„ADHD jest prawdziwym zaburzeniem, rzeczywistym problemem, a często poważną przeszkodą.

Może złamać serce i zszargać nerwy.”

Russell Barkley

ADHDZespół nadpobudliwości

psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity

disorder)

Karolina SobolWydział Lekarski I

Model Barkley’aDeficyt hamowania

reakcji

Zaburzenie cz. psychicznych

Brak samokontroli/ zaburzenie sterowania

zachowaniem

Objawy ADHD

Objawy

Zaburzenia koncentracji

Nadruchliwość

Nadmierna impulsywność

Na lekcjach Artur często nie słyszy poleceń lub je

zapomina

Nie kończy zadań - w domu musimy

nadrabiać pracę z lekcji

Pojawiające się bodźce - hałas- odwracają jego uwagę, pracując szybko

się nudziZbadaliśmy mu słuch, bo

nie reagował na polecania

Potrafi wyjść do szkoły bez tornistra i zgubić rower

Zaburzenia koncentracji

• Zaburzenie selektywności• Zaburzenie trwałości• Zaburzenie podzielności• Zaburzenie przerzutności• Zaburzenie

przeszukiwania

• Niekończenie zadań• Krótkie „skupianie siꔕ Niemożność oderwania

się od ciekawej czynności• Niesłuchanie poleceń

Stale manipuluje przy piórze, rozkręca wymienia wkład

Wierci się podczas odrabiania lekcji,

wygląda przez okno

Chodzi po mieszkaniu bez celu i wszystkim mówi, że się nudzi

Już w przedszkolu wszędzie go było pełno -

inne dzieci słuchały bajki a on turlał się po

dywanie

Nadruchliwość

Nadmierna ruchliwość, niezwiązana z konkretnym celem, zadaniem - irytująca i

dokuczliwa dla otoczenia.

Nadruchliwość

•Chaotyczne bieganie •Chodzenie po meblach•Ciągłe podskakiwanieKłopoty z

pozostawaniem w miejscu

•Wiercenie się na krześle•Obgryzanie paznokci•Manipulowanie przedmiotami•RysowanieNiepokój w

obrębie miejsca siedzenia

Nadmierna gadatliwość

Najpierw coś zrobi a potem pomyśli

Na stoku zaczęła zjeżdżać zanim

instruktor skończył mówić

Nadmierna impulsywność• Działanie bez

zastanowienia• Nie przewidywanie

konsekwencji• Słabsze uczenie się na

błędach• Wykonywanie zadań bez

doczytania instrukcji/polecania

• Kłopoty z czekaniem na swoją kolej

• Wtrącanie się do rozmowy

Inne objawy• Nadwrażliwość• Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu

relacji społecznych• Objawy zależne od sytuacji - zaangażowania

uwagi mimowolnej

„Osoby z ADHD nie mają za dużo impulsywności, nadruchliwości, żywiołowości, zainteresowania

otoczeniem. Mają raczej za mało możliwość hamowania dochodzących do nich bodźców czy

nowych pomysłów.”

Diagnoza

I sesja

• Wywiad dot. problemu

• Wywiad dot. innych problemów psych.

• Wywiad dot. ch. somatycznych

• Wywiad rodzinny• Wywiad rozwojowy• Rozmowa z

dzieckiem

Badania/konsultacje

• Iloraz inteligencji• Badanie uwagi• Badanie - dysleksja• B. pediatryczne• B. neurologiczne• Opinia ze szkoły• B. psychiatryczne

II sesja

• Kwestionariusze diagnostyczne

• Rozpoznanie• Plan terapeutyczny

na piśmie• Leczenie

farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne

•L. psychostymulujacy•ES=0,9-1.0•Działa przez 4-12 h•d.n. - kłopoty ze snem, spadek apetytu

Metylofenidat - Concerta

•Inhibitor wychwytu zwrotnego adrenaliny•ES=0,6-0,7•Pełna skuteczność po 4-6 tyg.•d.n. - zab. żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy,

zmiany nastroju, uszkodzenie wątroby

Atomoksetyna - Strattera

Leczenie - terapia

• Trening zastępowania agresji• Trening umiejętności społecznych• Terapia behawioralno - poznawcza• Warsztaty dla rodziców• Modyfikacja zachowań w domu i szkole

Cel leczenia

• Zapobieganie wystąpieniu powikłań• Funkcjonowanie dziecka na poziomie

rówieśników

Domowa instrukcja ADHD

Obserwuję niepożądana zachowanie

Przypominam zasadę/ wydaję

polecenie jeszcze raz

Dziecko wróciło do czynności

Pozytywne wzmocnienie -

pochwała

Dziecko odmawia wykonania czynności

Wyciągnięcie konsekwencji

Koncentracja

Skracanie czasu zadań•Przerwy•Jedna rzecz na raz•Listy•Krótkie polecenia

Przywoływanie uwagi•Ciekawe zadania•Powtarzanie poleceń•Pukanie w stół

Usuwanie bodźców•Technika pustego biurka•Wyłączenie telefonu/tv•Zamknięcie okna

Nadpobudliwość - regulacja niespokojnej rzeki

Nadruchliwość

Akceptacja pewnych zachowań

Sport

Pozwolenie na nieuciążliwy

ruch

Nadmierna impulsywność

Przypominanie zasad

Powtarzanie poleceń

Graficzne przypominajki

Przewidywanie niebezpiecznych

sytuacji

Domowa instrukcja ADHD

• Plany dnia• Listy zadań• Instrukcje• Zeszyt korespondencji z wychowawcą• Pozytywne wzmocnienia

• Akceptacja objawów

„Poczułam – Umysł się rozszczepił – Mózg na dwie części się rozpruł Chciałam je zszyć – nie pasowały

Do siebie w żaden sposób

Związać następną myśl z poprzednią

Usiłowałam – lecz Związek Następstw bezgłośnie się rozmotał

Jak Kłębki – na Podłodze”

Emily Dickinson (tłum. Stanisław Barańczak)