afrikalı büyü ve gizemler

7/29/2019 Afrikal By ve Gizemler

1/34

Afrikal By ve GizemlerVudu K.M.

Vudu Szl K.M.

VUDU

Yazan Kemal Menemenciolu

YEN DNYADA GN GETKE YAYILAN VUDU, MAKUMBA,SANTERIA NEDR? NE DELDR? AKLA LK GELEN BATILNANLAR, ZOMBLER VE NEL TA BEBEKLER NE DENL

DORU? VUDUNUN GEREK SIRLARI NELERDR? AYNLERNASILDIR? GEREKTEN BR DN MDR?

Uzak ve soluk, bouk davul sesi sanki ormannkalbinden ykseliyordu. Ses titreimlerin dnda bakabir eylerin varln hissetim. lkel gemiin o anlakaynat, bilinmeyene doru srkleyen bir ekim

gc, hi deimeyen ritimli zonklamalaryla beniaryordu.

... yalnz bir davul, yalnz bir ruh tekrar ve tekrargel bana, gel bana, gel bana diye aryordu. ki

yaln vuru ve hemen ardndan heyecan verici oyuk birtitreim yayan sert ve byleyici tek bir vuru...

Strange Altars, Marcus Bach(1)

VUDU SZLiin tklaynz.

"Ta Ta Tom... Ta Ta Tom... Ta Ta Tom... " Yineden m? Neydi o ses? Evet! Evet!yllar nce duymutum o hzl tempolu vudu tamtamlar... insann kanna, beyineilenen... o rktc... ekici, kar koyulmaz sesler! aryordu, srklyorduyine!

Uamz Rio de Janeiro zerindeyken heyecanl fsltlar patrdlar bizleriuyandrd, herkesin gz sadaki kabin camlara yapm, bizim gibi soldaoturanlar ise daha iyi grebilmek iin ayaa kalkmt. Pilot aadaki manzarayagstermek iin ua 45 derecelik bir meyille uuruyordu. Altmzda Corcovado("kambur") tepesi gzktke herkesin nefesi kesildi. zerinde dev 45 metrelik"Kurtarc sa" heykeli kollarn btn Rio'yu kucaklamasna am, herkesinfilmlerde, mecmualarda grd bu 700 metrelik grkemli, sarp yamal dimdik
http://www.hermetics.org/VUDU.htmlhttp://www.hermetics.org/VUDUN.htmlhttp://www.hermetics.org/VUDUN.htmlhttp://www.hermetics.org/vudun.htmlhttp://www.hermetics.org/vudun.htmlhttp://www.hermetics.org/vudun.htmlhttp://www.hermetics.org/VUDUN.htmlhttp://www.hermetics.org/VUDU.html


2/34

tepeyi canl canl grmenin cokusu herkesi sarmt. Altnda 10.000 tropik bitkitr barndran Jardim Botnico park yemyeil serilmi ve prl prl bir gerdanlkgibi bezenmi ehri geni, ok geni lgn desenli yaya kaldrmlar ve her birihakknda arklar bestelenmi Copacabana, panema gibi saysz cvl cvl plajlar

evreliyor, masmavi denizin ardnda saysz dalar, tepeler, adacklar veCorcovada benzeri teleferik ile klan dimdik Po de Aucar (eker yn) tepesi.Gerekten nefes kesici, byleyici bir manzara, bu arada by derken ... tam dayerine gelmitik. Dorusu kim tahmin ederdi ki, Rio'da elli bin Umbanda, yaniVudu merkezi olduu syleniliyor.

"Ta Ta Tom... Ta Ta Tom... Ta Ta Tom..." imdi hatrladm, Londra'da Roundhousetiyatrosunda bir gece "Bahia'l Vudu Danslar" inanlmaz bir performansvermilerdi. lk kez bu zaman Vudu ile yzyze gelmitim. Danslar, kimisi siyah,

kimisi beyaz ve kimisi Kzlderili, ancak ou bu rktan,bu renkten olumubir Brazileiro kokteyli, yar akrobatik zengin bir ov sundalar. Ve mzik... insan omzii dinledii zaman, Vudu'nun hipnotik, byleyici ve cokulu etkisini daha daiyi anlyor. Tamtamlar kalp atlarna senkronize olup, nabz hzlandryor vebedeni etkisi altna alyor. O zaman anladm ki, Vudunun arkasnda bildiimizindnda baka eyler var, basit bir olay deil. Ayrca danslar, sesler, bir renk veses cmb, ilkel ama doal bir zarafet, sanki insani duygular doa gleriylekaynam. nsan kendini doada, doada kendini insanda bulmu.

Tarih: Eyll 1995, yer: Amerika Birleik Devletlerinin Vudu merkezi olarak bilinengney eyaleti Lousiana bakenti New Orleans, Beyaz Mambo (Vudu rahibesi)Dolores EBN TV muhabirine yapt ayin amacn yle anlatyor: "Sokaklardaartan su, ehrimizi yaanmaz bir duruma getirdi, bunu bertaraf etmek iin"Ogun"u armaya karar verdik, nk o bu ie en uygun, ate ve demirloa'sudur" (Vudu tanrs veya tercihe gre aziz). Hemen sonra, ekranda kangrntler, gece-yars mealeler ve yer ateleri ile aydnlanm kadn ve erkek,

zenci ve beyaz, erkekleri yar plak, kadnlar uzun beyaz elbiseli turban balmambo'nun mritleri "azizlerin oullar ve kzlar" kendilerini iyicene ritimekaptrm dans ediyor ve biraz da ov yapyorlard. Yine o ritim, yine o tekdzetempo "Ta Ta Tom... Ta Ta Tom... Ta Ta Tom...". Muhabir sularn gerektenazaldn sylyor. Kim bilir belki de sabkallar korkudan faaliyetlerine aravermilerdi.

ster New Orleans, Rio, Bahia, Port au Prince (Haiti), Miami'nin Kba'li ve NewYork'un Puero Rico'lu semtlerinde olsun, ayn tamtam sesleri geceleri ykseliyor,ttsler ve mumlar yaklyor, kanl kurbanlar kesiliyor, adaklar veriliyor. Vekkeni Afrika'da bulunan bu uygulamalar yava yava Amerikalarn her tarafna


3/34

yaylyor. Gizlice A.B.D.'nin hemen hemen her byk kentine hayal edilemeyecekkadar szm bile ve 5 milyon taraftar olduu syleniyor. Ve belki bir gn, birgezide en olmadk yerlerde kulaklarnza yle bir ses gelirse, "Ta Ta Tom... TaTa Tom... Ta Ta Tom...", hi amamanz gerekir.

Bu durumda ne yapmak gerekir? aksiistikamete son surat kamak m? Ayinyaplan bir Vudu humfo'su, birCandomble terreiro'su veya birUmbanda tenda'su muhtemelensokaktan daha gvenlidir ve gelenlerigeri evirmek kurallara aykrdr, herkesmisafirdir. Ancak, yine de baz

merkezlerde dikkatli adm atmakgerekir, zellikle sz konusu birQuimbanda veya Petro merkezi ise!Ancak, onlar dahi fazla korkulacakyerler deildir. Bu sayfalarda,Trkiye'de ilk kez Vudu konusundagerei aklamay hedefliyoruz. Vuduile ilgili ok ey sylenmi, ok atptutturan olmutur. Ancak doruyu

eriden ayrmak iin her eyde olduu gibi salam bilgiler gerekir. Vudusansasyon dolu, istismara ak bir konu olduu kadar, eitli aratrmaclar, bilimadamlar, zellikle antropologlar tarafndan titizlikle incelenerek, konusunda drtdrtlk kapsaml eserler de yazlmtr. Bunun dnda gvenilir yazarlar bizzatolaylar yaayarak birinci elden kazanlm deneyimlerini aktarmlardr. Bu aradaVudu bir takm sama sapan roman ve filme de konu olmutur.

Yurdumuzda 1983 yllnda Altn Kitaplar tarafndan yaynlanan "Kara By" (2), bukonuda ender bir istisnadr, yinede romann sonlarna doru konu giderek gerek

d bir boyut kazanyor. Adm adm Kba asll Vudu dini Santeria konusundabelgesel zellikte bilgiler veren bu kitabn ne asl ismi "Kara By", ne deyazarnn asl ad Nicholas Cond. "The Religion" ("Din")(3) adl bu kitabn, 1982ngiliz Corgi basksnn arka sayfasnda bakn ne yazyor: "Bu roman iin gerekliderin aratrma Nicholas Cond'yi Vudu ayin ve srlarn en cra evrelerine soktu."The Religion"nin arkasndaki hikaye ok edici gereklerle doludur ... o denligerek ki yazar adn aklamaktan kanyor". Konuyu anlayan biri iin kitabn aslismi "Din" Vudu gereine uygundur, "Kara By" kapak ad ise, Vudu olaylarndanuzak yaayan Trk okurlarn anlaylarna uyarlanmtr. Bilenler iin, Vudu nce

bir dindir, by sadece yzlerinden biridir.


4/34

Ayn ekilde romann filmini evirdiklerinde adn "The Believers", Trkiye'desinema ve TV'de "Tarikat" olarak gsterildi. Ancak, belgesel nitelikte verilereramen roman yk uruna Vudu gereklerinden sapyor, film de iyicene sapyor.Birka gereki sahne dnda, film Vuducular g peinde insanlk d varlklar

olarak gsteriyor. Oysa, onlar iyi tanyanlar insani ynlerinin gl, mizahanlaylar olduunu bilir. Dier bir rnek, Angel Heart, (eytan kmaz) aynekilde Hollywood safsatalar yanstyor: iyi (veya ou zaman olduu gibi kt)bir hikaye uruna her eyi saptrmak geerlidir.

"Gkkua ve Ylan" (The Rainbow and the Snake), fantastik ve elendiricihikayesine ramen, neredeyse belgesel nitelikte gereki ve iyi aratrlm birfilm. Ancak film ve romanlar ne denli gereklere yaknsa da, yine de yk icabsapmalar grlmektedir. Yine de, gerek her zaman yklerden tuhaftr ve Vudu

gerei romanlara ve filmlere aktarlmayacak kadar garip ve alagelmideerlerimizden bambaka bir dnyay temsil ederler. Aslnda bu film WadeDavis'in ayn balkl ve gerek bir hikaye ieren kitabndan esinlenmitir(4). Aynfilmdeki gibi Wade Davis Vuducularn srlarn kefediyor ve zombi pudrasntbb olarak incelenmesi iin Haitiden karyor.

Yaknda Meta yaynlarndan David St Clairin Davul ve Mum (Drum and Candle(5))kitab yaynlanacaktr. Arkadamz Haluk zden tarafndan tercme edilen bukitap Brezilya Vudu'su konusunda olduka aydnlatc ve ayrntl bilgi

vermektedir. Ayrca roman gibi okunacak srkleyici bir eserdir. kt zamanokumanz neririz.

Bir an iin n yarglarmz bir kenara brakrsak kabul etmemiz gerekir ki Vuduher eyden nce bir dindir ve olduka popler bir dindir, taraftarlar geneldefakir halktandr. Bazlarna gre dnyann en eski dini olan Vudu'nun kkeniAfrika'dr, ancak yerine gre Hristiyanlk, Kzlderili aman ayinleri ve hattaspiritizma (ruhuluk) bile karmtr, ayrca yerel bir takm ilaveler vegelimelere de tabi olmutur. rnein Santeria'nn baz trlerinde tamamen

Hristiyan bir d grnm alm olabilir, hatta taraftarlar tamamenbeyazlardan olumu merkezleri de vardr. Ancak, burada yanlmamak gerekir,buradaki uygulamalar esas itibaryla Afrikaldr. Hristiyanlk sadece dgrnmdr ve binlerce yllk animist unsurlar onu adeta yutmutur.

Doktor Reser yle dedi: nsan kalbinde hissettiinizihinsel olarak kabul ettii an, kolay kolay tekrarkapanmayacak bir kapy aralar ... Szde ilkel

zihinlerin, szde aydnlarnza kyasla bir stnlkgsterdii bir alann olduunu kabul etmek zorunda

kaldm. Bir bokor (yaprak doktoru) ifal otlarkonusunda tahsilli eczaclarnzdan ok daha bilgili.


5/34

Bir grc, rahip okullarnda eitilmi papazlarnzakyasla iyi ve kt ruhlar konusunda ok daha bilgili.

Bir Vudu rahibi din adamlarnza kyasla yaratcgcn kayna konusunda ok daha fazla bilgiye sahipve dada, kulbesinde oturan basit kyl, mark

ehirlilerinize kyasla Tanrya ok daha yakndr.

Strange Altars, Marcus Bach(1)

Afrika Kkenli nanlarn Amerikaya Gc

Birka yzyl nce, Gney ve Kuzey Amerikal ve Karaipli beyaz adamlartarlalarnda ve evlerinde kle olarak alacak binlerce Afrika kkenli zencigetirmilerdi. Bu klelik yllarn hikayesi uzun ve hazindir ve siyah adam byk

ilelere ve hakszlklara maruz kalmt. Afrikallar scak iklimlere kar dayanklve alkandlar, Kzlderililer tarlalarda denenmiti, fakat iyi sonu alnmamt.Beyaz efendileri bu kleleri gn doumundan gecelerin ge saatlerine kadaraltryorlard. lkelerinde ayr kabilelerde yaayan bu zenciler bir aradayaamak zorunda kaldlar. nanlarn ve ayinlerini birletirdiler. AralarndaSenegal asll Mslmanlar bile vardve hatta bunlar Haiti'de baz kleayaklanmalarn arkasnda bulunmulard.

Beyaz adam, kendini hakl gsterebilmek iin, gereke olarak kleliin amacn

Afrikaly putperestlikten kurtarmak, vaftiz ederek sa'nn yolunda hidayetteerdirmek olarak gstermek zorundayd. Zencileri vaftiz edilse de, dtanHristiyan gzkseler de, onlar biraz kazdm m, altlar z ve z Afrikalkyordu. Vaftiz treni Afrikal iin sadece yeni bir sihirli formld, oysa kendisionun gibi daha ne ayinler bilirdi, hatta kendince daha sihirlisini de. Bu iten"beyaz adam ne anlard ki?". Afrikal, ektii btn zorluklara ramen, belleindekltrn, geleneklerini olduu gibi tayordu ve bir yandan beyaz adamnbysn renmeye abalyordu.

Zaten beyaz adam aslnda kendi dinini fazla alamak istemiyordu, zencileri nekendisi ile ayn platforma oturtmak, ne de kafasn kurcalayacak fazla fikirvermek istiyordu. Ne de olsa, beyaz adam siyah adam sayesinde zengin olmutuve siyah hizmetilerle evrili byk bir konakta yayordu. Bu arada beyaz adamnocuklarna bakan zenci st annesi ona Afrikal oria (Brezilya'da loalarn ad) vebycler hakknda masallar anlatyordu. Ayrca, hizmeti odasnda gen ve gzelzenci, beyaz efendiyi kendisine balamak iin by yapyordu, tropik iklimler

beyaz hanmefendiye gre deildi, gn getike eriyordu ve gnleri de sayl idi.Bu beyaz gelinler 13, 14 yalarnda Portekiz'den getiriliyordu ve hemen


6/34

evlendiriliyordu. Gen yalarda ar doumlar onlar zayf klyordu. Efendilerinilgileri de hep dii klelerdeydi. Gzel zenci, beyaz efendinin baklarn farketmiti ve olaylarn gelii kanlmazd. Artk Brezilya kanunlar bu tr evliliklerikabul ediyordu, siyahlarla evlilik d ilikiler ise zaten rndan km

durumdayd.Saat ilerlemiti ve beyaz adam yatmt, fakat ok uzaktan, yoksaklelerin toplu olarak kald baraklardan m? garip bir ses geliyordu ... "Ta TaTom... Ta Ta Tom... Ta Ta Tom... ".Azizlere dua etmeye ve siyah stannesinin ona verdii korunma muskasnskca skmaya balad.

Bu arada, her nasl olduysa, garip birmtasyon balad, Afrikallar azizlere,

sa'ya ve Meryem Ana'ya ar ilgigstermeye baladlar. lk bata bununsebebi tam olarak anlalmad, ancakbunun asl yle idi: Zenciler heykel,vitray ve ikonalarda tasvir edilen sa veMeryem Ana'y, aziz, melek, havare vepeygamberleri kendi tanrlar ilezdelemilerdi. Yoruba esasl BrezilyaMakumba'sn ele alrsak, sava oria's

(loa) Ogun, mzra ile ejderhay ldrenSan Jorj'dan baka kim olabilirdi. Gktanrs Oala ise sa, Yemanje deMeryem Ana olmaldr vs. Zamanla Katolik esaslar, Vudu ayinlerin bir parashaline geldi, ancak hep arka plandaydlar. rtibat kurulan loalar ve orialar da herzaman Katolik mezhebin savunucularyd,Protestanlk onlar iin neredeysedinsizlikten kt. Ayinler, azizler, fetiler (kutsal cisimler) olmayan bir dindeloalar ve orialar kendilerini sudan km balk gibi hissederler, zira onlarbesleyen inan ve ibadet ... Eh inan gzel de, bir iki tts veya da mum olsa...

hatta kanl birer kurban ve biraz iki ve puro da sunulsa gel keyfim gel, dorusubu yine lke de o kadar da fena deilmi. Loalar, Kzlderililerin ayinlerindekullandklar ttn ve beyaz adamn ikisini bir tattktan sonra, onlar ayinlerinvazgeilmez unsurlar olarak kalmt.

Genel bir kural olarak, yeni dnyann Protestan arlk yrelerinde zencilerinAfrika kltrel kkenini kaybettii ve Katolik arlkl yrelerde bir ekildekoruduu denilebilir. Kuzey Amerikada, Afrika aslllarn kkenlerini nemlilde kaybettii aka grlyor.


7/34

Bir yandan siyah adam beyaz adamn dini inanlarn kendi inanlarna katarken,ayn ekilde beyaz adam siyah adamn inanlarndan etkilenmeye balamt. Ne deolsa spanyollar ve Portekizler yzyllardr Kuzey Afrikallar ile yan yanayaadlar, kanlarnda da Fasl kan vardr. Ayrca, Katolik mezhebinde de az

hurafe yoktu. Ne de olsa, Roma kilisesi neredeyse btn ayin ve adetlerini,Papann kyafetine kadar Roma paganizmi ve Mitra kltnden almt. Ayrca,Katolizmin yayld Avrupada eski tanrlar azizlere dntrlyordu. Brigittanras azize Brigit oluyordu. Dolaysyla bu sreci tekrar tersine dntrme okadar da zor olmamas gerek.

Fransz hakimiyeti altnda Haiti'de byle bir gelimeye gerek yoktu, nkkleler efendilerinden Fransz ihtilali rnek alarak ayaklandlar. 1, Ocak 1804'tekurduklar cumhuriyetten nce beyazlarn ou katliama kurban gitti. htilalin

banda Vudu babaloa ve mamaloalar vard, taraftarlarna beyaz adamnkurunlarnn onlara ilemeyecei, lrlerse ruhlarnn Afrika'ya gideceinisylyorlard. Budan sonra Haiti 150 yl d dnyaya kapal kara bir ada olarak,Cumhuriyet ilkelerine ballk gsterilse de, Vudunun neredeyse resmi din olarakegemenliini srd kk bir Afrika adas oldu.

Vudu denildiinde insannn aklna genelde korkun ve kanl ayinler, kurbanlar,ylanlara, dehet verici putlara tapnma. Kara by, afsun, fsn, rukiyeler.Zombiler ve zerine beddualarla ineler batrlm ta bebekler gelir. Byle

eyler yok demek yanl olur. Ancak, ou kez kara by, toplu cemaat eklindealan Vudu tarikatlar dnda, bireysel olarak alan bocor, macandal, veyaobayifo'larn (byclerin) ileridir. Afrika'da kle ticaretinin ilk duraAfrikallarn kendileriydi, zellikle Dahomey krallar kle olarak sattklar savaesirleri dnda, yasalarn ineyen bycleri, zellikle kara bycleri desatyorlard. Byclerin faaliyetlerini dini faaliyetlerden ayrmak gerekir. DininLatince'si "religio"dur ve toplu ekilde uygulananibadetler ve ayinler anlamnagelir. Dinde sosyal unsur ar basar, kara byde kiisel kar ar basar vegenelde sosyal normlar nemsenmez. Bir babaloa da by yapar, kiisel karlar

da sz konusu olabilir, hatta bunlar bizim ahlak anlaymz biraz zorlayabilir.Ancak, bunlar bulunduu toplumun normlarna ya uyar, ya da bir ekilde kendinikabul ettirmek zorundadr. Zira ahlak kurallar toplu yaamn getirdii bir icaptr.

Loalar bizi sever, korur ve uyarr. Uzakta yaayanakrabalarmz konusunda olup bitenleri bildirirler,hastalandmzda bize tedaviler nerirler... Eer asak,ryalarmzda gzkrler ve Merak etme, yaknda eline

para geecektir derler ve vaat edilen para gelir. BirMarabel kylsnn azndan gelen bu szler

Vuducularn loalardan beklentilerini iyi bir ekilde


8/34

betimler.

Voodoo, Alfred Mtreaux(6)

Loalar ve OrialarKleliin yasaklanmas ve Haiti gibi lkelerin bamszlk mcadelelerinikazanmalar, yasak bir yer alt tarikat gibi cereyan eden, veya Hristiyanlkkamuflesi altnda dpedz pagan alemleri yapan topluluklarn gn na kmasartk an meselesiydi. Franszca konuulan Haiti'den Dahomey kkenli Vudu, yineFransz etkisi ve ayrca spanyol etkisi de bulunan New Orleans'den Obeah veHoodoo, spanyolca konuulan Puerto Rico'dan Santeria (Azizler Mezhebi),Kba'dan Santeria ve Lucumi, Portekizce konuulan Brezilya'dan Yoruba kkenli

Candomble, Bantu kkenli Umbanda ve Quimbanda (Kimbanda) tremitir.

Vudu konusunda tannm bir uzman, Fransz antropologu Alfred Mtraux,"Voodoo"(6) adl kitabnda Vudu kkenindeki Afrika dinleri konusunda yleyazmtr: "Vudu'nun ou zaman sadece emprovize bir rnei olduunu, BatAfrika dinlerini de ilkel grmek yanl olur. Bu dinler klasik Dou ve Egednyasnn kadim dini inan ve ayinlerini yaatmlardr. rnein, Giritli ift balta"labrys"in ango tanrsnn tapnmasndaki rolln ele alabiliriz.

"Dahomey dini inceliklerle doludur. Fa Geomansisi (Geo=toprak, mancy= kehanet,fal- palmiye cevizleri ile remil kehaneti) o denli karmak ve sembolik ima ve

yorumlarnda o denli gelimitir ki, ancakteolojik speklasyonlara vakit ayrabilen,bilgi ykl bir rahip snf tarafndangelitirilmi olabilir. Eer Dahomeylilerindoa-st alem konusunda oluturduklaranlay incelemek istesek, Mawa olaraktannan belirsiz cinsiyetli tek bir Yce Tanr

ve altnda panteonlar ve bazen dehiyerariler eklinde uzanan ilahlar buluruz.Kaderin vcut edilmi ekli Fa ile ilgili buefsanelerde zel bir yer vardr. Esas doatanrlar dnda bir sr kutsal ruhi varlkda vardr... Mzik ve dans tarikatlar ile odenli yaknen kaynamtr ki, bir bakma bir'dans dini'nden sz etmek mmkndr.Dans, esasen ilahlarn inananlarla normal

iletiim yntemi ilahi pozesyonun aracdr."


9/34

Vuducular inanlarn yle aklarlar: Tek bir Yce Tanr vardr. Loalar, Tanr'nn"insanlara yardmc olmak zere yaratt" varlklar, Tanr ve insan arasndaaraclardr. Doa-st glerle donatlm, fizik st bir alemde mekan ederler veinsanlarn dileklerini yerine getirirler, onlar korurlar ve gerektiinde

cezalandrrlar. Her biri belirli bir gcn, belirli bir mekanizmann sorumlusudur.rnein bir ate loasunu arp yamur dilemezsiniz. Yce Tanr direkt olarakinsan sorunlar ile ilgilenmez, nkok uzak bir boyuttadr, dolaysyla onunlailgili herhangi bir uygulama yoktur. Ancak, loalar bir dilek yerine getirdiklerindeve onlara teekkr edildiinde "bana deil, Tanrya kret" derlermi. Vuducularda neredeyse kaderci bir yaklamla bana gelenlere "Tanr ii" derler, ancaknleyebilecekleri veya deitirebilecekleri bir durum olduunda ekinmedenloalara bavururular. Byle olmakla beraber Vudu da aslnda ibadet ar basar.

badet ekli de bata danstr. Diyeceksiniz ki, byle ibadet m olur? bu nasl din?Dans, mzik, elence, iki, ttn, seks, by ve dinden uzak olarak dnlen,daha akla gelecek nice eyler. ok farkl bir din anlay ile yetitirilmi olanbizler iin bunu anlamak ok zor olabilir, ama farkl da olsa burada gerekten birdin vardr. Bu idrak edilen bir eyden ziyade, hissedilen bir eydir. Bumerkezlerde ok dinamik baz glerin varl sezilir, yannda kilise solukkalplam bir kurum gibi kalr, sanki btn can ve sihri oktan yitirmi zorlaayakta tutulan bir ceset gibi. Oysa, Vudu yaayan bir dindir, te alemle temashi bir zaman koparlmam. rtibat kurulan varlklar bazen biraz kaba da olsa,

hem bir st olmann yetkisini sergiliyorlar, hem de sanki doa-st gler,sezgiler gsteriyorlar. Loalarn en nemlileri Santeria'ya gre "Yedi AfrikalKuvvet" ve Umbanda'ya gre "Yedi Manga" efleridir. Bunlarla irtibat kurulmasok enderdir, ancak yardmclar ile sk sk irtibat kurulur. Bunlarn dnda melek,cin, ruh, aziz, eytan, canavar trnde eitli loalar vardr. Kimisi bir doa gc,kimisi de bir zamanlar insan olarak yaam varlklar olduu inanlr.

Loalar dilekleri yerine getirirler, ama ou zaman sembolik dahi olsa karlndabir bedel isterler, bu puro, iki, yemek eklinde olduu gibi her loanun kendine

gre zevkleri ve kurbanlar vardr. Vudu'nun yaygn olduu yerlerde loalar aynkomu veya akrabalar gibi, inananlarn hayatnda nemli rolleri bulunan gerekkiiler olarak grrler. rnein ylbanda birok Cariocas (Rio yerlisi)Copacabana plajna giderler ve denize adak olarak eitli hediyeler atarlar,rnein Fransz parfm, bir kutu ikolata, ampanya (maddi imkanlarla llolarak) vs. gibi... bir erkein flrt ettii kadna verecei trden hediyeler. Bunlardeniz orias Yemanja'ya verildii kabul edilir. Bu ekilde varlk ve insan arasnda,aile ferdi ve dostmu gibi zel ve duygusal bir ba kurulur.


10/34

Ayrca bir nokta daha var. nsan bunuVudu ile yz yze geldiinde farkediyor. Vudu'da zenci, beyaz, mulato,Kzlderili, melez ayrm yoktur. Bir

Cariocas'n beyaz tenine aldanmayn,hatta kendisine sorsanz tlsm, bygibi eylere inanmadn dasyleyebilir, ama gizlice o da bu iiniindedir. ou boynunda figga denilenbir uur tlsm tar, gm, kymetliveya yar kymetli talardan imaledilen figgalar, bir el eklindedir vebizce ayp saylan bir parmak iaret

bulunur ve er etkileri def ettiiinanlr. Bahia'ya gittiimde oradaMahatma Ghandhi Tereirosu olarakanlan 5000 yelik bir merkezin Pai do Santo'su (Azizlerin babas) ile grmemiin referans almtm, adnn John Scott olmas beni hayrette drmt,babas skoya'dan g eden tipik bir skoyal idi.

Szlkte, baz nemli loa ve orialarn listesi verilmitir. Bunlarn arasnda 7 oriaveya loa efleri vardr (Yedi Afrikal Kuvvet, veya Umbanda'da Yedi Manga) ve

her birinin ibadetine ayrlm haftann bir gn vardr. Haftann gnleriniLatincesini ve bat dilerindeki karln elle alrsak. Pazar gn gne gn,pazartesi ay gn, sal mars gn, aramba merkr gn, cuma vens gn vecumartesi satrn gndr. Sunday (sun = gne, day = gn), Monday, montag veyaLundi (moon veya luna = ay gn), Mardi (Mars gn) v.s. (Bu pagan dinlerindenkalma bir sistemdir ve ileri ki dier bir yazmzda ezoterik astroloji altndaayrntl olarak aklanacaktr) ve aynen Vudu'da da geerlidir. Yani eer gneetekabl eden Vudu tanry bulursan, onun ibadet gn pazardr. Makumba'dagne tanrs Oala olduuna gre ibadet gn pazardr. sa'nn da ibadet gn

pazar olduuna gre, o Oala'nn karldr. Ayrca, her nemli loa'nn kendinehas rengi, dans, tamtam ritmi, mzii, yemei, rakam, boncuu, arma tilaveti,sembol, fetii, iareti, parfm ve ttss vardr. Kendine has aksesuarlarvardr, bunlar kl veya mzrak gibi silahlar olabilir veya ayna, asa gibi simgeseleyalar olabilir.

Grnmeyen alemle iletiim kolay ve sreklisalanmaktadr. Loalar taraftarlarylailetiimi iin ya birinin bedenine girip onu

ara olarak kullanrlar veya ryalarndagzkr veya insan eklinde karlarna


11/34

karlar. Ayrca vudu rahip ve rahibeleriloalar zel kavanozlarn iine arma

gleri vardr. Bunlarla baak kimzelerleiletiim salarlar.

Voodoo, Alfred Mtraux(6)

Pozesyon ve Loalar ile letiim Kurma

Burada iyicene anlalmas gereken bir husus vardr, Latin kkenli olanlar ne denlidnya zevk ve nimetlerine dknseler de, onlar iin grnmeyen dnya ve budnya arasnda ince bir izgi vardr. zellikle, Brezilyallar kadar yaam sevinciolan ve gn gnne yaayan insanlar belki dnyada yoktur. Ancak bir ayaklar

sanki hep br dnyadadr. Bu gerek, onlarn efsanelerle birlikte an yaamalar,belki de btn zamanlarn en iyi filmlerinden biri olan "Siyah Orfe"debetimlenmiti. Vuducular, loa ve kendileri arasndaki balarn her zamansrdn inanrlar. Bu varlklarn da istediklerinde onlara grndkleri, ayrcaonlar arabileceklerini inanrlar. Vudu inancnda, Loalarn insanlarla irtibatkurma ve insanlarn loalar ile irtibat kurma yntemleri arasnda rya, fizikselkarlama ve pozesiyon vardr.

Loalarn Vuduistlerin ryalarna girmeleri, onlara mesaj, nasihat, kehanetleriletmeleri sk sk rastlanr. Bu durumda rya gerek olarak kabul edildii gibi,mesajlar ciddi alnr ve ieriine harfi olarak uygulanr.

Loalarla bizzat yz yze gelme, fiziksel bir irtibat kurma ender bir olaydr. Bufenomenler vizyon eklinde olmadnda, insanlara grnmek suretiyle belirli birama iin bedenlendikleri sylenir. Bu konuda hikayeler ve sylentiler yaygndr.rnein, st ba perian yal ve topal bir adam kyde bir kap alar ve aolduunu syler. Ona kar iyi davranlrsa iyiliksever hemen mkafatlandrlr,aksi taktirde fena bir ekilde cezalandrlr, nk yal adam aslnda en nemliloalardan Legba'nn ta kendisidir.

Bu konuda Mtraux yle der: Ruhlar istedikleri zaman, bir bedeni kullanmadanfiziksel bir ekil alp kendilerini gsterebilirler. Birka kyl 1935 ylnda Marbialvadesini batran korkun sellerde, Eziliyi grdklerini yemin ettiler.

Pozesiyon, "bedensiz" varlklarn insan bedenlerine girmeleri, nfuz etmeleri vebir sre kullanmalar anlamna gelir. Bunu obsesyon ile kartrmamak gerekir zirabu biraz farkl anlam olan psikolojik bir terimdir. Osmanlca'da cin tasalltubenzeri bir anlam taar. Antropologlar Vudu'da yaygn olan bu olaya pozesyon

demelerine ramen, Vuducular bu terimi pek sevmezler. Gerekelerini de yle


12/34

aklarlar, pozesyon eytani, er bir varln insan bedenini igal etmesi anlamnagelir, oysa (arlan) loalar ulvi varlklardr ve davet edilirler. Geici bir sre iinayine katlanlarnn bedenlerini kullanrlar. Bu adan vudu pozesyonunu trans veyafizik medyomluuna benzetilmitir. Dolaysyla, Vudu geleneklerinde bedenlerini

loalara dn verenlere hungan (at) denilir ve loalara binici denilir. Pozesyon veya"kabul" olay Vudu'yu dier sistemlerden farkl klar. amanizm'de de bazmedyomik olaylar, dans ve tamtamlar bulunmasna ramen, Vudu'nun farkl birkarakteri vardr. Pozesyon arlkl oluu, orgastik danslar sonucundan kendindengeme, bu farkl oluun bir paras. Genelde gecenin ge saatlerine kadar devameden bu danslarda bir veya birka kii kriz geirir ve transa girerr. Gelen varlagre sara nbetindeki gibi yerde yuvarlanabilir, lklar atp saa sola koabilir,veya gz beyazlar yuvarlanm, yalpaya yalpaya yryebilir.

Bir sre sonra baka bir kiilie brnr. Taraftarlar onu rnein, gelen loayagre, bir tahtta oturtabilirler, boynuna gerdanlklar ve gelen loanun zelliklerineuygun eitli aksesuarlarla kuatap onore edebilirler. Gelen yksek bir loa ise, onabir tanr veya tanra muamelesi gsterilir. Bazen bir ov yapar, zellikler kendisibir babaloa veya mamaloa ise. Alevlerin zerinde yrr veya yanan korlar elindetutar. Eline ald kllar teneke gibi ekilden ekile bker, bedeninden igeirir, bir veya birka ie alkol bir yudumda ier vs.. Eer erkek bir loa kadnbedenine girmise, sesi kalnlar, yz deiir ve gc artar. Eer dii loa erkekbedenine girmise sesi tizleir, etek giyer ve rnein yzne makyaj srebilir.

Loalar bazen aniden seyircilerin bedenlerine girdikleri de sylenir. Hatta elindefotograf makineli baz Amerikan turistlere dahi musalat olduklar, arkadalarnnhayret dolu gzleri nnde kiiliklerinin ortandan kalkt ve yerine bir sre iinbir Afrikal loa girdii vakalar belgelenmitir.

Vudu Pozesiyonu olay konusunda Mtraux yle der: Pozesiyona tabi olankiilerinin says, hepsini histerik olarak snflandrlmas iin fazla byktr,yoksa Haitinin btn nfusunu akli dengesiz varsaymamz gerekir. Yine aynyazardan, Transa girmi kii sz ve davranlar iin hi bir ekilde sorumlu

deildir. Bir kii olarakvarl artk sona ermitir. Kii normal ortamlardasylemeye cesaret edemeyecei eyleri syleyebilir... Bu aklamalar bazen okedici oluyor ve herkesi tedirgin edebilir. Halk yadsdklarn gsterirler ve tanryasusmas iin yalvarrlar...

Vudu mritlerinin mistik trans konusunda aklamalar basittir: Loa, herkesiniinde tad iki varlktan biri olan iyi byk melei (gros bon ange) kovduktansonra, kiinin beynine girer. Varln bu karl, transn balang aamalarnbelirleyen titreme ve sarslmalara neden olur. yi melek gider gitmez, pozesiyona

tabi kii baylacakm gibi tam bir boluk hissi yaar. Ba dner, bacaklar titrer,bundan sonra sadece loanun girecei bir kap deil, ayn zamanda onun arac olur.


13/34

Bundan byle, artk onun davran ve szlerinde ifade edilen, onun kiilii deil,sz konusu tanrnnkidir. Yz ifadeleri, ses tonu ve karakteri iine giren tanryaait olacaktr.

Loalar kiisel nasihat verebilirler veya kehanette bulunabilirler, dileklerin yerinegetirilmesi iin gerekli hediye ve adaklar belirlerler. Bu arada puro ve ikiiebilirler, (sevmeyenler de var) ak fkralar bile sylemeleri mmkndr vetipiktir. Hokkabazlk yapan, trl kaba akalar yapan loalarn says da az deildir,bu zellikle gedeler iin geerlidir.

Loa iini bitirdikten sonra, kiinin bedenini terk eder, genelde kii kendinegeldiinde akn davranr ve aradaki zaman zarfnda olup bitenlerden habersizolduunu syler. Bir pozesyon birka saniye veya bir iki gn srebilir, ancak

hemen hemen her zaman sresi merkezdeki faaliyetler ile birlikte balaypbitiminden nce sona erer.

"Vudu Atei" kitab olay yle betimliyor: "Pozesyon bittii zaman, pozesyonatabi kii normal gnlk kiiliine dnr ve ona kar tamamyla yle davranlr.Bedenine byk bir loa girdi diye kimseye zel muamele gsterilmez veya onoreedilmez."(8)

"Umbanda'da Zenci ve beyaz birlikte Avrupa kkenli

Kardekizm (Spiritelizm) altnda, Kzlderili bir ruhunnderliinde ve Afrikal ismi Oala olarak sa altndadaha gelimi bir Afrika riteli uyguladlar"

The Moon and Two Mounttains, Pedro McGregor(7)

Vudu ve Ruhuluk

Rio'da bir Umbanda kongresi yapld zaman, o kadar ok taraftarlar,Umbandista'lar vardr ki, futbol stadyumunda yer tutulur. Umbanda'nn sadeceRio ehrinde elli bin merkezi (tenda, centro, cabana veya terreiro) bulunmaktadrve lke apnda 10 milyonlarca yesi vardr.

Umbandistalarn radyo'daki kanallar saatlerce aralksz Umbanda koro ark,tilavet ve combo'lar yayyor. Haber saatinde Umbanda dnyasndan (hem burada,hem de Kzlderili "Caboclo", ve erkei "Pai", diisi "Vovo" (bykanne) olaraktannan zenci "Negro", rehberlerin bulunduu ruh alemi "Aruanda"dan) haberler

verilir.


14/34

Umbanda, 1920'lerde Zelio de Moraes adnda, beyaz, sarn, 185 cm. boyunda ilkokul mezunu bir medyum tarafndan balatld. Ad Yedi Yol Kesiinin Ruhu,"Caboclo da Sete Encruzilhadas" olan Kzlderili ruhsal rehberinden aldmesajlar dorultusunda spiritelist esaslara dayl, Afrika dinleri, Kzlderili

amanizm ve Hristiyanlk esaslar zerinde kurulu, ayrca da gelmi gemi btninanlar kucaklayan yeni bir tarikat balatmt. Ama olarak Candomble'yekyasla daha gelimi, daha mtekamil esaslar ile ibadet etme ve uygulama ngrlyordu. Tamtamlar yine alyordu, pozesyon yine mevcuttu, ancak rnein"yksek" Umbanda'da iki ve kanl kurbanlar, inisiyasyonlarda kan banyolar vesa/kl tralar yoktu, daha "modern ve uygar" bir bak as vard. Loalarnispeten daha ulvi davranyor, konuma dilleri spiritelist terminolojisine dahayatkn ve arlk ifa zerindeyounlamt.

Umbanda'da iki nemli etken vardr,biri Kardekizm, biri de Bantuinanlar. 1957 ylnda, Paris'te"Ruhlar Kitab" yaynlanp oldukageni yanklar yapt zaman,Brezilyallar onu hemen kaptlar.Hatta, bu kitap Brezilya'da daha dabaarl olmutu ve halen en ok

satan kitaplar arasndadr. Yazar,Hippolyte Leon Denizard Ravai l,Alan Kardec takma adnkullanyordu ve spiritelizmin(ruhuluk) kurucusu olarakgrlmektedir. Brezilya'dabalatt harekete verilen ad Kardekizm'dir. Medyum, Zelio de Moraes, bu yeniakma ayak uydurarak Umbanda'ya Alan Kardec retilerine uyarlamt. Aslnda,Kzlderili ruhsal rehberi oluu bile spiritelist evrelerde ok yaygndr. Bat'da

rnein Silver Birch, White Eagle gibi ruhsal rehberlerden tebli (mesaj) alanmedyumlarn says olduka kabarktr ve amanizm'in spiritist benzeriuygulamalarna dayand sylenir.

Umbanday etkileyen Bantu inanlarnda ata ruhlar arlkldr. Dahomey veYoruba kkenli tarikatlarda ise doa ruhlar, daha ziyade zeki enerji trleri veinsan zincirinden olmayan varlklar daha arlkldr. Bantu'da lp de te alemeg eden ruhlar, atalar, kabile reisleri daha fazla nem tayor. Dolaysyla, Bantuinanlar byle irtibatlara arlk veren spiritist ve spiritelistlere daha

yatkndr.


15/34

Quimbanda ise, Bantu kkenli olup, eularla (ifritlerle) yaplan kara by arlklbir tarikattr, faaliyetleri Brezilya kanunlarnca yasaklanmtr.

"... bizzat yaadm vakalar da ele aldmda, bu Afrikal juju

adamlarnn Batda ok az bilinen konularda gl srlara sahip

olduu ve bu by bilgisinin nesilden nesile aktarld sonucuna

vardm."Jungle Magic, James H. Neal

(9)

Vududa Psiik Gler

Dier animist dinlerde olduu gibi, Vududa bynn nemli bir rol vardr. lkeltoplumlarda, kabilenin aman veya bycs kabile reisinden sonra en nemlikiidir ve ayn zamanda bir hekimdir, ifal otlardan anlar ve eitli tedavi usulleriuygular. Bu tedavilerde Anton Mesmerin uygulad manetik paslar, bio-enerji,hipnotik telkin ve plasebo etkisi de kullanlr.

Plasebo etkisi ekerden olumu ve herhangi bir ila iermeyen plasebo haplarnadayanr. Gnmzdeki doktorlar merak (hipokondri) hastasna yakalanm kiiyehaplarn tedavi edici zellii olduunu inandrtr. Kii bu haplar kullanarakiyiletiini inanr. Baz istatistiklerde bu haplarn tedavilerde neredeyse ilalarkadar etkili olduklar grlmtr. Ayn ekilde, modern tbbi bir tedaviynteminde de, kanser hastalarna imgeleme yolu ile ifal bir n kanserleriyerlerine dald, hastal yenerek datt telkin edilir ve bunun klasiktedavileri destekledii, hastann iyilemesini artrd sylenir.

Dier ezoterik sistemlerde olduu gibi, Vudu rahibi veya rahibenin doa-stgleri olduu inanlr ve eskiden kabilede ve gnmzde Vudu merkezindekisaygnl tamamen buna dayanr. O halde, onun ya psikolojiyi ok iyi bilen,inandrc bir arlatan olmas, ya da bir ekilde parapsikologlarn PSI dediklerig ve sezgilere sahip olmas gerekir. Bunun yansra, te dnya ve bu dnyaarasnda bir haberci olarak grlr. Kabilenin gelmi gemi ata-ruhlar da, doaruhlar da tarikatn dier bireylerine mesajlarn onun aracl ile iletirler,tehlikeleri nceden bildirirler, beyenmedikeri davranlar dzeltilmelerini ikazederler.

Vudu rahibi veya rahibesinin, loalar zerindeki kontrolnden dolay ona loalarnveya azizlerin babas veya annesi denilir. Kendisinin genelde loalar tarafndanseildii, baz durumlarda isteine kar zorla grevlendirildii sylenir. Yenidnyada bu meslee balayan kii, kendi imkanlar ile bir merkez kurmas

gerekiyor. Merkez genelde derme atma bir evdir, mritlerin dans edecei, mzik


16/34

alaca ve misafirlerin katlaca geni bir alan iermesi gerekiyor. Bununortasnda poteau-mitan adnda bir ana direk olmaldr. Bu direk loalarn inipkt bir merdivendir ve btn ayin ve danslarn odak noktasdr. Ayinlersrasnda bu direin etrafnda genelde un ile veveler izilir. Veveler loalar

armak iin kullanlan karmak desen ve geometrik ekillerdir. Varlklarnamblemleri, dnya ve astral (te) alemi arasndaki kprlerdir ve loalararmaya yarar. Veveleri sadece bir babaloa veya mamaloa izip onlar gle arjedebilir ve izilir izilmez varlk arasnda irtibat kurulduu, hatta bir ekildevarlklarn bu vevelerin iindebedenlendii, kurban ve yiyeceklerle beslenerekglendii inanlr. Modern Santero ve Santeralar veveleri canlandran bu loalarbazen gezegensel (astrolojik) gler olarak kabul ederler.

Bir merkezi kurduktan sonra, babaloa veya mamaloa etrafnda hunsiler (mritler)

toplar ve onlar inisiye eder. nisiyason (kabul) trenleri olduka uzun vekarmaktr. Birka dereceden oluan bu trenlerin ilkinde bedenin btn sa vekllar kesilir veya sklr, eitli ot ve maddelerden, hayvan kanndan banyolaryaplr. Tam ban st ve kollar kesilir ve zel merhemler srlr. Bundan sonrakii 17 gn karanlk bir odaya konulur, orada hi konumadan srt st yatmasgerekir. Bu dnem yine bir doutan nce kiinin ana rahimde kaln simgeler.Trenler bundan sonra balar ve kiinin bal olduu loa oturtulur. Sz konusubal olduu loa bir ekilde belli olur. Hunsilere, mritlere loalarn oullar veyakzlar denilir. Herkesin bir koruyucu melei olduu inanlr. Ancak, mritlerin

daha yksek mertebeden addedilen loalar olduu kabul edilir. Oturtma ayinindeloa ve kii arasndaki ba glendirilir. Artk, kii loanun kiisel denetimi altnagirer.

Bu arda unutmamak gerekir ki, Vudu'da bysel g genelde loalardan geldiifarz edilir. Babaloalar, mamaloalar ve hunganlar loalarn doa-st glerinitezahr etmeleri bir aracdr.

"...tek bildiim ey, on yldr Ghana'dabulunduum srece, garip ve rktc bir

gcn izah edilmez etkilerinin hem kurban,hem de izleyicisiydim. nanmam iin kendi gzve kulaklarm ahit, kendi zekam dayanak veaadm her an iin kendi yaralarm

gsterge olmutur. En ufak bir phem yok ki,Afrikallar kendi esrarengiz yntemleriyle entuhaf glerden birini gelitirdiler-Jujudenilen eyi."

Jungle Magic, James H. Neal(9)

VUDU VE KARA BY


17/34

Kanl ayinler, zombiler ve Vudu tabebekleri

Vudu uygulamalar incelendii zaman karmza geni bir yelpaze seriliyor. En ilkelkaynaklarna indiimizde, Afrika'nn eitli yerlerinde bazen gerekten korkun

uygulamalarn yer aln gryoruz. Vudu'da, Umbanda gibi her trl kanlkurbandan uzak duran tarikatlar olduu gibi, horoz, tavuk, kei ve domuz kurbaneden, hatta, Ogun, Eu ve baz er varlklara kpek kurban eden tarikatlar damevcuttur. Zaman zaman "iki ayakl kei" kurbanndan da sz edilir. ki ayaklkei, insandr. nsan kurbanlarnn Vudu'nun karanlk gemiinde yer yeruyguland gibi, gnmzde hi uygulanmyor demek acaba mmkn mdr? zirabunu kim bilebilir. Ancak, modern merkezlerde bunun sz bile edilmez.Vuducular bu tr sorulardan holanmazlar, bir cehalet rnein dnda, inanlarnakar bir hakaret olarak alrlar. Byle uygulamalarn kendi karanlk gemilerinde

olduunu bilirler, ancak rnein Hristiyanln gemiinde yz binlerce insan cadveya byc diye diri diri yaklmad m?

Ayinlerde kurbanlarn kesilmesi, kann kullanlmas ok eski uygulamalara dayanr.Bunun klt gerekeleri yle olduu sylenir: kan hayat enerjisini ve bedensizvarlklarn maddi ortamda tezahr edebilmeleri iin gerekliektoplazmay salar.Bunun yannda, tts, mum, alkol ve yaklan dier organik maddelerde de aynekilde ektoplazma yayld sylenir. Ayrca dans etmenin de, atmosfere bu trpsiik enerjileri boaltt inanlr. zellikle Bat'da Wica klt, dans bu amala

kullandklarn aka sylerler. Bu adan eer bu tezin arkasnda bir gerekyatyorsa, denilebilir ki atmosfere muazzam bir enerji yaylyor.

Metraux bu konuda yle diyor: Tanrlara adaklar ve kurbanlar g verir vekurbanlar ne denli fazla ve ihtiaml olursa tanrlar o denli etkili olurlar.

Bu varlklara eitli adaklarn verilmesi yaygndr. Bunlar bir nevi rvet olarakgrmek mmkm, ancak bu onlarn doal haklar olarak grlr. Loalar mallarnaok dkndr, ve eer ona verilmek zere ayrlan bir adak veya kurban,Vuducunun cimrilii veya fikir deitirmesi yznden verilmezse, o loadan iddetlibir ceza verildii inanlr. Brezilya kenarda kede baz yemek tabaklargrmtm. Orialara sunulan bu yemekleri kpeklerin dahi yemedii sylenir.Braklan iki ielerden imeye cesaret eden bir kimse zerine orialarn lanetitopland ve muhtemel sonu feci bir lm olaca inanlr. Metraux loalarn ayrcatefecilik bile yaptklar ve borlarnn tahsilinde ok acmas olabileceklerinibelirtir.


18/34

Metrauxya gre:Hizmetkarlar iletiimkuraca loaya ncedensevecei bir yemek sunmamas

ender bir olaydr. Trenselyemekler geleneksel Haitireetelerine gre yaplr, ancakyemek trleri, hazrlamayntemi ve sunulu ekli ihmalitehlikeli olan kat kurallarauymaldr. Yemek hususundaloalar memnun etmek zor biritir.

Vudu tabebekleri aslnda dahance belirttiim gibi Vudu'nundini yan ile ilgisi yoktur ve

sadece bir byclk rneidir. Kald ki, ldrmeye veya fiziksel zarar vermeyeynelik bu sempatik by yntemi Afrika'ya zgn deildir ve her yerdeyaygndr, Bat'da cadlarn bir zamanlar zellikle balmumundan imal edilmitabebekler kullandklar bilinir. ldrlmek istenen kiiden baz kiisel eyleralnr, sa, kuma vs. ve bir kukla yaplr. Bylece psiik bir ba kurulur. Sonra

ine batrlr. Ancak, burada kiinin konsantrasyon ve imgeleme gc oknemlidir. Bu tr yntemlerle insanlara zarar vermek mmkndr, ancak kiininkendisine verdii zarar daha da byktr. zellikle, by geri teperse.

Daha nce placebo etkisinden sz etmitik, Vuduist telkinle, manyetik paslar vebio-enerji gibi ulvi etkilerle iyiletirecei gibi, er ve sufli yntemlerle insan vehayvanlara zarar ve lm getirebilecei de inanlr. Ancak, byle yntemlerebavurduunda kara byc damgas vurulaca kanlmazdr. Bir zamanlar Ghanahkmetinin Polis Bamfettii, James H. Neal Jungle Magic(9)(Orman

Bys) kitabnda bu tr kara by, ju-ju olaylar ile sk sk karlatn yazar.Bir kez de kendisi ju-juya hedef olup lm deine dm, ancak bir Mslmanbycsnn mdahellesi ile kurtulmu. lk bata bu tr yntemlere inanmayanNeal, hasta yatanda, hortum eklinde bir varln boyun arkas ve gne sinir-andan (solar plekss) enerji emdiini grdnde irkildi. Neale gre, btnhedef kiiler kendisi gibi ansl deil ve kendilerine juju (kara by) yapldninanan kiiler dehet iinde mitsizlie kaplrlar ve sonunda eriyip lrler.Afrika'da yine dnyaya kyasla bu tr olaylar daha enderdir. Orada Afrika diniHristiyanlk, spiritizma ve amanizmden ulvi etkiler alarak arnmtr. Ancak,

Afrika'da da beyaz bycler mevcuttur.


19/34

Gerek bir Makumbeiro veya Santeiro byle yntemlere hi bir zamanbavurmaz, nk karlnda ok ar bir bedel deneceini bilir. nanca greher ne denli kara byc bu bedeli ilem yaptran mteriye yanstrsa veyayansttn sansa da, karma yasasndan ka yoktur. zellikle, hedef kii

etrafnda bir koruma emberi evrilmise, veya gl bir kiinin korumasaltndaysa, ona ynlendirilen g yansma etkisi ile on misli gle geldii yeredner, kara bycy yok eder.

Zombiler son derece er bir kara by rneidir. Bu yntemin tamam "Gkkuave Ylan" kitab ve filminde belgelenmitir. Burada bir kii zel bir forml ilezehirlenir, zehirlenen kii lm belirtilerinin hepsini gsterir, ancak lmemitir.Akrabalar onu gmdkten sonra onu zehirleyenler mezarndan karrlar. Beynioksijen almad iin zedelenmitir. Artk uysal bir ekilde tarlada alacak

yryen bir l, bir zombiye dnmtr. Eer pozitif bilim uruna byle eyolamaz, tbben mmkn deil vs. demeye kalkan olursa, ge kaldklarnbildirmek zorundaym. Artk, Time gibi birok dergide zombiler konusunda dahada inanlmaz eyler yazld ve onayland. Ayrca, Haiti kanunlarnda bu trzehirlemelere kar hkmler de mevcuttur. Ancak, olduka ender rastlanan birvakadr veHaiti halkna mal etmek doru olmaz.

Bunlarn haricinde kara by denildiinde genelde zencilerin kara tendeolmalarndan dolay bazen de haksz olarak bilinalt bir benzetme yaplr. Kara

by uygulamalarn ou Bantu tarikatlarn belirli kollarndan kaynaklanr. Bunlargnmzde Brezilyada Quimbanda ve Santeriada rahipleri palero veyamayombero olarark anlan Palo Monte veya Palo Mayomba tarikatnda uygulanr.Haiti Vudusunda kara by Santeria ve Makumbaya oranla daha yaygn olduubilinir. Hatta Gonzales-Wipplere gre bir Santero tam anlam ile bir BeyazMajisyendir(10). Petro tarikat Haiti Vudusunun en karanldr. Petro loalar dagenelde er varlklardr. Bu szcn Don Petro adnda bir spanyol asl velmnden sonra bir loaya dnen bir kiiden geldii syleniyor.

Santeria uzman Gonzales Wipplere gre Davullar, trensel kurbanlar, seksalemleri ve kara by halen Haiti Vudusunun nemli bir parasdr. Ancak, btnkt nne ramen Vudu hem bir maji sistemidir, hem de belli mevcut btnkurumsallam dinlerden daha eski sofistike bir dindir.

nsan kurbanlar halen Vudunun bir parasdr, ancak bu ritel cinayetleriileyen tarikatlar gizlidir ve polis tarafndan sk bir ekilde takipedilmektedirler. Vudu inisiyeler tarafndan Cabrit Thomazos, Kzl tarikatlarolarak tannan bu tarikatlar genelde Vuducular iin bir korku ve nefret

kaynadr.


20/34

"Tapnaklar (Templierler) Haitileri pelerinde srklediler.

Vuducular inanlarnn unsurlar olarak Katolik mezhebinden

kardklar majikal uygulamalar iin balca sorumlular

arasnda yer alrlar."Voodoo and Magical Practices, Kerboull

(11)

Vudu ve Okltizm

Tarih boyunca insanlar ruha, fizik tesi dnyalara

ve glere inandlar. Bu inanlar yaadklar okgerek ve kendilerince anlaml deneyimlere,

vakalara dayanyordu ve dnyann her tarafnda, enilkel toplumlardan en uygarlarna dek, evreninin saltfiziksel maddeden olumad, insann, evrenin,yaamn bir amac olduu fikri yaygnd.

Her ne kadar pozitif bilimin ideolojik yn byle

bir realitenin varln inkar etmeye ynelmise de,okltistler ok ynl bir evren modeline sistematik

kurallar getirmeye altlar. rnein btn evreninenerji ve titreimden olutuunu, dnce vehislerimizin de bir ekilde enerjiye dnt veetrafa yayld. Her eyin bir enerji birlii

ierisinde karlkl iletiim ierisinde olduu gibifikirleri dorulamak iin eitli gerekelerveriyorlard, dahas bu tr varsaymlar saptamakiin duyu-st yntemlerin varlndan szediyorlard.

Loalarn arkasndaki dinamizmi anlamak iin psikologCarl Jung'un aretipler teorisini bilmekte yarar


21/34

vardr. Ksaca ve kabaca, Jung'e gre evredeki aslgler insan ruhunun derinliklerinde belirli bir motif

eklinde mevcuttur. Kitlesel bilinte bulunan bumotifler insandan insana deimez. nsan gerekdlerinde ve ryalarnda bu motifleri insan eklinesokar. Tarih boyunca yaratlan panteon veefsanelerdeki benzerlikler buna borludur. Oklt

adan, aretipler iimizde var olduu gibi aynzamanda evrende mevcuttur. Evrendeki aretip veiimizdeki aretip ile bir ba kurulduunda bir "gkanal" oluur. Oklt adan incelendiinde, birVudu ayininde kitlesel bir g oluur ve kurban,mum, tts vs. ile bunun beslendiinde muazzam birenerji yn oluur. Mzik, dans ve ayinle bu enerji

younlar ve ynlendirilir, vevelerde resmedilenaretipleri armakla fizik tesi planlara kaplaralr ve "g kanal" denilen bir balant kurulur.

Blavatsky gibi baz okltistler Vududa varsaydklarkara by balantsndan dolay ondan uzakdurmulardr. Bat Tradisyona bal Majisyenler,

Wikanlar de bazen ayn Dou Tradisyonu sadeceDou bedenlere uygundur dedikleri gibi, Vuduyuzenci rkna uygun ilkel bir sistem olarakgrmlerdir. Dier yandan, zenci bir Wikan(Modern cad klt yesi) hayal bile edilemez.


22/34

Jean Kerboull, "Voodoo and Magical Practices",

Haitili Vudunun nemli derecede 19. asr Franszoklt ve maji edebiyatndan etkilendiini veHaiti'ye yerleen Tapnaklarn (Templier) onlarynlendirdiklerini iddia etmekte.

ngiliz Majisyeni Aleister Crowleynin Aiwaz adndabir varlktan tebli olarak aldn iddia ettiiKanun Kitabnn I. cildin 37. maddesi yle yazar:

Ayrca mantralar ve afsunlar, Obeah veWangay; As almas ve kl almas, O,bunlar renip retecek. Crowleyin bir yeni a(New Aeon) dininin vahisi olarak kabul ettii bukitap gereince, Tantrik sistemi, by ve Majininyannda ayrca Crowleynin Vudu sistemi renmesi

ve bunlara ynelik yeni bir maji sistemi gelitirmesiemrediliyordu, ancak Crowley dier konularda genibilgisi ve oklt becerilerine ramen, Araplarla,Hintlilerle, inlilerle birlikte yaayp gizli bilimlerinirenmesine ramen, Vuduya hi bir zamanyanamad.

Crowleynin mritlerinde biri olan ve ldndebakanln (O.H.O) bo brakt O.T.O. cemiyetibakanlna soyunanlardan biri, Kenneth Grant,"The Magical Revival" (12) kitabnda yle yazar:"Obeah ve Vudu denilen Afrikal sistemlerde bu

a Aub veya Ob (Obeah'n kkeni) denilir. 'Ob'


23/34

bir ylan anlamna gelir. Hint misterlerde onaKundali veya Kundalini denilir. Onun aydnlanmamkiide omuriliin dibinde uykuda yatt yazlr."Cults of the Shadow(13)(Glge Tarikatlar) adlkitabnda Vuduya geni yer verir. Kenneth Grantegre, btn Orta-Dou din ve ezoteriksistemlerinin kaynada eski Bat Afrika dinlerindeyatyor ve Vudu ezoterik bir sistem olarak tantrik,taoist ve majikal sistemleri ile uyumlu srlariermektedir. Vudu panteonu Kabalistik hayat

aacna oturtmak gibi ilgin yaklamlar vardr.Grant'in kitaplar ilgin olmakla beraber giderekanlalmaz karanlk kavram karmaklara vesapmalara dalmakla.

Grantin modern bir Vudu ustad diye lanse ettiive merkezi Haitide bulunan La Couleuvre Noire(Kara Ylan) tarikatnn ve Monastry of theSeven Rays (Yedi In Manastr) bakanMichael Bertiauxe gre Vudu ve Tantrann kkenibatm kta Atlantisteki Kara Mabet ve Kzl

Mabedinden kaynaklanmaktadr (14). Bunun haricindeBertiaux'nun kitab inanlmaz safsatalarla dolu.

Bat okltist ve majisyenlerin Vuduyla ilgili endereserleri arasnda Aurum Solis cemiyetininbakanlar Melita Denning ve Osborne Philips "Vudu

Atei"(8)

, Jason Black ve Chris Hyatt'in ilgin


24/34

"ehir Vudusu" (15)vardr. Son zamanlarda yaygnreete ve uygulama kitaplar arasnda ElObatala'nn Yaratc Ritel(16) (ayin) Santeria veBatl maji uygulamalar bir yere kadarbirletiriyor, ancak Bat majisi konusunda fazlabilmedii iin Santeria arlkl.

Biraz daha akademik bir havada, Leo Frobnenius,

Mythologie de LAtlantide(17), adl kitabnda

Platonun sz ettii Atlantisin aslnda AfrikadakiYoruba Krall olduunu iddia ederek, orada yksekseviyede bir medeniyetin bir zamanlarda

varolduunun kantlarn sunar. Ayn ekilde, PeterKolosimo(18)da Nijerya ve Beninde on dokuzuncuyllar sonunda kalntlar bulunan eski ve gelimi

uygarlktan sz eder ve Atlantis balantsn imaeder.

SONU

Bu alma ile amacmz Afrika kkenli uygulamalarnermek veya yaymak deildir. Bu tr uygulamalar

ancak belirli bir kltrn iinde bizzat yaayarak,sembol ve yntemlerine ocukluktan aina olarakmmkn olabilir. yi ve kt yanlarn, tuzaklarniyice bilerek mmkn olabilir.

Amacmz mevcut ve yaayan bir sisteminin ana

hatlarn elden geldii kadar doru bir ekilde


25/34

aktarmaktr. Bu srf entelektel bir giriimleolamaz. Afrika kkenli dinleri incelerken bilim ve

batl inan, ruhsal ve nefsi, ortodoks veheterodoks arasnda ince kyda dikkatli bir ekildeyrmek gerekir. Amacmz bu Afrika kkenlidinleri iyi veya kt, doru veya yanl diyeyarglamak deildir. Buna kimsenin hakk yoktur.

Bu alma bilin snrlarmz zorlamsa. Farkl

realitelerin ve yollarn oluu, rk, din fark neolursa olsun btn insan topluluklarn kendine hasruhsal ve psiik yntemleri olduu bilincinegetirmise amacna ulamtr.

VUDU SZL iin tklaynz.

VUDU LNKLERiin tklaynz.KAYNAKA:

1. Strange Altars, Marcus Bach, The Bobbs-MerrillCompany, Inc. New York, 1952

2. Kara By, Nicholas Cond, eviren Bengi Altncan,

1983

3. The Religion, Nicholas Cond, Corgi Books, G.B., 1982

4. The Serpent and the Rainbow, Wade Davis, Simon andSchuster, New York, 1985

5. Candle and Drum, David St. Clair, Bell PublishingComapnay, New York, 1971
http://www.hermetics.org/vudun.htmlhttp://www.hermetics.org/vudun.htmlhttp://www.hermetics.org/afro.htmlhttp://www.hermetics.org/afro.htmlhttp://www.hermetics.org/vudun.html


26/34

6. Voodoo, Alfred Mtraux, Spere, G.B., 1959, 1974.

7. The Moon and Two Mountains, Pedro MacGregor,Souvenir Press, London, 1966

8. Voudoun Fire, Melita Denning and Osborne Philips,Llewellyn Publications, St. Paul, MN, 1979

9. Jungle Magic, James H. Neal, Paperbakk Library, NewYork, 1966

4. Macumba, A. J. Langguth, Harper & Row, New York,

1975

6. Voodoo Fire in Haiti, Richard A. Loederer, JarroldsPublishers, London, 1935

7. The Magic Island, W. Seabrook, Georger Harpar andComapany, London, 1929

9. Voodoo Contra, Robert Gover, Samuel Weiser, NewYork, 1985

10. The Complete Book of Spells, Ceremonies, Magic,

Gonzales-Wippler, Llewellyn, Minneapolis, 1993; TheComplete Book of Amulets and Talismans, Gonzales-Wippler, Llewellyn, Minneapolis, 1991; Santeria the

Religion, Gonzales-Wippler, Llewellyn, Minneapolis, 199611. Voodoo and Magic Practices, Jean Kerboull, Barrie

and Jenkins, London,1977 (Franszcas "Vaudou etPratiques Magiques"- tercme edenJohn Shaw)

12. The Magical Revival, Kenneth Grant, FrederickMuller, London, 1972


27/34

13. Cults of the Shadow, Kenneth Grant, FrederickMuller, London, 1975

14. The Voudon Gnostic Workbook, Michael Bertiaux,Magickal Childe, 1988

15. Urban Voodoo, Jason Black and Chris Hyatt, NewFalcon Publications, Arizona, 1995.

16. Creative Ritual, El Obatala, Samuel Weiser, New

York, 1996

17. Mythologie de LAtlantide, Leo Frobenius, Payot,

Paris, 1949

18. The Timeless Earth, Peter Kolosimo, Garnstone Press,London, 1973

VUDU Szl

Yazan Kemal MenemencioluVuduSayfas iin tklaynz

Afrika dinleri: Yeni dnyaya g eden Afrika dinleri ikiesas koldan olumaktadr, bunlar:Yoruba ve Dahomey'dir. Bunlarnharicinde Bantu, Kongo ve dier kltlerulam adan Bat Afrika'daki yendidnyaya alan deniz yollarndan uzakolduu iin daha az eriim salamtr.

Yoruba dini: Afrika'nn Bat sahilinde, Nijerya'nnbatsnda eski Yoruba devletlerindenSanteria, Lucumi, Candomble v.s.tremitir.

Dahomey dini: Nijerya'nn batsnda Benin'de bulunaneski Dahomey Krallndan Dahome,

Rada, Nago, Petra, Obeah ve Dogantremitir. Bunlar Vudu olarak bilinen
http://www.hermetics.org/vudu.htmlhttp://www.hermetics.org/vudu.html


28/34

Haiti ve New Orleans'de yaygntarikatlardr.

Bantu klt: Afrika'da yaygn olan bu inanlar lmatalara ynelik bir ata kltdr. Bantuinanlarndan Umbanda faydalanmtr.

Vudu: Haiti'deki Afrika kkenli dine denildiigibi, halk dilinde genel anlamda Kuzey veGney Amerika'da, Karaipler Bat HintAdalar'da btn Afrika kkenli dinlerinede denilir. Vudu kelimesi Dahomeydilinde Voudon, Tanr anlamna geldiisylenir. Dahomey'de "Vou-dong", pitonylan tanrs (Legba) olduu 19. asr

gezginler tarafndan kaydedilmitir. Biriddiaya gre eski Franszca'da 'voudous',kutsal ruhun inii anlamna gelen"voudous" kelimesinden tremitir veyaDahomey kkenli Voudon ve Franszkkenli voudous bir ekilde kaynam,birlemitir. Haiti Vudusu ayrca, Rada vePetro olmakla zere ikiye blnr. VuduHaiti'de 1835 ylnda yasaklanm, ama1987 ylnda serbest olmutur. Bugn 60milyon insann bu inaca bapl olduuinalmaktadr.

Santeria: Genel anlamda Vudu'nun Kuba ve PuertoRiko'da verilen addr.

Lucumi: Genel anlamda Vudu'nun Kba'da verilenaddir.

Obeah: Genel anlamda Vudu'nun New Orleans veJamaika'da (obeayisne) verilen addr.

Shango: Genel anlamda Vudu'nun Trinidad'da(obeayisne) verilen addr.

Makumba: Genel anlamda Vudu'ya Brezilya'daverilen addr. zellikle Umbanda veQuimbanda iin kullanlr. BazBrezilyallar bu kelimeden holanmazlar,kara by ile ilgili olduunu sylerler.Ancak bu her zaman geerli deildir.

Candomble: zellikle Brezilya'nn eski bakentiBahia'nn (Salvador) bulunduu blgedeyaygn Afrika arlkl tarikat.


29/34

Umbanda: Brezilya'nn Rio de Janeiro blgesindeyaygn ve Afrika etkisi dndaHristiyanlk, Kzlderili amanizm vespiritizma etkisi olan bir tarikat.

Barahipler: Vudu'da (Haiti) babaloa veya papaloi(loalarn babas), hungun (at), gangan,Brezilya'da babaloria (orialrn babas),Pai do Santo (azizlerin babas),Jamaika'da okomfo,Santero (Santeriarahibi)

Barahibeler: Vudu'da (Haiti) mamaloa (loalarnannesi), mambo, Brezilya'da iyaloria(orialarn annesi), Me do Santo(azizlerin annesi), Macumbeiro, Santera

(Santeria rahibesi)Bycler: Vudu'da makandal, bokor, boko, gris

gris, Obeah'ta Obayifo

Feti: Kutsal ve bysel g ile yk bir cisim.Taplan bir cisim.

Animizm:

Doada olan her eyin iinde canolduu, her eyin arkasnda doa ruhlarve tanrlarn bulunduunu varsayan ilkelbir inan sistemi.

Afsun: Sesli veya sessiz olarak belirli sz, iirveya arklarla yaplan byler.

Tlsm: Belirli bir etki ile arj edilmi ve o etkiyiyaymak amacyla imal edilen bir cisim.

Nazar:Olumsuz grnmez etki ve glere karkorunma salad farz edilen bir cisim.

Juju:Sihirli bir cisim, tlsm veya feti. Genelanlamda Afrika bys.

Dahomey Kkenli Terimleri:

Asoto: Davul.

Asson:

i ylan omurga kemikleri, boncuk,tohum ile doldurulmu trensel birngrdak. Transa giren kiilerisakinletirmek, ifada ve ayinlerdekullanlr. Ruhsal erk sembol.

"Asson'u alma":Bir kiinin vudu rahip veya rahibe

grevini kabul edip ie balamas.


30/34

Ayido Weda:

Haiti / Dahomey Vudu'da birok renkleriieren bir gkkua ylan loasu. Ylanloa Damballah'n ei ve ou kez bir ylanveya ejderha olarak simgelenir.

Aziza: Kk insanlar, orman perileri.

Baron Samedi:

Haiti Vudu'sunun yeni Petro loalarndanbiridir. lm ve kara byy ynetir.Dier adlar Baron Cimetiere (mezarlkbaronu), Baron-la-Croix, mezarlk Baronugenelde smoking ve papyonlu, bandasilindir apkal ve elinde siyah hal birzenci olarak gsterilir. Yannda da bo birtabut tayabilir. Kars MadamBrigitte'tir.

Bokor: Byclk yapan bir Vudu rahibi veyakara byc.

Damballah

Haiti / Dahomey Vudu'sunda gktekiylan olarak bilinen loa. Den SularnBabas ve btn ruhsal bilgeliin loasu.Kutsal gn perembedir. Bat panteondaJupiter, Zeus veya Thor'a tekabl eder.

Danse-Loa: Bir Vudu ayininde trans ve pozesyon hali.

Dessouneu: lmden sonra veya biraz evvelinisiyenin ruhunu ayran ritel

Erzuile:Vudu panteonda ak, kskanlk veintikam tanras.

Fa: Kehanet ve fal orias.

Gede: llerin ruhlar.

Govi: "Ruhlar" (veya cinleri) ieren bir srahi.

Gris gris: Nazar iin kullanlan bir cisim.

Gueda: lm ve by tanrs.

Henga: Kan.

Humfor: Vudu Mabedi.

Hunsi: nisiye, Humfor'un yesi.

Kay-miste:Belirli loalar kabul etmek zere, szkonusu loaya hitap eden eya vehediyelerle dolu bir kulbe.


31/34

Legba:

Tanrlarn habercisi, iletiim ve pazarlarnloasudur. Bazen ona byk hilebazdenilir. Bat panteonda karl Merkrveya Hermes'dir. Gn arambadr.Drtyol az loasudur. Haitida drtyolazlarn bysel zellikleri olduuinanlr. Legba te alemin bekisidir, girikapsnn anahtarn saklar. Tanrlarlailetiim salar, yollar aar.

Loalar: Vudu dininde tanrlar, azizler, cin, perilerve eitli "bedensiz" varlklar. Hristiyanetkisi ile bunlara azizler, meleklerdiyenlerin saylar da hi dekmsenmeyecek kadar fazla, hattaounluktadr. Spiritizma ve spirituelizm(ruhuluk) etkisinde Umbanda'da bunlarbazen ruhlar olarak tanmlanr. Loalar su,toprak, ate gibi doann herkademesinde mevcuttur ve insanbedenine girebilirler, geici bir srebedeni kullanabilirler ve insan ile doanneitli ynleri ve eitli yaam faaliyetleriile irtibat kurdurabilirler.

Loa-achte: Nazarlk olarak satn alnan bir ruh.

Loa-met-tet: nisiyasyonda elde edilen koruyucuruhlar.

Mambo: Vudu rahibesi.

Manje-loa: Vudu kurban.

Mojo eli veya torbas: Nazar olarak saklanan l hayvanparalar dolu kk bir torba.

Ogun: Demir ve sava tanrs.

Olorun veya

Olodumare:

Yce Tanr, btn loalarn, orialarn ve

her eyin kayna.

Oufo:Vudu mabedi. Dans ve ayinlerin,misafirlerin kabul edildii ve kay-mistelerin bulunduu yer.

Oungan (veyaHungan):

Vudu rahibi.

Ounsi: Vudu inisiyesi.

Pe:Hayvanlarn kurban edildii kk bir ta

sunak.Pedji: Loalara verilecek hediyelerin dizildii


32/34

sunak veya altar.

Peristyle:Ritel danslar yapld Vudu mabedindeak alan.

Petro: Kk er tanrlar.

Poteau-mitan: Humfor veya oufo ortasnda bulunan veruhlarn inip kt orta direk veya stun.

Puen: Doa-st veya koruyucu g.

Rada: yi tanrlar.

Rada Davullar: Vudu tatamlarn alnd tamburlar.

Rogataire:

Aile loalar ve azizlerin heykel veikonalarn ve kutsal bir tan bulunduu

ve mum ve tts yakld, yiyecek veiecek sunulduu, dua ve afsun yaplanve Vuducularn odalarnda bulunan zelbir sunak.

Simbi: Bataklk ve pnar cinleri.

Veve:Loalar armak iin yere dklen unveya kl ile izilen sembolik, karmak vegenelde geometrik ekiller.

Wanga:Kara by ilemek iin kullanlan bircisim veya rukiye.

Yoruba Kkenli Terimleri:

Orialar: Brezilya'da yaygn olarak kullanlanloalarn Yoruba kkenli ad.

Oala:Tanr'nn en gl orias. Grekpanteonda Apollo, Astrolojide gne veUmbamdistalarda sa.

Oun:Ak tanras, Vudu'da Erzuile'ye ve Grek

panteonda ve astrolojik karl Vens'etekabl ediyor.

Ogum:Demir ve sava tanrs. Vudu'da Ogun.Grek panteonda ve astrolojik karlMars.

fa: Kehanet ve fal orias. Vudu'da Fa.Umbandistalara gre Kutsal Ruh.

Yemanja: Deniz tanras.

Olukun:Denizlerin, bilinaltnn tanrs. Neptn.

Oya te alemin tanras. Pluto


33/34

Omulu:Mezarlarn kral. Vudu'da Baron Samedi.Astrolojik karl Satrn.

Eu:

Brezilya'da yaygn boynuzlu bir oria.Genelde eytann karl olarak kabul

edilir. Ancak, er bir varlktan ziyadekara mizaha anlayl akac varlk olaraktannr. Vudu'da Legba'nn karldr.

UMBANDA TERMLER:

Yedi Manga veyaOrdu:

Birinci Manga = Oala (Oxala yazlr);kinci Manga = Yemanja; cnc Manga= Orun; Drdnc Manga = Oossi(Oxossi); Beinci Manga = ango(Xango); Altnc Manga = Oun (Oxun);Yedinci Manga = Omulu. Bunlarn her biri

belirli bir varlk zincirini temsil eder.Sraya gre alnp ve haftann yedignne datldnda, varllara ayrlmgnler ve astrolojik karlklar kar(gne, ay, mars, merkr, jpiter,vens, satrn). Ancak baz tasniflerde 4.Manga ve 5. Mangann gnleri yerdeitirir. Bu mangalarn herbirininaltnda ayrca birka alt manga vardrv.s., hiyerarik dzen olarak bir orduyu

andrrlar :

1. Manga - Oala

Gne, k ve gk orias. Gn pazar vekarl sa'dr. Ayrca mitolojide btngne tanrlar, Apollo, Helios, Ra vs. gibiaretiplere tekabl eder.

2. Manga - Yemanja

Denizlerin annesi. Duyularn kayna.Karl ay ve Meryem Anadr, ayrcaDiana, Artemis gibi btn ay tanralar.Gn pazartesidir.

3. Manga - Ogun,Ogum Demir, ate ve sava tanrs. KarlMars ve gn saldr.

4. Manga - Oossi Av orias. Azizi San Sebastian. KarlMerkr ve gn sal.

5. Manga - ango,ango

imek, ate, elektrik ve dahilik orias.Karl Jpiter ve gn arambadr.Azizlerden San James'e tekabl eder.

6. Manga - OunAk, gzellik ve sanatlar orias. KarlVens, Afrodit ve San Cathrine'dir. Gn

cumadr.


34/34

7. Manga - Omulu

Byk retici ve lm orias. Satrn.Hi kimsenin dilek istemedii yeanetanr. Gn cumartesidir. Azizi sa'nnlmden diriltii San Lazarus'dr.

Coisa Feita: Yaplan ey, kara by.Desmanchar: zmek. Coisa feitay bozmak.

Despacho:Sevkiayat. Orialara bir dilekkarlnda verilen adak.

Caminhos Albertos: Yollarn (ksmet) ak oluu.

Caminhos Fechados:Yollarn kapal oluu. "Ksmetibalanm".

Encosto:Dayanmak. Dk seviyeli bir varlnbirisine musallat oluu ve o kiidedengesizlik yaratmas.

Corpo Fechado:Kapal beden. Bedenin btn eretkilere kar kapal oluu.

Corpo Alberto:Ak beden. Kara by ve her trolumsuz etkiye kar bedenin ak vekorumasz oluu.

VuduSayfas iin tklaynz
http://www.hermetics.org/vudu.htmlhttp://www.hermetics.org/vudu.html

afrikalı büyü ve gizemler

Documents