akilli kİtabi - turuz...önemli kitaplarından olan “vakyapadiya’nın yanı sıra,...

“Aforizmalar kısa oklar gibidir, uzağa uçar ve hedefi on ikiden vururlar. ” -Francis Bacon

AKILLI

KİTABIDoğudan ve Batt’dan Aforizmalar

W. A . C louston

Akıllı Sözler Kitabı

Maya Kitap: 57, Kişisel Felsefe: 4 1. Baskı, İstanbul Şubat 2013

ISBN: 978-605-5675-65-3 Tüm Yayın Hakları Maya Kitap’a Aittir

Yayına Hazırlayan: Tahir Malkoç Editör: Sabri Kaliç.

Son Okuma: A. Bengi Çelik Mizanpaj: Mehmet Büyükturna

Kapak: Özlem Aslan

< & >

Maya KitapMerkez Mah. Kocamansur Sok. No: 6/4

34381 Şişli / İstanbul Tel: 0212 296 97 12

e-mail: [email protected] www.mayayayinlari.com

Sertifika: 14079

Kitap Matbaası Davutpaşa Cad. No: 123/1

Topkapı / İstanbul Tel: 0212 482 9910

Sertifika: 16053

mailto:[email protected]://www.mayayayinlari.com

Akıllı Sözler KitabıDoğudan ve Batıdan Aforizmalar

William Alexander CLOUSTON

Çeviren:Egemen Yılgür

Önsöz

Diogenes (Diyojen) olsa çok eskiden beri var olan sayısız atasözü ve deyişin gerçekte kaç kişinin işine yaradığını sorardı. Muhtemelen bu sözlerin iş işten geçtikten sonra tekrarlanmaktan başka bir işe yaramadığını söylerdi. Diyelim ki bir adam parasıyla zar atma oyunu oynadı. Bu duruma har vurup harman savurmak deyimi çok uygun düşer. İyi de bu adam daha önce hiç duymamış mıdır bu deyimi? Mutlaka duymuştur. Peki ne yararını görmüştür? Aynı şekilde kaç kişi antik Yunan şairinin o meşhur deyişinden istifade etmiştir: Körle yatan şaşı kalkar. Üstelik bu sözü ders kitaplarının girişine bile yazmışlardır. Peki bu atasözü ve deyişlerin gözardı ediliyor olmaları onların tamamen faydasız olduğunu mu gösterir?

Orta yaşlı bir adam için gençken öğrendiği “bilgece sözler” artık çok daha büyük bir anlam kazanmıştır. Erdem dolu tavsiyeleri zamanında tam olarak yerine getirmediği için pişmanlık duyar. Hayatlarının en aktif dönemini yaşayan gençlere gelince... Bu ikna edici sözlerin esas hedef kitlesini onlar oluşturmaktadır. Gençler arasında da toyluklarına rağmen böyle sözlerden bir şeyler öğrenmeye açık olan niceleri vardır. Bu biraz da içinde bulundukları koşullara bağlıdır. Bilgece sözlere kulak veren bir insan, gençliğin baharı geride kaldıktan sonra bile hayatını değiştirme şansını yakalayabilir. Çarpıcı bir aforizmada bir düzine parlak kitapta olduğundan çok daha fazla bilgelik bulunmaktadır. Bir başka deyişle bilgeliğin asıl kaynağı basmakalıp ve sıkıcı düşüncelerle dolu olan kitaplar değil aforizmalardır.

İnsanın bütün eylem ve amaçlarını, muhtelif çağların ve ülkelerin bilgelerince söylenmiş birkaç cümleye sığdıramaz mıyız? Örneğin “Komşunu kendin gibi sev”, “Başkalarına, onların sana davranmasını istediğin gibi davran”... İnsanlığa ahlak vaaz edenlerin ortak idealleri olan cömertlik, yardımseverlik, başkalarının düşüncelerine hoşgörüyle yaklaşma, oto-kontrol, öğrenme aşkı gibi vasıflar paha biçilmez mücevherler gibidir. Zenginliği doğru kullanmak, azimli olmak, her işi adam gibi yapmak; emeğin değeri; dünyevi zevklerin anlamsızlığı; zamanın geçiciliği; tek başına ve yalnız bir insanın önemsizliği... Deyiş ve aforizmalar, sessizliğin gevezelikten kıymetli olduğunu ve sabır erdemini tekrarlamaktan asla yorulmazlar. Gerçek mutluluğun gönül

ferahlığında olduğunun altını çizerler. Karanlık günleri aydınlık günlerin izleyeceğini söyleyerek bizlere umut aşılarlar. Her darlığı bolluk izleyecektir. Sir Hudibras’ın dediği gibi “Hüzünlü zamanlarımızda kendimizi şiirlerle ve filozofların sözleri ile neşelendirmeliyiz.”

Bu kitapta yer alan aforizmalar doğulu ve batılı kaynaklardan derlenmiştir. Hint destanlarından alınan pasajlar Hint bilgeliğini yansıtmaktadır. Mahabharata ve Ramayana, Batı’da Bidpai Fablları olarak bilinen apolojilerin1 iki farklı versiyonu olan Panchatantra ve Hitopadeşa, Manu’nun Dharma-sastra’sı, Bharavi, Magha, Bhart- rihari gibi Hindu şairleri... Buda öğretisinden örnekler... Ve diğer kanonik2 metinler, Talmud’dan Yahudi Babalarının anlamlı sözleri... Aralarında Firdevsi, Sadi, Hafız, Nizami, Ömer Hayyam ve Cami’nin de bulunduğu Arap ve Farsi yazarların Islami ahlak felsefesi... Çin bilgeliğini yansıtan sözler ve Uzak Doğu bilgelerinin didaktik sözleri...

Batılı aforizma yazarları arasında Francis Bacon gibi çok seçkin bir yere sahip düşünürlerin etkili sözlerine burada yer verilmedi. Zira pek çok kanaldan bu sözlere ulaşmak mümkün ve “ortalama okuyucu” artık bu sözlere fazlasıyla aşina. Bu nedenle orijinal metinlerine ulaşılması daha zor olan yazar, düşünür ve filozofları kaynak göstermeye çalıştım. Plato ve Aristoteles gibi Antik Yunan felsefesinin önde gelenleri... Tragedyanın öncülerinden Sofokles, komedyanın öncülerinden Menander... Roma düşünürlerinden Seneca ve Cicero... Rönesans edebiyatının ve hareketinin vazgeçilmezleri Rabelais ve Makyavel... Montaigne’nin denemelerinden ve La Fontaine’nin fablarından seçkiler. .. Modern edebiyatın İtalya’daki simgesi Dante, İspanyol edebiyatının babası Cervantes ve Alman edebiyatının “devi” Goethe...

Okuyucu, antik Yunan ve Hindu aforizmalannın Eski ve Yeni Ahit’teki öğretilerle parallellikler taşıdığını görünce şaşıracaktır. Bu durumu mantıklı bir biçimde açıklamanın tek bir yolu vardır. O da çok- tanrılı antik Yunan ve Hinduların ilhamlarını, Yahudi peygamberler ve Hıristiyan havariler ile aynı yerden aldıklarını kabul etmek.

W. A. C.

1 Apoloji: Bir inancın, bir öğretinin akıl temelinde savunulması.2 Kanonik: Otoritelerce doğrulanmış, sahih.

“Aforizmalar kısa oklar gibidir, uzağa uçar ve hedefi on ikiden vururlar. Uzun söylevler ise sıkıcıdır ve pek ciddiye alınmazlar.”

- FRANCIS BACON

DOĞUDANAFORİZMALAR

Doğudan Aforizmalar

İnsanın içinde büyüyen kötü tutkular tehlikeli düşmanlardır; kolay kolay yenilmezler. Bunlara karşı yapılacak tek şey yiğitçe karşı koymaktır. Bu savaşı kazananlar dünyanın en büyük ordularını yenmiş sayılırlar.

- BARAVİ3

1.

2.Tutkuları mantığına üstün gelen insanı bilgeler insan yerine bile koymazlar.

- FİRDEVSÎ4

3.

Kendinden aşağı olanla dostluk etmek bilgiyi yok eder; akranlarla münasebet eşitliği getirir, seçkinliğe ulaşmak istersen kendinden üstünlerle beraber ol.

- HİTOPADEŞA5

3 Baravi: “Mahakavya” ve “Kiratarjuniya” gibi yapıtlarıyla, tanınan ve M.Ö. 6. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen bir Sanskrit ozanı, (ç.n.)4 Firdevsî: (Hakim Ebul Kasım Firdevsî Tusî) “Şehname” başta olmak üzere çok önemli yapıtlar veren ve 940 — 1020 tarihleri arasında yaşamış Fars ozanı, (ç.n.)5 Hitopadeşa- Milattan yaklaşık 1200 y ı l önce fa b l tarzında yazılmış, Sanskrit felsefe metinlerini barındıran bir kitap, (ç.n.)

9


Yüreğinin acı çekmesini istemiyor musun? O zaman sefaletin bağlarından uzak durmayı öğren.

- SÂDİ ŞİRAZÎ6

4.

5.

Dostlarına olduğu kadar düşmanlarına da nezaketle yaklaş Nazik bir kalbe sahip olan hoyratça iş görmez Kabalık can dostlarını sana düşman eder Nezaket ise düşmanını dost kılar

- ÖMER HAYYAM7

6.Sıkıntılı anlarda umutsuzluğa düşmeyin, en güzel yağmurlar en kara bulutlardan yağar.

- NİZAMÎ8

6 Sâdi Şirazî: (Ebu Muhammed Müslih el Din bin Abdullah Şirazî) “Bostan” ve “Gülistan” başta olmak üzere çok önemli yapıtlar vermiş, Doğuda olduğu kadar Batıda da etkili olmuş bir Fars ozanı. 1184 — 1283 yılları arasında yaşamıştır, (ç.n.)7 Ömer Hayyam: (Gıyaseddin Eb’ul Feth Ömer İbni İbrahim’el Hay- yam) 1048-1131 yılları arasında yaşamış Iranlı şair, matematikçi, filoz o f ve astronom. Kendine özgü tasavvuf anlayışını yansıttığı rubaileriyle dünya çapında büyük bir ün kazanmıştır, (ç.n.)8 Nizamî: (Nizam ed Din Ebu Muhammed İlyas ibn-Yusuf ibn-Zekkî) Bir adı da Nizameeddin Gencevî olan, “Hüsrev ile Şirin”, “Leyla ile Mecnun” ve “Iskendername” gibi yapıtlarıyla tanınmış olan ve 1141 — 1209 yılları arasında yaşamış Fars dili ozanı, (ç.n.)

10


Hepimizin kökeni aynıdır. Ama herhangi bir odun yakıldığında sandal ağacı kadar güzel kokmaz.

-A R A P ATASÖZÜ

7.

8.Bilgeliğiyle ün salmış yaşlı bir adama sordum: “Refaha erişmek için hangi yoldan gitmeliyim?”. Bana “Yapabiliyorsan eğer gönlünü ferah tut.” dedi.

- SELMAN9

9.

Sürekli işsiz olan bir insanı, kötü bir işte zorla çalıştırılan bir adama tercih ederim.

-AFG AN ATASÖZÜ

10.Aptal insan ıvır zıvır konularla uğraşır. Kısa zamanda onları bile beceremeyip vazgeçer. Yüce insansa zorlu işlere atılır ve azimle çalışarak bunların üstesinden gelir.

- MAGHA10

9 Selman: (Hâce Cemâluddîn Selmân bin Hâce Alâuddin Muhammed) 1309 - 1376yıllan arasında yaşamış, Selman-ı Savecî olarak da bilinen Fars ozanı, (ç.n.)10 Magha: M. Ö. 5. yüzyılda yaşamış, Gijjhakuta kentinde Buda ile tanıştıktan sonra onun öğretisini benimsemiş bir Hint ozanı, (ç.n.)

11


Arkadaşlarına iyi davranan güzel insanlar, salt onları mutlu etmek için gerçek olmayan güzel sözler söylemekten kaçınırlar.

- BARAVİ

11 .

12.

M antık tutkuların elinde tutsaktır, aynen fettan bir kadının parmağında oynattığı zayıf bir adam g ib i...

- SÂDÎ ŞİRAZÎ

13.

Kötü insanlar toprak kaptan farksızdır. Kolayca kırılır ve eski hallerine döndürülemezler. Erdemli insanlarsa altın kap gibidir: Zor kırdır ve kolayca tamir edilirler.

- HÎTOPADEŞA

İ4.

Güzel davranışlarıyla babasını hoşnut eden çocuk, sadece kocasının iyiliğini dileyen eş ve hem iyi günde hem de kötü günde dostunun yanında olan arkadaş... Bunların üçü de erdemli insanların ödülleridir.

- BHARTRİHARÎ11

11 Bhartrihari. M. Ö. 5. yüzyılda yaşamış ve Sanskrit dili gramerinin en önemli kitaplarından olan “Vakyapadiya’nın yanı sıra, “Satakatraya” adlı şiir kitabının yazarı olduğu düşünülen Sanskrit ozanı, (ç.n.)

12


Yeri gelince susmak zordur derler. Oysa daima değerli ve çarpıcı sözler söylemek susmaktan daha zordur.

- MAH AB HARATA12

15.

16.

Camiler gibi budist tapınakları da gerçek ibadethanelerdir; Sesleri havada yankılanan kilise çanları;Kabe ve tapmak, tespih ve haç,İbadetin farklı yüzleridir.

-Ö M ERHAYYAM

17.

İnsanlara başkalarının kusurlarını sormayın. Size başkalarının kusurlarını anlatan, sizinkileri de başkalarına anlatacaktır.

- FİRDEVSÎ

12 Mahabharata/ “Ramayana” ile birlikte, Sanskrit dilinin ve kültürünün en köklü ve değerli yapıtlarının biri olan halk destanı. Yazarının Vyasa olduğu tahmin edilen yapıt M. O. 4. yüzyılda ortaya çıkmış olmasına rağmen, içindeki hikayelerin kökeni M. O. 8.' ve 9. yüzyıllara kadar dayanmaktadır, (ç.n.)

15


Hiçbir şey sessiz bir insandan daha güzel olamaz. Önemli olan vaaz etmek değil, söylediği gibi davranmaktır. Çok fazla söz insanı hataya götürür.

-T A LM U D 13

18.

19.

Kötü insanla arkadaşlık etmek durmadan taşlar yuvarlanan bir uçurumun altında durmak gibidir. Eninde sonunda başınıza bir taş düşer ve suyun altını boylarsınız.

-BARAVİ

20.

iyiliğe iyilikle yanıt vermek marifet değildir;Asıl övgüyü hak eden kişi kötülüğü bile iyilikle karşılayandır.

- PAN CHATANTRA

13 Talmud.- Talmud Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dini metinlerdir. Sözcük İbranice ‘lamad’ (öğrenmek) kökünden gelir. ‘Mişna’ ve ‘Gemara’ bölümlerinden oluşur. Talmud’un iki versiyonu vardır: 5. y y a ait olduğu kabul edilen ancak daha eski bilgileri de içeren 'Babil Talmudu ve daha eski olan ‘Filistin ve Kudüs Talmudu.. . ’ (ç.n.)


Ölüm ansızın gelip yakalar seni, şaşırıp kalırsın.Halbuki daha yapacak ne işlerin vardır.Kader seni gafil avlamadan elinden gelenin en iyisini yapmaya bak.İş işten geçmeden, yarının işini bugünden bitir.

- MAHAB HARATA

21.

22.

Düzgün bir insan kendi yoksulluğunu, yaşadığı acıları, evindeki sıkıntıları, zorluklarını veya ayıplarını ulu orta açık etmez.

- HİTOPADEŞA

23.

Dünyevi zevkler ve hazların zihnin erdemleri için yıkıcı olması gibi, endişe ve kuruntular da beden sağlığına zarar verir.

- ÇİN ATASÖZÜ

24.

Hiçbir iyi iş yapmadan, öylesine yaşayıp ölen insana ne yazık! Kalk borusu çoktan duyuldu. O ise daha yükünü omuzlamamış bile.

- FARS ATASÖZÜ


İnsan bir oyuncudur. Hayatı boyunca rolden role girer:Bir çocuk olarak sahneye çıkar,Sonra bir sevgili olur;Derken zavallı bir dilencinin paçavralarını giyer üstüne; Sonra cebi para dolu zengin bir tüccar olur;Çok geçmeden de buruşuk ve cılız bir ihtiyar;Ve nihayet ölüm kapatır perdelerini sahnenin.

- BHARTRİHARİ

25.

26.

Açgözlülük bir insana anlayış melekesini kaybettirir. Açgözlü insanın servete açlığı her iki dünyanın sakinlerine de acı verir.

- HlTOPADEŞA

27.

İnsan görür başkalarının hatalarını Bazen de erdemleri görünür ona başkalarının Ama asıl merak ettiğim: Kim farkındadır Asıl kendi hatalarının?

- SANSKRİT ÖĞRETİSİ

28.

Söz konusu öğrenmek olunca kaç yaşında olduğunuzun bir önemi yoktur. Ama şurası kesin ki en çok öğrenen her zaman en öndedir.

-Ç İN ATASÖZÜ

16


29.1 )edikodusunu yapacağın komşuna kendi hatalarından sözetme.

- TALMUD

30.

Sabırla her şey hallolur. Acele eden kafa üstü düşer.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

31.

Bilgisiz insanın yaşlanması öküzün yaşlanmasına benzer: Bedeni gittikçe yaşlanır, ama beyni hep boştur.

- DAMMAPADA14

32.

Lekesiz yoksulluk her zaman mutluluğu, çalma çırpmayla edinilmiş servetler ise mutsuzlukları beraberinde getirir.

- ÇİN ATASÖZÜ

14 Dammapada/ Bizzat Buda’nm yazdığına inanılan, şiir biçimindeki Sanskrit metinleri, (ç. n.)

17


Aklı başında olan herkes kadının gücünü bilir Ona itaat etmek yapılabilecek en bilgece şeydir Böyle yapmayanlarsa İş işten geçtikten sonra dizlerini döverler

- FARS ATASÖZÜ

33.

34.

Mücevherin ovalanmadan parlamaması gibi, insanlar da sınanmadan mükemmelleşemezler.

-Ç İN ATASÖZÜ

35.

Sağlık en büyük armağan, huzur ise en büyük servettir.

- DAMMAPADA

36.

Sana yalvaran bir insanı hor görme Kapma gelen yoksulu kovma Bir köpeğe bile nazik davran Gün gelir sen ondan beter hale gelirsin.

- MAHABH ARATA


Tanrıdan bir şey dileyecekseniz bilgiyi dileyin. Çünkü cahil insan dünyanın tadını çıkaramaz.

- FİRDEVSÎ

37.

38.

Talih bilgeler için bir servet, aptallar içinse felakettir.

- ÇİN ATASÖZÜ

39.

Azı yarar çoğu zarar olan üç şey vardır: Hamur mayası, tuz ve eli açıklık.

- TALMUD

40.

Mükemmelliği hedefleyen ortalamanın üzerinde olacaktır, ortalamayı hedefleyenler ise genellikle başarısız olurlar.

- BURMA ATASÖZÜ

41.

Yüreğini endişeden uzak tut ve henüz başına gelmemiş dert için yanıp yakılma.

- FİRDEVSÎ

19


Giysilerin temizken kalbin pisse, cehennemin anahtarım fazla aramak zorunda kalmazsın.

- SÂDİ ŞIRAZÎ

42.

43.

Akıllı adam, aynen suyun içine konulduğu kabın biçimini alması gibi, kendini yeni şartlara uydurmayı bilmelidir.

-Ç İN ATASÖZÜ

44.

Önceleri kötüyken sonradan doğru yolu seçen bir insan, bulutlardan sıyrılan ay gibi aydınlatır dünyayı...

- DAMMAPADA

45.

Basit insan iyilikte yanşamadığı kişiye iftiralarla saldırmaya başlar.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

20


Servet peşinde koşan kişi mutluluğundan olur. Başkalarının yükünü taşıyan onların dertlerine ortak olur.

- HİTOPADEŞA

46.

47.

Felaketlerle karşılaştığında ihtiyatlı, güç sahibi olunca merhametli, sıkıntılı zamanlarda güçlü olmak. Kalabalığın karşısında güzel konuşmak. îşte bunlar büyük insanların doğuştan sahip oldukları mükemmelliklerdir.

-HİTOPADEŞA

48.

En iyi hatip yürektir. En iyi öğretmen zamandır. Okunacak en güzel kitap dünyadır. Ve dostların en iyisi Tanrıdır.

- TALMUD

49.

Bir kadın sevdiğinin verdiği çiçeği çamurun içinden çıkmış olsa da atmaz. Armağanı değerli kılan sevgidir.

-BARAVİ

21


Gençliğinde kendini disipline etmemiş ve servet kazanmamış olan bir insan, yaşlılığında balıksız göldeki balıkçıl kuşundan farksız olacaktır.

- DAMMAPADA

50.

51.

Nasıl ilaç damlaları kısa süreliğine de olsa iyileştirici bir güce sahiplerse, yerinde söylenmiş birkaç rahatlatıcı sözcük de talihsizlik ve moral bozukluğu içinde olanlara yardım eder.

-BARAVİ

52.

Uç insanın yaşadığı hayat, hayat değildir: Başkalarının masalarında çöplenerek yaşayan insan, karısının hâkimiyeti altına girmiş adam ve bedensel acılarla kıvranan kişi.

-TALM U D

53.

İki düşman arasında getirip götürdüğün sözleri iyi seç ki ileride dost oldukları zaman sen utanmayasın.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

22


Her zaman övülmüş veya her zaman yerilmiş bir insan hamdır. Ve hiçbir zaman olgunlaşmayacaktır.

- DAMMAPADA

54.

55.

İyi insanın zekası keskindir ama kimseyi incitmez; davranışları ölçülü ama aynı zamanda nettir; yüreği sıcaktır ama asla yakmaz. Sözleri dokunaklı ve her zaman doğrudur.

- MAGHA

56.

Utanması olan insan kolay kolay hata yapmaz.- TALMUD

57.

İnsana iyi davranan bir yabancı, akraba gibidir; kötü davranan bir akraba ise yabancı...

- HÎTOPADEŞA

25


İyi adam herkese karşı naziktir Kimseden bir beklentisi olmaz İnsanlarsa onun kıymetini bilir Saygıda kusur etmezler.

- MAHABHARATA

58.

59.

Meyveli ağacın boynu büküktür. Bulut doluysa yere yakın durur. İyi insan her şartta alçakgönüllüdür.

- BHARTRİHARİ

60.

Serveti her geçen gün arttığı halde onu paylaşmayan kişinin aldığı her nefes boşadır.

- HİTOPADEŞA

61.

Ilımlı davranarak gerçek gücünü gizle. Böylece gerektiğinde onu çok daha verimli bir şekilde kullanabilirsin.

- MAGHA

24


Seni günaha sevkeden şeylerden uzak dur. Şeytan, Davud’un bile başına bela oldu.

- TALMUD

62.

63.

Bir aptalı altı özelliğinden tanıyabilirsiniz: Nedensiz öfkelenir, boş konuşur, davranışları dengesizdir, amaçsız sorular sorar, yabancıya güvenir ve dostla düşmanı birbirinden ayırmayı beceremez.

-A RA P ATASÖZÜ

64.

Kendini beğenmişlik gözlerimi kör etmişti Çok şey bildiğimi sanıyordum Azgın bir filden farksızdımNeyse ki bilge öğretmenlerim gerçeğin farkına varmamı sağladılarŞimdi kocaman bir aptal olduğumu bilerek yaşıyorum

- BHARTRİHARİ

65.

Biz düşüncelerimizden oluşuruz. Temiz düşüncelerle hareket eden bir insanı mutluluk gölgesi gibi takip edecektir.

- DAMMAPADA


Başkalarına yaslan, ama asla bağımlı olma Kendi aklına güvenBaşkasının iradesine tâbi olmak acı verir Gerçek mutluluk kendine güvenmektedir

- MANU15

66.

67.

İyi dostluklar zarar gördüğünde, dostlar birbirinin kıymetini daha iyi anlarlar. Lotusun sapını kırarsan, lifleri daha yapışkan hale gelir.

- HİTOPADEŞA

68.Sınırsız öfke dehşete yol açar ve yersiz nezaket saygı kaybettirir. Ne nefret uyandıracak kadar sert ol ne de insanları saygısızlığa yöneltecek kadar hoşgörülü.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

15 Manu: Sanskrit dilinde “düşünmek” anlamına gelen “man” sözcüğünden türetilmiş olup, sözcük anlamıyla “insan” anlamına gelen ve farklı geleneklerde farklı anlamlarda kullanılan bir terimdir. Manu dan Hint metinlerinde hem yasa koyucu olarak, hem insan türünü yaratan veya onun atası olan biri, hem de gerçekten yaşamış bir bilge olarak söz edilir, (ç.n.)

26


Sonunuz hayırlı olsun istiyorsanız sabırlı olun. Başarıya sabır kadar etki eden bir şey yoktur. Ama elbette bol bol çalışın, başarısızlıklarınız karşısında yılgınlığa kapılmayın. Böylece lıer türlü engeli aşabilirsiniz.

- BARAVÎ

69.

70.

Yağmurun kötü çatılardan içeri sızması gibi, ihtiras da zayıf akıllara sızar.

- DAMMAPADA

71.

Kader nicelerini perişan etmiştir Nice güllerin boynunu bükmüştür Ne gençliğinle övün ne de kudretinle Nice filizler var ki vaktinden evvel solmuştur

- ÖMER HAYYAM

72.

En güzel şey saygı duyulmaktır. Ondan sonra sevilmek gelir. Nefret edilmek kötüdür, ama hor görülmek en kötüsüdür.

- ÇİN ATASÖZÜ

27


73.

Servetini, aklım ve sözlerini başkalarının mutluluğuna 'j adayan kişinin hayatı boşa geçmemiştir. j

- SANSKRİT ÖĞRETİSİ |

74.

Eğer masum bir insana zarar verirseniz rüzgarda uçuşan tozlar gibi kötülük size geri dönecektir.

- BUDİST ÖĞRETİSİ

75.

Temiz kalpli insan günah işlemekten korkar İyi adam güzel konuşur, güzel işler yapar Böyle insanların huyları ilahidir.

- BUDİST ATASÖZÜ

76.

Yürek temizliğinin seni rahata erdireceğini düşünüyorsan öfkeyi bir yana bırak, fazla konuşma ve iyi huylarını insanların gözüne sokma.

- FİRDEVSÎ

23


77.Akıllı insan her seferinde sağlam adımlar atar. Yeni bir adım atmadan da önceki adımların doğruluğunu kontrol eder. I ler zaman arkayı kollamak gerekir.


78.

balıklar suların derinlerinde yaşar, kartallar ise göklerde... Ama birine oltayla, diğerine ise bir okla rahatlıkla erişebilirsiniz. Oysa en yakınınızdaki insanın yüreğine erişmek, içinden geçenleri bilmek olanaksızdır.

-B U R M A ATASÖZÜ

79.

Kazanç için, şöhret için veya korkudan değildir Dürüst insanın adaletsizlikten kaçınması Ve sarılması, erdemli insanın erdemlerine... Sanki içten gelen bir ses duyarlar ve Sarılırlar yapmaları gereken işlerine...

M AHAB HARATA


Ne kadar sert esse de bahar yeli Çiçek kokuları yayılır etrafa Erdemli insanların güzellikleri Uzak ülkelere yayılır g ib i...


80.

81.

Mutluluktan çok az düşse de payımıza, yine de kimse ayrılmak istemez dünyadan. Kimi zevkten söz eder kimi neşeden, kimi acıdan söz eder kimi kederden, ama yine de kimse söz etmeyi sevmez ölümden...

- FİRDEVSÎ

82.

Bilir misin her gün ağardığında Neden ağıt yakar seher kuşları Göstermek isterler sana Ömründen bir gün daha harcadığını

- ÖMER HAYYAM

83.

Cömert, nazik ve affedici olun; Tanrı’nın size verdiklerini siz de insanlara dağıtın.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

30


Bedenen kontrollü olmak iyidir. Konuşurken kontrollü olmak iyidir. Düşünürken kontrollü olmak iyidir. Kontrollü yapılan her şey iyidir.

- D HAM MAPADA

84.

85.

Öğrenme yeteneği olduğu halde öğrenmeyen kişi erdemden yoksundur. Karşınızdaki kişi körse elinizdeki fenerle ona hiçbir şey gösteremezsiniz.

- HİTOPADEŞA

86.

iyi ilaçlar insanı tedaviye götürür, iyi davranışlar da başarıya: Sağlıklı insan neşeye, çalışkan insan bilgiye kavuşur. Her insan erdeminin karşılığını alır.

- HİTOPADEŞA

87.

Gerçekleştirilemeyecek hedefler koymak, sadece zayıflık ve aldanıştır. Amaçsız bir uğraş ise sadece abesle iştigaldir.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

51


Acı çekmek günahın, doğal bir sonucudur. Aynen ekşi bir şey yediğinizde dişinizin kamaşması g ib i...


88.

89.

Zenginlik bazen bir insanın yoksulluğuyla örtülmüş olan kötü huylarını ortaya çıkarır.

-A R A P ATASÖZÜ

90.

Bir insan ne yaparsa yapsın Her yaptığının tamamlayıcısı Ve başarısının gerçek kaynağı içindeki solmayan enerji olacaktır

- RAMAYANA16

16 Ramayana; Hint halk ozanı Valmiki tarafından yazılmış bir destandır. Dünyanın en bilinen ve Hindistan’ın en önemli iki destanından olan Ramayana, 24.000 beyit, yed i bölümden oluşur. Uç büyük Hindu tanrısından biri olan Vişnunun “yeniden doğumlarından biri” olan Prens Ramanın yaşadıklarını konu edinen destan, eski Hint kültürü, dini, sosyal ve siyasal yaşamı hakkında çok önemli bir eserdir, (ç.n.)

32


I bızır dünyadayken, buradaki iyiliği çoğaltabildiğiniz kadar çoğaltın ki ayrılma zamanınız geldiğinde içinizde hâlâ bir neşe olsun. Bu dünyada bizden geriye kalacak olan tek şey söylediklerimiz ve yaptıklarımız olacaktır.

- FİRDEVSÎ

91.

92.

Bir aile çocuğunu iyi yetiştirmişse, çocuğun bir mesleği olur. Ve gerektiğinde özverili olmayı bilir.


93.

Hayatınızda üç şeyden kaçının: Gençlikte zevklerden, orta yaşlılıkta tutkulardan ve yaşlılıkta açgözlülükten.

- KONFÜÇYUS

94.

Aptal koca karısından korkar, basiretli kadın kocasına uyar.

-Ç İN ATASÖZÜ

33


Tekrarlanan günah anlayışı zedelerMantığı bozulan hatayı tekrarlarErdemleri hep canlı tutmakİnsanın melekelerini geliştirirVe muhakemesi gelişen her zaman doğru davranır.

- MAHAB HARATA

95.

96.

Bilgeliğin altından üstün olduğunu görmek istiyorsanız J dinleyin: Altını gümüşle takas ederseniz artık altınınız yoktur. Oysa bilgiyi bilgiyle takas ederseniz hem yeni bilgileriniz ; olur, hem de eski bilgileriniz her zaman sizde kalır.

- TALMUD i

Dostlarının sözlerine kulak asmayan adam dar günde düşmanlarını kendine güldürür.

- HİTOPADEŞA


I ) inleyin!I İadelini bilmeyen kişi Saygısını da kaybeder, duyularını da Yedi doğumunda17 nereye giderse gitsin Nefretini kazanır kadınların da!

- HİNDU KADIN ŞAİR

98.

99.

Sıradan insanlar güçlü kişilerle olan ilişkilerine dikkat etmelidir. Onlar kendi işlerine geldiği sürece size arkadaşça davranırlar, ama sizin bir ihtiyacınız olduğunda ortadan kayboluverirler.

- TALMUD

100.(îüzel gözler tutuşturur Ölümsüz alevini aşkın 11er yürek kurban olur uğruna Kızgın alevine güzelliğin

- ÖMER HAYYAM

101.

Söylemediğiniz sözün sahibi sizsiniz. Söylediğiniz söz ise artık sizin sahibinizdir.

- SÂDÎ ŞİRAZÎ

17 Yedi Doğum/ Hinduizme göre, bir insanın ruhunun olgunlanması için yed i kez dünyaya gelmesi gerekmektedir. ( t. n.)


Mantıksız sözlere verebileceğiniz en iyi karşılık sessizlik olacaktır.

- NİZAMÎ

102.

103.

Çok konuşan ve hele de konuştuklarını yapmayan insanın kimsenin gözünde bir değeri yoktur.

- FİRDEVSÎ

104.

Başarının iki kaynağı bilinmektedir: Bilgi ve emek. Bu ikisine sahipseniz sizi yükseklere çıkarırlar.

- MAGHA

105.

Kötü kader soylu ruhlara sert davrandıkça onlar daha da güçlenirler. Ve kadere verdikleri yanıt aynı sertlikte olur.

- HİNDU ÖĞRETİSİ

106.

Geç olsun güç olmasın, gün doğmadan neler doğar.

-T Ü R K ATASÖZÜ

3^


107.Açıklık dürüstlüktür, baskıcılık ise kötülüğe giydirilen bir kılıf...


108.

Okun yaraladığı kol iyileşir, baltanın kestiği dal yeniden uzar, ama sözlerin kırdığı bir kalbi teselli etmek çok zor olur. Her türlü ok bedenden çıkarılabilir, ama kalbe saplanan kötü sözler oradan çıkarılıp atılamaz.

- MAHAB HARATA

109.

Düşüncesiz bir adama akıllıca sözler fayda etmez.

- HİTOPADEŞA

110.

Bir yuvadaki tüm güzelliklerin kaynağı kadındır ve her erkek karısına bunu bilerek davranmalıdır.

-TA LM U D

37


Eski olan her şey salt eski olduğu için iyi olamayacağı gibi, yeni olan her şeye de kötü gözle bakıİmamalıdır. Bırakın her şey kendini kanıtlasın. Başkalarının her dediğini kabul edenler sadece mankafalardır.

- HİNDU ÖĞRETİSİ

111 .

112.Melekler tanrısal bilgi içinde büyür, zalimler cehaletin vahşetinde, insanlarsa ikisi arasında ve tereddüt içinde...

- FARS ATASÖZÜ

113.

Kadın evin direğidir, kadın çocukları yetiştirendir, kadın kocasını hayatı gibi seven, kadın tanrısını yüceltendir. Eşi, erkeğin diğer yarısıdır; eşi, bir adamın en iyi arkadaşıdır; eşi, adamın dininin, dünyevi servetinin ve aşkının kaynağıdır. Eşi olan erkekler hayatla kutsanmıştır. Eşi, erkeğin yaşlılığında duyacağı en güzel şarkıdır. Eşi, sıkıntı halinde kocasının annesi gibidir, hayatın yollarında yorulan erkeğin en büyük desteğidir...

- MAHAB H ARATA

114.

Şöhrete meraklı olan, şöhretini yitirir. Bilgisini artırmayan, bilgisini kaybeder. Bilginin tacını bir kazanç kaynağı olarak gören ömrünü boşa harcamış olur.

- TALMUD

55

rDoğudan Aforizmalar

115.

Nerde vücut güzelliği nerde bilgelik... Beden gelip geçicidir. Bilgi ise sonsuz.

- HİTOPADEŞA

116.

P.ğer bilgin yoksa başka neyin var ki! Eğer bilgin varsa, başka ne istersin ki!

- TALMUD

117.

Borçsuz yoksulluk, özgürlüktür.-A R A P ATASÖZÜ

118.

( lökte uçan kuşların izleri gibi Sudaki balıkların izleri gibi Genelde hiç kimse göremez İyilerin yaptıklarının izlerini

- MAHAB HARATA

119.

Parası olanın arkadaşı çok olur, parası olanın akrabası çok olur, parası olan halkın içinde kahramandır. Hatta zamanla bilge bile olur.

- HİTOPADEŞA

37


Renkleri güzel olan, ama kokusu olmayan çiçekler gibidir. Hep konuşan, ama konuştukları gibi yaşamayanların sözleri...

- DAMMAPADA

120.

121 .

Çoğu insan küçümser iyileri Ve kendi sahip olmadıkları şeyleri Yazın karı özler onlar Kışınsa yaz güneşini


122.

Bir insanın edinebileceği en iyi huy, kendine saygısını kaybetmeden başkalarının saygısını kazanmasına yol açandır.

-TALM U D

123.

Kötülerle işbirliği yapanlar, onlarla aynı amaçları paylaşma- salar dahi onların yolundan gitmekle suçlanacaklardır. Durmadan meyhaneye giden bir adam oraya namaz kılmaya gidiyor olamaz ya!

- SÂDİ ŞİRAZÎ


11 indi güzel tavus kuşunu taklit eder I v/,bere şiir okuyan şair bozuntusu var ya ( )nun da farkı yok hindiden.


124.

125.

bilgiye sahip olan sıradan bir adam artık bir prens gibidir, aynen okyanusa katılan bir ırmağın artık okyanus olması gibi.

- HITOPADEŞA

126.

Kötü niyetli insan pek hazırdır Başkasının bilye kadar hatasını görmeye Oysa kendine baksa şaşıracak Kendisinin gülle kadar hatalarını görünce

- M AH AB HA RATA

127.

İki insan vicdan azabı içinde ölecektir: Sahip olduklarının tadını çıkarmayan ve bildikleri doğrultusunda yaşamayan.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

Al


Açığa vurduğunuz sır yayından çıkmış bir oktur artık, koruduğunuz sır ise hep sadakta kalacaktır.

- CÂMÎ18

128.

129.

Bazen çok istediğimiz şeyler Bir anda kucağımıza düşüverir Bazense istediğimizden daha fazlası Arzularımız gerçekleşir Hiç ummadığımız hediyeler alıveririz İşte tüm bunlar Tanrı’nın işleridir.


130.

Kendini yenen insan, bin savaşta bin komutanı yenmiş askerden daha muzafferdir.

- DAMMAPADA

Tüm servetler arasında en önemlisi bilgidir. Çünkü asla kaybolmaz, paha biçilemez ve zamanla değer kaybetmez.

- HİTOPADEŞA

18 Câmî.- (Abdül-Rahman ibn Ahmed Nur ed-Din Câmî) 1414 -1492 yılları arasında Herat’ta yaşamış Sufi Pers ozanı, (ç.n.)

4-2


Sjulılc, alçakgönüllü, kötülüklerden kaçınan, bilgiyle dolu, çalışkan, dikkatli ve anlayışlı... Bu yedi özelliğe sahip olana bilge insan’ diyoruz.


132.

133.

Ayağın sürçerse dengeni bulursun, ama dilin sürçerse ağzından çıkan sözleri bir daha geri alamazsın.

- TELUGU19 ATASÖZÜ

134.

Boş bir vadinin her sesi yankılaması gibi, boş bir kafa da her kötülüğe açıktır.

- ÇİN ATASÖZÜ

135.

Seven ve fettan kadınlar her zaman patrondur Büyücü sopasından üstündür büyüleri Bilge sözleri dökülür dudaklarından Kulakta bir müzik olur dilleri

- FİRDEVSÎ

/9 Telugu: Hindistan’da, özellikle Andra Pradeş eyaleti çevresinde yaşayan ve konuştukları Telugu dili Hindistan’ın Hintçe ve Bengalce’den sonraki en yaygın dili olan etnik bir halk, (ç.n.)

+5


Kötü eğitilmiş kadın her zaman dırdıra, kavgaya meraklıdır. Bilgeler ona “kadın kılığındaki Eski Çağ” demişlerdir.

- PANÇATANTRA20

136.

137.

Özünde tüm insanlar aynıdır, farkı yaratan eğitimdir.

-Ç İN ATASÖZÜ

138.

Gençlik aldattı beniBütün meselelerin yanıtlarını buldum sandım İş işten geçtikten sonra anladım ki Daha yolun başındaymışım

- ÖMER HAYYAM

139.

Zayıf insanlar hedeflerine güçlülerin desteğiyle ulaşırlar. Aynen bir derenin okyanusa ırmağın yardımıyla erişmesi g ib i...

- MAGHA

20 Pançatantra: Yazarının Vişnu Şarma olduğu tahmin edilen, M. Ö. 3. yüzyıla ait olan ve fa b l biçiminde yazılmış Sanskritçe hikayeler, (ç.n.)

3 A -


Kargalar arasında kuğuyu, sığırlar arasında aslanı, eşekler arasında atı ve cahiller arasında bilgeyi tanımak kolaydır.


140.

141.

Kendine eziyet edene eziyet etmeyenler, aşk adına doğruyu yapanlar ve acı çekerken bile neşeli olabilenler Tanrı’nın en aziz kullarıdır. Onlar öğle güneşi gibi parlayacaklardır.

- TALMUD

142.

Bir insanı yargılarken ailesinin kim olduğuna değil sahip olduğu özelliklere bakın. Lezzetli bir şarabın ekşi üzümlerden yapılmış olması bir kusur değildir.

-A R A P ATASÖZÜ

143.

Güneş nilüferlere çiçek açtırır. Ay ise yapraklarını aydınlatır onların. Bulutlar sularını bırakır üzerlerine, halbuki kimse bunu yapmalarını istememiştir onlardan. Farkında bile olmaksızın nimetlerini dağıtırlar diğerlerine.

- BHARTRİHARİ


Sahtekarlıktan korkan soylu insanların şöhretleri, üzerine yağ dökülen ateşler gibi alevlenerek artar. Yalancıların şöhretleri ise üzerine su dökülen ateşler gibidir.


144.

145.

Harcadıklarınıza dikkat edin. Çünkü servetlerini ıvır zıvıra harcayanlar karşılığında ne para alacaktır, ne de övgü.

- FİRDEVSÎ

146.

Gerçek erkek erkekliği hakkında fazla konuşmaz. Şampiyonların sürekli spordan söz ettiklerini duydunuz mu hiç?

- SÂDİ ŞİRAZÎ

147.

Çömlekçinin kili istediği gibi biçimlendirmesi gibi, herkes kendi hayatını kendi elleriyle yapar.

- HİTOPADEŞA

a-6


Yalnızken bile utanabilen insanla, sadece başkalarının yanında utanan insan arasında büyük bir fark vardır.

- TALMUD

148.

149.

bilge insan canlılığını koruyarak, dürüstlük ve kontrolle kendini bir ada haline getirir ve o adayı hiçbir güç batıramaz.

- DAMMAPADA

150.

Bu dünyada azimli ve çalışkan bir insanın başaramayacağı iş yoktur.

- SOMADEVA21

151.

Ne de sabırsız bazı adamlar,Çiçeklenmeden meyve veren ağaçlar misaliNe desen boş kimilerineHer biri faydasız, ölü tohumlar sanki


21 Somadeva; 11. yüzyılda Keşmir’de yaşamış Hindu Brahman ozanı. “Masal Irmaklarının Okyanusu” adlı eseri kendinden önceki halk hikayelerinin derlenmesinden oluşmuş ve sonraları benzeri birçok doğulu ve batılı esere ilham vermiştir, (ç.n.)

+7


Yedi şey bilge insanın nitelikleridir, yedi şey de mankafa insanın: Bilge insan yaşça veya bilgice daha büyüklerin önünde konuşmaz. Konuşanın sözünü asla kesmez. Yanıt verirken aceleci davranmaz. Soruları konuya, yanıtları amaca yöneliktir. Duygularını açığa vururken önce ilk duygularını, sonra da son duygularını anlatır. Anlamadığı şeye “Anlamadım” der. Hatalarını görür ve farklı fikirlere açıktır. Bunların tam tersi de mankafanın nitelikleridir.

- TALMUD

152.

153.

Zenginliğinizi artıran şey neye yarar ki, eğer sizi yoksullara karşı küstahlaştırıyorsa?

-A R A P ATASÖZÜ

154.

Akıl yükselişe açıktır

Meyve vermek aklın doğasında vardır

Bilginin yükselişi öğretmenin ustalığından değil onun Özünden ötürüdür

Bir mücevher üzerine vuran ışığı yansıtır

Buna karşılık güneş ışığıyla beslenmesine rağmen toprak asla parlamaz.

- BHAVABHUTİ


Bıı beden boş bir çadırRuhun varlığıdır onu onurlandıranRuhun ayrılış vakti geldiğindeÖlüm gelir çadırı sökmeyeRuhu alır ve bir başka menzile götürür

- ÖMER HAYYAM

155.

156.

Az konuş, öyle az ki, konuşman sadece amacına hizmet etsin. Tanrı sana iki kulak, ama bir dil vermiştir. Bu demektir ki iki kat dinle ve ilk konuşan sen olma.

- HÂFIZ22

157.

Hayvanlardaki saldırganlık peşlerindeki takipçilerinden uzaklaşınca kaybolur. Aynı şekilde, bir tehlike yakınlaştığı zaman da rakipler arasındaki düşmanlık biter

- BARAVÎ

22 Hâfiz: (Hâfız-i Şirazî) 14. yüzyılda yaşamış Fars ozanı. Şiraz’da doğmuştur. Farsçanın en büyük şairlerinden biri olduğu kabul edilir. Fars tasavvuf şiirinin öncülüğünü yapmıştır. Şiirlerinde gerçeküstü öğeler de bulunur. Hafiz-ı Şirazi fikirlerindeki kuvvet, görüşlerindeki özgünlük ve edasındaki rindlik bakımından, bütün Doğunun en lirik şairlerinden biri sayılmış ve şöhreti gün geçtikçe tüm dünyaya yayılmıştır.

AŞ


Zahmetle çalışan afiyetle yer.-Ç İN ATASÖZÜ

158.

159.

İnsanın yaptığı iyi işlerden nadiren söz edilir, kötülükler ise binlerce kilometre öteye yayılıverir.

-Ç İN ATASÖZÜ

160.

Zeki insan ok gibidir; az yaralar, ama derine saplanır. Aptal insanlar ise taşlar gibidir, çok hırpalarlar, ama içeri giremezler.

- MAGHA

161.

Zihni terbiye etmek iyidir; çünkü sürekli çalışıp, oradan oraya koşturan bir zihin ancak doğru yönlendirilirse işe yarar.

- DAMMAPADA

50


bütün kutsal ilimleri bilenAma içindeki düşmanlan bilmeyen insan1 alihini bile boşa çıkarırVe kendini utanılacak duruma düşürür.

- BARAVİ

162.

163.

/engin bir insanın değerini başkalarına ne dağıttığı ve kendine ne ayırdığı belirler.

- HÎTOPADEŞA

164.

Kulaktan dolma bilgi, ancak insanın rüyasında yediği yemek kadar işe yarar.

- ÇİN ATASÖZÜ

165.

Zihnini bilgiyle donat. Çünkü bilgi senin servetin olacaktır.

- FİRDEVSÎ


İnsanlar çok sever doğan güneşi Bayılırlar batan güneşe de Oysa bilmezler ki batan her güneşle Geçer hayatlarının bir bölümü de.Güzeldir seyretmek doğanın yüzünü Değişen mevsimlerle birlikte Kimse bilmez ki her geçen yıl Hayatımızı da götürür beraberinde.

- RAMAYANA

166.

167.

İyi insan kötülükten kaçar ve iyiliği takip eder; tutulması gereken sırları tutar; herkese gösterir erdemlerini ve asla terk etmez sıkıntıda olan b irin i... işte bunlar gerçek bir arkadaşın özellikleridir.

- BHARTİHARİ

168.

Ardında iyi bir ad bırakanlar hariç, hiç kimse bu dünyada sonsuza dek yaşamayacaktır.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

n


İyi insan top gibi düşer yere, hemen top gibi yükselir geriye. İşe yaramaz adam ise çamur gibi düşer ve yapışır düştüğü yere.

- BHARTRİHARİ

169.

170.

Daha olmamış şeyi korkuyla bekleme. Olup da bitmiş şeyin ise ardından yerinme.

-Ç İN ATASÖZÜ

171.

Kötü alışkanlıkları önemsiz görüp onlara teslim olma. En ufak bir erdemini dahi küçümseme, ona sıkı sıkı sarıl!

- ÇİN ATASÖZÜ

172.

İnsan iyiye de kötüye de meyleder Her iyi insan elbet bilir bunu Her insan zaafa da düşer Yaşayan herkes bilsin bunu

- RAMAYANA

55


iyiler sevgilerini herkese sunarHem iyilere hem de kötülereÇünkü bir chandalanın23 bile hakkı vardırTepemizdeki güneşe yüzünü dönmeye

- HİTOPADEŞA

173.

174.

iy i bilgiyi kimden olursa olsun alınız; iyi işi kimden olursa olsun öğreniniz; iyi eşi hangi aileden olursa olsa alınız.

- MANU

175.

iy i insanla kötü insanın arkadaşlıkları farklıdır, iy i insanın arkadaşlığı önceleri seher aydınlığı gibidir, ama zaman geçtikçe parlar. Kötü insanın arkadaşlığı ise başta öğlen güneşi gibidir, ama zaman geçtikçe söner.

- BHARTRlHARÎ

176.

Açgözlülüğünü bastırmak isteyen kişi için uzun zaman beklemek kolaydır, ama kanaatkar zihinler zaten beklenti peşinde olmaz.

- HİTOPADEŞA

23 Hindistan’ın kast sisteminde dört ana kastın dışında kabul edilen toplumsal grup. Dokunulmazlar ya da politik olarak doğru terimle Dalitler olarak adlandırılmaktadırlar.


Soylu zihinler başkalarını da mudu etmek ister, hatta onlara kötülük edenleri bile. Çünkü gerçek mutluluk, başkalarını da mutlu etmekten geçer.

177.

-BARAVİ

178.

İyi insana yapılan iyilik kayaya atılan çentik gibidir, asla unutulmaz; kötü insana yapılan iyilik ise suya çizilen bir çizgi gibidir, anında yok olur gider.


179.

Umursamaz insanla uğraşmakta yarar yoktur, ona ne yaparsanız yap ın ... Bir avcıyı en iyi avlağa bile bıraksanız, uyuyakaldıktan sonra ne yararı olur ki?

-BARAVİ

180.

Tutumluluk ne kadar iyiyse, cimrilik o kadar sefildir.

- HİTOPADEŞA


Yaptığın ibadetle gurur duyma Yoksula yardımın hiç bilinmesin Övünmek eritir aldığın sevabı Gösteriş batırır yaptığın yardımı

- MANU

181.

182.

Boş dere yatakları dolacaktır yine Kurumuş dallar yeşerecektir yine Batan güneş bile doğacaktır yine Ama geçen gençliğinin takılma peşine

- SOMADEVA

183.

Kötü bir insanın başkalarının arkasından konuşmaktan zevk aldığı kadar, iyi bir insan bundan rahatsız olacaktır.

- MAHABHARATA


Bencil insan dünyanın tuzaklarına düşmüştür. Mal biriktirmek için debelenip durur. Sonra halinden memnun bir şekilde kendi kendine şöyle avunur: “Bugün kazancım güzel. Yarın daha da çok olacak. Ne de güzel artıyor servetim. Daha şimdiden hâzinelere sahibim. Bugün bir düşmanımı yendim. Sonra diğerlerinin de hakkından geleceğim. Efendiyim ben. Kendimi seviyorum. Zengin, asil, güçlü, başarılı ve mutluyum. Kesinlikle mükemmelim. Şu dünyada benimle boy ölçüşebilecek kim var? Artık hesapsızca hediyeler dağıtıp, zaferimle gururlanacağım.” Nefsi bu adamı kandırmıştır. Yalan dünyanın oyununa gelmiştir. Şehvetine kapılmış ve alçaldıkça alçalmıştır. Onun yeri cehennemin dibidir.

- MAHABHARATA

184.

185.

Bilgi birçok şüpheyi ortadan kaldırır ve görünmez olanları gösterir insana. Bu nedenle, görüşü tamamen kapanmamış insanların gerçek gözleri, sahip oldukları bilgilerdir.

- HİTOPADEŞA

186.

Bir dostun teselli sözcükleri, çökmekte olan bir ruha, bir çanak nektarın susuzluktan kavrulan bir ağza geldiği kadar tatlı gelecektir.

- SÂDİ ŞÎRAZÎ

57


Başkalarının hataları kolaylıkla görülür, zor olan kendi hatalarımızı görebilmektir.

- DAMMAPADA

187.

188.

Siz zengin olmasanız da yararlanın Başkalarının refahından Çünkü soylular yararlanmayı bilir Başkalarının mutluluklarından

- MAHABHARATA

189.

Kötü insanla düşüp kalkmayın, ama onun düşmanı da olmayın. Çünkü yanan koru eline alan nasıl yanarsa, yanmayan kömürü eline alanın da eli kirlenir.


190.

En güzel ağaçta da yılan olabilir, nehirdeki nilüferlerin altında timsah olabileceği g ib i... En güzel erdemlerde de kötü yanlar olabilir, en mutlu anımızın birden bozulabileceği g ib i...

- HİTOPADEŞA


Hayat nasıl da akıp gidiyor bak Başkasına gerek yok, bu işaret bana yeter Bu dünyanın zevklerinin farkına var, gör çekilen acıları Sana değilse de dostum, yaşadığım mutluluk bana yeter

- HAFIZ

191.

192.

Artık su tutmuyor nehir...Baykuşlar uçsa da nilüferler burada Kötü günlerde de yanımızda olan dostlar Nilüferler g ib id ir...


193.

Zorbalık ve alçaklıkla elde edilen servetler ne kadar büyük olurlarsa olsunlar lekeli ve uğursuzdur. Dürüstlükle kazanılan mallar ise her zaman bereketlidir.

- CELÂLEDDİN ED-DEVYÂNÎ24

194.

Kendinize sevdalanmaktan kurtulduğunuzda, tüm çiçekleri kucağınızda bulacaksınız.


24 Ahlâk-i Celâli adlı Farsça eserinden alınmıştır, (ç.n.)


Yüreğinde erdemin ve onurun tohumları atılı olanlar komşularının bile acılarına ağlayanlardır.

- NAKŞABÎ25

195.

196.

Sana yapılmasını istemediğini başkasına da yapma, her şeyin özü budur.

- MAHAB HARATA

197.

Kötü adam düzelir gibi olsa da sonunda özüne döner. Kuyruğu yanan köpeğin kuyruğunun eninde sonunda eski halini alması g ib i...

- HÎTOPADEŞA

198.

Yolun kenarında durdum O ne büyük çömlekti, seyre daldım Gönül diliyle konuştu hayran oldum “Ne durursun kardeş, dua et!”

- ÖMER HAYYAM

25 Nakşabî: (Ebu Turab el-Nakşabî) 9. yüzyılda Horasanda yaşamış bir Sufi derviş ve ozan, (ç.n.)


Bilgiye sahip olmayan, neye sahip olursa olsun, yoksuldur.

- TALMUD

199.

200.

Kötülerden gelen çirkin sözler büyük insanları incitmez; köpekler ne kadar ona bakarak ulusa da, ay bundan i ncinmeyecektir.

-A R A P ATASÖZÜ

201 .

Dünyadaki herkes şunların değerini anlayacaktır: Yaşlılıkta gençliğin; hastalıkta sağlığın ve yoksullukta servetin...

- ÖMER HAYYAM

202.Yetenekli ve ileri görüşlü bir adam elindeki küçük bir parayı servete dönüştürebilir.

-B U D İST ATASÖZÜ

203.

Serveti koca yapar, eşi ise o serveti korur.

- BURMA ATASÖZÜ

61


En yararlı şey nedir? iyilerle arkadaşlık etmek. Dünyadaki en kötü şey nedir? Bir araya gelmiş kötü insanlar topluluğu. Hayattaki en büyük kayıp nedir? İşinde başarısız olmak. En büyük huzur nerededir? Gerçekte ve adalette. Kahraman kimdir? Duygularına hükmeden insan. Hayatta en çok ne sevilir? Sadık bir eş. Zenginlik nedir? Bilgi. En büyük mutluluk nedir? Evinde zaman geçirmek.

- BHARTRİHARİ

204.

205.

Çocuksuz insanın evi boştur, bekar adamın aklı gibi. Cahil insana tüm dünya bomboştur, en büyük boşluksa yoksulluktur.

- HİTOPADEŞA

206.

Tanrılar ak saçlı insanları olgun kabul etmez, bilgili insan yaşı küçük de olsa olgun insandır.

- MANU

207.

Gözleri bozuk olan bir göz doktoru görülebilecek en sıra dışı şeylerin arasında yer alır.

-A R A P ATASÖZÜ


Aylaklık insanlığın en büyük düşmanıdır. Çalışmak kadar iyi bir şey yoktur. Çalışan insan asla başarısızlığa uğramaz.

- BHARTRİHARİ

208.

209.

Su uzaktaysa yangını söndüremez. Yakındaki arkadaş uzaktaki akrabadan daha iyidir.

-Ç İN ATASÖZÜ

2 10 .

Erdemli bir karakterin parıltısı asla gizlenemez, aynen kötü birinin kötülüğünün parlatılamayacağı g ib i... Mücevher çamura da bulansa hâlâ mücevherdir, ama bakır kabı baş üstünde de taşısanız hâlâ bakırdır.

- PANÇATANTRA

211 .

Özünde iyi olan bir insan çok zengin olursa bu onun bilgelik yolunda ilerlemesini engeller, özünde kötü olan bir insan zengin olursa bu onun hatalarını artırır.

-Ç İN ATASÖZÜ

£5


Genç bir adamın hayalleri, orta yaşlı bir adamınkilerden farklıdır. Yaşlı bir adamsa gençliğinde kurduğu hayallerin i: özler.

- MAHAB HARATA

212.

213.

“Bu insan bizden mi, yabancı mı?” diye düşünmek küçük zihinlerin işidir. Büyük zihinler için tüm insanlar birbirinin kardeşidir.

-PANÇATANTRA

214.

Başkalarına tavsiyelerde bulunmak herkes için kolaydır, oysa ' başkalarına adil davranmak çok zor kazanılan bir erdemdir.

- HİTOPADEŞA

215.

Eğer mükemmel değilsen En iyisi dilini tutmaktır;Çünkü boş teneke ses çıkarır Ve bu da insanı utandırır.

- SÂDİ ŞİRAZÎ


Kir insanı kendi sözleri ve eylemleriyle anla. Başkalarının söyledikleri seni her zaman yanlış yargıya götürür.

- TALMUD

T216.

217.

Zayıf kişilikli insanlar her rüzgarın önünde eğilen otlara benzer.

- MAGHA

218.

Tutku kadar yakıcı bir ateş, nefret kadar yıkıcı bir duygu, budalalık kadar büyük bir tuzak ve açgözlülük kadar büyük bir felaket olamaz.

- DAMMAPADA

219.

Bir günahı iki kez işlerseniz, o artık günah gibi görünmemeye başlar.

-TA LM U D


Tatlı dilli bir cömert. Böbürlenmeyen bir bilge. Merhametli bir yiğit. Mala tamah etmeyen bir zengin. Bu dört vasfa sahip olan insanlara çok az rastlanır.

- HİTOPADEŞA

220.

221.

Ev almadan komşunu tanı, yola çıkmadan yoldaşını.

-A R A P ATASÖZÜ

222 .

Para içinde yüzseniz de çocuklarınıza bir meslek öğretin; çünkü para dolu torbalar bir gün boşalabilir, ama zanaatkar mesleğini asla unutmaz.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

223.

Başkalarının eline bakarak yaşamaktansa sokaklarda taş taşımak daha iyidir.

- TALMUD


bilgi insana tatlı dil kazandırır; tatlı dil iyi bir karakter; iyi bir karakter servet kazandırır. Erdemle birleşen servet ise mutluluk...

- HİTOPADEŞA

224.

225.

( Üizel sözleri, güzel davranışları ve güzel ifadeleri Akıllı bir insan bir kilometre öteden tanır,Aynen iyi bir avcının avını bir kilometreden tanıması g ib i...

- MAHABHARATA

226.

Aldırma şakşakçının yağcı sözlerine Klbette bir çıkarı vardır senden de bırak gitsin nereye giderse Yeter ki bir kazancı olmasın elinde

- SADİ ŞİRAZÎ

227.

Aynen damlayan suyun kabı doldurması gibi, böyle birikir servet, bilgi ve erdem...

- HİTOPADEŞA

&7


Ne olduğu yeterince anlatıldıysa Bir mankafa bile saygı duyar ilhama Bir aptal bile saygı kazanabilir zamanla Hele bir de dilini tutarsa

- HÎTOPADEŞA

228.

229.

Refah elbette zahmetle kazanılır, çalışıp çabalamayana ekmek yoktur. Uyuyan bir aslanın ağzına ceylanların atladığı nerede görülmüş?

-HÎTOPADEŞA

230.

Günahı işleyen kim olursa olsun günah günahtır. Ama bir bilim adamı günah işlerse bunun utancı çok daha büyüktür. Zira bilim Şeytana karşı en büyük silahtır.

-ŞA D İ

231.

Hiçbir işte haldır huldur hareket etme. İhtiyatsızlık, başarısızlık ve yıkımın baş nedenidir. Akıllıları seven talih, her zaman eyleme geçmeden önce düşünenleri seçer.

- BARAYI


Eskilere saygı duyan insanlar Gün görmüş kişilerdir Onlar sadece bu hayatta değil Sonraki hayatlarında da kazanacaklardır


232.

233.

Basit zihinler sadece kendi dertleriyle ilgilenir, yüce zihinler ise başkalarının dertleriyle de ilgilidir. Suda yanan kayık sadece kendini söndürmeye uğraşır, oysa yükseklerdeki bulutlar yağmurlarını tüm dünyaya bırakır.

- BHARTRİHARİ

234.

Akıllı insan asla elde edemeyeceği bir şeyi istemez ve kaybolup gitmiş olanın ardından yas tutmaya meraklı olmayanlar belalardan uzak dururlar.

- M AH AB H ARATA

235.

Gerçek büyük adamlar, bir çocuk aklının sadeliğiyle düşünmeyi asla bir yana bırakmaz.

- ÇİN ATASÖZÜ


1Bu hayatta rahat etmek istiyorsan sırlarına sahip çık, aynen! goncasını içinde saklayan bir gül g ib i... Hatırla ki, gül dejj açıldıkça güzelliğini kaybeder ve sonunda yapraklarını! bırakır sabah yeline... J

- FARS a t a s ö z ü ;

2,3 6 . 1

237.

Kocası bir kadının en güzel takısıdır. Kocası olmayan kadınsa) ne kadar takısı olursa olsun, çıplaktır. (

- HÎTOPADEŞA]

238.'İ

Her şeyi öğrenip de doğruluğu öğrenememiş bir insan da lla rı; çok olan, ama kökleri zayıf bir ağaç gibidir, ilk rüzgarda ‘ devrilir gider. Henüz çok şey bilmese de doğruluğu öğrenmiş i bir insansa az dallı, ama sağlam köklü bir ağaç gibidir. En büyük fırtınalar bile onu yerinden sökemez.

- TALMUD

239.

Övünmeyen büyük adam gerçekten değerlidir, basit insan ise daha büyük bile olmadan övünendir.

-Ç İN ATASÖZÜ

T Doğudan AforizmalarSert kayaları rüzgarların sallayamaması gibi, akıllı insanlar ila ne övgülerden ne de yergilerden çok etkilenmezler.

- DAMMAPADA

240.

241.

Sıradan insanların övmeleri de yermeleri de önemsizdir, onların kuru gürültüleri ormanda gaklayan kargaların sesleri gibidir.

- MAHABH ARATA

242.

Buradaki kopuzun sesi ne güzelOrada bağırırak şarkı söylüyor bet sesli birisiBurada bilginler meclisi toplanmışOrada sarhoş kahkahaları yükseliyorBurada neşe içerisinde bakire kızlar dolaşıyorOrada pörsümüş kocakarılarBu nasıl bir ışık, nasıl güzel bir gölgelik bu.İşte cennet ve cehennemin farklarıdır bunlar.

- BHARTRİHARİ

71


Az bilen insan o az bilgisini çok sanır. Aynen hiç okyanus j görmemiş bir kurbağanın kendi deresini deniz sanması j g ib i... I

- BURMA ATASÖZÜ

243. I

244. |

Söyleme sırrını dostuna, o da söyler dostuna ve şehirdeki ş herkes senin aptalın teki olduğunu düşünür en sonunda.

- FÎRDEVSÎ \

245. j

İnsan gibi çalış, iyilik yapmaya da hazır ol. Başkasının :j sırtından geçinen kişi işe yaramaz bir adamdır. ;

- SÂDİ ŞİRAZÎ |

246.

Sen kendi kapının önündeki karı küre, komşunun sahanlığındaki buzlar onun sorunudur.

- ÇİN ATASÖZÜ

72


Bilgiyle hangi servet yarışabilir!Ne hırsızlar çalıp gidebilir onu Ne de akrabalar gelip sahip çıkabilir,Üstelik asla da kaybetmezsin onu.


247.

248.

Kadının serveti güzellik, erkeğin serveti bilgidir.


249.

Refah çalışanların ve cesur olanlarındır, biraz da talihin yardımı gerekir. Talihi bir yana bırak, kendi çalışma gücünü göster: Sen çalışır, çabalar ama yine de başaramazsan, suç senin değil talihindir artık.

- HİTOPADEŞA

250.

Her varlık var olduğu için hoşnuttur. Yoksa sen mutlu değil misin? Dinle bak. Her varlık nasıl da kendi dillerince övüyor yaratıcıyı.

- NAKŞABİ

75

r


Elin en soylu yanı, vermesidir Başın en soylu yanı,Öğretmenin önünde eğilmesidir Ağzın en soylu yanı,Gerçeği söylemesidir Zafer kazananın en soylu yanı,Yiğitçe kucaklamasıdır Yüreğin en soylu yanı,Lekesiz olmasıdır Kulağın en soylu yanı,Gerçeği işitmesidir Ve bunlar yüce insanların Hâzinelere değişilmeyecek yanlarıdır.

- BHARTRÎHARİ

251.

252.

Zengin hediyeler, yürekten verilseler bile yerini tutamazlar Küçük, ama özveriler sonucu verilen hediyelerin...

- MAHABHARATA

253.

Bugün senin ama yarın değil Günleri saymak yalnızca mutsuzluk getirir Aldığın her nefes ödünçtür, boşa harcama Bir sonraki garanti değildir

- ÖMER HAYYAM

7+


Bugünün işini yarına bırakma; yarın ne durumda olacağını bilemezsin. Bugün güllerle dolu bahçeden, yarma bir gül kalmayabilir koparman için!

- FÎRDEVSÎ

254.

255.

Gönlü zengin insanların erdemleri, aydan yansıyan ışıklar gibi yayılır dünyamıza...

- NİZAMÎ

256.

Atın değeri hızından, öküzün değeri gücünden, ineğin değeri sütünden, akıllı insanın değeri konuşmasından anlaşılır.


257.

Aptallığının farkında olan aptal, yine de akıllı sayılır. Ama kendini akıllı sanan aptal en büyük aptaldan daha da aptaldır.

- DAMMAPADA

7?

İT


Pisliklere bulaşan kendi de pislenir, temizlerle düşüp kalkan gün geçtikçe temizlenir.

- TALMUD

258.

259.

Aklınız varsa düşmanınızla görüşen insandan uzak durun.

- SÂDİ ŞİRAZÎ

260.

Bilinmezliklerle doludur insan yüreğiEn ağır yükleri taşırVe en büyük gizemler onda aydınlanırKeskin bir gözü vardırEn ağır yüklerin altında bile eğilmez

- HİNDU DRAMA

261.

Bilgiden, hayırseverlikten ve merhametten anlamayan kişi gerçek hakkında da hiçbir şey bilemez ve sadece bir suret halinde yaşar gider...

- SÂDİ ŞİRAZÎ

7

rDoğudan AforizrnaLar

Arkadaşının hatasını görürsen onu gizlice uyar. Ama başkalarının önünde yine de yücelt onu.

-A R A P ATASÖZÜ

262.

263.

Alçakgönüllülük her zaman yarar getirir, küstahlık ise yıkım.

- ÇİN ATASÖZÜ

264.

Kaçırdığın fırsatlar için üzülme Elindeldlerin kıymetini bil Başkaları ağlarken bir yerlerde Talih bu kez de senin yüzüne gülebilir

- ÖMER HAYYAM

265.

Öğrenmek istiyorsan dinle, güvende olmak istiyorsan sus.

-A R A P ATASÖZÜ

77

rAkıllı Sözler Kitabı

Kendi sırtını her zaman kendin kaşı, kendi işini her zaman kendin gör. Bir gün bir hizmete ihtiyacın olursa da karşılığını hak edecek birini bul.

- ARAP ATASÖZÜ

266.

267.

Başkalarım rahatsız etmek için tatsızlık çıkaranlar aslında kendi kuyularını kazmaktadır.

- ÇİN ATASÖZÜ

268.

Ölüm döşeğinde pişmanlıkla anacağınız sözleriniz ve eylemleriniz olacağına, daha gençken hayatın ne kadar narin ve kısa olduğunu öğrenin.

- M AH AB H ARATA

269.

Akıllı bir insan kişiliğini, ailesini ve evini bilmediği insanlarla fazla samimi olmaz.

- PANÇATANTRA

75


Karnın acıkmadan sofraya oturma ve sofradan tam doymadan kalkmaya gayret et.

-A R A P ATASÖZÜ

270.

271.

Tutarlı bir insan talihsizliklerin sonucunda erdemlerini kaybetmez. Meşale yere eğilse de ışığı tavanı aydınlatır...

- BHARTRİHARİ

272.

İnsan asla kendinden nefret etmemeli; çünkü başarı, kendini insan yerine koymayanların kapısına uğramayacaktır.

- MAH AB H ARATA

273.

Nitelikli insan en zor durumda bile kendini kaybetmez, erdemlerine sahip çıkar. Vasat insan zor durumlarla karşılaşınca yeni erdemler kazanır. Niteliksiz insan ise zorluklar karşısında daha da batağa saplanır.

- ÇİN ATASÖZÜ

77


t

Refahın kapısında dolanmamak ve kimseye minnet etmemek... Bunları başarabilen insan en mutlu hayatı yaşayacaktır.

- HİTOPADEŞA

274.

275.

Cahil insanlarla tartışmaya giren bilge, karşısındakinden saygılı davranışlar beklememelidir. Ve bir budala kuru gürültüyle bilgeye üstün gelse bile bunun hiçbir önemi yoktur. Bir taş pırlantayı parçalayabilir. Ama taş yine taştır, pırlanta yine pırlanta...

- SÂDİ ŞÎRAZÎ

276.

Başarı güzel bir kadın gibidir. Çok adam peşinden koşar, ama o, sonunda sebatla dayanan ve onu en iyi koruyanın kollarına koşar.

- BARAYI

277.

Aşırı ve ateşli istek göstermek Başarıya önemli bir engeldir Su ne kadar soğuk olursa olsun Toprağa yavaş yavaş nüfuz edecektir

- HİTOPADEŞA

SO


Kimseyi hor görme, sabırlı ol Ne konuştuğuna dikkat et Kızgın insanla kızgın olma Küfretse de sen selam et

278.

279.

Yollarda bir yolcu gibiyiz Bazen ağaç altında nefesleniriz Sonra da yola devam ederiz Bazı öyle arkadaşlar vardır Bir dönem çok iyi görüşürüz Gün gelir, bir daha asla görmeyiz

280.

Her canlı yalnız doğar Yalnız geçer öte dünyaya Yalnız yer Şeytan’ın elmasını Yalnız tadar iyiliğin hasını Ne zaman ki göçer dünyadan Bir kütük veya kil heykel gibi Yürür gider tüm sevenleri Erdemiyle baş başa kalır mezarında Ve onu taşır bilinmez karanlığa

- MANU

- HİTOPADEŞA

-M A N U

81

BATIDANAFORİZMALAR

Batıdan Aforizmalar

Sefalete düşen bir kişinin geçmiş güzel günlerini anımsamasından daha büyük bir keder olamaz.

281.

- DANTE26

Goldsmith de şöyle der:

Ah hafıza! Seni gidi pervasız, seni gidi düzenbaz! Seni gidi açgözlü, seni gidi faydasız

Eski mutluluklar geliyor durmaksızın aklıma Ve koca bir geçmiş ızdıraba dönüşüyor.

282.Ancak şüphe etmeye başladığımızda gerçekten öğreniyoruz demektir. Şüphe bilginin ardından gelir.

- GOETHE27

26 Dante: (Dante Alighieri) 1265-1321 tarihleri arasında yaşayan Italyan ozan ve politikacı. Sahip olduğu büyük üne büyük ölçüde başyapıtı “ilahi Komedya” ile ulaşmıştır. (Ç.N)27 Goethe: (Johann Wolfgang von Goethe) 1749-1832 yılları arasında yaşamış Alman edebiyatçı. Şiir, drama, hikaye, otobiyografi, roman gibi çok çeşitli türlerde eserler vermiştir. 1774yılında yayınlandığı “Genç Werther’in Acıları ” ile Avrupa çapında büyük bir üne kavuşmuştur. (Ç. N)

85


Kişinin kendini fazla zorlaması yararsız bir şeydir. Bir| palyaço ne yaparsa yapsın başkaları onu bir centilmen olarak j görmeyecektir. )

- LA FONTAİNE28 î

283.

284.

Orta yolu tutan kanaatkar kişiHem fakirin canını yakan yoksulluktanHem de zengini hayata küstüren musibetlerden kurtulmuş olur.

- HORATÎUS29

«i

28 La Fontaine: (Jean de La Fontaine) 1621-1695yılları arasında ya- 1şamış Fransız şair ve yazarı. Fabl türünde verdiği eserlerle yaygın bir üne j kavuşmuştur. La Fontaine masallarındaki konular genellikle şark klasikle- >j rinden alınmıştır, (ç. n.) !:29 Horatius: (Quintus Horatius Flaccu) MÖ 65 ve 8 yılları arasında \yaşayan Horatius Augustus dönemi Roma’sınm en önemli şairi olarak ta- 1 ummaktadır. (Ç.N) |

86


Vespasian30 dönemindeki hayatı getirin gözünüzün önüne! Bugünkünden çok az farklıydı. O dönemde de aklı fikri evlenmek ve evlendirmek olanlar vardı. Çocuk eğitimi, hastalık, ölüm, savaş, neşeli tatiller, trafik, tarım, dalkavuklar, kendini beğenmişlik, evham, komploculuk, başkalarının ölümünü arzulama o günlerin de meseleleleriydi. Dedikoducular, aşıklar, cimriler, konsül üyeliği için oy avcılığı yapanlar hayatın bir parçasıydı. O dönemin insanları çoktan göçüp gittiler ama tüm bu saydıklarımız baki kaldı.

- M. AURELİUS31

285.

286.Bir adamın yeteneklerini ve erdemlerini geliştirmesine izin vermeli. Ancak yapabileceklerinin farkında olan bir insan başkalarını hoşnut edebilir. Yeteneklerinin farkında olmayan bir insandan kimseye hayır gelmez.

- HAZLÎTT32

30 İmparator Caesar Vespasian us Augustus: Roma İmparatoru (MS 9-79). 69-79 yılları arasında hüküm sürmüştür. Flavian Hanedanının kurucusudur, (ç.n.)31 M. Aurelies: (Marcus Aurelius Antoninus Augustus). Roma imparatoru. En önemli Stoacı filozoflardan biri olarak kabul edilir. 121-180 yılları arasında yaşayan Aurelius “Mediations” isimli felsefi eserini 170-180yıllan arasında yazmıştır. Eseri felsefi bir başyapıt olarak kabul görmüştür, (ç.n.)32 Hazlitt: (William Hazlitt) İngiliz yazar (1778-1830). Hümanist denemeleri ve edebi eleştirileri ile tanınmaktadır. Ingiliz dilinin en büyük deneme yazarları ve eleştirmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir, (ç.n.)

87


Domition Romalıları kazanmak isteyen kişinin çok söz verip hiçbirini tutmaması gerektiğini söylerken yanılıyordu. Sözünü tutmayan kişiye kimse güvenmez. Yüzen bir adadan farkı yoktur onun. Sonraki gün geldiğimizde bıraktığımız yerde bulamayız onu. Ortada dalgalar ve köpüklerden başka hiçbir şey yoktur.

- FELTHAM33

287.

288.Arkasında büyük bir isim bırakarak bu dünyadan göçenleri ölü sayamayız. Yaşıyor onlar. Alnına kara bir leke sürülmüş olanlarsa yaşıyor bile olsalar aslında ölüdürler.

- TÎECK34

289.Zenginken yoksul olabilirsin, buna hazır ol. Yine de korkmana gerek yok. Servetini kaybetmezsen her şey şimdi olduğu gibi devam eder. Sahip olduğun mutluluk daha da pekişir. Eğer gerçekten yoksulluğa düşersen de kendini hazırlamış olduğun için çok daha az mutsuz olursun.

- QUARLES35

33 Feltham: (Owen Feltham). (1602-1608) “Resolves, Divine, Moral, and Political” (Çözümler, Kutsallık, Ahlak ve Politika) isimli 146 kısa denemeden oluşan kitabın yazarıdır. Kitap kendi döneminde büyük bir popülarite kazanmıştır. (ç.n.)34 Tieck: (Johann LudvuigTieck). (1773-1853) Ünlü bir Alman şair, çevirmen, editör ve romancıdır. 18 ve 19. yylarda çok yaygın bir akım haline gelen romantik hareketin kurucularındandır, (ç.n.)35 Quarles: (Francis Quarles). (1592-1644) Ünlü bir İngiliz şairdir. 1635 yılında basılan The Emblems (Amblemler) isimli çalışması ile tanınmıştır, (ç.n.)

88


Anlayış düzeylerine göre insanlar üçe ayrılır. Kimisi sezgileriyle her şeyin farkına varırlar. Diğerleri meseleleri ancak kendisine anlatıldığı kadarıyla bilirler. Üçüncü gruptakilere ne kadar anlatsanız da işe yaramaz, hiçbir şeyin farkında değildirler. Birinci gruptakiler mükemmel, İkinciler övgüye layıktır. Diğerleri ise hiçbir işe yaramazlar.

- MACHÎAVELLÎ36

290.

291.İnsanları anlamak zordur. İçlerindekini görmek ise çok daha zor.

- SCHILLER37

292.

Deneyimlerimiz pupa fenerine38 benzer. Sadece geride kalan yaşanmışlıklara ışık tutar.

- COLERİDGE39

36 Machiavelli: (Niccolo Machiavelli). (1469-1527) İtalyan devlet adamı, oyun yazarı ve stratejist. Ünlü eseri “Prens”’te ideal devlet adamına yaptığı önerileriyle kendi adıyla anılan bir siyasal yaklaşımın temellerini atmıştır. Politik karar vericinin karar alırken dini ya da ahlaki kaygılardan etkilenmeksizin tamamen sonuç odaklı hareket etmesini savunan Makyavelizm tartışmalı bir akım olmuştur, (ç.n.)37 Schiller: (Johann Christoph Friedrich von Sebiller). (1759-1805) Şair, filozo f ve tarihçidir. Didaktik şiirleri ile pek çok yazara önemli bir ilham kaynağı olmuştur. Weimar klasiklerinin en önemli yazarları arasında sayılmaktadır, (ç.n.)38 Pupa feneri: Teknelerin kıç tarafına konulan bir seyir feneridir.39 Coleridge: (Samuel Taylor Coleridg). (1772-1834) İngiliz şair ve eleştirmen. Romantik akımının İngiltere’deki kurucularından biridir. Düzyazı formundaki eseri “Biographia Literaria” en önemli çalışmaları arasında yer almaktadır.


293. 1i

En çok kendimizle barışık olmadığımız zamanlarda » başkalarıyla uğraşırız. j

- HAZLÎTT 1

294.

Bir adam çok fazla gülüyorsa mutsuzdur.

bilin ki o herkesten daha fazla 1

- RİCHTER^0 J

Gökyüzü ölümsüz güzelliğini sergileyerek dört bir yanı ) kuşatmış. Ama senin gözün dünyadan başkasını görmez. |

-D A N T E i

296.

Dünya çok güzel bir kitaptır. Ama okumayı bilmiyorsan sana faydası dokunmaz.

- GOLDONÎ40 41

40 Richter: (Charles Francis Richter). Amerikalı sismolog ve fizikçi Rich- ter (1900-1985) 1979yılında moment ölçeği geliştirilene kadar yaygın bir biçimde kullannılan Richter ölçeğinin mucididir. (ç.n.)41 Goldoni: (Carlo Goldoni). İtalyan oyun yazarı olan Goldoni (1707- 1793) tarafından yazılan oyunlar İtalya’da büyük beğeni toplamıştır. Üretken bir yazar olan Goldoni farklı türlerde eserler vermiştir, (ç.n.)

90

Bandan Aforizmalar

Kederler fırtına bulutları gibidir. Uzaktan bakıldığında kapkara görünürler. Üstümüze geldiklerinde ise aslında o kadar koyu olmadıklarını fark ederiz.

- RİCHTER

297.

298.

Büyük ve beklenmedik başarılara genellikle hesapsız davranışların, düşünülmeden atılan adımların sonucunda ulaşılır.

- DEMOSTHENES42

299.

Kesintisiz mutluluk renksizdir.- LON GF ELLOW43

42 Demosthenes: (MÖ 384-322) önemli bir Yunan devlet adamıdır. Atina’nın ünlü hatipleri arasında yer alan Demosthenes’in konuşmaları antik Yunan kültürünün parlaklığını ve çok yönlülüğünü yansıtmaktadır, (ç.n.)43 Longfellow: (Henry Wadsworth Longfelloıv). Amerikan şairi olan Longfelloıv (1807-1882), Dante’nin İlahi Komedyasını çeviren ilk Amerikalıdır. Genellikle mitolojiye gönderme yapan lirik şiirler yazmıştır, (ç.n.)


Gariplerle alay etmeyin. Kim daima mutlu olacağını garanti edebilir ki?

- LA FONTAİNE

300.

301.İstemeden yanlış kararlar verene öfke tatlı gelir.

- SOFOKLES44

302.Yalnızca yaşlılar değil, sarhoşlar da çocuk gibidir. i

- PLATON45 i

303.İnsan aklı kolay şaşarMutluluk gelip geçicidir \Talih bize ne verdi?Eldekiler de belli gidicidir

- PİNDAR46

44 Sofokles: (MÖ 497-406) Antik Yunan tragedya yazarıdır. Kimi eserleri günümüze kadar ulaşabilmiştir. Sofokles’in en ünlü trajedyaları Oedi- pus ve Antigonedir. (ç.n.)45 Platon: Antik Yunan filozofu. (MÖ 424-348) Sokratin öğrencisidir. Platonun yetiştireceği Aristo Batı felsefe ve bilim geleneğinin temellerini atacaktır, (ç.n.)46 Pindar: Antik Yunan şairi. (MÖ 522-443) Yazdığı lirik şiirlerle ünlüdür. Modern dönemde şiirleri anlaşılmaz ve karmaşık bulunsa da; daha sonra çağdaşı kimi şairlerin eserlerine ulaşılmasıyla birlikte Pindarin şiirlerindeki alışıl- makdık ifadelerin dönemin yazım tarzından ileri geldiği anlaşılmıştır, (ç.n.)

97


Olmak istediği kadar mutlu değilse bir adam, yine de şanslı kabul etmeli kendini. Hiç değilse hak ettiği kadar sefil değil.

- R. CHAMBERLAİN47

304.

305.Konuşurken mizaha başvurmak; zekadan, rahatlıktan ve bilgiden çok daha yararlıdır. Pek az insan gerçekten öğrenmeyi ya da düşünmeyi arzular. Herkesin ortak arzusu ise mutlu olmaktır. İnsanlar mutlu olamıyorlarsa bile en azından yaptıkları işin zahmetli olmamasını isterler.

- SIR W. TEMPLE48

306.En büyük insanlar bile hata yapabilir. Diğer taraftan büyük insanları diğerlerinden ayıran şey yanlışlarından dönmeyi bilmeleridir.

- TOM BROWNE49

307.Eğer gerçekten istersek iyi olabiliriz.

- BARROW50

47 R. Chamberlain: Hakkında bilgi bulunamadı.48 W. Temple: (Sir William Temple). (1628-1699) İngiliz devlet adamı ve deneme yazarıdır, (ç.n.)49 TomBrowne: (Sir Thomas Broume). İngiliz yazar. (1605-1682) Tıp, dinler, ezoterizm ve bilimle ilgili yazılar kaleme almıştır. Doğal hayata karşı büyük bir ilgisi vardır, (ç.n.)50 Barrow: (Isaac Barroıv). Ingiliz Hıristiyan teologu olan (1630-1677) Aynı zamanda bir matematikçidir. Sonsuz küçükler hesabının geliştirilmesinde önemli bir rolü olduğuna inanılmaktadır. Çalışmaları Özellikle tanjantın özelliklerine yoğunlaşmıştır. (ç.n.)

Akıllt Sözler Kitabı

Hırslı bir adam hiç kurtulamadığı bir döngünün içindedir. Hırsı onu sürekli borçlanmaya, erdemleri ise borcunu ödemeye zorlar. Ömrü kırmakla ve kırdıklarını tamir etmekle geçer.

308.

-JO H N SO N 51

309.

Usturuplu bir şekilde eleştirmeyi bilmek dostluğun en gerekli ve en zor tarafıdır. Hepimiz zaman zaman denetlenmeye ihtiyaç duyarız. Yine de pek az kimsenin işine gelir denetlenmek. Ne olursa olsun. Bir dost için sevgisini göstermenin en iyi yolu dostunun başına gelebilecek tehlikeleri henüz gerçekleşmeden bertaraf etmektir. Felaketin eşiğindeki bir adamı kurtarmaktan güzeli var mı? Uyarının tehlikeli yanları da vardır elbet. Hem hata yapanın hatasında ısrarcı olmasına hem de uyarı yapanın incinmesine neden olabilir. Bu yüzden dostunuzu eleştireceğiniz zaman bunu gizli yapın. Mutlaka uygun zamanı kollayın. Bu konulara asla kalabalığın önünde girmeyin. Kalabalığın içinde eleştirilen insanlar utanmak yerine savunmaya geçebilirler.

- FELTHAM

51 Johnson: (Samuel Johnson). Ingiliz edebiyatına bir şair, deneme yazarı, eleştirmen, biyografi yazarı ve editör olarak önemli katkılarda bulunan Johnson (1709-1784) inanmış birAnglican ve Torypartisi üyesidir, (ç.n.)


Boşboğaz bir adam, bir zalimden bile daha yaralayıcıdır. Gaddarın kötülüğü düşmanlarınadır. Halbuki boşboğazın hem dostlarına hem de düşmanlarına zararı dokunur.

-A D D İSO N 52

310.

311.

Angarya işler parlak zekalı insanlara daha zor gelir. Kendilerini arabaya koşulan yarış atları gibi hissederler.

- BUTLER53

312.

Yapmacık hareketler yoksulların zengin gözükmek için yaptıkları faydasız ve gülünç işlerdir.

- LAVATER54

52 Addison: (Joseph Addison). (1672-1719) bir deneme yazan, şair, oyun yazarı ve politikacıdır. Dostu Richard Steele ile birlikte The Spectator isimli dergiyi çıkarmışlardır, (ç.n.)53 Buder: Hakkında bilgi bulunamadı.54 Lavater: (Johann Kaspar Lavater). İsviçreli şair. (1741-1801) Dindar bir insandır. Rasyonalizme keskin bir biçimde muhalefet etmiştir. Bir dönem Goethe ile dostlukları olmasına rağmen Goethe onu hurafelere inanmakla ve ikiyüzlülükle suçlayarak aralarına mesafe koymuştur, (ç.n.)


Kimi beğenir yazdıklarımızı kimi beğenmez. İnsanlar bizim yazdıklarımızı kendilerine yatkın bulurlarsa takdir toplarız. İlaç ustaları gibi her gün yeni karışımlar yaparız. Romalıların kendi şehirlerini düzenlemek için dünyanın diğer şehirlerini fethetmeleri gibi biz de diğer insanların en güzel fikirlerini alırız. En güzel bahçelerden seçkin çiçekler toplarız. Ve böylece kendi hikayelerimiz ortaya çıkar. Ha diyelim yeni şey mu bulduk, o da bir köşe konulup unutulan yararsız biblolardan farksız olur. Kendimiz yazarız, kendimiz okuruz.

- BURTON55

313.

314.

Rahatımızı bozan bizzat kendi ahmaklıklarımızdır. Yanlış düşüncelerimiz, kınanmaktan korkmamız ve altına olan açgözlülüğümüz erdemin yolunu keser, erdemli olmayı çok daha zor bir hale getirir.

- FELTHAM

315.

Bilinen bir düşmanın kılıcı, sözde dostların kinayeli sözleri kadar tehlikeli değildir.

- R. CHAMBERLAÎN

55 Burton: (Robert Burton). Oxford Üniversitesinde çalışan bir yazar olan Burton (1577-1640) “The Anatomy o f Melancholy” (Melankolinin Anatomisi) isimli klasik eseri ile tanınmaktadır.


Hiçbir şey bir sır kadar bunaltıcı değildir. Kadınlar için onu uzun süre saklamak zordur. Bu konuda kadınlara benzeyen epeyce adam tanıyorum.

- LA FONTAİNE

316.

317.

Bütün güzellikler insanı kendine aşık etmez. Kimisi güzel bir manzaradan ibarettir, insanı kendine esir etmeye yetmez.

- CERVANTES56

318.Huzur mu istiyorsunuz? Öyleyse sadece benzin depolomanız yetmez. Arada ateş yakmanız da gerekir.

-FU LLE R57

319.

Uzun süre farklı bir tavır takınmak ya da gerçekte olduğumuzdan farklı görünmek kolay bir iş değildir. Kişinin gerçek doğası eninde sonunda ortaya çıkar.

-TİLLO TSO N 58

56 Cervantes: (M iguelde Cervantes), (1547-1616) İspanyol şair, roman ve oyun yazarı. Don Kişot adlı romanı ile şövalyelik kültünü satirik bir dille ele alışı ona uluslararası bir ün kazandırmıştır, (ç.n.)57 Fuller: (Thomas Fuller). İngiliz rahip ve tarihçi. (1608-1661) Özellikle ölümünün ardından yayınlanan “Worthies o f England” (İngiltere’nin Zenginlikleri) adlı eseriyle hatırlanmaktadır. Üretken bir yazar olarak çok sayıda eser vermiştir.58 Tillotson: (John Tillotson). (1630-1694) Canterbury başpiskoposudur. Dinle olduğu kadar dünya işleriyle de ilgileniyordu. Vaazlarına büyük bir dinleyici kitlesi katılırdı, (ç.n.)

97


Cehaletin en önemli göstergeleri gösteriş, gurur ve kibirdir. > Sürekli burnu havada gezenlerin körler olduğunu asla unutmayın.

- BUTLER;

320.

Sen övgüye layık işler yap. Övülüp övülmemen hiç önemli değil. Hak etmediğin övgüler almaktansa, övgüye layık işler j yapmak çok daha iyidir. 1

- R . CHAMBERIAİN

322. ;

Biliyor musun kimin canı güvendedir ve kimin yanına j uğramaz mutsuzluk? Koruması yoksulluk, rehberi sevgi i olanın.

- SİR P. SÎDNEY59,<

323.

Gurur aslında kötü bir huydur. Her insanın sürekli başkalarıyla uğraşmasına, kendini görmezden gelmesine i neden olur. *

-JO H N SO N ]

59 Sir. P. Sidney: (Philip Sidney). Ingiliz şair, asker ve saray adamı olan 'j Sidney (1554-1586) Elizabeth Çağının en önemli figürleri arasında yer almaktadır, (ç.n.)

98

Bandan Aforizmalar

İnsanları alışkanlıkları ya da görünüşleri ile değil konuşmaları ve yaşama biçimleri ile yargılayın. Kişileri başkalarının sözleriyle değil kendi yaptıklarıyla değerlendirin.

- SİR R. L’ESTRANGE60

324.

325.

Gücünü doğru yolda kullanmak bir insanın en şerefli görevidir.

- SOFOKLES

326.

Usta okçular yaylarını sadece zamanı geldiğinde gererler. Aksi halde gerçekten ihtiyaç duydukları zaman yaylan iş görmez olur, insanlar da böyledir. Eğer bir insan kendini sürekli sıkıcı bir işe adar, arada sırada kendisini monotonluktan kurtaracak eğlenceli şeyler yapmazsa farkına bile varmadan aptallaşır. Ya da bir bakar ki eli kolu tutmaz olmuş.

- HERODOT61

60 Sir. R. L’estrange: (Roger L’Estrange). İngiliz yazar. (1616-1704) Krallığın sadık bir savunucusuydu. Hayatı boyunca siyasal tartılmaların içinde oldu, (ç.n.)61 Herodotus: Yunan tarihçisi. (MÖ 484-425) Tarihin babası olarak anılmaktadır. “Herodot Tarihi” isimli eserinde haçta Ters Savaşları olmak üzere yaşadığı dönemin muhtelif tarihi olayları ve bölgede yaşayan halklara ilişkin ayrıntılı bilgiler bulunmaktadır, (ç.n.)


Zaman insan hayatında en önemli şeydir. Zamanın akışından] daha büyük bir zevk var mı ya da acının dinmesinden daha büyük bir teselli? Zaman içinde sonsuzluğa doğru? ilerlediğimiz, bizi bilinemezliklere sürükleyen iki tekerlekli? bir arabadır. Bizi olgunlaştırır, olgunlaşırken daha güçlü] oluruz. Zamanın sesini dinle, onu boşa geçirme. Unutma] ki akıp gider o. Akıp giderken de her şeyi yanında götürür, j

-YO N HUMBOLDT62

327. I

328.

En başarılı insanların dahi yetenekleri sınırlıdır. Herkesi kendilerinde ve başkalarında bulunan bazı özelliklere değer] verir. Birilerine herhangi bir iyilik yaptığınız taktirde,] karşılığını size kendi yetenekleri ölçüsünde öderler. ]

- GOETHE

62 Von Humbolt: (Wilhelm von Humboldt). (1767-1835) Alman f i l o - : zof, dilbilimci ve devlet adamıdır. Berlin Üniversitesinin kurucuları ara- , smdayer alan Humboldt özellikle karşılaştırmalı dilbilim çalışmaları ile bu bilim dalma önemli katkılarda bulunmuştur, (ç.n.) ş

100

rBatıdan Aforizmalar

Yoksulluk insanı çevreleyen bir kafes gibidir. Elini kolunu bağlar insanın. Ama aynı zamanda bir yol gösterir insana; bir amaç verir. Dolambaçlı olsa da güvenli bir yoldur bu. Yoksulluğun rehberliği insanın büyük hatalar yapmasını, kontrolden çıkmasını engeller. Zenginlerin önündeyse hiçbir engel yoktur. Burunlarının dikine gidebilirler. Bu yolun sonunda ise onu bekleyen muhtemelen belanın ta kendisidir.

- CARLYLE63

329.

330.

Seni kıskanıyor olmaları sana acımalarından çok daha iyidir.

- PİNDAR

331.

Her insanın hayatında öyle anlar vardır ki birdenbire duyguları değişiverir. Sanki bir mucize olmuştur. Adeta sihirli bir el değmiş, kara bulutlar bir anda ortadan kayboluvermiştir. Rüzgar dinmiş, tabiat huzurla dolmuştur. Bu değişimin nedenleri belki de çok uzun zamandan beri içimizde saklanmaktadırlar. Buna karşılık değişimin kendisi çok ani olmuştur. Kimi zamansa ruh halimizdeki değişimi açıklayabilecek görünür bir neden bile yoktur.

- LONGFELLOW

63 Cariyle: (Thomas Cariyle). (1795-1881) Viktorya Döneminde yaşayan bir İskoç filozoftur. Toplumsal alanda yaptığı değerlendirmeleri ile tartışma konusu olmuştur. (ç.n.)

lOl


m .

Ilıdın akıllı bir hayvandır, bu yüzden de kendi kendisi ile! seleki içindedir. Hisleri kendi dünyası ile sınırlıyken fikirleri ; evrenin sonuna kadar ulaşır. Bu ikisi arasında parçalanır; insan. Ne yaparsa yapsın bir bütün haline gelemez. Bir : yandan bedensel bir varlık öbür yandan da saf bir ruhtur o. i Her iki yarısı da yalnızca kendisinin mutlu edilmesini ister, i

- HAZI.fTT.■

333.

İnsan hayatı aralıksız bir tabiat yürüyüşüdür. Her adımda ölüme biraz daha yaklaşılır. Büyüyüp olgunlaşmamız aslında çürümeye yaklaştığımız anlamına gelir. Kafamızdan geçen her bir düşünce ise kum saatinden dökülen bir tanedir.

- FELTHAM

334.

Şöyle bir gözlemim var. İnsan yaşadığı ve çalışıp çabaladığı ; müddetçe her zaman iyi kötü karnını doyuracak, üzerine geçirecek bir şeyler bulabilir. ı

- GOETHE i

335.

İnsanın halinden memnun olması kadar büyük bir zenginlik yoktur. En büyük yoksulluksa sabırsızlıktır. !

ti- R. CHAMBERLA

akilli kİtabi - turuz...önemli kitaplarından olan “vakyapadiya’nın yanı sıra,...

Documents