แผนอุดมศึกษาระยะยาว 20 ปี พ.ศ. 2561...

พ.ศ. 2561 - 2580

แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป

ส านกนโยบายและแผนการอดมศกษา

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

ก

(นายสภทร จ าปาทอง)

เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา

ค าน า การอดมศกษาเปนหวใจส าคญของการผลตและพฒนาก าลงคน สรางงานวจยและนวตกรรมขนส ง เปนแหลงทสรางองคความรเพอการพฒนาประเทศ เชนในหลายประเทศทวโลก โดยเฉพาะประเทศทพฒนาแลวจะน าศกยภาพของอดมศกษามาเปนก าลงส าคญของการขบเคลอน นอกจากนคณภาพของการอดมศกษายงเปนตวชวดหนงของการวดขดความสามารถในการแขงขน และทกประเทศในโลกใหความส าคญกบการพฒนาการอดมศกษาของประเทศอยางจรงจง

นโยบายของรฐบาล ประสงคตองการขบเคลอนประเทศส Thailand 4.0 ใหหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง รวมทงกบดกของความไมเทาเทยมกนของคนในชาต เพอใหประเทศมศกยภาพทสามารถแขงขนไดบนเวทโลก จงจ าเปนตองพฒนาก าลงคน เทคโนโลย นวตกรรม รวมทงสรางองคความร ใหเกดความคดสรางสรรคท เปนของประเทศมอตลกษณความเปนไทย บนพนฐานเศรษฐกจพอเพยง บทบาทของอดมศกษาจงเปนกลไกหน งทส าคญในการผลกดนนโยบายดงกลาว โดยน าทง 4 พนธกจ ทประกอบดวย การผลตและพฒนาทรพยากรมนษย การวจยและพฒนา การบรการวชาการ และการท านบ ารงศลปวฒนธรรม มาสนบสนน ดงนนการจะท าให 4 พนธกจสามารถสนบสนนการพฒนาไดอยางเตมประสทธภาพ อดมศกษาตองปฏรปตนเองไปพรอมกบการปฏรปประเทศ

แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580) ไดน าเสนอรปแบบในการปฏรปอดมศกษาเพอก าหนดบทบาทของสถาบนอดมศกษาในฐานะ Service Provider และส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาในฐานะ Regulator & Facilitator ใหชดเจน มยทธศาสตรหลก และพมพเขยวของการเปลยนแปลงการอดมศกษาของประเทศ ทมองในทกมตของการพฒนาทงผลผลตท เกดจากอดมศกษามคณภาพมาตรฐานเปนทยอมรบ และกลไกการขบเคลอนในระบบอดมศกษาทจะสรางคณภาพในการบรหาร เกดธรรมาภบาล สรางเครอขายความรวมมอกบทกภาคสวน รวมทงการน าดจทลเทคโนโลยมาใชในการเรยนการสอนและการบรหารจดการในอดมศกษาอยางจรงจง โดยหวงวาอดมศกษาจะสามารถบรรลเปาหมาย Quality, Efficiency, Equity และ Relevancy ใหกบประเทศและสงคม

ผมในฐานะตวแทนของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาขอขอบคณคณะกรรมการ และอนกรรมการ รวมทงผมสวนเกยวของในการจดท าแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580) จนเสรจสมบรณ และหวงวาแผนฉบบนจะเปนแนวทางการขบเคลอนสถาบนอดมศกษาใหมาเปนก าลงส าคญในการพฒนาประเทศตอไป

ข

บทสรปผบรหาร

1. การวางแผนอดมศกษาระยะยาว คอ แผนก าหนดทศทางหรอแผนชน า เพอการพฒนาอดมศกษาในระยะยาว ประกอบดวย แผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 1 (พ.ศ. 2533 - 2547) และแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565) จากการประเมนผลทผานมา พบวาแผนอดมศกษาระยะยาว กอใหเกดกระบวนการ เรยนรและมองอนาคตรวมกน และมองเหนทศทางรวมกน แตสถาบนอดมศกษาแตละแหง สามารถจดท าแผนพฒนาของตนอยางอสระและมเสรภาพทางวชาการ ท าใหภาพรวมของการพฒนาอดมศกษาไมสอดคลองกบทศทางระยะยาวทก าหนด ในการจดท าแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป (พ.ศ. 2561 - 2580) ซงอยในยคสมยของการปฏรปประเทศในทก ๆ ดาน จงก าหนดหลกการพนฐานและแนวคดในการจดท าแผนทมงหวงให อดมศกษาเปนหวรถจกรในการขบเคลอนการพฒนาประเทศ ปฏรปการอดมศกษาทงระบบ และสรางโอกาสในการเปลยนแปลงการศกษาทงระบบของประเทศ จากแนวคดดงกลาวแผนอดมศกษาระยะยาวตองใหค านยาม “อดมศกษา” ใหมใหชดเจน โดยอดมศกษาตองเปนสมองของประเทศ ในการคดวเคราะหเชงรก มทฤษฎ มตรรกะ สามารถสรางสรรคนวตกรรม แสวงหาทางเลอกใหม และสรางรากฐานการวจยเพอขบเคลอนชมชนและสงคมในการพฒนาประเทศ แผนตองน าไปสการเปลยนแปลงระบบอดมศกษา ทงการปรบโครงสราง อ านาจหนาท และการจดสรรทรพยากรใหมประสทธภาพ

2. จากการทบทวนบทบญญตทางกฎหมาย นโยบาย และยทธศาสตร แสดงใหเหนวาทงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 ยทธศาสตรชาต 20 ป การขบเคลอนประเทศไทยส Thailand 4.0 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) และแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2579 ตางมงสรางปจจยเพอเกอหนนการพฒนาประเทศไปในทศทางเดยวกน โดยยดยทธศาสตรชาต 20 ปเปนหลก ดวยการสรางความมงคงทางเศรษฐกจผานการใชนวตกรรม เทคโนโลย และความคดสรางสรรคการสรางสงคมทไมทงใครไวขางหลง การยกระดบคณภาพทรพยากรมนษยสศตวรรษท 21 และการปกปองสงแวดลอมจากการก าหนด 10 อตสาหกรรมเปาหมาย ใหเปนกลไกการขบเคลอนเศรษฐกจเพออนาคต New Engine of Growth จงท าใหเปาหมายและทศทางการพฒนาอดมศกษาในอนาคตมความชดเจนยงขน

3. ในบรบทของอดมศกษาไทยไดมพฒนาการมาอยางตอเนองในป พ.ศ. 2558 มสถาบนอดมศกษา (การศกษาหลงมธยมศกษาตอนปลาย) จ านวน 1,095 แหง ประกอบดวย สถาบนในสงกดกระทรวงศกษาธการและในสงกดกระทรวงอน ในป พ.ศ. 2559 มนกศกษาทกระดบ ทกสถาบน จ านวน 2.3 ลานคน นกศกษาสวนใหญ (รอยละ 72) ศกษาในสาขาวชาดานสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มนกศกษาเพยงรอยละ 28 ศกษาในสาขาวชาดานวทยาศาสตรและวทยาศาสตรสขภาพ อตราการเขาถงการศกษาระดบอดมศกษาตามมาตรฐาน ของ UNESCO พบวาจ านวนนกศกษาระดบอดมศกษา เมอเปรยบเทยบกบประชากรวย 18-22 ป ในป พ.ศ. 2559 ประเทศไทยคดเปนรอยละ 49 สงกวาประเทศฟลปปนส (รอยละ 35) และประเทศมาเลเซย (รอยละ 44) ในดานบคลากร พบวาบคลากรสายวชาการและสายสนบสนน ในป พ.ศ. 2560 มจ านวนทงสน 205,582 คน เปนสายวชาการ 74,249 คน และสายสนบสนน 131,333 คน และมการขยายตวอยางตอเนอง ในสถาบนอดมศกษาของรฐ บคลากรสวนใหญ (รอยละ 93) เปนพนกงานในสถาบนอดมศกษา โดยมขาราชการอยทงสนประมาณ 13,871 คน หรอประมาณรอยละ 7 เมอพจารณาการเขาสต าแหนงทางวชาการ พบวารอยละ 71 ด ารงต าแหนงอาจารย รอยละ 20 ด ารงต าแหนงผชวยศาสตราจารย รอยละ 8 ด ารงต าแหนงรองศาสตราจารย และมเพยงรอยละ 1 ด ารงต าแหนงศาสตราจารย ในดานงบประมาณ สถาบนอดมศกษาของรฐ สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ไดรบเงนงบประมาณแผนดนอดหนนเพมขนอยางตอเนองจากป พ.ศ. 2552 จ านวน 68,133 ลานบาท และในป พ.ศ. 2560 จ านวน 115,293 ลานบาท ในขณะทจ านวนนกศกษารวมคงท

ค

4. ศกยภาพดานการวจยของมหาวทยาลยไทย มหาวทยาลยเปนแหลงผลตผลงานวจย และผลงานทางวชาการหลกของประเทศ ทงนขนอยกบนโยบายของรฐบาล วามกลไกในการสนบสนนอยางไร ในป พ.ศ. 2542 ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดเสนอโครงการศนยความเปนเลศดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และไดจดตงศนยความเปนเลศรวม 11 ศนย ระหวางป พ.ศ. 2543 - 2560 ไดผลตผลงานวจยรวม 9,322 เรอง ตพมพระดบนานาชาต 7,011 เรอง และในประเทศ 2,311 เรอง สามารถผลตนกวชาการระดบปรญญาโท 7,060 คน ระดบปรญญาเอก 1,602 คน และระดบหลงปรญญาเอกอก 103 คน ในระหวางป พ.ศ. 2554 - 2558 ไดจดท าโครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาตเปนโครงการสงเสรมมหาวทยาลย 9 แหง ใหพฒนาสมหาวทยาลยระดบโลก และพฒนาศกยภาพดานการวจยของมหาวทยาลยอน ๆ ดวย แมวาโครงการนจะไดรบเงนอดหนนต ากวาเปาหมายทก าหนด แตผลการด าเนนงานชวยสรางงานวจยและนกวจยเพมขนเปนจ านวนมาก อยางไรกตามเมอวเคราะหศกยภาพดานการวจยของมหาวทยาลยในภาพรวมแลว พบวารอยละ 90 ของผลงานวจยทตพมพในวารสารทางวชาการมาจากมหาวทยาลยเพยง 20 แหง และในจ านวนนพบวารอยละ 72.3 เปนผลงานของมหาวทยาลยวจยแหงชาต 9 แหง ขอมลบงชเชงคณภาพของงานวจยเชน Citation Index การจดสทธบตร หรอทรพยสนทางปญญาในรปแบบตาง ๆ ตลอดจนการพฒนา Platform การวจยในมหาวทยาลยเพอตอบสนองวาระแหงชาต และการสรางเครอขายการวจยเพอสรางนวตกรรมและตอบสนองตอปญหาเศรษฐกจและสงคม (Research University Network) ไดมการวเคราะหและรวบรวมไวดวยแลว

5. การวเคราะหปจจยทมผลตอการพฒนาอดมศกษา ประกอบดวย แนวโนมสภาพแวดลอมทส าคญ 10 ประการ ไดแก แนวโนมสภาพแวดลอมภายนอก 5 ประการ คอ การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรและสงคม แนวโนมและโอกาสทางเศรษฐกจของประเทศ โลกาภวตน การปรบเปลยนบทบาทภาครฐและความกาวหนาทางเทคโนโลย แนวโนมสภาพแวดลอมภายในระดบอดมศกษา 5 ประการ คอ คณภาพการศกษาระดบอดมศกษา การเขาถงบรการอดมศกษา ความเทาเทยมและความเปนธรรม ประสทธภาพการบรหาร และการตอบสนองกบบรบททเปลยนแปลง ผลการวเคราะหพบวา แนวโนมสภาพแวดลอมทง 10 ประการนน มผลกระทบตอการพฒนาอดมศกษาในระดบทแตกตางกน ซงสงผลใหการก าหนดทศทางการพฒนาอดมศกษาอาจผนแปรไปตามแนวโนมแตละดาน ทงทเปนโอกาสและอปสรรค ตลอดจนจดแขงและจดออนของระบบอดมศกษา ดงนนการวางแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป จงมงไปทการเปลยนแปลงเชงระบบ ประกอบดวย การปรบเปลยนทศทางและบทบาทของอดมศกษา (Re-Orientation) การปรบยทธศาสตรอดมศกษา (Re-Profiling) การปรบโครงสรางการด าเนนงาน (Re-Structure) และการจดองคกรใหม (Re-Organization)

6. การก าหนดเปาหมายเชงหลกการของแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป สะทอนใหเหนเจตนารมย เพอใหระบบอดมศกษาเปนกลไกส าคญเพอการพฒนาประเทศ ประกอบดวย เปาหมายดานคณภาพ หมายถงคณภาพบณฑต คณภาพการวจยและนวตกรรม การพฒนาสความเปนเลศระดบโลก เปาหมายดานประสทธภาพ หมายถง การบรหารแบบมออาชพ การบรหารตนทนคณภาพ ประสทธภาพการผลตบณฑต ธรรมาภบาล และประสทธภาพการวจยและการสรางนวตกรรม เปาหมายดานความเสมอภาค หมายถง โอกาสและความหลากหลายของผรบบรการ กลไกการพฒนากลมผดอยโอกาส และการระดมทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา เปาหมายดานการตอบสนองบทบาททเปลยนแปลง หมายถง การปรบตวของการผลตบณฑตเขาสความตองการทเหมาะสม การลดชองวางทกษะของบณฑตกบความตองการของนายจาง ความสมพนธกบภาคการผลตและชมชน การสรางงาน การเปนผประกอบการและการมงานท า และการเปดโอกาสใหทกภาคสวนสามารถใชประโยชนจากการวจยและนวตกรรม

ง

7. แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป สวนท 1 ประกอบดวย วสยทศน วตถประสงค และยทธศาสตรหลก 6 ประการ ซงเปนการน าเสนอทศทางการพฒนาอดมศกษาในภาพรวม ทสถาบนอดมศกษาและฝายบรหารจะใชเปนหลกการรวมกน ในการวางแผนอดมศกษาใหตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ ดงน

วสยทศน “อดมศกษาไทยเปนแหลงสรางปญญาใหสงคม น าทางไปสการเปลยนแปลง สรางนวตกรรม ความร งานวจย ทเสนอทางเลอกและแกปญหา เพอการพฒนาประเทศ และสรางขดความสามารถในการแขงขน”

วตถประสงค

1. เพอยกระดบมาตรฐานการอดมศกษาใหเทยบเคยงกบประเทศพฒนาแลว 2. เพอสนบสนนการถายทอดองคความรและนวตกรรมอยางกวางขวางและครอบคลมผมสวนไดสวนเสยทกภาคการผลต 3. เพอสนบสนนการเคลอนยายทางสงคม (Social Mobility) 4. เพอพฒนาและปรบปรงการก ากบดแลระบบอดมศกษาใหมประสทธภาพสอดคลองกบความเปนอสระในการ บรหารตนเอง

ยทธศาสตรหลก 6 ประการ

ยทธศาสตรท 1 อดมศกษาเปนแหลงพฒนาก าลงคนและสรางเสรมศกยภาพทงทกษะความคดและการรคด เพอ สนบสนนการพฒนาประเทศตามยทธศาสตรชาต ประกอบดวยเปาหมาย 5 ประการ และตวชวดหลก 3 ตว

ยทธศาสตรท 2 การพฒนาศกยภาพและคณภาพนกศกษา เสรมสรางความร และทกษะทางอาชพ ใหพรอมรองรบการเปลยนแปลงทจะเกดขนในอนาคต ประกอบดวยเปาหมาย 3 ประการ และตวชวดหลก 2 ตว

ยทธศาสตรท 3 เสรมสรางสมรรถนะหลกของอดมศกษาไทยใหเปนแหลงพฒนาตอยอดความสามารถในการใช ความร สรางผลงานวจย คนหาค าตอบทจะน าไปใชประโยชนในการแกปญหา และพฒนา เศรษฐกจทงระดบทองถนและระดบประเทศ ประกอบดวยเปาหมาย 4 ประการ และตวชวดหลก 3 ตว

ยทธศาสตรท 4 อดมศกษาเปนแหลงสนบสนนการสรางงานและน าความรไปแกปญหาผานความรวมมอกบ ภาคเอกชนและทองถน ประกอบดวยเปาหมาย 3 ประการ และตวชวดหลก 2 ตว

ยทธศาสตรท 5 ปรบปรงระบบการบรหารจดการใหเกดประสทธภาพ มประสทธผล และมระบบการก ากบดแลท รบผดชอบตอผลการด าเนนการของมหาวทยาลยในทกดาน ประกอบดวยเปาหมาย 4 ประการ และตวชวดหลก 2 ตว

ยทธศาสตรท 6 ปรบระบบโครงสรางการตรวจสอบ การจดสรรงบประมาณ และการตดตามรายงานผลทม ประสทธภาพ ประกอบดวยเปาหมาย 5 ประการ และตวชวดหลก 2 ตว

จ

8. แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป สวนท 2 คอ การวางแผนเพอการเปลยนแปลง เปนการจดระบบอดมศกษาใหม โดยเนนบทบาทภาครฐ ท าหนาทก ากบดแลระบบอดมศกษา (Regulators) ซงจะตองแสดงบทบาทผน าการเปลยนแปลง สวนสถาบนอดมศกษาคอผทตองด าเนนการตามอ านาจหนาทโดยอสระและเสรภาพทางวชาการ ใหเกดผลผลตตามคณภาพมาตรฐานทก าหนด

การจดระบบอดมศกษาใหม คอ การปรบบทบาทภาครฐ ใหท าหนาทก าหนดนโยบายและมาตรฐานการอดมศกษาทชดเจน ใหการสนบสนนทรพยากรดวยระบบทมประสทธภาพ และท าหนาทตดตามตรวจสอบประเมนผลดวยระบบขอมลและหลกฐานทเชอถอได

การวางแผนเพอการเปลยนแปลง คอ เรมตนจากการปรบปรงกฎระเบยบใหเกดระบบอดมศกษาใหม ดวยการบรณาการภารกจของภาครฐ รวมกนท าหนาทก ากบดแลระบบอดมศกษา โดยมรายละเอยดประกอบดวย การเปลยนแปลง 8 ดาน คอ

ประเดนทเปนผลลพธของระบบอดมศกษา 3 ประเดน

โอกาสการเขาถงอดมศกษาและความเปนธรรม

สมรรถนะของบณฑต

การวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลย

ประเดนระบบการขบเคลอนอดมศกษา 5 ประเดน

การสรางเสรมบคลากรคณภาพสง

การบรหารและธรรมาภบาล

ความมนคงทางการเงนในระบบอดมศกษา

ภาคภาครฐ ภาคเอกชน และภาคชมชน

อดมศกษาดจทล

ประเดนการเปลยนแปลงทง 8 ประเดน ไดก าหนดวตถประสงค กลยทธการเปลยนแปลง และแนวทางการด าเนนงานเปนกรอบกวาง ๆ ส าหรบการบรณาการกรอบอ านาจหนาทขององคกรภาครฐ ทตองแสดงบทบาทน า ในการสรางระบบอดมศกษาใหมใหมประสทธภาพ โดยมขอสมมตฐานวา ถาระบบอดมศกษาใหมมความเหมาะสมและมประสทธภาพแลว ไมวาความตองการในการพฒนาประเทศจะเปลยนแปลงไปอยางไรกตาม สถาบนอดมศกษาจะสามารถตอบสนองและเปนกลไกของรฐ เพอการพฒนาประเทศใหบรรลเปาหมายได

ฉ

สารบญ

หนา

ค าน า ก

บทสรปผบรหาร ข

สารบญ ฉ

สารบญแผนภาพ ซ

สารบญตาราง ฐ

บทท 1 ความเปนมา เหตผล หลกการ 1

บทท 2 บรบทของอดมศกษา 15

บทท 3 ปจจยทมผลตอการพฒนาอดมศกษา 54

บทท 4 เจตนารมณ วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย 81

บทท 5 การวางแผนเพอการเปลยนแปลง 99

บรรณานกรม 126 ภาคผนวก 129

ค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 1/2558 เรอง กำรแตงตง 130 คณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

ค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 5/2559 เรอง แตงตง 132 คณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) (เพมเตม)

ช

สารบญ (ตอ)

หนา

ค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 27/2559 เรอง แตงตง 133 คณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) (เพมเตม)

ค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 16/2558 เรอง กำรแตงตง 134 คณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574)

ค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 28/2559 เรอง แตงตง 135 อนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) (เพมเตม)

ซ

สารบญแผนภาพ

หนา

แผนภาพ 1.1 ความสมพนธของแผนอดมศกษา 3

แผนภาพ 1.2 หลกการพนฐานการจดท าแผนอดมศกษาระยะยาว 4

แผนภาพ 1.3 บทบาทของอดมศกษาทตอบวสยทศนชาต 8

แผนภาพ 1.4 การยกขดความสามารถในกลมเปาหมาย 9

แผนภาพ 1.5 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย 9

แผนภาพ 1.6 คณลกษณะและทกษะการเรยนรของเดกไทยในศตวรรษท 21 (3Rs8Cs) 13

แผนภาพ 1.7 10 อตสาหกรรมเปาหมาย 14

แผนภาพ 2.1 102 ป การจดการศกษาระดบอดมศกษา 16

แผนภาพ 2.2 รปแบบการศกษาของไทย 17

แผนภาพ 2.3 จ านวนสถาบนอดมศกษา จ าแนกตามประเภทและสงกด 18

แผนภาพ 2.4 การกระจายตวของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการ 18 การอดมศกษา และหนวยงานอน

แผนภาพ 2.5 จ านวนนกศกษาในระบบอดมศกษาทกระดบและทกสงกด 19 ปการศกษา พ.ศ. 2552 - 2559

แผนภาพ 2.6 จ านวนนกศกษาในระบบอดมศกษาทกระดบและทกสงกด 19 ปการศกษา พ.ศ. 2559

แผนภาพ 2.7 จ านวนนกศกษาระดบอนปรญญา หรอ ประกาศนยบตรเทยบเทาอนปรญญา 20

ปการศกษา พ.ศ. 2559 จ าแนกตามสงกด

แผนภาพ 2.8 จ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทาทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2559 20

แผนภาพ 2.9 จ านวนนกศกษาระดบบณฑตศกษาทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2559 20

แผนภาพ 2.10 จ านวนประชากรอาย 18-22 ป เปรยบเทยบกบจ านวนนกศกษาระดบปรญญาตร 21 และบณฑตศกษาในสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตงแตป พ.ศ. 2552 - 2559

ฌ

สารบญแผนภาพ (ตอ)

หนา

แผนภาพ 2.11 จ านวนนกศกษาจ าแนกตาม 3 กลมสาขาวชาและ ISCED ป พ.ศ. 2551 22 และ ป พ.ศ. 2558 ทกระดบการศกษาของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงาน คณะกรรมการการอดมศกษา

แผนภาพ 2.12 เปรยบเทยบจ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรในสถาบนอดมศกษา 23 สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2552 และปการศกษา พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.13 จ านวนนกศกษารวมจ าแนกตาม 5 กลมอตสาหกรรมเปาหมายรองรบนโยบาย 24 Thailand 4.0

แผนภาพ 2.14 สดสวนของประชากรชวงอาย 18 – 22 ป ทเขาสอดมศกษาของประเทศไทย 25 เปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ ป พ.ศ. 2559

แผนภาพ 2.15 เปรยบเทยบจ านวนนกศกษาไทยทไปศกษาตอยงตางประเทศกบจ านวนนกศกษา 26 ตางประเทศทเขามาศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทย ป พ.ศ. 2551 – 2557

แผนภาพ 2.16 จ านวนนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาในระดบอดมศกษาเปรยบเทยบกบ 26 ประเทศตาง ๆ ป พ.ศ. 2557

แผนภาพ 2.17 จ านวนนกเรยน นสต นกศกษาพการในสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนในสงกด 27 และก ากบของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตงแตปการศกษา พ.ศ. 2546 - 2559

แผนภาพ 2.18 จ านวนนกศกษาทกยม กยศ. ของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการ 27

การอดมศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2557 - 2559

แผนภาพ 2.19 จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษารฐและเอกชนสงกดส านกงานคณะกรรมการ 28

การอดมศกษา ป พ.ศ. 2555 - 2560

แผนภาพ 2.20 จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามประเภทบคลากรทเปนขาราชการ 28

กบบคลากรในสถาบนอดมศกษาทไมไดเปนขาราชการ ป พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.21 จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามประเภทสถาบน ป พ.ศ. 2560 28

แผนภาพ 2.22 บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามระดบการศกษา 29

ปการศกษา พ.ศ. 2560

ญ


หนา

แผนภาพ 2.23 บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามระดบการศกษาและต าแหนง 29 ทางวชาการ ปการศกษา พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.24 งบประมาณสถาบนอดมศกษาเทยบกบจ านวนนกศกษารวมทกระดบการศกษาของ 30 สถาบนอดมศกษาในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

แผนภาพ 2.25 สดสวนของงบประมาณแผนดนทจดสรรใหกบกระทรวงศกษาธการและ 30 สถาบนอดมศกษา ป พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.26 เปรยบเทยบงบประมาณดานการศกษาระดบอดมศกษาของไทยกบประเทศตาง ๆ 31 พ.ศ. 2556

แผนภาพ 2.27 การพฒนาของศนยความเปนเลศในระยะตาง ๆ 33

แผนภาพ 2.28 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตของ 16 มหาวทยาลยไทยจาก Scopus 34 Database ป พ.ศ. 2548 - 2552 ซง สกอ. ใชในการคดเลอกมหาวทยาลย วจยแหงชาต

แผนภาพ 2.29 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตในประเทศไทย จาก Scival 36 ป พ.ศ. 2554 - 2559

แผนภาพ 2.30 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตของ 20 มหาวทยาลย 37

แผนภาพ 2.31 ผลการเปรยบเทยบจ านวนสงตพมพทางวชาการของมหาวทยาลยของไทย 39 จากฐานขอมล ISI, SCOPUS และ TCI (ธนวาคม 2559)

แผนภาพ 2.32 ผลการเปรยบเทยบจ านวนการอางองของสงตพมพทางวชาการของมหาวทยาลยไทย 40 จากฐานขอมล ISI, SCOPUS และ TCI (ธนวาคม 2559)

แผนภาพ 2.33 ขอมลการยนจดสทธบตรจากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย (พ.ศ. 2559) 41

แผนภาพ 2.34 รายละเอยดดานค าขอสทธบตร จ านวนสทธบตรทไดรบการจดทะเบยนและ 42 ความหลากหลายของประเภทสทธบตรทยนค าขอ (ขอมลจากฐานขอมลนานาชาต Patent Lens มกราคม 2560)

แผนภาพ 2.35 Platform ตามวาระของชาต 43

แผนภาพ 2.36 เครอขาย Research University Network หรอ RUN 44

แผนภาพ 2.37 ความรวมมอดานการวจยของเครอขายมหาวทยาลย Research University Network 45

ฎ


หนา

แผนภาพ 2.38 จ านวนสทธบตรจ าแนกตามประเภททยนจดทะเบยนในประเทศไทยโดยมหาวทยาลย 46

แผนภาพ 2.39 อตราสวนรอยละของสทธบตร อนสทธบตร และสทธบตรการออกแบบทยนจดทะเบยน 46

โดยมหาวทยาลย

แผนภาพ 2.40 ระดบของ Technology Readiness ในหวงโซการผลตรวมถงหนวยงานทเกยวของ 47

แผนภาพ 2.41 เครอขายของระบบบรหารการวจยของแตละ Innovation Hub 48

แผนภาพ 2.42 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Agriculture and Food 49

แผนภาพ 2.43 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Ageing Society 49

แผนภาพ 2.44 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Smart City 50

แผนภาพ 2.45 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Smart Energy 50

แผนภาพ 2.46 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Creative Economy 51

แผนภาพ 2.47 ผลการด าเนนงานในชวง 1 ปแรก หลงจากไดรบทนสนบสนนการวจยประเภท 51

Translational Research และบรษท Startup

แผนภาพ 2.48 ผลงานวจยเดนของโครงการ Innovation Hub 52

แผนภาพ 3.1 10 แนวโนมทมผลกระทบตออดมศกษา 55

แผนภาพ 3.2 สดสวนของประชากรไทยอายต ากวา 15 ป เปรยบเทยบกบประชากรอาย 60 ป ขนไป 56

ระหวางป ค.ศ. 2010 – 2040

แผนภาพ 3.3 รอยละของการขยายตวของประชากรโลก ตงแต ค.ศ. 1951 - 2015 56

แผนภาพ 3.4 รอยละของการขยายตวของประชากรไทย ตงแต ค.ศ. 1952 – 2017 56

แผนภาพ 3.5 การจดอนดบความเหลอมล าของโลก ป ค.ศ. 2016 57

แผนภาพ 3.6 ขอมลเปรยบเทยบระยะเวลาของแตละประเทศทเขาสสงคมผสงอายอยางสมบรณ 57

แผนภาพ 3.7 นยาม ค าวา “ผสงอาย” 57

แผนภาพ 3.8 ผลตภณฑมวลรวม ณ ราคาปจจบน พ.ศ. 2540 - 2558 (พนลานบาท) 58

แผนภาพ 3.9 อนดบ GDP ประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ ป พ.ศ. 2558 58

แผนภาพ 3.10 ภาพรวมการพฒนาประเทศในชวงแผนพฒนา ฯ ฉบบท 1 - 10 58

แผนภาพ 3.11 การจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของ IMD พ.ศ. 2560 58

ฏ


หนา

แผนภาพ 3.12 5 อตสาหกรรมเดม และ 5 อตสาหกรรมใหมแหงอนาคต 59

แผนภาพ 3.13 The Evolution of Globalization 60

แผนภาพ 3.14 KOF Index of Globalization 2017 60

แผนภาพ 3.15 อนดบขดความสามารถในการแขงขนทางดานดจทลของประเทศไทย 64 ค.ศ. 2013 – 2017

แผนภาพ 3.16 การพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศจ าแนกตามภมศาสตร ค.ศ. 2016 64

แผนภาพ 3.17 Industrial 4.0 64

แผนภาพ 3.18 ผใชอนเตอรเนตในประเทศไทย พ.ศ. 2556 – 2559 64

แผนภาพ 3.19 รอยละของประชากรไทยตงแตอาย 6 ป ขนไปทใช ICT ตงแต พ.ศ. 2555 - 2559 65

แผนภาพ 3.20 รอยละของจ านวนหลกสตรท QA ผานการก ากบมาตรฐานระดบหลกสตร 66

แผนภาพ 3.21 จ านวนนกศกษาใหมทกระดบในสถาบนอดมศกษาสงกด ส านกงานคณะกรรมการ 68 การอดมศกษา ป พ.ศ. 2550 - 2557

แผนภาพ 3.22 ปรามดโครงสรางประชากรไทย ป พ.ศ. 2537 เทยบกบป พ.ศ. 2557 69

แผนภาพ 3.23 สดสวนนกศกษาชายตอนกศกษาหญง ปการศกษา พ.ศ. 2558 70

แผนภาพ 3.24 เปรยบเทยบจ านวนผวางงาน จ าแนกตามระดบการศกษาทส าเรจ 70

แผนภาพ 3.25 จ านวนคนจน จ าแนกตามวฒการศกษา พ.ศ. 2560 70

แผนภาพ 3.26 Global Innovation Index 2017 - Global Ranking 74

แผนภาพ 3.27 จดแขง จดออน โอกาส และภยคกคามของอดมศกษาในอนาคต 76

แผนภาพ 3.28 การขบเคลอนสการเปลยนแปลง 77

แผนภาพ 5.1 การจดระบบอดมศกษาใหม 101

แผนภาพ 5.2 แผนเพอการเปลยนแปลง (Blueprint for Changes) 102

แผนภาพ 5.3 กรณตวอยาง การสรางบณฑตพนธใหม 109

แผนภาพ 5.4 กรณตวอยาง University Re-positioning Building blocks 112

ฐ

สารบญตาราง

หนา

ตาราง 2.1 รอยละอตราการเขาเรยนจ าแนกตามระดบการศกษา 17

ตาราง 2.2 อตราสวนผเรยนในระบบอดมศกษาตอประชากร 100,000 คน 25

ตาราง 2.3 งบประมาณโครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาต 35

ตาราง 2.4 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตของ 20 มหาวทยาลย 37

ตาราง 3.1 QS World University Rankings 2016/17 60

ตาราง 3.2 อตราการเตบโตทางเศรษฐกจ ในจนและอาเซยน ระหวางป พ.ศ. 2558 – 2561 74

000

ความเปนมา เหตผล หลกการ

2

แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป (พ.ศ. 2561 - 2580)

ความเปนมา เหตผล หลกการ

ความเปนมา

ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำมพนธกจหลกส ำคญตำมกฎหมำยในกำรจดท ำแผนเพอกำรพฒนำอดมศกษำใหสอดคลองกบนโยบำยรฐบำล แผนพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต รวมทงแผนของหนวยงำนตำง ๆ ทเกยวของ เพอใชเปนกรอบแนวทำงของกำรขบเคลอนอดมศกษำทง 4 พนธกจ ประกอบดวย กำรผลตบณฑต กำรวจย กำรบรกำรวชำกำร และกำรท ำนบ ำรงศลปวฒนธรรม สำมำรถน ำมำใชในกำรขบเคล อนกำรพฒนำประเทศไดอยำง เตมศกยภำพ บนทรพยำกรทมอยำงจ ำกด รองรบบรบทของโลกและของประเทศทเปลยนแปลงไปอยำงรวดเรว

ส ำหรบกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565) มวตถประสงคเพ อช วย เสร มสร ำ งควำมเขำใจและควำมตระหนกในสภำพปญหำอดมศกษำของประเทศ ควำมจ ำเปนทจะตองรวมมอกนพฒนำอดมศกษำของประเทศ โดยมกรอบทศทำงและแนวทำงกำรพฒนำทชดเจนรวมกน เพอใหระบบอดมศกษำเปนรำกฐำนส ำคญ และสนบสนนกำรพฒนำประเทศไปสเปำหมำยทพงประสงคตอไป

กำรจดท ำแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ไดมกำรด ำเนนกำรจดท ำแลวจ ำนวน 2 ฉบบ ไดแก แผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 1 (พ.ศ. 2533 - 2547) มเจตนำรมณส ำคญทจะใหเปนแผนเชงรกไปสอนำคต เพอใหอดมศกษำมบทบำทส ำคญในกำรสรำงเสรมสภำพสงคมทพงประสงคและสอดคลองทนตอแนวโนมควำมเปล ยนแปลงดำนตำง ๆ ของประเทศ และใหเปนแผนแมบทก ำกบแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำระยะ 5 ป โดยก ำหนดใหกำรปฏบตภำรกจหลกของอดมศกษำอย ภำยใตหล กกำรร วม 3 ประกำร ค อ กำรกระจำยโอกำสและควำมเสมอภำค ควำมมประสทธภำพ ควำมมคณภำพและควำมเปนเลศ เนองจำกประเทศไทยจะผกโยงกบนำนำชำตมำกขน จงเพมหลกกำรรวมพนฐำนอกประกำรหนง คอ ควำมเปนนำนำชำตของอดมศกษำ

กรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565 ) จ ง เปนแผนท น ำทำ งของระบบอดมศ กษำ ซ งสถำบนอดมศกษำทงของรฐและเอกชนสำมำรถน ำมำใชเปนแนวทำงในกำรจดท ำแผนพฒนำสถำบนตอไป แผนฉบบนไดก ำหนดประเดน ทศทำงและนโยบำยไว 9 ประเดน คอ รอยตอกบกำรศกษำระดบอน กำรแกปญหำอดมศกษำ ในปจจบน ธรรมำภบำลและกำรบรหำรจดกำรอดมศกษำ บทบำทของมหำวทยำลยในกำรพฒนำขดควำมสำมำรถ ในกำรแขงขนของประเทศ กำรเงนอดมศกษำ กำรพฒนำบคลำกรในอดมศกษำ เครอขำยอดมศกษำ กำรพฒนำอดมศกษำในเขตพฒนำพเศษเฉพำะกจจงหวดชำยแดนภำคใต และโครงสรำงพนฐำนกำรเรยนร

แผนอดมศกษำระยะยำวทง 2 ฉบบ จงมลกษณะเปนแผนชน ำ หรอแผนทก ำหนดทศทำง (Direction Plan) เปนกำรสรำงควำมเขำใจควำมตระหนกของสภำพแวดลอมภำยนอก ปญหำภำยในระบบอดมศกษำ เพอใหสถำบนอดมศกษำน ำไปประกอบกำรวำงแผนของตนเองใหสอดคลองกบแนวทำง ทก ำหนด จำกกำรประเมนผลกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565) ชใหเหนวำ ประชำคมอดมศกษำรบรและน ำไปประกอบกำรจดท ำแผนพฒนำของแตละสถำบนอยในระดบต ำมำก ประกอบกบ ประเทศไทยในปจจบนก ำลงอยในยคของกำรปฏรปเพอน ำพำประเทศกำวขำมปญหำอปสรรคตำง ๆ ไปสประเทศทพฒนำแลวตำมยทธศำสตรชำต 20 ป และประเทศไทย 4.0

3


รฐมนตรชวยวำกำรกระทรวงศกษำธกำร (ในขณะนน) และเลขำธกำรคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ จงไดด ำรใหมกำรทบทวนกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565) ซ งขณะนนอย ในระหวำงคร งแผน เพอพฒนำเปนแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และก ำหนดเปนแผนยทธศำสตรทมลกษณะ Rolling Plan ใหสำมำรถทบทวน ก ำหนดทศทำง วำงภำพอนำคต และพจำรณำผลกระทบตำง ๆ ทอำจจะเกดขนไดอยำงรอบคอบ มประสทธภำพ ควำมยดหยนตอกำรปรบเปลยนใหสำมำรถรองรบบรบทใหม ๆและจะใชเปนแผนแมบทของแผนระยะ 5 ป จ ำนวน 3 แผน ไดแก แผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำฉบบท 12 ฉบบท 13 และ ฉบบท 14 ตำมล ำดบ แผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 จะเปนแผนแมบทในกำรก ำหนดกรอบยทธศำสตรของกำรศกษำระดบ อดมศกษำท งประเทศ รวมท ง เปนกรอบ ในกำรจดท ำค ำของบประมำณรำยจำยประจ ำป เพอให กำรขบเคลอนแผนสำมำรถด ำเนนกำรไดอยำงเปนรปธรรม

ดงนนเพอใหกำรจดท ำแผนเปนไปตำมแนวทำงทตงไวคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำไดมค ำสงท 1/2558 ลงวนท 27 กมภำพนธ พ.ศ. 2558 แตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ท ำหนำททบทวนกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565) ด ำเนนกำรวำงกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) พรอมรบฟงควำมคดเหน และก ำหนดประเดนทสงผลตอกำรอดมศกษำ รวมทงมค ำสงแตงตงคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) เพอใหกำรจดท ำรำงแผนดงกลำวมควำมครอบคลมทกมตของปจจยตำง ๆ ทจะสงผลกบกำรอดมศกษำ สำมำรถน ำมำใชขบเคลอนอดมศกษำเพอกำรพฒนำประเทศไดอยำงมประสทธภำพ ซงในกำรพจำรณำของคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) ไดเหนชอบกำรปรบชวงเวลำของแผนจำกระยะ 15 ป เปน 20 ป เพอใหสอดคลองกบแผน กำรศกษำแหงชำต และยทธศำสตรชำต 20 ป (พ.ศ. 2561 - 2580)

แผนภาพ 1.1 ควำมสมพนธของแผนอดมศกษำ

4


คณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) ไดพจำรณำและวำงกรอบแนวทำงของแผนอดมศกษำระยะยำว 20 ป ควรสะทอนใหเหนถงกำรเปลยนแปลงระบบอดมศกษำของไทยทงระบบ มำกกวำพจำรณำแคแนวโนม และกำรน ำไปใชเพอ กำรจดตงงบประมำณ แตจะตองเปนกำรพจำรณำบทบำทเพอสนบสนนทศทำงกำรพฒนำประเทศ และควำมคำดหวงทเกดขน ของประชำชนตออดมศกษำ ผำนกระบวนกำรสรำงกำรมสวนรวมจำกทกภำคสวน เพอสรำงควำมเหนพองรวมกน จนน ำไปส กำรปรบบทบำท และยทธศำสตรของสถำบนอดมศกษำ กำรจดท ำแผนอดมศกษำจงถกก ำหนดบนหลกกำรพนฐำน 3 ประกำร และ 8 แนวคดกำรจดท ำแผน ดงน

หลกการพนฐานและแนวคดการจดท าแผน

หลกการพนฐานการจดท าแผน 3 ประการ

2 ปฏรประบบอดมศกษำบนแนวคดใหอดมศกษำเปนหวรถจกรในกำรปรบกำรศกษำทงระบบ หมำยถง บทบำทน ำของสถำบนอดมศกษำในฐำนะเปนหนวยงำนทมทรพยำกร มองคควำมร มศกยภำพ ควรเขำมำมสวนรวมในกำรสรำง ควำมเขมแขงใหกบกำรศกษำระดบอน เพอยกระดบคณภำพกำรศกษำ และพฒนำผเรยนใหพรอมในกำรหำควำมร และ น ำควำมรทไดไปพฒนำสระดบกำรศกษำทสงขนอยำงมคณภำพ และกำรพฒนำจะตองไมทงใครไวขำงหลง

3 เปนชวงเวลำและโอกำสส ำคญในกำรเปลยนแปลงกำรศกษำของประเทศ หมำยถง กำรใชโอกำสของกำรปฏรปประเทศตำมแนวทำงทรฐบำลไดวำงไว มำใชเปนเครองมอ และกลไกหนงของกำรพฒนำบรบทใหมของกำรอดมศกษำรองรบบรบทใหมของประเทศไปพรอมกน เพอใหอดมศกษำสำมำรถขบเคลอนทง 2 แนวคดดงกลำวขำงตนไดอยำง เตมประสทธภำพ รวมทงสรำงควำมยอมรบจำกทกภำคสวนเขำมำมสวนในกำรพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ

1 อดมศกษำเปนกลไกในกำรขบเคลอนกำรพฒนำประเทศ (New Growth Engine) หมำยถง อดมศกษำตองสนบสนนกำรขบเคลอนกำรพฒนำประเทศในฐำนะเปนมนสมอง และก ำหนดทศทำงกำรพฒนำใหชดเจนผำนกำรวเครำะหบรบทตำง ๆ ทเกดขนทงภำยนอกและภำยใน และทสงผลกระทบกบประเทศและกำรอดมศกษำ เพอใหเปนแผนยทธศำสตรอยำงแทจรง

แผนภาพ 1.2 หลกกำรพนฐำนกำรจดท ำแผนอดมศกษำระยะยำว

5


แผนตองก ำหนดนยำมอดมศกษำใหมท ช ด เจน ใหอดมศกษำเปนสมองในกำรคดวเครำะหเชงรก มทฤษฎ มตรรกะ สำมำรถสรำงนวตกรรม แสวงหำทำงเลอกใหม และสรำงฐำนกำรวจยเพอขบเคลอนชมชนและสงคมในกำรพฒนำประเทศ

แ ผ น ต อ ง ค ร อ บ ค ล ม ก ำ ร พ ฒ น ำ ก ำ ร ศ ก ษ ำระดบอดมศกษำทกกลมทกสงกด สรำงกำรมสวนรวมจำกประชำคมอดมศกษำและทกภำคสวนในสงคมรวมทงเชอมโยงกบกำรก ำหนดทศทำงกำรพฒนำกำรศกษำกบหนวยนโยบำยดำนกำรศกษำ

แผนตองใหอดมศกษำขบเคลอนกำรพฒนำประเทศ ในฐำนะเปนสมองและตองก ำหนดทศทำงใหชดเจน กำรก ำหนดบรบทโดยพจำรณำจำกผลกระทบทเกดกบอดมศกษำไมใชผลกระทบทเกดกบประเทศ จะท ำใหแผนดงกลำวกลำยเปนแผนตงรบของอดมศกษำ ไมสอดคลองกบหลกกำรทจะใหอดมศกษำเปนกลไก ในกำรขบเคลอนพฒนำประเทศ

แผนตองมลกษณะ Proactive มวสยทศน เช งรก มกลยทธ/มำตรกำรทชดเจนมกำรจดล ำดบควำมส ำคญของกจกรรมโดยเนนยทธศำสตรทสงผลกระทบตอ กำรพฒนำในภำพรวมเพอใหอดมศกษำเขำมำมสวนชวยในกำรพฒนำประเทศ และออกแบบกำรศกษำตงแตระดบปฐมวย กำรศกษำขนพนฐำน อำชวศกษำจนถงระดบอดมศกษำ

แนวคดการจดท าแผน 8 ประการ

แผนตองน ำไปสกำรเปลยนแปลงระบบอดมศกษำ ท งกำรปรบโครงสรำงอ ำนำจหนำทและระบบ กำรจดสรรทรพยำกร รวมทงทบทวนกำรจดกลมสถำบนอดมศกษำ เพ อใหท ำหนำทตอบสนอง ตอประเทศ สงคม ชมชนและทองถน

แผนตองมลกษณะทยดหยนสำมำรถปรบตวไดตลอดเวลำ เพอใหรองรบแนวโนมทเปลยนแปลงของบรบทโลก รองรบสงคมพหวฒนธรรมและเทคโนโลยใหม

แผนตองสรำงองคควำมร สรำงทกษะ สรำงคน ใหกบภำคกำรผลตและภำคสงคม ชมชน ทองถน ตอบสนองควำมตองกำรของทกภำคสวน พนท และประเทศ บนศกยภำพทสอดคลองเหมำะสม ใหเกดกำรพฒนำอยำงสมดลในทกมต

แผนควรทบทวนสภำพแวดลอม วเครำะหขอจ ำกด ในดำนตำง ๆ ทงภำยนอกและภำยในทสงผลกระทบ ตออดมศกษำ เชน กำรเขำสสงคมผสงอำย ทรพยำกร กฎหมำย กฎระเบยบ และโครงสรำงทไมเอออ ำนวย ตอควำมส ำเรจ และน ำผลกำรประเมนแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 มำเปนขอมลประกอบ กำรจดท ำแผนอดมศกษำระยะยำว 20 ป พรอมทงพจำรณำควำมเหมำะสมของโครงสรำงแผนและกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต

6


ความสมพนธกบบทบญญตทางกฎหมาย นโยบาย และยทธศาสตรของแผนตาง ๆ ทเกยวของ

หมวด 16 กำรปฏรปประเทศ มำตรำ 257 ด ำเนนกำรปฏรปประเทศเพอบรรลเปำหมำย 3 ประกำร ดงตอไปน 1. ประเทศชำตมควำมสงบเรยบรอย มควำมสำมคคปรองดอง มกำรพฒนำอยำงย งยน ตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง มควำมสมดลระหวำงกำรพฒนำดำนวตถ กบกำรพฒนำดำนจตใจ 2. สงคมมควำมสงบสข เปนธรรม และมโอกำส อนทดเทยมกนเพอขจดควำมเหลอมล ำ 3. ประชำชนมควำมสข มคณภำพชวตทด และมสวนรวมในกำรพฒนำประเทศและกำรปกครอง ในระบอบประชำธปไตยอนมพระมหำกษตรยทรงเปนประมข

และมำตรำ 258 ใหด ำเนนกำรปฏรปประเทศในดำนตำง ๆ 11 ดำน โดยดำนกำรศกษำถกก ำหนดจะตองด ำเนนกำรใหสอดรบกบมำตรำ 54 ประกอบดวย 1. ใหเดกเลกไดรบกำรดแลและพฒนำกอนเขำรบกำรศกษำ เพอใหเดกเลกไดรบกำรพฒนำรำงกำย จตใจ วนย อำรมณ สงคม และสตปญญำใหสมกบวยโดยไมเกบคำใชจำย 2. จดท ำกฎหมำยจดตงกองทนทำงกำรศกษำให แลวเสรจ ภำยในหนงปนบแตวนประกำศใชรฐธรรมนญ 3. ใหมกลไกและระบบกำรผลต คดกรองและพฒนำ ผประกอบวชำชพคร อำจำรย ใหไดผมจตวญญำณของควำมเปนคร มควำมรควำมสำมำรถอยำงแทจรง ไดรบคำตอบแทน ทเหมำะสมกบควำมสำมำรถและประสทธภำพในกำรสอน รวมทงมกลไกสรำงระบบคณธรรมในกำรบรหำรงำนบคคลของ ผประกอบวชำชพคร 4. ปรบปรงกำรจดกำรเรยนกำรสอนทกระดบเพอใหผเรยนสำมำรถเรยนไดตำมควำมถนด และปรบปรงโครงสรำงหนวยงำนทเกยวของเพอบรรลเปำหมำยดงกลำว โดยสอดคลองกนทงในระดบชำต และระดบพนท

ดงนน รฐธรรมนญจงมเปำหมำยเพอยกระดบคณภำพกำรศกษำทกระดบ รวมทงสรำงกำรมสวนรวมของทกภำคสวนซ ง อ ดมศ กษำสำมำ รถน ำพ น ธก จ เพ อ สน บสน น ในม ต ตำง ๆ ของกำรพฒนำกำรศกษำในระดบอนของประเทศ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560

เหตผลส ำคญทก ำหนดใหกำรจดท ำแผนอดมศกษำระยะยำว ฉบบท 3 และคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนฯ มมตใหป ร บ ช ว ง เ ว ล ำ ข อ ง แ ผ น จ ำ ก 1 5 ป เ ป น 2 0 ป น อ ก จ ำ ก ค ว ำ ม ส อ ด ค ล อ ง ก บ ย ท ธ ศ ำ ส ต ร ช ำ ต 2 0 ป (พ.ศ. 2561 - 2580) แผนกำรศกษำแหงชำต (พ.ศ. 2560 - 2579) แลว ยงรวมถงควำมสมพนธของแผนกบทศทำง กำรปฏรปประเทศ ซงถกก ำหนดไวตงแตรฐธรรมนญ นโยบำยส ำคญตำง ๆ ซงรฐบำลไดก ำหนดแนวทำงส ำหรบกำรปฏรปกำรศกษำเพอใหกำรศกษำเปนกลไกกำรสรำงคนทมคณภำพมำขบเคลอนกำรพฒนำประเทศ

หมวด 5 หนำทของรฐ มำตรำ 54 ใหรฐจดกำรศกษำใหเดกทกคนเปนเวลำสบสองป ต งแตกอนวยเรยนจนจบกำรศกษำภำคบงคบโดยไมเกบค ำใชจำย ใหประชำชนไดรบกำรศกษำตำมควำมตองกำร ใหมกำรเรยนรตลอดชวต เนน กำรมสวนรวมจำกทกภำคสวน โดยรฐมหนาทกำกบ สงเสรม สนบสนนใหการจดการศกษามคณภาพและไดมาตรฐานสากล ทงน ตำมกฎหมำยวำดวยกำรศกษำแหงชำต อยำงนอยตองมบทบญญตเกยวกบการจดทำแผนการศกษาแหงชาตและ กำรด ำเนนกำร และตรวจสอบใหเปนไปตำมแผนกำรศกษำแหงชำต

กำรศกษำตองพฒนำผเรยนใหเปนคนด มวนย ภมใจในชำต เชยวชำญตำมควำมถนดของตน รบผดชอบตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชำต รฐตองจดตงกองทนเพอใชในการชวยเหลอผขาดแคลนทนทรพย เพอลดความเหลอมล า ในการศกษา

เสรมสร ำงและพฒนำคณภำพและประสทธภำพคร โดยจดสรรงบประมำณใหแกกองทน หรอใชกลไกทำงภำษ รวมทงใหผบรจำคเขำกองทนไดประโยชนในกำรลดหยอนภำษ ตำมทกฎหมำยบญญต ซงกฎหมำยดงกลำวตองกำหนดให กำรบรหำรจดกำรกองทนเปนอสระและกำหนดใหมกำรใชจำยเงนกองทนเพอบรรลวตถประสงคดงกลำว

รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ. 2560 เปนรฐธรรมนญฉบบท 20 ประกำศใชเมอวนท 6 เมษำยน พ.ศ. 2560 ประกอบดวย 16 หมวด 279 มำตรำ โดยมประเดนส ำคญทเชอมโยงกบกำรศกษำประกอบดวย หมวด 3 สทธและเสรภำพของปวงชนชำว ไทย มำตรำ 40 บคคลยอมมสทธในกำรประกอบอำชพ โดยเฉพำะในวรรคสองเปนกำรแยกบทบำทหนำทของสถำบนอดมศกษำทำงดำนวชำกำรกบสภำวชำชพไมใหไปกำวกำยกน

หมวด 6 แนว นโยบำยแหง รฐ มำตรำ 76 ใ หควำมส ำคญระบบกำรบรหำรรำชกำรในทกระดบใหเปนไปตำมหลกกำรบรหำรกจกำรบำนเมองทด และกำรใชงบประมำณใหมประสทธภำพสงสด

7


ยทธศาสตรชาต 20 ป พ.ศ. 2561 - 2580

รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ. 2560 ก ำหนดไวใน มำตรำ 65 ใหรฐบำลตองจดท ำยทธศำสตรชำตเพอใชเปนทศทำงกำรบรหำรประเทศในชวงระยะเวลำ 20 ป รวมทงออกเปนพระรำชบญญตกำรจดท ำยทธศำสตรชำต พ.ศ. 2560 โดยก ำหนดในหมวด 1 มำตรำ 5 ใหมยทธศำสตรชำตเปนเปำหมำยในกำรพฒนำประเทศอยำงยงยน ตำมหลกธรรมำภบำลเพอใชเปนกรอบในกำรจดท ำแผนตำง ๆ ใหสอดคลองและบรณำกำรกน อนจะกอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปำหมำยดงกลำว ตำมระยะเวลำทก ำหนดไวในยทธศำสตรชำต ซงจะตองไมนอยกวำ 20 ป สงผลใหทกแผนรวมทงแผนอดมศกษำระยะยำวจะตองเชอมโยงกบยทธศำสตรชำตดงกลำว

แผนยทธศำสตรชำตก ำหนดวสยทศน “ประเทศมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

ประเทศไทยมกำรขยำยตวของเศรษฐกจอยำงตอเนอง ยกระดบเขำสกลมประเทศรำยไดสง ควำมเหลอมล ำของกำรพฒนำลดลง ประชำกรไดรบผลประโยชนจำกกำรพฒนำอยำงเทำเทยมกนมำกขน

เศรษฐกจมควำมสำมำรถในกำรแขงขนสง สำมำรถสรำงรำยไดทงจำกภำยในและภำยนอกประเทศ สรำงฐำนเศรษฐกจและสงคมแหงอนำคต และเปนจดส ำคญของกำรเชอมโยงในภมภำคทงกำรคมนำคมขนสง กำรผลต กำรคำ กำรลงทน และกำรทำธรกจ มบทบำทสำคญ ในระดบภมภำคและระดบโลก เกดสำยสมพนธทำงเศรษฐกจและกำรคำอยำงมพลง

ควำมสมบรณในทนทจะสำมำรถสรำงกำรพฒนำตอเนอง ไดแก ทนมนษย ทนทำงปญญำ ทนทำงกำรเงน ทนทเปนเครองมอเครองจกร ทนทำงสงคม และทนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม

กำรมควำมมนคงปลอดภย จำกภยและกำรเปลยนแปลงทงภำยในประเทศและภำยนอกประเทศ ในทกระดบ ทงระดบประเทศ สงคม ชมชน ครวเรอน และปจเจกบคคล และมควำมมนคงในทกมต ทงมตเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และกำรเมอง

ประเทศ มควำมมนคงในเอกรำชและอธปไตย มสถำบนชำต ศำสนำ พระมหำกษตรย ทเขมแขงเปนศนยกลำงและเปนทยดเหนยวจตใจของประชำชน ระบบกำรเมองทมนคงเปนกลไกทนำไปสกำรบรหำรประเทศทตอเนองและโปรงใสตำมหลกธรรมำภบำล

สงคม มควำมปรองดองและควำมสำมคค สำมำรถผนกกำลงเพอพฒนำประเทศ ชมชน มควำมเขมแขง ครอบครวมควำมอบอน

ประชำชน มควำมมนคงในชวต มงำนและรำยไดทมนคงพอเพยงกบกำรดำรงชวต มทอยอำศย และควำมปลอดภยในชวตทรพยสน

ฐำนทรพยำกรและสงแวดลอม มควำมมนคงของอำหำร พลงงำน และน ำ

กำรพฒนำทสำมำรถสรำงควำมเจรญ รำยได และคณภำพชวตของประชำชนใหเพมขนอยำงตอเนอง ซงเปนกำรเจรญเตบโตของเศรษฐกจทไมใชทรพยำกรธรรมชำตเกนพอด ไมสรำงมลภำวะตอสงแวดลอม จนเกนควำมสำมำรถในกำรรองรบและเยยวยำของระบบนเวศน

กำรผลตและกำรบรโภคเปนมตรกบสงแวดลอม สอดคลองกบกฎระเบยบของประชำคมโลก ซงเปนทยอมรบรวมกน ควำมอดมสมบรณของทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมมคณภำพดขน คนมควำมรบผดชอบตอสงคม มควำมเอออำทร เสยสละเพอผลประโยชนสวนรวม

มงประโยชนสวนรวมอยำงยงยน ใหควำมสำคญกบกำรมสวนรวมของประชำชนทกภำคสวน เพอ กำรพฒนำในทกระดบอยำงสมดล มเสถยรภำพ และยงยน

ประชำชนทกภำคสวนในสงคมยดถอและปฏบตตำมหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง

ความมงคง

ความยงยน

ความมนคง

8


บทบาทของอดมศกษาทตอบวสยทศนชาต เพอเพมขดความสามารถในการแขงขน

ยทธศาสตรหลกส าคญ 6 ขอ ทถายทอดจากวสยทศน ประกอบดวย

ยทธศาสตรด านความมนคง : ร กษำควำมสงบภำยในประเทศ พฒนำศกยภำพกำรปองกนประเทศ บรณำกำรควำมรวมมอกบตำงประเทศ และปกปองผลประโยชนทรพยำกรธรรมชำต

ยทธศาสตรดานการสรางความสามารถในการแขงขน : พฒนำภำคกำรผลต และบรกำร พฒนำผประกอบกำร และพฒนำโครงสรำงพนฐำนทำงเศรษฐกจ

ยทธศาสตรดานการพฒนาและสงเสรมศกยภาพมนษย : ปฏรปกำรเรยนร พฒนำคนตลอดชวงชวต คนไทยทมคณธรรม มวนย เคำรพกฎหมำย มทกษะในศตวรรษท 21 สรำงสขภำวะทด และควำมอยดมสข

ยทธศาสตรการสรางโอกาสและความเสมอภาคทางสงคม : สรำงควำมมนคงในชวต และทรพยสน สรำงโอกำสเขำถงบรกำรทำงสงคม และควำมสมำนฉนท

ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเ ป น ม ต ร ต อ ส ง แ ว ด ล อ ม : อ น ร ก ษ ฟ น ฟทรพยำกรธรรมชำต วำงระบบกำรจดกำรน ำอยำงบรณำกำร พฒนำพลงงำนทเปนมตรกบสงแวดลอม

อดมศกษำสำมำรถน ำพนธกจสนบสนนกำรขบเคลอนวสยทศนของยทธศำตรชำตทตองกำรเหนประเทศมควำมมนคง มงคง และยงยน โดยผำนกระบวนจดกำรเรยนกำรสอน บนควำมรบผดชอบและมคณภำพทำงกำรศกษำ กำรสรำงงำนวจยและนวตกรรมทตอบโจทยกำรพฒนำประเทศสำมำรถน ำไปสรำงมลคำเพม รวมทงกำรสรำงองคควำมรทตรงกบควำมตองกำรของภำคสงคม ชมชน ทองถน และภำคกำรผลตจรง เพอใหบทบำทของอดมศกษำมสวนในกำรน ำประเทศหลดพนจำกกบดกประเทศรำยไดปำนกลำงไปสกลมประเทศรำยไดสง สำมำรถลดควำมเหลอมล ำ ทงทำงสงคม และเศรษฐกจของคนไทย ในฐำนะอดมศกษำเปนกลไกหนงทส ำคญของกำรขบเคลอนกำรพฒนำประเทศ

ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและพฒนาระบบบรหารจดการภาครฐ : ระบบบรหำรรำชกำรแบบบรณำกำร พฒนำขำรำชกำรมออำชพ ตอตำนกำรทจรต ปรบปรงกฎหมำย ระเบยบ ใหมควำมชดเจน ทนสมย

แผนภาพ 1.3 บทบำทของอดมศกษำทตอบวสยทศนชำต

9


การขบเคลอนประเทศส Thailand 4.0 นโยบำยของรฐบำลตองกำรขบเคลอนประเทศใหหลดพนจำกกบดกประเทศรำยไดปำนกลำงไปสประเทศรำยไดสง รวมทงหลดพนกบดกควำมไมเทำเทยมกนของคนในชำตไปส กำรพฒนำอยำงสมดลทไมทงใครไวขำงหลง โดยใชโมเดล Thailand 4.0 ทขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศไปส Value Base Economy หรอกำรขบเคลอนประเทศดวยนวตกรรม ใชควำมไดเปรยบในควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ และควำมหลำกหลำยทำงวฒนธรรม มำเปนกลไกในกำรพฒนำประเทศ จำกววฒนำกำรของกำรพฒนำประเทศจำก Thailand 1.0 : ประเทศเกษตรกรรม ไปส Thailand 2.0 : ประเทศอตสำหกรรมเบำ ไปส Thailand 3.0 : ประเทศอตสำหกรรมหนก จน ไ ปส เ ป ำ หม ำ ย ขอ ง กำ ร พฒ น ำค อ Thailand 4.0 ทประกอบดวย 1.เปลยนจำกสนคำโภคภณฑไปสสนคำนวตกรรม 2.เปลยนจำกขบเคลอนประเทศ ดวยภำคอตสำหกรรม ไปสกำรขบเคลอนดวยเทคโนโลยและควำมคดสรำงสรรค 3.เปลยนจำกเนนภำคกำรผลตสนคำ ไปสกำรเนนภำคบรกำรมำกขน วตถประสงคหลก 4 ประการ Thailand 4.0 1. กำรสรำงควำมมงคงทำงเศรษฐกจทขบเคลอนผำนกำรใชนวตกรรม เทคโนโลย และควำมคดสรำงสรรค โดยมเปำหมำยทจะเพมงบประมำณทำงดำนกำรวจยและพฒนำ ใหเปนรอยละ 4 ของ GDP เพมอตรำกำรขยำยตวทำงเศรษฐกจเปนรอยละ 5 - 6 ภำยในระยะเวลำ 5 ป และเพมรำยไดเฉลยตอหวของประชำกรจำก 15,000 บำทตอเดอนไปเปน 43,000 บำทตอเดอนภำยในป พ.ศ. 2575 2. กำรสรำงสงคมทอยดมสข เปนสงคมทไมทอดทงใครไวขำงหลง ยกระดบขดควำมสำมำรถของคนในสงคมใหเขมแขง โดยลดควำมเหลอมล ำในสงคม (วดผลจำก Gini Coefficient) จำก 0.465 ในป พ.ศ. 2556 เปน 0.36 ในป พ.ศ. 2575 ตำมมำตรฐำน OECD ปรบเปลยนไปส ระบบสวสดกำรสงคม เตมรปแบบใน 20 ป รวมทงพฒนำเกษตรกรใหเปนเกษตรกร ยคใหม (Smart Farmer) 20,000 ครวเรอนภำยใน 5 ป

3. กำรยกระดบคณภำพคนใหสงขน โดยพฒนำให คนไทยมสมรรถนะเทยบเคยงกบกำรพฒนำในศตวรรษท 21 และคนไทยในยค Thailand 4.0 จะมดชนกำรพฒนำมนษย(Thailand HDI) จำก 0.722 ไปเปน 0.8 ตดอยในอนดบ 50 ประเทศภำยใน 10 ป รวมทงสถำบนอดมศกษำของไทยอยำงนอย 5 แหงถกจดอย ใน 100 สถำบนอดมศกษำระดบโลก ภำยในระยะเวลำ 20 ป 4. กำรปกปองสงแวดลอม เปนสงคมทพฒนำอยำงเปนมตรกบสงแวดลอม เพอแกปญหำกำรเปลยนแปลงของสภำพภมอำกำศ เปนสงคมคำรบอนต ำ โดยมเปำหมำยกำรพฒนำ 10 เมองนำอยระดบโลก รวมทงเพมควำมปลอดภย และลดควำมเสยงจำกกำรกอกำรรำย กำรเตมเตมดวยวทยำกำร ควำมคดสรำงสรรค นวตกรรม วทยำศำสตร เทคโนโลย และกำรวจยและพฒนำ แลวตอยอดควำมได เปรยบเชงเปรยบเทยบเปน “5 กลมเทคโนโลยและอตสำหกรรมเปำหมำย”

รฐบำลกำหนดทศทำงกำรพฒนำ Thailand 4.0 ภำยใตหลกปรชญำเศรษฐกจพอเพยง ประกอบไปดวย 5 วำระ วาระท 1 : กำรเตรยมคนไทย 4.0 ใหพรอมกำวสโลกทหนง วาระท 2 : กำรพฒนำคลสเตอรเทคโนโลยและอตสำหกรรม แหงอนำคต วาระท 3 : กำรบมเพำะผประกอบกำรและพฒนำเครอขำย วสำหกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม วาระท 4 : กำรเสรมควำมเขมแขงของเศรษฐกจภำยในประเทศ ผำน 18 กลมจงหวด และ 77 จงหวด วาระท 5 : กำรบรณำกำรอำเซยน เชอมประเทศไทยส ประชำคมโลก

แผนภาพ 1.4 กำรยกขดควำมสำมำรถในกลมเปำหมำย

แผนภาพ 1.5 5 กลมเทคโนโลยและอตสำหกรรมเปำหมำย

10


แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 12 เปนแผนระยะ 5 ป เชอมโยงกบยทธศำสตรชำต 20 ป ทจะเปนแผนแมบทหลกของประเทศ โดยมหลกกำรส ำคญของแผนประกอบดวย 1. หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เพอใหเกด กำรบรณำกำรกำรพฒนำในทกมต สมเหตสมผล มควำมพอประมำณ มภมคมกน และกำรบรหำรจดกำรทด 2. หลกคนเปนศนยกลางการพฒนา เพอพฒนำคนไทยใหเปนคนไทยทสมบรณ มว นย ใฝร มควำมร มทกษะ มควำมคดสรำงสรรค มทศนคตทด รบผดชอบตอสงคม มคณธรรมจรยธรรม 3. หลกวสยทศนภายใตยทธศาสตรชาต เพอสนบสนนกำรสรำง “ควำมมนคง มงคง และยงยน” ใหเกดขนในประเทศ และเปนประเทศทพฒนำแลว 4. หลกเปาหมายอนาคตประเทศไทยป พ.ศ. 2579 เพอสรำงเศรษฐกจและสงคมทมนคงและยงยน เปนธรรม ลดควำมเหลอมล ำ เปนคนทมวนย เรยนรตลอดชวต มสขภำพกำยและใจทสมบรณแขงแรง และเปนระบบเศรษฐกจทตงอยบนฐำนนวตกรรมน ำดจทล 5. หลกการเตบโตทางเศรษฐกจทลดความเหลอมล า เพอลดกลมประชำกรทมรำยไดต ำ เพมชนชนกลำงโดยขบเคลอนกำรเจรญเตบโตบนฐำนภมปญญำและนวตกรรม และ 6. หลกการน าแผนฯ ไปสการปฏบตใหเกดผลสมฤทธภายใน 5 ป เพอน ำกลไกประชำรฐ มำเปนเครองมอในกำรขบเคลอน รวมทงน ำกำรพฒนำแบบบรณำกำรโดยเฉพำะประเดนส ำคญใหบรรลเปำหมำยของแผน

เปาหมายรวมของการพฒนา ประกอบดวย

1. คนไทยมลกษณะคนไทยทสมบรณ 2. ควำมเหลอมล ำทำงดำนรำยไดและควำมยำกจนลดลง 3. ระบบเศรษฐกจเขมแขงและแขงขนได 4. ทนทำงธรรมชำตและคณภำพสงแวดลอมสำมำรถสนบสนน

กำรเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม มควำมมนคงทำงอำหำรและน ำ

ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ 10 ยทธศาสตร

5. มควำมมนคงในเอกรำชและอธปไตย สงคมปลอดภย สำมคค สรำงภำพลกษณทด และเพมควำมเชอมนของนำนำชำตตอประเทศไทย

6. มระบบกำรบรหำรจดกำรภำครฐทมประสทธภำพ ทนสมย โปรงใส ตรวจสอบได กระจำยอ ำนำจและมสวนรวมของประชำกร

การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษ : คนไทยมคำนยมทด มทกษะส าหรบศตวรรษท 21 และมสขภำวะ ทด

การสรางความเปนธรรมและลดความเหลอมล าในสงคม : โอกำสทำงสงคมเศรษฐกจของผมรำยไดนอย รอยละ 40 ของประเทศ และสรำงชมชนเขมแขง

การพฒนาภาค เมอง และพนทเศรษฐกจ : กระจำยโอกำสกำรพฒนำไปยงภมภำค และพฒนำพนทเศรษฐกจใหม

การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจ ย และนวตกรรม : สรำงควำมเขมแขง และโอกำสในกำรเขำถงของคนทกกลมทำงดำนวทยำศำสตร เทคโนโลย รวมทงบรณำกำรใหไปในทศทำงเดยวกน

การเสรมสรางความมนคงของชาตเพอการพฒนาประเทศสความมงคงและยงยน : ปกปองสถำบน เสรมสรำงควำมมนคงภำยใน และควำมรวมมอกบมตรประเทศ

การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส : พฒนำโครงสรำงพนฐำน กำรขนสง กำรคำ ควำมมนคงทำงพลงงำน ขยำยบรกำรดำนดจทลทวประเทศ

การเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยน : ฟนฟทรพยำกรธรรมชำต บรหำรจดกำรน ำ สงแวดลอม และมลพษ รองรบภยพบตทเกดขน

การสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจและแขงขนไดอยางยงยน : รำยไดตอหวสงขน สงเสรมฐำนกำรผลตเดมและใหมใหเขมแขง มวนยทำงกำรเงนกำรคลง

ความรวมมอระหวางประเทศเพอการพฒนา : ใชประโยชนจำกทตงทำงภมศำสตรในกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคม

การบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทย : ภำครฐมขนำดทเหมำะสม และกำรบรหำรจดกำรทด มธรรมำภบำล

11


คณะรฐมนตร เหนชอบแผนกำรศกษำแหงชำต พ.ศ. 2560 - 2579 เมอวนท 14 มนำคม 2560 โดยจดท ำเปนแผนระยะ 20 ป เพอใหสอดคลองกบยทธศำสตรชำต 20 ป ก ำหนดแนวคดหลกส ำหรบกำรจดกำรศกษำเพอปวงชน (Education for All) เพอควำมเทำเทยมและทวถง (Inclusive Education) บนหลกปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง (Sufficiency Economy) รวมทง กำรมสวนรวมของทกภำคสวนของสงคม (All for Education) แผนกำรศกษำแหงชำตก ำหนดวสยทศนให “คนไทยทกคนไดรบการศกษาและเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ ด ารงชวต อยางเปนสข สอดคลองกบหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และการเปลยนแปลงของโลกศตวรรษท 21” เพอใหบรรลวสยทศนและจดมงหมำยในกำรจดกำรศกษำดงกลำวขำงตน แผนกำรศกษำแหงชำตไดวำงเปำหมำยไว 2 ดำน คอ

เปำหมำยดำนผ เรยน (Learner Aspirations) โดยมงพฒนำผ เรยนทกคนใหมคณลกษณะและทกษะกำรเรยนร ในศตวรรษท 21 (3Rs8Cs)

เปำหมำยของกำรจดกำรศกษำ (Aspirations) 5 ประกำร 1. ประชำกรทกคนเขำถงกำรศกษำทมคณภำพและมมำตรฐำนอยำงทวถง (Access) 2. ผเรยนทกคน ทกกลมเปำหมำยไดรบบรกำรกำรศกษำทมคณภำพตำมมำตรฐำน อยำงเทำเทยม (Equity) 3. ระบบกำรศกษำทมคณภำพ สำมำรถพฒนำผเรยนใหบรรลขดควำมสำมำรถ เตมตำมศกยภำพ (Quality) 4. ระบบกำรบรหำรจดกำรศกษำทมประสทธภำพ เพอกำรลงทนทำงกำรศกษำทคมคำและบรรลเปำหมำย (Efficiency) 5. ระบบกำรศกษำทสนองตอบและกำวทนกำรเปลยนแปลงของโลกทเปนพลวตและบรบททเปลยนแปลง (Relevancy)

แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2579

กำรจดกำรศกษำเพอควำมมนคงของสงคมและประเทศชำต

กำรผลตและพฒนำก ำลงคน กำรวจย และนวตกรรม

เพอสรำงขดควำมสำมำรถ ในกำรแขงขนของประเทศ

กำรสรำงโอกำส ควำมเสมอภำค และควำมเทำเทยมทำงกำรศกษำ

กำรจดกำรศกษำเพอสรำงเสรมคณภำพชวตทเปนมตรกบ

สงแวดลอม

กำรพฒนำประสทธภำพของ ระบบบรหำรจดกำร

กำรพฒนำศกยภำพคนทกชวงวยและกำรสรำงสงคมแหงกำรเรยนร

ยทธศาสตร






งำนวจยไดรบกำรตพมพ ในระดบนำนำชำต เพ มขน (รอยละ 40)

จ ำนวนโครงกำรวจยเพอสรำงองคควำมรท ใชพฒนำประเทศเพมขน (1,200 โครงกำร)

ควำมพงพอใจของสถำนประกอบกำรตอผจบกำรศกษำเพมขน (รอยละ 100)

ระดบควำมสำมำรถกำรใชภำษำองกฤษของบณฑตตำมมำตรฐำน CEFR สงขน (ระดบ C)

ตวชวดส าคญทเกยวของกบการจดการศกษาระดบอดมศกษา เชน

อตรำกำรมงำนท ำภำยใน 1 ป ของผจบอดมศกษำเพมขน (รอยละ 90)

สดสวนผเรยนเอกชนสงขน เมอเทยบกบรฐ (50 : 50) จ ำนวนสถำบนอดมศกษำไทยท ได รบกำรจด อนดบ

ในภำพรวมอย ใน 200 อนดบแรกของโลก (7 แหง) โดย QS World University Rankings

สดสวนผเรยนสำขำวทยำศำสตรสขภำพ วทยำศำสตรและเทคโนโลย ตอผเรยนสำขำสงคมศำสตร ระดบปรญญำตร (50 : 50)

3 2

6

1

5 4

แผนการศกษาแหงชาตประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป

12


รายงานคณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา เรอง แผนการปฏรประบบอดมศกษา

แนวทางในการปฏรปอดมศกษา

1. การปฏรประบบการอดมศกษาในสวนของรฐ จดแบงกล มสถำบน อดมศกษำท งของรฐและเอกชน ใหสอดคลองกบศกยภำพและกำรตอบสนองตอเปำหมำยยท ธศำสตร ช ำต ประกอบด วย 1 . มหำวทยำล ยว จ ย 2. มหำวทยำลยเชยวชำญเฉพำะ 3. มหำวทยำลยเพอกำรพฒนำประเทศ 4. สถำบนเฉพำะทำง 5. สถำบนกำรศกษำระดบ ต ำกวำปรญญำตร 6. สถำบนกำรศกษำระดบอดมศกษำเอกชนรวมท งจดสรรงบประมำณ กำรก ำกบดแล กำรตดตำมประเมนผล ใหสอดคลองเหมำะสมกบภำรกจของแตละกลมมหำวทยำลย และรฐควรมควำมชดเจนในดำนนโยบำย ไมออกกฏหมำยทขดแยงกน เนนกำรน ำธรรมำภบำลใชในกำรบรหำร มมำตรกำรจงใจผมควำมรควำมสำมำรถในกำรเขำสอดมศกษำ

สภาพปญหา

สถำบนอดมศกษำมกำรขยำยตวอยำงรวดเรว มกำรเปดสอนหลกสตรทตอบสนองตลำด และผเรยนทประสงคตองกำรปรญญำบตร ผสอนใชเทคนคกำรสอนท ไมทนสมย ขำดกำรพฒนำตนเอง เปดสอนในสำขำวชำทไมมควำมถนด ท ำใหผลตบณฑตทไมมคณภำพ ขำดกำรพฒนำในสำขำทตนเอง มควำมเชยวชำญ ไมมกำรจดกลมสถำบนเพอกำรจดสรรงบประมำณใหเปนไปตำมอตลกษณของแตละสถำบน รวมทงควำมพยำยำมใหสถำบนอดมศกษำอยในรปแบบมำตรฐำนเดยวกน ท ำใหขำดควำมเขมขนขององคควำมร มงเนนไปท กำรหำผลประโยชนทำงกำรเงน ท ำใหคณภำพบณฑตตกต ำ สงผลตอคณภำพของทรพยำกรมนษยของประเทศในระยะยำว นอกจำกน ควรจะมกำรคำดกำรณถงกำรทประเทศไทยจะเขำสสงคมผสงอำยโดยสมบรณ และจะเกดกำรลดจ ำนวนของนกศกษำระดบอดมศกษำ

2. การปฏรประบบการอดมศกษาในสวนของสถาบนอดมศกษา โดยขบเคลอนทง 4 พนธกจของสถำบน ทมคณภำพ อยบนควำมมอสระทำงวชำกำร เนนกำรพฒนำ สควำมเปนเลศ บรหำรสถำบนอดมศกษำตำมหลกธรรมำภบำล ไมมผลประโยชนทบซอน มระบบกำรบรหำรงำนบคคลทเปนมำตรฐำน มคำตอบแทนท เหมำะสมเพอจง ใจผมควำมรควำมสำมำรถเขำสอดมศกษำ จดท ำหลกสตรทไมเนนกำรตลำดเพยงอยำงเดยว แตตอบสนองตอภำคกำรผลตจรง และตำมควำมเชยวชำญโดยใช เทคโนโลยและวทยำศำสตรขนสง ใหควำมส ำคญกบกำรสรำงงำนวจยและนวตกรรมเพอกำรพฒนำประเทศ รวมทงเชอมโยงกบสงคม ทองถน และวฒนธรรมไทย 3. การปฏรปโครงสรางระบบการอดมศกษา กำรแยกก ำ ร ด แ ล ก ำ ร อ ด ม ศ ก ษ ำ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ อ อ ก จ ำ กกระทรวงศกษำธกำร เพอใหเกดควำมคลองตว สำมำรถแกปญหำทเกดขนไดตรงประเดนมประสทธภำพ เปนกำรสรำงบรรยำกำศทเหมำะสมทำงวชำกำร และเออตอกำรพฒนำบคลำกรสำยวชำกำร รวมทงภำรกจหลกของสถำบนอดมศกษำ ตองตอบสนองตอเปำหมำยยทธศำสตรชำต มนคง มงคง ยงยน โดยกำรสรำงองคควำมร และกำรพฒนำก ำลงคนทมคณภำพ 4. การประกนคณภาพการศกษาในระดบอดมศกษา แยกกำรก ำกบดแลคณภำพกำรศกษำ ออกจำกกำรประกนคณภำพกำรศกษำ และเนนกำรประเมน เพอกำรพฒนำ สรำงควำมเขำใจในหลกกำรของ QA กบบคลำกรในสถำบน กำรประเมนตองไมเพมภำระทำงเอกสำรใหกบสถำบน และคณสมบตของผประเมนตองมมำตรฐำนเปนมออำชพ เขำใจบรบทของอดมศกษำเปนอยำงด รวมทงบทบำทของส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำจะประเมนตำมค ำรองของสถำบน เพอยนยนผลกำรประเมนตนเอง 5. การสรางความเขมแขง และความเปนมออาชพในการบรหารจดการภายในสถาบนอดมศกษา ควำมสำมำรถของผบรหำรสถำบนอดมศกษำเปนปจจยส ำคญในกำรขบเคลอน กำรปฏรปภำยในสถำบนอดมศกษำ ท ำใหเกดกำรบรหำร ดำนกำรเงน กำรใชทรพยำกรอยำงคมคำ กำรรกษำและ กำรแสวงหำบคลำกรสำยวชำกำรทมคณภำพ กำรสรำงหลกสตรบรณำกำรทเปนอตลกษณ และทนยคสมย ตลอดจนควำมเปน Globalization ของสถำบนอดมศกษำ ตองอำศยผบรหำรทมวสยทศน มควำมเปนมออำชพ และมธรรมำภบำล

คณะกรรมำธกำรขบเคลอนกำรปฏรปประเทศดำนกำรศกษำ สภำขบเคลอนกำรปฏรปประเทศ (สปช.) ไดจดท ำรำยงำนเรอง แผนกำรปฏรปอดมศกษำ โดยก ำหนดสภำพปญหำและก ำหนดขอเสนอแนวทำงในกำรปฏรป ดงน

13


ขอเสนอแนวทางขบเคลอนการปฏรประบบการอดมศกษา

1. การจดตงคณะกรรมการการอดมศกษาแหงชาต ท ำหนำทดแลสถำบนอดมศกษำในกลมตำง ๆ โดยเฉพำะ กำรจดสรรงบประมำณ มคณะกรรมกำรไมเกน 30 คน และมคณะ อน ก ร รม กำ ร 5 ช ด ท ำ หน ำ ท ป ร ะ ส ำ น ง ำ น ก บสถำบนอดมศกษำทไดมกำรจดกลมประเภทสถำบนไวทง 5 กลมดงกลำวขำงตน

2 . การจ ดการอบรมผ บร ห ารและกรรมการ สภามหาวทยาลย เพอเพมทกษะควำมรและควำมช ำนำญ ในกำรบรหำรจดกำรกจกำรของมหำวทยำลย

3. การจดท าคลสเตอรมหาวทยาลยตามภมภาค เพอรองรบควำมแตกตำงหลำกหลำยทำงชวภำพ และวฒนธรรม เพอใหงำนวจย รวมทงกำรบรกำรวชำกำร ตอบสนองตอควำมตองกำรของพนทและชมชน สำมำรถพฒนำเอกลกษณใหเกดขนกบงำนนวตกรรม สงผลให กำรจดสรรงบประมำณเกดประสทธภำพอยำงแทจรง โดยแบงออกเปน 6 คลสเตอร ภำคเหนอ ภำคตะวนออกเฉยงเหนอ ภำคกลำง ภำคตะวนออก ภำคตะวนตก และภำคใต

คณลกษณะและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 (3Rs8Cs) ประกอบดวย

3Rs : กำรอำนออก (Reading) กำรเขยนได (Writing) และกำรคดเลขเปน (Arithmetic's)

8Cs : ทกษะดำนกำรคดอยำงมวจำรณญำณ และทกษะในกำรแกปญหำ (Critical Thinking and Problem Solving)

ทกษะดำนกำรสรำงสรรคและนวตกรรม (Creativity and Innovation)

ทกษะดำนควำมเขำใจตำงวฒนธรรม ตำงกระบวนทศน (Cross – Cultural Understanding)

ทกษะดำนควำมรวมมอ กำรท ำงำนเปนทม และภำวะผน ำ (Collaboration, Teamwork and Leadership)

ทกษะดำนกำรสอสำร สำรสนเทศ และกำรรเทำทนสอ (Communications, Information and Media Literacy)

ทกษะดำนคอมพวเตอรและเทคโนโลยสำรสนเทศและกำรสอสำร (Computing and ICT Literacy)

ทกษะอำชพและทกษะกำรเรยนร (Career and Learning Skills) และควำมมเมตตำ กรณำ มวนย คณธรรม จรยธรรม (Compassion)

แผนภาพ 1.6 คณลกษณะและทกษะกำรเรยนรของเดกไทยในศตวรรษท 21 (3Rs8Cs)

14


คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 17 พฤศจกำยน พ.ศ. 2558 เหนชอบขอเสนอของกระทรวงอตสำหกรรม เรอง ขอเสนอ 10 อตสำหกรรมเปำหมำย : กลไกขบเคลอนเศรษฐกจเพ ออนำคต (New Engine of Growth) ภำยใตหลกกำร ประเทศไทยสำมำรถผลกดนกำรเจรญเตบโตทำงเศรษฐกจ ใน 2 รปแบบ ไดแก 5 อตสำหกรรมทมศกยภำพ (First S - Curve) ประกอบดวย อตสำหกรรมยำนยนตสมยใหม (Next Genera-tion Automotive) อตสำหกรรมอเลกทรอนกส อจฉรยะ (Smart Electronics) อตสำหกรรมทองเทยวรำยไดดและ กลมทองเทยวเชงคณภำพ (Affluent Medical and Wellness Tourism) อตสำหกรรม เกษตรและ เทคโน โลย ช วภำพ (Agriculture and Biotechnology) อ ตสำหกรรมแปรร ปอำหำร (Food for The Future) และ 5 อตสำหกรรมอนำคต (New S - Curve) ประกอบดวย หนยนตเพออตสำหกรรม (Robotics) อตสำหกรรมกำรบนและโลจสตกส (Aviation and Logistics) อตสำหกรรมเชอเพลงชวภำพและเคมชวภำพ (Biofuels and Biochemical) อตสำหกรรมดจทล (Digital) อตสำหกรรมกำรแพทยครบวงจร (Medical Hubs) เพอให 10 อตสำหกรรมเปนกลไกกำรขบเคลอนกำรพฒนำนโยบำย Thailand 4.0 ซงมควำมจ ำเปนตองเตรยมก ำลงคนในทกระดบท งกำรผลตและพฒนำใหมศกยภำพและปรมำณรองรบ กำรพฒนำและสรำงควำมเขมแขงใหกบประเทศ รวมทง สรำงสงคมแหงนวตกรรมใหประเทศหลดพนจำกกบดกรำยไดปำนกลำง

นโยบายการขบเคลอนการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

คณะรกษำควำมสงบแหงชำตไดมค ำสงเรองกำรพฒนำระ เบ ย ง เศรษฐก จพ เ ศษ (Eastern Economic Corridor) ประกอบดวยพนทในจงหวดฉะเชงเทรำ ชลบร ระยอง และจงหวดอนทตดตอหรอเกยวของกน ใหเกดกำรใชประโยชน ของอสงหำรมทรพย และด ำเนนกจกรรมตำง ๆ อยำงบรณำกำร เกดกำรพฒนำในทกมต ทงกำรคำ กำรลงทน กำรทองเทยว กำรสำธำรณสข กำรศกษำ ดงนน EEC จงเปนยทธศำสตร กำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมอยำงรอบดำน ทจะเพมรำยได ส ง เส ร มคณภำพช ว ต และยกระด บข ดคว ำมสำมำ รถ ในกำรพฒนำประเทศ โดยใชเปนตวอยำงในกำรผลกดนนโยบำย Thailand 4.0 ในกำรดงดดนกลงทนทมศกยภำพเขำมำลงทน ใน 10 อตสำหกรรมเปำหมำย

แผนภาพ 1.7 10 อตสำหกรรมเปำหมำย

000

บรบทของอดมศกษา

16


บรบทของอดมศกษา

102 ป การจดการศกษาระดบอดมศกษา

การจดการศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

ในแบบมหาวทยาลยตามแบบสากลจดขนครงแรกในป

พ.ศ. 2459 รวมระยะเวลาจนถงปจจบนเปนเวลา 102 ป

มววฒนาการของการจดการศกษาระดบอดมศกษามาอยาง

ตอเนอง จนถงการปฏรปการศกษาครงใหญ เมอป พ.ศ. 2542

เพอใหการจดการศกษาเกดความเชอมโยงกนทกระดบ

การศกษาภายใตกระทรวงเดยวกนคอกระทรวงศกษาธการ

การจดการศกษาระดบ อดมศกษาครอบคลมการศกษา

ตงแตระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ปรญญาตร โท และ

เอก หร อ เท ยบ เท า กระ จ า ยอย ใ นหล ายหน ว ย ง าน

ซงกระทรวงศกษาธการ โดยส านกงานคณะกรรมการ

การอาชวศกษา และส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

จ ะ เ ป น ห น ว ย ห ล ก ท ก า ก บ ด แ ล ก า ร จ ด ก า ร ศ ก ษ า

ระดบอดมศกษาในสายวชาชพ และสายวชาการตามล าดบ

โดยในปจจบนมสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาทงในและ

นอกกระทรวงศกษาธการรวมทงสน 1,095 แหง มผเรยนรวม

ทงสนประมาณ 2.4 ลานคน (ขอมลปการศกษา พ.ศ. 2558)

การขบเคลอนสถาบนอดมศกษาของไทยสามารถ

จ าแนกออกเปน 4 ชวงระยะของการพฒนา ทมจดเนน

ในการผลตก าลงคนแตกตางกนตามบรบทของการพฒนา

ประเทศในขณะนน โดยในระยะท 1 สถาบนอดมศกษายงม

อย เพยงไมกแห งจะเนนการผลตบณฑตเพ อตอบสนอง

ความตองการก าลงคนระดบสงในภาครฐ เพอเขารบราชการ

เปนหลก ระยะท 2 เปนการกระจายโอกาสทางการศกษาไปยง

ภมภาค เกดการจดตงสถาบนอดมศกษาขนในพนทจงหวดตาง

ของประเทศ ระยะท 3 เปนการจดการศกษาระดบอดมศกษา

เพอมวลชน มการจดตงสถาบนอดมศกษาระบบเปดในรปแบบ

ของตลาดวชา เพอรองรบความตองการศกษาในระดบอดมศกษา

โดยมจ านวนผจบการศกษาในระดบอดมศกษาเพมขน และ

ปจจบนระยะท 4 เปนชวงส าคญเปนชวงของการรองรบ

การขบเคลอนนโยบาย Thailand 4.0 ทจะใชศกยภาพของ

สถาบนอดมศกษาในฐานะแหลงทรวมองคความรสรางงานวจย

และนวตกรรม เพอขบเคลอนการพฒนาประเทศใหหลดพน

กบดกรายไดปานกลาง

แผนภาพ 2.1 102 ป การจดการศกษาระดบอดมศกษา

17


รปแบบการศกษาของไทยและรอยละอตราการเขาเรยนจ าแนกตามระดบการศกษา เทยบกบจ านวนประชากรในแตละชวงวย ปการศกษา พ.ศ. 2552 - 2559 ประเทศไทยมผเรยนทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน ทกระดบการศกษาและทกสงกดหนวยงานตงแต ปการศกษา พ.ศ. 2552 - 2559 มผเรยนรวมเฉลยปละประมาณ 17.9 ลานคน คดเปนประมาณรอยละ 28 ของประชากรทงประเทศ เปนผเรยนในระบบโรงเรยน 13.5 ลานคน นอกระบบโรงเรยน 4.4. ลานคนโดยประมาณ และเปนผเรยน ในระบบอดมศกษาทกสงกดปการศกษา พ.ศ. 2559 ประมาณ 2.3 ลานคน แบงเปนระดบ ปวส. อนปรญญา และปรญญาตร 2.1 ลานคน ระดบบณฑตศกษา 1.8 แสนคน โดยมผจบการศกษาจากทงสองระดบทเขาสระบบงานเฉลยปละ 3.9 แสนคน

แผนภาพ 2.2 รปแบบการศกษาของไทย

ตาราง 2.1 รอยละอตราการเขาเรยนจ าแนกตามระดบการศกษา

18


สถาบนอดมศกษา จ าแนกตามประเภทและสงกด

สถาบนอดมศกษาสงกดกระทรวงศกษาธการ

สถาบนอดมศกษาสงกดหนวยงานอน

การกระจายตวของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและหนวยงานอนทมการเรยนการสอนในระดบปรญญาตรหรอเทยบเทาขนไป

ภาคเหนอ 17 จงหวด สถาบนอดมศกษา 51 แหง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 19 จงหวด

สถาบนอดมศกษา 48 แหง ภาคตะวนตก 6 จงหวด สถาบนอดมศกษา 19 แหง

ภาคตะวนออก 8 จงหวด สถาบนอดมศกษา 21 แหง

ภาคกลาง 12 จงหวด สถาบนอดมศกษา 110 แหง

ภาคใต 14 จงหวด สถาบนอดมศกษา 37 แหง

แผนภาพ 2.3 จ านวนสถาบนอดมศกษา จ าแนกตามประเภทและสงกด

แผนภาพ 2.4 การกระจายตวของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาและหนวยงานอน

19


จ านวนนกศกษาในระบบอดมศกษาทกระดบและทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2552 – 2559

หนวย : คน สถาบนอดมศกษาสงกดหนวยงานอน

หนวย : คน

แผนภาพ 2.6 จ านวนนกศกษาในระบบอดมศกษาทกระดบและทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2559

แผนภาพ 2.5 จ านวนนกศกษาในระบบอดมศกษาทกระดบและทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2552 - 2559

สถาบนอดมศกษาสงกดกระทรวงศกษาธการ

20


จ านวนนกศกษาในสถาบนการศกษาระดบอดมศกษา สงกดกระทรวงศกษาธการ และหนวยงานอน จ าแนกตามระดบการศกษา ป พ.ศ. 2559 ศกยภาพในการรองรบนกศกษาในระดบอดมศกษาของกระทรวงศกษาธการ และหนวยงานอน จ าแนกเปน 3 ระดบ ประกอบดวยระดบต ากวาปรญญา ระดบปรญญาตร และสงกวาปรญญาตร มผเรยนในระบบการศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2559 มสดสวน ระดบต ากวาปรญญาตร : ระดบปรญญาตร : ระดบสงกวาปรญญาตร เปน 15 : 77 : 8 โดยมรายละเอยดในแตละระดบ ดงน

จ านวนนกศกษาระดบอนปรญญา หรอ ประกาศนยบตรเทยบเทาอนปรญญาปการศกษา พ.ศ. 2559 ทกสงกดรวมทงสน 3.47 แสนคน เปนนกศกษาทอยในหนวยงานอน 2,013 คน คดเปนเพยงรอยละ 0.6 หากพจารณาหนวยงานในสงกดกระทรวงศกษาธการทจดการศกษาระดบดงกลาว พบวามนกศกษาในสงกด สอศ.จ านวน 3.35 แสนคน หรอคดเปนรอยละ 96.4 (ปจจบนไดโอนสถาบนอาชวศกษาเอกชนในสงกด สช. ไปรวมกบสงกด สอศ. แลว) และในสงกด สกอ. จ านวน 0.12 แสนคน คดเปนรอยละ 3.6 ดงนน กระทรวงศกษาธการรบผดชอบการจดการเรยนการสอนในระดบอนปรญญาหรอเทยบเทาทงในสถาบนของรฐและเอกชนคดเปนรอยละ 99.4 หรอประมาณ 3.47 แสนคน จ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทาทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2559 รวมทงสน 1.79 ลานคน คดเปนรอยละ 77.2 ของนกศกษาระดบอดมศกษาทงหมด 2.32ลานคน โดยจ าแนกเปนนกศกษาในสงกดหนวยงานอน 46,930 คน คดเปนรอยละ 2.6 และหากพจารณาเฉพาะในส วนของกระทรวงศกษาธการพบว ามนกศกษา ในสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. จ านวน 1.74 ลานคน คดเปนรอยละ 99.6 และเปนนกศกษาในสงกด สอศ. จ านวน 6,973 คน คดเปนเพยงรอยละ 0.4 ดงนน สกอ. จงเปนหนวยหลกในการผลตก าลงคนระดบปรญญาตรหรอเทยบเทาใหกบประเทศ โดยมผลจบการศกษาเฉลยประมาณปละ 2.5 แสนคนโดยประมาณ

จ านวนนกศกษาระดบบณฑตศกษาปการศกษา พ.ศ. 2 5 5 9 ป ร ะ ก อ บ ด ว ย น ก ศ ก ษ า ร ะ ด บ ป ร ญ ญ า โ ท ประกาศนยบตรบณฑต ปรญญาเอก และประกาศนยบตรบณฑตชนสง รวมทงสน 1.81 แสนคน เปนนกศกษาทอย ในสงกดอนจ านวน 403 คน คดเปนเพยงรอยละ 0.2 โดยการจดการศกษาระดบบณฑตศกษาในสวนของกระทรวงศกษาธการจะอยในสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. ทงหมดในฐานะหนวยงานผลตบณฑตระดบสงจ าแนกเปน ปรญญาโท ประกาศนยบตรบณฑต จ านวน 1.55 แสนคน ค ด เป น ร อ ยละ 86 . 1 และ เป น ระด บป รญญา เอก ประกาศนยบตรบณฑตขนสง จ านวน 25,020 คน คดเปนรอยละ 13.9



แผนภาพ 2.7 จ านวนนกศกษาระดบอนปรญญา หรอ ประกาศนยบตรเทยบเทา อนปรญญา ปการศกษา พ.ศ. 2559 จ าแนกตามสงกด

แผนภาพ 2.8 จ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทาทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2559

แผนภาพ 2.9 จ านวนนกศกษาระดบบณฑตศกษาทกสงกด ปการศกษา พ.ศ. 2559


21


จ านวนประชากรอาย 18-22 ป เปรยบเทยบกบจ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรและบณฑตศกษา ในสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตงแตป พ.ศ. 2552 - 2559

จ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรและบณฑตศกษาในสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. เปรยบเทยบกบจ านวนประชากรวยเรยนชวงอาย 18-22 ป ตงแตป พ.ศ. 2552 - 2559 หากพจารณาการขยายตวของประชากรในชวงวยดงกลาวจะพบวา ม อตราการขยายตวทลดลง จนสงผลใหในป พ.ศ. 2559 มจ านวนประชากรลดลงในเชงปรมาณอยางเหนไดชดเมอเทยบกบป พ.ศ. 2558 จาก 4.82 ลานคน ไปเปน 4.76 ลานคน แสดงใหเหนวาอตราการทดแทนของประชากรในชวงอาย 18-22 ป เรมมทศทางทลดลงและคาดวาจะทวความรนแรงขนในอนาคต โดยกลมอายดงกลาวถอเปนกลมเปาหมายหลก (Age Group) ของการศกษาระดบอดมศกษา และหากพจารณาจ านวนนกศกษาในสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. ระดบปรญญาตรซงมผ เรยนคดเปนประมาณรอยละ 98 ของนกศกษาระดบปรญญาตรทงประเทศ พบวามนกศกษาระดบปรญญาตรเฉลยตงแตปการศกษา พ.ศ. 2552 - 2559 อยประมาณรอยละ 37.4 ของประชากรชวงอาย 18-22 ป โดยมแนวโนมเพมขนจนถงปการศกษา พ.ศ. 2556 และเรมมสดสวนนกศกษาตอประชากรลดลง จากรอยละ 39.1 ในป พ.ศ. 2556 ไปเปนรอยละ 37.8 , รอยละ 37.9 และรอยละ 36.5 ในป พ.ศ. 2557 พ.ศ. 2558 และ พ.ศ. 2559 ตามล าดบ ซงแสดงใหเ ห น ว า ก า ร ล ด ล ง ข อ ง น ก ศ ก ษ า ร ะ ด บ ป ร ญ ญ า ต ร ใ นสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. มทศทางสอดคลองกบการลดลง ของประชากรชวงวย 18-22 ปเชนกน แตยงคงอตรานกศกษา ระดบปรญญาตรในชวง 5 ป ตงแตป พ.ศ. 2555 - 2559 ของสถาบนอดมศกษาทงของรฐและเอกชนรวมอยทประมาณ 1.8 ลานคน ขณะทจ านวนนกศกษารวมในระดบบณฑตศกษาของ ป พ.ศ. 2552 เทยบกบป พ.ศ. 2559 มการลดลงรอยละ 8.2

โดยมสดสวนเฉลยเมอเปรยบเทยบสดสวนนกศกษารวมระดบบณฑตศกษา : นกศกษารวมระดบปรญญาตรเปน 11 : 89 ซงในชวง 8 ป มการเปลยนแปลงสดสวนของทงสองระดบการศกษาอยในระดบทนอยมาก แตมแนวโนมของนกศกษาระดบบณฑตศกษาลดลงจาก 2.18 แสนคนในป พ.ศ. 2557 ไปเปน 2.14 แสนคน และ 1.80 แสนคนในป พ.ศ. 2558 และ พ.ศ. 2559 ตามล าดบ การทกลมเปาหมายหลกมแนวโนมลดลง สงผลกระทบกบขดความสามารถในการรบนกศกษาเขาสระบบอดมศกษา และเพอยงคงประสทธภาพ ความคมคาทภาครฐลงทนไปแลวยงสถาบนอดมศกษา อาจจ าเปนตองพจารณาทบทวนกลมเปาหมายใหมซงอยนอกกลมเปาหมายหลก (Non Age Group) และไมอยในชวงอาย 18 -22 ป เพอทดแทนจ านวนผเรยนทเปลยนแปลงไป รวมทงจะไดใชศกยภาพของสถาบนอดมศกษาทมอยอยางเตมประสทธภาพ ซ งหาก ไมสามารถทบทวน ปรบเปลยนแนวทางหรอกลมเปาหมาย เพอสรางจดเนนของสถาบนได อาจจะน าไปสการชะลอการขยายตว และการยบรวมสถาบนอดมศกษาในทสด จากขอมลจ านวนผเรยนในระบบอดมศกษาทกสงกด ระดบต ากวาปรญญาตร และปรญญาตร ป พ.ศ. 2552 - 2559 ซงอยในชวงอาย 18-22 ป แสดงใหเหนวาในชวงระยะเวลา 8 ป มคาเฉลยอยทรอยละ 46 ของประชากรชวงวยดงกลาว หรอปรบเปลยนเพยงเลกนอย และหากน าจ านวนนกศกษาในระดบบณฑตศกษามาพจารณารวมดวยจะพบวาจ านวนนกศกษาในระดบต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร และบณฑตศกษาในป พ.ศ. 2559 คดเปนรอยละ 49 ของประชากรกลมเปาหมาย หรอประมาณ 2.3 ลานคน

แผนภาพ 2.10 จ านวนประชากรอาย 18-22 ป เปรยบเทยบกบจ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรและบณฑตศกษา ในสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตงแตป พ.ศ. 2552 - 2559


22


นกศกษารวม 2,007,729 คน

Sciences & Technology Health Sciences

Social Sciences

ปการศกษา 2558 นกศกษารวม 1,654,447 คน

ปการศกษา 2551

5%

(สขภาพและบรการ)

(งานบรการ)

(การศกษา

(มนษยศาสตรและศลป)

(สงคมศาสตร, บรหารธรกจและ

(วทยาศาสตร)

(วศวกรรม) (เกษตรศาสตร) (เกษตรศาสตร)

(การศกษา(วศวกรรม)

(สขภาพและบรการ)

(มนษยศาสตรและศลป)

(วทยาศาสตร) (งานบรการ)

(สงคมศาสตร, บรหารธรกจและ

จ านวนนกศกษาจ าแนกตาม 3 กลมสาขาวชาและ ISCED ป พ.ศ. 2551 และ ป พ.ศ. 2558 ทกระดบการศกษาของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

จ านวนนกศกษารวมในสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. ปการศกษา พ.ศ. 2551 เปรยบเทยบกบปการศกษา พ.ศ. 2558 พบวามจ านวนนกศกษาเพมขนจาก 1.65 ลานคน เปน 2.0 ลานคน โดยมอตราการขยายตวคดเปนรอยละ 16 หากเปรยบเทยบการขยายตวของประชากรชวงอาย 18 - 22 ป ซงเปนกลมเปาหมายหลกในชวงเวลาเดยวกน มอตราการขยายตวเพยงรอยละ 4 แสดงใหเหนวาโอกาสของผ เรยนท เขาสระบบอดมศกษา เพมสงขนเมอเทยบกบการขยายตวของประชากรชวงอายดงกลาว และหากพจารณาสดสวนผเรยนในระดบอดมศกษาจาก 3 กลมสาขาวชาหลกประกอบดวย Science & Technology : Health Science : Social Science ในป พ.ศ. 2551 และ พ.ศ. 2558 เปน 23 : 6 : 71 และ 22 : 6 : 72 การขยายตวเพมขนของผ เรยนดาน Social Science คดเปนรอยละ 23 ดาน Science & Technology และ Health Science เพมขนรอยละ 16 และ 18 ท าใหสดสวนผเรยนดาน Social Science เพมขนรอยละ 1 และดาน Science & Technology ลดลง รอยละ 1 ในป พ.ศ. 2558 ซงเปนเปาหมายของภาครฐทตองการเพมสดสวนในกลมดงกลาว

และหากน าการจดกลมของ ISCED ในชวงป เดยวกนคอ ปการศกษา พ.ศ. 2551 เปรยบเทยบกบปการศกษา พ.ศ. 2558 เพอพจารณาสดสวนสาขาวชาทมการเปลยนแปลง ถงแมจะมจ านวนผ เรยนเพมขนในเชงปรมาณทกสาขาวชา แตพบวาสดสวนของสาขาวชาสขภาพและบรการ และสาขาวชาวศวกรรม ถอวามสดสวนคงทอยทรอยละ 6 และรอยละ 10 ตามล าดบ สาขาวชาทมสดสวนการขยายตวเพมขนคอสาขาวชาดานมนษยศาสตรและศลป จากรอยละ 8 ในป พ.ศ. 2551 เปนรอยละ 11 ในป พ.ศ. 2558 และสาขาวชาดานการบรการขยายตวเพมขนจากรอยละ 3 เปนรอยละ 5 โดยเฉพาะสาขาวชาดานการศกษาขยายตวเพมขนจากรอยละ 6 เปนรอยละ 11 และเปนสาขาวชาทมการขยายตวเพมขนสงสดคดเปน 2 เทาของป พ.ศ. 2551 อาจเกดจากนโยบายของรฐในการผลตคร มออาชพ ซงประกนการมงานท าใหกบผรวมโครงการ ท าใหมผสนใจเขาเรยนสงขน ขณะทสาขาวชาทมสดสวนของผเรยนลดลงคอสาขาวชาสงคมศาสตร, บรหารธรกจและกฎหมายลดลงจากรอยละ 54 ในป พ.ศ. 2551 เปนรอยละ 45 ในป พ.ศ. 2558 สาขาวชาวทยาศาสตรลดลงจากรอยละ 11 ในป พ.ศ. 2551 เปนรอยละ 9 ในป พ.ศ. 2558

แผนภาพ 2.11 จ านวนนกศกษาจ าแนกตาม 3 กลมสาขาวชาและ ISCED ป พ.ศ. 2551 และ ป พ.ศ. 2558 ทกระดบการศกษาของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

23


เปรยบเทยบจ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรในสถาบนอดมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2552 และปการศกษา พ.ศ. 2560

การลดลงของน กศ กษารวมระด บปรญญาตร ในสถาบนอดมศกษาสงกด สกอ. ปการศกษา พ.ศ. 2552 เปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2560 ลดลงคดเปนรอยละ 0.03 และคดเปนรอยละ 36.2 ของประชากรอาย 18–22 ป ซงหากพจารณาโดยจ าแนกสถาบนอดมศกษาออกเปน 5 กลมสถาบน เ พ อ พ จ า ร ณ า ส ด ส ว น ข อ ง น ก ศ ก ษ า ใ น แ ต ล ะ ก ล มสถาบนอดมศกษาประกอบดวย กลมสถาบนอดมศกษาเอกชน : กลมมหาวทยาลยราชภฏ : กลมมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคล : กลมสถาบนอดมศกษาของรฐแบบไมจ ากดรบ และ กลมสถาบนอดมศกษาอดมศกษาของรฐแบบจ ากดรบ โดยมสดสวนในป พ.ศ. 2552 เปน 13 : 26 : 7 : 28 : 26 และในป พ.ศ. 2560 เปน 15 : 28 : 8 : 15 : 34 ตามล าดบ ซงแสดงใหเหนวาในป พ.ศ. 2560 จ านวนนกศกษาทเพมขน กระจายอยในสถาบ น อดมศกษาประ เภทจ าก ดร บ เปนหล ก ขณะทสถาบนอดมศกษาของรฐแบบไมจ ากดรบซงเปนสถาบนประเภท

ทจะสรางโอกาสทางการศกษาใหกบนกศกษาในระดบอดมศกษามการเปลยนแปลงทงในเชงปรมาณและสดสวนทลดลง และหากพจารณารอยละของการขยายตวของท ง 5 กลมสถาบน เปรยบเทยบระหวางป พ.ศ. 2552 กบ พ.ศ. 2560 จะพบวา กลมสถาบนอดมศกษาเอกชนขยายตวเพมขนรอยละ 22 มหาวทยาลยราชภฏขยายตวเพมขนรอยละ 8 มหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลขยายต ว เพ มข น รอยละ 18 และสถาบนอดมศกษาอดมศกษาของรฐแบบจ ากดรบ ขยายตวเพมขนรอยละ 29 มเพยงสถาบนอดมศกษาของรฐแบบไมจ ากดรบ ขยายตวลดลงรอยละ 49 แสดงใหเหนวาการขยายตวของสถาบนอดมศกษาประเภทจ ากดรบ มาจากการเปดโอกาสใหกบนกศกษาได เขาส ระบบปดเพมขน เมอเปรยบเทยบกบป พ.ศ. 2552 จนสงผลใหสถาบนอดมศกษาประเภทไมจ ากดรบ มนกศกษาลดลงอยางเหนไดชด

แผนภาพ 2.12 เปรยบเทยบจ านวนนกศกษาระดบปรญญาตรในสถาบนอดมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2552 และปการศกษา พ.ศ. 2560

24


จ านวนนกศกษารวมจ าแนกตาม 5 กลมอตสาหกรรมเปาหมายรองรบนโยบาย Thailand 4.0

ป.ตร : 28,559 คน ป.โท : 1,703 คน ป.เอก : 646 คน

กลมดานสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย

ป.ตร : 13,556 คน ป.โท : 1,196 คน ป.เอก : 662 คน

กลมดานอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ

ป.ตร : 51,803 คน ป.โท : 2,332 คน ป.เอก : 1,131 คน

ป.ตร : 16,871 คน ป.โท : 249 คน ป.เอก : 45 คน

กลมดานเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลกทรอนกส ควบคม

กลมดานดจทลเทคโนโลย อนเตอรเนตเชอมตอ

กลมดานกลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง

ป.ตร : 143,074 คน ป.โท : 6,775 คน ป.เอก : 1,278 คน

ป.ตร

ป.ตร

ป.โท

ป.เอก

ป.โท

ป.เอก

นกศกษารวมกลมเทคโนโลยและอตสาหกรรมเปาหมาย 5 กลม รองรบนโยบายประเทศไทย 4.0 ประมาณ 273,708 คน คดเปนรอยละ 11 จากผเรยนในระบบอดมศกษาทงประเทศ

1 : 100,000 คน

ป.ตร

ป.โท

ป.เอก

ป.เอก

ป.ตร

ป.โท

ป.ตร

ป.โท

ป.เอก

แผนภาพ 2.13 จ านวนนกศกษารวมจ าแนกตาม 5 กลมอตสาหกรรมเปาหมายรองรบนโยบาย Thailand 4.0

25


ประเทศ/ป 2550 2551 2552 2553 2554

ไทย 3,638 3,732 3,618 3,565 3,592

มาเลเซย 3,774 3,627 3,709 3,790 2,876

เวยดนาม 2,286 2,496 2,503 2,462 2,912

ญปน 3,013 3,049 3,055 3,041 -

ทมา : UNESCO

สดสวนของประชากรชวงอาย 18–22 ป ทเขาสอดมศกษาของประเทศไทย เปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ ป พ.ศ. 2559

ทมา : UNESCO

จากขอมลเมอน ามาเปรยบเทยบกบขอมลของ UNESCO สดสวนประชากรชวงอาย 18–22 ป ทเขาสระบบอดมศกษาในป พ.ศ. 2559 ของประเทศไทยคดเปนรอยละ 49 หากเปรยบเทยบกบประเทศในกลมสมาชกประชาคมอาเซยนพบวาประเทศไทยมอตราการเขาสระบบอดมศกษาสงสด (ไมปรากฎขอมลประเทศสงคโปรในฐานขอมลของ UNESCO) และมสดสวนทใกลเคยงกบประเทศจนรอยละ 48 ขณะทประเทศเกาหลใตมสดสวนของการเขาสอดมศกษาของประชากรชวงอาย 18-22 ป ถงรอยละ 94 ซงสงกวาประเทศสหรฐอเมรกาและญปน ซงมผอยในระบบอดมศกษาคดเปนรอยละ 89 และ 64 ตามล าดบ แมประเทศไทยจะมผเรยนในอดมศกษาทจดไดวาอยในระดบสงประเทศหนงของโลกโดยมสดสวนประมาณครงหนงของประชากรวย 18-22 ป กตาม แตการจะขบเคลอนนโยบายของรฐเพอใหประเทศหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง ยงจ าเปนตองใหความส าคญการผลตบณฑตทงในมตเชงปรมาณและคณภาพไปพรอมกนเพอใหทดเทยมกบนานาชาต หรอประเทศพฒนาแลวในโลก

อตราสวนผเรยนในระบบอดมศกษาตอประชากร 100,000 คน

แผนภาพ 2.14 สดสวนของประชากรชวงอาย 18–22 ป ทเขาสอดมศกษาของประเทศไทย เปรยบเทยบกบประเทศตาง ป พ.ศ. 2559

ตารางท 2.2 อตราสวนผเรยนในระบบอดมศกษาตอประชากร 100,000 คน

หนวย : รอยละ

26


เปรยบเทยบจ านวนนกศกษาไทยทไปศกษาตอยงตางประเทศกบจ านวนนกศกษาตางประเทศ ทเขามาศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทย ป พ.ศ. 2551 – 2557

จ านวนนกศกษาไทยทออกไปศกษาตอยงตางประเทศในระดบอดมศกษาจากขอมลของ UNESCO พบวาในชวง 9 ป ตงแตป พ.ศ. 2551 - 2559 มอตราเฉลยอยทประมาณ 27,000 คน/ป โดยมทศทางลดลงในชวงป พ.ศ. 2555 - 2557 เนองสภาวะเศรษฐกจโลกและประเทศขยายตวลดลง ประกอบกบประเทศไทยประสบปญหาอทกภยรนแรงในชวงป พ.ศ. 2554 ยงสงผลกระทบกบการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ ซงหากพจารณาจากรายงานภาวะเศรษฐกจไทยของธนาคาร แหงประเทศในชวงปดงกลาว จะเหนไดวาเกดภาวะเศรษฐกจชะลอตว อาจสงผลตออตราการศกษาตอยงตางประเทศของนกศกษาไทยในชวง พ.ศ. 2555 - 2557 จนเรมมแนวโนมปรบตวสงขนของจ านวนนกศกษาไทยทไปศกษาตอยงตางประเทศตงแตป พ.ศ. 2558 จากสภาวะเศรษฐกจของประเทศทเรมปรบตวดขน ขณะท การขยายตวของนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาตอระดบอดมศกษาในประเทศไทยมอตราการขยายตวเปนอยางมากในชวงป พ.ศ. 2551 - 2554 จนมาอยทระดบประมาณ 20,000 คน/ป และเรมมทศทางลดลงตงแตป พ.ศ. 2556 สอดรบกบจ านวนนกศกษาไทยทไปศกษายงตางประเทศลดลง จากผลกระทบจากสภาวะเศรษฐกจโลกชะลอตวเชนกน

ทมา : UNESCO


266,048

360

108,217

132,685

543

35,592

52,451

19,500

428,724

842,384

2,540

Australia

Brunei

China

Japan

Laos

Malaysia

Republic of Korea

Thailand

UK

USA

Viet Nam


ทมา : UNESCO

จ านวนนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาในระดบอดมศกษาเปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ ป พ.ศ. 2557

หากพจารณาจ านวนนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทย ป พ.ศ. 2557 มนกศกษาตางชาตรวมทงสน 19,500 คน เปรยบเทยบกบประเทศมาเลเซยทมนกศกษาตางชาตรวมทงสน 35,592 คน ซงมากกวาประเทศไทยเกอบ 2 เทาและจดไดวาเปนประเทศไทยมจ านวนนกศกษาตางชาตต ามากเมอเทยบกบการขยายตวของระบบอดมศกษาทมผเรยนถงรอยละ 53 ของประชากรชวงอาย 18–22 ป การก าหนดเปาหมายการเปนศนยกลางทางการศกษาในภมภาค หรอ การจดอนดบสถาบนอดมศกษาจากหนวยงานตาง ของโลก ตวชวดส าคญคอการยอมรบทางดานชอเสยง ซงจ านวนนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาในประเทศเปนตวชตวหนงทวดความส าเรจดงกลาว สถาบนอดมศกษาไทยจะตองทบทวนการจดท าหลกสตรภาษาตางประเทศหรอการพฒนาหลกสตรรวมกบสถาบนการศกษาชนน าของโลก เพอดงผเรยนจากตางประเทศเขามาศกษาตอ รวมทงเพอชดเชยผเรยนในประเทศทมแนวโนมลดลง

แผนภาพ 2.15 เปรยบเทยบจ านวนนกศกษาไทยทไปศกษาตอยงตางประเทศกบจ านวนนกศกษาตางประเทศทเขามาศกษาระดบอดมศกษาในประเทศไทย ป พ.ศ. 2551 – 2557

แผนภาพ 2.16 จ านวนนกศกษาตางชาตทเขามาศกษาในระดบอดมศกษาเปรยบเทยบกบประเทศตาง ป พ.ศ. 2557

27


จ านวนนกเรยน นสต นกศกษาพการในสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนในสงกดและก ากบของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาตงแตปการศกษา พ.ศ. 2546 - 2559

การจดการศกษาใหกบนกศกษาพการในสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตงแตป พ.ศ. 2546 - 2559 พบวามอตราการขยายตวอยางตอเนอง โดยเฉพาะภายหลงการบงคบใช พ.ร.บ. การจดการศกษาส าหรบคนพการ พ.ศ. 2551 ซงส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดจดสรรงบประมาณสนบสนนส าหรบการจดการศกษาส าหรบผพการในสถาบนอดมศกษาเพอใหการด าเนนการเปนไปตามกฎหมายทก าหนด สงผลใหอตราการเขาสการศกษาระดบอดมศกษาของผพการเพมขนโดยมอตราการขยายตวจากป พ.ศ. 2551 เปรยบเทยบป พ.ศ. 2559 คดเปนรอยละ 75 และมแนวโนมการขยายตวเพมขนซงเปนการขยายโอกาสส าหรบผดอยโอกาสในสถาบนอดมศกษา

การขยายโอกาสทางการศกษา

จ านวนนกศกษาทกยม กยศ. ของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2557 - 2559

104,832

84,799

69,273

329,237

293,037

247,845

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2557

2558

2559

(24%)

(22.5%)

(22%) (78%)

(77.5%)

(76%)


แผนภาพ 2.18 จ านวนนกศกษาทกยม กยศ. ของสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2557 - 2559

การขยายโอกาสทางการศกษาระดบอดมศกษาทส าคญคอการจดกองทนกยมทางการศกษาใหกบผประสงคศกษาตอในระดบอดมศกษา โดยในปการศกษา พ.ศ. 2557 - 2559 พบวาจ านวนนกศกษาทกยมในภาพรวมมจ านวนลดลงรอยละ 27 โดยมสดสวนของนกศกษาในพนทกรงเทพมหานคร : นกศกษาในตางจงหวด เปลยนแปลงจากป พ.ศ. 2557 ซงอยท 24 : 76 ไปเปน 22 : 78 ในป พ.ศ. 2559 ทงนอตราการลดลงของนกศกษาผกยม กยศ. ในพนทกรงเทพมหานครคดเปนรอยละ 34 ขณะทในพนทตางจงหวดมการกยม กยศ. ลดลงรอยละ 25 แสดงใหเหนวาผเรยนทอยในพนทกรงเทพมหานครมสถานะทางครอบครว และโอกาสในการศกษาตอระดบอดมศกษาทดกวา และไมประสงคจะกยม กยศ. ถงแมภาพรวมของนกศกษาทกยม กยศ. จะเรมลดลง แตการปรบ กยศ. ไปส Demand Side Financing กจะเปนประโยชนในการตอบสนองตอทศทางการผลตบณฑตทสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศ และการมงานท าของบณฑตในอนาคต

แผนภาพ 2.17 จ านวนนกเรยน นสต นกศกษาพการในสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนในสงกดและก ากบของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ตงแตปการศกษา พ.ศ. 2546 - 2559

28


จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษารฐและเอกชนสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ป พ.ศ. 2555 - 2560

บคลากรในสถาบนอดมศกษาท งรฐและเอกชนประกอบดวยสายวชาการและสายสนบสนนทมชวโมงการสอนและชวยสอน และสายสนบสนนทไมมชวโมงสอนในชวงป พ.ศ. 2555 - 2560 มแนวโนมขยายตวเพมขนโดยเฉพาะใน สายวชาการและสายสนบสนนทมชวโมงการสอนป พ.ศ. 2558 จาก 68,453 คน ไปเปน 74,249 คน ในป พ.ศ. 2560 คน โดยมอตราการขยายตวถ งรอยละ 8 และมสดสวนระหวาง สายวชาการ : สายสนบสนนเปน 36 : 64 หรอคดเปน สายวชาการ 1 คนตอสายสนบสนน 1.77 คน โดยประมาณ ทงนหากพจารณาประเภทบคลากรทอยในระบบอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาป พ.ศ. 2560 พบวามขาราชการเหลออยในสถาบนอดมศกษาเพยงรอยละ 7 ของบคลากรในระบบอดมศกษาทงหมด เนองจากการเปลยนสถานภาพจากสถาบนอดมศกษาในสงกดของรฐ ไปเปนสถาบนอดมศกษาในก ากบของรฐ โดยเฉพาะสถาบนอดมศกษาขนาดใหญ ทมบคลากรจ านวนมาก ท าใหแนวโนมจ านวนขาราชการลดลงอยางตอเนอง หากพจารณาจ านวนบคลากรจากประเภทของสถาบนอดมศกษาของรฐ : สถาบนอดมศกษาของเอกชน จะมสดสวนอยท 88 : 12 ซงแสดงวาบคลากรสวนใหญอย ในสถาบนอดมศกษาของร ฐ และไม ไดม สถานภาพ เปนขาราชการ หากพจารณาจ านวนนกศกษารวมในสถาบนอดมศกษา จะพบวารอยละ 84 อยในสถาบนอดมศกษาของรฐ สงผลให การขยายตวของบคลากรในสถาบนของรฐมแนวโนมเพมขน ขณะทในอนาคตจ านวนผเรยนในระบบอดมศกษาเรมลดลง อาจสงผลกระทบกบงบประมาณทขอรบสนบสนนเพมขนเพอใชเปนคาตอบแทนของบคลากรของสถาบนอดมศกษาในอนาคต


แผนภาพ 2.20 จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามประเภทบคลากรทเปนขาราชการกบบคลากรในสถาบนอดมศกษาทไมไดเปนขาราชการ ป พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.21 จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามประเภทสถาบน ป พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.19 จ านวนบคลากรในสถาบนอดมศกษารฐและเอกชนสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ป พ.ศ. 2555 - 2560



29


บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามระดบการศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2560

บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามระดบการศกษาและต าแหนงทางวชาการ ปการศกษา พ.ศ. 2560

แผนภาพ 2.22 บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามระดบการศกษา ปการศกษา พ.ศ. 2560

บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาและมต าแหนงทางวชาการคดเปนรอยละ 34 ของจ านวนบคลากรทงหมดในสถาบนอดมศกษาทงของรฐและเอกชน โดยจ าแนกระดบการศกษาของบคลากรสายวชาการ ระดบปรญญาเอก : ปรญญาโท : ปรญญาตร : อน เปน 42 : 52 : 5 : 1 และมสดสวนทางวชาการ อาจารย : ผชวยศาสตราจารย : รองศาสตราจารย : ศาสตราจารย เปน 71 : 20 : 8 : 1 ตามล าดบ ทงนจะเหนไดวาบคลากรสายวชาการซงเปนสายหลกทท าหนาทสอน ในสถาบนอดมศกษาจะมการศกษาในระดบบณฑตศกษาถงรอยละ 99 ของบคลากรสายวชาการทงหมด โดยเฉพาะระดบปรญญาเอกซงมสดสวนคดเปนรอยละ 42 ของบคลากรสายวชาการ แตขณะทต าแหนงทางวชาการของสายวชาการสวนใหญ ยงอยในระดบอาจารยถงรอยละ 71 จงจ าเปนทสถาบนอดมศกษาและส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาใหความส าคญ กบการพฒนาอาจารยโดยเฉพาะการเพมคณวฒระดบปรญญาเอกของอาจารยในสถาบนอดมศกษาใหเพมขน รวมทงสงเสรมการสรางผลงานวจยเพอยกระดบต าแหนงทางวชาการใหเพมขนดวยเชนกน นอกจากน ควรใหความส าคญกบกรอบเวลาของการเขาสต าแหนงวชาการ ซงผกกบการประเมนคณภาพบคลากร และควรเขมงวดกบ Enforcement ซงทางส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาประกาศเปนบรรทดฐานขน


1 : 1,000 คน แผนภาพ 2.23 บคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาจ าแนกตามระดบการศกษาและต าแหนงทางวชาการ ปการศกษา พ.ศ. 2560

30


แผนภาพ 2.25 สดสวนของงบประมาณแผนดนทจดสรรใหกบกระทรวงศกษาธการและ สถาบนอดมศกษา ป พ.ศ. 2560


หนวย : ลานบาท

งบประมาณสถาบนอดมศกษาเทยบกบจ านวนนกศกษารวมทกระดบการศกษาของสถาบนอดมศกษา ในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

หากพจารณากลไกขบเคลอนส าคญคองบประมาณแผนดนทรฐจดสรรใหกบสถาบนอดมศกษาของรฐในชวงปงบประมาณ พ.ศ. 2552 - 2560 มทศทางเพมขนอยางเหนไดชด โดยในปงบประมาณ พ.ศ. 2552 สถาบนอดมศกษาไดรบจดสรรงบประมาณรวม 68,133 ลานบาท และในปงบประมาณ พ.ศ. 2560 ไดรบจดสรรงบประมาณรวมท 115,293 ลานบาท ท าใหงบประมาณแผนดนป พ.ศ. 2560 ของสถาบนอดมศกษามอตราการขยายตวคดเปนรอยละ 69 ของงบประมาณป พ.ศ. 2552 นอกจากงบประมาณแผนดนทสถาบนอดมศกษาไดรบแลว ยงประกอบดวยเงน นอกงบประมาณ ซงสถาบนอดมศกษาน ามาใชส าหรบการจดการเรยนการสอน โดยคดเปนอตราสวนประมาณ 1 :1 เมอเทยบกบงบประมาณภาครฐ สงผลท าใหงบประมาณรวมป พ.ศ. 2560 ทใชส าหรบการจดการเรยนการสอน ในสถาบนอดมศกษาอยท 203,806 ลานบาทโดยประมาณ ซงหากพจารณาโดยเปรยบเทยบกบจ านวนนกศกษาทเขาสสถาบนอดมศกษาเรมมจ านวนลดลงตงแตป พ.ศ. 2558 ขณะทงบประมาณทจดสรรใหสถาบนอดมศกษายงมแนวโนมเพมขน และหากเปรยบเทยบการขยายตวของงบประมาณกบการขยายตวของบคลากรในสถาบนอดมศกษาทมทศทางเพมขนอยางตอเนองตงแตป พ.ศ. 2556 จะมแนวทางไปในทศทางเดยวกน ซงอาจแสดงใหเหนวางบประมาณทเพมขนสวนหนงจะอยทคาตอบแทนใหกบบคลากรของสถาบนอดมศกษา

สดสวนของงบประมาณแผนดนทจดสรรใหกบกระทรวงศกษาธการและสถาบนอดมศกษา ป พ.ศ. 2560

กระทรวงศกษาธการไดรบจดสรรงบประมาณในป พ.ศ. 2560 รวม 4.93 แสนลานบาท คดเปนรอยละ 18 ของงบประมาณแผนดนป พ.ศ. 2560 ทวงเงน 2.73 ลานลานบาท โดยสถาบนอดมศกษาของรฐไดรบงบประมาณรวมทงสน 1.15 แสนลานบาทคดเปนรอยละ 4 ของงบประมาณแผนดน จ าแนกเปนงบด าเนนการ 1.03 แสนลานบาท เปนงบลงทน 0.12 แสนลานบาท มสดสวนระหวางงบด าเนนการ : งบลงทน เปน 89 : 11 ซงนโยบายของรฐบาลตองการชะลอการขยายตวของงบลงทนในสถาบนอดมศกษาลง และเนนงบประมาณทจะขบเคลอนยทธศาสตร หรองบบรณาการทตอบโจทยการพฒนาเปนหลก

แผนภาพ 2.24 งบประมาณสถาบนอดมศกษาเทยบกบจ านวนนกศกษารวมทกระดบการศกษาของสถาบนอดมศกษา ในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

31


เปรยบเทยบงบประมาณดานการศกษาระดบอดมศกษาของไทยกบประเทศตาง ๆ พ.ศ. 2556

ทมา : UNESCO

หนวย : Millions US $

จากขอมลของ UNESCO ป พ.ศ. 2556 งบประมาณทใชสนบสนนทางดานการศกษาระดบอดมศกษาเปรยบเทยบ 183 ประเทศ พบวาประเทศไทยใชจายงบประมาณทางดานอดมศกษาเปนอนดบท 37 ของโลก คดเปนงบประมาณรวม 2,696 ลานเหรยญสหรฐ ซงหากเปรยบเทยบเฉพาะกบประเทศสมาชกเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะพบวาประเทศมาเลเซยอยอนดบท 25 ใชงบประมาณรวม 5,405 ลานเหรยญสหรฐ และประเทศสงคโปรอยทอนดบ 33 ใชงบประมาณรวมทงสน 2,971 ลานเหรยญสหรฐ จดไดวาประเทศไทยใชงบประมาณส าหรบอดมศกษาคอนขางสงประเทศหนงของโลก แตหากเปรยบเทยบผลสมฤทธแลวจะพบวาทงการจดอนดบสถาบนอดมศกษาจากสถาบนตาง รวมทงสมรรถนะของบณฑตยงอยในสถานะทนาเปนหวง ขณะทงบประมาณทรฐบาลจะตองสนบสนนใหกบอดมศกษา มขดจ ากด สถาบนอดมศกษาควรปรบยทธศาสตรโดยหาแหลงงบประมาณสนบสนนเพมเตม และปรบการบรหารงบประมาณทเนนประสทธภาพของการใชงบประมาณ เพอเพมผลตภาพใหสงขนบนงบประมาณทไดรบการสนบสนน เทาเดม ทงนมประเทศสหรฐอเมรกา เยอรมน ญปน องกฤษ และฝรงเศส เปน 5 ประเทศแรกทมการใชงบประมาณส าหรบอดมศกษาสงสด โดยประเทศสหรฐอเมรกาใชงบประมาณทางดานอดมศกษาสงเปน 5 เทาของประเทศเยอรมน

อนดบท 37

แผนภาพ 2.26 เปรยบเทยบงบประมาณดานการศกษาระดบอดมศกษาของไทยกบประเทศตาง พ.ศ. 2556

32


เปนททราบกนดวาส าหรบประเทศไทยมหาวทยาลยเปนแหลงส าคญของประเทศทมการท าวจยและผลตผลงานวจย ในป พ.ศ. 2560 ประเทศไทยมมหาวทยาลยในสงกดและในก ากบส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา จ านวน 155 แหง แบงเปน มหาวทยาลยในก ากบของรฐ จ านวน 22 แหง มหาวทยาลยเอกชน จ านวน 73 แหง มหาวทยาลยของรฐ จ านวน 58 แหง ในจ านวนมหาวทยาลยของรฐน สามารถแบงกลมยอยเปนมหาวทยาลยของรฐ กลมเกา 11 แหง มหาวทยาลยราชภฏ 38 แหง และมหาวทยาลยราชมงคล 9 แหง (2 กลมหลงนสามารถจดรวมเปน มหาวทยาลยของรฐกลมใหมได) นอกจากน ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ดแลสถาบนวทยาลยชมชนอก 20 แหงใน 20 จงหวด มสถานะเทยบเทากรม หรอ 1 มหาวทยาลย

ในอดตทผานมาจนถงป พ.ศ. 2543 มหาวทยาลยไทย ไมคอยมธรรมเนยมในเรองความรวมมอดานการเรยนการสอนและการวจยขามสถาบน หรอมโครงการวจยแบบ “บรณาการ” รวมกนจ านวนไมมากนก จนกระทงป พ.ศ. 2543 เมอทประชมคณบดคณะวทยาศาสตรของมหาวทยาลยทวประเทศไดเจรจากบส านกงานคณะกรรมการ การอดมศกษา (สกอ.) เพอก าหนดรปแบบและสรางศนยความเปนเลศเพอเปนฐานดานวทยาศาสตรเทคโนโลย โดยใน Phase ท 1 และ 2 (ชวงป พ.ศ. 2542 - 2552) มเปาหมายหลกในการผลตบณฑตปรญญาโท เอก และสรางผลงาน การตพมพในวารสารชนน า โดยมการจดสรรงบประมาณเรมตงแตป พ.ศ. 2542 จนถงป พ.ศ. 2560 เปนตนมาใหกบศนยความเปนเลศ 11 ศนย ประมาณ 7,820 ลานบาท การท างานของอาจารยและนกวจยจากมหาวทยาลยสมาชก ของแตละศนยความเปนเลศเปนกาวแรกของการท างานรวมกน ถงแมจะมการท างานวจยเชงบรณาการขามศาสตร (Multidisciplinary/ Interdisciplinary) ไมมากนก แตกถอเปนกาวส าคญในการสรางวฒนธรรมการท างานแบบใหมนจนกระทงมผลงานวจยตพมพถง 9,322 เรอง (นานาชาต 7,011 เรอง และในประเทศ 2,311 เรอง) เปนททราบดวางานวจยเหลานจะมการไดรบทนเสรมจากแหลงทนอน รวมดวยแตกถอวา การสนบสนนจากรฐในโครงการศนย ความเปนเลศนมสวนรวมอยไมมากกนอย รวมถงการลงทนดานโครงสรางพนฐานในหองปฏบตการทสมาชกของศนยความเปนเลศไดมโอกาสใชเปนการเอออ านวยแกการวจย ท าใหในชวงเวลา 17 ป (พ.ศ. 2543 - 2560) ทมหาวทยาลยไดรวมมอกนท าใหสามารถพฒนาก าลงคนระดบสง ระดบปรญญาโท 7,060 คน ระดบปรญญาเอก 1,602 คน และระดบหลงปรญญาเอก 103 คน มการไดรบ Matching Grant จากภาครฐ ภาคเอกชนและหนวยงานตางประเทศทงในรปแบบ In-kind และ In-cash คดเปนมลคาประมาณ 200 ลานบาทตอป

ศกยภาพการวจยของมหาวทยาลยไทย

33


ในป พ.ศ. 2553 ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) มด ารทจะใหการสนบสนนโครงการ “มหาวทยาลยวจยแหงชาต” เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของมหาวทยาลยกลมเกา จงไดจดกลมมหาวทยาลย โดยใชขอมลการจดอนดบมหาวทยาลยโลก ของ Quacquarelli Symond (QS) และTimes Higher Education (THE) ท าใหเกดกลมมหาวทยาลยวจยแหงชาต (National Research Universities) จ านวน 9 แหง ทประกอบดวย จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร และมหาวทยาลยสงขลานครนทร ซง สกอ. ไดใหการสนบสนนเงนวจยตอเนองเปนระยะเวลา 5 ปงบประมาณ (พ.ศ. 2554 - 2558) โดยทงนเรมจากการใชงบประมาณภายใต “โครงการไทยเขมแขง” มกรอบวงเงนเรมตน 12,000 ลานบาท ตอมาเมอเดอนกนยายน 2552 ส านกงบประมาณไดมการปรบลดกรอบวงเงนเหลอเพยง 5,000 ลานบาท โดยใชงบประมาณปกต

แผนภาพ 2.27 การพฒนาของศนยความเปนเลศในระยะตาง

7 CoEs’

2 new CoEs’ (2551)

2 new CoEs’ (2558)

1) ศนยความเปนเลศนวตกรรมทางเคม 2) ศนยความเปนเลศดานปโตรเคมและวสด 3) ศนยความเปนเลศดานความหลากหลายทางชวภาพ 4) ศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพเกษตร 5) ศนยความเปนเลศดานฟสกส 6) ศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยพลงงานและสงแวดลอม 7) ศนยความเปนเลศดานการจดการสงแวดลอมและของเสยอนตราย 8) ศนยความเปนเลศดานอนามยสงแวดลอมและพษวทยา 9) ศนยความเปนเลศดานนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว 10) ศนยความเปนเลศดานคณตศาสตร 11) ศนยความเปนเลศดานเทคโนโลยชวภาพทางการแพทย

34


แผนภาพ 2.28 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตของ 16 มหาวทยาลยไทยจาก Scopus Database ป พ.ศ. 2548 - 2552 ซง สกอ.ใชในการคดเลอกมหาวทยาลยวจยแหงชาต

นอกจาก กลมมหาวทยาลยวจยแหงชาตแลว ยงมมหาวทยาลยระดบกลางของรฐ อกประมาณ 70 แหง ประกอบดวยมหาวทยาลยของรฐ 20 แหง และมหาวทยาลยกลมใหม (มหาวทยาลยราชภฏ 40 แหง มหาวทยาลย ราชมงคล 9 แหง และสถาบนเทคโนโลยปทมวน) ซงไดรบการสนบสนนทนวจยจาก สกอ. เชนกน โดยมหาวทยาลยกลมนจะไดรบการสนบสนนในโครงการวจยทเปนโครงการในสาขาวชาเดนและจ าเพาะของแตละมหาวทยาลยมงเนนการคนหาความร ความเขาใจในชมชนทองถน รวมทงการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต ดน -น า-ปา ความหลากหลายทางชวภาพ วฒนธรรมและภมปญญาทองถนเพอการพฒนาทยงยน

ในสวนของการสนบสนนนน ถงแม ผบรหาร สกอ. จะพยายามทจะของบประมาณสนบสนนใหไดตามทโครงการตงเปาหมายไว แตตามความเปนจรงแลวรฐบาลไทยไมมการเพมเงนสนบสนนการวจยของประเทศ (0.27% ของ GDP ของประเทศ) ตลอดชวงระยะเวลาทโครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาตด าเนนการอย และส านกงบประมาณมไดใหการสนบสนนตามจ านวนเงนทนวจยตามท สกอ. ไดยนขอเสนอโครงการ โดยเมอสนสดโครงการน สกอ.ไดรบเงนสนบสนนโครงการเพยง 4,583 ลานบาท คดเปน 38% ของเงนทนวจยทโครงการมหาวทยาลยวจยเสนอตอรฐบาล ถงแม 9 มหาวทยาลยวจยจะไดรบการสนบสนนเงนทนวจยเพมเตมในชวงทมการขยายเวลาของโครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาต แตส านกงบประมาณกลบปรบลดการสนบสนนในสวนของเงนงบประมาณแผนดนในหมวดเงนอดหนน การวจยทแตละมหาวทยาลยวจยเคยไดรบการสนบสนนโดยตรงทกปงบประมาณ การด าเนนการดงกลาว หากเปร ยบ เท ยบกบ โครง การ PTPTN (Perguruan Tabung Pendidikan Tinggi Nasional) National Higher Education Fund Corporation ซ ง ร ฐบ า ลมา เล เ ซ ย โ ดย Ministry of Higher Education ท า ก า รค ด เ ล อ ก 5 มหาวทยาลยวจยของประเทศ

International Research Publications Record of Thai Universities in Scopus Database 2009

35


และใหการสนบสนนการวจยพฒนา และการน าผลงานการวจยไปสเชงพาณชยอยางตอเนองเปนจ านวนเงน 100 ลานรงกต ตอมหาวทยาลย ตอป ในระยะเวลา 5 ป ในระยะแรกแลว สะทอนใหเหนถงความแตกตางของรฐบาลไทย และ รฐบาลมาเลเซยในการใหความส าคญตอการสนบสนนมหาวทยาลยซงเปน Key Drivers ของระบบวจยของประเทศ และผลจากการลงทนสนบสนนการวจยในระดบอดมศกษาของรฐบาลมาเลเซยน ท าใหมหาวทยาลยของประเทศมาเลเซยไดรบ การจดอนดบทดกวามหาวทยาลยชนน าของไทย

ตารางท 2.3 งบประมาณโครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาต

โครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาตไดปดโครงการในป พ.ศ. 2560 โดยโครงการไดสรางนกวจยรนใหม นกศกษาระดบปรญญาโท 1,355 คน ปรญญาเอก 755 คน นอกจากนยงมการศกษาความคมคาทางเศรษฐศาสตรในโครงการวจยกลมเกษตร กลมพฒนาเทคโนโลยและกลมวทยาศาสตรสขภาพจ านวน 18 โครงการและพบวามมลคาปจจบนสทธ (Net Present Value) อยระหวาง 14 – 48,891 ลานบาท มอตราสวนผลทใหตอตนทน (B/C ratio) อยระหวาง 3.56 – 139.70 คอทกโครงการวจยมความคมคาเชงเศรษฐกจโดยมผลตอการลงทนไมต ากวา 3 เทาและสงสดถง 140 เทา

ปงบประมาณ (พ.ศ.)

งบประมาณ (ลานบาท)

กรอบงบ จดสรรจรง

โครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาต

9 แหง

โครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษา 70 แหง

งบบรหารจดการ

2554 2,000 2,000 1,416 554 30 2555 2,000 833 663 167 3 2556 1,000 500 315 175 10 2557

(ขยาย) - 650

(600+50) 425 215 10

2558 (ขยาย)

- 600 400 180 20

รวม 5,000 4,583 3,219 1,291 73

36


มหาวทยาลยเปน Key Drivers ทส าคญของระบบวจยของประเทศไทย หากพจารณาศกยภาพดานการวจยของมหาวทยาลยเพอตอบโจทยนโยบาย Thailand 4.0 โดยเฉพาะประเดน “Global Context” แลว เมอสบคนแหลงขอมลตาง ทนาเชอถอ เชน ฐานขอมล Scopus หรอ ISI ซงเปนฐานขอมลระดบนานาชาต (แผนภาพ 2.29) จะพบวามากกวา 90% ของผลงานวจยทตพมพในวารสารวชาการของประเทศไทย มาจากมหาวทยาลยเพยง 20 แหง ซงจากการวเคราะหขอมลของป พ.ศ. 2554 - 2559 โดยโปรแกรม Scival พบวา 72.3% เปนผลงานจากมหาวทยาลยวจย 9 แหง ในขณะทอก 10% เปนงานวจยของหนวยงานอน ในประเทศ แผนภาพ 2.30 แสดงใหเหนถงจ านวนและคณภาพของผลงานวจยจาก 20 มหาวทยาลยไทยตามล าดบ (จาก Scival ป พ.ศ. 2554 - 2559)

แผนภาพ 2.29 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตในประเทศไทย จาก Scival ป พ.ศ. 2554 - 2559

Thailand Publications in SciVal 2011-2016

37


แผนภาพ 2.30 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตของ 20 มหาวทยาลย

ตาราง 2.4 ขอมลผลงานตพมพระดบนานาชาตของ 20 มหาวทยาลย

38


นอกจากน แผนภาพ 2.30 สะทอนใหเหนถง คณภาพของผลงานวจย โดยดจาก Citation Count และ Field-weighted citation ซงตวชวดประเภทหลงน เปนการวเคราะหคณภาพโดยเปรยบเทยบกบ World Average ซงคอ 1.0 ในแตละสาขาวชาทมการตพมพผลงาน ส าหรบมหาวทยาลยไทยนน มเพยง 3 มหาวทยาลยท Field-weighted Citation สงกวา World Average คอ มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร และมหาวทยาลยแมฟาหลวง อยางไรกตาม เมอพจารณาถงศกยภาพการวจยตาม QS World University Ranking และ U.S. News Ranking ตามล าดบ จะพบวา มเพยง 2 มหาวทยาลยทตดอนดบหนงในรอยในระดบนานาชาต ไดแก มหาวทยาลยเกษตรศาสตร อยอนดบท 47 จากทงหมด 50 มหาวทยาลย ในสาขาเกษตรศาสตร และมหาวทยาลยมหดล ตดอนดบหนงในรอย ในสาขา Biomedical Science (Microbiology & Immunology)

ส าหรบฐานขอมลอน เชน TCI ซงเปนฐานขอมลระดบชาต (แผนภาพ 2.31) พบวา มหาวทยาลยระดบกลางสวนใหญเผยแพรงานวจยผานวารสารทอยบนฐานขอมลน อยางไรกตามส าหรบมหาวทยาลยไทยทงหมดมเพยงไมถง 10 มหาวทยาลยทมผลงานตพมพทงสนมากกวา 2,000 ฉบบในฐานขอมล TCI (ป พ.ศ. 2559) และมหาวทยาลยเหลานเปนสมาชกของมหาวทยาลยในกลมของสมาคมทประชมมหาวทยาลย (สมาคม ทปอ.) สวนมหาวทยาลยราชภฏ และมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลนน ยงมผลงานตพมพจ านวนนอยเชนกนในฐานขอมล TCI มหาวทยาลยกลมใหมดงกลาวมกนยมเผยแพรงานวจยในรปของรายงานผลงานวจยซงไมไดผานระบบ Peer Review

ในสวนของ Citation Index ซงเปนตวชวดทบงชถงคณภาพของผลงานวจยนน พบวามเพยง 9 มหาวทยาลยวจยเทานนทมจ านวน Cumulative Citation Index เกน 10,000 ในฐานขอมล SCOPUS ในป พ.ศ. 2559 (แผนภาพ 2.32) มหาวทยาลยอน นนยงม Citation index ทไมสงนก ท าใหเหนถงโอกาสพฒนาของมหาวทยาลยไทยในเรองของคณภาพผลงานซงทงจ านวนและคณภาพผลงานวจยสงผลถงการจดอนดบมหาวทยาลยและการจดอนดบ ขดความสามารถในการแขงขนของ Intentional Institute for Management (IMD) และ World Economic Forum อกดวย

39


แผนภ

าพ 3

.31

ผลก

ารเป

รยบเ

ทยบจ

านวน

สงตพ

มพทา

งวชา

การข

องมห

าวทย

าลยข

องไท

ยจาก

ฐานข

อมล

ISI, S

COPU

S แล

ะ TC

I (ธน

วาคม

255

9)

40


แผนภ

าพ 3

.32

ผลก

ารเป

รยบเ

ทยบจ

านวน

การอ

างอง

ของส

งตพม

พทาง

วชาก

ารขอ

งมหา

วทยา

ลยไท

ยจาก

ฐานข

อมล

ISI, S

COPU

S แล

ะ TC

I (ธน

วาคม

255

9)

41


หากพจารณาในแงการเผยแพรงานวจยในรปของการจดทะเบยนสทธบตรไทยจากรายงานของกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย เมอป พ.ศ. 2559 พบวา มหาวทยาลยทมสทธบตรมากทสด ไดแก มหาวทยาลยขอนแกน รองลงมาเปน จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร และมหาวทยาลยมหดล ตามล าดบ (แผนภาพ 2.33) อยางไรกตาม จ านวนสทธบตรเหลานมสทธบตรประเภทสทธบตร การออกแบบปะปนอย และการใชประโยชนจากสทธบตรเหลานยงอยในระดบต า เมอท าการคนหาขอมลสทธบตร ระดบนานาชาตของมหาวทยาลยไทยแลว พบวา ยงมจ านวนผลงานการจดทะเบยนจ านวนนอยมาก และ มหาวทยาลย ทมสทธบตรระดบนานาชาตมากทสด ไดแก มหาวทยาลยมหดล รองลงมาเปน จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตรตามล าดบ (แผนภาพ 2.34) อยางไรกตาม สทธบตรอาจไมใชตวชวดทดส าหรบงานวจย ทสามารถถายทอดเทคโนโลยทางดานการเกษตรและอาหารซงมหาวทยาลยสวนใหญมกถายทอดเทคโนโลยทมทรพยสนทางปญญาอยในประเภทความลบทางการคา (Trade Secret) ใหกบบรษทเอกชนในสาขาดงกลาว

แผนภาพ 2.33 ขอมลการยนจดสทธบตรจากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย (พ.ศ. 2559)

42


แผนภาพ 2.34 รายละเอยดดานค าขอสทธบตร จ านวนสทธบตรทไดรบการจดทะเบยนและความหลากหลายของประเภทสทธบตรทยนค าขอ (ขอมลจากฐานขอมลนานาชาต Patent Lens มกราคม 2560)

จากการพจารณาศกยภาพงานวจยและศกยภาพของมหาวทยาลยจากการจดอนดบทางสาขาวชา (Fields/ Subjects) ตามทกลาวมาขางตน จะพบวา 3 มหาวทยาลยทมผลงานวจยทไดรบการยอมรบในระดบสากลคอมหาวทยาลยมหดล (อนดบท 86 และ 87 ตามล าดบในสาขา Immunology และ Microbiology โดย U.S. News Ranking) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (อนดบท 47 ในสาขา Agriculture โดย QS Ranking) และจฬาลงกรณมหาวทยาลย อย า ง ไรกตาม ในยคท การว จ ย เปน Multidisciplinary / Transdisciplinary เชน ในป จจบ น ทง 3 มหาวทยาลยยงตองท างานวจยรวมกบสถาบนการศกษาอน ทมความเชยวชาญเฉพาะดานเชนกน เชน มหาวทยาลยเชยงใหมเชยวชาญในสาขาวชาฟสกส พลงงานและมนษยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนเชยวชาญ ดานปศสตวและอาหาร มหาวทยาลยสงขลานครนทรเชยวชาญในดานวสดศาสตร เรองทมความจ าเพาะกบพนท และกลมชาตพนธ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรเชยวชาญในสาขาวชาหนยนตและเคมวศวกรรม มหาวทยาลยสรนารเชยวชาญในสาขาฟสกส มหาวทยาลยศลปากรเชยวชาญในสาขาวชาศลปะและ Creative Arts มหาวทยาลย สวนดสตเชยวชาญในสาขาวชาคหกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวรเชยวชาญในสาขาการทดสอบสารสกดจากธรรมชาตทมฤทธทางชวภาพ และความเปนพษในสตวทดลองรวมถงดานวศวกรรมทางการแพทย และมหาวทยาลย แมโจเชยวชาญในสาขาเกษตรกรรมทมผลกระทบทางเศรษฐกจสง เปนตน ทส าคญทสดซงเปนประเดนทจะท าให การกระจายการศกษาและการถายทอดองคความรตลอดจนเทคโนโลยไปสภาคสวนตาง ในประเทศ คอ มหาวทยาลยควรท างานแบบ Agenda-based > Program-based > Projected-based ในรปของ “Hub and Spokes” โดยมมหาวทยาลยทมความเขมแขงเปน Hub และท างานรวมกบมหาวทยาลยกลมใหม (มหาวทยาลยราชภฏและมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล) ในพนทเพอสรางนวตกรรมและแกปญหาใหตรงกบอปสงค (Demand) ตอบสนองนโยบาย “Inclusive Society” ของรฐบาล (แผนภาพ 2.35)

จ านวนค าขอสทธบตรและสทธบตรทรบจดทะเบยนแลวในตางประเทศของมหาวทยาลยไทย

43


แผนภาพ 2.35 Platfrom ตามวาระของชาต

นอกจากน มหาวทยาลยยงมความรวมมอกบภาคการผลตนอยมาก เนองจากมปญหาจากการสอสาร (Communication Gap) และบคลากรวจยของมหาวทยาลยยงมไดมปฏสมพนธกบภาคเอกชนเพอสรางโจทยรวมกนตงแตตนน า อกทงมหาวทยาลยและภาคเอกชนมความเชยวชาญนอยมากใน Translation Research Technology ซงท าใหประเทศไทยยงไมสามารถกาวผาน “Valley of Death” ไปไดในหลายอตสาหกรรม อกทงประเทศไทยยงตองพฒนา Ecosystem ส าหรบการสรางนวตกรรมอกมาก

44


การสรางเครอขายการวจยของมหาวทยาลยไทยเพอสรางนวตกรรมและตอบสนองตอปญหาเศรษฐกจและสงคม

จากการทโลกยคปจจบนผลกดนใหผลงานวจยของมหาวทยาลยปรบเปลยนจากการสรางผลงานวชาการในรปแบบการตพมพในวารสาร การจดสทธบตร ไปเปนการถายทอดเทคโนโลยและการสรางนวตกรรมเพอสงเสรมภาคการผลตนน ท าใหมหาวทยาลยไทยปรบตวในยคหลง “โครงการมหาวทยาลยวจยแหงชาต” ของสกอ. โดยมการสรางเครอขายการวจย ในรปแบบของการท างานเปนคลสเตอรการวจยและตอบโจทยในลกษณะ Agenda-based และ Program-based เครอขายของมหาวทยาลยทสรางผลกระทบ (Impact) อยางแทจรงไดแก เครอขาย Research University Network หรอ RUN (แผนภาพ 2.36 และแผนภาพ 2.37) ซงประกอบดวยมหาวทยาลยใหญ 7 มหาวทยาลย ไดแก จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยธรรมศาสตร และมหาวทยาลยสงขลานครนทร โดยเมอวนท 7 กมภาพนธ พ.ศ. 2558 ไดมการลงนามความรวมมอพรอมทงไดมการลงทนรวมจากงบประมาณเงนรายไดมหาวทยาลยเพอการจดการเครอขาย RUN มหาวทยาลยละ 5 ลานบาท ในชวง 3 ปทผานมา RUN ไดมการสรางคลสเตอรการวจย 9 ดาน คอ คลสเตอรการวจยดานการเกษตร ดานอาหาร ดานสขภาพ ดานวสดศาสตร ดานการเปลยนแปลงภมอากาศและภยพบต ดานหนยนต ดานการศกษาทางภมภาค ASEAN ดานพลงงาน และดานดจทล ตอมา ในตนป พ.ศ. 2560 มหาวทยาลยนเรศวรยนความจ านงขอเขารวมเปนสมาชกใหม โดยใน MOU ทลงนามเมอวนท 12 มนาคม 2561 จงท าให RUN Phase II เปนเครอขายของ 8 มหาวทยาลย และเพมเตมคลสเตอรโลจสตกสเปนคลสเตอรใหมของการวจย

แผนภาพ 2.36 เครอขาย Research University Network หรอ RUN

45


แผนภาพ 2.37 ความรวมมอดานการวจยของเครอขายมหาวทยาลย Research University Network

การด าเนนการของ RUN นมวตถประสงคทประสานความรวมมอและสรางความเขมแขงในการวจยและพฒนาเพอเพมศกยภาพดานการศกษา สรางขดความสามารถในการแขงขน สรางความรวมมอกบทกภาคสวน และถายทอดองคความรและเทคโนโลยสภาคการผลต ภาคการบรการและสงคม โดยการแบงปนทรพยากรและมงสความเปนเลศ ดานคณภาพ RUN ยงมการสรางเครอขายวจยกบตางประเทศ ไดแก มหาวทยาลยในประเทศนวซแลนด ออสเตรเลย และมาเลเซย และการรวมตวของ RUN ในชวง 3 ปแรก สงผลใหเกดการเพมขดความสามารถในการแขงขนและ การประมลเงนทนวจยจากโครงการใหญ ของรฐบาล ไดแก โครงการ Thailand Grand Challenges โครงการ Supercluster และโครงการ Innovation Hub ของกลมประชารฐ D1 (ทงนเปนการท างานรวมกบ สกอ. และ ทปอ.วจย)

สงส าคญท RUN แตกตางจากการสรางเครอขายวจยปกตทท าเฉพาะในรปความรวมมอในดานการวจยและ Resource Sharing นน คอ การแลกเปลยนเรยนรในดานการบรหาร ไมวาจะเปนระดบผบรหารระดบสงของมหาวทยาลย หรอบคลากรสายสนบสนนท าใหเกดการพฒนาการบรหารจดการดานวจยอยางมประสทธภาพมากยงขนในกลมมหาวทยาลยเครอขาย มการสรางขดความสามารถดานการบรหารจดการทรพยสนทางปญญาไปจนถง การสรางเครอขาย University Social Responsibility

เมอวเคราะหความเขมแขงดานการวจยเพอสรางนวตกรรมแลวโดยพจารณาจากการสบคนสทธบตร พบวา มหาวทยาลยทเปนสมาชกของ RUN มศกยภาพสง โดย 8 มหาวทยาลยอยใน 10 อนดบแรกของมหาวทยาลยทมจ านวนสทธบตรสงสดในประเทศไทย (แผนภาพ 2.38 - 2.39 กรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย ป พ.ศ. 2560) และเมอพจารณาจ านวนค าขอและสทธบตรทจดทะเบยนในตางประเทศของมหาวทยาลยไทย จะเหนวา มหาวทยาลยทเปนสมาชกของ RUN อยใน อนดบ 4 มหาวทยาลยแรกทมการจดทรพยสนทางปญญาในตางประเทศมากทสด อยางไรกตาม จ านวนทรพยสนทางปญญาทถกน าไปใชจรงของมหาวทยาลยไทยยงอยในระดบไมสงนก ดไดจากรายไดของมหาวทยาลยทไดจากการใหใชสทธทางทรพยสนทางปญญา ซงมหาวทยาลยทมรายไดสงสด เชน มหาวทยาลยมหดล หรอจฬาลงกรณมหาวทยาลย ยงมรายไดเฉลยไมถง 50 ลานบาทตอป

46


แผนภาพ 2.38 จ านวนสทธบตรจ าแนกตามประเภททยนจดทะเบยนในประเทศไทยโดยมหาวทยาลย

แผนภาพ 2.39 อตราสวนรอยละของสทธบตร อนสทธบตร และสทธบตรการออกแบบทยนจดทะเบยนโดยมหาวทยาลย

47


จากเครอขาย RUN สโครงการ Innovation Hub ตามนโยบาย Thailand 4.0

จากการทรฐบาลไดมโครงการสงเสรมการสรางนวตกรรมผานทางโครงการประชารฐ ท าใหมหาวทยาลยสามารถ ขอการสนบสนนการวจยเพอสรางนวตกรรม โดยผานกลมประชารฐ D1 และมนโยบายทจะสงเสรม 10 อตสาหกรรมเปาหมาย จากทประชมอธการบดแหงประเทศไทยดานวจย (ทปอ.วจย) ซงประกอบดวยสมาชก 33 มหาวทยาลยภายใตการน าของ รองอธการบดฝายวจยกลม RUN จงไดอาศยโมเดล “Hub and Spoke” โดยอาศยมหาวทยาลยทเขมแขงเปน Hub และรวบรวมนกวจยทมความเชยวชาญใน 33 มหาวทยาลยและไดเสนอโครงการ Innovation Hub เพอของบประมาณสนบสนนจากกลมพลงประชารฐ D1 ภายใตการน าของคณกานต ตระกลฮน และรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ดร.พเชฐ ดรงคเวโรจน, ดร.อรรชกา สบญเรอง และ ดร.สวทย เมษนทรย)

โครงการ Innovation Hub ป พ.ศ. 2560 - 2561

จากการทรฐบาล พลเอกประยทธ จนทรโอชา ไดมด ารใหมการยกระดบการวจยพฒนาเพอสรางนวตกรรม เพมความสามารถในการแขงขนของประเทศส Thailand 4.0 นน ทางโครงการประชารฐกลม D1 จงไดใหการสนบสนนงบประมาณเพอการวจยในระดบ Technology Readiness Level 4 ขนไป (แผนภาพ 2.40) เพอกระตนใหมการน าผลงานวจยประยกต Proof-of-Concept ไปผลตเปน Laboratory Prototype เพอกระตนภาคอตสาหกรรมใหมารวมตอยอดผลงานวจยไปสผลงานวจยเชงพาณชย งบประมาณทงสน 1,416,923,900 บาท ส าหรบผบรหารโครงการ Innovation Hub น ทางทประชมอธการบดแหงประเทศไทยรวมกบส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดมอบหมายใหมประธานและคณะท างานประจ า Innovation Hub 5 กลมสาขา ดงน คอ

1. Agriculture and Food

2. Ageing Society

3. Smart City

4. Smart Energy

5. Creative Economy

ซงมระยะเวลาด าเนนการเพยงปเศษ โครงการ Innovation Hub น เปนตวอยางทดของการให Block Grant แกผท มศกยภาพในการบรหารจดการวจย ท าใหเกดผลตผลทมนวตกรรมชนด Technology-based จ านวนมาก

แผนภาพ 2.40 ระดบของ Technology Readiness ในหวงโซการผลตรวมถงหนวยงานทเกยวของ

48


การบรหารโครงการ Innovation Hub กระท าในรปแบบเดยวกนคอ จดใหมผบรหารโครงการจากมหาวทยาลยทมความเขมแขงทสดในกลมสาขา 5 สาขา และใหมมหาวทยาลยภมภาคเปนมหาวทยาลยศนย ในการชวยดแลโครงการ จากมหาวทยาลยอน ทอยในภมภาคเดยวกน เชน Ageing Society จะมมหาวทยาลยมหดลเปนแกนน า และมมหาวทยาลย อก 6 แ หง ได แก มหาวทยาล ย เช ยง ใหม มหาวทยาลยน เรศวร มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยบ รพา มหาวทยาลยสงขลานครนทร และจฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนแกนของแตละภมภาค

โดยในแผนภาพ 2.41 แสดงถงการท างานประสานแบบเครอขาย “Hub and Spokes” ของโครงการ Innovation Hub น ทงนโครงการจะแบงออกเปน 2 รปแบบ คอ โครงการจ าพวก Translational Research และ โครงการ Startup

แผนภาพ 2.41 เครอขายของระบบบรหารการวจยของแตละ Innovation Hub

49


แผนภาพ 2.43 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Ageing Society

แผนภาพ 2.42 ครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Agriculture and Food

50


แผนภาพ 2.44 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Smart City

แผนภาพ 2.45 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Smart Energy

51


จากผลการด าเนนการในชวงแรกน จงสรปเปนผลงานโดยรวมในสนปงบประมาณแรกตาม Key Performance

Indicator ดงตารางดานลาง

แผนภาพ 2.47 ผลการด าเนนงานในชวง 1 ปแรก หลงจากไดรบทนสนบสนนการวจยประเภท Translational Research และบรษท Startup

แผนภาพ 2.46 เครอขายของระบบบรหารการวจยกลม Creative Economy

52


แผนภาพ 2.48 ผลงานวจยเดนของโครงการ Innovation Hub

งานเดน

งานเดน

งานเดน

หนยนตแพทยเคลอนทอจฉรยะเพอการ วนจฉยและรกษาผานระบบโทรเวช

การเคลอนยายผปวยทงในโรงพยาบาล นอกโรงพยาบาล และทบาน

เกษตร

ชวภณฑจลนทรยส าเรจรปเพอการผลตพรกปลอดภย (P-มอ.) วคซนปองกนเชอ Tilapia Lake Virus (P-มก.) อาหาร

ซปผงใบหมอน/ชาใบหมอน + มะเขอเทศใบเตย (มข.) ผลตภณฑขาวไรซเบอรร ขาวก า ขาวหอมมะลแดง (มข.) น าพรกหนมอบแหง โดยแคบหมแมแชม (S-มช.) กลวยน าวาบดและผลตภณฑ (P-มก.) Snack จากขาวทองถน (P-มก.) น ามะกรดอดลมแคลอรต าเสรมใยอาหารสง (S-มก.)

ผลตภณฑเพอสขภาพและความงาม การพฒนาและยกระดบสารสกดจากขาวไทย สมาตรฐานเครองส าอางสากล (S-มก.) เบตากลแคนจากยสตเพอยกระดบคณภาพ ผลตภณฑสขภาพและเวชส าอาง (S-มก.) ผงพฤกษเคมจากตนกลาขาวเหนยวสนปาตอง (P-มช.) เครองส าอางส าหรบผวหนาจากขาวเหนยวด า (S-มฟล.) ผลตภณฑเสรมอาหารสารสกดเนอผลกาแฟเพอลด และดกจบไขมน (S-มช.)

โครงการประเภท Translational Research และประเภท Startup Company

กลมเรองสงคมผสงอายไดสนบสนนโครงการประเภท Translational Research จ านวน 59 โครงการ และประเภท Startup Company จ านวน 31 โครงการ

ทงนหลงจากคณะกรรมการฯ ไดลงพนทเพอการประเมนการด าเนนงานของโครงการ ไดพบวา บางโครงการไดรบการสนบสนน ในประเภท Startup Company มการด าเนนการถายทอดเทคโนโลยใหกบบรษท SMEs จงไดมการเปลยนประเภทสญญา จงท าใหมการสนนสนนโครงการประเภท Translational Research จ านวน 68 โครงการ และประเภท Startup Company จ านวน 22 โครงการ

ขอรบการสนบสนนงบประมาณเพอตอยอดโครงการทมศกยภาพเชงพาณชยจ านวน 30 โครงการ งบประมาณ 75 ลานบาท

ขอรบประมาณสนบสนนโครงการทตองมการวจยตอยอดจ านวน 30 โครงการ งบประมาณ 50 ลานบาท

ขอรบการสนบสนนโครงการใหมทมศกยภาพ จ านวน 50 ลานบาท

รวมงบประมาณทขอรบการสนบสนนในป 2561 จ านวน 175 ลานบาท

53


แผนภาพ 2.48 ผลงานวจยเดนของโครงการ Innovation Hub (ตอ)

โดยสรป เพยงในปแรกของการเกด Innovation Hub ซงเปนโครงการของรฐบาลโครงการแรกทใหทนกบมหาวทยาลยเพอตอยอดผลงานวจยทมระดบสงกวา Technology Readiness Level 3 นน ไดเกด Technology-based Startups ขนในมหาวทยาลย 172 บรษท มการท างานรวมกบ SME ถง 446 ราย และมผลผลต รวมถงการยกระดบผลตภณฑดวยนวตกรรม เพมยอดขายไดถง 1,012 ลานบาท และยงผลใหมการลงทนดาน Infrastructure ในเอกชนโดยมการสรางโรงงานใหมถง 18 โรงงาน และการลงทนระดบโรงงานตนแบบในทกภมภาคไมต ากวา 12 แหง

งานเดน Compressed Biomethane (CBG) Pyrolysis Oil Solid Biofuels

ผลกระทบส าคญ

เกดตนแบบเชงพาณชย ในการเปลยนกาซชวภาพใหเปนกาซ CBG ซงเปนพลงงานทดแทนมลคาสง สามารถทดแทนน ามนเชอเพลงฟอสซลได

เปนศนยกลางถายทอดเทคโนโลยทเกยวกบกาซ CBG และกอใหเกดบรษทใหม ในอนาคต (Start Up) ตลอดชวง Value Chain ของการผลตและจ าหนายกาซ CBG ตามแผน AEDP ของประเทศ


เกดตนแบบเชงพาณชย เครองผลตถานคณภาพสงและถานกมมนต ในการเปลยนชวมวลชนดตาง ใหเปนเชอเพลงแขง สามารถทดแทนเชอเพลงถานหนได โดยมก าลงผลตถานแทนถานหน 200 ตน/เดอน ถานอดแทงไรควน 100 ตน/เดอน ถานกมมนต 30 ตน/เดอน

เปนศนยกลางถายทอดเทคโนโลยทเกยวกบการผลตเชอเพลงแขง โดยใชวสดเหลอทงของวสาหกจชมชน


เกดตนแบบเชงพาณชย เครองผลตน ามนไพโรไลซส (เทยบน ามนดเซล) จากวสด 2 ประเภท คอ ขยะพลาสตก และ น ามนปาลมเหลอทง โดยมก าลงผลตน ามนไพโรไลซส 4,000 ลตร/วน/โรง

เปนศนยกลางถายทอดเทคโนโลยทเกยวกบการผลตน ามนไพโรไลซส จากกองขยะขององคการบรหารสวนต าบล (อบต.) และน ามนเหลอทงของอตสาหกรรมปาลม

งานเดน ...สรางอาชพและธรกจใหม

ผลผลต

• Hubs

9 แหง

• Premium OTOP

71 โครงการ

• High Value Services


• Start ups


000

ปจจยทมผลตอ การพฒนาอดมศกษา

55


ปจจยทมผลตอการพฒนาอดมศกษา

แผนภาพ 3.1 10 แนวโนมทมผลกระทบตออดมศกษา

อดมศกษาเปนกลไกส าคญททกประเทศในโลกยอมรบ ในฐานะเปนสวนหนงของการสรางสรรคองคความร นวตกรรม และผลตก าลงคนทมคณภาพ มปรมาณทเพยงพอทงทางดานวชาการ และปฏบตการระดบสงใหกบประเทศ รวมถงบทบาท ในการเสนอแนะและใหขอคดเหนเพอชน าสงคมทอยบนหลกวชาการ พนธกจของอดมศกษาจงเปนกลไกหนงของการขบเคลอนการพฒนาประเทศในหลากหลายมตทงทางเศรษฐกจ สงคม ภายใตบรบทของการเปลยนแปลงทเกดขนทงจากภายใน และภายนอกประเทศ ลวนสงผลกระทบกบอดมศกษาอยางหลกเลยงไม ไดท งกระแสโลกาภวตน ความกาวหนาทางเทคโนโลย การเปลยนแปลงโครงสรางประชากร หรอปจจยเชงนโยบาย ท ภ า ค ร ฐ ก า ห น ด ข น ซ ง ท า ท า ย ต อ บ ท บ า ท ใ ห ม ข อ งสถาบนอดมศกษา เชน Thailand 4.0 ยทธศาสตรชาต 20 ป และ

เขตเศรษฐกจพ เศษ เปนตน ท เช อมโยงกบบทบาทของอดมศกษาในการสรางนวตกรรม และก าลงคนทสอดคลองกบทศทางการพฒนาตามกรอบนโยบายทก าหนด เพอยกระดบ ขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในเวทโลก ซง การขบเคลอนพนธกจเพอตอบโจทยดงกลาว จะสะทอนไปยงปจจยภายในสถาบนอดมศกษาดานตาง ๆ ท งคณภาพ มาตรฐาน ในการผลตบณฑต การวจย โอกาสในการเขาถงอดมศกษา การบรหารจดการทยดหลกธรรมาภบาล เพอสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม และสงผลตอความคาดหวง รวมทงพนธกจของอดมศกษาสามารถสรางมลคา เพ มทค มคากบการลงทนของรฐบาล ให เกด การพฒนาอยางยงยน

การวเคราะหสภาพแวดลอม

10 แนวโนมทมผลกระทบตออดมศกษา

56


สภาพแวดลอมภายนอกทมอทธพลตอการอดมศกษา

การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรและสงคม

ปจจบนทวโลกมประชากรรวมทงสน 7.5 พนลานคน ในอก 20 ป จะมประชากรเพมขนเปน 8.9 พนลานคน โดยมอตราการขยายตวของประชากรทเพมขนในสดสวนทลดลง อยางตอเนอง สงผลใหหลายประเทศในโลกก าลง เผชญสถานการณของการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรจากอตราการเกดลดลงและแนวโนมประชากรผสงอายมจ านวนเพมขน หากพจารณาในสวนของประเทศไทยปจจบนมประชากรรวมประมาณ 68 ลานคน เมอเปรยบเทยบจ านวนประชากรแลวประเทศไทยจดอยในอนดบท 20 จาก 233 ประเทศทวโลก โดยมขนาดใกลเคยงกบประเทศฝรงเศส และองกฤษ แตหากเปรยบเทยบในเชงคณภาพจากการจดอนดบ Human capital index 2016 ของ WEF ทงสองประเทศดงกลาวอยในอนดบท 17 และ 19 ตามล าดบ ขณะทประเทศไทยถกจดอยในอนดบท 48 จาก 130 ประเทศ ซงดขนจากป 2015 ทอยในอนดบท 57 และเมอเปรยบเทยบกบประเทศในภมภาคอาเซยนอยางประเทศมาเลเซย ซงมประชากรประมาณครงหนงของประเทศไทย กลบม Human capital index 2016 อย ใน อนดบท 42 ซงสะทอนใหเหนวาคณภาพของประชากรไทยอยในระดบ ปานกลาง และยงตองการการพฒนา ถาหากจะตองขบเคลอนนโยบายของรฐบาลใหกาวผานกบดกรายไดปานกลางเปนประเทศทมรายไดสง จ าเปนตองยกระดบคณภาพของคน ใหสงขน และกลายเปนสภาวการณทควรใหความส า คญ เป น อ นด บ แรก เ น อ ง จ า กประเทศไทยไดรบผลกระทบ ทงในเชงคณภาพของผ เรยนจากคณภาพของการศกษาและ

การเรยนรยงอยในระดบต าเมอเทยบกบมาตรฐานสากล และผลกระทบเชงปรมาณทเกดจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเชนกนกบหลายประเทศในโลก ทถอไดวามแนวโนมทคอนขางรนแรงประเทศหนง จากอตราการเกดเฉลยทลดลงจาก 4.9 คนตอมารดา 1 คน ไปเปน 1.6 คนตอมารดา 1 คน ในป พ.ศ. 2560 สงผลใหประเทศไทยมอตราการขยายตวของประชากรอยทรอยละ 0.25 ตอป และคาดวาในป พ.ศ. 2561 จะเปนปแรกทประชากรอายต ากวา 15 ป มจ านวนนอยกวาประชากรอาย 60 ป ขนไป ส านกงานสถตแหงชาตสรปวาประเทศไทยกาวเขาสสงคมผสงอายตงแตป พ.ศ. 2548 โดยมประชากรผสงอายรอยละ10.4 ของประชากรทงประเทศและคาดวาจะเขาสสงคมผสงอายโดยสมบรณ ในชวงป พ.ศ. 2567 - 2568 และประมาณการวาประชากรสงอายจะเปน 1 ใน 3 ของประชากรไทยทงประเทศในป พ.ศ. 2583

แผนภาพ 3.3 รอยละของการขยายตวของประชากรโลก ตงแต ค.ศ. 1951 - 2015

แผนภาพ 3.2 สดสวนของประชากรไทยอายต ากวา 15 ป เปรยบเทยบกบประชากรอาย 60 ป ขนไป ระหวางป ค.ศ. 2010 - 2040

แผนภาพ 3.4 รอยละของการขยายตวของประชากรไทย ตงแต ค.ศ. 1952 - 2017

57


อตราทดแทนประชากรวย 18–22 ป ทอยในประชากรวยอดมศกษาจะลดลงอยางเหนไดชด รวมท งแนวโนมท ความแตกตางของทงสองชวงอายจะเพมและมความรนแรงขน จากขอมลเปรยบเทยบระยะเวลาของแตละประเทศทเขาสสงคมผสงอายอยางสมบรณจะพบวาประเทศไทยใชเวลาทงสนประมาณ 22 ป ซ ง เป นช ว ง ระยะ เวลาท ค อนข า งส น หากเปรยบเทยบกบประเทศพฒนาแลว ประเทศไทยศนยเสยก าลงแรงงานออกจากระบบการท างานอยางรวดเรว ท าให ไมสามารถสรางมลคาเพมใหกบประเทศ เปนสภาวะจนตอนแก จนน าไปสภาวะพงพง รฐจะเผชญกบคาใชจายจากผลกระทบการเขาสสงคมผสงวยเพมสงขน นอกจากนสงคมไทยยงเผชญกบปญหาความเหลอมล าททวความรนแรง เพราะโอกาสทมอยอยางจ ากด จากรายงานของ The Global Wealth Report 2016 ประเทศไทยถกจดอนดบความเหลอมล าอยทอนดบ 3 ของโลก โดยมประชากรเพยงร อยละ 1 ของประเทศ ทครอบครองความมงคงถงรอยละ 58 และจากขอมลของ สศช. ประชากรไทยรอยละ 40 สามารถครอบครองความมงคงของประเทศเพยงรอยละ 14 เทานน

ผลกระทบตออดมศกษา การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรสงผลใหจ านวนประชากรวยอดมศกษา ทอยในชวงอายระหวาง18-22 ป ลดลงจนอาจมปรมาณเทากบขดความสามารถ ในการรบนกศกษาของสถาบนอดมศกษา ยอมสงผลผลกระทบอยางรนแรงจากการลดลงของจ านวนนกศกษา โดยเฉพาะสถาบนอดมศกษาทอาศยคาใชจายจากคาเลาเรยนเปนหลก อาจไดรบผลกระทบเปนอนดบแรกจากรายไดทลดลง ดงนน การเตรยมความพรอมของสถาบนอดมศกษา รวมทงการปรบยทธศาสตร เพอรองรบการลดลงของจ านวนนกศกษา โดยก าหนดมาตรการตงแตการปดหลกสตร การปดคณะ ภาควชา การยบรวมหรอปดสถาบน หรอก าหนดกลมเปาหมายใหม การพฒนาความรและทกษะใหมใหกบคณาจารย รวมทงสถาบนอ ดมศกษาตอง เพ ม ระดบคณภาพ ทกษะ และ ขดความสามารถใหกบบณฑตยคใหม ใหพรอมกบสภาวะ ท เปลยนแปลงไป มสมรรถนะทส งขนสามารถทดแทน การขาดแคลนแรงงานไดอยางเตมประสทธภาพ รวมทงบทบาทของอดมศกษาตองเปนกลไกในการลดปญหาความเหลอมล าทางสงคมและสงคมผสงวย

แผนภาพ 3.5 การจดอนดบความเหลอมล าของโลก ป ค.ศ. 2016

แผนภาพ 3.6 ขอมลเปรยบเทยบระยะเวลาของแตละประเทศทเขาสสงคม ผสงอายอยางสมบรณ

องคการสหประชาชาตไดใหนยาม ผสงอาย (Older Person) หมายถง ประชากรทงเพศชายและหญงทมอายมากกวา 60 ปขนไป และ ไดแบงระดบการเขาสสงคมผสงอาย เปน 3 ระดบ ไดแก 1. ระดบการกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ปขนไป มากกวารอยละ 10 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ปมากกวารอยละ 7 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนก าลงเขาสสงคมผสงอาย 2. ระดบสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ปขนไป มากกวารอยละ 20 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ป มากกวารอยละ 14 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมผสงอ ายโดยสมบรณ 3. ระดบสงคมผสงอายอยางเตมท (Super-aged society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 65 ปขนไปมากกวา รอยละ 20 ของประชากรทงประเทศ แสดงวาประเทศนนเขาสสงคมผสงอายอยางเตมท

แผนภาพ 3.7 นยาม ค าวา “ผสงอาย”

58


การพฒนาประเทศในชวง 50 กวาปทผานมานบจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2504 – 2509) จนถงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) เศรษฐกจของประเทศมการขยายตว อยางตอเนอง แมจะเผชญกบผลกระทบจากปญหาเศรษฐกจโลก และปญหาทางการเมองภายในประเทศเปนครงคราว แตยงสามารถพฒนาและสรางความมงคงใหกบประเทศ ยกระดบจากประเทศดอยพฒนาทเนนเกษตรกรรมพนฐาน ไปสประเทศ ก าลงพฒนาทเนนอตสาหกรรมหนก โดยม GDP เพมขนจาก 4.7 ลานลานบาทในป พ.ศ. 2540 ไปเปน 13.6 ลานลานบาท ในป พ.ศ. 2558 และมขนาด GDP อยในอนดบ 26 จาก 188 ประเทศ สดสวน GDP ภาคเกษตรกรรมตอนอกภาคเกษตรกรรม เปน 0.6 : 9.4 สงผลใหเกดการเคลอนยายแรงงานภาคเกษตรกรรม สภาคอตสาหกรรมอยางตอเนอง ท าใหรายไดเฉลยตอประชากรไทยในป พ.ศ. 2540 จาก 6,400 บาท/คน/เดอน เพมขนเปน 16,000 บาท/คน/เดอน ในป พ.ศ. 2558 สถานะของประเทศขยบมาอยในระดบประเทศรายไดปานกลางคอนขางสง

การจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนโดย IMD ในป พ.ศ. 2560 ประเทศไทยขยบขนมาอย ในอนดบท 27 จาก 63 ประเทศ จดไดวาประเทศไทยประสบความส าเรจในการพฒนาเศรษฐกจในระดบทนาพอใจ แตยงเผชญกบปญหาการพฒนาประเทศไมสามารถขามพนกบดกประเทศรายไดประเทศ ปานกลางสประเทศรายไดสง และทรพยากรสวนใหญยงอย ในมอของคนสวนนอย โดยเฉพาะผทอยในเขตเมอง ประชาชนสวนใหญยงขาดโอกาสในการเขาถงทรพยากรของประเทศ ท าใหเกดความเหลอมล าทางสงคมและเศรษฐกจตามมา อยางไรกตามรฐบาลตงเปาหมายภายในระยะ 20 ป ประเทศจะตองขามผานกบดกรายไดปานกลางเปนประเทศรายไดสง ใชกลไกการสรางมลคาเพมจากนวตกรรมภายในประเทศทเปนมตรกบสงแวดลอม ลดความเหลอมล าทางสงคมและเศรษฐกจ ใหเกดการกระจายรายไดอยางทวถง โดยขบเคลอนแนวคดของ การพฒนาผานยทธศาสตรชาต 20 ป และ Thailand 4.0

แนวโนมและโอกาสทางเศรษฐกจของประเทศ

แผนภาพ 3.9 อนดบ GDP ประเทศไทยเปรยบเทยบกบประเทศตาง ๆ ป พ.ศ. 2558

หนวย : MUSD

แผนภาพ 3.8 ผลตภณฑมวลรวม ณ ราคาปจจบน พ.ศ. 2540 - 2558

(พนลานบาท)

แผนภาพ 3.11 การจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของ IMD พ.ศ. 2560

GDP ขยายตวเพมขน 3 เทาตวในชวงระยะเวลา 18 ป

แผนภาพ 3.10 ภาพรวมการพฒนาประเทศในชวงแผนพฒนา ฯ ฉบบท 1-10

59


มาตรการส าคญของรฐบาลภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป และ Thailand 4.0 คอการใชศกยภาพทมอยภายในประเทศ ทงความหลากหลายทางชวภาพ และความหลากหลายทางวฒนธรรม มาเปนกลไกของการขบเคลอนการพฒนาเพอใหประเทศหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง ซงประเทศจะขามผานไปไดจ าเปนตองพฒนาก าลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ควบคกบการลงทนดานการวจยใหเกดนวตกรรม ทสามารถสรางมลคาเพมใหกบทรพยากรทมอยของประเทศ โดยรฐบาลมเปาหมายในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) จะเพมงบประมาณคาใชจายการลงทนดาน R&D เปนรอยละ 1.5 ของ GDP และเพมบคลากรดานการวจยและพฒนาเปน 25 คนตอประชากร 10,000 คน เพอประกนวาประเทศจะตองมทรพยากรมนษยและผลงานวจยทมคณภาพเพยงพอรองรบนโยบายและ ทศทางการพฒนาทตองใชองคความร และเทคโนโลยชนสง สามารถรองรบโครงการลงทนขนาดใหญของรฐ หรอรองรบ การถายทอดองคความรจากนกลงทนตางชาต ทงระบบโลจสตกส ระบบบรหารจดการทรพยากรน า เปนตน ซงเมอวางทศทางยกระดบเพอขยบศกยภาพของประเทศแลว ยงไดก าหนดนโยบายกระจายการพฒนาไปยงพนทตาง ๆ ทวประเทศ โดยเฉพาะบรเวณพนทจงหวดชายแดนทมศกยภาพ 10 จงหวด ก าหนดเปนเขตเศรษฐกจพเศษ และวางเปาหมายการลงทน ใน 13 กลมกจการเปาหมาย เพอพฒนาเศรษฐกจในประเทศ ใหเขมแขง ควบคกบการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในเวทโลก

ผลกระทบท เกดขนกบสถาบนอดมศกษาในฐานะหนวยงานซงท าหนาทสรางองคความร และสรางบคลากรชนสงของประเทศ จะตองขบเคลอนพนธกจของอดมศกษา ในการสรางผลงานวจย นวตกรรม ผลตก าลงคน รวมทงการบรการวชาการ ท ไดรบการยอมรบ มคณภาพอยางเพยงพอ เพอตอบโจทย การพฒนาของร ฐบาล รองร บการขบ เคล อน เศรษฐก จ ดวยนวตกรรม สงผลใหความคาดหวงตอบทบาทของอดมศกษา ทเพมสงขนเมอเทยบเคยงสมรรถนะกบประเทศตาง ๆ ในโลก ดงนนการขบเคลอนอดมศกษาในอนาคตจะตองผลตบณฑตไมใชแคพอเพยงเทานน แตตองมคณภาพ มความเปนสากล เปนนกวจยระดบโลก ยกระดบอดมศกษาของประเทศใหทดเทยมกบประเทศพฒนาแลว เปนการสะทอนถงขดความสามารถในการแขงขนของประเทศควบคกบการเพมผลตภาพใหกบสงคม ชมชน ทองถน ลดความเหลอมล าทางเศรษฐกจและทางสงคม โดยปรบทบบาทของ อดมศกษา ใ หกลาย เป นกลไกหล กท สน บสนน และ การแกปญหาเพอลดความเหลอมล าของคนในชาต

13 กจการเปาหมายส าหรบการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ

1.อตสาหกรรมการเกษตร ประมงและกจการทเกยวของ 2.เซรามกส 3.อตสาหกรรมสงทอ เครองนงหม และเครองหนง 4.อตสาหกรรมผลตเครองเรอน 5.อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบ 6.การผลตเครองมอแพทย

7.อตสาหกรรมยานยนต เครองจกรและชนสวน 8.อตสาหกรรมเครองใชไฟฟาและอเลกทรอนกส 9.การผลตพลาสตก 10.การผลตยา 11.กจการโลจสตกส 12.นคมหรอเขตอตสาหกรรม 13.กจการเพอสนบสนนการทองเทยว

แผนภาพ 3.12 5 อตสาหกรรมเดม และ 5 อตสาหกรรมใหมแหงอนาคต

60


ทศทางการพฒนาของทกประเทศในโลกตลอดหลายทศวรรษทผานมาจนน าไปสการเคลอนยายสนคา บรการ ประชาชนพลเมอง เทคโนโลย และขอมลขาวสาร ไปทวทก มมโลกไดอยางรวดเรว โดยเฉพาะในชวง 20 ปหลง ประเทศตาง ๆ เขาสยคโลกาภวฒนอยางสมบรณจากการพฒนาระบบคมนาคม และระบบเทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาดงกลาวสามารถสรางผลกระทบจากจดหนงไปยงอกจดหนงไดอยางรวดเรวกวางขวางทงเศรษฐกจ สงคม ความเปนอยของคนในชาต จากการจดอนดบความเปนโลกาภวฒนของประเทศตาง ๆ ในป พ.ศ. 2560 (โดยประมวลจากขอมลของป พ.ศ. 2557) ของ KOF Swiss Economic Institute ใชองคประกอบความเปนโลกาภวฒน 3 มต คอ สงคม เศรษฐกจ และการเมอง พบวาประเทศไทยอยในอนดบท 44 จาก 207 ประเทศทวโลก ซงแสดงถงประเทศมขดความสามารถในการรองรบการเคลอนยายประชากร ทรพยากร และการลงทน มความกาวหนาของเทคโนโลย รวมทงเขามามสวนรวมในองคกรตาง ๆ บนเวทโลก ซงการศกษาจดเปนสนคาบรการอยภายใตแรงกดดนของโลกาภวฒนเชนกน โดยเฉพาะในระดบอดมศกษาถอเปนแหลงความร สามารถสรางความรทเปนประโยชนแกวงการวชาการและวชาชพใหกบโลก เปนสวนหนงของการสรางชอเสยงใหกบประเทศจากองคความร สามารถเปลยนความรใหเกดทรพยสนทางปญญา มมลคาทตองปกปองคมครอง น าไปใชประโยชนเพอการพฒนาประเทศเปนบทบาทของอดมศกษาททวโลกยอมรบ

โลกาภวตน

แผนภาพ 3.14 KOF Index of Globalization 2017

ตาราง 3.1 QS World University Rankings 2016/17

ถกน าไปจดอนดบ (World Class University) เก ดการพฒนาเพ อ ใ หท ด เท ยมนานาอารยประเทศ โดยก าหนดเกณฑมาตรฐานมาประเมนศกยภาพของสถาบนอดมศกษาผานการก าหนดตวชวดท เปนสากล สะทอนการพฒนาในมตตาง ๆ ของอดมศกษาแตละประเทศ ซงตวชวดดงกลาวอาจไมตอบสนองความตองการภายในประเทศโดยตรง แตน าไปสการเทยบเคยง การจดระดบ และการแขงขน เพอสรางการยอมรบ สรางแรงกดดนใหกบระบบอดมศกษา ท ง โ ลก แต กลบ เปนท ศทา งท ไ ม อ าจหล ก เล ย ง ใน โลก ยคโลกาภวฒน รวมทงกระแส 21st Century Skills เปนอทธพลทางความคดของโลกตะวนตกกอใหเกดผลกระทบทางการศกษาและการจางงานไปท ง โลก บณฑตทจบการศกษาตองม ความพรอมทงทกษะทางวชาการ ทกษะทางวชาชพ และทกษะการใชช วต ถ งพรอมท งความฉลาดทางสตปญญา และ ทางอารมณ ซงแนวคดดงกลาว สงผลตอสถาบนอดมศกษาของประเทศไทยตองปรบกระบวนการเรยนการสอนใหกาวทน การเปลยนแปลงอยางรวดเรว สามารถปรบตว หรอคนควา หาความรเพมเตมรองรบทกษะการท างานกบอาชพใหม ๆ ทจะเกดขนในอนาคต

แผนภาพ 3.13 The Evolution of Globalization

61


การศกษาในยคโลกาภวฒน จะกลายเปนการศกษา ท ไรพรมแดน ดวยอทธพลของการพฒนาทางดานดจทลเทคโนโลย การเชอมโยงโครงขายอนเตอรเนตไปทวทกจด บนโลก ทงในรปแบบ Wire line และ Wire less ท าใหเกด การถายทอดองคความร เกดการเรยนรในรปแบบทหลากหลายตอเนองเปนการเรยนร ไดตลอดชวตท งรปแบบในระบบการศกษา และนอกระบบการศกษา เพอเพมพนองคความร และปรบวฒทา งการศกษา เพ อ ใ ห ได รบปรญญา เก ดสถาบนการศกษารปแบบใหม Cyber University , Virtual University หรอ Online University เปนการขยายโอกาส ทางการศกษาทผเรยนสามารถเลอกเรยนไดทกททกเวลาตามความถนด และความสนใจ เกดเปนรปแบบการสะสมหนวยกตในลกษณะธนาคารหนวยกต แตอาจกอใหเกดปญหาเรองมาตรฐานทางการศกษา มาตรฐานหลกสตร การประกนคณภาพ การรบรองวทยฐานะ การเทยบโอนหนวยกตทไมไดมาตรฐานและการยอมรบ ขณะเดยวกนการพฒนาทเกดขนอยางรวดเรว ความหลากหลายขององคความร และการเคลอนยายก าลงคนอยางเสร น าไปสการเรยนรทจะปรบตวเขากบความหลากหลายทางวฒนธรรม รวมทงปญหาการครอบง าทางความคด พรอมกบการ ร ไ ม เ ท า ท น ส อ อ อน ไ ลน ท ท า ข น เ พ อ ห ล อก หล ว ง ใ หหลงเชอและเกดความเขา ใจผด ซ งบทบาททภาครฐตองท าความเขาใจและเรยนรวธการส ง เสรมและก ากบดแลใ หแหมาะสม เพ อน ากระแสโลกาภวฒนมาสร า งประ โ ยชน พฒนาผ เ ร ยน เพ ม ข ด ค วามส ามารถของประเทศได เตมประสทธภาพ

ผลกระทบตออดมศกษาคอบทบาทของภาครฐ ในการก าหนดนโยบายการสนบสนนทชดเจน เพอการยกระดบมาตรฐานอดมศกษาของไทยสนานาชาต (World Class University) มรปแบบการจดการศกษาทเปนสากลมากขน ซ ง ห ม า ย ถ ง ก า ร ข ย า ย บ ร บ ท ก า ร แ ข ง ข น ข อ ง ก ล มสถาบนอดมศกษาทมศกยภาพ และความพรอมใหกวางขวางและซบซอนมากขน สรางความชดเจนเรองมาตรฐานการศกษาและมาตรฐานหลกสตรของระบบการเรยนการสอนทแตกตางกนบนศกยภาพของแตละสถาบนอยางเหมาะสมมคณภาพ รวมทงสงเสรมการเคลอนยายอาจารย และนกศกษา ใหมประสบการณในการเรยนการสอน การวจย การท างาน ในตางประเทศ เพอพฒนาบณฑตทมความสามารถทางวชาการและวชาชพ ตลอดจนเชอมโยงทางสงคม สามารถปรบตวเขากบการปฏบตงานบนความหลากหลายทางวฒนธรรมทเพมขน บนโลกยคโลกาภวฒน

62


การข บ เคล อนกา รปฏ ร ปประ เทศ ซ ง หน ง ใ นองคประกอบส าคญคอการปฏรปการศกษา เนองจากประเทศจ าเปนตองเตรยมคนในฐานะทรพยากรหลกใหมศกยภาพ มความพรอม รองรบบรบทใหมของการพฒนา สงผลใหหนวยงานและองคกรตาง ๆ ซงจดตงขนโดยรฏฐาธปตย มาท าหนาทวางแนวทางการปฏรปประเทศ ทงสภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) และสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ไดน าเสนอรปแบบและแนวทางการปฏรปการศกษาทงระบบ รวมทงในระดบอดมศกษา โดยเฉพาะการวางระบบและการปรบระบบบรหารจดการของสถาบนอดมศกษาและหนวยงานก ากบสถาบนอดมศกษาขนใหม ทอยบนพนฐานของหลกธรรมาภบาล เนนคณภาพการเรยนการสอน และการสรางมลคาเพมใหกบประเทศ มการเสนอรปแบบการจดกลมสถาบนอดมศกษารองรบระบบการสนบสนนทรพยากร เพอดงศกยภาพของสถาบนอดมศกษาทเหมาะสมมาขบเคลอนภารกจทตอบสนองตอชมชน สงคม และประเทศ และเสนอแนวคดดงกลาวตอรฐบาลน าไปเปนกรอบในการก าหนดทศทางการปฏรป ขณะทหวใจของการปรบเปลยนบทบาทภาครฐทส าคญถกก าหนดไวภายใตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 โดยก าหนดไวในหมวด 6 มาตรา 65 ใหรฐบาลตองจดท ายทธศาสตรชาตเพอใชเปนทศทางการบรหารประเทศในชวงระยะเวลา 20 ป รวมทง หมวด 16 มาตรา 258 ก าหนดใหด าเนนการปฏรปประเทศในดานตาง ๆ ซงรวมถงดานการศกษา เปนปจจยหนง ท ต อ ง เร งด า เน นการ ท งน ใน 2 มาตรา ได จ ดท า เปนพระราชบญญตมผลผกพน และมบทลงโทษกบทกหนวยงานของรฐใหด าเนนการตามยทธศาสตรชาต 20 ป และทศทาง การปฏรปประเทศทก าหนดไว 11 ดาน เพอประกนว ายทธศาสตรการพฒนาและการปฏรปประเทศจะยงคงขบเคลอนไปในแนวทางทวางไว

บทบาทของกระทรวงศกษาธการในการรองรบ การเปลยนแปลง และเปนการปรบเปลยนทส าคญ สรางประวตศาสตรบทใหมทางการศกษาทเกดขนภายหลงการปฏรปการศกษา พ.ศ. 2542 คอการก าหนดแนวทางในการขบเคลอนการศกษาของประเทศเพอรองรบยทธศาสตรชาต 20 ป “มนคง มงคง ยงยน” ของรฐบาลผานแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 ซงเปนแผนทก ากบการศกษาทกระดบ และทกหนวยงานท เ ก ย ว ข อ ง ก บ ก า ร จ ด ก า ร ศ ก ษ า ใ น ร ะ ย ะ 2 0 ป ข อ งกระทรวงศกษาธการ เพอพฒนาผเรยนตงแตเกดจนจบการศกษาใหมคณลกษณะและทกษะการเรยนรทควรมในศตวรรษท 21 (3Rs8Cs) ประกอบกบเกดแนวคดผลกดนการแยกการศกษาระดบอดมศกษาออกจากกระทรวงศกษาธการและจดตงขนเปนกระทรวงอดมศกษา ซงสอดคลองกบแนวคดของ สนช. เนองจากเลงเหนวาบทบาทของอดมศกษาจะเปนกลไกหนงทส าคญ เปนแหลงสะสมองคความรทน ามาใชเพอการขบเคลอนประเทศใหหลดพนจากกบดกรายไดปานกลาง จงจ าเปนตองมความอสระในเชงการบรหาร และทางวชาการ ใหเกดความคลองตว ในการด า เนน งาน ประกอบกบบรบทของ อดมศกษาม ความแตกตางกบการศกษาในระดบอน ๆ

การปรบเปลยนบทบาทภาครฐ

รฐธรรมนญ

63


ทมา : รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 หมวด 6 แนวนโยบายแหงรฐ มาตรา 65 “รฐพงจดใหม

ยทธศาสตรชาตเปนเปาหมายการพฒนาประเทศอยางยงยนตามหลกธรรมาภบาลเพอใชเปนกรอบในการจดทาแผนตาง ๆ ใหสอดคลองและบรณาการกนเพอใหเกดเปนพลงผลกดนรวมกนไปสเปาหมายดงกลาว การจดทา การกาหนดเปาหมาย ระยะเวลาทจะบรรลเปาหมาย และสาระทพงมในยทธศาสตรชาต ใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทกฎหมายบญญต ทงน กฎหมายดงกลาวตองมบทบญญตเกยวกบ การมสวนรวมและ การรบฟงความคดเหนของประชาชนทกภาคสวนอยางทวถงดวย”

หมวด 16 การปฏรปประเทศ มาตรา 259 “ภายใตบงคบมาตรา 260 และมาตรา 261 การปฏรปประเทศตามหมวดน ใหเปนไปตามกฎหมาย วาดวยแผนและขนตอนการดาเนนการปฏรปประเทศซงอยางนอยตองมวธการ จดทาแผน การมสวนรวมของประชาชนและหนวยงานทเกยวของ ขนตอน ในการดาเนนการปฏรปประเทศ การวดผลการดาเนนการ และระยะเวลาดาเนนการปฏรปประเทศทกดาน ซงตองกาหนดใหเรมดาเนนการปฏรป ในแตละดานภายในหนงปนบแตวนประกาศใชรฐธรรมนญนรวมตลอดทงผลสมฤทธทคาดหวงวาจะบรรล ในระยะเวลาหาป

ใหดาเนนการตรากฎหมายตามวรรคหนง และประกาศใชบงคบภายในหนงรอยยสบวนนบแต วนประกาศใชรฐธรรมนญน

ในระหวางทกฎหมายตามวรรคหนงยงไมมผลใชบงคบ ใหหนวยงานของรฐดาเนนการปฏรป โดยอาศยหนาทและอานาจทมอยแลวไปพลางกอน”

Pic.

ผลกระบทตอบรบทของอดมศกษาท เกดขนคอ ความคาดหวงทจะตองการเหนบทบาทอดมศกษาใหมในฐานะกลไกส าคญ เปนหวรถจกรของการพฒนาประเทศโดยเฉพาะ (New Growth Engines) เพอรองรบการขบเคลอนนโยบาย Thailand 4.0 ควบคกบพนธกจการถายทอดองคความร ความคด และการชน าสงคมโดยอสระและเสมอภาค อดมศกษาตองท าหนาทเปนหวงโซเชอมโยงกบทกภาคสวนทงภาคสงคมและภาคเศรษฐกจใหเกดการถายทอดองคความรน าการพฒนาประเทศอยางจรงจง โดยเฉพาะการใหความส าคญกบการปรบบทบาทของหนวยงานก ากบดแล (Regulator) และหนวยงาน ผ ใหบรการ (Providers) ใหมความชดเจน เกดการถวงดล ลดความทบซอนของหนาท และการสญเปลาของงบประมาณ รวมทงก าหนดแนวทางเพอลดเงอนไขเชงควบคม ใหความส าคญกบการเพมอสระทางการบรหาร และความอสระทางวชาการของสถาบนอดมศกษา ทอยบนความรบผดชอบตอชมชน สงคม และประเทศ ด าเนนการปฏรประบบงบประมาณและรายไดของสถาบ น อ ดมศ กษาซ ง เป นป จจ ยหล ก ขอ งก า รบร หา รสถาบนอดมศกษาทส าคญภายใตหลกการธรรมาภบาล

64


การปฏวต อตสาหกรรมในยคท 4 หรอการพฒนาสอ ต ส าหกร รม 4 . 0 ( Industrial 4.0) ท ใ ช ก ล ไกข บ เคล อ นอตสาหกรรมดวยดจทลเทคโนโลย ขอมลการผลต บรการ และความตองการของลกคาจะถกเชอมตอผานระบบอนเตอรเนต มการน าหนยนต และปญญาประดษฐมาใชเพมขนในภาคอตสาหกรรมทงภาคการผลต และภาคบรการ ซงการผลตสนคาและบรการ จะตอบสนองความตองการของผใชโดยตรง อตสาหกรรม 4.0 จงประกอบดวย 3 องคประกอบหลก คอ 1) Cyber-Physical System 2) Internet of Things และ 3) Cloud Computing ท างานผานโครงข ายขนาดใหญ เช อมโยงไปท วทกมมโลก เกดกลมเปาหมายทหลากหลายเปนฐานขอมลความตองการของลกคาขนาดใหญ (Big Data) จากกรณศกษาของประเทศเยอรมนการน าดจทลเทคโนโลยมาใชสามารถเพม GDP ของประเทศ คดเปนรอยละหนง ปจจบนมผใชอนเตอรเนตทวโลกอยท 3.8 พนลานคนหรอคดเปนรอยละ 51 ของประชากรโลก ขณะทประเทศไทยมผใชอนเตอรเนตทงการใชงานผานคอมพวเตอรและสมารทโฟนรวมทงสน 43 ลานคนคดเปนรอยละ 65 ของประชากรไทย และมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง

ความกาวหนาทางเทคโนโลย

ดงนนการพฒนาของเทคโนโลยและการขยายตวของผ ใชอนเตอรเนตเปนกลไกส าคญการขบเคลอนประเทศเขาสเศรษฐกจดจทล (Digital Economy) และเปดโอกาสเขาถงองคความรทมอยอยางหลากหลายไดตลอดเวลาเปนการสรางสงคมแหง การเรยนรผ านส งคมดจทล ( Digital Society) ประเทศทมความกาวหนาหรอสามารถใชประโยชนทางดจทลเทคโนโลย อยางมประสทธภาพ สามารถสรางนวตกรรม จะเปนประเทศ ทไดเปรยบทางการคาและการเรยนรในยคศตวรรษท 21 จาก การจดอนดบ World Digital Competitiveness Ranking 2016 โดย IMD พบวาประเทศไทยอยในอนดบท 41 จาก 63 ประเทศ ลดลงจากอนดบท 39 ในป 2015 สอดคลองกบการจดอนดบ กา รพฒนาทา งด า น ICT หร อ ICT Development Index โดย ITU พบวาประเทศไทยตกจากอนดบท 79 จาก 175 ประเทศ ในป 2015 ไปเปนอนดบท 82 ในป 2016 ซงแสดงถงนยส าคญ ทสะทอนการพฒนาดานดจทลเทคโนโลยเปนสงส าคญสงผลใหประเทศตาง ๆ ใหความส าคญกบการพฒนาก าลงคน และน าดจทลเทคโนโลยมาใชอยางจรงจง

แผนภาพ 3.16 การพฒนาดานเทคโนโลยสารสนเทศจ าแนกตามภมศาสตร ค.ศ. 2016

แผนภาพ 3.18 ผใชอนเตอรเนตในประเทศไทย พ.ศ. 2556 - 2559

แผนภาพ 3.17 Industrial 4.0

แผนภาพ 3.15 อนดบขดความสามารถในการแขงขนทางดานดจทลของประเทศไทย ค.ศ. 2013 – 2017

41

65


การขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมของประเทศตามนโยบายของรฐบาล ทจะน าเอาเทคโนโลยขนสงทงดจทลเทคโนโลย เทคโนโลยชวภาพ และหนยนตเขามาใชเพอเพมผลผลต สรางมลคาเพมกบสนคาและบรการตาง ๆ ใหสามารถแขงขนไดในเวทโลก รวมทงผลกดนทจะยกระดบทางการศกษาเพอเตรยมก าลงคนของประเทศใหมความพรอมและมทกษะ ทเพยงพอในยคเศรษฐกจดจทลทอตราการแขงขนรนแรง โดยใชประโยชนจากการขยายตวของโครงขายความเรวสงทมตนทน ทถกลง ท าใหสามารถสอสารโตตอบระหวางผสอนและผเรยน ไดอยางรวดเรวในลกษะ Inter Active ในรปแบบขอมล และภาพเคลอนไหว ทหลากหลายผาน Application บน Web 2.0 เกดการปฏรปการเรยนรและเพมประสทธภาพการเรยน การสอนทกระดบการศกษา ชวยใหผดอยโอกาสเขาถงความรตาง ๆเปนแหลงขอมลในการพฒนาคณภาพชวตผพการ ผสงวย เพมเตมทกษะในการประกอบอาชพ ใหมชวตอยอยางเปนสข รวมทงลดตนทนการเขาถงการศกษาระดบอดมศกษา สงผลใหขยายบร ก า ร อดมศ กษา ไป ได ท ว โ ลก เพ อตอบสนอง ความตองการดานการศกษาอยางกวางขวาง ผลกดนใหเกดอดมศ กษา เพ อมวลชน ( Massification) น า ไปส ก า รลด ความเหลอมล าทางการศกษา โดยปรบรปแบบการเรยน การสอนสระบบ E-learning และ Digital Education หรอ MOOCs ทเกดประโยชนกบผเรยนและประชาชนในวงกวาง ม On-line Resource ท ส า ม า ร ถ เ ข า ถ ง ไ ด ใ น ร ป แ บ บ ทหลากหลายทงคอมพวเตอรและสมารทโฟน ซงมผใชอยรอยละ 40.5 ของประชากรในป 2016 ท าใหผเรยนเขาถงแหลงความรไดทกททกเวลา และน าไปใชเปนเครองมอส าหรบนกวจยเขาถงแหลงขอมลและความรไดอยางรวดเรว เกดเครอขายเชอมโยงองค ค ว ามร ค ว าม เช ย วช าญ ก า ร เ ร ยนการสอนและ การเคลอนยายอาจารยและนกศกษา เพอสรางสงคมแหง การ เร ยนร ( Knowledge Economy) น า ไปส ก า รพฒนาทรพยากรมนษยของประเทศ ต งแตการมใช การใชเปน การแกปญหาได จนไปสการสรางมลคาเพมจากนวตกรรม

ดจทล เทคโนโลยสรางผลกระทบตออดมศกษา ทคอนขางรนแรง สถาบนอดมศกษาจะตองปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงโดยเฉพาะการบรหารจดการ และหลกสตร การเรยนการสอนทปรบเปลยนใหสอดรบกบการเกดโอกาส ทางธรกจใหม ๆ รวมทงอาชพทเปลยนแปลงตามทศทางของกระแสโลก บณฑตตองปรบตวและมทกษะทางดจทลเทคโนโลยทเพยงพอ สถาบนอดมศกษาตองด าเนนการปฏวตการเรยน การสอนโดยยดผ เรยนเปนศนยกลางของการเรยนร และสอดคลองกบความตองการของผ เรยน (Student-Centric) โดยเฉพาะลกษณะคนใน GEN-Z ท เกดในยคเทคโนโลย มความคดสรางสรรค คนหาเหตผลดวยตนเอง และไมตดยดกบกฎระเบยบ ซงอาจไมจ าเปนตองการใบปรญญาบตรอกตอไป รวมทงใชเปนเครองมอสรางกลไกเชอมโยงองคกรทงภายใน และนอกประเทศ ภาคอตสาหกรรม ศษยเกา เกด Social Engagement ท แปลงพนธกจของสถาบนไปสภาคส งคม สรางสงคมใหเขมแขง โดยบทบาทภาครฐตองใหการสนบสนน ในระดบทเหมาะสมกบความตองการ เกดเครอขายความเรวสงเพอการศกษาและการวจย สงเสรมการใชฐานขอมลความรรวมกนระหวางสถาบนอดมศกษาใหเกดประสทธภาพใน การบรหารจดการ และการใชทรพยากรอยางคมคาของสถาบนอดมศกษาอยางแทจรง

แผนภาพ 3.19 รอยละของประชากรไทยตงแตอาย 6 ป ขนไปทใช ICT ตงแต พ.ศ. 2555 - 2559

66


สภาพแวดลอมภายในระบบอดมศกษา

คณภาพการศกษาระดบอดมศกษา

คณภาพการศกษา คอ มมมองทแสดงใหเหนท งความส า เร จและความไม ส า เร จของการจ ดการศ กษาระดบอดมศกษาจากอดตทผานมาและอาจสงผลตอไปในอนาคต โดยเฉพาะในเรองคณภาพของบณฑตและคณภาพดานการวจย

ดานคณภาพของบณฑต แมว าในภาพรวมระบบอดมศกษาสามารถผลตบณฑตทมคณภาพและเปนปจจยส าคญในการพฒนาประเทศไดอยางตอเนอง แตมรายงานเกยวกบปญหาแรงงานทสะทอนคณภาพของบณฑต เชน ในป พ.ศ. 2556 มความตองการแรงงานระดบปรญญาตรจ านวน 45,000 คน ซงสถานประกอบการไมสามารถคดเลอกและบรรจแตงตงได แตในขณะเดยวกนกลบพบวามผส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรกวา 75,000 คน วางงาน แสดงใหเหนความไมสอดคลองของคณภาพของบณฑตกบความตองการของตลาดแรงงาน จากการศกษาตดตามพฒนาการของระดบความสามารถของบณฑตตงแตป พ.ศ. 2550 ถง พ.ศ. 2556 พบวา มชองวางระหวางระดบความสามารถบณฑตกบความตองการของนายจางเพมขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะความสามารถในการแกไขปญหา ความสามารถในการใชคอมพวเตอร และความสามารถในการใชภาษาองกฤษ ซงในขอเทจจรงแลวนายจางเองใหความส าคญกบความสามารถทางดานทกษะทวไป (Soft Skills) ซงรวมถงความซอสตย การตรงตอเวลา และความกระตอรอรนในระดบทสงขน มมมองของสถานประกอบการยงเหนวา สถาบนอดมศกษายงมไดใหความส าคญกบการเตรยมบณฑตเขาสตลาดแรงงานอยางจรงจง โดยใหความส าคญกบหลกสตรและการจดการเรยน การสอนใหครบตามทก าหนดไวในหลกสตร จงท าใหคณภาพของบณฑตมความแตกตางหลากหลายระหวางสถาบนและ การตอบสนองตอความตองการของสถานประกอบการทแตกตางกน

ด านการวจย ใ นภาพ รว ม พ บว า ผ ล ง านวจ ย ทตรวจสอบจากรายงานการพมพเผยแพรเปนผลงานทางวชาการผานวารสารทางวชาการในระดบชาตและระดบนานาชาตมแนวโนมเพมมากขน แตการผลตผลงานทางวชาการดงกลาวยงกระจกอยเพยงบางสถาบน ในขณะทบางสถาบนไมมผลงานทางวชาการเผยแพรทงในระดบชาตและนานาชาตเลย คณภาพดานการวจย ถาจะพจารณาในมตของการสรางทรพยสนทางปญญา การน าผลการวจยไปถายทอดหรอน าไปใชประโยชนเพอการพฒนาประเทศ การสรางและพฒนานกวจย การท าวจยรวมกบภาคเอกชน ตลอดจนการพฒนาสรางสรรคนวตกรรม พบวา มลกษณะทไมแตกตางกนกบการเผยแพรผลงานทางวชาการซ งมลกษณะกระจกตวและมจดเนน ทแตกตางกนตามเอกลกษณของแตละสถาบน (ดรายละเอยด ในบทท 5) นอกจากนยงพบวา อาจารยในสถาบนอดมศกษาสวนใหญมศกยภาพดานการวจยต า มปญหาความสมดลยระหวางภาระงานสอนกบภาระงานวจย ซ งผทรงคณวฒเสนอแนะวา สถาบนทมศกยภาพดานการวจยสงจะตองใหความส าคญกบการสรางนกวจยระดบปรญญาเอกหรอระดบหลงปรญญาเอกมากยงขน

การจดอนดบ (University Ranking) สามารถสะทอนคว า มห มา ยขอ งคณภา พกา ร ศ กษ า ร ะด บ อ ด มศ กษ า ไดเชนเดยวกน โดยเฉพาะการจดอนดบระดบนานาชาต ในอดตทผานมา พบวา สถาบนอดมศกษาของไทยจ านวน 8 แหง จากสถาบนอดมศกษาของรฐ 156 แหง อยในเวทการแขงขนระดบโลกและระดบเอเชย ผลการจดอนดบดงกลาวเกดจาก ผลการด าเนนงานของสถาบนดงกลาวในอดต ซงเปนไปตามสภาพปกตมไดมการวางแผนหรอก าหนดเปาหมายและไดรบการสนบสนนเปนพเศษจากรฐบาลเพอการจดอนดบแตอยางใด จากการจ ดอนด บมหาวทยาล ย โลกท ผ านมาจ งพบว า มหาวทยาลยไทยมแนวโนมลดลงจากการจดอนดบของ QS และ THE อย า ง ไ รก ต าม ก า รจ ด อ นด บ ใน ระด บส า ขา ว ช า (Disciplines) พบวา หลายสาขาวชาของมหาวทยาลยไทยอยในอนดบทด จงเปนแนวโนมทควรตดตาม การจดอนดบโลกยงคงเปนไปตามกระแสโลกาภวตน ประเดนเกยวกบเกณฑ (Criteria) การประเมนไดมการพฒนาปรบเปลยนสอดคลองกบทศทาง การพฒนามหาวทยาลยทเปนสากลมากยงขนและเชอวาจะเปนประโยชนตอการพฒนาสถาบนอดมศกษาของประเทศในระยะยาว

แผนภาพ 3.20 รอยละของจ านวนหลกสตรท QA ผานการก ากบมาตรฐาน ระดบหลกสตร

67


ผลกระทบการวเคราะหมตคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา เมอเปรยบเทยบกบแนวโนมความตองการใน การพฒนาประเทศในอนาคต พบวา คณภาพการศกษาเปนปจจยทส าคญทสดทตองก าหนดแนวคดใหมในเรองคณภาพการศกษา ตลอดจนแนวคดเรองมาตรฐานการศกษา โดยควรพจารณาใหความส าคญในประเดนดงตอไปน

การก าหนดมาตรฐานอดมศกษาใหม หมายความรวมตงแตการปรบแนวคดเรองมาตรฐานการศกษา ซงตองเปนมาตรฐานเดยวนน อาจไมสอดคลองกบความหลากหลายของสถาบนอดมศกษาและความตองการของภาคผใชบณฑตและผลงานวจย เปาหมายในระยะยาวจงตองใหความส าคญกบ การยกระดบคณภาพการศกษาระดบอดมศกษาใหสงขน อยางนอยตองใหทดเทยมประเทศพฒนาแลว โดยมงเนนศกยภาพ ซงประกอบดวยองคความร ทกษะ และคณลกษณะอนพงประสงคของบณฑตท ตอบสนองความตองการใน การพฒนาประเทศในมตทแตกตางกน ประเดนส าคญจงเกยวของกบการก าหนดมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษาใหม มาตรฐานผลการเรยนร มาตรฐานหลกสตร ตลอดจนการวดและประเมนผลการศกษา

การจดกลมเชงยทธศาสตรของสถาบนอดมศกษา การจดกลมยทธศาสตรของสถาบนอดมศกษา หมายถง การก า หนดจ ด ย น จ ด เ น น ตลอดจนพ น ท ใ ห บ ร ก า รขอ งสถาบนอดมศกษาใหชดเจนวามความมงหมายในดานการผลตก าลงคน การผลตผลงานวจย การถายทอดเทคโนโลยอยางไร ซงจะมความแตกตางกนตามผลงาน (Performance) และศกยภาพ (Potential) ของสถาบนแตละแหง ซงตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศทแตกตางกน

การประกนคณภาพและการประเมนคณภาพ ระบบการประกนคณภาพจะตองปรบปรงใหสอดคลองกบผลงานและศกยภาพตามกลมเชงยทธศาสตรของสถาบนอดมศกษา การประเมนคณภาพหรอประเมนทกษะของบณฑตจะตองไดการพฒนาใหเปนสวนส าคญของระบบอดมศกษา เพอรายงานตอสาธารณะวา ณ เวลานน ๆ บณฑตมศกยภาพในดานตาง ๆ มากนอยเพยงใด และจะเปนขอมลส าคญในการก าหนดนโยบาย การแกไขปญหา และสามารถสรางความเชอมนวาในอนาคต จะมทรพยากรมนษย ซงเปนปจจยของการเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศระดบโลก

การปฏรปการจดการเรยนการสอน การสรา งมาตรฐานใหม เพอยกระดบคณภาพอดมศกษาจะขนอยกบความสามารถในการปฏรปการเรยนการสอน ดวยแนวความคดหรอทฤษฎการเรยนรใหมในศตวรรษท 21 และอทธพลของเทคโนโลยดจทลกบการสรางระบบรองรบการพฒนาวชาชพ ดานการสอนและการพฒนานกศกษาใหม ท าใหคณาจารย ได เ ร ยนร และพฒนาตนเองตามเกณฑมาตรฐานสากล ในระดบอดมศกษา ตลอดจนการจดการศกษาบรณาการกบ กา รท า ง า น (Work Integrated Education) ห ร อ กา ร ใ หนกศกษาไดมโอกาสเขาไปท างานกบภาคเอกชน และท างานวจยเพอตอบโจทยของภาคการผลต (Talent Mobility) จะท าใหการผลตบณฑตมไดมงเพอปรญญาบตร แตมงเนนการท างานและการสรางงาน น าไปสการพฒนาประเทศทยงยน

68


การเขาถงบรการอดมศกษา

จากการขยายตวของระบบอดมศกษาในชวง 20 ปทผ านมา ท า ใ หจ านวนสถาบน อดมศกษาท งภาคร ฐและภาคเอกชนมการขยายตวเพมมากขน สามารถใหบรการการศกษาระดบอดมศกษาเพมมากขนดวย ท าใหระบบอดมศกษาของประเทศเปลยนจากการศกษาเพออภสทธชน (Elite Education) ไปสการศกษาเพอมวลชน (Mass Education) ต ว ช ว ดท ส า คญป ระกอบด วย อ ตราการ เ ขา เ ร ยนในระดบอดมศกษา (Higher Education Enrollment Rate) หมายถง อตราสวนของจ านวนนกศกษาทก าลงศกษาในระดบอดมศกษา (โดยไมจ าแนกอาย) ตอจ านวนประชากรรวมของประเทศ อาย 18-22 ป และในบางกรณอาจใชอตราสวนของจ านวนนกศกษาทก าลงศกษาในระดบอดมศกษาตอประชากร 100,000 คน

ในป พ.ศ. 2557 ระบบอดมศกษาของประเทศใหบรการแกนกศกษารวมทงสน 2.4 ลานคน เมอเทยบกบประชากร วยอดมศกษา (อาย 18 -22 ป) พบวา อตราการเขาเรยน ในระดบอดมศกษารอยละ 51 ซงถอวาอยในระดบสงพอสมควร เมอเทยบกบรอยละ 36 ของประเทศมาเลเซย และรอยละ 32 ของประเทศอนโดนเซย และในขณะเดยวกน จากจ านวนนกศกษาระดบอดมศกษาดงกลาว เมอเทยบกบประชากร 100,000 คน พบวา ระบบอดมศกษาของประเทศสามารถใหบรการไดในอตรา 3,565 คน เมอเทยบกบประเทศญปนสามารถใหบรการได 3,041 คน อยางไรกตาม อตราการเขาเรยนในระดบอดมศกษายงแสดงใหเหนความสามารถของระบบอดมศกษา ในการ ใ หบร กา รแก ป ระชากรนอกว ย เ ร ยนระดบอดมศกษา (Non-Higher Education Age-group) เชน อตราเขาเรยนในระดบอดมศกษาของประเทศสาธารณรฐเกาหล รอยละ 98 ประเทศสหรฐอเมรกา รอยละ 94 ประเทศญปน รอยละ 61 เปนตน

จ านวนนกศกษาสวนใหญ (รอยละ 85) ศกษาในสถาบนอดมศกษาภาครฐ จ านวนนกศกษาสวนนเหลอ (รอยละ 15) ศกษาในสถาบนอดมศกษาเอกชน

จากการวเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรในอนาคต พบวา จ านวนประชากรวยอดมศกษา (อาย 18-22 ป) มแนวโนมลดลงจากป พ.ศ. 2557 จ านวน 4.82 ลานคน เหลอ 3.62 ลานคนในป พ.ศ. 2575 หรอลดลงประมาณ 1.20 ลานคน ดงนน จงนาจะเกดผลกระทบอยางรนแรงตอระบบอดมศกษาของประเทศ และจากการตดตามจ านวนนกศกษาใหมตงแตป พ.ศ. 2550 จนถงป พ.ศ. 2557 พบวา ในภาพรวมไมมการขยายตว หรอมการขยายตวเพยงเลกนอย โดยพจารณาจากจ านวนนกศกษาใหมป พ.ศ. 2550 จ านวน 572,517 คน เทยบกบป พ.ศ. 2557 จ านวน 579,976 คน และพบวา สถาบนอดมศกษาบางแหงรบนกศกษาใหมไดนอยกวาเปาหมายทก าหนด สถาบนอดมศกษาหลายแหงก าลงปรบยทธศาสตรการรบนกศกษา เพอรกษาสถานภาพการผลตบณฑตของตนเองไว

ในระยะ 20 ป (ภายในป พ.ศ. 2579) ไดมการประมาณการวา อตราการเขาเรยนในระดบอดมศกษาจะอยในระดบรอยละ 60 ซงสงกวาทเปนอยในปจจบน แตดวยเหตทจ านวนประชากรวยอดมศกษา (อาย 18-22 ป) จะลดลงเหลอประมาณ 3,618,000 คน จงประมาณการวาจะมนกศกษารวมในระดบศกษาประมาณ 2,206,000 คน หรอตงแตปจจบนจะมจ านวนนกศกษาระดบอดมศกษาลดลงปละประมาณ 15,000 คน ซ ง จ ะ เ ก ด ผ ลกระทบ ทา งต รง ต อ ก า รบ ร ห า รขอ งสถาบนอดมศกษาและการตอบสนองความตองการทรพยากรมนษยเพอการพฒนาประเทศในอนาคต

แผนภาพ 3.21 จ านวนนกศกษาใหมทกระดบในสถาบนอดมศกษาสงกด ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ป พ.ศ. 2550 - 2557


69


แผนภาพ 3.22 ปรามดโครงสรางประชากรไทย ป พ.ศ. 2537 เทยบกบ ป พ.ศ. 2557

ความเสยงทางการเงน สถาบนอดมศกษาจะเผชญกบความเสยงทางการเงน แมจะเปนสถาบนอดมศกษาของรฐ กต าม อน เน องมาจากการลดลงของจ านวนนกศกษา สถาบนอดมศกษาตองปฏรประบบการเงนและงบประมาณเพอสรางความหลากหลายของแหลงเงนทนทมไดขนอยกบจ านวนนกศกษาแต เพ ยงด านเดยว การปรบ เปล ยนกลยทธ ใน การด าเนนการตามพนธกจใหตอบสนองความตองการของกลม ผไดประโยชนทหลากหลายตลอดจนการบรหารจดการทรพยสนทางปญญา การบรหารจดการงานวจย การสรางสรรคนวตกรรม จงเปนชองทางใหมทท าใหสถาบนอดมศกษาสามารถขจดหรอลดความเสยงทางการเงนในอนาคตได

ผลกระทบส าคญทจะเกดทสงผลตอการจดการศกษาระดบอดมศกษาของประเทศ ประกอบดวย

โอกาสการเขาถงบรการการอดมศกษา ในดานผรบบรการหรอนกศกษาจะมโอกาสเขาถงบรการการอดมศกษาไดสงขน จากการปรบอตราการเขาเรยนในระดบอดมศกษาจากรอยละ 51 เปนรอยละ 60 ในขณะเดยวกน สถาบนอดมศกษาจะเกดการแขงขนในดานคณภาพมากยงขน เพอสรางแรงจงใจใหนกศกษาเลอกเขาศกษาในสถาบนของตน จ าเปนตองปรบทศนคตในการศกษาตอระดบอดมศกษาทมไดมงเพอปรญญาเปนหลก แตตองมงเพอการพฒนาศกยภาพการเรยนรเพอพงตนเอง และสรางความเขมแขงใหชมชน สถาบนอดมศกษาจะตองปรบชองทางการเขาถง อดมศกษาใหหลากหลาย สอดคลองกบความตองการของผเรยนทอยนอกวยอดมศกษา (Non Age group) และใหความส าคญกบการเรยนรตลอดชวต (Life-Long Learning) ตลอดจนนกศกษาตางชาต

การปรบยทธศาสตรของสถาบนอดมศกษา การลดลงของจ านวนนกศกษา ซงเปนผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากร เปนโอกาสดทสถาบนอดมศกษาจะตองปรบยทธศาสตร (Reprofiling) ใหเหนจดเนน จดยน และ การตอบสนองตอยทธศาสตรชาต สรางแรงจงใจใหเกด การปฏรปการเรยนการสอน การพฒนาหลกสตรใหน าสมย ใหกลมผมสวนไดสวนเสยเขามามสวนรวมในการจดการเรยนการสอน และการประเมนผลการเรยนอยางจรงจง ตลอดจน การสรางความรวมมอกบสถาบนอดมศกษาในตางประเทศ ในการยกระดบคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษา

70


ความเทาเทยมและความเปนธรรม ถงแมว าระบบอดมศกษาของประเทศสามารถใหบรการการอดมศกษาแกประชากรไดเปนจ านวนมากและพฒนาไปสอดมศกษาเพอมวลชนแลวกตาม แตถาพจารณา ในดานความเทาเทยมและความเปนธรรมในสงคมแลวยงมขอสงเกตบางประการทตองพจารณาปรบปรงเพอเสรมสรางความเทาเทยมและความเปนธรรมในการเขาถงบรการ การอดมศกษาเพมมากขน

ความแตกตางทางเพศ จากการวเคราะหขอมลนกศกษาเบองตน พบวา ในปการศกษา พ.ศ. 2558 จากจ านวนนกศกษาระดบอดมศกษารวมทงประเทศเปนนกศกษาเพศหญง รอยละ 62.5 และเปนนกศกษาเพศชาย รอยละ 37.5 เมอเปรยบเทยบกบประชากรทงประเทศในปเดยวกน พบวา จากจ านวนประชากรทงหมดเปนประชากรเพศหญง รอยละ 50.8 และเปนประชากรเพศชาย รอยละ 49.2 ในดานประชากร ทงประเทศ พบวา สดสวนของเพศหญงและเพศชายมไดแตกตางกนมากนก และนกศกษาระดบอดมศกษา พบวา สดสวนของนกศกษาเพศหญงมแนวโนมสงกวาสดสวนของนกศกษาเพศชายอยางชดเจน แตอยางไรกตามยงไมมผล การศกษาวจยทยนยนชดเจนวาความแตกตางทางเพศมผลตอความเทาเทยมและความเปนธรรมในโอกาสการเขาถงบรการการอดมศกษาหรอไม

โอกาสการเขาถงบรการการอดมศกษาคณภาพสง จากการว เคราะหมขอสง เกตท ว า สถาบนอดมศกษาทมคณภาพสงสามารถคดเลอกนกศกษาเกงเขาเรยน และนกศกษาเกงเหลานนมกจะมาจากครอบครวผมรายไดสง ซงสามารถดแลบตรหลานใหไดรบการศกษาขนพนฐานทมคณภาพได จงท าใหนกศกษาทมาจากครอบครวผมรายไดต ากวารายไดปานกลาง มโอกาสเขาถงการศกษาระดบอดมศกษาทมคณภาพสงนอยลง ผมาจากครอบครวทมรายไดสงยงไดรบประโยชนจากการทตองรบผดชอบคาใชจายทางการศกษาทต ากวา อนเนองมาจากสถาบนอดมศกษาคณภาพสงเหลานนมกเปนสถาบนอดมศกษาของรฐทมคาเลาเรยนต ากวา เนองจากการอดหนนจากรฐ

กองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) ในหลกการแลว กยศ. เปนกลไกของรฐในการสรางความเทาเทยมและ ความเปนธรรม เพอการเขาถงบรการการอดมศกษา โดยเฉพาะนกศกษาทมาจากครอบครวผมรายไดนอย ในระยะเวลาทผานมา กยศ. ตองประสบปญหาจากกรณทผกยมจ านวนมากไมช าระคนเงนกเมอครบก าหนด ท าให กยศ. ไมสามารถน าเงนทช าระคนไปหมนเวยนใหผกรายใหมได และตองอาศยเงนงบประมาณแผนดนเพมเตมเปนประจ าทกป เพอรกษาความเทาเทยมและความเปนธรรมในโอกาสการเขาถงการศกษาระดบอดมศกษาตามวตถประสงคของกองทน อยางไรกตามสาเหตสวนหนงของปญหานคอ การไมมงานท า หรอ การท างานต าระดบ ซงไดคาตอบแทนไมเพยงพอในการด ารงชพและช าระคนเงนกยม เพอการศกษา กรณนก าลงเปนปญหาระหวางการเพมโอกาสและความเปนธรรมทางการศกษาใหแกครอบครวผมรายไดนอยกบการไดรบการศกษาอยางมคณภาพทสามารถสรางงาน สรางรายไดใหแกผส าเรจการศกษา ซงหากไมไดรบการแกไข กองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) จะมใชกลไกในการยกระดบสถานภาพทางเศรษฐกจของครอบครวผมรายไดนอยแตจะเปนการเพมภาระทางเศรษฐกจและสงคมอยางตอเนอง

แผนภาพ 3.24 เปรยบเทยบจ านวนผวางงาน จ าแนกตามระดบการศกษาทส าเรจ

สดสวนนกศกษาชาย : หญง

37.5

62.5

:

1 : 100,000 คน

แผนภาพ 3.23 สดสวนนกศกษาชายตอนกศกษาหญง ปการศกษา พ.ศ. 2558

แผนภาพ 3.25 จ านวนคนจน จ าแนกตามวฒการศกษา พ.ศ. 2560

71


การศกษาส าหรบผพการ ระบบอดมศกษาของประเทศขณะน เปดกวางและใหความเปนธรรมตอผพการ มากยงขน ปญหาพนฐานคงจะอยทระบบอดมศกษามความรความเขาใจในการจดการศกษาส าหรบผพการมากนอยเพยงใด เพราะการจดการศกษาระดบอดมศกษาคอการจดการศกษาแบบการเรยนรวม หมายความวา นกศกษาผพการจะตองเรยนรวมกบนกศกษาปกต แตสถาบนอดมศกษาจะตองจดระบบ การสนบสนนใหผพการประเภทตาง ๆ สามารถเรยนร เชนนกศกษาปกตได ระบบสนบสนนดงกลาวจะแตกตางกน ตามศกยภาพและความสามารถของผพการแตละคน ดงนน ความเทาเทยมและความเปนธรรมในกรณของผพการคอ ขดความสามารถของสถาบนอดมศกษาในการจดระบบสนบสนนใหผพการสามารถเรยนรไดอยางเทาเทยมกบนกศกษาปกต

ผลกระทบ ประเดนความเทาเทยมและความเปนธรรมโดยทวไปแลวมใชปญหาหลกในระบบอดมศกษา แตการพจารณานโยบายในระยะยาวคงตองใหความส าคญกบการปรบตว เพ อ สงเสรมใหกลไกการสนบสนนความเทาเ ทยมและ ความเปนธรรมของภาครฐ สามารถท าหนาทอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) ตองรวมมอกบสถาบนอดมศกษาในการจดการศกษาทใหความส าคญกบการมงานท าของบณฑตทกระดบทกประเภทควบคกบการจดระบบการคดเลอกผก เพอใหมจตส านกใน ความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว และประเทศชาตทตองศกษาใหส าเรจและมงานท า

อกประการหนงระบบอดมศกษาควรสรางกลไกในการสนบสนนสงเสรมใหนกเรยนจากผมรายไดนอยตามนโยบายของรฐคอ กลมครอบครวผมรายไดนอย รอยละ 40 แรก (B40) ไดมโอกาสเขาถงบรการอดมศกษาทเทาเทยมและเปนธรรม ผานระบบการคดเลอกเขาศกษาตอระดบอดมศกษาทม ความหลากหลายและไดรบการสนบสนนจากสถาบนอดมศกษาอยางตอเนอง ตงแตการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย จนสามารถมงานท า

ภาครฐควรใชกลไกทางการเงนและงบประมาณผานสถาบนอดมศกษาเพอจงใจใหสถาบนอดมศกษาคณภาพสงคดเลอกผดอยโอกาสและผทมาจากครอบครวผมรายไดต า (B40) เขารบการศกษาในสถาบนคณภาพสงมากยงขน พรอมทงสงเสรมกจกรรมพนธกจสมพนธทงในเชงเศรษฐกจ สงคม และชมชนใหมากขน (Social Engagement)

72


ประสทธภาพการบรหาร

ประสทธ ภาพของการบรหาร เปนประ เดนท มความส าคญและส งผลกระทบต อกา รด า เนน ง านของสถาบนอดมศกษาทรนแรงมาก ระบบอดมศกษาของประเทศไทยมกมองประเดนประสทธภาพอยทความคลองตวในการบรหารจดการมากกวาความคมคาและความเหมาะสมของตนทนใน การจดการศกษาเมอเปรยบเทยบกบคณคาของผลลพธทได ปญหาน เกดขนทงในระดบนโยบายและระดบปฏบต ซงมประเดนทผทรงคณวฒวเคราะหไวดงตอไปน

ระบบการวางแผนทง ระดบนโยบายและระดบสถาบนไมสอดคลองกบระบบการจดสรรเงนงบประมาณอดหนนสถาบนอดมศกษา ทงสองระบบเปนกลไกทแยกสวนผมอ านาจหน าท ก าหนดนโยบายและแผนกบผ มอ านาจหนาท ใน การจดสรรเงนงบประมาณอดหนนตางยนยนในความถกตองเ ห ม า ะ ส ม โ ด ย อ า ศ ย น โ ย บ า ย ข อ ง ร ฐ บ า ล เ ป น ห ล ก ความไมสอดคลองนนท าใหสถาบนอดมศกษาเลอกทจะท างานตามงบประมาณทไดมากกวานโยบายและแผนทก าหนดและ ขาดการการท างานทกอใหเกดผลสมฤทธในระยะยาว

ประสทธภาพของระบบอดมศกษา

ขาดระบบประเมนประสทธภาพและประสทธผล การด าเนนงานในระบบอดมศกษา ท าใหขาดขอมลหลกสตรและการวจย การด าเนนงานของสถาบนอดมศกษาในภาพรวมวา เกดประสทธผลตามเปาหมาย (แผน) ทก าหนดมากนอยเพยงใด โดยเช อว าระบบการประกนคณภาพภายในและระบบ การประเมนคณภาพจากภายนอกทมการรบรองดวยนน เปนเครองชความส าเรจของระบบอดมศกษาทเพยงพอแลว แตทจรงระบบดงกลาวนนเปนเพยงการประกนคณภาพทเนนกระบวนการและผลผลตบางสวนไมสามารถชน าใหเหนความส าเรจของอดมศกษาทงระบบได

ขาดระบบสารสนเทศอดมศกษาทมคณภาพถกตองและ ท น ส ม ย เพ อ ก า หน ดน โ ยบ ายก า ร ว า ง แผน แล ะ การประเมนผลในระบบอดมศกษา มการพฒนาระบบสารสนเทศแบบแยกสวนตามวตถประสงคเฉพาะดาน จงท าใหขาดการวเคราะหขอมลเพอใหไดสารสนเทศอดมศกษาท เปนประโยชนและเปนปจจบน (Real time)

ประสทธภาพของผลผลตในระบบอดมศกษา

ขาดการวเคราะหดชนประสทธภาพการผลตบณฑต เชน อตราการออกกลางคน อตราการส าเรจการศกษา อตราก า ร ค ง อ ย ต ล อ ด จ น ค ว า ม ส ญ เ ป ล า ท า ง ก า ร ศ ก ษ าระดบอดมศกษา

ขาดระบบการประเมนผลดานการวจยในภาพรวม ของประเทศ ท าใหการรบรสถานภาพการพฒนาองคความร ในสาขาวชาตาง ๆ ขาดความชดเจน การลงทนดานการวจยประยกตทมงเนนการใชประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และชมชน ขาดการตดตามจนถงระดบการรบรผลกระทบ

ประสทธภาพในการบรหารสถาบนอดมศกษา

ประสทธภาพในการบรหารสถาบนอดมศกษามกจะใหความส าคญกบความอสระและคลองตวในการบรหารตลอดจนการพฒนาไปสสถาบนในก ากบของรฐเปนสวนใหญ ท าใหประสทธภาพการบรหารในแนวความคดเกยวกบการบรหาร ทน าไปสผลส าเรจโดยใชทรพยากรดานตาง ๆ อยางประหยด คมคา มตนทนท เหมาะสม ทนเวลา และมคณภาพไดรบความส าคญนอยลง ทงนอาจเนองจากระบบการจดสรรเงนอดหนนและการก ากบดแลจากภาครฐยงไมสรางเงอนไข อยางเพยงพอในการกระตนใหสถาบนอดมศกษาโดยเฉพาะ ในภาครฐตองพฒนาประสทธภาพในการบรหารอยางจรงจง ระบบบรหารสถาบนอดมศกษาจงมลกษณะทออนแอไมทนสมยและปรบตวลาชาในการตอบสนองความเปลยนแปลงของสงคมและโลกาภวฒน ในบางกรณทภาครฐผอนคลายกฎระเบยบ เชน การจดตงสวนงานภายในโดยอ านาจของสภาสถาบน ท าใหเกดการขยายตวของสวนงานภายในมากมายจนเกนความจ าเปนประกอบกบการขาดการวางแผนดานก าลงคนจงกลบเปนปญหาดานงบประมาณของสถาบนในเวลาตอไป

73


การพฒนากลไกการก ากบดแลระบบอดมศกษา การพฒนาอดมศกษาในระยะยาวตองใหความส าคญกบประสทธภาพการบรหารงานในระดบสถาบน ใหมากทสด ในหลกการสถาบนอดมศกษาตองมอสระและความคลองตว ในการบรหารกจการภายในของตน เพอตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศตามเอกลกษณ ความเชยวชาญ และ ความพรอมของแตละสถาบนสอดคลองกบหลกนตธรรม จงเปนหนาทของแตละสถาบนทตองบรหารจดการใหบรรลเปาหมายดงกลาว ทงนยอมขนอยกบกลไกการก ากบดแลจากภาครฐทจะกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในระดบสถาบนได กลไกดงกลาวควรเรมตนจากการสรางความเชอมโยงสอดคลองระหวาง การก าหนดนโยบายกบการจดสรรงบประมาณแผนดนและ การประเมนผลงานในระบบอดมศกษา การจดสรรงบประมาณจะตองมเงอนไขทสอดคลองกบผลผลตหรอผลลพธอนเปนจดประสงคของนโยบายประกอบกบการประเมนผลงานทเปนกลไกบงชความส าเรจของระบบอดมศกษาทมประสทธภาพ

ความมอสระและคลองตวของสถาบนอดมศกษา รฐตองใหความส าคญกบการพฒนาใหสถาบนอดมศกษาสามารถบรหารจดการโดยอสระและมความรบผดชอบตอความส าเรจและความอย รอดของตนเองใหมากทสด สามารถพฒนา ระบบบรหารท เหมาะสมกบบรบทและศกยภาพของตนใน การตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ โดยรฐควรก าหนดก ลมยทธศาสตร (University Strategic Profiles) ทแสดงถงทศทางการด าเนนภารกจของสถาบนและศกยภาพทมความเปนไปไดสงสดทสามารถตอบสนองความตองการ ตามยทธศาสตรทแตกตางกน และใชกลไกการก ากบดแลระบบอดมศกษาทพฒนาขนใหมในการสรางแรงจงใจและสนบสนนสถาบนใหพฒนาไปไดอยางมประสทธภาพ

ผลกระทบ

74


การตอบสนองกบบรบททเปลยนแปลง

การผลตก าลงคนไมสอดคลองกบความตองการ ท เปลยนแปลงไป จากสถานการณทสถานประกอบการ ยงขาดแคลนก าลงแรงงานระดบปรญญาตรเปนจ านวนมาก แตกมบณฑตจ านวนมากเชนกนทไมสามารถหางานท าได ประเดนนอาจจะเกดจากความลาชาในการปรบเปลยนหลกสตรตลอดจนการจดการเรยนการสอนใหทนสมยกบความตองการ ทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวหรออาจเกดจากความพรอม ในการวเคราะหหรอคาดการณความตองการในอนาคตและ การลดปญหาความซ าซอนในการเปดสอนหลกสตรตาง ๆ ของสถาบนอดมศกษา จากขอเทจจรงทวาการผลตก าลงคนทกวนนเปนไปตามวตถประสงคทสถาบนก าหนดแตไมมใครรไดวา ความตองการทกษะ ความร และทศนคตในอนาคตเมอส าเรจกา รศ กษาแล วจะ เป น เช น ไ ร ไ ม ม ใ ค รร ว า เทค โน โลย จะเปลยนแปลงวถชวตในการประกอบอาชพไปอยางไร ประเดนนจะมผลกระทบตอความสามารถในการวางแผนองครวม เพอออกแบบหลกสตรในอนาคต ใหเนนการสรางทกษะ และทศนคต ตลอดจนวธการเรยนรในอนาคตอนเนองจากอทธพลของเทคโนโลยดจทล

สถาบนอดมศกษามความรบผดชอบในการปฏบตพนธกจใหตอบสนองตอความตองการของสงคมและนโยบายของรฐ ในการพฒนาประเทศ ในขณะทปจจยภายนอกตาง ๆ มความเปลยนแปลงอยางรวดเรวและตอเนอง สถาบนอดมศกษา บางแหงจงมปญหาในการปรบกลไกการบรหารใหทนตอ ความเปลยนแปลงหรอมความลาชาในการตอบสนองตอ การเปลยนแปลงของสงคมและโลกาภวตน โดยมประเดนทควรพจารณาดงตอไปน

การวจยทมงเนนประโยชนทางวชาการกบประโยชนเช งพาณชย นบว า เปนการเปล ยนแปลงทส าคญ เม อสถาบนอดมศกษาตองท าหนาทกลไกขบเคลอนการเจรญเตบโตของประเทศ (New Growth Engines) ซงตองปรบบทบาท ดานการวจยใหเกดดลยภาพระหวางการวจยเชงวชาการและการวจยเชงประยกต อยางไรกตามดลยภาพดงกลาวจะขนอยกบสถาบนนน ๆ อยในกลมยทธศาสตร (University Strategic Profiles) ใด ซงจะสะทอนลกษณะของผลงานวจยทแตกตางกนอยางชดเจน

ความเชอมโยงระหวางโลกวชาการกบโลกของ ก ารท า ง าน ส ถ า บ น อ ด ม ศ กษ า ใ นอน า คต ต อ ง ส ร า งความสมพนธระหวางโลกวชาการกบโลกของการท างานทมความชดเจนและมรปแบบถาวรมากยงขน โลกของการท างานห ม า ย ถ ง ช า ต ข บ เ ค ล อ น เ ศ ร ษ ฐ ก จ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ท งภาคอตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม และภาคบรการ ตลอดจนองคกรทางสงคม ชมชน และภาครฐ การเชอมโยงนน ม ว ต ถ ป ร ะ ส งค เ พ อ ส ร า ง กล ไ ก ใน กา รป ร บ ต ว เ พ อ ใ หส ถาบ นอ ด มศ กษาผล ตบณฑ ตหร อ ว จ ย ให ตอบสนอง ความตองการในโลกของการท างาน สรางองคความร เทคโนโลย ตลอดจนนวตกรรมท สามารถช น าและสร างประโยชน อยางแทจรงในสงคม โลกของการท างานยงรวมไปถงองคกร ในระดบทองถน ระดบชาต และระดบนานาชาต

51. Thai

ตาราง 3.2 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ในจนและอาเซยน ระหวางป พ.ศ. 2558 - 2561

แผนภาพ 3.26 Global Innovation Index 2017

75


ผลกระทบตออดมศกษาจะตอบสนองตอบรบททเปลยนแปลงในอนาคตมปจจยทตองพจารณาดงตอไปน

ก า ร พ ฒ น า เ ค ร อ ข า ย เ ช ง ร ะ บ บ ร ะ ห ว า งสถาบนอดมศกษา ภาครฐ ภาคเอกชน และชมชน ในรปแบบ ทเปนทางการมากขน แสดงความรบผดชอบของภาคสวนตาง ๆ ตอการผลตก าล งคน การว จยและนวตกรรม ตลอดจน การถายทอดเทคโนโลยทชดเจน รปแบบตาง ๆ ประกอบดวย

พนธกจสมพนธกบสงคมและชมชน (University Social and Community Engagement) มหลกการส าคญ 4 ประการ คอ การรวมคดรวมท าแบบพนธมตรและหนสวน เกดประโยชนรวมกนแกผเกยวของทกฝาย มการใหความรและเกดการเรยนรรวมกนและเกดผลกระทบตอสงคมและชมชน ทประเมนได

การศกษาเชงบรณาการกบการท างาน (Work Integrated Education) หมายถงการจดการศกษาทบรณาการเวลาเรยนในสถาบนกบในสถานประกอบการอยางเหมาะสม กอใหเกดการเรยนรและการพฒนาวชาชพระหวางภาคทฤษฎกบปฏบตอยางสมบรณ

เทคโนโลยดจทล สถาบนอดมศกษาตองปรบตว ในการใหบรการการจดการเรยนการสอน การวจยและ การถ ายทอดเทค โน โลย ตลอดจนการบรหารจ ดกา ร ดวยเทคโนโลยดจทล เทคโนโลยดจทลจะชวยสรางโอกาสใหกบสถาบนอดมศกษาใหตอบสนองตอบรบททเปลยนแปลงไปไดอยางมประสทธภาพ ภาครฐจ าเปนตองใหการสนบสนนโครงสรางพนฐานตลอดจนการปรบปรงกฎระเบยบและมาตรฐานการศกษาใหอ านวยประโยชนตอทงผ เรยนและสถาบนอดมศกษาในอนาคต

ภาษาองกฤษ เนองจากองคความรสามารถทจะหาไดอยางงายดายขนดวยเทคโนโลยดจทล ดงนนสถาบนอดมศกษาจ งควรส ง เสรมการสอนแบบม ง ใ หผ เ ร ยนพฒนาทกษะภาษาองกฤษควบคกนไป ทงนเพอการสอสารทกดานไปพรอมกบการใชภาษาองกฤษเปนตวกลางในการคนควา (Search) และไดรบความรดานเนอหาวชาการเฉพาะทาง การทเยาวชนมทกษะภาษาองกฤษทด จะสงผลใหเปนผทสามารถเรยนรได ดวยตวเองในอนาคต เปนทยอมรบของหนวยงานธรกจ ทงภายในและภายนอกประเทศไทย อกทงภาษาองกฤษเปน “Working Language” ซ ง จ ะท า ใ ห ส า ม า ร ถ ปฏ บ ต ง า น ในตางประเทศไดอยางมประสทธภาพ

การก าหนดเปาหมายทางการศกษา เปาหมายการจดการศกษาเปนประเดนส าคญทท าใหระบบอดมศกษาตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและการพฒนาประเทศ แต การก าหนดเปาหมายมกประสบปญหาความเทยงตรงและ ความนาเชอถอเสมอ โดยเฉพาะในสภาวะการเปลยนแปลง อยางรวดเรว จ งจ า เปนตองสรางความสมดลยระหวาง การวางแผนการผลตก าลงคน (Planned Approach) กบ การใชกลไกการตลาด (Market Approach) การวางแผน การผลตก าลงคนจะมงเนนสาขาทเปนรฐบรการ เชน การผลตแพทย และสาขาทเกยวเนองกบบรการทางการแพทย การผลตคร และการผลตก าลงคนในสาขาทขาดแคลนและจ าเปนตอ การพฒนาประเทศเปนการเฉพาะ สวนการใชกลไกการตลาดเปนการใหสถาบนอดมศกษาประเมนและคาดการณการเปล ยนแปลงทาง เศรษฐก จกบความตองการก าล งคน ตามสภาพแวดลอมและบรบทของแตละสถาบน และประมวลภาพรวมในลกษณะการตอบสนองดานอปทาน ซงจะตองม การปรบตวอยางรวดเรวตามความตองการของตลาดแรงงาน

76


อดมศกษาเปนสถาบนหลกทางวชาการและวชาชพชนสง ทมความจ าเปนตอสงคม ในการสรางสรรคความร เทคโนโลย และนวตกรรม ตลอดจนเปนผชน าสงคม ดวยความเปนกลาง

อดมศกษาเปนแหลงผลตและพฒนาทนมนษยและนว ต ก ร รม เพ อ ข บ เ คล อ นก า รพฒน า เศ รษฐก จ ของประเทศ รวมทงสอสารตอประชาคมโลก

อดมศกษาในก ากบของรฐ เปนระบบบรหารจดการส ถ า บ น อ ด ม ศ ก ษ า ท ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ พ ฒ น าสถาบนอดมศกษาใหมคณภาพและสความเปนเลศ

อดมศกษาตดยดอยกบการสนบสนน ปกปองและคมครองจากภาครฐ จนท าใหการพฒนาประสทธภาพเชงบรหารเปนไปอยางลาชา

อดมศกษายงปรบตวใหตอบสนองตอการเปลยนแปลง ของโลกอยางลาชาไมทนตอการเปลยนแปลง

อดมศกษายงตองเผชญปญหาธรรมาภบาลในการบรหารจดการตนเอง และสงผลกระทบตอคณภาพในการจด การเรยนการสอน การวจยและนวตกรรม

ววฒนาการอยางรวดเรวของเทคโนโลยดจทลและ โลกาภวตน (Globalization) จะเปนแรงขบเคล อนประสทธภาพการบรหารจดการ การเปลยนแปลง การเรยนการสอนและการวจย ท าใหการใชทรพยากร การใชภาษากลาง (ไดแก ภาษาองกฤษ) เพอการบรหารและการจดการศกษาระดบอดมศกษาเปลยนแปลงไป

คนรนใหม (Gen-Z) มความตองการพฒนาความรและทกษะใหมอยางตอเนองตลอดเวลา เกดแรงจ งใจ ใ ห อดมศกษาพยายามแสวงหาว ธ การตอบสนอง ความตองการทหลากหลาย

ยทธศาสตรชาต 20 ป มงพฒนาประเทศไปสประเทศพฒนาแลว ท าใหอดมศกษาตองปรบตวเปลยนกลยทธการบรหารใหตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ (Re-positioning)

การสนบสนนงบประมาณจากรฐจะม เงอนไข และขอจ ากดมากยงขน ท าใหอดมศกษาตองพงพาตนเองสงขน อาจน าไปส อดมศกษาเชงพาณชย และการจดการศกษาทต ากวามาตรฐาน

กระแสการแขงขนทางการศกษาในระดบอดมศกษา มความรนแรงมากยงขน ทงในประเทศและระหวางประเทศ

การเปลยนแปลงโครงสรางประชากร สงผลใหประชากรวยอดมศกษา (18-22 ป) ลดลง จนสงผลกระทบตอจ านวนนกศกษาในระดบอดมศกษา

แนวโนมอดมศกษาในอนาคต

จากการประมวลและวเคราะหสภาพแวดลอมดานตาง ๆ ทงภายนอกและภายในระบบอดมศกษา ท าใหพบวามปจจย ทมอทธพลและสงผลกระทบตอการจดการศกษาระดบอดมศกษา รวมทงสงผลในการน าบทบาทหนาทของสถาบนอดมศกษา เพอการสนบสนนการพฒนาประเทศ ทงในมตดานจดแขง จดออน โอกาส และภยคกคามของอดมศกษาในอนาคต ประกอบดวย 12 แนวโนม เพอใชส าหรบการก าหนดยทธศาสตรดงตอไปน

จดแขง จดออน

โอกาส ภาวะคกคาม

แผนภาพ 3.27 จดแขง จดออน โอกาส และภยคกคามของอดมศกษาในอนาคต

77


การขบเคลอนสการเปลยนแปลง

เพอใหบรรลเปาหมายการขบเคลอนอดมศกษาแหงอนาคต แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป ตองน าไปส การปฏรปอดมศกษา กอใหเกดการเปลยนแปลงไดอยางแทจรงทเปนการเปลยนระบบอดมศกษาใหม (Reset Higher Education System) ใน 4 มตหลกของอดมศกษา คอการปรบทศทาง ปรบโครงสรางความสมพนธ ปรบยทธศาสตร และปรบรปแบบองคกรใหม สรางความชดเจนในอตลกษณ บนศกยภาพของสถาบน และเชอมโยงภารกจ ความรบผดชอบรวมกนกบหนวยงานทงภายนอก และภายในระบบอดมศกษา อยางมพลวตร เพอใหอดมศกษา ของประเทศมขนาดและการด าเนนงานทเหมาะสม (Right Size & Right Direction) สามารถรองรบบรบทใหม ๆ ในยคศตวรรษท 21 รวมทงเขามามสวนในการพฒนาประเทศไดอยางเตมประสทธภาพ จงจ าเปนตองทบทวน ระบบอดมศกษา ทประกอบดวย

Re - Profiling : การปรบเปลยนยทธศาสตร เพอใหสถาบนอดมศกษา สามารถน าเอาจดเดน และศกยภาพความเขมแขง ใน 4 พนธกจหลก มาใชเพอตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศทงในสถานการณปจจบน และอนาคต ไดอยางยงยน

Re - Structure : ก า ร ป ร บ เ ป ล ย น โ ค ร ง ส ร า ง การด าเนนงานของสถาบนอดมศกษาในฐานะ Service Provider ใ หมป ระสทธ ภาพ เพ มข น ตอบสนอง ภ า ค ผ ผ ล ต ใ น ฐ า น ะ ผ ใ ช ผ ล ผ ล ต ท เ ก ด จ า กสถาบนอดมศกษา เพอบรณาการใหเกดการเชอมโยงร ะ หว า ง หน ว ย ง าน อ ย า ง ม เ อ ก ภา พ แล ะ เพ มประสทธภาพการบรหารจดการทมคณภาพท งใน เชงนโยบายและคณภาพอดมศกษา

Re - Organization : การจดองคกรโดยเฉพาะองคกรภาครฐผมหนาทก ากบดแล (Regulator & Facilitator) เพ อการบร การ การก าหนดนโยบาย มาตรฐาน การจดสรรงบประมาณ และการประเมนผล เพอให การขบเคลอนศกยภาพของอดมศกษาใหม กลายเปนกลไกสวนหนงของการพฒนาประเทศ ไดอยางเตม ขดความสามารถและศกยภาพทอยบนพนฐานของ หลกธรรมาภบาล

Re - Orientation : การปรบเปลยนทศทาง บทบาทความรบผดชอบ สถานะ กล ม เปาหมาย รวมท งความชอบธรรม ในการด ารงอยของสถาบนอดมศกษา เ พ อ ร อ ง ร บ บ ร บ ท ข อ ง โ ล ก แ ล ะ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ทเปลยนแปลงไป

แผนภาพ 3.28 การขบเคลอนสการเปลยนแปลง

78


Re - Orientation

Re - Profiling

Re - Structure

Re - Organization

New Engines of Growth

สรางสรรคนวตกรรม เทคโนโลยและการวจย

สรางสรรคบณฑตคณภาพสงเพอการแขงขน ของประเทศ Start up - Spin off

Community / Social Engagement

21th Century Learning / Skills

โลกาภวตน (Globalization)

Self Assessment

Self Improvement Process

Self Strategic Profile Development

โครงสรางการผลตก าลงคน

โครงสรางการวจย-เทคโนโลย และนวตกรรม

โครงสรางบคลากร และการบรหารงานบคคล

โครงสรางตนทน รายได คาใชจายในระบบอดมศกษา

โครงสรางการท างานรวมกนของภาครฐ ภาคอตสาหกรรม ภาคเอกชน

การก าหนดนโยบายและมาตรฐาน

การจดสรรทรพยากร

การตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลระบบอดมศกษา

การสรางความเปนอสระในการบรหารจดการ ภายในสถาบนอดมศกษา

องคประกอบส าคญทสะทอนทศทางของการขบเคลอนสการเปลยนแปลงในระบบอดมศกษา

ก าหนดท ศทางของระบบอดมศกษาใหม

การปรบยทธศาสตรของ สถาบนอดมศกษา

ก า ร ป ร บ โ ค ร ง ส ร า ง การด าเนนงาน

การจดองคกรเพอการบรหาร ระบบอดมศกษาใหม

79


เปาหมายเชงหลกการ ภายใตการทบทวนระบบอดมศกษาใหเกดแนวคดการขบเคลอนสการเปลยนแปลง เปนการสรางความสมพนธของทง 4 กลไก เพอการขบเคลอนนโยบาย รวมทงทศทางของการพฒนาประเทศ และความตองการเหนการพฒนาระบบอดมศกษาของไทยใหมบทบาทและสมรรถนะเทยบเคยงไดกบระบบอดมศกษาของประเทศพฒนาแลว และความคาดหวงถงการน าบทบาทและสมรรถนะทมอยในแตละสถาบนอดมศกษามาใชเพอการขบเคลอนการพฒนาประเทศในหลากหลายมต โดยวางเปาหมายเชงหลกการซงเกดขนจากการขบเคลอนสการเปลยนแปลงไว 4 ประการ ประกอบดวย

คณภาพของบณฑต : ผ จบการศกษาในทกระดบมคณลกษณะทพงประสงคตามทสถาบนอดมศกษาก าหนดครอบคลมไมนอยกวา 5 ดาน ทงดานคณธรรมจรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหว า งบ คคลและความรบผ ดชอบ และด านท กษะ การวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร การใชภาษาองกฤษ และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ โดยมทกษะและองคความร ทสอดคลองกบความตองการของผใชบณฑต เปนไปตามสาขาวชาทไดรบการศกษา หรอสามารถสรางงาน และปรบตวเขากบความหลากหลายทางวฒนธรรมในการท างานและการใชชวตในสงคมไดเปนอยางด

คณภาพของการวจยและนวตกรรม : ผลงานวจยทพจารณาถงความถกตอง เหมาะสม ตามหลกของการวจยทด อาศยความร ความมเหตมผล มเปาหมาย และความนาเชอถอ ทยดหลกวชาการ รวมทงไดรบการยอมรบหรอถกน าไปอางองในระดบสากล

ระดบการพฒนาสความเปนเลศของสถาบนอดมศกษากลมตาง ๆ :

มหาวทยาลยระดบโลก (World Class University) : กลมสถาบนอดมศกษาทมงผลตงานวจยและนวตกรรม รวมทงจดการเรยนการสอนเพอผลตองคความร และก าลงคนในระดบบณฑตศกษาเปนหลกทงทางดานสงคมศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลยขนสงเพอสรางความเขมแขงทางสงคม และยกระดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ และการยอมรบในระดบสากล

มหาวทยาลยเฉพาะทาง (Specialized University) : กลมสถาบนทผลตบณฑต งานวจยและองคความร ทมงเนนทางดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยเปนหลก เพอน างานวจยสภาคการผลตจรง ตอบสนองการเพมศกยภาพของประเทศ รวมทงการสรางใหเกดผประกอบการรนใหม

การบรหารแบบมออาชพ (Smart University) : การบรหารสถาบนอดมศกษาโดยบคลากรทมความเชยวชาญ มองคความร และเขา ใจบรบทตาง ๆ ท งภายนอกและภายในประเทศทสงผลกระทบกบอดมศกษา และน ามาใชประโยชนในการก าหนดทศทางของสถาบน รวมทงสามารถ น าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการบรหารจดการไดอยาง มประสทธภาพ ใชขอมลสถตมาเปนเครองมอในการตดสนใจ

การบรหารตนทนคณภาพ : การก าหนดมาตรฐานเพอ การใชงบประมาณในการบรหารตนทนคณภาพ ส าหรบ การปองกน และปรบปรงการบรหารจดการ ขบเคลอนทง 4 พนธกจของสถาบน อดมศกษา ไดอย าง เหมาะสมโดย ไมลดคณภาพ แตจะน ามาซงประสทธภาพและประสทธผล เกดประโยชนสงสด

ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ ก า ร ผ ล ต บ ณ ฑ ต ( Retention / Success Rate) : สถาบนอดมศกษามอาจารย และหลกสตรทเปนไปตามมาตรฐาน มความทนสมย สอดรบกบบรบทของประเทศและของโลก สงผลตอประสทธภาพในการจดการเรยนการสอน และอตราคงอยของนกศกษา รวมทงปรมาณและคณภาพของบณฑตสงขน เปนทยอมรบของผใชบณฑตภายใตกรอบงบประมาณทไดรบคงเดม

ธรรมาภบาลของระบบบรหาร : การบรหารจดการสถาบนอดมศกษาทเปนไปอยางมประสทธภาพ มคณธรรมโปรงใส ตรวจสอบได สอดคลองกบหลกนตธรรม และคงไวซงความยตธรรม รวมทงการเขาใจบทบาทและหนาทของตนเอง

ประสทธภาพการวจยและการสรางนวตกรรม : ผลงานวจยและนวตกรรมอยบนประโยชนทมตอการพฒนาประเทศ เกดเครอขายการวจยทมการแบงปนองคความรทงมตเชงสงคม และเศรษฐกจ โดยเชอมโยงกบโจทยของภาคการผลตจรง รวมทงเปนไปตามความตองการพฒนาประเทศ การสรางระบบนเวศ (Ecosystem) เพอเออตอการท าวจยและการพฒนานวตกรรม

1. เปาหมายดานคณภาพ (Quality)

2. เปาหมายดานประสทธภาพ (Efficiency)

80


โอกาสและความหลากหลายของผรบบรการ : การสรางชองทางและรปแบบในการเขาถงบรการของสถาบนอดมศกษาทง 4 พนธกจ ใหกบผสนใจไดเขามาศกษาหาความรไดอยางหลากหลายโดยไมจ ากดอาชพ อาย เพศ และระดบการศกษา เพอยกระดบไปสแหลงการเรยนรอยางยงยน

กลไกการพฒนากลมผดอยโอกาส : การจดชองทางรวมทงรปแบบของการบรการทางการศกษาในระดบอดมศกษา เพอเปดโอกาสใหกบกลมผดอยโอกาสทงทางรางกาย หรอสถานะทางเศรษฐกจใหไดรบการศกษาทมคณภาพ เหมาะสม ตรงตามศกยภาพของผเรยน

การระดมทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา : การดงภาคเอกชน ศษยเกา เขามามสวนรวมในการสนบสนนทน ทางการศกษาในรปของกองทนใหเปลา หรอทนกยมใหแกผเรยนทมาจากครอบครวทมปญหาสถานภาพทางเศรษฐกจ และรายไดนอย แตมศกยภาพในการเรยนในระดบอดมศกษาตามความเหมาะสม และความจำเปน

การปรบตวของการผลตบณฑตเขาสความตองการทเหมาะสม : การทบทวนยทธศาสตรของสถาบนในการผลตก าลงคนโดยพจารณาจากศกยภาพ ขดความสามารถ และ ความเชยวชาญ ควบคกบนโยบายทศทางการพฒนาประเทศ และทศทางของโลก เพอวางยทธศาสตรการผลตบณฑตของอดมศกษาใหม ใหเกดความเหมาะสมและมประสทธภาพสงสด

การลดชอง วางทกษะของบณฑตกบความตองการ ของนายจาง : ด าเนนการส ารวจเพอใหทราบ Skill Gaps และใช เปนขอมลในการปรบกระบวนการเรยนการสอน การอบรมใหสอดคลองกบทกษะความตองการของผใชบณฑต ในแตละสาขาวชา และอาชพ เพอลด Skill Gaps ใหเหลอต าทสด

ความสมพนธกบภาคการผลตและชมชน : การผลตบณฑต งานวจยและนวตกรรม ทเชอมโยงกบภาคผใชบณฑต และภาคการผลตจรง เพอใหการผลตบณฑตสามารถไปปฏบตงาน รวมทงงานวจยสามารถน าไปใชประโยชนไดจรง จนน าไปส การสรางมลคาเพมใหกบประเทศ

การสรางงานและการมงานท า การเปนผประกอบการ New Start Up : การก าหนดบทบาทของสถาบนอดมศกษาในการใชทรพยากร รวมทงองคความร ทเปนการบรณาการศาสตรตาง ๆ เพอการสนบสนนการผลตบณฑตทพรอมในการท างาน รวมทงสรางงาน และสามารถพฒนาตนเองเปนผประกอบการ

การเปดโอกาสใหทกภาคสวนสามารถใชประโยชนจาก การวจยและนวตกรรม : การสงเสรมสนบสนนการเขาถง และการ ใช ป ระ โ ยชน ผล งานว จ ย อ งค ความร ต า ง ๆ ของสถาบนอดมศกษา ของทกภาคสวนทงภาคเอกชน ประชาชน ชมชน เพอน างานวจยไปใชใหเกดประโยชน เพอยกระดบคณภาพชวต ทงทางสงคมและทางเศรษฐกจ

มหาวทยาลยเพอพฒนาชมชน (Community University) : กลมสถาบนทเนนการผลตบณฑตทมคณภาพทางดานสงคมศาสตร และการท างานเปนหลก รวมทงเปนสถาบนเพอการสรางโอกาสในการเรยนร สรางองคความร เพอตอบสนองการพฒนาสงคม ชมชน และทองถน

สถาบนวทยาลยชมชน และอน ๆ (Community College) : กลมสถาบนทผลตก าลงคนระดบต ากวาปรญญาตร โดยตอบสนองท ศทางความตองการท เปนองคความร การพฒนาอาชพของชมชน และคนในพนท

3. เปาหมายดานความเสมอภาค (Equity)

4. เปาหมายดานการตอบสนองบทบาท ทเปลยนแปลง (Relevancy)

000

เจตนารมณ วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย

82


เจตนารมณ วสยทศน วตถประสงค เปาหมาย

แผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป ไดถกจดท าขนทามกลางการเปลยนแปลงตาง ๆ ดงกลาวขางตน จงมเปาหมายไมเพยงแคพฒนาศกยภาพของคนในประเทศเทานน แตมงใหสถาบนอดมศกษาของประเทศเปนแหลงรวมทรพยากรทางดานความคดทงบคลากร ความรและเครองมอทน าสมย เพอ การสรางผลงานวจยใหม ๆ แนวคดและองคความรท มป ร ะ โ ย ช น ต อ ก า ร พ ฒ น าและสร า งข ดความสามารถ ในการแขงขนของประเทศ ตลอดจนการสรางหลกสตรชนน า ทสามารถผลตบคลากรทตอบสนองตลาดแรงงานในสดสวน

ทเหมาะสม โดยมมาตรฐานทเทยบเคยงไดกบระดบสากล ทงนโดยสอดคลองกบทศทางการพฒนาของประเทศในภาพรวม และยทธศาสตรชาต 20 ป บนพนฐานของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดงนน เพอใหการขบเคลอนแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป เปนไปตามเจตนาทตงไว ทตองการเหนอดมศกษาเปนกลไกส าคญของการขบเคลอนการพฒนาประเทศ ยกระดบ ขดความสามารถในการแขงขน บนพนฐานการบรหารงานทยดหลกธรรมาภบาลเปนส าคญ จงไดก าหนดเจตนารมณของแผนไวดงน

อดมศกษาไทยตองน าการพฒนาและเปดโอกาส การเรยนร เพอพฒนาศกยภาพคนไทยใหเกดทกษะทางความคด มความสามารถทางวชาการและวชาชพ ตลอดจนมการเรยนรตอเนองตลอดชวต อดมศกษาไทยตองเปนศนยรวมของความรและศาสตรตาง ๆ ททนสมย น าไปสการแกปญหาและพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

อดมศกษาไทยตองบรหารอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผลตอการเรยนรและการพฒนาของศาสตร และวชาการ รวมถงการเรยนร ทจะบรณาการขามศาสตร

1 3

เจตนารมณ

2 4 อดมศ กษา ไทยต องพฒนาคณภาพส ส ากล เพ อส ร า ง ข ดค วามส ามารถ ในการแข ง ข น ของประเทศ

83


วตถประสงคของแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป

เพอยกระดบมาตรฐานการอดมศกษาใหเทยบเคยงกบประเทศพฒนาแลว สรางปญญาใหสงคมไทยและสงคมโลก ยกระดบศกยภาพทนมนษยใหเปนปจจยเพ ม ข ด ค ว า มส า ม า รถ ใน กา รแข ง ข น ย ก ระ ด บ ค ว า ม เป น น า น า ช า ต (Internationalization) ยกระดบศกยภาพวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและนวตกรรมใหเปนแรงขบเคลอนการพฒนาประเทศและตอบโจทยยคโลกาภวตน

เพอสนบสนนการถายทอดองคความรและนวตกรรมอยางกวางขวางและครอบคลมผม ส วนไดส วน เสย ในภาคเกษตร อตสาหกรรมและบรการใหสามารถ น าวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจย และนวตกรรม มาใชเพมขดความสามารถ ในการแขงขนอยางเปนมตรกบสงแวดลอม

เพอพฒนาและปรบปรงการก ากบดแลระบบอดมศกษาใหมประสทธภาพสอดคลองกบความเปนอสระในการบรหารจดการตนเองของสถาบนอดมศกษา สามารถพฒนาระบบบรหารแบบมออาชพ ด วยการก าหนดกรอบยทธศาสตรสถาบนอดมศกษาใหม (Re - Positioning)

เพ อสนบสนนการเคล อนย ายทางส งคม (Social Mobility) ขยายโอกาส ทางการศกษาระดบอดมศกษา ครอบคลมประชากรวยเรยน วยแรงงานและผสงอายใหเขาถงการศกษาทมคณภาพ โดยเฉพาะกลมผดอยโอกาส ใหความส าคญกบการพฒนาทกษะ และสมรรถนะตามความตองการของตลาดแรงงาน การสรางงาน และการเปนผประกอบการ โดยเฉพาะในทองถน หรอภมล าเนาของตนเอง

วสยทศน

“อดมศกษาไทยเปนแหลงสรางปญญาใหสงคม น าทางไปสการเปลยนแปลง สรางนวตกรรม ความร งานวจย ทเสนอทางเลอกและแกปญหา เพอการพฒนาประเทศและสรางขดความสามารถในการแขงขน”

84


จดเนนของแผนอดมศกษาระยะยาว 20 ป

1. ก าหนดพนธกจของอดมศกษาทมลกษณะเฉพาะและเปนจดเดนหรอความเชยวชาญของสถาบนอดมศกษา แตละแหง ทงสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชนใหเปนพลงขบเคลอนการพฒนาประเทศ (Reprofiling HEI)

2. มงเนนผลผลตและผลลพธของระบบอดมศกษา (Higher Education Outcomes) ทมคณภาพและประสทธภาพตามมาตรฐานทยอมรบระดบสากล

3. ปฏรปอดมศกษาอยางครบถวนและสมดล เพอใหกลไกนโยบาย การสนบสนน การก ากบตรวจสอบ และ การประเมนผลกระทบของระบบอดมศกษามประสทธภาพสงสด (Return on Investment)

ประเดนเพอการก าหนดยทธศาสตรหลก 6 ดาน

การพฒนาก าลงคน

การพฒนาคณภาพนกศกษา

เสรมสราง

สมรรถนะหลกดานวจย-นวตกรรม

การสรางงาน การถายทอด องคความร

ประสทธภาพ การบรหาร

ปรบระบบ การตรวจสอบ/

การจดสรรงบประมาณ

85


อดมศกษาเปนแหลงพฒนาก าลงคนและสรางเสรมศกยภาพทง ทกษะความคดและการรคด เพอสนบสนนการพฒนาประเทศ ตามยทธศาสตรชาต

การพฒนาระบบอดมศกษาในแผนระยะยาวสองฉบบแรกไดส ง เสรมให เกดการเตบโต ของสถาบนอดมศกษาและเปดโอกาสในการเขาถงการศกษาในระดบอดมศกษามากขน สดสวนของผเขาศกษา ในระดบอดมศกษาตอประชากร 100,000 คน เพมสงขนอยางตอเนองจนถงป พ.ศ. 2558 แตขณะเดยวกนอตรา การวางงานของผจบการศกษาในระดบอดมศกษากลบสงถง 29% และมเสยงเรยกรองจากทกภาคสวนในเรองคณภาพของบณฑตทไมตรงตามความคาดหวงของตลาดแรงงาน

นอกจากน จากการส ารวจของ สกอ. พบวา สดสวนการผลตในระดบอดมศกษาโดยรวมในป พ.ศ. 2558 ในสายวทยาศาสตรและเทคโนโลย มเพยง 22% (ไมนบรวมแพทยศาสตรอก 6%) ซงยงไมเพยงพอกบ ความตองการดานบคลากรในการพฒนาประเทศและสนบสนนการสรางผลงานวจยในเชงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงก าลงเปลยนผานจากยคอตสาหกรรม 3.0 ไปสอตสาหกรรม 4.0 ทตองอาศยความรและบคลากรทางดาน STEM มากขน การปรบเปลยนดงกลาวสงผลตอการปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนทตองเนนทกษะทางดานภาษาองกฤษและทกษะดานดจทล รวมทงการสรางหลกสตรใหม ๆ ทเปนความตองการของโลกในศตวรรษท 21 และเพยงพอตอการเสรมสรางศกยภาพในการยกระดบการแขงขนของประเทศ การเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา เปนอกหนงรปแบบของการกระตนใหเกดการปรบเปลยนใหเรวขน ไมวาจะในรปแบบของการท างานคขนานกบการเรยน ระบบการสะสมหนวยกต และการเปดโอกาสใหบคลากรวยท างานสามารถตอยอดความรเพอเตรยมพรอมกบ การปรบเปลยนสายอาชพ และเพอเตรยมรบมอกบการปรบสดสวนประชากรของประเทศทก าลงจะเกดขนในอนาคตอนใกลน

คณภาพของบณฑตทถดถอยและไมตรงความตองการของผจางงานและตลาดแรงงานทก าลง เปลยนแปลงอยางรวดเรว

การปรบเปลยนรปแบบการเรยนการสอนใหทนสมย และทนกบการเรยนรในศตวรรษท 21 และความสามารถในทกษะดานดจทลและภาษาตางประเทศ

ความครอบคลมเหมาะสมของสาขาการผลตและศาสตรตาง ๆ ตามความตองการของภาคสวนตาง ๆ และการพฒนาประเทศ

การผลตคนใหเพยงพอตามทศทางการพฒนา

การเปดโอกาสใหตอยอดความรเพอเตรยมพรอมรบการปรบสดสวนประชากร

ประเดนความทาทายในยทธศาสตรท 1 :

บรบท


86


1.1 ปรบสดสวนการผลตในภาพรวมเพอใหตรงกบทศทางการพฒนา 1.2 การปรบปรงคณภาพของอดมศกษาเพอการพฒนาทยงยน 1.3 เพมโอกาสการเขาถงใหทกกลม สงเสรมโอกาสทางการศกษาในกลมวยท างานและการเรยนรตลอดชวต 1.4 การสรางเครอขายและเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษา (Work-based learning,

Integrated Learning, Credit Bank) 1.5 ยกระดบอดมศกษาใหมความเปนสากล (Internationalization) เพอใหสามารถแขงขนไดในยคโลกาภวตน (Globalization)

ตวชวดหลก (Core KPI)

เปาหมาย

KPI 3 : ระดบการพฒนาทกษะดานภาษาองกฤษ (CEFR ระดบปรญญาตร) C1+

KPI 2 : รอยละของผเรยนในระบบอดมศกษาเทยบกบจ านวนประชากร ชวงอาย 18-22 ป รอยละ 60

ทมา: http://www.modulolearning.com/ระดบภาษาcefrของโมดโล.html

พ.ศ. 2580

KPI 1 : สดสวนการผลตบคลากรสายวทย : สายอน ในสถาบนอดมศกษา 60 : 40

พ.ศ. 2558 = 28 % = 60 % 40 %

สายวทย

พ.ศ. 2580

พ.ศ. 2558 พ.ศ. 2580 53 % 60 % 100 %

ประชากร 18 - 22 ป

สายอน

Gross Enrolment Rate

87


บทบาท สกอ. ในการเสรมสรางความเขมแขงของหลกสตรทเปนวทยาศาสตร หลกสตรทตอบโจทยการพฒนาขดความสามารถดานการแขงขน เพอเพมสดสวนการผลตบคลากรสายวทยาศาสตร การสนบสนนใหเกดหลกสตรทตอยอดส าหรบประชากรนอกวยเรยน (Non-age group) เพมสดสวนหลกสตรนานาชาตทมการเรยนการสอนโดยเนนภาษาองกฤษเปน Working Language การสนบสนนใหเกดรปแบบการเรยนรทเนนการเรยนควบคไปกบ การท างาน เพอรกษาก าลงคนทส าคญในตลาดแรงงาน

สถาบนการศกษาควรปรบปรงสดสวนการผลตของตนเองใหเหมาะสม (Re-profiling) เนนหลกสตร ทมคณภาพ และตรงกบศกยภาพของสถาบน ลดความซ าซอนของหลกสตรภายในสถาบนรวมทงลดสดสวนการผลต ในบางหลกสตรลง สรางหลกสตรททนสมยเนนทกษะทเปนทตองการ ปรบหลกสตรเนนสมรรถนะตอบสนอง ความตองการในระยะสน ปรบเสนทางการเขาถงบรการอดมศกษาทหลากหลาย (Multiple Tracks) ปรบปรงความสามารถดานภาษาองกฤษของบณฑตอยางเปนรปธรรม รวมทงประเมนขดความสามารถดานทกษะภาษาองกฤษของบณฑตกอนส าเรจการศกษา ปรบปรงทกหลกสตรเพอใหทนกบทศทางของการพฒนาประเทศไทยในยคเทคโนโลยดจทล

แผนงาน :

88


การพฒนาศกยภาพและคณภาพนกศกษา เสรมสรางความร และทกษะทางอาชพใหพรอมรองรบการเปลยนแปลง ทจะเกดขนในอนาคต

การพฒนานกศกษาเปนหวใจส าคญในการผลตบณฑต เพราะเปนการสะทอนถงคณภาพของหลกสตร และปรชญาในการศกษาของแตละสถาบน เปนสวนส าคญทแสดงถงความส าเรจในระบบการผลตบณฑตและก าลงคน ทตรงความตองการออกไปสตลาดแรงงาน และสรางคณคาใหกบสงคม การพฒนานกศกษาจงตองครอบคลมทกษะ ทจ าเปนทงวชาการ วชาชพ ความคด การแกปญหา รวมทงการปลกฝงหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ซงเปนรากฐานของการพฒนาทยงยน ฝกทกษะการแกปญหาและความคดวเคราะหเพอเตรยมพรอมส าหรบการเปลยนแปลงทจะเกด ในอนาคต การพฒนามทงในสวนทเปนหลกสตร และในสวนของกจกรรมนอกหลกสตร เพอสงเสรมใหเกดการเรยนรอยางตอเนอง

อกมตหนงของการพฒนานกศกษาคอการเปดโอกาสใหเกดความเทาเทยมในการเขาถงของกลมตาง ๆ ทงกลมทมขอจ ากดในดานตาง ๆ และการพฒนากลมทมความสามารถพเศษเพอใหนกศกษาทกกลมไดมโอกาสพฒนาศกยภาพของตนอยางเตมท

การพฒนาทกษะในดานตาง ๆ อยางตอเนอง (3R8C)

การเปดโอกาสใหเกดความเทาเทยมและการเขาถงของกลมทมขอจ ากด

การพฒนาทกษะและความรความสามารถเพอตอบสนองความตองการของตลาดแรงงานและ การพฒนาเศรษฐกจในดานการสรางนวตกรรมและความเปนผประกอบการ

การสรางจตส านกดานสงแวดลอมและความเปนประชากรโลก

การพฒนาศกยภาพเพออนาคต

กจกรรมนกศกษาทบรณาการกบหลกสตร

ความสามารถและเทคนคในการถายทอดวชาความรและทกษะของอาจารย เพอใหนกศกษา รจกคดแกไขปญหา และมความคดสรางสรรค

2.1 ปรบปรงกจกรรมการพฒนานกศกษาใหทนสมย ไดมาตรฐาน ครอบคลมความรและทกษะในศตวรรษท 21

2.2 พฒนาทกษะการท างานและการแกปญหา (3R8C)

2.3 การพฒนาศกยภาพนกศกษาเพอสนบสนนการสรางนวตกรรมและวจย



บรบท


89



แผนงาน : บทบาท สกอ. ในการก าหนดคณลกษณะทพงประสงคของบณฑต เสรมสรางทกษะทเปนทตองการ ของอตสาหกรรมและผใชบณฑต การใหทนสนบสนนนกศกษาทมความสามารถดานการสรางสงประดษฐและวจย การประเมนสมรรถนะนกศกษาระดบอดมศกษาแหงชาต และการสรางเครอขายความรวมมอกบตางประเทศ ใหเกด การแลกเปลยนและเปดโลกทศนในการเปนประชากรโลก ในขณะเดยวกนวางมาตรการลดความเหลอมล าและการเพม ของโอกาสในการเขาถงอดมศกษาของทกกลมผเรยน

สถาบนการศกษาควรบรณาการหลกสตรและการใชชวตของนกศกษาในสถาบนใหเกดประโยชนและสรางคณคา ก าหนดกจกรรมทสนบสนนการเรยนรของนกศกษาในทกดาน ทงวชาการ ความคด คณธรรม และสงคม ประเมนผลการพฒนาทกษะในดานตาง ๆ เพอใหเกดประสทธผลในเชงรปธรรม เปดโอกาสใหเกดความเทาเทยมและ การเขาถงของทกกลม สรางจตส านกดานสงแวดลอม ปลกฝงหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ควบคกบการพฒนาทกษะและสมรรถนะทเปน Soft Skill และการตดตามประเมนผลความพงพอใจของนายจาง

นอกจากนความสามารถและความทนสมยในเทคนคการถายทอดวชาความรของอาจารยเปนสงส าคญ ทสถาบนการศกษาควรพจารณา โดยเฉพาะการใหการอบรมเพมเตมกบอาจารยผสอน การจดใหมการรบฟงขอคดเหน (Feedback) จากนกศกษาผเรยนถงทศนคตและความตองการของแตละ Generation เพอความเหมาะสมในการปรบปรงวธสอนใหเหมาะสมกบยคสมย

KPI 4 : การประเมนทกษะและสมรรถนะของบณฑตดาน Soft Skill และ Critical Thinking

21st Century

KPI 5 : Innovative Universities 10 แหง

Soft Skill และ

Critical Thinking

Soft Skill และ

Critical Thinking

Talent Scholarship

Innovation Education

90


เสรมสรางสมรรถนะหลกของอดมศกษาไทยใหเปนแหลงพฒนา ตอยอดความสามารถในการใชความร สรางผลงานวจย คนหาค าตอบทจะน าไปใชประโยชนในการแกปญหา และพฒนาเศรษฐกจทงระดบทองถนและระดบประเทศ

การวจยเปนภารกจหลกหนงของสถาบนอดมศกษา เพราะอดมศกษาเปนศนยรวมของความรและศาสตรตาง ๆ ททนสมย และทรพยากรทสามารถสรางผลงานวจยไดอยางมากมาย จากการวเคราะหพบวา กวา 90% ของผลงานตพมพใน SciVal ระหวางป พ.ศ. 2554 – 2559 มาจากมหาวทยาลยของรฐ โดยเฉพาะใน 9 มหาวทยาลยวจยของรฐมสงถง 79% แมการวจยจะมการน าไปสการแกปญหาและพฒนาตอยอด แตขาดการรวมพลงเพอน าไปส การสรางขดความสามารถในการแขงขนในระดบประเทศ โดยเฉพาะในกลมอตสาหกรรมทเปนกลมเปาหมายหลกของยทธศาสตรชาต นอกจากนมหาวทยาลยทมศกยภาพดานงานวจย แตไมมระบบการบรหารงานวจยทบรณาการ เพอน าผลงานวจยไปสอตสาหกรรม และการสรางนกวจยทเปนกลมกอนมากพอ ทงนสถาบนอดมศกษาทกแหงมโอกาสในการสรางผลงานวจยในหลากหลายสาขา แตตองก าหนดจดเดนหรอความเชยวชาญของตนเอง และจดสรรทรพยากรเพอใหเกดผลจากงานวจยของตนเองอยางแทจรง โอกาสในการสรางผลงานวจยอาจน าไปใชประโยชนไดทงระดบทองถนและในระดบสากล รวมทงการพฒนาใหมหาวทยาลยทมความสามารถไปสการจดอนดบทดขนใน World Class Ranking

การเพมขดความสามารถดานงานวจยและนวตกรรมทน าไปสการพฒนาประเทศ (Thailand 4.0)

การสรางขดความสามารถในการวจยทเปนแนวหนา

การคนหาค าตอบเพอสนบสนนการพฒนาสงคมและเศรษฐกจของประเทศ

การน าผลงานวจยมาตอยอดเพอพฒนากลมอตสาหกรรมเปาหมายตามยทธศาสตรประเทศ

การพฒนาศกยภาพของนกวจย ทงกลมหลก กลมสนบสนน และนกวจยมออาชพ

การพฒนาขดความสามารถสมหาวทยาลยวจยและการเปน Global University


บรบท


91



3.1 พฒนาสถาบนอดมศกษาตามความสามารถและศกยภาพดานการวจย และการบรการทมตอสงคม (Research Hubs, Innovation Center)

3.2 พฒนาสมรรถนะและความสามารถบคลากรวจยเพอสรางความรใหมและนวตกรรมทมคณภาพสง (ผลงานวจย/จ านวนอาจารย, จ านวนนกวจย, Impact Factor, Citation)

3.3 การสรางขดความสามารถในการวจยทน าไปสการใชงานจรง แกไขปญหา และชน าสงคม (จ านวนนวตกรรมทใชงานและเกดผลกระทบตอเศรษฐกจ/สงคม)

3.4 พฒนาขดความสามารถไปสมหาวทยาลยชนน าของโลก (University 4.0, World Class / Global University Ranking)


KPI 6 : จ านวนนกวจยตอประชากร 60 คน

KPI 7 : รายไดทไดจากการใหสทธในการใชทรพยสนทางปญญาของมหาวทยาลย 50 ลานบาทตอป

KPI 8 : World Class Ranking at 200 7 แหง

จ านวนค าขอสทธบตรทสถาบนอดมศกษายนรวมทงสน 646 ชนในป พ.ศ. 2558

ทมา : แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579

พ.ศ. 2558 พ.ศ. 2564 พ.ศ. 2569 พ.ศ. 2574 พ.ศ. 2579

นกวจย : ประชากร 10,000 คน

13.6 คน 25 คน 35 คน 50 คน 60 คน

(ทมา : เปาหมายนกวจยในระยะ 20 ป ของ สวนช.)

พ.ศ. 2560 พ.ศ. 2564 พ.ศ. 2569 พ.ศ. 2574 พ.ศ. 2579

0 แหง

2 แหง 4 แหง

5 แหง 7 แหง

ทมา : สวทน.

Global Innovation Index 2017 ประเทศไทยอยทอนดบ 51 จาก 127 ประเทศ

ทมา : https://www.globalinnovationindex.org/gii-2017-report#

92


บทบาท สกอ. ในการก าหนดนโยบายทสนบสนนใหเกดนกวจย งานวจย และการน างานวจยไป ขยายผลเชงพาณชยและตอยอดทางธรกจ การสนบสนนดานกฎระเบยบ ภาษ แรงจงใจในการสรางคความรวมมอ ดานงานวจยทงในประเทศ และในระดบนานาชาต ก าหนดต าแหนงนกวจยรวมทงผลตอบแทนทจงใจ ไมซ าซอน ก าหนดเกณฑของบณฑตศกษาทสนบสนนงานวจย การสรางนวตกรรม ตลอดจนผลงานนวตกรรมในรปแบบอน ก าหนดกรอบในการประเมนขดความสามารถดานงานวจย

สถาบนการศกษาควรก าหนดขดความสามารถดานนวตกรรมและงานวจยของตนเอง (Re-positioning) ปรบปรงโครงสรางพนฐานทเออตอการสรางผลงานวจย และจงใจใหเกดจ านวนนกวจยมออาชพเพมขน ปรบปรงหองปฏบตการวจยใหไดมาตรฐานสากลเพอรองรบงานวจยทมคณภาพและเปนทยอมรบในระดบสากล สรางระบบการบรหารจดการงานวจยและสรางระบบนเวศนวตกรรม ( Innovative Ecosystem) ของการถายทอดเทคโนโลย และการอนญาตใหใชสทธในทรพยสนทางปญญา ทมประสทธภาพและสรางคณคาตอภาคเศรษฐกจ สงคม ชมชน


93


อดมศกษาเปนแหลงสนบสนนการสรางงานและน าความร ไปแกปญหาผานความรวมมอกบภาคเอกชนและทองถน

การน าความรและทรพยากรทมไปสการบรการทางสงคมทเกดผลกระทบทางเศรษฐกจแกชมชน

สถาบนการศกษาควรมบทบาทในการสรางงานและโอกาสทางธรกจ

ความเชอมโยงระหวางศาสตรทสอนและการน าไปใช

4.1 เปดโอกาสในการพฒนาวชาการสสงคม (University Social Engagement)

4.2 สงเสรมการน าความรไปสการสรางโอกาสทางธรกจ (Start-up, Spin-off, Incubator และ Accelerator)

4.3 แหลงสนบสนนการพฒนาฐานรากเศรษฐกจและชมชนทองถน (โครงการความรวมมอกบเอกชน/ ทองถน ประชารฐ Community University)

4.4 โครงการพฒนาทตอบสนองความตองการของชมชน (Demand Driven)



การน าความรสสงคมในรปแบบการบรการวชาการเปนอกหนงพนธกจทส าคญของสถาบนอดมศกษา ทงนเพราะอดมศกษาเปนศนยรวมของความรและศาสตรตาง ๆ ททนสมยและถกสงคมชมชนมองดวาเปนทพง ในการแกไขปญหา และการถายทอดความร ซงสถาบนอดมศกษาทกแหงไดท ามาอยางตอเนอง ทงการอบรมวชาชพ การถายทอดความรไปจนถงการเปนแหลงความรในการแกปญหา บทบาทดงกลาวเพมความส าคญมากยงขนในยคสมยของการเปลยนแปลงเทคโนโลยดานสอ และการผลตทลดตนทนลงอยางมากมาย ในขณะทเปดโอกาสสการคาในรปแบบใหมบน Internet นอกจากนบทบาทส าคญของสถาบนอดมศกษาควรรกษาไวซงวฒนธรรมและภมปญญาทองถน ทด เพอไมใหถกท าลายจากการพฒนาทกาวเขามาอยางรวดเรว บทบาทอกอนหนงในการถายทอดความรสสงคมจงควรเปนการสรางความมนคงและมงคงทางเศรษฐกจใหกบชมชนตาง ๆ

บรบท


94



บทบาท สกอ. ในการสงเสรมใหเกดคณะกรรมการรวมรฐ-เอกชน -ทองถน การเปนตวกลาง ในการสรางเครอขายความรวมมอของกลมมหาวทยาลยในโครงการตาง ๆ เพอลดความซ าซอน และใชทรพยากรอยางคมคา สงเสรมความรวมมอทงในระดบประเทศและระดบพนทในสาขาวชาตาง ๆ ก าหนดนโยบาย ทสนบสนนใหเกดธรกจใหม และตอยอดเครอขายทางธรกจ

สถาบนการศกษาควรคนหาความตองการของชมชนทตนอาจไปชวยพฒนา คนหาโอกาส ในการพฒนาธรกจใหม ๆ รวมกบชมชน และเครอขายความรวมมอ น าความรไปสชมชนผานกลไกการแกไขปญหาและการพฒนารวมกน เพอสรางความเชอมนในการเปนแหลงสนบสนนดานวชาการ สถาบนการศกษา ควรพฒนา Incubator และ Accelerator ในการบมเพาะทงเทคโนโลยและธรกจ เพอเออประโยชนกบการน านวตกรรมไปท าใหเกดรายไดกบภาคธรกจและชมชน


KPI 9 : จ านวน Technology-based startups ไมนอยกวา 300 แหง

KPI 10 : น าองคความรเพอพฒนาและสรางความเขมแขงใหกบ SMEs ไมนอยกวา 800 แหง

Global Entrepreneurship Index อยในเปอรเซนไทลท 70

ทมา : แผนยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป

95


ปรบปรงระบบการบรหารจดการใหเกดประสทธภาพ มประสทธผล และมระบบการก ากบดแลทรบผดชอบ ตอผลการด าเนนการของมหาวทยาลยในทกดาน

ความโปรงใสของระบบการบรหารของอดมศกษา

การบรหารจดการทขาดประสทธภาพและความรบผดชอบในการใชทรพยากรตาง ๆ

การตดตามประเมนผลทขาดประสทธภาพและขาดบทลงโทษ

การยกระดบขดความสามารถของมหาวทยาลยทกกลม

ระบบการก ากบดแลทมประสทธภาพ มการรายงาน ตรวจสอบได สอดคลองกบหลกนตธรรมและจรยธรรมจรรยาบรรณ

5.1 การปรบโครงสรางการบรหารจดการและบทบาทของระบบอดมศกษา (HE Restructure, Governance Roles and Responsibility)

5.2 ปรบปรงการบรหารจดการของสถาบนอดมศกษาเพอเพมประสทธภาพในการใชทรพยากร และเพมขดความสามารถในการแขงขน (การลดตนทนตอหนวย/ความรบผดชอบดานการเงน)

5.3 ระบบฐานขอมลและการรายงานทถกตอง (ความครบถวนของการรายงานขอมลตอ สกอ. และตอสาธารณะ)

5.4 สรางระบบการก ากบดแลทโปรงใส ความรบผดและตรวจสอบได (Governance Accountability/Organizational Assessment) โดยเฉพาะอยางยงเกยวของกบบทบาทของสภามหาวทยาลย



แมสถาบนอดมศกษาจะมทงทเปนหนวยงานราชการ มหาวทยาลยในก ากบ และภาคเอกชน แตระบบการบรหารจดการและระบบการก ากบดแลกเปนสวนส าคญทจ าเปนตองปรบปรงใหมความทนสมย รบผดชอบ โปรงใส ตรวจสอบได ความมประสทธภาพและประสทธผลตามพนธกจเปนเรองทเกยวของกบความรบผดชอบของผบรหาร และระบบก ากบดแลของสถาบน การใชทรพยากรอยางคมคาและประหยด การดแลการบรหารไมใหเกดการทจรต มความโปรงใส สอดคลองกบหลกนตธรรมและมจรยธรรมในการด าเนนการตามพนธกจทกดาน หรอแมนโยบาย ดานผลประโยชนทบซอนลวนเปนความรบผดชอบของระบบการบรหารจดการของสถาบน การรายงานผลประกอบการ สสงคมกเปนความรบผดชอบรวมกนของ สกอ. และสถาบนการศกษาทกแหง การบรหารความเสยง และการสราง ความเขมแขงดานการเงน

บรบท


96


KPI 11 : รอยละการประเมนความโปรงใสและความรบผด รอยละ 90


การรายงานขอมลและสถตภาพรวมของอดมศกษาเพอใหสาธารณะไดรบร เชน สดสวนการผลตบณฑตในสาขาตาง ๆ อตราการไดงานท า ความนยมของสถาบน เปนตน บทบาท สกอ. ในการสงเสรมใหเกดธรรมาภบาลและความโปรงใสทงระบบ การพฒนาระบบการประเมนความโปรงใสของการจดการและระบบการก ากบดแล

สถาบนการศกษาควรปรบปรงคณภาพและประสทธภาพของระบบการบรหารจดการของสถาบน อยางตอเนอง จดท ารายงานผลการด าเนนการของตนเอง และประกาศนโยบายผลประโยชนทบซอน รวมทงสรางระบบการประเมนผบรหาร การบรหารความเสยงและการควบคมภายใน และระบบการตดตามตรวจสอบททนกาลและ มประสทธผล


การประเมนความโปรงใสในการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐ (Integrity & Transparency Assessment : ITA )

https://www.nacc.go.th/main.php?filename=ITA

KPI 12 : การประเมนผลสมฤทธทางเศรษฐกจและสงคม

Economic and Social Outcome


97


ปรบระบบโครงสรางการตรวจสอบ การจดสรรงบประมาณ และการตดตามรายงานผลทมประสทธภาพ

การตดตามประเมนผลทขาดประสทธภาพ

การจดสรรงบประมาณทไมสอดคลองกบทศทางการผลตบณฑต และยงไมเปน Performance-based

มาตรการกระตนใหมหาวทยาลยพฒนาใหรวดเรวและตรงตามความตองการของประเทศ

การยกระดบขดความสามารถของหนวยงานทก ากบดแล และการตดตามประเมนผลระบบคณภาพ ในทกมตไดอยางมประสทธผล

กลไกการตดตามและระบบฐานขอมลกลางทมประสทธภาพ



การรายงานและการตดตามประเมนผลของ สกอ. ในอดตมงเนนไปในเรองของการประกนคณภาพการศกษา ซงไมอาจสะทอนปญหาทก าลงเกดขนในภาพรวม ตงแตหลกสตรทมการเปดเกนความตองการ และการหดตวของจ านวนผเขาเรยนในระดบอดมศกษา นอกจากนการจดสรรงบประมาณในภาครฐทลงไปยงสถาบนการศกษาโดยตรง ไมอาจบอกไดวาภาพรวมในการผลตไดตอบสนองทศทางการพฒนาเพยงใด ทงนเพราะการตดตามขอมลและ การประเมนผลการใชงบประมาณของ สกอ. ยงไมมประสทธภาพ

บรบท


6.1 การปรบระบบการจดสรรงบประมาณตามการพฒนาขดความสามารถของสถาบนอดมศกษา (Financial Incentive: Demand Pull, Performance-based, PA)

6.2 ปรบระบบการตดตามประเมนผลทกระดบของ สกอ. ใหเกดประสทธภาพ และใหเชอมกบการใหคณ ใหโทษตาม Performance

6.3 สรางกลไกการประเมนคณภาพทมงเนนประสทธผล การสรางความร และทกษะของบณฑต (Quality System: Accreditation System, QA System, Learning Outcome, Ranking)

6.4 สงเสรมใหสรางกลไกในการกระตนใหเกดการพฒนาเพอยกระดบคณภาพในพนธกจทกดาน (Resource and Support Centers, Benchmark Partners)

6.5 สรางระบบการตดตามรายงานผลทมประสทธภาพ ระบบขอมลสารสนเทศและสถตอดมศกษา การรายงานผลระบบอดมศกษาสสาธารณะ

98


KPI 13 : รอยละการส าเรจการศกษาตามเวลาทก าหนดในหลกสตร รอยละ 80


ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาควรก าหนดนโยบายระดบมหภาค และมาตรฐานการบรหารจดการ จดตงศนยขอมลดานอดมศกษาเพอการรวบรวมขอมลทเกยวของและสะดวกตอการจดท ารายงานสสาธารณะ และการท าดชนเทยบเคยง (Benchmark)

ปรบปร งรปแบบการจดสรรงบประมาณโดยพจารณาจากคณภาพของการผลตบณฑต ขดความสามารถดานการวจย ผลตภาพจากผลงานวจยและศกยภาพของการบรหารจดการของสถาบนการศกษา

ใชกลไกของงบประมาณการเงนเพอปรบสดสวนการผลตใหสนบสนนการพฒนาตามกรอบยทธศาสตรระยะยะยาวของประ เทศ รวมท ง การสร า งสมด ลของ เป าหมายการผล ตระหว า ง Planned Approach กบ Market Approach

สนบสนนใหระบบการประกนคณภาพภายในสถาบนสามารถขบเคลอนการบรหารจดการใหเกดประสทธผล ในขณะทสรางกลไกการเสรมสรางและพฒนาคณภาพใหเกดขนในทกพนธกจและระบบการบรหารของสถาบน


KPI 14 : ความสามารถในการปฏบตงานภายหลงจบการศกษา

พ.ศ. 2560 พ.ศ. 2580 60 % 80 % 100 %

000

การวางแผน เพอการเปลยนแปลง

100


การวางแผนเพอการเปลยนแปลง

หลกการส าคญของการจดท าแผนยทธศาสตรระยะยาวของอดมศกษา (พ.ศ. 2561 - 2580) ใหมระยะเวลา 20 ป และก าหนดแผนเพอการเปลยนแปลง (Blueprint for Changes) ซงเปนการเปลยนแปลง เชงระบบ ทงน เพอใหระบบอดมศกษาใหม (New Higher Education System) สามารถด าเนนการไดอยาง มประสทธภาพและบรรลเปาหมายตามยทธศาสตรทก าหนด โดยมสมมตฐานวา “ถาระบบอดมศกษามความเหมาะสม มประสทธภาพ ไมวาความตองการในการพฒนาประเทศจะเปลยนแปลงไปอยางไรกตาม สถาบนอดมศกษาจะสามารถตอบสนองและเปนกลไกของรฐ เพอการพฒนาประเทศใหบรรลเปาหมายได” ทงนใหแยกบทบาทของรฐและสถาบนอดมศกษาไวดงตอไปน

บทบาทของสถาบนอดมศกษา

สถาบนอดมศกษามอสระในการบรหารกจการภายในของสถาบนตามทกฎหมายก าหนด ภายใตการก ากบของสภาสถาบนอ ดมศ กษา รวมท ง ความรบผ ดชอบต อผล การด าเนนงานตามกรอบนโยบายและงบประมาณทไดรบสนบสนนจากภาครฐ

บทบาทของรฐ

รฐมอ านาจหนาท เปนผ ก ากบดแลระบบอดมศกษา (Regulator) โดยใชกลไก เช งนโยบายและมาตรฐานอดมศ กษาท แ สดงถ งความคาดหว ง ของร ฐท ม ต อสถาบน อดมศกษา ในการปฏบต ตามอ านาจหน าท ใหสอดคลองกบความตองการในการพฒนาประเทศ ใหการสนบสนนทรพยากรโดยวธการท เหมาะสมและเพยงพอตอการด าเนนงานตามนโยบายของรฐอยางมประสทธภาพ และการตดตาม ตรวจสอบประเมนผล โดยเนนผลตภาพ และผลสมฤทธมใชกระบวนการ เพอใหไดขอมล ขอเทจจรงทแสดงใหเหนความส าเรจของการใชกลไกเชงนโยบายและมาตรฐานอดมศกษา ซงจะเปนขอมลยอนกลบไปสกลไกเชงนโยบายและการสนบสนนทรพยากรตอไป

101


แผนภาพ 5.1 การจดระบบอดมศกษาใหม

ปรบบทบาทภาครฐ (Regulator)

สรางสภาพแวดลอม

และเงอนไขทเอออ านวย บรณาการภารกจ

การจดระบบอดมศกษาใหม

การก าหนดนโยบาย (Policy Formulation)

การก าหนดนโยบาย หมายถง การก า ห น ด เ ป า ป ร ะ ส งค แ ล ะ แ น ว ท า ง ก า ร พ ฒ น า ร ะ บ บ อ ด ม ศ ก ษ า ท ม ความชดเจนเฉพาะเจาะจงในทนรวมถงการก าหนดมาตรฐานการอดมศกษาดวย

มาตรฐานอดมศกษา หมายถง ระดบคณภาพทยอมรบไดทสถาบนจะตองปฏบตเปนสวนส าคญของการบรหารทมธรรมาภบาล

กลยทธ หมายถง วธปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคทจะไดรบการสนบสนนจากรฐ

การก าหนดเสนทางยทธศาสตรของสถาบน หมายถ ง การจ ดกล มสถาบนตามศกยภาพทแตกตางกนและการตอบสนองความตองการของประเทศ

ระบบการสนบสนน (Support System)

การจดสรรเงนอดหนนตามนโยบายทก าหนดในลกษณะ Block Grant โดยยดหลก Results-based / Performance-based (Value-based) และ Demand Side Financing

การสรางสภาพแวดลอมและเง อนไขท เอ ออ านวย การปรบปร งกฎระเบยบ การประสานความรวมมอ การสนบสนนขอมล และองคความร จากภายนอก

ก า ร ป ร ะ เ ม น ค ณ ภ า พ แ ล ะประสทธภาพ ผลการด าเนนงานของสถาบน

การพฒนาระบบขอมลและการวจยระบบอดมศกษา และการเปดเผยขอมลตอสาธารณะของสถาบน

ระบบการประเมนผล (Assessment System)

102


แผนเพอการเปลยนแปลง (Blueprint for Changes)

ประเดนผลลพธของระบบอดมศกษา (H.E. Outcomes) ประกอบดวย

1. โอกาสการเขาถงอดมศกษาและความเปนธรรม (Accessibility and Equity)

2. สมรรถนะของบณฑต (Graduate Competencies)

3. การวจย นวตกรรมและการถายทอดเทคโนโลย (Research Innovation and Technology Transfer)

ประเดนระบบการขบเคลอนอดมศกษา (H.E. Driving System) ประกอบดวย

4. การสรางเสรมบคลากรคณภาพสง (Concentration of Talents)

5. การบรหารและธรรมาภบาล (Management and Good Governances)

6. ความมนคงทางการเงนในระบบอดมศกษา (Financial Security)

7. ภาคภาครฐ ภาคเอกชนและภาคชมชน (Public Private Community Partnership)

8. อดมศกษาดจทล (Digital Higher Education)

แผนเพอการเปลยนแปลง หมายถง การก าหนดประเดนหลกเชงนโยบายทงในสวนของผลลพธของระบบอดมศกษาใหมทพงประสงคและในสวนของประเดนระบบการขบเคลอนอดมศกษาทเปนบทบาทของผก าหนดและก ากบนโยบาย (Regulators) จะตองเปนผรเรมด าเนนการ ทงการสอสารนโยบายใหสงคมเกดความเขาใจและการเปนผน าในการปรบเปลยนระบบตาง ๆ ทก าลงขบเคลอนการอดมศกษาของประเทศ

แผนภาพ 5.2 แผนเพอการเปลยนแปลง (Blueprint for Changes)

103


1 โอกาสการเขาถงอดมศกษาและความเปนธรรม (Higher Education Access and Equity)

ความส าคญ

ถาพจารณาในภาพรวมแลวจะพบวาระบบอดมศกษาของประเทศสามารถใหบรการแกผเรยนไดกวางขวางจากอตราการเขาเรยนระดบอดมศกษาสงถงรอยละ 51 (เมอเทยบกบประชากรวย เรยนอาย 18 -22 ป ) แต เม อพจารณาในรายละเอยดจะพบวา มนกศกษาทมาจากครอบครวผมรายไดต าจ านวนมากไมสามารถเขาศกษาในสถาบนอดมศกษาของรฐ ท มคณภาพส งซ งมค า ใชจ ายต า ได แตตอง เขาศกษาในสถาบนอดมศกษาทมคณภาพต ากวาซงตองเสยคาใชจายสง ท าใหเกดความเหลอมล าทางสงคมอยางตอเนอง จากการทประเทศไทยก าลงเขาสสภาวะสงคมผสงวย เนองจากการหดตวของประชากรวยเรยนและวยท างาน ท าใหประชากรสงวย มสดสวนเพมมากขน จงเปนทคาดการณไดวาอตราการเขาเรยนในระดบอดมศกษาจะสงขนเปนประมาณรอยละ 60 แตจะมจ านวนผเรยนลดลงเหลอประมาณ 2.2 ลานคนในป พ.ศ. 2575 ดงนน การพจารณาโอกาสการเขาถงการศกษาระดบอดมศกษาและความเปนธรรมในอนาคตจงมความซบซอนสง ท าใหสถาบนอดมศกษามการแขงขนสง มการพฒนาหลกสตรใหม ใหทนสมยสอดคลองกบการใชชวตและความตองการของผเรยนทหลากหลาย ประกอบกบนโยบายของรฐทมงลดความเหลอมล าทางสงคมและเศรษฐกจ จงมความจ าเปนทตองปรบกลไก การจดการศกษาเพอสงเสรมใหผเรยนทมศกยภาพสามารถเขาถงระบบอดมศกษาอยางเปนธรรม


การเปลยนแปลงดานโอกาสทางการเขาถงอดมศกษาและความเปนธรรม มว ตถประสงคเพอใหผเรยนทมาจากครอบครวผมรายไดนอย ผพการ ตลอดจนผสงวยและผทอยในตลาดแรงงานหรออยในกลมนอกวยเรยน (Non-Aged Group) สามารถเขาถงบรการการศกษาระดบอดมศกษาทมคณภาพสง เมอส าเรจการศกษาสามารถประกอบอาชพและมรายไดสงเพยงพอทจะชวยเหลอยกระดบคณภาพชวตของตนเองและครอบครวทดขนในอนาคต

กลยทธการเปลยนแปลง

กลยทธ ท 1 การจ ดการศ กษา เพ อการพฒนา (Development Education) ทมศกยภาพและมความพรอมรบผ เรยนทมาจากครอบครว ผมรายไดนอย (B40) เขาเรยนในกรณนผเรยนจ านวนมากมกมปญหาความพรอมดานวชาการ โดยสถาบนอดมศกษาจะตองจดการศกษา เสรม เพ อ ใ หความช วย เหล อในระยะแรกของ การเขาศกษาและจดระบบการตดตามดแลชวยเหลอใหส าเรจกา รศ กษ าอย า ง ม คณภาพ ท ง น ร ฐ ค ว รจ ด เ ง น อ ดหน น การด าเนนงานทงในสวนของสถาบนอดมศกษาและผเรยน ในสวนของผเรยนอาจจดเงนทนการศกษา ทนเงนใหกยม การใหท างานระหวางเรยน รวมทงทนผกพนเมอส าเรจการศกษาในรปแบบตาง ๆ

กลยทธท 2 การปรบระบบการศกษาเพอรองรบผเรยนนอกวยเรยน (Non-Aged Group) ผเรยนนอกวยเรยนจะเปนกลมเปาหมายทส าคญของระบบอดมศกษาในอนาคต ซงบคคลกลมนก าลงเผชญกบการเปลยนแปลงของเทคโนโลยทมผลตอความตองการความรและทกษะใหม ดงนน การจดระบบการศกษาจงมความยดหยนสง ประกอบดวยการเทยบโอนประสบการณ การท างานกบการเรยนรเชงวชาการ การสะสมหนวยกต (Credit Bank) และเปนการศกษาทเนนสมรรถนะและการเพมพนทกษะแบบจ าเพาะเปนหลก

กลย ท ธ ท 3 ก ารจ ด ก ารศ กษาส าห ร บผ ส ง ว ย การจดการศกษาส าหรบผสงวยมวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพของกลมผสงอายวยตนใหมความรและทกษะการประกอบอาชพทเหมาะสมกบวยและสมรรถนะทางกาย ลกษณะงาน และสงเสรมทกษะการเรยนรตลอดชวต นอกจากนน การศกษาส าหรบผสงวยยงมวตถประสงคเพอพฒนาคณภาพชวตและใหสามารถดแลตนเองไดโดยไมเปนภาระของสงคม ดงนนการจดการศกษาส าหรบผสงวยจงตองการออกแบบและพฒนาหลกสตรระยะสน ตลอดจนมาตรฐานการศกษาทแตกตางจากระบบการศกษาปกต

กลยทธท 4 การเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) การเรยนรเปนปจจยส าคญของการด ารงชวตในอนาคต ระบบอดมศกษาตองเปดโอกาสใหประชาชนทกคนสามารถเขาถง องคความรและบรการทางวชาการของสถาบนโดยไมมขดจ ากด ความสมพนธระหวางครกบศษยมไดจ ากดเฉพาะในชวงเวลาทเปนนกศกษา แตจะเปนอยางตอเนองตลอดเวลาไมวาศษยผนนจะอยในสถานภาพใด สถาบนตองใหบรการตลอดชวชวต

104


1. การสงเสรมการจดการศกษาเพอกลมเปาหมายเฉพาะ

การจดการศกษาเพอการพฒนา (Development Education) ส าหรบผ เรยนทมาจากครอบครว ผมรายไดนอยดวยการสนบสนนทรพยากรพเศษแกสถาบนอดมศกษาทมศกยภาพสงในสาขาวชาหลก ๆ ใหรบนกศกษาทมาจากครอบครวผมรายไดต ารอยละ 40 (B40) เขาศกษาตอจนส าเรจการศกษา

จดการศกษาส าหรบผเรยนนอกวยเรยน (Non-Aged Group Learners) สถาบนอดมศกษาออกแบบและพฒนาหลกสตรใหมใหสอดคลองกบความตองการผเรยนนอกวยเรยนหรอผทอยในตลาดแรงงาน เพอเสรมศกยภาพใหมความรและทกษะใหมสอดคลองกบตลาดแรงงานในอนาคตดวยการปรบระบบการรบนกศกษา ระบบการจด การเรยนการสอน การเทยบโอนประสบการณ การวดและประเมนผล ตลอดจนระบบธนาคารหนวยกต

จดการศกษาส าหรบผสงวย (Aged Learners) สถาบนอดมศกษาออกแบบและพฒนาหลกสตรระยะสนใหเหมาะสมกบผสงวย ครอบคลมทงกลมผสงอายวยตนทตองการความรและทกษะในการประกอบอาชพทเหมาะสมและกลมผสงวยทวไปทตองการพฒนาคณภาพชวต

จดการศกษาส าหรบผตองการความชวยเหลอพเศษ (Handicapped Learners) สถาบนอดมศกษาจดการศกษาส าหรบผตองการความชวยเหลอพเศษหรอผพการทมศกยภาพแตกตางกนดวยวธการทตางกน จดใหมศนยบรการใหความชวยเหลอพเศษ จดโควตาการเขาศกษาพเศษเพอใหบคคลเหลานนสามารถศกษารวมกบผเรยนปกตไดจนประสบความส าเรจ

2. จดระบบการสงเสรมการบรหารเพอรองรบการเปลยนแปลง

จดระบบขอมลตดตามการเปลยนแปลงดานประชากรอนอาจเกดผลกระทบตอการบรหารงานอดมศกษาทงในระดบสถาบนและระดบชาต

เสนอแนะมาตรการการปรบระบบบรหารสถาบนอดมศกษาเพอรองรบการปรบตวใหเหมาะสม กบสถานการณทเปลยนแปลงไป

เสนอแนะมาตรการรองรบผลกระทบทจะเกดขนแกคณาจารย บคลากร และนสตนกศกษา อนเนองมาจากการปรบระบบบรหารของสถาบนอดมศกษา

สนบสนนการจดตงกองทนการเงนเพอความเสมอภาคทางการศกษา

แนวทางการด าเนนงาน

105


2 สมรรถนะของบณฑต (Graduate Competencies)


การเตรยมบณฑตใหมความพรอมและสามารถปรบตวไดในสถานการณทมอาจคาดเดาไดในอนาคต เปนประเดนส าคญของการจดการศกษาระดบอดมศกษาในปจจบน แนวคดและความทาทายเกยวกบทกษะและการเรยนรในศตวรรษท 21 ม อทธพลตอนกการศกษาท วโลกและเปนปจจยผลกดน การปฏรปการศกษาในหลาย ๆ ประเทศ ส าหรบประเทศไทยอาจตองมองขามปญหาคณภาพของบณฑตในอดตจนถงปจจบน แลววางแผนเพอเปลยนแปลงกลไกการก ากบ และการผลตบณฑตใหม โดยมงเปาหมายใหสถาบนอดมศกษาสามารถปฏบตหนาทในการพฒนาสรางสรรค สมรรถนะของบณฑตยคใหม ใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาประเทศของรฐบาล ตอบสนองยทธศาสตรชาต 20 ป การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ รวมทงการขบเคลอนโครงการส าคญตาง ๆ ในนโยบาย Thailand 4.0 เชน โครงการระเบยงเศรษฐกจภาคตะวนออก เปนตน


กา ร เ ปล ย น แป ล ง ด า น ส มร ร ถ นะ ข อ งบ ณ ฑ ต มวตถประสงคเพอพฒนาบณฑตทกคน ใหมคานยมตามบรรทดฐานทดทางสงคม มทกษะด ารงชวตส าหรบโลกในศตวรรษท 21 ไดรบการศกษาทมคณภาพสง ตามมาตรฐานสากล และสามารถเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง เปนบณฑตทประกอบดวย ก) สมรรถนะเชงวชาการ ข) สมรรถนะการประกอบอาชพ ซงประกอบดวยทกษะการปฏบตงาน และทกษะการเปนผประกอบการ และ ค) สมรรถนะการเปนพลเมองและพลโลก สมรรถนะเหลานจะชวยใหบณฑตสามารถพฒนาตนเอง ครอบครว ตลอดจนส งคม และมส วนรวม อนส าคญตอ การพฒนาประเทศ


กลยทธท 1 ปรบปรงระบบการก ากบคณภาพและมาตรฐานหลกสตรใหเกดการเชอมโยงอยางชดเจนระหวางการออกแบบและพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน และการวดและประเมนผล หลกสตรตองก าหนดคณลกษณะของบณฑตในลกษณะของผลการเรยนร (Learning Out-comes) อยางชดเจน ตามอตลกษณของสถาบนอดมศกษา และตอบสนองความตองการของสงคมในการพฒนาประเทศ การจดการเรยนการสอน ตองปรบใหสอดคลองการใชชวตของผเรยนยคใหม โดยมงเนนใหผเรยนบรรลผลการเรยนรทกาวหนา และการวดและประเมนผลตองเปนระบบทมประสทธภาพ สามารถแสดงผลการเรยนร และพฒนาการของผเรยน ตามความแตกตางระหวางบคคล ทงน รฐตองก าหนดกลไกสนบสนนการด าเนนงานรวมกบสถาบนอดมศกษาไดตามความจ าเปน

กลยทธท 2 วางแผนการผลตบณฑตก าลงคน ทงดานปรมาณและคณภาพใหสอดคลองตามศกยภาพของสถาบนอดมศกษา และตอบสนองความตองการเพ อ การพฒนาประเทศ รฐควรสรางกลไกการตดตาม และตรวจสอบความตองการก าลงคน ความตองการของสมรรถนะ ทจ าเปนในการท างาน การเปลยนแปลงของอาชพตลอดจน การประเมนศกยภาพของบณฑตในการประกอบอาชพ แผน การผลตบณฑตตองประกอบดวย กลไกการก ากบปรมาณและคณภาพก าลงคนใหสอดคลองกบความตองการในการพฒนาประเทศ โดยทสถาบนอดมศกษามอสระในการวางแผนการผลตบณฑตของตนเอง การวางแผนการผลตก าลงคนจะตองเชอมโยงก บ ร ะ บ บ แล ะก ล ไ ก ก า รจ ด ส ร ร ง บ ป ระ ม า ณอ ดห น นสถาบนอดมศกษาตามหลกการ การสนองทนผานดานอปสงค (Demand Side Financing) ตลอดจนการยกระดบคณภาพและประสทธภาพการผลตบณฑต

2

106


กลยทธท 3 การเรยนรเชงบรณาการกบการท างาน (Work Integrated Learning) การพฒนาบณฑต ให เก ดสมรรถนะเช งวชาการและเช งวชาชพอยางสมบรณน น ไมสามารถบรรลผลไดจากการจดการเรยนการสอนในหองเรยนเพยงอยางเดยว แนวโนมในอนาคตโลกของการท างาน มความเปลยนแปลงสงมาก ความร ทกษะใหมทเปนประโยชนตอการด ารงชพอยางกาวหนาในอนาคตจะเกดขนในโลกของ การท างานเปนสวนใหญ รฐจงควรสนบสนนการเรยนรเชงบรณาการกบการท างานใหเปนกลไกหลกในการพฒนาสมรรถนะของบณฑต และสมรรถนะเชงวชาการ สมรรถนะเชงวชาชพ และสมรรถนะการเปนพลเมองและพลโลก ทงนสถาบนอดมศกษาจะตองเปนผออกแบบและวางแผนการจดการศกษา โดย ความรวมมอของสถานประกอบการ ท งองคกรภาครฐ ภาคเอกชน และชมชน การจดการเรยนรเชงบรณาการกบ การท างาน จงเปนกลไกทตองด าเนนการดวยความระมดระวงโดยการบรณาการการเรยนรในชนเรยนและการเรยนรใน สถานประกอบการใหเหมาะสม

กลยทธท 4 การยดหลกการทฤษฎพหปญญา (Multiple Intelligence Theory) หมายถง การมงสงเสรมความสามารถของผเรยนในทกดาน โดยค านงถงศกยภาพของผ เรยนทมความแตกตางกน ความสามารถดงกลาว ไดแก ความสามารถดานภาษา ความสามารถในการใช เหตผล การคดค านวณ ความสามารถดานมตสมพนธ ความสามารถ ในกา ร เคล อน ไหวร า งกา ย ความสามารถด านดนตร ความสามารถดานมนษยสมพนธ ความสามารถในการเขาใจตนเอง และความสามารถในการเขาใจธรรมชาต นกศกษา ท ก ค น ย อ ม ม ค ว า ม ส า ม า ร ถ เ ฉ พ า ะ ท แ ต ก ต า ง ก น สถาบ น อ ดมศ กษ าจะต อ ง ค นหาและพฒนา ใ หท กคน ไดแสดงศกยภาพทแทจรงอยางเตมท การพฒนาประเทศจะมไดเกดขนเฉพาะผมความสามารถกลมใดกลมหนงเทานน

กลยทธท 5 การบรณาการสรางศาสตรใหม ความรของมนษยเกดขน พฒนา และน าไปใชประโยชนอยางตอเนอง ไมมวนหยด ไมมสนสด ความรเทคโนโลยนวตกรรมทเกดจากการบรณาการศาสตรแขนงตาง ๆ เปนจดก าเนดของศาสตรใหมทเรวทสดและงายทสด อดมศกษายคใหมตองเปดเสรภาพ ทางวชาการสงสด เพอใหคณาจารยแตละสาขาวชาไดท างานรวมกน พฒนางานวจย นวตกรรม และเทคโยโลยรวมกน อนจะกอใหเกดความคดรเรมสรางสรรค กอใหเกดภมปญญา และความสามารถในการแขงขน ตลอดจนความรวมมอระหวางสถาบนและความรวมมอของนกวชาการระหวางประเทศทวโลก

กลยทธท 6 การปรบ เปล ยนกระบวนการจ ด การเรยนรในระบบศกษา นบเปนการเปลยนแปลงครงส าคญทมวลมนษยชาตไดสรางสรรคกระบวนการเรยนรจากวธการดงเดมไปสวธการทมประสทธภาพ สอดคลองกบวถชวตและความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบนและอนาคต ซงจะสงผลกระทบกบกระบวนการจดการเรยนรในสถาบนอดมศกษาโดยตรง การเปลยนแปลงครงนเปนความทาทายขดความสามารถ ของคณาจารยวาจะสามารถกาวขามมตใหมของการเรยนร ในโลกของความจรงไดหรอไม ยงในระยะ 20 ป ขางหนา การเปลยนแปลงจะรวดเรวและทรงพลงตอสตปญญาของมนษยมากยงขน

107



1. มาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา เกณฑมาตรฐานหลกสตร และกรอบมาตรฐานคณวฒ การศกษาระดบอดมศกษา

รฐควรทบทวน ปรบปรงมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา เกณฑมาตรฐานหลกสตร และกรอบมาตรฐานคณวฒการศกษาระดบอดมศกษา ใหเปนกลไกสนบสนน การปรบตวของสถาบนอดมศกษาทมความเชยวชาญ และจ ด เน น ในการผล ตและพฒนาน กศ กษา ใ หตอบสนอง ความตองการในการพฒนาประเทศทแตกตางกน

กลไกดงกลาวตองสามารถพฒนาและยกระดบความสามารถของสถาบน อดมศกษา ใ หม ระดบส งข น ตามแผนพฒนาของสถาบน อดมศกษาในระยะยาวและเทยบเคยงกบสถาบนอดมศกษาสากล

ปรบระบบประกนคณภาพภายใน ใหสอดคลองกบการปรบปรงมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา เกณฑมาตรฐานหลกสตร และกรอบมาตรฐานคณวฒการศกษาระดบอดมศกษา

มหาวทยาลยควรทบทวน คณภาพและหาหลกสตร และความตองการของสงคม ตลอดจน Return on Investment การพจารณาระบบการกเงนเพอการศกษา (Contingent Loan) และระบบสนบสนนอน ๆ

2. การพฒนาระบบการประเมนสมรรถนะนกศกษา

รฐควรก าหนดสมรรถนะของบณฑตทเปนมาตรการรวมกนในระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก โดยอาจก าหนดเปน 3 ลกษณะ

สมรรถนะเชงวชาการ คอ ความสามารถในการน าความรไปใชในการปฏบตงาน การแกปญหา การเรยนรตลอดชวต และการสรางสรรคนวตกรรม

สมรรถนะการประกอบอาชพ ประกอบดวยทกษะส าคญ 2 ประการ คอ

ทกษะการปฏบตงาน (Employability Skills) หมายถง ทกษะการใชภาษาตางประเทศ ทกษะเทคโนโลยดจทล และทกษะการคดเชงวเคราะหและสรางสรรค รวมถงทกษะ ทจ าเปนอน ๆ

ท ก ษ ะ ก า ร เ ป น ผ ป ร ะ ก อ บ ก า ร (Entrepreneurial Skills)

สมรรถนะการเปนพลเมองและพลโลก หมายถง การมจตส านกทถกตองตอการเมอง การปกครองระบอบประชาธปไตย การเคารพในสทธและหนาท เสรภาพ การรกษาผลประโยชนของสวนรวม สรางสรรคประโยชนแกสงคม ด ารงตนในสงคมพหวฒนธรรมภายใตกระแสโลกาภวฒน

จดใหมการประเมนสมรรถนะของนกศกษา ในดานตาง ๆ เปนประจ าทกป โดยเฉพาะอยางย งทกษะภาษาองกฤษ โดยก าหนดสมรรถนะทพงประเมนไวลวงหนา ด า เ น น ก า ร ป ร ะ เ ม น จ า ก ก ล ม ต ว อ ย า ง ท ค ร อ บ ค ล มสถาบนอดมศกษาทมลกษณะแตกตางกน และอยในสาขาวชา และชนปแตกตางกน

ก าหนดใหมการสอบเพอส าเรจการศกษา (Exit Exam) เปนสวนส าคญของการก ากบมาตรฐานการศกษาระดบอดมศกษา

108


3. การวางแผนการผลตก าลงคนใหสอดคลองศกยภาพของสถาบนอดมศกษาและความตองการใน การพฒนาประเทศ

จ าแนกการผลตก าลงคนตามสาขาวชา International Standard Classification of Education (ISCED 1997)

ประเมนแผนการผลตก าลงคนตามสภาพจรงในปจจบน จ าแนกตาม ISCED 1997

พฒนาระบบการประสานความรวมมอระหวางมหาวทยาลย องคกรภาครฐ ภาคเอกชน ภาคชมชน และสถาบนอดมศกษาในการก าหนดความตองการก าลงคนเพอตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ

ปรบ ฐานการผล ตก า ล งคนระดบสถาบ น ใ หส อ ด ค ล อ ง ก บ แ น ว ท า ง ก า ร ป ร บ ย ท ธ ศ า ส ต ร ของสถาบนอดมศกษาแตละแหง รวมถงเพมความรวมมอใน การพฒนาหลกสตรเพอการผลตก าลงคนขามศาสตรกบมหาวทยาลยคความรวมมอ

ใชแผนการผลตก าลงคนเปนกลไกการจดสรรเงนอดหนนสถาบนอดมศกษาในลกษณะ Demand Side Financing ทก ากบดวยคณภาพและปรมาณการผลต

ประเมนผลแผนการผลตก าลงคนเปนประจ าทกป เพอการเจรจาปรบแผนการผลตก าลงคนกบสถานศกษาในระยะตอไป

4. การสนบสนนสถาบนอดมศกษาในการพฒนาคณภาพนกศกษาและบณฑต

สงเสรมการศกษาเชงบรณาการกบการท างาน (Work Integrated Education) ใ ห ส ถ า บ น อ ด ม ศ ก ษ า วางแผนการจดหลกสตรและการเรยนรมงเนนผลการเรยนรและคณลกษณะทพงประสงคของผเรยนรวมกบสถานประกอบการ ทมคณภาพ จดสดส วนการเรยนร ในหอง เรยน และใน สถานประกอบการใหเหมาะสม เพยงพอทจะสรางใหเกด การเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนสเปาหมายทพงประสงค

สงเสรมการพฒนาหลกสตรตอบสนองความตองการของอตสาหกรรมเปาหมาย โดยการน าของผ เชยวชาญในภาคอตสาหกรรมนน ๆ (Industry-led Curriculum)

สง เสรมการศกษาเพอการเปนผประกอบการ (Entrepreneurial Education) มงสรางสรรคสภาพแวดลอมทางการศกษาและการประกอบอาชพทสงเสรมการคดรเรมสรางสรรค การบรหารจดการเทคโนโลยสมยใหม การลงทน และการบรหารทรพยากรเพอสรางมลคาเพม เพอใหผเรยนปรบเปลยนแนวคด (Mindset) สโลกของการท างานสมยใหม

สง เสรมการศกษาเชงนวตกรรม ( Innovation Education) มงสรางสรรคโอกาสและประสบการณของผเรยนใหเกดความรและความเขาใจเกยวกบนวตกรรม กระตนใหผเรยนสามารถแสดงศกยภาพสงสดของตนเองในการแกไขปญหาอยางสรางสรรค การจนตนาการและการน าไปใชในโลกของความเปนจรง

สงเสรมการแลกเปลยนประสบการณของนกศกษาในภมภาคและระดบโลก (Student Mobility) เปนการพฒนานกศกษา สมผสกบวถชวตจรงในสงคมนานาชาต เพอการพฒนาคณล กษณะ เฉพาะและการแลกเปล ยน เช ง วฒนธรรม สถาบนอดมศกษาอาจก าหนดเปนเงอนไขใหหลกสตรใหนกศกษาตองไปเรยนร หรอเสรมประสบการณจากการท างานในตางประเทศ และถายโอนประสบการณดงกลาวใหเปนสวนหนงของการศกษาในหลกสตร

สงเสรมกจกรรมการกฬา เพอสรางเสรมสขภาพ และความเปนเลศสมออาชพ ควบคกจกรรมแลกเปลยน เชงวฒนธรรม ใหเปนสวนส าคญในระบบการศกษา

ส ง เ ส ร ม ก จ ก ร ร มท ก อ ใ ห เ ก ด ก า ร ใ ช ท ก ษ ะภาษาองกฤษ หรอภาษาตางประเทศอน ๆ มงสรางทกษะใน การปฏสมพนธ เพ อการส อสารท ม ความเปนมออาชพ (Professionalism)

109


การสรางบณฑตพนธใหม


เพอสรางบณฑตพนธใหมและก าลงคนทมสมรรถนะสงส าหรบท างานในอตสาหกรรมไปส New S-Curve

เพอสรางฐาน (Platform) การพฒนาการศกษาระดบอดมศกษาแหงอนาคต โดยการปรบเปลยนรปแบบการผลตบณฑต หลกสตรการเรยนการสอนเพอใหผเรยนมศกยภาพและสมรรถนะสง

(กรณตวอยาง)

กระบวนการจดการเรยนการสอน

การบรณาการการเรยนรขามศาสตรสการปฏบตงานจรง ทกษะชวตสงคมดจทลและตอบสนองความตองการการเรยนรรายบคคล

การรวมมอกบภาคอตสาหกรรมแบบครบวงจร (50 : 50 , 3+1 , 2+2)

เนนการพฒนาสมรรถนะของผเรยน

ใชเทคโนโลยเปนฐานการเรยนร

แผนภาพ 5.3 กรณตวอยาง การสรางบณฑตพนธใหม

110


3 การวจย นวตกรรมและการถายทอดเทคโนโลย (Research Innovation and Technology Transfer)


บทบาทของสถาบ น อดมศ กษา ในฐานะกล ไก การขบเคลอนการขยายตวทางเศรษฐกจใหม (New Growth Engine) ใหสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป หมายถง บทบาทดานการวจย นวตกรรมและการถายทอดเทคโนโลย จากพฒนาการในอดตซงสถาบนอดมศกษาประสบผลส าเรจ เปนอยางดในการสอสารกบประชาคมโลกใหรบร ผลงาน ทางวชาการทตพมพ ในวารสารวชาการระดบนานาชาต ตลอดจนการพฒนาสรางสรรคนวตกรรมทางดานการเกษตร แล ะส า ธ า รณ ส ข จ น เ ป น ท ย อ ม ร บ ขอ ง ส า กล ก า ร ทสถาบน อดมศกษาจะท าหนาท เปนกลไกการขบเคล อน การขยายตวทางเศรษฐกจใหมภายใตแนวคดประเทศไทย 4.0 จงเปนมลเหตใหระบบอดมศกษาตองเปลยนแปลงโครงสราง เชงนโยบาย การก ากบ และการสนบสนนงบประมาณ เพอใหบรรล เป าหมายด งกล า ว ด านการว จ ย ( Research) แมสถาบนอดมศกษายงใหความส าคญตอการวจยบรสทธ หรอ การวจยเพอขยายขอบเขตองคความร ในศาสตรทตนเองเชยวชาญ แตตองมจดเนนหรอเปาหมายทจะน าไปสการพฒนา (Development) เพอประยกตใหเกดคณคาทางเศรษฐกจในลกษณะของกจการเชงพาณชย (Commercialization) และสอดคลองกบอตสาหกรรมหรอเทคโนโลยเปาหมายเพอ การพฒนาประเทศในกรอบแนวคดประเทศไทย 4.0 นวตกรรม (Innovation) คอกลไกขบเคลอนการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศทพสจนแลว การสรางสรรคนวตกรรมใหเกดประโยชนในทางเศรษฐกจอยางแทจรงจะตองสรางสภาพแวดลอม (Ecosystem) ใหเหมาะสมทงภาควชาการ ภาคอตสาหกรรม ภาครฐ และภาคชมชนในฐานะผบรโภค และยงตองไดรบ การสนบสนนดานการเงนและการลงทน ดานกระบวนการพฒนา ส เปาหมาย และการมบคลากรระดบมนสมองสนบสนน เปนจ านวนมาก


การเปล ยนแปลงดานการวจย นวตกรรม และ การถายทอดเทคโนโลยในระบบอดมศกษามวตถประสงคเพอก า ร ข ย า ย ข อบ เ ข ต แ ล ะ ค ว า ม ส า ค ญ ข อ ง ก า ร ว จ ย ใ นสถาบนอดมศกษาใหกวางขวางครอบคลม การวจยบรสทธ การวจยประยกต การสรางสรรคนวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลย ใหเปนกลไกขบเคลอนการขยายตวทางเศรษฐกจใหมของประเทศ ซงเปนการด าเนนงานอยางมเปาหมายเฉพาะ ทสอดคลองกบนโยบายประเทศไทย 4.0


กลยทธท 1 ก าหนดจด เนนและเปาหมายของเทคโนโลยเพอการพฒนาอตสาหกรรมของสถาบนอดมศกษา ใหชดเจนและสอดคลองกบโมเดลประเทศไทย 4.0 ประสานความรวมมอกบภาคอตสาหกรรมอยางใกลชดในการก าหนดความตองการเทคโนโลยเพออนาคต ประสานความรวมมอระหวางสถาบนอดมศกษาทม จดแขงและศกยภาพในดานตาง ๆ ทหลากหลายในการก าหนดความรบผดชอบรวมกน ประสานความร วมมอกบองคกรภาครฐ เพ อ ใ ห การสนบสนน สงเสรม และการอ านวยความสะดวกในการเขาถงขอมลและแผนการด าเนนงานตามนโยบายของรฐ

กลยทธท 2 สรางรปแบบความรวมมอเพอการวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลยใหเกดประสทธภาพ สงสด ความรวมมอในลกษณะศนยความเปนเลศทางวชาการและนวตกรรมเฉพาะทาง (Center of Excellence) โดยความรวมมอของสถาบนอดมศกษา และสถานประกอบการ ภาคอตสาหกรรม ความรวมมอในลกษณะศนยประสานการด าเนนการดานนวตกรรม (Innovation Hubs) โดยมสถาบนอดมศกษาทมศกยภาพสงเปนแกนน าในเชงบรหาร และมสถาบนอดมศกษากลมตาง ๆ เขารวมเปนเครอขายรบผดชอบการพฒนานวตกรรมในสาขาทมความเชยวชาญ ส ง เ ส ร ม ค ว าม ร ว มม อ อย า ง เ ป นท า งก า รขอ งสถาบนอดมศกษาทมความเชยวชาญและความสนใจในประเดนการวจยรวมกนใหตอบสนองความตองการของประเทศ

111


กลยทธท 3 ระดมทรพยากรและความเชยวชาญตางประเทศ เชญชวนสถาบนอดมศกษาระดบโลก (World Class University) ทมความเชยวชาญเฉพาะดานในสาขาทสถาบน อดมศกษาในประเทศยงอย ในระยะของการพฒนา แตมความส าคญ และจ าเปนตองเรงรดพฒนาเพออนาคตโดยรฐก าหนดเงอนไขการสนบสนนและผอนคลายกฎระเบยบใหสถาบนอดมศกษาระดบโลกสนใจมาด าเนนการทงการผลตบณฑต และการวจยในประเทศ ทงนอาจด าเนนการผาน ความรวมมอกบสถาบนอดมศกษา หรอภาคอตสาหกรรมในประเทศกได สงเสรมใหสถาบนอดมศกษาสรางความรวมมอกบนกวจยหรอหองปฏบตการวจยทมสมรรถนะสงในระดบนานาชาตทงภาครฐและเอกชนในตางประเทศ เพอการวจยและพฒนา และนวตกรรมทสอดคลองกบโมเดลประเทศไทย 4.0

กลยทธท 5 พฒนานกวช าการ นกวจย ระดบมนสมองใหสามารถตอบสนองความตองการในปจจบนและอนาคต พฒนานกวชาการและนกวจยระดบปรญญาเอกในสาขาวชาทขาดแคลนและเปนความตองการเพอการพฒนาประเทศ ทงในประเทศและตางประเทศอยางตอเนอง พฒนานกวจยรนใหมใหสามารถพฒนาตนเองและเปนผน าการวจยในดานตาง ๆ อยางตอเนอง สงเสรมการขยายหลกสตรระดบปรญญาโทและเอกในสาขาวชาทสอดคลองกบโมเดลประเทศไทย 4.0

กลยทธท 4 พฒนาวธการจดสรรงบอดหนนดาน การวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลยทสามารถ สรางแรงจงใจใหคณาจารย นกวจย นสตนกศกษา และสถาบนอดมศกษาทมเทก าลงความสามารถเพอการพฒนาประเทศ พฒนาหลกเกณฑการจดสรรเงนอดหนนการวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลยบนพนฐานของผล การด าเนนงาน (Performance) และผลกระทบตอการพฒนาอตสาหกรรมตามโมเดลประเทศไทย 4.0 และใหอสระใน การบรหารงบประมาณดวยความคลองตว พฒนาระบบการประเมนผลงานด านการว จ ย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลย ซงเปนสวนหนงของระบบการประเมนผลของสถาบนอดมศกษา


1. จดท าแผนบรณาการดานการวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลยของสถาบนอดมศกษาระยะ 5 ป

ก าหนดเป าหมายการพฒนา เทคโน โลย เพ ออตสาหกรรมหลกตามโมเดลประเทศไทย 4.0

ก าหนดรปแบบและวธการด าเนนโครงการรวมกนของสถาบนอดมศกษาในลกษณะ Center of Excellence และ Innovation Hubs และรปแบบอน

การบรณาการความรวมมอของภาควชาการ ภาครฐ ภาคอตสาหกรรม และภาคชมชน

2. พฒนาวธการจดสรรเงนอดหนนการ วจ ย นวตกรรมและการถายทอดเทคโนโลย เพอสรางแรงจงใจใหสถาบนอดมศกษามสวนรวมในการพฒนาประเทศ

การจดสรรเงนอดหนนใหค านงถงหลกเกณฑทสะทอนผลการด าเนนงานและความสามารถทจะบรรลเปาหมายและเกดผลกระทบตอแผนงานและโครงการทก าหนด

ใชวธการและหลกเกณฑทหลากหลายตามเปาหมายผลผลตทแตกตางกน ทงการวจยบรสทธ การวจยประยกต การพฒนานวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลย

พฒนาระบบการประเมนผลงานดานการวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลยเพอเปนเครองมอใน การสนบสนนงบประมาณและการก าหนดนโยบาย

3. สนบสนนสถาบนอดมศกษาใหด าเนนการใน การพฒนาการวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลย ใหมประสทธภาพ

จดสรรทนพฒนานกวจยรนใหม จดสรรทนการศกษาระดบปรญญาเอกทงในประเทศ

และตางประเทศ การสนบสนนการพฒนาสมหาวทยาลยระดบโลก

(World Class University) การสนบสนนวสาหกจของสถาบนอดมศกษา

อนเนองมาจากการวจย นวตกรรม และการถายทอดเทคโนโลย ก า รสน บสน น ใ ห เ ก ด ระบบน เ วศนว ตกรรม

(Innovative Ecosystem) เพอใหเกดการถายทอดเทคโนโลยและองคความรไดอยางมประสทธภาพ

การสนบสนนการสร า งนวตกรรมโดยระบบนวตกรรมเปด (Open Innovation)

112


4 การสรางเสรมบคลากรคณภาพสง (Concentration of Talent)


คณภาพของระบบอดมศกษาขนอยกบคณภาพของสถาบนอดมศกษาทรวมมอกนปฏบตภารกจตาม ความเชยวชาญ ความสอดคลองของพนทและโอกาสใน การสรางคณประโยชนแกประเทศชาต คณภาพของสถาบน อดมศกษากขนอยกบคณภาพของชมชนวชาการในสถาบนนน ๆ ตงแตคณาจารย นกวจย นกศกษา นกปฏบต และผน าในการบรหาร ในสภาวะของความเปลยนแปลงและความคาดหวงทจะใหสถาบนอดมศกษาเปนหวรถจกร ในการพฒนาประเทศ ระบบอดมศกษาตองสรางโอกาส ใหศนยรวมของบคลากรคณภาพสงมมากยงขนกวาทเคยมในอดต การก าหนดเสนทางอาชพและการพฒนาของบคลากรในสถาบนอดมศกษาจะตองไมเปนอปสรรคตอ การระดมสรรพก าลงทมความสามารถสงตงแตการสรางสภาพแวดลอมใหดงดดผมศกยภาพสง การคดเลอก และการด ารงรกษาใหเจรญเตบโต ในสภาพปจจบน สถาบนอดมศกษาใหความส าคญกบการสรรหาคณาจารยเพอปฏบตการสอนเปนหลก การปฏบตหนาท อนท ง ในด านการว จย การพฒนาเทคโนโลย นวตกรรม ตลอดจนการพฒนาทองถนและ การถายทอดเทคโนโลยจงเปนภาระงานทตองสรางสรรคฝกฝนขนมาใหมทงหมด เสนทางอาชพและการพฒนามไดเออใหบคลากรเหลานนไดเจรญกาวหนา สรางสรรคนวตกรรมอยางเตมความสามารถ


1. ระบบอดมศกษาสามารถพฒนาสภาพแวดลอมใหดงดดผมความสามารถสงเขามาปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ ทงคณาจารย นกวจย ผน า และผบรหาร ตลอดจนผปฏบตสนบสนนการด าเนนงานของสถาบนอดมศกษาใหบรรลเปาหมาย 2. ระบบอดมศกษาเปนชมชนทางวชาการทมศกยภาพสง มความหลากหลาย มจดเนน จดแขงทแตกตางกน ลวนสรางสรรคประโยชนใหแกประเทศชาต 3. ระบบอดมศกษามขดความสามารถในการแขงขน สสากลเปนสถาบนอดมศกษาระดบโลก เปนจดดงดดนกวชาการจากทงโลกมารวมพฒนาประเทศ


ก ล ย ท ธ ท 1 ก า ห น ด จ ด เ น น เ พ อ ก า ร พ ฒ น าสถาบนอดมศกษาทหลากหลายใหเกดประโยชนตอการพฒนาป ระ เทศ ในม ต ต า ง ๆ ก ลย ท ธ น เ ร ย ก ว า University Re-positioning Framework คอการพฒนาสถาบนอดมศกษาใหท าหนาท เสรมสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ในอนาคตอยางมประสทธภาพ สรางความสอดคลองในแนวเดยวกนระหวางความตองการของประเทศ นโยบาย ทศทางของสถาบน การก ากบดแล การจดสรรทรพยากร และการจดการทรพยากรบคคล การสรางจดเนนของการด าเนนการของสถาบนในเรองทเปนความตองการของประเทศและประสทธภาพของการใชทรพยากรทมคณคาอยางแทจรง

(กรณตวอยาง)

แผนภาพ 5.4 กรณตวอยาง University Re-positioning Building blocks

113


กลยทธท 2 สนบสนนกรอบการบรหารงานบคลากรในสถาบนอดมศกษา เพอกระตนใหเกดการพฒนาเสนทางอาชพทหลากหลายในระบบอดมศกษา เพอสรางแรงจงใจใหบคลากรคณภาพสงทงในประเทศและตางประเทศเขามารวมปฏบตหนาทในชมชนวชาการ ชกจงผประสบความส าเรจในภาคเอกชน-ภาครฐ มโอกาสมาชวยงานวชาการและงานวชาชพในสถาบนอดมศกษาอยางตอเนอง และสอดคลองกบจดเนนของสถาบนแตละแหง

กลยทธท 3 สง เสรมพฒนาสถาบนอดมศกษา สระดบโลก (World Class University) ในสงคมวชาการระดบโลกตางยอมรบบทบาทของนกวชาการดวยกนวาเปนผทสรางสรรค พฒนาความรหรอวชาการทสงผลกระทบตอแวดวงวชาการทงโลก ชมชนวชาการนนอยในสถาบนใดมากทสด สถาบนนนจะเปนทรจกเปนทยอมรบและยกยองใหเปนสถาบนระดบโลก การพฒนาไปสจดนนเปนเรองยาก จงเปนสงทรฐตองเขามามบทบาทผลกดนอยางจรงจงตอเนอง โดยเลอกสรรสถาบนทมความพรอมเหมาะสม มความเปนไปไดสงเทานน

กลยทธท 4 พฒนาระบบการสง เสรมและเชดชเกยรตบคลากรคณภาพสงในระดบสากล มงสงเสรมชมชนวชาการระดบชาตและระดบนานาชาต การประกวดการแขงขนผลงานวชาการ การสนบสนนผลกดน ให เปนบคลากร ผมชอเสยงของประเทศและของโลก


1. การก าหนดจดเนนเชงยทธศาสตรเพอการพฒนา (Re-positioning Framework)

ก าหนดกรอบแสดงจดเนนของสถาบนอดมศกษา ทตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ ประกอบดวย ความหมาย คณลกษณะ และแนวทางการวเคราะห คณลกษณะเหลานนเพอเปนแนวทางการด าเนนงานของสถาบน (Strategic Profiles) พรอมระบบฐานขอมลเพอการตรวจสอบอยางมประสทธภาพ

พฒนาระบบการเงนอดมศกษาฐานคณคา (Value-based Financing)

พฒนาระบบธรรมาภบาลในการก ากบดแลและ การบรหารสถาบนอดมศกษาใหมประสทธภาพ

2. ก าหนดกรอบสงเสรมการพฒนาระบบบรหารงานบคคลทมประสทธภาพ

ก าหนดแนวทางการพฒนาและเสนทางอาชพของบคลากรในสถาบนอดมศกษาทหลากหลายและสามารถดงดดผเชยวชาญจากทวโลก

การก าหนดวธการและผลงานวชาการเพอเขาสต าแหนงทางวชาการทหลากหลาย ทงในสายคณาจารยผสอน และนกวจย ตลอดจนนกสรางสรรคนวตกรรม

การก าหนดหลกเกณฑการสนบสนน ชกจงและ คดสรรบคลากรผมความสามารถทางวชาการระดบชาตและระดบนานาชาต พฒนาระบบเชดชเกยรตใหเปนทยอมรบระดบชาตและนานาชาต

3. การสงเสรมการพฒนาสถาบนอดมศกษาสระดบโลก

ศกษา วเคราะห ตดตามความเคลอนไหวของการจดอนดบสถาบนอดมศกษาของโลกทมความหลากหลายมตและเกดประโยชนตอการพฒนาระบบอดมศกษาของประเทศ

รฐรวมมอกบสถาบนอดมศกษาทมศกยภาพและความพรอมสง เพอใหการสนบสนน สรางแรงจงใจและก าหนดเปาหมายการพฒนาแบบมเงอนไขรวมกนในระยะสนและระยะยาว

ร ฐ ใ ช ม า ต ร ก า ร จ ด อ น ด บ ห ร อ จ ด ร ะ ด บสถาบนอดมศกษาในประ เทศ ท งน เพ อการพฒนาและ การสงเสรมใหเปนไปตามจดเนนทก าหนด

114


การบรหารและธรรมาภบาล (Management and Good Governance)

ความส าคญ อดมศกษาเปนการศกษาขนสงสดทสรางประโยชน

ทางสงคมและเศรษฐกจใหแกปจเจกบคคลและการพฒนาประเทศโดยสวนรวม บคคลจงมความพยายามทจะเขาศกษาตอใ น ร ะ ด บ อ ด ม ศ ก ษ า อ ย า ง ต อ เ น อ ง จ ง เ ป น เ ห ต ใ หสถาบนอดมศกษาใชกลยทธในการบรหารจดการเพอขยายปรมาณอดมศกษารองรบความต องการด งกล า ว เม อ ความตองการเรม อมตวประกอบกบโครงสรางประชากร เรมเปลยนแปลงและสงผลกระทบตอภาระงานดานการเรยน การสอนและรายไดของสถาบนอดมศกษาบางแหงเรมลดลง ปรากฎการณนมแนวโนมรนแรงยงขน จากการเปลยนแปลงดงกลาวจงสงผลกระทบกบคณภาพ ประสทธภาพ ความโปรงใส และความสอดคลองสนองตอบตอการพฒนาประเทศของสถาบนอดมศกษาโดยรวม

ธรรมาภบาลในระบบอดมศกษาคอแนวความคดหรอหลกการพนฐาน และวธการบรหารสถาบนอดมศกษาโดยยดถอระบบคณธรรมและจรยธรรม เปนแนวทางในการจดการ ก ากบดแลการด าเนนงานตาง ๆ ใหเปนไปตามครรลองธรรม ภายใตความคาดหวงจะบรรลผลอยางมคณภาพ มประสทธภาพ ความสจรตโปรงใส และคมคาเงน ดงนนธรรมาภบาลในระบบอดมศกษาจงเปนปจจยส าคญทส งผลกระทบโดยตรงตอ การพฒนาอดมศกษา

แผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 – 2565) ไดใหความส าคญกบธรรมาภบาลและการบรหารจดการอดมศกษา และไดเสนอแนะแนวทางการพฒนาไว 4 ประเดนส าคญ ประกอบดวย

ป ร บ โ ค ร ง ส ร า ง ก า ร บ ร ห า ร ธ ร ร ม า ภ บ า ล ข อ งสถาบนอดมศกษา ทมาและระบบการสรรหานายกสภาสถาบน สดสวนกรรมการสภาจากบคคลภายนอกและภายในสถาบน การจดตงส านกงานสภาสถาบน การมเลขานการสภาสถาบนปฏบตหนาทเตมเวลา ปรบจ านวนกรรมการสภามหาวทยาลยใหกะทดรดแตมการท างาน อยางมประสทธภาพ ปฏรปการประชมสภาใหมเนอหา เชงนโยบายมากกวาเชงบรหาร ตลอดจนการทดลองระบบบรหารใหม ๆ ทมผปฏบตงานตอเนองในการก ากบทศทางและยทธศาสตร

การประเมนสถาบนอดมศกษาเชงธรรมาภบาลอยางครบวงจร ประกอบดวยการก าหนดตวชว ด ธรรมาภบาล ทเหมาะสม รวมทงการประเมนนายกสภา อธการบด ถงผบรหารระดบภาควชา

สร า ง เวท การถ ายทอดนโยบายและแลกเปล ยนประสบการณการบรหารนโยบาย ระหวางรฐมนตร ทก ากบการอดมศกษา รฐมนตรก ากบเศรษฐกจและสงคม กบนายกสภาสถาบน และคณะกรรมการการอดมศกษา

ปรบโครงสรางคณะกรรมการการอดมศกษาใหเปน คณะมนตรหรอคณะกรรมการ (Commission) โดยมมนตรหรอกรรมาธการ (Commission) ท าหนาทเตมเวลา และจดโครงสรางการบรหารของ สกอ. ใหเอออ านวยตอการปฏบตหนาทของคณะกรรมาธการ

5

115


ในระยะเวลาท ผ านมาไดมการด า เนนการตาม แนวทางการพฒนาดงกลาวมาอยางตอเนอง โดยสถาบน คลงสมองของชาตไดปฏบตหนาทเปนกลไกพฒนาผก ากบน โยบายและผ บ ร หา รด วยหล กส ตรธรรมาภ บาลของสถาบนอดมศกษาเพอพฒนาอยางยงยน ส าหรบกรรมการสภาสถาบนและผบรหารสถาบนอดมศกษาทกระดบ สวนการปรบโครงสรางการบรหารธรรมาภบาลของสถาบนอดมศกษาไดม การปรบปรงตามบรบทและวฒนธรรมองคกรของแตละสถาบนอยเปนประจ า

ค าสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท 39/2559 เ ร อ ง ก า ร จ ด ร ะ เ บ ย บ แล ะ แ ก ป ญหา ธ ร ร ม าภ บ า ล ในสถาบนอดมศกษา วนท 12 กรกฎาคม 2559 ดวยปรากฏขอ เท จจร งว าสถาบน อดมศกษาบางแหง เปดสอนและ จดการศกษาท ง ในและนอกสถานทต ง โดยใชหลกสตร ท ไม เปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ผลตบณฑตท มปญหา ดานคณภาพและไมสอดคลองกบความตองการของประเทศ ซงสภาสถาบนอดมศกษาแหงนนไมสามารถแกไขปญหาทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ นอกจากน สภาสถาบนอดมศกษาบางแหงอาศยอ านาจและชองวางทางกฎหมายด าเนนการในลกษณะ ทสอเจตนาแสวงหาผลประโยชนสวนตว หรอเพอใหตนเองอยในต าแหนงตอไป มการกลนแกลงฝายตรงขามจนกระทงเกดปญหารองเรยนและฟองรองทางคดเปนจ านวนมาก

การด า เน นกา รของสถาบน อดมศกษา เหล าน จงไมสอดคลองกบหลกธรรมาภบาลและสงผลกระทบตอคณภาพการศกษาของประเทศโดยตรง ดงนนหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต โดยความเหนชอบของคณะรกษาความสงบแหงชาตจงมค าสงพอสรปไดดงน

1. ใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการในการยบยงการแตงตงหรอการด าเนนการใหไดมาซงผด ารงต าแหนงนายกสภา หรออธการบดในกรณทเกดความขดแยงหรอฝาฝนกฏหมาย

2. ก าหนดจ านวนสถาบนอดมศกษาทซงบคคลจะปฏบตหนาทนายกสภา และ/หรอกรรมการสภา รวมทงก าหนดสทธในการไดรบคาตอบแทนเมอประชม และสทธประโยชน อนใดจากสภาสถาบนอดมศกษานน ๆ

3. ใหคณะกรรมการการอดมศกษา (กกอ.) มหนาทรายงานตอรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการเมอปรากฏวาสภาสถาบนอดมศกษาแหงใดด าเนนการจดการศกษาไมเปนไปตามมาตรฐานการอดมศกษา หรอมาตรฐานหลกสตร จงใจหลกเล ยงการปฏบตตามกฎหมายหรอค าส ง ผบรหารมพฤตการณสอไปในทางทจรต กอใหเกดความขดแยงภายใน จน สภา สถา บ น ไ ม ส า ม า รถ แก ไ ข ไ ด ร ฐ มน ต ร ว า ก า รกระทรวงศกษาธการมค าสงใหสถาบนอดมศกษานน ๆ ยบยงการรบนกศกษา ปดหลกสตร ยตการจดการศกษา ตลอดจน สงการในเรองเกยวกบการไดมาซ งผบรหารในระยะเวลา ทก าหนด

4. ใหอ านาจรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ โดยค าแนะน าของ กกอ. มอ านาจส ง ใหผ ด า รงต าแหน ง ใด ในสถาบนอดมศกษาหรอนายกสภาหรอคณะกรรมการสภาสถาบนอดมศกษาหยดการปฏบตหนาทหรอพนจากต าแหนง และแตงตงผปฏบตหนาทแทนต าแหนงดงกลาวได

116


วตถประสงค 1. เพอสงเสรมธรรมภบาลในระบบอดมศกษาใหมความเขมแขง สมดล กอเกดประโยชนในการบรหารและบรรลเปาหมายอยางมคณภาพและประสทธภาพ

2. เพอลดและขจดปญหาและสาเหตของปญหา ก า ร ด า เ น น ก า รท ไ ม ส อด คล อ ง ก บหล ก ธ ร รม าภ บ า ล ในสถาบนอดมศกษา


กลยทธท 1 พฒนาสมรรถนะสภาสถาบนอดมศกษาและผบรหาร

สนบสนน สงเสรม และกระตนใหสงคมเหนความส าคญและบทบาทของสภาสถาบนอดมศกษาในการสรางสรรคธรรมาภบาล สนบสนนองคกรอสระตาง ๆ ใหจดระบบการสอสารใหเกดความร ความเขาใจทงดานขอกฎหมายและความรบผดชอบตอสงคมของผปฏบตหนาทกรรมการสภาสถาบน จดการฝกอบรม วธแลกเปลยนเรยนรในหมสภาสถาบน การวเคราะหบทบาท การท าหนาทและการแกไขปญหาทงสภาและผบรหารจะตองปฏบตหนาทระดบมออาชพ

กลยทธท 2 ปรบโครงสรางธรรมาภบาลในระบบอดมศกษา

สนบสนนการศกษาวจยเพอความรและความเขาใจอยางลกซงถงปญหาธรรมาภบาล พรอมมงแสวงหาแนวทาง ในการปรบโครงสรางอ านาจหนาทและองคประกอบทเหมาะสมกบการปฏบตหนาท ก าหนดและก ากบนโยบาย การตรวจสอบการด าเนนงานของสถาบน การควบคมคณภาพและมาตรฐานของสถาบน และสรางเสรมดลยภาพในการปฏบตหนาทควบคกบสภาวชาชพและสภาคณาจารยของสถาบนอดมศกษา

ปรบระบบการสรรหานายกสภา กรรมการสภา และอธการบด เปดโอกาสการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสย การเขาถงขอมลเกยวกบการสรรหาและการรบฟงความคดเหนอยางกวางขวาง

ปฏรปสภาสถาบนอดมศกษา จดใหมส านกงาน สภาสถาบนอดมศกษา แตงต งรองอธการบดฝายกจการ สภาสถาบนท าหนาทเลขานการสภาสถาบนเปนการเฉพาะ จดระบบการประชมสภาสถาบนทโปรงใส มความกาวหนา เนนการพจารณาเชงนโยบายและการพฒนาความกาวหนาของสถาบนอยางตอเนอง ตดตามการปฏบตตามมตของสภา โดยแยกบทบาทการก ากบดแลและการบรหารสถาบนใหเกดความเขาใจอยางชดเจน ปองกนมใหเกดความขดแยง

กลยทธท 3 พฒนากลไกการสงเสรมธรรมาภบาล ในสถาบนอดมศกษา

ม งสรางผน าการเปลยนแปลงพฒนานวตกรรม การบรหารและการจดการสถาบนอดมศกษาใหสอดคลองกบการบรหารงานยคดจทล ทงผก ากบนโยบายและผบรหารจ าเปนตองปรบตว น าเทคโนโลยมาชวยในการบรหาร ซงจะท าใหการเขาถงขอมลขอเทจจรงมความโปรงใส การตดสนใจ เชงบรหารเปนไปอยางมประสทธภาพ การพฒนาหลกสตรใหม การจดการเรยนการสอน การวจยและการสรางสรรคนวตกรรมจะเปนไปเพอประโยชนของสงคมและประเทศชาตอยางแทจรง รฐพงสนบสนนการจดตงสมาคมหรอสมาพนธของนายกสภาและกรรมการสภาสถาบนใหเปนแหลงรวมและแลกเปลยนความร ขอเสนอแนะในการพฒนาธรรมาภบาลตอไป

กลยทธท 4 การประเมนสถาบนอดมศกษาเชง ธรรมาภบาล

ม ง เน นการก าหนดมาตรฐานธรรมาภบาล ในสถาบนอดมศกษา เพอใช เปน เกณฑหรอแนวปฏบต ใน การก ากบดแลและการใชอ านาจเชงบรหาร โดยยดหลก ความเปนธรรมเพอใหการบรหารจดการของสถาบนบรรลว ต ถ ป ระส งค ม าต รฐา นด ง กล า ว ย ง ใ ช เ ป น เกณฑ ใ น การประเมนผลธรรมาภบาลทงระดบสภาสถาบนและผบรหาร ตงแตอธการบดจนถงระดบคณะหรอเทยบเทาและเปดเผยตอสาธารณะ การก าหนดมาตรฐานธรรมาภบาลตองก าหนด ให ส อดคล อ ง ก บ ภา รก จ หล ก ขอ ง สถ า บ น อ ด มศ กษ า ประกอบดวย ธรรมาภบาลในการผลตบณฑต การวจย การบรการวชาการ การบ าร งศลปวฒนธรรมตลอดจน ธรรมาภบาลในระบบบรหารงานบคคล

117



1 . ก า ร ก า ห น ด ม า ต ร ฐ า น ธ ร ร ม า ภ บ า ล ใ นสถาบนอดมศกษา

รฐจดใหมการระดมสมองเพอวเคราะหปจจยและอ ง ค ป ร ะ กอบส า คญ ท ส ง ผ ลก ระ ท บต อ ธ ร ร ม า ภ บ า ล ในสถาบนอดมศกษา ตลอดจนการประมวลผลจากการวจย บทความทางวชาการ การสมภาษณผทรงคณวฒ การก าหนดมาตรฐานธรรมาภบาลจะเปนพนฐานของการด าเนนงาน เพอสนบสนนสงเสรมธรรมาภบาลในล าดบตอไป เชน การพฒนาสมรรถนะสภาและผบรหาร การประเมนธรรมาภบาล เปนตน

4. ก าหนดกรอบและแนวทางการปฏรปสภาสถาบน

รฐควรใหความส าคญกบการปฏรปสภาสถาบน เพอสรางความเขมแขงและประสทธภาพในการปฏบตหนาท ของสภาตามทกฎหมายก าหนด

2. การสงเสรมงานวจยเชงนโยบายดานธรรมาภบาล

มาตรการส ง เ ส ร ม ธ รรม าภ บ า ลท ผ า นมา เป น การตดสนใจจากสภาวะแวดลอม สงคมยงขาดขอมลองคความรหรอหลกฐานเชงประจกษทไดจากการวจยอยางเปนระบบ รฐควรสงเสรมก าหนดเปาหมายการวจยเพอแสวงหาหลกฐานเชงวชาการและเชงปฏบต เพอประกอบการก าหนดนโยบายและแนวทางการด าเนนงานทมประสทธภาพ

3. การสงเสรมกจกรรมเพอพฒนาสภาและผบรหาร

ปจจบนสถาบนคลงสมองของชาตภายใตมลนธสงเสรมทบวงมหาวทยาลยไดด าเนนกจกรรมเพอการพฒนาผบรหารและกรรมการสภาสถาบนมาอย า งตอ เน อง ร ฐควรใหความส าคญและใหการสนบสนนการด าเนนงานของสถาบน คลงสมองของชาต โดยการก าหนดคณสมบตของกรรมการสภาและผบรหารจะตองผานการพฒนาหลกสตรธรรมาภบาลหรอหลกสตรอนทใกลเคยงกน นอกจากน รฐควรสงเสรมการจดกจกรรมเชงสงคมหรอเชงวชาการ เพอใหเกดการแลกเปลยนเ ร ยน ร เ ก ย วก บ ธ รรมาภ บ าลของอ งค ก รอ น ๆ ท ม ใ ชสถาบนอดมศกษา

118


ความมนคงทางการเงนในระบบอดมศกษา (Financial Security)

ระบบการเงนอดมศกษาเปนปจจยส าคญทแสดงใหเหนนโยบายของรฐทใหความส าคญกบการศกษาระดบอดมศกษา ในอดตทผานมารฐจดสรรเงนอดหนนอดมศกษามาอยางตอเนองเพราะเหนวาการศกษาคอการลงทนในทรพยากรมนษย เพอประโยชนในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ในขณะเดยวกนการศกษาระดบอดมศกษายงชวยเพมพนรายไดและยกสถานภาพทางสงคมใหแกผส าเรจการศกษา ท าใหในชวง 20 ปทผานมามการขยายตวของบณฑตศกษาระดบอดมศกษาอยางตอเนองและดวยการสนบสนนของกองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) ท าใหโอกาสการเขาถงอดมศกษามสงขน ทงสถาบนอดมศกษาของรฐและเอกชน แตในอนาคตอก 20 ปตอจากน ระบบอดมศกษาทมการขยายตวอยางตอเนองก าลง จะประสบปญหาการหดตวของจ านวนนกศกษา อนเนองมาจากการเปลยนแปลงโครงสรางประชากร ซงจะสงผลกระทบโดยตรงกบรายไดและภาระงานของสถาบนอดมศกษา

สถาบนอดมศกษาของรฐตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2550-2559 ไดรบจดสรรงบประมาณแผนดนจ านวน 57,152 ลานบาทในป พ.ศ. 2550 และเพมขนเปน 111,755 ลานบาท ในป พ.ศ. 2559 หรอม อตราการเพมขนประมาณเทาตว (รอยละ 93.49) ในขณะทเงนรายไดเพมขนจาก 45,536 ลานบาท ในป พ.ศ. 2550 เปน 98,617 ลานบาทในป พ.ศ. 2559 หรอมอตราการเพมขนประมาณเทาตว (รอยละ 96.92) เชนเดยวกน ถาพจารณาเฉพาะงบประมาณแผนดนประเภทงบด าเนนการ จะมเงนใกลเคยงกบเงนรายไดของสถาบนอดมศกษา แสดงใหเหนวาในภาพรวมคาใชจายของสถาบนอดมศกษาของรฐ ผเรยนมสวนรวมรบผดชอบเฉลยรอยละ 50

จากการวเคราะหพบวา เงนงบประมาณแผนดนทรฐจดสรรใหในระยะ 10 ป ทผานมาไมสมพนธกบจ านวนนกศกษารวมของสถาบนอดมศกษาของรฐ เนองจากในระยะเวลา 10 ป ทผานมา จ านวนนกศกษามการเปลยนแปลงในระดบต าหรอคงทประมาณ 1,800,000 คน แตไดรบงบจดสรรงบประมาณเพมขนทกป

เมอพจารณาเงนรายไดของสถาบนอดมศกษาของรฐพบวา แมจ านวนนกศกษารวมจะมอตราคงทแตเงนรายไดกลบมจ านวนเพมขนทกป ยอมสะทอนใหเหนวาสถาบนอดมศกษาพยายามปรบต ว ในด านต า ง ๆ ท า ใหแหล งรายไดของสถาบนอดมศกษามไดขนอยกบคาเลาเรยนทเรยกเกบจากนกศกษาแตเพยงอยางเดยว รายไดจากการด าเนนภารกจ ดานอน ๆ เชน การวจย และบรการวชาการในรปแบบตาง ๆ นาจะเปนแหลงรายไดทเพมขนของสถาบนอดมศกษาดวย

6

119


การจดสรรงบประมาณอดหนนสถาบนอดมศกษา

หมายถง จ านวนเงนงบประมาณทอดหนนสถาบนอดมศกษาและวธการจดสรรเงนอดหนนดงกลาวดวย เนองจาก การจดสรรเงนอดหนนจากงบประมาณแผนดนเปนอ านาจหนาทของส านกงบประมาณ ซงมวธการจดสรรงบประมาณและมาตรฐานการจดสรรงบประมาณส าหรบสวนราชการและหนวยงานของรฐเปนหลกหรอทเรยกวา การจดสรรงบประมาณอดหนนผานดานอปทาน (Supply Side Financing) เปนหลก ท าใหสถาบนอดมศกษาจดการศกษาตามความพรอมและความตองการของสถาบนเปนหลก จงไมท าใหเกดการแขงขนเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาและท าใหการผลตบณฑตไมตอบสนอง ความตองการก าลงคนในสาขาวชาทขาดแคลนหรอเปนความตองการในการพฒนาประเทศ

ความมนคงทางการเงนของระบบอดมศกษาจงมปจจยส าคญทเกยวของอย 4 ประเดน คอ

การมสวนรวมรบผดชอบคาใชจายของผเรยน

ปจจบนผเรยนมสวนรวมรบผดชอบคาใชจายเพอการศกษาระดบอดมศกษาอยแลว ซงมความแตกตางกนทงในระดบสถาบนและในระดบสาขาวชาทศกษา กองทนเงนใหกยมเพอการศกษา (กยศ.) มสวนชวยเหลอผเรยนทมาจากครอบครวรายไดนอยใหไดรบการศกษาระดบอดมศกษาเปนจ านวนมากในแตละปการศกษา แตอตราการมสวนรวมรบผดชอบของผเรยนนนขนอยกบปจจยหลายประการ เชน ตนทนตอหนวย (Unit Costs) อตราคาเลาเรยน (Tuition and Fees) และอตราสวนเงนอดหนนจากรฐ เนองจากรายละเอยดทง 3 สวนนยงไมมการวเคราะหศกยภาพในรายละเอยดและน าไปสการก าหนดนโยบายทเหมาะสม จงท าใหเกดความเหลอมล าของการมสวนรวมรบผดชอบของผเรยน ท าใหผเรยนบางคนไดศกษาในสถาบนทมคณภาพสง โดยจายคา เลาเรยนต า เมอเปรยบเทยบกบบางคนทเรยนในสถาบนทมคณภาพต ากวาแตตองมสวนรวมรบผดชอบสงกวา เปนตน

ความหลากหลายของแหลงรายไดของสถาบนอดมศกษา

จากขอมลเบองตนพบวา แหลงรายไดของสถาบนอดมศกษาของรฐมความหลากหลายมากขน มไดขนอยกบจ านวนนกศกษาแตเพยงอยางเดยว การทสถาบนอดมศกษาจะรกษาระดบเงนรายไดจากแหลงรายไดตาง ๆ ใหคงทหรอเพมขนจะตองมมาตรการหลายอยางประกอบกน ทงในเรองการพฒนาขดความสามารถของบคลากรใหสามารถพฒนาหลกสตรและการจด การเรยนรใหมทสอดคลองกบความตองการและวธการเรยนรของผเรยนในยคใหม การสรางสรรคผลงานวจยและนวตกรรม ทน าไปสสนคาและบรการใหม ตลอดจนการปรบตวและประสานความรวมมอกบภาคอตสาหกรรมหรอภาคผใชบรการ นอกจากนรฐบาลควรพจารณามาตรการการใหโอกาสมหาวทยาลยในการใชพนทราชพสดใหเกดประโยชนในการหารายได นอกเหนอไปจากรายไดจากการจดการการเรยนการสอนเทานน

ประสทธภาพในการจดการศกษา

ประสทธภาพเปนประเดนททาทายในระบบอดมศกษาจากความไมชดเจนในเรองตนทนตอหนวย ระดบหรอมาตรฐานคณภาพบณฑต มาตรฐานการผลตทมคณภาพ ตลอดจนการผลตบณฑตทตอบสนองความตองการเพอการพฒนาประเทศ และความสญเปลาทางการศกษาระดบอดมศกษา ประเดนเหลานจ าเปนตองมการศกษา วเคราะห และวจยอยางละเอยด เพอแสวงหาขอมลประกอบการก าหนดนโยบายตอไป

120



1. เพอสรางความมนคงทางการเงนในระบบอดมศกษาในสภาวะทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

2. เพอพฒนาระบบการเงนอดมศกษาใหเปนกลไกของรฐในการเพมประสทธภาพและคณภาพทางการศกษาของสถาบนอดมศกษา


ก ล ย ท ธ ท 1 ก า ร ป ฏ ร ป ร ะ บ บ ก า ร เ ง น เ พ อ การอดมศกษา

มงเนนการแกปญหาระดบมหภาคเพอใหระบบการเงนอดมศกษาเปนการลงทนเพอการพฒนาทรพยากรมนษย การวจยและนวตกรรมทมประสทธภาพคมคา โดยทภาครฐยงเปนผลงทนเพอการอดมศกษาไมต ากวาเดม การปรบระบบการเงนเพอ การอดมศกษาใหตอบสนองผานดานอปสงค (Demand Side Financing) ใหสถาบนอดมศกษา และก าหนดคาเลาเรยนใหสะทอนตนทนคณภาพตามมาตรฐานการอดมศกษาทเกยวของ รฐพงจดสรรเงนเพอสนบสนนกองทนการเงนเพอการศกษาและเป ด โอกาส ใ หน กศ กษาท กคนสามารถก ย ม เ ง นกองท น เพอประโยชนในการพฒนาศกยภาพและการประกอบอาชพของตนเองดวยเงอนไขทรฐสนบสนน

กลยทธท 2 การปรบปรงระบบการจดสรรงบประมาณเพอการอดมศกษา

การจดสรรงบประมาณเพอการอดมศกษาเปนกลไกส าคญทสะทอนนโยบายของรฐวามความคาดหวงตอการพฒนาทรพยากรมนษยในสาขาใด ระดบใด ดวยคณภาพมาตรฐาน ในระดบใด จงจะตอบสนองตอทศทางการพฒนาประเทศ ในอนาคต การจดสรรงบประมาณจงตองมความสอดคลองกบนโยบายและแผนพฒนาก าลงคนของรฐ วงเงนทก าหนดจะสะทอนจดเนนของนโยบายการลงทนเพอการอดมศกษา แมวา ในความเปนจรงยงไมสามารถอธบายตามหลกการดงกลาวไดอย างชด เจน การปรบปรงระบบจดสรรงบประมาณเพอ การ อดมศกษามหลกการ 3 ประการ คอ ประการท 1 งบประมาณตองสะทอนผลผลตทคาดหวงอยางมคณภาพ ประการท 2 การกระจายงบประมาณคอการกระจายความรบผดชอบ หรอความรวมมอในการผลตบณฑตของประเทศ ประการท 3 สถาบนอดมศกษาตองมอสระในการบรหารงบประมาณภายใตหลกเกณฑทก าหนด

กลยทธท 3 การสงเสรมความหลากหลายของแหลงรายไดของสถาบนอดมศกษา

รฐสนบสนนใหสถาบนอดมศกษาศกษาวเคราะหทบทวนแหลงรายไดของสถาบนอยางกวางขวาง โดยการสรางสงจงใจตาง ๆ เชน การใชประโยชนจากทดนอนเปนทรพยสนของรฐ การออกกฎหมายสง เสรมการใชประโยชนจากผลงานวจยและนวตกรรม (Bayh-Dole Act) การสงเสรม ใหสถาบนอดมศกษาจดตงวสาหกจจากนวตกรรม การสงเสรมใหสถาบนอดมศกษาพฒนาสรา งสรรคนวตกรรมตาม ความตองการของภาครฐ


1 . ร ฐ ย ง ค งน โ ยบ าย ร บภ า ร ะค า ใ ช จ า ย เพ อ การอดมศกษาไมนอยกวาเดม แตมงเพมประสทธภาพการใชจายงบประมาณเพ อการอดมศกษาให เปนกลไกการพฒนาทรพยากรมนษย การวจยและนวตกรรม เพอการพฒนาประเทศ

2. ศกษาวจยเชงนโยบายเพอปรบการสนองทน ผานดานอปสงค การวเคราะหตนทนตอหนวยของการจดการศกษาระดบอดมศกษาทมคณภาพ การวเคราะหโครงสรางรายไดตลอดชวต การท างานของผส าเรจการศกษา กลไก การผลตก าลงคนสาขาขาดแคลนตอบสนองความตองการ ของประเทศ แกปญหาการผลตบณฑตเชงพาณชย

3. ศกษา วเคราะห แกไขกฎหมาย กฎระเบยบ เพอเพมแหลงทนใหสถาบนอดมศกษา เชน การใชทราชพสด ทสถาบนอดมศกษาครอบครอง การจดต งวสาหกจของสถาบนอดมศกษา การใชประโยชนจากทรพยสนทางปญญา และการสรางสรรคนวตกรรมตอบความตองการของภาครฐ

121


7 ภาคภาครฐ ภาคเอกชน และชนชน (Public Private Community Partnership)


การพฒนา อดมศกษาในระยะท ผ านมาได ใ หความส าคญกบบทบาทขององคกรภายนอก ทงภาครฐ ภาคเอกชนและชมชน ซงเขามามสวนรวมในการด าเนนการของสถาบนอดมศกษาเพมมากขน โดยมพฒนาการจาก การเปนผรบบรการไปสผก าหนดความตองการและผมสวนรวมรบผ ดชอบภารก จของสถาบน อดมศกษา ในขณะทสถาบนอดมศกษาก าลงปรบบทบาทและภารกจใหตอบสนองตอทศทางการพฒนาประเทศ ซ งตองสามารถก าหนด ความตองการ (Demand) ทงในดานการผลตบณฑต การวจยและพฒนา ตลอดจนการบรการวชาการ หรอการถายทอดเทคโนโลย ใหเกดความชดเจนมากทสดเท าท จะท าได การปฏบตภารกจอยางมสวนรวมของภาคภาครฐ ภาคเอกชน และชมชนจะเปนปจจยส าคญทท าใหสถาบนอดมศกษาด าเนนการปรบตวเขาสความตองการอยางแทจรงมากยงขน

ในขณะเดยวกนสถาบนอดมศกษาจ านวนมากมทตงกระจายไปตามภมภาคตาง ๆ การปฏบตภารกจใหตอบสนองความตองการในเชงพนท (Area based) จงมความจ าเปน มากยงขน ซงอาจสะทอนใหเหนอตลกษณความเชยวชาญและความรบผดชอบตอพนทบรการอกดวย

ปจจบนโครงการประชารฐนบไดวาเปนกลไกสงเสรมการมสวนรวมของภาคภาครฐ ภาคเอกชนและชมชนใน การปฏรปการศกษาทมความเขมแขงในฐานะผมสวนรวมรบผดชอบ สามารถน าเสนอแนวคดใหมทจะท าใหการจดการศกษาเปนไปเพอผลตบคลากรทมคณภาพตอบสนอง ความตองการไดในอนาคต หรอแมแตการสงเสรมการลงทนรวมระหวางคความรวมมอกบภาครฐ ภาคเอกชน และชมชม ในการประกอบธรกจทเกดจากนวตกรรมและองคความร ของมหาวทยาลย


กลยทธท 1 สรางภาคกงทางการภาครฐ ภาคเอกชน และภาคชมชน ภาคกงทางการหมายถงการรวมตวกนเพอด าเนนภารกจใหบรรลเปาหมายรวมกน โดยการจดท าขอตกลงรวมกน ในหมสมาชกภาคนน ๆ เปาหมายส าคญของภาคคอการสะทอน ใหเหนสภาวะความตองการของภาคสวนตาง ๆ ทประสงคจะใหสถาบนอดมศกษารบรและมงตอบสนองความตองการอยางถกตองเทยงตรง ภาคดงกลาวอาจประกอบดวยสมาชกจากภาคสวนตาง ๆ ในพนททมสภาวะความตองการทแตกตางกน เชน ความตองการในการพฒนาเศรษฐกจ การมงานท า เทคโนโลยและนวตกรรม การพฒนาส งคมและส งแวดลอม ตลอดจนการแกปญหา ความเหลอมล าทางสงคม

กลยทธท 2 ปรบกลไกการจดสรรงบประมาณ เพอสงเสรมสถาบนอดมศกษาใหสามารถปรบพนธกจทตอบสนอง ความตองการและสามารถท างานรวมกบภาคเครอขายอยางมประสทธภาพ การด าเนนงานตามพนธกจของสถาบนอดมศกษา จะไดรบการสนบสนนงบประมาณ เพอการท างานรวมกนในภาคเครอขายรปแบบตาง ๆ และกอใหเกดการระดมทรพยากรและ การแลกเปลยนเรยนรในลกษณะพนธกจสมพนธกบสงคม (Social Engagement)

กลยทธท 3 เ ส ร ม ส ร า ง จ ด เ นน เฉ พ า ะทา ง ข อ งสถาบนอดมศกษาในพนทแตกตางกน เพอใหการตอบสนอง ค ว า ม ต อ ง ก า ร ใ น ภ า ค เ ค ร อ ข า ย อ ย า ง ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ สถาบนอดมศกษาแตละแหงจะตองก าหนดจดเนนหรอจดแขง ของตนเองทสามารถตอบสนองความตองการเฉพาะทางของภาคเครอขายได จะท าใหลดการลงทนทซ าซอนและการแขงขน โดยไมจ าเปน


1. เพอจดระบบเครอขายภาครฐ ภาคเอกชน และภาคชมชน เพอพฒนาอดมศกษาใหมสวนรวมในการก าหนดอปสงคและอปทานดานอดมศกษาและมสวนรวมรบผดชอบด าเนนการของสถาบน เพอตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ

2. เพอสงเสรมใหสถาบนอดมศกษาสามารถพฒนา จดแขง ซงเปนความสามารถเฉพาะทางใหตอบสนองและท างานรวมกบภาคเครอขายอยางมประสทธภาพ

122



1. รฐสงเสรมการสรางภาคเครอขายภาครฐ ภาคเอกชน และภาคชมชน ดวยการก าหนดกรอบแนวทางการด าเนนงานเพอใหภาคตาง ๆ ยดถอเปนหลกการ รายละเอยดอปสงคและอปทานจะขนอยกบขอตกลงรวมกนของสมาชกในภาค เชน ภาค ความตองการก าลงคนในระดบพนท-ทองถน ภาคการพฒนานวตกรรมเพอการอนรกษสงแวดลอม ภาคการเรยนรเชงบรณาการกบการท างาน

2. รฐจดสรรเงนอดหนนพนธกจของสถาบนอดมศกษา ทด า เนนงานรวมกบภาค เครอขาย เพอตอบสนองปญหา ทงในระดบพนท ระดบชาต และระดบนานาชาต

3 . ร ฐสน บสน นกา รพฒนาสถาบน อดมศกษา ( Re-positioning) เพอปรบพนธกจและขดความสามารถเฉพาะทางใหตอบสนองการท างานรวมกบภาคเครอขายทเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศ

123


อดมศกษาดจทล (Digital Higher Education) 8


เ ท ค โ น โ ล ย ด จ ท ล ( Digital Technology) กอใหเกดความเปลยนแปลงอยางมหาศาลตอระบบเศรษฐกจและโครงสรางทางสงคมในยคสงคมแหงความร ววฒนาการของเทคโนโลยดจทลยงเกยวของโดยตรงกบการด ารงชวตของมนษยชาต เกดววฒนาการทางการเรยนรของมนษย สรางสรรคกจกรรมการด ารงชพทแตกตางไปจากอดตและเทคโนโลยด จท ลจะย งคง เปน เทคโนโลยท ก อ ใ ห เก ด การเปลยนแปลงในโลกนอยางตอเนองและรนแรงมากยงขน ในดานการศกษาเทคโนโลยดจทลก าลงเขามาท าหนาทแทนมนษย ตงแตการศกษาขนพนฐานจนถงระดบอดมศกษา ผลกระทบอยางใหญหลวงในอนาคตสามารถสงเกตไดในปจจบน การเปลยนแปลงของระบบอดมศกษาเพอรองรบหรอใช ป ระ โ ยชน จ ากว วฒนาการของ เทค โน โ ลย ด จ ท ล จงจ าเปนตองพจารณาและก าหนดบทบาทของภาครฐ ภาคสถาบน และภาคประชาชนอยางชดเจน

การเรยนรทไรขดจ ากดในสงคม หมายถงสภาวะ ททกคนในสงคมสามารถเขาถงความรไดไมวาจะอยในสถานะใด ความรไมมขอจ ากดเรองวย เพศ สถานท และเวลา แตเกดจากความสามารถของแตละคนในการตดตอเชอมโยง (Connectivity) กบแหลงความรทงหลายไดโดยอสระเสร องคความรในโลกก าลงเปลยนแปลงจากความรเชงทฤษฎหรอหลกการไปสความรทสามารถน ามาใชประโยชนในการด ารงชพได ใชเพมประสทธภาพ เพมศกยภาพของมนษยชาตได

การปฏรปการเรยนร เทคโนโลยดจทลสรางปจจยเกอหนนใหการเรยนรของมนษยเปลยนแปลงไป การเรยนรและการเขาถงแหล งความร มความเปนเฉพาะบคคล มากยงขน ความสมพนธเชอมโยงระหวางผสอนหรออาจารยกบผ เรยนหรอศษย เปลยนแปลงไป โดยเฉพาะอยางยง ในระดบอดมศกษา เทคโนโลยดจทลสรางความอสระใหแกผ เรยน แตสรางความทาทายใหกบสถาบนอดมศกษา โดยเฉพาะคณาจารยทจะตองแสวงหาวธการเรยนรใหม ใหสอดคลองกบความอสระของผเรยนและวธการเรยนร ทจะน าไปสทกษะ สมรรถนะ หรอขดความสามารถของนกศกษาแตละคน

ความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษา แมวาสมาชกในสงคมแตละคนจะมโอกาสเรยนรในยคดจทลไดเทาเทยมกน แตกมใชวาสมาชกทกคนจะสามารถเขาถงความรทตนเองตองการอยางเสมอภาคเทาเทยมกน เพราะการเขาถงเทคโนโลยจะมตนทนและศกยภาพพนฐานทแตกตางกน ในขณะทสภาพสงคมปจจบนยงมความเหลอมล า จงเปนบทบาทของรฐทจะตองลดความเหลอมล าและเพมโอกาสใหสมาชกในสงคมสามารถเขาถงองคความรโดยเทาเทยมกน การเปลยนแปลงระบบอดมศกษาจงมความส าคญเพอสรางโอกาส ความเสมอภาค คณภาพ และประสทธภาพของอดมศกษา


1. เพอยกระดบคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา ซงเปนการเสรมสรางกระบวนการเขาถงแหลงความร การกระจายความร และการปฏรปการเรยนรในระดบอดมศกษา

2. เพอเพมประสทธภาพการจดการเรยนร การเรยนการสอน และการบรหารจดการทางการศกษาใหสามารถขยายบรการทางการศกษาไดเพมมากขน

3 . เพ อส ง เส ร มความ เสมอภาคทางการศ กษา เปดโอกาสใหผ เรยนทกคนสามารถเขาถงเทคโนโลยดจทล สามารถใชประโยชนและพฒนากลไกการเรยนรของตนเอง โดยอสระ


กลยทธท 1 การก าหนดมาตรฐานการอดมศกษาใหมอนเปนการสงเสรมใหสถาบนอดมศกษามโอกาสปรบปรง เปลยนแปลงการจดการเรยนรใหสอดคลองกบววฒนาการของเทคโนโลยดจทล

1.1 ก าหนดมาตรฐานศกยภาพพนฐานดานดจทล (Digital Literacy) เพอสนบสนนใหนกศกษาแตละคนสามารถใชดจทลเทคโนโลยเพอการเรยนร การสบคน การสอสาร การใชชวตประจ าวน ร เทาทนการเปลยนแปลงและกอประโยชน ตอสงคม ศกยภาพพนฐานนจะแตกตางกนไปตามสาขาวชาชพและความสนใจของแตละบคคล

124


1.2 ก าหนดมาตรฐานศกยภาพพนฐานดานดจทล (Digital Literacy) ส า ห ร บ ค ณ า จ า ร ย แ ล ะ บ ค ล า ก ร ในสถาบนอดมศกษา เพอสงเสรมใหคณาจารยมศกยภาพ ในการพฒนาการจดการเรยนร ปฏรปการพฒนาหลกสตรและการจดการเรยนการสอน การพฒนาการวจย ตลอดจน การใหบรการทางวชาการและการถายทอดเทคโนโลยสสงคมใหมประสทธภาพ คณาจารยยคใหมตองมทกษะคอมพวเตอรและ การสอสารทสงขนและแตกตางกนตามสาขาวชาชพ

1.3 ปรบเกณฑมาตรฐานหลกสตรและกรอบคณวฒอดมศกษาในสาขาวชาตาง ๆ เพอสนบสนนสงเสรมใหคณาจารยสามารถศกษา วจย ทดลอง พฒนานวตกรรมการจดการเรยนการสอน การเรยนรในยคดจทล โดยไมมขอบเขตหรอขอจ ากดทางความคด โดยมงเนนความส าเรจทกษะ ขดความสามารถของนกศกษาเปนส าคญ สามารถชวยใหนกศกษาสามารถเรยนร ไดตามความแตกตางของบคคล ( Individualized Learning) ขยายปรบปรงขอบเขตสาขาวชาส าหรบหลกสตรโดยไมตดยดกบศาสตรใดศาสตรหนง แตเนนความส าเรจในการประกอบอาชพและการพฒนาสรางสรรคนวตกรรม

กลยทธท 2 สงเสรมการปฏรปการเรยนร รฐสงเสรมใหเกดการปฏรปการเรยนรอยางกวางขวาง พฒนาองคความรการเรยนรในยคดจทล ปฏรปการเรยนการสอน ปฏสมพนธระหวางผเรยนและผสอน ท าใหเกดการศกษาแบบไรพรมแดน ไรขดจ ากด แตขนอยกบความตองการของผเรยนเปนส าคญ

2.1 สงเสรมการวจยและนวตกรรมการเรยนรในยคดจทล จดตงสถาบนวจยนวตกรรมการเรยนรในยคดจทล พฒนาเครอขายการเรยนร การแลกเปลยนผลงานวจยระดบชาตและนานาชาต 2.2 การคดเลอก เผยแพร และการแลกเปลยนเรยนรนวตกรรม การจดการเรยนรในยคดจทล

2.3 ใชกลไกทางการเงนกระตนใหเกดการพฒนาหลกสตรใหมทเนนทกษะดจทลและนวตกรรมการเรยนร

2.4 สงเสรมใหนกศกษาสามารถออกแบบการเรยนรและสามารถเขาถงความร ทกษะทเปนความตองการของตนเอง ทงในสถาบนและขามสถาบนในประเทศและตางประเทศ

ก ล ย ท ธ ท 3 โ ค ร ง ส ร า ง พ น ฐ า น ด จ ท ล เ พ อ การอดมศกษาและวจย

3.1 ก าหนดมาตรฐานการใหบรการเทคโนโลยดจทลระดบสถาบน เพอใหทกสถาบนสามารถสงเสรมการจดการศกษาและการวจยไดอยางเสมอภาค ตลอดจนการเขาถงอนเทอรเนต และเครอขายอยางมประสทธภาพ สามารถเชอมโยงแหลงความรไดจากทงโลก รฐตองจดใหสถาบนอดมศกษาใชบรการเทคโนโลยดจทลในอตราเพอการศกษา (Education Rate) หรออตราทมใชเพอประโยชนทางการคา (Non-Commercial Rate)

3.2 รฐควรมมาตรการสนบสนนใหนกศกษาแตละคนสามารถเปน เจ าของหรอม อปกรณส อสารเฉพาะบคคล ดวยมาตรการทางการเงนถอวาเปนสอหรออปกรณการเรยนร ทจ าเปน

3.3 รฐก าหนดมาตรฐานการเขาถงแหลงขอมลดจทลเพอการเรยนรและการวจย (Digital Contents) จากทวโลก - ส ง เสรมการพฒนา Online Course, Digital Content, Digital Collections - ส ง เสร มการพฒนา หองสมดด จ ท ล ใ ห เปนศนยกลางการเรยนรในยคดจทล การสบคนขอมล และแหลงกระตนสงเสรมการเรยนรในรปแบบใหมทหลากหลาย - รฐเปนผประสานการเจรจาตอรองการจดการฐานขอมลความรและการวจยท ง ในระดบชาตและระดบนานาชาต เพ อ ใ หการจ ดสรรทรพยากร เพ อการศกษา มความเหมาะสมสอดคลองกบยคดจทล


1. รฐก าหนดมาตรฐานการอดมศกษาใหม

1.1 มาตรฐานทกษะดจทลส าหรบนกศกษา (Digital Literacy)

1.2 มาตรฐานทกษะดจทลส าหรบคณาจารย และการปฏรปการจดการเรยนการสอน

1.3 ปรบปรงเกณฑมาตรฐานหลกสตรและกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาใหเอออ านวยตอการปฏรปการเรยนร

125


2. รฐสงเสรมการปฏรปการเรยนรสยคดจทล

2.1 จดตงสถาบนวจยและนวตกรรมการเรยนร ในยคดจทล

2.2 ปรบการจดสรรเงนอดหนนเพอสนบสนน การพฒนาหลกสตร เนนสมรรถนะไมเนนปรญญา

2.3 สงเสรมการเรยนรขามศาสตร การเรยน ขามคณะ และการเรยนรขามสถาบน ใหนกศกษามโอกาส เลอกเรยนไดตามความสนใจและความตองการผาน Digital Contents

3. สงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานดจทลเพอ การอดมศกษาและการวจย

3.1 ก าหนดมาตรฐานเทคโนโลยดจทลเพ อ การเรยนรและการวจยส าหรบสถาบนอดมศกษาทมจดเนนแตกตางกน

3.2 รฐก าหนดมาตรการสงเสรมการเขาถงดจทลเทคโนโลยส าหรบนกศกษาเฉพาะบคคล ถอวาเปนอปกรณ การเรยนการสอนทมความจ าเปน

3.3 รฐก าหนดมาตรการการเงนสงเสรมการสรางและการเขาถง Digital Contents

3.4 รฐสงเสรมการพฒนาฐานขอมล ความร และการวจยในประเทศใหมคณภาพในระดบสากล

3 . 5 ร ฐ ม บ ท บ า ท ส า ค ญ ใ น ก า ร ป ร ะ ส า น การเลอกสรรค และการใชประโยชนฐานขอมลการศกษาและการวจยระดบนานาชาตเพอประโยชนสาธารณะ

126

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2558). จ านวนนกเรยน นกศกษา ในระบบ จ าแนกรายสถานศกษา รายจงหวด ปการศกษา 2558. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

. (2557). จ านวนนกเรยน นกศกษา ในระบบ จ าแนกรายสถานศกษา ปการศกษา 2557. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

. (2556). จ านวนนกเรยน นกศกษา ในระบบ จ าแนกรายสถานศกษา ปการศกษา 2556. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

. (2555). จ านวนนกเรยน จ าแนกตามสงกด ชนป ปการศกษา 2555 (ประมวลผลลาสด 25 ธ.ค.55). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

. (2554). จ านวนนกเรยนทกชนป จ าแนกรายสงกด ปการศกษา 2554. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

. (2553). จ านวนนกเรยน รายสงกด รายจงหวด ปการศกษา 2553. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

. (2552). จ านวนนกเรยนนกศกษา อาจารย รายสถานศกษา ปการศกษา 2552. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.mis.moe.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=557&Itemid=113.

ราชกจจานเบกษา. (2560). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560. (ออนไลน). แหลงทมา http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/040/1.PDF.

มลนธพฒนางานผสงอาย. (2558). สงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aging Society). (ออนไลน). แหลงทมา : https://fopdev.or.th/สงคมผสงอายโดยสมบ/

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2561). เครองชเศรษฐกจมหภาคของไทย 1. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www2.bot.or.th/statistics/ReportPage.aspx?reportID=409

พงศนคร โภชากรณ. (2559). New S-Curve/Startup เมลดพนธแหงอนาคต. (ออนไลน). แหลงทมา : http://m.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1468684014.

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร. (2560). โครงการส ารวจขอมลอนเตอรเนทและศกษามลคาตลาดสอสารประเทศไทย. (ออนไลน). แหลงทมา : http://webstats.nbtc.go.th/netnbtc/INTERNETUSERS.php

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2559). นกศกษารวม 2559 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมด จ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / ชอสาขาวชา / กลมสาขาวชาของ UNESSCO / (ISCED_NAME). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

. (2558). นกศกษารวม 2558 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมด จ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / ชอสาขาวชา / กลมสาขาวชาของ UNESSCO / (ISCED_NAME). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

http://www.mis.moe.go.th/images/content/student/AllSchool2559_V.1OnWeb_25600920.xlsx


http://www.mis.moe.go.th/images/content/student/AllSchool%20V.1_%202558.xlsx


http://www.mis.moe.go.th/images/content/student/AllSchool%20V.1_%202558.xlsx


http://www.mis.moe.go.th/images/content/141/Student2555_25-12-2012.xls



http://www.mis.moe.go.th/images/content/141/Statistics_Student_19-8-54.xls


http://www.mis.moe.go.th/images/content/141/GOP53.xls


http://www.mis.moe.go.th/images/content/141/SCH52.xls


http://www2.bot.or.th/statistics/ReportPage.aspx?reportID=409

http://www2.bot.or.th/statistics/ReportPage.aspx?reportID=409

127

. (2557). นกศกษารวม 2557 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมดจ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / คณะ / ชอสาขาวชา. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

. (2556). นกศกษารวม 2556 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมดจ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / คณะ / ชอสาขาวชา / กลมสาขาวชาของ UNESSCO. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

. (2555). นกศกษารวม 2555 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมดจ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / คณะ / ชอสาขาวชา / กลมสาขาวชาของ UNESSCO. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

. (2554). นกศกษารวม 2554 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมดจ าแนกตาม สถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / คณะ / กลมสาขาวชาของ UNESSCO. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

. (2553). นกศกษารวม 2553 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมด จ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / ระดบการศกษา / คณะ / กลมสาขาวชาของ UNESSCO. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

. (2552). นกศกษารวม 2552 ภาคเรยนท 1 ในสถาบนอดมศกษาทงหมดจ าแนกตาม สถาบน / กลมสถาบน / เพศ / ระดบการศกษา / คณะ / ชอสาขาวชา. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.info.mua.go.th/information/index.php.

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. ส านกนโยบายและแผนการอดมศกษา. (2558). การจดท าแผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา. การประชมคณะอนกรรมการกอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป (พ.ศ. 2560 –2574) และแผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 12 (พ.ศ. 260 –2564). กรงเทพมหานคร.

. (2559). การจดท าแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574). การประชมคณะอนกรรมการจดท าแผนรางแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 – 2574). กรงเทพมหานคร.

. ส านกสงเสรมและพฒนาศกยภาพนกศกษา. (2559). รายงานผลการส ารวจขอมลเกยวกบการสงเสรมและพฒนาระบบบรการเพอรองรบนกเรยน นสต นกศกษาพการในสถาบนอดมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. กรงเทพมหานคร.

ส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต. (2560). ดชนวทยาศาสตรและเทคโนโลยของประเทศไทย ป 2559 - 2560. (ออนไลน). แหลงทมา : http://stiic.sti.or.th/wp-content/uploads/2017/10/PDFsam_merge.pdf.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2559). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.nesdb.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422.

ส านกงานเพอการพฒนาระเบยงเศรษฐกจพเศษภาคตะวนออก. (2561). โครงการพฒนาระเบยงเศรษฐกจ พเศษภาคตะวนออก (EEC). (ออนไลน) แหลงทมา : http://www.eeco.or.th.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2560). แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 - 2579. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.onec.go.th/index.php/page/category/CAT0000018.

บรรณานกรม (ตอ)

128

ส านกงานสถตแหงชาต. (2560). การส ารวจภาวะการท างานของประชากร มถนายน 2560. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.nso.go.th/sites/2014/Lists/Infographic/Attachments/25/เดอนมถนายน60เผยแพร.jpg.

Thailand Competitiveness. (2560). ผลการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ประจ าป 2560

โดย IMD World Competitiveness Center. (Online). from : http://thailandcompetitiveness.org/topic_detail.php?lang=Th&ps=70.

IMD. (2017). IMD World Digital Competitiveness Yearbook 2017. (Online). from : https://www.imd.org/wcc/world-competitiveness-center-rankings/world-digital-competitiveness-rankings-2017/.

KOF Swiss Economic Institute. (2018). KOF Globalization Index. (Online). from : http://globalization.kof.ethz.ch/media/filer_public/2017/04/19/rankings_2017.pdf.

The World Bank. (2017). World Bank Open Data. (Online). from : http://www.worldbank.org/.

United Nation DESA /Population Division. (2017). World Population Prospects. (Online). from : https://esa.un.org/unpd/wpp/Publications/Files/ WPP2017_KeyFindings.pdf.

World Economic Forum. (2016). What are the 21st-century skills every student needs?. (Online). from : https://www.weforum.org/agenda/2016/03/21st-century-skills-future-jobs-students/.

. (2016). Is online learning the future of education?. (Online). from : https://www.weforum.org/agenda/2016/09/is-online-learning-the-future-of-education/.

. (2016). The Networked Readiness Index 2016. (Online). from : http://reports.weforum.org/global-information-technology-report-2016/1-1-the-networked-readiness-index-2016/.

Worldometers. (2017). Countries in the world by population. (Online). from : http:// www.worldometers.info/world-population/population-by-country/.

Committed to connecting the world. (2016). Measuring The Information Society Report 2016. (Online). from : http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/publications/misr2016/MISR2016-w4.pdf.

Internet World Stats. (2018). World Internet Users and 2018 Population Stats. (Online). from : http:// www.internetworldstats.com/stats.htm.

บรรณานกรม (ตอ)

http://www.nso.go.th/sites/2014/Lists/Infographic/Attachments/25/เดอนมถนายน60เผยแพร.jpg

https://www.imd.org/wcc/world-competitiveness-center-rankings/world-digital-competitiveness-rankings-2017/

https://www.imd.org/wcc/world-competitiveness-center-rankings/world-digital-competitiveness-rankings-2017/

http://globalization.kof.ethz.ch/media/filer_public/2017/04/19/rankings_2017.pdf

http://globalization.kof.ethz.ch/media/filer_public/2017/04/19/rankings_2017.pdf

http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/

http://www.worldometers.info/world-population/population-by-country/

http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/publications/misr2016/MISR2016-w4.pdf

http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/publications/misr2016/MISR2016-w4.pdf

129

ภาคผนวก

130

ค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ ท 1/2558

เรอง กำรแตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

.................................

ดวยคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ ในกำรประชมครงท 2/2558 เมอวนท 11 กมภำพนธ พ.ศ. 2558 ไดมมตแตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เปนอนกรรมกำรเฉพำะกจ เพอปฏบตหนำทดงตอไปน

1. ทบทวนกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551 - 2565) และด ำเนนกำรจดท ำรำงกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) รวมทงแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) โดยค ำนงถงหลกกำรอดมศกษำและกำรเปลยนแปลงบรบทอดมศกษำและบรบทโลก

2. เสนอแตงตงคณะอนกรรมกำรท ำงำนเพอปฏบตภำรกจใหบรรลวตถประสงคตำมควำมจ ำเปน 3. ปฏบตหนำทอน ๆ ตำมทคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำมอบหมำย

ฉะนน อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 18 แหงพระรำชบญญต ระเบยบบรหำรรำชกำรกระทรวงศกษำธกำร พ.ศ. 2546 จงแตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ. ศ. 2560 - 2564) เพอปฏบตหนำทดงกลำว โดยมองคประกอบดงน

1. นำยสเมธ แยมนน ประธำนอนกรรมกำร 2. รองเลขำธกำรคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ รองประธำนอนกรรมกำร 3. ศำสตรำจำรยวชย รวตระกล อนกรรมกำร 4. ศำสตรำจำรยวระศกด จงสววฒนวงศ อนกรรมกำร 5. ศำสตรำจำรยสรชย หวนแกว อนกรรมกำร 6. ศำสตรำจำรยเกยรตคณกตตชย วฒนำนกร อนกรรมกำร 7. ศำสตรำจำรยพงษรกษ ศรบณฑตมงคล อนกรรมกำร 8. ศำสตรำจำรยสวมล วองวำณช อนกรรมกำร 9. ศำสตรำจำรยกฤษณะ สำครก อนกรรมกำร

10. ศำสตรำจำรยวฒชย ธนำพงศธร อนกรรมกำร 11. ศำสตรำจำรยศนสนย ไชยโรจน อนกรรมกำร 12. รองศำสตรำจำรยน ำยทธ สงคธนำพทกษ อนกรรมกำร 13. รองศำสตรำจำรยกองกต พสวสด อนกรรมกำร 14. รองศำสตรำจำรยปทมำวด โพชนกล อนกรรมกำร 15. รองศำสตรำจำรยรชตวรรณ กำญจนปญญำคม อนกรรมกำร

131

16. ผชวยศำสตรำจำรยทศพล อำรนจ อนกรรมกำร 17. ผชวยศำสตรำจำรยธต บวรรตนำรกษ อนกรรมกำร 18. นำยชวลต หมนนช อนกรรมกำร 19. นำยธนตสรณ จระพรชย อนกรรมกำร 20. ผอ ำนวยกำรส ำนกนโยบำยและแผนกำรอดมศกษำ อนกรรมกำรและเลขำนกำร 21. เจำหนำทส ำนกนโยบำยและแผนกำรอดมศกษำ ผชวยเลขำนกำร 22. เจำหนำทส ำนกนโยบำยและแผนกำรอดมศกษำ ผชวยเลขำนกำร ทงน ตงแตวนท 11 กมภำพนธ พ.ศ. 2558 เปนตนไป สง ณ วนท 27 กมภำพนธ พ.ศ. 2558

(รองศำสตรำจำรย คณหญงสมณฑำ พรหมบญ) ประธำนกรรมกำร คณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ

132


เรอง แตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) (เพมเตม)

.................................

อนสนธค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 1/2558 ลงวนท 27 กมภำพนธ พ.ศ. 2558 เรอง แตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) และมตคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำครงท 2/2559 เมอวนท 10 กมภำพนธ พ.ศ. 2559 ใหควำมเหนชอบแตงตงเลขำธกำรคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ เปนอนกรรมกำรและทปรกษำ เพมเตม

อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 18 แหงพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรกระทรวงศกษำธกำร พ.ศ. 2546 จงแตงตงเลขำธกำรคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ เปนอนกรรมกำรและทปรกษำ เพมเตม

ทงน ตงแตวนท 10 กมภำพนธ พ.ศ. 2559

สง ณ วนท 26 กมภำพนธ พ.ศ. 2559

รองศำสตรำจำรย คณหญงสมณฑำ พรหมบญ) ประธำนกรรมกำร คณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ

133


เรอง แตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) (เพมเตม)

.................................

อนสนธค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 1/2558 ลงวนท 27 กมภำพนธ พ.ศ. 2558 เรอง แตงตงคณะอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) และมตคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำครงท 7/2559 เมอวนท 13 กรกฎำคม พ.ศ. 2559 ใหควำมเหนชอบแตงตงอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เพมเตม ดงน

1. รองศำสตรำจำรยปำรฉตร หงสประภำส อนกรรมกำร 2. รองศำสตรำจำรยเอกสทธ สมสข อนกรรมกำร 3. ผชวยศำสตรำจำรยณรงค พทธชวน อนกรรมกำร 4. ผชวยศำสตรำจำรยรฐชำต มงคลนำวน อนกรรมกำร 5. นำยณฐพงษ พฒนพงษ อนกรรมกำร 6. ผแทนส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ อนกรรมกำร 7. ผแทนส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอำชวศกษำ อนกรรมกำร 8. ผแทนส ำนกงบประมำณ อนกรรมกำร

อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 18 แหงพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรกระทรวงศกษำธกำร พ.ศ. 2546 จงแตงตงอนกรรมกำรกรอบแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และแผนพฒนำกำรศกษำระดบอดมศกษำ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เพมเตม จ ำนวน 8 รำย ขำงตน

ทงน ตงแตวนท 13 กรกฎำคม พ.ศ. 2559

สง ณ วนท 5 สงหำคม พ.ศ. 2559


134


เรอง กำรแตงตงคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) .................................

ดวยคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำ ในกำรประชมครงท 12/2558 เมอวนท 26 พฤศจกำยน พ.ศ. 2558 ไดมมตแตงตงคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) เปนอนกรรมกำรเฉพำะกจ เพอปฏบตหนำทดงตอไปน

1. สงเครำะหขอมลแนวโนมกำรเปลยนแปลงสภำพแวดลอมภำยนอกและสภำพแวดลอมภำยในทกระทบอดมศกษำ

2. ด ำเนนกำรจดท ำรำยละเอยดรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) 3. ปฏบตหนำทอน ๆ ตำมทไดรบมอบหมำย

ฉะน น อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 18 แหงพระรำชบญญต ระเบยบบรหำรรำชกำรกระทรวงศกษำธกำร พ.ศ. 2546 จงแตงตงคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) โดยมองคประกอบ ดงน

1. ศำสตรำจำรยวชย รวตระกล ประธำนอนกรรมกำร 2. ศำสตรำจำรยศนสนย ไชยโรจน อนกรรมกำร 3. ศำสตรำจำรยกองกต พสวสด อนกรรมกำร 4. รองศำสตรำจำรยรชตวรรณ กำญจนปญญำคม อนกรรมกำร 5. รองศำสตรำจำรยปำรฉตร หงสประภำส อนกรรมกำร 6. ผชวยศำสตรำจำรยธต บวรรตนำรกษ อนกรรมกำร 7. ผชวยศำสตรำจำรยรฐชำต มงคลนำวน อนกรรมกำร 8. นำยณฐพงษ พฒนพงษ อนกรรมกำร 9. ผอ ำนวยกำรส ำนกนโยบำยและแผนกำรอดมศกษำ อนกรรมกำรและเลขำนกำร 10. เจำหนำทส ำนกนโยบำยและแผนกำรอดมศกษำ ผชวยเลขำนกำร 11. เจำหนำทส ำนกนโยบำยและแผนกำรอดมศกษำ ผชวยเลขำนกำร

ทงน ตงแตวนท 26 พฤศจกำยน พ.ศ. 2558 เปนตนไป

สง ณ วนท 18 ธนวำคม พ.ศ. 2558


135


เรอง แตงตงอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) (เพมเตม) .................................

อนสนธค ำสงคณะกรรมกำรกำรอดมศกษำท 16/2558 ลงวนท 18 ธนวำคม พ.ศ. 2558 เรอง แตงตงคณะอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) และมตคณะกรรมกำร กำรอดมศกษำ ครงท 7/2559 เมอวนท 13 กรกฎำคม พ.ศ. 2559 ใหควำมเหนชอบแตงตงอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) เพมเตม ดงน

1. รองศำสตรำจำรยเอกสทธ สมสข อนกรรมกำร 2. ผชวยศำสตรำจำรยณรงค พทธชวน อนกรรมกำร 3. ผแทนส ำนกงำนเลขำธกำรสภำกำรศกษำ อนกรรมกำร 4. ผแทนส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอำชวศกษำ อนกรรมกำร 5. ผแทนส ำนกงบประมำณ อนกรรมกำร

ฉะนน อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 18 แหงพระรำชบญญต ระเบยบบรหำรรำชกำรกระทรวงศกษำธกำร พ.ศ. 2546 จงแตงตงอนกรรมกำรจดท ำรำงแผนอดมศกษำระยะยำว 15 ป ฉบบท 3 (พ.ศ. 2560 - 2574) เพมเตม จ ำนวน 5 รำยขำงตน

ทงน ตงแตวนท 13 กรกฎำคม พ.ศ. 2559

สง ณ วนท 5 สงหำคม พ.ศ. 2559
