ คอ

1. กลวยไมอากาศ คอ กลวยไมท เกาะอาศยอยบนตนไมอ น โดยมรากเกาะอยกบก งไมหรอลาตน

2. กลวยไมดน คอ กลวยไมท ขนอยตามพนดนและปกคลมดวยอนทรยวตถ 3. กลวยไมหน คอ กลวยไมท ขนตามโขดหน พชวงศขง – ขา (Zingiberaceae) หมายถง พชลมลกอายหลายป มลาตนใตดน

เปนแบบแงง (rhizome) หรอ tuber ขนาดใหญ ท เจรญเตบโตไดดทงในเขตรอนและเขตอบอน ท มความชนสง ศนยกลางการกระจายพนธอยในทวปเอเชยตะวนออกเฉยงใต สามารถกระจายไดบรเวณกวาง ตงแตความสงระดบต าสดจนถงระดบสง 2,000 เมตร จากระดบนาทะเล พชวงศนมลกษณะพเศษคอทกสวนของตนมกล นของนามนหอมระเหย (essential oil) ใชเปนเคร องเทศและยงเปนพชสมนไพรมสรรพคณเปนยา (nutracentical) มพชประมาณ 47 สกล ประมาณ 1,400 ชนดพนธ พชท อยในวงศน อาทเชน กระวาน เอองหมายนา ขมน กระเจยว ปทมมา ดอกเขาพรรษา มหาหงษ ดาหลา และกระทอ เปนตน พชถนเดยวและพชทเสยงตอการสญพนธ หมายถง พชท พบขนและแพรพนธตามธรรมชาตในบรเวณเขตภมศาสตรเขตใดเขตหน งของโลก และเปนพชท มเขตกระจายพนธทางภมศาสตรคอนขางจากด ไมกวางขวางนก มกจะพบพชถ นเดยวบนพนท ท มลกษณะจากดทางระบบนเวศ เชน บนเกาะ ยอดเขา หนาผาของภเขาหนปน แองพร เปนตน พนท Mainland หมายถง พนท แผนดนใหญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประกอบดวย 4 ประเทศ คอ พมา ลาว เวยดนาม และกมพชา

ภาคผนวก 1ภาคผนวก 1

Page 115: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 111

นยามการเปนสวนพฤกษศาสตรชนน าของเอเชยตะวนออกเฉยงใต :

1) มการศกษา วจย และกจกรรมท เกยวของกบการอนรกษพนธพชในสภาพธรรมชาต โดยเฉพาะพชเฉพาะถ นและพชท เส ยงตอการสญพนธ โดยการเพาะขยายพนธ การฟนฟ และคนสถ นภายใตการอนรกษนอกถ นท อย

2) ด าเนนการศกษา วจยทางพฤกษศาสตรเพอเปนขอมลอางองดานพชทดเยยม ทงในเร องการระบชนด การจดจาแนกกลมพช การจดทาปายส อของพนธพชมชวตท เกบรวบรวมไว ตลอดจนการจดเกบตวอยางแหงในหอพรรณไม อยางเปนระบบเพ อนาไปสการดแลและการจดทาฐานขอมลท เปนระบบของพนธพชของประเทศโดยเฉพาะท เส ยงตอการสญพนธและพชเฉพาะถ น

3) ดแล บรหาร จดการตวอยางพนธพชทงตวอยางมชวตและตวอยางพนธไมแหงทไดมาตรฐาน เพ อรองรบการศกษาวจยทางพฤกษศาสตร ตลอดจนมการจดทาบญชรายช อตวอยางมชวต จดทานโยบายดานการจดการตวอยาง (Collections Management Policy) ดาเนนกจกรรมดานการแลกเปล ยนตวอยาง ตลอดจนโครงการดานการอนรกษ รวมกบหนวยงานทางวชาการดานพชทงในและตางประเทศ

4) มการศกษาวจยดานตางๆ ท งในดาน ชววทยา น เวศวทยา ชพลกษณ (phenology) และการตอบสนองของพช ตอการเปลยนแปลงภมอากาศ เพ อทราบถงปจจยท สงผลตอความเส ยงในการสญพนธของพช เพ อเปนขอมลในการเพาะขยายพนธ อนรกษ ฟนฟ และคนถ น

5) มการศกษาวจยทเกยวของกบภมปญญา การใชประโยชนจากพช ตลอดจนสนบสนนการวจยเพ อพฒนาเพ อนาไปสความเปนอยท ดขนของมวลมนษยชาต และเพ อการอนรกษและใชประโยชนอยางย งยน

6) เปนศนยกลางดานการฝกอบรมทมความเชยวชาญทางดานพฤกษศาสตรและสาขาอ นๆ ท เก ยวของ รวมถงดานพชสวน

7) สงเสรมการสรางความตระหนกและการสรางจตส านก ดานการอนรกษพนธพชและส งแวดลอมผานหลกสตรการฝกอบรม และส อเพ อการศกษาในรปแบบตางๆ

8) ด าเนนการพฒนานกวจยดานตางๆ ใหมความเช ยวชาญ โดยเฉพาะสาขาวจยเพ อพฒนา สนบสนนการดาเนนกจกรรมดานการอนรกษแนวใหม และดาเนนการอนรกษพนธพชโดยอาศยเทคนคตางๆ อาท ธนาคารพนธกรรม รวมถงการอนรกษในสภาพปลอดเชอ

9) มการด าเนนงานเพอตอบสนองตออนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (CBD) , แผนกลยทธความหลากหลายทางชวภาพ 2011-2020 และเปาหมายไอจ (Strategic Plan for Biodiversity 2011-2020 and the Aichi Targets) และการดาเนนงานตามกลยทธท วโลกสาหรบการอนรกษพช (Global strategy for plant conservation: GSPC) ตลอดจนกลยทธและแผนปฏบตการความหลากหลายทางชวภาพแหงชาต (NBSAPs) ท เก ยวของกบภารกจอยางมประสทธผล ชดเจน และตอเน อง

10) มนกวชาการ ผเชยวชาญระดบสากลปฏบตงานประจ า มเครอขายทางวชาการทงในประเทศและตางประเทศ รวมทงมจานวนนกวชาการท เหมาะสมกบกจกรรมและภารกจท ตองการความเช ยวชาญ

ค าจ ากดความนสามารถเทยบเคยงไดกบมาตรฐานสวนพฤกษศาสตรมาตรฐานสากล หนา 13

Page 116: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 112

ค าจ ากดความตวชวด : เพ อใหเกดความชดเจนในการวดผลการดาเนนงาน จงไดกาหนดคาจากดความ

วธการวดผลตวชวดตามแผนยทธศาสตรฉบบนไวดงน

ตวชวด ค าจ ากดความ

1) รอยละความสาเรจในการพฒนาสวนพฤกษศาสตรแตละแหง

เปนการวดระดบความสาเรจของการพฒนาพนท สวนพฤกษศาสตรแตละแหงในแตละป ท สามารถดาเนนการไดตามเปาหมายตามเกณฑท กาหนดโดยคานวณจากคาเฉล ยของรอยละการดาเนนงานตามแผนงานท ทาไดในแตละสวนพฤกษศาสตร โดยมสตรการคานวณ ดงน

5

100*5

100*100*100*100*54

4

3

3

2

2

1

1

Y

X

Y

X

Y

X

Y

X

Y

X

กาหนดให X1, X2, X3, X4, X5 = ผลงานดานการพฒนาพนท ของแตละสวน Y1, Y2, Y3, Y4, Y5 = แผนงานท กาหนดไวในแตละสวน

2) จานวนไมมชวตท มศกยภาพของประเทศไทยไดรบการรวบรวม

จานวนไมมชวต (Living Collection) ท ไดรบการรวบรวมไวตงแตเร มดาเนนงานจนถงปปจจบนท ทาการวดผล ในสวนพฤกษศาสตร 5 แหง คอ สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.เชยงใหม สวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก สวนพฤกษศาสตรระยอง สวนพฤกษศาสตรขอนแกน สวนพฤกษศาสตรพระแมยา สโขทย และสวนพฤกษศาสตรเกาะระ พงงา

โดยวดผลเปนจานวนชนดท สามารถรวบรวมไดจากรายงานหรอบญชรายช อพรรณไมท รวบรวมไวในสวนพฤกษศาสตร

3) ความพงพอใจของผมาใชบรการ

รอยละของจานวนผมาใชบรการโดยพจารณาจากผลสารวจความพงพอใจของผรบบรการ โดยใชแบบสอบถามสารวจความพงพอใจของ ท มความพงพอใจท ระดบ 4 ขนไป โดยกาหนดใหตองมการสารวจความพงพอใจในประเดนท ครบถวนอยางนอย ดงน 1. พนท ใหบรการ/2. การใหบรการของเจาหนาท /บคลากรท ใหบรการ/ 3. ขนตอนการหรอกระบวนการใหบรการ /4. ส งอานวยความสะดวก/5. ความปลอดภย/ 6. ขอมลมความทนสมย นาสนใจ และ 7.ขอเสนอแนะเพ อการปรบปรง

เกณฑการใหคะแนนแบงระดบความพงพอใจเปน 5 ระดบ และวเคราะหจากคะแนนเฉล ยรวมในแตละประเดน โดยนาคะแนนเฉล ยแตละขอมารวมกนหารดวยจานวนขอยอย จะไดคาคะแนนเฉล ยรวม

4) จานวนผเขารวมกจกรรมการใหความรท เพ มขน

จานวนผเขารวมกจกรรมการใหความร หมายถง จานวนผเขารวมกจกรรมการใหความร และงานนทรรศการขององคการสวนพฤกษศาสตรท จดขนทงภายในและภายนอกองคการฯ ท ดาเนนการในแตละป

Page 117: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 113

ตวชวด ค าจ ากดความ

วดผลการดาเนนงานจากจานวนผเขารวมกจกรรมการใหความรท เพ มขนในปปจจบนเทยบกบปท ผานมา ตามสตร ดงน จานวนผเขารวมกจกรรมการใหความรปปจจบน จานวนผเขารวมกจกรรมการใหความรปท ผานมา x 100

5) ผเขารวมกจกรรมมความเขาใจในกจกรรม

รอยละของจานวนผเขารวมกจกรรมการใหความรทางวชาการท มความรความเขาใจ หรอมความรก ความตระหนกในความสาคญของทรพยากรธรรมชาตเพ มขนจากกอนเขารวมกจกรรม โดยกาหนดใหตองมการสารวจในกจกรรมการใหความรตางๆ อาทเชน การจดนทรรศการ การจดกจกรรมเน องในวนสาคญ และการฝกอบรมใหความรในหลกสตรตางๆ ท องคการฯ กาหนด

6) จานวนชนดพรรณไมแหงท รวบรวมไวในสวนพฤกษศาสตร

จานวนชนดพรรณไมแหงท รวบรวมและจดเกบไวในหอพรรณไมสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.เชยงใหม ตงแตเร มดาเนนการจนถงปปจจบน โดยใชสตรคานวณ จานวนชนดพรรณไมแหงรวบรวมสะสมจนถงปจจบน จานวนชนดพรรณไมท มการกระจายพนธในประเทศไทย x100

กาหนดใหจานวนชนดพรรณไมท มการกระจายพนธในประเทศไทย = 10,000 ชนด 7) จานวนชนดพรรณไม

แหงท มการกระจายพนธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

จานวนชนดพนธไมท กระจายพนธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต หมายถง พนธไมในกลมประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต จานวน 10 ประเทศ ไดแก ไทย ลาว กมพชา พมา เวยดนาม มาเลเซย สงคโปร บรไน อนโดนเซย และฟลปปนส

จานวนชนดพรรณไมแหงท รวบรวมและจดเกบไวในหอพรรณไมสวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.เชยงใหม ตงแตเร มดาเนนการจนถงปปจจบน โดยใชสตรคานวณดงน จานวนชนดพรรณไมแหงรวบรวมสะสมจนถงปจจบน

จานวนชนดพรรณไมท มการกระจายพนธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต x100 กาหนดใหจานวนชนดพรรณไมท มการกระจายพนธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต =

40,000 ชนด 8) จานวนผลงานทาง

วชาการท ไดรบการเผยแพรในวารสารสากล

จานวนผลงานทางวชาการและโครงการวจยดานพฤกษศาสตรและความหลากหลายทางชวภาพของ อ.ส.พ. ท ไดรบการพมพเผยแพรในวารสารท เปนท ยอมรบทงในและตางประเทศของ อ.ส.พ. การจดพมพหนงสอวชาการ และบทความทางวชาการท มการพมพเผยแพรในหนงสอ เอกสารประกอบการประชมวชาการ (Meeting Paper, Conference Paper) หรอเอกสารสบเน องจากการประชมทางวชาการ (proceeding) ในระดบชาตและนานาชาตในแตละป

9) จานวนผเขาเย ยมชมท เพ มขน

จานวนผเขาเย ยมชมสวนพฤกษศาสตร ของ อ.ส.พ.ในแตละป สวนพฤกษศาสตรของ อ.ส.พ. หมายถง สวนพฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต จ.

เชยงใหม และสวนพฤกษศาสตรบานรมเกลา พษณโลก ในพระราชดาร สวนพฤกษศาสตรระยอง และสวนพฤกษศาสตรขอนแกน

10) รายไดจากการดาเนนงานท เพ มขน

รายไดจากการดาเนนงาน ไดแก รายไดจากการเขาชมสวน รายไดจากการเชาหองประชม รายไดจากการขายของท ระลก/หนงสอ รายไดจากการจาหนายพนธไม รายไดจากการ

Page 118: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 114

ตวชวด ค าจ ากดความ

ประชมสมมนา และรายไดอ น ยกเวน รายไดเงนอดหนนจากรฐบาล รายไดดอกเบยเงนฝากธนาคาร รายไดจากการบรหารศนยฝกอบรม และรายไดจากการขยายวสดเส อมราคา

อตรารอยละคานวณเปรยบเทยบจากรายไดจากปปจจบนเปรยบเทยบกบปท ผานมา 11) คา EP เปาหมาย

เพ มขน คา EP หมายถง กาไรทางเศรษฐศาสตร (Economic Profit) โดยมสตรคานวณ คอ คา

EP ประมาณการกอนการจดทา SIP Plan หก คา EP เปาหมายจากการดาเนนงานตาม SIP Plan เทากบสวนตางคาเปาหมายท เพ มขน

SIP Plan คอ แผนกลยทธปรบปรงประสทธภาพการดาเนนงาน (Strategic Improvement Plan)

12) ความสาเรจในการดาเนนโครงการรวมกบภาคประชาชนและหนวยงานภายนอก

รอยละความสาเรจในการดาเนนโครงการดานการแสดงความรบผดชอบตอสงคม เพ อใหประชาชนมความเช อม นและยอมรบในการรกษาส งแวดลอมและแสดงความรบผดชอบตอสงคมของ อ.ส.พ. โดยการดาเนนงานม 4 ระดบ ดงน - การใหขอมลขาวสาร ในชองทางตางๆ เชน เอกสารส งพมพ การเผยแพรขอมลขาวสาร

ผานส อตางๆ การจดนทรรศการ จดหมายขาว การจดงานแถลงขาว การตดประกาศ และการใหขอมลผานเวบไซต เปนตน

- การรบฟงความคดเหน การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการใหขอมลขอเทจจรงและความคดเหนเพ อประกอบการตดสนใจขององคการฯ ดวยวธตางๆ เชน การรบฟงความคดเหน การสารวจความคดเหน การจดเวทสาธารณะ การแสดงความคดเหนผานเวบไซค เปนตน

- การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการปฏบตงาน หรอรวมเสนอแนะทางท นาไปสการตดสนใจ

- ความรวมมอ เปนการใหกลมประชาชนผแทน หรอผเก ยวของมสวนรวมในการดาเนนกจกรรมรวมกนอยางตอเน อง

13) ความสาเรจในการคนพนธไมประจาถ นโดยการมสวนรวมของประชาชน

ระดบความสาเรจในการดาเนนการคนพนธไมท เส ยงตอการสญพนธ พนธไมประจาถ นตามหลกการ คมอการนาพรรณไมท เส ยงตอการสญพนธกลบคนถ นอยางย งยน โดยใหมประชาชนในทองถ นไดมสวนรวม อาทเชน การฝกอบรมใหความรและปลกจตสานก การเพาะขยายพนธ การดาเนนกจกรรม การตดตามและประเมนการอยรอดของพนธไม

14) ผลการประเมนดานการบรหารจดการองคกรมคาเกณฑไมต ากวา

ระดบคะแนนตามเกณฑท กาหนดโดยคณะกรรมการพจารณาประเมนผลการดาเนนงานรฐวสาหกจดานการบรหารจดการองคกร แบงเปน 6 ดาน คอ 1) บทบาทของคณะกรรมการรฐวสาหกจ 2) การบรหารความเส ยง 3) การควบคมภายใน 4) การตรวจสอบภายใน 5) การบรหารจดการสารสนเทศ 6) การบรหารทรพยากรบคคล

15) ไดรบการรบรองระบบการจดการดานคณภาพ

ระดบความสาเรจในการนาระบบบรหารจดการคณภาพ ISO9001 มาใชภายในองคการฯ โดยการไดรบใบรบรองระบบการจดการคณภาพภายในป 2559

ค าจ ากดความนใชอธบายตวชวด หนา 75-76

Page 119: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 115

การวเคราะหปจจยขบเคลอน องคการฯ ไดมการวเคราะหปจจยขบเคล อนทางดานการเงน (Finance Drivers) และปจจยขบเคล อนทางดานปฏบตการ (Operation Drivers) และกาหนดแผนการเพ มประสทธภาพเพ อขบเคล อนคา EP ใหสงขน (SIP Plan) และคาเปาหมายท คาดหวง (ทมา : แผนกลยทธปรบปรงประสทธภาพการด าเนนงานองคการสวนพฤกษศาสตร (BGO-Strategic Improvement Plan หนา 23-29) ไดกาหนดปจจยขบเคล อนมลคาทางเศรษฐศาสตรท นามาใชในการกาหนดคาเปาหมายในแผนยทธศาสตร ดงน

ภาคผนวก 2ภาคผนวก 2

Page 120: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 116

จากตวแปรทงดานรายไดและคาใชจาย จงไดทาการวเคราะหปจจยขบเคล อนทางดานการเงน (Finance Drivers) และปจจยขบเคล อนทางดานปฏบตการ (Operation Drivers) และกาหนดแผนการเพ มประสทธภาพเพ อขบเคล อนคา EP ใหสงขน (SIP Plan) และคาเปาหมายท คาดหวง ดงน

Driver Finance Drivers Operation Drivers SIP Plan คาเปาหมาย

1. การอนญาตใหเชาพนท

(1) รายไดจากการจดกจกรรมในสวน

(2) รายไดจากการจาหนายสนคาท เก ยวกบการทากจกรรม

(1) พฒนาพนท และระบบสาธารณปโภค

(2) กาหนดพนท /บรหารสนทรพยท มใหเกดประโยชนสงสด

(3) กาหนดอตราคาบรการ (4) จดทาแผนการตลาดเชง

รก โดยมงเนนกลม เปาหมายทงในสวนภาคราชการและเอกชน

(5) ทาการประชาสมพนธสงเสรมการทองเท ยว และ การจดงาน Event ภายในสวนพฤกษศาสตร

- พฒนาพนท ใหสอดคลองกบความตองการของลกคา

- วางแผนการใชประโยชนและจดหาเครอขายมารวมลงทนในสนทรพย

- ขยายฐานการตลาดลกคาในกลมท มศกยภาพ เชน กลมจดกจกรรม Wedding ถายโฆษณา ถายภาพยนตร

รายไดจากการใหเชาพนท เพ มขน 30%

2. รายไดจากการเขาชมสวน

(1) การจาหนายบตรเขาชมสวน

(2) คณะท เขามาชมสวน

(1) การประชาสมพนธเชงรก

(2) พฒนาพนท เพ อดงดดนกทองเท ยว

(3) กจกรรมสงเสรมการทองเท ยว (Event)

(4) บคลากรดานการบรการภาย

(5) คณภาพการใหบรการ

- พฒนารปแบบการประชาสมพนธใหเขาถงกลมลกคาในวงกวาง

- พฒนาจดดงดดใจนกทองเท ยวใหเขามาเย ยมและใชบรการ

- จดกจกรรม Event รวมกบพนธมตร ธรกจทองเท ยว

- ฝกอบรมและพฒนาคณภาพดานการใหบรการเพ อสรางความประทบใจใหแกนกทองเท ยว

- สารวจความพงพอใจใหกบลกคา

จานวนผเขาเย ยมชมเพ มขนรอยละ 20

3. รายไดจากการขายสนคา

(1) สนคาวชาการ (2) สคาของท ระลก (3) สนคาเกษตร

(1) คณภาพสนคาและผลตภณฑ

(2) ชองทางจาหนายสนคาและผลตภณฑ

- สารวจความตองการของตลาด

- สารวจความพงพอใจของลกคาเพ อนามา

รายไดจากการขายสนคาเพ มขน 15%

Page 121: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 117

Driver Finance Drivers Operation Drivers SIP Plan คาเปาหมาย พฒนาผลตภณฑ

- พฒนารปแบบผลตภณฑ สนคา ของท ระลกและผลตภณฑทางวชาการใหมความโดดเดนเปนเอกลกษณและตรงตอความตองการของลกคา

- ฝากสนคากบเครอขายพนธมตรและสวนพฤกษศาสตรสาขาตางๆ

- เพ มชองทางการขายผานระบบอนเตอรเนต

4. รายไดจากการจาหนายอาหารและเคร องด ม

(1) รายไดจากการจาหนายกาแฟ

(2) จากการจาหนายนา และของวาง

(3) จากการจาหนายอาหาร (เพ มในอนาคต)

(1) ปรบปรง/ควบคมคณภาพ และความสะอาดรสชาตของกาแฟ

(2) ควบคมตนทนการผลตกาแฟ

(3) ปรบปรงรานกาแฟใหสวยงามและดงดดใจ

(4) ปรบปรงพนท ใหมความสวยงามเพ อดงดดใจนกทองเท ยว

(5) เพ มจดจาหนายอาหารและเคร องด มในชวงเทศกาล

(6) เสรมสรางเทคนคการขายใหกบผขาย

- พฒนารานอาหารใหมมาตรฐานและคณภาพในการใหบรการ เพ มสรางความเช อม นใหแกลกคา

รายไดจากการขายอาหารเคร องด มเพ มขนรอยละ 15

5. รายไดจากการจาหนายพรรณไม

(1) รายไดจากการจาหนายพรรณไม

(1) พรรณไมท จาหนายมความโดดเดน

- เพาะขยายพนธไมหายาก พรรณไมใกลสญพนธเพ อจาหนาย

- กาหนดรปแบบของพรรณไมใหเปนเอกลกษณ

- กาหนดราคาท เหมาะสม

รายไดจากการขายพรรณไมเพ มขน 30%

Page 122: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 118

หลงจากการวเคราะหปจจยขบเคล อนมลคาเชงเศรษฐศาสตร (Operational Drivers และ Financial Driver) จงไดดาเนนการวเคราะหความออนไหว (Sensitivity Analysis) การจดลาดบความสาคญของตวแปร การจดลาดบความสามารถในการบรหารจดการ (Management Ability) และการเช อมโยงระบบ EVM กบ BSC จงไดกาหนดเปาหมายในการผลกดนใหคา EP เปาหมายเพ มขนโดยการเปรยบเทยบคา EP กอนและหลงการดาเนนการตามแผนกลยทธปรบปรงประสทธภาพการดาเนนงานไวดงน

คา EP = 1.296 (กอนท า SIP Plan) รายได คาใชจาย Drivers รายไดจากการ

อนญาตใหเชาพนท

รายไดจากการเขาชม

สวน

รายไดจากการขายสนคา

รายไดจากการจาหนายอาหารและเคร องด ม

รายไดจากการ

จาหนายพนธไม

เงนเดอน/คาจาง

ตนทนขาย

SIP Plan - พฒนาพนท - บรหารสนทรพย

- ขยายฐานลกคา

- พฒนารปแบบการประชาสมพนธ

- พฒนาจดดงดดใจ

- จด Event - พฒนาคณภาพบรการ

- สารวจความพงพอใจ

- สารวจตลาด

- พฒนาผลตภณฑ

- เพ มชองทางจาหนายสนคา

- พฒนารานอาหารใหไดมาตรฐานและคณภาพการใหบรการ

- เนนพรรณไมหายากและใกลสญพนธไมท เปนเอกลกษณของสวนพฤกษ-ศาสตร

- สารวจความผกพนของบคลากรท มตอองคกร

- พฒนากระบวน การผลตสนคา

คาเปาหมาย

รายไดจากการใหเชาพนท

เพ มขน 30%

จานวนผเขาเย ยมชม

เพ มขนรอยละ 20%

รายไดจากการขาย

สนคาเพ มขนรอยละ 15

รายไดจากการขาย

อาหารและเคร องด ม

เพ มขนรอยละ 15

รายไดจากการขายพรรณไม

เพ มขนรอยละ 30

รอยละความผกพนของบคลากร

มากกวารอยละ 80

ความพงพอใจของลกคาตอคณภาพสนคาไมต ากวารอย

ละ 80

แผนงาน 1. แผนเพ มรายไดจากการ

เชาพนท

2. แผนกระตนการทองเท ยวในสวนพฤกษศาสตร

3. แผนพฒนาคณภาพของสนคาและบรการ

4. แผนเพ มประสทธภาพบคลากร

5. แผนควบคม

ตนทนสนคาและบรการ

คา EP = 3.368 (เปาหมาย)

Page 123: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563) 119

จากตารางกลยทธและเปาหมายในการเพ มประสทธภาพในการดาเนนงานในแตละปจจยขบเคล อน จงสามารถกาหนดคาเปาหมาย EP ขององคการสวนพฤกษศาสตรมมลคาเพ มขน ดงน

คา EP ประมาณการ 1.296 ลานบาท คา EP เปาหมาย 3.368 ลานบาท สวนตาง 2.072** ลานบาท

ดงนน จงไดกาหนดตวชวดการดาเนนงานตามยทธศาสตรท 4 เสรมสรางรายไดและภาพลกษณ ใหมคา EP เปาหมายเพ มขนไมนอยกวา 2 ลานบาท

การก าหนดเปาหมายใชส าหรบอางองเปาหมายคา EP ทเพมขนในหนา 76

Page 124: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

เปรยบเทยบขอมลสวนพฤกษศาสตรในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ชอสวน

พฤกษศาสตร Singapore Botanic Gardens

South China Botanical Garden

Xishuangbanna Tropical Botanical Garden

Bogor Botanical Garden

Kunming Botanical Garden

Chenshan Botanical Garden

Pha Tad Ke Botanical Garden

Penang Botanic Gardens

Northwestern University Ecotourism Park and Botanic Gardens

SAIGON ZOO &

BOTANICAL GARDENS

1. ขอมลพนฐาน www.sbg.org.sg www.scib.cas.cn www.xtbg.cas.cn www.bogorbotanicgardens.org

www.csnbgsh.cn www.pha-tad-ke.com

botanicalgardens.penang.gov.my

www.saigonzoo.net/

1.1 ปกอตง 1959 1929 1959 1817 1938 2007 1884 2007 1864 1.2 สถานทตง Cluny Road

Singapore เมองกวางโจว มณฑลกวางตง สาธารณรฐประชาชนจน

สบสองปนนา หางจากกรงจากาตา เมองหลวงของประเทศอนโดนเซยไปทางตอนใตประมาณ 60 กโลเมตร

หางจากตวเมองคนหมงประมาณ 12 กโลเมตร

เขตซงเจยง เมองเซ ยงไฮ

Governor Elizabeth keon Road, Payas-Samac San Nicolas, Ilocos Norte, Philippines

Nguyen Binh Khiem Str., Ward Ben Nghe, Dist. 1, Ho Chi Minh City

1.3 การก ากบดแล

กระทรวงพฒนาการแหงชาตสงคโปร

สถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

สถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

สถาบนวทยาศาสตรอนโดนเซย

สถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

สถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

1.4 แหลงเงนทน

รฐบาลสงคโปร สภาประชาชนจนแหงชาตจน ผานทาง

สภาประชาชนจนแหงชาตจน ผาน

รฐบาลอนโดนเซย สภาประชาชนจนแหงชาตจน ผาน

สภาประชาชนจนแหงชาตจน ผาน

ภาคผนวก 3ภาคผนวก 3

Page 125: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ชอสวนพฤกษศาสตร

Singapore Botanic Gardens

South China Botanical Garden

Xishuangbanna Tropical Botanical Garden

Bogor Botanical Garden

Kunming Botanical Garden

Chenshan Botanical Garden

Pha Tad Ke Botanical Garden

Penang Botanic Gardens

Northwestern University Ecotourism Park and Botanic Gardens

SAIGON ZOO &

BOTANICAL GARDENS

สถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

ทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

ทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

ทางสถาบนวทยาศาสตรแหงชาตจน

1.5 ขนาดพนท 74 เฮกเตอร 1,155 เฮกตาร 900 เฮกตาร 80 เฮกตาร 44 เฮกตาร 207 เฮกตาร 8 เฮกตาร 24 เฮกตาร 2. ดานการสราง

องคความร

2.1 งานดานการศกษาวจย

- จดหมวดหมและการวจยอยางเปนระบบในการมงเนนไปท หอพรรณไมตนเปด เฟรน กลวยไม พชวงศขง และหญา

- การเปล ยนแปลงของโลกและระบบนเวศระบบของพชและววฒนาการทางชววทยา การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ และการประยกตใชอยางย งยน

- สกดตวยาจากพช เชน ตนเลอดมงกร พชชนดนมอายยน มคณคาทางยาชวยรกษาเลอดลมสตร ยงมเหดหลนจอ ปลกไวท น ดวย

- รวบรวมพรรณไมแถบหมเกาะในประเทศอนโดนเซย

- ดานวทยาศาสตร จาแนกประเภทพนธไม การศกษาสรระศาสตรของพนธไม การศกษาพฤกษศาสตรชาตพนธหรอพฤกษศาสตรพนบาน - มการศกษาความ

หลากหลายทางชวภาพเพ อการพฒนาอยางย งยนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

- กลมอาคารเรอกระจกและพนท สวนใชงบประมาณกวา 319 ลานเหรยญสหรฐ โดยมชาวเยอรมนเปนผออกแบบ

- เปนสถาบนการเรยนรการศกษาและการวจยตวอยางพรรณไมท มชวตอยและมพพธภณฑของพชและสตวตาง ๆ สาหรบศกษา

- รวบรวมพรรณไมแถบฟลปปนส

- มมากกวา 500 ชนดหลายอยางเชนตนไมโบราณ กลวยไม แคคตส เฟรน เรยจนทร ฯลฯ

Page 126: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)

ชอสวนพฤกษศาสตร

Singapore Botanic Gardens

South China Botanical Garden

Xishuangbanna Tropical Botanical Garden

Bogor Botanical Garden

Kunming Botanical Garden

Chenshan Botanical Garden

Pha Tad Ke Botanical Garden

Penang Botanic Gardens

Northwestern University Ecotourism Park and Botanic Gardens

SAIGON ZOO &

BOTANICAL GARDENS

2.2 งานหอพรรณไม

- สมนไพรหลกประมาณ 750,000 ตวอยางสมนไพร จานวน 8,000 ชนด

- ตวอยางของพชท มทอลาเลยงมากกวาหน งลานตวอยาง จานวน 7,000 ชนด

- การจดเกบหลกของหอพรรณไมของสวนปาดบชนสบสองปนนามงเนนท พชท มทอลาเลยงเขตเขตมณฑลยนาน

- รอยละ 60 ของตวอยางท ถกรวบรวมในหอพรรณไมแถวหมเกาะในประเทศอนโดนเซย

- สวนดอกชา150กวาไร - สวนดอกตนนกแขกเตา 60 ไร ปลกหลายประเภท 10,000 กวาตน แบงเปนสวนดอกตนนกแขกเตา สวนตนไหม

- รวบรวมตวอยางพชเปนจานวนกวา 50,000 ตวอยาง โดยรวบรวมไวในหองเกบตวอยางท มขนาดกวา 100 ตารางเมตร

- Rain Tree - The Canon Ball Tree - The Argus Pheasant Tree - The Candle Tree - The Ebony Tree

- ตวอยางของพรรณไมมชวต 147 ตวอยาง จานวน 1,500 ชนด

3. ดานการเปนแหลงเรยนร

3.1 หองสมด - เปดใหประชาชนท วไปใชหองสมดโดยมหองบรการตางๆ เชน หองส อ ตวอยางสมนไพร พรรณไมแหง มมพกผอนอานหนงสอฯลฯ

Page 127: องค์การสวนพฤกษศาสตร์¹ผน...3.4 สวนพฤกษศาสตร ในภ ม ภาคเอเช ยตะว นออกเฉ

แผนยทธศาสตรองคการสวนพฤกษศาสตร ระยะท 2 (ป 2559 – 2563)