ak strona internetowa !!!

Co to jest Armia Krajowa?

Zarys historyczny

Akcja „Burza”

Bohaterowie

Lokalna działalność

Autorzy

Koniec

Armia Krajowa (AK) to konspiracyjna siła zbrojna polskiego państwa podziemnego, działająca w czasie II wojny światowej,

podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej w granicach sprzed 1 września 1939 roku i

poza nimi. Armia Krajowa była najsilniejszą inajlepiej zorganizowaną armią podziemną na

terenie Europy, która działała w tamtym czasie.

Kryptonimami owej organizacji były:

"Polski Związek Powstańczy" (PZP)"Siły Zbrojne w Kraju" (SZK)

Menu

Menu

ZARYS HISTORYCZNYZARYS HISTORYCZNYArmia Krajowa powstała w wyniku przekształcenia Służby Zwycięstwu Polski (powołana 27 IX 1939) w utworzony 13 XI 1939 Związek Walki Zbrojnej (ZWZ). Te dwie organizacje były pierwszymi, które podłożyły podwaliny pod podziemną działalność naszych rodaków. Rozkazem Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego z 14 II 1942 ZWZ został przemianowany na Armię Krajową. Pierwszym dowódcą AK został Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej, generał Stefan Rowecki.

Przeprowadzenie zwycięskiego powstania powszechnego było celem strategicznym Armii Krajowej. Do czasu jego wybuchu planowano prowadzić walkę bieżącą. Podstawowymi formami działania miały być sabotaż, dywersja, wywiad i propaganda. Dopiero w późniejszym okresie miano przystąpić do działań partyzanckich.

Dalej

Menu

ZARYS HISTORYCZNYZARYS HISTORYCZNYZakres wykonywanej akcji bojowej przez Armię Krajową obejmował:

• niszczenie urządzeń kolejowych i telekomunikacyjnych,• wysadzanie mostów,• napady na transporty wojskowe, na magazyny, na lotniska, na strażnice i wartownie, na więzienia i na transporty więźniów w celu uwolnienia ich,• zamachy na funkcjonariuszy okupacyjnych, na szpiegów i zdrajców,• ubezpieczanie i obrona własnych radiostacji, odbioru zrzutów lotniczych i wszelkich własnych urządzeń i czynności narażonych na zbrojne uderzenie nieprzyjaciela.

20 kwietnia 1940 powstał Związek Odwetu, był to szczególnie zakonspirowanym pion Związku Walki Zbrojnej. Oddziały Odwetu organizowały głównie akcje minerskie na kolejach, dywersję i sabotaż w przemyśle zbrojeniowym, węzłach transportu i łączności.

DalejWstecz

Menu

ZARYS HISTORYCZNYZARYS HISTORYCZNY

Wiosną 1941 roku nastąpiło nasilenie akcji sabotażowych. Był to okres, gdy Niemcy na ziemiach polskich koncentrowali ogromne siły Wehrmachtu i Lufwaffe przed uderzeniem na ZSRR. Komenda Główna Armii Krajowej ograniczyła działalność Odwetu. Zakazali im prowadzenia akcji zbrojnych obawiając się represjami Niemców wobec ludności cywilnej, która zamieszkiwała dany teren.

W sierpniu 1941 roku powołano specjalną organizację dywersyjną – „Wachlarz”. Dowodził nią podpułkownik Jan Włodarkiewicz. Posiadała ona dwa główne zadania: prowadzenie bieżącej akcji sabotażowo-dywersyjnej oraz zapewnienie osłony powstania od wschodu. Do jej osiągnięć należy przeprowadzenie około 100 akcji przede wszystkim na transporty kolejowe. Najgłośniejsze jednak było rozbicie więzienia w Pińsku przez grupę żołnierzy pod dowództwem porucznika Jana Piwnika. „Wachlarz” nie zdążył rozwinąć swojej działalności na szeroką skalę, gdyż pod koniec 1942 roku został rozwiązany, a jego członkowie włączenie do lokalnych struktur Armii Krajowej.

DalejWstecz

Menu


W maju 1942 roku powołano Organizację Specjalnych Akcji „Osa". Dowodził nią podpułkownik Józef Szajewski. Była to ściśle zakonspirowana komórka AK. Jej celem było dokonywanie zamachów na funkcjonariuszy policji hitlerowskiej i bezpieczeństwa, więziennictwa oraz administracji, wyróżniających się szczególnym okrucieństwem. W jej skład wchodził sztab, warszawski i krakowski oddział bojowy oraz oddział "Zagralin". W lutym 1943 roku oddział bojowy „Osy” wcielono do Kedywu KG AK i przemianowano na "Kosę", która była najsilniejszą obok „Motoru” jednostką bojową Kierownictwa Dywersji.

W latach 1942-1943 krok naprzód zrobiła akcja scalenia wysiłku wojskowego w kraju. Armia Krajowa podporządkowała: Narodową Organizację Wojskową (NOW) oraz organizację wojskową Stronnictwa Ludowego. Stan żołnierzy AK przekroczył wtedy liczbę 300 tysięcy ludzi.

DalejWstecz

Menu


Pierwsze wystąpienie bojowe oddziałów leśnych AK miało miejsce w nocy z 31 XII na 1 I 1943 roku na Zamojszczyźnie. Odbywało się tam brutalne wysiedlanie polskiej ludności, w celu zaludnienia tej ziemi niemieckimi kolonistami. Wystąpienie to rozwinęło się w długotrwałą bitwę w lasach Zamościa i Krasnobrodu. Trwała ona aż do połowy lutego 1943 roku. W owym miesiącu akcja kolonizacyjna została przez Niemców przerwana.

22 stycznia 1943 roku powołano Kierownictwo Dywersji (Kedyw) KG AK, na czele, którego stanął pułkownik Emil Fieldorf. W jego skład weszły: Związek Odwetu, Wachlarz, Tajna Organizacja Wojskowa oraz grupy bojowe Szarych Szeregów.

DalejWstecz

Menu


Z początkiem 1944 roku okręgi AK przygotowywały się do realizacji „Burzy”. Kontynuowano też walkę bieżącą. Nasilono wywiad ofensywny i polityczny oraz likwidację dygnitarzy niemieckich i konfidentów. Prowadzono szkolenie i konspiracyjną produkcję broni.

19 stycznia 1945 roku nastąpiło rozwiązanie Armii Krajowej z rozkazu Leopolda Okluckiego.

Wstecz

Akcja BURZAAkcja BURZA

Menu

To akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Prowadzona została w granicach naszego państwa.

Trwała ona od 4 stycznia 1944 do stycznia 1945. Rozkaz do rozpoczęcia akcji wydał generał Tadeusz Komorowski. Jego następca – generał Leopold Okulicki – wydał rozkaz mający na celu zakończenie akcji 26 października 1944.

Formy akcji obejmowały:• powstanie zbrojne,• wzmożoną akcję dywersyjną na tyłach armii niemieckiej.

Dalej

Akcja BURZAAkcja BURZA

Menu

Cele „Burzy”:

• wojskowy, polegał na zaatakowaniu wszystkimi siłami AK tylnych straży wojsk niemieckich,

• polityczny, sprowadzał się do utworzenia na obszarach wyzwolonych przez Armię Krajową administrację, stanowiącą ramię RP w Londynie,

• moralno-psychologiczny.

Akcja „Burza” jest największą, po kampanii wrześniowej, akcją militarną Polaków podczas II wojny światowej.

DalejWstecz

Menu

LeopoldOkulicki

MichałKaraszewicz

KazimierzSosnkowski

StefanRowecki

TadeuszKomorowski

Leopold OkulickiLeopold OkulickiLeopold Okulicki - polski generał, ostatni dowódca Armii Krajowej. Był jednym zszesnastu przywódców podziemia porwanych przez Sowietów i postawionym przedradzieckim trybunałem. Jego pseudonimy to: „Niedźwiadek”, „Biedronka”, „Bronka”,„Jan”, „Jan Mrówka”, „Jan Ogór”, „Kobra”, „Konrad”, „Kula”, „Miller”, „Mrówka”, „StaryBoba”, „Osa”, „Pan Jan”, „Sęp”, „Termit”.

Urodził się 12 listopada 1898 roku w Bratucicach. Już jako kilkunastoletni chłopiecbrał czynny udział w bocheńskim oddziale Związku Strzeleckiego. Będąc wgimnazjum wstąpił do Legionów Polskich. Gdy Polska odzyskała niepodległość, rozpoczął on służbę w Wojsku Polskim, co raz to szybciej awansując. Podczas kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy, a od października współtworzył Służbę Zwycięstwu Polski oraz Związek Walki Zbrojnej – Okręg „Łódź”. W okresie 1940-1941 pełnił stanowisko komendanta obszaru okupacji sowieckiej. W styczniu 1941 roku został aresztowany przez NKWD i osadzony w moskiewskim więzieniu na Łubiance.

Bohaterowie Dalej

Leopold OkulickiLeopold OkulickiPo układzie polsko-sowieckim zwolniony. Wtedy to zostaje szefem sztabu ArmiiPolskiej w ZSRR i dowódcą 7 dywizji piechoty. Okulicki zostaje przeniesiony doLondynu, po wyjściu armii generała Andersa na Bliski Wschód. W 1944 rokuprzerzucony do kraju, gdzie zostaje zastępcą szefa Komendy Głównej ArmiiKrajowej. Po klęsce powstania warszawskiego zostaje Komendantem GłównymAK. Formację tą rozwiązuje rozkazem z 19 stycznia 1945 roku. W marcu tegoroku zostaje aresztowany przez NKWD, co spowodowało, że w czerwcu w„procesie szesnastu” otrzymuje wyrok 10 lat więzienia. Zmarł 24 grudnia 1946roku.

Został odznaczony:Orderem Orła Białego,Orderem Virtuti Militarii IV i V klasy,Krzyżem Niepodległości,Czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Nadanym pośmiertnie Legion of Merit.

WsteczBohaterowie

Michał KaraszewiczMichał KaraszewiczMichał Tokarzewski-Karaszewicz – generał broni Wojska Polskiego, wolnomularz, teozof, duchowny Liberalnego Kościoła Katolickiego. Jego pseudonimy to „Doktor”, „Stawski”, „Stolarski” i „Tarwid”.

Urodził się 5 stycznia 1893 roku we Lwowie. W czasie studiów związał się z ruchem socjalistycznym. Działał również w organizacjach niepodległościowych Józefa Piłsudzkiego. Przed I wojną światową należał do Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckiego „Strzelec”. W roku 1914 wstąpił do Legionów Polskich, gdzie dowodził V, a następnie II batalionem 5 Pułku Piechoty Legionów, III batalionem 6 Pułku Piechoty Legionów, po czym objął dowodzenie 5 Pułkiem Piechoty Legionów. Doktor został ciężko ranny w październiku 1914 roku podczas bitwy pod Łaskami-Anielinem. W okresie międzywojennym dowodził m.in. 19. i 25. Dywizją Piechoty, a od 1932 okręgami korpusów. W trakcie trwania kompanii wrześniowej od 11 września dowodził grupą operacyjną swojego imienia w składzie Armii „Pomorze”, wraz z nią uczestniczył w bitwie nad Bzurą. Po kapitulacji stolicy – 27 września 1939 roku – generał stanął na czele organizacji wojskowej Służby Zwycięstwu Polski.

DalejBohaterowie

Michał KaraszewiczMichał KaraszewiczPo utworzeniu ZWZ został komendantem Obszaru nr 3 Lwów. Podczas próby przekroczeniagranicy niemiecko-radzieckiej w marcu 1940 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD. Zwolniony w sierpniu 1941 roku podjął służbę w Armii Polskiej na terenie ZSRR jako dowódca 6 Dywizji Piechoty „Lwów”. Został następnie mianowany zastępcą generała Władysława Andersa. Pełnił funkcję zastępcy dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie po ewakuacji z ZSRR. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii po zakończeniu II wojny światowej. W 1946 był dowódcą 2 Korpusu Polskiego, a następnie Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Od roku 1954 pełnił funkcję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i ministra obrony narodowej w RP na Uchodźctwie. Zmarł 22 maja 1964 roku w Casablance.

Został odznaczony: Orderem Orła Białego (pośmiertnie w 1964 roku przez władze RP na Uchodźctwie)Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti MilitariKrzyżem Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti MilitariKrzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia PolskiKrzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia PolskiKrzyżem Niepodległości z Mieczami

WsteczBohaterowie

Kazimierz SosnkowskiKazimierz SosnkowskiKazimierz Sosnkowski – polski dowódca wojskowy i polityk, szef sztabu I Brygady Legionów Polskich, generał broni Wojska Polskiego, minister spraw wojskowych, następca Prezydenta RP, minister w rządzie na emigracji, komendant główny Związku Walki Zbrojnej, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych. Założył Związek Walki Czynnej. Jego pseudonimy to „Baca”, „Godziemba”, „Józef”, "Józef Godziemba", „Ryszard” i „Szef”.

Urodził się 19 listopada 1885 roku w Warszawie. W 1904 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, następnie również do Organizacji Bojowej PPS, gdzie został mianowany komendantem okręgu warszawskiego. Kierował nim podczas tak zwanej Krwawej środy 15 sierpnia 1906 roku. Zdekonspirowany i ścigany musiał opuścić Warszawę. Później został komendantem Organizacji Bojowej PPS okręgu radomskiego i zagłębiowskiego. W tymże okresie był jednym z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudzkiego.

DalejBohaterowie

Kazimierz SosnkowskiKazimierz SosnkowskiW 1908 roku współorganizował Związek Walki Czynnej, a w 1910 roku był współzałożycielem Związku Strzeleckiego. Następnie mianowany na zastępcę komendanta głównego oraz szefa sztabu. Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich, na początku jako zastępca dowódcy I pułku piechoty – Józefa Piłsudzkiego, a później I Brygady. Odznaczał się w szeregu walk między innymi w bitwie pod Łowczówkiem. Po ustąpieniu Józefa Piłsudzkiego ze stanowiska dowódcy I Brygady oraz Legionów ,dnia 26 września 1916 roku objął komendę nad I Brygadą. Po kryzysie przysięgowym w Legionach Polskich został aresztowany 22 lipca 1917 roku razem z Piłsudzkim, a we wrześniu osadzony wraz z nim w Magdeburgu. Przebywali tam do 8 listopada 1918 roku. Po powrocie do Warszawy mianowany został dowódcą Okręgu Generalnego Warszawa. W marcu 1919 roku objął stanowisko wiceministra spraw wojskowych. W wojnie polsko-bolszewickiej wystąpił w charakterze "strażaka" na zagrożonym odcinku frontu (północ) – jako dowódca Armii Rezerwowej.

DalejWsteczBohaterowie

Kazimierz SosnkowskiKazimierz SosnkowskiW sierpniu 1920 roku był ministrem spraw wojskowych (do 1924 roku). Faktyczny dowódca obrony Warszawy w okresie bitwy warszawskiej. W 1921 roku negocjował warunki i podpisywał umowę wojskową polsko-francuską. 1925 roku został mianowany przedstawicielem Polski przy Lidze Narodów na konferencję rozbrojeniową w Genewie. Z jego inicjatywy uchwalono i podpisano konwencje o zakazie użycia broni bakteriologicznej oraz w sprawie produkcji i handlu bronią. W kwietniu 1925 zostaje dowódcą VII Dowództwa Okręgu Korpusu w Poznaniu. Od 1927 do wybuchu II wojny światowej pełnił służbę inspektora Armii "Podole", od 1928 także Armii "Polesie". 11 września 1939 został mianowany dowódcą Frontu Południowego. Naczelny Wódz podporządkował mu Armię "Małopolska", Armię "Kraków", Dowództwo OK Nr VI oraz wszystkie oddziały wojskowe improwizowane w Małopolsce wschodniej, a także wszystkie oddziały wojskowe przybywające transportami kolejowymi do Lwowa.


Kazimierz SosnkowskiKazimierz SosnkowskiJako jeden z niewielu dowódców operacyjnych w trakcie trwania wojny obronnej 1939 roku przyjął koncepcję dowodzenia aktywnego i agresywnego, dążąc do bitwy, a nie unikając jej. Przełamywał niemieckie okrążenia, kierując się do Lwowa Stoczył szereg zwycięskich bitew między innymi Bitwę pod Jaworowem. W ostateczności do całkowitego wyczerpania możliwości działania operacyjnego doprowadziły walki w lasach janowskich. 22 września 1939 roku podczas przebijania się do Lwowa został odcięty przez wojska sowieckie od reszty swoich jednostek w okolicach Brzuchowi. Wobec kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną, przedostał się w ubraniu cywilnym na tereny okupowane przez Sowietów. Dotarł przez Karpaty Wschodnie na Węgry, po czym na początku października 1939 roku dostał się do Francji. Również w tym czasie został wyznaczony przez prezydenta Raczkiewicza na jego następcę oraz mianowany 8 listopada 1939 roku na przewodniczącego Komitetu Ministrów do Spraw Kraju. Wszedł w skład rządu jako minister bez teki. Pierwszy komendant Związku Walki Zbrojnej. Po klęsce Francji przekazał dowództwo ZWZ generałowi Stefanowi Roweckiemu. Współprzewodniczył komitetowi polsko-czechosłowackiemu, w ramach którego planowano przyszłą federację polsko-czechosłowacką.


Kazimierz SosnkowskiKazimierz SosnkowskiDo 8 lipca 1943 roku nie pełnił poważniejszych funkcji. Został mianowany Naczelnym Wodzem 8 lipca 1943 roku, gdy generał Władysław Sikorski zginął w katastrofie lotniczej w Gibraltarze. Był przeciwnikiem wywołania powstania warszawskiego, odsunięty konsekwentnie na boczny tor przez premiera Stanisława Mikołajczyka. Ostatecznie powstanie wybuchło wbrew jego zdecydowanemu sprzeciwowi. Zabiegał o pomoc aliancką dla powstańców. Nie mogąc uzyskać jej oficjalnie, zarzucił rządom Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych złamanie umów sojuszniczych. 30 września 1944 pod naciskiem Winstona Churchilla zdymisjonowany ze stanowiska Naczelnego Wodza. W listopadzie 1944 roku opuścił Wielką Brytanię i zamieszkał w Kanadzie. Ze względu na swoją postawę dotyczącą władz ZSRR odmawiano mu wiz wyjazdowych do roku 1949. Został oficjalnym następcą Augusta Zaleskiego. Cieszył się znaczącym autorytetem wśród emigrantów. W latach 1952-1954 występował jako mediator między zwolennikami Augusta Zaleskiego a ludnością uznającymi władzę Rady Trzech.


Kazimierz SosnkowskiKazimierz Sosnkowski1954 roku doprowadził do podpisania w Londynie Aktu Zjednoczenia Narodowego. Zmarł w Kanadzie. Pochowany w Paryżu. W 1992 roku urnę z jego prochami sprowadzono do Polski, gdzie złożono ją w podziemiach archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Był autorem dzieł takich jak: „Z legionów do Magdeburga" i "Nakazy chwili, przemówienia generała”.

Został odznaczony: Orderem Orła Białego (pośmiertnie, 11 listopada 1995 przez Lecha Wałęsę) Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari Krzyżem Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski Krzyżem Niepodległości z Mieczami Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)Złotym Krzyżem Zasługi Krzyżem Wolności II klasy (Estonia)

WsteczBohaterowie

Stefan RoweckiStefan RoweckiStefan Rowecki – generał dywizji Wojska Polskiego, komendant główny Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej w latach 1940-1943, teoretyk wojskowości. Jego pseudonimy to: „Grot”, „Rakoń”, „Grabica”, „Inżynier”, „Jan”, „Kalina”, „Tur”.

Urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Przed I wojną światową był członkiem konspiracyjnego harcerstwa. Od 1913 roku należał do Polskich Drużyn Strzeleckich w Warszawie. Wówczas zaczął używać pseudonimu Stefan Radecki, a w późniejszym czasie miał go również w Legionach Polskich. Po ukończeniu kursu podoficerskiego, w 1914 roku dowodził IV plutonem kompanii warszawskich Polskich Drużyn Strzeleckich. W lipcu tego samego roku wyjechał potajemnie na kurs oficerski, a pod koniec 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W czasie I wojny światowej walczył w I Brygadzie owych oddziałów, gdzie był dowódcą I plutonu, a następnie V pułku piechoty. Od 11 sierpnia 1917 roku przebywał w obozie dla internowanych oficerów Legionów w Beniaminowie.

DalejBohaterowie

Stefan RoweckiStefan RoweckiW lutym przyszłego roku wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Gdy utworzono niepodległe państwo polskie, w listopadzie 1918 roku, uczestniczył w rozbrajaniu okupantów niemieckich. W latach 1919-1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in. jako szef Oddziału II Frontu Południowo-Wschodniego i Grupy Uderzeniowej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. W okresie międzywojennym pełnił różne stanowiska w armii. W latach 1921-1926 był oficerem Biura Ścisłej Rady Wojennej. We wrześniu 1926 roku obowiązki szefa wydziału przekazał majorowi SG Marianowi Porwitowi, po czym objął stanowisko I oficera sztabu w Inspektoracie Armii generała dywizji Józefa Rybaka, na którym pozostawał do 1930 roku. Był również założycielem i redaktorem „Przeglądu Wojskowego”. W latach 1930-1935 pełnił funkcję dowódcy 55 Poznańskiego Pułku Piechoty w Lesznie. Dowodzenie Brygadą KOP "Podole" zostało mu powierzone w listopadzie 1935. Trzy lata później, w lipcu, został dowódcą piechoty dywizyjnej 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach. W czerwcu 1939 roku otrzymał polecenie zorganizowania Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, którą dowodził we wrześniu tego roku.


Stefan RoweckiStefan RoweckiOstatni bój na jej czele stoczył w dniach 18-20 września pod Tomaszowem Lubelskim. W Warszawie 5 października 1939 został zastępcą komendanta Służby Zwycięstwu Polski, generała brygady Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. Sam został mianowany do stopnia generała brygady 3 maja 1940 roku. W tym samym roku otrzymał również stanowisko komendanta Obszaru Warszawskiego ZWZ, a następnie całego obszaru Polski pod okupacją niemiecką. 30 czerwca 1940 został komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej i dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. W tymże roku wystąpił również do generała Władysława Sikorskiego z propozycją powołania Delegata Rządu RP na kraj. Pod koniec 1941 roku utworzył organizację „Wachlarz”, która była przeznaczona do prowadzenia sabotażu i dywersji we wschodnich województwach naszego kraju. Doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych w Rzeczpospolitej w jednolite wojsko podziemne, od 1942 występujące jako Armia Krajowa, której 14 lutego owego roku został komendantem głównym. Rozbudował ją, zapewniając jej równocześnie właściwą strukturę organizacyjną i system dowodzenia.


Stefan RoweckiStefan RoweckiBył przeciwny współpracy z PPR. Od momentu uzyskania zgody – 1942 rok – na prowadzenie ograniczonej walki zbrojnej, nadzorował przygotowanie planu powstania powszechnego. Od 7 grudnia 1942 pełnił dodatkowo funkcję Delegata Ministra Obrony Narodowej w Kraju. W czasie okupacji niemieckiej stał się obiektem zainteresowania władz bezpieczeństwa naszych wrogów, co spowodowało, że został umieszczony na pierwszym miejscu niemieckiej listy poszukiwanych Polaków, jako „wróg numer jeden”. Został wydany Niemcom przez agentów Gestapo ulokowanych w wywiadzie Armii Krajowej. 30 czerwca 1943 roku został zdekonspirowany i aresztowany. Następnie został przewieziony do centrali Gestapo w Berlinie, gdzie stanowczo odrzucił niemiecką propozycję współdziałania. W połowie lipca 1943 roku został osadzony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, jako więzień honorowy. 1 sierpnia 1944 roku, Heinrich Himmler, na wieść o wybuchu powstania warszawskiego nakazał niezwłoczne zgładzenie Stefana Roweckiego. Według ustaleń historyków, został on zamordowany w owym obozie, w którym przebywał, w nocy z 1 na 2 sierpnia 1944 roku.


Stefan RoweckiStefan RoweckiZostał odznaczony: Orderem Orła Białego (pośmiertnie w 1995)Krzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1942)Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1923)Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia PolskiKrzyżem Niepodległości z MieczamiKrzyżem Walecznych – czterokrotnieZłotym Krzyżem Zasługi – dwukrotnieKrzyżem Armii Krajowej (pośmiertnie w 1967)Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej NiepodległościMedalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918-1921Gwiazdą WytrwałościKrzyżem Oficerskim Legii Honorowej (Francja, 1937)Komandorską Legią Zasługi (pośmiertnie 9 sierpnia 1984 przez prezydenta USA Ronalda Reagana)

WsteczBohaterowie

Tadeusz KomorowskiTadeusz KomorowskiTadeusz Komorowski – generał dywizji Wojska Polskiego, dowódca Armii Krajowej, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych. Jego pseudonimy to: „Bór”, „Znicz”, „Lawina”, „Korczak”.

Urodził się 1 czerwca 1895 roku w Chorobrowie. Wojskową karierę rozpoczął w armii austro-węgierskiej. Podczas I wojny światowej stacjonował na froncie rosyjskim i włoskim. Do Wojska Polskiego należał od 1918 roku. W trakcie wojny bolszewickiej, w dniach 20-31 sierpnia 1920 roku, dowodził 12 Pułkiem Ułanów Podolskich. W bitwie pod Komarowem został ranny. W okresie międzywojennym pełnił między innymi funkcję dowódcy 9 Pułku Ułanów Małopolskich i komendanta Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Podczas kompanii wrześniowej w 1939 roku dowodził Ośrodkiem Zapasowego Zgrupowania Kawalerii w Garwolinie, a później pełnił funkcję zastępcy dowódcy Kombinowanej Brygady Kawalerii pułkownika Adama Zakrzewskiego w składzie Armii Lublin. Był współorganizatorem i przywódcą Organizacji Wojskowej Krakowa, która w styczniu 1940 roku weszła w skład Związku Walki Zbrojnej.

DalejBohaterowie

Tadeusz KomorowskiTadeusz KomorowskiW maju tego roku otrzymał stopień generała brygady. W latach 1940-1941 był na stanowisku komendanta okręgu i obszaru krakowskiego ZWZ. Po dekonspiracji i przedostaniu się do Warszawy objął funkcję zastępcy komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej – dowódcy AK. 1 lipca 1943 roku (formalnie od 17 lipca) został dowódcą Armii Krajowej. W marcu 1944 roku otrzymał stopień generała dywizji. Podjął decyzję o wybuchu powstania warszawskiego. Od 30 września 1944 roku został mianowany przez rząd emigracyjny Wodzem Naczelnych Polskich Sił Zbrojnych. Po upadku powstania warszawskiego dostał się do niewoli. Po wojnie osiadł w Wielkiej Brytanii, gdzie do 1946 roku pełnił funkcję Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie. W latach 1947-1949 sprawował urząd premiera rządu RP na uchodźstwie. Od lipca 1956 roku wchodził w skład emigracyjnej Rady Trzech. Zmarł na atak serca podczas polowania 24 sierpnia 1966 roku w Buckley. Pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.


Tadeusz KomorowskiTadeusz KomorowskiZostał odznaczony: Orderem Orła Białego (pośmiertnie, 1995)Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti MilitariKrzyżem Kawalerskim Orderu Wojennego Virtuti MilitariKrzyżem Złotym Orderu Wojennego Virtuti MilitariKrzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti MilitariKrzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia PolskiKrzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia PolskiKrzyżem Walecznych – trzykrotnieZłotym Krzyżem Zasługi z MieczamiZłotym Krzyżem ZasługiSrebrnym Krzyżem Zasługi

WsteczBohaterowie

Lokalna Armia KrajowaLokalna Armia KrajowaW szeregach Armii Krajowej na Kielecczyźnie walczył m.in.:

Antoni Henryk Pracki ps. „Rola” - powstaniec wielkopolski, oficer piechoty WP, od początku 1940r. aktywnie działał w konspiracji pod ps. „Golski”, „Rola” oraz pod nazwiskiem Henryk Leszczyński. Początkowo był organizatorem i dowódcą placówki NOW (Narodowej Organizacji Wojskowej) w Wąsewie, następnie po scaleniu NOW z AK wszedł w skład Armii Krajowej. Oj maja do lipca 1943r. był szefem referatu AK w Ostrowii Mazowieckiej. Od lipca 1943r. był już komendantem obwodu w stopniu kapitana, a potem majora. Po odzyskaniu niepodległości za tę działalność został skazany na 3 lata więzienia.

Edward Małecki ps. „Goryl” - W czasie kampanii i wrześniowej przedostał się do Warszawy, gdzie w 1941r. zaangażował się w działalność konspiracyjną. W marcu tego samego roku został zaprzysiężony do obwodu Żoliborz. Do wybuchu powstania przekazywał informacje o działalności Niemców na terenie lotniska Bielany, gdzie pracował. Brał udział w walkach powstańczych na terenie stolicy. Będąc w szeregach AK naprawiał broń oraz kolportował prasę.

DalejMenu

Lokalna Armia KrajowaLokalna Armia KrajowaWedług zachowanych informacji na terenie Raszkowa do 1944r. istniały dwie placówki organizacji konspiracyjnych: placówka organizacji utworzonej przez Antoniego Garbarka PS. „Burza” i placówka ZWZ-AK Inspektor Rejonowego Ostrów Powiat z dowódcą Leonem Wieczorkiem.

Antoni Garbarek ps. „Jerzy”To postać niezwykle konserwatywna dla badaczy dziejów AK na terenie powiatu ostrowskiego, ponieważ w latach dziewięćdziesiątych XX wieku., Garbarek twierdził, że 28 września 1939r. wstąpił do ZWZ w Ostrowie Wielkopolskim. Nie było to jednak zgodne z prawdą, ponieważ ZWZ w Ostrowie utworzona 4 grudnia 1939r. Według badań prowadzonych przez M. Woźnieka placówka zorganizowana na terenie Raszkowa do 1944r. była placówką samodzielną. „Jerzy” zorganizował na terenie Ostrowa i Kalisza grupy dywersyjno-sabotażowe. Grupy zostały wcielone przez Jana Kołodzieja ps. „Drwal” w szeregi AK. Sam Antoni Garbar pod ps. „Burza” w 1944r. został zaprzysiężony do Armii Krajowej. Z rozkazu ppor. Jerzego Sobczaka ps. „Ekert” organizował schrony dla członków organizacji.

DalejWsteczMenu

Lokalna Armia KrajowaLokalna Armia KrajowaDr Walenty BrodziakLekarz nawiązały kontakt z Raszkowem w 1942 roku. Został wysiedlony z rodziną z Łąkocin. Krótko przed rozpoczęciem wojny Brodziak ożenił się z Gertrudą Knosałą , która pochodziła ze Śląska Opolskiego. Ze względu na pochodzenie żony Niemcy narzucili rodzinie przyjęcia do IV grupy niemieckiej listy narodowej. Walenty i Gertruda Brodziakowie przyjęli status Volksdeutschów. Jako Volksdeusch W. Brodziak mógł prowadzić legalną praktykę lekarską. Brodziakowie nawiązywali wiele przydatnych kontaktów, m.in. z władzami Wydziału Zdrowia w Ostrowie Wielkopolskim, które w 1942r. wyraził zgodę na otwarcie szpitalika w Raszkowie pod nazwą Krankenstuben des DR Brodziak. Od 1942r. rodzina współpracowała z grupą „Burza”. W listopadzie 1942r. rodzice Marcin i Stanisława Brodziak, siostry Maria, Anna, Kazimiera; bracia Wiktor, Stanisława i Julian, żona Gertruda i Walenty Brodziak zostali zaprzysiężeni do Armii Krajowej. Brodziak otrzymał pseudonim „L-2” i włączył się do działań placówki AK w Raszkowie kierowanej przez Antoniego Garbarka oraz wszedł w kontakty z placówką ZWZ-AK kierowaną przez Leona Wieczorka.

DalejWsteczMenu

Lokalna Armia KrajowaLokalna Armia KrajowaLeon WieczorekDowódca placówek Armii Krajowej na terenie Raszkowa. Leon Wieczorek utrzymywał szerokie kontakty m.in. z placówką AK „Aluminium” w Topoli Małej, z tajnym szpitalikiem dr Brodziaka, z okolicznymi partyzantami i ośrodkiem kierowniczym ZWZ-AK w Ostrowie Wielkopolskim.

Józef Zasieczny ps. „Wuja”Zamieszkały w Raszkowie. Jako zawodowy pszczelarz posiadał liczne kontakty w środowisku niemieckim. Dzięki temu miał możliwość poruszania się po terenie Wielkopolski i Generalnej Guberni. Wykorzystywał te możliwości w organizowaniu na szeroką skalę transporty żywności dla wysiedlonych, współpracował z organizacjami Armii Krajowej w Ostrowie i na terenie Raszkowa. Prowadził działalność „Ojczyzna”, która miała na celu pomoc społeczną dla rodzin polskich represjonowanych i wysiedlonych. Wspólnie z wyżej wymienionymi dr Brodziakiem oraz Leonem Wieczorkiem organizowali zapasy mąki z młyna w Raszkowie, zapasy paliw z magazynów w Krotoszynie.

DalejWsteczMenu

Lokalna Armia KrajowaLokalna Armia KrajowaJan Kempiński ps. „Błysk” ur. 4 lutego 1921r. w Jaskółkach. W konspiracjach działał od 1940 roku. Po wysiedleniu uciekł na tereny Niemiec i stworzył grupę konspiracyjną. W 1943r. został aresztowany przez gestapowców za działalność sabotażową. Udało mu się jednak zbiec podczas transportu do obozu koncentracyjnego. Powrócił do Polski i wstąpił do akowskiej partyzantki w Górach Świętokrzyskich. „Błysk” otrzymał wiele odznaczeń za stoją działalność: Krzyżem zasługi, trzema Krzyżami Walecznymi oraz Krzyżem Virtuti Militarii IV i V klasy. „Błysk” zorganizował na terenie raszkowskiej gminy sieć placówek. Jego oddziały liczyły około 100-120 członków. Grupa działała w rejonie Raszkowa, Jaskółek i Ligoty.Kres „Błyska” nastąpił w 1945r. po zakrojonej na szeroką skalę akcji 14. Pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wojskowego i 140. Pułku NKWD, które zdziesiątkowały oddziały pod Odolanowem. Jan Kempiński został aresztowany dnia 17 grudnia 1945r. W dniu 4 maja 1946r. sąd skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano dnia 21 czerwca 1946r. w Poznaniu.

DalejWsteczMenu

Lokalna Armia KrajowaLokalna Armia KrajowaCzłonkowie Armii Krajowej w naszym powiecie nasilili akcje sabotażowe działań niemieckich. Przy pomocy tamtejszej ludności starali się uniemożliwić wrogom demontaż fabryk i przedsiębiorstw, zabezpieczali pozostawione mienie, rozminowali mosty i budowle przeznaczone do zburzenia przez wycofujące się oddziały niemieckie. W nocy z 22 na 23 stycznia 1945r. na teren Ostrowa Wielkopolskiego przybyła pierwsza jednostka Armii Czerwonej. Według Henryka Matuszczaka był to patrol ze składu Samodzielnego Korpusu Pancernego. Jako grupa pościgowa wyprzedziła znacznie armie ogólnokrajowe. Pierwszy radziecki czołg do Raszkowa wjechał rankiem 23 stycznia 1945r. Dzień później w nasze okolice nadciągnęły niedobitki armii niemieckiej. Prawdopodobnie był to oddział z elitarnego korpusu „Hermann Göring”. Na terenie gminy Raszków doszło do krwawej potyczki między oddziałami nieprzyjaciela. Podczas tych walk oddziały niemiecki poniosły bardzo dużą stratę. Poległych niemieckich żołnierzy pochowano w zbiorowej mogile w lasku w Rąbczynie.

WsteczMenu

Przygotowały :

Anna MatybaPaulina SpendowskaKatarzyna Walczak

uczennice Gimnazjum im. Armii Krajowej w RaszkowieW ramach projektu : „ Nadajemy imię naszej szkole”

Menu

ak strona internetowa !!!

Documents