adaptieve ondersteuning van mens-computer teams een verkenning van het gebruik van cognitieve...
TRANSCRIPT
Adaptieve Ondersteuning van Mens-Computer TeamsEen Verkenning van het Gebruik van Cognitieve Modellen van Vertrouwen en Aandacht
Peter-Paul van Maanen
Promotor: prof.dr. Jan Treur, copromotor: dr. Tibor Bosse
Wat is het probleem?
• Mensen maken relatief steeds meer fouten in het gebruik van computergestuurde apparaten:
• 70-80% ongevallen in luchtvaart door menselijke fouten!
• Ook in andere domeinen: militair, ruimtevaart, spoorwegen, scheepvaart, medisch, etc.
• Terwijl afgelopen 40 jaar aantal fouten door computers juist enorm is gedaald!
Piloot
Weer
Ander personeel
Terrein
Hoogspanningskabels
Mankement frame vliegtuig
Wat is het probleem?
• Lijkt krachtmeting tussen mens en computer
• Je zou misschien willen:• Computer zoveel mogelijk
overnemen van mens
• Echter:• Situatie niet altijd gebaat
bij ‘zo veel mogelijk automatiseren’
Ha! Ik win!
De situatie is niet altijd
gebaat bij ‘zo veel mogelijk
automatiseren’,vriend
Wat is het probleem?
• Vooral niet bij oplossen ingewikkelde problemen:• Mensen zijn zeker (nog) nodig• Maar niet zonder hulp van computer
• Dit leidt tot soort ‘gedwongen huwelijk’:
Waar willen we dan naar toe?p
rest
atie
Waar willen we dan naar toe?
Zo veel mogelijkautomatiseren
Fouten mens bijinteractie ‘verkwanselt’potentieel nut vancomputer
pre
sta
tie
Waar willen we dan naar toe?
Voorkomen fouten mensmbv computer
pre
sta
tie
Waar willen we dan naar toe?
• Uitdaging:• Hoe mens te helpen bij voorkomen van fouten bij interactie met computergestuurde apparaten?
• Mogelijke oplossing: Een socialere computer!• Een computer die:
• meedenkt met de mens• helpt als problemen worden verwacht
Waar willen we dan naar toe?
Model 1:Wat denkt hij?
Model 2:Hoe zou hij
moeten denken?
Verschillend?
Hoe zal ik hemhierbij ondersteunen?
meedenken
helpen
Socialere computer=
meedenken
helpen
Wat hebben we uitgeprobeerd?
Computer die meedenkt op de volgende vlakken:
1. Op wie en wat vertrouwt de mens?• Mens kan te veel of te weinig vertrouwen op
computers of mensen
2. Waar ligt de aandacht van de mens?• Mens weet niet altijd of hij met de relevante
dingen bezig is
Wat hebben we uitgeprobeerd?
Computer die helpt op de volgende manieren:
A.Beslisondersteuning• Het geven van advies
Wat moet ik nou doen?
Had je deze informatie al
gezien?
Nee! Dank je voor het
meedenken en je hulp!
Voorbeeld: Beslisondersteuning
Zo te zien heeft hij
moeite het probleem op
te lossen
Het schiet zo niet echt op, wellicht dat ik hem
kan helpen!
Nu kan ik mijn probleem gelukkig oplossen
Wat hebben we uitgeprobeerd?
Computer helpt op de volgende manieren:
A.Beslisondersteuning• Het geven van advies
B.Adaptieve autonomie• Het overnemen van taken
Volgens mij zit dit zo…
Zal ik het even van je
overnemen?Dan kan jij je op
iets anders concentreren
Voorbeeld: Adaptieve autonomie
Wat sociaal van je!
Ja, graag! Ik had inderdaad nog wat andere dingen te
doen
Nou, volgens mij
niet…
Als hij zo door gaat, gaat het
mis!
Als ik eerlijk ben, weet ik
inderdaad niet zeker of ik het wel goed zie
Wie hebben wat aan mijn proefschrift?
1. Ikzelf2. Wetenschappers:
Computer laten meedenken en helpen (vertrouwen/aandacht)
→Verbeterde gezamenlijke prestatie
3. Systeemontwerpers:
Methode voor maken en toetsen van dergelijke computers
Formule voor de verdediging
Mijnheer de Rector Magnificus,
Op gezag en met machtiging van het College van Decanen, en volgens besluit van de promotiecommissie van de faculteit der Exacte Wetenschappen, sta ik gereed mijn proefschrift, dat tot titel heeft “Adaptive Support for Human-Computer Teams: Exploring the Use of Cognitive Models of Trust and Attention” te verdedigen, ten einde de graad Doctor te verwerven.