Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Justyna Drop

AFRYKA – zagadnienia społeczno-gospodarcze

Zróżnicowanie rasowe ludności Afryki

Rasy ludzkie są wynikiem możliwie jak najlepszej adaptacji do odmiennych warunków klimatycznych. Kolor skóry zależny jest od ilości zawartej w niej melatoniny - hormonu powodującego zmianę stanu skupienia melaniny (czarnego pigmentu) w komórkach barwnikowych skóry i tworzenia się jej skupisk. Liczba melanocytów we wszystkich rasach właściwie się nie różni, jedynie ich rozmieszczenie jest charakterystyczne dla każdej z ras.

Różnice między rasami są widoczne nie tylko w kolorze skóry, ale także i budowie ciała i kształcie twarzy, który również jest przejawem dostosowania się do środowiska.

Ludność Afryki należy do trzech głównych ras. Najliczniej reprezentowana jest rasa czarna, której przedstawiciele zamieszkują środkową i

południową część kontynentu (tzw. Czarna Afryka). Ludność rasy białej pochodząca z gałęzi semicko-chamicką jest charakterystyczna dla północnej

Afryki (głownie Arabowie) oraz krańców południowych - w RPA. Rasa żółta reprezentowana jest przez Malgaszy mieszkających na Madagaskarze. Oprócz ras głównych wyróżnia się też formy przejściowe między rasami ( mieszane cechy dwóch

różnych ras). W Afryce są to: forma przejściowa między rasą białą a czarną - zamieszkuje Czad, Sudan, Etiopię, Erytreę, Somalię,

część Kenii, rasę afrykańską – o wyraźnie ciemnej, często czarnej skórze, włosach wełnistych, oczach bardzo

ciemnych i płytko osadzonych, słabym owłosieniu, szerokim, spłaszczonym nosie, grubych, często wywiniętych wargach, słabo wykształconej bródce; jest to czarna ludność żyjąca na południe od Sahary;

Zróżnicowanie religijne w Afryce

Według najprostszej klasyfikacji w Afryce można wyróżnić 4 dominujące religie: Afrykańskie religie rodzime, Islam – 41%, Chrześcijaństwo – 48%, Religie afrochrześcijańskie. Religia w Afryce ma wymiar wielopłaszczyznowy. Religie te są często dostosowane do

afrykańskich kontekstów kulturowych i rdzennych wierzeń. Wiele osób wyznających religie monoteistyczne kultywuje jednocześnie religie tradycyjne.

Północna część kontynentu została zdominowana przez islam. Chrześcijaństwo wyznaje większość mieszkańców Afryki Południowej, Środkowej i Wschodniej,

a częściowo także Afryki Zachodniej. W Afryce Północnej Koptowie stanowią znaczącą mniejszość religijną w Egipcie.

Czarna Afryka, nazwana przez Arabów Bilad-as-Sudan - Kraj Czarnych Ludzi, stanowiąca ponad 2/3 jego powierzchni, kultywuje jeszcze w około 50% tradycyjne wierzenia plemienne, 1/3 jej mieszkańców wyznaje islam, pozostali to chrześcijanie – katolicy, protestanci oraz wyznawcy religii afrochrześcjańskich.

Według różnych szacunków, Czarną Afrykę zamieszkuje od 800 do ponad 1200 grup etnicznych. Religie tego terenu są bardzo zróżnicowane między sobą, w następstwie dużego zróżnicowania etnicznego ludności. Pomijając nieliczne kulty międzyplemienne, każdy lud wyznaje własną religię. Zarejestrowano w nich tak charakterystyczne formy wierzeń jak na przykład: animizm, fetyszyzm, totemizm, kult przodków czy politeizm.

Wyznania w Afryce

Etiopski kościół koptyjskiEgipski kościół koptyjskiKościoły katolickie i protestanckieReligie afro- chrześcijańskieJudaizmIslamReligie naturalneObszary niezamieszkane

Afryka – chrześcijanie (48% ogółu ludności), muzułmanie (około 41%). Kilka procent ogółu ludności to wyznawcy religii plemiennych. Znaczący udział procentowy wierzących w Afryce stanowią wyznawcy tzw. religii afrochrześcijańskich, łączących elementy religii plemiennych i chrześcijaństwa, a także tzw. „czarnego islamu” zawierającego elementy islamu i religii plemiennych,

Do krajów, w których religie rodzime odgrywają bardzo znaczącą rolę, należą: Benin (71%), Bostwana (56%), Gwinea-Bissau (50%), Liberia (49%), Togo (50%), Burkina Faso (55%), Zimbabwe (46,5%), Czad (35%), Ghana (45%). Statystyki te są tylko przybliżone i różne źródła podają odmienne dane.

Zróżnicowanie językowe w Afryce

Szacunkowo określa się liczbę typologicznie zróżnicowanych języków afrykańskich na 1000-1500, dzieląc je na dwa zespoły:

języki chamito-semickie, występujące w Afryce Północnej i Etiopii (około 57), oraz języki ludności murzyńskiej, zamieszkującej pozostałe terytorium (około 1000), dzielące się na

odrębne rodziny i grupy językowe:

a) języki Sudanu i Gwinei (około 440 różnych grup językowych na tym obszarze),

b) języki bantu (około 600), rozpowszechnione w środkowej i południowej Afryce, bardzo zbliżone pod względem słownictwa i budowy gramatycznej, stanowią część rodziny języków bantuidalnych,

c) języki khoisan, tzw. paleoafrykańskie (około 65), obejmujące języki buszmeńskie i hotentockie, występujące głównie w Afryce Południowej i Zachodniej (pustynie Namib i Kalahari), stanowiące najstarszą warstwę lingwistyczną w Afryce Południowej, mające wiele wspólnych cech w fonetyce, budowie gramatycznej i słownictwie, charakteryzujące się specyficznymi mlaskami i tonami semantycznymi, pełniącymi funkcje dystynktywne (wyróżniające).

język malgaski, należący do rodziny języków austronezyjskich, języki kreolskie, powstałe w wyniku kontaktów języków afrykańskich z europejskimi, oraz język afrikaans.

Rozmieszczenie najbardziej rozpowszechnionych języków w Afryce

Spośród języków afrykańskich najbardziej rozpowszechnione są: w Afryce Północnej - arabski (około 150 mln mówiących), w Afryce Północno-Wschodniej - amharski (ponad 15 mln),

oromo (ponad 10 mln) i somali (około 6,3 mln), w Afryce Wschodniej - suahili (35-50 mln), rwanda (10 mln)

i szona (około 7,6 mln), w Afryce Zachodniej - hausa (25-40 mln), joruba (20 mln),

ibo (16 mln), fulani (8 mln) i mandingo (6-7 mln), w Afryce Środkowej - kongo (7,6 mln)

i lingala (ponad 5 mln), w Afryce Południowej - zulu (6,3 mln)

i khosa (około 4 mln).

Języki afroazjatyckieJęzyki nilo - saharyjskie

Języki nigeryjsko – kongijskieJęzyki bantuJęzyki buszmeńsko - hotentockie

Języki austronezyjskie

Rozmieszczenie ludności w Afryce Średnia gęstość zaludnienia wynosi 32 osoby/km2 , przy czym rozmieszczenie ludności jest bardzo

nierównomierne, Obszary takie jak np. większość Sahary, pustynia Namib, Kotlina Kongo część Kotliny

Kalahari jest praktycznie nie zaludniona (poniżej 1 osoby/km2). Najgęściej zaludnionymi obszarami są m.in.: dolina dolnego Nilu (1300-1400 osób/km2), przemysłowe regiony RPA i Zambii, południowo-zachodnia część Nigerii (110-450 osób/km2).

Egipt

RPA

Kotlina Kalahari

Rozmieszczenie ludności

Liczba mieszkańców na 1 km 2

Powyżej 200100- 200 50-100 10 -50

1-10Poniżej 1Obszary niezamieszkaneMiasta pow. 3 milionówMiasta 1-3 mln mieszkańców

Afryka jest jednym z najsłabiej zaludnionych kontynentów.Średnia gęstość zaludnienia wynosi 32 os/km2.

Największe miasta Afryki

Afryka cechuje się bardzo niskim stopniem urbanizacji, ludność miejska stanowi ok. 37%. Największymi miastami są: Kair (7,3 mln),

Powyżej 4 mln mają: Kinszasa, Aleksandria, Chartum, Casablanca, Algier, Abidżan i Kapsztad;

Tylko 2 zespoły miejskie zamieszkuje ponad 10 mln mieszkańców (Lagos i Kair),

Kair Casablanca

Ludność Afryki - statystyki Od 1950 liczba ludności Afryki wzrosła prawie czterokrotnie — do 968 mln mieszkańców (2008),

co stanowi 13,6% ludności świata Bardzo szybki wzrost liczby ludności nazywamy eksplozją demograficzną. Jedna z głównych jej przyczyn w Afryce było ograniczenie wysokiej śmiertelności mieszkańców

kontynentu. Nastąpiło ono w XX w dzięki postępowi medycyny oraz poprawie warunków sanitarnych życia ludności.

W strukturze wiekowej przeważają tu ludzie młodzi, którzy bardzo często w niekontrolowany i nieświadomy sposób doczekują się potomstwa. Nie bez wpływu na tak znaczną liczbę potomstwa ma panujący model rodziny. Kształtuje go m.in. religia (różne jest stanowisko wielkich religii świata wobec antykoncepcji i regulacji urodzeń).

Krajem objętym silną eksplozją demograficzną jest Nigeria. Liczba ludności tego państwa osiągnęła niedawno 150 mln i nadal rośnie w dużym tempie. Zresztą wysoki przyrost ludności utrzymuje się praktycznie w całej Afryce. Poza Nigerią głównie w Sudanie, Ugandzie, Zambii,

Kontynent cechuje się wysokim wskaźnikiem przyrostu naturalnego (24‰). Największy przyrost naturalny występuje w Afryce Zachodniej (33‰), najmniejszy (23‰) w Afryce Południowej.

Afryka jest "najmłodszym" kontynentem na Ziemi – dzieci (0-14 lat) stanowią ok. 44%. Przeciętna długość życia z 53 lat (1996) do 47 lat (2005); zjawisko to najsilniej występuje zwłaszcza

w krajach Afryki Południowej, np. w Botswanie długość życia zmniejszyła się z 65 lat (1985–90) do niespełna 34 lat (2000–2005), w Lesotho z 56 do 34,5, w Suazi z 57 do 33 lat;

Problemy ludności afrykańskiej Afryka jest najbiedniejszym kontynentem na kuli ziemskiej, dotkniętym wieloma plagami -

największe to malaria oraz AIDS - a także miejscem, gdzie największa część ludności cierpi niedożywienie lub nawet głód.

ponad połowa ludności Afryki południowej i środkowej żyje w ubóstwie. Liczba ta stale rośnie w szybkim tempie. 1/3 ludności tego regionu jest niedożywiona;

w ostatnich latach wydatki na konsumpcję w przeciętnym gospodarstwie domowym w Afryce są o 20% niższe niż 25 lat temu;

ponad 40% mieszkańców miast afrykańskich żyje w skrajnej nędzy - za mniej niż jednego dolara dziennie;

oficjalna pomoc rozwojowa w większości krajów afrykańskich spadła o około 25% w ciągu ostatniej dekady, a w przypadku siedmiu krajów - nawet o 50%;

w Afryce południowej i środkowej żyje ponad 25 milionów ludzi z HIV/AIDS. Na AIDS zmarło już ponad 12 milionów, a rocznie umiera ponad 2 miliony ludzi. Ok. 13,2 miliona afrykańskich dzieci zostało osieroconych w wyniku HIV/AIDS;

w Afryce południowej i środkowej ok. 30% dzieci umiera lub cierpi na poważne infekcje dróg oddechowych. W 60% spowodowane są one zanieczyszczeniem powietrza;

Duży problem stanowi także brak stałego dostępu do wody pitnej. Szacuje się, że dotyczy on ponad połowy ludności zamieszkującej Saharę oraz Afrykę środkową. Brak wody zdatnej do spożycia sprzyja rozwojowi chorób zakaźnych.

Problem głodu w Afryce Na kontynencie afrykańskim ma miejsce kumulacja szeregu czynników przyrodniczych,

politycznych, gospodarczych, która decyduje o tym, że problem głodu przybiera tam szczególnie drastyczne rozmiary.

Angola jest jednym z państw, gdzie zaznacza się on szczególnie wyraźnie. Śmierć z głodu jest tam na porządku dziennym, liczba głodujących nie jest precyzyjnie określona, ale wynosi na pewno nie mniej niż pół miliona osób. Problem głodu nasilił się w Angoli na taka skalę przez 27- letnią wojnę domową (od roku 1975), której przedmiotem była dostępność do bogactw naturalnych (ropy naftowej i diamentów). Wojna ta całkowicie pogrążyła gospodarkę narodową, wpędziła cały naród w straszliwą biedę, z której nie tak prosto jest się teraz wyzwolić. Działania zbrojne poczyniły ogromne spustoszenia w infrastrukturze. Przez całe lata wojny uprawy były z premedytacją niszczone przez oddziały przeciwników.

Potrzebna jest pomoc międzynarodowa, która przywróci mieszkańcom Angoli namiastkę normalnego życia i stworzy warunki do egzystencji dla kolejnych pokoleń.

W Zambii głód ma zupełnie inne podłoże. Wynika on z warunków naturalnych, a w szczególności z suszy jaka w ostatnich latach nękała ten kraj. Rezerwy zbóż coraz bardziej się wyczerpują, a szczególnie odczuwalne są braki kukurydzy. Miliony obywateli staje w obliczy śmierci głodowej, a sytuację pogarsza fakt, że wielu z nich jest nosicielami wirusa HIV, który to wirus obniża jeszcze możliwości przetrwania w warunkach skrajnego niedożywienia.

Przykłady krajów o wyżywieniu niedostatecznym bądź głodowym składa się z ok. 30 krajów takich jak: Kenia Zimbabwe, Zambia, Zair, Liberia, Mozambik, Etiopia, Angola, Rep. Środkowoafrykańska, Sierra Leone, Boliwia, Uganda, Tanzania, Kamerun, Ghana, Rwanda, Somalia.

Obszary, gdzie żywność stanowi towar deficytowy to głównie państw afrykańskie, o wysokim przyroście naturalnym, w których rolnictwo w dalszym ciągu ma charakter bardzo prymitywny. Dodatkowo kiepskie warunki przyrodnicze (nieurodzajne gleby, niesprzyjający rolnictwu klimat) pogarszają jeszcze sytuację. Walka o żyzne terytoria wywołuje nieraz konflikty plemienne, niejednokrotnie bardzo krwawe (Rwanda, Somalia, Etiopia).

Bezpośrednie ofiary głodu to jednak nie wszystko. Brak dostatecznej ilości wartościowego pokarmu pociąga za sobą szereg konsekwencji, które ujawniają się dopiero po pewnym czasie. Wycieńczone organizmy osób niedożywionych dużo łatwiej poddają się chorobom takim jak cholera, tyfus, grypa, odra oraz wielu innym. W obszarach deficytu żywności rozprzestrzeniają się one bardzo szybko, przybierając niejednokrotnie charakter epidemii.

Konflikty zbrojne Lata 60te XX wieku charakteryzowały się uzyskaniem niepodległości przez większość państw

Afryki. Od tego czasu Afryka jest najczęściej dotykanym tragediami regionem świata. Do najpoważniejszych zaliczamy katastrofy naturalne, głód, epidemię HIV/AIDS, malarię, jak również konflikty zbrojne.

Wiele z nich tak jak na przykład konflikt w Sudanie czy Rwandzie ma podłoże etniczne. Występują także konflikty o władze (w Sierra Leone, Liberii czy na Wybrzeżu Kości Słoniowej), spory graniczne (spór o Zachodnią Saharę czy spór między Etiopią a Erytreą).

Sytuację w Afryce komplikuje duże zróżnicowanie etniczne i językowe kontynentu, często sztucznie wyznaczone granice między poszczególnymi krajami, dyktatorskie rządy czy walki o podział zasobów naturalnych, takich jak ropa naftowa, diamenty, złoto.

Dzisiejsza Afryka jest nękana przez mniejszą liczbę poważnych konfliktów zbrojnych niż w 1998 roku, kiedy to 14 afrykańskich krajów było ogarniętych wojną, a kolejne 11 cierpiało z powodu niestabilnej sytuacji politycznej. W 2004 roku tylko 6 krajów ogarniętych było wojną (wśród nich Burundi, Wybrzeże Kości Słoniowej, Demokratyczna Republika Konga i Sudan), a kolejne kilka odczuwa skutki poważnego kryzysu politycznego.

ONZ jak i Afryka coraz bardziej angażuje się w łagodzenie konfliktów. Unia Afrykańska, liczne regionalne organizacje i rządy wielu krajów coraz liczniej uczestniczą w misjach pokojowych i szukaniu rozwiązań kryzysów politycznych zanim przerodzą się one w przemoc na większą skalę.

Charakterystyka wybranych konfliktów zbrojnych w Afryce

Kraj charakterystyka Misja pokojowa

ETIOPIA / ERYTREA Konflikt między Etiopią a Erytreą rozpoczął się w 1998 roku i dotyczył przebiegu granicy między tymi dwoma państwami. Liczba ofiar konfliktu (szacowana na 370 tys. Erytrejczyków i 350 tyś. Etiopczyków) wzrosła na skutek klęski suszy do 8 milionów.

UNMEE, w roku 2000 oba kraje podpisały zawieszenie broni

DEMOKRATYCZNA REPUBLIKA KONGA

Konflikt w Demokratycznej Republice Konga rozpoczął się w 1997 roku. Ma podłoże polityczno-etniczne. Kraj jest zamieszkany przez dwie antagonistycznie nastawione względem siebie grupy etniczne Tutsi i Hutu. W konflikt zaangażowały się także państwa trzecie (m.in. Zambia, Uganda, Rwanda).

MONUC

RWANDA W 1994 roku w Rwandzie w walkach na tle etnicznym pomiędzy plemionami Tutsi i Hutu zginęło około 800 tysięcy ludzi. Zajścia rozpoczęły się 7 kwietnia 1994 roku, dzień po zestrzeleniu podchodzącego do lądowania w Kigali samolotu, na pokładzie którego znajdowali się prezydenci Rwandy i Burundi. Systematyczna masakra mężczyzn, kobiet i dzieci trwała około 100 dni i odbywała się na oczach społeczności międzynarodowej.

UNAMIR

SAHARA ZACHODNIA

Terytorium na północno-zachodnim wybrzeżu Afryki graniczące z Marokiem, Mauretanią i Algierią było do 1976 roku administrowane przez Hiszpanię. Po ustąpieniu Hiszpanów roszczenia do tego obszaru zgłosiło Maroko, Mauretania oraz Front POLISARIO, co rozpoczęło jeden z najdłuższych konfliktów w Afryce.

MINURSO Zawieszenie broni zostało oficjalnie podpisane w 1991 roku.

Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno – gospodarczego w krajach Afryki

Afryka to pod względem rozwoju gospodarczego najsłabiej rozwinięty kontynent na świecie. Wszystkie kraje Afryki możemy podzielić na dwie grupy: kraje słabo i średnio rozwinięte

( w Afryce nie ma krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo). Kraje średnio rozwinięte to kraje położone na północy i południu Afryki: Egipt, Tunezja, Libia,

Algieria, Maroko - Namibia, RPA , mające dostęp do morza/oceanu i bogate w surowce mineralne. Największy udział w gospodarce tych krajów ma przemysł wydobywczy. W krajach tych

wydobywa się m.in.: ropę naftową, gaz ziemny, uran, platynę, cynę, miedź oraz złoto i diamenty. Małą rolę w gospodarce tych państw odgrywa rolnictwo i przemysł przetwórczy(dobrze rozwinięty tylko w Egipcie, RPA, Algierii i Maroku).

Do grupy krajów słabo rozwiniętych zaliczamy pozostałe kraje Afryki. W państwach tych mieszka większość ludności Afryki.

15 najbiedniejszych krajów Afryki zamieszkuje ponad 1/3 ludności kontynentu. W krajach tych panuje powszechne ubóstwo, gdyż główną gałęzią gospodarki jest tam mało dochodowe rolnictwo. W tych rolniczych państwach nie istnieje przemysł wydobywczy, zdarzają się natomiast ośrodki przemysłu przetwórczego (Kenia, Etiopia).

W krajach słabo rozwiniętych uprawia się m.in.: kukurydzę, ryż, proso i sorgo oraz banany, kawę i kakao. Uprawy roślin uzależnione są klimatu, dlatego też najwięcej roślin uprawia się w środkowej części Afryki(klimat równikowy), a mniej na południu, czy północy (klimat podzwrotnikowy).

Wybrane kraje średnio rozwinięte

RPA - Kraj ten jest najdalej na południe wysuniętym państwem w Afryce, z trzech stron otoczonym przez ocean, linia brzegowa ma ponad 2500 km.

RPA to najlepiej rozwinięte państwo spośród grupy średnio rozwiniętych. Na terenie tego kraju występują liczne bogactwa naturalne, a także żyzne gleby. Główną gałęzią gospodarki w RPA jest przemysł wydobywczy. Przez ponad 100 lat przemysł wydobywczy w RPA, w szczególności górnictwo złota, diamentów, węgla

i platyny przyczyniał się do rozwoju gospodarki narodowej. Wydobycie tych surowców było siłą napędową powstania i rozwoju przemysłów wtórnych.

złoto i platyna (40% światowych zasobów) - rejon Johannesburg-Pretoria – RPA – 1. miejsce w świecie,

diamenty (50% światowych zasobów) – Kimberley – 5. miejsce na świecie, węgiel kamienny (80% zasobów Afryki) – Palabora – 6. miejsce na świecie, metale kolorowe (chrom, mangan, srebro) - Postmasburg pierwiastki radioaktywne (tor, uran) - wydobycie uranu 9. miejsce na świecie, sole fosforu i fluoru;

Flaga RPA

Odkrywkowa kopalnia diamentów - Kiberley

W Republice Południowej Afryki odkryto rekordowej wielkości diament ważący ponad 7000 karatów. Kamień od razu został poddany analizie ekspertów, którzy orzekli, że kamień jest najwyższej jakości i nieskazitelności. Diament ten jest niespotykanego koloru i przejrzystości, więc po oszlifowaniu nie straci dużo na swojej wadze.

Kopalnia złota koło Johanesburga.

RPA zajmuje 1. miejsce w wydobyciu złota na świecie

EgiptEgipt, często nazywany Darem Nilu, otoczony jest przez Morze Śródziemne na północy i Morze

Czerwone na wschodzie; graniczy z Izraelem i Strefą Gazy na północnym wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie.

Na terenie tego państwa występują złoża ropy naftowej oraz rud żelaza i manganu. Dzięki korzystnemu położeniu (dorzecze Nilu) w Egipcie dosyć dobrze rozwinęło się rolnictwo.

Mimo to nie jest w stanie zaspokoić wewnętrznych potrzeb kraju ze względu na szybko rosnącą liczbę ludności.W kraju tym uprawia się m.in.: bawełnę, ryż, kukurydzę oraz pszenicę, a hoduje bawoły, owce, kozy i bydło.

Znaczne zyski Egipt czerpie z eksploatacji kanału sueskiego, który łączy Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym. Przepływają nim między innymi tankowce przewożące ropę naftową z krajów Bliskiego Wschodu do Europy.

Turystyka jest głównym źródłem dochodu kraju. Szczególnie stare egipskie zabytki są magnesem przyciągającym zagranicznych gości. Obok Gizy i Kairu turyści chętnie odwiedzają Aleksandrię i Luksor.

Nowoczesny kurort turystyczny Szarm el-Szejk na południowym krańcu Półwyspu Synaj jest szczególnie lubiany przez sympatyków nurkowania ze względu na liczne rafy koralowe. Jest to również punkt wypadowy na górę Synaj, gdzie Jahwe miał przekazać Mojżeszowi Dziesięć Przykazań.

Szarm el - SzeikKair

Najbiedniejsze państwa Afryki

Do najbiedniejszych krajów Afryki należą m.in.: Algieria, Burundi, Czad, Erytrea, Etiopia, Gwinea Bissau, Lesotho, Madagaskar, Malawi, Mali,

Mozambik, Niger, Nigeria, Sierra Leone, Sudan, Tanzania, Uganda. ETIOPIA - położona jest we wschodniej części kontynentu afrykańskiego, tzw. Rogu Afryki. Większość

Etiopii leży na wyżynach, bądź wzgórzach, wschodnia część kraju jest nizinna. Przez Etiopię przebiegają tzw. Wielkie Rowy Afrykańskie, czyli granica płyt tektonicznych.

Jeden z najuboższych krajów świata. PKB w 2009 roku wyniósł 33,92 mld USD (zaledwie 418 USD na mieszkańca).

Erozja gleb i powtarzające się długotrwałe susze doprowadziły do katastrofy głodu (zwłaszcza w regionach Tigraj i Uello);

Niewielkie wydobycie złota, platyny, rud manganu, siarki, soli potasowych; znane złoża węgla brunatnego, rud żelaza i miedzi, ropy naft., gazu ziemnego; 80% energii elektrycznej wytwarzają elektrownie wodne, okresowo nieczynne; przemysł przetwórczy słabo rozwinięty.

Grunty orne zajmują ok. 13% powierzchni, łąki i pastwiska — 41%; najważniejsze uprawy żywieniowe: teff (miłka abisyńska), kukurydza, jęczmień, pszenica, trzcina cukrowa, ponadto rośliny strączkowe, warzywa, sezam, orzeszki ziemne;

NIGERIA Nigeria jest położona nad Zatoką Gwinejską, gdzie znajduje się płaska i w niektórych miejscach bagnista

nizina, w dużej części utworzona przez deltę Nigru.

Nigeria, położona nad Zatoką Gwinejską, jest najludniejszym państwem całego kontynentu. Zajmuje 3% jego powierzchni, skupiając prawie 14% ogółu ludności. W 2009 r. liczba ludności Nigerii wynosiła 154 729 000, co stawiało ją pod tym względem na 8. miejscu na świecie. Gęstość zaludnienia wynosi: 167,5 osób/km².

Ludność Nigerii w dużej części zatrudniona jest w rolnictwie. Sposób użytkowania ziemi zależy tu od warunków naturalnych i tradycji poszczególnych grup etnicznych. W Nigerii uprawia się maniok, kukurydzę, jam, taro, ryż, proso i sorgo – dla własnych żywieniowych celów – oraz kakaowiec (szóste miejsce w zbiorach kakao na świecie) i kauczukowiec (największa produkcja kauczuku naturalnego w Afryce), palmę oleistą i orzeszki ziemne dla celów eksportowych.

Najważniejszą rolę w gospodarce odgrywa przemysł wydobywczy, a zwłaszcza eksploatacja złóż ropy naftowej. Eksport ropy to główne źródło dochodu narodowego Nigerii. Wydobywa się tam również węgiel kamienny i cynę. Mimo rozwoju nowoczesnej gospodarki, ludzie nadal trudnią się prymitywnymi formami gospodarowania, np. koczowniczy chów zwierząt. Nigeria należy do najlepiej rozwiniętych krajów Afryki Zachodniej. Na jej terytorium znajduje się dużo niewykorzystanych jeszcze bogactw mineralnych. Pomimo jej dużego potencjału gospodarczego i tak pozostaje krajem biednym.

Flaga Nigerii