209

ใบปฏบตงานท 8 หนวยท 5

ชอหนวย อปกรณไฟฟาและวาลวในระบบนวแมตกส ไฟฟา

สอนครงท 8

ชอเรอง วาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา` รวมเวลา 4 ชวโมง

จดประสงคทวไป

เพอใหมความร ความเขาใจเกยวกบวาลวควบคมในระบบนวแมตกสไฟฟา

จดประสงคเชงพฤตกรรม ดานความร 1. บอกชอวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟาชนดตาง ๆ ได 2. อธบายหลกการท างานของวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟาได ดานทกษะ 1. เขยนสญลกษณของวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟาไดถกตอง 2. บอกการใชงานของวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟาไดถกตอง 3. ตอวงจรไฟฟาและวงจรควบคมในระบบนวแมตกสไฟฟาไดถกตอง ดานจตพสย (คณธรรม จรยธรรม) 1. มความสนใจใฝรในการศกษาเกยวกบวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา 2. มความรบผดชอบในการปฏบตงานทไดรบมอบหมายในใบงานจนเกดผลส าเรจ 3. มความสามคคและมมนษยสมพนธทดในการปฏบตงานรวมกนเปนกลม

กจกรรมการเรยนการสอน

1. น าเขาสบทเรยน 2. แจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนรบทราบ 3. แบงกลมนกเรยนเปนกลมละ 4-5 คน 4. บรรยายและสาธตการท างานของอปกรณไฟฟาในระบบนวแมตกสไฟฟา 5. ถาม ตอบ นกเรยนถงความเขาใจในการเรยกชอและหลกการท างานอปกรณไฟฟา 6. นกเรยนปฏบตงานตามใบงานทก าหนด โดยใหทคนมสวนรวมในการปฏบตงาน 7. ใหนกเรยนบนทกผลการปฏบตงาน พรอมทงท ากจกรรมสงเสรมการเรยนร 8. ครผสอนท าการประเมนผลการปฏบตงาน เฉลยพรอมสรปใบงาน

210

สอการเรยนการสอน

1. เอกสารประกอบการสอนรายวชานวแมตกสและไฮดรอลกส 2. หนงสอเรยนตามรายการอางอง 3. ใบงานท 8 เรอง วาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา 4. แบบสงเกตพฤตกรรม 5. แบบประเมนผลการปฏบตงาน 6. เครองคอมพวเตอร 7. เครองฉายภาพโปรเจคเตอร 8. อปกรณไฟฟาในระบบนวแมตกสไฟฟาของจรง 9. แหลงเรยนรเพมเตมจากอนเทอรเนต

เครองมอและอปกรณ 1. แหลงจายไฟฟากระแสตรง 24V 5A 1 เครอง 2. มลตมเตอร 1 เครอง 3. วาลว 2/2 ปกตปดเลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาเลอนกลบดวยสปรง 1 ตว 4. วาลว 3/2 ปกตปดเลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟา เลอนกลบดวยสปรง 1 ตว 5. วาลว 4/2 เลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟา เลอนกลบดวยสปรง 1 ตว 6. วาลว 4/2 เลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟา เลอนกลบดวยขดลวดแมเหลกไฟฟา 1 ตว 7. วาลว 5/2 เลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย เลอนกลบดวยแรงสปรง 1 ตว 8. วาลว 5/2 เลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย เลอนกลบดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย 1 ตว 9. วาลว 5/3 เลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย เลอนกลบดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย 1 ตว 10. ทอลม ขนาด 4 ม.ม. ยาว 30 ซ.ม. 10 เสน

11. สายเสยบตอวงจร 10 เสน 12. แผงทดลองระบบนวแมตกสไฟฟา 1 ชด

211

การวดและประเมนผล

1. กอนเรยน 1.1 สงเกตพฤตกรรม ความมวนย การตรงตอเวลา ความสนใจใฝร 1.2 การตอบค าถามในชนเรยน 1.3 การเตรยมอปกรณประจ าตว และการแตงกาย

2. ขณะเรยน 2.1 จดกลมนกเรยนและแบงหนาทในการปฏบตงานในกลม 2.2 มการแลกเปลยนความรพรอมทงมสวนรวมในการท าใบงานในกจกรรมกลม 2.3 บนทกผลการปฏบตกจกรรมการเรยนรลงในใบงานและท าใบงานไดครบถวน 2.4 มการสรปและอภปรายผลการปฏบตงานรวมกนในกลม

3. หลงเรยน 3.1 ตอบค าถามในใบงานและกจกรรมสงเสรมการเรยนร 3.2 ครผสอนเฉลยใบงานพรอมกบแนะน าแหลงคนควาเพมเตมจากอนเทอรเนต 3.3 สอนเสรมใหกบนกเรยนทไดคะแนนต ากวาเกณฑ 3.4 จดกจกรรมเสรมการเรยนรโดยใหนกเรยนทเกงกวาชวยเหลอเพอนในชนเรยน

ขอควรระวงในการปฏบตงาน 1. กอนการปฏบตงานจะตองศกษารายละเอยดจากใบงานใหเขาใจเปนอยางด 2. ในการใชมลตมเตอรส าหรบวดคาตาง ๆ จะตองตงยานวดใหถกตองกอนท าการวด 3. การตอวงจรไฟฟาทเปนไฟฟากระแสสลบจะตองจายโหลดใหถกตอง 4. การใชแหลงจายไฟฟากระแสตรงในการทดลองจะตองตอขวบวกขวลบใหถกตอง 5. เมอเสรจสนการทดลองจะตองตดกระแสไฟฟาออกทกครงกอนเกบอปกรณ 6. ใหครผสอนท าการแนะน าและตรวจสอบทกครงกอนจายกระแสไฟฟาเขาอปกรณ ขอเสนอแนะ 1. ใหสงเกตสญลกษณบนตวอปกรณและดเอกสารประกอบในใบงานกอนการปฏบตงาน 2. กอนทจะจายกระแสไฟฟาตองตรวจสอบความถกตองของการตออปกรณใหถกตอง 3. ปลอดภยไวกอน ไมประมาท หามหยอกลอกนในขณะปฏบตงาน 4. จดเกบเครองมออปกรณทกครงหลงเสรจสนการปฏบตงาน

212

ตอนท 1 ใหนกเรยนเขยนชอและสญลกษณของวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา ลงในตารางท 1

ตารางท 1 อปกรณ ชออปกรณ สญลกษณ วาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา

อปกรณ ชออปกรณ สญลกษณ

213

ตอนท 2 จากแผงอปกรณขางลางใหนกเรยนท าการทดลองการท างานตามขนตอนทก าหนดในตารางท 2ตารางบนทกผลการทดลอง แลวอธบายการท างานของอปกรณ ล าดบขนการปฏบตงาน 1. จายลมแรงดนเขาทชดบรการ แลวปรบคาแรงดนลมใหไดระดบ 2 บาร

2. จายแรงดนไฟฟาขนาด 24 VDC เขาไปทโซลนอยด Y ของวาลว 3. ท าการทดลอง ในสภาวะปกตขณะทยงไมจายลมแรงดนเขาทร P ยงไมจายแรงดนไฟฟา

ขนาด 24 VDC ใหกบโซลนอยด Y แลวสงเกตทศทางลมทร A และ B 4. ในสภาวะท างานขณะทจายลมแรงดนเขาทร P จายแรงดนไฟฟาขนาด 24 VDC ใหกบ

โซลนอยด Y แลวสงเกตทศทางลมทร A และ B 5. บนทกผลลงในตาราง 6. สรปผล และ อภปรายผลการปฏบตงาน

214

ตารางท 2 ตารางบนทกผลการทดลอง

อปกรณ สภาวะปกต สภาวะท างาน

Y ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = …………………….. R = ……………………..

Y จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = …………………….. R = …………………….

Y ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = …………………….. B = ……………………. R = …………………….. S = …………………….

Y จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = …………………….. B = ……………………. R = …………………….. S = …………………….

Y1,Y2 ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = …………………….. B = ……………………. R = …………………….. S = …………………….

Y1 จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = …………………….. B = ……………………. R = …………………….. S = …………………….

Y1,Y2 ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = …………………….. B = ……………………. R = …………………….. S = …………………….

Y2 จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = …………………….. B = ……………………. R = …………………….. S = …………………….

A Y

P R

A B

R S

Y

P

A B

R S

Y1 Y2

P

215

อภปรายผลการปฏบตงาน

.............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ปญหาอปสรรค/แนวทางการแกไข

.............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. สรปผลการปฏบตงาน

.............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................

216

กจกรรมสงเสรมการเรยนร หนวยท 5 อปกรณไฟฟาและวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา

ค าชแจง : อานค าถามตอไปนแลวเขยนตอบลงในกระดาษค าตอบ

1. จงยกตวอยางการน าวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟาไปใชงาน 4 ตวอยาง 1.1 .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 1.2 ..............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................. 1.3 ..............................................................................................................................................

............................................................................................................................................. 1.4 ..............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................

2. จงบอกขอแตกตางวาลวแบบมโซลนอยดขางเดยว และแบบมโซลนอยด 2 ขาง ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..… ……………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………..

3. ใหยกตวอยางการน าวาลว 4/2 ไปใชงาน ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. 4. งานควบคมกระบอกสบทสามารถหยดทต าแหนงใดกได จะตองใชวาลวชนดใด ……………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………..… ………………………………………………………………………………………………………..

217

แบบประเมนผลการปฏบตงาน หนวยท 5 อปกรณไฟฟาและวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา

ชอนกเรยน.................................................................เลขท....................กลม...................................... แผนก/สาขางาน.................................................................. ชอกลม...................................................

หวขอ รายการประเมน คะแนนเตม คะแนนทได

1 กระบวนการปฏบตงาน (Process) 10

1.1 การจดเตรยมเครองมออปกรณ 4

1.2 ศกษารายละเอยดและขนตอน 3

1.3 มสวนรวมปฏบตงานในกลม 3

2 ผลงาน (Product) 12

2.1 ปฏบตงานตามขนตอนการทดลอง 3

2.2 บนทกผลการปฏบตงานไดถกตอง 3

2.3 วงจรท างานไดถกตอง 3

2.4 การแกไขปญหาในการปฏบตงาน 3

3 กจนสยในการปฏบตงาน (Working habit) 8

3.1 ความปลอดภยในการปฏบตงาน 3

3.2 ความตงใจในการปฏบตงาน 3

3.3 จดเกบเครองมออปกรณและท าความสะอาดพนท 2

รวมคะแนนทได 30

เกณฑการประเมนผล คะแนน 25-30 = ระดบ 4 (ปฏบตงานไดดมาก) คะแนน 20-24 = ระดบ 3 (ปฏบตงานไดด) คะแนน 15-19 = ระดบ 2 (ปฏบตงานไดพอใช) คะแนน 10-14 = ระดบ 1 (ปรบปรง) คะแนน ต ากวา 10 = ซอมเสรม ประเมนผลโดย ครผสอน ………………………… (นายเฉลม พเมย)

218

แบบสงเกตพฤตกรรมการปฏบตงานกลม หนวยท 5 อปกรณไฟฟาและวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา

ชอกลมนกเรยน............................................................... ระดบชน................ กลมท......................... แผนกวชา.......................................................... สาขางาน..................................................................

รายการสงเกตพฤตกรรมในกรปฏบตงานกลม

มระเบ

ยบวน

ย

มมนษ

ยสมพ

นธทด

มความส

ามคค

มสวน

รวมในก

จกรรมก

ลม

ยอมร

บฟงความค

ดเหนค

นอน

คะแน

นรวม

ท ชอ-สกล 2 2 2 2 2 10

เกณฑการประเมนผล ไมม = 0 คะแนน มปานกลาง = 1 คะแนน มดมาก = 2 คะแนน หมายเหต ผเรยนตองมพฤตกรรมทง 5 ดาน อยในระดบปานกลางขนไป จงจะถอวาผานเกณฑ ประเมนผลโดย ครผสอน ………………………… (นายเฉลม พเมย)

219

ใบเฉลยใบปฏบตงานงาน

ตอนท 1 ใหนกเรยนเขยนชอและสญลกษณของวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา ลงในตารางท 1

ตารางท 1 อปกรณ ชออปกรณ สญลกษณในระบบนวแมตกสไฟฟา

อปกรณ ชออปกรณ สญลกษณ

โซลนอยดวาลว 2 ทาง 2 ต าแหนง เลอนดวยแมเหลกไฟฟาและกลบดวยสปรง

1(P)

2(A)

โซลนอยดวาลว 3 ทาง 2 ต าแหนง เลอนดวยแมเหลกไฟฟาและกลบดวยสปรง

โซลนอยดวาลว 4 ทาง 2 ต าแหนง เลอนดวยแมเหลกไฟฟาและกลบดวยสปรง

1(P)

2(A)4(B)

3(R)

โซลนอยดวาลว 4 ทาง 2 ต าแหนง เลอนดวยแมเหลกไฟฟาและกลบดวยแมเหลกไฟฟา

1(P)Y1

2(A)4(B)

3(R)Y2

โซลนอยดวาลว 5 ทาง 2 ต าแหนง เลอนดวยแมเหลกไฟฟาและกลบดวยสปรง

โซลนอยดวาลว 5 ทาง 2 ต าแหนง เลอนดวยแมเหลกไฟฟาและกลบดวยแมเหลกไฟฟา

A Y

P R

A B

R S

Y

P

A B

R S

Y1 Y2

P

220

ตอนท 2 จากแผงอปกรณขางลางใหนกเรยนท าการทดลองการท างานตามขนตอนทก าหนดในตารางท 2ตารางบนทกผลการทดลอง แลวอธบายการท างานของอปกรณ ล าดบขนการปฏบตงาน 1. จายลมแรงดนเขาทชดบรการ แลวปรบคาแรงดนลมใหไดระดบ 2 บาร

2. จายแรงดนไฟฟาขนาด 24 VDC เขาไปทโซลนอยด Y ของวาลว 3. ท าการทดลอง ในสภาวะปกตขณะทยงไมจายลมแรงดนเขาทร P ยงไมจายแรงดนไฟฟา

ขนาด 24 VDC ใหกบโซลนอยด Y แลวสงเกตทศทางลมทร A และ B 4. ในสภาวะท างานขณะทจายลมแรงดนเขาทร P จายแรงดนไฟฟาขนาด 24 VDC ใหกบ

โซลนอยด Y แลวสงเกตทศทางลมทร A และ B 5. บนทกผลลงในตาราง 6. สรปผล และ อภปรายผลการปฏบตงาน

221

ตารางท 2 ตารางบนทกผลการทดลอง

อปกรณ สภาวะปกต สภาวะท างาน

Y ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = ไมมลม R = ไมมลม

Y จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = มลมแรงดน R = มลมจงหวะระบายลม

Y ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = ไมมลม B = ไมมลม R = ไมมลม S = ไมมลม

Y จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = มลม B = ลมมาจากกระบอกสบ R = มลมระบาย S = มลมระบาย

Y1,Y2 ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = ไมมลม B = ไมมลม R = ไมมลม S = ไมมลม

Y1 จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = มลม B = ลมมาจากกระบอกสบ R = มลมระบาย S = มลมระบาย

Y1,Y2 ยงไมจายไฟฟา P ยงไมจายลมแรงดน A = ไมมลม B = ไมมลม R = ไมมลม S = ไมมลม

Y2 จายไฟฟา 24 VDC P จายลมแรงดน 2 บาร A = ลมมาจากกระบอกสบลม B = มลม R = มลมระบาย S = มลมระบาย

A Y

P R

A B

R S

Y

P

A B

R S

Y1 Y2

P

222

ใบเฉลยกจกรรมสงเสรมการเรยนร หนวยท 5 อปกรณไฟฟาและวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟา

ค าชแจง : อานค าถามตอไปนแลวเขยนตอบลงในกระดาษค าตอบ

1. จงยกตวอยางการน าวาลวในระบบนวแมตกสไฟฟาไปใชงาน 4 ตวอยาง 1.1 งานเลอนชนงาน 1.2 งานประทบตรายหอลงเขมขด 1.3 งานบรรจน าดม 1.4 งานดดเหลกขนาดเลก

2. จงบอกขอแตกตางวาลวแบบมโซลนอยดขางเดยว และแบบมโซลนอยด 2 ขาง โซลนอยดวาลวแบบขางเดยวจะสงงานดวยแมเหลกไฟฟาและเลอนกลบดวยสปรง สวนแบบโซลนอยด 2 ขาง จะสงงานดวยแมเหลกไฟฟาและเลอนกลบดวยแมเหลกไฟฟา

3. ใหยกตวอยางการน าวาลว 4/2 ไปใชงาน ใชส าหรบงานประทบตราชนงาน คอ เลอนออกไปกดชนงานแลวคางต าแหนงไว และเลอนกลบดวยสปรง 4. งานควบคมกระบอกสบทสามารถหยดทต าแหนงใดกได จะตองใชวาลวชนดใด ใชวาลว 5/3 เลอนวาลวดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย เลอนกลบดวยขดลวดแมเหลกไฟฟาและลมชวย สามารถก าหนดต าแหนงใหหยดไดดวยสวตชแมเหลก

223

เอกสารอางอง

ฐฑารย ถมยา. นวแมตกสและนวแมตกสไฟฟาเบองตน. กรงเทพมหานคร : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย-ญปน), 2545.

ณรงค ตนชวะวงศ. นวแมตกสและไอดรอลกสเบองตน. กรงเทพมหานคร: ส านกพมพ ศนยสงเสรมเทคโนโลย (ไทย – ญปน), 2542.

ปานเพชร ชนนทร และขวญชย สนทพยสมบรณ. นวแมตกสอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร : ซเอดยเคชน จ ากด(มหาชน), 2531.

ภทร พงศกตตคณ . นวแมตกสและไฮดรอลกส : กรงเทพมหานคร : ซเอดยเคชน จ ากด(มหาชน), 2555.

มนญ ชนชม. นวแมตกสไฟฟาเบองตน . พมพครงท 11 , กรงเทพมหานคร : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย-ญปน), 2545. วทยา ดวน. นวแมตกสและไฮดรอลกส : พมพครงท 1 , กรงเทพมหานคร :

ส านกพมพศนยสงเสรมอาชวะ, 2558. อ าพล ซอตรง. งานนวแมตกสและไฮดรอลกสเบองตน. กรงเทพมหานคร :

ส านกพมพศนยสงเสรมวชาการ, 2545.