1

นโยบายสาธารณะเพอการใชประโยชนหาดทรายอยางยงยน The Public Policies for Sustainable Sandy Beach Utilization

รายงานฉบบสมบรณ

(เลม 3: การยอมรบของประชาชน)

นสธ.2555-2-007ข เมษายน 2557

โดย

แบงค งามอรณโชต

คณะนกวจยจาก

คณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร

คณะนตศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

คณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา (ธนบร)

สนบสนนโดย

แผนงานสรางเสรมการเรยนรกบสถาบนอดมศกษาไทย เพอการพฒนานโยบายสาธารณะทด (นสธ.) โดยการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

2

รายงานผลการวจย โครงการนโยบายสาธารณะเพอการใชประโยชนหาดทรายอยางยงยน

The Public Policies for Sustainable Sandy Beach Utilization

ผสนบสนน: แผนงานสรางเสรมการเรยนรกบสถาบนอดมศกษาไทย เพอการพฒนานโยบายสาธารณะทด (นสธ.) โดยการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

ทปรกษา: ดร.ศกดชย ครพฒน และ รศ.ดร.สมบรณ พรพเนตพงศ มหาวทยาลยสงขลานครนทร นกวจย: ผชวยศาสตราจารยกลยาณ พรพเนตพงศ คณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร (หวหนาโครงการ) (Email: kunlayanee.p@psu.ac.th) อาจารยจรยภทร บญมา คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ดร.โสภณ จระเกยรตกล คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร อาจารยธรวฒน ขวญใจ คณะนตศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร อาจารยแบงค งามอรณโชต คณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลา (ธนบร) นายวนชย แซโล นางสาววชชนนท วงศศรโรจน นางสาวชนนรตน ชดไธสง นางสาวพนดา ศรไชย (ผชวยวจย)

3

บทท 5

การยอมรบของประชาชนตอนโยบายสาธารณะ: กรณศกษา นโยบายการแกปญหากดเซาะชายหาดในประเทศไทย

บทน า

เมอแรกเรมนนผวจ ยไดร บโจทยวจ ยมาวา ใหด าเนนการวดระดบความการยอมรบของประชาชนตอการท านโยบายสาธารณะ ทเกยวกบการแกปญหาการกดเซาะชายหาดในประเทศไทย, หากมองจากมมของเศรษฐศาสตรกระแสหลก งานศกษาชนนมปมปญหาหลกอยทเทคนควธการวดคา (Evaluation) ทวา เมอไดตงตนศกษาอยางจรงจงแลว ผวจยพบวาปญหาแกนกลางของงานวจยชนนมใชเรองของการ “วดคา” แตอยางไร หากเปนปญหาทจะตองขบคดอยางรอบคอบในสองสวนดวยกนไดแกประการแรก เงอนไขทจะกอใหเกดสงทเรยกวา “นโยบายสาธารณะ” ขนคออะไร เพราะหากไมสามารถทจะท าความเขาใจถงเงอนไขดงกลาวไดเสยแลว การจะวดระดบการยอมรบตอนโยบายสาธารณะยอมเกดขนไมได ประการทสอง เมอทราบถงเงอนไขทจ าเปนในการสรางนโยบายสาธารณะ หรอ การสรางความเปนสาธารณะใหแกนโยบายแลว ในทางปฏบตจะสรางเงอนไขเหลานนใหเกดขนจรงไดอยางไรเพอทจะวดถงระดบการยอมรบตอนโยบายดงกลาว หากสามารถด าเนนการในสองสวนนไดอยางครบถวนแลว การวดระดบการยอมรบตอนโยบายสาธารณะยอมเปนสงทเกดขนไดไมยาก

การศกษาในงานวจยชนนไดแบงออกเปนสองสวนหลก ไดแก สวนทหนงเปนขนตอนของการ “พฒนามโนทศน” เพอทจะน าไปใชศกษานโยบายสาธารณะ โดยจะแบงออกเปนสามบทยอย ไดแก 5.1) อธบายถงความเชอมโยงระหวางนโยบายสาธารณะ (Public policy) และ การยอมรบนโยบายดงกลาว (Agreement) ผานแนวคดมโนทศนของเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ (Public choice) 5.2) จะกลาวถงขอจ ากดหรอความไมเพยงพอของเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะแบบเสรนยมทด าเนนการอยในปจจบน และ 5.3) ไดแกขอเสนอทางยทศาสตรเพอการปรบปรงเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ (ในเชง normative)โดยจะเนนไปทเรองการสรางความด ารตรตรองใหแกทฤษฎ ส าหรบใน สวนทสองจะการน ามโนทศนทไดรบการพฒนาขนมานน ไปใชเพอการวเคราะหกรณศกษาโดยจะแบงออกเปนสามบทไดแก 5.4) เปนการกลาวถงภาพรวมของสภาพปญหาการกดเซาะชายหาดในปจจบน 5.5) จะวเคราะหในเชงเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะตอนโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาดในปจจบน และสดทายไดแก 5.6) จะน าเอามโนทศนเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะแบบด ารตรตรองมาใชเพอส ารวจ การยอมรบนโยบายแกปญหาการกดเซาะชายหาดในพนทศกษา

4

สวนทหนง: การพฒนามโนทศน

5.1 นโยบายสาธารณะและ การยอมรบ ในมมมองเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ

5.1.1 ความหมายของนโยบายสาธารณะในงานชนน

ขอบเขตความหมายของนโยบายสาธารณะในงานชนน หมายถง นโยบายทไดรบการพจารณารวมกนในปรมณฑลสาธารณะ (Public sphere) เมอกลาวเชนนกหมายความวา นโยบายสาธารณะเปนเรองของกระบวนการมากกวา “เจตนา” เพราะหากเนนไปทเจตนาในการก าหนดนโยบาย กนาจะกลาววาเปนนโยบาย“เพอ”สาธารณะ และการก าหนดนยามเชนนนกจะกอใหเกดปญหาของการศกษาเชงประจกษนยม (Empiricism) เนองจากเจตนาเปนสงทส ารวจอยางแนชดไมได และงายทจะเขาใจเจตนาคลาดเคลอนไปอนเกดจากเลหกลทางภาษา เพราะแมกระทงคนทเหนแกตวทสดกยงสามารถทจะแสดงถอยแถลงตอสาธารณะไดวาสงซงตนน าเสนอนนเปนนโยบายเพอสาธารณะ

อยางไรกตาม ปรมณฑลสาธารณะมความหมายเชนไร? พนทแบบใดแนจงกลาวไดวาเปนปรมณฑลสาธารณะ? หากมไดตอบค าถามนอยางชดเจน กจะท าใหนยามขางตนคลมเครออกเชนเดยวกน นกวชาการทอภปรายในเรองนเอาไวอยางนาสนใจไดแก เจอเกน ฮาเบอมาส ( Jürgen Habermas)

ฮาเบอมาสไดชวา ปรมณฑลสาธารณะ (Public sphere) หมายถง พนทซงคนไดน าตนเองออกมาสการสนทนารวมกนโดยใชสงทเรยกวา Reason/Rationality1 ซงค าๆ นสามารถยอนกลบไปไดถงค าวา วา Logos โดยมารตนไฮเดกเกอร (Martin Heidegger) อธบายวาหมายถง การพดหรอการแสดงใหเหนซงมนยของความรและการวเคราะห (ธเนศ วงศยานนาวา , 2556) อนเปนนยามทเนนความส าคญของพลงการสอสาร ปรมณฑลสาธารณะจงเปนพนทของการสอสารดวยพลงของเหตผลในพนทสาธารณะขอเสนอนสอดคลองกบ จอหน ดวอ (John Dewey) ซงกลาววา หากปราศจากการสอสาร ปรมณฑลสาธารณะกจะไมสามารถสรางตวอนเองขนมาไดเลย (Mendonca 2007) แตการสอสารทวานนกไมไดจ ากดอยเพยงการพดเทานน การขยายตวของนายทนกระฎมพ (Bourgeoisie) โดยเฉพาะทนสงพมพไดสงผลใหปรมณฑลสาธารณะหรอพนทของการน าเหตผลมาประชนแลกเปลยนกนขยายตวมากขน และเปนไปไดในระดบทมากไปกวาการถกแถลงดวยเสยงเปนศนยกลาง (Vocal centrism)

แตจดนกเปนเรองทตองการความละเอยดรอบคอบในการท าความเขาใจ เพราะ ผลกระทบของปรมณฑลสาธารณะทการขยายตวนนไมไดเกดขนอยางเทาเทยมกนในทกชนชน การขยายตวของทนสงพมพ ตองการเงอนไขเบองตนทส าคญประการหนงในการเขารวมใชปรมณฑลสาธารณะนกคอ “การ

1หรอภาษาไทยมกแปลวา “เหตผล” แตธเนศ วงศยานนาวา มกจะอธบายวาความหมายของ Reason ดงกลาวมขอบเขตกวางขวางกวาค าวาเหตผลทใชในภาษาไทย อยางไรกตาม เนองจากไมใชสาระหลกของงานชนนจงขอขามไป

5

รตวบท/ภาษาเขยน” เมอเปนเชนนน ชนชนลางทการศกษานอย, โดยเฉพาะในระยะเปลยนผาน, จงไมไดรบประโยชนโดยตรงจากการขยายตวของทนสงพมพมากเทากบชนชนกลาง นอกจากน การขยายตวของทนสงพมพนนแมจะสงเสรมปรมณฑลสาธารณะแตขณะเดยวกนนนเอง มนกบนทอนปรมณฑลสาธารณะไปพรอมกนดวย เพราะ โครงสรางของระบบธรกจสอเองทตองพงเพงการลงทนและการโฆษณาเปนมลคามากขนเรอย ๆ สอกระแสหลกในทายทสดแลวกจะกลายเปนพนทซงถกครอบง าโดยนายทน/ระบบทนนยม (Herman and Chomsky 1988)

จากประเดนขางตนนกชวนใหฉกคดวา แนนอนทปรมณฑลสาธารณะนนขยายตวไปพรอมๆ กบทนสอสาร/สงพมพแตทวา มนไดสงเสรมการเขามามสวนรวมในพนทสาธารณะของชนชนลางจรงหรอ? หรออนทจรงแลวปรมณฑลสาธารณะนนโดยธรรมชาตของมนคอ “สนคาสมาชก (Club goods)” ส าหรบชนชนกลางและโดยเฉพาะนายทนในการทจะไดถกแถลงและมสวนรวมกบการก าหนดนโยบายสาธารณะเทานน และหากเปนเชนนน ชนชนลางกไมมทางเลอกอนทจะเขามามสวนรวมกบปรมณฑลสาธารณะ นอกจากจะผานการเคลอนไหวทางการเมองโดยตรง (Political movement) ซงมโอกาสทจะน ามาสการตอตานและความไมราบรนทางการเมอง

เพอหลกเลยงสภาพการณดงกลาว ระบอบประชาธปไตยแบบเวนระยะหาง ประชาธปไตยแบบเอาการเลอกตงหรอสอมวลชนเปนศนยกลางในการสอสารระหวางประชาชนกบรฐ ควรถกพลกเปลยนไปสประชาธปไตยอกรปแบบหนงซงฮาเบอมาสเรยกวา ประชาธปไตยอยางด ารตรตรอง (Deliberative Democracy) โดยจะไดกลาวถงอกครงในภายหลงทวา ในขนตนนมวตถประสงคจะสรปวา นโยบายสาธารณะหมายถงนโยบายทตองมกระบวนการด ารตรตรองถกแถลงรวมกนในปรมณฑลสาธารณะ และยงการถกแถลงดวยเหตดวยผลในสาธารณะมากเทาใด “ความเปนสาธารณะ (Degree of public-ness)” ของนโยบายดงกลาวกมากขนเทานน

5.1.2 ความสมพนธระหวางนโยบายสาธารณะและความตกลงยนยอม ในมมมองเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ

เศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ (Public Choice) เปนเศรษฐศาสตรสาขาหนงทถกพฒนาขนมาโดย Gordon Tullockและ James Buchanan โดยหลกหมายทนบหนงใหแกเศรษฐศาสตรสาขานไดแก หนงสอชอ The Calculus of Consent(1962) ซงทงสองทานไดเขยนรวมกน หนงสอเลมนและผลการศกษาอนๆ ทตอเนองมาของเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ จะมงเนนความส าคญไปสการศกษา ‘กระบวนการทางการเมองตามระบอบประชาธปไตยส าหรบการก าหนดนโยบายสาธารณะ ’ โดยมหลกส าคญทเปนคณสมบตหลกของแนวทางศกษาในสาขานคอ

ประการแรก เศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะยงคงระเบยบวธการศกษาแบบเศรษฐศาสตร นโอคลาสสก (Neo-classical economics) เอาไวอยางเขมขน อาท ตวแทนมนษยในแบบจ าลองเปนมนษยทเปยมไปดวยเหตผลแบบ “Instrumental หรอ Mean-end rationality” กลาวคอ เปนเหตผลท

6

อางองถงการกระท าซงพยายามจะแสวงหาอรรถประโยชนสงสดภายใตขอจ ากด, นอกจากน การวเคราะหยงเปนกระบวนการทางพชคณตเปนส าคญ คณสมบตประการแรกนเองท าใหทลลอค และ บเคอนนใชค าวา “Calculus”ในชอหนงสอ

ประการทสอง นกเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะจะน าเอาระเบยบวธตามประการทหนง ไปใชเพอวเคราะหกระบวนการทางการเมองโดยเฉพาะการลงคะแนนเสยง (Voting) อนเปนทมาของค าวา “Consent” ในชอหนงสอเชนเดยวกน แตการเลอกตงเขามาเกยวพนถงการยอมรบ/ความตกลงยนยอม (Consent2) อยางไร? นรชต จรสทธรรม (2556) และธาน ชยวฒน (2553) ไดอธบายวา การน าเศรษฐศาสตรเขามาวเคราะหกระบวนการทางการเมอง (Political Economics) มความจ าเปนกเพราะ ปมปญหาบางประการไมสามารถทจะจดการไดโดยการไกตลาด หากตองแกไขโดยกระบวนการลงคะแนนเสยง เชน ปญหาทเกยวของไปถงเรองทางวฒนธรรม การใหคณคา หรอปมปญหาทางจรยศาสตร การลงคะแนนเสยงแบบประชาธปไตยจะชวยใหไดขอยตและความตกลงยนยอมทมความชอบธรรม

จากองคประกอบทงสองสวนนเอง เศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะจงพจารณากระบวนการทางการเมองในฐานะตลาด โดยเรยกวาตลาดการเมอง (Political Market) ในตลาดดงกลาว ปจเจกชนไดเขามามสวนรวมกนเพอก าหนดขอตกลงยนยอมระหวางกนหรอระหวางตนเองกบรฐ การมสวนรวมดงกลาวนนหากกลาวใหชดขนอกระดบหนงกคอ การทประชาชนจะไดน าเอาคะแนนเสยงทตนม (vote) ไปเพอแลกเปลยนกบนโยบาย (Policy) ทพรรคการเมองน าเสนอตอประชาชน โดยทงสองฝายตางคดอยางเปนเหตเปนผลตาม Instrumental rationality ของตนเอง เชน พรรคการเมองตองการทจะชนะการเลอกตง และ ผมสทธลงคะแนนเสยงตองการนโยบายทตนเองพงพอใจ (ด รงสรรค ธนะพรพนธ, 2547)

ประเดนทส าคญกคอ นโยบายทพรรคการเมองไดน ามาแลกเปลยนกบคะแนนเสยงในตลาดการเมองน เปนนโยบายสาธารณะหรอไม? ค าตอบกคอนาจะเปนเนองจาก นโยบายดงกลาวหากจะน ามาแลกเปลยนกบคะแนนเสยงไดนนกจะตองมการน าเสนอตอสาธารณะ (Public campaign) และในกระบวนการน าเสนอนน ผมสทธออกเสยงกเกดกระบวนการถกแถลงรวมกนถงขอดขอเสยของนโยบายดงกลาว สงผลใหนโยบายทถกผลกดนเขาสตลาดการเมอง ในชวงของการเลอกตงหรอการลงคะแนนเสยงเพอแสดงความตกลงยนยอมนนเปนนโยบายสาธารณะโดยปรยาย3กระบวนการทางการเมองจงเปนกระบวนการทผกโยงทง “การยอมรบ” และ “นโยบายสาธารณะ” เขาดวยกน4

2ซงในบางบรบทบเคนนจะใชค าวา การยอมรบ (Agreement), โดยการแยกแยะสองมนทศนนออกจากกนนน โดยสวนใหญแลวบเคนนจะใชค าวา consent ส าหรบของตกลงทางการเมองระดบรฐธรรมนญ (Constitutional politics) และใชค าวา Agreement ในขอตกลงระดบการเมองทวๆ ไป (Ordinary politics) ซงการเมองระดบรฐธรรมนญนนกหมายถง การเมองทพลเมองทงหมดจะตองมาพจารณาหากขอตกลงยอมรบรวมกน เพอก าหนดกฎกตกาหลกของรฐ (Constitution) อนเปนสถาบนสงสด (Meta-rule of game) ทก าหนดผกมดไปถงกฎกตกาอนๆ ทงหมด 3อยางไรกตาม ตองตระหนกอยางส าคญวา “ระดบ (Degree)” ของการเปนนโยบายสาธารณะนนอาจจะมากหรอนอยกได และอาจจะมความแตกตางอยมากเมอพจารณาถงนยามปรมณฑลสาธารณะในมมของ Habermas(1991)เพราะ การมองความเปนสาธารณะในรปแบบของฮาเบอมาสนนเนนไปทการใชภาษา (Linguistic turn) สอสารและตอบโตครนคดถงนโยบายดงกลาวรวมกนในสงคม ซง

7

5.2 ความไมเพยงพอของเศรษฐศาสตรทางเลอกสารธารณะแบบเสรนยม

การวเคราะหเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะในแบบเสรนยม (Liberal democratic public choice) ซงเนนกระบวนการตดสนใจของปจเจกบคคลแตละคนเพยงล าพง และรวบรวมการตดสนใจเหลานนเขามาผานกระบวนการตลาดการเมอง อาท การลงคะแนนเสยงเพอใหไดค าตอบของทางเลอกสาธารณะทสงคมจะเลอกปฏบตนนมความไมเพยงพอ (Insufficient) ในอยางนอยทสด 3ความหมายไดแก ประการแรก เปนขอเสนอทางการเมองทบนทอนทางเลอกซงสรางสรรคและมลกษณะเชงรบเกนไป และ ประการทสอง เปนขอเสนอทางการเมองทละเลยเสยงสวนนอย และสาม การเกดขนของนโยบายอ-สาธารณะโดยจะไดอธบายในรายละเอยดไปเปนล าดบ

5.2.1 ความไมเพยงพอประการแรก:ความไมสรางสรรคและตงรบของผท านโยบาย

เนองจากเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะไดใหความส าคญตอกระบวนการทางการเมอง ดงนน มโนทศนตางๆ ของสาขาทางเลอกสาธารณะจงพฒนาขนมาจากทฤษฎทเกยวของกบการลงคะแนนเสยง โดยเฉพาะทฤษฎการลงคะแนนเสยงมธยฐาน (Median voter) ทฤษฎนไดกลาววา ภายใตขอสมมตตงตนชดหนง5 พรรคการเมองทประสงคจะชนะการเลอกตงจะตองท านโยบายใหใกลเคยงความตองการของผลงคะแนนเสยงมธยฐานมากทสด6การวเคราะหดงกลาวทเขาใจงายและมชอเสยงไดแก แบบจ าลองทเรยกวา Downsian Model ซงพฒนาแนวคดตาม Anthony Downs แบบจ าลองดาวนเซยนนนมลกษณะดงตอไปนคอ

เปาหมายพรรคการเมอง A7: ( ) (1)

เปาหมายพรรคการเมอง B: [ ( )] (2)

แตกตางจากสาธารณะในมมมองแบบเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะทเพยงแคนโยบายดงกลาวรบทราบรวมกนในระดบสาธารณะ (public information) กถอวาไดระดบความเปนสาธารณะแลว เปนตน กลาวคอ ถงทสดแลวสองมนโนทศนความเปนสาธารณะของนโยบายระหวาง แนวคดเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะแบบเสรนยม และ แบบด ารตรตรอง (ฮาเบอมาส) นนพดกนคนละระดบ 4เพมใหเกดความเขาใจเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะมากยงขน สามารถอานเพมเตมไดจาก Powell (2005), Rowley (2008), Tollison (2008) และ Block and DiLorenzo (2001) เปนตน 5เชน นโยบายทก าลงจะพจารณาตองสามารถน ามาวางเรยงบนมตเดยวไดอยางเปนเสนตรง (เชน ภาษสามารถเรยงไดตงแตการเกบ 0% ไปจนกระทงถง 100%) และ สองรปแบบความพงพอใจของบคคลหรอกลมคนทก าลงสนใจตองไมมปญหาวฎจกรคอนดอเซต (Condorcet cycle) ซงทงสองกรณจะไมกลาวถงโดยละเอยดในทน 6สามารถอานวธการอธบายอยางงายเพมเตมไดจาก ภาคผนวก 7 คอโอกาสท A จะชนะการเลอกตง, (1- ) คอโอกาสท B จะชนะการเลอกตง, given ( )คอนโยบายทน าเสนอโดยพรรคการเมอง A และ B, คอประโยชนทจะไดรบจากการเปนรฐบาล, และทายสด ( )คออรรถประโยชนของผลงคะแนนเสยงมธยฐานทไดรบจากนโยบาย given ( ). ผอานสามารถคนควาการน าทฤษฎเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะเขามาวเคราะหการก าหนดนโยบายทางการเมองเพมเตมไดจาก Acemoglu และ Robinson (2005)

8

โอกาสจะชนะของ A: ( ) เมอ ( ) ( ) (3.1)

( ) เมอ ( ) ( ) (3.2)

( ) เมอ ( ) ( ) (3.3)

สมการท (1) และ (2) มความหมายวา พรรคการเมอง A และ B พยายามทจะก าหนดนโยบายแขงขนกนเพอทจะใหชนะการเลอกตงและไดรบประโยชนจากการเปนรฐบาล การด าเนนงานดงกลาวมลกษณะทเปน Instrumental rationality โดยทงสองพยายามทจะก าหนดกลยทธทจะท าใหคาโอกาสจะเปนรฐบาลสงทสดและมเสถยรภาพทสด ในขณะทสมการ

(3.1-3.3) บงบอกถงเงอนไขหรอขอจ ากดทพรรคการเมองทงสองพรรคตองเผชญ อนไดแกเงอนไขของทฤษฎ Median voter theorem นนเอง เงอนไขกลาววา โอกาสจะชนะการเลอกตงนนขนอยกบต าแหนงของนโยบายท A และ B น าเสนอ หากพรรคใดเสนอไดใกลเคยงกบผลงคะแนนเสยง มธยฐานมากกวากนพรรคดงกลาวกจะชนะการเลอกตง

ขอสรปของแบบจ าลองนคอ ดลยภาพและกลยทธเดนของของการก าหนดนโยบายนนอยทการท านโยบายตามผลงคะแนนเสยงมธยฐาน เพราะ หากไมท าเชนนน คแขงกจะก าหนดนโยบายเขาใกลผลงคะแนนเสยงมธยฐานมากกวาอกพรรคหนงเสมอ (เพอเพมโอกาสชนะการเลอกตง) และหากทงสองท านโยบายตรงกนทผลงคะแนนเสยงมธยฐานแลว ทงสองพรรคการเมองกจะไมมแรงจงใจท านโยบายเปลยนแปลงไปอกเลย (จนกวาผลงคะแนนเสยงมธยฐานจะเปลยนแปลง) เนองจาก พรรคใดกตามทท านโยบายออกหางจากความตองการของผลงคะแนนเสยงมธยฐานกอน พรรคดงกลาวจะแพการเลอกตง

การวเคราะหทกลาวมานเปนการวเคราะหอยางงายและมประโยชนในแงของการใหภาพของกรณฐาน (Baseline) ทจะใชอางองศกษาถงมมมองตอการท านโยบายทซบซอนมากขนไปเปนล าดบ แตการกลาวเชนนกหมายความวา การอาศยเพยงแนวคดเรองผลงคะแนนเสยงมธยฐานเปนตวก าหนดนโยบายนน ยงมความบกพรองหรอไมเพยงพอ

ทกลาววาไมเพยงพอกเพราะมมมองของแบบจ าลองดาวนเซยนนน ผท านโยบายกระท าการแบบ “ตงรบ (Passive)” อยางมากในการเลอกนโยบายมาน าเสนอประชาชน กลาวคอ ดเหมอนวาพรรคการเมองตางๆ จะเปนเพยงผรบจางผลตนโยบายตามความตองการของผลงคะแนนเสยงมธยฐานเทานน โดยไมไดมบทบาทในการน าเสนอนโยบายทพรรคการเมองเหนวา “ควรจะเปน (Normative policy)” การเมองเชนนถกเรยกโดยบเคอนนวา การเมองแบบปราศจากความโรแมนตก (Buchanan, 2003) กลาวคอ มนเปนการคดเชงกลยทธแบบมเหตมผลในทางเศรษฐศาสตร ซงตรงกนขามกบพฤตกรรมแบบ “โรแมนตกหรอการใชอารมณแบบ Homo-sentimentalis” อนเปนเรองทนกเศรษฐศาสตรมองวาไรเหตผล

9

การตดอยในกระบวนทศนเชนนสงผลใหพรรคการเมองไมสามารถจะคดหรอชน าสงคมได และ ไมสามารถสรางการเปลยนแปลงทกาวล าไปจากความเขาใจทางสงคมในขณะนน ดงนนนโยบายเชน การขยายสทธของเพศทสาม, การใชนโยบายทางเศรษฐกจการเมองแบบใหม เรองเหลานจงเกดขนไดยากนอกจากน การทโครงสรางประชากรมการเปลยนแปลงยงอาจจะไปบนทอน แรงจงใจของรฐในการเลอกลงทนเพอสงคมในอนาคตไดอกดวย ตวอยางชดเจนเปนรปธรรมทสามารถอางถงไดนนกเชน งานศกษาของ Porterba(1997) พบวา การลงทนในการศกษาของเดกเลก (ลงทนกบมนษยในอนาคต) จะลดลงเมอรฐในสหรฐอเมรกามลกษณะเปนสงคมสงอายมากขน นยวา งบประมาณเพอการศกษาถกโยกยายไปใหควาส าคญกบเรองระบบสวสดการสขภาพซงเปนทตองการของผลงคะแนนเสยงสงวยแทน

5.2.2 ความไมเพยงพอประการทสอง: การละเลยคณคาของกระบวนการทางสงคม (ดานอนๆ นอกจากการเลอกตง)

รากฐานการแกไขปญหาความไมลงรอยกนของทางเลอกสงคม (Public choice’s conflict) นนถกพจารณาวาสามารถจะจดการลงไดดวยการลงคะแนนเสยงและน าผลลพธดงกลาวไปใชตดสนใหความชอบธรรมตอตวเลอกทางสงคมทไดรบความพงพอใจสงทสด อยางไรกตามแต นบตงแตบเคอนนเองจนกระทงถงนกเศรษฐศาสตรผมชอเสยงอยาง Deirdre McKloskeyลวนกลาวเชนเดยวกนวา การเขามามสวนรวมในการด ารตรตรองกนในสงคมนนสงผลใหการตดสนใจไมเหมอนกบการตดสนใจโดยล าพงแบบปจเจกบคคล เพราะมนถกท าใหแยกขาดจากบทบาทของวฒนธรรม และ ชดคณคาตางๆทด ารงอยในสงคม (Klamer, 2003)

ดงนน การก าหนดใหสถาบน (Rule of game) ของกระบวนการแสวงหาขอยตในการก าหนดนโยบายสาธารณะผานกระบวรการทางการเมองแบบเลอกตงนน จงไมเพยงพอในแงทวา มนไปตดตอนโอกาสหรอความเปนไปไดทจะผนวกรวมคณคาทางสงคมบางอยางเขามาในการตดสนในการตดสนใจดวย, มากไปกวานน หากกลาวในแบบฮาเบอมาส วธการแบบเสรนยมประชาธปไตยซงเนนไปทการตดสนใจทางการเมองจากพนทสวนตวนนไดไปตดตอนโอกาสทจะเกดแรงขบเคลอนไปสขอเสนอทดข น (Force to better argument) อนเปนสงทจะไดจากการเขามารวมถกเถยงในพนทสาธารณะ (Ryfe, 2005)

ปญหาของการเลอกตงอกประการหนง ซงจดอยในกลมปญหาเดยวกนกบประเดนของแมคคลอสก และ ฮาเบอมาส กลาวไวไดแก การเลอกตงหรอลงคะแนนเสยงนนเปนระบบการระดมความเหนทคอนขางปด (Closed system) กลาวคอ ค าถามทจะระดมขอยตนนไมใชเรองของค าถามปลายเปด แตมนมความจ ากดตวอยกบค าถามทคอนขางมรายละเอยดแนนอนแลวระดบหนง ยกตวอยางเชน ถามวาจะสรางหรอไมสรางโรงงานนวเคลยร ค าถามจงไมใชเรองของการระดมใหเกดความเหนตอรปแบบทเหมาะสมของโรงงานแปรรปแตอยางไร หากเปนเรองของการตดสนใจไดเพยงวา “สราง” หรอ “ไมสราง” เทานน

10

ภายใตกระบวนการตดสนทางเลอกสาธารณะเชนนไดสงผลให รฐมบทบาทอยางมากทจะก าหนดไดตามอ าเภอใจวา จะใหเกดนโยบายใด โดยการก าหนดเสยงสวนนอยเขาไปในนโยบายดงกลาวแลวตงแตตน สรปเชนนกอาจจะยงเหนภาพไดไมชดเจนจงขอขยายความเพมเตมโดยการยกตวอยาง อาท หากรฐน าเสนอการสรางโรงงานนวเคลยรโดยไมก าหนดวาจะสรางทใด การระดมความตกลงยนยอมหรอใหการสนบสนนกอาจจะประสบปญหายงยากเพราะคนทกคนสามารถทจะตกเปนผไดรบผลกระทบจากโรงงานนวเคลยรไดมาพอๆ กนจงเกดการตอตาน แตถาหากรฐบาลก าหนดเปาหมายหรอขอบเขตของพนทแนนอนขนมาอยางเฉพาะเจาะจงเพยง 2-3 แหงเทานน ในกรณหลงนจะมคนทไดรบประโยชนและโทษจากนโยบายสาธารณะดงกลาวชดเจนขน และยงเปนการท าใหผทเสยประโยชนจ ากดวงมขนาดเลกลง

เสยงสวนนอยในกรณทรฐบาลด าเนนกลยทธดงทวามาน เพอก าหนดนโยบายสาธารณะจงเปนเสยงทจะอยางไรเสย กมโอกาสแพสงภายใตกตกาของการก าหนดนโยบายสาธารณะแบบเสรนยม นอกจากนมนยงสะทอนถงนยยะแบบเดยวกบทวพากษเอาไวตงแตตนวา การคดอยางปจเจกนนไดละเลยหลายสงหลายอยางไป ซงในกรณนกคอ มนไดละเลยทจะมองเหนหรอเขาอกขาใจตอความทกขรอนทเกดกบกลมคนทโรงไฟฟานวเคลยรจะมาตงอยขางบานไป และทมากกวานน คอมนไดละเลยทจะเหนถงบทบาทของรฐในการ “ก าหนดสรางเสยงสวนใหญและสวนนอย” ขนมาโดยรฐเอง ซงโดยนยแลวกคอ การก าหนดผลลพธของทางเลอกสงคมตงแตตน (ผานการตงค าถามชน าใหเหนวาคนสวนใหญไดประโยชน) นนเอง

5.2.3 การเมองทซบซอนมากขน (Sophisticated public choice)กบนโยบายอ-สาธารณะ การศกษาความสมพนธในการก าหนดทางเลอกสาธารณะหรอนโยบายสาธารณะนน แททจรงแลวไมไดเปนความสมพนธทเกดขนล าพงเฉพาะระหวางพรรคการเมอง/รฐบาล และ ผมสทธออกเสยงเทานน หากแตมนยงสมพนธกบกลมผลประโยชนอนๆ ทางเศรษฐกจอกดวย ทฤษฎหนงในบรรดาหลายๆ ทฤษฎทสามารถอธบายถงความสมพนธระหวาง พรรคการเมองหรอนกการเมอง กบ กลมทนไดกคอทฤษฎการแสวงหาคาเชาทางเศรษฐกจ (Rent-seeking theory) เพอความเขาใจถงความสมพนธดงกลาว ในเบองตนจะอธบายถงแนวคดคราวๆ ของคาเชาทางเศรษฐกจ หลงจากนนจะไดอธบายถงความสมพนธระหวางรฐและกลมทน (Capitalist)

ในทางเศรษฐศาสตรน น ตลาดทมการแขงขนกนโดยสมบรณจะสงผลใหผลก าไรทางเศรษฐศาสตร (Economic profit) ของกจการจะนอยลงจนกระทงเหลอศนย หรอกลาวอกแบบหนงกคอ ผประกอบการจะมก าไรเหลอเพยงแคพอจะชดเชยคาเสยโอกาส (Opportunity cost) ของการไมยายไปท าอาชพอนเทานน ผลก าไรทกลาวถงมานเรยกวาก าไรปรกต (Normal profit), เหตใดจงเปนเชนนน?, สาเหตกเพราะ หากตลาดสนคาดงกลาวไมมขอจ ากดในการเขาหรอออกจากตลาด (No barrier to exist and entry) และขอมลขาวสารสมบรณ หากเราทราบวากจการในตลาดนนมผลก าไรดและดมากกวา

11

กจการทเราก าลงด าเนนการอย กจะจงใจใหเกดผประกอบการใหมๆ เขามาแบงปนสวนแบงตลาดและลดผลก าไรของผผลตรายเดมสงผลใหสนคาราคาลดลงและในทายสดผผลตกจะมก าไรนอยลง

ทวา ในความเปนจรงแลวเน องจากผผลตทกคนตองการทจะแสวงหาก าไรสงสด (Profit maximization) ผประกอบการจงตองพยายามผลกดนใหผลก าไรทไดสงเกนกวาระดบก าไรปรกตตลอดเวลา ผลก าไรทไดสงกวาปรกต (Super-normal profit) นจะเกดขนไดกในสถานการณทระดบของการแขงขนลดลงเรอย8และจะเพมขนจนถงจดสงสดเมอมการผกขาดเตมททางดานผซอหรอผขาย (Monopoly or Monopsony)9 การเขาถงก าไรจากสภาพแขงขนทไมสมบรณน โดยทวไปแลวของการท าธรกจกอาจจะด าเนนการโดย การสรางใหเกดความแตกตางกนของสนคาทตนเองผลต กบผผลตรายอนๆ ท าใหสนคาดงกลาวไมสามารถจะถกทดแทนไดโดยงาย บางครงอาจเกยวพนไปถงคณลกษณะเฉพาะบางอยางทบรษทผกขาดเทคโนโลยหรอความรไวเพยงรายเดยว ซงการสรางก าไรจากสงเหลานนนไมเกยวของกบอ านาจรฐมาเทาใดนก

สวนทเกยวพนกบอ านาจรฐอยางมากนน คอ ก าไรทเกดจากากรผกขาดหรอการอดหนนซงรฐบาลก าหนดใหมขน อาท การออกสมปทาน (Concession) การใหวงเงนอดหนน (Subsidy) หรอการยกเวนทางภาษ (Tax deduction) ก าไรลกษณะนเปนก าไรทผประกอบการตองพงพงอ านาจรฐในการสรางและธ ารงผลก าไรเหลานนไว สงผลใหผประกอบการเหลานตองเขามามสวนรวมในการก าหนดทางเลอกสาธารณะดานตางๆ (เชน นโยบายภาษ นโยบายการจดการทรพยากร) อยางใกลชด, เชนเดยวกนกบผมสทธออกเสยง, ผประกอบการเหลานน าเสนอบางอยางแลกเปลยนกบนโยบายสาธารณะทเปนประโยชนกบกจการของตนเอง ขอเสนอเหลานนกเชน เงนอดหนนพรรคการเมอง, เงนตอบแทนวงเตนหรอสนบนแกนกการเมอง (Lobby and bribery) เปนตน10

แนนอนวา หากนโยบายเหลานมไดกอใหเกดประโยชนแกคนสวนใหญ การน าเสนอในชวงของการเลอกตงนนกมกทจะไมไดมการน าเสนอนโยบายเหลานตอสาธารณะ แตเลอกทจะด าเนนโยบายเหลานอยางลบๆ ภายหลงจากไดเขามาเปนรฐบาลแลวเพอตอบแทนกลมทนตางๆ นโยบายทไมไดผานการอภปรายรวมกนในปรมณฑลสาธารณะนกยอมไมอาจจะกลาวไดวาเปนนโยบายสาธารณะ มากไปกวานนนโยบายอ-สาธารณะเหลานกยงอาจจะสงผลกระทบแงรายตอสงคมหรอประชาชนในบางกลม (แตเปนประโยชนแกกลมทน) ไดอกดวย

8ในทางปฏบตแลวสตรการค านวณสภาพผกขาดหรอแขงขนนนไมสามารถจะบงบอกสถานภาพของตลาดดงกลาวไดอยางเดดขาด (Discrete defined) จะมกแตการวด “ระดบ” (Degree) ทมความใกลเคยงสภาพผกขาด หรอใกลเคยงแขงขนมากกวากน (การท าความเขาใจเพมเตมถงแนวการวนจฉยสภาพผกขาดในทางปฏบตของศาล สามารถอานไดจากแบงค งามอรณโชต และ ปรเมศร รงสตพล (2556)) 9การผกขาดเตมทนนเปนทอาจจะคกคามผผลตรายอนๆ ทอยในขนตนน าหรอปลายน าของกจการนนๆ ได หากผผลตผกขาดดงกลาวน าอ านาจทมไปบงคบทางเศรษฐกจในลกษณะไมเปนธรรม (Abuse to market) เชน (สมมต) บรษทA ผกขาดตลาดเหลาขาวแลวอยากทจะเปดกจการเบยร จงบงคบผขายปลกตองขายเหลาของตนเองพวงเบยรยหอใหมของตนดวย หากไมท ากจะเลกสงเหลาขาวใหขาย เปนตน 10เนอหาเกยวกบชนดและกลไกของคาเชาทางเศรษฐกจแตละประเภทสามารถหาอานเพมเตมไดจาก Khan and Sundaram(2000)

12

กลาวเชนนกหมายความวา “ตลาดการเมอง” อนหมายถงการเลอกตง ซงเปนเครองมอทนกเศรษฐศาสตรและการเมองฝายเสรนยม เชอวา เปนสถาบนทจะชวยคลคลายความขดแยงและไมเปนธรรมทางสงคมใหลดลงได ถงทสดแลวกอาจจะไมเพยงพอ และไมนาแปลกใจทนกรฐศาสตรและเศรษฐศาสตรการเมองจ านวนมากจะมองวา แนวคดเสรนยมทางเศรษฐกจการเมองไดเปดโอกาสใหกลมทนเออมเอาทรพยากรในทองถนตางๆ ไปรองรบการขยายตวของทนเองไดตามอ าเภอใจ (ด Harvey, 2012; เกษยร เตชะพระ, 2556) เพราะนโยบายเหลานนอาจจะไมไดเปนนโยบายทขายแกสาธารณะอยางเปนทางการตงแตตน หรอหากจะเปนกอาจจะเขาเกณฑจดออนประการทสองซงไดกลาวไวกอนหนาน นนคอ มนไดถกออกแบบใหผเสยประโยชนมจ านวนนอยและไมอาจจะปฏเสธนโยบายทางการเมองนนๆ ไดตงแตตนเลยกเปนได

ดวยสาเหตทอภปรายมาทงหมดในหวขอท 5.2.1 –5.2.3 นเอง ผวจยจงเสนอวา จะตองมการปรบปรงใหกระบวนการในการแสวงหาความตกลงยนยอมรวมกนในทางเลอกสาธารณะใหมความเพยงพอ ยทธศาสตรของผวจยกคอการแปลงใหเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะเปนกระบวนการทด ารตรตรองมากยงขน (Deliberated public choice) (มใชการทงประชาธปไตยไปเลย) ดงจะไดกลาวถงเปนล าดบตอไป

5.3 สเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะอยางด ารตรตรอง

การด ารตรตรอง (Deliberation) นนหมายถงกระบวนการทไดเปดโอกาสใหภาคสวนตางๆ ในสงคมไดเขามารวมถกเถยงอภปรายและแสวงหาฉนทามต (Consensus) หรอขอตกลงรวมกน (Agreement) อนเปนมรรควธส าคญของประชาธปไตยเพอบรรลถงทางเลอกสาธารณะ (Public choice) ทวา ดวยขอจ ากดหลายประการ อาท ตนทนทสงในการด ารตรตรองรวมกนโดยเฉพาะการตดสนใจในระดบชาต ท าใหการด ารตรตรองด าเนนการอยางจ ากด และทางเลอกสาธารณะถกก าหนดโดยกลไกของประชาธปไตยแบบหางเหนแทน อาท การเลอกผแทนเพอเขาไปตอรองและผลงคะแนนเสยงแตละคนกตางตดสนใจจากความพงพอใจหรอมมมองในระดบปจเจกบคคลเปนหลก แนวทางประการหลงนสอดคลองกบวธการก าหนดนโยบายแบบเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะซงประชาชนเปดเผยความพงพอใจของตน (คนเดยวเทานน) ผานการลงคะแนนเสยง

ในสวนทสามน ผวจยจะน าเสนอวากระบวนการแบบเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะเมอน ามาผนวกรวมกบแนวคด”ประชาธปไตยอยางด ารตรตรองแลว “ควรจะ” น าไปสดลยภาพของทางเลอกสาธารณะใหม(ดขน)อยางไร

13

5.3.1 แบบจ าลองเบองตนและ ความหมายตอการด ารตรตรอง

ในเบองตนนนผวจยไดดดแปลงแบบจ าลองการจดสรรสนคาสาธารณะ (Public goods provision) ของ Besley and Coate(2003) ทงสองไดก าหนดใหสนคาสาธารณะในแบบจ าลองนนสงผลกระทบภายนอกเชงบวก (Positive spillover/externalities) ทงน การเกดขนของสนคาสาธารณะนนมกทจะถกกลาวถงแตในแงทเปนบวก แตขณะเดยวกนสนคาสาธารณะจ านวนมากกกอใหเกดผลกระทบตอคนบางกลมในแงรายเชนเดยวกน11ในการศกษาถง กระบวนการด ารตรตรองเพอก าหนดทางเลอกของสาธารณะเกยวกบ “การสรางสนคาสาธารณะ” ในรายงานชนนนนจะปรบแบบจ าลองของทงสอง เปนสนคาสาธารณะทสงผลดกบคนบางกลมและสงผลกระทบแงรายไปสคนอกกลมหนงดวย

ผลงคะแนนเสยงทไดผลดจากสนคาสาธารณะ12: (4)

ผลงคะแนนเสยงทไดผลรายจากสนคาสาธารณะ: (5)

หากสมมตใหผลงคะแนนเสยงมสองประเภท คอประเภทแรกไดรบประโยชนจากสนคาสาธารณะ (สมการท4) และประเภททสองเสยประโยชนจากสนคาสาธารณะ (สมการท5) ทงสองคนตางค านวณเพอทจะแสวงหาอรรถประโยชนสงสดของตนเองจากสนคาและนโยบายสาธารณะ13การจดสรรใหเกดสนคาสาธารณะนนใชวธการเกบภาษรายหวจากรฐเพอจดสรางแทนประชาชน โดยกระบวนการทางเศรษฐศาสตรวาดวยการเมอง (Political economics) หรอเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ (Public choice) นนรฐบาลมแรงจงใจทจะก าหนดนโยบายตามผลงคะแนนเสยงมธยฐาน (Median voter) หรอ 11อานเพมเตมไดจากรายงานของ UNIDO (2008) หรอหากพจารณาจาก Kaul, Grunberg, and Stern (1999) เรยกสนคาสาธารณะทกอใหเกดผลกระทบเชงลบวา Public bad ทวาถงทสดแลวการเปน Public good or badนนกเปนสงทมไดขนอยกบตวสนคาเอง (Objective) หากเปนมมมองจากผทไดรบผลหรอไดใชงานสนคาดงกลาว (Subjective) มากกวา 12 ระดบอรรถประโยชน โดย S ประกอบไปดวย gain (คนทไดประโยชนจากสนคาสาธารณะ) และ loss (คนทเสยประโยชนจากสนคาสาธารณะ), สนคาทวไปทไมใชสนคาสาธารณะ, สนคาสาธารณะ โดยคาของ , คาใชจายตวหวทจะตองเกบเพอสรางสนคาสาธารณะ (งานตนฉบบเรยกP วาเปน Head tax หรอภาษรายหวทเกบเทาๆ กนในสงคมไมไดเกบตาม wiliness to pay) และ คอคาสมประสทธท บงชวาผลของการเกดสนคาสาธารณะจะสงผลดและรายไปสอรรถประโยชนของคนแตละประเภทอยางไร โดยสมมตใหประชาชนในแตละประเภทมคาสมประสทธนดเดยวกน (identical within group) 13การคดเชนนเปนมาตรฐานของการวเคราะหแบบเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ แมกระทงการเดนทางเพอไปลงคะแนนเสยงเปดเผยความตองการของตนเองกยงถกคดค านวณเพอสะทอนความพงพอใจสงสดของตนเอง ดงนนจงเ กดพฤตกรรมทเรยกวา Rational Ignorant หรอการละเลยทมเหตผล กลาวคอ คนมเหตผลจะไมไปรวมลงคะแนนเสยงแมวาตนเองจะมความพงพอใจตอนโยบายอยางใดอยางหนงเปนพเศษกตาม เนองจาก การเดนทางไปลงคะแนนมตนทนทวา คะแนนเสยงของผลงคะแนนหนงคนนนไมมผลกระทบตอผลการเลอกตงอยางมนยส าคญเลย จงมมลคาคาดการณจากการไปลงคะแนนเสยงใกลเคยงศนยและไมจงใจใหไปลงคะแนนหากคดอยางเปนเหตเปนผล อยางไรกตาม ในความเปนจรงแลว กยงมคนจ านวนมากทเดนทางไปเลอกตง เพราะไมไดค านงถงแตการแสวงหาอรรถประโยชนสงสดจาพฤตกรรมของตนเองเพยงล าพงตลอดเวลา แตตองการทจะธ ารงคณคาบางอยางทางสงคมเอาไวดวย เชน จรรโลงกระบวนการประชาธปไตย การแสดงสทธเสยงของตนเอง เปนตน (อานเพมเตมไดจาก Martinelli, 2007)

14

หากกลาวงายๆ กคอรฐบาลมแนวโนมทจะตดสนใจตามความตองการของเสยงสวนใหญ(เพราะในกรณนคนมเพยงสองประเภทและในแตละประเภทนนมลกษณะเหมอนๆ กน)

ปรมาณสนคาสาธารณะทผไดรบประโยชนตองการ14: ⁄ (6)

ปรมาณสนคาสาธารณะทผเสยประโยชนตองการ: ⁄ (7)

หากรฐบาลพยายามทจะด าเนนการตามเสยงสวนใหญ รฐบาลกจะตองส ารวจใหพบวาเสยงสวนใหญนนคอคนทจะไดรบประโยชน หรอ เสยประโยชนจากนโยบายสาธารณะและเมอทราบแลว กสามารถด าเนนการสรางสนคาสาธารณะตามความตองการของฝายทมจ านวนมากกวา สมการท (6) สะทอนวาสนคาสาธารณะทผมสทธออกเสยงซงไดรบประโยชนตองการคอ ⁄ ในขณะทสมการท (7) บอกวาผเสยประโยชนไมตองการสนคาสาธารณะดงกลาวเลย และหากพจารณาวา รฐในฐานะทผทสามารถก าหนดขอบเขตของการระดมความเหน, การตงค าถาม และรายละเอยดของการออกแบบสนคาสาธารณะไดในระดบสง ดงนน ในทางกลบกนรฐอาจจะเปนผก าหนดเสยงสวนใหญและเสยงสวนนอยไดอกดวย

กลาวงายๆ กคอ หากรฐตองการจะด าเนนการสรางสนคาสาธารณะดงกลาวจรงๆ กไมใชเรองยากมากเกนไปทจะออกแบบใหสนคาสาธารณะ นนๆ ผานการแสวงหาฉนทามตโดยตลาดการเมอง (การเลอกตง) แบบทปจเจกบคคลตางตดสนใจและตางลงคะแนนเสยงโดยล าพง เพราะรฐกจะตองคดค านวณมาแลวระดบหนงวานโยบายทตนเองจะผลกดนนนจะไดรบคะแนนเสยงสนบสนนมากเปนสวนใหญจงด าเนนการ เวนเสยแตกรณทรฐจงใจหลบเลยงการแสวงหาฉนทามตโดยการแอบด าเนนการนโยบายดงกลาวอยาง “อ-สาธารณะ”

แนวคดแบบประชาธปไตยอยางด ารตรตรอง (Deliberative democracy) กลบน าเสนอมมมองทแตกตางออกไป เปนมมมองทล าพง การค านงถงแตตนเอง (Self-interest) ของปจเจกบคคลนนไมเพยงพอหากแตตองระดมน าพลเมอง (Citizen) ทงหลายเขามารวมด ารตรตรองในนโยบายตางๆ อยางเปดกวางดวย การด ารตรตรอง (Deliberation) นนถกคาดหวงในหลายๆ ดาน ดานทหนงซงถกกลาวถงมาก และเปนดานทส าคญอยางยงกคอ ดานของการเขาอกเขาใจถงชดคณคาตางๆ ทปจเจกบคคลไมไดใชคดค านวณเขาไปในการตดสนใจเพยงล าพง ซงกระบวนการดงกลาวนนไมไดเพยงเปลยนแปลงขอมลขาวสาร (Informative transfer) หากเปนไปถงขนของการเปลยนแปลงประสบการณและโครงสรางของความพงพอใจ (Preference construction) ขนมาใหม (Spash, 2007)

การเปลยนแปลงในระดบโครงสรางของความพงพอใจ หรอกลาวเปนภาษาทางเทคนคคอเกดการเปลยนแปลงไปของฟงชนอรรถประโยชน (Utility function) นนกมใชเรองของค าท านายวาจะเกด 14ค านวณจากการท า partial differentiation U with respect to g ของทงสองสมการ (4 และ 5) จบเทากบศนยแลวจดรป

15

การเปลยนแปลงอะไรขนจากการด ารตรตรอง (Positive view) หากแตเปนมมมองเชงจรยศาสตร และเปนการแสดงใหเหนวาประชาธปไตยอยางด ารตรตรอง “ควร” สรางใหเกดสงใดขนมามากกวา (normative view) แบบจ าลองทสรางขนนเสนอวา กระบวนการแสวงหาทางเลอกสาธารณะตามหลกประชาธปไตยอยางด ารตรตรองนน ควรทจะท าใหฟงชนอรรถประโยชนของปจเจกบคคลหลอมรวมเอาความทกขรอน หรอผลกระทบทเกดแกสงคม, หรอ คนทเสยประโยชนอนๆ เขามารวมไวดวยในอรรถประโยชนของตนเอง (Joint utility function)อรรถประโยชนเมอด ารตรตรอง15:

[ ] ( )( )[ ] (8)

ทางเลอกทดทสดจากการด ารตรตรอง:

( )( )

[ ( )( )] (9)

ผลจากการด ารตรตรองในสมการท (9) สะทอนวาภายหลงจากทผลงคะแนนเสยงไดเขามาด ารตรตรองรวมกนภายในปรมณฑลสาธารณะแลว โครงสรางของคนทไดเขามามสวนรวมนนกมความเปลยนแปลงไป โดยมความเปลยนแปลงในสามเรองส าคญไดแก ประการแรก ประชาธปไตยกระบวนการก าหนดนโยบายสาธารณะอยางด ารตรตรองไมควรทจะมการก าหนดผทจะไดประโยชนและเสยประโยชนไวกอนแลวลวงหนา ซงจะเปดเผยใหเกดตวแปรทเขามบทบาทส าคญในการตดสนใจ ไดแก คาความนาจะเปน (Probabilities: ) กลาวคอ ผทตดสนใจนโยบายสาธารณะเหลานนจะตดสนใจจากจดยนของทงคนทอาจจะไดหรออาจจะเสยประโยชนกได การกลาวเชนนกสะทอนวา ประชาธปไตยอยางด ารตรตรองตามแบบจ าลองนนนวางอยบนตรรกะคนละดานกบปรชญาของ John Rawls ซงเรยกรองใหผทเขารวมด ารตรตรองกลบไปตดสนใจบน Original position หรออปมาเหมอนกลบไปสสภาวะศนย ซงกคอสถานะทไมมสถานะใดใดอยเลย ผทจะเขามารวมด ารตรตรองนนจะตองตดสนใจปรกษาหารอกนเสมอนหนงตนเองไมมทงสผว ศาสนา ภาษา วฒนธรรม ล าดบชนทางเศรษฐกจ ฯลฯ

สมการท (8) และ (9) กลบสะทอนถงสถานการณของการทผเขารวมด ารตรตรองจะตองพจารณาวาตนเองนนสามารถจะตกอยในสถานการณใดกไดหรออปมาเสมอนเลขอนนต กลาวคอ ผท

15อรรถประโยชนทไดจากการด ารตรตรองเกดขนจากการใหความส าคญทงอรรถประโยชนของตนเอง (กลมตนเอง, หรอคนทมความคดเหมอนๆ กน ซงไดแกสมการอรรถประโยชนภายในวงเลบแรก) และอกดานหนงกค านงถงคนทแตกตางออกไป คนทไดรบผลกระทบดานลบจากสงทเราไดรบประโยชน (สมการอรรถประโยชนภายในวงเลบหลง), หมายถง โอกาสทผซงเขามารวมด ารตรตรองจะตกเปนผไดรบประโยชน และเพราะดงนน (1- ) จงหมายถงความนาจะเปนทจะตกเปนผเสยประโยชน, หมายถง ระดบการค านงถงผอ นในสงคม หากมคาเปน 0.5 กหมายความวาค านงถงทงฝายทไดประโยชนและเสยประโยชนเทาๆ กน, หากมคาเปน 1 หมายถงการค านงถงเพยงอรรถประโยชนของผทจะไดรบประโยชน และหากมคาเปน 0 จะค านงเฉพาะผทเสยประโยชนเทานน

16

เขาสกระบวนการด ารตรตรองนน ควรจะพจารณาตนเองในฐานะ “มนษยทก าลงจะเปน (Man of becoming)” อยตลอดเวลา, และเพราะผทด ารตรตรองตระหนกอยางชดเจนวา สามารถจะเปนผทไดประโยชนหรอเสยประโยชนจากสนคา/นโยบายสาธารณะกได การออกแบบหรอใหความส าคญกบคณภาพของนโยบายสาธารณะ การลดผลกระทบจากนโยบายสาธารณะใหมากทสดกอนจะด าเนนการ (การลดคาหรอกระทงกลบเครองหมายของ ) กจะกลายเปนเรองส าคญส าหรบทกคน ไมเฉพาะคนทถกก าหนดใหตองเสยประโยชนจากรฐอยางแนนอนแลวเทานน

ประการทสอง ดงเชนทงานหลายชนอาทRyfe(2005) และSpach(2007) กลาวไวว า กระบวนการด ารตรตรองนนสงผลใหผทเขารวมกระบวนการค านงถงบคคลอนดวยนอกเหนอจากความตองการของตนเอง (Altruism) ดงนน ในสมการท (8) จงมการถวงน าหนกเพอใหความส าคญระหวางอรรถประโยชนของตนเองและของอกฝ งหนง (โดยยงไมทราบวาตนเองจะมสถานะเชนไร, อยฝ งไดประโยชนหรอเสยประโยชน)

เพอท าความเขาใจ สมมตวา ผทตดสนใจเปนผทไดรบประโยชนจากนโยบายสาธารณะ ซงค านงถงกลมของคนทไดรบโทษจากนโยบายสาธารณะดวยในเวลาเดยวกน (สมมตวา = 0.5) ดงนน ความตองการสนคาสาธารณะของผทตดสนใจดงกลาวจะลดลงกวากรณทตดสนใจโดยล าพงอยางไมด ารตรตรอง (ด สมการ9 เปรยบเทยบสมการ6)หรอหากตองการทจะคงระดบการจดสรางสนคาหรอนโยบายสาธารณะดงกลาวไวไดกจะตอง ลดตนทนทเกดจากนโยบายสาธารณะนนๆ ลง (การลดคาของ ) ซงหากจะยกตวอยางทเปนรปธรรมมากยงขนกเชน นโยบายสรางโรงไฟฟา แมวาโรงไฟฟาดงกลาวจะไมไดมาตงอยขางบานเรา และเรากไดรบประโยชนในฐานะผใชไฟฟา แตถาเราทราบถงผลพษทมาพรอมกบโรงไฟฟาถานหนไมสะอาด เรากอาจจะมสองทางเลอกไดแก ลดความตองการโรงไฟฟาลง (ซงเมอความตองการลดลงถงจดหนงกไมคมทจะสราง16) หรอไมเชนนนกจะตองเสนอใหรฐบาลในฐานะผสรางตองจดสรางโรงไฟฟาทมคณภาพด ตนทนตอสงคมนอยทสด (การลดคา ) เปนตน

ประการทสาม จะพบวาผลจากการด ารตรตรองไดสงผลใหผทเขารวมกระบวนการค านงถงคณภาพของนโยบายมากยงขน (ไมเชนนนกไมยอมรบหรอไมยอมใหด าเนนนโยบาย) เพราะสงเกตไดวา หากไมมการปรบตนทนทางสงคมทจะเกดจากนโยบายสาธารณะลง นโยบายสาธารณะเหลานนก “อาจจะ” ไมผานฉนทามตของสงคมกเปนได แรงผลกดนใหเกดนโยบายทดข น อนเนองมาจากดานของความไมแนนอนทตนเองอาจจะตกเปนเหยอของนโยบาย (ประการแรก) และ ความเหนอกเหนใจถงผทอาจจะเสยประโยชนจากนโยบาย (ประการทสอง) เหลานสอดคลองกบสงท เจอเกน ฮาเบอมาส เรยกวา The force of the better argumentกลาวคอมนมการยกระดบของขอโตแยงระหวางกนใหดยงขนไปได

16แมวาคาของ จะลดลงแตไมเหลอศนยกตาม สนคาสาธารณะกอาจจะไมเกดขนเพราะเนองมากจาก ตนทนทเกดจากกระบวนการทางภาษ (Tax burden) อาจจะสงเกนกวาปรมาณ/ขนาดของสนคาหรอนโยบายสาธารณะทประชาชนมความพงพอใจมากทสดทจะใหรฐบาลสราง

17

เปนล าดบ โดยการกลาววา “ดขน” นกหมายถงการใชเหตผลทมความสอดคลองกบความจรงมากยงขน (Validity claim)17 นนเอง

นอกจากทกลาวถงมาทงสามประการน แบบจ าลองเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะอยางด ารตรตรองยงมความนาสนใจอยท มนษยตามแบบจ าลองยงสามารถคงการตดสนใจทองกบการใชเหตผลในแบบเศรษฐศาสตร (Economic / Mean-end rationality) เอาไวไดและในขณะเดยวกนกสะทอนถงความซบซอนของการเขามาปรกษาหารอในปรมณฑลสาธารณะไปพรอมกน เชน มการใชเหตผลดานอนๆ เชนดานสนทรยศาสตร (Aesthetic-expressive reason) หรอเหตผลเชงศลธรรม (Moral-practical reason) เปนตน มากไปกวานน ขอเสนอของกระบวนการดงกลาวมาทงหมดมไดสวนทางหรอขดขวางการท างานของระบอบประชาธปไตยแตอยางไร หากเปนไปในลกษณะสงเสรม สงผลใหประชาธปไตยมคณภาพมากยงขนไปอกระดบหนง

จากขออภปรายทงสาม กจะพบวากระบวนการก าหนดนโยบายสาธารณะอยางด ารตรตรองนน เปนแนวคดทน าเสนอวาองคประธานของการใชเหตผล (Subject of rationalization) หรอปจเจกบคคลผตดสนใจนนมไดมความเบดเสรจหรอเปนเผดจการในตวเอง แตทวา สามารถเปลยนแปลงไดเมอเขามามปฏสมพนธในพนทสาธารณะ แตการเขาสพนทของการอภปรายสาธารณะนนกไมไดหมายถงการทจะเกดกระบวนการด ารตรตรองไดโดยอตโนมต เพราะดงเชนทฮาเบอมาสกลาวไววา การสอสารแททจรงแลวมโครงสรางสองระดบ (Double structure) คอไดแก ระดบของการแลกเปลยนขอมลขาวสาร และ ระดบของการท าใหการสนทนาเพอแลกเปลยนขาวสารนนสามารถเปนไปได (สรช คมพจน , 2555) ยกตวอยางเชน หากไมมกระบวนการทเหมาะสมคนทอายนอยกวากไมสามารถเปลยนขอมลกบคนทอายมากกวาไดอยางเตมท อนเนองมาจากระบบอาวโส เปนตน

5.3.2จากทฤษฎสภาคปฏบต บทเรยนจากตางประเทศ

วรรณกรรมจ านวนมากสะทอนถงการขยายตวของแนวคดเรองการแสวงหาทางเลอกสาธารณะอยางด ารตรตรองวามการขยายตวอยางยงในชวงทศวรรษทผานมา (Deliberative turn) ซงมเงอนไขทจ าเปนในการบรรลอยดวยกนอยางนอยทสดสามประการไดแก การเปดใหเกดการสอสารโดยไมครอบง า, การถอยทถอยอาศยกน, และการผนวกรวม/ไมกดกน (Parkinson, 2003)ซงเงอนไขเหลานนนจะบรรลไดในทางปฏบตกโดยการด าเนนการด ารตรตรองกนในระดบยอย (Small scale deliberation) ไดงาย

17ฮาเบอมาสชวา เหตผลทมความสอดคลองกบสภาพความจรงนนมอยดวยกนสามรปแบบไดแกเหตผลทสมพนธกบความจรงภายนอก (External reality) ซงหมายถงการอางถงสภาพทเปนจรงของสรรพสงตางๆ ทก าลงอภปราย, รปแบบทสองไดแก ความจรงภายใน (Internal reality) ซงเปนความจรงอกชดหนงและมอยจรง เพยงแตวามนถกครอบคลมอยภายในผอภปรายเชน ประสบการณตางๆ ตอเรองทก าลงอภปราย หรอความรสกตอสงทก าลงอภปราย และสดทายคอความจรงทสมพนธกบ สงทควรจะหรออยากจะใหเกดขน (Normative reality) (สรช คมพจน, 2555) ซงแนนอนวาจะไปสมพนธกบประเดนทางจรยศาสตร (Ethics) อนไดแก การอภปรายถงชวตทด เปนตน

18

กวาระดบใหญ18 ดงนน รปแบบการด ารตรตรองทจะน าเสนอในงานวจยชนนจงเนนไปทรปแบบยอยมากกวาการด ารตรตรองขนาดใหญ

กลในทางปฏบตทมชอเสยงและไดรบการอางองถงบอยครงนนถกรวบรวมโดยรฐบาลประเทศสกอตแลนด19ประกอบไปดวย 5 กระบวนการไดแก Consensus Conference, Citizen’s Juries, Deliberative workshop, Deliberative polling, Deliberative mapping ทวา ในรายงานฉบบน จะเ นนใหความส าคญกบสองประบวนการแรกเทาน น โดยจะเรมจากการประชมฉนทามต (ConsensusConference) ซงรเ รมในอเมรกาและแพรกระจายตลอดจนไดร บการพฒนาโดยคณะกรรมการเทคโนโลยแหงประเทศเดนมารค (Danish Board of Technology) ในชวงทศวรรษท 1990

ภทชา ดวงกลด (2556) ไดศกษาและน าเสนอรายละเอยดของกระบวนการประชมฉนทามตเอาไววา แบงกระบวนการออกเปน 3 ระยะ คอ ระยะเรมตน จะเปนระยะของการคดสรรผเขารวมกระบวนการ โดยจะสมรายชอขนมา 2,000 คนโดยผทมรายชอดงกลาวจะตอบรบโดยสมครใจเพอเขารวมโครงการกลบมาเปนจ านวนหนง และคณะผจดงานจะคดกรองจากผสมครใจเหลานนจนกระทงเหลอเพยง 14-16 คนเทานนและเรยกวาCitizenpanel หลงจากทไดผเขารวมแลวกจะเขาสกระบวนการระยะทสองไดแก การเรยนรประเดน (Process consultant) เปนระยะเวลาราว 2 สปดาหกอนการประชมและในทายสด ระยะทสามระยะประชมเพอลงฉนทามต จะเปนขนตอนของการรบฟงความเหนจากผเชยวชาญ (Expert panel) รวมถงสอบถามและด ารตรตรองรวมกนระหวางผรวมกระบวนการเอง จนกระทงเกดฉนทามตระหวางผรวมกระบวนการวาควรด าเนนนโยบายสาธารณะอยางไร

ในระยะทสามน หากเจาะรายละเอยดเพมขน DBT จะแบงกระบวนการออกเปน 4 วนชวงสดสปดาห (ศกร – จนทร) โดยมรายละเอยดคอ วนศกร เปนวนทผเชยวชาญซงเขารวมใน Expert panel จะไดน าค าถามทผเขารวมกระบวนการตงไวลวงหนาตงแตระยะทสอง มาน าเสนอเปนเบองตน ในวนเสาร Citizen panel ซกถามเพมเตมเกยวกบค าบรรยายในวนศกร และในขนตอนน ผเขารวมสงเกตการณสามารถทจะซกถามเพมเตมไดดวยแมจะมใชหนงใน 14-16 คนทมสทธลงฉนทามตกตาม (หมายความวากระบวนการด ารตรตรองแบบน เปดใหคนภายนอกเขาชมไดหรอมการถายทอดกระบวนการผานโทรทศน) การซกถามเพมเตมจะจบทชวงเวลาเทยงของวนเสาร ในชวงบายของวนเสาร Citizen panel 14-16 คนจะไดเขามาด ารตรตรองรวมกนโดยไมมการซกถามหรออธบายจากผเชยวชาญอกแลว การด ารตรตรองระหวาง citizen panel จะด าเนนไปจนกระทงสนวนอาทตย

18จากมมทางเศรษฐศาสตร, การเขารวมด ารตรตรองในระดบชาตนนมตนทนด าเนนการทสงมากจนกระทงอาจจะไมสามารถท าไดในทกๆ ประเดน แมวาจะมนกปฏบตจ านวนหนงพยายามออกแบบกระบวนการใหสะทอนถงแนวคดของประชาธปไตยอยางด ารตรตรองในระดบใหญ (Large scale)กตาม อาท Deliberative poll กจดอยในกลไกท านองน ทวา โดยสวนใหญแลว การด ารตรตรองดงกลาวกยงด าเนนไปในลกษณะทใหขอมลขาวสาร (Information) มากยงขนมากกวาการไดเขามาด ารตรตรองรวมกนในพนทหรอปรมณฑลสาธารณะโดยตรงผานกลไกทางภาษาและการสอสาร ดงนน กระบวนการด ารตรตรองจงแยกขาดจากเรองของการกระจายอ านาจไมได หรอหากกลาวอกแบบหนง การกระจายอ านาจเปนเงอนไขทส าคญของการบรรลกระบวนการด ารตรตรองนนเอง 19 www.scotland.gov.uk/Resource/Doc/175356/0091392.pdf‎

19

ซงจะตองไดเอกสารสรปและการน าเสนอตอสาธารณะถงความเหนของ citizen panel ตอนโยบายทปรกษาหารอรวมกน ในวนสดทาย, วนจนทร, Citizen panelจะน าเสนอรายงานและเปดโอกาสใหผเชยวชาญรวมถงผสงเกตการณใหความเหนตอรายงานดงกลาว(DBT, accessed October 17, 2013)

ผลลพธของการเขารวมด ารตรตรองในนโยบายสาธารณะไดสงผลใหหลายกรณ น ามาสการตดสนใจของ citizen panel ทขดแยงกบประโยชนสวนตวของผเขารวมกระบวนการ อาท ในการด าร ตรตรองเรอง “อนาคตการใชยานยนตรภายในประเทศ” Citizen’s panel มความเหนวา ควรมการปรบราคาน ามนใหสงขนโดยอาศยมาตรการทางการคลง เพอลดแรงจงใจการใชรถยนตสวนบคคลลงและเพมการใชระบบขนสงสาธารณะ ขอเสนอทผานการด ารตรตรองนเปนผลลพธของ citizen’s panel ทมากกวากงหนง (11 จาก 14 คน) มรถยนตสวนตวใชงานและขอเสนอนขดแยงตอประโยชนสวนตนของ Citizen’s panel อยางชดเจน (ภทชา ดวงกลด, 2556) ขอคนพบนยนยนวา สมมตฐานเรองการตดสนใจอยางเปนเหตเปนผลภายใตการด ารตรตรองนน น ามาสการแสวงหาทางเลอกสาธารณะทค านงถงสงคม (ประโยชนทเหนอไปกวาประโยชนสวนตว/ปจเจกบคคลเทานน)20

กระบวนการทสอง ซงด าเนนไปในแนวทางเดยวกนกบ Consensus conference ไดแก Citizen juries รายงานของScottish Executive Social Research(2007) อธบายถงกระบวนการ ลกขนพลเมอง (Citizen Juries) วาเปนกระบวนการทรวบรวมคนราว 20-30 คนเขามามสวนรวมในการตดสนใจตอนโยบายสาธารณะทซบซอน โดยจดใหมการน าเสนอขอมลจากผเชยวชาญซงเหนแตกตางกน ลกขนพลเมองจะตองใชเวลาด ารตรตรองรวมกนเปนระยะเวลาหนงกอนทจะน าเสนอความเหนในทายสดของกระบวนการ, เมอศกษาถงขนตอนการเดนกระบวนการตางๆ กจะพบวา มองคประกอบส าคญเหมอนกบ Consensus conference เพยงแตจะเรยกผทเขารวมกระบวนการวา Citizen juror แทนทจะเรยกวา Citizen’s panel ซง อนทจรงแลว Jury, juror, panel นนกสามารถแปลวาลกขนไดเหมอนกนจงอาจจะกลาวไดวา โครงสรางหรอองคประกอบหลกของทงสองกระบวนการเหมอนกน

สงทแตกตางส าคญทสด อยในรายละเอยดของขนตอนสดทาย เพราะ Citizen juries นนจะใชเวลาทงสน 5 วนท าการ (Consensus conference ใชเวลา 3 วน) โดยจะเรมตงแตเทยงของวนพฤหสบดจนกระทงถงวนจนทร ในชวง 3 วนแรกนนเปนชวงเวลาทคณะลกขนจะไดพบปะกบคณะผเชยวชาญทจะใหขอมลในการตดสนใจเชงนโยบาย รวมถงพบปะผมสวนเกยวของหรอไดเสยผลประโยชน (Interested parties) จากนโยบายทก าลงหารออยนน ในวนทส (วนอาทตย) คณะลกขนจะไดรวมกนด ารตรตรอง อภปรายโดยอาศยขอมลจากการรบฟงตลอดทงสามวนทผานมา และใชกระบวนการใกลเคยงการลงคะแนนเสยงเพอหาความตกลงยนยอม (Agreement) ทงน ความเหนของ

20ความส าเรจดงกลาวมานสงผลให การด ารตรตรองในการก าหนดนโยบายสาธารณะแพรกระจายไปในหลายประเทศ อาท ฮอลแลนด, องกฤษ, ฝรงเศส, สวสเซอแลนด, นอรเวย, แคนนาดา, ออสเตรเลย, ญปน, เกาหล, และ อสราเอล เปนตน โดยหวขอทระดมความเหนนนมความหลากหลายอยางมาก อาท Testing our genes (2002), Road pricing (2001), Electronic surveillance (2000), Noise and Technology (2000), Genetically modified food (1999), Telework – near and far (1997), The Consumption and Environment of the Future (1996), The Future of Fishing (1996), Gene Therapy (1995) (DBT, accessed October 17, 2013)

20

คณะลกขนทแตกตางกนจะถกบนทกรวมไปในรายงานเทยบเคยงกนโดยไมไดตดของใครคนใดคนหนงออกไป ในวนสดทาย คณะลกขนพลเมองจะไดน าเสนอขอสรปของการด ารตรตรองตอทกฝายทเกยวของ รวมถงฝายการเมอง(ผด าเนนนโยบาย)ดวย และเปดโอกาสใหฝายการเมองไดแสดงการตอบสนองตอขอเสนอจากประชาชน (เชน เหนดวย/ไมเหนดวย, จะน าไปปฏบตทางนโยบาย/ไมปฏบต)(DBT, accessed September 25, 2013)

ความแตกตางระหวาง Consensus conference และ Citizen’s juries นน โดยหลกแลวจะอยทข นตอนสดทาย ซงCitizen’s juries มลกษณะการผสานกบฝายการเมองและกลมผลประโยชนมากกวา Consensus conference ในขณะทกรณหลง จะเนนสอสารกบผเชยวชาญและประชาชนทวไป การเลอกใชงานเครองมอทงสองจงขนอยกบวา โจทยนโยบายสาธารณะดงกลาว นาทจะจงใจใหเกดการด าเนนงานโดยตรงจากฝายการเมองไดมากหรอนอย หากขอเสนอทางนโยบายมแนวโนมทจะจงใจฝายการเมองไดนอย (อาจเพราะขดตอผลประโยชนของฝายการเมองเองโดยตรง) กควรน าแนวทางแบบ Consensus conference มาใชงาน โดยหากผลจากการด ารตรตรองและสอสารสาธารณะไดรบรในวงกวาง และไดรบการตอบรบทดจากสาธารณะ ฝายการเมองซงตองการรกษาความนยมทางการเมองและโอกาสทจะไดรบการเลอกตงกลบเขามาสต าแหนงในสมยถดไป ยอมตองด าเนนการคลอยตามขอเสนอทไดในทสด21

โดยสรปในสวนทหนง (บทท 5.1-5.3) นจะพบวา การแสวงหาทางเลอกสาธารณะ (Public choice) หรอนโยบายสาธารณะ (Public policy) ในแบบเสรนยม (Liberalism) นนเปนกระบวนการทมความจ ากดและไมสามารถจะบรรลวตถประสงคในหลายๆ ดานได ดงนนแนวคดการแสวงหาทางเลอกสาธารณะจงควรทจะตองถกปรบเปลยนไปสรปแบบทยกระดบหรอปรบเปลยนใหมคณสมบตทดย งขน ทางเลอกหนงทงานชนนในสวนแรกพยายามน าเสนอกคอ การแสวงหาทางเลอกหรอนโยบายสาธารณะอยางด ารตรตรอง (Deliberative public choice/policy) ซงจะไดน าแนวคดนมาใชเพอทจะวดระดบความตกลงยนยอม / การยอมรบของประชาชนตอนโยบายสาธารณะดานการแกไขปญหากดเซาะชายหาดในสวนถดไป

21นอกจากทไดกลาวมาทงหมดน แนวคดเรองประชาธปไตยอยางด ารตรตรองยงมนกคดอกจ านวนมากทสามารถน ามากลาวถงได อาท Dryzek and List (2003), Chantal Mouffeผน าเสนอแนวคด Agonistic pluralism หรอ นกวชาการไทยจ านวนหนงกไดพยายามน าแนวคดเกยวกบประชาธปไตยอยางด ารตรตรองมาใชเพอแกไขปญหาความขดแยงในหวขอเฉพาะของประเทศไทย อาท ช านาญ จนทรเรอง (2553) และ ทรงชย ทองปาน (2555) ทวา ยงไมสามารถน ามากลาวถงไดหมดในทน

21

สวนทสอง: การน ามโนทศนเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะอยางด ารตรตรองไปใชวเคราะห

“การยอมรบ” นโยบายการแกปญหากดเซาะชายหาด

การศกษาในสวนทสองน มวตถประสงคเพอประเมนสถานการณนโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาด (ซงจะเกยวพนถงนโยบายการสรางทาเรอและพฒนาชายหาดเชงพาณชยดวยบางสวน ในฐานะปจจยหนงทสงผลกระทบอยางส าคญตอการกดเซาะชายหาด) สาเหตทผวจยไดเลอกนโยบายนเปนส าคญเนองจาก ปญหาการกดเซาะชายหาดนนมความรนแรงมาอยางตอเนองยาวนาน(ดตารางท1) สภาพปญหาทไมมแนวโนมจะลดลงเหลานสงผลใหควรทจะไดมการทบทวนท าความเขาใจ

ตารางท 5-1 การเคลอนตวของตะกอนทรายชายหาดทะเลตามแนวขนาน (Long-shore sediment transport)22

แนวชายหาด อตราการเคลอนตวของตะกอนทรายเฉลย (ลบ.ม./ป)

เหนอลงใต

ใตขนเหนอ

สทธ(หากตดลบหมายถงใตขนเหนอ)

ปากแมน าโกลก จ.นราธวาส ถง ปากแมน าพรแฆแฆ จ.ปตตาน

10,914 -410,667 -399,753

ปากแมน าพรแฆแฆจ.ปตตาน ถง ปลายแหลมตาช จ. ปตตาน

20,791 -256,690 -235,899

ปลายแหลมตาช จ. ปตตาน ถง ปากบางสะกอม จ.สงขลา

15,503 -226,697 -211,194

ปากบางสะกอม จ.สงขลา ถง คลองสนามชย จ.สงขลา

25,185 -216,470 -191,285

คลองสนามชย จ.สงขลา ถง แหลมตะลมพก จ.นครศรธรรมราช

101,519 -208,517 -106,998

ปรบจาก สมปรารถนา ฤทธพรง (2554)

ประเดนส าคญทจะกลาวถงสามารถแบงไดออกเปน 3หวขอตามล าดบ ประการแรก การใหขอมลพนฐานของสถานการณการกดเซาะชายหาดในประเทศไทย ประการทสอง การวเคราะหเชงเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ ประการทสาม การส ารวจความตดลงยนยอมในนโยบายสาธารณะ

5.4 ทฤษฎและขอมลพนฐานของสถานการณกดเซาะชายหาดในประเทศไทย

22

ยงไมพจารณาการเปลยนแปลงแบบ off-shore / on-shore (เขาออกจากฝงในแนวตงฉาก) และยงไมไดพจารณาอทธพลของเขอนหรอตวดกตะกอนทรายในชวงหลง พ.ศ.2545 เขามาในตาราง

22

ประเดนการจดการชายหาดทส าคญและเปนทไดรบความสนใจอยางเปนสากลนน ไดแก การแกไขปญหาการกดเซาะชายฝ งและชายหาด (Coastal/beach erosion) ในทางทฤษฎ การลดลงหรอเพมขนของหาดทรายชายหาด เปนผลมาจากสมดลของตะกอนทราย กลาวเชนนกหมายความวา ชายหาดนนมความเคลอนไหวตลอดเวลามทงสวนทเพมขนและสวนทลดหายไป เมอใดสวนทเพมขนมมากกวาสวนทหายไปกจะสงผลใหสทธแลวชายหาดมลกษณะงอกเงยขน หากเปนในทางกลบกนกจะเปนการกดเซาะใหชายหาดลดขนาดลง

ชายฝ งทเปนหาดทรายในชวงมรสมทคลนลมแรงทรายทชายหาดจะถกหอบออกสทะเล ไปกองเปนสนดอนใตน าและเมอคลนลมสงบคลนเดงจะพดพาเอาทรายทสนดอนนนถมกลบขนฝ งกอตวเปนชายหาดดงเดมดวยเหตนชายหาดจะสมดลอยไดเองตามธรรมชาตเปนวฏจกรตามฤดกาล (ดงภาพท 5-1)

.

ภาพท 5-1 สมดลและการเปลยนแปลงรปทรงของชายหาดตามฤดกาล

เมอคลนเคลอนเขาหาฝ งจะเกดกระแสน าทไหลเลยบไปตามแนวชายหาดซงจะพดพาทรายใหเคลอนทไปดวยถามสงกอสรางกดขวางกระแสน านทรายกจะตกทบถมทโครงสรางนนขณะทอกดานหนงทไมมทรายไปหลอเลยงกจะเกดการเสยสมดลและถกกดเซาะอยางรนแรงถาวรชายฝ งทเสยสมดลแลวจะลาดชนจงงายตอการพงทลายแมแตถนนทมการบดอดอยางดกพงทลายเมอชนทรายทฐานรากถกกดเซาะหมดไป(ดงภาพท 5-2)(Sorensen, R.M., 1991 อางถงใน สมบรณ พรพเนตพงศ และคณะ, 2554)

ฝง หลงหาด หาดทรายเขตน าตน

สนดอนใตน า

คลนลมมรสม คลนเดง

คลนแตก

คลนกด

23

ภาพท 5-2 กระแสน าเลยบฝ งทเกดจากคลนกระท าเปนมมเอยงกบชายฝ ง และ การพงทลายของ

ชายหาดจากสงกอสรางรกล าชายฝ งประเภทตางๆ

ชายฝ งภาคใตตงแตจ.นราธวาสขนไปจนถงอ.ปากพนงจ.นครศรธรรมราชตะกอนทรายมการเคลอนทสทธไปในทศทางเหนอดงสงเกตไดจากทศทางการงอกของสนทรายปากแมน าตางๆเชนทแหลมตะลมพกปากทะเลสาบสงขลาปากคลองสะกอมฯการสรางรอดกทรายหรอเขอนกนทรายทปากคลองพงกาดบานบอคณท อ.ปากพนงท าใหทรายมาทบถมทางทศใตของตวเขอนขณะเดยวกนกเกดการกดเซาะชายฝ งทศเหนออยางรนแรงและลกลามไปจนถงแหลมตะลมพกเมอชายฝ งถกกดเซาะหนวยงานทเกยวของตางกลาวโทษคลนและธรรมชาตจงเรงสรางรอและเขอนกนคลนตามมาซงเปนการแกปญหาทผด สนเปลองงบประมาณและท าลายสงแวดลอมชายฝ งอยางตอเนองไมสนสดปญหาเชนนพบไดตลอดแนวชายฝ งสงขลาเชนทบานสะกอม บานนาทบบานเกาเสงฯกลาวไดวา การพงทลายของชายฝ งภาคใตอาวไทยอยในขนวกฤต

สมปรารถนา ฤทธพรง (2554) ไดศกษาการเปลยนแปลงของสภาพชายหาดในพนทต งแตปากแมน าโกลก จ.นราธวาส จนกระทงถง ปลายแหลมตะลมพก จ.นครศรธรรมราช โดยการวเคราะหภาพถายทางอากาศของพนทหาดแยกตามหมบานตลอดระยะเวลาระหวาง พ.ศ.2510 – 254523พบวา พนทซงมการกดเซาะพงทลายของชายหาดอยางรนแรงนนมกทจะเกยวพนถงการสรางสงปลกสรางลงไปในทะเล นอกจากนงานของสมปรารถนายงไดยกตวอยางกจกรรมของมนษยทมสวนส าคญอยางมากทกอใหเกดการพงทลายของชายหาดเอาไวดงน (ยกมาเพยงบางสวน)

23สาเหตทไมสามารถวเคราะหขอมลภายหลง พ.ศ.2545 ไดเพราะความจ ากดของขอมลภาพถายทางอากาศ

(ก) กระแสน าเลยบฝงทเกดจากคลน

กระแสน ำเลยบฝ ง

คลนแตกท ำมมกบชำยฝ ง

รอ

กดเซาะ กดเซาะ

กดเซาะรนแรง

เขอนกนคลน

(ข)เขอนกนคลน

(ค) รอดกทรายหรอเขอนกนทราย คลนแตกท ำมมกบชำยฝ ง

ทบถม กดเซาะ กดเซาะ

กดเซาะรนแรง

กระแสน ำเลยบฝ ง (ง)รอหลายตว

กดเซาะรนแรง

รอ หรอเขอนกนทบถม

24

1) การขดลอก การสรางโครงสรางแขงกนทรายและคลนทปากรองน า สงผลใหตะกอนทรายทควรจะมาหลอเลยงชายหาดตกไปรองน าลก และยากทจะถกพดพากลบมาเพราะความลก/ความลาดชนของชายหาด (Depth of closure)

2) การลวงล าเขาไปใชประโยชนในเขตอทธพลทางธรรมชาต อาท การตดถนนเลยบชายทะเล การท านากงหรอกระชงปลา การสรางสงปลกสรางถาวรเพอการคมนาคม เชน ทาเทยบเรอหรอทาเรอน าลก เปนตน

3) การเพมของชมชน และการสรางสงปลกสรางทขดขวางการชะลางตะกอนลงมาเตมตะกอนสวนทสญเสยไป อาทการสรางโครงสรางแขงชลประทานขวางกนล าน าเปนระยะมาตงแตชวงตนแมน าสายหลกการสรางประตน าเพอปดกนน าเคม

โดยสรปแลวสงทไดจากการพจารณาทฤษฎ และ กระบวนการจดการปญหาการกดเซาะชายหาด(การสรางโครงสรางแขง) นนคอ ประการแรก การพงทลายของชายหาดในประเทศไทย, อยางนอยทสด, ไมสามารถปฏเสธไดเลยวาเกดมาจากการพฒนาทไมระมดระวงหรอไมไดใหความสนใจตอคณคาของทรพยากรธรรมชาต ตนตอของการเกดการพงทลายของชายหาดมความสมพนธตอการสรางสงปลกสราง อาท ทาเรอ หรอโครงสรางดกลอกตะกอนทรายลงไปในทะเลประการทสอง วธการแกไขผลกระทบทเกดขนจากการพงทลายของชายหาด น นไมมสตรส าเรจตายตวอนเนองมาจากสภาพทางสมทรศาสตรทแตกตางกน ประการทสาม ปญหาการก าหนดนโยบายแกปญหาการกดเซาะชายหาดนนไมเพยงเปนปญหาในแงทฤษฎทางวทยาศาสตร แตยงเปนปญหาทางเศรษฐศาสตรการเมองอกดวย โดยเฉพาะในแงของความขดแยงทางผลประโยชนระหวางประชาชนดวยกนเอง และระหวางรฐ-นายทน-ประชาชน ดงนนการศกษาเพอทจะก าหนดนโยบายชายหาดในสงคมไทยจงตองค านงถงสองประเดนขางตนนใหมาก

ในหวขอท 5.5 และ 5.6 ถดจากนจะใหความสนใจไปทการศกษานโยบายการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาดในมมมองแบบเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะแบบด ารตรตรอง โดยจะอภปรายไปเปนล าดบ โดยในบทท 5.5 นนพยายามทจะศกษาและตอบค าถามส าคญวา“นโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาดมลกษณะเปนนโยบายสาธารณะหรอไม ทงในระดบชาตและระดบทองถน? ”และหากนโยบายดงกลาวเปนนโยบายสาธารณะ กจะน ามาสค าถามในบทท 5.6 วา “นโยบายสาธารณะดงกลาวไดรบการยอมรบ หรอความตกลงยนยอมจากประชาชนเพยงใด?” โดยหากมนโยบายสาธารณะตอการแกไขปญหากดเซาะชายหาดมากกวาหนงนโยบายกควรทจะศกษาในเชงเปรยบเทยบระหวางกนดวย

25

5.5 การวเคราะหเชงเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ: นโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาดเปนนโยบายสาธารณะหรอไม?

นโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาดของประเทศไทยนน จากการส ารวจเอกสารชนตนอาท นโยบายหาเสยงเลอกตงของพรรคการเมองตางๆ และค าแถลงนโยบายรฐบาลฉบบลาสด (รฐบาลยงลกษณ ชนวตร) พบวา นโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาด ทงทด าเนนการโดยโครงสรางแขงและโครงสรางออนมระดบความเปนสาธารณะนอยในการเมองระดบชาต กลาวคอ ไมไดมการน าเสนอนโยบายอยางชดเจนวาจะด าเนนการแกไขปญหาอยางไรและไมมการก าหนดรายละเอยดทเปนรปธรรมในค าแถลงนโยบายของรฐบาล(เนอหาโดยละเอยดตามภาคผนวก ค) อยางไรกตาม การไมปรากฏนโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาดเปนนโยบายระดบชาตนนกอาจจะมความสมเหตสมผลในระดบหนง เนองจากปญหากดเซาะชายหาดนนเปนปญหาทผลกระทบโดยตรงเกดขนในระดบทองถน

ดงนน ผวจยจงไดด าเนนการคนควาเพมเตม โดยลงพนทสมภาษณเชงลกผมสวนเกยวของในระดบทองถน เชน นายกเทศบาล, องคการบรหารสวนต าบล (อบต.) และชายบานในพนทซงมความตนตวทางการเมอง เปนตน จากการสมภาษณพบวา นโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาดมระดบความเปนสาธารณะ (Degree of public-ness) ของนโยบายสงขน สญญาณบงชทส าคญไดแก การน าเสนอนโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาด ทงรปแบบโครงสรางออนและแขงในระหวางการเลอกตงระดบเทศบาลและ อบต.และในทางกลบกน ชาวบานผมสทธออกเสยงเลอกตงกเปนฝายน าเสนอความตองการตอนกการเมองเกยวกบการแกไขปญหากดเซาะชายหาด เชนเดยวกน24

กลาวในแงนกคอ นโยบายแกไขปญหาการกดเซาะชายหาดในระดบทองถนนนมความเปนสาธารณะระดบสงขนมากกวาตลาดการเมองระดบชาต ทวา ความเปนนโยบายสาธารณะดงกลาวนน ยงมความไมเพยงพอ (Insufficiency) อยางนอยในสองดานดวยกน

ความไมเพยงพอดานแรก ดงทไดกลาวไปบางแลวในบทท 4 การตดสนใจในเรองการแกไขปญหากดเซาะชายหาดนน เปนประเดนทมความซบซอนสง (Sophisticated issue) และเกยวพนถงความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย มากกวาเพยงความเขาใจตามสามญส านก อาท ตองมความเขาใจเรองบญชตะกอนชายหาด, หรอความผนแปรทางสมทรศาสตรของพนท ดงนน การเปดใหเกดการแสดงความจ านงหรอตกลงยนยอมผานกลไกในตลาดการเมอง (การไปเลอกตง) จงไมเพยงพอทจะก าหนดทางเลอกสาธารณะไดดทสด ในดานทสอง การตดสนใจผานกลไกของการเลอกตง แบบแนวคดประชาธปไตยเสรนยมนน อาจน ามาสทางเลอกสาธารณะทปจเจกบคคลแตละคน คดถงเพยงแคเรองของตนเอง กลาวคอเปนทางเลอกสาธารณะทปราศจากการด ารตรตรองถงสงคม หรอ คนอนทอาจจะไดรบผลกระทบจากนโยบายดงกลาว (Non-altruism)

24การตอรองทางนโยบายดงกลาวแรกเรมนนด าเนนการอยางไมกวางขวางเทาไรนก ความเปนสาธารณะจงไมสง ตอมาภายหลงเมอเกดขบวนการเรยกรองใหเลกด าเนนการสรางโครงสรางแขง ขบวนการภาคสงคมขอฝ งทเรยกรองใหสรางจงยกระดบขนดวยและกลายเปนนโยบายทถกอภปรายในระดบสาธารณะมากขนเปนล าดบ

26

ส าหรบประเดนหลง กลยาณ พรพเนตพงศ และ สมย โกรธนธาคม (2552) พบวา การสรางโครงสรางแขงเพอปองกนการกดเซาะชายหาด (พนทA) มผลกระทบท าใหพนทหาดถดไปทางทศเหนอ (สมมตวาเปนพนท B) ไดรบผลกระทบจากการกดเซาะมากยงขน แตหากไมด าเนนการดงกลาวพนท A กจะไดรบความเสยหายสง การตดสนใจโดยการทตางๆ ฝายตางค านงถงผลไดเสยจากนโยบายโดยล าพง (A คอเรองของ A และ B คดเพยงเรองของ B) จะน ามาสสถานการณท A และ B ไปลงคะแนนเสยงเพอตนเองเทานนแตหากพจารณาในแบบด ารตรตรองB จะพบวาการก าหนดนโยบายโครงสรางแขงจะชวยให A หลกเลยงปญหาไดอยางไร และในทางกลบกน A กจะทราบวา การไมด าเนนการสรางโครงสรางแขงจะชวยลดผลกระทบทเกดแก B ไดอยางไร เมอทงสองฝายตางพจารณาถงโอกาสทตนเองจะชวยเหลอกนและกนได ทางเลอกสาธารณะทเกดขนกอาจจะเปลยนแปลงไปหรออยางนอยทสด กอาจจะน ามาสการตกลงตอรองเพอชดเชยภายหลงการด าเนนนโยบายสาธารณะไปแลวไดงายยงขน

ดวยความไมเพยงพอเหลาน เอง ผวจ ยจงตดสนใจทจะจดใหเกดการส ารวจการยอมรบ (Agreement) ตอนโยบายสาธารณะ(การแกไขปญหาการกดเซาะชายหาด) ในลกษณะด ารตรตรอง (Deliberative public choice procedure) เพอทจะใหระดบความตดลงยนยอมทไดจากการส ารวจม “คณภาพ” มากยงขนไปกวาเพยงการส ารวจความตกลงยนยอม/การยอมรบผานแบบสอบถามหรอการลงคะแนนเสยงเทานน

5.6 กรณศกษา:การส ารวจการยอมรบนโยบายสาธารณะ

เนองจาก นโยบายการสรางสงปลกสรางโครงสรางแขงเพอแกไขปญหากดเซาะพงทลายของชายหาดนนเปนนโยบายอ-สาธารณะในระดบชาต และเปนนโยบายสาธารณะทปราศจากการด ารตรตรองในระดบทองถนดงนน การจะส ารวจความตกลงยนยอมตอนโยบายสาธารณะเกยวกบการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาดจงตองเรมตนจากการท าใหนโยบายดงกลาวกลบเขามาสพนทสาธารณะ และจดกระบวนการทใหประชาชนทมสวนเกยวของกบนโยบายดงกลาวไดเขามาด ารตรตรองรวมกนเสยกอน หลงจากนนจงท าการศกษาความตกลงยนยอมของประชาชนตอการท านโยบายสรางเขอนกนคลนเปนล าดบตอไป

5.6.1 กระบวนการด ารตรตรอง

การออกแบบกระบวนการทจะท าใหผมสวนเกยวของไดเขามามสวนรวมอยางรอบดานนน จะอางองกระบวนการแบบ คณะกรรมการเทคโนโลยของเดนมารก หรอ Danish Board of Technology (DBT) ซงเปนกระบวนการทเอออ านวยใหประชาชนทวไปสามารถมสวนรวมในการด ารตรตรองเกยวกบนโยบายทมความซบซอนทางเทคโนโลยหรอองคประกอบความรสงไดโดยไมตองพงพงนกช านาญการ (Technocrat) เพยงฝายเดยวในการก าหนดนโยบาย นอกจากนนจะผสมผสานปจจยก าหนดความส าเรจ

27

ของกระบวนการด ารตรตรองทรวบรวมและสรปโดย Ryfe(2000) เพอทจะไดกระบวนการซงจะใชในการส ารวจความตกลงยนยอมของงานศกษาชนน โดยการออกแบบกระบวนการจะแบงออกเปนล าดบดงน

การคดเลอกผเขารวมกระบวนการ

โดยทวไปแลวกระบวนการด ารตรตรองนนจะจ ากดจ านวนไมใหมจ านวนทมากจนกระทงผทเขารวมไมสามารถแลกเปลยนกนไดอยางทวถง ในงานศกษาชนนจะคดเลอกดวยวธการสมรายชอผทอยในพนทมการกดเซาะชายหาด และในพนทซงยงไมมการกดเซาะแตอย ใกลเคยงกนและอาจจะเกดผลกระทบไดในอนาคตขนมาเปนจ านวนหนง หลงจากนนจะท าการสอบถามถงความสมครใจในการเขารวมกระบวนการ โดยจะคดกรองจนเหลอเพยง 30-50 คน และการจดกระบวนการด ารตรตรองจะจดเพยงครงเดยวเทานน (ขอจ ากดดานงบประมาณ) ทงน ผคดกรอง ไดพยายามสรางความหลากหลายโดยจ าแนกเปนตวแทนภาครฐ 7 คน มาจากหนวยงาน กรมเจาทา โยธาจงหวด ส านกงานทรพยากรและสงแวดลอมจงหวด เทศบาลนครสงขลา และกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝ ง, ตวแทนประชาชนทวไป 25 คน ซงเปนชาวประมง, ผประกอบธรกจรอบชายหาด และผใชประโยชนทวไป, นอกจากนนมรสอมวลชน 2 คน , เครอขายองคกรทมใชรฐ(NGOs) 3 คน และนกการเมองทงถน 2 คน รวมทงสน 39 คน

ขอพจารณาทส าคญในการออกแบบผเขารวมกระบวนการน ไดแก จ านวนของผเขารวมกระบวนการนนไมสามารถจะเปนตวแทนทางสถตของประชากรทงหมดในพนทได ดงนน จงจ าเปนทจะตองพจารณากระบวนการนในแงของการเปน “ ตวแบบ(Model)” เพอทจะศกษาผลกระทบของการด ารตรตรองทางนโยบายรวมกนตอการยอมรบตอนโยบายจดการชายหาด

กระบวนการจดเวทด ารตรตรองเพอแสวงหาฉนทามตรวมกนในเรองการจดการ

ชายหาด

กระบวนการนนจะแบงออกเปนสามขนตอนไดแก ขนทหนง ทมทปรกษาจะอธบายถงขนตอนทงหมดของกระบวนการการด ารตรตรอง (Deliberative process) วาจะมล าดบขนตอนและความส าคญอยางไรแกผเขารวมกระบวนการ ขนทสอง แจกแบบสอบถามกอนการด ารตรตรองใหแกผเขารวมกระบวนการไดท า ขนทสาม คณะผเชยวชาญ ซงจะตองเปนตวแทนความคดหรอขอเสนอนโยบายการแกไขปญหากดเซาะชายหาดในแตละรปแบบ (มอยดวยกน 3 นโยบาย) น าเสนอความเหนทางวชาการแกผเขารวมกระบวนการ ขนทส ผรวมกระบวนการจะไดถกเถยงแลกเปลยนความเหนซงกนและกน ขนทหา ผรวมกระบวนการตองสรปขอคดเหนรวมกนถงทางออกทตองการ และขอเสนอประกอบเพมเตมทตองการใหเกดขนควบคไปกบนโยบายทไดเลอกมาหรอมฉนทางมตรวมกนระหวางผเขารวมกระบวนการ ขนทหก ทดลองลงคะแนนเสยงแสดงความตกลงยนยอมตอนโยบายสาธารณะทง 3 และขนทเจด แจกแบบสอบถามหลงกระบวนการด ารตรตรองใหแกผรวมกระบวนการไดท า

28

การออกแบบแบบสอบถาม

การออกแบบ แบบสอบถามนนมวตถประสงคสองประการไดแก ประการแรก พจารณาถงมมมองของผเขารวมตอสถานะความเปนนโยบายสาธารณะ ของการแกไขปญหาชายหาด ประการทสอง พจารณาถง ความตกลงยนยอมตอนโยบายการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาด ทงตอนโยบายเขอนทด าเนนการอยในปจจบน และนโยบายทางเลอกอนๆ ทงานวจยชนนตองการศกษา เพอบรรลวตถประสงคทงสองประการจงไดมการออกแบบแบบสอบถามดงปรากฏในภาคผนวก 4

แบบสอบถามแบงองคประกอบออกเปนสามสวน ไดแก สวนของใบแสดงความตกลงยนยอมเขารวมกระบวนการ (Consent form) สวนทสองไดแก แบบสอบถามกอนกระบวนการด ารตรตรอง (Pre-test) และสวนสดทายไดแก แบบสอบถามภายหลงเขาสกระบวนการด ารตรตรอง (Post-test) ทงนเพอทจะแสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงอนเกดจากกระบวนการด ารตรตรองปรกษาหารอ

แบบสอบถามชด Pre-test จะสอบถามถงประเดนส าคญสามประการไดแก ประการแรก สถานะของนโยบาย ซงหมายถงการสอบถามถงการรบรขาวสาร, การเขาใจถงผลกระทบจากนโยบาย และระดบการไดแลกเปลยนพดคยถงเรองนโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาดในประเทศไทย หรอกลาวโดยรวมกคอการส ารวจเพอทจะท าความเขาใจสถานะของความเปนโยบายสาธารณะ และการด ารตรตรองในปจจบนนนเอง ประการทสอง จะส ารวจความตกลงยนยอมตอนโยบายทมอยดวยกนสามทางเลอก การส ารวจความตกลงยนยอมนนกสอบถามผานรปแบบค าถามทหลากหลายอาท การถามถงการเรยงล าดบความพงพอใจตอนโยบายทงสาม, การเลอกลงคะแนนเสยงวาพงพอใจนโยบายใน และการแสดงความรสกตอผลกระทบดานบวกและลบตอนโยบาย ประการทสาม เปนการสอบถามถงมมมองหรอทศนะตอปญหาการกดเซาะชายหาด

แบบสอบถาม Post-test นนจะสอบถามถงความตกลงยนยอมตอนโยบายสาธารณะทถกหยบยกมาท าการศกษาเชนเดยวกนกบ Pre-test เพยงแตจะไมสอบถามถงสถานะของนโยบาย และ ความเขาใจตอสภาพปญหาการกดเซาะชายหาด (เพราะไดถามไปแลวในขนของ Pre-test) แตจะสอบถามเพมขนมาในเรองของขอมลสภาวะเศรษฐกจสงคมของผตอบแบบสอบถาม (Socio-economic survey) แทน

5.6.2 ผลลพธจากการศกษา

ในสวนของผลการศกษานน จะน าเสนอเพอตอบสนองตอวตถประสงคการวจยสองประการไดแก ประการแรก การส ารวจการยอมรบตอนโยบายสาธารณะสามนโยบาย วามระดบการยอมรบมากนอยแตกตางกนอยางไร ประการทสอง การยนยนผลวา "วธการแสวงหาฉนทมต" มผลตอระดบการยอมรบนโยบายสาธารณะ ทงนกเพอทจะสรางความสมเหตสมผลใหกบวธการแสวงหาทางเลอกใหแกสาธารณะ (Rationalization of public choices)

29

เพอตอบสนองตอวตถประสงคทงสองประการ เนอหาในสวนนจะแสดงผลเปนล าดบโดยเรมจาก การใหขอมลทางเศรษฐกจ-สงคม ของกลมตวอยางทเขารวมกระบวนการ (Socio-economic survey), การส ารวจลกษณะความเปนนโยบายสาธารณะ (Public-ness of policy) ของการแกไขปญหากดเซาะชายหาดทก าลงด าเนนการอยในปจจบน, ระดบการยอมรบของกลมตวอยางตอนโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาด, ผลการด ารตรตรอง (Deliberation) ตอการยอมรบและการตดสนใจเลอกนโยบายสาธารณะ

ขอมลทางเศรษฐกจ-สงคม ของกลมตวอยางทเขารวมกระบวนการ

ตารางท 5-2 แสดงขอมลทวไปของกลมตวอยาง(Descriptive Statistics)

จ านวนตวอยาง คาต าสด คาสงสด คาเฉลย

คาเบยงเบนมาตรฐาน

อาย 42 15 77 48.12 16.96

จ านวนสมาชกครวเรอน 41 1 10 4.22 1.74

จ านวนสมาชกครวเรอนทมงานท า 36 1 4 2.61 1.1

รายไดทงครวเรอน 36 5,000 150,000 39,333.33 34,644.36

รายไดสวนบคคล 28 4,000 100,000 26,262.14 25,447.24

จากขอมลในตารางท 5-2 ขางตนจะพบวา ทงชวงอายและรายไดของผทเขารวมกระบวนการมความแตกตางครอบคลมอยางมาก อาท ผทอายนอยไปจนกระทงเกษยณแลว , ผทมรายไดต า (ชาวประมง) ไปจนกระทงสง (แพทย), ผทมสมาชกครวเรอนแบบเลกและแบบขยาย ในขณะทคาเฉลยของขอมลกอยในระดบทสมเหตสมผล เชน อายทอยในวยกลางคน , จ านวนสมาชกในครวเรอทมขนาดครอบครวเดยวในมาตรฐานทวๆ ไป (พอ แม และลกสองคน) และมสมาชกครวเรยนทมงานท าโดยเฉลยแลวราว 2-3 คน เปนตน

30

ตารางท 5-3 แสดงอาชพของกลมตวอยางทเขารวมกระบวนการ

Frequency Valid Percent Cumulative Percent

นกเรยน นกศกษา 2 5.1 5.1

ขาราชการ 8 20.5 25.6

พนกงานรฐวสาหกจ 1 2.6 28.2

พนกงานบรษทเอกชน 3 7.7 35.9

เจาของกจการ 6 15.4 51.3

นกขาวสอมวลชน 2 5.1 56.4

ชาวประมง 1 2.6 59.0

แมบาน 13 33.3 92.3

อนๆ 3 7.7 100.0

รวม 39 100.0

ในเรองของอาชพของกลมตวอยาง พบวามความหลากหลายดงแสดงในตารางท 5-3 ไดแก แมบาน, ขาราชการ, เจาของกจการ, พนกงานบรษทเอกชน, นกศกษา, นกขาว, และชาวประมงตามล าดบนอกจากนในตารางท 5-4 จะพบวา ระดบการศกษาของกลมตวอยางมการกระจายตวคอนขางใกลเคยงกนในทกระดบชนโดยระดบการศกษาของกลมตวอยางทมความถสงสดไดแก ปรญญาตรและความถต าสดไดแก เหนอกวาปรญญาตร

ตารางท 5-4 แสดงการศกษาของกลมตวอยางทเขารวมกระบวนการ

Frequency Valid Percent Cumulative Percent

ประถมศกษา และต ากวา 8 21.6 21.6

มธยมศกษา 10 27.0 48.6

ปรญญาตร 13 35.1 83.8

สงกวาปรญญาตร 6 16.2 100.0

รวม 37 100.0

31

การส ารวจลกษณะความเปนนโยบายสาธารณะ

กอนพจารณาตารางเราอาจจะตองยอนกลบไปพจารณาทฤษฎเลกนอยวา นโยบายสาธารณะนนตองมคณสมบตส าคญคอ เปนนโยบายทถกผลกดนเขาสพนทสาธารณะ เพอททกฝายจะมขอมลและใชเหตผล (Rationality) ของตนเองในการพจารณาถงความตกลงยนยอมหรอระดบความพงพอใจตอนโยบายดงกลาวได ดงนน สารสนเทศเกยวกบนโยบาย (Information) จงเปนสวนส าคญของระดบความเปนสาธารณะในนโยบายนนๆ ในอกดานหนง นโยบายสาธารณะอาจจะมระดบการด ารตรตรอง (Deliberation) สงหรอต ากได โดยจากทไดอภปรายไวในชวงตนกจะพบวา ระดบการด ารตรตรองทเพมขนจะชวยใหค าตอบสาธารณะเปลยนแปลงไป โดยเปลยนไปสทางเลอกทยตธรรมหรอเปนธรรมยงขน

เมอน าหลกทงสองประการมาพจารณารวมกนกจะพบวา ในกรณทมขอมลขาวสารมากและมการด ารตรตรองรวมกนมาก นโยบายจะมลกษณะเปน นโยบายสาธารณะอยางด ารตรตรอง (Deliberative public policy) คอนขางสง ในกรณทนโยบายมขอมลขาวสารมากแตขาดการด ารตรตรอง นโยบายนนกเขาขายนโยบายสาธารณะแบบไมด ารตรตรองหรอแบบเสรนยม (Liberal public policy) ในกรณทนโยบายสาธารณะมขอมลสารสนเทศมาถงประชาชนนอยแตมการด ารตรตรองรวมกนมาก กพจารณาไดวานโยบายนน เปนนโยบาย "อ-สาธารณะ ทก าลงถกเปดโปง" (Discovered non-public policy) และกรณสดทายคอกรณทขอมลขาวสารนอยและปราศจากการด ารตรตรองรวมกนในสงคม กจะนบเปนนโยบายอ-สาธารณะ (Non-public policy)

ตารางท 5-5 แสดงระดบความเปนสาธารณะของนโยบาย (ขอมลในตารางแสดงจ านวนคน)

มมมองตอ "ระดบการด ารตรตรอง" รวมกนของชมชนในหวขอการ

แกไขปญหากดเซาะชายหาด

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอ "ระดบขอมลขาวสาร" เกยวกบการแกไขปญหากดเซาะชายหาด

นอยมาก 2 1 2 0 1

นอย 3 3 0 2 1

กลาง 2 4 3 0 1

สง 0 3 4 4 1

สงมาก 1 0 3 1 1

32

ผลจากตารางท 5-5 นนพบวาผตอบแบบสอบถามจ านวนมากทสดมทศนะวานโยบายแกไขปญหาชายหาดเปนนโยบาย อ-สาธารณะ ซงหากพจารณาเพยงผวเผนแลวกจะพบวา มลกษณะไมตรงกบกบขอสนนษฐานกอนหนาน ซงชวานโยบายแกไขปญหาชายหาดเปนนโยบายสาธารณะทมการด ารตรตรองต าหรอปราศจากการด ารตรตรอง

ทงน วธศกษาเพอวนจฉยสภาพการเปนนโยบายสาธารณะในสวนกอนหนานนนอาศยการส ารวจผานกจกรรมทางการเมอง อาท การหาเสยง หรอการอภปรายสาธารณะ ในขณะทการประเมนโดยแบบสอบถามนจะใชวธการแสดงทศนะ (Subjective) ของกลมตวอยาง จงอาจมความไมตรงกน มากไปกวานน การทผลลพธทไมตรงกนนน กอาจจะไมไดผดประหลาดแตอยางไร เพราะถงทสดแลว การทมนกการเมองทองถนบรรจเรองการแกไขปญหากดเซาะชายหาดเขาไปเปนวาระในการหาเสยงทางการเมอง กอาจจะชวยยกระดบ (degree) ของความเปนสาธารณะใหสงขนจรงๆ กเปนได เพยงทวา ยงไมมากเพยงพอทจะท าใหกลมตวอยางสวนใหญเหนวา ขอมลขาวสารทไดรบนนอยในระดบสงมากเพยงพอทจะประเมนวา “สง” หรอ “สงมาก”

เมอในมมมองของกลมตวอยางยงมทศนะไปในแนวทางทเหนวาขอมลเกยวกบการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาด และการด ารตรตรองรวมกนยงนอยอย ดงนน กระบวนการแสวงหาทางเลอกสาธารณะอยางด ารตรตรอง ดงทไดออกแบบไวจงเปนสงทมคณปการอยางส าคญในการแสวงหาทางเลอกทมคณภาพ, ความยตธรรมหรอเปนธรรมสงขน

ความตกลงยนยอมตอนโยบายการสาธารณะ วาดวยการแกไขปญหาชายหาด

ตารางท 5-6 แสดงผลของความตกลงยนยอม/การยอมรบ ตอนโยบายท 1-3 ทงกอนการด ารตรตรอง

และ หลงการด ารตรตรอง

รอยละของกลมตวอยาง

ผลการลงคะแนนเสยง "กอน" การด ารตรตรอง

นโยบาย 1 12.8%

นโยบาย 2 25.6%

นโยบาย 3 61.5%

ผลการลงคะแนนเสยง "หลง" การด ารตรตรอง

นโยบาย 1 2.5%

นโยบาย 2 10.0%

นโยบาย 3 87.5%

33

ตารางท 5-7แสดงการเปลยนแปลงทางเลอกนโยบายระหวาง “กอน” และ “หลง” การด ารตรตรอง

รอยละของกลมตวอยางทเลอกนโยบาย 1, 2 และ 3 หลง

การด ารตรตรอง

นโยบาย 1 นโยบาย 2 นโยบาย 3

รอยละของกลมตวอยางทเลอกนโยบาย 1, 2 และ 3 กอนการด ารตรตรอง

นโยบาย 1 25.0% 0.0% 75.0%

นโยบาย 2 0.0% 25.0% 75.0%

นโยบาย 3 0.0% 4.3% 95.7%

จากตารางท 5-6 พบวา กอนการด ารตรตรองนนการกระจายตวของการยอมรบจะกระจกตวอยทนโยบาย 3, 2, และ 1 ตามล าดบ สวนตารางท 5-7 อธบายถงการเปลยนแปลงทางเลอกของกลมตวอยางแบบกวางๆ โดยจะอธบายเปนล าดบจากนโยบายทหนงไปจนกระทงถงนโยบายทสามดงน ประการแรก มการเปลยนของกลมตวอยางทเลอกนโยบาย 1 ไปเลอกนโยบายท 3 ราว 75% ของผทเลอกนโยบาย 1 เดมทงหมด นอกนนยงคงเลอกนโยบายเดม ประการทสองมการเปลยนของกลมตวอยางทเลอกนโยบาย 2 ไปเลอกนโยบายท 3 ราว 75% ของผทเลอกนโยบาย 2 เดมทงหมดนอกนนยงคงเลอกนโยบายเดมประการทสามมการเปลยนของกลมตวอยางทเลอกนโยบาย 3 ไปเลอกนโยบายท 2 ราว 4.3% ของผทเลอกนโยบาย 3 เดมทงหมดนอกนนยงคงเลอกนโยบายเดม

ตารางท 5-8 ประโยชนของนโยบายท 1 ในทศนะของกลมตวอยางกอน และ ภายหลงการด ารตรตรอง25

มมมองตอประโยชนทไดรบจากนโยบาย 1 ภายหลงการด ารตรตรอง

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอประโยชนทไดรบจากนโยบาย 1 กอนการด ารตรตรอง

นอยมาก 7 2 2 0 0

นอย 1 1 0 2 1

กลาง 1 3 2 0 0

สง 4 5 1 0 1

สงมาก 0 0 0 0 1

25ตวเลขในตารางคอจ านวนกลมตวอยาง โซนพนทสแดงสะทอนถงจ านวนกลมตวอยางทมมมมองวา นโยบายมประโยชนนอยลง และโซนพนทสเขยวคอจ านวนกลมตวอยางทมมมมองวานโยบายเปนประโยชนมากขน

34

ตารางท 5-9 ประโยชนของนโยบายท 2ในทศนะของกลมตวอยางกอน และ ภายหลงการด ารตรตรอง

มมมองตอประโยชนทไดรบจากนโยบาย 2ภายหลงการด ารตรตรอง

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอประโยชนทไดรบจากนโยบาย 2กอนการด ารตรตรอง

นอยมาก 0 1 0 0 0

นอย 0 1 2 0 0

กลาง 0 0 6 2 0

สง 0 6 7 2 1

สงมาก 0 1 1 3 1

ตารางท 5-10 ประโยชนของนโยบายท 3ในทศนะของกลมตวอยางกอน และ ภายหลงการด ารตรตรอง

มมมองตอประโยชนทไดรบจากนโยบาย 3ภายหลงการด ารตรตรอง

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอประโยชนทไดรบจากนโยบาย 3กอนการด ารตรตรอง

นอยมาก 0 0 0 0 0

นอย 0 0 1 1 0

กลาง 0 0 3 3 1

สง 0 2 1 5 7

สงมาก 0 1 1 2 5

การเลอกนโยบายดงทเสนอในตารางท 5-7นนเปนลกษณะหนงของการแสดงความตกลงยนยอม/การยอมรบทมตอนโยบายทงสาม นอกจากนนการทกระบวนการด ารตรตรองมผลใหเกดการเปลยนแปลง “การยอมรบ” ตอนโยบายสาธารณะยงเปนประเดนทนาสนใจวาเกดมาจากสาเหตใด ในเบองตน หากพจารณาอยางตรงไปตรงมาทสด การทปจเจกบคคลไดเขามาแลกเปลยนกน เกดการปรกษาหารอรวมกน ยอมสงผลใหเกดมมมองทเปลยนไปตอประโยชนทจะไดรบจากนโยบายทงสาม

35

เมอความรสกตอประโยชนทจะไดรบเปลยนแปลง ผลลงคะแนนเสยง/การยอมรบตอนโยบายกยอมเปลยนแปลงไปดวย

ผวจยจงท าการส ารวจมมมองของกลมตวอยางตอนโยบายท 1, 2 และ 3 วามความเปลยนแปลงไปเชนไรโดยมผลดงน

ตารางท 5-8 มกลมตวอยาง 15 คนทรสกวานโยบายท 1 นนมประโยชนนอยลงภายหลงการด ารตรตรอง และมกลมตวอยาง 8 คนทรสกวานโยบายท 1 นนมประโยชนมากยงขน โดยรวมแลวกลมตวอยางจงรสกไดรบประโยชนจากนโยบายท 1 นอยลง ตารางท5-9 มกลมตวอยาง 18 คนทรสกวานโยบายท 2 นนมประโยชนนอยลงภายหลงการด ารตรตรอง และมกลมตวอยาง 6 คนทรสกวานโยบายท 2 นนมประโยชนมากยงขน โดยรวมแลวกลมตวอยางจงรสกไดรบประโยชนจากนโยบายท 2 นอยลงตารางท 5-10 มกลมตวอยาง 6 คนทรสกวานโยบายท 3 นนมประโยชนนอยลงภายหลงการด ารตรตรอง และมกลมตวอยาง 13 คนทรสกวานโยบายท 3 นนมประโยชนมากยงขน โดยรวมแลวกลมตวอยางจงรสกไดรบประโยชนจากนโยบายท 3 นอยลง

จากทศทางขางตนเราอาจพอสรปไดโดยคราววา กลมตวอยางมมมมองตอนโยบายท 1 และ 2 ในทางทเหนประโยชนนอยลง และกลมตวอยางมความเหนตอนโยบายท 3 วาเปนประโยชนมากขน ในอกดานหนงเพอตรวจสอบถงความคงเสนคงวาของกลมตวอยาง เราอาจจะพจารณาจากทศนะหรอมมมองของกลมตวอยาง ตอผลกระทบแงลบทนโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาดทง 3 กอใหเกดแกกลมตวอยางเอง โดยผลสามารถเสนอไดดงตอไปน

ตารางท 5-11 ผลกระทบดานลบของนโยบายท 1 ในทศนะของกลมตวอยางแยกเปนกอน และ ภายหลงการด ารตรตรอง26

มมมองตอผลแงลบทไดจากนโยบาย 1 ภายหลงการด ารตรตรอง

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอผลแงลบทไดจากนโยบาย 1 กอนการด ารตรตรอง

นอยมาก 0 0 0 0 1

นอย 0 1 1 1 0

กลาง 0 1 3 5 0

สง 0 2 1 4 1

สงมาก 0 0 0 2 9

26ตวเลขในตารางคอจ านวนกลมตวอยาง โซนพนทสแดงสะทอนถงจ านวนกลมตวอยางทมมมมองวา นโยบายมผลกระทบดานลบมากขน และโซนพนทสเขยวคอจ านวนกลมตวอยางทมมมมองวานโยบายมผลกระทบดานลบนอยลง

36

ตารางท 5-12ผลกระทบดานลบของนโยบายท 2ในทศนะของกลมตวอยางแยกเปนกอน และ ภายหลงการด ารตรตรอง

มมมองตอผลแงลบทไดจากนโยบาย 2 ภายหลงการด ารตรตรอง

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอผลแงลบทไดจากนโยบาย 2 กอนการด ารตรตรอง

นอยมาก 0 0 2 0 0

นอย 1 4 5 0 0

กลาง 1 1 9 2 1

สง 0 3 0 1 0

สงมาก 0 1 1 0 0

ตารางท 5-13 ผลกระทบดานลบของนโยบายท 3 ในทศนะของกลมตวอยางแยกเปนกอน และ ภายหลงการด ารตรตรอง

มมมองตอผลแงลบทไดจากนโยบาย 3 ภายหลงการด ารตรตรอง

นอยมาก นอย กลาง สง สงมาก

มมมองตอผลแงลบทไดจากนโยบาย 3 กอนการด ารตรตรอง

นอยมาก 4 2 1 2 1

นอย 6 2 0 3 0

กลาง 2 3 3 0 1

สง 0 3 1 2 0

สงมาก 0 0 0 0 0

จากตารางท 5-11 มกลมตวอยาง 9 คนทรสกวานโยบายท 1 นนมผลกระทบแงลบมากยงขนภายหลงการด ารตรตรอง และมกลมตวอยาง 6 คนทรสกวานโยบายท 1 นนมผลกระทบแงลบนอยลง โดยรวมแลวกลมตวอยางจงรสกไดรบผลกระทบแงลบจากนโยบายท 1 มากยงขนตารางท 5-12มกลมตวอยาง 10 คนทรสกวานโยบายท 2 นนมผลกระทบแงลบมากยงขนภายหลงการด ารตรตรอง และม

37

กลมตวอยาง 8 คนทรสกวานโยบายท 2 นนมผลกระทบแงลบนอยลง โดยรวมแลวกลมตวอยางจงรสกไดรบผลกระทบแงลบจากนโยบายท 2 มากยงขน ตารางท 5-13 มกลมตวอยาง 10 คนทรสกวานโยบายท 3 นนมผลกระทบแงลบมากยงขนภายหลงการด ารตรตรอง และมกลมตวอยาง 15 คนทรสกวานโยบายท 3 นนมผลกระทบแงลบนอยลง โดยรวมแลวกลมตวอยางจงรสกไดรบผลกระทบแงลบจากนโยบายท 3 นอยลง

จากทศทางขางตนเราอาจพอสรปไดโดยคราววา กลมตวอยางมมมมองตอนโยบายท 1 และ 2 ในทางทเหนเหนโทษภยหรอผลกระทบแงลบมากยงขน และกลมตวอยางมความเหนตอนโยบายท 3 วามผลกระทบแงลบนอยลง ซงเปนมมมองดานบวก ดงนนเอง นโยบายท 1 และ 2 จงไดรบผลลงคะแนนเสยง/การยอมรบนอยลง และนโยบายท 3 ไดรบการยอมรบมากยงขน มากไปกวานน รปแบบการเปลยนแปลงมมมองทมตอการแกไขปญหากดเซาะชายหาดเหลาน ในภาพรวมแลวมความสมพนธ (Relationship)27ลกษณะทางเศรษฐกจสงคมของกลมตวอยางเชนเดยวกน ดงจะไดแสดงตอไปเปนล าดบ

ตารางท 5-14 แสดงความสมพนธระหวางอาชพ และ การลงคะแนนเสยง (แสดงการยอมรบ) ของกลมตวอยาง28

การลงคะแนนเสยงกอนการด ารตรตรอง การลงคะแนนเสยงหลงการด ารตรตรอง

นโยบาย 1 นโยบาย 2 นโยบาย 3 นโยบาย 1 นโยบาย 2 นโยบาย 3

นกเรยน นกศกษา 50.0% 0.0% 50.0% 0.0% 0.0% 100.0%

ขาราชการ 0.0% 33.3% 66.7% 0.0% 50.0% 50.0%

พนกงานรฐวสาหกจ 0.0% 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 100.0%

พนกงานบรษทเอกชน 0.0% 100.0% 0.0% 0.0% 0.0% 100.0%

เจาของกจการ 0.0% 0.0% 100.0% 0.0% 0.0% 100.0%

นกขาวสอมวลชน 0.0% 50.0% 50.0% 0.0% 0.0% 100.0%

ชาวประมง 100.0% 0.0% 0.0% 100.0% 0.0% 0.0%

แมบาน 30.0% 30.0% 40.0% 0.0% 0.0% 100.0%

อนๆ 0.0% 0.0% 100.0% 0.0% 0.0% 100.0%

27ไมใชความสมพนธแบบเหต-ผล (Causation)เปนเพยงการแสดงถงทศทางทมความสมพนธทางเดยวกน หรอทางตรงกนขามเทานน 28ตวเลขในตารางหมายถง รอยละของกลมตวอยางทเลอกแสดงการยอมรบนโยบาย 1, 2 หรอ 3 ผานการลงคะแนนเสย (Row N%) โดยตวเลขดงกลาวจะรวมได 100% แตตองแยกกนระหวางกรณ “กอน” การด ารตรตรอง และ “หลง” การด ารตรตรอง

38

ตารางท 5-14 แสดงผลการลงคะแนนเสยงสนบสนนนโยบายของกลมตวอยางทแบงแยกตามอาชพ พบวา โดยทวไปแลวกลมตวอยางทงหมดจะเปลยนแปลงความเหนไปสนบสนนนโยบายท 3 ยกเวนสองกลมคอ ขาราชการซงภายหลงการด ารตรตรองรวมกนแลว หนเหมาสนบสนนนโยบายท 2 มากยงขน ในขณะทชาวประมง (บรเวณเกาเซง) มจดยนทคงสนบสนนนโยบายท 1 ไมเปลยนแปลง สาเหตประการหนงกคอกลมชาวประมงทมารวมกระบวนการด ารตรตรองคอแกนน าคนหนงทเรยกรอง และ สนบสนนใหมการท าโครงสรางแขงเพอปองกนการพงทลายของชายหาดมาตงแตตน

จากการสมภาษณเพมเตมไดรายละเอยดวา สาเหตทตองยนยนนโยบายท 1 เนองจากไมมความมนใจวาการแกไขปญหาตามแนวทางนโยบายท 2 และ 3 จะไดผลประกอบกบอยากใหด าเนนการอยางคอยเปนคอยไป กลาวคอ ควรมการเฝาระวงอยางใกลชดในพนทเลย ไมใชเพยงด าเนนการแลวไมตดตามผล เมอยงมความเสยงและความไมมนใจเหลานอยกยงคดทจะเลอกนโยบายท 1 ตอไป, ในทางกลบกน ขณะทไดมการอภปรายผลระหวางการด ารตรตรอง ผทเลอกจะใชนโยบายท 2 หรอ 3 หลายคนแมจะเลอกนโยบายแตกตางจากชาวประมงกลมน ทวา ในรายงานทน าเสนอตอทประชมกไดระบความกงวลและความจ าเปนทจะตองดแลหรอตอบสนองตอความตองการของชาวประมงและผทอาจจะเสยประโยชนกลมอนๆ ดวย อาท มการเสนอวาควรคดค านวณคาชดเชยทเหมาะสมใหแกพนทซงจะไดรบผลกระทบจากการเสยสมดลของหาดทรายในระยะสน

ตารางท 5-15 แสดงความสมพนธระหวางระดบการศกษา และการลงคะแนนเสยง (แสดงการยอมรบ) ของกลมตวอยาง29

การลงคะแนนเสยงกอนการด ารตรตรอง การลงคะแนนเสยงหลงการด ารตรตรอง

นโยบาย 1 นโยบาย 2 นโยบาย 3 นโยบาย 1 นโยบาย 2 นโยบาย 3

ต ากวาประถมศกษา

16.7% 33.3% 50.0% 14.3% 0.0% 85.7%

ประถมศกษา 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%

มธยมศกษา 12.5% 37.5% 50.0% 0.0% 10.0% 90.0%

ปรญญาตร 16.7% 25.0% 58.3% 0.0% 8.3% 91.7%

สงกวาปรญญาตร 0.0% 20.0% 80.0% 0.0% 33.3% 66.7%

29ตวเลขในตารางหมายถง รอยละของกลมตวอยางทเลอกแสดงการยอมรบนโยบาย 1, 2 หรอ 3 ผานการลงคะแนนเสย (Row N%) โดยตวเลขดงกลาวจะรวมได 100% แตตองแยกกนระหวางกรณ “กอน” การด ารตรตรอง และ “หลง” การด ารตรตรอง

39

ตารางท 5-15 พบวาทกๆ ระดบการศกษาโดยรวมแลวมแนวโนมเปลยนมมมองไปสนบสนนนโยบายท 3 ภายหลงการด ารตรตรอง แตในกลมซงมการศกษาต ากวาประถมมความเปลยนแปลงคอนขางนอยในกลมทเลอกนโยบายท 1 ค าอธบายกคอ กลมทยงคงมนคงกบนโยบายแกไขปญหาท 1 นนกคอกลมชาวประมงทไดกลาวถงไปกอนหนานแลวนนเอง ดงนน ในกรณนสถานะของอาชพนาจะเปนผลส าคญมากกวาเรองของระดบการศกษา, ส าหรบกลมทมลกษณะพเศษจากระดบการศกษาอนๆ กคอกลมทเรยนสงกวาปรญญาตร เพราะกลมนเปนเพยงกลมเดยวซงภายหลงการด ารตรตรอง หนเหไปสทางเลอกนโยบายท 2 มากขนและลดการสนบสนนนโยบายท 3

จากการส ารวจความเหนพบวาสาเหตหลกของการตดสนใจเชนนไดแกเรอง “ความเสยงและความไมแนนอนจากการรอโครงสรางแขงเดม” ในนโยบายท 3, ซงเปนมาตรการเสรมขนมาจากนโยบายท 2 ทตองการเพยงการเตมทรายและยตการสรางโครงสรางแขงใหมๆ กลมตวอยางทมการศกษาสงกวาปรญญาตรเหลานสะทอนความเหนวา ตองการขอมลเพมเตมมากกวานเพอทจะยกระดบการแกไขปญหาไปสนโยบายท 3 และในเบองตนคดวาการท านโยบายท 2 และตรวจสอบผลลพธทเกดขนอยางเปนรปธรรมจะชวยใหความมนใจไดมากยงขนวาทศทางทด าเนนการอยมาถกทางหรอไม นยนจงอาจจะสะทอนลกษณะทเปนกลมเลยงความเสยง (Risk averse) ของกลมตวอยางทมการศกษาสงดวยในเวลาเดยวกน

สรปและชแจงขอจ ากดในการตความผลการศกษา

จากการศกษาพบวา ประการแรก กลมตวอยางสวนใหญพงพอใจในนโยบายท 3 ซงหมายถงนโยบายทตองการใชวธการแกไขปญหาแบบออน อาท การเตมทราย, หยดการแทรกแซงดวยโครงสรางแขงเพมเตม (การสรางเขอนกนคลนดวยปนหรอหน) และสดทายยกเลกโครงสรางแขงเดมบางสวน ในจดทกอใหเกดปญหาการกดเซาะชายหาดรนแรงมากขน ประการทสองภายหลงการด ารตรตรองรวมกนระหวางกลมตวอยางแลว ความเหนหรอการยอมรบตอนโยบายสาธารณะเปลยนแปลงไป โดยมลกษณะสนบสนนนโยบายท 3 มากยงขน จากเดมทมการกระจายตวเลอกนโยบายท 1 และ 2 ระดบหนง, ประการทสาม การเปลยนแปลงในลกษณะทสนบสนนนโยบายท 3 มากยงขนนนเกดมาจากการเปลยนแปลงมมมองตอประโยชนและโทษทไดรบจากแตละนโยบาย ภายหลงการไดแลกเปลยนขอมลและปรกษาหารอรวมกนในกลมตวอยางเอง นอกจากน ในอกดานหนง ปจจยทางเศรษฐกจสงคมกมผลตอการตดสนใจเชนเดยวกน เชน ผทมอาชพอยกบหาดทรายอยางเชนชาวประมงกยอมตองมความกลวตอมาตรการซงน าเอาโครงสรางแขงทปกปองชายหาดตามนโยบาย 1 ออกไปจงไมสนบสนนนโยบายท 2 และ 3 ในทางกลบกนอาชพอนๆ ทรบความเสยงตอนโยบายท 3 นอยกวากอาจจะพรอมทดลองทางเลอกอนๆ นอกจากนโยบายทรฐด าเนนการอยในปจจบนไดมากกวา เปนตน

อยางไรกตาม เราไมอาจทจะยดวานโยบายท 3 นคอนโยบายทเปนธรรมทสดหรอดทสดไดทนทดวยสาเหตสองประการเปนอยางนอย ไดแกประการแรก กระบวนการด ารตรตรอง (Deliberative

40

process) ทจดใหเกดขนเพอทจะวดระดบการยอมรบตอนโยบายทงสามนนมการ “ลดขนาด” และความซบซอนลงมาจากตวแบบของเดนมารค (DBT model) อยางมาก ทงยงใชเวลาเพยงครงวนเทานนในการด าเนนกระบวนการทงหมด ท าใหการด ารตรตรองรวมกนยงมนอย หากมเวลามากกวานกลมตวอยางกอาจจะมโอกาสแลกเปลยนเหตผล หาขอมลเพมเตม และอภปรายไดลกซงยงขน ซงกอาจจะน ามาสการเปลยนแปลงความตกลงยนยอม/การยอมรบตอนโยบายตางๆ ไปจากทเปนอยประการทสอง เปนผลสบเนองจากปญหาประการแรกกคอ เมอเวลามจ ากด กสงผลใหการด าเนนงานไมสามารถตรวจสอบความเขาใจแบบสอบถามของกลมตวอยางไดอยางทวถง ท าใหกลมตวอยางบางสวนตอบแบบสอบถามผดพลาด และท าใหขอมลทจะใชในการวเคราะหตองสญเสยไปจ านวนหนงประการทสาม การเลอกนโยบายท 3 มากยงขนในภายหลงอาจมไดเกดจากประโยชนแทจรงของนโยบายท 3 กเปนไดแตเกดจากการทกลมตวอยางบางคนมความเชอทแนนอน หรอมวาระทางการเมองทชดเจนอยแลว (Strong political will) ทจะผลกดนนโยบาย 3 ดงนนเมอเขามาหารอกนในระยะเวลาทจ ากด กลมตวอยางกลมนจงมชดวาทกรรมหรอเหตผลทจะจงใจกลมตวอยางอนๆ ไดมากและท าใหเกดการเปลยนแปลงของผลการเลอกนโยบายในภายหลง สงทเกดขนนอาจเรยกไดวา “การครอบง า (Dominance)” ซงการครอบง านกอาจจะหมดไปไดหากไมมปญหาขอแรก เพราะการททกฝายไดศกษาและเตรยมการขอมลมากเพยงพอ การครอบง ากเกดขนไมไดหรอหากมความพยายามจะใหเกดขน การใหเหตผลทหนกแนนกจะชวยคลคลายผลไปได เพราะเหตผลทไมสมเหตสมผลเพยงพอกจะตกไป

จากเหตผลเหลาน สงผลใหเรามความจ าเปนทจะตองใชประโยชนจากผลการศกษานในสองแงดวยกนคอ แงทหนงเราทราบโดยคราววา นโยบายท 3 นนเปนนโยบายทไดรบการยอมรบเหนอนโยบายท 2 และ 1 ตามล าดบ, อยางไรกตาม ผลทไดรบนยงไมเพยงพอทจะใชเพอทจะเปนตวแทนของกลมประชากรในพนทได จ าเปนทจะตองมการศกษาเพมเตมในอนาคต แตกตองเขาใจดวยในเวลาเดยวกนวา การทตองยอมสละคณสมบตในการเปนตวแทนกลมประชากรทางสถต (Law of large number) ไปนนกเพอทจะพสจนถงประโยชนในแงทสอง ไดแก การจดกระบวนการมผลใหเกดการเปลยนแปลงระดบการยอมรบดวยในเวลาเดยวกน ดงนน กระบวนการและผล จงไมใชเรองทแยกขาดออกจากกน การส ารวจการยอมรบผานแบบสอบถามเปนจ านวนมากในขณะขอมลขาวสารและการด ารตรตรองยงต านนจงไมใชหนทางทจะบรรล “ทางเลอกสาธารณะ” ทเปนธรรมไปได ประโยชนในแงทสองนจงสะทอนถงความจ าเปนอยางยงในการพลกเปลยนแนวทางท านโยบายแกไขปญหากดเซาะชายหาดใหมลกษณะด ารตรตรองรวมกนมากยงขนในอนาคต

41

5.7 สรปผลการศกษา

โดยสรปวตถประสงคการศกษาของงานวจยชนน ตองการทจะวดถง “การยอมรบตอนโยบายสาธารณะดานการแกปญหากดเซาะชาฝ ง” ซงถกก าหนดมา 3 นโยบายไดแก หนง การใชโครงสรางแขง (Hard stabilization) ทรฐด าเนนการอยางเปนกระแสหลกในปจจบน, สอง การแกไขปญหาดวยโครงสรางออน (Soft stabilization) ซงมการด าเนนการไปบางแลวในบางพนททองถนและสาม การแกไขปญหาดวยโครงสรางออน อาท การเตมทราย และพรอมกนนนกมการรอถอนโครงสรางแขงบางสวน

วตถประสงคดงกลาวมานนนจะบรรลไดกตองด าเนนการในสองสวน สวนแรกไดแกการส ารวจและ “สราง” มโนทศนวาดวยนโยบายสาธารณะ (Concept of public policy) วาแททจรงแลวนโยบายสาธารณะทเหมาะสม (Normative public policy) คอนโยบายเชนไร เมอทราบถงลกษณะอนพงประสงคของนโยบายสาธารณะแลว จงจะน าไปสสวนทสองไดแก การวดนโยบายสาธารณะตามวตถประสงคการศกษาไดอยางแทจรง

ผลจากการด าเนนการศกษาในสวนแรกพบวา แนวทางกระแสหลกของมโนทศนเรอง “การยอมรบนโยบายสาธารณะ” ตามแนวคดส านก “ทางเลอกสาธารณะ (Public choice)”นนเนนหนกไปในแนวเสรนยม (Liberalism) ซงหมายถงการทประชาชนจะไดแสดงเจตจ านงความตกลงยนยอมของตนโดยการใครครวญดวยตนเองเพยงล าพง (In-divined or individualism) หรอกลาวอกแบบหนงกคอ การแสดงการยอมรบตอนโยบายสาธารณะในแบบส านก Public choice ละเลยกระบวนการทางสงคม หรอ ปฏสมพนธระหวางผคน (Inter-subjective activities) ในปรมณฑลสาธารณะ สงผลใหผลลพธทไดจากการแสวงหาทางเลอกของสงคมตามแนวทางแบบ Classical public choice มปญหาอยอยางนอยสามประการดวยกน

ประการแรก การท าการเมองแบบตงรบ หมายความวา นกการเมองไมมแรงผลกดนทางการเมอง (Political will) หรออดมการณทางการเมองเปนของตนเอง แตมงเนนการแสวงหาโอกาสทจะชนะเลอกตงเปนดานหลก (แนนอนวาในยคหลงมพฒนาการทางทฤษฎเพอทจะแกไขปญหาทางทฤษฎของขอกลาวหานพอสมควร อาท งานของ Alberto Alesina) ประการทสอง การละเลยความสมพนธทางสงคม และประการทสามไดแก แงมมทสลบซบซอนในการเมองของการก าหนดนโยบาย สงผลใหนโยบายทควรเปนสาธารณะ กลบมระดบของความเปนสาธารณะนอยลงไป อยางนอยกในแงทขอมลขาวสารถกจ ากด

ปญหาทกลาวถงมาเหลานไมเปนผลดตอการก าหนดนโยบายสาธารณะ ในความหมายทวา นโยบายสาธารณะทไดรบมานนอาจจะไมใชนโยบายทกอใหเกดความเปนธรรมสงทสด แนวคดทพยายามจะเขามาคลคลายปญหาขางตนโดยยงคงลกษณะหลกๆ ของเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะเอาไวกคอแนวคดเรอง ทางเลอกสาธารณะอยางด ารตรตรอง (Deliberative public choice) ซงเนนวา การทจดกระบวนการในการแสวงหาทางเลอกสาธารณะใหม โดยแมวาปจเจกบคคลมเสรภาพทจะแสดง

42

ทางความตกลงยนยอมตอนโยบายสาธารณะเชนเดม แตปจเจกบคคลเหลานนควรทจะไดเขามาปฏสมพนธกนผานการพดคย แลกเปลยนทศนะและเหตผลรวมกน เพอสรางการด ารตรตรองและระดบความเปนสาธารณะใหแกนโยบาย

ผลการศกษาในระดบแบบจ าลองเบองตน ชวาการท านโยบายอยางด ารตรตรอง (Deliberative public choice) จะชวยสงเสรมใหการท านโยบายสาธารณะบรรลความเปนธรรมและนโยบายทดข น และการเกดนโยบายสาธารณะอยางด ารตรตรองไดนน กมความจ าเปนอยางยงทจะตองใชวธวทยาของการส ารวจการตกลงยนยอมทแตกตางไปจากปรกต (จดท าแบบสอบถาม และสงไปส ารวจความเหนเพอใหไดจ านวนเพยงพอทจะสรปผลแทนกลมประชากรทงหมดไดในทางสถต) แตใชกระบวนการด ารตรตรองทพฒนาขนมาจาก Danish Board of Technology (DBT)

จากกระบวนการดงกลาวพบวา ประการแรก นโยบายทตระเตรยมไวเพอวดระดบการยอมรบของประชาชนนน ถงทสดแลวขอมลกชวาไมมลกษณะเปนนโยบายสาธารณะมากนกเพราะขาดแคลนทงขอมลขาวสาร และในขณะเดยวกนกมล กษณะทไมไดรวมกนด ารตรตรองดวย ประการทสอง เมอนโยบายมลกษณะไมเปนนโยบายสาธารณะ การส ารวจการยอมรบตอนโยบายสาธารณะยอมเปนไปไมได และสงผลใหตองมการจดท ากระบวนกาเพอทจะเพมทงขอมลขาวสารและการด ารตรตรองกอนการส ารวจใดใด

ประการทสาม เมอมการจดกระบวนการเพอยกระดบใหนโยบายมลกษณะเปน นโยบายสาธารณะและด ารตรตรอง กพบวา กระบวนการด ารตรตรองมผลตอการเปลยนแปลงการยอมรบตอนโยบายสาธารณะจรง กลมตวอยางทเขารวมกระบวนการจ านวนมากเปลยนแปลงความคดของตนภายหลงจากทไดอภปรายรวมกน ประการทส นโยบายทไดรบการสนบสนนสงทสดทงในแงของการส ารวจการยอมรบ และ ในแงของความโนมเอยง กคอนโยบายทสามซงผสมผสานระหวางการใชมาตรการโครงสรางออนในการแกไขปญหากดเซาะชายหาด พรอมๆ กบการรอโครงสรางแขงบางสวน

อยางไรกตาม นโยบายทสาม ซงถกสนบสนนหรอไดรบการยอมรบสงสดจากกลาวตวอยางนนไมใชนโยบายทปราศจากเงอนไข จากการอภปรายรวมกนของกลมตวอยาง การจะท านโยบายทสามไดนนจ าเปนตองค านงถงเรองอนๆ อกมากมาย ยกตวอยางเชน การค านวณคาชดเชยความเสยหายใหแกชมชนทจะไดรบผลกระทบจากมาตรการ หรอการเสนอใหมการศกษาทางวชาการ เพอแสวงหาขอมลเชงประจกษ (Empirical evidence) ในการท านโยบายและท าใหประชาชนมความมนใจตอนโยบายทสามมากยงขน เปนตน

ทงน ถงทสดแลว แมวาการศกษาในครงนอาจจะยงไมสามารถใชเพอทจะอางองไดวา ประชาชนพนทโดยสวนใหญ(หรออยางมนยส าคญทางสถต) ใหการยอมรบตอนโยบายทสาม ทวา รายงานวจยฉบบนไดตอกย าเรองทส าคญอยางมาก ไดแก การท “กระบวนการด ารตรตรอง” สงผลตอการเปลยนแปลงมมมองและคณภาพของทางเลอกสาธารณะจรง และเพราะดงนน แนวทางทด าเนนการอยางปราศจากความเปนสาธารณะของนโยบาย (ไมใหขอมลทรอบดาน) และไมมการถกเถยงอภปราย

43

ในชมชน (ไมเกดการด ารตรตรอง) จงเปนกระบวนการทไมอาจจะบรรลถงนโยบายสาธารณะทมความเปนธรรมทางสงคมไปไดเลย

44

อางถง

Arjo Klamer. (2003). A Pragmatic View on Values in Economics.Journal of Economic

Methodology, 1-19.

Benjamin Powell. (2005). Public choice and Leviathan. ใน Peter J. Boettke,Anarchy, State and

Public Choice (หนา 88-96). Massachusetts: Edward Elgar Publishing, Inc.

Cesar Martinelli. (2007). Rational Ignorance and Voting Behavior.International Journal of Game

Theory .

Charles K. Rowley. (2008). The Perspective of the History of Thought. ใน Charles K. Rowley,

และ Friedrich Schneider,Reading in Public Choice and Constitutional Political Economy

(หนา 179). Springer.

Clive L Spash. (2007). Deliberative Monetary Valuation (DMV): Issue in Combining Economic

and Political Processes to Value Environmental Change.Ecological Economics .

Danish Board of Technology (DBT). (6 January 2006). The Consensus Conference. เรยกใชเมอ

17 October 2013 จาก Teknologi-Radet:

http://www.tekno.dk/subpage.php3?article=468&toppic=kategori12&language=uk

Danish Board of Technology. (7 February 2006). Citizens’ Jury. เรยกใชเมอ 25 September 2013

จาก Teknologi-Radet:

http://www.tekno.dk/subpage.php3?article=1231&toppic=kategori12&language=uk

Daron Acemoglu, และ James A. Robinson. (2005). Economic Origins of Dictatorship and

Democracy.Cambridge University Press.

David M Ryfe. (2005). Does Deliberative Democracy Works?Annual Reviews .

Dina Mendonca. (2007). Dewey and Public Sphere: Rethinking Pragmatism the Place of Emotion

in Public Sphere.Research Project: Emotion, Cognition, and Communication

(POCTI/FIL/58227/2004).

Edward S. Herman, และ Noam Chomsky. (1988). Manufacturing Consent: The Political

Economy of the Mass Media.Pantheon Books.

45

Inge Kaul, Isabelle Grunberg, และ Marc A Stern. (1999). Global Public Goods.Oxford: United

Nations Development Program (UNDP).

James Buchanan, และ Gordon Tullock. (1962). The Calculus of Consent: Logical Foundations of

Constitutional Democracy.

James M. Buchanan. (2003). Public Choice: Politics Without Romance.Policy, 14.

James M. Poterba. (1997). Demographic Structure and the Political Economy of Public

Education.Journal of Policy Analysis and Management, 48-66.

John Parkinson. (2003). Ligitimacy Problems in Deliberative Democracy.Political Studies .

John S. Dryzek, และ Christian List. (2003). Social Choice Theory and Deliberative Democracy:

A Reconciliation .British Journal of Political Science, 1-28.

Jürgen Habermas. (1991). The Structural Transformation of the Public phere. (Thomas Burger,

ผแปล) Massachusetts: The MIT Press.

Khan Husain Mushtaq, และ Jomo Kwame Sundaram. (2000). Rents, Rent-Seeking and

Economic Development.Cambridge: Cambridge University Press.

Orrin H Pilkey, และ Howard L Wright. (1988). Seawalls Versus Beaches.Journal of Coastal

Research .

Robert D. Tollison. (2008). The Perspective of Economics. ใน Charles K. Rowley, และ Friedrich

Schneider,Reading in Public Choice and Constitutional Political Economy (หนา 201).

Springer.

Roger D. Congleton. (2002). The Median Voter Model.Encyclopedia of Public Policy .

Scottish Executive Social Research. (2007). Findingd from a Citizens' Jury on Scottich Executive

communication.Scottish Executive.

Timothy Besley, และ Stephen Coate. (2003). Centralized Versus Decentralized Provision of

Local Public Goods: A Political Economy Approach.Journal of Public Economics .

46

United Nations Industrial Development Organization (UNIDO). (2008). Public Goods for

Economic Development.Vienna: UNIDO.

Walter Block, และ Thomas J. DiLorenzo. (2001). The Calculus of Consent Revisited.Public

Finance&Management, 305-321.

กลยาณ พรพเนตพงศ, และ สมย โกรธนธารม. (2552). ความเสอมโทรมของชายหาดทะเลใต: ปญหา

สาเหต และบทเรยนการจดการ. กรงเทพ: ศนยประสานการศกษานโยบายทดน ส านกงาน

กองทนสนบสนนการวจย.

เกษยร เตชะพระ. (16 มถนายน 2556). เสวนาสาธารณะ: “คดใหมประชานยม: จากรฐบาลทกษณถงยง

ลกษณ เราเรยนรอะไรบาง”. (ภญโญ ไตรสรยธรรมา, ผสมภาษณ)

จรยภทร บญมา, และ ปพชญา แซลม. (2554). การใชประโยชนพนทชายหาดทะเลภาคใตฝ งตะวนออก

ของไทย: นโยบายการใชประโยชน มาตรการแกปญหา และงบประมาณ. กรงเทพ: นสธ.

ชญานฑต ศภชลาศย. (2554). วงศาวทยาปรชญาการเมองวาดวยการตอตานฉนทามต. กรงเทพ:

ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ช านาญ จนทรเรอง. (6 ตลาคม 2553). ประชาธปไตยแบบปรกษาหารอ (Deliberative Democracy) คอ

ทางออกของประเทศไทย. เรยกใชเมอ 9 พฤษภาคม 2556 จาก ประชาไท:

http://prachatai.com/journal/2010/10/31378

เดวด ฮารว. (2555). ประวตศาสตรฉบบยอของลทธเสรนยมใหม. (ภควด วระภาสพงษ, บ.ก., เกงกจ ก

ตเรยงลาภ, นรตม เจรญศร, ภควด วระภาสพงษ, สรตน โหราชยกล, และ อภรกษ วรรณสาธพ,

ผแปล) กรงเทพ: สวนเงนมมา.

ทรงชย ทองปาน. (1 2555). ประชาธปไตยแบบปรกษาหารอ (Deliberative Democracy) กบแนวทาง

การศกษาจดท านดยบายเพอแกไขปญหาในพนทประสบภยธรรมชาตซ าซาก. เรยกใชเมอ 9

พฤษภาคม 2556 จาก Human Geography Thailand: http://humangeothai.com/wp-

content/uploads/2012/01/deliberation.pdf

ธเนศ วงศยานนาวา. (2554). ความสมเหตสมผลของความชอบธรรม (การครอบง า). กรงเทพ: คณะ

รฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธเนศ วงศยานนาวา. (2556). ม(า)นษย โรแมนตค. กรงเทพ: ส านกพมพศยาม.

47

ธาน ชยวฒน. (17 เมษายน 2553). ชดบทความ เศรษฐศาสตรวาดวยการเมอง – การเมองวาดวย

เศรษฐศาสตร : “เศรษฐศาสตรกระแสหลก” กบ “เศรษฐศาสตรการเมอง”. เรยกใชเมอ 17

ตลาคม 2556 จาก http://www.siamintelligence.com/mainstream-economics-versus-

political-economics/: http://www.siamintelligence.com/mainstream-economics-versus-

political-economics/

(2556). "Political Economics" ภายใตเงา "Political Economy": ความเรยงเศรษฐศาสตรแนววพากษ.

ใน นรชต จรสทธรรม,ดวยรก ปรชญาและสาระของประวตศาสตรและสงคมศาสตร: รวม

บทความในโอกาสศาสตรจารยกตตคณ ดร.ฉตรทพย นาถสภา อาย 72 ป (หนา 277). กรงเทพ:

ส านกพมพสรางสรรค.

นรชต จรสทธรรม. (2553). โพสตโมเดรนกบเศรษฐศาสตร: บทวพากษสมมตฐานความมเหตมผลทาง

เศรษฐศาสตร. กรงเทพ: ส านกพมพวภาษา.

นวลนอย ตรรตน, และ แบงค งามอรณโชต. (2555). การเมองและดลอ านาจในระบบหลกประกน

สขภาพถวนหนา. กรงเทพ: สถาบนวจยระบบสาธารณสข.

แบงค งามอรณโชต, และ ปรเมศร รงสตพล. (2556). โมโนโปล: พลงงานไทย ในเกมผกขาด. กรงเทพ:

ส านกพมพศยาม.

พรรคชาตไทยพฒนา. (ม.ป.ป.). นโยบายพรรค. เรยกใชเมอ 22 เมษายน 2556 จาก พรรคชาตไทย

พฒนา: http://www.chartthaipattana.or.th/about-party/policy

พรรคประชาธปตย. (ม.ป.ป.). นโยบายพรรค. เรยกใชเมอ 22 เมษายน 2556 จาก พรรคประชาธปตย:

http://www.democrat.or.th/

พรรคเพอไทย. (ม.ป.ป.). นโยบายพรรค. เรยกใชเมอ 22 เมษายน 2556 จาก พรรคเพอไทย:

http://www.ptp.or.th/Default.aspx

ภทชา ดวงกลด. (21 กรกฎาคม 2555). ประชาธปไตยใสเทคโนโลย: นวตกรรมการก าหนดนโยบายใน

ตางประเทศ. เรยกใชเมอ 9 พฤษภาคม 2556 จาก http://thaipublica.org/2012/07/technology-

democracy/

รงสรรค ธนะพรพนธ. (2547). เศรษฐศาสตรรฐธรรมนญ: บทวเคราะหรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พ.ศ.2540 (เลม 3). กรงเทพ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

48

สมบรณ ศรประชย. (2552). การแสวงหาคาเชาทางเศรษฐกจ: บทส ารวจสถานะความรเบองตน. ใน

คณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร, และ ปกปอง จนวทย (บ.ก.),เศรษฐศาสตร

การเมองและสถาบนส านกทาพระจนทร. กรงเทพ: ส านกพมพโอเพนบกส.

สมปรารถนา ฤทธพรง. (2554). โครงการศกษาการเปลยนแปลงของชายหาด ทะเลภาคใต: สาเหตและ

ผลกระทบ. กรงเทพ: นสธ.

สรช คมพจน. (2555). การจดวางทฤษฎวพากษสงคมบนฐานของการกระท าและเหตผลเชงสอความ:

ศาสตรเชงปรบโครงสราง การกระท าทางสงคม การวพากษเหตผลเชงการหนาทนยมและโลก

ปฏสมพนธของชวตกบระบบ. ใน ธเนศ วงศยานนาวา,รฐศาสตรสาร (หนา 167-229). กรงเทพ:

คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อเนก เหลาธรรมทศน. (2549). ทกษณาประชานยม. กรงเทพ: สถาบนพระปกเกลา.

49

ภาคผนวก 1

การอธบายบทบาทของผลงคะแนนเสยงมธยฐานในการก าหนดผลการเลอกตง

การวเคราะหตามแนวคดผลงคะแนนเสยงมธยฐานนนประกอบไปดวยขอสมมตตงตน 3 ประการคอ ประการแรก สมมตใหนโยบายทก าลงจะพจารณาถกค านงถงในแงเดยวเทานน ซงจะท าใหสามารถน านโยบายดงกลาวมาเรยงเปรยบเทยบบนเสนตรงไดเชน นโยบายดงกลาวเปนนโยบายเอยงไปทางสงคมนยมหรอทนนยม หรอนโยบายดงกลาวเนนไปทผมอายนอยหรอมาก เนนไปทางคนรวยหรอจนของประเทศ เปนตน ประการทสอง รสนยมของผมสทธออกเสยงตองไมมปญหาทางเทคนคทเรยกวา วฏจกรคอนโดเซต (Condorcet’s cycle) และประการทสาม ตองมพรรคการเมองเพยงสองพรรคเทานน เงอนไขเหลานสงผลให สามารถใชทฤษฎผลงคะแนนเสยงมธยฐานสามารถคาดการณหรอวเคราะหพฤตกรรมของนกการเมองในการน าเสนอนโยบายสาธารณะได

ทฤษฎผลงคะแนนเสยงมธยฐานท านายวา พรรคการเมองทท านโยบายเขาใกลความตองการของ ผมสทธออกเสยงตรงกลาง จะเปนฝายชนะไปในการเลอกตง เพราะเหตนเอง พรรคการเมองจงมแรงจงใจทจะท านโยบายใหตรงกบความพงพอใจของผลงคะแนนเสยงมธยฐานดวย ยกตวอยางเชนมผลงคะแนนเสยงสามคน ไดแก นายA นายB และ นายC ทงสามคนนมรสนยมชอบทางอาหารแตกตางกนโดยนายA ยากจนชอบทานของราคาถกสมมตวาคอ 5บาท, นายB เปนคนชนกลางชอบทานอาหารราคาปานกลางสมมตวาคอ 10 บาท และนายC เปนคนชนสงชอบทานอาหารแพง ๆ สมมตวาคอ 20 บาท เมอทงสามตองมาลงคะแนนเสยงกนเลอกผน าในการพาไปกนขาว โดยใหนายD เปนผน าเสนอทางเลอกแขงกบนายE ทงสองกจะตองคดวาจะก าหนดรานอยางไรเพอใหตนเองไดรบเลอก(ปรบตวอยางจาก Congleton, 2002)

หากนายD เสนอรานอาหารราคา 7 บาท และนาย E เสนอรานอาหารราคา 14 บาท ผลลพธจากการลงคะแนนเสยงทไดกคอ นายA และนายB จะลงคะแนนเสยงใหแกนายD เพราะระยะหางของขอเสนอทนายD เสนอขนมา (อาหารราคา 7 บาท) นนใกลเคยงกบความพงพอใจของ นายA และ นายB มากกวาขอเสนอของนาย E (อาหารราคา 14 บาท) ในขณะทนายC จะลงคะแนนเสยงใหแกนายE เพยงคนเดยวเพราะนายC ชอบอาหารทราคา 20 บาทซงใกลเคยงกบขอเสนอของนายE มากกวาขอเสนอของนายDระยะหาง (Distance) ระหวางขอเสนอของผท านโยบาย กบ นโยบายทผลงคะแนนเสยง มธยฐานมความพงพอใจ จงเปนเกณฑชขาดวาพรรคการเมองหรอนกการเมองคนใดในระหวางคแขงขนทงสองคนจะไดรบเลอกใหท าหนาทรฐบาลและเพราะเหตนเอง บางครงแบบจ าลองผมสทธลงคะแนนเสยงมธยฐานจงถกเรยกวา แบบจ าลองต าแหนงการลงคะแนนเสยง (Spatial voting model)

ตารางท 5-1 แสดงความพงพอใจของผมสทธออกเสยง และผลลพธการลงคะแนนเสยง

50

ทางเลอก (D,E) การตดสนใจของA การตดสนใจของB การตดสนใจของC

ผลการลงคะแนนเสยง (A ชอบ 5 บาท) (B ชอบ 10 บาท) (C ชอบ 20 บาท)

7บาท สกบ 14บาท D D E D

7บาท สกบ 12บาท D E E E

9บาท สกบ 12บาท D D E D

9บาท สกบ 10บาท D E E E

10บาท สกบ 10บาท ไมแตกตาง ไมแตกตาง ไมแตกตาง ไมแตกตาง

ความส าคญของระยะทางในการก าหนดนโยบายใหเขาใกลผลงคะแนนเสยงมธยฐาน ยงสามารถอธบายละเอยดขนไดอกโดยพจารณาตารางท 5-1 เมอนายE แพการเลอกตงรอบแรก หากนายE ตองการทจะชนะในการเลอกตงรอบตอไป กจะตองขบเคลอนนโยบายของตนเองใหเขาใกลความตองการผลงคะแนนเสยงมธยฐานมากขน โดยนายE อาจจะปรบความแพงของรานอาหารทตนเองน าเสนอลงมาอยท 12 บาทในขณะทนายD ยงเสนอรานอาหารราคาเดมคอ 7 บาท ผลจากการเปลยนแปลงนโยบายเกยวกบรานอาหารนสงผลให นายB เปลยนใจจากการลงคะแนนเสยงใหแกนายD มาเลอกนายE แทน เพราะขอเสนอของนายD หางจากความตองการของนายB 3 บาทในขณะทขอเสนอใหมของนายE หางจากความตองการของนายB เพยง 2 บาทเทานน โดยเปรยบเทยบแลวนายB จงชนชอบนโยบายใหมของนายE มากกวานายD

การตอสเพอปรบเปลยนนโยบายนนจะด าเนนไปจนกระทงหากทงสองผน าเสนอนนโยบายไดแก นายD และ นายE ก าหนดขอเสนอเทากนคอ 10 บาทกจะท าใหทงสองคนมโอกาสไดรบเลอกเทากนเนองจากส าหรบนายA, B และ C รสกไมแตกตางกนทจะเลอก นอกจากนหากใครคนใดคนหนงระหวาง นายD หรอนายE น าเสนอนโยบายทเคลอนออกจากจด 10 บาทเปนคนแรก คนดงกลาวกจะแพการลงคะแนนเสยงทนท ยกตวอยางเชน หากนายE เปลยนใจก าหนดราคาเคลอนจากจดททงนายE และ นายDตงราคาไวท 10 บาท โดยนายE อยากตงราคาเปน 11 บาท ผลกคอนายA และนายB จะชนชอบนโยบายของนายD ซงยงคงไวท 10 บาทมากกวานโยบาย 11 บาทของนายE ดงนนนายD กจะชนะเลอกตง

โดยสรปแลวจากกระบวนการทไดแสดงใหเหนนกจะพบวา นายB ซงเปนคนตรงกลางหรอผลงคะแนนเสยงมธยฐานเมอน าผมสทธออกเสยงทงหมดมาเรยงความพงพอใจกนบนหลกเกณฑเดยว จะเปนคนก าหนดวาใครจะเปนผชนะการเลอกตงโดยผทก าหนดนโยบายสอดคลองหรอใกลเคยงกบความตองการของผลงคะแนนเสยงมธยฐานมากทสดจะเปนฝายชนะการเลอกตงเสมอ

51

ภาคผนวก 2

การอธบายบทบาทของผลงคะแนนเสยงมธยฐานในการก าหนดผลการเลอกตง

เมอปรบเปลยนเงอนไขMaximizerไปส Satisfier

หากพจารณาตลาดการเมองคอตลาดทพรรคการเมองน านโยบายมาแลกกบคะแนนเสยง โดยนกการเมองมงหวงเพยงดานทจะเอาชนะการเลอกตงแลว กจะสงผลใหพรรคการเมองกลายเปนเพยงพอคานโยบาย (Policy seller) ทมไดมอดมการณเปนองคประกอบในการท าธรกจ เพราะอยางนอยหากกลบไปพจารณาตารางท 5-1 กจะพบวานายD และ นายE กลวนไมมอดมการณใดใด มเพยงแตแรงจงใจใหปรบเปลยนนโยบายไปเรอย ๆ จนกระทงนโยบายดงกลาวนาทจะสงผลใหตนเองมโอกาสชนะการเลอกตงไดมากทสด (ตรงกบความพงพอใจของผลงคะแนนเสยงมธยฐาน) การท านายผลลพธเชนนนบไดวาผดพลาดในสองระดบดวยกน กลาวคอ ผดทงในแงของการอธบายโลกแหงความเปนจรง และผดทงการน าเสนอโลกทควรจะเปน โดยจะไดขยายความทงสองประเดนเปนล าดบดงน

ส าหรบโลกทเปนจรงแลว มเหตการณจ านวนมากเลยทไมสามารถจะอธบายไดดวยแบบจ าลองการเมองทปราศจากความโรแมนตค โดยเฉพาะการเปลยนแปลงส าคญในโลกซงรเรมโดยคนสวนนอยหรอตอสเพอคนสวนนอย ยกตวอยางเชน การเรยกรองเพอคนผวด าในประเทศทคนผวขาวเปนใหญและมอภสทธ, หรอการเรยกรองเรองสทธของ LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender) ในสงคมแคธอลค เปนตน ตวอยางเหลานเปนสงทเขาใจไมไดเลยหรออาจจดอยในลกษณะไมมเหตผลในทศนะของเศรษฐศาสตรทางเลอกสาธารณะ (แบบไมโรแมนตค) เพราะการท านโยบายเพอคนสวนนอยจะสงผลใหพรรคทท านโยบายดงกลาวแพการเลอกตงอยางแนนอน แตถงกระนน ในโลกแหงความเปนจรงกลบสามารถพบกบนกการเมองทลกขนเพอเรยกรองและท านโยบายเพอคนสวนนอยแกประชาชนอยเชนเดยวกนเหตใดจงเปนเชนนน ? หรอวานกการเมองเหลานนไรเหตผล ?

สาเหตทนกการเมองบางคนหรอพรรคการเมองบางพรรคยงผลตนโยบายเพอคนสวนนอยในสงคม อาท พรรคประชาชน (People’s Party) ในสหรฐอเมรกาชวงค.ศ. 1982 ซงเกดขนเพอน าเสนอนโยบายเนนเกษตรกร (อเนก เหลาธรรมทศน, 2549) ทง ๆ ทบรบทของสหรฐอเมรกาในชวงเวลาดงกลาว ประชาชนจ านวนมากถกท าใหกลายเปนแรงงานแลว ปรากฏการณดงกลาวเกดขนเพราะนกการเมองหรอพรรคการเมองไมไดเหมอนกนหมดหากมความหลากหลายอยภายใน (Heterogeneity) และสวนหนงในนนกมไดมงระดมทรพยากรหรอคะแนนเสยงเลอกตงแตเพยงเทานน แตนกการเมองในกลมนยงมงน าเสนอโลกในอดมคตของพวกเขาเพอเปลยนแปลงสงคมอกดวย กลาวอยางถงทสด นกการเมอง พรรคการเมอง หรอผผลตนโยบายเชนนนนมไดปรบเปลยนนโยบายของตนเองใหเขาใกลผลงคะแนนเสยงมธยฐานมากทสด หากตองการทจะเปลยนแปลงผลงคะแนนเสยงมธยฐานใหเคลอนเขาหาอดมการณของเขาเหลานนแทน

ตารางท 5-2 แสดงความพงพอใจของผมสทธออกเสยง และผลลพธการลงคะแนนเสยง

52

ทางเลอก (D,E) การตดสนใจของA การตดสนใจของB การตดสนใจของC ผลการลงคะแนน

เสยงรอบท 1 (A ชอบ 5 บาท) (B ชอบ 10 บาท) (C ชอบ 20 บาท)

7บาท สกบ 14บาท D D E D

ทางเลอก (D,E) การตดสนใจของA การตดสนใจของB การตดสนใจของC ผลการลงคะแนน

เสยงรอบท 2 (A ชอบ 5 บาท) (B ชอบ 15 บาท) (C ชอบ 20 บาท)

7บาท สกบ 14บาท D E E E

จากตารางท 5-2 จะพบวาหากนายD ซงเปนนกการเมองทมอดมการณเนนชวตสมถะ สวนนายE เปนนกการเมองทตองการเนนยกระดบชวตประชากรใหหรหราฟมเฟอย ดงนนทงสองกจะไมยอมน าเสนอนโยบายเปลยนแปลงไปสผลงคะแนนเสยงมธยฐานซงคอนายB สงทท งสองท าไดจงมเพยงการน าเสนอขอมลและอาศยชองทางตาง ๆ เพอจงใจใหนายA นายB และ นายC เปลยนแปลงตนเองใหสอดคลองกบอดมการณของผผลตนโยบายมากทสด ซงกจะพบวาในรอบแรกของการเลอกตง นายD ท านโยบายแบบสมถะซงใกลเคยงความตองการของผลงคะแนนเสยงมธยฐานมากกวานายE ดงนนนาย D จงชนะการเลอกตง แตในภายหลงเมอนายE ด าเนนการจนกระทงนายB เปลยนรสนยมไปสการมชวตหรหราฟมเฟอยมากยงขน (เปลยนจากอยากทานขาวจานละ 10 เปน 15 บาท) กสงผลใหนาย E สามารถชนะการเลอกตงในรอบทสองแทนการเอาชนะทางการเมองในรปแบบนจงไมไดใชเหตผลในแบบเดยวกนกบกระบวนการตามตารางท5-1

การไมใชเหตผลในรปแบบทสอดคลองกบการด าเนนงานของนกการเมองหรอพรรคการเมองตามตารางท 5-1 นเองสงผลใหเกดขอกงขาวาวธการตามตารางท 5-2 นนมเหตผลอยหรอไม ? การจะตอบค าถามนไดนนกจ าเปนทจะตองเขาใจวา “เหตผลในเชงกลไก” มความหมายอยางไรเสยกอน การมเหตผลในเชงกลไกนนหมายถง การทมนษยด าเนนการอยางมประสทธภาพมากทสดเพอน าพาใหตนเองบรรลเปาหมาย บางครงจงเรยกการใชเหตผลแบบนวา การใชเหตผลแบบวธการไปสผล (Means-end rationality) การใชเหตผลในแนวทางนเนนหนกไปทเรองของการก าหนดกลยทธหรอการด าเนนการทดทสดเพอบรรลเปาหมาย และจดนเองทกอใหเกดปญหาของการตความ เนองจากทางเลอกทดทสดนนเปนทางใด และมลกษณะเปนภาววสยจรงๆ กระนนหรอ ?นกเศรษฐศาสตรจ านวนมากยนยนถงลกษณะเหตผลอนเปนสากลและเปนภาววสยน โดยเชอวา การใชเหตผลนนหมายถงการบรรลเปาหมายไดดวยตนทนต าทสด หรอการไดผลลพธอนเปนเปาหมายมากทสดเมอใชตนทนเทา ๆ กนกบผอนจงจะนบเปนการด าเนนงานทมเหตผล ในขณะทนกเศรษฐศาสตรอกจ านวนหนงไมคดวาเปนเชนนน (แนนอนวานอยกวาพวกแรก)

นกเศรษฐศาสตรทปฏเสธการใชเหตผลแบบเชงกลไกนนไดพฒนามโนทศนเกยวกบการใชเหตผลขนมาใหม โดยเฉพาะงานของ เฮอรเบรต ไซมอน (Herbert Simon) นกเศรษฐศาสตรรางวลโนเบลทพฒนามโนทศนเรองการใชเหตผลอยางมขอบเขต (Bounded rationality) ขนมา โดยไซมอน

53

ยนยนวามนษยนนมใชสงมชวตทถกขบดนดวยการแสวงหาคาสงสด (Maximizer) หากเปนสงมชวตทปรารถนาความพงพอใจ (Satisficer) เมอเปนดงนน การหาคาทสงทสดจงอาจจะไมใชสงทมความส าคญทสดอกตอไป แตแลวสงใดกนเลาทส าคญ ? สงทส าคญไมแพมลคาสงทสดทตนเองจะไดรบกคอการเขาถงเปาหมายโดยค านงถงกระบวนการ (Procedure) บรรทดฐานทางสงคม (Norm) หรอคณคาบางอยางทตนเองยดถอ (Value) ดวยนนเอง บางครงจงมการเรยกการใชเหตผลโดยผกพนกบเรองเหลานเขาไปดวยวา การใชเหตผลเชงกระบวนการ (Procedural rationality) (ด นรชต จรสทธรรม, 2553)

หากเปรยบเทยบกบกระบวนการด าเนนนโยบายทางการเมองทปรากฏในตารางท 5-1 และ 5-2 กจะพบวา ส าหรบตารางท5-1 นนสะทอนการใชเหตผลเชงกลไก เนองจากพรรคการเมองตองการทจะระดมคะแนนเสยงเพอทจะเปนรฐบาลโดยไมมอดมการณหรอการผกมนตวเองเอาไวกบอดมการณหรอขอบเขตอะไรเลย กลบกน ตารางท5-2 สะทอนถงการใชเหตผลเชนเดยวกน เพราะ ถงทสดแลวกยงสามารถคาดการณพฤตกรรมของนกการเมองหรอพรรคการเมองได มากไปกวานน พฤตกรรมดงกลาวกยงมงอยกบเปาหมายทจะระดมคะแนนเสยงและการเปนรฐบาลซงท าใหแบบจ าลองนยงสามารถคาดการณได (Predictable) เพยงแตนกการเมองตามแบบจ าลองไดเลอกหนทางทแตกตางออกไปจากนกการเมองในตารางท 5-1เทานน แนนอนวาอาจจะยงยากกวา แตเมอนกการเมองไมใช Maximizerหากเปน Satisficerเสยแลว หนทางทยากล าบากกวากอาจจะเปนทพงพอใจมากกวากเปนไปได การด าเนนกลยทธทางการเมองอยางมขอบเขต มขอจ ากดดานอดมการณในแบบตารางท5-2 จงเปนการใชเหตผลอยางมขอบเขตตามทไซมอนกลาวไวนนเอง

นอกจากในแงของพลงการอธบายแลว การใชเหตผลในแบบเชงกลไกยงมความเหมาะสมหรอควรจะเปน (Ought to be) นอยกวาการใชเหตผลในแบบมขอบเขตอกดวย (แนนอนวาเปนมมมองตามอตตวสยของผวจย) เพราะ ถงทสดแลวคณคาหรออดมการณบางอยางกเปนเรองส าคญ ยกตวอยางเชน กรณการเดนขบวนสนบสนนรฐบาลทหารพมาใหด าเนนการอยางเดดขาดและเลอกปฏบตตอชนกลมนอยโรฮงยา เปนตน หากคดดวยเหตผลเชงกลไกแลวรฐบาลยอมควรทจะตอบสนองตอขอเรยกรองของประชาชนทมคะแนนเสยงซงออกมาเรยกรองใหด าเนนการในดานรายกบชาวโรฮงยา นนหมายความวาการเมองทปราศจากความโรแมนตค (ปราศจากการประเมนเชงคณคา) กสามารถทจะกาวขามหลกการพนฐานบางอยางทส าคญไปได อาท หลกสทธมนษยชน นยนการเมองในแบบทปราศจากความโรแมนตค หรอการเมองในแบบทใชเหตผลเชงกลไกอยตลอดเวลาจงมความบกพรองในการท านายพฤตกรรมทางการเมอง และในขณะเดยวกนกบกพรองในฐานะเครองมอทชวยเสนอแนะแนวทางทางการเมองทเหมาะสมหรอควรจะท าใหแกนกการเมองอกดวย

54

ภาคผนวก 3

นโยบายแกปญหากดเซาะชายหาด กบความเปนนโยบายสาธารณะ/อ-สาธารณะ

บทส ารวจนโยบายพรรคการเมอง

จากการศกษานโยบายหาเสยงเลอกตงของพรรคการเมองในการเลอกตงระดบประเทศ พ.ศ. 2554 และนโยบายทรฐบาลแถลงตอรฐสภา ไดรายละเอยดดงตอไปน

พรรคเพอไทย แบงนโยบายออกเปน 18 หวขอไดแก 1. นโยบายหลก, 2. นโยบายทางการเมอง, 3. นโยบายบรหาร, 4. นโยบายกฎหมายและกระบวนการยตธรรม, 5. นโยบายเศรษฐกจ, 6. นโยบายพลงงาน, 7. นโยบายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 8. นโยบายเกษตร, 9. นโยบายเกษตร, 10 นโยบายการศกษา, 11. นโยบายวฒนธรรมและความนยมในความเปนชาต, 12. นโยบายสาธารณสข, 13. นโยบายดานแรงงาน การสรางงาน และสวสดการสงคม, 14. นโยบายวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 15. นโยบายตางประเทศ, 16. นโยบายพฒนาสงคมและการพฒนาทรพยากรมนษย, 17. นโยบายคมนาคม, 18 นโยบายปองกนประเทศและความมนคงของชาต โดยในบรรดาหวขอทมอยหลากหลายน หวขอทเกยวพนถงการจดการชายหาดไดแก นโยบายคมนาคมทตองการจะสงเสรมใหเกดการเชอมตอทงทางบก อากาศ และ “ทางน า” เพอสงเสรมการขนสงสนคาและการทองเทยวในอนาคต และอกดานหนงกคอดานของการสงเสรมใหเกดการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภาพรวม (พรรคเพอไทย, เขาถงขอมลเมอ 22 เมษายน 2556)

พรรคประชาธปตย แบงนโยบายออกเปน 9 หวขอ ไดแก 1. ครอบครวตองเดนหนา, 2. เศรษฐกจตองเดนหนา, 3. ประเทศตองเดนหนา, 4. ขบเคลอนเศรษฐกจสอนาคต, 5. Broadband 3G, 6. สรางแหลมฉบงใหเปนเมองทาสมบรณ, 7. มนตเสนหไทย...เทยวเทาไหรไมมหมด, 8. รถไฟความเรวสงไทย – จน, 9. กรงเทพฯ ตองเดนหนา โดยนโยบายของพรรคในดานทเกยวของไปถงนโยบายการจดการชายหาดไดแกหวขอท 6 และท 7 ซงกลาวถงการปฏรประบบ-ขนสงสนคา (Logistics) ใหมประสทธภาพมากขน รวมถงการพฒนาพนทชายหาดทงดานอนดามนและอาวไทยใหกลายเปนแหลงทองเทยวพรอมกนนนกเสรมประเดนการพฒนานคมอตสาหกรรมรมทะเลอยางนคมมาบตาพดใหมลกษณะเปนมตรกบสงแวดลอมมากยงขน (พรรคประชาธปตย, เขาถงขอมลเมอ 22 เมษายน 2556)

พรรคชาตไทยพฒนา แบงนโยบายออกเปน 9 หวขอ ไดแก 1. นโยบายดานการเมองการปกครอง, 2. นโยบายดานเศรษฐกจ, 3. นโยบายดานเกษตร, 4. นโยบายดานสงคม, 5. นโยบายดานการศกษา, 6. นโยบายดานการพฒนาสาธารณปโภคขนพนฐาน, 7. นโยบายดานวทยาศาสตร เทคโนโลย และพลงงาน 8. นโยบายดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 9. นโยบายดานการตางประเทศโดยในหวขอทง 9 ทไดกลาวถงน กมจดเชอมโยงเขามาสเรองการจดการชายหาดไดแก นโยบายดานสาธารณปโภคขนพนฐาน และนโยบายดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

55

เชนเดยวกบทพรรคเพอไทยและประชาธปตยไดน าเสนอไปในขางตน (พรรคชาตไทยพฒนา, เขาถงขอมลเมอ 22 เมษายน 2556)

โดยรวมแลว จะพบวา นโยบายการจดการชายหาดของพรรคการเมองตาง ๆ นนเนนดานหลกคอเรองของการ “พฒนาชายหาดใหมคณคาทางเศรษฐกจ” และในขณะเดยวกนกกลาวถง “การอนรกษทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม” โดยพบวารายละเอยดทงสองดานยงไมมความชดเจนมากนกเปนเพยงการกลาวในภาพรวมเชน จะลงทนในสาธารณปโภคขนพนฐานเพอพฒนาการคมนาคมขนสงทางน า การพฒนาเศรษฐกจชายหาด (ซงปจจบนเปนตวแปรหนงทกอใหเกดการกดเซาะชายหาดรนแรงมากขน) หรอการอนรกษ (ซงครอบคลมไดถงเรองการแกปญหาการกดเซาะชายหาด) แตไมไดใหรายละเอยดวาจะด าเนนการเชนไร หากพจารณาในแงนกเทากบวาพรรคการเมองตาง ๆ ไดน าเอาเจตนารมณ (Political will) ทจะจดการชายหาดเขาสการพจารณาของประชาชนในตลาดการเมอง และประชาชนกไดแสดงความตกลงยนยอมรวมกน ทวา การแสดงความตกลงยนยอมทประชาชนไดแสดงออกไปนนเปนเพยงระดบกวางๆ กลาวคอมไดลงรายละเอยดวารฐบาลจะด าเนนการอยางไร โดยเฉพาะในเรองของการฟนฟหรอแกไขการพงทลายของชายหาดซงเปนปญหาทรนแรงในปจจบนนน พรรคการเมองตาง ๆ แทบจะมไดน าเสนอนโยบายอยางเฉพาะเจาะจงในหวขอดงกลาวเลย

อยางไรกตาม อาจจะตองพจารณาเพมเตมวา นโยบายการจดการชายหาดไดถกน าเสนอในขนตอนของการแถลงนโยบายรฐบาลหรอไม ? ผวจยจงไดท าการส ารวจค าแถลงนโยบายของรฐบาลยงลกษณ ชนวตร โดยเบองตนตองท าความเขาใจกอนวา สาเหตทน าเสนอค าแถลงนโยบายของรฐบาลยงลกษณเพยงรฐบาลเดยวนนกเพราะรฐบาลอน อาท รฐบาลสรยทธ จลานนท หรอรฐบาลอภสทธ เวชชาชวะ นนมไดเขาสต าแหนงผานการเลอกตงระดบประเทศโดยตรง สงผลใหนโยบายตาง ๆ ทรฐบาลแถลงไมสามารถจะเชอมโยงไปสความตกลงยนยอมของประชาชนตอนโยบายเหลานนโดยตรงได หรออยางนอยทสดกกอใหเกดปญหาในการตความ ในทนจงหยบยกเพยงค าแถลงนโยบายของรฐบาลยงลกษณ ชนวตร ขนมาพจารณาเทานน ผลการศกษาค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร รฐบาลยงลกษณ ชนวตร มรายละเอยดดงตอไปน

ค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร รฐบาลยงลกษณ ชนวตร เมอวนท 23 สงหาคม พ.ศ. 2554 ก าหนดนโยบายออกเปน 8 หวขอประกอบไปดวย 1. นโยบายเรงดวนทจะด าเนนการในปแรก, 2. นโยบายความมนคงแหงรฐ, 3. นโยบายเศรษฐกจ, 4. นโยบายสงคมและคณภาพชวต, 5. นโยบายทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 6. นโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจย และนวตกรรม, 7. นโยบายการตางประเทศและเศรษฐกจระหวางประเทศ, และ 8. นโยบายการบรหารกจการบานเมองทด ในบรรดาหวขอท ง 8 น มการกล าวถงการจดการชายหาดโดยตรงไดแ ก น โยบายทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยในหวขอยอยท (5.2) ระบวาใหมการ “แกปญหาการกดเซาะชายหาดตามหลกวชาการ” และ (5.4) ระบวา “หามการปดกนชายหาดสาธารณะ ผลกดนกฎหมายในการรบรองสทธของชมชนในการจดการทรพยากร ทดน น าปาไม และทะเล” นอกจากนนโยบายเศรษฐกจในหวขอยอยท (3.4.6) รฐบาลเสนอวาจะสงเสรมใหเกด “พฒนาการขนสงทางน าและกจการ

56

พาณชยนาวขนสงเดนเรอชายหาดทะเล ทงฝ งดานทะเลอนดามนและฝ งดานทะเลอาวไทย โดยพฒนาทาเรอน าลกและสะพานเศรษฐกจเชอมสองฝ งทะเลภาคใต”30

การแถลงนโยบายของคณะรฐมนตรในรฐบาลทไดกลาวถงมานชวา รฐบาลตอกย าวธการมองชายหาดในฐานะ “พนทซงตองการการพฒนาในเชงเศรษฐกจ” และในขณะเดยวกนกตองการ “การอนรกษหรอดแล” ซงสอดคลองกบการหาเสยงของของพรรคการเมอง แตใหรายละเอยดเพมขนอาท ก าหนดใหการพฒนาระบบคมนาคมขนสงทางน ากระท าผาน “การพฒนาทาเรอน าลกและสะพานเศรษฐกจเชอมชายหาดอนดามนและอาวไทย” และมการระบถง “แกปญหาการกดเซาะชายหาดตามหลกวชาการ” โดยเฉพาะประการหลงนเปนสงทเพมขนมาจากการหาเสยงของพรรคการเมองตาง ๆ รวมถงพรรคเพอไทยเองดวย ในเบองตนจงอาจจะวนจฉยไดวา การสรางทาเรอน าลกและการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาดนนเปนนโยบายสาธารณะ และไดรบความตกลงยนยอมทางออมผานกระบวนการทางรฐสภา โดยผแทนราษฎรในสภาเปนผทท าหนาทแทนประชานชนในการใชวจารณญาณและตดสนความเหมาะสมของนโยบายดงกลาว

กระนนกตาม ความตกลงยนยอมทไดร บไปนนกอาจจะไมไดมความหมายมากมายนก โดยเฉพาะกรณของการแกปญหาการกดเซาะชายหาดตามหลกวชาการ เพราะถงทสดแลวกไมไดบอกวารฐบาลจะด าเนนการหรอสนบสนนใหเกดการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาดอยางไร (อยางไรจงเรยกวาวชาการและอยางไรคอไมเปนวชาการ?) การแกไขปญหาอยางเปนวชาการดงกลาวมความหมาย “เทากบ” การสรางโครงสรางแขงหรอเขอนกนคลน ดงทด าเนนการอยในปจจบนหรอไม ? ค าถามเหลานสงผลใหการทรฐสภาใหความตกลงยนยอม/ยอมรบตอการแกไขปญหาการกดเซาะชายหาดอยางเปนวชาการ เกดความหลากเลอนของความหมาย (Differance) ท าใหไมรแนชดวาตกลงแลวรฐสภาไดใหความตกลงยนยอมตอรฐบาลเพอด าเนนการอะไรกนแน ดงนนหากกลบค าถามเปนวา ตกลงแลวการด าเนนการในทางปฏบตทไดมการท าโครงสรางแขงหรอเขอนกนการกดเซาะชายหาดอยางตอเนองทกปงบประมาณนนเปนนโยบายสาธารณะหรอไม? ค าตอบ(ภายใตความหลากเลอนของความหมาย)ในบรบทการเมองระดบประเทศกคอ “ไมใช”, การสรางโครงสรางแขงเพอปองกนการกดเซาะชายหาดมลกษณะเขาขายนโยบาย “อสาธารณะ” มากกวานโยบายสาธารณะ

อยางไรกตาม การทกลาววานโยบายการสรางโครงสรางแขงเพอปองกนการกดเซาะชายหาด เปนนโยบายอ-สาธารณะในบรบทการเมองระดบประเทศนน กอาจจะเปนเรองสมเห ตสมผลแลวเนองจากพนทชายหาดและผลกระทบทางตรงตอการสญเสยชายหาดนนกจ ากดวงอยในระยะทมการกดเซาะหรอหากจะกลาวอกแบบหนงกคอ ปญหาการกดเซาะชายหาดในระดบผวเผนแลว ผลกระทบโดยตรงจากการกดเซาะชายหาดกเปนเรองของทองถนมใชเรองของรฐสวนกลางแตอยางไร การพจารณาตลาดการเมองหรอตลาดทเกดการแลกเปลยนระหวางนโยบายการเมองกบคะแนนเสยงเลอกตงจงอาจจะตองเจาะจงลงมาศกษาทระดบทองถน อาท การเลอกตงองคการบรหารสวนต าบล (อบต.) ในพนทตาง ๆ ทเกดการกดเซาะชายหาดขน ในขอบเขตของการศกษาวจยชนนจะจ ากดเพยง 30 http://www.mua.go.th/~bpp/developplan/download/news/policy-yingluk.pdf

57

พนท อบต. บรเวณตงแต อ.นาทบจนกระทงถง อ.เมองเทานนโดยมรายละเอยดดงจะไดกลาวถงในล าดบถดไป

58

ภาคผนวก 4 แบบแสดงความตกลงยนยอม

เวทนโยบายสาธารณะ เรอง “การยอมรบและการด ารตรตรองตอนโยบายแกไขปญหาการกดเซาะชายหาด”

เปนสวนหนงของงานวจย เรอง

นโยบายสาธารณะเพอการใชประโยชนหาดทรายอยางยงยน โดย

แผนงานสรางเสรมนโยบายสาธารณะทด (นสธ.) สถาบนศกษานโยบายสาธารณะ มหาวทยาลยเชยงใหม (PPSI)

ภายใตการสนบสนนของ ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) รวมกบ

คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ค าชแจงสทธของผตอบแบบสอบถาม (Consent form):

แบบสอบถามนเปนสวนหนงของการวจยเรอง การยอมรบและการด ารตรตรองตอนโยบายแกไขปญหาการกดเซาะชายหาด ผตอบแบบสอบถามจะไดถกขอใหตอบความคดเหนเกยวกบนโยบายการแกปญหาการกดเซาะชายหาด โดยค าถามสวนหนงเปนขอมลสวนบคคล อาท ขอมลทางการเงน ขอมลทศนะบคคล อยางไรกตาม ขอมลทงหมดทปรากฏในแบบสอบถามนจะถกเกบเปนความลบ และใชในการศกษาวจยทางวชาการเทานน หากทานยนยอมทจะเขารวมการตอบแบบสอบถามทงกอนและหลงการทดลอง รวมถงกระบวนการทเกยวเนองกบการตอบแบบสอบถามโดยสมครใจ ขอโปรดลงรายช อขางทายขอความดงกลาวน

____________________

ลงนามผรวมการประชม

59

แบบสอบถาม Pre-test แบบสอบถามชดท 1. ความคดเหนเกยวกบนโยบายการฟนฟหาดทราย

ค าชแจง

กรณาเตมท าเครองหมาย ในขอททานเลอกและเตมค าตอบในชองวาง

หมวดทหนง: สถานะของนโยบาย

ค าถาม นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

1. ทานไดรบทราบขอมลเกยวกบการแกไขปญหากดเซาะชายหาดมากนอยเพยงใด

2. ทานรสกไดรบผลกระทบจากการกดเซาะชายหาดมากนอยเพยงใด

3. ชมชนของทานได “รวมกนถกเถยง” ถงประโยชนและโทษจากวธการแกไขปญหาหลายๆ รปแบบเพยงใด

หมวดทสอง: ความตกลงยนยอมตอนโยบาย/ทางเลอกสาธารณะ

4. ความคดเหนของทานตอนโยบายทางเลอก (โปรดดขอมลประกอบแบบสอบถามทแนบมา) นโยบาย

(โปรดเรยงล าดบนโยบายททานพงพอใจโดยก าหนดให มากทสด =1 นอยทสด =3) ล าดบ

นโยบาย 1: การแกปญหาการกดเซาะดวยโครงสรางแขง (ตามททางการก าหนด)

นโยบาย 2: การยตการแทรกแซงดวยโครงสรางแขง และการฟนฟหาดทรายดวยวธทสอดคลองกบวฏจกรสมดลของทรายตามธรรมชาต(เตมทราย)

นโยบาย 3: การยตการแทรกแซง การรอถอนโครงสรางแขงบางสวน และฟนฟหาดทรายดวยวธทสอดคลองกบวฏจกรสมดลของทรายตามธรรมชาต(ถมทราย และเตมทราย)

5. ประโยชนจากนโยบายทตวทานเองคาดวาจะไดรบ

ID………….

60

นโยบาย นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

ประโยชนจากนโยบาย 1 ประโยชนจากนโยบาย 2 ประโยชนจากนโยบาย 3

6. ผลกระทบดานลบทตวทานเองคาดวาจะไดรบจากนโยบายตางๆตอไปน

นโยบาย นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

ผลกระทบแงลบ จากนโยบาย 1 ผลกระทบแงลบ จากนโยบาย 2 ผลกระทบแงลบ จากนโยบาย 3

7. หากเลอกไดเพยง 1 นโยบายเทานน (ในบรรดา 3 กรณทยกมาส ารวจ) ทานจะเลอกลงคะแนนเสยงใหกบนโยบายใด

(1) นโยบายท 1 (2) นโยบายท 2 (3) นโยบายท 3

เหตผลทเลอกนโยบายน (โปรดระบ)___________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

หมวดทสาม: ความเขาใจเกยวกบหาดทราย

61

8. แหลงขอมลเกยวกบปญหาการกดเซาะหาดทรายททานไดรบทราบจากแหลงใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) (1) หนงสอพมพ (6)ไดยนจากคนรจก (2) โทรทศน (7)เอกสารจากทางราชการ (3) รายการวทย (8)ประสบปญหากบตนเอง (4) อนเตอรเนต (9)อนๆ………………………………… (5)จากหนงสอ “หาดทราย” โดยโครงการ

ขบเคลอนนโยบายสาธารณะฯ

9. ทานคดวาปญหาการกดเซาะหาดทรายของไทย เกดจากสาเหตใดมากทสด(เลอกตอบเพยง1 ขอ)

(1) โลกรอนท าใหน าทะเลสงขน (2) พายทรนแรงขนทกปในฤดมรสม (3) การสรางเขอนและก าแพงกนคลน (4) อนๆ (โปรดระบ) .......................................................................................... (5) ไมทราบ

10. ความคดเหนของทานเกยวกบ “คลน” โปรดขดถก ( / ) ในขอทเหนดวย และขดผด ( X ) ในขอทไมเหนดวย ……… คลนสรางหาดในฤดคลนลมสงบ ……… คลนน าพาตะกอนทรายใหเคลอนทไปตามแนวชายหาด ……… คลนเปนตนเหตส าคญของการกดเซาะ ……… คลนไมมสวนสมพนธกบการด ารงชวตบนหาดทราย *** ขอขอบคณอยางสงในการใหความรวมมอ***

62

แบบสอบถาม Post-test

แบบสอบถามชดท 2.ความคดเหนหลงการปรกษาหารอ

ค าชแจง กรณาเตมท าเครองหมาย ในขอททานเลอกและเตมค าตอบในชองวาง

หมวดทสอง: ความตกลงยนยอมตอนโยบาย/ทางเลอกสาธารณะ

4. ความคดเหนของทานตอนโยบายทางเลอก (โปรดดขอมลประกอบแบบสอบถามทแนบมา) นโยบาย

(โปรดเรยงล าดบนโยบายททานพงพอใจ โดยก าหนดให มากทสด =1 นอยทสด =4) ล าดบ

นโยบาย 1: การแกปญหาการกดเซาะดวยโครงสรางแขง (ตามททางการก าหนด)

นโยบาย 2: การยตการแทรกแซงดวยโครงสรางแขง และการฟนฟหาดทรายดวยวธทสอดคลองกบวฏจกรสมดลของทรายตามธรรมชาต (เตมทราย)

นโยบาย 3: การยตการแทรกแซง การรอถอนโครงสรางแขงบางสวน และฟนฟหาดทรายดวยวธทสอดคลองกบวฏจกรสมดลของทรายตามธรรมชาต (ถมทราย และเตมทราย)

5. ประโยชนจากนโยบายทตวทานเองคาดวาจะไดรบ

นโยบาย นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

ประโยชนจากนโยบาย 1 ประโยชนจากนโยบาย 2 ประโยชนจากนโยบาย 3

6. ผลกระทบดานลบทตวทานเองคาดวาจะไดรบจากนโยบายตางๆตอไปน

ID………….

63

นโยบาย นอยทสด

นอย ปานกลาง

มาก มากทสด

ผลกระทบแงลบ จากนโยบาย 1 ผลกระทบแงลบ จากนโยบาย 2 ผลกระทบแงลบ จากนโยบาย 3

7. หากเลอกไดเพยง 1 นโยบายเทานน (ในบรรดา 3 กรณทยกมาส ารวจ) ทานจะเลอกลงคะแนนเสยงใหกบนโยบายใด

(1) นโยบายท 1 (2) นโยบายท 2 (3) นโยบายท 3

เหตผลทเลอกนโยบายน (โปรดระบ)___________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

ความเหนอนๆ เกยวกบการแกปญหาการกดเซาะหาดทราย(ถาม)

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

64

หมวดทสาม: ขอมลทวไป

11. โปรดระบอาชพของทาน (1) นกเรยน / นกศกษา (2) ขาราชการ

( ) คร/อาจารย ( ) อนๆ…………….. (3) พนกงานรฐวสาหกจ (4) พนกงานบรษทเอกชน (5) ธรกจสวนตว/คาขาย (6) สอมวลชน (7) เกษตรกร (8) ชาวประมง (9) รบจางทวไป (10) พอบาน/แมบาน (11) อนๆ (โปรดระบ) ……………………………………………….

โปรดตอบค าถามตอไปน ค าถาม ค าตอบ

12. ระดบชนการศกษา31 (โปรดระบ) 13. อายเทาใด

ป

14. จ านวนสมาชกในครวเรอน

คน 15. จ านวนสมาชกในครวเรอนทท างาน

คน

16. รายไดรวมของสมาชกครอบครวทงหมด (ตอเดอน)

บาท 17. รายไดของตนเอง (ตอเดอน)

บาท

18. มลคาอสงหารมทรพย (บาน, ทดน) รมชายหาดของทาน

บาท (หากประเมนไมได โปรดตอบวา “ม” หรอ “ไมม” )

*** ขอขอบคณอยางสงในการใหความรวมมอ***

31บอกรายละเอยดทงชวงชนและระดบชน เชน มธยมศกษาปท 2 หรอปรญญาตรป 1 เปนตน

65

ขอมลประกอบแบบสอบถาม

นโยบายท 1: การแกปญหาการกดเซาะดวยโครงสรางแขง (ตามททางการก าหนด)

นโยบายท 2: การยตการแทรกแซงดวยโครงสรางตางๆ

และการฟนฟหาดทรายดวยวธทสอดคลองกบวฏจกรสมดลของทรายตามธรรมชาต

นโยบายท 3:

จดเตมทราย(จดสนสดการวางกระสอบทราย)

สภาพปจจบน

บรเวณทจะวางกระสอบทรายเพมเตม

จดเตมทราย(จดเรมตนปญหากดเซาะ)

66

การยตการแทรกแซง การรอถอนโครงสรางแขงบางสวน และฟนฟหาดทรายดวยวธทสอดคลองกบวฏจกรสมดลของทรายตามธรรมชาต

- รอถอนโครงสรางทเปนสาเหตออก (เขอน และกระสอบทราย)

- ฟนฟสสภาพเดมโดยการถมทราย

- บ ารงรกษาโดยการเตมทราย