แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท...

52
คำแนะนำในกำรปฏิบัติกำรบรรเทำสำธำรณภัย จำกสำรเคมีและวัตถุอันตรำย ของ วศ.ทร. แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ.ทร. พ.ศ. ๒๕๕๖

Upload: others

Post on 18-Jan-2020

6 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

ค ำแนะน ำในกำรปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย จำกสำรเคมและวตถอนตรำย ของ วศ.ทร.

แผนกนวเคลยร ชวะ เคม กวก.วศ.ทร. พ.ศ. ๒๕๕๖

Page 2: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒ -

ชอองคควำมร/ชอกลม CoP ค ำแนะน ำในกำรปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภยจำกสำรเคมและวตถอนตรำย ของ วศ.ทร. กลม Mitigate รำยชอสมำชกกลม/คณะผจดท ำเอกสำร ๑.น.ท.ช ำนำญ บษมำล ๒.น.ต.สรณฐพนธ สวำงโรจน ๓.ร.ท.อนศกด เชยชม ๔.พ.จ.อ.บญยน ชมสมย ๕.พ.จ.อ.โกศร ออนสมพนธ ๖.จ.อ.อรรถกำนต รงเจรญ ๗.จ.อ.อทธพล โทนไทย

Page 3: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓ -

ค ำน ำ

ตามท วศ.ทร. มภารกจสวนหนงในการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย โดยเปนสวนหนงในโครงสรางการบงคบบญชา การจดตงศนยบรรเทาสาธารณภย ทร. ( ศบภ.ทร. ) ตามค าสง ทร. (เฉพาะ) ท ๒๒ / ๒๕๔๘ ลง ๕ ต.ค. ๒๕๔๘ ซงภยจากสาธารณภยตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๕๗ แบงเปน สาธารณภย ๑๔ ประเภท และ ภยดานความมนคง ๔ ประเภท แตในเอกสารเลมนจะขอกลาวเนนการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ซง วศ.ทร. มสวนรบผดชอบโดยตรงในการสนบสนน ศบภ.ทร.

การปฏบตการดงกลาว เปนภารกจทส าคญของ วศ.ทร. และถอเปนการปฏบตการทเสยงอนตรายเปนอยางยง การทปฏบตผดวธหรอผดพลาดเพยงเลกนอย อาจสงผลอนตรายตอชวต และทรพยสนของประชาชนจ านวนมาก และตอตวผปฏบตเอง ส าหรบการปฏบตการนน ชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยยงไมมอตราก าลงพลเปนของตนเอง สวนใหญใชก าลงพลจาก นขต.วศ.ทร. ซงตองยอมรบวายงไมแมนทางยทธวธดงกลาว ประกอบกบปจจบนนนองคความรในดานนยงกระจดกระจายอยในหลายแหลง ดงนนการจดท าองคความร(ค าแนะน าในการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย ของ วศ.ทร.) ฉบบนจะสามารถตอบโจทยดงกลาวไดเปนอยางด โดยไดท าการสกดน าความรทงทเปนทฤษฎตางๆ เชน แนวทางการปฏบต ขนตอนการปฏบต นอกจากนยงสกดน าเอาประสบการณ จากผทผานการฝกในดานนมาอยางเชยวชาญ น ามาเรยบเรยงเปนเทคนค ขอควรปฏบต ขอควรระวงตางๆ

คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวาองคความรดงกลาวจะไดถกน าไปขยายผล ใหแกผทสนใจ โดยเฉพาะอยางยงก าลงพลหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย ไดอยางถกตอง ลดความผดพลาดทางยทธวธ และความเสยงอนตราย ท าใหการปฏบตการเปนไปอยางมประสทธภาพ เกดประโยชนสงสดตอ ทร. และ วศ.ทร.ตอไป

คณะผจดท าเอกสารการจดท าองคความร กลม Mitigate

Page 4: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔ -

สำรบญ หนำ

บทท ๑ ทมำของปญหำ ๑ บทท ๒ วตถประสงค ๓ บทท ๓ ประโยชนทคำดวำจะไดรบ ๔ บทท ๔ ค ำแนะน ำในกำรปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภยจำกสำรเคมและวตถอนตรำย ของ วศ.ทร. ๕ ๑. กลาวน า ๕ ๒. หนาทและขอบเขตความรบผดชอบ ๕ ๓. แนวความคดในการปฏบต ๖ ๔. แนวทางการปฏบต ๗ ๔.๑ เปาหมายการปฏบต ๗ ๔.๒ หลกในการปฏบต ๗ ๕. ขนตอนการปฏบต ๘ ๕.๑ การเตรยมการกอนเกดภย ๘ ๕.๒ การปฏบตเมอเกดภย ๙ ๕.๓ การฟนฟบรณะ ๑๔ ๖.ขอมลทางเทคนคส าหรบการปฏบตการ ๑๔ ๖.๑ ปาย สญลกษณ และการแบงประเภทของสารเคม และวตถอนตราย ๑๔ ๖.๒ ความรนแรงของอนตรายของสารเคม มาตรฐาน NFPA ๒๑ ๖.๓ การก าหนดรหสตามมาตรฐาน ADR และ RID ๒๒ ๖.๔ รหส HAZCHEM CODE ๒๓ ๖.๕ การแบงระดบอนตรายของสารเคมและการพจารณาเลอกชดปองกนโดยแบงตาม Zone ๒๖ ๖.๖ การพจารณาในการเลอกชดปองกน ๒๗ ๖.๗ การจดตงสถานท าลายลางพษ ๒๗ ๗. เครองมอ/ อปกรณ ยทโธปกรณและยานพาหนะ ๒๘

ผนวก ก สำธำรณภย ๓๐ ผนวก ข ผงกำรจดหนวยและกำรบงคบบญชำของหนวยตำงๆ ๓๔

ผนวก ค กำรจดหนวยของ วศ.ทร. ในกำรสนบสนนกำรบรรเทำสำธำรณภย ของ ทร. ๔๐

ผนวก ง เครองมอ/ อปกรณ ยทโธปกรณและยำนพำหนะ ๔๔

Page 5: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๕ -

บทท ๑. ทมำของปญหำ

ตามท วศ.ทร. มภารกจสวนหนงในการปฏบตการปองกน คชรน. การตอตานการกอการรายทใชอาวธ คชรน. และการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย จงไดมการจดตงหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. เพอปฏบตการรองรบภารกจดงกลาว ซงก าลงพลสวนใหญ ทงชดปฏบตการ และสวน บงคบการ จดจาก นขต.วศ.ทร. ซงมภารกจหนาทของตนเอง ในแตละปจะถกเรยกตวมาฝกตามแผนการฝกการบรรเทาสาธารณภยในพนท ทร. ของ วศ.ทร. และในบางป ก าลงพลหลายคน ไมไดมาเขารวมการฝก ดวย ตดราชการ และภารกจของกอง ในชวงฝกดงกลาว ท าใหขาดความตอเนอง และเมอไดมโอกาสมาฝกอกครง กไมสามารถท าการฝกได เนองจาก ขาดทกษะ ความร ทเวนการการฝกไปนาน ถงแมจะมการทบทวน และ มการเตรยมความพรอมกอนไปท าการฝกภาคสนาม แตดวยเวลาในการทบทวนทจ ากด ท าใหก าลงพลบางนาย ยงไมเขาใจ บางนายอยากทจะไดต าราไปทบทวน แตกประสบปญหาในเรองของปรมาณของต าราทมนอย กระจดกระจาย อยในแหลงขอมลหลายแหง และในรายละเอยดบางอยาง กไมมเอกสารทชดเจน เนองจากการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย นน ถอเปนศาสตรทยงใหมส าหรบใน ทร. จงยงไมมผรวบรวมเปนเอกสาร ดงกลาว ขอมลบางอยาง ตองคนหาจากระบบสารสนเทศ ซงก าลงพลบางสวนกไมเชยวชาญในการด าเนนการดงกลาว อกทงการปฏบตการดงกลาว มเทคนคความรเฉพาะทางมากมายทนาสนใจ และเปนประโยชน ตองใชประสบการณ บทเรยน ขอบกพรอง จากการฝก เทคนคความช านาญของแตละบคคล การทไดน าประสบการณความรจากสมาชกในกลม บางสวนเปนผวางแผนในระดบยทธการ และสวนใหญเปนระดบผปฏบต ซงผานการฝกมาเปนเวลาหลายปมาสกดออกมาเปนองคความร ตงแต การด าเนนการระดบยทธการ เชน ขอบเขตหนาท การจดหนวย ลงไปถงระดบยทธวธ ขนตอน รายละเอยดการปฏบต ความรเกยวกบสารเคมและวตถอนตราย เทคนคทตองปฏบตหรอควรปฏบต และขอควรระวงตางๆ รวมอยในเลมเดยว จงเปนสงทด และคาดหวงวาจะเกดประโยชนเปนอยางยง การปฏบตการในสาขาดงกลาวยงถอเปนภารกจทส าคญ ของ วศ.ทร. ในการสนบสนนการบรรเทาสาธารณภยของ ทร. โดยขนการบงคบบญชากบศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพเรอ (ศบภ.ทร.) ซงเปนการปฏบตการทมความเสยงอนตรายเปนอยางยง เนองจากสารเคมและวตถอนตรายดงกลาว มประสทธภาพ ในการท าลายลางสง การปฏบตทไมแมนทางยทธวธ หร อเกดขอผดพลาดในการปฏบตเพยงเลกนอย อาจสงผลตอการปฏบตการ ท าใหสถานการณเลวรายยงขน เกดผลเสยตอชวต ทรพ ยสน ของประชาชน ทงตอผปฏบตเอง นอกจากนการปฏบตการดงกลาว ซงมทงการเตรยมความพรอมในสภาวะปกต หรอกา รปฏบตการในสภาวะฉกเฉน ส าหรบในการฝกนนจากปญหาดานก าลงพลดงกลาว ท าใหการปฏบตทางดานยทธวธ นนยงเกดขอผดพลาดอยเสมอ เมอเปนเชนนจะสงผลถงการปฏบตการในสถานการณจรงอยางแนนอน อาจท าใหการปฏบตการไมส าเรจลลวงตามทคาดหวงไว ในบางกรณตองมการฝก หรอปฏบตการรวมกบหนวยงานของทหารตางเหลาทพ หนวยงานภาครฐ และพลเรอน ทางบก เชน กรมวทยาศาสตรทหารบก (วศ.ทบ.) กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย (ปภ.) ส านกงานปรมาณเพอสนต (ปส.) และหนวยงานทรบผดชอบทางทะเล เชน ศนยประสานงานการปฏบตในการรกษาผลประโยชนของชาตทางทะเล (ศรชล.) เปนตน การฝกทส าคญ เชน การฝกการบรหารวกฤตการณระดบชาต(Crisis Management Exercise:CMEX) ทมสภาความมนคงแหงชาต (สมช.) เปนหนวยรบผดชอบในการจดการฝก นอกจากนยงมการฝกปฏบตการรวมของการบรรเทาสาธารณภยกบตางประเทศ ในการจดการสมมนา CBRN ASIA ท ปภ. เปนหนวยรบผดชอบในการจดงาน และมการปฏบตการรวมดวย จะเหนไดวา การปฏบตการในบางเหตการณ อาจตองมการบรณาการก าลงระหวางหลายหนวย ดงนนแตละหนวยงานตองแมนทางทฤษฎ ยทธวธ และการ

Page 6: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๖ -

ปฏบตการ ถาปฏบตการผดวธอาจสงผลตอการปฏบตในภาพรวมได และยงสงผลเสยตอภาพลกษณของหนวยงาน และชอเสยงของประเทศได และทส าคญตองท าการฝกอยางเชยวชาญ จากทกลาวมา ก าลงพลของหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. และก าลงพลของ วศ.ทร. ควรน าองคความรนไปใช เพอเปนขอมลใน การปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. ใหมประสทธภาพสงสด และสมบรณแบบมากยงขน สงผลด ตอการสนบสนนการบรรเทาสาธารณภย ของ ทร. และประเทศชาต ใหบรรลภารกจตามท ทร. มอบหมาย และน าชอเสยงมาส วศ.ทร. และ ทร. ตอไป

Page 7: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๗ -

บทท ๒ วตถประสงคของกำรจดท ำองคควำมร

การจดท าองคความร ค าแนะน าการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. น ถอเปนเครองมออนหนงทจะชวยในการแกปญหาจากบทท ๑ และสงผลใหการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. ปฏบตการไดอยางมประสทธภาพและสมบรณแบบยงขน โดยมวตถประสงค ดงน ๑. เพอใหความรทกระจดกระจาย ทอยในแหลงขอมลหลายแหง หรอทกษะความรจากประสบการณ ถกสกดมารวมเปนองคความรรวมอยในทเดยวกน เพอสะดวกในการน าไปศกษา เปนขอมล และแนวทางในการปฏบตการ หรอน าไปเปนต าราในการอบรมใหกบก าลงพลในหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ทงในการเตรยมความพรอมในสภาวะปกต หรอการปฏบตการในสภาวะฉกเฉน แบงเปน - สกดองคความรทางทฤษฎ ตงแตการด าเนนการระดบยทธการ เชน ขอบเขตหนาท การจดหนวย ลงไปถงระดบยทธวธ แนวทางการปฏบต ขนตอน รายละเอยดการปฏบต ความรเกยวกบสารเคมและวตถอนตราย เทคนคเฉพาะทางทควรปฏบต รวมอยในเลมเดยว เพอสะดวกในการน าไปใช - สกดองคความรทเกดจากประสบการณในการฝกเปนเวลานาน บทเรยนทไดรบจากการฝก น ามาเปนเทคนคพเศษ ขอควรปฏบต ขอควรระวง ถายทอดออกมาเพอใหผทอานไดเรยนรจากทฤษฎตามหวขอขางตน ทเปนพนฐานการปฏบต ไดขอมลทละเอยด และเปนขอมลทไมมในต ารา เสมอนเปนเทคนคทเสรมการปฏบตตามทฤษฎ ซงจะเปนประโยชน ท าใหการปฏบตการเปนไปอยางมประสทธภาพสงสด ๒. เพอใหก าลงพลหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ทงสวนบงคบบญชา และชดปฏบตการไดน าความรจากองคความรนไปใชในการปฏบตการ ทงในการเตรยมความพรอมในสภาวะปกต โดยเฉพาะในการฝก ซงผทท าการฝก ทใชก าลงพลจาก นขต.วศ.ทร. ซงไมคอยไดมาฝก รวมทงผฝกสอน ไดน าไปใชในการอบรม แนะน า ใหก าลงพลชดปฏบตการ เกดทกษะความรในการทจะน าไปใชในการฝกใหเกดประสทธภาพสงสด และเมอการฝกซงเปนการเตรยมพรอมทางยทธวธ ยทโธปกรณ และก าลงพล มความพรอม จะสงผลดตอการปฏบตการจรงและคาดหวงตอความส าเรจเมอเกดสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ๓. เพอใหผทสนใจทวไป ทงใน และนอก ทร. ไดทราบการด าเนนการและการปฏบตเกยวกบการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ของ วศ.ทร. ส าหรบผมหนาทเกยวของทงใน ทร. เชน ศบภ.ทร. ซงเปนผบงคบบญชา สงการกรณเกดสาธารณภยดงกลาว ศบภ. เขตตางๆ และหนวยสนบสนนอนๆ จะไดทราบขดความสามารถ ความพรอม ทงทางดานก าลงพล ยทโธปกรณ และและยทธวธ ของ วศ.ทร. เพอไดวางแผน สงการไดอยาง เหมาะสม หรอ ปฏบตการรวมไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงมหนวยทเกยวของอน เชน ศรชล. ปภ. และ ปส. ทอาจตองมการบรณาการรวมกน ในการปฏบตกรณเกดเหตดงกลาว ๔. เพอชวยในการท าใหการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. มรปแบบทชดเจน ปฏบตไดอยางถกตอง ลดขอผดพลาดทางยทธวธทเกดขน และสามารถปฏบตการกรณเกดสาธารณภยดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ ทงในขนเตรยมการในภาวะปกต และในภาวะฉกเฉน ในองคความรจะมขอมลทเกยวของกบฝายอ านวยการ ไดแก การจดหนวย แนวทางการปฏบต ขดความสามารถ ในดานก าลงพล ยทโธปกรณ และยทธวธ ส าหรบชดปฏบตการจะมขอมลเกยวกบ ขนตอน เทคนค และยทธวธ ขอควรปฏบต ขอควรระวงตางๆ เนองจากการปฏบตดงกลาวเปนการปฏบตการทเสยงอนตรายเปนอยางยง และในบางกรณมผลตอชวต และทรพยสนของประชาชน จ านวนมาก ดงนนการปฏบตตามยทธวธตองแมนย า และตองไมใหเกดขอผดพลาด หรอใหเกดขอผดพลาดใหนอยทสดเทาทจะท าได

Page 8: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๘ -

บทท ๓ ประโยชนทคำดวำจะไดรบ ในบทนจะกลาวถงประโยชนทไดรบจากการจดท าองคความรในเรองค าแนะน า ในการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย ของ วศ.ทร. โดยสามารถตอบสนอง การแกปญหาในบทท ๑ และสอดคลองกบวตถประสงค ในบทท ๒ ๑. วศ.ทร. และ ทร. มองคความรนไวใชในการปฏบตการทางดานการบรรเทาสาธารณภยดงกลาว ทงในการเตรยมการในสภาวะปกต และปฏบตการจรงในสภาวะฉกเฉน ใหส าเรจลลวงตามท ทร. มอบหมาย ๒. เกดความสะดวกส าหรบผทมความสนใจในองคความรน เนองจากองคความรไดรวมทกษะ ความร เทคนค ตางๆ ไวในเลมเดยว ตงแตระดบยทธการจนถงระดบยทธวธ นอกจากนยงไดน าประสบการณ บทเรยน ขอผดพลาดจากการฝก มารวบรวมไวดวย ๓. ผทมหนาทในการฝก อบรมเตรยมความพรอมใหกบก าลงพลชดปฏบตการ สามารถน าองคความรนไปใชในการฝกอบรมได และสามารถน าไปใชในการบรรยายใหความรประกอบการอบรมหลกสตรตางๆ ทเกยวของได ๔. ก าลงพลหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ทงสวนบงคบบญชา และชดปฏบตการทสนใจในองคความรจะไดความร น าเอาเทคนค ประสบการณ ขอควรระวง ขอควรปฏบ ต เพอเปนแนวทางใน การปฏบตการไดอยางมประสทธภาพ ๕. ผทสนใจทวไป ทงใน และนอก ทร. ไดทราบการด าเนนการ และการปฏบตเกยวกบการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ของ วศ.ทร. ๖. ชวยในการท าใหการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. มรปแบบทชดเจน ปฏบตไดอยางถกตอง ตงแตขนการสงการ จนไปถงระดบผปฏบตทตองเขาไปปฏบตงานในทเกดเหต ลดขอผดพลาดทางยทธวธและลดความอนตรายทจะเกดขน ท าใหผปฏบตเกดความมนใจ สงผลใหการปฏบตการเปนไปไดอยางมประสทธภาพ เกดประโยชนสงสดตอ ทร. และประเทศชาต

Page 9: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๙ -

บทท ๔ ค ำแนะน ำในกำรปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภยจำกสำรเคมและวตถอนตรำย ของ วศ.ทร. ๑. กลำวน ำ

ภยจากสาธารณภยตามแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ฯ แบงเปน สาธารณภย ๑๔ ประเภท ไดแก อทกภย และ ดนโคลนถลม ภยจากพายหมนเขตรอน ภยจากอคคภย ภยจากสารเคม และวตถอนตราย ภยจากการคมนาคมและ ขนสง ภยแลง ภยจากอากาศหนาว ภยจากไฟปา และหมอกควน ภยจากแผนดนไหว และอาคารถลม ภยจากคลนสนาม ภยจากโรคระบาดในมนษย ภยจากโรค แมลง สตว ศตรพชระบาด ภยจากโรคระบาดสตว และสตวน า ภยจากเทคโนโลยสารสนเทศ และ ภยดานความมนคง ๔ ประเภท ไดแก ภยจากการกอการราย ภยจากทนระเบดกบระเบด ภยทางอากาศ ภยจากการชมนมประทวงและกอการจลาจล รำยละเอยดตำมผนวก ก ซงในเอกสารเลมนจะขอกลาวเนนการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตรายซง วศ.ทร.มสวนรบผดชอบโดยตรงในการสนบสนน ศบภ.ทร. ซงจะไดกลาวตอไป

เนองจาก ในปจจบนประเทศไทยมการน าวทยาการ เทคโนโลย รวมทงสารเคมและวตถอนตรายมาใชในดานตางๆ ทงในภาคเกษตรกรรม อตสาหกรรม การแพทย การศกษาวจย และอน ๆ เปนจ านวนมาก และมแนวโนมของปรมาณการใชทสงขนเรอย ๆ นอกจากนยงมสารเคมทหมดความจ าเปน และเสอมสภาพ ทมปรมาณสงขนตามไปดวยเชนกน ซงผลจากการน ามาใชโดยขาดความร ความเขาใจ และการขาดความระมดระวงในเรองความปลอดภยหรอแมแตความประมาท รเทาไมถงการณ หรอโดย ไมวาจะในการผลตบรรจ เกบรกษา การขนสง รวมไปถงการท าลาย อาจกอใหเกดอบตภย น ามาซงความเสยหายตอชวตและทรพยสนตลอดจนสรางผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอมได

๒. หนำทและขอบเขตควำมรบผดชอบ

ผทเปนหนวยงานหลกในการรบผดชอบในการบรรเทาสาธารณภย คอ กระทรวงมหาดไทย โดยกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ปจจบนใชแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภย ฯ ซงไดก ำหนด หนวยรบผดชอบ สำยกำรบงคบบญชำและกำรส งกำร โดยมการพจารณาถงระดบความรนแรงของเหตการณทเกดขน แบงเปน ๔ ระดบ ดงน - ระดบ ๑ สาธารณภยทเกดขนทวไปหรอมขนาดเลก ผรบผดชอบ คอ ศนยอ านวยการเฉพาะก จทองถน/อ าเภอ - ระดบ ๒ สาธารณภยขนาดกลาง ผรบผดชอบ คอ ศนยระดบจงหวด

ตวอยางลาสด เชน โรงงานบเอสท ซงเปนโรงงานผลตสารโทลอนทนคมอตสาหกรรมมาบตาพต จ.ระยอง ใน ๕ พ.ค.๒๕๕๕ เกดเหตระเบดและเกดเพลงไหมม ผ เสยชวตและผบาดเจบจ านวนมาก นอกจากนยงสงผลกระทบตอชมชนใกลเคยงอยางมาก จากสถานการณตามทกลาวมา จงมการก าหนดหนวยรบผดชอบในการด าเนนการ และแผนการปฏบต เพอรองรบสาธารณภย โดยใชแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย พ.ศ.๒๕๕๕๓ - ๒๕๕๗

Page 10: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๐ -

- ระดบ ๓ สาธารณภยขนาดใหญทมผลกระทบรนแรงกวางขวาง หรอสาธารณภยทจ าเปนตองอาศยผเชยวชาญหรออปกรณพเศษผรบผดชอบ คอ ศนยอ านวยการระดบชาต โดยมกระทรวงกลาโหม เปนหนวยงานหนงในการสนบสนน - ระดบ ๔ สาธารณภยขนาดใหญทมผลกระทบรายแรงอยางยง ซงนายกรฐมนตรเปนผสงการ

ส าหรบ ทร. ถอเปนหนวยสนบสนนหนวยหนงในการปฏบตการดงกลาว ไดมแผนและการเตรยมความพรอมในการปฏบตการ ตามค าสง ทร. (เฉพาะ) ลบท ๒๒/๒๕๔๘ ลง ๕ ต.ค.๔๘ เรอง การจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพเรอ (ศบภ.ทร.) โดยมผบญชาการทหารเรอเปน ผอ.ศบภ.ทร. และเสนาธการทหารเรอ เปน หน.ศนยอ านวยการ ศบภ.ทร. รวมทงจดตง ศบภ.ทร. หนวยตาง ๆ ในพนทรบผดชอบของ ทร. ประกอบดวย สวนบงคบบญชาและศนยอ านวยการ ศบภ.ทร. และ หนวยปฏบต ประกอบดวย ศบภ. พนทตางๆ จ านวน ๗ ศนย ฉก.ทร.๔๐๑ ศนยแจงเตอนภย หนวยเคลอนทเรว และสวนสนบสนน ศบภ.ทร. และศบภ.ของหนวยตางๆ จะด าเนนการปองกน แกไข บรรเทา และชวยเหลอประชาชนทประสบภยพบต ในพนทรบผดชอบของ ทร. เปนไปดวยความเรยบรอย สามารถรองรบ บรรเทาสาธารณภยไดทกรปแบบ มความเปนเอกภาพ และมประสทธภาพ รวมทงสอดคลองโครงสรางการจด และการด าเนนงานของ ศนยบรรเทาสาธารณภยกระทรวงกลาโหม (ศบภ.กห.) และ ศนยบรรเทาสาธารณภยกองบญชาการกองทพไทย (ศบภ.บก.ทท.) รำยละเอยดตำมผนวก ข

ในสวนของ วศ.ทร. ถกก าหนดใหอยในสวนสนบสนนของ ศบภ.ทร. ไดด าเนนการจดท าแผนปฏบตในการบรรเทาสาธารณภยในสวนทเกยวของ โดย วศ.ทร. มภารกจในการปฏบตงานใหความชวยเหลอประชาชนทไดรบความเดอดรอนจากอบตภยจากสารเคมอนตราย ซงเปนสวนสนบสนน ศบภ.ทร. หรอ ศบภ.ทร. เขตพนทตาง ๆ ของ ทร. โดยจด ๒ ชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ด าเนนการพสจนทราบ ก าหนดขอบเขตอนตราย ระงบเหต กกกนการแพรกระจาย และท าลายลางพษ รวมทงใหค าแนะน าดานการประเมนอนตราย โดยในปงป.๕๐ วศ.ทร. ไดจดท าแผนบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย จก.วศ.ทร.ท ๑/๒๕๕๐ และไดจดตงหนวยปฏบตการบรรเทาสาธารณภย วศ.ทร. (นบภ.วศ.ทร. ) เพอสนบสนน ศบภ.ทร. ในดานการจดการอบตภยจากสารเคมและวตถอนตราย และดานอนๆ ตามทมขดความสามารถและตามทไดรบการสงการจาก ศบภ.ทร. ตามค าสง วศ.ทร. ลบท ๕๘/๒๕๕๐ ลง ๑๒ พ.ย. ๕๐ เรองการจดตงหนวยปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ของ วศ.ทร. ปจจบนไดมการยกเลกค าสงดงกลาว และจดตงเปนหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ตามค าสง วศ.ทร.(ลบ) ท ๕/๒๕๕๕ ลง ๓๐ ม.ค.๕๕ โดยท าหนาท ๓ ภารกจ ไดแก การปองกนสงคราม คชรน. การตอตานการกอการรายทใชอาวธ คชรน. และการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ส าหรบภารกจในการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย มหนาท ในการพสจนทราบ ก าหนดขอบเขตอนตราย ระงบเหต กกกนการแพรกระจาย และท าลายลางพษ ตลอดจนใหค าแนะน าดานการประเมนอนตราย เพอสนบสนนและสงเสรมการปฏบตงานของ ศบภ.ทร. และ ศบภ.ทร. เขตพนทตาง ๆ ตามแผนการบรรเทาสาธารณภย วศ.ทร. โดยหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ประกอบดวย สวนบงคบบญชา และ หนวยปฏบต คอ ชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย จ านวน ๒ ชดปฏบตการ ในแตละชดปฏบตการ ประกอบดวย ชดพสจนทราบ ชดท าลายลางพษ และศนยปฏบตการชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย รำยละเอยดตำมผนวก ค

๓. แนวควำมคดในกำรปฏบต

แนวความคดในการปฏบตเนองจาก วศ.ทร. เปนหนวยสนบสนนในการด าเนนการ จงตองค านงถงขอบเขตและความเหมาะสมในการปฏบต โดยก าหนดเปน ๓ แนวทางในแตละกรณ ดงน

Page 11: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๑ -

๓.๑ การชวยเหลอเมอไดรบการรองขอจาก ผอ.ฝายพลเรอน ๓.๒ การชวยเหลอกรณ มความจ าเปนเรงดวนในกรณเฉพาะหนาทเปนอนตรายตอชวตและทรพยสนของประชาชน ใหหนวยด าเนนการชวยเหลอดวยก าลงพลและยทโธปกรณ ตามขดความสามารถของหนวยทจะกระท าไดโดยอยในขอบเขตของการบรรเทาความเดอดรอนในขนตน (ไดรบการอนมตจาก ศบภ.ทร.) ๓.๓ การด าเนนการใหความชวยเหลอตามท ทร. สงการในกรณทเกดสถานการณรนแรงขนวกฤต

๔. แนวทำงกำรปฏบต

๔.๑ เปำหมำยกำรปฏบต ๔.๑.๑ เมอไดรบการสงการใหเขาปฏบตการ ขนการบงคบบญชากบสวนสนบสนน ศบภ.ทร. แลว หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. จะตองสามารถใหขอมลทางเทคนคทเปนประโยชนตามสถานการณภยจากสารเคมและวตถอนตราย แก ศบภ.ทร. และ ประสานขอรบการสนบสนนตามสายการบงคบบญชาและตามสายงานดานขาง กบหนวยงานทเกยวของทงใน ทร. และนอก ทร. เพอ สนบสนนปฏบตการ ไดอยางสอดคลองเปนระบบและรวดเรว ๔.๑.๒ สามารถปองกน และลดผลความเสยหาย ทจะเกดขนทงทเปนผลทเกดจากเหตการณโดยตรง และผลกระทบทจะตดตามมาภายหลงเหตการณ ๔.๒ หลกในกำรปฏบต ๔.๒.๑ การประเมนสถานการณ เมอเกดภยจากสารเคมและวตถอนตรายในพนทปฏบตการ และ หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ไดรบการสงการจาก ศบภ.ทร. ใหเขารายงานตวขนสมทบกบสวนสนบสนน ของ ศบภ.ทร. แลว หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. จะด าเนนการประเมนสถานการณความรนแรง ให การเสนอแนะในเบองตน พจารณาสงการ ใหมการสนธก าลง หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ระดบฝายอ านวยการ และชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย (ชดปฏบตการ บภ.วศ.ทร.) ตลอดจนประเมนการสงก าลงบ ารงตางๆ ทจ าเปนตองใชในการปฏบตการ เชน สงอปกรณ และสารเคมส าหรบใชจดการกบภยจากสารเคมและวตถอนตราย ๔.๒.๒ ภารกจในการปฏบต ในกรณทปรากฏวาภยทเกดขนในพนทเปนภยทเกยวเนองกบสารเคมและวตถอนตราย หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. จะปฏบตการในภารกจตามขดความสามารถของหนวย ไดแก การใหขอเสนอแนะทางเทคนค การก าหนดขอบเขตของอนตราย การควบคมพนทเปอนพษ การพสจนทราบ และการท าลายลางพษ โดยใชหลกการปฏบตทจะรกษาชวตของเจาหนาทและประชาชนทประ สบภย เปนภารกจทส าคญทสด และในกรณจ าเปนจะเสนอแนะใหมการอพยพประชาชนออกจากบรเวณพนทอนตรายหรออาจจะไดรบผลกระทบจากสารเคมและวตถอนตรายได ๔.๒.๓ ก าหนดมาตรการในการควบคม ดแล วศ.ทร. เปนหนวยเทคนค ด าเนนการเสนอแนะ และ ก าหนดมาตรการในการควบคม ดแล เกยวกบการจดเกบสารเคม และวตถอนตราย ใหกบหนวยตางๆใน ทร. โดยไดท าการรวบรวมขอมลสารเคมและวตถอนตรายทมใชและเกบรกษาใน ทร. พรอมวธการด าเนนการเมอเกดอบตภย โดยไดบนทกในแผนซดรอม แจกจายใหหนวยทมการใชและเกบรกษาสารเคมและวตถอนตราย เพอจดการควบคมดแล ใหเกดความปลอดภยสงสด ๔.๒.๔ การแกไขปญหา หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. รวบรวมขอมลเกยวกบสารเคม และวตถอนตรายทมอยในบรเวณทเกดเหตการณใหไดมากทสด และด าเนนการแกไขตามลกษณะของสารเคมและวตถอนตรายแตละชนด ตามหลกการสากลของขอมลความปลอดภยของสารเคม และวตถอนตรายชนดนนๆ (MSDS) ในกรณทไมมความมนใจเกยวกบการด าเนนการแกไข จะประสานงานขอค าแนะน าจากกรมควบคมมลพษ กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข หรอส านกงานปรมาณเพอสนต แลวแตกรณ

Page 12: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๒ -

กรณการแกไขปญหาจากโรงงานอตสาหกรรม จะด าเนนการตามแนวทางแผนแมบทการปองกน และระงบอบตภยรายแรงจากโรงกลนน ามนปโตรเลยม โรงงานปโตรเคม และโรงงานทเกยวของกบปโตรเลยม กรณทเกยวของกบวสดกมมนตรงสจะประสานงานขอค าแนะน าจากส านกงานปรมาณเพอสนต ๔.๒.๕ การขอรบการสนบสนน หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ขอรบการสนบสนนจากหนวย เหนอ(ศบภ.ทร.) และหนวยขางเคยงตามล าดบการบงคบบญชา ในกรณทตองใชการสนบสนนเพมเตมในการปฏบตการ เชน การสอสาร การแพทย และงานดาน ชย. ตางๆ ทจ าเปนตองใชในปฏบตการ ๔.๒.๖ การเขารวมหรอควบคมปฏบตการ ในกรณท หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. เหนวาเหตการณทเกดขน เกนกวาขดความสามารถในการแกไขปญหา และเจาหนาทในชดปฏบตการ บภ.วศ.ทร. ไมสามารถปฏบตภารกจควบคมสถานการณได ผอ.หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. จะตองแจงตอ ศบภ.ทร. เพอขอรบการสนบสนนจากหนวยงานทดแลดานสารเคม และวตถอนตราย ฝายพลเรอน เชน ปภ. ปส. เปนตน ใหเขารวมหรอควบคมปฏบตการแทน หรอใหประสานขอรบการสนบสนนหนวยงานทดแลดาน คชรน. ของเหลาทพอน ไดแก ทบ. และ ทอ. ตามความเหมาะสม ๔.๒.๗ การสงการ ในการสงการเพอแกไขปญหาในบรเวณทเกดเหต ใหหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. โดย ผอ.หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. (จก.วศ.ทร.) และก าลงพล รายงานขนการบงคบบญชากบ ศนยอ านวยการ ศบภ.ทร. (ผอ.ศบภ.ทร. ไดแก ผบ.ทร.) รบการสงการจาก ผอ.ศบภ.ทร. แลวสงการตามล าดบชนภายใตขอพจารณาและขอเสนอแนะของ ฝอ.หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ตงแต หน.ชดปฏบตการ บภ.วศ.ทร. หน. ชดพสจนทราบและชดท าลายลางพษ ตอน และเจาหนาทผปฏบต ตามล าดบ ๔.๒.๘ การตดตอสอสาร เปนไปตาม ค าสงกองทพเรอ ท ๒๒/๔๘ ลง ๕ ต.ค.๔๘ เรอง การจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพเรอ การสอสาร ใหใชโครงขายการสอสารในยามปกต และหากโครงขายสอสารในยามปกตไมสามารถใชงานได ใหใชโครงขายสอสารในยามฉกเฉน หรอตามท สส.ทร. จะพจารณาใหการสนบสนนตอไป ๔.๒.๙ การควบคมพนท ในการปฏบตการ จะควบคมพนทโดยก าหนดเขตพนทเกดภย เปน เขตอนตราย (Hot Zone) เขตควบคมและลดอนตราย (Warm Zone) เขตปลอดภย (Cold Zone) การควบคม การตรวจสอบใหมการใชและสวมใสชดปองกน และอปกรณปองกนทถกตองใหกบเจาหนาทหนวยสนบสนนอนทเขาปฏบตการในพนทเกดภย ก าหนดเสนทางการเขา – ออก จากพนทเกดภยของเจาหนาท และพลเรอนจดตงสถานท าลายลางพษเจาหนาทและพลเรอนและใหกนประชาชนและผทมไดมหนาทเกยวของไมใหเขาไปในบรเวณ ทเกดเหตโดยเดดขาด

๕. ขนตอนกำรปฏบต

๕.๑ กำรเตรยมกำรกอนเกดภย ๕.๑.๑ ตดตามสถานการณ รวบรวมขาวสารขอมลทเกยวของกบการจดการกบอบตภยจากสารเคม และวตถอนตราย รวมถงการจดใหก าลงพล วศ.ทร. รบการอบรมความรในการจดการกบอบตภยจากสารเคมและวตถอนตราย จากสวนราชการฝายพลเรอนทมความรความเชยวชาญ ในดานการจดการกบอบตภยจากสารเคมและวตถอนตราย ไดแก กรมโรงงานอตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ กระทรวงสาธารณสข ส านก งานปรมาณเพอสนต และหนวยบรรเทาสาธารณภยตางๆ เปนตน ๕.๑.๒ ประสานการปฏบตกบสวนราชการฝายทหาร พลเรอน และภาคเอกชน ไดแก วศ.ทบ. ศวอ.ทอ. กรมควบคมมลพษ กรมโรงงานอสาหกรรม กระทรวงสาธารณสข ส านกงานปรมาณเพอสนต และ หนวยงานภาคราชการ และเอกชนทมอปกรณปองกนและวสดหรอสารเคม ส าหรบสนบสนนในการระงบภยจดท า

Page 13: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๓ -

รายการรายชอหนวยงาน รายชอผรบผดชอบ ทอย หมายเลขโทรศพทตดตอทางราชการ และสวนตว เพอสามารถประสานขอมล และการสนบสนนไดโดยรวดเรวและทนเวลา เมอเกดภย ๕.๑.๓ จดตงศนยบรรเทาสาธารณภย วศ.ทร. (หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร.) สนบสนน ศบภ.ทร. ในดานการจดการอบตภยจากสารเคมและวตถอนตราย และดานอนๆ ตามทมขดความสามารถและตามทไดรบการสงการจาก ศบภ.ทร. ๕.๑.๔ หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. เตรยมแผนการปฏบต จดใหมการฝก จดใหมการชวยเหลอผประสบภยจากสารเคมและวตถอนตราย รวมกบฝายพลเรอนทเกยวของตามท ศบภ.ทร. สงการ ๕.๑.๕ ประสานกบฝายพลเรอน ตามท ศบภ.ทร.สงการ ในการเตรยมพนทปลอดภย เพอรองรบการอพยพ การสนบสนน การด าเนนการตาง ๆ ในการหลกเลยงและลดผลกระทบตางๆในขณะเกดภยจาก วตถอนตรายและสารเคม เพอตองการลดความสญเสยทเกดขนใหเหลอนอยทสด ๕.๑.๖ แจงใหหนวยงาน ทร. ทมการใชหรอจดเกบสารเคมและวตถอนตราย ด าเนนการตามขอ ๑) – ๖) ๑) ตดตงสญญาณแจงเตอนภย กรณเกดเหตฉกเฉน ๒) จดใหมระบบการเคลอนยายคนออกจากสถานทเมอเกดเหตฉกเฉน และใหจดการฝก ซอมการปฏบตไวลวงหนาเปนประจ า โดย วศ.ทร. จะไดเสนอแนะการจดท าแผนแมบทส าหรบเปนแนวทาง การฝกซอมรองรบตอไป ๓) จดใหมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทเหมาะสม เชน หนากากปองกนอนตรายจากสารเคมและวตถอนตราย เครองชวยหายใจชนดมถงอากาศ ชดปองกนสารเคมและวตถอนตราย รองเทายาง และเครองตรวจวดรงส เปนตน ๔) จดใหมเครองดบเพลงทเหมาะสมส าหรบใชกบสารเคมและวตถอนตรายตดตงประจ าอยในจดทงายตอการหยบใช ๕) ตรวจสอบภาชนะบรรจสารเคมและวตถอนตรายเปนระยะโดยดตงแตการปดภาชนะตองใหอยในสภาพปดแนน ไมมการหยด หรอรวไหลออกมา หรอปลอยใหอากาศเขาไปในภาชนะได สภาพของภาชนะตองไมมสนม รองรอยการถกกดกรอน หรอมรอยรว กรณทเกยวของกบภาชนะบรรจวสดกมมนตรงสใหตรวจสอบการรวไหลและการแผรงสทอาจกอใหเกดอนตราย ๖) ตรวจสอบภาชนะบรรจสารเคม และวตถอนตราย ตองมฉลาก หรอปายบอกชอสารเคม UN Number วนหมดอาย สญลกษณเตอนอนตราย หรอปายบอกชอสารเคมและวตถอนตราย ขอควรระวง แหลงทตง และวธการบรรเทาอนตรายจากการรวไหลของสารเคมและวตถอนตราย โดยสามารถเหนไดงาย และชดเจน ๕.๑.๗ หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ซงเปนหนวยปฏบตในสวนสนบสนน จดท าแผนทเสยงภยทอาจเกดอนตรายจากสารเคมและวตถอนตรายในพนทหนวยงาน ทร. และพนทรบผดชอบของ ทร. รวมทง จดเครองมอ เครองใช วสดอปกรณ ในการปองกนและบรรเทาภยไวใหพรอม

๕.๒ กำรปฏบตเมอเกดภย

เมอเกดสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย วศ.ทร. จะขนการบง คบบญชากบ ของ ศบภ.ทร. ท าหนาทเปนสวนสนบสนน โดยมหนาทในการเสนอแนะขอมลทางเทคนคในการจดการกบอนตราย การพสจนทราบ การก าหนดเขตอนตราย การระงบอนตราย การกกกนการแพรกระจาย การควบคมเสนทางเขา - ออก และการท าลายลางพษใหกบพลเรอนทประสบภย ตลอดจน การขอรบการสนบสนนจากหนวยสนบสนนอนๆ ไดแก พร. ชย. สพ.ทร. ขส.ทร. และ สห.ทร. เปนตน เมอไดรบการรองขอจากหนวยราชการ พลเรอน หรออนๆ ใหประสานแจง ศบภ.ทร. พจารณาสงการ หรอเมอ ทร. สงการ ให วศ.ทร.

Page 14: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๔ -

สนบสนนการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตรายหรออนๆ ผอ. ศนยอ านวยการ หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. (จก.วศ.ทร.) สงการให ฝายอ านวยการ หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. วางแผน ก ากบดแลการปฏบต และ ชดปฏบตการ บภ. วศ.ทร. เขาปฏบตการในพนทเกดเหต เพอใหการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตรายปฏบตไดอยางมประสทธภาพ ตองปฏบตตามขนตอนตางๆ ดงน ๕.๒.๑ ขนตอนกำรออกปฏบตกำร - เมอ ศบภ.ทร./ทร.สงการ สามารถออกปฏบตการไดทนท - เมอไดรบการรองขอจากหนวยราชการ พลเรอน หรออน ๆ เมอไดรบแจงใหนายทหารเวรแจงนายทหารเวรอาวโส นายทหารเวรสงการ หน.ฝายอ านวยการหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. (หน.นฝอ.วศ.ทร.) จนถง หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. (จก.วศ.ทร.) เพอพจารณาสงการ และแจง ศบภ.ทร.เพอพจารณาสงการ

๕.๒.๒ ขนกำรปฏบต

- ดวยปจจบน วศ.ทร. ยงไมมรถเคลอนทเรว มแต รยบ.ขนาดใหญ ในกรณไมสามารถหารถเคลอนทเรวได อาจตองพจารณาขอรบการสนบสนนจาก ขส.ทร. เปนกรณเรงดวน ทงนตองพจารณาทเกดเหต และสถานการณในทเกดเหต ดวย - ระดมก าลงพลทงฝายอ านวยการ และชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยชดท ๑ มารวมพลศนยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. เพอรบฟงสถานการณทเกดขน

(ถามศนยปฏบตการเพอใหขอมลทางเทคนคกใหไปปฏบตการดวย ถาไมมใหหน.ชด เปนผพจารณาขอมลทางเทคนค) - เมอถงทเกดเหตใหรายงานตวกบ ผบ.เหตการณ รบฟงสถานการณปจจบน ภารกจ และ ขอขอมลในทเกดเหตทจ าเปน เชน ขอมลเกยวกบสารเคม และวตถอนตรายนน จากคนขบรถ ขอมลจากผพบเหนเหตการณ ขอมลเกยวกบโรงงาน หรอ ขอมลเกยวกบแหลงก าเนดของอนตรายนน ปญหำทพบ/ขอควรระวง/ขอควรปฏบต * การตดตอสอสารระหวางหน.ชดกบ ผบ.เหตการณ และทมทเขารวมการปฏบตยงไมครอบคลม ดวยขายการสอสาร และอปกรณ มไมเพยงพอ - ประเมนสถานการณ และทบทวนแผนการปฏบต อาจปรบแตงแผนการเขาปฏบตไดตามสถานการณปจจบน ทงนตองพจารณาขดความสามารถของชดปฏบตดวย ในบางกรณอาจประสานขอร บ

- หน . ชด ฯ ตรวจเ ชคก า ล งพล ยท โธปกรณ เครองมอสอสาร และวางแผนการเขาปฏบต โดยประสานขอขอมลจากหนวยตางๆ เพมเตม เชน แผนผงพนทเกดเหต ทศทางลม สถานการณปจจบน การด าเนนการทด าเนนการแลว และ หน.ชด ฯ แถลงแผนให ผบ. และชดปฏบตการ ตอมาใหเจาหนาทสงก า ล งบ าร ง ตรวจเ ชคยท โธปกรณ หน . ชด ฯ ตรวจสอบก าลงพล ยทโธปกรณ ยานพาหนะ พลขบ ทกสวนรายงานความพรอมกบ หน.ชด ฯ ขออนญาตเขาปฏบตการในพนท

Page 15: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๕ -

การสนบสนนจากผบ.เหตการณในการขอรบการสนบสนนจากทมอนในการบรณาการหรอปฏบตการ นอกจากนท าการตรวจสอบทศทางลม รวมทงพจารณาการเลอกชดปองกนใหกบตอนพ สจนทราบ (ตามรายละเอยดการพจารณาเลอกชดปองกน) โดยพจารณา ปรมาณออกซเจนในทเกดเหต รวมถง ความอนตรายของสารเคมพษนน ถาไมมขอมลเพยงพอ ใหพจารณาเลอกชดปองกนระดบ A ในพนททปฏบตงาน ไมสะดวก เชน พนททสงและตองขนบนได หรอทางหนไฟ หรอมสงกดขวางทคอนขางมาก หรอทแทนผลตกาซธรรมชาต อาจพจารณาสวมใสชดปองกนระดบ B ได ทงนตองพจารณาสถานการณใหรอบคอบอกครง ส าหรบในกรณทปรมาณออกซเจนเพยงพอ และเปนสารพษทางทหาร กพจารณาสวมใสชดปองกนระดบ C ได หรอกรณสารเคมทรวไหลเปนกาซหรอไอระเหย ทสามารถพสจนไดวาไมมอนตรายตอผวหนง สามารถพจารณาลดระดบการปองกน โดยใหใสเพยงหนากากปองกนแกสพษเพยงอยางเดยวได - หน.ชด ฯ ตรวจเชคก าลงพล ยทโธปกรณ อกครง พรอมแลวขออนญาต ผบ.เหตการณเขาปฏบตการ ก าหนดจดรวมพล อยทศเหนอลมภายใน Cold Zone โดยท าการตรวจวดสารเคม และ วตถอนตราย บรเวณดงกลาว ตองไมตรวจพบ (ถามศนยปฏบตการใหอยทจดรวมพล หรออยท บก.ทเกดเหต) - เจาหนาทตอนก าหนดขอบเขตการเปอนพษ จ านวน ๒ นาย สวมใสชดปองกนระดบ C เขาพสจนทราบเบองตน และด าเนนการกนเขต ระหวาง Hot Zone กบ Warm Zone และเมอตรวจวดพบสารเคมพษหรอวตถอนตราย เชน รงส เปนตน แลวถอยออกมาเลกนอย จงท าการกนเขต โดยเจาหนาททงสองนายจะไมเขาไปใน Hot Zone และท าหนาทควบคมการเขาออกของชดปฏบตการในพนทดวย ในกรณไมมตอนก าหนดขอบเขตการเปอนพษ หรอก าลงพลไมเพยงพอ ให หน.ตอนพสจนทราบ และหน.ตอนท าลายลางพษ ด าเนนการตามขนตอนดงกลาว อปกรณทตองใช ไดแก เครองตรวจวดสารพษทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เ ช น Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดหาอตรารงส ( Radiation Monitor ) อปกรณส าหรบกนเขต ไดแก กรวยกนเขต เชอกกนเขต ปญหำทพบ/ขอควรระวง/ขอควรปฏบต * ก าลงพลบางนายยงไมสามารถใชเครองมอตรวจวดสารเคมทางอตสาหกรรมไดอยางคลองแคลว เนองจากบางเครองไดรบการจดหาใหม ท าใหเสยเวลาตอการปฏบตทตองรบด าเนนการใหเสรจในเวลาทจ ากด - ตอนพสจนทราบทม ๑ เขาพสจนทราบ หาขอมลในทเกดเหตทจ าเปนใหไดมากทสด เชน คนหาเอกสารก ากบการขนสง สงเกตปายและสญลกษณแสดงประเภทวตถอนตราย UN Number รปทรงของรถ ลกษณะของสารเคมและวตถอนตราย สถานการณในทเกดเหต ลกษณะการช ารดเสยหาย เบอรโทรศพทของผผลตหนวยงานทควบคมก ากบดแล หรอหนวยงานทเกยวของ

นอกจากนยงท าการตรวจพสจนทราบความเปนพษในทเกดเหตดวยเครองตรวจวดสารเคมอตสาหกรรม รวมทงปรมาณแกสระเบดและแกสไวไฟ (Combustible Gas : LEL) รายงานให หน.ตอน ทราบ หากไดรบการสงการจาก ผบ.เหตการณในกรณม ผประสบอบตภยไมสามารถเคลอนยายตวเองออกมาได ด าเนนการดวย โดยการด าเนนการในพนท Hot Zone ควรเขาปฏบตเปนค เพอชวยในการด าเนนการ และทส าคญเพอความปลอดภยของเจาหนาทเอง

Page 16: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๖ -

และในกรณทตองสวมใสชดปองกนระดบ A นน หน.ตอนพสจนทราบ ตองมการจบเวลาการใชงานของชด A พรอมทงรายงานเวลาทางวทยสอสารใหผทเขาปฏบตงานทราบเวลาทเหลอ เพอเปนขอมลในการบรหารเวลาในทเกดเหต และมเวลาเหลอทจะออกไปท าลายลางพษในบรเวณ Warm Zone ประมาณไมต ากวา ๑๕ นาท - ถาเครองตรวจวดไมสามารถระบชอสารเคมได ใหน าขอมลทไดจากตอนพสจนทราบทม ๑ มาท าการคนหา และพสจนทราบ จากต ารา (คมอการระงบอบตภยเบองตนจากสารเคม และวตถอนตราย) โดยขอมลจากแหลงดงกลาว จะสามารถระบ UN Number หรอชอสารเคม แยกขอมลการจดการตามหมวดของสารเคม และวตถอนตราย โดยขอมลในแตละหมวด ประกอบดวย อนตรายจากสารเคม ความปลอดภยตอสาธารณชน ชดปองกนอนตราย การอพยพ การด าเนนการเมอเกดเหตฉกเฉน การจดการเมอเกดหกรวไหล และการปฐมพยาบาล หรอจากเวบไซน ศนยขอมลวตถอนตรายและเคมภณฑของกรมควบคมมลพษ โดยเวบไซนนสามารถบอกรายละเอยดลกษณะของสารเคม ทางกายภาพ เคม ความเปนพษ การปฐมพยาบาลเปนตน อปกรณทตองใช ไดแก เครองตรวจวดสารพษทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เชน Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดอตรารงส ( Radiation Monitor ) เครองตรวจวดแกสระเบด ( Combustible Gas Detector ) ปญหำทพบ/ขอควรระวง/ขอควรปฏบต * กอนเขาปฏบตการยงไมมการตรวจสอบการแตงกายของก าลงพลในทมทจะเขาไปปฏบตงานในทเกดเหต ทงชดปองกนระดบ A และ ระดบ C ในบางครง ก าลงพลยงแตงกายไมเรยบรอยซงจะท าใหเกดอนตรายถงชวต * เจาหนาทพสจนทราบยงไมคนเคยกบปายและสญลกษณสารเคม และรหสสารเคม และวตถอนตรายตางๆท าใหการรายงานมายงหน.ตอน หรอ หน.ชด ฯ ไมสมบรณ และคลาดเคลอน * การสวมใสชดปองกนระดบ A นน การสวมหนากากทตอกบถงอากาศหายใจ SCBA ตองสวมใหแนน มเชนนนจะท าใหเกดฝาทกระจกครอบหนาของชด A ท าใหมองไมเหนสงตาง ๆได ท าใหเกดอปสรรคในการปฏบตงาน * การปฏบตสวนใหญยงละเลยในการจบเวลาการใชงานของชด A และไมมการรายงานเวลาทางวทยสอสารใหผทเขาปฏบตงานทราบเวลาทเหลอ เพอเปนขอมลในการบรหารเวลาในทเกดเหต และมเวลาเหลอทจะออกไปท าลายลางพษในบรเวณ Warm Zone ประมาณไมต ากวา ๑๕ นาท * เมอใสชดปองกนระดบ A การปฏบตงานจะเปนไปดวยความยากล าบาก เนองจากตวชดพรอมอปกรณทมขนาดใหญ รวมทงถงอากาศหายใจ ซงมน าหนกมาก * เครองมอตรวจวดสารเคมอตสาหกรรมหรอเครองตรวจวดอตรารงส นนตวเครอง และหนาจอมขนาดเลก ท าใหยากตอการมองเหน ท าใหเปนอปสรรคในการตรวจวด ประกอบการใสชด A ซงมครอบกระจกทหนา และมระยะหางกเปนปญหาในการมองเหนเชนกน นอกจากนสายตาของเจาหนาทกเปนสงทตองพจารณาเชนเดยวกน * ควรด ารงการสอสารระหวางหน.ตอนกบเจาหนาท ทเขาไปปฏบตการเปนระยะ เพอตดตามสถานการณ การปฏบตการ ในการพจารณาวางแผน สงการ ตอไป * การสอสาร และการรายงานระหวางเจาหนาทพสจนทราบกบ หน.ตอน มกมปญหาบอย ๆ เนองจาก สวตซส าหรบพดทอยในชดปองกนระดบ A โดยใสไวกบสายรดเอว นนตองใชมอในการกด และเนองดวยขณะปฏบตงานนนมการเคลอนไหว การกมตวจะท าให สวตซดงกลาวเคลอนท ประกอบการใสถงมอทหนา ท าใหไมถนด รวมทงความหนาของชดปองกนระดบ A ซงหนามาก ท าใหไมสามารถกดปมสวตซทพดได นอกจากน จากความหนาดงกลาวทลดความรสกของประสาทสมผส ในบางครงไมสามารถรไดวาสวตซถกกดหรอไม จากทกลาวมาจะเหนวากอนเขาปฏบตการตองเชควทยสอสารใหด เนองจากการสอสาร และการรายงานขอมลในท

Page 17: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๗ -

เกดเหตถอเปนสงทส าคญมาก ถาเกดขอขดของในการตดตอสอสาร จะสงผลกระทบตอการปฏบตการเปนอยางยง จะท าใหไมไดขอมลใดๆในทเกดเหต ท าใหเสยเวลาเปนอยางมาก ซงอยางททราบแลววา การปฏบตการนนตองใชเวลาใหนอยทสดในการจดการกบเหตการณ * ในกรณททมพสจนทราบเขาท าการพสจนทราบใน Hot Zone ตองใชเครองมอหลายชนด ในการตรวจวด เชนเครองตรวจวดสารเคมอตสาหกรรมจ านวน ๒ เครอง เนองจากเครองบางอยางวดสารพษไดในตางสถานะ เครองตรวจวดอตรารงส เครองตรวจวดปรมาณกาซระเบด ซงปจจบนเนองจากเปนการฝก ทมดงกลาวจงไมไดน าเครองมอไปทงหมด แตการปฏบตการจรงตองน าไปทงหมด ซงจะเกดความไมสะดวกเปนอยางยงในการปฏบตงาน เนองจากการใสชด A ตามทไดกลาวมาแลว และตองถอเครองมออกหลายเครอง เกดจงควรหากลองบรรจส าหรบใสเครองมอเพอเขาไปในสถานการณดงกลาว * ตอนพสจนทราบทม ๑ มบทบาทส าคญของการปฏบตการ ในการทจะท าใหทราบสถานการณ พสจนทราบวาเปนสารหรอวตถอนตรายใด การพจารณาเลอกผทจะเขาไปปฏบตงานใน Hot Zone ตองพจารณาก าลงพลทมคณสมบตเหมาะสมในหลายดาน เชน ความเชยวชาญ ความแขงแรง เปนตน ไมเชนนน อาจสงผลตอความลมเหลวของภารกจ - น าขอมลดงกลาวมาใชจดการกบภยทเกดขน เชน เมอตรวจพบสารเคมบางชนดใหฉดฝอยน าคลมเพอลดการแพรกระจาย เปนตน โดยใหตอนท าลายลางพษชวยด าเนนการ

บางกรณ อาจใชสารเคมในการสะเทนเพอลดความรนแรงของสารพษ หรอ อาจใชดน ทราย วสดทไมต ดไฟ ซงอาจประสานขอรบการสนบสนนจากทมทเขารวมปฏบตการทมหนาทสนบสนน หรอผานทางผบ.เหตการณ ทงน หน.ชดฯ อาจสงการใหเกบตวอยางสารพษดวยทงนขนกบสถานการณทเกดขน เมอด าเนนการเสรจรายงานให หน.ตอน และ หน.ชดทราบ อปกรณทตองใช ไดแก ชดอดปะ แผนดดซบสารเคม ทอนบมดดซบสารเคม ปญหำทพบ/ขอควรระวง/ขอควรปฏบต * ชดอดปะมขดความสามารถในการอดปะได ในสถานการณทเปนสถานการณขนาดเลก ถาเปนสถานการณความเสยหายขนาดใหญอาจตองรองขอการสนบสนนจาก ผบ.เหตการณ * กรณใสชดปองกนระดบ A นน การปฏบตงานจะเปนไปดวยความยากล าบาก เนองจาก ตวชดพรอมอปกรณทมขนาดใหญ รวมทงถงอากาศหายใจSCBA และน าหนกมาก ถงมอทหนาท าใหการหยบจบอปกรณตางๆ ท าดวยความยากล าบาก สงผลตอการอดปะเปนอยางมาก เนองจากตองมการเออม การกมตว การหยบเครองมออดปะ ในบางครงตองมการใชแรงในการหมน

- ตอนพสจนทราบทม ๒ รบฟงสถานการณจากหน.ตอน และทม ๑ (หรอจากศนยปฏบ ตการ) ตลอดเวลา เนองจากมขอมลทเปนประโยชนในการเขาปฏบตการ เชน ขอมลของสารเคม และวตถอนตราย ขอควรระวงเกยวกบสาร ดงกลาว และเขาระงบเหต เชน ท าการอดปะ ซอมแซม ปดวาลว เปนตน และกกกนการแพรกระจาย เชน ดดซบ ดดกลน หรอกนท าทางให ไหลไปในจดรวมทตองการ โดยใชแผนดดซบสารเคม และทอนบมดดซบสารเคมส าหรบกกกนการแพรกระจาย

Page 18: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๘ -

- หน.ชดสงการให ตอนท าลายลางพษ ตงสถานท าลายลางพษแบบเทคนค (Technical Decon) ซงเปนแบบ ๔ สถาน บรเวณ Warm Zone ตอนปลายตดกบ Cold Zone เพอท าลายลางพษ ใหกบ

อปกรณทตองใช ไดแก เครองท าลายลางพษแบบ MPDS หรอ M12A1 เครองฉดท าลายลางพษแบบ DS10 แบบสะพายหลง หรอแบบแรงดนสง รางน า เตนทลมช าระลางสารพษ หรอแทนอาบน าฝกบว เครองสบน า เครองตรวจวดสารพษทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เชน Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดหาอตรารงส ( Radiation Monitor ) ปญหำทพบ/ขอควรระวง/ขอควรปฏบต * ก าลงพลยงยดตดกบการท าลายลางพษตามทฤษฎ และตามรปแบบ ทงจ านวนสถาน และการปฏบต แตละสถาน เมอสถานการณจรงเปลยนจากทเคยฝก หรอสถานการณการฝกทเปลยนไป จะเกดความสบสน และยงไมสามารถประยกตการปฏบตในการท าลายลางพษไดอยางมประสทธภาพ ฉะนนไมควรยดตดกบรปแบบ - หน.ชด ฯ รายงานสถานการณให ผบ.เหตการณทราบ และ วศ.ทร.รายงานให ศบภ.ทร.ทราบ

๕.๓ กำรฟนฟบรณะ

ใหการสนบสนนการฟนฟสภาพพนทเปอนพษสารเคมและวตถอนตราย โดยการรวมเกบกสารเคม และวตถอนตราย การท าลายลางพษพนท ตรวจสอบยนยนความปลอดภยหลงการท าลายลางพษ การจดท าแผนตดตามคณภาพสงแวดลอม เชน คณภาพชวต ดน น า และอากาศ ในพนทเปอนพษสารเคมและ วตถอนตราย เปนตน และใหรายงานสรปสถานการณให ผอ.ศบภ.ทร. ทราบ

๖.ขอมลทำงเทคนคส ำหรบกำรปฏบตกำร

๖.๑ ปำย สญลกษณ และกำรแบงประเภทของสำรเคม และวตถอนตรำย

International Maritime Organization (IMO) ไดจดสนคาอนตราย (Dangerous Goods Code) เพอจดประสงคในการขนสงสนคาอนตรายทางทะเลใหทราบวาเปนวตถอนตรายประเภทใด แบงออก เปน ๙ ประเภทและมฉลากหรอสญลกษณของวตถอนตรายดงน

ประเภทท ๑ วตถระเบด ประเภทท ๒ กาซ ประเภทท ๓ ของเหลวไวไฟ

ชดพสจนทราบทเขาไปปฏบตการใน Hot Zone โดยสถานสดทายจะตองอยในทศเหนอลม และตดกบ Cold Zone ส าหรบในกรณทมผประสบภยในทเกดเหตเปอนพษทสามารถเคลอนยายตนเองได ใหตงสถานท าลายลางพษแบบผเปอนพษจ านวนมาก (Mass Decon) เมอท าลายลางพษเสรจเรยบรอย สถานสดทายจะเปนการตรวจยนยนความปนเปอนของสารพษ ถาเครองตรวจพบสารพษ ใหกลบไปท าลายลางพษอกครง ส าหรบผปวยทไมสามารถเคลอนยายตนเองได เปนหนาทของทมแพทย

Page 19: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๑๙ -

ประเภทท ๔ ของแขงไวไฟ ประเภทท ๕ สารออกซไดซ และออรแกนนคเปอรออกไซด ประเภทท ๖ วตถมพษ และวตถตดเชอ ประเภทท ๗ วตถกมมนตรงส ประเภทท ๘ วตถกดกรอน ประเภทท ๙ วตถอนตรายเบดเตลด ประเภทท ๑ วตถระเบด (Explosives) เปนวตถทสามารถระเบดได เมอไดรบความรอน ประกายไฟ เปลวไฟ หรอเมอเกดการเสยดส กระทบกระเทอน หรอถกกระท าโดยตวจดระเบดแยกเปน * ประเภทยอย คอ ๑.๑ วตถหรอสงของทกอใหเกดอนตรายจากการระเบดอยางรนแรงฉบพลน ๑.๒ วตถ หรอสงของ ซงอาจกออนตรายโดยการกระจายของสะเกดระเบดแตมใชโดยระเบดอยางรนแรงฉบพลน ๑.๓ วตถ หรอสงของ ทอาจกออนตรายโดยเปลวไฟพรอมกบอนตรายจากการระเบดบางเลกนอย แตมใชจากการระเบดอยางรนแรงฉบพลน ๑.๔ วตถ หรอสงของ ทไมกออนตรายมากนกอาจตดไฟได หรอประทไดในระหวางการขนสง

ตวอยำง เชน ดนปน , กระสนปน , ลกระเบด , Nitrocellulose , Liquid itroglycerine , Dynamite , Ammonium dichromate , Ammonium nitrate ทมสวนผสมของวตถทเผาไหมไดเกน 0.2% (UN.0222,0223)

หมวด 1.1,1.2 และ1.3 สญลกษณ : สะเกดระเบดสด า สพน : สม ตวเลข : “1″ อยมมลาง

หมวด 1.4,1.5 และ1.6 สญลกษณ : ตวเลขสด าแสดงหมวด 1.4, 1.5, 1.6 ตวเลขตองสงอยางนอย 30 มม. และหนาอยางนอย 5 มม. สพน : สม ตวเลข : “1″ อยมมลาง

ประเภทท ๒ กำซ (Gases) เปนวตถทอยในสภาพกาซอดภายใตความดน หรอ กาซทผสมกบตวท าละลาย (solvent) ทอดภายใตความดน ซงอาจมคณสมบตอนทเปนอนตรายดวย เชนไวไฟ เปนกาซพษ เปนกาซทชวยในการเผาไหม หรอเปนกาซทมฤทธกดกรอนบางชนดเปนกาซเฉอย บางชนดสามารถท าใหผทสดดมเกดอาการงวงซม และบางชนดเมอเผาไหมจะท าใหเกดพษสงขน กาซทกชนดทหนกกวาอากาศหากปลอยใหสะสมอยในบรเวณทต าจะมอนตรายสงเพอประโยชนในการจดเกบและขนสงใหเกดความปลอดภย จงไดมการแบงออกเปน ๓ ประเภทยอย คอ ๒.๑ กาซไวไฟ (Flammable gases) เปนกาซทตดไฟไดงายเมอไดรบความรอน หรอมเปลวไฟ กาซประเภทนไดแก Acetylene , Bromotrifluoroethylene , Butadienes , Cychlobuthane , 1,1-Difluoroethylene , Dimethylether , Ethane , Ethylamine , Ethyl chloride , thylfluoride , Ethylene , Hydrogen , Methane , Butane เปนตน

Page 20: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๐ -

๒.๒ กาซไมตดไฟไมเปนพษ ภายใตความดน (Non – flammable , Non-toxic gases) เปนกาซทอาจเกดการระเบดไดหากถกกระแทกอยางแรงตวอยาง เชน อากาศภายใตแรงดน (Air compressed), Argon, Carbon dioxide, Chlorodifluoromethane, Chloropentafluoroethane,Dichlorodifluoromethane, Ammonia solutionความหนาแนนนอยกวา ๐.๘๘๐ ทอณหภม ๑๕ องศาเซลเซยส ในน า ( ๓๕% -๕๐% Ammonia) ส าหรบกาซออกซเจน ( ชนด compressed ) และกาซออกซเจน ( refrigeratedliquid ) มคณสมบตทเปนวตถออกซไดซดวย ดงนนจงมสญลกษณบนฉลากเปนประเภท ๒.๒ และ ๕.๑ ๒.๓ กาซพษ (Toxic gases) เปนกาซทเมอสดดม หรอหายใจเขาไปจะเปนอนตรายตอสขภาพและอาจท าใหเสยชวตได กาซพษหลายชนดมคณสมบตทเปนอนตรายไดหลายอยาง ดงนนหบหอหรอภาชนะบรรจจะมฉลากระบเครองหมายหรอสญลกษณความเปนอนตรายรองอนๆ เพมเตมไวดวย เชน คณสมบตเปนกาซพษและกดกรอน

หมวด 2.1กำซไวไฟ สญลกษณ : เปลวไฟสด า หรอขาว สพน : แดง ตวเลข : “2″ อยมมลาง

หมวด 2.2 กำซไมไวไฟ, ไมเปนพษ สญลกษณ : หลอดถงกาซสด าหรอขาว สพน : เขยว ตวเลข : “2″ อยมมลาง

หมวด 2.3 กำซพษ สญลกษณ :หวกระโหลกไขวสด า สพน : ขาว ตวเลข : “2″ อยมมลาง

ประเภทท ๓ ของเหลวไวไฟ (Flammable liquids) ๓.๑ ของเหลวทมจดวาบไฟต ากวา -๑๘ องศาเซลเซยส (0° F) c.c.* ไดแกกาว(Adhesives) ทมของเหลวไวไฟทมจดวาบไฟต าผสม, Allyl chloride, Amyl nitrate, Hexane, Methyl formate, Chlorobuthanes, Cychlohexene,Diethylamine, Diethyl ether เปนตน ๓.๒ ของเหลวทมจดวาบไฟปานกลาง ระหวาง -๑๘ องศาเซลเซยส(0° F) c.c.* ถง ๒๓ องศาเซลเซยส c.c.* เชนกาว(Adhesives) ทม จดวาบไฟปานกลางผสม ,Acetone oil,Allyl acetate, Allyl alcohol,Allyl, bromide,Isobutyl acetate,Benzene,2-bromobutane เปนตน

๓.๓ ของเหลวทมจดวาบไฟสง โดยมจดวาบไฟ ๒๓ องศาเซลเซยส ( ๗๓° F ) c.c.* ถง ๖๑ องศาเซลเซยส (๑๔๑°F) c.c.* เชน Bromobenzene , Buthyl acetate , Chlorobenzene , Cyclohexylamine , Styrene monomer , Ethyl alcohol , Solvent , Xylene เปนตน

Page 21: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๑ -

ประเภทท ๔ ของแขงไวไฟ สารทมความเสยงตอการลกไหมไดเอง และสารทสมผสกบน าแลวท าใหเกดกาซไวไฟ (Flammable Solids, Substances Liable to spontaneous combustion, Substances whice in contact with water emit flammable gases) วตถทจดไวในประเภทน เปนวตถทเปนอนตราย อาจเปนสาเหต ใหเกดอคคภยได แบงออกเปน ๓ ประเภทยอย คอ ๔.๑ ของแขงไวไฟ (Flammable Solids) ของแขงประเภทนตดไฟไดงาย เปนอนตรายเมออยใกลกบแหลงทท าใหเกดการตดไฟ ไดแก บรเวณทมประกายไฟและเปลวไฟท าใหเกดการเผาไหมอยางสมบรณ หากมการเสยดส กสามารถท าใหเกดไฟไหมได เชน ไมขดไฟ , การบน (Camphor), Celluloid, ผงก ามะถน, Phosphorus trisulfide , Hexamethylenetetramine , เศษยาง ชนสวนเลกๆ ของยาง ลกษณะเปนเมด หรอผงผงอลมเนยม(ชนดเคลอบ) เปนตน ๔.๒ วตถทอาจจะลกไหมไดเอง (Substances Liable to Spontaneous Combustion) เปนของแขงทสามารถใหความรอนและลกไหมไดเอง หรอใหความรอนสงเมอสมผสกบอากาศท าใหเกดการลกไหมได เชน Aluminum alkyl , Activated carbon , Carbon black , Potassium hydrosulfite (anhydrous) , Sodium sulfide (anhydrous ), ผงอลมเนยม (ชนด pyrophoric) เปนตน ๔.๓ วตถทสมผสกบน าแลวใหกาซไวไฟ (Substances whice in contact with water emit flammable gases) วตถนเมอสมผสกบน าแลวใหกาซไวไฟในปรมาณทเปนอนตราย ในบางกรณ กาซนสามารถจดตดไฟไดเอง เชน โลหะผสม (Alkali-earth metal) , Aluminum carbide , Barium , Calcium , Calcium silicide , Phosphorus pentasulphide (ชนดปราศจากฟอสฟอรสขาวหรอเหลอง) จะใชสญลกษณประเภท ๔.๓ และ ๔.๑ หมำยเหต : วตถทเปน ชนด pyrophoric เชน ของแขงหรอของเหลวใดๆ ทสามารถจดตดไฟไดเองในบรรยากาศทมอณหภมประมาณ ๕๔.๔ องศาเซลเซยส

หมวด 3 ของเหลวไวไฟ สญลกษณ : เปลวไฟสด า หรอขาว สพน : แดง ตวเลข : “3″ อยมมลาง

Page 22: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๒ -

วตถออกซไดซ วตถออรแกนนคเปอรออกไซด

ประเภทท 5 วตถออกซไดซ และวตถอนทรยเปอรออกไซด (Oxidizing substances And Organic peroxides) แยกเปน 2 ประเภทยอย คอ

๕.๑ วตถออกซไดซ ( Oxidizing substances ) หมายถง วตถทสามารถใหออกซเจนออกมาโดยทวตถนไมจ าเปนตองเกดการเผาไหมหรอเปนวตถทท าใหเกดขบวนการ oxidation ในลกษณะทคลายกนท าใหเพมความเสยงตอการเกดไฟไหมตอวตถอนทวางไวใกลเคยง และมความรนแรงยงขน เชน Aluminum nitrate , Ammonium nitrate ชนด A (UN 2067, 2068 , 2059 , 2070 , 2426 ), ผงฟอกขาว (Bleaching powder) ,Calcium chlorate, Calcium chloride, Calcium hypochloride (solid), Calcium hypochloride (solution), Chromic nitrate, Chromium nitrate, Hydrogen peroxide solution 8-20%,Sodium nitrate เปนตน

หมวด 4.1ของแขงไวไฟ สญลกษณ : เปลวไฟสด า หรอขาว สพน : แถบขาวสลบแถบแดง ตวเลข : “4″ อยมมลาง

หมวด 4.2 วตถทท ำใหเกดกำรลกไหมไดเอง สญลกษณ : เปลวไฟสด า สพน : ครงบนสขาว,ครงลางสแดง ตวเลข : “4″ อยมมลาง

หมวด 4.3 วตถทถกน ำแลวใหกำซไวไฟ สญลกษณ : เปลวไฟสด าหรอขาว สพน : น าเงน ตวเลข : “4″ อยมมลาง

หมวด 5.1 วตถออกซไดซ สญลกษณ : เปลวไฟอยเหนอวงกลมสด า สพน : เหลอง ตวเลข : “5.1″ อยมมลาง

หมวด 5.2 ออรแกนนคเปอรออกไซต สญลกษณ : เปลวไฟอย เหนอวงกลมสด า สพน : เหลอง ตวเลข : “5.2″ อยมมลาง

Page 23: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๓ -

วตถออกซไดซบางชนดมคณสมบตทส าคญอนๆ ดวย เชน Barium chlorate , Barium bromate, Barium nitrate , Chromium trioxide (anhydrous) , Lead chlorate , Bromine pentafluoride , Bromine trifluoride ๕.๒ วตถอนทรยเปอรออกไซด (Organic peroxides) เปนวตถอนทรยทมโครงสรางออกซเจน ๒ ตว และอาจถอไดวาเปนอนพนธของ Hydrogen peroxide ซงอะตอมของ Hydrogen ๑ หรอทง ๒ อะตอม ถกแทนทดวย อนมลของสารอนทรย วตถนไมเสถยรสามารถสลายตวใหความรอนรวดเรวไดดวยตวเอง และอาจมคณสมบตอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง ดงตอไปน

- แนวโนมทจะระเบดสลายตว - เผาไหมอยางรวดเรว - ไวตอการกระแทก หรอการเสยดส - ท าปฏกรยากบสารอนกอใหเกดอนตรายได - เปนอนตรายตอตา

การทวตถ Organic peroxides มแนวโนมทจะใหความรอนออกมาในขณะทอณหภมในขณะนนปกตหรอในขณะทไดรบอณหภมทเพมขนนน การสลายตวสามารถเกดจากความรอน การสมผสกบสงสกปรก (เชน มการเจอปนของกรด , สารประกอบโลหะหนก หรอพวก amine) เกดจากการเสยดส หรอการกระแทก การสลายตวนน าไปสอนตราย หรอการไวไฟมกาซหรอไอระเหยตางๆ ดงนน จงตองมการควบคมในขณะขนสง การท าใหเจอจางดวยตวท าละลายทเหมาะสม ตลอดจนควบคมในเรองบรรจภณฑหบหอ ทเหมาะสมอกดวยทเหมาะสมอกดวยควรหลกเลยงไมใหวตถนสมผสถกตา เนองจากบางชนดจะท าใหเกดการบาดเจบตอแกวตา และกดเนอ เยอตาและผวหนงได ตวอยางวตถประเภทน ไดแก Methyl Ethyl Ketone Peroxide , Cyclohexanone Peroxide , Methyl Isobutyl Ketone Peroxide , Asenyl acetone Peroxide เปนตน

ประเภทท ๖ วตถมพษและวตถตดเชอ (Toxic and Infectious Substances) แยกเปน ๒ ประเภทยอย คอ

๖.๑ วตถมพษ (Toxic Sustances) วตถเหลานอาจท าใหเสยชวตหรอท าใหเกดการเจบปวยอยางรนแรงเมอเขาสรางกายโดยสมผสกบผวหนง หรอหายใจ หรอกลนกนเขาไปวตถมพษเกอบทกชนด จะให กาซพษ เมอถกเผาไหมหรอไดรบความรอนกเกดการสลายตวและบางชนดนนนอกจากจะมพษแลว ยงมคณ สมบตทเปนอนตรายอนๆอกดวย ตวอยาง Arsenic , Arsenic trioxide , Arsenic trichloride , Arsenic tribromide , Barium cyanide , Chloronitrobenzene , Potassium cyanide , Dichloromethane , Barium chloride , Copper cyanide , Sodium cyanide , Sodiumsilicofluoride , Aniline

๖.๒ วตถตดเชอ ( Infectious Substances ) เปนวตถทมเชอจลนทรย ( Micro organism) อนเปนสาเหตทท าใหเกดโรคในมนษยและสตว โดยมขอสงเกต ๒ ประการคอ ประการท ๑ จลนทรยและสงมชวตทเปลยนแปลงทางพนธกรรมแลวไมเปนไปตามค าจ ากดความของวตถประเภท ๖.๒ ควรจะจดใหอยในประเภทท ๙ ประการท ๒ พษของจลนทรย (Toxins) ทไมเปน หรอมสารตดเชอควรพจารณาใหอยในประเภท ๖.๑ ก าหนดตาม UN. 3172 ซงเปน Toxin ทสกดจากสงมชวต

Page 24: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๔ -

หมวด 6.1 วตถมพษ สญลกษณ : หวกระโหลกไขวสด า สพน : ขาว ตวเลข : “6″ อยมมลาง

หมวด 6.2 วตถตดเชอ สญลกษณ : รปวงเดอน 3 วง ซอนทบบนวงกลมสด า สพน : ขาว ตวเลข : “6″ อยมมลาง

ประเภทท ๗ วตถกมมนตรงส (Radioactive material) หมายถง วตถทสลายตวแลวใหรงสออกมามากกวา 0.002 ไมโครควรตอ น าหนก ของวตถนน ๑ กรม หรอ ๗๐ k Bq/kg. รงสนมองไมเหนดวยตาเปลาเราสามารถรบรงสไดทงภายในและภายนอกรางกาย เชน เมออยในบรเวณทใกลวตถกมมนตรงสและไดสมผสกบรงสทออกมา หรอการรบประทานอาหารทปนเปอนของสาร รงสเขาไป คณสมบตของวตถกมมนตรงสม ๒ ลกษณะ คอ

– ใหความรอนและท าใหเกดอนตรายอยางรนแรง – สามารถแตกตวใหไอโซโทป เชน พลโตเนยม – ๒๓๘ , พลโตเนยม - ๒๓๙ , พลโตเนยม – ๒๔๑ , ยเรเนยม – ๒๓๓ , ยเรเนยม – ๒๓๕ หรอวตถใดๆ ทมสารไอโซโทป เหลานอย จดเปนวตถกมมนตรงส เชน เรเดยม,ยเรเนยม เปนตน

กลม1, กลม2 , กลม3

สญลกษณ ใบพด 3 แฉก สด า

สพน : กลม 1 สขาว กลม 2 และกลม : 3 ครงบน สเหลอง,ครงลางสขาว ตวเลข : “7″ อยมมลาง

ประเภทท ๘ วตถกดกรอน (Corrosives Substances) เปนวตถทมคณสมบตโดยทวไปแลวสามารถท าลายเนอเยอของสงมชวตไดทงทใหความรนแรงและไมมความรนแรง ดงนนวตถในประเภท ๘ หากรวไหลออกจากภาชนะบรรจ อาจท าลายสนคาหรอสารเคมทวางไวไกลเคยงได วตถกดกรอน บางชนดมไอระเหยทท าใหเกดความระคายเคองตอจมกและตา ตวอยาง เชน Aluminum bromide (anhydrous ), Sulfuric acid , Phosphoric acid , Nitric acid , Sodium hydroxide , Potassium hydroxide , Acetic acid (glacial)

สญลกษณ : หลอดแกวกบมอสด า สพน : ครงบนสขาว,ครงลางสด า

ตวเลข : “8″ อยมมลาง

Page 25: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๕ -

ประเภทท ๙ วตถอนตรำยตำงๆ ทอยนอกเหนอจำกทง ๘ ประเภทขำงตน ( Misellaneous dangerous substances and articles) หมายถง วตถและสงของทมความเปนอนตราย ซงไมจดอย ในประเภทท ๑ ถงประเภทท ๘ และใหรวมถงสารทมอณหภมไมต ากวา ๑๐๐ องศาเซลเซยสในสภาพของเหลวหรอมอณหภมไมต ากวา ๒๔๐ องศาเซลเซยส ในสภาพ ของแขง เชน ปยแอมโมเนยมไนเตรทชนด B (UN.2071) , Asbestos , Zinc hydrosulfite , PBC’s เปนตน

๖.๒ ควำมรนแรงของอนตรำยของสำรเคม มำตรฐำน NFPA

สญลกษณ : หลอดแกวสลบแถบขาว สพน : ครงลางสขาว ตวเลข : “9″ อยมมลาง

Page 26: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๖ -

กำรก ำหนดรหสตำมมำตรฐำน ADR และ RID

ตวเลขแถวลางเปน UN NUMBER แสดงชอของสารเคมอนตราย ตวเลขในแถวบนจะม 2 ถง 3 ตว ตวแรกก าหนดอนตรายเบองเบองตน 2 แกส (GAS) 3 ของเหลวไวไฟ ( Flammable Liquid ) 4 ของแขงไวไฟ (Flammable Solid ) 5 สารออกซไดซหรอสารอนทรยเปอรออกไซด ( Oxidizing Substances or Organic Peroxide ) 6 สารพษ ( Toxic Substances ) 8 สารกดกรอน ( Corrosive ) ในการแบงประเภทความอนตรายเบองตนวารนแรงมาก จะใชตวเลขซ าทตวเลขแรก ไดแก 33 ของเหลวไวไฟมาก (จดวาบไฟ ‹ 21 C ). 66 สารพษรนแรงมาก 88 สารกดกรอนรนแรงมาก 22 แกสทท าใหเยนจดจนกลายเปนของเหลว ในกรณเปนเลขคผสม จะใหขอมลของความอนตรายเพมขน เชน 42 ของแขงไวไฟ และอาจจะมไอกาซออกมาได ตวอกษร X ทอยดานหนาระบหามการใชน าหรอความชนกบตวสารเคม โดยเดดขำด ตวเลขทสอง และสาม ก าหนดความอนตรายรองลงมา

0 ไมมความหมาย 1 เสยงตอการระเบด (Explosive Risk) 2 อาจเกดไอกาซออกมาได (Possibility of gas being given off) 3 เสยงตอการตดไฟ (Flammable Risk) 5 เสยงตอการเกดออกซไดซง (Oxidizing Risk) 6 เสยงตอพษ (Toxic Risk) 8 เสยงตอการกดกรอน (Corrosive Risk) 9 เสยงตอการเกดปฏกรยารนแรงดวยสารเคมเอง เชนเกดการแตกตวเองหรอเกดการรวมตวของโมเลกล (Risk of violent reaction from spontaneous decomposition or self-polymerization)

จากตวอยางใหความหมายดงน 1 เปนโลหะโปตสเซยม (Potassium Metal) 2 เปนของแขงไวไฟ และอาจจะมไอกาซออกมาได ซงมความเสยงตอการตดไฟ 3 หามสมผสน า หรอความชนเดดขาด

X 423 2257

Page 27: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๗ -

๖.๓ รหส HAZCHEM CODE

Page 28: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๘ -

Page 29: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๒๙ -

Page 30: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๐ -

๖.๔ กำรแบงระดบอนตรำยของสำรเคมและกำรพจำรณำเลอกชดปองกนโดยแบงตำม Zone ๔ ระดบ ดงน ๖.๔.๑ ระดบ A (LEVEL A) เปนระดบทอนตรายสงทสด : Hot Zone ๖.๔.๒ ระดบ B (LEVEL B) เปนระดบทอนตรายสง : Warm Zone ๖.๔.๓ ระดบ C (LEVEL C) เปนระดบทอนตรายปานกลาง : Warm Zone ๖.๔.๔ ระดบ D (LEVEL D) เปนระดบทอนตรายนอยมาก : Warm Zone *เปนพนททมความปลอดภย : Cold Zone

ชดปองกนแบบตำงๆ

ระดบ A ระดบ B ระดบ C ระดบ D

Page 31: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๑ -

๖.๕ กำรพจำรณำในกำรเลอกชดปองกน ระดบ A ปองกน ตา ผวหนง ระบบหายใจในระดบสงสด ออกซเจนในอากาศต ากวา ๑๙.๕ % สารเคมกระเซน หรออาจสมผส ซงเปนอนตรายตอผวหนง ไมทราบชนดของสารเคม พนทจ ากด ระบายอากาศไมด มกาซพษ หรอไอระเหย ระดบ B ไมทราบชนดของสารเคม ปองกนระบบหายใจ ออกซเจนต ากวา ๑๙.๕ % ไมมสารเคมทเปนอนตรายตอผวหนง ระดบ C มขอมลบงช ชนดของสารปนเปอน มออกซเจน มากกวา ๑๙.๕ % สามารถตรวจ ตดตามสารปนเปอนในอากาศไดตลอดเวลา ระดบ D ไมมสารอนตราย ไมมการกระเซนของสาร ไมมโอกาสสดดมหรอสมผส

๖.๖ กำรจดตงสถำนท ำลำยลำงพษ ประกอบดวย ๓ แบบ ๖.๖.๑ การท าลายลางพษแบบเทคนค (Technical Decon) ส าหรบช าระลางสารพษใหกบเจาหนาททเขาไปฏบตงานใน Hot Zone ประกอบดวย ๔ สถาน

สถานท ๑ ช าระลางสารพษ ถงมอ และรองเทาชดปองกน ระดบ A อปกรณ ไดแก ถง กระบะ ฟองน า สารท าลายลางพษ ( โซเดยมไฮโปคลอไรท ๕ % ) แปรง

สถานท ๒ ช าระลางสารพษ ชดปองกน ระดบ A ดวยสารท าลายลางพษ หรอ น าสบ อปกรณ ไดแก ถงฉดพนสารท าลายลางพษ ( DS10 หรอ เครองฉดช าระลางพษแบบ สะพายหลง) สารท าลายลางพษ ( โซเดยมไฮโปรคลอไรท ๕ % )

สถานท ๓ ช าระลางชดปองกน ระดบ A ดวยน าสะอาด อปกรณ ไดแก ถงฉดพนบรรจน าสะอาด (เครองฉดช าระลางแบบแรงดนสงหรอเครองฉด

ช าระลางพษแบบสะพายหลง) สถานท ๔ ตรวจสอบการเปอนพษ หรอการหลงเหลอสารพษ จากการช าระลาง

อปกรณ ไดแก เครองตรวจวดสารเคมทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เชน Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดอตรารงส ( Radiation Monitor ) ( หลงจากนน ถอดชดปองกนระดบ A ออก ถอดเครองชวยการหายใจออก ) หมำยเหต จ านวนสถานอาจปรบเปลยนตามสถานการณ/ตามความเหมาะสม

Page 32: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๒ -

๖.๖.๒ การท าลายลางพษผประสบภยจ านวนมาก (Mass Decon) ส าหรบช าระลางสารพษใหกบผประสบภยทสามารถเคลอนทออกมาจาก Hot Zone ประกอบดวย ๕ สถาน สถานท ๑ ตรวจวดการเปอนพษ อปกรณ ไดแก เครองตรวจวดสารเคมทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เชน Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดอตรารงส ( Radiation Monitor ) สถานท ๒ แจกถงซป อปกรณ ไดแก ถงซป เกบสงของมคา สถานท ๓ อาบน า อปกรณ ไดแก เครองท าลายลางพษแบบ MPDS หรอ M12A1 เครองฉดท าลายลางพษ แบบ DS10 แบบสะพายหลง หรอแบบแรงดนสง รางอาบน า เตนทลมช าระลางสารพษ หรอแทนอาบน าฝกบว เครองสบน า

สถานท ๔ สวมใสถงด า อปกรณ ไดแก ถงด า

สถานท ๕ ตรวจสอบการเปอนพษ หรอการหลงเหลอสารพษ จากการช าระลาง อปกรณ ไดแก เครองตรวจวดสารพษ ( Chemical Detector ) เชน Chempro100

หรอ Gasmet เครองตรวจวดหาปรมาณรงส ( Radiation Monitor ) หมำยเหต จ านวนสถานอาจปรบเปลยนตามสถานการณ/ตามความเหมาะสม

๖.๖.๓ การท าลายลางพษผปวยทไมสามารถเคลอนยายตนเองได (Casualty Decon) ส าหรบ ช าระลางสารพษใหกบผประสบภย หรอผทไดรบบาดเจบ ทไมสามารถเคลอนทออกมาจาก Hot Zone ตองมผชวยเหลอน าออกมา ประกอบดวย ๔ สถาน สถานท ๑ ตรวจวดการเปอนพษ อปกรณ ไดแก เครองตรวจวดสารเคมทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เชน Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดอตรารงส ( Radiation Monitor ) สถานท ๒ ตดชด และช าระลางสารพษ อปกรณ ไดแก โตะส าหรบผปวยนอน ฟองน า ถงน า น ายาโซเดยมไฮโปคลอไรต ๐.๕ % มด ปลายโคงส าหรบตดชด

สถานท ๓ ตรวจสอบการเปอนพษ หรอการหลงเหลอสารพษ จากการช าระลาง อปกรณ ไดแก เครองตรวจวดสารเคมทางอตสาหกรรม ( Chemical Detector ) เชน Chempro100 Gasmet หรอ Ahura เครองตรวจวดอตรารงส ( Radiation Monitor ) สถานท ๔ หอเพอเตรยมสงปฏบตการทางการแพทย อปกรณ ไดแก โตะส าหรบผปวยนอน ฟอยด หมำยเหต จ านวนสถานอาจปรบเปลยนตามสถานการณ/ตามความเหมาะสม

๗. เครองมอ/ อปกรณ ยทโธปกรณและยำนพำหนะ

อปกรณ และเครองมอ ในการบรรเทาสาธารณภยนน บางอยางสามารถใชอปกรณ และเครองมอทาง คชรน. ได เชนชดปองกนระดบ C หนากากปองกนสารพษ เครองตรวจวดปรมาณรงส เครองฉดช าระลางสารพษ แตมบางอยางทแตกตางออกไป เชน ชดปองกนระดบ A เครองมอตรวจวดซงตองใชเปนเครองมอตรวจวดสารเคมพษทางอตสาหกรรม เครองตรวจวดปรมาณกาซระเบด และอปกรณส าหรบดดซบ และ

Page 33: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๓ -

กกกนสารเคม รวมทงอปกรณชดเครองมอส าหรบ ส าหรบอดปะ เปนตน ในเอกสารฉบบนจะขอกลาวถงเครองมอและอปกรณทจ าเปนทชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจ าเปนตองใช รำยละเอยดตำมผนวก ง สรปไดดงน ๗.๑ สาย วศ.ทร. ๗.๑.๑ เครองมอและอปกรณส าหรบชดพสจนทราบ และชวยเหลอประชาชน ๗.๑.๒ เครองมอและอปกรณส าหรบชดท าลายลางและช าระลางสารพษ ๗.๑.๓ เครองมอและอปกรณส าหรบศนยชดบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร.

๗.๒ สายสอสาร (สส.ทร.) ๗.๓ สายขนสง (ขส.ทร.)

Page 34: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๔ -

ผนวก ก สำธำรณภย

๑. สำธำรณภย หมายความวา ภยทเกดกบคนหมมาก ไฟไหม น าทวม เปนความหมายตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๒๕ องคการอนามยโลกไดใหความหมายของสาธารณภยวา หมายถง เหตการณใดๆ ทกอใหเกดความเสยหาย การท าลายสงแวดลอม การสญเสยชวต หรอมผลตอการบรการสขภาพในพนท ทเกดเหตไมสามารถด าเนนการไดตามขดความสามารถทม ตองรองขอการบรการจากหนวยบรการนอกพนท เพอใหการชวยเหลอพระราชบญญตปองกนภยฝายพลเรอน(พ.ศ.๒๕๒๒) ใหความหมายของสาธารณภยวาอคคภย วาตภย อทกภย ตลอดจนภยอน ๆ อนมมาเปนสาธารณะ ไมวาเกดจากธรรมชาตหรอมผท าใหเกดขน ซงกอใหเกดอนตรายแกชวต รางกายของประชาชน หรอความเสยหายแกทรพยสนของประชาชนหรอรฐ

ภย ตามความหมายในพระราชบญญตปองกนภยฝายพลเรอน พ.ศ.๒๕๒๒ แบงภยออกเปน ๒ ประเภท คอ สาธารณภย และภยดานความมนคง

สาธารณภย ประกอบดวย อทกภย วาตภย อคคภย แผนดนไหว อาคารถลม ภยจากภยแลง ภยจากสารเคม และวตถอนตราย ภยจากไฟปา ภยจากอากาศหนาว ภยจากคมนาคม และขนสง

ภยดานความมนคง ประกอบดวย การกอวนาศกรม การชมนมประทวงและกอการจลาจล ๒. ประเภทสำธำรณภย ตามลกษณะการเกดหรอสาเหต แบงเปน ๒ ประเภท คอ สาธารณภย

ธรรมชาต และสาธารณภยมนษย ๒.๑ สาธารณภยธรรมชาต (Natural Disaster) เปนสาธารณภยทเกดขนเองตามธรรมชาต

มกเกดขนตามฤดกาลเปนสวนใหญ แตบางครงอาจเกดขนโดยกระทนหน กอใหเกดความเสยหายแกชวต รางกายและจตใจ ทรพยสนและสงแวดลอมตาง ๆ ซงไดแก

๒.๑.๑ สาธารณภยเชงอตนยมวทยา(Meteorotogical disaster) เปนสาธารณภยทเกดขนตามฤดกาล เปนสวนใหญ และเกดจากการเปลยนแปลงของสภาพอากาศ เชน

ก) วาตภย คอ ภยทเกดจากแรงลมและพาย เชน พายฟาคะนอง พายดเปรสชน พายโซนรอน พายใตฝน

ข) อากาศหนาวผดปกต เชน ในภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประ เทศไทย ซงภมประเทศเปนทราบสงประกอบกบไดรบอทธพลจากลมมรสมทพดพาความหนาวเยนเขาสพนทดงกลาว ท าใหประชาชนซงอยบรเวณหบเขาและเชงเขาเกดปญหาหนาวมาก ซงพบวาในบางทของฤดหนาวจะมอณหภมต ามาก

ง) ภยแลง เปนภยทท าใหเกดความอดอยาก ขาดแคลน เนองจากการขาดน า ในประเทศไทยมกเกดจากการขาดฝนความแหงแลงของพนทกอใหเกดผลเสยในการผลต ผลตผลทางการเกษตรเปนทพภกภยอยางหนง

๒.๑.๒ สาธารณภยตามสภาพภมประเทศ เปนสาธารณภย ทเกดขนตามลกษณะหรอสภาพภมประเทศ ไดแก

ก) อทกภย เปนภยอนเกดจากภาวะน าทวม จากพาย ฝนตกหนก พายหมน การท าลายปา การทรดตวของดน ลกษณะอาจเปนน าทวมเฉยบพลน หรอน าทวมแบบคอยเปนคอยไป หรอแบบไมเฉยบพลน

ข) หมะถลม ทกอใหเกดภยนตรายตอมนษยและทรพยสน

Page 35: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๕ -

๒.๑.๓ สาธารณภยทเกดจากการเปลยนแปลงของผวโลก เชน แผนดนถลม แผนดนไหว ภเขาระเบด เปนตน

๒.๑.๔ สาธารณภยทางชวภาพ เปนสาธารณภยทมสาเหตเนองจากสงทมชวต เชน ก) การระบาดของโรค เชน อหวาตกโรค โรคฉหน ข) ภยจากฝงสตวและแมลง

๒.๒ สาธารณภยมนษย เปนสาธารณภยทเกดจากการกระท าของมนษย โดยอาจเกดจากสงประดษฐของมนษย ทประดษฐเพอความสขสบาย หรอเพอประหตประหารกน เชน

๒.๒.๑ ภยจากการจลาจล เชน - ภยทางอากาศ ( เครองบนตก, เครองบนชนกน ) - ภยทางบก เชน รถชนกน - ภยทางน า เชน เรอลม เรอชนกน - ภยทางราง เชน รถไฟชนกน รถไฟตกราง รถไฟฟาตกราง

๒.๒.๒ ภยจากการประกอบอาชพ ทงภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม ทพบบอยในภาคอตสาหกรรม เชน อบตเหตจากเครองจกร อบตเหตจากการใชเครองมอ อบตเหตจากความรอน อบตเหตจากการตกทสง อบตเหตจากความไมเปนระเบยบ

๒.๒.๓ ภยจากความไมสงบของประเทศ เชน การจลาจล การปฏวต การกอวนาศกรรม การกอการราย สงคราม

๒.๒.๔ ภยจากไฟฟา อคคภย ท าใหเกดการบาดเจบ สญเสยชวตจากแผลไหม ความรอน ควนไฟ การขาดอากาศ

๒.๒.๕ ภยจากวตถอนตราย ไดแก ภยจากวตถอนตราย ทใชในอตสาหกรรม ภยจากวตถอนตรายทใชในการเกษตร สาธารณสข การอปโภคและบรโภค

๒.๒.๖ ภยจากความเจรญทางเทคโนโลย ความกาวหนาทางเทคโนโลย เชน อาคารสง อาคารใหญพเศษ รถไฟใตดน โรงงานขนาดใหญ ทใชเทคโนโลย ความเจรญกาวหนาดงกลาวจะมความเสยงสงมากขน เมอเกดสาธารณภย เชน เมอเกดไฟไหม ของอาคารสงระบบการเคลอนยายยอมชา และมความยงยากซบซอนกวาอาคารปกตรวมทงเกดพษจากสารเคมทใชกบเฟอรนเจอรของอาคาร

๓. สำธำรณภยทเกดขนในประเทศไทย ประเทศไทยไดเกดสาธารณภยในรปแบบตางๆ มากมายทงในอดต และปจจบนทประสบ

ปญหาอยเปนประจ าและซ าซาก อนไดแก ปญหาน าทวม ปญหาภยแลงปญหาจากพายถลม ซงสวนใหญจะเปนภยจากธรรมชาตทเกดขน โดยเมอเกดขนแลว ยอมสงผลท าใหเกดความสญเสยทงชวตและทรพยสน พรอมทงทางรฐจะตองเสย งป. ในการเขามาฟนฟ นอกจากภยธรรมชาตแลว ภยจากน ามอของมนษยกมจ านวนไมนอย ทเกดขนและสงผลท าให เกดความสญเสยขน เชน ภยจากการคมนาคม ทงทางบก, ทางน าและทางอากาศ อนไดแก อบตเหตทางรถยนต, รถไฟ, รถไฟฟา, ทางเรอ, เครองบนตก เปนตน

๔. ภยรำยแรงทเกดขนในประเทศไทย คอ ๔.๑ ประเภทภยจากธรรมชาต ไดแก

ก) วาตภย ทมความรายแรงมากทสดทประเทศไทยไดรบคอ พายใตฝนพดเขาท แหลมตะหลมพก จ.นครศรธรรมราช และพายใตฝนเกยทพดเขาถลม ในบรเวณ จ.ชมพร

ข) ภยแลงและอทกภย เปนภยประจ าทเกดขนในประเทศไทยภาคทไดรบผลกระทบจากตวทงสองนคอ ภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ

Page 36: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๖ -

ค) ภยจากสนาม(ธรณพบต) ทเกดขนในทะเลและท าให ๕ จงหวดชายฝงทะเลอนดามนไดรบอนตราย มผเสยชวตจ านวนมาก ๔.๒ ภยทเกดขนจากการกระท าของมนษย ไดแก

๔.๒.๑ จากอคคภยและไฟไหมปา เชน การเกดไฟไหมปาททงใหญนเรศวร การเกดอคคภย ตอบานเรอนราษฎร และโรงงานอตสาหกรรมตางๆ

๔.๒.๒ จากการขนสงและจลาจร เชน เครองบนตกท จ.นครศรธรรมราช การเกดอบตเหตบนทองถนนในชวงเทศกาลสงกรานต

๔.๒.๓ จากสารเคมและวตถอนตราย เชน กรณรถบรรทกสารเคมเกดอบตเหตบรรทกสารเคมและเกดพลกคว าทบนทางดวน , เกดเพลงไหมสารเคมทบรเวณทาเรอคลองเตย, จากสารโคบอล ๖๐ ทบรรจในเครองมอแพทย และคนขายของเกาผาเครองมอเพอน าเอาเหลกไปขาย และไดรบอนตรายจาก สารโคบอล ๖๐ จนถงเสยชวต ใน จ.สมทรปราการ ภยทเกดจากสารเคมและวตถอนตราย หมายถง ภยทเกดจากสารเคมและวตถอนตรายรวไหล เพลงไหมและการระเบด ซงเกยวของกบสถานททมการเกบ การใช การบรรจ และการขนสง ทงทเคลอนทไดและไมได สารเคมและวตถอนตราย หมายถง สงทมลกษณะอยางใดอยางหนง ไดแก วตถทระเบดได กาซ ของเหลวไวไฟ ของแขงไวไฟ สารออกซไดซและสารเปอรออกไซดอนทรย สารมพษและสารตดเชอโรค วสดกมมนตรงส และสารหรอวตถอนทอาจเปนอนตรายได นอกจากนยงหมายรวมถงอาวธเคมและอาวธชวภาพดวย อาวธเคม หมายถง สงใดสงหนง หรอหลายสงรวมกน ดงตอไปน

(๑) สารเคมพษและสารทใชผลตสารเคมพษ เวนแตกรณทมเจตนาเพอความมงประสงคทไมไดหามไวภายใตอนสญญาหามอาวธเคม ตราบใดทชนดและปรมาณของสารเคมเหลานนสอดคลองกบความมงประสงคทไมไดหามไวภายใตอนสญญาหามอาวธเคม

(๒) ยทธปจจยและอปกรณทออกแบบโดยเฉพาะ เพอกอใหเกดความตายหรออนตรายอนโดยอาศยคณสมบตทเปนพษของสารเคมพษเหลานนทระบไวใน (๑) ซงอาจถกปลอยออกมาเมอมการใชยทธปจจยและอปกรณดงกลาว

(๓) เครองมอใดทออกแบบโดยเฉพาะเพอใชเกยวเนองโดยตรงกบการใชยทธปจจยและอปกรณทไดระบไวใน (๒)

สารเคมพษ หมายถง สารเคมใดทโดยปฏกรยาเคมของสารเคมนนมผลตอกระบวนการ ของชวตซงสามารถกอใหเกดความตาย การไรความสามารถชวคราว หรออนตรายถาวรตอมนษยและสตว ทงน รวมถงสารเคมเชนวาทงปวง โดยไมค านงถงตนก าเนดหรอวธการผลตสารเคมนน และไมค านงวา สารเหลานถกผลตขนในสถานทผลต ในยทธปจจยหรอทอน

สารทใชผลตสารเคมพษ หมายถง ตวท าปฏกรยาเคมใดซงมสวนในขนตอนใดในการผลตสารเคมพษไมวาโดยวธใดกตาม ทงนรวมถงองคประกอบหลกใดของระบบเคมทมองคประกอบทวภาคหรอพหภาค

องคประกอบหลกของระบบเคมทมองคประกอบทวภาคหรอพหภาค หมายถง สารทใช ผลตสารเคมพษซงมบทบาทส าคญทสดในการก าหนดคณสมบตทเปนพษของผลตภณฑ

สดทายและท าปฏกรยาอยางรวดเรวกบสารเคมอนในระบบเคมทมองคประกอบทวภาคหรอพหภาค อาวธชวภาพ หมายถง ยทธภณฑทใชสง แพร หรอกระจายสารชวภาพและสตวพาหะ

ทงน หมายรวมถงสารชวภาพซงมงหมายส าหรบใชยทธภณฑดงกลาวเปนเครองสง แพร หรอ กระจายดวย ไมวาสารนนจะบรรจอยในยทธภณฑแลวหรอยงไมไดบรรจ

Page 37: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๗ -

ความมงประสงคทไมไดหามไวภายใตอนสญญาหามอาวธเคม หมายถง (๑) ความมงประสงคดานอตสาหกรรม เกษตรกรรม การวจย การแพทย เภสชกรรม

หรอความมงประสงคอนในทางสนต (๒) ความมงประสงคดานการปองกน คอ เปนความมงประสงคทเกยวของโดยตรงกบ

การปองกนสารเคมพษ และการปองกนอาวธเคม (๓) ความมงประสงคทางทหารทไมไดเกยวของกบการใชอาวธเคม และไมไดขนอยกบ

การใชคณสมบตทเปนพษของสารเคมเปนวธหนงในการสงคราม (๔) การบงคบใชกฎหมายรวมถงความมงประสงคเพอควบคมการจลาจลภายในประเทศ

๔.๒.๔ จากความเจรญทางเทคโนโลย เชน อาคารถลม (อาคารโรงแรมเจาพระยาใน จ.นครราชสมา เกดถลม)

Page 38: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๘ -

ผนวก ข ผงกำรจดหนวยและกำรบงคบบญชำของหนวยตำงๆ ผนวก ข-๑

Page 39: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๓๙ -

Page 40: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๐ -

ผนวก ข-๒ แผนกำรบรรเทำสำธำรณภยของ ทร.

๑. แผนการบรรเทาสาธารณภยของ ทร. ไดก าหนดและแบงพนทความรบผดชอบใหหนวยตาง ๆ ออกเปน

๗ เขต พรอมจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยประจ าเขตตาง ๆ ซงเปนไปตามค าสง ทร .(เฉพาะ) ลบ ท ๒๒/๒๕๔๘ ลง ๕ ต.ค.๔๘ เรองการจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยของกองทพเรอ ส าหรบสนบสนนบรรเทา สาธารณภยฝายพลเรอนชวยเหลอประชาชนทประสบภยพบต เมอไดรบการรองขอ การท ทร . ไดจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยของกองทพเรอขน (ศบภ.ทร.) เปนไปตามค าสง บก.ทหารสงสด(เฉพาะ) ท ๑๒๑๔/๔๗ ลง ๓๐ ธ.ค.๔๗ เรอง จดตงศนยบรรเทาสาธารณภยของกองบญชาการทหารสงสดขน (ศบภ.บก.สส.)พรอมให ศบภ.เหลาทพ ท าหนาทเปนหนวยปฏบตในการใหความชวยเหลอประชาชนทไดรบภยพบตในเขตพนทท ทร. รบผดชอบจ านวน ๗ เขต กบ ๑ หนวยเฉพาะกจ ทจดตงเปนศนยบรรเทาสาธารณภยประจ าเขตตางๆ ดงน

- ศบภ.ฐท.กท. ครอบคลมพนทบนบกใน กทม. (พนทเขตตลงชน บางนา ภาษเจรญ หนองแขม บางพลด บางกอกใหญ บางกอกนอย คลองสาน ธรบร จอมทอง ราษฎรบรณะ บางขนเทยน บางแค ทววฒนา ทงคร และบางบอน) จ.สมทรปราการ (ในพนท อ.เมอง พระสมทรเจดย และบางพล) จ.สมทรสาคร (ในพนท อ.เมอง บานแพว และกระทมแบน) จ.นนทบร (ในพนท อ.บางกรวย) และ จ.นครปฐม (ในพนท อ.พทธมณฑล) รวมทงพนทใกลเคยงอน ๆ ตามทจะไดรบการรองขอ ในสวนพนททางน า ไดแกพนทรบผดชอบของเรอดบเพลงในบรเวณสองฝงแมน าเจาพระยา และล าคลองทเรอเขาถงระหวางสะพาน พระรามหก และสะพานกรงเทพฯ รวมทงพนทใกลเคยงอน ๆ ตามทจะไดรบการรองขอ โดยให ฐท.กท. เปนหนวยหลก

- ศบภ.ทรภ.๑ ครอบคลมพนทบนบกใน จ.ชลบร (ในพนท อ.บางละมง อ.หนองใหญ อ.ศรราชา อ.สตหบ และ อ.เกาะสชง ) และ จ.ระยอง รวมทงพนทใกลเคยงอน ๆ ตามทจะรองขอกบพนท ทางน า ไดแก เกาะตาง ๆ ทะเลและชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนบนในพนทรบผดชอบของ กภ.๑ กร. โดยใหกองเรอภาคท ๑ กองเรอยทธการเปนหนวยงานหลกรบผดชอบ

- ศบภ.ทรภ.๒ ครอบคลมพนทบนบกไดแก จ.สงขลา (ในพนท อ.เมอง ระโนด กระแสสนธ สทงพระ สงหนคร และจะนะ) จ.นครศรธรรมราช (ในพนท อ.ขนอม) และจงหวดสราษฎรธาน(ในพนท อ.เกาะสมย และเกาะพงน) รวมทงพนทใหกเคยงอน ๆ ตามทจะไดรบการองขอ กบพนททางน า ไดแก ทะเล เกาะตางๆ และชายฝงทะเลดานอาวไทยตอนลางในพนทรบผดชอบของ ทรภ.๒ โดยให ทรภ.๒ เปนหนวยงานหลกรบผดชอบ

- ศบภ.ทรภ.๓ ครอบคลมพนทบนบก ไดแก จ.ภเกต จ.พงงา (ในพนท อ.เมอง ตะกงปา ตะกงทง ทายเหมอง ทบปด กะปง คระบร และเกาะยาว) และ จ.กระบ (ในพนท อ.เกาะลนตา) รวมทงพนทบรเวณใกลเคยงอน ๆ ตามทจะไดรบการรองขอ พนททางน าไดแก ทะเล เกาะตางๆ และชายฝงทะเลดานทะเลอนดามนในพนทรบผดชอบของ ทรภ.๓ โดยให ทรภ.๓ เปนหนวยงานหลกรบผดชอบ

- ศบภ.กปช.จต. ครอบคลมพนทบนบกใน จ.จนทบร และ จ.ตราด ในพนททางน า ไดแก ทะเลและเกาะตางๆ และชายฝงทะเลในพนทรบผดชอบของ มชด./๑ โดยมกองก าลงปองกนชายแดนดานจนทบร และตราด(กปช.จต.) เปนหนวยงานหลกรบผดชอบ

- ศบภ.นรข. ครอบคลมพนทบนบก ไดแก จ.นครพนม (ในพนท อ.เมอง บานแพง ทาอเทน และธาตพนม) จ.หนองคาย (ในพนท อ.เมอง ศรเชยงใหม บงคลา สงคม โพนพสย กงอ าเภอรตนวาป ปากคาด และบงกาฬ) จ.เลย (ในพนท อ.เชยงคาน และปากชม) จ.มกดาหาร (ในพนท อ.เมอง ดอนตาล

Page 41: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๑ -

และหวานใหญ) จ.อ านาจเจรญ (พนทใน อ.ชานมาน) จ.อบลราชธาน ( ในพนท อ.เขมราฐ โพธไทร และ โขงเจยม) และ จ.เชยงราย (ในพนท อ.เมอง เชยงแสน เชยงของ และเวยงแกน) สวนพนททางน า ไดแก แมน าโขง ดอนตางๆ และชายฝงแมน าในพนทรบผดชอบของ นรข. เปนหนวยงานหลกในการรบผดชอบ

- ศบภ.ฉก.นย.ภต. ครอบคลมพนทบนบก ไดแก จ.นราธวาส และ จ.ปตตาน (ในพนท อ.ไมแกน) รวมทงพนทใกลเคยงอน ๆ ตามทจะไดรบการรองขอ

- หนวยเฉพาะกจ (ฉก.กร.๔๐๑) ครอบคลมพนททางน าตามล าแมน าเจาพระยาบรเวณ พนท กรงเทพฯ และ จ.สมทรปราการ โดยเนนบรเวณทมการจราจรทางน าหนาแนนใน ๓ พนท ระหวางสะพานสมเดจพระปนเกลา สะพานสมเดจพระเจาตากสนหนา บก.กยพ.กร. ถง พระปะแดง และหนาศาลากลาง จ.สมทรปราการ ถง อจปร.อร. รวมทงบรเวณใกลเคยงตามทจะสงการเปนครงคราวเมอเกดเหตการณ ซงการด าเนนการของศนยบรรเทาสาธารณภยน ท าหนาทใหการสนบสนน เมอไดรบการรองขอจากศนยบรรเทาสาธารณภยฝายพลเรอน และมการประกาศวาภยทเกดขนเปนภยพบต โดยภยพบตตามท ศนยบรรเทาสาธารณภยก าหนดไวประกอบดวยภยธรรมชาต ภยจากอบตเหตหรอภยจากการกระท าของมนษย ไดแก ภยแลง อทกภย วาตภย อคคภย โคลนถลม ไฟปา สารเคมและวตถอนตราย แผนดนไหว อาคารถลม ภยจากการคมนาคมและขนสง ภยจากอากาศหนาว ภยจากโรคระบาด (มนษย สตว พช)

Page 42: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๒ -

ผนวก ข-๓ ผงกำรจดและสำยกำรบงคบบญชำ ศบภ.ทร.

Page 43: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๓ -

ผนวก ข-๔ โครงสรำงกำรจดหนวย หนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร.

หมำยเหต ในปจจบน วศ.ทร. มขดความสามารถในดานก าลงพล และอปกรณปองกนไมเพยงพอในการปฏบตภารกจในการชวยเหลอผประสบภย หากมผประสบภยจ านวนมาก ควรก าหนดหนวยทจะด าเนนการชวยเหลอผประสบภย และจดหาอปกรณปองกนใหกบ จนท.ชวยเหลอ ใหเพยงพอ โดย วศ.ทร. สามารถสนบสนนการฝกการใชอปกรณปองกนใหกบ จนท. ดงกลาวได

ทร.

ชดท ำลำยลำงพษ

ชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย วศ.ทร. บภ.นชค.

ชดพสจนทรำบ

ตอนพสจนทราบ

ศบภ.ทร.

สวนปฏบตการปก.ทร.

ศบภ.กระทรวงมหาดไทย/ ทองถน

สวนสนบสนน

วศ.ทร.

หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร.

ตอนก าหนดขอบเขตอนตราย

หนวย สน.อน (พร., ชย., สพ.ทร.ขส.ทร.)

ตอนชวยเหลอผประสบภย

ตอนท าลายลางพษ ผประสบภย

ตอนระงบเหต/กกกน การแพรกระจาย

ตอนท าลายลางพษ จนท.ชดพสจนทราบ

ศบภ.เขตตางๆสวนปฏบตการ

ปก.ทร.

ศบภ.กระทรวงกลาโหม

Page 44: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๔ -

ผนวก ค กำรจดหนวยของ วศ.ทร. ในกำรสนบสนนกำรบรรเทำสำธำรณภย ของ ทร.

กำรจดหนวย หนำทและควำมรบผดชอบ

๑. หนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. ๑.๑ วางแผน อ านวยการ ประสานงาน และก ากบดแลการปฏบตของชดปฏบตการ ฯ ๑.๒ ตดตามสถานการณ และเหตการณตาง ๆ ทเกดขนอยางตอเนอง รวมทงใหค าแนะน า เกยวกบการปฏบตการสงครามนวเคลยร ชวะ เคม การปฏบตการตอตานการกอการราย การปฏบตการบรรเทา สาธารณภย จากสารเคม และวตถอนตราย แกชดปฏบตการ ฯ เมอออกไปปฏบตภารกจทไดรบมอบหมาย ๑.๓ สนบสนนชดปฏบตการ ฯ และยทโธปกรณใหกบการฝกประจ าป ตามท ทร. อนมต และการฝกเพมเตม ตามท วศ.ทร. สงการ ๑.๔ ท าหนาทประสานงานกบ ศปก.ทร. ในการสนบสนนชดปฏบตการ ฯ และยทโธปกรณเพอปฏบตการ เมอ ทร. สงการ กบท าหนาทประสานงานกบ ศบภ.ทร. หรอ ศบภ.ทร. เขต ในการสนบสนนชดปฏบตการ ฯ และยทโธปกรณเพอปฏบตการ เมอ ศบภ.ทร. สงการ หรอ ศบภ. ทร. เขต รองขอ ๒. ชดปฏบตกำร นชค.วศ.ทร. ๒.๑ จดเตรยมก าลงพลยทโธปกรณ และเครองมอทใชในการปฏบตการทางดาน นชค. ๒.๒ ท าการฝกปฏบตการทางดาน นชค. ทงในหนวยและนอกหนวย เพอใหมความพรอม และสามารถปฏบตไดทนท เมอเกดเหตการณฉกเฉน และ/หรอ ตามท ทร. สงการ ๓. ชดปฏบตกำรวทยำศำสตร วศ.ทร. ๓.๑ จดเตรยมก าลงพลยทโธปกรณ และเครองมอทใชในการปฏบตการตอตานการกอการราย ๓.๒ ท าการฝกปฏบตการตอตานการกอการราย ทงในหนวย และนอกหนวย เพอใหมความพรอม และสามารถปฏบตไดทนท เมอเกดเหตการณฉกเฉน และ/หรอ ตามท ทร. สงการ ๓.๓ ชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย วศ.ทร. ๓.๓.๑ จดเตรยมก าลงพลยทโธปกรณ และเครองมอทใชในการปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจาก สารเคม และวตถอนตราย ๓.๓.๒ ท าการฝกปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคม และวตถอนตราย ทงในหนวย และนอกหนวย เพอใหมความพรอม และสามารถปฏบตไดทนท เมอเกดเหตการณฉกเฉน และ/หรอ ตามท ศบภ.ทร. สงการ หรอ ศบภ.ทร. เขต รองขอรบการสนบสนน กำรบรรจก ำลงพล หนำทและควำมรบผดชอบ ในต าแหนงตาง ๆ มดงน กองบงคบกำรหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร.

๑. จก.วศ.ทร. เปน ผบ.หนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทอ านวยการ ก ากบการและบงคบบญชาหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ใหปฏบตหนาท

สนบสนนและชวยเหลอประชาชน เมอไดรบการสงการ จาก วศ.ทร. ๒. รอง จก.วศ.ทร. (๑) เปน รอง ผบ.หนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. คนท ๑ มหนาทชวยเหลอ ผบ.หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ในดานการวางแผน ในดานการก าลงพล

การสงก าลงบ ารง การงบประมาณ การกจการพลเรอน และงานการประชาสมพนธของหนวยปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ของ วศ.ทร.

Page 45: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๕ -

๓. รองจก.วศ.ทร. (๒) เปน รอง ผบ.หนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร .คนท ๒ มหนาทชวยเหลอ ผบ.หนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. การขาวทางดานวชาการ และเทคนค

การปฏบตการของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. ๔. หน.นฝอ.วศ.ทร. เปนหวหนำฝำยอ ำนวยกำรหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทควบคมการด าเนนงานในฝายอ านวยการของหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ในดานการ

ก าลงพล การขาว การยทธการ การสงก าลงบ ารง และงานธรการทงปวงในหนวยปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ของ วศ.ทร.

๕. ผอ.กวก.วศ.ทร. และ ผอ.กวทส.วศ.ทร. เปนรองหวหนำฝำยอ ำนวยกำรหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทชวยเหลอหวหนาฝายอ านวยการหนวยปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ของ วศ .ทร. ในการควบคมการด าเนนงานของเจาหนาทฝายอ านวยการหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. และตามทหวหนาฝายฯ จะมอบหมาย

๖. หก.กผบ.วศ.ทร. ผชวยหวหนำฝำยอ ำนวยกำรหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทชวยเหลอหวหนาฝายอ านวยการหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ก ากบดแลการด าเนน งานของเจาหนาทฝายอ านวยการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. ดานสงก าลงบ ารงงานธรการ งานกจการพลเรอน และการประชาสมพนธ

๗. หน.ก ำลงพล ฯ เปน นำยทหำรก ำลงพลหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทเกยวกบการจดท าค าสง การบรรจอตราก าลงพล การบรหารก าลงพล สทธก าลงพล

ของก าลงพลในหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. เมอตองออกไปปฏบตหนาท ตามท ศบภ.ทร. สงการ ๘. หน.โครงกำรและงบประมำณ ฯ และนำยทหำรควบคมขอมลฯ เปน นำยทหำรยทธกำรและกำรขำวหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทเกยวกบการวางแผนงาน จดท าแผนงานการปฏบต จดท าตารางการฝกอบรมก าลงพลของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร.ใหมความช านาญและเชยวชาญ และสามารถปฏบตไดทนทเมอไดรบการสงการจาก ศปท.ทร. และการหาขาว การขาวกรอง ตดตามขาวอากาศและขาวทางอตนยมวทยา ณ.พนททเกดเหต ทจะมประโยชนตอการด าเนนการวางแผนการปฏบตของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร.

๙. หน.สงก ำลงบ ำรงฯ เปน นำยทหำรสงก ำลงบ ำรงหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทเกยวกบการเสนอความตองการงบประมาณ ส าหรบการจดหาและซอมบ ารง เครองมอ/

อปกรณทจะใชในการปฏบตของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ของ วศ.ทร. พรอมท าหน าทในการวางแผนการสงก าลงบ ารงสายวศ. ใหกบชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยเมอตองไปปฏบตหนาทในพนททเกดเหต รวมทงประสานการปฏบตกบหนวยงานอน ๆ ทเกยวของกบงานการสงก าลงบ ารงทงปวง ของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. ๑๐.ประจ ำแผนก นชค. (วศ.ป.) เปนผชวยนำยทหำรยทธกำร และกำรขำวหนวยปฏบตกำร เฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทชวยเหลอนายทหารยทธการและการขาวหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร. ในการด าเนนการเกยวกบงานทางดานยทธการ และการขาวตามทนายทหารนายทหารยทธการและการขาว จะมอบหมาย

๑๑.นำยทหำรประชำสมพนธฯ เปน นำยทหำรกจกำรพลเรอนและประชำสมพนธ มหนาทเกยวกบการด าเนนการทางดานกจการพลเรอน และการประชาสมพนธการปฏบตงาน

Page 46: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๖ -

ของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ของ วศ.ทร. รวมทงการใหความรในเรองอนตรายทเกดขนจากสารเคมและวตถอนตราย แกประชาชนทไดรบภยพบต หรอ ประชาชนทอยใกลเคยงกบพนทภยพบตแตจะไดรบผลกระทบจากสารเคมและวตถอนตรายทเกดการแพรกระจาย

๑๑. หน.ธรกำรฯ เปนนำยทหำรธรกำรหนวยปฏบตกำรเฉพำะกจ วศ.ทร. มหนาทการด าเนนการเกยวกบงานธรการ งานสารบรรณ ของหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร.

การลงทะเบยนและการจดเกบเอกสาร

๔. ชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภยของ วศ.ทร. มหนาทเปนหนวยปฏบตในการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย เพอสนบสนนการปฏบตของ ศบภ.เขตตางๆของ ทร.เมอไดรบการสงการจาก ศบภ .ทร. พรอม ชวยเหลอประชาชนทไดรบภยพบต จากสารเคมและวตถอนตราย รวมทงการปฏบตในการชวยเหลอประชาชนทไดรบภยพบตตาง ๆ

๑. หวหนำชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย มหนาทควบคม การปฏบตของเจาหนาทในชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย การด าเนนการของ

ศนยปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ชดพสจนทราบ และชวยเหลอผประสบภย และชดท าลายลางพษ ๒. รองหวหนำชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย

มหนาทชวยเหลอหวหนาชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ในการควบคมการปฏบตของเจาหนาทในชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย วางแผนงานการปฏบตของชดพสจนทราบ ชวยเหลอผประสบภย และชด ท าลายลางพษ ๓. จำสงก ำลงบ ำรงชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย

มหนาทดแลเกยวกบการสงก าลงบ ารงใหกบชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยทงปวง เกยวกบเครอง มอ/อปกรณทใชในชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย

๔. ศนยปฏบตกำรชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย มหนาทในเรองการจดท าแผนพยากรณอนตรายตามลม การหาขาวพยากรณอากาศ ก าหนดพนท

เปอนพษ การก าหนดพนทส าหรบการช าระลางสารพษ หาขอมลเกยวกบสารเคมและวตถอนตราย เชน ประเภท ความอนตราย การจดการกรณรวไหล ระยะการอพยพ เปนตน ประมวลและประเมนผลอนตรายทเกดขนจากภยพบตจากสารเคมและวตถอนตราย รวมทงหาแนวทางการปฏบตในการปองกนอนตราย

๕. หวหนำศนยปฏบตกำรชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย มหนาทควบคมการปฏบตในศนยปฏบตการชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ใหไดขอมลตาง ๆ ทม

ความถกตอง แมนย า รวดเรว เพอชวยการตดสนใจวางแผนการปฏบตของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย รวมทงใหค าแนะน าและเปนทปรกษาทางดานวชาการแกหวหนาชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย

๖. รองหวหนำศนยปฏบตกำรชดปฏบตกำรบรรเทำสำธำรณภย มหนาทเปนผชวยเหลอหวหนาศนยปฏบตการชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย และท าหนาทเปน

นายทหารฝายเทคนคของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ในเรองการใชเครองมอ/อปกรณ การตรวจวเคราะหหาปรมาณของสารพษตาง ๆ ทมใชสารเคมพษทางทหาร พรอมทงท าหนาทประเมนผลจากผลการตรวจวเคราะห เพอก าหนดขอบเขตอนตรายทเกดขนจากภยพบต

๗. ตอนพสจนทรำบ มหนาทท าการตรวจและพสจนทราบชนดของ สารเคมพษทเกดเหต (ทงสารเคมพษทางทหาร และ

สารเคมพษทางอตสาหกรรม) สารกมมนตรงส ก าหนดขอบเขต พนทอนตรายและพนทปลอดภย ระงบเหตและ กกกนการแพรกระจาย และชวยเหลอผประสบภยตามทไดรบมอบหมาย

Page 47: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๗ -

๗.๑ หวหนาตอนพสจนทราบ มหนาทควบคมการปฏบตของเจาหนาทตาง ๆ ในตอนพสจนทราบ ใหปฏบตถกตอง ม

ความระมดระวงและปองกนอนตรายทอาจจะเกดขนตอเจาหนาท รวมทงการปฏบตของเจาหนาทตาง ๆ เปนไปตามแผนงานทไดก าหนดไว

๗.๒ รองหวหนาตอนพสจนทราบ มหนาทเปนผชวยเหลอหวหนาตอนพสจนทราบ ทไดรบอนตรายจากภยพบตและตามแตท

หวหนาตอนพสจนทราบและชวยเหลอผประสบภยจะมอบหมาย ๗.๓ เจาหนาทพสจนทราบ มหนาทตามทหวหนาชดพสจนทราบจะก าหนด พรอมทงตองมความรและความเขาใจในหนาท

ตางๆในชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย รวมทงวธการปฏบตตามหนาท ทไดรบมอบหมาย ๘. ชดท ำลำยลำงพษ มหนาท ท าการตงสถานท าลายลางพษใหกบเจาหนาทในตอนพสจนทราบและชวยเหลอผประสบภย

ทเปรอะเปอนสารพษ รวมทงการช าระลางสารเคมพษใหกบผบาดเจบทเกดจากการไดรบสารเคมพษจากอบตภย ทเกดขน

๘.๑ หวหนาตอนท าลายลางพษ มหนาทควบคมการปฏบตของเจาหนาทในตอนท าลายลางพษก าหนดพนท และการตงสถาน

ท าลายลางสารพษ ก าหนดวธการท าลายลางสารพษ ก าหนดขอบเขตพนทเปอนพษ รวมทงพนทเปอนพษทเหลอจากการช าระลางสารพษ พรอมการก าจดพนทเกดจากการช าระลางสารพษ ควบคมการเขาสถานช าระลางสารพษของผเปรอะเปอนสารพษ

๘.๒ รองหวหนาตอนท าลายลางพษ มหนาทเปนผชวยเหลอหวหนาตอนท าลายลางพษ และปฏบตงานตามทหวหนาชดท าลายลาง

พษจะมอบหมาย ๘.๓ เจาหนาทท าลายลางพษ มหนาทตามทหวหนาชดท าลายลางพษจะก าหนดพรอมทงตองมความรและความเขาใจใน

หนาทรวมทงวธการปฏบตตามหนาทนน ๆ ความช านาญในการใชเครองมอ/อปกรณในสถานท าลายลางพษ

Page 48: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๘ -

ผนวก ง เครองมอ/ อปกรณ ยทโธปกรณและยำนพำหนะ

ในการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย รวมทงการเขาชวยเหลอประชาชนทไดรบ ภยพบตตางๆ และศนยบรรเทาสาธารณภย กองทพเรอ ไดสงการให วศ.ทร. สงชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย วศ.ทร. เขาไปสนบสนนและชวยเหลอประชาชนทไดรบภยพบตตางๆ นน การทชดบรรเทาสาธารณภย วศ.ทร. จะสามารถปฏบตไดอยางมประสทธภาพได เครองมอ / อปกรณ และยทโธปกรณของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจะตองมความพรอมและมจ านวนเพยงพอตอการปฏบตการตางๆ โดยเครองมอ / อปกรณ และยทโธปกรณทมความจ าเปน และเพยงพอตอชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ของ วศ.ทร. ๑ ชดปฏบตการ มดงน

ล ำดบ รำยกำร หนวยนบ จ ำนวน หมำยเหต ๑. สำย วศ.ทร.

๑.๑ เครองมอและอปกรณส าหรบชดพสจนทราบ และชวยเหลอประชาชน

- ชดปองกนสารพษแบบอากาศผานไมไดระดบ A - ชดปองกนไอระเหยสารเคม - ถงอากาศของเครองชวยการหายใจประกอบกบ

ชดปองกนสารพษ ระดบ A - เครองอดอากาศแบบเคลอนทชนดมอเตอรขบดวยน ามน - หนากากปองกนไอระเหยสารเคมชนดเตมหนา - ไสกรองสารพษทใชกบหนากากปองกนไอระเหยสารเคมชนด

ปองกนไอระเหยกรด - ไสกรองสารพษทใชกบหนากากปองกนไอระเหยสารเคมชนด

ปองกนไอระเหยดาง - ไสกรองสารพษทใชกบหนากากปองกนไอระเหย

สารละลายอนทรย(Organic Solvent) - ไสกรองสารพษทใชกบหนากากปองกนไอระเหยสารเคม

ประเภทแกสพษตางๆ เชน คลอรน(Cl2) แอมโมเนย(NH3), คารบอนมอนอคไซด(CO), คารบอนไดออกไซด(CO2), ซลเฟอรไดออกไซด(SO2), ไฮโดรเจนซลไฟด(H2S), ไนโตรเจนไดออกไซด(NO2) และแกสพษอนๆ ทเกดในโรงงานอตสาหกรรม

- ปายเตอนภยพนทเปอนพษเคม - เทปหรอเชอกก าหนดขอบเขต(ZONE) - ปายบอกขอบเขต(Hot Zone, Warm Zone, Cold Zone)

ชด ชด ถง

เครอง หนา ชด

ชด

ชด

ชด

ปาย เมตร ปาย

๘ ๑๔ ๘

๑ ๒๐ ๒๐

๒๐

๒๐

๒๐

๑๐ ๑๐๐ ๑๘

ส ารอง ๖ หนา อยางละ ๒๐ชด ตอสารเคมพษแตละชนด

อยางละ ๖ปาย

Page 49: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๔๙ -

ล ำดบ รำยกำร หนวยนบ จ ำนวน หมำยเหต - เครองตรวจสารเคมพษอตโนมต(CAM)

- เครองตรวจสอบไอระเหยกรด - เครองตรวจสอบไอระเหยดาง - เครองตรวจสอบไอระเหยสารละลายอนทรย (Organic Solvent) - เครองตรวจสอบไอระเหยแกสพษตางๆ((Cl2, NH3, CO, CO2,

SO2, H2S, NO2, และอนๆ) - เครองตรวจสอบแกสระเบดและปรมาณ O2 - ชดเกบตวอยางสารเคม – ชวะ - ชดตรวจสารเคม – ในน า(ภาคสนาม) - ชดตรวจสอบคณสมบตของน า (วดคา PH, การน าไฟฟา,

ความเคม, หาคา DO, อณหภม) - ปากกา/ดนสอ และสมดบนทก - ชดเกบตวอยางน า - อปกรณดดซบสารเคม(ชนดแผน) - อปกรณดดซบสารเคม(ชนดมวน) - ชดปองกน กรด – ดาง(ครบชด) - ชดปองกนฝนละอองและเชอโรค(Clean Suit) - หนากากปองกนฝนละอองและเชอโรค - ชดปองกนสารละลาย(Organic Solvent)

๑.๒ เครองมอและอปกรณส าหรบชดท าลายลางและช าระ ลางสารพษ

- ชดปองกนสรพษอากาศผานไดระดบ C - หนากากปองกนสรเคม – ชวะ - ไสกรองปองกนสารเคม – ชวะ - ชดปองกนไอระเหยกรด – ดาง - ไสกรองปองกนไอระเหยกรด – ดาง - ชดปองกนไอระเหยสารละลายอนทรย(Organic Solvent)

เครอง เครอง เครอง เครอง

เครอง

เครอง ชด

เครอง เครอง

ชด

เครอง แผน มวน ชด ชด หนา

ชด

ชด หนา ชด

ชด ชด ชด

๓ ๒ ๒ ๒

๒ ๒ ๑ ๑

๑ ๑๐ ๕๐ ๒ ๘

๒๐ ๔๐

๑๐ ๑๐ ๒๐

๑๐ ๒๐ ๑๐

-หรอแบงตามชนดของแกสพษ

-ส ารอง ๖ ชด ๒ หนาตอเจาหนาท ๑ นาย ทเหลอส ารอง -ไสกรอง ๒ ชด ตอชดปองกน ๑ ชด ไสกรอง ๒ ชด ตอชดปองกน ๑ ชด

Page 50: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๕๐ -

ล ำดบ รำยกำร หนวยนบ จ ำนวน หมำยเหต - ไสกรองปองกนไอระเหยสารละลายอนทรย (Organic

Solvent) - ชดปองกนฝนละอองและเชอโรค - หนากากปองกนฝนละอองและเชอโรค - ไสกรองสารพษชนดปองกนไอระเหยแกสพษตางๆ คลอรน

(Cl2), แอมโมเนย(NH3), คารบอนมอนอคไซด(CO), คารบอนได ออกไซด(CO2), ซลเฟอรไดออกไซด(SO2), ไฮโดรเจนซลไฟด(H2S), ไนโตรเจนไดออกไซด(NO2) และอนๆ

- ปายเตอนภยพนทเปอนพษ - ปายสถานท าลายลางพษ/ ช าระลางสารพษ - เทปหรอเชอกก าหนดของเขต - กะบะผสมเปยกส าหรบช าระลางพษ - เครองมอตรวจวดทศทางความเรวลม - ถงน าทรงสงขนาด ๒๐ ลตร - ถงด า - สบน า/ น ายาสระผม - แปรงดามสน - จอบขดดน/ เสยม/ พลว - เครองท าลายลางพษ M๑๒ A๑ - เครองท าลายลางพษเคลอนท(MPDS) พรอมอปกรณ - เครองท าลายลางพษ ABC M๑๑ - เครองท าลายลางพษ DS – ๑๐ - เบาะยาท าลายลางพษบคคล M ๒๙๑ - เบาะยาท าลายลางพษยทโธปกรณ M ๒๙๕ - ฟองน า(ใหญ) - ผาใบขนาดใหญ - ผาเชดตว - มานงยาว - เครองปมน า(ใชน ามน) - เครองฉดน าท าลายลางพษความดนสง - น ายาฟอกขาว(ไฮเตอร) - โซเดยมไฮโปรคลอไรด(คลอรน ๖๕%) - ปนขาว - ถงพลาสตกขนาด ๑๐๐ ลตร (บรรจวสดทดดซบสารเคมแลว เพอรอการท าลาย)

ชด

ชด หนา

ชด

ปาย ปาย เมตร กะบะ เครอง

ใบ กก. ลตร ดาม อน

เครอง เครอง เครอง เครอง กลอง กลอง อน ผน ผน ตว

เครอง เครอง ลตร ถง ถง ใบ

๒๐

๑๐ ๒๐

๒๐

๑๐ ๕

๑๐๐ ๖ ๒ ๖

๑๐ ๕ ๔

๑๕ ๑ ๑ ๔ ๒ ๑ ๑

๑๐ ๔

๑๐ ๒ ๑ ๑

๑๐ ๑

๒๐ ๑๐

-ไสกรอง ๒ชด ตอชดปองกน ๑ ชด -หนากาก ๒ หนา ตอชดปองกน ๑ ชด -ไสกรอง ๒ ชด ตอชดปองกน ๑ ชด

๕๐ กก. -ถงละ ๒๐ กก.

Page 51: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๕๑ -

ล ำดบ รำยกำร หนวยนบ จ ำนวน หมำยเหต

๒.

๓.

- อปกรณดดซบสารเคม(ชนดแผน) - อปกรณดดซบสารเคม(ชนดมวน)

๑.๓ ศนยบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร.(ของชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย)

- โตะ(ส าหรบพลอต) - เกาอ - บอรด - ปากกา, ดนสอ - แผนทต าบลททเกดเหต - คมอสารเคมอนตราย - แผนพยากรณ

สายสอสาร(สส.ทร.) - วทยตดตอสอสารแบบมอถอ

สายขนสง (ขส.ทร.) ๓.๑ รถยนตบรรทกขนาดใหญ ๓.๒ รถยนตบรรทกขนาดกลาง ๓.๓ รถยนตบรรทกขนาดเลก

แผน มวน

ตว ตว

บอรด ดาม แผน เลม แผน

เครอง

คน คน คน

๕๐ ๒

๒ ๔ - ๕

๒ ๓ ๒ ๑ ๑

๑๒ - ๒๐

๑ ๓ ๒

เครองมอและอปกรณตามรายการขางตนน เปนเครองมอและอปกรณทจ าเปนทชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยจ าเปนตองใช ซงเปนเครองมอและอปกรณจ านวนต าสดทชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภย ๑ ชดปฏบตการตองม ส าหรบสารทใชช าระลางสารพษทก าหนดไวเปนเพยงเกณฑต าสดทคาดหมายวาสามารถช าระลางก าลงพลในชดปฏบตการทไดรบสารพษเปรอะเปอนตามเสอผาในขณะปฏบตหนาท (การพสจนทราบและชวยเหลอประชาชนทไดรบภยพบต,การช าระลางและท าลายลางสารพษ) และจ านวนผเจบปวยเลกนอยจ านวนไมมาก (ไมเกน ๒๐ คน) แตถามากกวาจ านวนนแลว สารเคมทมจะใชจ าเปนตองมมากกวาทก าหนดไว รวมทงวสดและอปกรณทใชส าหรบการดดซบสารเคมทเกดการหกหรอรวในจ านวนทระบกเปนเพยงสามารถปฏบตการดดซบสารไดจ านวนเลกนอยไมมาก แตถาการหกหรอรวไหลทมปรมาณสงๆ แลววสดและอปกรณทใชกตองมากกวาจ านวนทระบเอาไว

การเตรยมความพรอมของเครองมอ/ อปกรณและยทโธปกรณน และอตราจ านวนทก าหนดนเปนเพยงใช ๑ ชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยเทานน แตการก าหนดชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยของ วศ.ทร. ก าหนดไว ๒ ชดปฏบตการ จงจ าเปนตองหาเครอง/อปกรณ และยทโธปกรณ ใหมจ านวนเพยงพอ ตอ ๒ ชดปฏบตการดวย ซงหากจ าเปนตองใชชดปฏบตการบรรเทาสาธารณภยทง ๒ ชด จะไดมความพรอม ในการปฏบตทกกรณ เมอไดรบการสงการจาก ศบภ.ทร.

Page 52: แผนกนิวเคลียร์ ชีวะ เคมี กวก.วศ. ...บทท ๑. ท มำของป ญหำ ตามท วศ.ทร. ม ภารก

- ๕๒ -

เอกสำรอำงอง

แผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๓-๒๕๕๗

ค าสง ทร. (เฉพาะ) ลบท ๒๒/๒๕๔๘ ลง ๕ ต.ค.๔๘ เรอง การจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยกองทพเรอ

แผนการบรรเทาสาธารณภยจากสารเคมและวตถอนตราย จก.วศ.ทร.ท ๑/๒๕๕๐

ค าสง วศ.ทร.(ลบ) ท ๕/๒๕๕๕ ลง ๓๐ ม.ค.๕๕ เรองการจดตงเปนหนวยปฏบตการเฉพาะกจ วศ.ทร.

คมอการระงบอบตภยจากสารเคม ศนยเทคโนโลยความปลอดภย กรมโรงงานอตสาหกรรม

คมอการระงบอบตภยเบองตนจากวตถอนตราย ศนยปฏบตการฉกเฉนสารเคม กรมควบคมมลพษ