adana ekonomisi 2013

ADANA EKONOMİSİ 2013

2 ADANA EKONOMİSİ 2013

“Yeni Türkiye devleti temellerini süngüyle değil,

süngünün de dayandığı ekonomiyle kuracaktır.

Yeni Türkiye devleti cihangir bir devlet

olmayacaktır. Fakat yeni Türkiye devleti

bir ekonomi devleti olacaktır.

3ADANA EKONOMİSİ 2013

ADANA EKONOMİSİ

2013Yazı İşleri ve Kararlar Müdürlüğü

Hazırlayan: Cenk KADEŞ


İlimizin ekonomik ve sosyo-kültürel verileri doğrultusunda hazırlanan Adana Ekonomisi 2013 Raporu ile üyelerimizin yanı sıra, uzman-lara, akademisyenlere ve bölgemizde yatırım yapmak isteyen girişimcilere yardımcı olunması hedeflenmektedir.

Bu vesile ile, ekonomi raporumuzda yer alan tabloların oluşturulmasına katkıda bulunan, verilerini Odamız ile paylaşarak destek olan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkürü bir borç biliyoruz.

2013 yılını genel olarak değerlendirdiğimiz-de; en önemli gösterge olan büyüme, tah-min edilen yüzde 4’ü, 0.3 puan geçerek yüzde 4,3 olarak gerçekleşmiştir. İlimiz açısından bakıldığında ise 2012 yılında beklentimiz; 2013 yılının büyümede ve ihracatta yükseliş yılı olacağı yönündeydi. Özellikle firmalarımızın iç pazardaki kırılganlıklardan etkilenmemeleri ve yüksek kâr oranında çalışabilmeleri, dış pazara açılmaları çok önemliydi. Bu kapsamda Adana ihracatımız 2013 yılında yüzde 12,6 artmış, ithalatımız da yüzde 9,8 azalmıştır. Bunun paralelinde en olumlu gösterge olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2013 yılında yüzde 62,8’den yüzde 78,5’e yükselmiştir. 2014 yılında da bu yükselişin devam edeceği düşüncesindeyiz.

Finansal göstergelere baktığımızda ise en önemli puan bankacılık verileridir. İlin toplam mevduatı 13 milyar 464 milyon TL toplam kredi stoku ise 22 milyar 611 milyon TL’ dir. Toplam mevduatta Adana iller sıralamasında 7. sırada olup; iller içindeki payı yüzde 1,4’tür. Kredilerde ise iller sıralamasında yüzde 2,2’lik pay ile 8. sırada yer almaktadır. Mevduatın krediye oranı ise yüzde 168 ve toplam krediler içerisindeki sektör kredilerinin payı yüzde 33’tür. Sektör kredi oranı ile iller sıralamasında Adana 20. sırada

olup; komşu illerin sektör kredisi oranı orta-lama yüzde 50’nin üzerindedir. Küreselleşen dünyada ülkelerin yanı sıra, şehirler de birbirl-eriyle rekabet eder hale gelmiştir.Bu kapsamda, Adana ekonomisinin gelişimi açısından, kre-dilerin sektörel bazda artması ve bankalar-daki mevduatların yatırımlara yönelmesinin Adana’yı rekabette üst sıralara çıkaracağı düşünülmektedir.

Bunun yanında, ilimizde geniş bir örnek üzerinde yapılan “İmalat Sanayi Ekonomik Eğilim Anketi”nin sonuçları da, ilimizin 2013 yılındaki ekonomik durumunu özetler nite-liktedir. İhracattaki olumlu gelişme ankette ortaya çıkmış olup; firmaların kapasitelerinin, cirolarının ve kâr oranlarının arttığı görülmüştür. Bunun yanında, ülkenin ekonomik gelişmeleri göz önüne alındığında; firmalar açısından 2014

yılının daha olumlu geçeceği beklenmektedir.Özetlemek gerekirse, her ne kadar temel ekonomik

göstergeleri bakımından 2013 yılının Adana için olumlu geçtiği görülse de; Türkiye işsizlik oranının yüzde 9,7 olduğu düşünüldüğünde ilin en önemli sorunu olan işsizlik oranının yüzde 13,2 olarak açıklanması bu sorunun hala devam ettiği gerçeğini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda 2014 yılında da, ihracat artışının sürmesinin yanında yatırım artışının sağlanması ve yeni istihdam alanlarının yaratılarak işsizlik oranının azalışa geçmesi en büyük beklentimizdir.

Bu anlayışla, mevcut verilerin doğru değerlendirilerek; İlimizin geleceği açısından sağlıklı karar alabilmeye yönelik bir kaynak oluşturacağı düşüncesiyle hazırlanan çalışmamızın, üy-elerimiz kadar karar alıcılara, araştırmacılara ve akademisyenlere hizmet edeceği temennisiyle..

İhracattaki yükselişin 2014 yılında da devam etmesi beklentisindeyiz


I. NÜFUS YAPISI .................................................................................................. 8I.1.Nüfus ............................................................................................................ 8I.2 Göç Durumu ................................................................................................ 10

II. SOSYAL GÜVENLİK ........................................................................................ 13II.1 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişi Sayısı ...................................... 13II.2 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamında Aktif Çalışanlar Sayısı ...................... 15II.3 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamında Emekli Kişi Sayısı ............................. 15II.4 Bakmakla Yükümlü Tutulanların Sayısı ....................................................... 16II.5 Gelir Testi Yaptıranların Sayısı ..................................................................... 17II.6 Adana İli İşyeri Sayısı ve Zorunlu Sigortalılar Dağılımı ................................ 18

III. EĞİTİM ......................................................................................................... 21III.1 Okul, Şube ,Öğretmen ve Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı ................... 21III.2 Yüksek Öğretim ........................................................................................ 21

IV. SAĞLIK ......................................................................................................... 23

V. TURİZM ......................................................................................................... 26V.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-Giren-Çıkan Turist Sayısı .................................... 26

VI. ULAŞTIRMA ................................................................................................. 28VI.1 Kara Ulaştırma .......................................................................................... 28VI.2 Demiryolu ................................................................................................. 28VI.3 Havalimanı ................................................................................................ 29IV.3.1 Adana Havalimanı Uçak-Yolcu-Yük Trafiği ............................................... 30

VII. TARIM ......................................................................................................... 31VII.1 Hayvancılık ve Arıcılık............................................................................... 32 VII.1.1 Arıcılık ............................................................................................... 32 VII.1.2 Kümes Hayvancılığı ........................................................................... 33 VII.1.3 Canlı Hayvan Varlığı ........................................................................... 33VII.2 Adana İli Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı ........................................... 34VII.3 Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Ekim Alanı ve Üretim Miktarı ................. 37VII.4 Meyve Ağaçları Sayısı ve Meyve Üretimi................................................... 39VII.5 Nitelikli Örtüaltı Tarım Alanları ................................................................ 40VII.6 Örtüaltı Üretim ......................................................................................... 41

VIII.SANAYİ VE TİCARET ..................................................................................... 42VIII.1 Sanayi ..................................................................................................... 42VIII.2 Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi ..................................................... 43VIII.3 İstanbul Sanayi Odası İlk 500 Sanayi Kuruluşu Anketi ............................. 43VIII.4 Küçük Sanayi Siteleri .............................................................................. 44VIII.5 Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi (AOSB) .......................................... 44VIII.5.1 AOSB Doğalgaz Kullanımı ..................................................................... 45VIII.5.2 AOSB Elektrik Enerjisi Tüketimi ............................................................. 45

VIII.6 Adana-Yumurtalık Serbest Bölgesi .......................................................... 46VIII.6.1 Yumurtalık Serbest Bölgesi Ticaret Hacmi ............................................ 46VIII.7 Adana Ticaret Odası ................................................................................. 47VIII.7.1 Açılan-Kapanan Firmalar...................................................................... 49VIII.8 Adana Ticaret Borsası ............................................................................. 51

IX. ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR ..................................................... 54IX.1 Uluslararası Sermayeli Şirket Sayıları ......................................................... 54IX.2 Adana İli Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sektörel Dağılımları ............... 56

X. İSTİHDAM DURUMU ...................................................................................... 57X.1 İstihdam ve İşsizlik ve İşsizlik Oranları ........................................................ 57X.2 İstihdam Edilenlerin İktisadi Faaliyet Kollarına göre Dağılımları ................. 59

XI. DIŞ TİCARET ................................................................................................. 61XI.1 İhracat ....................................................................................................... 62XI.2 İthalat ....................................................................................................... 67

XII. YATIRIM TEŞVİKLERİ .................................................................................... 72

XIII. KAMU YATIRIMLARI ................................................................................... 74

XIV. ENERJİ ....................................................................................................... 76XIV.1 Üretim Kapasitesi .................................................................................... 76XIV.2 Yürürlükte Olan Elektrik Enerjisi Üretim Lisansları ................................... 77XIV.3 Elektrik Enerjisi Tüketimi .......................................................................... 78XIV.3.1 Kayıp-Kaçak Oranı ................................................................................ 79

XV. MİLLİ HESAPLAR ......................................................................................... 81XV.1 Gayri Safi Milli Hasıla ................................................................................ 81XV.2 Gayri Safi Katma Değer ............................................................................. 84

XVI. GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ .................................................................. 87XVI.1. Genel Bütçe Gelirleri .............................................................................. 89XVI.2 İller Bazında Kümülatif Bütçe Karşılaştırması .......................................... 90

XVII. BANKACILIK .............................................................................................. 91XVII.1 Mevduat ve Kredi ................................................................................... 91XVII.2 İllere Göre Mevduatın Dağılımı .............................................................. 92XVII.3 İllere Göre Kredilerin Dağılımı ............................................................... 93XVII.4 Sektör Kredileri ...................................................................................... 94XVII.5 İllere Göre Takipteki Alacakların Nakdi Kredilere Oranı ........................... 95XVII.6. Protestolu Senetler ............................................................................... 96XVII.6.1 Protesto Edilen Senet Adetleri ............................................................. 97XVII.6.2 Protesto Edilen Senet Tutarları ............................................................ 98

İÇİNDEKİLER


ADANA PROFİLİ

İLİN PROFİLİYüzölçümü 14.030km2

Nüfusu ( 2013) 2.149.260

Yıllık Nüfus Artış Hızı ( 2013/2012 ) %1,1

Nüfus Yoğunluğu ( 2013 ) 151,5 kişi/km2

Okur-Yazarlık Oranı % 91,7

Ortalama Yükseklik Adana merkez 23 m

Toplam Yerleşim Sayısı 15 İlçe

Ortalama En Yüksek ve En Düşük Sıcaklık ( 1970-2013 ) 33,8 oC(Temmuz), 5,5 oC (Ocak)

Aylık Ortalama Yağış En Yüksek Yağış( 1970-2013 ) 130,4 kg/m2

Deprem Konumu 1-4. Derece

Arazi Kullanım Durumu % 38 Tarım, % 3 Çayır-Mera, % 40 Orman/Fundalık, % 19 diğer

Gelişmişlik Kademesi 2. Kademe

Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sırası 16. Sıra( 2011 yılı verileri ile 81 İl içinde)

Hizmetler İş Kolunda Çalışanların % 53,1 (2013 Yılı İş Gücü Anketi /TR62)

Tarım İş Kolunda Çalışanların Oranı % 23,7 (2013 Yılı İş Gücü Anketi /TR62)

İmalat Sanayinde Çalışanların Oranı % 23,3 (2013 Yılı İş Gücü Anketi /TR62)

Verilen Yatırım Teşvik Belgeli Firmaların Sabit Yatırım Tutarı (TL) (2013) 2.664.624.223

Yaratılan Katma Değer (Bin TL) (2011 Yılı) 45.529.304 (TR62)

Sanayi Sektörü Katma Değerinin İl İçindeki Payı % 21 (TR62)

Hizmet Sektörü Katma Değerinin İl İçindeki Payı % 64,2 (TR62)

Tarım Sektörü Katma Değerinin İl İçindeki Payı % 14,7 (TR62)

GSKD ’in Türkiye İçindeki Payı % 4,0 (TR62)

Kişi Başına Katma Değer $(2011 Yılı) 7.232 (TR62)

Banka Mevduatları Toplamı 2013(Bin TL) 13.240.472 Kullanılan Banka Kredileri 2013 (Bin TL) 22.253.383

Ana Tarım Ürünleri Buğday, pamuk, mısır, narenciye, soya, yer fıstığı


I.NÜFUS YAPISII.1.NüfusTürkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2013 yılında Adana ili nüfusu %1,11 artış ile 2.149.260 kişiye yükselmiştir. 2012

yılında %1,79 artış oranı ile 2.125.635 kişi idi.İlçeler düzeyine göre en fazla nüfus artışı %5,8 ile Pozantı ilçesinde gerçekleşmiş olup; ardından %4,6 artış oranı ile Karataş

ilçesinde gerçekleşmiştir. Diğer yandan Saimbeyli nüfusunda %0,3, Karaisalı nüfusunda ise %0,6 azalış gerçekleşmiştir. Adana ilinin nüfusunun %36’sı Seyhan ilçesinde yoğunlaşmış olup; %19,8’i Yüreğir ve %16’sı da Çukurova ilçelerinde

yoğunlaşmıştır. Cinsiyete göre nüfus ise eşit şekilde dağılmıştır.

TABLO I.1 Adana ili İlçelere göre şehir ve köy nüfusu 2013

İl/İlçe merkezi Toplam

Adana Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın

Seyhan 771.947 384.510 387.437 771.947 384.510 387.437

Yüreğir 421.455 212.062 209.393 421.455 212.062 209.393

Çukurova 346.505 169.321 177.184 346.505 169.321 177.184

Ceyhan 159.243 79.864 79.379 159.243 79.864 79.379

Sarıçam 138.139 70.737 67.402 138.139 70.737 67.402

Kozan 128.153 64.526 63.627 128.153 64.526 63.627

İmamoğlu 29.748 14.893 14.855 29.748 14.893 14.855

Karaisalı 22.230 11.159 11.071 22.230 11.159 11.071

Karataş 21.862 11.022 10.840 21.862 11.022 10.840

Pozantı 20.954 10.855 10.099 20.954 10.855 10.099

Feke 18.534 9.699 8.835 18.534 9.699 8.835

Yumurtalık 18.463 9.246 9.217 18.463 9.246 9.217

Tufanbeyli 18.234 9.547 8.687 18.234 9.547 8.687

Aladağ 17.221 8.774 8.447 17.221 8.774 8.447

Saimbeyli 16.572 8.563 8.009 16.572 8.563 8.009

Toplam 2.149.260 1.074.778 1.074.482 2.149.260 1.074.778 1.074.482

Kaynak:TÜİK

Tablo I.2’de okur-yazarlık durumuna göre Adana nüfusunun dağılımı görülmektedir. 2013 yılında Adana ili okur-yazar oranı %93,7 olup iller sıralamasında bu oran ile 38’inci sırada yer almıştır. Türkiye geneli okur-yazar oranı ise %93,7’dir. 2012 yılında ise Türkiye oranı %93,3 olup, Adana ili %93,5 oran ile iller sıralamasında yine 38’inci sırda idi.

NÜFUS YAPISI


NÜFUS YAPISI

TABLO I.2 Okur-Yazarlık Durumuna Göre Adana İli Nüfusu 2010-2013

Yıllar İller SıralamasıOkuma Yazma

BilmeyenOkuma Yazma

Bilen Bilinmeyen Toplam Okuma Yazma Oranı %2010 41 71.599 1.665.530 121.467 1.858.596 89,62011 45 47.877 1.724.189 109.060 1.881.126 91,72012 38 87.429 1.773.126 36.182 1.896.737 93,52013 38 84.011 1.794.592 35.860 1.914.463 93,7

Kaynak:TÜİK (6 +Yaş Nüfus)

Tablo I.3 de ise 2013 yılında nüfusun %59,1’i 35 yaş altı nüfustan oluşmuştur. 2012 yılında ise bu oran %59,8 idi.

Tablo I.3 2013 Yılı Adana Nüfusunun Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Dağılımı Toplam Nüfusun Yaş Gruplarına

Dağılımı %

Yaş Grubuna Göre Cinsiyetlerin Yüzde Dağılımı

Yaş grubu Toplam Erkek Kadın Erkek Kadın‘0-4’ 185.686 95.336 90.350 8,6 51,3 48,7‘5-9’ 189.008 97.058 91.950 8,8 51,4 48,6‘10-14’ 189.599 97.090 92.509 8,8 51,2 48,8‘15-19’ 188.691 97.447 91.244 8,8 51,6 48,4‘20-24’ 163.678 81.007 82.671 7,6 49,5 50,5‘25-29’ 171.354 85.595 85.759 8,0 50,0 50,0‘30-34’ 181.884 91.434 90.450 8,5 50,3 49,7‘35-39’ 164.062 82.102 81.960 7,6 50,0 50,0‘40-44’ 149.308 74.318 74.990 6,9 49,8 50,2‘45-49’ 133.137 66.906 66.231 6,2 50,3 49,7‘50-54’ 119.685 59.664 60.021 5,6 49,9 50,1‘55-59’ 99.687 49.918 49.769 4,6 50,1 49,9‘60-64’ 76.797 37.932 38.865 3,6 49,4 50,6‘65-69’ 51.766 24.081 27.685 2,4 46,5 53,5‘70-74’ 35.434 15.666 19.768 1,6 44,2 55,8‘75-79’ 23.601 9.747 13.854 1,1 41,3 58,7‘80-84’ 16.832 6.751 10.081 0,8 40,1 59,9‘85-89’ 6.974 2.216 4.758 0,3 31,8 68,2‘90+’ 2.077 510 1.567 0,1 24,6 75,4Toplam 2.149.260 1.074.778 1.074.482 100,0 50,0 50,0

Kaynak:TÜİK

2013 yılında iller bazında nüfus sıralamasında Adana ili 2.149.260 kişi ile 6’inci sırada olup 2012 yılında 2.125.635 kişi ile 5’inci sıradaydı. Türkiye nüfusunun ise 2,8’i Adana ilindedir. İlk sırada 14.160.467 kişi ile İstanbul ili olup Türkiye nüfusunun %18,5’i bu ildedir.


Tablo I.4 En Fazla Nüfusa Sahip İlk 10 İlimiz (2012-2013)

2012 Yılı ADNKS 2013 Yılı ADNKS

Sıra İller ToplamToplam Nüfus İçindeki Payı

% İller Toplam Toplam Nüfus İçindeki Payı %1 İstanbul 13.854.740 18,3 İstanbul 14.160.467 18,52 Ankara 4.965.542 6,6 Ankara 5.045.083 6,6

3 İzmir 4.005.459 5,3 İzmir 4.061.074 5,34 Bursa 2.688.171 3,6 Bursa 2.740.970 3,65 Adana 2.125.635 2,8 Antalya 2.158.265 2,86 Antalya 2.092.537 2,8 Adana 2.149.260 2,8

7 Konya 2.052.281 2,7 Konya 2.079.225 2,7

8 Gaziantep 1.799.558 2,4 Gaziantep 1.844.438 2,49 Şanlıurfa 1.762.075 2,3 Şanlıurfa 1.801.980 2,4

10 Mersin 1.682.848 2,2 Mersin 1.705.774 2,2

Türkiye 75.627.384 100 Türkiye 76.667.864 100Kaynak:TÜİK

İllere göre nüfus artış hızları karşılaştırıldığında ise Adana ili 2013 yılında %1,1 artış ile en fazla artış yaşanan iller sıralamasında 40’ıncı sırada yer almıştır. 2012 yılında %0,8 nüfus artış hızı ile iller sıralamasında yine 40’ıncı sıradaydı. En fazla nüfus artışı ise %4,6 ile Gümüşhane ilinde gerçekleşmiştir. Ardından %3,9 ile Yalova ve %3,5 ile Çankırı illeri sıralanmıştır. Nüfusunda en fazla azalış gerçekleşen il ise %-3,6 ile Ardahan ilidir, ardından %-2,5 azalış ile Tokat ve %-2,5 azalış ile Hakkari illeri sıralanmıştır.

I.2 Göç Durumuİller bazında göç verileri incelendiğinde, Tablo I.5’de illerin aldığı göç verisi yer almakta olup; 2012-2013 döneminde Adana

ili 50.598 göç eden kişi sayısına göre 9’uncu sırada yer almıştır. Bir önceki dönemde 45.927 göç eden kişi sayısına göre 11’inci sıradaydı. İlk sırada İstanbul, Ankara ve İzmir illeri yer almaktadır.

Tablo I.5 İller Bazında Alınan GöçSıra İller 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-20131 İstanbul................. 388.467 439.515 450.445 384.535 437.922

2 Ankara................. 168.193 182.845 191.864 160.235 186.642

3 İzmir..................... 116.390 111.255 110.364 105.804 113.673

4 Antalya................. 75.696 86.907 89.731 83.596 88.605

5 Bursa................... 66.615 72.640 74.243 67.736 75.518

6 Kocaeli................. 60.432 64.503 63.314 62.966 71.159

7 Mersin....................... 48.377 50.430 51.328 46.721 51.468

8 Konya.................. 46.042 47.901 52.134 51.981 51.080

9 Adana.................. 53.685 53.096 50.523 45.927 50.598

10 Tekirdağ................ 37.655 41.307 42.265 42.155 45.313Kaynak:TÜİK

NÜFUS YAPISI


İllerin verdiği göç verileri ise Tablo I.6’te yer almakta olup; 2012-2013 döneminde Adana ili verdiği 62.933 verilen göç ile 5’inci sıradadır. Bir önceki dönemde Adana ili verdiği 59.294 göç sayısı 6’ıncı sıradaydı. İlk sırada İstanbul, Ankara ve İzmir illeri sıralanmaktadır.

Tablo I.6 İller Bazında Verilen Göç

Sıra İl 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013

1 İstanbul................. 348.193 348.986 336.932 328.663 354.074 371.601

2 Ankara................. 126.198 131.114 133.440 137.385 137.834 153.791

3 İzmir..................... 89.819 89.517 99.775 101.420 95.954 99.681

4 Antalya................. 55.806 58.632 61.662 62.875 62.893 64.075

5 Adana.................. 58.316 54.109 57.402 62.402 59.294 62.933

6 Bursa................... 47.370 56.368 57.220 58.258 61.520 61.744

7 Mersin....................... 50.110 49.209 51.739 54.630 53.523 55.482

8 Konya.................. 56.760 51.006 56.729 54.533 48.313 55.006

9 Kocaeli................. 40.947 48.399 49.379 50.070 51.561 54.742

10 Diyarbakır............ 47.777 43.918 44.858 46.834 47.575 47.949Kaynak:TÜİK

Grafik I.1’de Adana ili alınan ve verilen göç sayısından da görüleceği üzere , son 5 dönem verilerine göre; verilen göç sayısının alınan göç sayısından daha fazla olduğu görülmektedir. Buna göre Adana ilinin işsizlik verilerindeki iller sıralamasında sürekli ilk sıralarda olması verilen göçün vasıfsız alınan göçün ise vasıflı olabileceği olarak değerlendirilebilir.

Grafik I.1 Dönemlere Göre Adana İli Alınan-Verilen Göç Sayısı

NÜFUS YAPISI

Adana ilinin 2012-2013 döneminde aldığı göç 50.598, verdiği göç 62.933 kişi olup; 2011-2012 döneminde aldığı göç 45.927 kişi verdiği göç ise 59.294 kişi idi. Bu veriler ışığında Adana ili %-5,72 net göç hızı ile iller sıralamasında 53’üncü sıradadır. Bir önceki dönemde %-6,27 net göç hızı ile 56’ıncı sırada yer almıştı. İlk sırada Gümüşhane, Tunceli ve Çankırı illeri sıralanmaktadır. Net göç hızında yer alan son beş il ise Yozgat, Ardahan, Kars, Ağrı ve Tokat illeridir.

Tablo I.7 İller Bazında Net Göç Hızı %Sıra İl 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013

1 Gümüşhane........... 1,58 -13,37 -9,83 10,92 16,14 39,78

2 Tunceli.................. 9,22 -25,03 1,85 -2,72 -2,70 33,88

3 Çankırı................. 6,08 46,09 -35,23 -20,88 35,55 28,15

4 Yalova................... 52,58 10,1 -2,59 2,35 10,22 22,33

5 Tekirdağ................ 33,19 11,03 14,99 16,58 16,70 15,71

--------- --------- --------- --------- --------- --------- --------- ---------52 Kütahya................ -13,34 -5,09 -7,78 -5,49 6,73 -5,3

53 Adana.................. -6,31 -0,21 -2,06 -5,62 -6,27 -5,72

54 Aksaray................ -3,9 -6,27 -8,09 -6,22 -4,48 -5,82

--------- --------- --------- --------- --------- --------- --------- ---------77 Yozgat.................. -30,04 -15,96 -27,83 -24,75 -21,56 -22,01

78 Ardahan................ -24,7 -29,67 -21,31 -16,29 -9,92 -22,88

79 Kars..................... -28,02 -21,4 -22,12 -18,54 -21,03 -23,08

80 Ağrı...................... -28,26 -19,34 -14,68 -17,27 -27,02 -24,64

81 Tokat.................... -10,15 -2,49 -24,88 -11,06 4,76 -32,99Kaynak:TÜİK

NÜFUS YAPISI



II.SOSYAL GÜVENLİKII.1 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişi SayısıSosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nca hazırlanan, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve SSK istatistiki veri ve bilgilerini içeren 2013 yılı

istatistiklerine göre Adana ili SGK kapsamında bulunan kişi sayısı 2.090.052’dir. 2012 yılında bu sayı 2.073.848 kişi idi. İlin toplam nüfusunun gelir testi yaptıranlar hariç %77,9’u SGK kapsamındaki nüfustan oluşmaktadır. Bu oran ile Adana ili iller sıralamasında 56’üncü sırada yer almıştır. 2012 yılında %78,97’si ile 54’üncü sıradaydı.

Bir önceki yıla göre artış oranları incelendiğinde ise Toplam Sosyal Güvenlik kapsamındaki (Aktif+Pasif+ Gelir Testi Yaptıranlar) kişi sayısında 2013 yılında bir önceki yıla göre %0,78 artış gerçekleşmiş olup; 2012 yılında %1 azalış gerçekleşmişti. Sosyal güvenlik kapsamı dışında kalan nüfusta ise 2013 yılında bir önceki yıla göre %14,3 artış gerçekleşmiş olup; 2012 yılında %268 artış gerçekleşmişti.

Tablo II.1 Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Kişi Sayısı ve Nüfusa Oranı (2013)(Sosyal Güvenlik Kapsamının Toplam il Nüfusuna Oranına Göre Sıralı)

Sıra İllerİlin toplam

nüfusu (TÜİK-ADNKS’ye Göre 2013 Nüfusu)

Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı (Aktif+Pasif

+Gelir Testi Yaptıranlar)

Toplam Sosyal Güvenlik Kapsamı

(Gelir Testi Yaptıranlar Hariç)

Sosyal Güvenlik Kapsamının (Gelir Testi

Yaptıranlar Hariç) Toplam il Nüfusuna Oranı (%)

Sosyal Güvenlik Kapsamı Dışında

Kalan Nüfus

1 Ankara 5.045.083 4.968.351 4.535.885 89,91 76.732

2 Eskişehir 799.724 792.167 717.281 89,69 7.557

3 Kocaeli 1.676.202 1.645.237 1.494.913 89,18 30.965

4 Bolu 283.496 275.076 252.636 89,11 8.420

5 Zonguldak 601.567 596.249 532.861 88,58 5.318

------ ------ ------ ------ ------ ------53 Yozgat 444.211 438.140 347.441 78,22 6.071

54 Gaziantep 1.844.438 1.791.452 1.436.517 77,88 52.986

55 Niğde 343.658 323.735 267.276 77,77 19.923

56 Adana 2.149.260 2.090.052 1.656.824 77,09 59.208

57 Osmaniye 498.981 478.551 383.068 76,77 20.430

58 Aksaray 382.806 372.516 292.533 76,42 10.290------ ------ ------ ------ ------ ------

77 Hakkari 273.041 272.554 158.788 58,16 487

78 Muş 412.553 392.373 238.266 57,75 20.180

79 Şırnak 475.255 466.310 270.961 57,01 8.945

80 Iğdır 190.424 180.399 102.933 54,05 10.025

81 Ağrı 551.177 518.458 252.941 45,89 32.719

Türkiye Toplamı 76.667.864 74.790.521 62.439.169 1.879.947Kaynak:www.sgk.gov.tr

SOSYAL GÜVENLİK


SGK kapsamında emekli sandığı, Bağ-Kur, SSK, bakmakla yükümlü olunanlar, 2022 sayılı yasadan faydalananlar ile genel sağlık sigortalı sayıları tablolarda yer almakta olup nüfusa oranları özetlendiğinde; 2013 yılında çalışan nüfus oranı %20,3, olup 2012 yılında %19,3 idi. Bunun yanında SGK kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların oranı 2013 yılında %43,98 iken 2012 yılında %46,5, genel sağlık sigortalı sayısının nüfusa oranında ise 2012 yılında %20,16 iken 2012 yılında yeşil kartlı oranı %18,6 idi.

Tablo II.2 Sosyal Güvenlik Kapsamına Dahil olanların Nüfusa Oranları (2008-2013)

2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aktif çalışan kişi sayının oranı (%) 17,55 16,33 17,28 18,77 19,3 20,1

SGK kapsamında emekli kişi sayısının oranı (%) 11,87 12,01 12,09 12,75 13,2 13,03SGK kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların oranı (%) 51,4 52,14 51,98 51,98 46,5 43,982022 Sayılı yasadan yararlananların oranı (%) 1,99 2,093 2,15 2,1 2,4 1,76Yeşil Kartlıların oranı (%)

16,1 16,7 17,2 15,8 18,6 20,16(2012 Yılından Sonra Genel Sağlık Sigortalı olarak değişmiştir)

(Oranlar toplamı yuvarlama nedeniyle 100 ü vermeyebilir)Kaynak:www.sgk.gov.tr

Grafik II.1’de ise yine sosyal güvenlik kapsamına dahil olanların 2013 yılı için grafikte dağılımı yer almaktadır.

Grafik II.1 Sosyal Güvenlik Kapsamına Dahil olanların Nüfusa Oranları (%) 2013

SOSYAL GÜVENLİK


II.2 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamında Aktif Çalışan Kişi SayısıAdana ilinde Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK kapsamında aktif çalışan kişi sayısı 2013 yılında 431.585 kişi olup; 2012 yılında

aktif çalışan kişi sayısı 409.450 kişi idi. Aktif çalışanların %68,8’i 4/a, %15,2’si 4/b ve %16’sı 4/c kapsamında çalışmaktadır.2013 yılında aktif çalışanların nüfusa göre oranında iller sıralamasında Adana ili %20,1 aktif çalışan oranı ile 51’inci sıradadır.

2012 yılında %19,3 aktif çalışan oranı ile yine 55’inci sıradaydı.

Tablo II.3 Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan Kişi Sayısı (2013)

Sıra İller

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aktif Çalışan

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Aktif Çalışanların Toplam il Nüfusuna Oranı(%)

Kişi Sayısı(4/c) (4/b) (4/a) Toplam

1 Ankara 385.633 156.503 1.158.540 1.700.676 33,7

2 İstanbul 333.352 491.158 3.933.326 4.757.836 33,63 Tekirdağ 25.638 32.481 231.314 289.433 33,1

4 Kocaeli 53.770 35.461 433.413 522.644 31,2

5 Antalya 64.585 133.021 441.566 639.172 29,6

--- ---------- ------- ------- ------- ------- -------

49 Bayburt 5.191 3.809 6.274 15.274 20,2

50 Giresun 17.949 19.769 47.759 85.477 20,1

51 Adana 69.073 65.439 297.073 431.585 20,1

52 Sivas 28.248 29.379 67.496 125.123 20,1

53 Gaziantep 46.127 58.676 261.110 365.913 19,8

--- ---------- ------- ------- ------- ------- -------

77 Şırnak 20.513 5.509 27.772 53.794 11,3

78 Şanlıurfa 40.498 48.360 113.911 202.769 11,3

79 Van 34.468 14.350 64.482 113.300 10,6

80 Muş 13.709 6.960 20.710 41.379 10,0

81 Ağrı 16.368 9.017 20.585 45.970 8,3Kaynak:www.sgk.gov.tr

II.3 Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamında Emekli Kişi SayısıSosyal Güvenlik Kurumu kapsamında Adana ilindeki emekli kişi sayısı 2013 yılında 280.076 kişi olup bir önceki yıla göre %0,1

azalış göstermiştir. 2012 yılında emekli kişi sayısı 280.267 kişi olup bir önceki yıla göre %4,3 artış gerçekleşmişti. Emeklilerin %64,2’si 4/a, %20,3’ü 4/b ve %15,4’ ü 4/c kapsamındadır. Bir önceki yılda %62,5’i, 4/a, %20,9’u 4/b ve %16,7’si de 4/c kapsamında idi. Toplam nüfusa oranlar iller bazında incelendiğinde ise; Adana ilindeki emeklilerin toplam nüfusa oranı %13,03 olup iller sıralamasında bu oran ile 49’uncu sıradadır. 2012 yılında %13,2 olup iller sıralamasında bu oran ile 50’inci sırada idi. Emekli nüfus oranına göre iller sıralamasında ilk sırada %24,68 ile Zonguldak yer almakta olup ardından %23,07 oran ile Bartın ve %22,81 oran ile Sinop illeri sıralanmaktadır.

SOSYAL GÜVENLİK


Tablo II.4 Sosyal Güvenlik Kapsamında Emekli Kişi Sayısı (2013)

Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri

Sosyal Güvenlik Kapsamında Aylık Alan Kişi Sayısı Sosyal Güvenlik

Kapsamındaki Emeklilerin il Nüfusuna Oranı(%)

(4/c)

(4/b)

(4/a) Toplam

1 Zonguldak 11.383 12.711 124.379 148.473 24,682 Bartın 3.450 4.378 35.800 43.628 23,073 Sinop 8.195 12.936 25.537 46.668 22,814 Karabük 5.712 5.979 38.063 49.754 21,615 Kırklareli 12.421 21.853 36.352 70.626 20,74------ ------ ------ ------ ------ ------ ------47 Kocaeli 33.414 27.802 171.664 232.880 13,8948 Kayseri 25.302 39.981 111.825 177.108 13,6749 Adana 43.234 56.960 179.882 280.076 13,0350 Bayburt 850 4.132 4.731 9.713 12,8451 Gümüşhane 2.886 6.444 8.680 18.010 12,74------ ------ ------ ------ ------ ------ ------77 Muş 2.762 7.698 4.732 15.192 3,6878 Hakkari 4.637 1.999 2.113 8.749 3,2079 Şanlıurfa 9.415 21.111 27.207 57.733 3,2080 Ağrı 3.213 7.598 6.176 16.987 3,0881 Şırnak 4.375 3.217 3.691 11.283 2,37

T O P L A M 1.923.921 2.422.898 6.260.444 10.607.263 Kaynak:www.sgk.gov.tr

II.4 Bakmakla Yükümlü Tutulanların Sayısı Adana ili SGK kapsamında bakmakla yükümlü tutulanların sayısı 2013 yılında 945.163 kişi olup 2012 yılında bu sayı 988.998

kişi idi. Bir önceki yıla göre değişimde ise %4,4 azalış gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise %9,8 azalış gerçekleşmişti. Bakmakla yükümlü tutulanların dağılımları incelendiğinde; %57,3’ü 4/a, %25,7’si 4/b ve %16,9’u 4/c kapsamındadır. 2012 yılında %59’u 4/a, %25,5’i 4/b ve %15,5’i 4/c kapsamında idi. Bakmakla yükümlü olanların nüfusa oranlarına göre yapılan iller sıralamasında Adana ili %43,98 ile 35’inci sırada olup; 2012 yılında %46,5 ile 21’inci sırada idi. İlk sırada %50,92 ile Konya yer alırken; Konya’nın ardından %50,72 ile Gaziantep ve %50 ile Osmaniye illeri sıralanmıştır.

SOSYAL GÜVENLİK


Tablo II.5 SGK Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (yararlanıcıların) Sayısı (2013)

Sıra Öncelikli Yaşam Kalitesi Göstergeleri

Sosyal Güvenlik Kapsamında Bakmakla Yükümlü Tutulanların (Yararlanıcıların) Sayısı

Sosyal Güvenlik Kapsamındaki bakmakla yükümlü

tutulanların il nüfusuna oranı (%)

(4/c)

(4/b)

(4/a) Toplam

1 Konya 184.753 396.402 477.513 1.058.668 50,922 Gaziantep 114.751 259.904 560.835 935.490 50,723 Osmaniye 51.118 56.091 142.303 249.512 50,004 Kahramanmaraş 86.091 141.883 304.073 532.047 49,465 Ordu 58.441 107.007 192.466 357.915 48,93--- --- --- --- --- --- ---33 Kocaeli 102.017 83.298 554.074 739.389 44,1134 Muş 30.443 35.206 116.047 181.695 44,0435 Adana 160.125 243.372 541.667 945.163 43,9836 Düzce 26.017 36.517 91.350 153.883 43,7837 Karaman 21.577 40.725 41.707 104.009 43,71--- --- --- --- --- --- ---77 Artvin 20.962 17.720 23.860 62.542 36,9378 Iğdır 13.268 27.060 27.132 67.460 35,4379 Sinop 16.334 25.047 30.733 72.113 35,2580 Tunceli 17.828 5.694 6.402 29.925 35,0381 Ağrı 35.581 51.374 103.028 189.984 34,47

T O P L A M 6.098.997 9.061.611 17.784.309 32.944.917Kaynak:www.sgk.gov.tr

II.5 Gelir Testi Yaptıranların Sayısı 2012 yılında SGK tarafından Yeşil Kart sonrası uygulamaya konulan gelir testine göre yapılan çalışmada Genel Sağlık

Sigortasından (GSS) faydalanan kişi sayısı belirlenmiştir. Bu kapsamda 2013 yılında Adana ilinde toplam 433.228 kişi genel sağlık sigortasından faydalanmakta olup; bir önceki yıla göre %9,6 artış gerçekleşmiştir. İller bazında GSS sayısında da İstanbul, Şanlıurfa, Diyarbakır, İzmir illerinin ardından Adana 5’inci sırada yer almıştır. Bir önceki yıl ise Adana 395.133 GSS sayısı ile İstanbul, Şanlıurfa, Diyarbakır, İzmir ve Van illerinin ardından 6’ıncı sıradaydı.

Genel Sağlık Sigortalı Sigortalı sayılarının nüfusa oranlarına göre yapılan sıralamada ise Adana ili %20,16 oran ile 25’inci sırada yer almış olup bir önceki yıl %18,3 ile iller sıralamasında 24’üncü sırada yer almıştı. İlk sırada %48,17 ile Ağrı yer almakta olup ardından %41,67 oran ile Hakkari ve 41,10 ile Şırnak illeri sıralanmaktadır.

SOSYAL GÜVENLİK


Tablo II.6 Genel Sağlık Sigortalı Sayısı (GSS)(2013)

Kişi Sayısına Göre Sıralama Nüfusa Göre SıralamaSıra Öncelikli Yaşam Kalitesi

GöstergeleriGELİR TESTİ YAPILAN TOPLAM KİŞİ SAYISI Sıra Öncelikli Yaşam Kalitesi

GöstergeleriGELİR TESTİ YAPILAN TOPLAM KİŞİ SAYISI

NÜFUSA ORANI 1 İstanbul 1.496.983 1 Ağrı 48,172 Şanlıurfa 672.189 2 Hakkari 41,673 Diyarbakır 582.995 3 Şırnak 41,104 İzmir 439.784 4 Iğdır 40,685 Adana 433.228 5 Van 38,796 Ankara 432.466 ----- ----- -----7 Van 415.092 23 Aksaray 20,898 Gaziantep 354.935 24 Yozgat 20,429 Hatay 351.739 25 Adana 20,16

10 Mersin 324.510 26 Gaziantep 19,24 11 27 Malatya 19,1912 Bursa 271.326 ----- ----- -----72 Yalova 27.161 72 Antalya 10,4573 Gümüşhane 24.337 73 Kütahya 10,3474 Artvin 24.047 74 Bursa 9,9075 Bolu 22.440 75 Bilecik 9,7776 Karabük 21.011 76 Tekirdağ 9,6577 Bartın 20.798 77 Eskişehir 9,3678 Çankırı 20.422 78 Karabük 9,1379 Bilecik 20.413 79 Kocaeli 8,9780 Tunceli 19.962 80 Ankara 8,5781 Bayburt 16.030 81 Bolu 7,92

T O P L A M 12.351.352 T O P L A M 16,11

Kaynak:www.sgk.gov.tr

II.6 Adana İli İşyeri Sayısı ve Zorunlu Sigortalıların DağılımıAdana ilinde iş yerinde çalıştırılan sigortalı sayısına göre işyeri sayısı 2013 yılında 37.657 işyeri olup bir önceki yıla göre %4,2

artış gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl işyeri sayısında %8,4 artış gerçekleşmişti. Çalışan sayısına göre işyeri sayısı dağılımında ise %37,2 pay ile bir (1) kişiden oluşan işyeri en fazla paya sahiptir. Ardından %27,7 ile 2-3 kişiden oluşan işyerleri ve %15,3 pay ile 7-9 kişiden oluşan işyerleri gelmektedir.

Tablo II.7 İş Yerinde Çalıştırılan Sigortalı Sayısına Göre İş Yeri Sayısı (2012-2013)

1 Kişi 2-3 Kişi 4-6 Kişi7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100-249 Kişi

250-499 Kişi

500-749 Kişi

750-999 Kişi

1000+ Kişi Toplam

2013 Yılı

İşyeri Sayısı 14.093 10.430 5.752 2.479 2.462 871 853 420 216 51 20 5 5 37.657İşyeri Sayısı Dağılımı (%) 37,4 27,7 15,3 6,6 6,5 2,3 2,3 1,1 0,6 0,1 0,1 0,0 0,0 100

2012 Yılı

İşyeri Sayısı 13.802 9.978 5.395 2.342 2.312 863 810 372 182 49 23 4 5 36.137İşyeri Sayısı Dağılımı (%) 38,2 27,6 14,9 6,5 6,4 2,4 2,2 1 0,5 0,1 0,1 0 0 100


SOSYAL GÜVENLİK


Grafik II.2 Yıllara Göre Zorunlu Sigortalı İş Yeri Sayısı (2003-2013)

Tablo II.8 incelendiğinde 2013 yılında iş yeri sayısına göre iller sıralamasında Adana ili 37.657 işyeri ile 8’inci sıradır. 2012 yılında işyeri sayısına göre yapılan sıralamada Adana ili 36.137 işyeri ile yine 8’inci sırada idi. İller sıralamasında ilk sırada 469.149 işyeri ile İstanbul ilk sıradadır. Ardından 127.091 işyeri ile Ankara ve 111.670 işyeri ile İzmir illeri sıralanmaktadır.

Tablo II.8 İllere Göre İş Yeri Sayısı (ilk 10 İl) (2012-2013)

İL SIRALAMASI İLLER

2012 YILI 2013 YILI

Toplam Toplam

1 İSTANBUL 448.773 469.149

2 ANKARA 121.131 127.091

3 İZMİR 108.173 111.670

4 BURSA 62.739 65.656

5 ANTALYA 58.310 62.388

6 KONYA 37.945 39.751

7 KOCAELİ 36.875 38.461

8 ADANA 36.137 37.657

9 MERSİN 30.973 32.167

10 MUĞLA 29.194 30.313Kaynak:www.sgk.gov.tr

SOSYAL GÜVENLİK


Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2013 yılında Adana ilinde toplam 37.657 işyerinde 276.273 zorunlu sigortalı çalışanın ortalama günlük kazançlarının 53,56 TL olduğu tespit edilmiştir. 2012 yılında Adana ilinde toplam 36.137 işyerinde 257.528 zorunlu sigortalı çalışanın ortalama günlük kazançları 49,07 TL idi.

Türkiye’deki toplam iş yeri sayısının %2,34’ü ile zorunlu sigortalı sayısının %2,21’i Adana ilindedir. Türkiye geneli günlük ortalama kazanç ise 57,69 TL olup Adana ilinde günlük ortalama kazanç 53,6 TL’dir.

Bir önceki yıl verileri ile karşılaştırıldığında ise, 2013 yılında işyeri sayısında %4,21, zorunlu sigortalı sayısında %7,28 ve günlük ortalama kazançta %9,16 artış gerçekleşmiştir.

2012 yılında işyeri sayısında %8,35; zorunlu sigortalı sayısında %6,02 ve günlük ortalama kazançta %11 artış gerçekleşmişti.

Tablo II.9 Adana İli İş Yeri Ve Zorunlu Sigortalı Sayısı İle Ortalama Günlük Kazanç

YıllarADANA %

DeğişimTÜRKİYE ADANA PAYI %

2012 2013 2012 2013 2012 2013

İşyeri Sayısı

Daimi 32.058 32.958

1.341.822 1.391.621Mevsimlik 4.079 4.699 196.184 219.671Kamu 650 594 38982 35692Özel 35.487 37.063 1.499.024 1.575.600Toplam 36.137 37.657 4,21 1.538.006 1.611.292 2,35 2,34

Zorunlu Sigortalı Sayısı

Daimi 199.721 210.006

9.489.846 9.816.455Mevsimlik 57.807 66.267 2.449.774 2.667.658Kamu 19.099 18.997 875.122 800.638Özel 238.429 257.276 11.064.498 11.683.475Erkek 201.404 214.695 8.957.841 9.297.209Kadın 56.124 61.578 2.981.779 3.186.904Toplam 257.528 276.273 7,28 11.939.620 12.484.113 2,16 2,21

Ortalama Günlük Kazanç

Daimi 50,58 55,09

54,72 60,14Mevsimlik 43,21 48,16 42,59 47,40Kamu 80,58 92,54 83,27 96,25Özel 46,17 50,74 49,65 55,14Erkek 50,07 54,96 53,14 58,74Kadın 45,42 48,67 50,46 54,63Toplam 49,07 53,56 9,16 52,48 57,69


SOSYAL GÜVENLİK


III. EĞİTİMIII.1 Okul, Şube, Öğretmen ve Derslik Başına Düşen Öğrenci SayısıTablo III.1’ de Okul, şube, öğretmen ve derslik başına düşen öğrenci sayıları Türkiye ortalaması ile bir önceki döneme göre

değişim oranları karşılaştırılmıştır. Okul başına düşen öğrenci sayılarında Adana’nın Türkiye ortalamasının üzeride olduğu görülmektedir. 2013-2014 dönemi İlkokulda okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye ortalaması 195 öğrenci iken Adana’da 280 öğrencidir. Aynı şekilde ortaokulda okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye’de 304 iken Adana’da 429 öğrencidir. Bir önceki yıla göre ilkokul başına düşen öğrenci sayısında %8,53, ortaokul başına düşen öğrenci sayısında da %18,18 artış gerçekleşmiştir. Türkiye ortalamasında ise ilkokulda %31,43, ortaokulda %28,67 azalış gerçekleşmiştir. Öğretmen başına düşen öğrenci sayısında da ilkokulda 20, ortaokulda da 20 öğrenci, Türkiye ‘de ise ilkokulda 19, ortaokulda 18 öğrenci düşmektedir.

Orta öğretimde, genel ve mesleki ve teknik ortaöğretim okullarındaki okul, şube ve öğretmen başına düşen öğrenci sayılarında ise Adana ili Türkiye ortalamasının yine üzerinde kalmıştır. Ortaöğretimde okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye ortalaması 375 öğrenci iken Adana’da 454 öğrenci, genel ortaöğretimde Türkiye ortalaması 506 öğrenci iken Adana’ da 587 öğrenci ve Mesleki ve teknik ortaöğretimde ise Türkiye ortalaması 308 öğrenci iken Adana’da 350 öğrencidir.

Tablo III.1 Eğitim Seviyesine Göre Okul, Şube, Öğretmen ve Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı (2012-2013)

Adana Türkiye Adana Türkiye

2012-2013 2013-2014 2012-2013 2013-2014 % %Okul İlkokul 258 280 192 195 8,53 -31,43

Ortaokul 363 429 306 304 18,18 -28,67Şube İlkokul 24 24 22 22 0,00 -8,33

Ortaokul 29 28 27 27 -3,45 -3,57Öğretmen İlkokul 22 20 20 19 -9,09 0,00

Ortaokul 20 20 19 18 0,00 -5,00İlkokul-Ortaokul Derslik 39 35 30 29 -10,26 -14,29

Ortaöğretim Toplamı

Okul 494 454 382 375 -8,10 -15,86Şube 26 26 23 23 0,00 -11,54Öğretmen 17 17 16 16 0,00 -5,88Derslik 38 31 31 29 -18,42 0,00

Genel Ortaöğretim

Okul 571 587 464 506 2,80 -20,95Şube 24 26 23 22 8,33 -11,54Öğretmen 18 19 16 20 5,56 -15,79Derslik 33 31 28 29 -6,06 -9,68

Mesleki ve Teknik Ortaöğretim

Okul 410 350 326 308 -14,63 -6,86Şube 28 26 24 24 -7,14 -7,69Öğretmen 15 15 15 14 0,00 0,00Derslik 49 31 34 29 -36,73 9,68

*Açık ilköğretim ve açıköğretim lisesi öğrencisi kapsama dahil değildir. Toplam öğretmen, kadrolu ve sözleşmeli öğretmenleri kapsar. Kaynak : www.meb.gov.tr

III.2 Yüksek ÖğretimDünya Üniversiteler sıralamasında ilk 500 içerisinde ülkemiz sıralamalarında da ilk 5’te yer alan Çukurova Üniversitesi’nin

kuruluşu 1973 yılına dayanmaktadır. 30.11.1973 yılında Ankara Üniversitesi’ne bağlı olarak kurulan Adana Ziraat Fakültesiyle, 1972 yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi’ne bağlı olarak hayata geçirilen Çukurova Tıp Fakültesi, Çukurova Üniversitesi’nin çatısı altına alınmıştır. İki fakülte ile eğitim hayatına başlayan üniversitenin bugün, 16 Fakülte, 5 Yüksekokul, 13 Meslek Yüksekokulu, 1 Devlet Konservatuvarı, 3 Enstitü ve 25 Araştırma ve Uygulama Merkezi mevcuttur.

(Kaynak:Çukurova Üniversitesi)

EĞİTİM


Üniversite bünyesinde öğretim kadrosunda toplam 1.667 akademik personel bulunmakta olup bir önceki yıla göre %4,3 artış gerçekleşmiştir. Akademik personelin %21’i profesör, %7’si doçent, %18’si yardımcı doçent ve %33’ü ise araştırma görevlisinden oluşmakta olup, %21’i öğretim görevlisi, uzman ve okutman kadrosundan oluşmaktadır.

Tablo III.5 Çukurova Üniversitesi Akademik Personel Dağılımı (2012-2013)Ünvanı 2012 Yılı 2013Prof. 360 346Doç. 117 124Yar.Doç. 275 298Öğr.grv. 175 182Okutman 118 116Uzman 58 57Arş.grv. 496 544Toplam 1.599 1.667

Kaynak :ÖSYMÜniversitede 2012-2013 öğretim döneminde 39.949 öğrenci eğitim görmektedir. 2011-2012 dönemi öğrenci sayısı 36.663

öğrenci idi. Buna göre 2012-2013 öğrenci sayısında bir önceki döneme göre %10 artış gerçekleşmiştir. Öğrencilerin %65’i fakültelere kayıtlı öğrenciler olup, %35’i ise meslek yüksek okulu, yüksek okul ve devlet konservatuarı bölümlerine kayıtlıdır.

Tablo III.6 Çukurova Üniversitesi Bölümlere Göre Öğrenci Sayısı (2012-2013) YENİ KAYIT TOPLAM ÖĞRENCİ SAYISI 2012 - 2013 ÖĞRETİM YILI MEZUNU

Toplam Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Kadın ErkekÇUKUROVA Ü. 10162 4.545 5.617 39.949 17.946 22.003 7.154 3.331 3.823TIP F. 243 105 138 1334 601 733 152 61 91DİŞ HEKİMLİĞİ F. 84 45 39 336 164 172 31 9 22FEN-EDEBİYAT F. 613 326 287 3.620 1.933 1.687 688 400 288EĞİTİM F. 893 578 315 5.152 3.471 1.681 987 637 350GÜZEL SANATLAR F. 111 85 26 399 285 114 45 34 11HUKUK F. 107 59 48 369 189 180 17 12 5İLAHİYAT F. 283 162 121 842 470 372 115 69 46İKT.VE İDR.BİL.F. 1.088 639 449 5.087 2.790 2.297 612 335 277MÜH.-MİMARLIK F. 1.220 367 853 6.120 1.580 4.540 941 282 659ZİRAAT F. 461 206 255 2.300 974 1.326 417 195 222SU ÜRÜNLERİ F. 2 2 351 119 232 126 42 84İLETİŞİM F. 63 25 38 63 25 38 ADANA SAĞLIK YO. 321 212 109 1.015 710 305 164 143 21POZANTI MES.YO. 107 45 62 229 107 122 77 40 37YUMURTALIK MES.YO. 90 32 58 233 84 149 25 13 12CEYHAN MES.YO. 672 248 424 1.770 584 1.186 521 193 328KARAİSALI MES.YO. 197 73 124 539 176 363 127 41 86KARATAŞ T.İŞL.VE OTEL.YO. 215 76 139 558 214 344 49 20 29DEVLET KONSERVATUVARI 14 11 3 123 66 57 23 10 13SAĞLIK HİZ.MES.YO. 392 226 166 902 524 378 244 152 92TEKNİK BİL.MES.YO. 142 22 120 318 49 269 48 14 34ADANA MESLEK YO. 2.042 667 1.375 5.956 1.881 4.075 1.108 375 733İMAMOĞLU MES.YO. 30 8 22 30 8 22 KOZAN MESLEK YO. 530 229 301 1.298 517 781 449 181 268BEDEN EĞT.VE SPOR YO. 157 47 110 761 272 489 137 43 94CEYHAN SAĞLIK HİZ. MES.YO. 85 52 33 244 153 91 51 30 21

Kaynak :ÖSYM

EĞİTİM


IV. SAĞLIKSağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012 raporuna göre Adana ilinde 2012 verilerine göre toplam 3.563 hekim

bulunmaktadır. Bir önceki yıla göre %2,4 artış gerçekleşmiş olup bir önceki yıl hekim sayısında %3,7 artış gerçekleşmişti. Diş hekimi sayısında ise %3,2 azalış, eczacı sayısında %2,7 azalış ve hemşire sayısında ise %7,3 artış gerçekleşmiştir.

Hekimlerin alanlarına göre yüzdesel dağılımı Tablo IV.2 incelendiğinde ise; uzman hekim oranında son 5 yılda %51,7’den 2012 yılında %54,6’ya yükselmiştir. Toplam hekimler içinde pratisyen hekim oranı ise %31,1, asistan hekim oranı da %14,3’tür.

Tablo IV.1 Yıllara Göre Adana İli Sağlık Personeli Sayısı

Yıllar Uzman Hekim

Pratisyen Hekim

Asistan Hekim

Toplam Hekim Diş Hekimi Hemşire Sağlık

Memuru Ebe Eczacı

2 008 1 627 1 082 438 3 147 470 2 622 2 420 1 308 651 2 009 1 732 1 039 473 3 244 530 2 720 2 464 1 270 659 2 010 1 872 1 021 463 3 356 540 2 983 2 811 1 259 664 2 011 1 938 1 110 433 3 481 620 3 207 3 090 1 310 700 2 012 1 944 1 109 510 3 563 600 3 440 3 373 1 363 719

Kaynak : Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012

Tablo IV.2 Yıllara Göre Hekimlerin Toplam Hekim Sayısına Oranı %

Yıllar Uzman Hekim

Pratisyen Hekim

Asistan Hekim

2 008 51,7 34,4 13,9 2 009 53,4 32,0 14,6 2 010 55,8 30,4 13,8 2 011 55,7 31,9 12,4 2 012 54,6 31,1 14,3

Grafik IV.1 Yıllara Göre Adana İli Toplam Hekim Sayısı Grafiği

SAĞLIK


Sağlık personelinin illere göre dağılımına bakıldığında Adana ili toplam 3.563 hekim sayısına göre 7’inci sıradadır. Bir önceki yıl 3.481 hekim ile 6’ıncı sıradaydı.

Tablo IV.3 Sağlık personelinin İllere Göre Dağılımı- Toplam Hekim Sayısına Göre Sıralı (2012)

Sıra İller Uzman Hekim Pratisyen Hekim Asistan Hekim Toplam Hekim Diş Hekimi Eczacı Hemşire Ebe Sağlık Memuru1 İstanbul 15.608 5.621 5.358 26.587 5.725 5.228 20.798 5.729 15.4752 Ankara 8.722 2.284 4.256 15.262 2.267 2.467 12.831 3.065 11.4493 İzmir 5.061 2.139 1.868 9.068 1.593 1.855 8.394 2.647 6.2264 Bursa 2.372 1.303 472 4.147 701 917 4.803 1.883 3.7845 Antalya 2.338 1.204 423 3.965 876 1.048 3.648 1.760 3.9516 Konya 1.843 1.126 748 3.717 446 777 3.873 1.478 3.9387 Adana 1.944 1.109 510 3.563 600 719 3.440 1.363 3.3738 Kocaeli 1.413 779 326 2.518 495 465 2.904 1.089 2.3679 Gaziantep 1.330 847 325 2.502 244 490 2.390 937 2.042

10 Samsun 1.244 699 438 2.381 482 447 2.746 1.059 2.636Kaynak : Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012

Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığına göre Adana ilinde 2012 yılında özel, devlet ve üniversiteye ait olan toplam 28 hastane bulunmakta olup iller sıralamasında 11’inci Sıradadır. 2011 yılında da özel, devlet ve üniversiteye ait olan toplam 25 hastane bulunmaktaydı ve iller sıralamasında yine 11’inci sıradaydı.

Tablo IV.4 İllere Göre Hastane Sayısı (2012)Sıra İl Hastane Sayısı

1 İstanbul 2232 Ankara 803 İzmir 564 Antalya 425 Bursa 406 Konya 387 Kayseri 318 Balıkesir 309 Manisa 30

10 Samsun 2911 Adana 2812 Gaziantep 2413 Kocaeli 2414 Mersin 2415 Diyarbakır 2416 Denizli 2317 Muğla 2318 Erzurum 2319 Hatay 2220 Aydın 22

Kaynak: Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012

SAĞLIK


2012 yılında yatak sayısına göre iller sıralamasında ise Adana ili 28 hastaneye ait toplam 6236 yatak sayısı ile iller sıralamasında 6’ıncı sırada olup bir önceki yıla göre %2 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl yatak sayısına göre iller sıralamasında ise Adana ili 25 hastaneye ait toplam 6.118 yatak sayısı ile iller sıralamasında 6’ıncı sıradaydı.

Tablo IV.5 Hastane ve Yatakların İllere Göre Dağılımı-Yatak Sayısına Göre Sıralı (2012)

Sıra İl Hastane Sayısı

Yatak Sayısı

10.000 Kişiye Düşen Yatak Sayısı

Nitelikli Yatak sayısı

Yoğun Bakım Yatağı Sayısı

Aile Hekimliği

Birimi Sayısı

Aile Hekimi Başına Düşen Nüfus

112 İstasyon

Sayısı

112 İstasyon Başına Düşen Nüfus Sayısı

112 ambulans

Sayısı

112 Ambulans

Başına Düşen Nüfus

1 İstanbul 223 32.235 23,3 14.770 4.626 3624 3.823 183 75.709 280 49.481

2 Ankara 80 18.608 37,5 6.246 1.942 1292 3.843 121 41.038 154 32.244

3 İzmir 56 11.414 28,5 3.780 1.391 1136 3.526 90 44.505 130 30.811

4 Konya 38 6.786 33,1 2.488 749 569 3.607 56 36.648 79 25.978

5 Bursa 40 6.609 24,6 2.843 803 738 3.643 50 53.763 61 44.068

6 Adana 28 6.236 29,3 2.495 888 599 3.549 39 54.503 64 33.213

7 Antalya 42 4.908 23,5 2.754 658 556 3.764 37 56.555 63 33.215

8 Diyarbakır 24 4.498 28,3 1.924 840 424 3.755 32 49.755 62 25.680

9 Gaziantep 24 4.342 24,1 2.044 717 460 3.912 26 69.214 45 39.990Kaynak: Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012

Yıllara göre Adana ili hastane ve yatak sayılarının dağılımı Tablo IV.6 ve Grafik IV.2’de yer almaktadır. Buna göre, 2008 yılında hastane sayısı 21 iken 2012 yılında %33 artış ile 28’e, yatak sayısı ise 2008 yılında 5.146 iken 2012 yılında %21 artış ile 6.236’ya yükselmiştir.

Tablo IV.6 Yıllara Göre Adana İli Hastane ve Yatak Sayısı

Yıllar Kurum Yatak2007 20 5.1322008 21 5.1462009 24 5.2692010 25 5.9182011 25 6.1182012 28 6.236

Kaynak: Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012

SAĞLIK

Grafik IV.2 Adana İli Yıllara Göre Yatak Sayısı Grafiği


V.TURİZMV.1 Otel-Yatak ve Konaklayan-Giren-Çıkan Turist Sayısı2013 yılı konaklayan turist sayısı incelendiğinde, bir önceki yıla göre %19 artış gerçekleşmiş olup; bir önceki yıl %6 artış

gerçekleşmişti. Konaklayan turistlerin %84’ü yerli olup; %16’sı yabancı turistlerden oluşmaktadır.

Tablo V.1 Yıllara Göre Konaklayan-Giren-Çıkan Turist Sayısı

YILLAR

Konaklayan Turist

Toplam

Giren Turist Sayısı

Toplam

Çıkan Turist Sayısı

Toplam

Sayısı

Yerli Yabancı Yerli Yabancı Yerli Yabancı2005 360.003 80.350 440.353 174.070 129.475 304.545 192.631 161.983 354.6142006 384.906 69.377 454.283 170.088 81.073 251.161 180.243 81.571 261.7642007 386.150 55.649 441.799 239.778 117.117 356.895 236.214 119.822 356.0362008 390.678 57.584 448.262 209.995 110.347 320.342 210.911 114.820 325.7312009 365.453 65.458 430.911 173.252 103.350 276.602 168.106 106.108 274.2142010 419.344 75.343 494.687 165.370 81.999 247.369 166.655 83.750 250.4052011 431.882 83.561 515.443 222.420 103.194 325.614 215.558 99.940 315.4982012 429.799 114.266 544.065 252.873 120.647 373.520 256.617 120.956 377.5732013 547.922 100.678 648.600 217.110 105.369 322.479 214.773 107.240 322.013

Kaynak : Turizm İl Müdürlüğü

Grafikte görüldüğü üzere konaklayan, giren ve çıkan turist sayılarına bakıldığında konaklama sayılarının daha fazla olduğu görülmektedir.

Grafik V.I Yıllara Göre Konaklayan-Giren-Çıkan Turist Sayısı Grafiği (2013)

TURİZM

2013 yılına Adana ilinde Turizm İşletme Belgeli otel sayısı 36, yatırım işletme belgeli otel sayısı da 17 olup toplam turizm işletme ve yatırım belgeli olarak 53 otel bulunmaktadır. Otellerin %11’i 5 yıldızlı, %36’sı 4 yıldızlı, %25’i 3 yıldızlı ve %11’i 2 yıldızlı olup; %17’si de Diğer (butik, müstakil, özel belgeli) otellerdir.

Tablo V.2 Turizm İşletme ve Yatırım Belgeli Tesisler Tesis ve Yatak Sayısı ile Seyahat Acenteleri Sayısı (2013)

OTELLER

Turzim İşletme Belgeli Yatırım Belgeli

Toplam Otel

Sayısı

Toplam Yatak SayısıOtel

SayılarıYatak

SayılarıOtel

SayılarıYatak

Sayıları

5 Yıldızlı 4 1.4942 898 6 2.392

RESTAURANTLAR 9

4 Yıldızlı 9 1.58710 1860

19 3.447 MÜSTAKİL EĞL.TES 13 Yıldızlı 9 1.048

4 52813 1.576 GÜNÜBİRLİK TESİS 2

2 Yıldızlı 6 637 6 637 Toplam 12

Motel 4 250 4 250 A Grubu Seyahat Acen. 112Butik 2 196

1 1083 304 B Grubu “ “ 0

Müst. Apart 1 48 1 48 C Grubu “ “ 8Özel Belgeli 1 24 1 24 TOPLAM 112TOPLAM 36 5.284 17 3394 53 8.678

Kaynak : İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

TURİZM



VI.ULAŞTIRMAVI.1 Kara UlaştırmaKarayolları Genel Müdürlüğü verilerine göre Adana ili toplam asfalt yol uzunluğu 813 km, bölünmüş yol uzunluğu 221,3km

olup bir önceki yıl bölünmüş yol uzunluğu 218,5 km. idi.

Tablo VI.1 Adana İli Devlet Ve İl Yollarının Satıh Cinslerine Göre Uzunlukları-km

YıllarASFALT YOLLAR

ASFALT SATHİ TOPLAM PARKE STABİLİZE TOPRAK GEÇİT TOPLAM BÖLÜNMÜŞBETONU KAPLAMA VIERMEZ UZUNLUK YOL

2012 138 675 813 1 10 99 29 952 218,52013 146 667 813 1 10 99 29 952 221,3

Kaynak : Karayolları Genel Müdürlüğü (www.kgm.gov.tr)

Adana ilinde 2013 yılında 535.149 adet motorlu kara taşıtı bulunmaktadır. 2012 yılında ise toplam 508.751 motorlu kara taşıtı bulunmakta idi. Bu taşıtların %46,8’i otomobil, %22,9’u motosiklet taşıtlarından ağırlıklı olarak oluşmaktadır. 2013 yılı motorlu kara taşıtlarının bir önceki yıla göre artış oranlarına bakıldığında ise en fazla artış %13,5 ile özel amaçlı taşıtlarda (Özel amaçla insan veya eşya taşımak için imal edilmiş olan ve itfaiye, cankurtaran, cenaze, radyo, sinema, televizyon, kütüphane, araştırma araçları ile bozuk veya hasara uğramış araçları çekmek veya taşımak, kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan motorlu taşıtlardır.) gerçekleşmiş olup; ardından %8,2 artış ile otomobilde gerçekleşmiştir.

Tablo VI.2 Adana Motorlu Kara Taşıtları SayılarıYıllar Toplam % Değişim Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Motosiklet Özel Amaçlı Taşıtlar Traktör

2007 381.926 5,8 164.178 8.704 3.923 54.049 16.413 95.364 915 38.380

2008 404.812 6 173.316 8.906 4.324 58.889 16.759 102.540 872 39.206

2009 423.496 4,6 182.393 8.751 4.347 63.000 16.555 108.074 831 39.545

2010 448.353 5,9 196.083 8.673 4.577 68.304 16.905 112.221 805 40.785

2011 480.321 7,1 214.384 8.693 4.819 74.667 17.129 117.132 733 42.764

2012 508.751 5,9 231.737 8.965 5.147 79.588 17.682 120.813 602 44.217

2013 535.149 5,2 250.670 9.457 4.844 83.238 18.107 122.568 683 45.582

2013/2012 % Değişim 8,2 5,5 -5,9 4,6 2,4 1,5 13,5 3,12013 % Dağılımı 46,8 1,8 0,9 15,6 3,4 22,9 0,1 8,5

Kaynak :Türkiye İstatistik Kurumu

VI.2 DemiryoluAdana’ya ilk demiryolu hattı 1886 yılında kurulmuştur. Günümüzde Adana-Mersin arasındaki bu hatta hızlı trenler

çalışmakta olup, Adana Tren Gar’ı Türkiye’de uluslararası taşımacılık yapılabilen Gar’lar arasında yer almaktadır.Diğer yandan bölgemiz ticareti açısından önemli bir gelişme de TCDD tarafından Türkiye’de 12 noktada kurulacak olan

Lojistik Merkezlerden bir tanesinin Yenice’de kurulacak olmasıdır. Çukurova bölgesi, Türkiye’nin ve Ortadoğu’nun en büyük Lojistik Merkezi olması yönüyle öne çıkmaktadır. 640 dekar alan üzerine kurulma çalışmaları devam eden Lojistik köyün faaliyete girmesiyle, Adana ve Mersin dahil olmak üzere tüm indirme-bindirme, makine, techizat, bakım ve onarımları bu merkezde yapılacaktır.

ULAŞTIRMA


Tablo VI.3 Adana Demiryolları Gelen-Giden Yolcu Bilgileri

2012 2013

Gelen Giden Gelen GidenToplam 2.039.523 11.950.412 2.055.000 2.040.000

Kaynak :TCDD 6.Bölge Müdürlüğü

Tablo VI.4 Adana Demiryolları Gelen-Giden Yük Bilgileri

2012 Yılı 2013 YılıGiden Gelen Giden Gelen

Vagon Ton Vagon Ton Vagon Ton Vagon TonYurt İçi 2.994 84.221 3.125 93.718 2.349 68.132 2.771 2.838

Yurt Dışı 169 4.691 66 2.269 67 2.782Toplam 3.163 88.912 3.191 95.987 2.349 68.132 2.838 97.117

Kaynak :TCDD 6.Bölge Müdürlüğü

VI.3 HavalimanıAdana Havalimanı sivil ve askeri hava ulaşımına 1937 yılında açılmış olup; 1956 yılından itibaren uluslararası seferlere açık

bulunmaktadır. Adana Havalimanı 30 Ekim 1993 tarihinden itibaren 24 saat kesintisiz iç ve dış hat yolcu ve kargo trafiğine hizmet vermektedir. 29 Kasım 1995 tarihi itibari ile Havalimanı statüsünde hizmet vermektedir.

ADANA HAVALİMANIÖzet Bilgiler

Havaalanı Tipi Sivilİntifa DHMİŞehre Uzaklık 3,5 kilometreUlaşım Otobüs, Servis, TaksiYükseklik ( AMSL ) 65 FT (19.74M)Aydınlatma Kategorisi CAT Iİtfaiye Kategorisi CAT IXVIP VARCafe Restaurant VARBanka Hizmetleri VARSağlık Hizmetleri VARPTT VAROtopark 1050 Araçİntifa DHMİŞehre Uzaklık 3,5 kilometreUlaşım Otobüs, Servis, Taksi PİSTLER

Doğrultu Uzunluk YüzeyUzunluk Mukavemet05 / 23 2750 X 45 115 PCN Asfalt APRONLAR

UzunlukBOYUT KAPLAMA MUKAV. UÇAK KAPAS.

269X100 BETON PCN-100 21+2 (Nato Apronu) 104x98 BETON PCN-100 TAKSİRUT

UzunlukMETRE KAPLAMA MUKAVEMET

3250 X 23 ASFALT PCN- 100Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü

ULAŞTIRMA


Adana Havalimanında, iç hatlar, dış hatlar ve kargo terminali mevcuttur. İç Hatlar Terminali 1984 yılında hizmete girmiştir. İç hat terminal toplam alanı: 2911m2, giden yolcu salonu: 655 m2’dir. Dış hatlar terminali 1997 yılında hizmete girmiştir. Terminal toplam alanı: 6150 m2, giden yolcu salonu : 1215 m2’dir. Kargo Terminali ise 1993 yılında hizmete girmiştir. Kargo terminali toplam kapalı alanı 10 500 m2 dir. Gümrük geçici depolama alanı 1167 m2, export ambarı 3500 m2 dir.

VI.3.1 Adana Havalimanı Uçak-Yolcu-Yük TrafiğiDevlet Hava Meydanları Verilerine göre uçak, yolcu, yük ve kargo trafiği Tablo VI.5, VI.6, VI.7 ve VI.8’de yer almaktadır. Tüm uçak trafiğinde 2013 yılında iç hatlarda bir önceki yıla göre %12 artış, dış hatlarda %11 azalış gerçekleşmiş olup toplam uçak

trafiğinde ise %9 artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında iç hatlarda bir önceki yıla göre %12, dış hatlarda %1 artış gerçekleşmiş olup toplam uçak trafiğinde ise %10 artış görülmüştü.

Tablo VI.5 Tüm Uçak Trafiği

Havaalanları 2012 YILI ARALIK SONU 2013 YILI ARALIK SONU 2013 /2012 (%)İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam

Adana 33.220 5.400 38.620 37.129 4.801 41.930 12 -11 9Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü

Ticari Uçak Trafiğinde 2013 yılında iç hatta %17 artış dış hatta ise %12 azalış gerçekleşmiş olup genel toplamda %12 artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında iç hatta %8, dış hatta ise %23 artış gerçekleşmiş olup genel toplamda %10 artış gerçekleşmişti.

Tablo VI.6 Ticari Uçak TrafiğiHavaalanları

2012 YILI ARALIK SONU 2013 YILI ARALIK SONU 2013 /2012 (%)

İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam Adana 22.960 4.995 27.955 26.963 4.387 31.350 17 -12 12

Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü

Gelen-Giden Yolcu Trafiğinde 2013 yılında iç hatta %20 artış dış hatta ise %11 azalış gerçekleşmiş olup toplam yolcu trafiğinde ise %15 artış gerçekleşmiştir.

2012 yılında iç hatta %18, dış hatta ise %7 artış gerçekleşmiş olup toplam yolcu trafiğinde ise %16 artış gerçekleşmişti.

Tablo VI.7 Yolcu Trafiği (Gelen-Giden)Havaalanları

2012 YILI ARALIK SONU 2013 YILI ARALIK SONU 2013 /2012 (%)

İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam Adana 3.136.143 628.014 3.764.157 3.754.227 561.551 4.315.778 20 -11 15

Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü

Yük trafiğinde 2013 yılında iç hatlarda %16 artış, dış hatlarda ise %14 azalış gerçekleşmiş olup toplam yük trafiğinde ise %8 artış gerçekleşmiştir.

2012 yılında yük trafiğinde iç hatta %14, dış hatta ise %5 artış gerçekleşmiş olup toplam yük trafiğinde ise %12 artış gerçekleşmişti.

Tablo VI.8 Yük Trafiği ( Bagaj+Kargo+Posta) ( TON)

Havaalanları 2012 YILI ARALIK SONU 2013 YILI ARALIK SONU 2013 /2012 (%)İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam İç Hat Dış Hat Toplam

Adana 30.160 10.314 40.474 34.945 8.865 43.810 16 -14 8Kaynak : Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü

ULAŞTIRMA


VII.TARIMAdana ili iklim yapısı itibariyle sebze ve meyvecilik için elverişlidir. Son yıllarda meyvecilikte elde edilen gelirin artması yöre

çiftçisini bu sektörde yatırım yapmaya teşvik etmiş bunun yanında zeytincilikte de gelişme kaydetmiştir. İlimizin toplam arazi varlığı 1 milyon 403 bin hektar olup bu arazinin %38,4’ü tarım arazisinden oluşmaktadır. Tarım

arazilerinin 468.166 hektarlık kısmı Kıyı Akdeniz Havzasında, 70.834 hektarlık kısmı ise Fırat Havzasındadır. Kıyı Akdeniz Havzasında ağırlıklı olarak buğday, mısır, ayçiçeği, pamuk soya ve yerfıstığı yetiştirilmekte, Fırat Havzasında ise buğday ve baklagiller yetiştirilmektedir.

Tablo VII.1 Arazi Varlığı

Havzalar Yüzölçümü (Ha) Tarım Alanı (Ha) Tarım Alanı Yüzdesi %Kıyı Akdeniz Havzası 843.800 468.166 55,5Fırat Havzası 559.200 70.834 12,7ADANA 1.403.000 539.000 38,4

Kaynak :Adana Tarım Stratejisi (2013-2017)

Tablo VII.2 Tarım Alanları Dağılımı

Havzalar Sebzelikler (Ha) Meyvelikler, Bağlar (Ha) Tarla Alanı Dağılım % Toplam

Kıyı Akdeniz Havzası 25.994 55.184 386.988 468.166Fırat Havzası 993 6.507 63.334 70.834ADANA 26.987 61.691 450.322 539.000

Kaynak :Adana Tarım Stratejisi (2013-2017)

Adana ilinin önemli tarım ürünleri olarak soya, mısır, yerfıstığı, narenciye, karpuz, pamuk, buğday ve bal olarak sıralayabiliriz. Tablo VII.3’de önemli tarım ürünlerinin 2012 ve 2013 yılları Türkiye üretimindeki payları görülmektedir. Buna göre 2013 yılında Türkiye’deki soya üretiminin %66,2’si ilimizde üretilmekte olup; 2012 yılı üretim payı %62,2 idi. Ardından yerfıstığı üretim gelmekte olup 2013 yılı ülkemiz üretimi içindeki payı %48,4 olup ;2012 yılı üretim payı %49,5 idi. Bunun yanında 2013 yılında narenciye üretimimizin %26’sı, karpuz üretimimizin %19,9’u , mısır üretimimizin %15,5’i, pamuk üretimimizin %9,4’ü ve buğday üretimimizin ise %3,2’si ilimizde üretilmektedir. 2013 yılı üretim payları bir önceki yıl üretim payları ile karşılaştırıldığında yüzdesel oranda en fazla artış soyada geçekleşmiştir. Diğer yandan Adana’da üretilen ürünlerin ülke paylarında en fazla üretim payı %66,2 ile soyadadır. Ardından yerfıstığı, mısır ve narenciye sıralanmaktadır.

Tablo VII.3 Adana İlinde Üretilen Bazı Tarım Ürünlerinin Türkiye Üretimi İçerisindeki Payı

ÜRÜNLER

TÜRKİYE ADANA 2012 Yılı 2013 YılıÜretim Ton Üretim Ton Adana’nın Üretim Payı % Adana’nın Üretim Payı %

2012 2013 2012 2013BUĞDAY 20.100.000 22.050.000 785.352 704.481 3,9 3,2MISIR 4.600.000 5.900.000 682.462 915.284 14,8 15,5PAMUK 2.320.006 3.127.500 327.556 294.741 14,1 9,4SOYA 122.114 180.000 75.922 119.074 62,2 66,2YER FISTIĞI 122.780 141.263 60.764 68.375 49,5 48,4KARPUZ 4.022.296 3.887.324 811.887 775.219 20,2 19,9NARENCİYE 3.475.024 3.681.158 842.921 955.903 24,3 26,0

Kaynak TÜİK

TARIM


Adana ili toplam tarım arazisi 2013 yılı itibariyle 4.755.116 dekar olup; bu arazinin %78’i tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin ekilen alanına aittir. %13,9’u ise meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanını oluşturmaktadır. 2012 yılına göre toplam ekilen alanda %-1,1 azalış gerçeklemiştir. Söz konusu alanda çayır ve meralar hariçtir.

Tablo VII.4 Adana İlindeki Tarım Arazilerinin Dağılımı (dekar)Yıl 2012 (Dekar) 2013 (Dekar) % Değişim 2012 Yılı % Dağılım 2013 Yılı % DağılımTahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı 3.784.339 3.710.851 -1,9 78,7 78,0Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanı 623.479 661.085 6,0 13,0 13,9Sebze Bahçeleri Alanı 311.510 300.491 -3,5 6,5 6,3Nadas Alanı 88.319 82.545 -6,5 1,8 1,7Süs Bitkileri Alanı 321 144 -55,1 0,0 0,0Toplam Alan 4.807.968 4.755.116 -1,1 100,0 100,0

Kaynak:TÜİK (çayır ve mera alanları hariç)

Grafik VII.1 Tarım Alanının Dağılımı (2013 Yılı)

Tah llar ve Di erBitkisel Ürünlerin

Ekilen Alan78%

Meyveler, içecekve baharat

bitkilerinin alan14%

Sebze BahçeleriAlan6%

Nadas Alan2%

Süs Bitkileri Alan0%

VII.1-Hayvancılık ve ArıcılıkVII.1.1 ArıcılıkTablo VII.5’te 2009-2013 yıllarında ait arı kovanı sayıları ve bal ve bal mumu kg miktarları yer almaktadır.2013 yılında bir önceki yıla göre eski usul kovan sayısında %20,1 azalış, yeni usul kovan sayısında da %3 artış

gerçekleşmiştir. Bal üretiminde ise 2013 yılında %15,4 artış balmumu üretiminde ise %0,5 azalış gerçekleşmiştir. Arıcılık yapan işletme sayısında ise 2013 yılı artışının nedeni; 2013 yılında itibaren TÜİK tarafından köy sayısı yerine işletme sayısı verileri olarak derlenmesinden kaynaklanmıştır.

TARIM


Tablo VII.5 – Arıcılık 2009-2013Yıl Arıcılık yapan köy sayısı (adet) Yeni kovan sayısı Eski kovan Toplam kovan Bal üretimi (ton) Balmumu üretimi (ton)2009 297 270.647 791 271.438 5.320,85 315,7492010 316 339.120 760 339.880 6.693,66 335,2672011 350 377.811 733 378.544 7.437,09 334,5012012 330 425.564 2.495 428.059 8.320,71 450,3762013 2.251 438.126 1.993 440.119 9.601,30 448,336

Bir Önceki Yıla Göre % DeğişimYıl Arıcılık yapan köy sayısı (adet) Yeni kovan sayısı Eski kovan Toplam kovan Bal üretimi (ton) Balmumu üretimi (ton)2009 2010 6,4 25,3 -3,9 25,2 25,8 6,22011 10,8 11,4 -3,6 11,4 11,1 -0,22012 -5,7 12,6 240,4 13,1 11,9 34,62013 582,1 3,0 -20,1 2,8 15,4 -0,5

Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü

VII.1.2 Kümes HayvancılığıTablo VII.6’te 2009-2013 yılları Kümes hayvanları sayısı yer almaktadır.Bölgemizde kümes hayvancılığında en fazla et tavuğu yetiştiriciliği ile uğraşıldığı Tablo VII.4’te görülmektedir. Tabloda bir

önceki döneme göre değişim oranları incelendiğinde et tavuğunda 2012 yılında % 42,8; 2013 yılında %20,3 azalış gerçekleştiği görülmektedir. Diğer yandan yumurta tavuğu, hindi, kaz ve ördek sayısında da son iki yılda azalışlar görülmektedir.

Toplam kümes hayvanı sayısında ise 2012 yılında % 37,4; 2013 yılında da %17,5 azalış gerçekleşmiştir.

Tablo VII.6 2009-2013 Yılları Kümes Hayvanları Sayısı

Hayvan Adı Kümes Hayvanları Sayısı Bir Önceki Yıla Göre % Değişim2009 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013

Et Tavuğu 4.037.557 6.342.055 6.425.300 3.674.000 2.927.190 57,1 1,3 -42,8 -20,3

Yumurta Tavuğu 511.540 573.417 636.680 742.890 717.797 12,1 11,0 16,7 -3,4

Hindi 3.491 4.450 4.142 2.880 2.568 27,5 -6,9 -30,5 -10,8

Kaz 3.806 3.701 3.372 3.112 2.707 -2,8 -8,9 -7,7 -13,0

Ördek 5.571 5.467 4.486 4.454 2.656 -1,9 -17,9 -0,7 -40,4

Toplam 4.561.965 6.929.090 7.073.980 4.427.336 3.652.918 51,9 2,1 -37,4 -17,5Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü

VII.1.3 Canlı Hayvan VarlığıAdana ilinde 2013 yılı itibariyle hayvan sayısının %73’ü küçükbaş , %27’ si de büyükbaş hayvandan oluşmaktadır. Bir önceki

yıl hayvan varlığının %70’ i küçükbaş, %30’ u ise büyükbaş hayvanlardan oluşmaktaydı.Adana ilinde özellikle son 3 yılda hayvan varlığında önemli artışlar gerçekleşmiştir. Bunun en büyük nedeninin bölgemizde

büyükbaş hayvancılığa yapılan yatırımlardaki artışlardan kaynaklı olabileceği düşünülmektedir. Ülkemizin hayvancılık alanında önemli yetiştiricilik çiftlikleri Adana ilinde bulunmaktadır.

TARIM


Tablo VII.7 Yıllara Göre Adana ili Canlı Hayvan Varlığı (2009-2013)

2009 2010 2011 2012 2013Küçükbaş 309.761 363.341 457.223 658.532 661.353Büyükbaş 178.702 194.902 224.129 282.537 247.715Toplam 488.463 558.243 681.352 941.069 909.068

Bir Önceki Yıla Göre % Değişim (Küçükbaş) -6,6 17,3 25,8 44,0 0,4Bir Önceki Yıla Göre % Değişim (Büyükbaş) 9,6 9,1 15,0 26,1 -12,3Bir Önceki Yıla Göre % Değişim (Toplam) -1,3 14,3 22,1 38,1 -3,4

Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü

Grafik VII.2 Canlı Hayvan Varlığının Dağılımı (2009-2013)

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

2009 2010 2011 2012 2013

309.76

1

363.34

1 457.22

3

658.53

2

661.35

3

178.702

194.902

224.129 282.537

247.715

Küçükba Büyükba

VII.2-Adana İli Sebze Ekim Alanı ve Üretim MiktarıTürkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Tablo VII.8 ve 9’ da Adana ili sebze yetiştiriciliği verileri yer almakta olup; 2013 yılında

bir önceki yıla göre sebze ekilen alanda %-4, üretimde de %-2 azalış gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise bir önceki yıla göre sebze ekilen alanda değişim olmamış, üretimde de %2 artış gerçekleşmişti. Ekilen alanlar incelendiğinde 2013 yılında en fazla artış %20 ile “Diğer Sebzeler” grubunda, üretimde ise en fazla artış %23 ile yine “Diğer Sebzeler” grubunda gerçekleşmiştir. En fazla azalış ise ekilen alanda %-6 ve üretimde %-4 azalış ile “Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler” grubunda gerçekleşmiştir.

Üretim çeşidine göre üretimlerin genel toplamdaki payları incelendiğinde 2013 yılında en fazla pay ekilen alanda %76,1 ve üretimde de %83,5 ile “Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler” grubuna aittir. Bu grubun bir önceki yıl üretim payı aynı ekilen alanda %77,8; üretimde de %84,9 idi.

TARIM


Tablo VII.8 Adana İli Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı (2012-2013)

Grup adı2012 2013 2013/2012 % Değişim

Ekilen Alan (Dekar) Üretim (Ton) Ekilen Alan (Dekar) Üretim (Ton) Ekilen Alan (Dekar) Üretim (Ton)

Kök Ve Yumru Sebzeler 46.754 159.792 44.989 162.254 -4 2Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler 243.044 1.201.020 229.267 1.156.698 -6 -4

Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) 22.494 53.349 26.936 65.743 20 23

Toplam Sebze 312.292 1.414.161 301.192 1.384.695 -4 -2

% Dağılım

2012 2013Ekilen Alan (Dekar) Üretim (Ton) Ekilen Alan (Dekar) Üretim (Ton)

Kök Ve Yumru Sebzeler 15,0 11,3 14,9 11,7

Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler 77,8 84,9 76,1 83,5

Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) 7,2 3,8 8,9 4,7

Toplam Sebze 100,0 100,0 100,0 100,0Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü

Grafik VII.3 Sebze Ürünleri Üretiminin Dağılımı 2009-2013 (ton)

Tablo VII.9’da yer alan sebze çeşitlerine göre üretim payları incelendiğinde; en önemli sebze ekiminin karpuzda gerçekleştiği, ardından kuru soğan, domates ve kavun üretimlerinin sıralandığı görülmektedir. Karpuzun 2013 yılı Türkiye üretimi içindeki payı %19,9’dur.Adana ilinde önemli bir paya sahip karpuzun toplam üretim içindeki payı 2012 yılında %57,4 iken; 2013 yılında %56 olarak gerçekleşmiştir. Diğer önemli paya sahip kuru soğanda ise 2012 yılında %10,7 iken 2013 yılında %10,9 olarak gerçeklemiştir.

TARIM


Tablo VII.9 Adana İli Çeşitlerine Göre Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı(2012-2013)

Grup

Adı Ürün adı2012 2013 2013/2012 % 2012 Yılı Pay % 2013 Yılı Pay %

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Kök

Ve Y

umru

Se

bzel

er

Soğan (Taze) 2.275 3.322 2.740 4.421 20,4 33,1 0,7 0,2 0,9 0,3Soğan (Kuru) 42.379 151.981 39.018 150.628 -7,9 -0,9 13,6 10,7 13,0 10,9Sarımsak (Taze) 410 616 435 666 6,1 8,1 0,1 0,0 0,1 0,0Sarımsak (Kuru) 362 526 400 600 10,5 14,1 0,1 0,0 0,1 0,0Pırasa 386 1.086 456 1.181 18,1 8,7 0,1 0,1 0,2 0,1Turp (Bayır) 85 125 85 125 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Turp (Kırmızı) 857 2.136 1855 4.633 116,5 116,9 0,3 0,2 0,6 0,3

Mey

vesi

İçin

Yet

işti

rile

n Se

bzel

er

Domates (Sofralık) 38.228 162.147 36.033 155.878 -5,7 -3,9 12,2 11,5 12,0 11,3Domates (Salçalık) 280 420 580 1626 107,1 287,1 0,1 0,0 0,2 0,1Hıyar (Sofralık) 5.732 20.837 4.790 18.054 -16,4 -13,4 1,8 1,5 1,6 1,3Hıyar (Turşuluk) 2 1 2 1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Acur 110 320 110 320 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Biber (Salçalık) 9.960 26.565 9.770 27.175 -1,9 2,3 3,2 1,9 3,2 2,0Biber (Dolmalık) 480 796 180 346 -62,5 -56,5 0,2 0,1 0,1 0,0Biber (Sivri) 5.513 6.007 6.274 7.713 13,8 28,4 1,8 0,4 2,1 0,6Bamya 875 938 996 1019 13,8 8,6 0,3 0,1 0,3 0,1Patlıcan 7.990 30.890 8.190 32.012 2,5 3,6 2,6 2,2 2,7 2,3Kabak (Sakız) 3.460 10.080 3.000 8.755 -13,3 -13,1 1,1 0,7 1,0 0,6Balkabağı 5 3 6 3 20,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Bezelye (Taze) 5.645 7.008 4.030 5.247 -28,6 -25,1 1,8 0,5 1,3 0,4Fasulye (Taze) 3.653 2.973 3.553 2.911 -2,7 -2,1 1,2 0,2 1,2 0,2Börülce (Taze) 110 110 170 170 54,5 54,5 0,0 0,0 0,1 0,0Bakla (Taze) 1.890 2.685 1.096 1.584 -42,0 -41,0 0,6 0,2 0,4 0,1Barbunya Fasulye (Taze) 600 300 600 300 0,0 0,0 0,2 0,0 0,2 0,0Kavun 25.031 117.053 25.390 118.365 1,4 1,1 8,0 8,3 8,4 8,5Karpuz 133.480 811.887 124.497 775.219 -6,7 -4,5 42,7 57,4 41,3 56,0

Diğ

er S

ebze

ler (

Başk

a Ye

rde

Sını

fland

ırılm

amış

)

Karnıbahar 625 1.338 725 1.538 16,0 14,9 0,2 0,1 0,2 0,1Brokoli 142 284 167 334 17,6 17,6 0,0 0,0 0,1 0,0Lahana (Beyaz) 1.706 4.708 3.706 11.603 117,2 146,5 0,5 0,3 1,2 0,8Lahana (Kırmızı) 440 1.330 510 1.404 15,9 5,6 0,1 0,1 0,2 0,1Marul (Kıvırcık) 265 705 266 706 0,4 0,1 0,1 0,0 0,1 0,1Marul (Göbekli) 13.295 36.934 13.721 38.165 3,2 3,3 4,3 2,6 4,6 2,8Marul (Aysberg) 400 1400 350 1.400 -12,5 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1Enginar 910 1.757 860 1.657 -5,5 -5,7 0,3 0,1 0,3 0,1Ispanak 3.570 3.281 3.550 3.215 -0,6 -2,0 1,1 0,2 1,2 0,2Maydonoz 500 906 680 1095 36,0 20,9 0,2 0,1 0,2 0,1Roka 80 150 720 1430 800,0 853,3 0,0 0,0 0,2 0,1Tere 76 135 1061 2624 1296,1 1843,7 0,0 0,0 0,4 0,2Nane 485 421 620 572 27,8 35,9 0,2 0,0 0,2 0,0

Genel Toplam 312.292 1.414.161 301.192 1.384.695 -3,6 -2,1 100,0 100,0 100,0 100,0Kaynak:TÜİK(örtüaltı dahildir)

TARIM


VII.3- Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Adana ili Türkiye tarımında tahıl ürünlerinde önemli yer teşkil etmektedir. Ülkemizin 2013 yılında mısır üretiminin %15,5’i,

buğday üretiminin de %3,2’si Adana ilinden karşılamaktadır. Diğer yandan ülke üretimimizin, endüstriyel bitkiler arasında yer alan pamuğun %9,4’ü, yağlı tohumlar grubunda olan

soyanın %66’2si ve yer fıstığının da %48,4’ü Adana ilinde üretilmektedir. Tablo VII.10’de Adana ili tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerinin 2012-2013 yılları ekilen alan, üretim miktarları ve verim değerleri

yer almaktadır. Ürün gruplarına bakıldığında en fazla ekilen ürün grubunun tahıllar olduğu görülmektedir. 2013 yılında tahılların toplam

içindeki üretim payı %55,7, ekilen alan payı ise %57,1’dir. 2012 yılı payı ise üretimde %54,6, ekilen alanda yine %53,5 idi. Tahıl grubunda da en önemli üretim payına sahip buğdayın 2013 yılında toplam Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Üretiminin üretim içindeki payı %24 olup, mısır üretiminin ise %32’dir.Tahıllar grubu içindeki payı ise buğdayın %43, mısırın %56’dır.

2013 yılında ürün bazında tahıllar ve diğer bitkisel ürünler toplamı içinde en fazla üretim payına %32 ile mısır sahiptir. Ardından %24 üretim payı ile buğday ve %10 üretim payı ile pamuk sıralanmaktadır. Bir önceki yıla göre değişim oranlarına bakıldığında; 2013 yılında buğday üretiminde %-10,3 azalış, mısırda ise %34 artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında buğday üretiminde %3,5 artış ve mısır üretiminde de %-10,3 azalış gerçekleşmişti.

Diğer yandan tahıllar ve diğer bitkisel ürün grubundaki önemli ürünlerin bir önceki yıla göre değişim oranları incelendiğinde; soya üretiminde 2013 yılında %56,8 yerfıstığı üretiminde ise %12,5 artış gerçekleşmiştir. Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler toplamında ise üretimde 2013 yılında ekilen alanda %-3,7 azalış, üretimde ise %,3 artış gerçekleşmiş olup; 2012 yılında üretimde %-4, ekilen alanda ise %-7,9 azalış gerçekleşmişti.

Grafik VII.4’te ise 2008-2012 yıllar tarla ürünleri üretimin dağılımı görülmektedir.

Grafik VII.4 Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Üretiminin Dağılımı (2009-2013 (ton))

TARIM


Tablo VII.10 Adana Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerinin Alanı,Üretim ve Verimi (2012-2013)

Ürün adı

2012 2013 2013/2012 % 2012 Yılı Pay % 2013 Yılı Pay %

Ekilen Alan (Dekar) Üretim (ton) Verim (kg/

da)Ekilen alan

(dekar)Üretim

(ton)Verim

(kg/da)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan

(Dekar)

Üretim (Ton)

Parfümeri-Eczacılık Vb.Bitkiler-Sekerpancarı Ve Yem Bitkileri Tohumları

3378 814 2360 622 -30,1 -23,6 0,1 0,0 0,0 0,0

Fiğ (Dane) 3.018 652 218 2.000 460 230 0,1 0,0 0,0 0,0Oğulotu (Melissa) 360 162 450 360 162 450 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök Ve Yumrular

149.215 210.444 141.800 189.500 2,8 7,7 2,8 6,6

Fasulye (Kuru) 19.900 1.946 98 19.445 2.003 103 -2,3 2,9 0,4 0,1 0,4 0,1Mercimek (Yeşil) 20 3 150 24 3 125 20,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Nohut 65490 7816 119 71782 7392 103 1,2 0,3 1,4 0,3Patates (Diğer) 63594 200417 3181 50288 179775 3575 -20,9 -10,3 1,2 7,4 1,0 6,3Patates (Tatlı) 211 262 1.254 261 327 1.253 23,7 24,8 0,0 0,0 0,0 0,0Saman Ve Ot 154.878 292.597 147.937 311.047 2,9 10,8 2,9 10,9

Fiğ (Yeşil Ot) 82.187 38.617 474 73.757 40.284 547 -10,3 4,3 1,5 1,4 1,4 1,4Korunga (Yeşil Ot) 5.250 1.105 212 4.400 1.200 273 -16,2 8,6 0,1 0,0 0,1 0,0Mısır (Silajlık) 54.261 231598 4268 56.860 248.310 4367 4,8 7,2 1,0 8,5 1,1 8,7Sorgum (Yeşil Ot) 2.094 3.513 1.693 1.388 2.637 1.900 -33,7 -24,9 0,0 0,1 0,0 0,1Yonca (Yeşil Ot) 10.519 17.069 1.638 10962 18046 1.695 0,2 0,6 0,2 0,6Yulaf (Yeşil Ot) 567 695 1.237 570 570 1.000 0,0 0,0 0,0 0,0Şeker İmalatında Kullanılan Bitkiler 3.000 13.910 5.304 21.635 0,1 0,5 0,1 0,8

Şekerpancarı 3.000 13.910 4.637 5.304 21.635 4.079 76,8 55,5 0,1 0,5 0,1 0,8Tahıllar 2.838.835 1.482.704 2.846.701 1.632.403 53,5 54,6 55,7 57,1

Arpa (Diğer) 51.470 13.665 265 45.180 11.725 260 -12,2 -14,2 1,0 0,5 0,9 0,4Buğday (Diğer) 1.985.670 783.812 395 1.896.635 703.716 371 -4,5 -10,2 37,4 28,9 37,1 24,6Buğday (Durum) 6200 1540 248 3699 765 207 -40,3 -50,3 0,1 0,1 0,1 0,0Çavdar 1.000 200 200 1.165 233 200 16,5 16,5 0,0 0,0 0,0 0,0Çeltik 656 422 643 433 275 635 -34,0 -34,8 0,0 0,0 0,0 0,0Mısır (Dane) 792.289 682462 861 898.492 915284 1020 13,4 34,1 14,9 25,1 17,6 32,0Sorgum (Dane) 150 113 753 150 75 500 0,0 -33,6 0,0 0,0 0,0 0,0Tritikale (Dane) 1400 490 350 947 330 348 -32,4 -32,7 0,0 0,0 0,0 0,0Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler 911.672 327.556 762.950 294.741 17,2 12,1 14,9 10,3

Pamuk (Kütlü) 455.836 239.091 525 381.475 212.035 556 -16,3 -11,3 8,6 8,8 7,5 7,4Pamuk (Lif ) 455.836 88.465 194 381.475 82.706 217 -16,3 -6,5 8,6 3,3 7,5 2,9Yağlı Tohumlar 1.248.235 388.437 1.208.281 411.056 23,5 14,3 23,6 14,4Ayçiçeği (Çerezlik) 250 63 252 -100,0 -100,0 0,0 0,0 0,0 0,0Ayçiçeği (Yağlık) 399.613 108.220 271 345.087 100.677 292 -13,6 -7,0 7,5 4,0 6,7 3,5Kolza (Kanola) 1.000 500 500 58 14 241 -94,2 -97,2 0,0 0,0 0,0 0,0Pamuk Tohumu (Çiğit) 455836 141541 311 381475 121268 318 -16,3 -14,3 8,6 5,2 7,5 4,2Soya 198.802 75.922 382 282.798 119.074 421 42,3 56,8 3,7 2,8 5,5 4,2Susam 15.433 1427 95 16.611 1648 99 7,6 15,5 0,3 0,1 0,3 0,1Yerfıstığı 177.301 60.764 345 182.252 68.375 375 2,8 12,5 3,3 2,2 3,6 2,4GENEL TOPLAM 5.309.213 2.716.462 5.115.333 2.861.004 -3,7 5,3 100,0 100,0 100,0 100,0

Kaynak : TÜİK(örtüaltı dahildir)

TARIM


VII.4- Meyve Ağaçları Sayısı ve Meyve Üretimi2013 yılında toplu meyvelik ekim alanında

%6, üretimde ise %13,5 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl ise meyve ekim alanında %%3 artış, üretimde ise %-1,5 azalış gerçekleşmişti.

Üretim payları incelendiğinde ise meyve üretiminde en önemli paya turunçgillerin sahip olduğu görülmektedir. Ülke tarımına tahıl ürünlerinin yanında turunçgil üretimi de büyük katkı sağlamaktadır. Ülkemizin narenciye üretiminin %26’sı Adana ilinden karşılanmaktadır.

Toplam toplu meyveliklerin alanının %58,5, üretimin ise %80,8’i turunçgil meyvelerinden oluşmaktadır. 2012 yılında toplu meyveliklerin alanının %57,8’i ve üretilen meyvelerin de %81,2’si turunçgillerden oluşmaktadır. Diğer önemli ürün grubu olan zeytin ve sert kabukluların ise ekilen alan payı ise %20,3 olup üretim payı %4’tür.

Ürün bazında meyve üretimlerine bakıldığında da portakal, mandalin, altıntop, limon ve zeytin üretimi meyvecilikte önemli bir paya sahiptir. Toplam meyvelik alanı ve üretimi içinde; portakalın ekilen alan payı %19,9 üretim payı %31,3, mandalinin ekilen alan payı %20,2, üretim payı %22,9; altıntop ekilen alan payı %7,1 üretim payı %14,4 ve zeytin ekilen alan payı %17,8 üretim payı %3,7’dir.

Grafik VII.5 Meyve Ürünleri Üretiminin Dağılımı (2009-2013 (ton))

Tablo VII.11 Adana İli Meyve Ağaçları Sayısı ve Meyve Üretimi (2012-2013)

Kaynak :TÜİK (örtüaltı dahildir)

TARIM

Ürün Grupları

2012 Yılı 2013 Yılı 2013/2012 % 2012 Yılı Pay % 2013 Yılı Pay %

Toplu meyveliklerin alanı (dekar)

Üretim (ton)

Ağaç başına

ortalama verim (kg)


Üretim (ton)

Ağaç başına

ortalama verim (kg)


Üretim (ton)


Üretim (ton)


Üretim (ton)

Üzümsü Meyveler 56.649 34.899 55.824 36.125 -1,5 3,5 9,0 3,3 8,4 3,1

Üzüm (Çekirdekli) 49.117 29.464 600 48.310 30.193 625 -1,6 2,5 7,8 2,8 7,2 2,6

Üzüm (Çekirdeksiz) 229 207 904 229 208 908 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0 0,0

Üzüm (Kurutmalık-Çekirdekli) 1.050 525 500 1.050 825 786 0,0 57,1 0,2 0,1 0,2 0,1

Üzüm (Şaraplık) 15 5 333 15 5 333 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0Muz-İncir-Avokado-Kivi 3.119 2.349 3.110 2.447 -0,3 4,2 0,5 0,2 0,5 0,2

Muz 15 1 67 15 1 67 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Kivi 104 101 16 103 126 17 -1,0 24,8 0,0 0,0 0,0 0,0

İncir 3.000 2.247 31 2.992 2.320 32 -0,3 3,2 0,5 0,2 0,4 0,2

Turunçgiller 360.068 842.921 390.011 955.903 8,3 13,4 57,2 80,8 58,5 80,8Portakal (Washington) 59.912 156.551 116 59.717 167.763 119 -0,3 7,2 9,5 15,0 8,9 14,2

Portakal (Yafa) 1.405 3.557 100 1.150 2.950 103 -18,1 -17,1 0,2 0,3 0,2 0,2

Portakal (Diğer) 70.608 147.724 120 72.120 199.903 143 2,1 35,3 11,2 14,2 10,8 16,9Mandalina (Satsuma) 8.548 30.290 116 19.529 35.748 117 128,5 18,0 1,4 2,9 2,9 3,0

Mandalina (Clementin) 14.183 39.568 105 15.148 41.554 105 6,8 5,0 2,3 3,8 2,3 3,5

Mandalina (Diğer) 86.366 166.873 91 99.963 193.540 90 15,7 16,0 13,7 16,0 15,0 16,4

Limon 71.626 133.918 90 74.281 142.591 91 3,7 6,5 11,4 12,8 11,1 12,0

Greyfurt (Altıntop) 47.318 163.295 184 48.001 170.414 184 1,4 4,4 7,5 15,7 7,2 14,4

Turunç 102 1.145 52 102 1.440 65 0,0 25,8 0,0 0,1 0,0 0,1Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler Ve Yumuşak Çekirdekliler 79.068 119.198 82.516 141.731 4,4 18,9 12,6 11,4 12,4 12,0

Elma (Golden) 2.208 3.099 49 2.217 3.361 49 0,4 8,5 0,4 0,3 0,3 0,3

Elma (Starking) 4.523 7.995 52 4.610 8.095 46 1,9 1,3 0,7 0,8 0,7 0,7

Elma (Amasya) 1.522 1.933 54 1.485 623 42 -2,4 -67,8 0,2 0,2 0,2 0,1

Elma (Grannysmith) 353 506 30 352 695 35 -0,3 37,4 0,1 0,0 0,1 0,1

Elma (Diğer) 2.927 5.543 47 3.586 9.625 45 22,5 73,6 0,5 0,5 0,5 0,8

Armut 1.850 2.407 36 1.878 2.675 37 1,5 11,1 0,3 0,2 0,3 0,2

Ayva 178 186 38 177 186 38 -0,6 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Yenidünya 23 178 37 23 201 40 0,0 12,9 0,0 0,0 0,0 0,0

Şeftali (Nektarin) 7.246 10.539 65 7.470 12.835 62 3,1 21,8 1,2 1,0 1,1 1,1

Şeftali (Diğer) 9.236 22.990 69 9.437 25.590 67 2,2 11,3 1,5 2,2 1,4 2,2

Erik 7.616 13.915 56 7.649 17.269 58 0,4 24,1 1,2 1,3 1,1 1,5

Kayısı 3.793 4.302 44 3.944 4.860 47 4,0 13,0 0,6 0,4 0,6 0,4

Kiraz 11.116 7.510 31 11.601 8.667 32 4,4 15,4 1,8 0,7 1,7 0,7

Vişne 58 184 25 57 184 25 -1,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Kızılcık 2 222 20 2 222 20 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Hünnap 19 11 14 0,0 0,0 0,0 0,0

Çilek 635 2.209 3.479 690 2.302 3.336 8,7 4,2 0,1 0,2 0,1 0,2

Ahududu 1 0 1 1 1000 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Böğürtlen 5 7 1400 5 7 1.400 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Dut 30 414 19 30 432 19 0,0 4,3 0,0 0,0 0,0 0,0

Nar 19.132 26.200 43 20.513 34.098 44 7,2 30,1 3,0 2,5 3,1 2,9

Trabzon Hurması 4.092 7.760 61 4.066 8.694 63 -0,6 12,0 0,6 0,7 0,6 0,7

Keçi Boynuzu 2.522 1099 27 2.704 1.098 27 7,2 -0,1 0,4 0,1 0,4 0,1Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular 130.813 43.568 135.844 47.424 3,8 8,9 20,8 4,2 20,4 4,0

Zeytin (Sofralık) 43.242 11.381 21 48.986 7.630 11 13,3 -33,0 6,9 1,1 7,3 0,6

Zeytin (Yağlık) 71.188 29.368 28 69.560 35.916 26 -2,3 22,3 11,3 2,8 10,4 3,0

Badem 10.576 623 15 10.646 734 14 0,7 17,8 1,7 0,1 1,6 0,1

Ceviz 5.807 2.196 30 6.652 3.144 28 14,6 43,2 0,9 0,2 1,0 0,3

GENEL TOPLAM 629.717 1.042.935 667.305 1.183.630 6,0 13,5 100,0 100,0 100,0 100,0


Grafik VII.6 Ürün Gruplarına Göre Bitkisel Üretim Miktarı 2009-2013 (ton)

Tablo VII.12 Nitelikli Örtüaltı Tarım Alanları 2012-2013 (Dekar)

Yıl Cam sera (dekar) Plastik sera (dekar) Yüksek tünel (dekar) Alçak tünel (dekar) Toplam alan (dekar)

2012 5 885 2.988 95.084 98.9622013 5 760 3.525 90.075 94.3652012 yılı Toplam Örtüaltı Alanı İçinde Payı % 0,0 0,9 3,0 96,1 100,02013 yılı Toplam Örtüaltı Alanı İçinde Payı % 0,0 0,8 3,7 95,5 100,0% Değişim 0 -14,1 18,0 -5,3 -4,6

Kaynak : TÜİKGrafik VII.7 yıllara göre nitelikli örtüaltı tarım alanları 2009-2013 yılları dağılımı yer almaktadır. 2009 yılında 134.414 dekar

örtüaltı tarım iken 2013 yılında %-31,8 azalış göstermiş ve 94.365 dekara gerilemiştir. Bir önceki yıla göre de %-4,6 azalış gerçekleşmiştir.

Grafik VII.7 Yıllara Göre Nitelikli Örtü Altı Tarım Alanları Dağılımı 2009-2013 (ton)

TARIM

VII.5- Nitelikli Örtüaltı Tarım Alanlarıİlimizde örtüaltı üretimde ağırlıklı olarak alçak tünel

uygulaması yapılmaktadır. 2013 yılında toplam örtüaltı üretiminin %95,5’i alçak tünel olarak yapıldığı Tablo VII.12’de görülmektedir. Örtüaltı tarımda bir önceki yıla göre değişimde %-4,6 azalış gerçekleşmiş olup bir önceki yıl %-16,5 azalış göstermiştir.


VII.6- Örtüaltı ÜretimTablo VII.13’de örtüaltı türü ve ürün çeşitlerine göre ekilen alan ve üretim miktarları yer almaktadır. Örtüaltı üretim ilimizde

sebzecilikte yaygındır. Örtüaltı üretimde ürün bazında karpuz, domates ve kavun ağırlıktadır. Karpuzun toplam örtüaltı ekilen alan içinde 2013 yılı payı %65,7, üretim payı %71,2’dir. Ardından domatesin toplam örtüaltı ekilen alan içindeki payı %12,8, üretim içindeki payı %11,4 ve kavunun ekilen alan payı %11,8, üretim içindeki payı %10,6’dır.

2013 yılında bir önceki yıl değişim oranına bakıldığında toplam örtüaltı üretiminde %-2, ekilen alanda da %-5 azalış gerçekleşmiştir. 2012 yılında toplam örtüaltı üretiminde %-6, ekilen alanda da %-17 azalış gerçekleşmişti.

Tablo VII.13 Ürün Grubuna Göre Örtü Altı Üretim 2012-2013 (Dekar)

Örtüaltı Türü Ürün adı2012 2013 2013/2012 % 2012 2013

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan (Dekar)

Üretim (Ton)

Ekilen Alan Üretim

Ekilen Alan

Payı %Üretim Payı %

Ekilen Alan Payı %

Üretim Payı %

Örtü Altı (Alçak Tünel)

Domates 12.000 70.284 12.000 70.284 0 0 12,2 11,1 12,8 11,4

Fasulye (Taze) 120 240 135 270 13 13 0,1 0,0 0,1 0,0

Hıyar 3.730 14.040 2.530 10.440 -32 -26 3,8 2,2 2,7 1,7

Kabak (Sakız) 3.050 9.200 2.560 7.770 -16 -16 3,1 1,5 2,7 1,3

Karpuz 65.184 452.497 61.750 440.875 -5 -3 66,3 71,7 65,7 71,2

Kavun 11.000 65.110 11.100 65.660 1 1 11,2 10,3 11,8 10,6Örtü Altı (Cam Sera) Domates 5 71 5 70 0 -1 0,0 0,0 0,0 0,0

Örtü Altı (Plastik Sera)

Biber (Sivri) 53 205 53 210 0 2 0,1 0,0 0,1 0,0

Domates 222 2.205 272 2.970 23 35 0,2 0,3 0,3 0,5

Fasulye (Taze) 3 9 3 9 0 0 0,0 0,0 0,0 0,0

Hıyar 27 243 30 272 11 12 0,0 0,0 0,0 0,0

Karpuz 6 30 6 30 0 0 0,0 0,0 0,0 0,0

Kavun 1 3 -100 -100 0,0 0,0 0,0 0,0

Örtü Altı (Yüksek Tünel)

Biber (Sivri) 150 600 150 600 0 0 0,2 0,1 0,2 0,1

Domates 3 18 3 18 0 0 0,0 0,0 0,0 0,0

Hıyar 175 545 175 545 0 0 0,2 0,1 0,2 0,1

Karpuz 500 3.000 500 3.000 0 0 0,5 0,5 0,5 0,5

Kavun 160 530 150 450 -6 -15 0,2 0,1 0,2 0,1

Patlıcan 2.000 12.000 2.500 15.500 25 29 2,0 1,9 2,7 2,5

TOPLAM 98.389 630.830 93.922 618.973 -5 -2 100,0 100,0 100,0 100,0Kaynak: TÜİK

Tablo VII.14’da ise kesme çiçek örtüaltı üretim yer almakta olup; 2013 yılında toplam 190.556 m2 alanda 9 milyon 597 bin adet kesme çiçek üretilmiştir. Bir önceki yıl 153.000 m2 alanda 3 milyon 60 bin adet kesme çiçek üretilmişti.

Tablo VII.14 Örtüaltı Kesme Çiçek Üretimi (2012-2013)

Kesme ÇiçekEkilen Alan (m2) Üretim (Adet)

2012 2013 2012 2013Çiçek Soğanları ve Diğer Süs Bitkileri 143.556 6.777.800Gül (Kesme) 153.000 47.000 3.060.000 2.820.000Toplam 153.000 190.556 3.060.000 9.597.800

Kaynak: TÜİK

TARIM


VIII.SANAYİ VE TİCARETVIII.1- SanayiBilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “81 İl Sanayi Raporu”na göre sanayi işletmelerinin, İstanbul(%31)

Bursa(%8), Ankara(%7), İzmir(%5), Konya(%4), Gaziantep(%3), Denizli(%3), Kocaeli(%2), Adana(%2), Tekirdağ(%2), Kayseri(%2 ), Mersin(%2) olmak üzere; toplam % 71’i oniki ilimizdedir. Adana ilinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletmesi sayısı 1.555’tir. Toplam sanayi işletmesi içerisinde %2’lik bir oran ile sanayisi gelişmiş 12 il arasında yer almaktadır. Akdeniz Bölgesi’ndeki illerin sanayi bakımından değerlendirmesi yapıldığında, %25’lik bir oran ile Adana ilk sırada yer almaktadır. Adana ilini takip eden iller sırasıyla; Mersin(%19), Antalya(%16), Hatay(%13), Kahramanmaraş(%11), Burdur(%6), Isparta(%6) ve Osmaniye(%4) olarak görülmektedir.

Bölge gelişmiş bir kara ve demir yolu ağı ile şehir merkezinde olan havayolu sayesinde yolcu taşımacılığının yanı sıra özellikle dış pazarlar açısından yük taşımacılığında önemli bir üs konumundadır. Bunun yanında Yumurtalık Serbest Bölgesi ile ülkemizin en geniş arazi yapısına sahip ve her türlü altyapısı tamamlanmış olan Organize Sanayi Bölgesindeki yatırımlarda son yıllarda sektörel çeşitlilik açısından geniş dağılım göstermiştir. Ortadoğu ülkelerine yakınlığı açısından da cazibe merkezi konumunda olmasıyla da yeni yerli ve yabancı yatırımcılar için fırsatlar kentidir.

Bölgemiz ekonomisi, tarıma dayalı bir özellik arz eder. İç ticarete konu olan mallarda ağırlık, tarımsal hammaddelerle, tarımsal hammaddelerden mamul mallardır. Tarımsal hammaddelerin başında pamuk yer alır. Bunu takiben çiğit, susam, buğday, arpa, mısır, çeltik, yaş sebze ve meyveler gelmektedir. Adana endüstrisi de genellikle bu hammaddelerin işlenmesinden oluşmaktadır. En büyük girdi pamuk, en büyük çıktı ise pamuktan mamul iplik ve daha ileri safhalardaki pamuklu mensucattır. Adana sanayisi büyük ölçekli tekstil firmalarının yanında, hazır giyim, makine alet ve yedek parça sanayisi, otomotiv ve yedek parça, bitkisel yağ, plastik, gıda, çimento ve mobilya sanayi ağırlıktadır.

Diğer yandan Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ile Ceyhan-Yumurtalık arasında önemli yatırım fırsatları yakalanmıştır. Özellikle Petrokimya ve buna bağlı sanayi yatırımları ile enerji yatırımlarının bu bölgede yapılabileceği düşünülmektedir.

Adana Sanayi Odası üye dağılımlarına bakıldığında Tekstil ve Hazır Giyim Sanayi %24 pay ile en fazla paya sahip sektördür. Ardından %18 pay ile Metal, Döküm ve Makine Sanayi ve %16 pay ile Gıda ve İçecek Sanayi sektörleri sıralanmaktadır.

Tablo VIII.1. Adana Sanayi Odası Üyelerinin Sektörel Dağılımı ADANA SANAYİ ODASI ÜYE DAĞILIMI

SEKTÖR %Tekstil ve hazır giyim sanayi 24Metal, döküm ve makine sanayi 18Gıda ve içecek sanayi 16İnşaat malzemeleri sanayi 12Kimya ve plastik ürünler sanayi 11Kağıt ve kağıt ürünler sanayi 10Mobilya ve ahşap ürünler sanayi 5Diğer 4Toplam 100

Kaynak:Adana Sanayi Odası

SANAYİ VE TİCARET


VIII.2. Ceyhan Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi2013 yılı Yatırım Programında “Etüt, 1347 hektar altyapı” olarak, toplam 1.000.000.-TL ödenek ile yer almaktadır. Bölgenin

faaliyete geçebilmesi için yapılması gereken altyapı çalışmalarına yönelik planlama ve projelendirme çalışmaları öncesinde kamulaştırma çalışmaları ilgili mevzuat çerçevesinde sürdürülmektedir.

VIII.3- İstanbul Sanayi Odası İlk 500 Sanayi Kuruluşu Anketiİstanbul Sanayi Odası’nın ilk 500 Sanayici Anketi araştırmasında Adana ilinden 12 firma girmiştir. Bir önceki yılda da 12 firma

sıralamaya girmişti. Sektörel bazda bakıldığında gıda, otomotiv, kimya, çimento, tekstil, plastik ve demir-çelik sektörleri listede yer almıştır. Üretimden satışlara TL bazında incelendiğinde ise (firma ismi gizlenen hariç) 2013 yılı değeri 5 milyar 127 milyon TL olup bir önceki yıl 4 miyar 400 milyon TL (2012 yılında ismi açıklanmayan firmanın cirosu tahmini alınmıştır) idi. Buna göre üretimden satışlara tutarda 2013 yılında bir önceki yıla göre %15,5 artış gerçekleşmiş olup; 2012 yılında %28 artış gerçekleşmişti.

Tablo VIII.2 Yıllara Göre İSO İlk 500 Sanayici Firma Listesine Giren Adana FirmalarıYıl 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001

İlk 500 12 12 12 11 11 10 7 9 10 11 12 12Kaynak:İstanbul Sanayi Odası

Tablo VIII.3 2013 Yılı İSO İlk 500 Sanayici Firma Listesine Giren Adana Firmaları2012 Yılı Sıralama

2011 Yılı Sıralama Firma Ünvanı

Üretimden Satışlar (Net) (TL)

74 69 Sasa Polyester Sanayi A.Ş. 1.004.546.565130 184 Beyteks Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 557.523.181171 147 Temsa Global San. ve Tic. A.Ş. 467.262.190213 223 Elita Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. 386.723.984236 240 Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri T.A.Ş. 352.524.415

258 228Artenius Turkpet Kimyevi Maddeler ve Pet Ambalaj Malzemeleri Sanayi A.Ş. 317.791.944

284 251 Adana Çimento Sanayii T.A.Ş. 287.034.089369 - - -

380 - Akyem Adana Yem Yağ Biodizel Tarım ve San. Tic. A.Ş. 217.335.560392 - Karteks Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 213.617.781

435 355 Güney Çelik Hasır ve Demir Mamulleri San. Tic. A.Ş. 193.325.590

450 429 Wavin TR Plastik Sanayi A.Ş. 188.521.732Kaynak:İstanbul Sanayi Odası

SANAYİ VE TİCARET


VIII.4- Küçük Sanayi Siteleri (K.S.S)Adana ilinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kredisi ile inşaatı devam etmekte olan 1 adet 127 adet işyerine sahip K.S.S.

bulunmaktadır. Bunun yanında biten 7 adet 1945 işyerine sahip K.S.S. bulunmaktadır.

SIRA NO SANAYİ SİTESİ ADI İŞYERİ SAYISI DOLULUK ORANI (%) 1 Adana Doğu (Yüreğir) SS 198 962 Adana ceyhan SS 233 1003 Adana Kozan SS 294 1004 Adana Merkez (Ağaç İşleri) SS 391 995 Adana Merkez (Metal İşler) SS 634 996 Adana İmamoğlu SS 122 927 Adana Seyhan SS 73 45

TOPLAM 1.945

VIII.5 Hacı Sabancı Organize Sanayi BölgesiAdana-Ceyhan D-400 Karayolu üzerinde, Yakapınar (Misis)’in kuzeyinde tarıma elverişli olmayan 1590 hektar alan üzerine

1984 yılında temeli atılarak kurulmuş, Türkiye’nin en büyük organize sanayi bölgelerinden biridir.Bölgeye ulaşım karayolu, demiryolu ve havayolu ile sağlanmaktadır. AOSB Adana havalimanına 28 km, Mersin Limanına

98 km, İskenderun Limanına 80 km, Yumurtalık Limanına 40 km uzaklıktadır. Bölgenin güneyinden D-400 Devlet Karayolu ve TCDD demiryolu, kuzeyinden TEM Otoyolu geçmektedir.

Organize sanayi bölgesinde 321 firma faaliyettedir. Faaliyette bulunan firma dağılımlarında da tekstil sektörü %19,8 pay ile ilk sırada gelmekte olup; bu sektörü %14,8 metal sanayi ve %10,6 ile gıda sanayi sektörleri takip etmektedir. Ardından plastik ve yapı elemanları sektörleri sıralanmıştır.

Tablo VIII.4 Adana Organize Sanayi Bölgesi Firmalarının Sektörel Dağılımı S.NO SEKTÖREL DAĞILIM Firmaların Dağılımı % Çalışanların Dağılımı %

1 TEKSTİL 18,3 30,92 METAL 14,3 9,43 GIDA SANAYİ 11,5 8,94 PLASTİK 9,0 11,35 YAPI ELEMANLARI 7,8 6,06 KİMYA SANAYİ 6,5 8,37 AĞAÇ SANAYİ 4,7 4,7

10 PETROL ÜRÜNLERİ 4,7 2,69 KAĞIT SANAYİ 4,0 2,68 MAKİNA 2,5 4,7

12 ELEKTRİK 2,5 1,411 DÖKÜM 2,2 2,115 DEPOLAMA 2,2 1,519 TOHUMCULUK 2,2 1,113 BOYA SANAYİ 1,9 1,216 BANKA 1,9 0,214 AMBALAJ 1,6 1,217 NAKLİYE 1,6 0,718 CAM SANAYİ 0,9 1,0 TOPLAM 100,3 100,0

Kaynak: Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü

SANAYİ VE TİCARET


VIII.5.1 Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz KullanımıOrganize Sanayi Bölgesi doğalgaz kullanımında 2013 yılında bir önceki yıla göre %9 gerçekleşmiş olup 2012 yılında %1,1

artış gerçekleşmişti. Çeyrek dönemler itibariyle bakıldığında doğal gaz kullanımının en fazla artışın %40,4 ile II. dönemde gerçekleştiği görülmüştür. En fazla artış ise %7,9 ile III. dönemde gerçekleşmiştir. En fazla azalış ise %-14,5 ile II. dönemdedir.

Tablo VIII.5 Doğalgaz Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı (mt3) 2011-2013 I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Değişim

2011 27.667.799 26.965.944 29.475.735 32.268.875 116.378.353 4,12012 29.222.947 23.059.348 31.818.904 33.579.085 117.680.284 1,12013 31.050.897 32.374.806 32.127.829 32.718.178 128.271.710 9,0

2012/2011 % 5,6 -14,5 7,9 4,1 1,1 2013/2012 % 6,3 40,4 1,0 -2,6 9,0

Kaynak:Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluşu

Grafik VIII.1. Doğalgaz Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı (m3)

VIII.5.2 Organize Sanayi Bölgesi Elektrik Enerjisi TüketimiOrganize Sanayi Bölgesi elektrik kullanımında 2013 yılında %13,3 artış gerçekleşmiş olup 2012 yılında %22,6 artış

gerçekleşmişti. 2013 yılında dönemsel bazda tüketimlere bakıldığında en fazla artış %22,2 ile II. dönemde gerçekleşmiştir. Diğer yandan elektrik tüketiminde tüm çeyrek dönemlere artış görülmüştür.

Elektrik tüketimi doğalgaz tüketimi artışına göre daha yüksek oranda artış gerçekleşmiştir. Son 3 yılda ortalama %23 oranında elektrik tüketimi artışı özellikle son üç yılda gerek firma sayısındaki artışı gerekse sanayide gelişmeyi ortaya koymaktadır.

SANAYİ VE TİCARET


Tablo VIII.6 Elektrik Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı-kWh 2011-2013 I.Dönem II.Dönem III. Dönem IV. Dönem Toplam % Değişim

2011 164.609.850 174.819.547 183.396.854 195.020.229 717.846.480 22,52012 205.005.223 215.638.129 245.221.929 249.291.870 915.157.151 27,52013 246.900.619 263.587.511 269.070.577 263.692.264 1.043.250.971 14,0

2012/2011 % 24,5 23,3 33,7 27,8 27,5 2013/2012 % 20,4 22,2 9,7 5,8 14,0

Kaynak:Organize Sanayi Bölgesi Üst Kuruluşu

Grafik VIII.2. Elektik Kullanımının Dönemlere Göre Dağılımı (kWh)

VIII.6-Adana-Yumurtalık Serbest Bölgesiİskenderun Körfezi’nde 5 km uzunluğundaki sahil şeridi, tamamlanmış alt yapısı, 4 milyon 500 bin m²’lik alanıyla Türkiye’nin

ve dünyanın en büyük serbest bölgelerinden biri olan Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi, ülkemizin kimya, petro-kimya, demir-çelik, enerji santralleri, tersane ve çimento gibi ağır sanayi yatırımlarına yönelik ilk ve tek serbest bölgesidir. Bölgede 174 işçi, 21’i büro personeli ve 16 diğer personel olmak üzere toplam 211 kişi istihdam edilmektedir.

VIII.6.1 Yumurtalık Serbest Bölgesi Ticaret HacmiYumurtalık Serbest Bölgesi ticaret hacminde grafikte de görüldüğü gibi 2007 yılından itibaren önemli artışlar görülmüştür,

2008 yılında da bu artışlar hız kazanmış ancak 2009 yılında ekonomik krizin de etkisiyle %-34,3 oranında bir azalış gerçekleşmiş olup; 2010 yılında %27, 2011 yılında %21 ve 2012 yılında da %11,3 artış gerçekleşmiştir. 2013 yılında ise yüzde 34,4 oranda artış gerçekleşmiştir.

2013 yılında ticaret hacmindeki bu artışta; Yurtiçinden Bölgeye ve Bölgeden Yurtdışına yapılan ticaretteki bir önceki yıla göre iki kat artışın önemli etkisi olmuştur. Diğer yandan Bölgeden Yurtiçine yapılan ticarette de %24,2 artış gerçekleşmiştir.

2013 yılında Toplam ticaret hacminde Bölgeden Yurtiçine yapılan ticaretin payı yüzde 43 olup; Yurtdışından Bölgeye yapılan ticaretin payı ise %39’dur.

SANAYİ VE TİCARET


Tablo VIII.7 Ticaret Hacmi

TİCARET DAĞILIMI 20112011/2010

(%) 20122012/2011

(%) 2013 2013/2012 (%)YURTİÇİNDEN BÖLGEYE 23.329.152 -7,5 15.622.765 -33,0 35.566.093 127,7BÖLGEDEN YURTİÇİNE 112.403.102 -22,8 137.819.977 22,6 171.158.832 24,2

YURT DIŞINDAN BÖLGEYE 96.750.236 -46,8 125.017.380 29,2 154.956.447 23,9BÖLGEDEN YURTDIŞINA 33.171.345 -37,8 17.315.729 -47,8 35.785.691 106,7

TOPLAM 265.653.835 21,01 295.775.851 11,3 397.467.062 34,4 TLKaynak:Yumurtalık Serbest Bölgesi

Grafik VIII.3. Adana-Yumurtalık Serbest Bölgesi Toplam Ticaret Hacminin Dağılımı (Bin $)

250.000

300.000

350.000

400.0003.148

5.654

295.776

397.467

0

50.000

100.000

150.000

200.000

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

77.110

160.757

263

172.937 219.516 26

VIII.7. Adana Ticaret OdasıAdana Ticaret Odasında 47 meslek grubunda 265 komite üyesi ve komite üyelerinden seçilmiş 109 meclis üyesi bulunmaktadır. 2013 yılı sonu itibariyle toplam üye sayısı 27.721 olup; bir önceki yıla göre üye sayısında %3,2 artış gerçekleşmiştir. 2012

yılındaki üye sayısı ise 27.566 olup bir önceki yıla göre üye sayısında %0,6 artış gerçekleşmişti.NACE Ana Faaliyet Grubuna göre en fazla üye sayına göre en fazla üye Toptan ve Perakende Ticaret grubundadır. Toplam

üyelerin %35,5’i bu gruptadır. Ardından %10,3 ile İnşaat ve %10 ile İmalat ana faaliyetleri sıralanmaktadır.

SANAYİ VE TİCARET


Tablo VIII.7 NACE Ana Faaliyetlere Göre Üye Dağılımları (2013)

ANA FAALIYET ÜYE SAYISI % DağılımTOPTAN VE PERAKENDE TICARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE MOTOSIKLETLERIN ONARIMI 9.829 35,5INŞAAT 2.843 10,3IMALAT 2.760 10,0ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 1.124 4,1KONAKLAMA VE YIYECEK HIZMETI FAALIYETLERI 1.079 3,9MESLEKI, BILIMSEL VE TEKNIK FAALIYETLER 953 3,4FINANS VE SIGORTA FAALIYETLERI 846 3,1IDARI VE DESTEK HIZMET FAALIYETLERI 592 2,1EĞITIM 418 1,5

TARIM, ORMANCILIK VE BALIKÇILIK 369 1,3GAYRIMENKUL FAALIYETLERI 265 1,0INSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HIZMET FAALIYETLERI 254 0,9DIĞER HIZMET FAALIYETLERI 240 0,9KÜLTÜR, SANAT, EĞLENCE, DINLENCE VE SPOR 228 0,8BILGI VE ILETIŞIM 203 0,7MADENCILIK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 127 0,5ELEKTRIK, GAZ, BUHAR VE IKLIMLENDIRME ÜRETIMI VE DAĞITIMI 57 0,2

SU TEMINI; KANALIZASYON, ATIK YÖNETIMI VE IYILEŞTIRME FAALIYETLERI 44 0,2

KAMU YÖNETIMI VE SAVUNMA; ZORUNLU SOSYAL GÜVENLIK 25 0,1HANEHALKLARININ IŞVERENLER OLARAK FAALIYETLERI; HANEHALKLARI TARAFINDAN KENDI KULLANIMLARINA YÖNELIK OLARAK AYRIM YAPILMAMIŞ MAL VE HIZMET ÜRETIM FAALIYETLERI 2 0,0TANIMSIZ 5.463 19,5

TOPLAM 27.721 100

Adana Ticaret Odası kuruluş türlerine göre üyelerin dağılımında ise 2013 yılında üyelerin %52’ si Limited Şirket, %33,5’i Şahıs Firmaları ve %3’ü de Anonim Şirket kuruluşlarından oluşmakta olup; kalan %11,6 ise şube, kooperatif ve vakıf kuruluşlarından oluşmaktadır. 2012 yılında ise %52,2’si Limited Şirket, %33,4’ü Şahıs Firmaları, %3’ü Anonim Şirketlerden ve %12,5’i de şube, kooperatif ve vakıf kuruluşlarından oluşmakta idi.

Tablo VIII.9 Kuruluş Türlerine Göre Üye DağılımlarıKuruluş Türü 2012 2013 % Değişim 2012 Dağılım (%) 2013 Dağılım (%)ŞAHIS FİRMASI 9.215 9.297 0,9 33,4 33,5KOLLEKTİF ŞİRKET 31 32 3,2 0,1 0,1KOMANNDİT ŞİRKET 8 7 -12,5 0,0 0,0LİMİTED ŞİRKET 14.388 14.403 0,1 52,2 52,0LİMİTED ŞİRKET(ŞUBE) 1.513 1.542 1,9 5,5 5,6ANONİM ŞİRKET 800 798 -0,3 2,9 2,9ANONİM ŞİRKET(ŞUBE) 1205 1338 11,0 4,4 4,8YAPI KOOPERATİFİ 184 103 -44,0 0,7 0,4MOTORLU TAŞITLAR KOOP. 82 76 -7,3 0,3 0,3

SANAYİ VE TİCARET


Kuruluş Türü 2012 2013 % Değişim 2012 Dağılım (%) 2013 Dağılım (%)ESNAF VE KEFALET KOOP. 13 13 0,0 0,0 0,0TÜKETİM KOOP. 9 6 -33,3 0,0 0,0TARIM SATIŞ KOOP. 6 5 -16,7 0,0 0,0TARIMSAL KALKINMA KOOP. 44 34 -22,7 0,2 0,1SU ÜRÜNLERİ KOOP. 9 8 -11,1 0,0 0,0SULAMA KOOP. 9 7 -22,2 0,0 0,0KOOPERATİF BİRLİKLERİ 7 7 0,0 0,0 0,0TURİZM GELİŞTİRME KOOP. 3 2 -33,3 0,0 0,0KÜÇÜK SANAT KOOPERATİFİ 10 10 0,0 0,0 0,0ÜRETİM TEMİN VE DAĞITIM KOOP. 5 5 0,0 0,0 0,0VAKIF İŞLETMELERİ 8 11 37,5 0,0 0,0MÜESSESELER 6 6 0,0 0,0 0,0DİĞER KURULUŞLAR 11 11 0,0 0,0 0,0TOPLAM 27.566 27.721 0,6 100,0 99,7

Kaynak:Adana Ticaret Odası Oda Sicil Müdürlüğü

2013 yılında derecelerine göre üye dağılımlarında en fazla üye 11.913 üye ile 50.000 ve yukarısı sermaye grubunda bulunmaktadır. Ardından 9.199 üye ile 5000 ila 24.999 TL sermayeye sahip üye grubu sıralanmıştır. Toplam üyelerin %43’ü 50.000 ve yukarısı sermaye grubu üyelerinden oluşmakta olup bir önceki yıl bu oran %42 idi.

Tablo VIII.10 Sermayelerine Göre Üye DağılımlarıSermaye Dağılımları 2009 2010 2011 2012 2013 2013/2012 % 2013 % Pay

1-499 1.582 1.701 1.674 1.613 1.447 -10,3 5,2500-4999 3.750 3.657 3.517 3.449 3.310 -4,0 11,95000-24.999 8.421 8.697 8.730 9.156 9.199 0,5 33,225.000-49.999 1.744 1.679 1.743 1.848 1.852 0,2 6,750.000 ve Yukarısı 8.691 9.674 11.055 11.500 11.913 3,6 43,0Toplam 24.188 25.408 26.719 27.566 27.721 0,6 100,0


VIII.7.1 - Açılan-Kapanan FirmalarTablo VIII.11’de Adana Ticaret Odası ve TOBB Türkiye Ticaret Sicili verilerine göre açılan ve kapanan firma sayıları yer almakta olup

2013 yılında açılan firma sayısı Adana Ticaret Odası sicil kayıtlarına göre yüzde -21,6 azalış, Türkiye geneli ise TOBB kayıtlarına göre yüzde 1,6 artış gerçekleşmiştir. Kapanan firma sayısında ise Adana Ticaret Odası oda sicil kayıtlarına göre yüzde -17,6 Türkiye geneli ise TOBB kayıtlarına göre yüzde -22,3 azalış gerçekleşmiştir.

2012 yılında açılan firma sayısı Adana Ticaret Odası oda sicil kayıtlarına göre yüzde -4,8; Türkiye geneli ise TOBB kayıtlarına göre yüzde -6,7 azalış gerçekleşmiştir. Kapanan firma sayısında ise Adana Ticaret Odası sicil kayıtlarına göre yüzde 1,7; Türkiye geneli ise TOBB kayıtlarına göre yüzde -14,5 azalış gerçekleşmişti

Tablo VIII.11 Türkiye Geneli ve Adana’da Açılan Kapanan Firma Sayıları

TOBB Ticaret Sicili Türkiye Adana Ticaret Odası

2012 2013 % Değişim 2012 2013 % DeğişimAçılan Şirket Sayısı 107.219 108.930 1,6 2.558 2.006 -21,6Kapanan Şirket Sayısı 47.978 37.273 -22,3 1.304 1.074 -17,6

Kaynak:Adana Ticaret Odası Oda Sicil Müdürlüğü-TOBB

SANAYİ VE TİCARET

Tablo VIII.9 Kuruluş Türlerine Göre Üye Dağılımları (Devamı)


Tablo VIII.12 de yer alan Adana Ticaret Odası kayıtlarına göre açılan kapanan firmalar incelendiğinde, 2009 yılındaki açılan ve kapanan firma sayısı azalışının 2010 ve 2011 yılları sonrasında artışa döndüğü ve son iki yılda hem açılan firmalarda hem de kapanan firmalarda azalış gerçekleştiği görülmektedir. 2013 yılında açılan firmalara %-7,2, kapanan firmalarda %-13 azalış gerçekleşmiş olup; bir önceki yıl açılan firmalarda %-19,5, kapanan firmalarda %-7 azalış gerçekleşmişti

TABLO VIII.12 ATO Verilerine Göre Açılan Kapanan Firma Sayıları AÇILAN KAPANAN FARK

YILLAR Firma Sayısı % Değişim Firma Sayısı % Değişim (Açılan-Kapanan) 2001 1.253 -15,1 707 22,7 5462002 1.443 15,2 721 2,0 7222003 1.565 8,5 596 -17,3 9692004 2.114 35,1 675 13,3 1.4392005 2.354 11,4 719 6,5 1.6352006 2.773 17,8 844 17,4 1.9292007 2.579 -7,0 928 10,0 1.6512008 2.439 -5,4 1.179 27,0 1.2602009 2.172 -10,9 1.052 -10,8 1.1202010 2.441 12,4 1.213 15,3 1.2282011 2.686 10,0 1.327 9,4 1.3592012 2.162 -19,5 1.234 -7,0 9282013 2.006 -7,2 1.074 -13,0 932


GRAFİK-VIII.4 Açılan Kapanan Firmaların Sütun Grafiği

3.000

73 6

2 000

2.500 2.77

2.57

9

2.43

9

2

2.44

1

2.68

6

2

1.500

2.000

2.17

2

2.16

2

2.00

6

1.000

1.179

.213

1.327

1.234

500

844 928 1.052 1

1.074

0

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aç lan Kapanan

SANAYİ VE TİCARET


GRAFİK-VIII.5 Açılan Kapanan Firmaların Dağılım Grafiği

2.000

2.500

3.000

1.929 1.651 1.260

1 120

1.228

1.359

928

0

500

1.000

1.500

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aç lan Kapanan

1.120932

VIII.8. Adana Ticaret BorsasıAdana Ticaret Borsası İşlem hacmine göre 2012 yılında %4,3 işlem hacmi payı ile en fazla işlem gören Ticaret Borsaları

sıralamasında 3. sırada yer almıştır. 2011 yılında %3,3 işlem hacmi payı ile en fazla işlem gören Ticaret Borsaları sıralamasında 6. sırada yer almıştı. İşlem hacmine göre ilk sırada %11,2 işlem hacmi payı İstanbul, ardından %5,5 işlem hacmi payı ile İzmir ve %4,3 işlem hacmi payı ile Adana Ticaret Borsaları ilk üç Borsa olarak sıralanmıştır.

Tablo VIII.13. 2012 Yılında Toplam İşlem Hacmine Göre İlk 10 Borsa

Sıra Borsa 2011 2012 2011 yılına Göre Değişim Oranı (%)

2012 Yılı Türkiye Toplamı İçindeki Pay (%)

1 ISTANBUL TICARET BORSASI 10.661.293.521,71 14.092.470.620,09 32,2 11,2

2 IZMIR TICARET BORSASI 6.461.610.102,92 6.901.108.095,57 6,8 5,5

3 ADANA TİCARET BORSASI 3.790.659.069,80 5.474.302.206,22 44,4 4,34 SANLIURFA TICARET BORSASI 4.190.381.183,70 5.196.871.988,14 24,0 4,15 KONYA TİCARET BORSASI 4.718.378.632,00 5.188.036.188,00 10,0 4,16 GAZIANTEP TICARET BORSASI 5.361.463.611,71 5.104.168.416,56 -4,8 4,17 SAKARYA TICARET BORSASI 3.169.188.650,75 3.816.841.044,52 20,4 3,08 ANKARA TICARET BORSASI 3.124.291.270,74 3.150.972.522,11 0,9 2,59 BANDIRMA TICARET BORSASI 2.397.960.955,62 2.882.893.402,92 20,2 2,3

10 MERSIN TICARET BORSASI 2.757.807.122,13 2.805.832.280,50 1,7 2,2Kaynak : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)

SANAYİ VE TİCARET


Tablo VIII.14’te Adana Ticaret Borsası işlem hacimleri yer almaktadır. 2013 yılında işlem hacminde %16 oranda artış gerçekleşmiş olup bir önceki yıl % 44 artış gerçekleşmişti.

Tablo VIII.14. Adana Ticaret Borsası 2004-2013 Yılları Toplam İşlem Bedeli

Yıl İşlem Hacmi % Değişim2004 1.712.592 152005 1.676.316 -22006 2.134.482 272007 2.292.948 72008 2.525.718 102009 2.757.542 92010 3.039.629 102011 3.790.659 252012 5.474.302 442013 5.036.686 -8

Kaynak:Adana Ticaret Borsası

GRAFİK-VIII.6 Ticaret Borsası İşlem Hacimlerinin Yıllara Göre Dağılımı (2007 - 2013) (Bin TL)

Adana Ticaret Borsasında işlem gören maddeler ve işlem hacimleri Tablo VIII.15’te yer almakta olup, en fazla işlem miktar bakımından; hububat, tekstil hammaddeler, yağlı tohumlar, nebati yağlar ve yaş ve kuru meyveler gruplarında gerçekleşmiştir.

SANAYİ VE TİCARET


Tablo VIII.15. Yılında Adana Ticaret Borsası’nda İşlem Gören Başlıca Maddeler (2009-2013)

ÜRÜN ÇEŞİTLERİ 2009 2010 2011 2012 2013

HUBUBAT 1.091.929.901 1.347.408.302 1.462.643.919 1.749.417.161 2.237.232.301

TEKSTİL HAMMADDELERİ 166.985.754 328.623.461 393.300.791 333.491.951 675.548.765

YAĞLI TOHUMLAR 195.834.369 242.207.907 389.105.761 499.529.377 515.533.036

NEBATİ YAĞLAR 672.333.271 395.007.467 526.623.914 789.177.355 362.266.527

YAŞ VE KURU MEYVELER 153.267.024 169.782.625 225.312.055 272.410.878 344.903.594

ÇEŞİTLİ GIDA MADDELERİ 136.054.311 169.363.890 199.525.439 241.921.930 269.880.407

HUBUBAT MAMÜLLERİ 206.435.472 236.729.092 273.560.951 263.055.733 252.500.673

KOTA DIŞI MADDELER 13.971.253 201.279.922

KASAPLIK CANLI HAYVANLAR 58.126.572 73.754.158 52.413.662 86.145.026 82.311.072

KÜSPELER 68.732.428 63.823.748 48.177.271 62.315.863 59.576.972

ÇEŞİTLİ MADDELER 5.264.675 8.694.687 11.631.683 22.109.433 21.304.450

BAKLİYAT VE MAMÜLLERİ 999.663 1.040.469 1.343.367 2.646.572 6.760.041

HAM DERİLER 8.845.154 4.952.690

KOTA DIŞI MADDELER (ÇİĞİT FARKI) 191.138.273 6.223.807 2.523.836

ORMAN MAHSÜLLERİ 889.744 994.591 138.360 27.626 111.889

BEDEL TOPLAMI (TL) 2.755.963.440 3.036.435.806 3.788.748.339 4.337.317.865 5.036.686.175Kaynak:Adana Ticaret Borsası

GRAFİK-VIII.7 Ürün Gruplarına Göre İşlem Hacimlerinin Dağılımı (2011-2013)

SANAYİ VE TİCARET


IX. ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLARIX.1 Uluslararası Sermayeli Şirket SayılarıAdana ilinde Hazine Müsteşarlığı verilerine göre 1954-2014 yılı Nisan sonu itibariyle kümülatif toplamda 284 yabancı

sermayeli şirket bulunmaktadır. 2012 yılında 238 yabancı sermayeli firma bulunmaktaydı. Adana ilinde bulunan uluslararası sermayeli şirketlerin ülke dağılımında, %19’u Almanya, %12’si Suriye, %8’i ABD, %8’i Irak ve %5’i Hollanda olarak ilk beş sırada yer almaktadır.

Tablo IX.1’ de görüldüğü üzere Nisan 2014 tarihi itibariyle Türkiye’de faaliyette olan yabancı sermayeli şirketlerin %0,6’sı Adana ilinde faaliyet göstermekte olup; iller sıralamasında 12’inci sırada yer almaktadır. 2012 yılında yine %0,7 pay ile 11’inci sıradaydı. Uluslararası sermayeli şirketlerin merkezlerinin çoğunlukla büyük illerde kayıtlı olması sebebiyle uluslararası doğrudan yatırım girişleri bu illerde yoğunlaşmış görünmektedir. Bunun sebebi yurtdışından gerçekleştirilen sermaye transferlerinin yatırım tesislerine değil, şirket merkezlerine yapılmasıdır.

2013 yılı Ocak-Aralık döneminde Türkiye’de toplam 36.950 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ve imalat sanayi sektörlerinde faaliyette bulunmaktadır. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı ve tekstil ürünleri imalatı izlemektedir.

Tablo IX.1. Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının İller bazında Kümülatif Toplamı

Sıra İllerŞirket Sayısı

(1954-2014 Nisan) Ülke İçi Pay %1 İSTANBUL 22.968 59,32 ANTALYA 4.204 10,93 ANKARA 2.396 6,24 İZMİR 2.012 5,25 MUĞLA 1.512 3,96 MERSİN 824 2,17 BURSA 620 1,68 AYDIN 563 1,59 KOCAELİ 424 1,110 GAZİANTEP 413 1,111 -------- ---------- -------

Adana 284 0,6Diğer 2.788 7,2Toplam 38.724 100

Kaynak : T.C. Ekonomi Bakanlığı (Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni2014 Nisan)

ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIMLAR

Grafik-IX.1. Adana İlinde Faaliyette Bulunan Yabancı Sermayeli Firmaların Yıllara Göre Dağılımı


Harita I: 1954-2012 Yılları Arasında Faaliyette Bulunan Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Bulundukları İle Göre Dağılımı

Kaynak: Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2012 Yılı Raporu/Ekonomi Bakanlığı

Harita II’ de ise Akdeniz bölgesi’nde uluslararası sermayeli şirketlerin illere göre sektörel dağılımları yer almaktadır.

Harita II: Akdeniz Bölgesi Uluslararası Sermayeli Şirket Sayılarının Sektörel Bazda Dağılımı (1954-2012)


Kaynak: Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2012 Yılı Raporu/Ekonomi Bakanlığı


IX.2 Adana İli Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sektörel Dağılımları17.06.2014 tarihi itibarıyla Adana’da 284 adet uluslararası sermayeli şirket faaliyet göstermektedir. Adana’daki uluslararası

sermayeli şirketlerin faaliyet alanlarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Adana ili şirket sayısı bakımından Türkiye’de 12. sırada yer almaktadır.

TABLO-IX.2.Adana’daki Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sektörel Dağılımı

Sektör/ Şirket Sayısı Toplam Dağılım %

Toptan ve Perakende Ticaret 123 43,3İmalat Sanayii 60 21,1Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 23 8,1İnşaat 19 6,7Gayrimenkul, Kiralama ve İş Faaliyetleri 14 4,9Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri 10 3,5Elektrik , Gaz ve Su 9 3,2Madencilik ve Taşocakçılığı 8 2,8Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler 5 1,8Oteller ve Lokantalar 4 1,4Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri 3 1,1Eğitim Hizmetleri 3 1,1Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri 2 0,7Kamu Yönetimi ve Savunma, Zorunlu Sosyal Güvenlik 1 0,4

TOPLAM 284 100,0Kaynak:Ekonomi Bakanlığı

Sektörel bazda dağılımda yabancı sermayenin en fazla %43,3 ile “Toptan ve Perakende Ticaret” sekötründe yoğunlaştığı ardından %21,1’i “İmalat Sanayii” ve %8,1’i “İnşaat” sekötrlerinin sıralandığı Grafik-IX.2’de görülmektedir.

Grafik-IX.2. Adana İlinde Faaliyette Bulunan Yabancı Sermayeli Firmaların Sektörel Bazda Dağılım Grafiği (1954-2014 Nisan)



X. İSTİHDAM DURUMUX.1.İstihdam, İşsizlik ve İşsizlik OranlarıTürkiye İstatistik Kurumu işsizlik verilerine göre Adana-Mersin bölgesi (TR62) 2013 yılında %12,8 ile en fazla işsizlik oranına

sahip 4’üncü bölge olup; 2012 yılında %10,6 ile 5’inci sırada yer almıştır. 2011 yılında ise %10,7 ile 8’inci, 2010 yılında %16,7 ile 2’inci sırada olup 2009 yılında da %22 işsizlik oranı ile en fazla işsizlik orana sahip bölge idi. 2009 yılında ayrıca TÜİK tarafından iller bazında işsizlik verileri açıklanmış ve Adana ili 81 il içerisinde %26,5 işsizlik oranı ile en fazla işsizlik oranına sahip il olmuştur. 2010 yılında da %19,1 ile yine 1’inci sıradaydı. 2009 yılında Mersin ili ile bölgesel değerlendirdiğinde ise Adana-Mersin TR-62 bölgesi işsizlik oranı %22’ye gerilemiştir. Aynı şekilde 2010 yılında Adana –Mersin olarak %16,7’ye gerilemiştir. 2012 yılında ise iller bazında işsizlik oranı sıralamasında; Adana ili %11,4 işsizlik oranı ile 8’inci sırada; 2013 yılında %13,2 işsizlik oranı ile 9. sırada yer almıştır. 2013 yılında; işsizlik oranının en yüksek olduğu iller Batman (%23,4), Mardin (%20,6) ve Siirt (%20,5); işsizlik oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Karaman (%4,2), Konya (%4,7) ve Manisa (%5,1) olarak sıralanmıştır. Son iki yılda Adana ili işsizlik oranında iller bazında %19,1’den %11’lere gerileyerek önemli oranda düşüş kaydetmiştir. Aynı şekilde TR-62 Adana-Mersin bölgesi olarak işsizlik oranı 2009 yılında %22 ve 2010 yılında %16,7 iken son iki yılda %12,8 gibi önemli oranda bir gerileme gerçekleşmiştir. Ancak her ne kadar işsizlik oranında gerileme gerçekleşmiş olsa da Türkiye işsizlik oranının 2013 yılında %9,7 olduğu düşünüldüğünde bölgemiz açısından işsizlik hala önemli bir sorun olarak görülmektedir.

İşsizlik oranları 2000 yılından itibaren incelendiğinde ise 2000-2003 yıllarında işsizlik verileri yalnızca 9 il için yapılmaktaydı. Buna göre Adana işsizlik oranına göre sıralamada;

2000 yılında %11,4 oran ile 2’inci, 2001 yılında %16,8 ile 1’inci, 2002 yılında %23,9 ile 1’inci ve 2003 yılında da %18,9 ile 2’inci sırada yer almıştır. Bu yıllardan sonra işsizlik verileri 26 istatistiki bölgeye göre açıklanmıştır. Bölgeleye göre işsizlik oranı sıralamasında Adana-Mersin TR-62 bölge olarak;2004 yılında %14,9 ile 6’ıncı 2005 yılında %18,4 ile 2’inci 2006 yılında 16,9 ile 1’inci 2007 yılında 15,7 ile 3’üncü 2008 yılında da %16,8 ile 2’ inci 2009 yılında %22,0 ile 1’inci 2010 yılında %16,7 ile 2’inci 2011 yılında %10,7 ile 8’inci 2012 yılında %10,6 ile 5’inci 2013 yılında %12,8 ile 4’üncü sırada yer almıştır. İller Bazında ise Adana;2009 yılında %26,2 ile 1’inci 2010 yılında 19,1 ile 1’inci 2011 yılında %11,9 ile 15’inci2012 yılında %11,4 ile 8’inci 2013 yılında %13,2 ile 9’uncu sırada yer almıştır.Kaynak:Türkiye İstatistik Kurumu

Görüldüğü gibi Adana ili en fazla işsizlik oranına sahip iller sıralamasında son 10 yıldır sürekli ilk üç içerisinde yer almıştır. Burada Adana ilinin yaşadığı ekonomik güçlüklerin yanında ilin son 20 yılda aldığı göç, göçle gelen vasıfsız işgücü ile son yıllarda vermiş olduğu vasıflı işgücü göçünün önemli etkisi olduğu düşünülmektedir. Son iki yıl bakıldığında ise 2012 yılında 5‘inci ve 2013 yılında da 4’üncü sırada yer almıştır.

İSTİHDAM


Grafik. X.I TR-62 Adana-Mersin İşsizlik Oranı Grafiği (2003 - 2013)

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus Adana Mersin TR62 bölgesinde 2 milyon 747 bindir. Söz konusu nüfusun 1 milyon 381 bin kişisi işgücü durumunda olup; bunların da 1 milyon 203 bini istihdam edilmiş, 177 bininin ise işsiz olduğu tespit edilmiştir. Bu kapsamda işgücüne katılma oranı %50,3’ olup bir önceki yılda %50 idi. 2012 yılında ise işgücüne katılma 1 milyon 350 bin kişi ve istihdam edilen kişi sayısı 1 milyon 208 bin kişi olup; işsiz sayısı 143 bin kişi idi.

Tablo X.1Kurumsal Olmayan Nüfusun Cinsiyete Göre İşgücü Durumu (2012-2013) (Düzey 2 Adana-Mersin) )

Kurumsal olmayan

çalışma çağındaki nüfus (Bin Kişi)

İşgücü (Bin Kişi)

İstihdam edilenler (Bin

Kişi)

İşsiz (Bin Kişi)

İşgücüne katılma oranı %

İşsizlik oranı

(%)

İstihdam oranı

(%)

İşgücüne dahil olmayan nüfus

2012 2.700 1.350 1.208 143 50 10,6 44,7 1.3492013 2.747 1.381 1.203 177 50,3 12,8 43,8 1.366

Kaynak:Türkiye İstatistik Kurumu

Tablo X.2’de Adana ili temel iş gücü verileri yer almaktadır. Buna göre 2011 yılında işgücüne katılma oranı %50,3, istihdam oranı % 44,3 ve işsizlik oranı %11,4 iken 2013 yılında işgücüne katılma oranı % 49,9 ve istihdam oranı % 43,3’e gerilemiş olup; işsizlik oranı da %13,2’ye yükselmiştir.

İSTİHDAM


Tablo X.2 Adana İli Temel İşgücü Göstergeleri, (2011-2012-2013)

Yıllar İşgücüne katılım oranı İstihdam oranı İşsizlik oranı (%) (%) (%)

2011 50,3 44,3 11,92012 48,6 43,1 11,42013 49,9 43,3 13,2

Tablo X.3. İstatistiki Bölge Sınıflaması Düzey2’ye Göre İstihdam ve İşsizlik Oranları

Bölgeler 2012 Yılı 2013 Yılı

İşgücüne katılma oranı %

İşsizlik oranı %

İstihdam oranı %

İşgücüne katılma oranı % İşsizlik oranı %

İstihdam oranı %

TR10 (İstanbul) 51,1 11,3 45,3 52,2 11,2 46,4TR21 (Tekirdağ,Edirne,Kırklareli) 54,8 7,4 50,8 55,5 7,5 51,3TR22 (Balıkesir,Çanakkale) 47,3 5,4 44,7 47,4 6 44,5TR31 (İzmir) 53,2 14,8 45,3 55,9 15,4 47,3TR32 (Aydın,Denizli,Muğla) 56,5 7,7 52,2 56,2 6,9 52,3TR33 (Manisa,Afyon,Kütahya,Uşak) 54,8 4,4 52,4 54,4 5,4 51,4TR41 (Bursa,Eskişehir,Bilecik) 49 7,4 45,4 50,4 7 46,9TR42 (Kocaeli,Sakarya,Düzce,Bolu,Yalova) 53,7 10,5 48,1 54,9 9,8 49,5TR51 (Ankara) 48,6 9,5 43,9 49,5 10,2 44,5TR52 (Konya,Karaman) 48,9 6,1 45,9 48,6 4,7 46,4TR61 (Antalya,Isparta,Burdur) 56,9 8,2 52,2 57,2 7,9 52,6TR62 (Adana,Mersin) 50 10,6 44,7 50,3 12,8 43,8TR63 (Hatay,Kahramanmaraş,Osmaniye) 48,3 10,4 43,3 45,9 12,2 40,3TR71 (Kırıkkale,Aksaray,Niğde,Nevşehir) 46,4 6,8 43,2 48,3 6,5 45,2TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) 51,4 8,2 47,2 50,7 9,6 45,8TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) 58,1 7,3 53,9 55,8 7,4 51,7TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) 54,5 5,6 51,5 46,5 6,4 43,5TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 48,7 5,7 45,9 50,7 6,5 47,4TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) 55,5 6,3 52 51,1 6,8 47,6TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 48,4 6,3 45,4 50,3 6,6 46,9TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) 55 7,4 50,9 58,3 6,7 54,4TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) 50 8,5 45,7 53,6 7,7 49,5TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) 45,8 8,9 41,8 46 10,6 41,1TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) 43,6 11,8 38,5 45,3 7,3 42TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) 28,8 6,9 26,8 37,9 17,5 31,2TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) 35 21,3 27,5 36,9 21,1 29,2Toplam 50 9,2 45,4 50,8 9,7 45,9


X.2.İstihdam Edilenlerin İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı (TR62 Adana-Mersin)Faaliyet kollarına göre istihdamın dağılımı Tablo X.4’te yer almaktadır. 2013 yılında en fazla istihdam %53,1 oran ile hizmetler

sektöründe bulunmaktadır. Ardından %23,7 ile tarım ve %23,3 ile sanayi sektörü takip etmektedir. 2012 yılında tarım sektörünün istihdam oranı %26,3; sanayinin %21,1 ve hizmetler sektörünün ise %52,6 idi. Bir önceki yıla göre sanayi istihdam oranında % 2 puanlık artış gerçeklemiş olup tarım istihdam oranında 2,6 puanlık azalış ve hizmetler sektöründe de 0,5 puanlık artış gerçekleşmiştir.

İSTİHDAM


Tablo X.4.İstihdam Edilenlerin İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı

Yıllar

(Bin kişi, 15+ yaş) (%)

Toplam Tarım Sanayi (*) Hizmet Tarım Sanayi (*) Hizmet

2004 881 223 200 458 25,3 22,7 52

2005 895 194 213 487 21,6 23,8 54,4

2006 958 208 222 529 21,7 23,1 55,2

2007 1.023 242 233 547 23,7 22,8 53,5

2008 998 248 229 521 24,9 23 52,2

2009 1050 303 218 529 28,9 20,8 50,4

2010 1.173 355 230 589 30,2 19,6 50,2

2011 1.241 375 242 624 30,2 19,5 50,3

2012 1.208 318 255 635 26,3 21,1 52,6

2013 1.203 285 280 639 23,7 23,3 53,1


İSTİHDAM


XI - DIŞ TİCARET Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elde edilen veriler doğrultusunda, 2013 yılında ihracatımız yüzde 12,6 artış kaydederek

2 milyar 156 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise ihracatımız yüzde 9 artış kaydetmiş ve 1 milyar 914 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmişti.

Adana ili İthalatında ise; 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9,8 azalış gerçekleşmiş ve 2 milyar 747 milyon ABD Dolara gerilemiştir. 2012 yılı yıllık artışı ise yüzde 2,4 olarak gerçekleşmişti.

Adana ili ihracatının ithalatında karşılama oranında son 10 yıllık verilere göre incelendiğinde ise; 2004 yılında karşılama oranı %72,6 iken ilerleyen yıllarda sürekli olarak azalışa doğru eğilim göstermiş ve 2011 yılında % 59’a kadar gerilemiştir. 2012 yılında ise % 62,8’e ve 2013 yılında da yaklaşık 16 puanlık artış ile % 78,5’e yükselmiştir.

Tablo XI. 1.Adana-Türkiye Dış Ticaret Verileri (2004-2013)

Yıllar İhracat % Değişim İthalat % Değişim İhracatın İthalatı Karşılama Oranı %2004 816.249.074

44,41.125.067.660

33,2 72,62005 883.832.786 8,3 1.265.058.401 12,4 69,92006 958.986.759 8,5 1.441.276.451 13,9 66,52007 1.166.027.707 21,6 1.918.673.563 33,1 60,82008 1.304.023.774 11,8 2.151.647.084 12,1 60,62009 1.135.887.246 -12,9 1.692.810.516 -21,3 67,12010 1.352.305.773 19,1 2.229.520.515 31,7 60,72011 1.756.356.293 29,9 2.974.778.710 33,4 59,02012 1.914.550.438 9,0 3.046.331.991 2,4 62,82013 2.156.533.657 12,6 2.747.149.086 -9,8 78,5

Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

Grafik XI.1 Adana İli Dış Ticaretinin Yıllara Göre Dağılımı Grafiği (2004-2013) (ABD $)

DIŞ TİCARET


XI.1 İhracatTablo XI.2’de Adana ili ihracatının son beş yılın aylarına göre dağılımı yer almaktadır.

Tablo XI.2 Adana İli İhracatının Aylara Göre Dağılımı (ABD $)AY 2009 2010 2011 2012 2013

Ocak 94.104.564 93.435.705 129.422.365 143.613.983 174.785.922Şubat 78.115.395 96.819.645 120.149.701 152.764.622 172.412.064Mart 97.513.972 114.328.259 152.950.163 170.793.690 174.959.018Nisan 88.529.925 113.922.490 158.521.698 158.794.943 176.550.708Mayıs 92.101.238 102.214.388 140.492.422 149.545.484 192.823.579Haziran 89.297.474 110.391.715 140.984.866 142.955.433 160.517.494Temmuz 86.323.162 119.499.800 137.099.882 142.351.226 169.318.524Ağustos 86.483.914 101.895.884 142.383.430 143.070.068 162.294.432Eylül 99.846.178 112.947.414 130.048.513 154.557.770 178.067.069Ekim 96.043.872 120.189.234 158.717.535 169.898.778 170.262.624Kasım 100.059.795 119.062.394 167.226.014 198.084.920 218.240.559Aralık 127.467.757 147.598.845 178.359.704 188.119.521 206.301.664Toplam 1.135.887.246 1.352.305.773 1.756.356.293 1.914.550.438 2.156.533.657

Yıllık % Değişim -12,9 19,1 29,9 9,0 12,6


İller bazında ihracat sıralamasında Adana ili 2013 yılında 2 milyar 156 milyon dolar ile 10. sırada olup; toplam ihracat içindeki payı %1,4’tür. 2012 yılında 1 milyar 914 milyon dolar ihracat ile yine 10. Sıradaydı ve toplam ihracat içindeki payı yüzde 1,3 idi.

Tablo XI.3 İller Bazında İhracat (2012-2013)

Sıra İller 2012(Bin Dolar) İller Payı % İller 2013

(Bin Dolar) İller Payı %

1 İSTANBUL 76.624.010 50,3 İSTANBUL 70.905.264.739 46,72 KOCAELİ 12.597.593 8,3 BURSA 12.267.406.123 8,13 BURSA 11.123.307 7,3 KOCAELİ 12.171.385.891 8,04 İZMİR 8.658.628 5,7 İZMİR 9.311.432.786 6,15 ANKARA 7.137.756 4,7 ANKARA 7.980.926.601 5,36 GAZİANTEP 5.579.875 3,7 GAZİANTEP 6.161.557.274 4,17 MANİSA 4.198.433 2,8 MANİSA 3.849.463.839 2,58 DENİZLİ 2.622.545 1,7 DENİZLİ 2.895.456.713 1,99 HATAY 2.039.566 1,3 SAKARYA 2.415.172.505 1,610 ADANA 1.914.550 1,3 ADANA 2.156.533.657 1,4


Son 10 yıldaki ihracatçı firma sayıları incelendiğinde ise 2004 yılında 556 olan ihracatçı firma sayısı 2013 yılında %81 artış kaydederek 1005’e yükselmiştir.

DIŞ TİCARET


İhracatçı firma sayısına göre iller sıralamasında Adana ili 8. Sırada olup ilk sırada 30.973 ihracatçı firma ile İstanbul yer almakta ardından 4.437 ihracatçı firma ile İzmir ve 4.079 ihracatçı firma ile Ankara illeri sıralanmaktadır.

Tablo XI.4 İller Bazında İhracatçı Firma Sayısı

Sıra İller Firma Sayısı1 İSTANBUL 30.9732 İZMİR 4.4373 ANKARA 4.0794 BURSA 3.6835 GAZİANTEP 1.6976 KONYA 1.4277 KOCAELİ 1.3448 ADANA 1.0059 MERSİN 971

10 ANTALYA 948 Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

Grafik XI.2 Adana İli İhracatçı Firma Sayısı Dağılımı (2004-2013)

DIŞ TİCARET


Adana ihracatı çeyrek dönemler itibariyle değerlendirildiğinde ise; 2013 yılı çeyrek dönemlerde bir önceki yılın aynı dönemine göre en fazla artış gerçekleşen dönem % 17 ile II. dönem olmuştur. Ardından % 16 ile III. dönemde gerçekleşmiş olup, en fazla ihracat ise 594 milyon ABD Dolar ile IV. dönemde gerçekleşmiştir.

Tablo XI.5 Adana İli İhracatının Çeyrek Dönemlere Göre Dağılımı (ABD$) (2004-2013)

YIL I. Dönem II.Dönem III. Dönem IV.Dönem TOPLAM2004

185.725.541 185.378.732 210.131.634 235.013.167 816.249.0742005

204.958.491 211.189.237 215.733.806 251.951.252 883.832.7862006

209.316.844 260.813.969 222.239.099 266.616.847 958.986.7592007

268.203.019 273.760.805 283.592.907 340.470.976 1.166.027.7072008

295.448.584 339.491.857 344.507.062 324.576.271 1.304.023.7742009

269.733.931 269.928.637 272.653.254 323.571.424 1.135.887.2462010

304.583.609 326.528.593 334.343.098 386.850.473 1.352.305.7732011

402.522.229 439.998.986 409.531.825 504.303.253 1.756.356.2932012

467.172.295 451.295.860 439.979.064 556.103.219 1.914.550.4382013

522.157.004 529.891.781 509.680.025 594.804.847 2.156.533.657Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

Grafik XI.3 Adana İli İhracatının Çeyrek Dönemlere Göre Dağılımı(2004-2013) (Bin TL)

Ülke gruplarına göre Adana’dan yapılan ihracat toplamları incelendiğinde ise; 2013 yılında en fazla artış % 16,6 ile Komşu Ülkelere yapılan ihracatta gerçekleşmiştir. Ardından % 16,4 ile Ortadoğu ülkeleri ve % 14,5 ile Gelişmiş Sekiz ülkeler sıralanmaktadır. Uzakdoğu ülkeleri ihracatında ise % 2,9 azalış gerçekleşmiştir. İhracat payları incelendiğinde ise toplam ihracatın % 33,5’ inin

DIŞ TİCARET


Avrupa Birliği ülkelerine yapıldığı görülmektedir. Ardından % 31,2 ile Ortadoğu Ülkeleri ile 29,9 ihracat payı ile Gelişmiş Sekiz Ülke ve % 28,9 ihracat payı ile Komşu Ülkeler sıralanmıştır. Bir önceki yıla göre ihracat payları ile karşılaştırıldığında Ortadoğu ülkeleri ile Komşu Ülkeler ihracat payları bir önceki yıla göre bir puan artmış olup, Gelişmiş Sekiz ülke ihracat payı aynı kalmıştır. Avrupa Birliği ihracat payı ise 2012 yılında % 36,7 iken 2013 yılında 3 puan azalış gerçeklemiştir.

Tablo XI.6 Adana İhracatının Ülke Grupları Bazında Dağılımı (2009-2013)

ÜLKE GRUBU2009 2010 2011 2012 2013

AVRUPA BİRLİĞİ 446.213.529 545.964.679 687.989.207 701.840.071 722.392.857ORTA DOĞU ÜLKELERİ 270.131.785 348.632.179 510.930.816 578.876.780 673.827.731GELİŞMİŞ SEKİZ ÜLKE 383.147.799 436.692.170 548.940.564 563.937.751 645.589.158KOMŞU ÜLKELER 258.752.961 322.893.777 453.422.847 534.261.685 622.927.906TÜRKİ CUMHURİYETLERİ 64.604.662 71.306.569 70.757.372 97.910.480 104.731.175UZAK DOĞU ÜLKELERİ 66.688.978 90.250.567 95.251.764 94.989.918 92.277.700

Ülkeler bazında ise en fazla ihracat 477 milyon ABD Doları ile Irak’a gerçekleştirilmiş olup; ardından 187 milyon ABD Doları ile Almanya ve 159 milyon ABD Doları ile Rusya Federasyonu sıralanmaktadır. İhracat yapılan ilk 20 ülke sıralamasında bir önceki yıla göre artış oranlarına bakıldığında ise % 115,5 ile Suriye en fazla ihracat artışı gerçekleştirilen ülke olmuştur. Ardından % 101,1 ile Ukrayna ve %73 ile Portekiz sıralanmakta olup, en fazla azalışın % -20,4 ile Hollanda’da gerçekleştiği görülmüştür. Ardından yüzde -20,1 ile Fransa ve yüzde -10,4 ile Çin sıralanmaktadır.

Tablo XI.7 İhracat Yapılan İlk 20 Ülke (ABD $)

2012 YILI İLK 20 ÜLKE SIRALAMASI 2013 YILI İLK 20 ÜLKE SIRALAMASIÜLKE 2011 2012 ÜLKE 2012 2013Irak 325.696.643 420.231.237 Irak 420.231.237 477.192.719Almanya 188.105.016 159.243.390 Almanya 159.243.390 187.316.639Rusya Federasyonu 94.668.716 106.848.821 Rusya Fed. 106.848.821 159.013.121İtalya 96.230.728 111.129.151 İtalya 111.129.151 103.398.685İspanya 87.332.817 86.586.610 İspanya 86.586.610 95.227.827ABD 44.162.909 62.030.090 ABD 62.030.090 89.441.202Fransa 82.436.342 85.140.209 Fransa 85.140.209 68.019.632Ukrayna 23.178.030 26.379.755 Ukrayna 26.379.755 53.044.621Suriye 42.973.034 24.304.865 Suriye 24.304.865 52.377.581Azerbaycan 23.160.362 38.403.455 Azerbaycan 38.403.455 45.481.307Çin 42.839.299 46.900.716 Çin 46.900.716 42.001.051Hollanda 41.447.524 48.710.355 Hollanda 48.710.355 38.795.014Portekiz 7.668.193 19.822.026 Portekiz 19.822.026 34.247.176İngiltere 39.769.171 35.799.896 İngiltere 35.799.896 33.868.284Fas 20.750.046 28.514.442 Fas 28.514.442 31.269.675Polonya 12.561.901 17.531.448 Polonya 17.531.448 27.989.958Suudi Arabistan 27.272.054 25.121.040 Suudi Arabistan 25.121.040 27.713.823İsrail 36.750.654 21.262.305 İsrail 21.262.305 26.970.590Romanya 20.212.374 24.940.454 Romanya 24.940.454 26.293.087Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 21.419.347 20.718.660 Kuzey Kıbrıs Türk Cum. 20.718.660 23.519.715


DIŞ TİCARET


Gümrük tarife istatistik pozisyonuna göre fasıl grupları incelendiğinde; en fazla ihracat 516 milyon ABD Doları ile Dokumaya Elverişli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eşya grubunda gerçekleşmiş olup; bir önceki yıla göre % 8,2 artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında bu ürün grubunda %12,1 artış gerçekleşmişti. Ardından 310 milyon ABD Doları ile Bitkisel Ürünler ile 204 milyon ABD Doları ile Plastik Mamuller-Plastik ve Kauçuk Mamulleri ürün grupları sıralanmıştır. İhracat payları incelendiğinde ise Dokumaya Elverişli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eşya grubunun toplam ihracat içindeki payı 2012 yılında % 24,9 iken 2013 yılında yaklaşık bir puan azalış ile % 24’e gerilemiştir. Bitkisel Ürünler grubu ise 2012 yılında % 12,4’ten 2013 yılında 4 puanlık artış ile % 14,4’e, Plastik Mamuller-Plastik ve Kauçuk Mamulleri grubu ise 2012 yılında % 9 iken 2013 yılında yarım puanlık artış ile % 9,5’e yükselmiştir. 2013 yılında bir önceki yıla göre en fazla ihracat artışı % 599,6 ile “Silahlar Ve Mühimmat; Bunların Aksam, Parça Ve Aksesuarı” ‘ ürün grubunda gerçekleşmiştir. Ardından % 81,8 artış ile “Sanat Eserleri, Kolleksiyon Eşyası Ve Antikalar”, % 43,7 artış ile “Muhtelif Mamul Eşya” ürün grupları sıralanmaktadır.

Tablo XI.8 Adana İhracatının Fasıl Gruplarına Göre Dağılımı

ÜRÜN ADI 2009 2010 2011 2012 2013DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELER VE BUNLARDAN MAMUL EŞYA 252.721.436 322.967.685 425.881.961 477.622.447 516.585.892

BİTKİSEL ÜRÜNLER 146.171.688 188.034.010 233.185.268 237.788.110 310.380.197PLASTİKLER VE MAMULLERİ; KAUÇUK VE MAMULLERİ 147.880.922 158.560.011 184.866.016 172.922.753 204.371.146GIDA SANAYİİ MÜSTAHZARLARI 107.010.816 124.178.459 142.776.296 147.579.641 176.895.902CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLER 21.416.706 24.690.229 54.887.125 105.969.149 136.821.602NAKİL VASITALARI 180.393.668 120.637.923 160.394.785 177.518.003 135.524.956KİMYA SANAYİİ VE BUNA BAĞLI SANAYİİ ÜRÜNLERİ 26.617.457 94.184.473 121.256.038 133.237.887 120.998.577MAKİNALAR VE MEKANİK CİHAZLAR; ELEKTRİK MALZEMELERİ; BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI; 74.510.433 66.055.146 84.416.231 104.309.308 117.997.649

MUHTELİF MAMUL EŞYA 40.910.578 36.526.255 32.668.858 77.885.773 111.937.390HAYVANSAL VE BİTKİSEL KATI VE SIVI YAĞLAR 6.831.960 14.356.179 70.260.010 71.924.187 100.590.776ADİ METALLER VE ADİ METALLERDEN EŞYA 43.259.227 52.773.921 62.612.008 65.397.743 74.715.805MİNERAL MADDELER 34.032.364 57.470.252 63.516.722 50.767.443 53.052.370AĞAÇ VE AĞAÇ ÜRÜNLERİ 13.753.826 17.942.794 22.823.580 23.982.670 22.300.046SANAT ESERLERİ, KOLLEKSİYON EŞYASI VE ANTİKALAR 7.404.698 18.655.235 31.087.477 12.001.105 21.816.076

KAĞIT, KARTON VE MAMULLERİ 16.388.528 38.876.269 48.201.533 31.470.646 21.479.492TAŞ, ALÇI, ÇİMENTO, AMYANT, MİKA VEYA BENZERİ MADDELERDEN EŞYA 9.549.005 11.868.590 9.771.759 15.465.437 20.394.839OPTİK ALET VE CİHAZLAR, FOTOĞRAF, SİNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR ALET VE CİHAZLARI 2.909.592 3.043.190 4.782.252 5.350.593 5.923.460SİLAHLAR VE MÜHİMMAT; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARI 2.790.949 297.527 193.701 343.850 2.405.541AYAKKABILAR, BAŞLIKLAR, ŞEMSİYELER, GÜNEŞ ŞEMSİYELERİ, BASTONLAR, VE BUNLARIN AKSAMI; 601.884 810.030 1.982.006 2.667.153 2.246.330

DERİLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMUL EŞYA 374.413 252.866 220.719 115.541 93.410

TABİİ VEYA KÜLTÜR İNCİLERİ, KIYMETLİ VEYA YARI KIYMETLİ TAŞLAR 357096 124.729 571.948 230.999 2.201

Genel Toplam 1.135.887.246 1.352.305.773 1.756.356.293 1.914.550.438 2.156.533.657Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

DIŞ TİCARET


Uluslararası Standart Sınıflaması (ISIC) ana faaliyet kollarına göre ihracat incelendiğinde 2013 yılında toplam ihracatın % 83,9’u imalat sanayinden yapılmıştır. Bir önceki yıla göre de bu faaliyet kolu ihracatında % 9,6 artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise imalat sanayi ihracat payı % 86,2 olup; bir önceki yıla göre % 9,9 artış gerçekleşmişti.

Tablo XI.9 Adana İhracatının ISIC Ana Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı

ISIC Ana Faaliyet Kolu 2009 2010 2011 2012 2013İmalat sanayi 982.509.744 1.149.388.700 1.501.118.763 1.649.938.800 1.808.450.836

Tarım ve ormancılık 121.880.987 149.706.996 193.893.886 203.320.026 288.325.226

Toptan ve perakende ticaret 13.370.615 23.215.648 28.683.437 28.530.221 32.639.211

Madencilik ve taşocakçılığı 17.363.074 29.664.309 31.939.819 32.043.117 25.991.023

Balıkçılık 741.196 328.402 717.171 712.308 580.073Gayrimenkul, kiralama, ve iş faaliyetleri 5.146 200 188 3.978

Elektrik, gaz ve su 13.560 142 Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmetler 2.924 1.376 3.029 5.966

Toplam 1.135.887.246 1.352.305.773 1.756.356.293 1.914.550.438 2.155.990.347Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

XI.2 İthalatTürkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2013 yılında Adana ili ithalatında, bir önceki yıla göre % -9,8 azalış gerçekleşmiş ve

ithalat 2 milyar 747 milyon ABD Dolarına gerilemiştir. 2012 yılı yıllık artışı ise % 2,4 olarak gerçekleşmişti.

Tablo XI.10 Adana İli İthalatının Aylara Göre Dağılımı (ABD $)AYLAR 2009 2010 2011 2012 2013

Ocak 110.559.430 127.791.499 233.717.653 237.688.451 227.686.481Şubat 101.305.665 171.157.005 221.599.246 245.952.885 216.408.734Mart 166.378.661 178.204.530 288.409.927 255.352.961 222.355.125Nisan 137.316.534 171.671.650 281.118.924 229.734.333 232.327.527Mayıs 146.677.140 182.148.902 269.246.008 258.401.018 265.499.723Haziran 143.677.458 193.209.570 284.190.028 241.796.598 225.160.318Temmuz 140.005.870 189.381.334 260.272.953 250.478.162 258.025.960Ağustos 122.836.544 176.324.995 226.747.910 206.652.945 205.445.633Eylül 120.649.156 172.544.049 223.583.916 473.920.532 220.908.128Ekim 154.416.524 173.831.570 200.038.202 191.028.367 168.401.781Kasım 142.060.359 195.301.210 235.750.825 231.612.077 226.973.818Aralık 206.927.175 297.954.201 250.103.118 223.713.662 277.955.858Genel Toplam 1.692.810.516 2.229.520.515 2.974.778.710 3.046.331.991 2.747.149.086

Yıllık Değişim % 21,3 31,7 33,4 2,4 -9,8Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

DIŞ TİCARET


İller bazında ithalat sıralamasında Adana ili 2013 yılında 2 milyar 747 milyon dolar ile 9. sırada olup toplam ithalat içindeki payı %1,1’dir. 2012 yılında 3 milyar 46 milyon dolar ihracat ile yine 9. sıradaydı ve toplam ihracat içindeki payı % 1,3 idi.

Tablo XI.11 İller Bazında İthalat (2012-2013)

Sıra İller2012

İller Payı % İller2013

İller Payı %(Bin Dolar) (Bin Dolar)

1 İSTANBUL 119.604.914 50,6 İSTANBUL 136.601.121 54,3

2 KOCAELİ 11.733.558 5,0 KOCAELİ 12.418.231 4,9

3 İZMİR 10.576.850 4,5 ANKARA 10.691.335 4,2

4 ANKARA 10.489.473 4,4 BURSA 10.676.924 4,2

5 BURSA 10.316.105 4,4 İZMİR 10.653.188 4,2

6 GAZİANTEP 5.053.993 2,1 GAZİANTEP 6.658.020 2,6

7 HATAY 4.420.192 1,9 HATAY 3.937.117 1,6

8 MANİSA 3.618.465 1,5 MANİSA 3.242.211 1,3

9 ADANA 3.046.332 1,3 ADANA 2.747.149 1,1

10 DENİZLİ 2.262.295 1,0 DENİZLİ 2.350.060 0,9Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

Adana ilinin son 10 yıldaki ithalatçı firma sayıları incelendiğinde ise 2004 yılında 643 olan ithalatçı firma sayısı 2013 yılında % 64 artış kaydederek 1.054 firmaya yükselmiştir.

İthalatçı firma sayısına göre iller sıralamasında Adana ili 9. sırada olup, ilk sırada 37.719 ithalatçı firma ile İstanbul yer almakta, ardından 6.422 ithalatçı firma ile Ankara ve 4.771 ithalatçı firma ile İzmir illeri sıralanmaktadır.

Tablo XI.12 İller Bazında İthalatçı Firma Sayısı Sıralaması(2012-2013)Sıra İller Firma Sayısı

1 İstanbul 37.7192 Ankara 6.4223 İzmir 4.7714 Bursa 3.0795 Kocaeli 1.4366 Gaziantep 1.2147 Antalya 1.1378 Konya 1.1069 Adana 1054

10 Mersin 716Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

Grafik XI.4 Adana İli Yıllara Göre İthalatçı Firma Sayısı Dağılımı

DIŞ TİCARET


Adana iline ithal edilen ürün grupları incelendiğinde de 2013 yılında en fazla ithalat 599 Milyon 200 Bin ABD Doları ile “Dokumaya Elverişli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eşya” ürün grubunda yapılmıştır. Ardından 470 milyon 377 bin ABD Dolar ile “Kimya Sanayi ve Buna Bağlı Sanayi Ürünleri” ve 397 milyon 429 Bin ABD Doları ile “Makine ve Mekanik Cihazlar” ürün grupları sıralanmaktadır. Dokumaya Elverişli Maddeler ve Bunlardan Mamul Eşya” ürün grubunun toplam ithalat içindeki payı % 20,7 olup; bir önceki yıla göre % 5,3 artış gerçekleşmiştir.

Tablo XI.13 Fasıl Gruplarına Göre Adana İthalatının Dağılımı

ÜRÜN ADI 2009 2010 2011 2012 2013

DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELER VE BUNLARDAN MAMUL EŞYA 265.897.819 430.989.449 578.364.107 540.450.646 569.200.223

KİMYA SANAYİİ VE BUNA BAĞLI SANAYİİ ÜRÜNLERİ 264.701.971 401.426.333 598.280.616 618.717.658 470.377.290MAKİNALAR VE MEKANİK CİHAZLAR; ELEKTRİK MALZEMELERİ; BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI; 377.349.718 459.375.839 516.710.597 385.399.887 397.429.024

PLASTİKLER VE MAMULLERİ; KAUÇUK VE MAMULLERİ 137.796.597 140.147.469 212.235.514 250.432.201 240.064.719

NAKİL VASITALARI 103.545.213 249.472.573 269.230.423 132.935.689 180.403.146

SANAT ESERLERİ, KOLLEKSİYON EŞYASI VE ANTİKALAR 271.779.337 199.503.249 272.218.384 469.727.493 174.715.025

HAYVANSAL VE BİTKİSEL KATI VE SIVI YAĞLAR 14.183.351 18.844.620 78.478.813 92.553.738 164.485.197

BİTKİSEL ÜRÜNLER 91.046.334 94.544.296 113.741.730 170.468.002 162.757.396

ADİ METALLER VE ADİ METALLERDEN EŞYA 61.227.016 83.608.608 116.775.378 117.610.756 139.325.236

GIDA SANAYİİ MÜSTAHZARLARI 14.255.593 13.526.203 15.776.680 39.129.594 62.646.255KAĞIT, KARTON VE MAMULLERİ 12.644.677 26.892.260 24.258.377 27.276.583 32.954.690MİNERAL MADDELER 11.966.022 17.280.721 46.289.116 58.633.117 31.821.937OPTİK ALET VE CİHAZLAR, FOTOĞRAF, SİNEMA, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR ALET VE CİHAZLARI 16.962.549 19.462.580 30.306.420 23.151.090 27.135.084

MUHTELİF MAMUL EŞYA 7.352.720 14.224.182 19.478.801 20.070.261 23.048.986CANLI HAYVANLAR VE HAYVANSAL ÜRÜNLER 6.370.247 7.203.094 29.005.586 48.283.473 22.833.193

AĞAÇ VE AĞAÇ ÜRÜNLERİ 11.414.479 18.654.156 17.367.312 23.988.411 20.880.549TAŞ, ALÇI, ÇİMENTO, AMYANT, MİKA VEYA BENZERİ MADDELERDEN EŞYA 9.681.733 18.071.448 19.157.946 13.383.512 13.408.025

AYAKKABILAR, BAŞLIKLAR, ŞEMSİYELER, GÜNEŞ ŞEMSİYELERİ, BASTONLAR, 12.283.786 14.123.845 13.976.730 12.154.313 10.067.367

DERİLER, KÖSELELER, POSTLAR, KÜRKLER VE BU MADDELERDEN MAMUL EŞYA 1.050.815 1.769.278 2.346.699 1.275.290 2.651.967

SİLAHLAR VE MÜHİMMAT; BUNLARIN AKSAM, PARÇA VE AKSESUARI 1.250.179 317.123 322.973 518.774 811.706

TABİİ VEYA KÜLTÜR İNCİLERİ, KIYMETLİ VEYA YARI ‘KIYMETLİ TAŞLAR 50.360 83.189 456.508 171.503 132.071

Genel Toplam 1.692.810.516 2.229.520.515 2.974.778.710 3.046.331.991 2.747.149.086Kaynak : Türkiye İstatistik Kurumu

DIŞ TİCARET


ISIC ana faaliyet kollarına göre ithalat incelendiğinde 2013 yılında toplam ithalatın % 80,6’sı imalat sanayinden yapılmıştır. Bir önceki yıla göre de bu faaliyet kolu ithalatında % -12,2 azalış gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise imalat sanayi ithalat payı % 82,8 olup; bir önceki yıla göre % -1,1 azalış gerçekleşmiştir.

Tablo XI.14 Adana İthalatının ISIC Ana Faaliyet Kollarına Göre DağılımıISIC Ana Faaliyet Kolu 2009 2010 2011 2012 2013İmalat sanayi 1.466.162.902 1.892.271.292 2.550.500.977 2.521.382.785 2.213.301.368Tarım ve ormancılık 223.894.926 332.929.442 414.435.693 509.640.729 516.352.835Toptan ve perakende ticaret 2.376.979 3.610.281 8.536.709 13.978.083 16.714.887Balıkçılık 54.045 81.295 855.761 919.080 526.152Madencilik ve taşocakçılığı 287.149 462.869 426.463 251.250 244.411Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmetler 5.687 48.336 23.003 158.566 9.049Gayrimenkul, kiralama, ve iş faaliyetleri 750 104 1.498 384Toplam 1.692.782.438 2.229.403.515 2.974.778.710 3.046.331.991 2.747.149.086


Ülkelere göre yapılan ithalatta ise en fazla ithalat 481 milyon 569 bin ABD Doları ile Amerika Birleşik Devletleri’nden yapılmış olup; bir önceki yıla göre % -35,2 azalış gerçekleşmiştir. Ardından 267 milyon 336 bin ABD Doları ile Çin ve 177 milyon 464 bin ABD Doları ile Japonya ülkeleri sıralanmaktadır. Ülkeler bazında ithalat artış oranları incelendiğinde ise en fazla artış % 80,2 ile Ukrayna ithalatında gerçekleşmiş olup; ardından % 74 ile Endonezya % 40 artış ile Fransa ülkeleri sıralanmıştır. İthalatta en fazla azalış gerçekleşen ülke ise % -37 azalış ile İspanya ithalatında gerçekleşmiştir.

Tablo XI.9 İthalat Yapılan İlk 20 Ülke (ABD $)2012 YILI İLK 20 ÜLKE SIRALAMASI 2013 YILI İLK 20 ÜLKE SIRALAMASI

ÜLKE 2011 2012 ÜLKE 2012 2013ABD 563.567.201 749.192.819 ABD 749.192.819 481.569.235Çin 268.284.803 249.097.129 Çin 249.097.129 267.336.062Japonya 307.600.192 166.679.180 Japonya 166.679.180 177.464.144İsrail 110.795.347 157.356.961 İsrail 157.356.961 147.342.845Hindistan 139.404.741 139.020.387 Almanya 112.265.980 137.911.734Suudi Arabistan 143.181.909 118.491.895 Rusya Fed. 99.242.886 132.046.479Almanya 146.015.015 112.265.980 Suudi Arabistan 118.491.895 126.138.592Rusya Fed. 41.630.220 99.242.886 Hindistan 139.020.387 113.322.439İspanya 46.023.357 73.038.343 Ukrayna 54.590.452 98.354.834Brezilya 62.081.219 71.636.217 Tayland 70.891.515 85.098.075Tayland 114.556.371 70.891.515 Bulgaristan 48.423.283 59.997.009İngiltere 26.163.182 63.150.609 Brezilya 71.636.217 58.927.261Belçika 64.613.644 62.827.883 İtalya 59.028.774 58.721.880Kuveyt 75.368.327 59.823.551 Endonezya 31.582.073 54.941.854İtalya 67.812.070 59.028.774 Belçika 62.827.883 52.538.102Ukrayna 70.480.983 54.590.452 Kuveyt 59.823.551 46.263.189Hollanda 118.313.511 51.657.455 İspanya 73.038.343 45.999.897Bulgaristan 46.961.213 48.423.283 İngiltere 63.150.609 44.557.125Macaristan 25.273.863 47.441.162 Fransa 30.340.882 42.464.907Polonya 30.862.444 46.506.051 Yunanistan 40.413.000 38.434.256


DIŞ TİCARET

2013 yılında ülke gruplarına göre yapılan ithalatta ise 1 Milyar 100 milyon ABD doları ile uzak doğu ülkeleri en fazla ithalat gerçekleştirilen ülke grubu olmuştur. Ardından 1 milyar 77 milyon ABD doları ile Gelişmiş Sekiz Ülke ve 642 milyon 260 bin ABD doları ile Avrupa Birliği ülke grupları sıralanmıştır.

Tablo XI.10 Adana İthalatının Ülke Grupları Bazında Dağılımı(2009-2013)

ÜLKE GRUBU 2009 2010 2011 2012 2013

UZAK DOĞU ÜLKELERİ 644.271.606 980.978.291 1.439.315.890 1.049.106.140 1.100.363.303

GELİŞMİŞ SEKİZ ÜLKE 869.307.055 1.043.381.664 1.212.770.729 1.282.004.599 1.077.302.411

AVRUPA BİRLİĞİ 388.647.588 529.956.672 758.571.633 753.221.235 642.260.653

ORTA DOĞU ÜLKELERİ 185.889.985 317.922.061 377.577.435 405.816.439 387.917.616

KOMŞU ÜLKELER 69.407.399 125.488.276 88.215.479 107.033.089 141.765.773

TÜRKİ CUMHURİYETLERİ 15.758.750 21.078.978 5.874.134 16.745.850 38.926.942

DIŞ TİCARET



XII – YATIRIM TEŞVİKLERİ2013 yılı Ocak-Aralık ayları arasında Adana iline toplam 2 milyar 644 milyon TL. tutarında 76 adet belge düzenlenmiş ve öngörülen

istihdam 3.319 kişi olarak açıklanmıştır. 2012 yılı aynı dönemde ise 2 milyar 833 milyon TL. tutarında sabit yatırımlı 89 adet teşvik açılırken, öngörülen istihdam 2.017

kişiydi. Tablo XII.1’de yıllara göre teşvikler incelendiğinde en fazla sabit yatırımın 16 milyar 95 milyon 973 bin TL ile 2010 yılında yapıldığı

görülmektedir. 16 milyar 95 milyon 973 bin TL sabit yatırımın 14 milyar 828 milyon TL’sı büyük ölçekli yatırım teşviki olarak açılmış olup; Türkiye’nin en büyük yatırımı olmuştur. Söz konusu yatırım rafineri tesisi olup; tesiste jet yakıtı, fuel-oil, gazyağı, etilen, propilen, bütilen ile diğer petrol gazları ve hidrokarbonlu gaz (doğalgaz hariç) üretimi gerçekleştirilecektir. İller bazında açılan teşvikler arasından en fazla sabit yatırım olan teşviktir.

TABLO XII.1 Adana İli Yatırım Teşviklerinin Dağılımı (2004-2013)Yıl Belge Adedi Sabit Yatırım İstihdam2004 42 105.126.856 4.2952005 53 172.666.443 4.5902006 42 168.823.680 1.7412007 60 919.512.850 7.2482008 74 446.040.321 3.3692009 78 3.028.833.177 2.2232010 87 16.095.973.936 3.6032011 99 1.954.716.034 4.1882012 89 2.838.720.676 2.0172013 76 2.664.624.223 3.319

Kaynak : Ekonomi Bakanlığı

TABLO XII.2 2012 Yılı Yatırım Teşviklerinin İllere Göre Dağılımı Sabit Yatırıma Göre İlk 20 il sıralaması (2012-2013)

Sıralama2012 2013

İller Sabit Yatırım TL İller Sabit Yatırım TL1 İzmir 9.042.434.589 Kocaeli 6.782.495.0732 İstanbul 4.973.399.416 İstanbul 6.253.946.3203 Adana 2.833.599.464 Ankara 5.029.763.5234 Kocaeli 2.754.365.286 Tekirdağ 3.793.177.4955 Bursa 2.594.986.538 Bursa 3.568.493.3596 Hatay 2.284.216.573 Adana 2.664.066.8327 Gaziantep 1.914.792.940 Antalya 2.648.083.9958 Antalya 1.812.384.130 Çanakkale 2.547.893.6729 Ankara 1.687.712.213 Konya 2.280.579.464

10 Manisa 1.478.977.262 Gaziantep 2.124.277.72311 Kahramanmaraş 1.431.306.013 Eskişehir 2.026.562.60912 Muhtelif İller 1.235.805.983 Malatya 2.018.337.00313 Mardin 1.193.022.808 Mardin 1.892.965.62414 Tekirdağ 1.156.441.362 Kayseri 1.849.637.77315 Eskişehir 1.117.560.894 Zonguldak 1.812.705.03317 Muş 1.041.489.428 Kırıkkale 1.578.953.63618 Balıkesir 935.100.698 Karaman 1.551.083.83019 Aydın 911.518.283 Bartın 1.464.158.20020 Konya 853.522.181 Şırnak 1.372.364.300

Diğer İller 15.609.468.182 Diğer İller 38.912.562.701 Toplam 57.971.428.583 Toplam 93.824.550.367

Kaynak : Ekonomi Bakanlığı

YATIRIM TEŞVİKLERİ

Tablo XII.2’de yer alan iller bazında verilen toplam yatırım teşvik belgelerinin sabit yatırım tutarına göre iller sıralamasında Adana ili 2 milyar 664 milyon 66 bin TL tutarında sabit yatırım ile 6’ıncı sırada yer almıştır. Bir önceki yılda 2 milyar 833 milyon 599 bin TL tutarındaki sabit yatırım tutarı ile 3’üncü sıradaydı.


2013 yılı yatırım teşviklerinin sektörlere göre dağılımı Tablo XII.3’te incelendiğinde; sabit yatırım tutarı bakımından en fazla yatırımın 1 milyar 554 milyon 790 bin TL ile enerji sektörüne ait olduğu görülmektedir. Toplam sabit yatırım tutarının %58’i bu sektöre aittir. Ardından %21 ile hizmetler ve %18 ile imalat ve %3 ile madencilik sektörleri sıralanmıştır.

TABLO XII.3 2013 Yılı Yatırım Teşviklerinin Sektör ve Alt Sektör DağılımıSektörü Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım (TL) İstihdam

ENERJİ 2 1.554.790.000 1

Enerji 2 1.554.790.000 1

HİZMETLER 26 551.412.110 21

Altyapı - Belediye Hizmetleri 4 4.985.000 3

Diğerleri 1 8.922.215 1

Eğitim 10 131.394.062 7

Ticaret - Depolama 6 247.186.858 6

Turizm 4 144.458.682 3

Ulaştırma 1 14.465.293 1

İMALAT 43 472.930.722 36

Diğerleri 1 7.850.000 1

Dokuma ve Giyim 10 142.342.687 5

Elektrikli Makinalar 1 7.850.000 1

Gıda ve İçki 9 42.981.927 8

Kağıt 1 8.304.000 0

Kimya 2 134.990.000 2

Lastik-Plastik 10 84.201.952 10

Madeni Eşya 2 13.933.101 2

Makina İmalat 1 1.666.000 1

Mesl.Bil.Ölç.Opt.Do. 1 8.480.340 1

Orman Ürünleri 3 9.889.755 3

Pişmiş Kil ve Çim.Ger. 1 8.155.000 1

Taşıt Araçları 1 2.285.960 1

MADENCİLİK 5 84.934.000 4

İstihraç ve İşleme 5 84.934.000 4

Genel Toplam 76 2.664.066.832 62Kaynak : Ekonomi Bakanlığı

YATIRIM TEŞVİKLERİ


XIII. KAMU YATIRIMLARIAdana ili 2013 yılı kamu yatırımlarından 361 milyon 99 bin tutar ile iller bazı sıralamasında 21. Sırada yer almıştır. 2012 yılında

265 milyon 61 bin TL kamu yatırımı ile 23’üncü sırada idi. Kamu yatırımlarında en fazla yatırım alan il 3 milyar 664 milyon TL ile Ankara olup, ardından 2 milyar 246 milyon TL ile İstanbul ve 1 milyar 458 milyon TL ile Mardin illeri sıralanmaktadır.

TABLO XIII.1 2013 Yılı Kamu Yatırımlarının İllere Göre Dağılımı (Bin TL)

Sıra İller Toplam

1 ANKARA 3.664.716.000

2 İSTANBUL 2.246.210.000

3 MARDİN 1.458.881.000

4 İZMİR 1.209.754.000

5 DİYARBAKIR 914.826.000

6 ŞANLIURFA 789.586.000

7 HATAY 633.627.000

8 KONYA 623.754.000

9 ANTALYA 615.317.000

10 KAHRAMANMARAŞ 515.399.000

------ ------ ------

19 BİNGÖL 398.614.000

20 KOCAELİ 395.514.000

21 ADANA 361.099.000

22 ERZURUM 360.246.000

23 KÜTAHYA 354.552.000Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

Adana ili kamu yatırımları sektörlere göre incelendiğinde, 87 milyon 282 bin TL ile Eğitim sektörü, en fazla kamu yatırımı alan sektör olmuştur. Ardından 76 milyon 998 bin TL ile Diğer Kamu Hizmetleri ve 62 milyon 597 bin TL ile Tarım sektörleri sıralanmaktadır.

KAMU YATIRIMLARI


TABLO XIII.2 Adana İli Kamu Yatırımlarının Sektörel Dağılımı (BinTL) (2003-2012)SEKTÖRTLER 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012TARIM 6.401 6.501 17.000 19.443 19.233 18.459 18.270 26.154 48.610 62.579MADENCİLİK 14.575 3.929 3.014 3.883 2.817 3.204 3.397 11.109İMALAT 30 0 7.260 0 0 ENERJİ 0 0 2000 5265 4.798

ULAŞTIRMA-HABERLEŞME 8.318 33.906 127.766 122.781 220.168 144.198 31.186 30.158 21.158 5.895TURİZM 600 0 0 0 1152 KONUT 6.823 13.397 80 87 120 0 230

EĞİTİM 10.579 9.003 15.510 13.634 22.214 38.056 42.552 50.668 70.667 87.282SAĞLIK 13.734 13.020 13.365 5.450 7.730 14.730 2.400 9.050 8.600 16.400

DİĞER KAMU HİZMETLERİ 17.406 56.791 59.279 29.118 27.423 25.696 30.127 35.196 39.442 76.998 TOPLAM 63.261 132.618 247.525 194.955 299.862 245.109 134.732 156.430 198.521 265.061İl Sıralaması 27 13 13 15 8 11 32 36 28 23

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı

Grafik XIII.1 Adana İli Kamu Yatırımlarının Dağılımı

KAMU YATIRIMLARI


XIV.ENERJİXIV.1 Üretim KapasitesiTürkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin verileri çerçevesinde, Adana bölgesinde devlet ve özel sektöre ait toplam 3.243 MW kurulu

güçlü üretim santralleri mevcuttur. Bu santrallerin 2013 yılı toplam üretimi 15 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılı kurulu gücü 2371 MW olup toplam üretim 13,5 milyar kWh idi.

Tablo XIV.1 Adana İli Üretim Santralleri Kurulu Güç ve Üretimleri

Üretim Kaynağı KURULU GÜÇ MW BRÜT ÜRETİM kWhİTHAL KÖMÜR 1.320,00 10.277.947.000BARAJLI 1363,594 3.515.572.160AKARSU 367,88 661.071.108DOĞALGAZ 160,005 553.067.018YENİLENEBİLİR+ATIK 16,368 100.210.527NAFTA 4,736 0SIVI+DOĞALGAZ 10,4 0Genel Toplam 3.242,98 15.107.867.813

Kaynak :TEİAŞ

Üretim kaynağına göre üretimin 2013 yılı dağılımı incelendiğinde elektrik üretiminin %68’i ithal kömür yakıtından, yüzde 23’ü barajlı, yüzde 4’ü doğalgaz ve yüzde 1’i de yenilebilir-atıktan karşılanmıştır.

Üretim kaynağına göre 2013 yılı kurulu güç dağılımı incelendiğinde; kurulu gücün % 42’si barajlı, % 41’i ithal kömür, % 11’i akarsu % 5’i doğalgaz ve % 1’i de yenilenebilir atık üretim kaynağına aittir.

ENERJİ

Grafik XIV.2 Üretim Kaynağına Göre Kurulu Güç Dağılımı 2013 Yılı %

Grafik XIV.1 Üretim Kaynağı Türüne Göre Brüt Üretim Dağılımı 2013 Yılı %


Tablo XIV.2 Kurulu Güç ve Üretim (2009-2013)

YıllarKURULU GÜÇ ÜRETİM GWh

MW % Değişim kWh % Değişim2009 1.774 11.668.195.429 2010 2.032 14,5 11.176.165.185 -4,22011 2.886 42,0 15.405.034.252 37,82012 2.371 -17,8 13.458.804.243 -12,62013 3.243 36,8 15.107.867.813 12,3

Kaynak :TEİAŞ

Grafik XIV.3 Adana İli Elektrik Enerjisi Üretim Grafiği (2009-2013) (kWh)

XIV.2 Yürürlükte Olan Elektrik Enerjisi Üretim LisanslarıEnerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından Adana ilinde değerlendirmede, uygun bulunan ve yürürlükte olan üretim

lisanslı firma sayısı 67 olup bunların 4’ü biyokütle, 44’ü hidroelektrik, 1’i rüzgar ve 18’i termik olup, işletmedeki kapasiteye göre kapasitenin yüzde 85’i hidroelektrikte olup, yüzde 13’ü termik üretimine aittir.

Tablo XIV.3 Adana İlinde Yürürlükte Olan Lisanslar (2013 Yılı)

Tesis Türü Tesis Sayısı Kurulu Güç MWeİnşaat Halindeki Kapasite MWe

İşletmedeki Kapasite MWe

Biyokütle 4 20 3 16Hidroelektrik 44 1.993 1.048 874Rüzgar 1 150 150 0Termik 18 11.906 11.527 131Genel Toplam 67 14.069 12.728 1.021

Kaynak : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu EPDK

ENERJİ


Grafik XIV.4 Yürürlükte Olan Lisanslarda Yakıt Türüne Göre Kurulu Güç Dağılımı (2013)

XIV.3 Elektrik Enerjisi TüketimiAdana ilinin tarife gruplarına göre elektrik enerjisi tüketim miktarları ve abone sayıları Tablo XIV.4. te yer almaktadır. Abone

sayısı bakımından 2012 yılında bir önceki yıla göre %1,6 artış tüketilen elektrikte ise %10,9 artış gerçekleşmiştir. 2011 yılında ise abone sayısı bakımından 2011 yılında bir önceki yıla göre %1,8 artış; tüketilen elektrikte ise % -56,6 azalış

gerçekleşmişti. Tarife gruplarına göre abone sayısı ve tüketim miktarları incelendiğinde; tüketimde önemli paya sahip olan sanayi grubunda

abone sayısında %3,1 artış, tüketimde ise %17,1 artış, meskenlerde ise abone sayısında %1,2 ve tüketimde de %9,5 artış gerçekleşmiştir. 2011 yılında ise sanayi grubu abone sayısında %10 artış, tüketimde ise %-22 azalış, mesken abone sayısında %1,1 ve tüketimde de %10,1 artış gerçekleşmişti.

Tablo XIV.4 Tarife Gruplarına Göre Adana İli Abone Sayısı ve Tüketim Miktarları

Tarife Grupları Tüketim kWh Abone SayısıAbone Başına Düşen

Tüketim kWh

2011 20122011/2010

(%) 2011 20122012/2011

(%) 2011 2012

SANAYİ 781.985.680 916.021.190 17,1 1.264 1.303 3,1 618.660 703.009

TİCARETHANE 402.456.030 417.758.224 3,8 92023 92.853 0,9 4.373 4.499

TAR. SUL KÜLT. BAL 82.409.640 119.218.059 44,7 5.872 6.212 5,8 14.034 19.192

MESKENLER 1.341.888.220 1.468.749.778 9,5 648.631 656.220 1,2 2.069 2.238

RESMİ DAİRE 174.577.361 204.678.674 17,2 2.550 2.708 6,2 68.462 75.583

DİĞER 366.518.407 365.437.160 -0,3 30.766 34.068 10,7 11.913 10.727

TOPLAM 3.149.835.338 3.491.863.085 10,9 781.106 793.364 1,6 4.033 4.401Kaynak : Toroslar Elektrik A.Ş. Adana İl Müdürlüğü

ENERJİ


Grafik XIV.5 Abone Sayısı ve Elektrik Tüketiminin Dağılımı (kWh)

Grafik XIV.6’da Tedaş 2012 yılı Faaliyet Raporuna göre 2012 yılında elektrik satışlarının il bazında dağılımında Adana ili 6. sırada yer almış olup; bir önceki yıl 7. sırada idi. Toplam enerji tüketimi içindeki payı ise 2011 yılında % 4,5 iken 2012 yılında % 5,2’ye yükselmiştir. Tüketimde İlk üç sırada ise; İstanbul Avrupa, İzmir ve İstanbul Anadolu yer almıştır.

IV.3.1 Kayıp-Kaçak OranıAdana ili elektrik enerjisi kayıp-kaçak oranı 2005 yılından

itibaren sürekli bir düşüş eğilimine girdiği görülmüş ancak 2011 yılında kayıp kaçak oranında artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise bir önceki yıla göre yaklaşık 2 puan azalış gerçekleşmiştir. 2005 yılında % 10,13 olan kayıp-kaçak oranı, 2008 yılında % 8,24’e, 2009 yılında % 8,23’e gerilemiş ve 2010 yılında % 8,24 olarak gerçekleşmiştir. Ancak 2011 yılında kayıp kaçak oranı yaklaşık 5 puan artış göstermiş ve % 13,4’e yükselmiş olup 2012 yılında % 11,20’ye gerilemiştir. İller bazında kayıp-kaçak oranına göre sıralamasında Adana ili % 11,20 ile 19. Sırada % 13,4 oran ile en fazla kayıp kaçak oranı sıralamasında 15. sıradadır. 2010 yılında ise % 8,24 kayıp-kaçak oranı ile 34. sıradaydı. Türkiye kayıp-kaçak oranı ortalaması ise 2010 yılında % 18,2 iken; 2011 yılında büyük oranda artış görülmüş ve kayıp-kaçak oranı % 24,1’e ve 2012 yılında da % 25,7’ye yükselmiştir.

Tablo XIV.4 Adana İli Kayıp-Kaçak Oranı (2005-2012)

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012KAYIP ORANI 10,13% 9,45% 8,82% 8,24% 8,23% 8,24% 13,4% 11,20%

Kaynak : TEDAŞ Faaliyet Raporu

ENERJİ

Grafik XIV.6 Tedaş Elektrik Satışlarının İl Bazında Dağılımı (2012)

Kaynak : 2012 Yılı TEDAŞ Faaliyet Raporu


Grafik XIV.7 Kayıp Elektrik Enerjisi Oranının Yıllara Göre Dağılımı (2005-2012)

ENERJİ

Grafik XIV.8 Grafik XIV.6 Kayıp-Kaçak Tedaş Elektrik Oranının İl Bazında Dağılımı (2012)

Grafik XIV.8’de Tedaş 2012 yılı Faaliyet Raporuna göre 2012 yılında il bazında kayıp-kaçak oranı sıralaması yer almaktadır. Adana ili % 11,2 kayıp kaçak oranı ile 19. sırada olup; bir önceki yıl % 13,4 kayıp kaçak oranı ile 15. sırada idi. İlk sırada % 78,6 oran ile Şırnak, % 76,0 ile Mardin ve % 73,3 oran Diyarbakır illeri sıralanmaktadır. En düşük kayıp-kaçak oranına sahip ile ise % 6 ile Isparta’dır.

Kaynak : 2012 Yılı TEDAŞ Faaliyet Raporu


MİLLİ HESAPLAR

XV. MİLLİ HESAPLARXV.1 Gayri Safi Milli HasılaGayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından hesaplanmakta olup, bir ekonomide yerleşik

olan üretici birimlerin belli bir dönemde, yurt içi faaliyetleri sonucu yaratmış oldukları tüm mal ve hizmetlerin üretim değerleri toplamından bu mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan girdiler toplamının düşülmesi ile oluşmaktadır. TUİK tarafından il bazında GSYH hesaplaması en son 2001 yılı için yapılmıştır.

Bu çerçevede Tablo XV.1 de görüldüğü üzere yıllara göre Adana ili kişi başına düşen GSYİH’ sının, Türkiye’nin üstünde olduğu anlaşılmaktadır. Diğer yandan kişi başına düşen GSYH değerinde yıllara göre artış kaydedilmişken; satınalma gücü paritesine göre Dolar bazında kişi başına GSYH’ da azalma gerçekleştiği anlaşılmaktadır.

Tablo XV.1 Kişi Başına Düşen GSYH-Türkiye-Adana (1995-2001)

YILLARCari fiyatlarla Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi

Hasıla (TL)Cari fiyatlarla Kişi Başına Düşen Gayri

Safi Yurtiçi Hasıla ($)Satınalma Gücü Paritesine göre kişi

başına GSYİH ($)TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA

1995 125.923.952 131.340.788 2.727 2.844 5.498 5.734

1996 235.611.113 238.911.453 2.888 2.928 5.938 6.0211997 461.522.054 542.772.441 3.021 3.553 6.458 7.5951998 822.976.986 960.587.050 3.176 3.707 6.629 7.738

1999 1.203.124.428 1.395.997.543 2.847 3.304 6.274 7.2792000 1.846.747.873 2.063.558.157 2.941 3.286 6.816 7.616

2001 2.600.082.172 2.833.778.402 2.146 2.339 6.132 6.683Kaynak :Türkiye İstatistik Kurumu

Tablo XV.2’ de ise kişi başına düşen GSYH değerinin Türkiye ve Adana için yıllara göre yüzde değişimleri yer almaktadır. Buna göre dolar bazında kişi başına düşen GSYH değerinde, 2001 yılında Adana ilinde % 29, Türkiye’de ise % 27 azalma gerçekleşmiştir. TL olarak ise artış kaydedildiği halde dolar bazında azalış gerçeklemiş olması, yıllara göre Doların TL karşında değer kazanmış olmasından kaynaklanmıştır.

Tablo XV.2. Kişi Başına Düşen GSYH Türkiye-Adana % Değişim (1996-2001)

YILLARCari fiyatlarla Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi

Hasıla (TL)Cari fiyatlarla Kişi Başına Düşen Gayri Safi

Yurtiçi Hasıla ($)Satınalma Gücü Paritesine göre

kişi başına GSYİH ($)

TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA TÜRKİYE ADANA

1996 87 82 6 3 8 5

1997 96 127 5 21 9 26

1998 78 77 5 4 3 2

1999 46 45 -10 -11 -5 -6

2000 53 48 3 -1 9 5

2001 41 37 -27 -29 -10 -12Kaynak :Türkiye İstatistik Kurumu


Tablo XV.3. te iktisadi faaliyet kollarına göre 2000 ve 2001 yılları GSYH alıcı fiyat değerleri yer almaktadır. 2001 yılında sektör paylarında genel olarak 2000 yılına göre azalma olduğu; aynı şekilde gelişme hızının da geçen yılın altında kaldığı anlaşılmaktadır.

Tablo XV.3.İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla

2000 Yılı 2001 Yılı

Değer

Sektör Payları

Gelişme Hızı Değer

Sektör Payları

Gelişme Hızı

TL % % TL % %

Tarım 482.207.690 12,7 44,4 586.399.784 11 21,6

Çiftçilik ve hayvancılık 462.411.645 12,2 44,9 560.228.004 10,5 21,2

Ormancılık 10.951.087 0,3 45,5 16.928.502 0,3 54,6

Bankacılık 8.844.958 0,2 21,5 9.243.278 0,2 4,5

Sanayi 1.012.874.988 26,6 66,5 1.455.686.416 27,4 43,7

Madencilik ve taş ocakçılığı 44.567.586 1,2 145,3 52.686.654 1 18,2

İmalat sanayi 878.827.302 23,1 64,3 1.267.386.178 23,9 44,2

Elektrik, gaz ve su 89.480.101 2,4 62 135.613.585 2,6 51,6

İnşaat sanayi 140.694.713 3,7 48,6 182.731.216 3,4 29,9

Ticaret 675.361.343 17,7 70,9 990.997.403 18,7 46,7

Toptan ve perakende ticaret 614.517.995 16,1 71,6 894.747.513 16,8 45,6

Otel lokanta hizmetleri 60.843.348 1,6 64,3 96.249.890 1,8 58,2

Ulaştırma ve haberleşme 613.911.368 16,1 49,9 939.550.152 17,7 53

Mali müesseseler 170.751.396 4,5 20,6 267.896.485 5 56,9

Konut sahipliği 104.567.703 2,7 64,4 164.529.057 3,1 57,3

Serbest meslek hizmetleri 128.263.834 3,4 58 186.709.684 3,5 45,6

(Eksi)izafi banka hizmetleri 75.093.227 2 3,7 227.844.262 4,3 203,4

Sektörler toplamı 3.253.539.808 85,5 58,3 4.546.655.936 85,6 39,7

Devlet hizmeti 378.262.663 9,9 48,2 539.082.490 10,1 42,5

Kar amacı olmayan özel hizmet kurumu 8.257.811 0,2 57,6 16.093.861 0,3 94,9

Toplam 3.640.060.282 95,7 57,2 5.101.832.287 96 40,2

İthalat vergileri 165.122.387 4,3 122,8 210.374.372 4 27,4

GSYIH alıcı fiyatlarıyla 3.805.182.669 100 59,2 5.312.206.659 100 39,6Kaynak :Türkiye İstatistik Kurumu

MİLLİ HESAPLAR


Tablo XV.4.iller bazında kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasıla değerleri yer almaktadır. Buna göre Adana ilinin 2001 yılında 2.339 ABD Doları ile 18. sırada olduğu görülmektedir.

Tablo XV.4.İller İtibariyle Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla

Sıra TL Gelişme hızı % ABD $ Sıra TL Gelişme hızı % ABD $Toplam 2.600.082.172 40,8 2.146

1 Kocaeli 7.467 668 527 57,4 6.165 47 Sinop 1.767 496 253 49,8 1.4592 Bolu 5.106.479.612 43,0 4.216 48 Giresun 1.748.171.521 48,5 1.4433 Kırklareli 4.348.851.815 58,5 3.590 49 Amasya 1.742.520.718 35,4 1.4394 Yalova 4 194 541 459 43,2 3.463 50 Uşak 1.739 187 095 35,3 1.4365 Muğla 4 006 697 953 50,0 3.308 51 Malatya 1.715 909 399 46,6 1.4176 İzmir 3.894.375.088 44,1 3.215 52 Sivas 1.694 144 192 54,1 1.3997 İstanbul 3.710.790.992 33,8 3.063 53 Tokat 1.659 931 430 49,3 1.3708 Zonguldak 3 597 058 079 51,6 2.969 54 Diyarbakır 1.591.031.414 49,8 1.3139 Ankara 3.333.151.710 28,0 2.752 55 Afyon 1.529.850.916 41,1 1.263

10 Kırıkkale 3.300 588 724 53,8 2.725 56 Batman 1.472 656 567 50,5 1.21611 Bilecik 3.130.590.698 41,6 2.584 57 Erzincan 1.403.174.842 46,0 1.15812 Eskişehir 3.043.596.777 43,8 2.513 58 Osmaniye 1.400 973 727 43,1 1.15713 Bursa 3.037.058.089 38,5 2.507 59 Düzce 1.383 874 517 34,5 1.14214 Tekirdağ 3.026 176 511 41,2 2.498 60 Çankırı 1.376.454.959 36,7 1.13615 Manisa 2.978 180 235 44,1 2.459 61 Siirt 1 345 936 659 53,2 1.11116 İçel 2.970.183.461 43,5 2.452 62 Gümüşhane 1.302.730.895 39,1 1.07517 Edirne 2.910.841.287 28,3 2.403 63 Ordu 1 288 821 381 49,3 1.06418 Adana 2.833.778.402 37,3 2.339 64 Erzurum 1.285.589.548 41,0 1.06119 Çanakkale 2.828.825.311 30,0 2.335 65 Bartın 1.285 251 314 51,1 1.06120 Antalya 2.656.662.733 45,3 2.193 66 Bayburt 1 231 637 080 49,9 1.01721 Artvin 2.588.319.416 46,4 2.137 67 Şanlıurfa 1.220 650 881 49,4 1.00822 Denizli 2.583.608.864 46,5 2.133 68 Mardin 1.190 965 352 64,8 98323 Nevşehir 2 564 314 396 40,4 2.117 69 Aksaray 1.169 893 115 30,5 96624 Sakarya 2 553 835 034 37,7 2.108 70 Adıyaman 1.112.304.383 41,7 91825 Aydın 2.443.731.063 32,7 2.017 71 Kars 1.072.957.473 50,7 88626 Karaman 2.437 569 320 38,7 2.012 72 Van 1.040 895 400 48,3 85927 Balıkesir 2.429.091.750 37,2 2.005 73 Iğdır 1.035 372 588 41,2 85528 Burdur 2.363.735.814 38,0 1.951 74 Yozgat 1.032 211 469 31,4 85229 Rize 2.298 251 774 49,9 1.897 75 Ardahan 1.020 420 900 53,5 84230 Kilis 2.200 962 607 51,2 1.817 76 Hakkari 1.012.347.985 43,7 83631 Kayseri 2.188.102.360 51,0 1.806 77 Bingöl 963.049.026 43,9 79532 Kütahya 2.186 191 990 54,3 1.805 78 Bitlis 782.259.083 41,1 64633 Kastamonu 2.157.928.277 42,7 1.781 79 Şırnak 773 356 408 48,4 63834 Nİğde 2.157 731 953 37,2 1.781 80 Muş 700 297 377 53,8 57835 Hatay 2.127.890.962 38,2 1.757 81 Ağrı 688.325.573 33,0 56836 Elazığ 2.064.519.948 45,9 1.70437 Samsun 2.034 722 614 39,4 1.68038 Çorum 2.003.149.968 40,1 1.65439 Gaziantep 1.929.099.640 46,2 1.59340 Karabük 1.922 588 689 36,9 1.58741 Tunceli 1.919 277 306 53,5 1.58442 Kahramanmaraş 1.918 739 157 58,3 1.58443 Konya 1.882 690 420 33,8 1.55444 Isparta 1.828.593.544 38,2 1.51045 Trabzon 1.824 075 743 50,7 1.50646 Kırşehir 1.802.514.345 48,9 1.488


MİLLİ HESAPLAR


XV.2 Gayri Safi Katma DeğerTürkiye İstatistik Kurumu tarafından 2004 yılından itibaren iktisadi faaliyet kollarına göre cari fiyatlarla yıllık olarak yapılan böl-

gesel gayri safi katma değer hesaplamaları İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey 2’ye göre tarım, sanayi, hizmet-ler olarak derlenerek hesaplanmıştır. Söz konusu veri hesaplamalarında vergiler dahil edilmemiştir. Buna göre TR62 Bölgesi olan Adana-Mersin için hesaplanmış Gayri Safi Katma Değer, iktisadi faaliyet kollarına göre tablo XV.5’te yer almaktadır. Buna göre 2011 yılı itibariyle Adana-Mersin toplam Gayri Safi Katma Değeri 45 milyar 529 milyon TL’ dir. Aynı tabloda bir önceki yıla göre artış hız-ları incelendiğinde de en fazla artış ortalama %16,4 ile 2005 yılında gerçekleşmiş olup; 2011 yılında %14,1 artış gerçeklemiştir

İktisadi faaliyet kolları bazında bir önceki yıla göre artış hızlarında ise en fazla artış 2005 yılında % 24,5 ile tarımda görülmüştür. 2011 yılında ise %16 ile hizmetlerde gerçekleşmiştir.

Tablo XV.5 Adana-Mersin İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Katma Değer (2004-2011) Yıl Tarım (Bin TL) Sanayi (Bin TL) Hizmetler (Bin TL) Gayri Safi Katma Değer Toplamı (Bin TL)2004 3.491.006 4.629.543 11.999.922 20.120.4712005 4.347.767 5.394.126 13.675.025 23.416.9182006 4.466.842 6.307.753 16.405.820 27.180.4152007 5.014.007 7.191.925 18.502.708 30.708.6392008 5.262.912 8.042.157 20.815.049 34.120.1182009 5.698.461 7.317.898 21.670.231 34.686.5902010 6.348.883 8.334.798 25.225.322 39.909.0032011 6.705.681 9.571.186 29.252.436 45.529.304

Bir Önceki Yıla Göre Artış %Yıllar Tarım Sanayi Hizmetler Gayrisafi Katma Değer

2005 24,5 16,5 14,0 16,42006 2,7 16,9 20,0 16,12007 12,2 14,0 12,8 13,02008 5,0 11,8 12,5 11,12009 8,3 -9,0 4,1 1,72010 11,4 13,9 16,4 15,12011 5,6 14,8 16,0 14,1


Grafikte görüldüğü üzere iktisadi faaliyet kollarına göre sektör paylarında 2011 yılında %64,2 pay ile hizmetler faaliyet kolu, Gayri Safi Katma Değer içinde en fazla paya sahiptir. Ardından %21 ile sanayi ve %14,7 ile tarım sıralanmaktadır.

Grafik XV.1 Adana-Mersin İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Katma Değer Payları

MİLLİ HESAPLAR


Göre Gayri Safi Katma Değer PaylarıBölgesel bazda Gayri Safi Katma Değerlerde Adana-Mersin bölgesi 2011 yılında 45 milyar 529 milyon TL katma değer ile

bölgeler sıralamasında 7’inci sırada yer almıştır. Bölgelere göre paylar incelendiğinde de Adana ili Türkiye genelindeki payı %4 olup; en fazla pay %27,2 ile İstanbul ilindedir.

Tablo XV.6 Düzey 2 Bölgeler Bazında Gayri Safi Katma Değer ve Payları (2011 Yılı)

Düzey-2 BölgelerGayrisafi Katma

Değer (BinTL) Bölge Payları%

İstanbul 312.437.660 27,2

Ankara 99.304.709 8,6

İzmir 75.922.162 6,6

Bursa, Eskişehir, Bilecik 73.528.126 6,4

Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 72.270.948 6,3

Antalya, Isparta, Burdur 45.746.298 4,0

Adana, Mersin 45.529.304 4,0

Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 41.304.909 3,6

Aydın, Denizli, Muğla 40.106.739 3,5

Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 31.168.871 2,7

Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 30.943.620 2,7

Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 29.790.758 2,6

Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 28.046.924 2,4

Konya, Karaman 26.967.317 2,3

Kayseri, Sivas, Yozgat 26.306.909 2,3

Balıkesir, Çanakkale 24.647.513 2,1

Şanlıurfa, Diyarbakır 23.258.247 2,0

Gaziantep, Adıyaman, Kilis 20.288.517 1,8

Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 17.775.668 1,5

Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 16.047.989 1,4

Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 15.891.229 1,4

Zonguldak, Karabük, Bartın 14.702.618 1,3

Van, Muş, Bitlis, Hakkari 11.989.848 1,0

Erzurum, Erzincan, Bayburt 10.592.427 0,9

Kastamonu, Çankırı, Sinop 8.198.649 0,7

Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 7.685.179 0,7

Türkiye 1.150.453.139 100,0Kaynak :Türkiye İstatistik Kurumu

MİLLİ HESAPLAR

Bölgesel bazda Gayri Safi Katma Değerlerde iktisadi faaliyet kollarına göre Türkiye payları Tablo XV.7’de yer almakta olup Adana-Mersin bölgesi 26 bölge arasında 2011 yılında 7’inci sırada yer almaktadır. Faaliyet kollarına göre tablo incelendiğinde de Türkiye payı arasında en önemli pay tarım sektöründedir. 2011 yılı itibariyle tarım sektörü %6,5 pay ile 26 bölge içerisinde 4’üncü sırada yer almıştır. Sanayi sektörü ise %3 pay ile 8’inci sırada, hizmetler sektörü de %4 pay ile 7’inci sırada yer almıştır.

Tablo XV.7 İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Adana-Mersin Bölgesinin Türkiye’deki Payı (%) Yıl Tarım Sanayi Hizmetler Bölgelere GSKD Göre Sıralaması2004 6,6 3,3 4 6. Sıra2005 7,2 3,4 3,9 6. Sıra2006 7,1 3,3 3,9 6. Sıra2007 7,8 3,4 3,9 6. Sıra2008 7,3 3,5 3,8 6. Sıra2009 7,2 3,3 3,8 6. Sıra2010 6,8 3,2 4 7. Sıra2011 6,5 3 4 7. Sıra

Kaynak :Türkiye İstatistik KurumuAdana-Mersin bölgesinde kişi başına düşen katma değer 12.125 TL olup; bölgesel bazlı sıralamada 12. sıradadır.

Tablo XV.8 Kişi Başına Düşen Gayri Safi Katma Değer (2004-2011)

Yıl 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Kişi başına GSKD (TL) 5.821 6.691 7.674 8.569 9.431 9.461 10.734 12.125

Kişi başına GSKD ($) 4.065 4.965 5.327 6.593 7.363 6.125 7.147 7.232Kaynak :Türkiye İstatistik Kurumu

MİLLİ HESAPLAR


XVI. GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİTablo XVI.1’ de 2013 yılı iller bazında Merkezi Yönetim bütçe-gelir-gider karşılaştırması yapılmış olup; Adana ili %47,3 tahsilat-

tahakkuk oranı ile 75’inci sırada yer almıştır. 2012 yılında ise %48,3 tahsilat-tahakkuk oranı ile 79’uncu sıradaydı. 2013 yılında en fazla tahsilat-tahakkuk oranına sahip il %89,4 ile Kocaeli ili olup; ardından %86,1 oran ile Tunceli ve %80,3 oran ile Rize illeri sıralanmaktadır. Türkiye genel, tahakkuk-tahsilat oranı ise 2013 yılında %71,1 olup bir önceki yıl %70,5 idi.

Adana ili 2013 yılında %47,3 tahsilat-tahakkuk oranı ile Türkiye oranının çok altında kalmıştır.

TABLO XVI.1 Aralık Ayı İller Bazında Merkezi Yönetim Bütçe Gelir Ve Giderlerinin Karşılaştırması (Kümülatif) (2012-2013)

Sıra

2012 YILI 2013 YILI

İller

Tahakkuk Tahsilat % Top.Tah.İç. İller

Tahakkuk Tahsilat % Top.Tah.İç.

[1] [2] Payı (%) [2/1] [1] [2] Payı (%) [2/1]

1 Kocaeli 40.732.590 36.698.791 11,1 90,1 Kocaeli 46.356.286 41.443.276 10,6 89,4

2 Tunceli 74.380 62.360 0,0 83,8 Tunceli 83.878 72.190 0,0 86,1

3 Rize 595.297 489.387 0,1 82,2 Rize 653.511 524.516 0,1 80,3

4 İzmir 42.597.252 33.866.338 10,2 79,5 Gümüşhane 111.891 88.903 0,0 79,5

5 Gümüşhane 97.594 77.296 0,0 79,2 Bayburt 61.990 48.594 0,0 78,46 Kırıkkale 932.437 733.176 0,2 78,6 İzmir 47.872.258 37.463.626 9,6 78,3

7 Edirne 918.319 718.614 0,2 78,3 Edirne 1.018.972 791.547 0,2 77,7

8 Kastamonu 600.041 468.500 0,1 78,1 Kırıkkale 1.217.485 943.680 0,2 77,5

9 Bayburt 51.827 40.126 0,0 77,4 Ankara 70.506.239 54.524.332 14,0 77,3

10 Tekirdağ 3.810.780 2.942.997 0,9 77,2 Kastamonu 675.876 518.508 0,1 76,7

…… …… …… …… …… …… …… …… …… ……

72 Sakarya 1.747.990 919.033 0,3 52,6 Kırklareli 850.519 421.099 0,1 49,5

73 Van 793.763 415.139 0,1 52,3 Osmaniye 650.014 319.287 0,1 49,1

74 Niğde 396.957 205.580 0,1 51,8 Amasya 589.003 283.335 0,1 48,1

75 Şırnak 332.186 170.188 0,1 51,2 Adana 5.750.774 2.722.567 0,7 47,3

76 Mardin 469.277 235.439 0,1 50,2 Van 1.093.305 498.585 0,1 45,6

77 Düzce 669.963 332.579 0,1 49,6 Batman 695.075 315.213 0,1 45,3

78 Gaziantep 2.604.924 1.284.672 0,4 49,3 Iğdır 198.450 86.967 0,0 43,8

79 Adana 4.904.884 2.371.452 0,7 48,3 Gaziantep 3.856.350 1.612.848 0,4 41,8

80 Iğdır 190.964 84.366 0,0 44,2 Mardin 654.857 242.797 0,1 37,1

81 Hakkari 134.701 25.130 0,0 18,7 Hakkari 280.466 46.859 0,0 16,7

Toplam 470.699.859 331.700.350 100 70,5 Toplam 548.039.720 389.440.772 100 71,1Kaynak : Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü

GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİ



Adana ilinin tahakkuk ve tahsilatının yıllara göre dağılımının yer aldığı grafik XVI.1’e bakıldığında tahakkuk edilen vergi gelirlerinin tahsilatı 1996 yılında başa baş iken ilerleyen yıllarda tahakkuk artışı tahsilatın üzerinde kalmış ve ilerleyen yıllarda git gide makas aralığı açılmıştır.

GRAFİK XVI.1 Adana İli Vergi Gelirleri Tahakkuk-Tahsilatın Dağılımı (2003-2013)

TABLO XVI.2 İllerin Aralık Ayı Merkezi Yönetim Bütçe Gelirlerinin Tahakkuk ve Tahsilatı (2012-2013) (Toplam Tahakkuk İçindeki Paya göre sıralı)

2012 Yılı 2013 YılıSıra

İllerTahakkuk Tahsilat % Top.Tah.İç.

İllerTahakkuk Tahsilat % Top.Tah.İç.

[1] [2] [2/1] Payı (%) [1] [2] [2/1] Payı (%) 1 İstanbul 207.653.404 131.764.656 63,45 39,72 İstanbul 237.161.480 152.064.616 64,118598 39,052 Ankara 54.853.214 39.185.794 71,44 11,81 Ankara 70.506.239 54.524.332 77,332634 14,003 Kocaeli 40.732.590 36.698.791 90,1 11,06 Kocaeli 46.356.286 41.443.276 89,401632 10,644 İzmir 42.597.252 33.866.338 79,5 10,21 İzmir 47.872.258 37.463.626 78,257487 9,625 Bursa 9.556.367 6.523.976 68,27 1,97 Bursa 10.835.679 7.361.094 67,933851 1,896 Mersin 8.278.638 5.968.168 72,09 1,8 Mersin 9.503.172 6.882.247 72,420524 1,777 Antalya 7.716.760 4.519.835 58,57 1,36 Antalya 9.086.606 5.462.859 60,119906 1,408 Hatay 4.358.500 3.314.757 76,05 1 Hatay 4.938.514 3.679.916 74,514641 0,949 Tekirdağ 3.810.780 2.942.997 77,23 0,89 Tekirdağ 4.463.171 3.387.417 75,897092 0,8710 Adana 4.904.884 2.371.452 48,35 0,71 Adana 5.750.774 2.722.567 47,342619 0,70 …… …… …… …… …… …… …… …… …… ……72 Muş 169.990 124.078 72,99 0,04 Çankırı 198.407 145.446 73,306889 0,0473 Bitlis 197.792 119.581 60,46 0,04 Karaman 236.070 134.393 56,929301 0,0374 Bingöl 154.008 105.428 68,46 0,03 Bingöl 184.752 122.316 66,205508 0,0375 Iğdır 190.964 84.366 44,18 0,03 Gümüşhane 111.891 88.903 79,455005 0,0276 Kilis 97.594 77.296 79,2 0,02 Iğdır 198.450 86.967 43,823129 0,0277 Gümüşhane 74.380 62.360 83,84 0,02 Tunceli 83.878 72.190 86,065476 0,0278 Tunceli 109.634 60.004 54,73 0,02 Kilis 127.632 72.008 56,418453 0,0279 Ardahan 65.768 47.203 71,77 0,01 Ardahan 79.303 57.887 72,994716 0,0180 Bayburt 51.827 40.126 77,42 0,01 Bayburt 61.990 48.594 78,390063 0,0181 Hakkari 134.701 25.130 18,66 0,01 Hakkari 280.466 46.859 16,707551 0,01 Toplam 470.699.859 331.700.350 70,47 100 Toplam 470.699.859 331.700.350 71,1 100

Kaynak : Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü


Tablo XVI.2 ‘de toplam tahakkuk içinde paylar incelendiğinde ise Adana ili 2013 yılında, toplam tahakkuk içindeki % 0,70’lik pay ile iller sıralamasında 10. sırada yer almış olup; 2012 yılında % 0,71 toplam tahakkuk içindeki payı ile iller sıralamasında yine 10. sırada yer almıştı. Toplam tahakkuk içindeki en fazla pay %39,05 ile İstanbul iline ait olup; ardından %14 ile Ankara ve %10,64 ile Kocaeli illeri sıralanmaktadır.


XVI.1. Genel Bütçe Gelirleri2013 yılında Genel Bütçe Gelirlerinde bir önceki yıla göre tahakkukta %17,2; tahsilatta %14,9 artış gerçekleşmiştir. Genel

bütçe gelirlerinde önemli kalem vergi gelirleri olup; bunun altında da gelir ve kazanç üzerinden alınan vergilerdir. Gelir ve kazanç üzerinden alınan vergi gelirleri tahakkukunda %9,5; tahsilatta da %11,4 artış gerçekleşmiştir. Diğer önemli gelir kalemi para cezalarıdır. Bu kalemde de tahakkukta %21,2; tahsilatta %4,2 artış gerçekleşmiştir.

TABLO XVI.3 Adana Genel Bütçe Gelirleri (Bin TL)

Bütçe Gelir Kalemleri 2012 20132013/2012 Artış Oranı %

Tahakkuk Tahsilat Tahsilat / Tahakkuk Tahakkuk Tahsilat Tahsilat /

Tahakkuk Tahakkuk Tahsilat

Genel Bütçe Gelirleri 4.797.706 2.263.203 47,2 5.623.716 2.599.482 46,2 17,2 14,9

I-Vergi Gelirleri 3.121.604 2.026.235 64,9 3.643.876 2.319.375 63,7 16,7 14,5

1. Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler 1.400.346 1.044.103 74,6 1.533.516 1.162.648 75,8 9,5 11,4

2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler 236.452 172.573 73,0 263.264 189.321 71,9 11,3 9,7

3. Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 761.167 409.652 53,8 881.516 477.575 54,2 15,8 16,6 4. Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler 93.865 93.865 100,0 105.099 105.099 100,0 12,0 12,0

5. Damga Vergisi 192.605 131.091 68,1 221.530 151.384 68,3 15,0 15,5

6. Harçlar 203.859 174.840 85,8 268.222 232.400 86,6 31,6 32,9 7. Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler 233.310 111 0,0 370.729 948 0,3 58,9 754,1

II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri 95.209 70.204 73,7 99.624 74.575 74,9 4,6 6,2

1. Mal ve Hizmet Satış Gelirleri 35.188 33.497 95,2 42.294 40.519 95,8 20,2 21,0

2.KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri 0 0 0 0

3.Kurumlar Karları 9.604 9.604 100,0 10.399 10.399 100,0 8,3 8,3

4.Kira Gelirleri 50.428 27.114 53,8 46.964 23.690 50,4 -6,9 -12,6

5.Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri -11 -11 100,0 -33 -33 200,0 200,0

III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler 12 12 100,0 435 435 100,0 3.525,0 3.525,0

1.Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar

2.Özel Gelirler 12 12 100,0 435 435 100,0 3.525,0 3.525,0 IV-Faizler, Paylar ve Cezalar 1.571.800 157.671 10,0 1.846.451 171.767 9,3 17,5 8,9

1.Faiz Gelirleri 431.095 6.708 1,6 476.874 13.150 2,8 10,6 96,0

2.Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar 8.673 8.245 95,1 9.301 8.812 94,7 7,2 6,9

3.Para Cezaları 1.100.682 132.546 12,0 1.333.741 138.104 10,4 21,2 4,2

4.Diğer Çeşitli Gelirler 31.350 10.172 32,4 26.535 11.701 44,1 -15,4 15,0

V-Sermaye Gelirleri 9.081 9.081 100,0 33.330 33.330 100,0 267,0 267,0

1.Taşınmaz Satış Gelirleri 8.888 8.888 100,0 33.330 33.330 100,0 275,0 275,0

2.Taşınır Satış Gelirleri 193 193 100,0 0 0 -100,0 -100,0

3.Diğer Sermaye Satış Gelirleri 0 0 0 0

VI-Alacaklardan Tahsilat Kaynak : Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü



XVI.2 İller Bazında Kümülatif Bütçe KarşılaştırmasıTablo XVI.4’te yer alan illere göre bütçe gelir-gider kıyaslaması incelendiğinde; 2013 yılında 12 ilin gelir gider dengesini

sağladığı görülmektedir. 2012 yılından 12 ilin gelir gider dengesini sağladığı görülmektedir2013 yılı tahsilat/gider oranında ilk üç il bir önceki yıl olduğu gibi Kocaeli, İstanbul ve İzmir olarak sıralanmaktadır. Adana ili 2012 yılında %67,82 tahsilat/gider oranı ile iller bazında 18’inci sırada yer almış; 2012 yılında %66,12 tahsilat/gider

oranı ile 22’inci sırada yer almıştı.TABLO XVI.4 İllere Göre Kümülatif Bütçe Gelir-Gider Karşılaştırması (2013) (Bin TL)

Sıra İllerTahakkuk Tahsilat Top.Tah.İç. Giderler Top.Gid.İç. % %

[1] [2] Payı (%) [3] Payı (%) [2/3] [2/1]

1 Kocaeli 46.356.286 41.443.276 10,64 3.540.172 0,87 1170,66 89,40

2 İstanbul 237.161.480 152.064.616 39,05 17.545.320 4,30 866,70 64,12

3 İzmir 47.872.258 37.463.626 9,62 8.586.220 2,11 436,32 78,264 Tekirdağ 4.463.171 3.387.417 0,87 1.331.167 0,33 254,47 75,905 Mersin 9.503.172 6.882.247 1,77 3.471.614 0,85 198,24 72,426 Ankara 70.506.239 54.524.332 14,00 34.685.615 8,50 157,20 77,337 Zonguldak 2.535.394 1.760.223 0,45 1.134.472 0,28 155,16 69,438 Hatay 4.938.514 3.679.916 0,94 2.460.368 0,60 149,57 74,519 Bursa 10.835.679 7.361.094 1,89 5.229.423 1,28 140,76 67,9310 Antalya 9.086.606 5.462.859 1,40 3.941.869 0,97 138,59 60,1211 Kırıkkale 1.217.485 943.680 0,24 797.445 0,20 118,34 77,5112 Muğla 2.874.213 1.875.284 0,48 1.745.356 0,43 107,44 65,2513 Yalova 655.547 385.024 0,10 428.620 0,11 89,83 58,7314 Manisa 2.694.618 1.746.486 0,45 2.038.497 0,50 85,68 64,8115 Aksaray 842.506 563.802 0,14 669.135 0,16 84,26 66,9216 Denizli 2.269.384 1.348.221 0,35 1.740.995 0,43 77,44 59,4117 Eskişehir 2.585.082 1.851.189 0,48 2.415.638 0,59 76,63 71,61

18 Adana 5.750.774 2.722.567 0,70 4.014.443 0,98 67,82 47,34

19 Gaziantep 3.856.350 1.612.848 0,41 2.386.237 0,59 67,59 41,82

20 Sakarya 2.097.807 1.088.930 0,28 1.623.810 0,40 67,06 51,91--- ------------------ ------- ------- ------- ------- ------- ------- -------

72 Bitlis 230.446 157.128 0,04 928.714 0,23 16,92 68,18

73 Ardahan 79.303 57.887 0,01 347.723 0,09 16,65 72,99

74 Van 1.093.305 498.585 0,13 3.051.709 0,75 16,34 45,6075 Kars 256.374 173.317 0,04 1.061.733 0,26 16,32 67,60

76 Muş 208.742 149.538 0,04 927.223 0,23 16,13 71,6477 Şırnak 380.272 212.478 0,05 1.500.853 0,37 14,16 55,8878 Bingöl 184.752 122.316 0,03 886.219 0,22 13,80 66,2179 Mardin 654.857 242.797 0,06 1.842.440 0,45 13,18 37,0880 Tunceli 83.878 72.190 0,02 668.298 0,16 10,80 86,0781 Hakkari 280.466 46.859 0,01 1.323.450 0,32 3,54 16,71

Toplam 548.039.720 389.440.772 100,00 407.889.625 100,00 95,48 71,06Kaynak : Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü



XVII. BANKACILIKXVII.1 Mevduat ve KrediTürkiye Bankalar Birliği Finansal Türkiye Haritası verilerine göre Tablo XVII.1’de yer alan Adana ili kredi ve mevduatları 2007-

2013 yılları dağılımları incelendiğinde; 2013 yılında mevduatta %16 artış gerçekleşmiş ve 13 milyar 464 milyon TL’ye ulaşmıştır. Kullanılan kredilerde ise 2013 yılında %25 artış gerçekleşmiş ve 22 milyar 611 milyon TL kredi kullanılmıştır. 2012 yılında ise mevduatta %9, kredi de ise %20 artış gerçekleşmişti.

Kredi mevduat oranında ise 2012 yılında %168 olarak gerçekleşmiş olup; bir önceki yıla göre yüzdesel bazda 12 puanlık artış olmuştur. Yani her 100 TL mevduata karşılık 168 TL kredi kullanılmış olup, 2012 yılında bu oran %156 olarak gerçekleşmiş ve her 100 TL mevduata karşılık 156 TL kredi kullanılmıştı.

Tablo XVII.1 Adana İli Mevduat ve Kredi Dağılımları (2007-2013) (Bin TL)Veri 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Mevduat 6.456.527 7.938.853 8.845.173 10.183.479 10.656.809 11.577.547 13.464.076Nakdi Krediler 4.867.422 6.948.987 8.112.385 11.227.740 15.064.399 18.097.062 22.611.365Takipteki Alacaklar 230.977 301.872 625.624 615.736 573.571 709.635 938.456Nakdi Kredi Mevduat Oranı % 75 88 92 110 141 156 168Mevduat % Değişim 23 11 15 5 9 16Nakdi Krediler % Değişim 43 17 38 34 20 25Takipteki Alacaklar % Değişim 31 107 -2 -7 24 32

Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritası

Grafik XVII.1 Adana İli Mevduat ve Kredilerinin Dağılımı (2007-2013) (BinTL)

BANKACILIK


XVII.2 İllere Göre Mevduatın Dağılımı Mevduatın İllere göre dağılımında 2013 yılında Adana ili toplam 13 milyar 464 milyon TL mevduat ile iller bazında

sıralamada 7’inci sırada yer almıştır. Toplam mevduat payı ise %1,4’ tür. 2012 yılında 11 milyar 577 milyon TL mevduat ile iller bazında sıralamada 7’inci sırada yer almış olup toplam mevduattaki payı %1,5 idi.

Toplam mevduat sıralamasında en fazla mevduat 411 milyar 622 milyon TL ile İstanbul ilinde toplanmıştır. Ardından 152 milyar 401 milyon TL ile Ankara ve 48 milyar 640 milyon TL toplam mevduat ile İzmir illeri sıralanmaktadır.

Tablo XVII.2 Mevduatın İllere ve Bölgelere Göre Dağılımı (2012-2013)

Sıra İller 2012 İllerin Payı %İllerin Payı

% İller 2013 İllerin Payı %

1 İSTANBUL 340.151.659 44,1 44,1 İSTANBUL 411.622.623 43,52 ANKARA 126.808.258 16,4 16,4 ANKARA 152.401.497 16,1

3 İZMİR 41.739.533 5,4 5,4 İZMİR 48.640.884 5,1

4 ANTALYA 17.443.673 2,3 2,3 ANTALYA 21.510.432 2,3

5 BURSA 17.439.190 2,3 2,3 BURSA 21.408.878 2,36 KOCAELİ 13.225.436 1,7 1,7 KOCAELİ 16.661.096 1,87 ADANA 11.577.547 1,5 1,5 ADANA 13.464.076 1,48 KONYA 9.063.547 1,2 1,2 KONYA 10.796.124 1,19 MERSİN 8.210.430 1,1 1,1 MERSİN 10.063.334 1,1

10 MUĞLA 7.561.735 1,0 1,0 MUĞLA 9.415.136 1,0

--- --- --- --- --- --- ---72 ŞIRNAK 476.527 0,1 0,1 SİİRT 591.968 0,1

73 BİTLİS 423.009 0,1 0,1 BİNGÖL 554.909 0,1

74 IĞDIR 409.998 0,1 0,1 BİTLİS 534.974 0,175 BİNGÖL 389.729 0,1 0,1 IĞDIR 513.905 0,1

76 HAKKARİ 354.068 0,0 0,0 MUŞ 498.335 0,1

77 MUŞ 333.664 0,0 0,0 HAKKARİ 485.670 0,1

78 GÜMÜŞHANE 331.342 0,0 0,0 GÜMÜŞHANE 432.260 0,0

79 BAYBURT 232.730 0,0 0,0 KİLİS 277.312 0,080 KİLİS 216.342 0,0 0,0 BAYBURT 259.120 0,0

81 ARDAHAN 211.325 0,0 0,0 ARDAHAN 255.558 0,0

Toplam : 771.884.082 100 100 Toplam : 945.769.958 100Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritası

BANKACILIK


XVII.3 İllere Göre Kredilerin Dağılımı Kredilerin illere göre dağılımında Adana ili 22 milyar 611 milyon TL kullanılan kredi ile iller sıralamasında 8’inci sırada yer

almıştır. İlk sırada 425 milyar 684 milyon TL kredi ile İstanbul ili yer almakta olup ardından 128 milyar 478 milyon TL kredi ile Ankara ve 60 milyar 249 milyon TL kredi ile İzmir illeri sıralanmıştır. Adana ilinin toplam krediler arasındaki payı ise 2013 yılı için %2,1 olup bir önceki yıl %2,1 idi. Toplam krediler arasında en fazla pay %39,5 pay ile İstanbul iline aittir. Ardından %11,9 ile Ankara ve %5,6 ile İzmir illeri sıralanmaktadır. Tablo XVII.3 Kredi Stokunun İllere Göre Dağılımı (2012-2013) (Bin TL)

Sıralama İller 2012İllerin Payı

% İller 2013İllerin Payı

%1 İSTANBUL 317.922.602 45,7 İSTANBUL 425.684.254 39,52 ANKARA 92.469.329 13,3 ANKARA 128.478.045 11,93 İZMİR 45.988.799 6,6 İZMİR 60.249.260 5,64 ANTALYA 27.676.143 4 ANTALYA 36.873.680 3,45 BURSA 26.099.421 3,8 BURSA 34.372.004 3,26 KOCAELİ 18.679.294 2,7 GAZİANTEP 24.972.200 2,37 ADANA 18.097.062 2,6 KOCAELİ 24.139.236 2,28 GAZİANTEP 16.666.252 2,4 ADANA 22.611.365 2,19 KONYA 13.344.313 1,9 KONYA 18.952.829 1,8

10 HATAY 13.104.637 1,9 HATAY 15.443.064 1,4--- --- --- --- --- --- ---72 AĞRI 845.249 0,1 AĞRI 1.123.756 0,173 MUŞ 678.740 0,1 MUŞ 880.434 0,174 BİNGÖL 585.796 0,1 BİNGÖL 764.641 0,175 IĞDIR 583.076 0,1 IĞDIR 750.335 0,1

76 GÜMÜŞHANE 560.863 0,1 GÜMÜŞHANE 643.974 0,177 ARDAHAN 401.549 0,1 KİLİS 518.592 0,078 KİLİS 398.458 0,1 HAKKARİ 506.023 0,079 HAKKARİ 374.243 0,1 TUNCELİ 502.449 0,080 TUNCELİ 369.590 0,1 ARDAHAN 493.894 0,081 BAYBURT 317.245 0 BAYBURT 325.237 0,0

Toplam : 695.501.435 100 Toplam : 1.077.031.775 100Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritası

BANKACILIK


XVII.4 Sektör KredileriAdana ilinde toplam 7 milyar 355 milyon TL sektör kredisi kullanılmıştır. Bir önceki yıla göre %30 artış gerçekleşmiş olup;

2012 yılında %17 artış ve 2011 yılında ise %42 artış gerçekleşmişti.Kredi dağılımına bakıldığında sektörel kredilerin %26’sı ziraat ve balıkçılık sektöründe kullanılmış olup ardından %24 ile

toptan ticaret ve komisyonculuk sektöründe ve %16 ile tekstil ve tekstil ürünleri sektöründe kullanılmıştır. Sektör kredilerinde takip durum incelendiğinde ise en fazla takipteki kredi 92 milyon 923 bin TL ile tekstil ve tekstil

ürünlerinde gerçekleşmiştir. Sektör kredi takiplerinin toplamının %35’ i bu sektöre ait olup 2012 yılında bu oran %35 idi. Tablo XVII.4 Sektörel Krediler ve Takip Durumu (2007-2013) (Bin TL)

Sektörler 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013Bir Önceki Yıla Göre

Artış %

2013 Yılı Kredi

Dağılımı %Ziraat ve Balikcilik 513.909 671.427 798.195 1.206.528 1.603.273 1.783.829 1.923.441 8 26Toptan Ticaret ve Komisyonculuk 298.315 459.092 457.816 751.169 1.013.505 1.384.797 1.772.665 28 24Tekstil ve Tekstil Urunleri 326.467 300.645 352.019 499.567 730.391 796.782 1.165.075 46 16Gida Mesrubat ve Tutun 150.984 168.773 188.227 342.052 573.697 630.604 776.981 23 11

Insaat 144.713 156.286 168.984 294.880 405.302 509.802 757.824 49 10

Metal ve Islenmis Maden 126.791 275.532 275.644 155.842 223.445 266.212 364.253 37 5Enerji 134.109 154.366 44.891 124.693 233.828 211.391 424.098 101 6

Turizm 17.538 22.694 22.122 42.552 57.852 63.614 144.372 127 2Finansal Kuruluslar 4.957 5.929 3.162 4.383 6.754 8.527 13.534 59 0

Denizcilik 67 132 55 1.258 506 6.105 13.420 120 0

TOPLAM 1.717.850 2.214.876 2.311.115 3.422.924 4.848.553 5.661.663 7.355.663 100

Bir Önceki Yıla Göre Değişim % 29 4 48 42 17 30 Takipteki Tekstil ve Tekstil Urunleri 79.055 91.504 145.565 119.795 119.314 102.713 92.923 -10 35Takipteki Toptan Ticaret ve Komisyonculuk 26.909 38.197 48.988 45.685 37.454 54.203 61.606 14 24Takipteki Ziraat ve Balikcilik 4.650 12.778 33.311 37.446 30.912 33.665 37.974 13 14Takipteki Insaat 2.211 5.179 10.181 6.079 4.552 21.770 39.016 79 15

Takipteki Gida Mesrubat ve Tutun 4.568 5.477 9.958 8.043 5.657 8.475 16.908 100 6

Takipteki Turizm 832 749 3.073 1.368 3.659 3.782 5.528 46 2Takipteki Metal ve Islenmis Maden 1.893 3.080 3.068 2.545 2.065 1.996 6.641 233 3Takipteki Enerji 1.539 627 1.146 940 706 1.322 1.125 -15 0

Takipteki Finansal Kuruluslar 199 215 436 507 492 484 353 -27 0Takipteki Denizcilik 0 0 0 0 7 0 0 0 0

TOPLAM 121.856 157.806 255.726 222.408 204.818 228.410 262.074 100

Bir Önceki Yıla Göre Değişim % 30 62 -13 -8 12 15 Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritası

BANKACILIK


İller bazında sektör kredilerinin nakdi kredi içindeki payına göre sıralama Tablo XVII.4’te yer almaktadır. Buna göre; Gaziantep ili toplam nakdi kredilerinin %55’ini sektör kredisinde kullanmış olup bu oran ile iller sıralamasında ilk sırada yer almıştır. Ardından %53 ile Hatay ve %53 ile Kahramanmaraş illeri sıralanmıştır. Adana ili %33 pay ile 20. Sırada yer almıştır.

Tablo XVII.4 Sektör Kredisinin Nakdi Krediye Oranı (İller Sıralaması) (2013 Yılı)

Sıra İller Nakdi Kredi (Bin TL) Sektör Kredisi (Bin TL) Sektör Kredisi / Nakdi Kredi Oranı %

1 GAZİANTEP 24.972.200 13.818.772 552 HATAY 15.443.064 8.177.067 533 KAHRAMANMARAŞ 7.444.391 3.928.911 534 DENİZLİ 14.172.987 6.683.906 475 ANKARA 128.478.045 56.177.421 446 KARABÜK 2.342.490 1.022.557 447 KARAMAN 1.961.860 831.601 428 ANTALYA 36.873.680 15.243.338 419 İSTANBUL 425.684.254 174.930.285 41

10 KONYA 18.952.829 7.536.477 4011 ARDAHAN 493.894 185.746 3812 RİZE 2.876.768 1.019.478 3513 MARDİN 2.974.591 1.048.918 3514 UŞAK 2.853.546 1.003.856 3515 ŞANLIURFA 6.225.486 2.139.558 3416 TRABZON 6.935.423 2.354.438 3417 EDİRNE 3.954.652 1.335.317 3418 BATMAN 1.899.402 640.862 3419 BİTLİS 1.198.361 391.324 3320 ADANA 22.611.365 7.355.663 33

XVII.5 İllere Göre Takipteki Alacakların Nakdi Kredilere OranıBankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) Finansal Türkiye Haritası (FİNTÜRK) verilerine göre 2012 ve 2013

yılları takipteki alacakların nakdi kredileri oranı iller sıralaması yapılmış ve buna göre 2013 yılında takipteki alacakların nakdi krediye oranı % 92 olan Siirt, borcuna en sadık il olmuştur. Ardından%1,32 ile Kırşehir ve %1,68 ile Bingöl illeri borcuna en sadık diğer iller olarak sıralanmaktadır. Adana ili ise %4,15 ile iller sıralamasında 76’ıncı sırada olup; her 100 TL kredinin 4,15 TL’ si takibe düşmüştür. Türkiye oranı ise %2,98 olup Adana ili Türkiye oranın 1,17 puan üstünde kalmıştır.

2012 yılında ise yine takipteki alacakların nakdi krediye oranında % 0,81 ile Siirt borcuna en sadık il idi. Ardından %1,12 ile Bingöl ve %1,19 oran ile Tunceli illeri borcuna en sadık iller olarak sıralanmaktadır. Takipteki alacakların nakdi kredilere oranında Türkiye ortalaması ise %2,95’idi. Adana ili 2012 yılı oranı ise %3,92 olup iller sıralamasında 75’inci sırada yer almıştı. Yani Adana ilinde her 100 TL kredinin 3,92 TL’si takibe düşmüştü.

Görüldüğü üzere takipteki alacakların nakdi kredilere oranında Türkiye toplamında 2013 yılında bir önceki yıla göre 0,20 puanlık bir artış görülmüş olup; Adana ilinde ise 0,23 puanlık bir artış gerçekleşmiştir.

BANKACILIK


Tablo XVII.6 Takipteki Alacakların Nakdi Kredilere Oranı (%) (2012-2013)

İller Sıralaması2012 Yılı İller Sıralaması 2013 Yılı İller Sıralaması

iller Oran % iller Oran %1 SİİRT 0,81 SİİRT 0,922 BİNGÖL 1,12 KIRŞEHİR 1,323 TUNCELİ 1,29 BİNGÖL 1,684 KIRŞEHİR 1,37 TUNCELİ 1,775 BİTLİS 1,41 KAHRAMANMARAŞ 1,836 SİNOP 1,56 BİTLİS 1,867 KARAMAN 1,57 RİZE 1,878 HATAY 1,89 GAZİANTEP 1,899 KASTAMONU 1,99 ÇANKIRI 1,94

10 KAHRAMANMARAŞ 2,01 SİNOP 1,96-------- --- --- --- ---

72 AYDIN 3,71 BARTIN 3,9173 ŞANLIURFA 3,72 MERSİN 3,9274 KÜTAHYA 3,79 IĞDIR 3,9575 ADANA 3,92 ŞANLIURFA 4,0476 IĞDIR 3,95 ADANA 4,1577 MERSİN 3,96 YALOVA 4,1978 DENİZLİ 4,18 DÜZCE 4,2679 ZONGULDAK 4,96 BATMAN 4,4580 DÜZCE 5,05 ZONGULDAK 4,8181 DİYARBAKIR 6,3 DİYARBAKIR 5,07

Türkiye Oranı % 2,95 Türkiye Oranı % 2,98Kaynak:BDDK-Finansal Türkiye Haritası

XVII.6. Protestolu SenetlerProtesto edilen senetlerde adet ve tutar olarak yıllara göre dağılımlar incelendiğinde 2013 yılında adet bazındaki senet

sayısında %47,1; tutar bazında da %16,54 artış gerçeklemiştir. 2012 yılında adet bazında senet sayısında %23,3, tutar bazında da %23,4 artış gerçekleşmişti. Görüldüğü üzere 2010-2011 yıllarında protesto edilen senet sayısı ve tutarında azalış gerçekleşirken son iki yılda sayı ve tutarda önemli oranda artış gerçekleşmiştir. Özellikle 2013 yılında protesto edilen senet tutarında neredeyse 1,5 kat artış gerçeklemiştir.

Tablo XVII.7 Adana İli Protestolu Senetlerinin Yıllara Göre Dağılımı (2000-2013)Yıllar Adet % Değişim TL % Değişim2002 2.994 -37,40 11.039.999 -60,82003 4.092 36,7 15.201.933 37,72004 6.240 52,5 27.215.541 792005 12.208 95,6 59.655.342 119,22006 16.364 34,0 85.225.439 42,92007 19.525 19,3 109.308.163 28,32008 21.409 9,6 132.011.566 20,82009 22.520 5,2 143.541.486 8,72010 16.218 -28,0 95.016.898 -33,82011 9.781 -39,7 85.018.934 -10,52012 12.058 23,3 104.895.356 23,42013 14.042 16,5 154.314.660 47,1

Kaynak T.C. Merkez Bankası

BANKACILIK


Grafik XVII.2. Adana İli Protestolu Senetlerin Dağılımı Grafiği (2002-2013}

Tablo XVII.8. Türkiye-Adana İli Protestolu Senet Sayısının Dönemlere Göre Dağılımı (2012-2013)

I. Dönem II. Dönem II / I (%) III. Dönem III / II (%) IV. Dönem IV / III (%) Toplam

2012 ADANA 2.468 2.640 6,97 3.107 17,69 3.843 23,69 12.058TÜRKİYE 103.090 104.526 1,39 111.587 6,76 115.436 3,45 434.639

2013 ADANA 3.683 3.493 -5,16 3.361 -3,78 3.505 4,28 14.042TÜRKİYE 265.181 267.543 0,89 281.310 5,15 277.872 -1,22 1.091.906

2013/2012 % ADANA 49,2 32,3 8,2 -8,8 16,5TÜRKİYE 157,2 156,0 152,1 140,7 151,2


Grafik XVII.3. Protesto Edilen Senetlerin Adet Bazında Dağılımı Grafiği (Türkiye-Adana) (2002-2013)

2013 yılında, iller bazında protesto edilen senet sayısına göre sıralamada, Adana ili 14.042 adet protesto edilen senet ile 9’uncu sırada olup; 2012 yılında Adana ili 12.058 adet protesto edilen senet ile yine 9’uncu sırada idi.

BANKACILIK

XVII.6.1 Protesto Edilen Senet AdetleriDönemlere göre senet sayısı incelendiğinde 2013 yılında Adana ilinde pro-

testo edilen senet sayısında bir önceki yılın aynı dönemine göre en fazla artış %49,2 ile I. dönemde görülmüştür. Türkiye genelinde protesto edilen senet sayısında ise dört dönemde de çok yüksek oranda artışlar gerçekleşmiştir. Türkiye’de en fazla artış %157,2 ile I. dönemde gerçekleşmiştir. Diğer üç dönemde ortalama %150 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki döneme göre değişimler incelendiğinde ise, 2013 yılında protesto edilen senet sayısında %16,5 artış gerçekleşmiş olup Türkiye geneli artışta ise %151,2 gerçekleşmiştir. 2012 yılında Adana senet sayısındaki artış %23,3 idi.


Tablo XVII.9 İller Bazında Protesto Edilen Senet Adetleri (2012-2013)

İller Sıralama İLLER 2012 Yılı İLLER 2013 Yılı1 İSTANBUL 136.369 İSTANBUL 144.8492 ANKARA 73.437 ANKARA 75.0513 İZMİR 38.952 İZMİR 43.3474 ANTALYA 30.455 ANTALYA 33.8695 KONYA 29.794 KONYA 33.3736 BURSA 28.744 BURSA 29.8677 KOCAELİ 13.472 KOCAELİ 14.4438 MUĞLA 13.320 MUĞLA 14.0619 ADANA 12.058 ADANA 14.042

10 KAYSERİ 11.831 KAYSERİ 13.939------ ------ 72 BİTLİS 871 BİTLİS 1037

73 BİNGÖL 855 BİNGÖL 88474 IĞDIR 629 IĞDIR 87475 GÜMÜŞHANE 588 GÜMÜŞHANE 84876 HAKKARİ 578 HAKKARİ 76577 ARDAHAN 574 ARDAHAN 76278 BAYBURT 545 BAYBURT 49379 SİİRT 335 SİİRT 45080 KİLİS 227 KİLİS 35981 TUNCELİ 102 TUNCELİ 128 1.074.730 1.091.906


XVII.6.2 Protesto Edilen Senet TutarlarıDönemlere göre senet tutarı incelendiğinde 2013 yılında Adana ili protesto edilen senet tutarında, bir önceki yılın aynı

dönemine göre en fazla artış %70,77 ile II. Dönemde görülmüştür. Türkiye genelinde protesto edilen senet tutarında en fazla artış %34,97 ile I. dönemdedir.

Bir önceki döneme göre değişimler incelendiğinde ise; 2013 yılında protesto edilen senet tutarlarında %47,11 artış gerçekleşmiş olup, Türkiye genelinde %7,84 artış gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise Adana ilindeki artış %23,4 idi.

Tablo XVII.10. Türkiye-Adana İli Protestolu Senet Tutarının Dönemlere Göre Dağılımında (2012-2013) I. Dönem II. Dönem II / I (%) III. Dönem III / II (%) IV. Dönem IV / III (%) Toplam

2012 ADANA 24.358 21.189 -13,01 25.609 20,86 33.739 31,75 104.895TÜRKİYE 1.338.168.541 1.560.918.305 16,65 1.877.754.769 20,30 2.172.362.833 15,69 6.949.204.448

2013 ADANA 41.333 36.184 -12,46 36.998 2,25 39.800 7,57 154.315TÜRKİYE 1.806.095.823 1.797.177.540 -0,49 1.950.023.640 8,50 1.940.929.681 -0,47 7.494.226.684

2013/2012 %

ADANA 69,68 70,77 44,48 17,96 47,11TÜRKİYE 34,97 15,14 3,85 -10,65 7,84


BANKACILIK


Grafik XVII.4. Protesto Senetlerin Tutar Bazında Dağılım Grafiği (Türkiye-Adana) (2002-2013)

2013 yılında İller bazında protesto edilen senet tutarlarına göre sıralamada, Adana ili 154 milyon 314 bin TL tutarında protesto edilen senet ile iller sıralamasında 8’inci sırada olup; 2012 yılında İller bazında protesto edilen senet tutarlarına göre sıralamada Adana ili 104 milyon 895 bin TL tutarında protesto edilen senet ile iller sıralamasında 9’uncu sırada idi.

Tablo XVII.11 İller Bazında Protesto Edilen Senet Tutarları (2012-2013)

İller Sıralama İLLER 2012 İLLER 20131 İSTANBUL 1.926.409.725 İSTANBUL 1.946.509.981 2 ANKARA 1.087.957.187 ANKARA 897.823.912 3 İZMİR 366.757.242 İZMİR 462.816.173 4 ANTALYA 274.727.462 ANTALYA 334.429.091 5 BURSA 216.494.479 KONYA 245.297.027 6 KONYA 205.462.467 BURSA 238.034.896 7 MUĞLA 132.230.056 KAYSERİ 175.551.174 8 KOCAELİ 107.831.053 ADANA 154.314.660 9 ADANA 104.895.356 KOCAELİ 134.707.394

10 GAZİANTEP 99.845.822 MERSİN 127.160.988 ------ ------ ------ 72 SİNOP 7.021.151 HAKKARİ 9.017.293 73 HAKKARİ 6.524.111 BARTIN 7.784.651 74 ŞIRNAK 6.309.948 SİNOP 7.502.377 75 ARDAHAN 5.461.363 IĞDIR 6.920.989 76 BAYBURT 4.306.605 ARDAHAN 6.097.409 77 BİNGÖL 4.051.146 GÜMÜŞHANE 5.124.879 78 GÜMÜŞHANE 3.795.321 SİİRT 4.997.808 79 SİİRT 3.135.440 BAYBURT 4.074.400 80 KİLİS 1.486.938 KİLİS 2.537.673 81 TUNCELİ 932.935 TUNCELİ 932.935 GENEL TOPLAM 6.949.204.448 GENEL TOPLAM 7.494.226.684


BANKACILIK

ADANA EKONOMİSİ 2013

+90 (322) 351 39 11+90 (322) 351 80 [email protected]şa Cad. No:5201010 Seyhan-ADANA/TÜRKİYE

adana ekonomisi 2013

Documents